大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 隨Tùy 疏Sớ/sơ 演Diễn 義Nghĩa 鈔Sao 卷quyển 第đệ 七thất 十thập 八bát
Đại Phương Quảng Phật Hoa Nghiêm Kinh Tùy Sớ/sơ Diễn Nghĩa Sao ♦ Quyển 78
唐đường 清thanh 涼lương 山sơn 大đại 華hoa 嚴nghiêm 寺tự 沙Sa 門Môn 澄trừng 觀quán 述thuật
疏sớ/sơ 。 第đệ 二nhị 佛Phật 子tử 下hạ 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 三tam 。 初sơ 舉cử 數số 總tổng 科khoa 。 二nhị 或hoặc 略lược 不bất 具cụ 下hạ 料liệu 揀giản 。 三tam 細tế 論luận 一nhất 相tương/tướng 下hạ 大đại 科khoa 。 於ư 中trung 先tiên 縱túng/tung 成thành 經kinh 次thứ 。 後hậu 今kim 以dĩ 類loại 例lệ 下hạ 大đại 科khoa 十thập 九cửu 。 言ngôn 斯tư 即tức 順thuận 觀quán 相tương/tướng 海hải 者giả 。 觀quán 佛Phật 三tam 昧muội 海hải 經kinh 。 觀quán 佛Phật 相tương/tướng 海hải 有hữu 二nhị 。 一nhất 總tổng 觀quán 有hữu 三tam 十thập 二nhị 等đẳng 。 二nhị 別biệt 觀quán 一nhất 一nhất 諸chư 相tướng 。 就tựu 別biệt 觀quán 中trung 復phục 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 從tùng 頂đảnh 至chí 足túc 。 名danh 為vi 順thuận 觀quán 。 二nhị 從tùng 足túc 輪luân 至chí 頂đảnh 名danh 逆nghịch 觀quán 。 故cố 云vân 今kim 是thị 順thuận 觀quán 。 據cứ 普phổ 賢hiền 言ngôn 應ưng 言ngôn 順thuận 說thuyết 。 為vi 欲dục 成thành 觀quán 是thị 本bổn 意ý 故cố 名danh 為vi 順thuận 觀quán 。 即tức 彼bỉ 第đệ 九cửu 經kinh 觀quán 像tượng 品phẩm 第đệ 九cửu 。 疏sớ/sơ 若nhược 爾nhĩ 餘dư 可khả 不bất 然nhiên 者giả 。 上thượng 正chánh 圓viên 融dung 。 此thử 下hạ 通thông 妨phương 謂vị 有hữu 問vấn 言ngôn 。 若nhược 表biểu 圓viên 融dung 何hà 不bất 諸chư 相tướng 皆giai 具cụ 三tam 十thập 二nhị 耶da 。 答đáp 意ý 可khả 知tri 。 而nhi 文văn 亦diệc 三tam 。 初sơ 正chánh 答đáp 二nhị 故cố 。 善thiện 生sanh 下hạ 引dẫn 證chứng 。 三tam 此thử 約ước 相tướng 好hảo 相tương 對đối 下hạ 亦diệc 是thị 通thông 難nạn/nan 。 難nạn/nan 云vân 。 諸chư 經kinh 論luận 說thuyết 伏phục 於ư 人nhân 故cố 。 說thuyết 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 伏phục 諸chư 天thiên 故cố 。 說thuyết 八bát 十thập 種chủng 好hảo 故cố 。 人nhân 中trung 輪Luân 王Vương 許hứa 。 有hữu 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 而nhi 無vô 八bát 十thập 種chủng 好hảo 。 則tắc 好hảo/hiếu 勝thắng 矣hĩ 。 故cố 為vi 此thử 通thông 。 謂vị 此thử 約ước 相tương/tướng 體thể 以dĩ 對đối 好hảo/hiếu 體thể 。 相tương 勝thắng 於ư 好hảo/hiếu 。 彼bỉ 約ước 人nhân 具cụ 則tắc 具cụ 好hảo/hiếu 為vi 勝thắng 亦diệc 如như 世thế 人nhân 一nhất 尺xích 之chi 面diện 不bất 及cập 三tam 寸thốn 之chi 鼻tị 。 三tam 寸thốn 之chi 鼻tị 不bất 及cập 一nhất 寸thốn 之chi 目mục 。 則tắc 相tương/tướng 相tương/tướng 相tương 望vọng 以dĩ 辨biện 勝thắng 劣liệt 。 若nhược 有hữu 人nhân 有hữu 三tam 寸thốn 之chi 鼻tị 一nhất 寸thốn 之chi 目mục 。 更cánh 無vô 餘dư 相tương/tướng 。 則tắc 不bất 及cập 身thân 總tổng 具cụ 多đa 相tương/tướng 為vi 貴quý 人nhân 矣hĩ 。
疏sớ/sơ 。 一nhất 列liệt 名danh 名danh 從tùng 用dụng 立lập 者giả 。 謂vị 此thử 名danh 光quang 照chiếu 一nhất 切thiết 方Phương 等Đẳng 。 下hạ 辨biện 業nghiệp 用dụng 云vân 一nhất 一nhất 咸hàm 放phóng 摩ma 尼ni 寶bảo 光quang 等đẳng 。 明minh 知tri 從tùng 用dụng 以dĩ 立lập 光quang 名danh 。 下hạ 諸chư 文văn 勢thế 。 皆giai 悉tất 如như 是thị 。 或hoặc 從tùng 用dụng 立lập 。 或hoặc 從tùng 體thể 得đắc 可khả 以dĩ 意ý 求cầu 。 疏sớ/sơ 觀quán 佛Phật 三tam 昧muội 。 經Kinh 云vân 如như 合hợp 拳quyền 者giả 。 即tức 第đệ 四tứ 經kinh 。 引dẫn 此thử 成thành 上thượng 如như 拳quyền 。 拳quyền 言ngôn 尚thượng 隱ẩn 合hợp 拳quyền 即tức 覆phú 拳quyền 於ư 頂đảnh 上thượng 有hữu 隆long 起khởi 之chi 相tướng 也dã 。 然nhiên 此thử 相tương/tướng 能năng 滅diệt 一nhất 切thiết 罪tội 。 長trường/trưởng 一nhất 切thiết 福phước 故cố 。 佛Phật 頂đảnh 尊tôn 勝thắng 正chánh 明minh 於ư 此thử 。 即tức 烏ô 瑟sắt 尼ni 沙sa 。 暫tạm 念niệm 暫tạm 觀quán 。 延diên 善thiện 住trụ 之chi 壽thọ 滅diệt 。 地địa 獄ngục 之chi 苦khổ 。 不bất 受thọ 七thất 反phản 畜súc 生sanh 水thủy 離ly 人nhân 間gian 殘tàn 報báo 疏sớ/sơ 。 即tức 具cụ 十thập 楞lăng 等đẳng 者giả 。 亦diệc 觀quán 佛Phật 三tam 昧muội 。 經kinh 第đệ 二nhị 廣quảng 說thuyết 觀quán 白bạch 毫hào 相tướng 。 彼bỉ 經kinh 先tiên 說thuyết 白bạch 毫hào 之chi 因nhân 云vân 。 從tùng 捨xả 心tâm 不bất 慳san 不bất 見kiến 前tiền 相tương/tướng 不bất 憶ức 財tài 物vật 無vô 所sở 封phong 著trước 而nhi 行hành 布bố 施thí 。 下hạ 取thủ 意ý 引dẫn 持trì 戒giới 忍nhẫn 辱nhục 。 六Lục 度Độ 十Thập 力Lực 四Tứ 無Vô 所Sở 畏Úy 。 諸chư 妙diệu 功công 德đức 生sanh 。 次thứ 云vân 。 我ngã 滅diệt 度độ 後hậu 。 有hữu 諸chư 弟đệ 子tử 。 晝trú 夜dạ 六lục 時thời 。 能năng 於ư 一nhất 時thời 中trung 。 少thiểu 分phần 少thiểu 分phần 之chi 中trung 。 能năng 須tu 臾du 間gian 念niệm 佛Phật 白bạch 毫hào 。 令linh 心tâm 了liễu 了liễu 。 無vô 謬mậu 亂loạn 想tưởng 。 分phân 明minh 止chỉ 住trụ 注chú 意ý 不bất 息tức 。 念niệm 白bạch 毫hào 者giả 。 若nhược 見kiến 相tướng 好hảo 若nhược 不bất 得đắc 見kiến 。 如như 是thị 等đẳng 人nhân 。 除trừ 九cửu 十thập 六lục 億ức 。 那na 由do 他tha 恆Hằng 河Hà 沙sa 微vi 塵trần 數số 劫kiếp 。 生sanh 死tử 之chi 罪tội 。
佛Phật 告cáo 父phụ 王vương 。
如Như 來Lai 有hữu 無vô 量lượng 相tướng 好hảo/hiếu 。 一nhất 一nhất 相tướng 中trung 。 有hữu 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 。 諸chư 小tiểu 相tướng 好hảo 。 如như 是thị 相tướng 好hảo 。 不bất 及cập 白bạch 毫hào 少thiểu 分phần 功công 德đức 。 釋thích 曰viết 。 故cố 應ưng 觀quán 察sát 。 況huống 依y 此thử 經Kinh 如như 是thị 而nhi 觀quán 。
疏sớ/sơ 。 福phước 德đức 人nhân 至chí 鼻tị 等đẳng 者giả 。 即tức 智Trí 度Độ 論luận 文văn 。 或hoặc 至chí 梵Phạm 世Thế 即tức 法pháp 華hoa 經kinh 如Như 來Lai 神thần 力lực 品phẩm 。
爾nhĩ 時thời 如Như 來Lai 。 出xuất 廣quảng 長trường 舌thiệt 相tướng 。 上thượng 至chí 梵Phạm 世Thế 。 或hoặc 覆phú 三tam 千thiên 。 即tức 阿A 彌Di 陀Đà 云vân 。 出xuất 廣quảng 長trường 舌thiệt 。 遍biến 覆phú 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 說thuyết 誠thành 實thật 言ngôn 等đẳng 。
疏sớ/sơ 。 無vô 俟sĩ 觀quán 破phá 摶đoàn 聚tụ 者giả 。 金kim 剛cang 經Kinh 云vân 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 於ư 意ý 云vân 何hà 。 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 所sở 有hữu 微vi 塵trần 。 是thị 為vi 多đa 不phủ 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。 甚thậm 多đa 世Thế 尊Tôn 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 諸chư 微vi 塵trần 如Như 來Lai 。 說thuyết 非phi 微vi 塵trần 。 是thị 名danh 微vi 塵trần 。 如Như 來Lai 說thuyết 世thế 界giới 。 非phi 世thế 界giới 是thị 名danh 世thế 界giới 。 釋thích 曰viết 。 此thử 段đoạn 論luận 名danh 第đệ 十thập 色sắc 及cập 眾chúng 生sanh 身thân 。 摶đoàn 取thủ 中trung 觀quán 破phá 相tương 應ứng 行hành 住trụ 處xứ 。 大đại 意ý 云vân 。 眾chúng 生sanh 世thế 界giới 。 但đãn 攬lãm 塵trần 成thành 。 今kim 從tùng 麁thô 至chí 細tế 乃nãi 至chí 極cực 微vi 。 皆giai 無vô 實thật 體thể 。 故cố 云vân 世thế 界giới 。 即tức 非phi 世thế 界giới 。 今kim 云vân 無vô 俟sĩ 觀quán 破phá 者giả 。 觀quán 破phá 但đãn 是thị 假giả 想tưởng 為vi 未vị 了liễu 者giả 。 若nhược 了liễu 法pháp 本bổn 空không 不bất 待đãi 觀quán 破phá 。 又hựu 彼bỉ 云vân 摶đoàn 取thủ 。 今kim 云vân 摶đoàn 聚tụ 是thị 義nghĩa 引dẫn 耳nhĩ 。 故cố 什thập 云vân 欲dục 破phá 極cực 微vi 。 覺giác 賢hiền 云vân 。 以dĩ 一nhất 故cố 眾chúng 以dĩ 眾chúng 故cố 一nhất 。 微vi 自tự 無vô 性tánh 則tắc 為vi 空không 矣hĩ 。 餘dư 如như 前tiền 說thuyết 。
疏sớ/sơ 。 故cố 佛Phật 涅Niết 槃Bàn 四tứ 牙nha 不bất 碎toái 者giả 。 即tức 後hậu 分phần/phân 經kinh 聖thánh 軀khu 廓khuếch 潤nhuận 品phẩm 。
疏sớ/sơ 。 四tứ 中trung 有hữu 法pháp 乳nhũ 等đẳng 三tam 者giả 。 論luận 第đệ 三tam 十thập 八bát 云vân 。 五ngũ 想tưởng 聽thính 法Pháp 。 一nhất 如như 寶bảo 。 二nhị 如như 眼nhãn 。 三tam 如như 明minh 。 四tứ 大đại 果quả 功công 德đức 。 五ngũ 無vô 罪tội 想tưởng 。 今kim 云vân 法pháp 燈đăng 合hợp 明minh 眼nhãn 二nhị 義nghĩa 。 大đại 果quả 即tức 資tư 法Pháp 身thân 。 無vô 罪tội 總tổng 明minh 離ly 過quá 。 疏sớ/sơ 上thượng 來lai 略lược 列liệt 下hạ 結kết 釋thích 料liệu 揀giản 。 於ư 中trung 有hữu 四tứ 。 一nhất 總tổng 辨biện 名danh 數số 言ngôn 譯dịch 者giả 安an 置trí 者giả 以dĩ 晉tấn 經kinh 無vô 數số 故cố 。 二nhị 既ký 不bất 說thuyết 盡tận 下hạ 明minh 立lập 理lý 。 欲dục 合hợp 盈doanh 百bách 故cố 。 言ngôn 既ký 不bất 說thuyết 盡tận 者giả 。 十thập 蓮liên 華hoa 藏tạng 塵trần 不bất 可khả 說thuyết 盡tận 故cố 。 三tam 況huống 此thử 中trung 所sở 列liệt 下hạ 。 重trùng 以dĩ 理lý 成thành 合hợp 成thành 百bách 義nghĩa 。 四tứ 晉tấn 經kinh 有hữu 遺di 下hạ 遮già 其kỳ 傍bàng 救cứu 。 恐khủng 有hữu 救cứu 云vân 。 如như 大đại 慧tuệ 百bách 八bát 豈khởi 要yếu 圓viên 數số 。 凡phàm 立lập 名danh 數số 多đa 有hữu 所sở 表biểu 故cố 。 故cố 今kim 通thông 難nạn/nan 云vân 。 此thử 有hữu 九cửu 十thập 七thất 即tức 有hữu 所sở 表biểu 。 晉tấn 有hữu 九cửu 十thập 四tứ 復phục 何hà 所sở 表biểu 。 昔tích 表biểu 為vi 是thị 今kim 表biểu 即tức 非phi 。 是thị 故cố 不bất 應ưng 。 生sanh 情tình 配phối 屬thuộc 。 若nhược 表biểu 亦diệc 須tu 成thành 九cửu 十thập 八bát 。
如Như 來Lai 隨Tùy 好Hảo/hiếu 光Quang 明Minh 功Công 德Đức 。 品Phẩm 第đệ 三tam 十thập 五ngũ
☸ Phẩm 35:
疏sớ/sơ 。 二nhị 釋thích 名danh 中trung 二nhị 。 先tiên 辨biện 得đắc 名danh 。 言ngôn 隨tùy 逐trục 大đại 相tương/tướng 者giả 。 即tức 觀quán 佛Phật 經kinh 意ý 前tiền 品phẩm 已dĩ 引dẫn 。 二nhị 如Như 來Lai 之chi 隨tùy 好hảo/hiếu 下hạ 釋thích 名danh 。
疏sớ/sơ 。 照chiếu 七thất 地địa 者giả 。 一nhất 種chủng 性tánh 地địa 。 二nhị 勝thắng 解giải 行hành 地địa 。 三tam 淨tịnh 勝thắng 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 地địa 。 即tức 是thị 初Sơ 地Địa 。 四tứ 行hành 正chánh 行hạnh 地địa (# 從tùng 二nhị 地địa 至chí 七thất 地địa )# 五ngũ 決quyết 定định 地địa (# 八bát 地địa )# 六lục 決quyết 定định 行hành 地địa (# 九cửu 地địa )# 七thất 到đáo 究cứu 竟cánh 地địa (# 從tùng 十Thập 地Địa 至chí 如Như 來Lai 地địa )# 疏sớ/sơ 。 如như 是thị 展triển 轉chuyển 。 況huống 於ư 諸chư 相tướng 等đẳng 者giả 。 上thượng 有hữu 五ngũ 重trọng/trùng 今kim 越việt 中trung 間gian 。 故cố 云vân 展triển 轉chuyển 。 然nhiên 其kỳ 舉cử 況huống 亦diệc 合hợp 五ngũ 重trọng/trùng 。 謂vị 一nhất 以dĩ 因nhân 一nhất 光quang 況huống 果quả 一nhất 光quang 。 所sở 越việt 應ưng 云vân 。 二nhị 果quả 一nhất 光quang 尚thượng 爾nhĩ 。 況huống 果quả 多đa 光quang 。 三tam 足túc 下hạ 好hảo/hiếu 光quang 尚thượng 爾nhĩ 。 況huống 餘dư 好hảo/hiếu 光quang 。 四tứ 好hảo/hiếu 光quang 尚thượng 爾nhĩ 況huống 於ư 一nhất 相tương/tướng 。 五ngũ 一nhất 相tương/tướng 尚thượng 爾nhĩ 況huống 於ư 多đa 相tương/tướng 。 疏sớ/sơ 文văn 但đãn 有hữu 初sơ 及cập 後hậu 句cú 餘dư 可khả 例lệ 耳nhĩ 。 復phục 應ưng 更cánh 有hữu 二nhị 重trọng/trùng 。 謂vị 六lục 外ngoại 相tướng 尚thượng 爾nhĩ 況huống 於ư 內nội 德đức 。 七thất 一nhất 德đức 尚thượng 爾nhĩ 況huống 於ư 多đa 德đức 。 故cố 瑜du 伽già 四tứ 十thập 九cửu 廣quảng 說thuyết 舉cử 況huống 因nhân 。 說thuyết 相tướng 好hảo 因nhân 竟cánh 云vân 。 又hựu 於ư 此thử 中trung 。 以dĩ 要yếu 言ngôn 之chi 。 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 福phước 聚tụ 量lượng 等đẳng 。 爾nhĩ 所sở 福phước 聚tụ 。 能năng 感cảm 如Như 來Lai 一nhất 毛mao 孔khổng 處xứ 。 乃nãi 至chí 一nhất 切thiết 。 所sở 有hữu 毛mao 孔khổng 隨tùy 入nhập 福phước 聚tụ 。 能năng 感cảm 如Như 來Lai 一nhất 種chủng 隨tùy 好hảo/hiếu 。 乃nãi 至chí 所sở 有hữu 。 一nhất 切thiết 隨tùy 好hảo/hiếu 隨tùy 入nhập 福phước 聚tụ 。 增tăng 至chí 百bách 倍bội 。 爾nhĩ 所sở 福phước 聚tụ 。 能năng 感cảm 如Như 來Lai 相tương/tướng 中trung 一nhất 相tương/tướng 。 乃nãi 至chí 一nhất 切thiết 。 所sở 有hữu 諸chư 相tướng 隨tùy 入nhập 福phước 聚tụ 。 除trừ 白bạch 毫hào 烏ô 瑟sắt 膩nị 沙sa 。 增tăng 至chí 千thiên 倍bội 。 爾nhĩ 所sở 福phước 聚tụ 。 能năng 感cảm 如Như 來Lai 眉mi 間gian 白bạch 毫hào 。 乃nãi 至chí 白bạch 毫hào 增tăng 至chí 百bách 千thiên 倍bội 。 爾nhĩ 所sở 福phước 聚tụ 。 能năng 感cảm 如Như 來Lai 其kỳ 頂đảnh 上thượng 現hiện 烏ô 瑟sắt 膩nị 妙diệu 無vô 見kiến 頂đảnh 相tướng 。 乃nãi 至chí 白bạch 毫hào 隨tùy 入nhập 福phước 聚tụ 增tăng 至chí 俱câu 胝chi 百bách 千thiên 倍bội 。 爾nhĩ 所sở 福phước 聚tụ 。 能năng 感cảm 如Như 來Lai 諸chư 相tướng 隨tùy 好hảo/hiếu 。 而nhi 不bất 攝nhiếp 餘dư 大đại 法Pháp 螺loa 相tương/tướng 。 由do 此thử 法Pháp 螺loa 隨tùy 如Như 來Lai 欲dục 。 發phát 大đại 音âm 聲thanh 。 普phổ 能năng 遍biến 告cáo 無vô 邊biên 無vô 際tế 。 諸chư 世thế 界giới 中trung 。 所sở 化hóa 有hữu 情tình 。 如như 是thị 無vô 量lượng 。 福phước 聚tụ 資tư 糧lương 修tu 證chứng 圓viên 滿mãn 。 能năng 感cảm 如Như 來Lai 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 無vô 上thượng 無vô 等đẳng 。 遍biến 一nhất 切thiết 種chủng 極cực 圓viên 滿mãn 。 所sở 攝nhiếp 自tự 體thể 下hạ 取thủ 意ý 引dẫn 。 又hựu 此thử 相tương 隨tùy 好hảo/hiếu 略lược 由do 三tam 因nhân 說thuyết 為vi 無vô 量lượng 。 一nhất 時thời 無vô 量lượng 。 三tam 僧Tăng 祇kỳ 修tu 故cố 。 二nhị 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 無vô 量lượng 。 緣duyên 無vô 量lượng 眾chúng 生sanh 。 利lợi 益ích 安an 樂lạc 故cố 。 三tam 品phẩm 類loại 無vô 量lượng 。 無vô 量lượng 善thiện 業nghiệp 差sai 別biệt 故cố 。 故cố 云vân 無vô 量lượng 福phước 聚tụ 。 能năng 起khởi 如Như 來Lai 。 諸chư 相tướng 隨tùy 好hảo/hiếu 。 釋thích 曰viết 。 經kinh 中trung 說thuyết 所sở 感cảm 之chi 相tướng 。 論luận 舉cử 能năng 感cảm 之chi 因nhân 而nhi 因nhân 果quả 相tương/tướng 成thành 。 此thử 文văn 證chứng 知tri 佛Phật 德đức 難nan 思tư 。 可khả 證chứng 前tiền 後hậu 數số 節tiết 之chi 文văn 。 疏sớ/sơ 文văn 從tùng 諸chư 相tướng 不bất 及cập 法Pháp 螺loa 。 可khả 證chứng 出xuất 現hiện 圓viên 音âm 之chi 義nghĩa 。 前tiền 妙diệu 嚴nghiêm 品phẩm 已dĩ 略lược 指chỉ 耳nhĩ 。
疏sớ/sơ 。 謂vị 雖tuy 修tu 乘thừa 戒giới 行hạnh 寬khoan 故cố 者giả 。 初Sơ 地Địa 已dĩ 引dẫn 此thử 下hạ 別biệt 有hữu 一nhất 解giải 。 以dĩ 全toàn 悟ngộ 意ý 。 往vãng 昔tích 親thân 近cận 眾chúng 善Thiện 知Tri 識Thức 。 親thân 近cận 法pháp 華hoa 涅Niết 槃Bàn 經kinh 等đẳng 眾chúng 善Thiện 知Tri 識Thức 。 心tâm 不bất 放phóng 逸dật 。 顯hiển 曾tằng 修tu 行hành 依y 諸chư 經kinh 修tu 行hành 。 後hậu 聞văn 此thử 經Kinh 因nhân 該cai 果quả 海hải 果quả 徹triệt 因nhân 源nguyên 。 便tiện 生sanh 毀hủy 謗báng 。 故cố 墮đọa 地địa 獄ngục 。 由do 聞văn 歷lịch 耳nhĩ 種chủng 金kim 剛cang 種chủng 。 以dĩ 為vi 宿túc 因nhân 。 毘Tỳ 盧Lô 遮Già 那Na 。 大đại 威uy 神thần 力lực 。 以dĩ 為vi 現hiện 緣duyên 。 因nhân 緣duyên 相tương/tướng 資tư 頓đốn 昇thăng 十Thập 地Địa 等đẳng 。 據cứ 此thử 即tức 非phi 是thị 戒giới 緩hoãn 墮đọa 於ư 地địa 獄ngục 故cố 。 十Thập 地Địa 品phẩm 云vân 。 雖tuy 此thử 眾chúng 淨tịnh 廣quảng 智trí 慧tuệ 。 甚thậm 深thâm 明minh 利lợi 能năng 決quyết 擇trạch 。 其kỳ 心tâm 不bất 動động 如như 山sơn 王vương 。 不bất 可khả 傾khuynh 覆phú 逾du 大đại 海hải 。 有hữu 行hành 未vị 久cửu (# 十thập 生sanh 五ngũ 生sanh )# 解giải 未vị 得đắc (# 未vị 有hữu 華hoa 嚴nghiêm 圓viên 融dung 之chi 解giải 隨tùy 識thức 而nhi 行hành 不bất 隨tùy 智trí 聞văn 。 此thử 生sanh 疑nghi 墮đọa 惡ác 道đạo 。 我ngã 愍mẫn 是thị 等đẳng 故cố 不bất 說thuyết 。 此thử 即tức 是thị 生sanh 疑nghi 墮đọa 地địa 獄ngục 。 又hựu 偈kệ 讚tán 品phẩm 云vân 。 如Như 來Lai 廣quảng 大đại 身thân 。 究cứu 竟cánh 於ư 法Pháp 界Giới 。 不bất 離ly 於ư 此thử 座tòa 。 而nhi 遍biến 一nhất 切thiết 處xứ 。 若nhược 有hữu 聞văn 此thử 法pháp 。 恭cung 敬kính 信tín 樂nhạo 者giả 。 永vĩnh 離ly 三tam 惡ác 道đạo 。 一nhất 切thiết 諸chư 苦khổ 難nạn/nan 。 釋thích 曰viết 。 定định 知tri 不bất 是thị 戒giới 緩hoãn 。 又hựu 出xuất 現hiện 品phẩm 云vân 。 如như 乾can 草thảo 𧂐tễ 等đẳng 須Tu 彌Di 。 投đầu 芥giới 子tử 火hỏa 必tất 燒thiêu 盡tận 。 供cúng 養dường 如Như 來Lai 少thiểu 功công 德đức 。 必tất 令linh 滅diệt 苦khổ 至chí 涅Niết 槃Bàn 。
何hà 以dĩ 故cố 。 性tánh 究cứu 竟cánh 故cố 。 全toàn 悟ngộ 雖tuy 是thị 後hậu 輩bối 。 不bất 忍nhẫn 見kiến 疏sớ/sơ 失thất 於ư 經kinh 意ý 。 所sở 以dĩ 扶phù 同đồng 拯chửng 教giáo 異dị 於ư 古cổ 人nhân 。 緣duyên 疏sớ/sơ 已dĩ 行hành 不bất 可khả 改cải 疏sớ/sơ 。 請thỉnh 後hậu 賢hiền 審thẩm 詳tường 。
疏sớ/sơ 。 惡ác 業nghiệp 善thiện 根căn 下hạ 遮già 難nạn/nan 釋thích 文văn 。 恐khủng 有hữu 難nạn/nan 言ngôn 。 地địa 獄ngục 及cập 身thân 既ký 由do 惡ác 業nghiệp 。 即tức 從tùng 惡ác 業nghiệp 中trung 來lai 。 前tiền 業nghiệp 報báo 成thành 佛Phật 即tức 從tùng 。 善thiện 根căn 中trung 來lai 。 何hà 以dĩ 並tịnh 言ngôn 非phi 十thập 方phương 來lai 。 故cố 今kim 釋thích 云vân 。 正chánh 由do 從tùng 業nghiệp 。 即tức 是thị 從tùng 緣duyên 無vô 性tánh 來lai 即tức 無vô 來lai 。 若nhược 不bất 從tùng 緣duyên 則tắc 有hữu 。 定định 性tánh 不bất 得đắc 無vô 來lai 。 中trung 論luận 云vân 。 若nhược 法pháp 從tùng 緣duyên 生sanh 是thị 即tức 無vô 定định 性tánh 。 若nhược 無vô 定định 性tánh 者giả 云vân 何hà 有hữu 是thị 法pháp 。 即tức 因nhân 緣duyên 故cố 空không 義nghĩa 耳nhĩ 。 疏sớ/sơ 因nhân 緣duyên 者giả 。 名danh 為vi 智trí 慧tuệ 者giả 。 即tức 略lược 暗ám 引dẫn 涅Niết 槃Bàn 二nhị 十thập 一nhất 為vi 證chứng 。 前tiền 疏sớ/sơ 已dĩ 引dẫn 。 彼bỉ 經Kinh 云vân 。 智trí 慧tuệ 之chi 法Pháp 。 不bất 從tùng 因nhân 緣duyên 。 云vân 何hà 問vấn 於ư 因nhân 緣duyên 。 今kim 取thủ 此thử 勢thế 。 汝nhữ 諸chư 天thiên 子tử 。 何hà 因nhân 向hướng 疑nghi 。 何hà 因nhân 發phát 此thử 。 微vi 妙diệu 之chi 音âm 。
疏sớ/sơ 。 先tiên 教giáo 識thức 受thọ 生sanh 令linh 捨xả 曲khúc 見kiến 者giả 。 涅Niết 槃Bàn 二nhị 十thập 一nhất 說thuyết 。 若nhược 見kiến 如Như 來Lai 。 實thật 王vương 宮cung 生sanh 納nạp 妃phi 生sanh 子tử 雙song 林lâm 滅diệt 等đẳng 。 是thị 二Nhị 乘Thừa 曲khúc 見kiến 。 疏sớ/sơ 是thị 知tri 佛Phật 化hóa 所sở 生sanh 。 非phi 沒một 生sanh 也dã 者giả 。 即tức 淨tịnh 名danh 經kinh 觀quán 眾chúng 生sanh 品phẩm 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 問vấn 天thiên 女nữ 。 汝nhữ 於ư 此thử 沒một 。 當đương 生sanh 何hà 所sở 。 天thiên 曰viết 佛Phật 化hóa 所sở 生sanh 。 吾ngô 如như 彼bỉ 生sanh 。 曰viết 佛Phật 化hóa 所sở 生sanh 。 非phi 沒một 所sở 生sanh 。 天thiên 曰viết 。 眾chúng 生sanh 猶do 然nhiên 。 非phi 沒một 生sanh 也dã 。
疏sớ/sơ 。 先tiên 明minh 法Pháp 身thân 遍biến 而nhi 叵phả 見kiến 者giả 。 叵phả 不bất 可khả 也dã 。 故cố 出xuất 現hiện 品phẩm 云vân 。 譬thí 如như 法Pháp 界giới 。 遍biến 一nhất 切thiết 不bất 可khả 見kiến 取thủ 為vi 一nhất 切thiết 。 諸chư 佛Phật 境cảnh 界giới 亦diệc 復phục 然nhiên 。 遍biến 於ư 一nhất 切thiết 非phi 一nhất 切thiết 。
疏sớ/sơ 。 非phi 謂vị 得đắc 選tuyển 生sanh 處xứ 者giả 。 本bổn 行hạnh 經kinh 說thuyết 。 如Như 來Lai 將tương 欲dục 下hạ 生sanh 。 以dĩ 淨tịnh 天thiên 眼nhãn 。 觀quán 閻Diêm 浮Phù 提Đề 。 何hà 處xứ 堪kham 我ngã 下hạ 生sanh 。 乃nãi 至chí 云vân 唯duy 有hữu 淨Tịnh 飯Phạn 王Vương 家gia 堪kham 。 餘dư 家gia 不bất 堪kham 。 則tắc 似tự 有hữu 選tuyển 生sanh 處xứ 。 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 實thật 無vô 選tuyển 擇trạch 。 即tức 智trí 之chi 悲bi 應ưng 物vật 然nhiên 耳nhĩ 。 則tắc 選tuyển 無vô 所sở 選tuyển 。
疏sớ/sơ 。 後hậu 如như 法Pháp 正chánh 教giáo 此thử 上thượng 標tiêu 章chương 。 後hậu 夫phu 欲dục 悔hối 過quá 下hạ 廣quảng 釋thích 其kỳ 相tương/tướng 。 於ư 中trung 分phần/phân 二nhị 。 先tiên 明minh 所sở 治trị 之chi 病bệnh 。 後hậu 顯hiển 能năng 治trị 之chi 藥dược 。 此thử 即tức 天thiên 台thai 止Chỉ 觀Quán 之chi 意ý 。 今kim 初sơ 但đãn 略lược 彼bỉ 名danh 。 若nhược 具cụ 云vân 。 一nhất 自tự 從tùng 無vô 始thỉ 。 闇ám 識thức 昏hôn 迷mê 煩phiền 惱não 所sở 醉túy 。 妄vọng 計kế 我ngã 人nhân 。 計kế 我ngã 人nhân 故cố 起khởi 於ư 身thân 見kiến 。 由do 身thân 見kiến 故cố 。 妄vọng 想tưởng 顛điên 倒đảo 。 由do 顛điên 倒đảo 故cố 。 起khởi 貪tham 嗔sân 癡si 。 癡si 故cố 廣quảng 造tạo 諸chư 業nghiệp 。 業nghiệp 則tắc 流lưu 轉chuyển 生sanh 死tử 。 二nhị 者giả 內nội 具cụ 煩phiền 惱não 外ngoại 值trị 惡ác 友hữu 。 扇thiên/phiến 動động 邪tà 法pháp 勸khuyến 惑hoặc 我ngã 心tâm 倍bội 加gia 隆long 盛thịnh 。 三tam 者giả 內nội 外ngoại 惡ác 緣duyên 既ký 具cụ 。 能năng 內nội 滅diệt 善thiện 心tâm 外ngoại 滅diệt 善thiện 事sự 。 又hựu 於ư 他tha 善thiện 都đô 無vô 隨tùy 喜hỷ 。 四tứ 者giả 縱túng 恣tứ 三tam 業nghiệp 無vô 惡ác 不bất 為vi 。 下hạ 七thất 全toàn 同đồng 。 但đãn 八bát 言ngôn 虜lỗ 扈hỗ 者giả 。 亦diệc 云vân 跋bạt 扈hỗ 。 皆giai 不bất 尊tôn 敬kính 貌mạo 。 下hạ 結kết 云vân 。 是thị 為vi 十thập 種chủng 。 順thuận 生sanh 死tử 流lưu 。 昏hôn 倒đảo 造tạo 惡ác 如như 廁trắc 蟲trùng 樂nhạo/nhạc/lạc 廁trắc 。 不bất 覺giác 不bất 知tri 。 積tích 集tập 重trọng/trùng 累lũy/lụy/luy 。 不bất 可khả 稱xưng 計kế 。 四tứ 重trọng 五ngũ 逆nghịch 。 極cực 至chí 闡xiển 提đề 。 生sanh 死tử 浩hạo 然nhiên 而nhi 無vô 際tế 畔bạn 。
疏sớ/sơ 。 次thứ 起khởi 十thập 種chủng 下hạ 。 二nhị 顯hiển 能năng 治trị 之chi 藥dược 。 彼bỉ 云vân 。 今kim 欲dục 懺sám 悔hối 應ưng 當đương 逆nghịch 此thử 罪tội 流lưu 。 用dụng 十thập 種chủng 心tâm 翻phiên 除trừ 惡ác 法pháp 。 先tiên 正chánh 信tín 因nhân 果quả 決quyết 定định 孱# 然nhiên 業nghiệp 種chủng 雖tuy 久cửu 久cửu 不bất 敗bại 亡vong 。 終chung 無vô 自tự 作tác 他tha 人nhân 受thọ 果quả 。 精tinh 識thức 善thiện 惡ác 。 不bất 生sanh 疑nghi 惑hoặc 。 是thị 為vi 深thâm 信tín 翻phiên 破phá 一nhất 闡xiển 提đề 心tâm 。 二nhị 自tự 媿quý 剋khắc 責trách 。 鄙bỉ 極cực 罪tội 人nhân 無vô 羞tu 無vô 恥sỉ 。 習tập 畜súc 生sanh 法pháp 棄khí 捨xả 白bạch 淨tịnh 第đệ 一nhất 莊trang 嚴nghiêm 。 咄đốt 哉tai 。 無vô 鉤câu 造tạo 斯tư 重trọng 罪tội 。 天thiên 見kiến 我ngã 屏bính 罪tội 。 是thị 故cố 慚tàm 天thiên 。 人nhân 見kiến 我ngã 顯hiển 罪tội 是thị 故cố 愧quý 人nhân 。 以dĩ 此thử 翻phiên 破phá 無vô 慚tàm 無vô 愧quý 心tâm 。 三tam 怖bố 畏úy 惡ác 道Đạo 人Nhân 命mạng 無vô 常thường 。 一nhất 息tức 不bất 追truy 千thiên 載tái 長trường/trưởng 往vãng 。 幽u 途đồ 綿miên 邈mạc 。 無vô 有hữu 資tư 糧lương 。 苦khổ 海hải 悠du 深thâm 船thuyền 筏phiệt 安an 寄ký 。 聖thánh 賢hiền 呵ha 棄khí 。 無vô 所sở 恃thị 怙hộ 。 年niên 事sự 稍sảo 去khứ 風phong 刀đao 不bất 奢xa 。 豈khởi 可khả 晏# 然nhiên 坐tọa 待đãi 酸toan 痛thống 。 譬thí 如như 野dã 干can 。 失thất 耳nhĩ 尾vĩ 牙nha 。 詐trá 眠miên 望vọng 脫thoát 忽hốt 聞văn 斷đoạn 頭đầu 。 心tâm 大đại 驚kinh 怖bố 。 遭tao 生sanh 老lão 病bệnh 尚thượng 不bất 為vi 急cấp 。 死tử 事sự 不bất 奢xa 那na 得đắc 不bất 怖bố 。 怖bố 心tâm 起khởi 時thời 如như 履lý 湯thang 火hỏa 。 六lục 塵trần 五ngũ 欲dục 不bất 暇hạ 貪tham 染nhiễm 如như 阿a 育dục 王vương 弟đệ 坐tọa 於ư 御ngự 床sàng 希hy 大đại 帝đế 王vương 。 聞văn 旃chiên 陀đà 羅la 朝triêu 朝triêu 振chấn 鈴linh 一nhất 日nhật 已dĩ 盡tận 六lục 日nhật 當đương 死tử 。 雖tuy 有hữu 五ngũ 欲dục 無vô 一nhất 念niệm 愛ái 行hành 者giả 。 怖bố 畏úy 苦khổ 到đáo 懺sám 悔hối 。 不bất 惜tích 身thân 命mạng 。 如như 野dã 干can 決quyết 死tử 。 絕tuyệt 無vô 所sở 思tư 念niệm 。 如như 彼bỉ 怖bố 王vương 。 以dĩ 此thử 翻phiên 破phá 不bất 畏úy 惡ác 道đạo 心tâm 。 四tứ 當đương 發phát 露lộ 不bất 覆phú 瑕hà 疵tỳ 。 賊tặc 毒độc 惡ác 草thảo 急cấp 須tu 除trừ 之chi 。 根căn 露lộ 條điều 枯khô 源nguyên 流lưu 傾khuynh 竭kiệt 。 若nhược 覆phú 藏tàng 罪tội 是thị 不bất 良lương 人nhân 。 迦Ca 葉Diếp 頭đầu 陀đà 令linh 大đại 眾chúng 中trung 發phát 露lộ 。 方Phương 等Đẳng 令linh 向hướng 一nhất 人nhân 發phát 露lộ 。 其kỳ 餘dư 行hành 法pháp 。 但đãn 以dĩ 實thật 心tâm 向hướng 佛Phật 像tượng 前tiền 自tự 求cầu 改cải 革cách 。 如như 隱ẩn 處xứ 有hữu 癰ung 覆phú 諱húy 不bất 治trị 則tắc 致trí 於ư 死tử 。 以dĩ 此thử 翻phiên 破phá 覆phú 藏tàng 罪tội 心tâm 也dã 。 五ngũ 斷đoạn 相tương 續tục 心tâm 者giả 。 一nhất 懺sám 已dĩ 後hậu 。 更cánh 不bất 復phục 作tác 。 若nhược 懺sám 悔hối 已dĩ 更cánh 作tác 者giả 。 如như 王vương 法pháp 初sơ 犯phạm 得đắc 輕khinh 。 若nhược 更cánh 作tác 則tắc 重trọng/trùng 。 初sơ 入nhập 道Đạo 場Tràng 罪tội 則tắc 易dị 滅diệt 。 更cánh 作tác 難nạn/nan 除trừ 。 若nhược 能năng 吐thổ 之chi 云vân 何hà 更cánh 噉đạm 。 以dĩ 此thử 翻phiên 破phá 常thường 念niệm 惡ác 事sự 心tâm 。 六lục 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 者giả 。 昔tích 自tự 安an 危nguy 人nhân 遍biến 惱não 一nhất 切thiết 境cảnh 。 今kim 廣quảng 起khởi 兼kiêm 濟tế 。 遍biến 至chí 虛hư 空không 界giới 。 利lợi 益ích 於ư 他tha 。 以dĩ 此thử 翻phiên 破phá 一nhất 切thiết 處xứ 起khởi 惡ác 心tâm 也dã 。 七thất 修tu 功công 補bổ 過quá 者giả 。 昔tích 三tam 業nghiệp 造tạo 罪tội 不bất 計kế 晝trú 夜dạ 。 今kim 善thiện 身thân 口khẩu 意ý 策sách 勵lệ 不bất 休hưu 。 匪phỉ 移di 山sơn 岳nhạc 安an 填điền 江giang 海hải 。 以dĩ 此thử 翻phiên 破phá 縱túng 恣tứ 三tam 業nghiệp 之chi 心tâm 。 八bát 守thủ 護hộ 正Chánh 法Pháp 者giả 。 昔tích 自tự 滅diệt 善thiện 亦diệc 滅diệt 他tha 善thiện 。 不bất 自tự 隨tùy 喜hỷ 亦diệc 不bất 喜hỷ 他tha 。 今kim 守thủ 護hộ 諸chư 善thiện 方phương 便tiện 增tăng 廣quảng 不bất 令linh 斷đoạn 絕tuyệt 。 勝thắng 鬘man 經Kinh 云vân 。 守thủ 護hộ 正Chánh 法Pháp 。 攝nhiếp 受thọ 正Chánh 法Pháp 。 最tối 為vi 第đệ 一nhất 。 翻phiên 破phá 無vô 隨tùy 喜hỷ 心tâm 。 今kim 疏sớ/sơ 但đãn 云vân 隨tùy 喜hỷ 他tha 善thiện 者giả 。 取thủ 意ý 對đối 上thượng 耳nhĩ 。 九cửu 念niệm 十thập 方phương 佛Phật 者giả 。 昔tích 親thân 狎hiệp 惡ác 友hữu 。 信tín 受thọ 其kỳ 言ngôn 。 今kim 念niệm 十thập 方phương 佛Phật 。 念niệm 無vô 等đẳng 慈từ 。 作tác 不bất 請thỉnh 友hữu 。 念niệm 無vô 等đẳng 智trí 。 作tác 大đại 導đạo 師sư 。 翻phiên 破phá 順thuận 惡ác 友hữu 心tâm 。 十thập 觀quán 罪tội 性tánh 空không 者giả 。 了liễu 達đạt 貪tham 欲dục 嗔sân 癡si 之chi 心tâm 皆giai 是thị 寂tịch 靜tĩnh 門môn 。
何hà 以dĩ 故cố 。 貪tham 嗔sân 若nhược 起khởi 在tại 何hà 處xứ 。 住trụ 知tri 此thử 貪tham 嗔sân 住trụ 於ư 妄vọng 念niệm 。 妄vọng 念niệm 住trụ 於ư 顛điên 倒đảo 。 顛điên 倒đảo 住trụ 於ư 身thân 見kiến 身thân 見kiến 住trụ 於ư 我ngã 見kiến 。 我ngã 見kiến 則tắc 無vô 住trú 處xứ 。 十thập 方phương 諦đế 求cầu 。 我ngã 不bất 可khả 得đắc 。 我ngã 心tâm 自tự 空không 。 罪tội 福phước 無vô 主chủ 。 深thâm 達đạt 罪tội 福phước 相tướng 。 遍biến 照chiếu 於ư 十thập 方phương 。 今kim 此thử 空không 慧tuệ 。 與dữ 心tâm 相tương 應ứng 。 如như 日nhật 出xuất 時thời 。 朝triêu 露lộ 皆giai 失thất 。 一nhất 切thiết 諸chư 心tâm 。 皆giai 是thị 寂tịch 靜tĩnh 門môn 。 樂nhạo/nhạc/lạc 寂tịch 靜tĩnh 故cố 。 以dĩ 此thử 翻phiên 破phá 無vô 明minh 昏hôn 暗ám 。 是thị 為vi 十thập 種chủng 懺sám 悔hối 。 順thuận 涅Niết 槃Bàn 道Đạo 逆nghịch 生sanh 死tử 流lưu 。 能năng 滅diệt 四tứ 重trọng 五ngũ 逆nghịch 之chi 過quá 。 若nhược 不bất 解giải 此thử 十thập 心tâm 。 全toàn 不bất 識thức 是thị 非phi 。 云vân 何hà 懺sám 悔hối 。 設thiết 入nhập 道Đạo 場Tràng 徒đồ 為vi 苦khổ 行hạnh 。 終chung 無vô 大đại 益ích 。 涅Niết 槃Bàn 云vân 。 若nhược 言ngôn 勤cần 修tu 苦khổ 行hạnh 。 是thị 大đại 涅Niết 槃Bàn 近cận 因nhân 緣duyên 者giả 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。 即tức 斯tư 意ý 也dã 。 是thị 名danh 懺sám 悔hối 。 事sự 中trung 除trừ 滅diệt 重trọng 罪tội 。 彼bỉ 止Chỉ 觀Quán 中trung 更cánh 有hữu 別biệt 懺sám 悔hối 。 見kiến 罪tội 亦diệc 有hữu 十thập 心tâm 翻phiên 破phá 前tiền 十thập 。 而nhi 皆giai 約ước 觀quán 行hành 。 別biệt 歷lịch 十thập 心tâm 大đại 意ý 觀quán 罪tội 性tánh 空không 中trung 意ý 。 與dữ 下hạ 經kinh 文văn 同đồng 。 不bất 能năng 繁phồn 引dẫn 。 其kỳ 中trung 釋thích 文văn 。 此thử 疏sớ/sơ 不bất 廣quảng 。 及cập 下hạ 釋thích 經kinh 皆giai 已dĩ 暗ám 用dụng 。 今kim 皆giai 併tinh 引dẫn 使sử 知tri 來lai 處xứ 。 亦diệc 分phần/phân 疏sớ/sơ 中trung 主chủ 客khách 之chi 言ngôn 。 疏sớ/sơ 向hướng 以dĩ 起khởi 心tâm 之chi 次thứ 第đệ 者giả 。 從tùng 微vi 至chí 著trước 故cố 翻phiên 破phá 則tắc 從tùng 麁thô 至chí 細tế 。 謂vị 先tiên 起khởi 信tín 心tâm 次thứ 生sanh 慚tàm 愧quý 等đẳng 。 如như 垢cấu 衣y 受thọ 垢cấu 。 先tiên 微vi 後hậu 著trước 。 若nhược 洗tẩy 濯trạc 時thời 先tiên 去khứ 麁thô 垢cấu 後hậu 除trừ 細tế 垢cấu 。 言ngôn 此thử 中trung 則tắc 以dĩ 勝thắng 劣liệt 為vi 言ngôn 故cố 者giả 。 謂vị 菩Bồ 提Đề 最tối 勝thắng 等đẳng 故cố 。
疏sớ/sơ 。 一nhất 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 為vi 懺sám 所sở 依y 者giả 。 依y 菩Bồ 提Đề 心tâm 懺sám 方phương 為vi 真chân 懺sám 。 不bất 發phát 心tâm 懺sám 非phi 是thị 真chân 善thiện 。 故cố 五ngũ 十thập 八bát 經Kinh 云vân 。 忘vong 失thất 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 修tu 諸chư 善thiện 根căn 。 是thị 為vi 魔ma 業nghiệp 故cố 。 從tùng 以dĩ 是thị 行hành 本bổn 下hạ 通thông 不bất 次thứ 妨phương 。 義nghĩa 如như 前tiền 說thuyết 。
疏sớ/sơ 。 餘dư 如như 別biệt 說thuyết 者giả 。 此thử 有hữu 二nhị 事sự 。 一nhất 明minh 二nhị 障chướng 者giả 體thể 下hạ 疏sớ/sơ 更cánh 明minh 。 二nhị 明minh 別biệt 說thuyết 見kiến 障chướng 。 即tức 如như 向hướng 引dẫn 止Chỉ 觀Quán 說thuyết 也dã 。
疏sớ/sơ 。 一nhất 一nhất 佛Phật 前tiền 。 及cập 眾chúng 生sanh 前tiền 者giả 。 佛Phật 為vi 懺sám 悔hối 之chi 主chủ 。 憑bằng 佛Phật 能năng 除trừ 眾chúng 生sanh 。 是thị 所sở 對đối 之chi 境cảnh 。 昔tích 曾tằng 惱não 害hại 故cố 。
疏sớ/sơ 。 既ký 人nhân 天thiên 凡phàm 聖thánh 等đẳng 者giả 。 一nhất 一nhất 生sanh 眾chúng 中trung 有hữu 天thiên 。 一nhất 一nhất 佛Phật 前tiền 即tức 聖thánh 。 聖thánh 天thiên 見kiến 我ngã 屏bính 過quá 。 人nhân 見kiến 我ngã 顯hiển 過quá 故cố 為vi 慚tàm 愧quý 。 此thử 一nhất 段đoạn 疏sớ/sơ 用dụng 一nhất 段đoạn 經kinh 。 而nhi 有hữu 二nhị 意ý 。 一nhất 以dĩ 遍biến 對đối 翻phiên 無vô 慚tàm 愧quý 。 二nhị 從tùng 由do 遍biến 運vận 意ý 下hạ 。 亦diệc 以dĩ 遍biến 對đối 翻phiên 第đệ 四tứ 縱túng 恣tứ 三tam 業nghiệp 。 疏sớ/sơ 兼kiêm 顯hiển 妄vọng 計kế 我ngã 人nhân 等đẳng 者giả 。 觀quán 罪tội 性tánh 空không 。 正chánh 破phá 妄vọng 計kế 而nhi 言ngôn 兼kiêm 顯hiển 者giả 。 以dĩ 此thử 有hữu 二nhị 意ý 故cố 。 一nhất 兼kiêm 顯hiển 所sở 治trị 故cố 下hạ 。 三tam 事sự 皆giai 是thị 所sở 治trị 。 次thứ 下hạ 一nhất 一nhất 皆giai 有hữu 能năng 治trị 。 謂vị 勝thắng 義nghĩa 空không 破phá 妄vọng 計kế 我ngã 人nhân 顯hiển 非phi 斷đoạn 常thường 。 破phá 撥bát 無vô 因nhân 果quả 。 對đối 十thập 方phương 佛Phật 翻phiên 外ngoại 遇ngộ 惡ác 緣duyên 。 二nhị 者giả 觀quán 空không 正chánh 破phá 橫hoạnh/hoành 計kế 我ngã 人nhân 。 今kim 加gia 後hậu 二nhị 故cố 云vân 兼kiêm 也dã 。 唯duy 一nhất 性tánh 空không 破phá 於ư 三tam 過quá 。
疏sớ/sơ 。 今kim 初sơ 業nghiệp 為vi 報báo 因nhân 三tam 障chướng 首thủ 故cố 下hạ 。 出xuất 別biệt 懺sám 業nghiệp 及cập 先tiên 懺sám 所sở 以dĩ 。 在tại 文văn 可khả 知tri 。 從tùng 非phi 先tiên 有hữu 體thể 下hạ 。 釋thích 經kinh 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 先tiên 釋thích 不bất 從tùng 東đông 方phương 等đẳng 來lai 。 無vô 體thể 性tánh 故cố 。 即tức 是thị 空không 義nghĩa 。 二nhị 釋thích 從tùng 顛điên 倒đảo 生sanh 。 言ngôn 釋thích 空không 所sở 以dĩ 者giả 。 從tùng 因nhân 緣duyên 生sanh 。 即tức 空không 所sở 以dĩ 。 以dĩ 從tùng 顛điên 倒đảo 生sanh 故cố 。 成thành 無vô 體thể 性tánh 空không 義nghĩa 。 從tùng 由do 業nghiệp 障chướng 海hải 下hạ 。 即tức 普phổ 賢hiền 觀quán 經kinh 之chi 文văn 。 引dẫn 此thử 成thành 上thượng 二nhị 義nghĩa 。 即tức 一nhất 切thiết 業nghiệp 障chướng 海hải 。 皆giai 從tùng 妄vọng 想tưởng 生sanh 。 若nhược 欲dục 懺sám 悔hối 者giả 。 端đoan 坐tọa 念niệm 實thật 相tướng 是thị 也dã 。 言ngôn 令linh 此thử 空không 慧tuệ 。 與dữ 心tâm 相tương 應ứng 者giả 。 亦diệc 即tức 普phổ 賢hiền 觀quán 經kinh 文văn 。 將tương 此thử 釋thích 今kim 經kinh 決quyết 定định 明minh 見kiến 。 無vô 有hữu 疑nghi 惑hoặc 。 空không 慧tuệ 相tương 應ứng 斯tư 慧tuệ 決quyết 斷đoán 故cố 。 能năng 如như 是thị 知tri 。 卻khước 釋thích 菩Bồ 薩Tát 字tự 。 以dĩ 令linh 天thiên 子tử 懺sám 悔hối 乃nãi 云vân 菩Bồ 薩Tát 。 如như 是thị 者giả 。 由do 見kiến 二nhị 空không 之chi 理lý 即tức 為vi 菩Bồ 薩Tát 故cố 。
疏sớ/sơ 。 以dĩ 喻dụ 俗tục 有hữu 真chân 無vô 者giả 。 即tức 中trung 論luận 意ý 。 緣duyên 生sanh 幻huyễn 有hữu 為vi 俗tục 。 無vô 性tánh 空không 理lý 為vi 真chân 。
疏sớ/sơ 。 有hữu 無vô 二nhị 文văn 三tam 彰chương 影ảnh 略lược 者giả 。 謂vị 說thuyết 有hữu 中trung 略lược 無vô 報báo 障chướng 。 說thuyết 無vô 之chi 中trung 略lược 無vô 煩phiền 惱não 。 從tùng 既ký 無vô 我ngã 下hạ 會hội 前tiền 十thập 心tâm 。
疏sớ/sơ 。 若nhược 謂vị 為vi 空không 諸chư 佛Phật 不bất 化hóa 者giả 。 中trung 論luận 云vân 。 諸chư 佛Phật 說thuyết 空không 法pháp 為vi 離ly 於ư 有hữu 見kiến 。 若nhược 復phục 見kiến 有hữu 空không 諸chư 佛Phật 所sở 不bất 化hóa 。
疏sớ/sơ 。 故cố 今kim 顯hiển 非phi 斷đoạn 無vô 下hạ 。 會hội 上thượng 十thập 心tâm 以dĩ 是thị 緣duyên 成thành 無vô 性tánh 之chi 無vô 故cố 。 非phi 斷đoạn 無vô 所sở 以dĩ 。 經kinh 言ngôn 而nhi 受thọ 其kỳ 報báo 。 亦diệc 同đồng 淨tịnh 名danh 。 無vô 我ngã 無vô 造tạo 無vô 受thọ 者giả 。 善thiện 惡ác 之chi 業nghiệp 亦diệc 不bất 亡vong 。
疏sớ/sơ 。 定định 有hữu 即tức 常thường 定định 無vô 則tắc 斷đoạn 者giả 。 亦diệc 中trung 論luận 偈kệ 。 偈kệ 云vân 。 定định 有hữu 則tắc 著trước 常thường 。 定định 無vô 則tắc 著trước 斷đoạn 。 是thị 故cố 有hữu 智trí 者giả 。 不bất 應ưng 著trước 有hữu 無vô 。 言ngôn 俱câu 亦diệc 是thị 二nhị 者giả 。 謂vị 有hữu 無vô 俱câu 者giả 。 則tắc 二nhị 見kiến 相tương 違vi 。 亦diệc 不bất 離ly 亦diệc 斷đoạn 亦diệc 常thường 言ngôn 故cố 。 雙song 破phá 二nhị 見kiến 者giả 。 故cố 經Kinh 云vân 。 諸chư 佛Phật 不bất 說thuyết 有hữu 斷đoạn 常thường 法pháp 。 疏sớ/sơ 故cố 雖tuy 空không 不bất 斷đoạn 下hạ 。 亦diệc 中trung 論luận 偈kệ 。 論luận 云vân 。 雖tuy 空không 亦diệc 不bất 斷đoạn 雖tuy 有hữu 而nhi 不bất 常thường 。 罪tội 福phước 亦diệc 不bất 失thất 。 是thị 名danh 佛Phật 所sở 說thuyết 。
疏sớ/sơ 。 令linh 其kỳ 真chân 念niệm 十thập 方phương 諸chư 佛Phật 者giả 。 若nhược 不bất 了liễu 唯duy 心tâm 見kiến 從tùng 外ngoại 來lai 取thủ 色sắc 分phân 齊tề 豈khởi 知tri 。 即tức 心tâm 即tức 佛Phật 。 若nhược 知tri 心tâm 佛Phật 眾chúng 生sanh 三tam 無vô 差sai 別biệt 。 為vi 真chân 念niệm 佛Phật 。 善Thiện 知Tri 識Thức 云vân 。 念niệm 佛Phật 即tức 是thị 念niệm 心tâm 。 念niệm 心tâm 即tức 是thị 念niệm 佛Phật 。 佛Phật 無vô 形hình 相tướng 心tâm 無vô 生sanh 滅diệt 。 心tâm 境cảnh 一nhất 致trí 故cố 云vân 真chân 念niệm 。
疏sớ/sơ 。 又hựu 業nghiệp 亦diệc 如như 幻huyễn 者giả 。 重trọng/trùng 幻huyễn 之chi 義nghĩa 如như 前tiền 已dĩ 引dẫn 。 從tùng 又hựu 幻huyễn 非phi 有hữu 無vô 下hạ 。 上thượng 辨biện 性tánh 空không 。 此thử 下hạ 說thuyết 中trung 道đạo 。
疏sớ/sơ 。 以dĩ 三tam 昧muội 力lực 。 聲thanh 普phổ 聞văn 故cố 者giả 釋thích 妨phương 。 妨phương 云vân 。 此thử 土thổ/độ 兜Đâu 率Suất 天thiên 鼓cổ 說thuyết 法Pháp 。 云vân 何hà 益ích 及cập 百bách 千thiên 億ức 等đẳng 剎sát 耶da 。 答đáp 意ý 可khả 知tri 。
疏sớ/sơ 。 今kim 初sơ 皆giai 有hữu 故cố 字tự 等đẳng 者giả 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 五ngũ 一nhất 牒điệp 經kinh 義nghĩa 。 言ngôn 似tự 牒điệp 前tiền 為vi 因nhân 者giả 。 則tắc 似tự 由do 聞văn 迴hồi 向hướng 及cập 得đắc 十Thập 地Địa 。 并tinh 得đắc 三tam 昧muội 。 此thử 三tam 為vi 因nhân 見kiến 佛Phật 為vi 益ích 。 二nhị 從tùng 而nhi 前tiền 來lai 未vị 有hữu 下hạ 。 出xuất 不bất 合hợp 加gia 故cố 字tự 所sở 以dĩ 。 三tam 是thị 以dĩ 晉tấn 經kinh 下hạ 引dẫn 古cổ 經kinh 為vi 證chứng 。 四tứ 應ưng 言ngôn 聞văn 說thuyết 下hạ 。 正chánh 其kỳ 經kinh 文văn 。 五ngũ 上thượng 句cú 言ngôn 位vị 者giả 下hạ 釋thích 文văn 。 位vị 即tức 十Thập 地Địa 。 言ngôn 下hạ 句cú 成thành 行hành 者giả 。 即tức 諸chư 力lực 莊Trang 嚴Nghiêm 三Tam 昧Muội 分phần/phân 。 得đắc 十Thập 力Lực 下hạ 釋thích 諸chư 力lực 義nghĩa 。 謂vị 十Thập 力Lực 是thị 佛Phật 果Quả 德đức 。 今kim 言ngôn 得đắc 者giả 即tức 分phần/phân 得đắc 耳nhĩ 。
疏sớ/sơ 。 或hoặc 迷mê 說thuyết 成thành 諦đế 等đẳng 者giả 。 即tức 第đệ 五Ngũ 地Địa 中trung 。 十thập 諦đế 之chi 義nghĩa 。 言ngôn 十thập 諦đế 者giả 。 即tức 是thị 十thập 種chủng 觀quán 察sát 四Tứ 諦Đế 。 謂vị 一nhất 善thiện 知tri 俗tục 諦đế 。 二nhị 善thiện 知tri 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 三tam 善thiện 知tri 相tướng 諦đế 。 四tứ 善thiện 知tri 差sai 別biệt 諦đế 。 五ngũ 善thiện 知tri 成thành 立lập 諦đế 。 六lục 善thiện 知tri 事sự 諦đế 。 七thất 善thiện 知tri 生sanh 諦đế 。 八bát 善thiện 知tri 盡tận 無vô 生sanh 諦đế 。 九cửu 善thiện 知tri 入nhập 道Đạo 諦Đế 。 十Thập 善Thiện 知tri 一nhất 切thiết 菩Bồ 薩Tát 地Địa 。 次thứ 第đệ 成thành 就tựu 。 乃nãi 至chí 善thiện 知tri 。 如Như 來Lai 智trí 成thành 就tựu 諦đế 。 今kim 言ngôn 說thuyết 成thành 者giả 。 即tức 論luận 經kinh 中trung 第đệ 五ngũ 成thành 立lập 諦đế 名danh 也dã 。 以dĩ 其kỳ 第đệ 五ngũ 觀quán 於ư 四Tứ 諦Đế 緣duyên 起khởi 集tập 成thành 故cố 。 偏thiên 舉cử 之chi 隨tùy 言ngôn 顯hiển 示thị 故cố 。 論luận 中trung 名danh 為vi 說thuyết 成thành 也dã 。
疏sớ/sơ 。 然nhiên 二nhị 皆giai 有hữu 理lý 者giả 。 即tức 疏sớ/sơ 會hội 通thông 並tịnh 未vị 見kiến 文văn 故cố 。 未vị 可khả 去khứ 取thủ 。 但đãn 以dĩ 理lý 通thông 。 然nhiên 其kỳ 前tiền 解giải 似tự 喻dụ 於ư 煩phiền 惱não 故cố 。 後hậu 似tự 約ước 業nghiệp 故cố 。 又hựu 迷mê 十thập 諦đế 惑hoặc 義nghĩa 多đa 故cố 。
疏sớ/sơ 。 更cánh 有hữu 異dị 釋thích 如như 賢Hiền 劫Kiếp 經kinh 者giả 。 會hội 通thông 異dị 釋thích 九cửu 地địa 已dĩ 引dẫn 。
疏sớ/sơ 。 今kim 初sơ 準chuẩn 晉tấn 經Kinh 云vân 。 種chủng 一nhất 恆Hằng 河Hà 沙sa 下hạ 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 二nhị 。 先tiên 通thông 釋thích 清thanh 淨tịnh 金kim 網võng 。 後hậu 別biệt 釋thích 一nhất 恆Hằng 沙sa 言ngôn 。 前tiền 中trung 有hữu 三tam 。 一nhất 引dẫn 晉tấn 經kinh 梵Phạm 本bổn 成thành 寶bảo 網võng 義nghĩa 。 二nhị 牒điệp 舉cử 今kim 經kinh 。 三tam 引dẫn 纓anh 絡lạc 。 成thành 上thượng 二nhị 經kinh 。 今kim 初sơ 。 言ngôn 多đa 箇cá 輪Luân 王Vương 者giả 。 即tức 寶bảo 網võng 是thị 一nhất 。 等đẳng 取thủ 金kim 網võng 瑠lưu 璃ly 等đẳng 多đa 故cố 。 有hữu 一nhất 恆Hằng 沙sa 也dã 。 言ngôn 非phi 一nhất 輪Luân 王Vương 之chi 多đa 善thiện 者giả 。 則tắc 以dĩ 舊cựu 經kinh 彈đàn 於ư 今kim 經kinh 。 云vân 種chủng 清thanh 淨tịnh 金kim 網võng 轉Chuyển 輪Luân 王Vương 一nhất 恆Hằng 河Hà 沙sa 善thiện 根căn 。 則tắc 一nhất 輪Luân 王Vương 有hữu 多đa 善thiện 耳nhĩ 。 言ngôn 梵Phạm 本bổn 亦diệc 然nhiên 者giả 。 即tức 以dĩ 梵Phạm 本bổn 成thành 於ư 晉tấn 經kinh 。
疏sớ/sơ 。 而nhi 言ngôn 清thanh 淨tịnh 金kim 網võng 者giả 。 第đệ 二nhị 牒điệp 舉cử 今kim 經kinh 。
疏sớ/sơ 。 準chuẩn 纓anh 絡lạc 上thượng 卷quyển 下hạ 。 第đệ 三tam 引dẫn 纓anh 絡lạc 經kinh 成thành 立lập 二nhị 經kinh 。 於ư 中trung 三tam 。 一nhất 引dẫn 經kinh 。 二nhị 成thành 晉tấn 經kinh 。 三tam 成thành 今kim 經kinh 。 今kim 初sơ 。 言ngôn 至chí 第đệ 七Thất 地Địa 。 十thập 三Tam 寶Bảo 相tương/tướng 輪luân 者giả 。 以dĩ 初Sơ 地Địa 七thất 寶bảo 二nhị 地địa 八bát 寶bảo 三tam 地địa 九cửu 寶bảo 四tứ 地địa 十thập 寶bảo 五ngũ 地địa 十thập 一nhất 寶bảo 六lục 地địa 十thập 二nhị 寶bảo 七thất 地địa 十thập 三Tam 寶Bảo 。 八bát 地địa 已dĩ 上thượng 不bất 增tăng 寶bảo 數số 。 故cố 但đãn 云vân 大đại 應ưng 寶bảo 相tương/tướng 輪luân 等đẳng 。
疏sớ/sơ 。 若nhược 順thuận 晉tấn 經kinh 下hạ 第đệ 二nhị 成thành 晉tấn 經kinh 。 謂vị 今kim 得đắc 十Thập 地Địa 成thành 九cửu 地địa 已dĩ 上thượng 善thiện 根căn 。 白bạch 淨tịnh 同đồng 白bạch 雲vân 寶bảo 故cố 。 從tùng 即tức 前tiền 香hương 幢tràng 雲vân 者giả 。 引dẫn 前tiền 行hành 經kinh 證chứng 成thành 晉tấn 經kinh 。 晉tấn 有hữu 白bạch 字tự 前tiền 有hữu 雲vân 字tự 。 二nhị 經kinh 合hợp 成thành 纓anh 絡lạc 白bạch 雲vân 寶bảo 義nghĩa 疏sớ/sơ 。 若nhược 然nhiên 但đãn 是thị 所sở 等đẳng 則tắc 金kim 網võng 無vô 失thất 下hạ 。 第đệ 三tam 會hội 取thủ 今kim 經kinh 。 於ư 中trung 又hựu 二nhị 。 先tiên 順thuận 晉tấn 經kinh 收thu 今kim 經kinh 。 謂vị 晉tấn 經kinh 得đắc 十Thập 地Địa 。 有hữu 九cửu 地địa 已dĩ 下hạ 白bạch 淨tịnh 寶bảo 等đẳng 諸chư 輪Luân 王Vương 善thiện 。 彼bỉ 云vân 白bạch 淨tịnh 寶bảo 網võng 等đẳng 。 等đẳng 即tức 等đẳng 於ư 金kim 銀ngân 輪luân 等đẳng 。 若nhược 是thị 能năng 等đẳng 為vi 金kim 網võng 。 則tắc 十Thập 地Địa 非phi 金kim 。 若nhược 以dĩ 所sở 等đẳng 為vi 金kim 金kim 等đẳng 何hà 失thất 。 則tắc 晉tấn 經kinh 從tùng 九cửu 地địa 向hướng 下hạ 等đẳng 。 今kim 經kinh 從tùng 十thập 迴hồi 向hướng 當đương 中trung 向hướng 上thượng 等đẳng 故cố 。 言ngôn 無vô 失thất 則tắc 亦diệc 是thị 多đa 箇cá 輪Luân 王Vương 善thiện 根căn 。 謂vị 得đắc 金kim 網võng 等đẳng 一nhất 恆Hằng 河Hà 沙sa 輪Luân 王Vương 善thiện 根căn 故cố 云vân 無vô 失thất 。
疏sớ/sơ 。 若nhược 取thủ 十Thập 地Địa 為vi 清thanh 淨tịnh 金kim 網võng 正chánh 當đương 十Thập 地Địa 者giả 。 下hạ 直trực 順thuận 金kim 網võng 一nhất 轉Chuyển 輪Luân 王Vương 多đa 善thiện 根căn 義nghĩa 。 以dĩ 三tam 義nghĩa 證chứng 成thành 。 一nhất 以dĩ 無vô 畏úy 珠châu 為vi 清thanh 淨tịnh 義nghĩa 。 二nhị 以dĩ 人nhân 攝nhiếp 化hóa 分phân 齊tề 同đồng 十Thập 地Địa 義nghĩa 。 即tức 次thứ 行hành 經Kinh 云vân 。 住trụ 此thử 轉Chuyển 輪Luân 王Vương 位vị 。 於ư 百bách 千thiên 億ức 那na 由do 他tha 。 佛Phật 剎sát 微vi 塵trần 數số 世thế 界giới 中trung 。 教giáo 化hóa 眾chúng 生sanh 。 正chánh 同đồng 十Thập 地Địa 攝nhiếp 報báo 果quả 中trung 所sở 化hóa 分phân 齊tề 。 三tam 故cố 下hạ 此thử 王vương 下hạ 。 以dĩ 轉chuyển 益ích 文văn 證chứng 成thành 。 此thử 王vương 轉chuyển 益ích 尚thượng 皆giai 得đắc 於ư 十Thập 地Địa 。 故cố 知tri 此thử 王vương 即tức 是thị 十Thập 地Địa 。 故cố 彼bỉ 經Kinh 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 安an 住trụ 。 清thanh 淨tịnh 金kim 網võng 。 轉Chuyển 輪Luân 王Vương 位vị 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 則tắc 金kim 網võng 非phi 所sở 等đẳng 。 正chánh 是thị 十Thập 地Địa 但đãn 其kỳ 金kim 字tự 。 纓anh 絡lạc 雖tuy 無vô 。 餘dư 經kinh 或hoặc 有hữu 。 故cố 金kim 剛cang 頂đảnh 經kinh 廣quảng 說thuyết 金kim 輪luân 佛Phật 頂đảnh 。
疏sớ/sơ 。 言ngôn 一nhất 恆Hằng 沙sa 者giả 下hạ 。 第đệ 二nhị 別biệt 釋thích 恆Hằng 沙sa 善thiện 根căn 。 雖tuy 金kim 輪luân 為vi 所sở 等đẳng 。 能năng 具cụ 義nghĩa 則tắc 不bất 同đồng 。 一nhất 恆Hằng 沙sa 善thiện 根căn 二nhị 經kinh 須tu 一nhất 。 言ngôn 九cửu 地địa 已dĩ 還hoàn 者giả 。 正chánh 順thuận 晉tấn 經kinh 從tùng 白bạch 淨tịnh 九cửu 地địa 向hướng 下hạ 等đẳng 故cố 。
疏sớ/sơ 。 今kim 經kinh 影ảnh 在tại 後hậu 喻dụ 合hợp 中trung 者giả 。 出xuất 今kim 經kinh 闕khuyết 光quang 之chi 理lý 。 即tức 後hậu 得đắc 初sơ 禪thiền 。 喻dụ 合hợp 中trung 經Kinh 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 住trụ 清thanh 淨tịnh 金kim 網võng 轉Chuyển 輪Luân 王Vương 位vị 。 放phóng 摩ma 尼ni 髻kế 清thanh 淨tịnh 光quang 明minh 是thị 也dã 。
疏sớ/sơ 。 若nhược 直trực 言ngôn 得đắc 遇ngộ 斯tư 光quang 下hạ 。 以dĩ 理lý 成thành 立lập 。
疏sớ/sơ 。 猶do 是thị 牒điệp 前tiền 合hợp 中trung 者giả 。 即tức 是thị 前tiền 明minh 鏡kính 世thế 界giới 喻dụ 中trung 合hợp 文văn 。 文văn 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 安an 住trụ 。 清thanh 淨tịnh 金kim 網võng 。 轉Chuyển 輪Luân 王Vương 位vị 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 若nhược 有hữu 暫tạm 得đắc 遇ngộ 其kỳ 光quang 明minh 。 必tất 獲hoạch 菩Bồ 薩Tát 第đệ 十Thập 地Địa 位vị 。 以dĩ 德đức 依y 地địa 成thành 下hạ 。 出xuất 重trọng/trùng 牒điệp 所sở 以dĩ 。 不bất 然nhiên 下hạ 反phản 以dĩ 成thành 立lập 。
疏sớ/sơ 。 此thử 品phẩm 之chi 末mạt 經kinh 來lai 未vị 盡tận 者giả 。 以dĩ 說thuyết 展triển 轉chuyển 益ích 竟cánh 。 應ưng 須tu 結kết 歸quy 本bổn 光quang 及cập 隨tùy 好hảo/hiếu 力lực 并tinh 現hiện 瑞thụy 成thành 益ích 等đẳng 。 今kim 並tịnh 無vô 此thử 明minh 是thị 未vị 盡tận 。
普Phổ 賢Hiền 行Hành 品Phẩm 第đệ 三tam 十thập 六lục
☸ Phẩm 36:
疏sớ/sơ 。 通thông 謂vị 二nhị 品phẩm 明minh 出xuất 現hiện 因nhân 果quả 等đẳng 者giả 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 二nhị 。 先tiên 正chánh 明minh 。 後hậu 若nhược 爾nhĩ 何hà 以dĩ 下hạ 解giải 妨phương 。 先tiên 敘tự 妨phương 有hữu 三tam 。 後hậu 即tức 以dĩ 此thử 義nghĩa 顯hiển 。 是thị 會hội 前tiền 下hạ 釋thích 通thông 。 於ư 中trung 二nhị 。 先tiên 出xuất 所sở 以dĩ 答đáp 。 後hậu 經kinh 來lai 未vị 盡tận 答đáp 。 前tiền 中trung 亦diệc 二nhị 。 先tiên 此thử 上thượng 二nhị 句cú 總tổng 答đáp 。 後hậu 若nhược 更cánh 別biệt 。 問vấn 下hạ 別biệt 答đáp 三tam 問vấn 。 初sơ 答đáp 不bất 問vấn 之chi 難nạn/nan 。 二nhị 欲dục 會hội 前tiền 故cố 不bất 以dĩ 瑞thụy 隔cách 。 通thông 前tiền 第đệ 二nhị 差sai 別biệt 果quả 終chung 而nhi 無vô 瑞thụy 難nạn/nan 。 三tam 普phổ 法pháp 希hy 奇kỳ 下hạ 。 通thông 第đệ 三tam 平bình 等đẳng 因nhân 竟cánh 便tiện 有hữu 瑞thụy 難nạn/nan 。
疏sớ/sơ 。 又hựu 前tiền 應ưng 有hữu 下hạ 第đệ 二nhị 經kinh 來lai 未vị 盡tận 答đáp 。 以dĩ 第đệ 四tứ 十thập 八bát 經kinh 終chung 無vô 結kết 束thúc 故cố 。 此thử 後hậu 更cánh 合hợp 有hữu 經kinh 。 然nhiên 此thử 但đãn 通thông 第đệ 二nhị 前tiền 無vô 瑞thụy 證chứng 難nạn/nan 。
疏sớ/sơ 。 別biệt 謂vị 此thử 品phẩm 等đẳng 者giả 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 二nhị 。 先tiên 直trực 就tựu 平bình 等đẳng 因nhân 果quả 明minh 。 後hậu 亦diệc 遠viễn 答đáp 下hạ 對đối 前tiền 問vấn 說thuyết 。 於ư 中trung 又hựu 二nhị 。 先tiên 正chánh 對đối 前tiền 問vấn 。 後hậu 前tiền 雖tuy 已dĩ 答đáp 下hạ 解giải 妨phương 。 文văn 中trung 分phần/phân 三tam 。 初sơ 正chánh 答đáp 重trọng/trùng 難nạn/nan 。 謂vị 先tiên 若nhược 未vị 答đáp 應ưng 須tu 答đáp 之chi 。 不bất 思tư 議nghị 品phẩm 已dĩ 答đáp 。 何hà 須tu 重trọng/trùng 答đáp 。 故cố 為vi 此thử 通thông 。 二nhị 亦diệc 猶do 下hạ 引dẫn 例lệ 。 三tam 而nhi 妙diệu 中trung 之chi 妙diệu 下hạ 。 重trọng/trùng 通thông 伏phục 難nạn/nan 。 謂vị 有hữu 難nạn/nan 言ngôn 。 若nhược 例lệ 相tương/tướng 海hải 等đẳng 。 但đãn 是thị 重trọng/trùng 答đáp 。 何hà 以dĩ 別biệt 為vi 平bình 等đẳng 因nhân 果quả 。 故cố 為vi 此thử 通thông 。 古cổ 德đức 等đẳng 者giả 。 然nhiên 平bình 等đẳng 因nhân 果quả 乃nãi 是thị 古cổ 意ý 。 為vi 欲dục 順thuận 古cổ 故cố 為vi 此thử 通thông 。 若nhược 疏sớ/sơ 正chánh 意ý 欲dục 將tương 五ngũ 品phẩm 皆giai 答đáp 所sở 成thành 果quả 問vấn 。 已dĩ 如như 不bất 思tư 議nghị 品phẩm 初sơ 說thuyết 。
疏sớ/sơ 。 初sơ 通thông 顯hiển 二nhị 品phẩm 義nghĩa 名danh 下hạ 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 二nhị 。 先tiên 約ước 平bình 等đẳng 釋thích 。 後hậu 約ước 出xuất 現hiện 釋thích 。 前tiền 中trung 亦diệc 二nhị 。 先tiên 約ước 同đồng 歸quy 一nhất 理lý 。 所sở 以dĩ 平bình 等đẳng 。 依y 性tánh 起khởi 修tu 約ước 因nhân 。 起khởi 用dụng 約ước 果quả 。 相tương/tướng 盡tận 同đồng 真chân 。 所sở 以dĩ 平bình 等đẳng 。 後hậu 又hựu 因nhân 是thị 果quả 因nhân 下hạ 。 約ước 二nhị 事sự 交giao 徹triệt 。 故cố 云vân 平bình 等đẳng 。 以dĩ 是thị 得đắc 果quả 不bất 捨xả 之chi 因nhân 。 故cố 云vân 因nhân 是thị 果quả 因nhân 。 依y 果quả 起khởi 果quả 之chi 果quả 。 故cố 云vân 果quả 是thị 果quả 果quả 。 如như 空không 法Pháp 界Giới 二nhị 文văn 影ảnh 略lược 。
疏sớ/sơ 。 因nhân 果quả 俱câu 盡tận 下hạ 。 二nhị 約ước 出xuất 現hiện 釋thích 。
疏sớ/sơ 。 別biệt 則tắc 品phẩm 名danh 下hạ 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 二nhị 。 先tiên 總tổng 後hậu 別biệt 。 總tổng 中trung 言ngôn 品phẩm 明minh 所sở 行hành 非phi 說thuyết 人nhân 體thể 者giả 。 密mật 彈đàn 苑uyển 公công 。 以dĩ 彼bỉ 釋thích 云vân 。 普phổ 者giả 遍biến 也dã 。 賢hiền 者giả 善thiện 也dã 。 行hành 者giả 道đạo 也dã 因nhân 也dã 。 謂vị 若nhược 依y 若nhược 正chánh 普phổ 遍biến 法Pháp 界Giới 。 塵trần 毛mao 為vi 普phổ 。 具cụ 滿mãn 眾chúng 善thiện 德đức 海hải 為vi 賢hiền 。 得đắc 道Đạo 不bất 捨xả 因nhân 行hành 為vi 之chi 因nhân 行hành 。 後hậu 便tiện 廣quảng 引dẫn 普phổ 賢hiền 三tam 昧muội 品phẩm 中trung 釋thích 普phổ 賢hiền 身thân 周chu 遍biến 之chi 義nghĩa 。 曾tằng 不bất 說thuyết 於ư 行hàng 行hàng 之chi 相tướng 故cố 。 又hựu 以dĩ 普phổ 屬thuộc 人nhân 賢hiền 屬thuộc 德đức 。 故cố 今kim 彈đàn 云vân 。 為vi 此thử 以dĩ 人nhân 取thủ 行hành 非phi 說thuyết 普phổ 賢hiền 之chi 身thân 。
疏sớ/sơ 。 然nhiên 普phổ 賢hiền 行hành 下hạ 別biệt 釋thích 普phổ 行hành 。 於ư 中trung 三tam 。 一nhất 標tiêu 舉cử 。 二nhị 釋thích 相tương/tướng 。 三tam 料liệu 揀giản 。 今kim 初sơ 。 言ngôn 諸chư 經kinh 多đa 有hữu 其kỳ 名danh 者giả 。 法pháp 華hoa 經Kinh 云vân 。 若nhược 有hữu 受thọ 持trì 讀đọc 誦tụng 。 正chánh 憶ức 念niệm 解giải 其kỳ 義nghĩa 趣thú 。 如như 說thuyết 修tu 行hành 。 當đương 知tri 是thị 人nhân 。 行hành 普Phổ 賢Hiền 行hạnh 。 釋thích 曰viết 。 此thử 即tức 有hữu 名danh 而nhi 相tương/tướng 猶do 隱ẩn 。 則tắc 受thọ 持trì 讀đọc 誦tụng 。 是thị 事sự 行hành 也dã 。 正chánh 憶ức 念niệm 通thông 智trí 行hành 理lý 行hành 也dã 。 普phổ 賢hiền 觀quán 經kinh 名danh 觀quán 普phổ 賢hiền 行hành 法pháp 經kinh 。 亦diệc 是thị 持trì 經Kinh 禮lễ 懺sám 坐tọa 禪thiền 皆giai 其kỳ 行hành 耳nhĩ 。 故cố 多đa 有hữu 名danh 少thiểu 辨biện 行hành 相tương/tướng 。 故cố 今kim 辨biện 之chi 。 疏sớ/sơ 言ngôn 品phẩm 中trung 雖tuy 廣quảng 者giả 。 長trường/trưởng 行hành 與dữ 偈kệ 一nhất 一nhất 皆giai 是thị 。 普Phổ 賢Hiền 之chi 行hạnh 。 猶do 散tán 難nan 見kiến 故cố 復phục 束thúc 之chi 。
疏sớ/sơ 。 一nhất 所sở 求cầu 下hạ 二nhị 釋thích 相tương/tướng 。
疏sớ/sơ 。 上thượng 之chi 十thập 行hành 下hạ 。 三tam 料liệu 揀giản 。 於ư 中trung 二nhị 。 先tiên 融dung 通thông 。 謂vị 前tiền 有hữu 圓viên 融dung 行hành 布bố 事sự 理lý 等đẳng 殊thù 。 今kim 總tổng 融dung 為vi 一nhất 。 若nhược 不bất 說thuyết 事sự 理lý 等đẳng 異dị 。 無vô 可khả 融dung 故cố 。 故cố 略lược 述thuật 其kỳ 十thập 。 後hậu 方phương 總tổng 融dung 。 二nhị 又hựu 上thượng 十thập 行hành 下hạ 約ước 位vị 重trọng/trùng 揀giản 。 兼kiêm 會hội 六lục 釋thích 普phổ 賢hiền 位vị 者giả 。 已dĩ 見kiến 上thượng 文văn 。 二nhị 若nhược 獨độc 位vị 後hậu 下hạ 結kết 彈đàn 異dị 釋thích 。 即tức 是thị 前tiền 總tổng 中trung 所sở 破phá 。 然nhiên 復phục 有hữu 二nhị 。 一nhất 破phá 其kỳ 獨độc 用dụng 位vị 後hậu 普phổ 賢hiền 故cố 。 如như 前tiền 所sở 引dẫn 疏sớ/sơ 文văn 。 二nhị 廣quảng 釋thích 普phổ 賢hiền 下hạ 。 結kết 成thành 非phi 說thuyết 人nhân 體thể 。 兼kiêm 示thị 說thuyết 人nhân 之chi 處xứ 。
疏sớ/sơ 。 結kết 縛phược 等đẳng 名danh 如như 常thường 所sở 辨biện 者giả 。 非phi 唯duy 易dị 故cố 指chỉ 於ư 常thường 解giải 。 然nhiên 上thượng 經kinh 文văn 早tảo 已dĩ 頻tần 釋thích 。 恐khủng 後hậu 學học 難nạn/nan 尋tầm 。 今kim 更cánh 具cụ 出xuất 。 經Kinh 云vân 。 一nhất 無vô 智trí 者giả 。 即tức 是thị 無vô 明minh 。 此thử 通thông 獨độc 頭đầu 相tương 應ứng 二nhị 種chủng 。 二nhị 作tác 惡ác 者giả 。 即tức 諸chư 纏triền 。 此thử 有hữu 八bát 種chủng 十thập 纏triền 。 言ngôn 八bát 種chủng 者giả 謂vị 一nhất 昏hôn 沈trầm 。 二nhị 睡thụy 眠miên 。 此thử 二nhị 障chướng 止chỉ 。 雜tạp 集tập 第đệ 七thất 云vân 謂vị 修tu 止chỉ 時thời 昏hôn 沈trầm 睡thụy 眠miên 為vi 障chướng 。 於ư 內nội 引dẫn 昏hôn 沈trầm 故cố 。 三tam 掉trạo 舉cử 。 四tứ 惡ác 作tác 。 此thử 二nhị 障chướng 觀quán 。 論luận 云vân 。 於ư 修tu 觀quán 時thời 。 掉trạo 舉cử 惡ác 作tác 為vi 障chướng 。 於ư 外ngoại 能năng 引dẫn 散tán 亂loạn 故cố 。 釋thích 曰viết 。 上thượng 一nhất 舉cử 字tự 即tức 是thị 觀quán 也dã 。 五ngũ 慳san 。 六lục 嫉tật 。 此thử 二nhị 障chướng 捨xả 。 論luận 云vân 。 修tu 捨xả 時thời 慳san 嫉tật 為vi 障chướng 。 由do 成thành 就tựu 此thử 。 於ư 自tự 他tha 利lợi 悋lận 妬đố 門môn 中trung 數sác 數sác 搖dao 動động 行hành 人nhân 心tâm 故cố 。 七thất 無vô 慚tàm 。 八bát 無vô 愧quý 。 此thử 二nhị 障chướng 尸thi 羅la 。 論luận 云vân 。 修tu 淨tịnh 尸thi 羅la 時thời 無vô 慚tàm 無vô 愧quý 為vi 障chướng 。 由do 具cụ 此thử 二nhị 犯phạm 諸chư 學học 處xứ 無vô 羞tu 恥sỉ 故cố 。 言ngôn 十thập 纏triền 者giả 。 更cánh 加gia 忿phẫn 覆phú 。 俱câu 舍xá 頌tụng 云vân 。 或hoặc 十thập 加gia 忿phẫn 覆phú 。 雜tạp 集tập 云vân 。 數sác 數sác 增tăng 盛thịnh 纏triền 繞nhiễu 身thân 心tâm 故cố 名danh 為vi 纏triền 。 由do 此thử 諸chư 纏triền 數sác 數sác 增tăng 盛thịnh 纏triền 繞nhiễu 一nhất 切thiết 觀quán 行hành 者giả 心tâm 。 於ư 修tu 善thiện 品phẩm 。 為vi 障chướng 礙ngại 故cố 。 更cánh 有hữu 五ngũ 纏triền 。 謂vị 愛ái 恚khuể 慢mạn 嫉tật 慳san 。 經Kinh 云vân 。 結kết 者giả 。 雜tạp 集tập 第đệ 六lục 云vân 。 問vấn 結kết 有hữu 幾kỷ 種chủng 云vân 何hà 結kết 耶da 。 何hà 處xứ 結kết 耶da (# 此thử 有hữu 三tam 問vấn )# 答đáp 結kết 有hữu 九cửu 種chủng 。 謂vị 愛ái 結kết 恚khuể 結kết 慢mạn 結kết 無vô 明minh 結kết 見kiến 結kết 取thủ 結kết 疑nghi 結kết 嫉tật 結kết 慳san 結kết 。 應ưng 為vi 頌tụng 曰viết 愛ái 恚khuể 慢mạn 無vô 明minh 見kiến 取thủ 疑nghi 嫉tật 慳san 。 論luận 云vân 。 愛ái 結kết 者giả 謂vị 欲dục 界giới 貪tham 。 恚khuể 結kết 者giả 。 謂vị 於ư 有hữu 情tình 。 苦khổ 及cập 順thuận 苦khổ 法pháp 心tâm 生sanh 損tổn 害hại 。 慢mạn 結kết 者giả 。 即tức 七thất 慢mạn 等đẳng 。 無vô 明minh 結kết 者giả 。 謂vị 三tam 界giới 無vô 知tri 。 見kiến 結kết 者giả 。 即tức 三tam 見kiến 。 謂vị 薩tát 迦ca 耶da 見kiến 邊biên 執chấp 見kiến 邪tà 見kiến 。 取thủ 結kết 者giả 。 謂vị 見kiến 取thủ 二nhị 戒giới 禁cấm 取thủ 。 疑nghi 結kết 者giả 。 謂vị 於ư 諦đế 理lý 猶do 豫dự 。 嫉tật 結kết 者giả 。 謂vị 耽đam 著trước 利lợi 養dưỡng 。 不bất 耐nại 他tha 榮vinh 。 發phát 起khởi 心tâm 妬đố 。 慳san 結kết 者giả 。 耽đam 著trước 利lợi 養dưỡng 。 於ư 資tư 生sanh 具cụ 其kỳ 心tâm 悋lận 惜tích 。 釋thích 曰viết 。 云vân 何hà 結kết 何hà 處xứ 結kết (# 二nhị 問vấn )# 廣quảng 答đáp 如như 論luận 。
疏sớ/sơ 。 故cố 晉tấn 經Kinh 云vân 。 起khởi 一nhất 嗔sân 心tâm 等đẳng 者giả 。 以dĩ 今kim 經kinh 譯dịch 者giả 為vi 順thuận 文văn 令linh 人nhân 誤ngộ 解giải 故cố 。 引dẫn 三tam 經kinh 以dĩ 正chánh 其kỳ 義nghĩa 。 謂vị 習tập 禪thiền 者giả 。 聞văn 經Kinh 不bất 見kiến 諸chư 法pháp 。 為vi 大đại 過quá 惡ác 。 便tiện 云vân 惡ác 本bổn 性tánh 空không 故cố 云vân 不bất 見kiến 。 見kiến 則tắc 妄vọng 想tưởng 。 雖tuy 是thị 正chánh 理lý 不bất 順thuận 今kim 經kinh 。 故cố 引dẫn 三tam 經kinh 明minh 是thị 無vô 惡ác 過quá 此thử 。 為vi 不bất 見kiến 有hữu 耳nhĩ 。 決quyết 定định 毘tỳ 尼ni 者giả 。 經kinh 但đãn 一nhất 卷quyển 。 優ưu 波ba 離ly 。 白bạch 佛Phật 言ngôn 。
世Thế 尊Tôn 。 或hoặc 有hữu 欲dục 相tương 應ứng 心tâm 。 而nhi 犯phạm 於ư 戒giới 。 或hoặc 有hữu 嗔sân 相tương 應ứng 心tâm 。 而nhi 犯phạm 於ư 戒giới 。 或hoặc 有hữu 癡si 相tương 應ứng 心tâm 。 而nhi 犯phạm 於ư 戒giới 。 何hà 者giả 為vi 重trọng 。
佛Phật 言ngôn 。
若nhược 有hữu 菩Bồ 薩Tát 。 如như 恆Hằng 河Hà 沙sa 欲dục 相tương 應ứng 心tâm 。 而nhi 犯phạm 於ư 戒giới 。 或hoặc 有hữu 菩Bồ 薩Tát 。 由do 一nhất 嗔sân 心tâm 。 而nhi 犯phạm 於ư 戒giới 。 因nhân 嗔sân 犯phạm 者giả 。 當đương 知tri 最tối 重trọng 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 因nhân 嗔sân 恚khuể 故cố 。 能năng 捨xả 眾chúng 生sanh 。 乃nãi 至chí 云vân 。 所sở 有hữu 諸chư 結kết 。 能năng 生sanh 親thân 愛ái 。 菩Bồ 薩Tát 於ư 此thử 。 不bất 應ưng 生sanh 畏úy 。 所sở 有hữu 諸chư 結kết 。 能năng 捨xả 眾chúng 生sanh 。 菩Bồ 薩Tát 於ư 此thử 。 應ưng 生sanh 大đại 畏úy 。 乃nãi 至chí 云vân 。 大Đại 乘Thừa 之chi 人nhân 。 因nhân 欲dục 犯phạm 戒giới 。 我ngã 說thuyết 是thị 人nhân 。 不bất 名danh 為vi 犯phạm 。 因nhân 嗔sân 犯phạm 者giả 。 名danh 大đại 過quá 惡ác 。 名danh 大đại 墮đọa 落lạc 。 於ư 佛Phật 法Pháp 中trung 。 是thị 大đại 留lưu 難nạn 。
疏sớ/sơ 。 是thị 以dĩ 大đại 般Bát 若Nhã 中trung 下hạ 。 證chứng 於ư 菩Bồ 薩Tát 起khởi 嗔sân 中trung 最tối 重trọng 。 彼bỉ 說thuyết 魔ma 見kiến 眾chúng 生sanh 。 互hỗ 相tương 是thị 非phi 。 亦diệc 生sanh 歡hoan 喜hỷ 。 而nhi 非phi 大đại 喜hỷ 。 若nhược 見kiến 菩Bồ 薩Tát 。 互hỗ 相tương 是thị 非phi 。 則tắc 生sanh 大đại 喜hỷ 。 過quá 於ư 常thường 喜hỷ 。 如như 二nhị 虎hổ 鬪đấu 小tiểu 亡vong 大đại 傷thương 。 二nhị 俱câu 無vô 益ích 。 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 爾nhĩ 。 自tự 他tha 並tịnh 損tổn 皆giai 失thất 二nhị 利lợi 故cố 。
疏sớ/sơ 。 二nhị 何hà 等đẳng 下hạ 徵trưng 列liệt 者giả 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 四tứ 。 初sơ 標tiêu 舉cử 。 二nhị 古cổ 人nhân 寄ký 位vị 下hạ 序tự 古cổ 釋thích 刊# 定định 同đồng 此thử 。 三tam 此thử 釋thích 非phi 不bất 有hữu 理lý 下hạ 。 辨biện 順thuận 違vi 。 四tứ 又hựu 所sở 障chướng 下hạ 結kết 成thành 正chánh 義nghĩa 。 猶do 是thị 古cổ 釋thích 故cố 有hữu 又hựu 言ngôn 。 疏sớ/sơ 意ý 取thủ 此thử 不bất 欲dục 局cục 配phối 故cố 為vi 正chánh 義nghĩa 。
疏sớ/sơ 。 亦diệc 從tùng 前tiền 十thập 及cập 次thứ 十thập 而nhi 成thành 。 然nhiên 有hữu 開khai 合hợp 者giả 。 疏sớ/sơ 恐khủng 文văn 繁phồn 今kim 當đương 略lược 配phối 。 其kỳ 中trung 名danh 字tự 有hữu 同đồng 初sơ 十thập 。 有hữu 同đồng 次thứ 十thập 。 今kim 且thả 如như 次thứ 配phối 於ư 次thứ 十thập 。 一nhất 由do 知tri 深thâm 法Pháp 了liễu 。 眾chúng 生sanh 心tâm 行hành 。 眾chúng 生sanh 心tâm 行hành 。 最tối 甚thậm 深thâm 故cố 。 二nhị 由do 近cận 友hữu 成thành 勝thắng 業nghiệp 報báo 。 三tam 由do 護hộ 法Pháp 故cố 知tri 佛Phật 法Pháp 。 四tứ 了liễu 達đạt 空không 界giới 知tri 深thâm 理lý 趣thú 。 五ngũ 深thâm 入nhập 法Pháp 界Giới 。 成thành 妙diệu 義nghĩa 持trì 。 六lục 觀quán 無vô 邊biên 心tâm 即tức 是thị 所sở 詮thuyên 故cố 。 得đắc 能năng 詮thuyên 辯biện 才tài 演diễn 暢sướng 。 七thất 具cụ 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 。 能năng 隨tùy 心tâm 演diễn 。 八bát 同đồng 菩Bồ 薩Tát 善thiện 故cố 能năng 普phổ 遍biến 。 九cửu 不bất 著trước 諸chư 劫kiếp 常thường 現hiện 影ảnh 像tượng 。 十thập 順thuận 諸chư 佛Phật 法Pháp 。 具cụ 一nhất 切thiết 智trí 。 從tùng 次thứ 十thập 生sanh 既ký 如như 次thứ 第đệ 。 從tùng 初sơ 十thập 生sanh 義nghĩa 同đồng 前tiền 說thuyết 。 上thượng 依y 不bất 開khai 若nhược 開khai 合hợp 者giả 。 如như 初sơ 二nhị 法pháp 皆giai 是thị 深thâm 法Pháp 。 則tắc 此thử 開khai 前tiền 合hợp 。 若nhược 此thử 總tổng 持trì 由do 於ư 近cận 友hữu 護hộ 法Pháp 而nhi 成thành 。 則tắc 此thử 合hợp 前tiền 開khai 。 約ước 理lý 無vô 方phương 故cố 云vân 開khai 合hợp 。 實thật 則tắc 如như 次thứ 義nghĩa 已dĩ 周chu 圓viên 。 如như 三tam 對đối 前tiền 二nhị 。 既ký 然nhiên 四tứ 五ngũ 承thừa 前tiền 可khả 以dĩ 思tư 準chuẩn 。
疏sớ/sơ 。 第đệ 二nhị 正chánh 顯hiển 頌tụng 中trung 文văn 三tam 。 初sơ 總tổng 科khoa 。 二nhị 此thử 是thị 伽già 陀đà 者giả 。 是thị 孤cô 起khởi 偈kệ 。 揀giản 非phi 祇kỳ 夜dạ 不bất 重trọng/trùng 頌tụng 前tiền 。 三tam 前tiền 是thị 略lược 明minh 下hạ 揀giản 二nhị 文văn 別biệt 。
疏sớ/sơ 。 此thử 中trung 玄huyền 妙diệu 宜nghi 審thẩm 思tư 之chi 者giả 。 大đại 經kinh 文văn 理lý 觸xúc 途đồ 多đa 妙diệu 。 但đãn 文văn 言ngôn 浩hạo 博bác 不bất 能năng 具cụ 釋thích 。 又hựu 理lý 玄huyền 文văn 易dị 故cố 令linh 思tư 之chi 。 既ký 云vân 玄huyền 妙diệu 。 今kim 重trọng/trùng 略lược 釋thích 。 初sơ 偈kệ 法pháp 喻dụ 雙song 標tiêu 。 能năng 觀quán 之chi 智trí 明minh 橫hoạnh/hoành 周chu 竪thụ 永vĩnh 。 次thứ 偈kệ 達đạt 二nhị 世thế 間gian 假giả 名danh 無vô 實thật 。 即tức 是thị 假giả 觀quán 。 三tam 一nhất 偈kệ 雙song 離ly 分phân 別biệt 。 及cập 無vô 分phân 別biệt 。 以dĩ 成thành 空không 觀quán 。 四tứ 有hữu 一nhất 偈kệ 解giải 念niệm 無vô 念niệm 。 即tức 中trung 道đạo 觀quán 。 又hựu 二nhị 即tức 是thị 觀quán 。 三tam 即tức 是thị 止chỉ 。 四tứ 即tức 雙song 運vận 。 五ngũ 不bất 動động 遊du 剎sát 於ư 器khí 界giới 自tự 在tại 。 六lục 融dung 念niệm 劫kiếp 於ư 時thời 自tự 在tại 。 上thượng 二nhị 事sự 理lý 雙song 遊du 。 七thất 遣khiển 二nhị 不bất 二nhị 善thiện 會hội 中trung 道đạo 。 通thông 二nhị 世thế 間gian 。 八bát 結kết 三tam 世thế 間gian 等đẳng 同đồng 法Pháp 界Giới 。 九cửu 結kết 能năng 遍biến 身thân 。 十thập 結kết 能năng 所sở 不bất 二nhị 。 上thượng 半bán 無vô 二nhị 遣khiển 二nhị 。 下hạ 半bán 復phục 遣khiển 無vô 二nhị 。 若nhược 著trước 無vô 二nhị 即tức 是thị 於ư 二nhị 有hữu 能năng 所sở 故cố 。 故cố 知tri 無vô 二nhị 非phi 二nhị 。 故cố 無vô 所sở 著trước 。
疏sớ/sơ 。 九cửu 一nhất 頌tụng 知tri 四tứ 種chủng 說thuyết 法Pháp 行hành 者giả 。 即tức 三tam 世thế 間gian 及cập 時thời 為vi 四tứ 。 若nhược 時thời 分phần/phân 三tam 世thế 間gian 則tắc 成thành 六lục 種chủng 。 若nhược 於ư 三tam 世thế 各các 三tam 世thế 間gian 。 則tắc 有hữu 九cửu 種chủng 。 總tổng 一nhất 切thiết 說thuyết 即tức 是thị 十thập 義nghĩa 。 從tùng 而nhi 剎sát 等đẳng 說thuyết 者giả 釋thích 義nghĩa 。 剎sát 及cập 三tam 世thế 此thử 義nghĩa 微vi 隱ẩn 故cố 。 疏sớ/sơ 釋thích 之chi 。 言ngôn 融dung 通thông 者giả 。 一nhất 塵trần 即tức 攝nhiếp 一nhất 切thiết 。 何hà 得đắc 剎sát 中trung 無vô 說thuyết 。 言ngôn 顯hiển 理lý 者giả 。 如như 色sắc 即tức 顯hiển 質chất 礙ngại 即tức 顯hiển 緣duyên 生sanh 即tức 顯hiển 無vô 常thường 即tức 顯hiển 無vô 性tánh 等đẳng 。 言ngôn 則tắc 觸xúc 類loại 成thành 教giáo 者giả 。 證chứng 顯hiển 理lý 義nghĩa 如như 前tiền 教giáo 體thể 中trung 明minh 。
大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 隨Tùy 疏Sớ/sơ 演Diễn 義Nghĩa 鈔Sao 卷quyển 第đệ 七thất 十thập 八bát
Đại Phương Quảng Phật Hoa Nghiêm Kinh Tùy Sớ/sơ Diễn Nghĩa Sao ♦ Hết quyển 78
❖
Phiên âm: 24/3/2016 ◊ Cập nhật: 24/3/2016
Đại Phương Quảng Phật Hoa Nghiêm Kinh Tùy Sớ/sơ Diễn Nghĩa Sao ♦ Quyển 78
唐đường 清thanh 涼lương 山sơn 大đại 華hoa 嚴nghiêm 寺tự 沙Sa 門Môn 澄trừng 觀quán 述thuật
疏sớ/sơ 。 第đệ 二nhị 佛Phật 子tử 下hạ 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 三tam 。 初sơ 舉cử 數số 總tổng 科khoa 。 二nhị 或hoặc 略lược 不bất 具cụ 下hạ 料liệu 揀giản 。 三tam 細tế 論luận 一nhất 相tương/tướng 下hạ 大đại 科khoa 。 於ư 中trung 先tiên 縱túng/tung 成thành 經kinh 次thứ 。 後hậu 今kim 以dĩ 類loại 例lệ 下hạ 大đại 科khoa 十thập 九cửu 。 言ngôn 斯tư 即tức 順thuận 觀quán 相tương/tướng 海hải 者giả 。 觀quán 佛Phật 三tam 昧muội 海hải 經kinh 。 觀quán 佛Phật 相tương/tướng 海hải 有hữu 二nhị 。 一nhất 總tổng 觀quán 有hữu 三tam 十thập 二nhị 等đẳng 。 二nhị 別biệt 觀quán 一nhất 一nhất 諸chư 相tướng 。 就tựu 別biệt 觀quán 中trung 復phục 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 從tùng 頂đảnh 至chí 足túc 。 名danh 為vi 順thuận 觀quán 。 二nhị 從tùng 足túc 輪luân 至chí 頂đảnh 名danh 逆nghịch 觀quán 。 故cố 云vân 今kim 是thị 順thuận 觀quán 。 據cứ 普phổ 賢hiền 言ngôn 應ưng 言ngôn 順thuận 說thuyết 。 為vi 欲dục 成thành 觀quán 是thị 本bổn 意ý 故cố 名danh 為vi 順thuận 觀quán 。 即tức 彼bỉ 第đệ 九cửu 經kinh 觀quán 像tượng 品phẩm 第đệ 九cửu 。 疏sớ/sơ 若nhược 爾nhĩ 餘dư 可khả 不bất 然nhiên 者giả 。 上thượng 正chánh 圓viên 融dung 。 此thử 下hạ 通thông 妨phương 謂vị 有hữu 問vấn 言ngôn 。 若nhược 表biểu 圓viên 融dung 何hà 不bất 諸chư 相tướng 皆giai 具cụ 三tam 十thập 二nhị 耶da 。 答đáp 意ý 可khả 知tri 。 而nhi 文văn 亦diệc 三tam 。 初sơ 正chánh 答đáp 二nhị 故cố 。 善thiện 生sanh 下hạ 引dẫn 證chứng 。 三tam 此thử 約ước 相tướng 好hảo 相tương 對đối 下hạ 亦diệc 是thị 通thông 難nạn/nan 。 難nạn/nan 云vân 。 諸chư 經kinh 論luận 說thuyết 伏phục 於ư 人nhân 故cố 。 說thuyết 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 伏phục 諸chư 天thiên 故cố 。 說thuyết 八bát 十thập 種chủng 好hảo 故cố 。 人nhân 中trung 輪Luân 王Vương 許hứa 。 有hữu 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 而nhi 無vô 八bát 十thập 種chủng 好hảo 。 則tắc 好hảo/hiếu 勝thắng 矣hĩ 。 故cố 為vi 此thử 通thông 。 謂vị 此thử 約ước 相tương/tướng 體thể 以dĩ 對đối 好hảo/hiếu 體thể 。 相tương 勝thắng 於ư 好hảo/hiếu 。 彼bỉ 約ước 人nhân 具cụ 則tắc 具cụ 好hảo/hiếu 為vi 勝thắng 亦diệc 如như 世thế 人nhân 一nhất 尺xích 之chi 面diện 不bất 及cập 三tam 寸thốn 之chi 鼻tị 。 三tam 寸thốn 之chi 鼻tị 不bất 及cập 一nhất 寸thốn 之chi 目mục 。 則tắc 相tương/tướng 相tương/tướng 相tương 望vọng 以dĩ 辨biện 勝thắng 劣liệt 。 若nhược 有hữu 人nhân 有hữu 三tam 寸thốn 之chi 鼻tị 一nhất 寸thốn 之chi 目mục 。 更cánh 無vô 餘dư 相tương/tướng 。 則tắc 不bất 及cập 身thân 總tổng 具cụ 多đa 相tương/tướng 為vi 貴quý 人nhân 矣hĩ 。
疏sớ/sơ 。 一nhất 列liệt 名danh 名danh 從tùng 用dụng 立lập 者giả 。 謂vị 此thử 名danh 光quang 照chiếu 一nhất 切thiết 方Phương 等Đẳng 。 下hạ 辨biện 業nghiệp 用dụng 云vân 一nhất 一nhất 咸hàm 放phóng 摩ma 尼ni 寶bảo 光quang 等đẳng 。 明minh 知tri 從tùng 用dụng 以dĩ 立lập 光quang 名danh 。 下hạ 諸chư 文văn 勢thế 。 皆giai 悉tất 如như 是thị 。 或hoặc 從tùng 用dụng 立lập 。 或hoặc 從tùng 體thể 得đắc 可khả 以dĩ 意ý 求cầu 。 疏sớ/sơ 觀quán 佛Phật 三tam 昧muội 。 經Kinh 云vân 如như 合hợp 拳quyền 者giả 。 即tức 第đệ 四tứ 經kinh 。 引dẫn 此thử 成thành 上thượng 如như 拳quyền 。 拳quyền 言ngôn 尚thượng 隱ẩn 合hợp 拳quyền 即tức 覆phú 拳quyền 於ư 頂đảnh 上thượng 有hữu 隆long 起khởi 之chi 相tướng 也dã 。 然nhiên 此thử 相tương/tướng 能năng 滅diệt 一nhất 切thiết 罪tội 。 長trường/trưởng 一nhất 切thiết 福phước 故cố 。 佛Phật 頂đảnh 尊tôn 勝thắng 正chánh 明minh 於ư 此thử 。 即tức 烏ô 瑟sắt 尼ni 沙sa 。 暫tạm 念niệm 暫tạm 觀quán 。 延diên 善thiện 住trụ 之chi 壽thọ 滅diệt 。 地địa 獄ngục 之chi 苦khổ 。 不bất 受thọ 七thất 反phản 畜súc 生sanh 水thủy 離ly 人nhân 間gian 殘tàn 報báo 疏sớ/sơ 。 即tức 具cụ 十thập 楞lăng 等đẳng 者giả 。 亦diệc 觀quán 佛Phật 三tam 昧muội 。 經kinh 第đệ 二nhị 廣quảng 說thuyết 觀quán 白bạch 毫hào 相tướng 。 彼bỉ 經kinh 先tiên 說thuyết 白bạch 毫hào 之chi 因nhân 云vân 。 從tùng 捨xả 心tâm 不bất 慳san 不bất 見kiến 前tiền 相tương/tướng 不bất 憶ức 財tài 物vật 無vô 所sở 封phong 著trước 而nhi 行hành 布bố 施thí 。 下hạ 取thủ 意ý 引dẫn 持trì 戒giới 忍nhẫn 辱nhục 。 六Lục 度Độ 十Thập 力Lực 四Tứ 無Vô 所Sở 畏Úy 。 諸chư 妙diệu 功công 德đức 生sanh 。 次thứ 云vân 。 我ngã 滅diệt 度độ 後hậu 。 有hữu 諸chư 弟đệ 子tử 。 晝trú 夜dạ 六lục 時thời 。 能năng 於ư 一nhất 時thời 中trung 。 少thiểu 分phần 少thiểu 分phần 之chi 中trung 。 能năng 須tu 臾du 間gian 念niệm 佛Phật 白bạch 毫hào 。 令linh 心tâm 了liễu 了liễu 。 無vô 謬mậu 亂loạn 想tưởng 。 分phân 明minh 止chỉ 住trụ 注chú 意ý 不bất 息tức 。 念niệm 白bạch 毫hào 者giả 。 若nhược 見kiến 相tướng 好hảo 若nhược 不bất 得đắc 見kiến 。 如như 是thị 等đẳng 人nhân 。 除trừ 九cửu 十thập 六lục 億ức 。 那na 由do 他tha 恆Hằng 河Hà 沙sa 微vi 塵trần 數số 劫kiếp 。 生sanh 死tử 之chi 罪tội 。
佛Phật 告cáo 父phụ 王vương 。
如Như 來Lai 有hữu 無vô 量lượng 相tướng 好hảo/hiếu 。 一nhất 一nhất 相tướng 中trung 。 有hữu 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 。 諸chư 小tiểu 相tướng 好hảo 。 如như 是thị 相tướng 好hảo 。 不bất 及cập 白bạch 毫hào 少thiểu 分phần 功công 德đức 。 釋thích 曰viết 。 故cố 應ưng 觀quán 察sát 。 況huống 依y 此thử 經Kinh 如như 是thị 而nhi 觀quán 。
疏sớ/sơ 。 福phước 德đức 人nhân 至chí 鼻tị 等đẳng 者giả 。 即tức 智Trí 度Độ 論luận 文văn 。 或hoặc 至chí 梵Phạm 世Thế 即tức 法pháp 華hoa 經kinh 如Như 來Lai 神thần 力lực 品phẩm 。
爾nhĩ 時thời 如Như 來Lai 。 出xuất 廣quảng 長trường 舌thiệt 相tướng 。 上thượng 至chí 梵Phạm 世Thế 。 或hoặc 覆phú 三tam 千thiên 。 即tức 阿A 彌Di 陀Đà 云vân 。 出xuất 廣quảng 長trường 舌thiệt 。 遍biến 覆phú 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 說thuyết 誠thành 實thật 言ngôn 等đẳng 。
疏sớ/sơ 。 無vô 俟sĩ 觀quán 破phá 摶đoàn 聚tụ 者giả 。 金kim 剛cang 經Kinh 云vân 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 於ư 意ý 云vân 何hà 。 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 所sở 有hữu 微vi 塵trần 。 是thị 為vi 多đa 不phủ 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。 甚thậm 多đa 世Thế 尊Tôn 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 諸chư 微vi 塵trần 如Như 來Lai 。 說thuyết 非phi 微vi 塵trần 。 是thị 名danh 微vi 塵trần 。 如Như 來Lai 說thuyết 世thế 界giới 。 非phi 世thế 界giới 是thị 名danh 世thế 界giới 。 釋thích 曰viết 。 此thử 段đoạn 論luận 名danh 第đệ 十thập 色sắc 及cập 眾chúng 生sanh 身thân 。 摶đoàn 取thủ 中trung 觀quán 破phá 相tương 應ứng 行hành 住trụ 處xứ 。 大đại 意ý 云vân 。 眾chúng 生sanh 世thế 界giới 。 但đãn 攬lãm 塵trần 成thành 。 今kim 從tùng 麁thô 至chí 細tế 乃nãi 至chí 極cực 微vi 。 皆giai 無vô 實thật 體thể 。 故cố 云vân 世thế 界giới 。 即tức 非phi 世thế 界giới 。 今kim 云vân 無vô 俟sĩ 觀quán 破phá 者giả 。 觀quán 破phá 但đãn 是thị 假giả 想tưởng 為vi 未vị 了liễu 者giả 。 若nhược 了liễu 法pháp 本bổn 空không 不bất 待đãi 觀quán 破phá 。 又hựu 彼bỉ 云vân 摶đoàn 取thủ 。 今kim 云vân 摶đoàn 聚tụ 是thị 義nghĩa 引dẫn 耳nhĩ 。 故cố 什thập 云vân 欲dục 破phá 極cực 微vi 。 覺giác 賢hiền 云vân 。 以dĩ 一nhất 故cố 眾chúng 以dĩ 眾chúng 故cố 一nhất 。 微vi 自tự 無vô 性tánh 則tắc 為vi 空không 矣hĩ 。 餘dư 如như 前tiền 說thuyết 。
疏sớ/sơ 。 故cố 佛Phật 涅Niết 槃Bàn 四tứ 牙nha 不bất 碎toái 者giả 。 即tức 後hậu 分phần/phân 經kinh 聖thánh 軀khu 廓khuếch 潤nhuận 品phẩm 。
疏sớ/sơ 。 四tứ 中trung 有hữu 法pháp 乳nhũ 等đẳng 三tam 者giả 。 論luận 第đệ 三tam 十thập 八bát 云vân 。 五ngũ 想tưởng 聽thính 法Pháp 。 一nhất 如như 寶bảo 。 二nhị 如như 眼nhãn 。 三tam 如như 明minh 。 四tứ 大đại 果quả 功công 德đức 。 五ngũ 無vô 罪tội 想tưởng 。 今kim 云vân 法pháp 燈đăng 合hợp 明minh 眼nhãn 二nhị 義nghĩa 。 大đại 果quả 即tức 資tư 法Pháp 身thân 。 無vô 罪tội 總tổng 明minh 離ly 過quá 。 疏sớ/sơ 上thượng 來lai 略lược 列liệt 下hạ 結kết 釋thích 料liệu 揀giản 。 於ư 中trung 有hữu 四tứ 。 一nhất 總tổng 辨biện 名danh 數số 言ngôn 譯dịch 者giả 安an 置trí 者giả 以dĩ 晉tấn 經kinh 無vô 數số 故cố 。 二nhị 既ký 不bất 說thuyết 盡tận 下hạ 明minh 立lập 理lý 。 欲dục 合hợp 盈doanh 百bách 故cố 。 言ngôn 既ký 不bất 說thuyết 盡tận 者giả 。 十thập 蓮liên 華hoa 藏tạng 塵trần 不bất 可khả 說thuyết 盡tận 故cố 。 三tam 況huống 此thử 中trung 所sở 列liệt 下hạ 。 重trùng 以dĩ 理lý 成thành 合hợp 成thành 百bách 義nghĩa 。 四tứ 晉tấn 經kinh 有hữu 遺di 下hạ 遮già 其kỳ 傍bàng 救cứu 。 恐khủng 有hữu 救cứu 云vân 。 如như 大đại 慧tuệ 百bách 八bát 豈khởi 要yếu 圓viên 數số 。 凡phàm 立lập 名danh 數số 多đa 有hữu 所sở 表biểu 故cố 。 故cố 今kim 通thông 難nạn/nan 云vân 。 此thử 有hữu 九cửu 十thập 七thất 即tức 有hữu 所sở 表biểu 。 晉tấn 有hữu 九cửu 十thập 四tứ 復phục 何hà 所sở 表biểu 。 昔tích 表biểu 為vi 是thị 今kim 表biểu 即tức 非phi 。 是thị 故cố 不bất 應ưng 。 生sanh 情tình 配phối 屬thuộc 。 若nhược 表biểu 亦diệc 須tu 成thành 九cửu 十thập 八bát 。
如Như 來Lai 隨Tùy 好Hảo/hiếu 光Quang 明Minh 功Công 德Đức 。 品Phẩm 第đệ 三tam 十thập 五ngũ
☸ Phẩm 35:
疏sớ/sơ 。 二nhị 釋thích 名danh 中trung 二nhị 。 先tiên 辨biện 得đắc 名danh 。 言ngôn 隨tùy 逐trục 大đại 相tương/tướng 者giả 。 即tức 觀quán 佛Phật 經kinh 意ý 前tiền 品phẩm 已dĩ 引dẫn 。 二nhị 如Như 來Lai 之chi 隨tùy 好hảo/hiếu 下hạ 釋thích 名danh 。
疏sớ/sơ 。 照chiếu 七thất 地địa 者giả 。 一nhất 種chủng 性tánh 地địa 。 二nhị 勝thắng 解giải 行hành 地địa 。 三tam 淨tịnh 勝thắng 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 地địa 。 即tức 是thị 初Sơ 地Địa 。 四tứ 行hành 正chánh 行hạnh 地địa (# 從tùng 二nhị 地địa 至chí 七thất 地địa )# 五ngũ 決quyết 定định 地địa (# 八bát 地địa )# 六lục 決quyết 定định 行hành 地địa (# 九cửu 地địa )# 七thất 到đáo 究cứu 竟cánh 地địa (# 從tùng 十Thập 地Địa 至chí 如Như 來Lai 地địa )# 疏sớ/sơ 。 如như 是thị 展triển 轉chuyển 。 況huống 於ư 諸chư 相tướng 等đẳng 者giả 。 上thượng 有hữu 五ngũ 重trọng/trùng 今kim 越việt 中trung 間gian 。 故cố 云vân 展triển 轉chuyển 。 然nhiên 其kỳ 舉cử 況huống 亦diệc 合hợp 五ngũ 重trọng/trùng 。 謂vị 一nhất 以dĩ 因nhân 一nhất 光quang 況huống 果quả 一nhất 光quang 。 所sở 越việt 應ưng 云vân 。 二nhị 果quả 一nhất 光quang 尚thượng 爾nhĩ 。 況huống 果quả 多đa 光quang 。 三tam 足túc 下hạ 好hảo/hiếu 光quang 尚thượng 爾nhĩ 。 況huống 餘dư 好hảo/hiếu 光quang 。 四tứ 好hảo/hiếu 光quang 尚thượng 爾nhĩ 況huống 於ư 一nhất 相tương/tướng 。 五ngũ 一nhất 相tương/tướng 尚thượng 爾nhĩ 況huống 於ư 多đa 相tương/tướng 。 疏sớ/sơ 文văn 但đãn 有hữu 初sơ 及cập 後hậu 句cú 餘dư 可khả 例lệ 耳nhĩ 。 復phục 應ưng 更cánh 有hữu 二nhị 重trọng/trùng 。 謂vị 六lục 外ngoại 相tướng 尚thượng 爾nhĩ 況huống 於ư 內nội 德đức 。 七thất 一nhất 德đức 尚thượng 爾nhĩ 況huống 於ư 多đa 德đức 。 故cố 瑜du 伽già 四tứ 十thập 九cửu 廣quảng 說thuyết 舉cử 況huống 因nhân 。 說thuyết 相tướng 好hảo 因nhân 竟cánh 云vân 。 又hựu 於ư 此thử 中trung 。 以dĩ 要yếu 言ngôn 之chi 。 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 福phước 聚tụ 量lượng 等đẳng 。 爾nhĩ 所sở 福phước 聚tụ 。 能năng 感cảm 如Như 來Lai 一nhất 毛mao 孔khổng 處xứ 。 乃nãi 至chí 一nhất 切thiết 。 所sở 有hữu 毛mao 孔khổng 隨tùy 入nhập 福phước 聚tụ 。 能năng 感cảm 如Như 來Lai 一nhất 種chủng 隨tùy 好hảo/hiếu 。 乃nãi 至chí 所sở 有hữu 。 一nhất 切thiết 隨tùy 好hảo/hiếu 隨tùy 入nhập 福phước 聚tụ 。 增tăng 至chí 百bách 倍bội 。 爾nhĩ 所sở 福phước 聚tụ 。 能năng 感cảm 如Như 來Lai 相tương/tướng 中trung 一nhất 相tương/tướng 。 乃nãi 至chí 一nhất 切thiết 。 所sở 有hữu 諸chư 相tướng 隨tùy 入nhập 福phước 聚tụ 。 除trừ 白bạch 毫hào 烏ô 瑟sắt 膩nị 沙sa 。 增tăng 至chí 千thiên 倍bội 。 爾nhĩ 所sở 福phước 聚tụ 。 能năng 感cảm 如Như 來Lai 眉mi 間gian 白bạch 毫hào 。 乃nãi 至chí 白bạch 毫hào 增tăng 至chí 百bách 千thiên 倍bội 。 爾nhĩ 所sở 福phước 聚tụ 。 能năng 感cảm 如Như 來Lai 其kỳ 頂đảnh 上thượng 現hiện 烏ô 瑟sắt 膩nị 妙diệu 無vô 見kiến 頂đảnh 相tướng 。 乃nãi 至chí 白bạch 毫hào 隨tùy 入nhập 福phước 聚tụ 增tăng 至chí 俱câu 胝chi 百bách 千thiên 倍bội 。 爾nhĩ 所sở 福phước 聚tụ 。 能năng 感cảm 如Như 來Lai 諸chư 相tướng 隨tùy 好hảo/hiếu 。 而nhi 不bất 攝nhiếp 餘dư 大đại 法Pháp 螺loa 相tương/tướng 。 由do 此thử 法Pháp 螺loa 隨tùy 如Như 來Lai 欲dục 。 發phát 大đại 音âm 聲thanh 。 普phổ 能năng 遍biến 告cáo 無vô 邊biên 無vô 際tế 。 諸chư 世thế 界giới 中trung 。 所sở 化hóa 有hữu 情tình 。 如như 是thị 無vô 量lượng 。 福phước 聚tụ 資tư 糧lương 修tu 證chứng 圓viên 滿mãn 。 能năng 感cảm 如Như 來Lai 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 無vô 上thượng 無vô 等đẳng 。 遍biến 一nhất 切thiết 種chủng 極cực 圓viên 滿mãn 。 所sở 攝nhiếp 自tự 體thể 下hạ 取thủ 意ý 引dẫn 。 又hựu 此thử 相tương 隨tùy 好hảo/hiếu 略lược 由do 三tam 因nhân 說thuyết 為vi 無vô 量lượng 。 一nhất 時thời 無vô 量lượng 。 三tam 僧Tăng 祇kỳ 修tu 故cố 。 二nhị 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 無vô 量lượng 。 緣duyên 無vô 量lượng 眾chúng 生sanh 。 利lợi 益ích 安an 樂lạc 故cố 。 三tam 品phẩm 類loại 無vô 量lượng 。 無vô 量lượng 善thiện 業nghiệp 差sai 別biệt 故cố 。 故cố 云vân 無vô 量lượng 福phước 聚tụ 。 能năng 起khởi 如Như 來Lai 。 諸chư 相tướng 隨tùy 好hảo/hiếu 。 釋thích 曰viết 。 經kinh 中trung 說thuyết 所sở 感cảm 之chi 相tướng 。 論luận 舉cử 能năng 感cảm 之chi 因nhân 而nhi 因nhân 果quả 相tương/tướng 成thành 。 此thử 文văn 證chứng 知tri 佛Phật 德đức 難nan 思tư 。 可khả 證chứng 前tiền 後hậu 數số 節tiết 之chi 文văn 。 疏sớ/sơ 文văn 從tùng 諸chư 相tướng 不bất 及cập 法Pháp 螺loa 。 可khả 證chứng 出xuất 現hiện 圓viên 音âm 之chi 義nghĩa 。 前tiền 妙diệu 嚴nghiêm 品phẩm 已dĩ 略lược 指chỉ 耳nhĩ 。
疏sớ/sơ 。 謂vị 雖tuy 修tu 乘thừa 戒giới 行hạnh 寬khoan 故cố 者giả 。 初Sơ 地Địa 已dĩ 引dẫn 此thử 下hạ 別biệt 有hữu 一nhất 解giải 。 以dĩ 全toàn 悟ngộ 意ý 。 往vãng 昔tích 親thân 近cận 眾chúng 善Thiện 知Tri 識Thức 。 親thân 近cận 法pháp 華hoa 涅Niết 槃Bàn 經kinh 等đẳng 眾chúng 善Thiện 知Tri 識Thức 。 心tâm 不bất 放phóng 逸dật 。 顯hiển 曾tằng 修tu 行hành 依y 諸chư 經kinh 修tu 行hành 。 後hậu 聞văn 此thử 經Kinh 因nhân 該cai 果quả 海hải 果quả 徹triệt 因nhân 源nguyên 。 便tiện 生sanh 毀hủy 謗báng 。 故cố 墮đọa 地địa 獄ngục 。 由do 聞văn 歷lịch 耳nhĩ 種chủng 金kim 剛cang 種chủng 。 以dĩ 為vi 宿túc 因nhân 。 毘Tỳ 盧Lô 遮Già 那Na 。 大đại 威uy 神thần 力lực 。 以dĩ 為vi 現hiện 緣duyên 。 因nhân 緣duyên 相tương/tướng 資tư 頓đốn 昇thăng 十Thập 地Địa 等đẳng 。 據cứ 此thử 即tức 非phi 是thị 戒giới 緩hoãn 墮đọa 於ư 地địa 獄ngục 故cố 。 十Thập 地Địa 品phẩm 云vân 。 雖tuy 此thử 眾chúng 淨tịnh 廣quảng 智trí 慧tuệ 。 甚thậm 深thâm 明minh 利lợi 能năng 決quyết 擇trạch 。 其kỳ 心tâm 不bất 動động 如như 山sơn 王vương 。 不bất 可khả 傾khuynh 覆phú 逾du 大đại 海hải 。 有hữu 行hành 未vị 久cửu (# 十thập 生sanh 五ngũ 生sanh )# 解giải 未vị 得đắc (# 未vị 有hữu 華hoa 嚴nghiêm 圓viên 融dung 之chi 解giải 隨tùy 識thức 而nhi 行hành 不bất 隨tùy 智trí 聞văn 。 此thử 生sanh 疑nghi 墮đọa 惡ác 道đạo 。 我ngã 愍mẫn 是thị 等đẳng 故cố 不bất 說thuyết 。 此thử 即tức 是thị 生sanh 疑nghi 墮đọa 地địa 獄ngục 。 又hựu 偈kệ 讚tán 品phẩm 云vân 。 如Như 來Lai 廣quảng 大đại 身thân 。 究cứu 竟cánh 於ư 法Pháp 界Giới 。 不bất 離ly 於ư 此thử 座tòa 。 而nhi 遍biến 一nhất 切thiết 處xứ 。 若nhược 有hữu 聞văn 此thử 法pháp 。 恭cung 敬kính 信tín 樂nhạo 者giả 。 永vĩnh 離ly 三tam 惡ác 道đạo 。 一nhất 切thiết 諸chư 苦khổ 難nạn/nan 。 釋thích 曰viết 。 定định 知tri 不bất 是thị 戒giới 緩hoãn 。 又hựu 出xuất 現hiện 品phẩm 云vân 。 如như 乾can 草thảo 𧂐tễ 等đẳng 須Tu 彌Di 。 投đầu 芥giới 子tử 火hỏa 必tất 燒thiêu 盡tận 。 供cúng 養dường 如Như 來Lai 少thiểu 功công 德đức 。 必tất 令linh 滅diệt 苦khổ 至chí 涅Niết 槃Bàn 。
何hà 以dĩ 故cố 。 性tánh 究cứu 竟cánh 故cố 。 全toàn 悟ngộ 雖tuy 是thị 後hậu 輩bối 。 不bất 忍nhẫn 見kiến 疏sớ/sơ 失thất 於ư 經kinh 意ý 。 所sở 以dĩ 扶phù 同đồng 拯chửng 教giáo 異dị 於ư 古cổ 人nhân 。 緣duyên 疏sớ/sơ 已dĩ 行hành 不bất 可khả 改cải 疏sớ/sơ 。 請thỉnh 後hậu 賢hiền 審thẩm 詳tường 。
疏sớ/sơ 。 惡ác 業nghiệp 善thiện 根căn 下hạ 遮già 難nạn/nan 釋thích 文văn 。 恐khủng 有hữu 難nạn/nan 言ngôn 。 地địa 獄ngục 及cập 身thân 既ký 由do 惡ác 業nghiệp 。 即tức 從tùng 惡ác 業nghiệp 中trung 來lai 。 前tiền 業nghiệp 報báo 成thành 佛Phật 即tức 從tùng 。 善thiện 根căn 中trung 來lai 。 何hà 以dĩ 並tịnh 言ngôn 非phi 十thập 方phương 來lai 。 故cố 今kim 釋thích 云vân 。 正chánh 由do 從tùng 業nghiệp 。 即tức 是thị 從tùng 緣duyên 無vô 性tánh 來lai 即tức 無vô 來lai 。 若nhược 不bất 從tùng 緣duyên 則tắc 有hữu 。 定định 性tánh 不bất 得đắc 無vô 來lai 。 中trung 論luận 云vân 。 若nhược 法pháp 從tùng 緣duyên 生sanh 是thị 即tức 無vô 定định 性tánh 。 若nhược 無vô 定định 性tánh 者giả 云vân 何hà 有hữu 是thị 法pháp 。 即tức 因nhân 緣duyên 故cố 空không 義nghĩa 耳nhĩ 。 疏sớ/sơ 因nhân 緣duyên 者giả 。 名danh 為vi 智trí 慧tuệ 者giả 。 即tức 略lược 暗ám 引dẫn 涅Niết 槃Bàn 二nhị 十thập 一nhất 為vi 證chứng 。 前tiền 疏sớ/sơ 已dĩ 引dẫn 。 彼bỉ 經Kinh 云vân 。 智trí 慧tuệ 之chi 法Pháp 。 不bất 從tùng 因nhân 緣duyên 。 云vân 何hà 問vấn 於ư 因nhân 緣duyên 。 今kim 取thủ 此thử 勢thế 。 汝nhữ 諸chư 天thiên 子tử 。 何hà 因nhân 向hướng 疑nghi 。 何hà 因nhân 發phát 此thử 。 微vi 妙diệu 之chi 音âm 。
疏sớ/sơ 。 先tiên 教giáo 識thức 受thọ 生sanh 令linh 捨xả 曲khúc 見kiến 者giả 。 涅Niết 槃Bàn 二nhị 十thập 一nhất 說thuyết 。 若nhược 見kiến 如Như 來Lai 。 實thật 王vương 宮cung 生sanh 納nạp 妃phi 生sanh 子tử 雙song 林lâm 滅diệt 等đẳng 。 是thị 二Nhị 乘Thừa 曲khúc 見kiến 。 疏sớ/sơ 是thị 知tri 佛Phật 化hóa 所sở 生sanh 。 非phi 沒một 生sanh 也dã 者giả 。 即tức 淨tịnh 名danh 經kinh 觀quán 眾chúng 生sanh 品phẩm 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 問vấn 天thiên 女nữ 。 汝nhữ 於ư 此thử 沒một 。 當đương 生sanh 何hà 所sở 。 天thiên 曰viết 佛Phật 化hóa 所sở 生sanh 。 吾ngô 如như 彼bỉ 生sanh 。 曰viết 佛Phật 化hóa 所sở 生sanh 。 非phi 沒một 所sở 生sanh 。 天thiên 曰viết 。 眾chúng 生sanh 猶do 然nhiên 。 非phi 沒một 生sanh 也dã 。
疏sớ/sơ 。 先tiên 明minh 法Pháp 身thân 遍biến 而nhi 叵phả 見kiến 者giả 。 叵phả 不bất 可khả 也dã 。 故cố 出xuất 現hiện 品phẩm 云vân 。 譬thí 如như 法Pháp 界giới 。 遍biến 一nhất 切thiết 不bất 可khả 見kiến 取thủ 為vi 一nhất 切thiết 。 諸chư 佛Phật 境cảnh 界giới 亦diệc 復phục 然nhiên 。 遍biến 於ư 一nhất 切thiết 非phi 一nhất 切thiết 。
疏sớ/sơ 。 非phi 謂vị 得đắc 選tuyển 生sanh 處xứ 者giả 。 本bổn 行hạnh 經kinh 說thuyết 。 如Như 來Lai 將tương 欲dục 下hạ 生sanh 。 以dĩ 淨tịnh 天thiên 眼nhãn 。 觀quán 閻Diêm 浮Phù 提Đề 。 何hà 處xứ 堪kham 我ngã 下hạ 生sanh 。 乃nãi 至chí 云vân 唯duy 有hữu 淨Tịnh 飯Phạn 王Vương 家gia 堪kham 。 餘dư 家gia 不bất 堪kham 。 則tắc 似tự 有hữu 選tuyển 生sanh 處xứ 。 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 實thật 無vô 選tuyển 擇trạch 。 即tức 智trí 之chi 悲bi 應ưng 物vật 然nhiên 耳nhĩ 。 則tắc 選tuyển 無vô 所sở 選tuyển 。
疏sớ/sơ 。 後hậu 如như 法Pháp 正chánh 教giáo 此thử 上thượng 標tiêu 章chương 。 後hậu 夫phu 欲dục 悔hối 過quá 下hạ 廣quảng 釋thích 其kỳ 相tương/tướng 。 於ư 中trung 分phần/phân 二nhị 。 先tiên 明minh 所sở 治trị 之chi 病bệnh 。 後hậu 顯hiển 能năng 治trị 之chi 藥dược 。 此thử 即tức 天thiên 台thai 止Chỉ 觀Quán 之chi 意ý 。 今kim 初sơ 但đãn 略lược 彼bỉ 名danh 。 若nhược 具cụ 云vân 。 一nhất 自tự 從tùng 無vô 始thỉ 。 闇ám 識thức 昏hôn 迷mê 煩phiền 惱não 所sở 醉túy 。 妄vọng 計kế 我ngã 人nhân 。 計kế 我ngã 人nhân 故cố 起khởi 於ư 身thân 見kiến 。 由do 身thân 見kiến 故cố 。 妄vọng 想tưởng 顛điên 倒đảo 。 由do 顛điên 倒đảo 故cố 。 起khởi 貪tham 嗔sân 癡si 。 癡si 故cố 廣quảng 造tạo 諸chư 業nghiệp 。 業nghiệp 則tắc 流lưu 轉chuyển 生sanh 死tử 。 二nhị 者giả 內nội 具cụ 煩phiền 惱não 外ngoại 值trị 惡ác 友hữu 。 扇thiên/phiến 動động 邪tà 法pháp 勸khuyến 惑hoặc 我ngã 心tâm 倍bội 加gia 隆long 盛thịnh 。 三tam 者giả 內nội 外ngoại 惡ác 緣duyên 既ký 具cụ 。 能năng 內nội 滅diệt 善thiện 心tâm 外ngoại 滅diệt 善thiện 事sự 。 又hựu 於ư 他tha 善thiện 都đô 無vô 隨tùy 喜hỷ 。 四tứ 者giả 縱túng 恣tứ 三tam 業nghiệp 無vô 惡ác 不bất 為vi 。 下hạ 七thất 全toàn 同đồng 。 但đãn 八bát 言ngôn 虜lỗ 扈hỗ 者giả 。 亦diệc 云vân 跋bạt 扈hỗ 。 皆giai 不bất 尊tôn 敬kính 貌mạo 。 下hạ 結kết 云vân 。 是thị 為vi 十thập 種chủng 。 順thuận 生sanh 死tử 流lưu 。 昏hôn 倒đảo 造tạo 惡ác 如như 廁trắc 蟲trùng 樂nhạo/nhạc/lạc 廁trắc 。 不bất 覺giác 不bất 知tri 。 積tích 集tập 重trọng/trùng 累lũy/lụy/luy 。 不bất 可khả 稱xưng 計kế 。 四tứ 重trọng 五ngũ 逆nghịch 。 極cực 至chí 闡xiển 提đề 。 生sanh 死tử 浩hạo 然nhiên 而nhi 無vô 際tế 畔bạn 。
疏sớ/sơ 。 次thứ 起khởi 十thập 種chủng 下hạ 。 二nhị 顯hiển 能năng 治trị 之chi 藥dược 。 彼bỉ 云vân 。 今kim 欲dục 懺sám 悔hối 應ưng 當đương 逆nghịch 此thử 罪tội 流lưu 。 用dụng 十thập 種chủng 心tâm 翻phiên 除trừ 惡ác 法pháp 。 先tiên 正chánh 信tín 因nhân 果quả 決quyết 定định 孱# 然nhiên 業nghiệp 種chủng 雖tuy 久cửu 久cửu 不bất 敗bại 亡vong 。 終chung 無vô 自tự 作tác 他tha 人nhân 受thọ 果quả 。 精tinh 識thức 善thiện 惡ác 。 不bất 生sanh 疑nghi 惑hoặc 。 是thị 為vi 深thâm 信tín 翻phiên 破phá 一nhất 闡xiển 提đề 心tâm 。 二nhị 自tự 媿quý 剋khắc 責trách 。 鄙bỉ 極cực 罪tội 人nhân 無vô 羞tu 無vô 恥sỉ 。 習tập 畜súc 生sanh 法pháp 棄khí 捨xả 白bạch 淨tịnh 第đệ 一nhất 莊trang 嚴nghiêm 。 咄đốt 哉tai 。 無vô 鉤câu 造tạo 斯tư 重trọng 罪tội 。 天thiên 見kiến 我ngã 屏bính 罪tội 。 是thị 故cố 慚tàm 天thiên 。 人nhân 見kiến 我ngã 顯hiển 罪tội 是thị 故cố 愧quý 人nhân 。 以dĩ 此thử 翻phiên 破phá 無vô 慚tàm 無vô 愧quý 心tâm 。 三tam 怖bố 畏úy 惡ác 道Đạo 人Nhân 命mạng 無vô 常thường 。 一nhất 息tức 不bất 追truy 千thiên 載tái 長trường/trưởng 往vãng 。 幽u 途đồ 綿miên 邈mạc 。 無vô 有hữu 資tư 糧lương 。 苦khổ 海hải 悠du 深thâm 船thuyền 筏phiệt 安an 寄ký 。 聖thánh 賢hiền 呵ha 棄khí 。 無vô 所sở 恃thị 怙hộ 。 年niên 事sự 稍sảo 去khứ 風phong 刀đao 不bất 奢xa 。 豈khởi 可khả 晏# 然nhiên 坐tọa 待đãi 酸toan 痛thống 。 譬thí 如như 野dã 干can 。 失thất 耳nhĩ 尾vĩ 牙nha 。 詐trá 眠miên 望vọng 脫thoát 忽hốt 聞văn 斷đoạn 頭đầu 。 心tâm 大đại 驚kinh 怖bố 。 遭tao 生sanh 老lão 病bệnh 尚thượng 不bất 為vi 急cấp 。 死tử 事sự 不bất 奢xa 那na 得đắc 不bất 怖bố 。 怖bố 心tâm 起khởi 時thời 如như 履lý 湯thang 火hỏa 。 六lục 塵trần 五ngũ 欲dục 不bất 暇hạ 貪tham 染nhiễm 如như 阿a 育dục 王vương 弟đệ 坐tọa 於ư 御ngự 床sàng 希hy 大đại 帝đế 王vương 。 聞văn 旃chiên 陀đà 羅la 朝triêu 朝triêu 振chấn 鈴linh 一nhất 日nhật 已dĩ 盡tận 六lục 日nhật 當đương 死tử 。 雖tuy 有hữu 五ngũ 欲dục 無vô 一nhất 念niệm 愛ái 行hành 者giả 。 怖bố 畏úy 苦khổ 到đáo 懺sám 悔hối 。 不bất 惜tích 身thân 命mạng 。 如như 野dã 干can 決quyết 死tử 。 絕tuyệt 無vô 所sở 思tư 念niệm 。 如như 彼bỉ 怖bố 王vương 。 以dĩ 此thử 翻phiên 破phá 不bất 畏úy 惡ác 道đạo 心tâm 。 四tứ 當đương 發phát 露lộ 不bất 覆phú 瑕hà 疵tỳ 。 賊tặc 毒độc 惡ác 草thảo 急cấp 須tu 除trừ 之chi 。 根căn 露lộ 條điều 枯khô 源nguyên 流lưu 傾khuynh 竭kiệt 。 若nhược 覆phú 藏tàng 罪tội 是thị 不bất 良lương 人nhân 。 迦Ca 葉Diếp 頭đầu 陀đà 令linh 大đại 眾chúng 中trung 發phát 露lộ 。 方Phương 等Đẳng 令linh 向hướng 一nhất 人nhân 發phát 露lộ 。 其kỳ 餘dư 行hành 法pháp 。 但đãn 以dĩ 實thật 心tâm 向hướng 佛Phật 像tượng 前tiền 自tự 求cầu 改cải 革cách 。 如như 隱ẩn 處xứ 有hữu 癰ung 覆phú 諱húy 不bất 治trị 則tắc 致trí 於ư 死tử 。 以dĩ 此thử 翻phiên 破phá 覆phú 藏tàng 罪tội 心tâm 也dã 。 五ngũ 斷đoạn 相tương 續tục 心tâm 者giả 。 一nhất 懺sám 已dĩ 後hậu 。 更cánh 不bất 復phục 作tác 。 若nhược 懺sám 悔hối 已dĩ 更cánh 作tác 者giả 。 如như 王vương 法pháp 初sơ 犯phạm 得đắc 輕khinh 。 若nhược 更cánh 作tác 則tắc 重trọng/trùng 。 初sơ 入nhập 道Đạo 場Tràng 罪tội 則tắc 易dị 滅diệt 。 更cánh 作tác 難nạn/nan 除trừ 。 若nhược 能năng 吐thổ 之chi 云vân 何hà 更cánh 噉đạm 。 以dĩ 此thử 翻phiên 破phá 常thường 念niệm 惡ác 事sự 心tâm 。 六lục 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 者giả 。 昔tích 自tự 安an 危nguy 人nhân 遍biến 惱não 一nhất 切thiết 境cảnh 。 今kim 廣quảng 起khởi 兼kiêm 濟tế 。 遍biến 至chí 虛hư 空không 界giới 。 利lợi 益ích 於ư 他tha 。 以dĩ 此thử 翻phiên 破phá 一nhất 切thiết 處xứ 起khởi 惡ác 心tâm 也dã 。 七thất 修tu 功công 補bổ 過quá 者giả 。 昔tích 三tam 業nghiệp 造tạo 罪tội 不bất 計kế 晝trú 夜dạ 。 今kim 善thiện 身thân 口khẩu 意ý 策sách 勵lệ 不bất 休hưu 。 匪phỉ 移di 山sơn 岳nhạc 安an 填điền 江giang 海hải 。 以dĩ 此thử 翻phiên 破phá 縱túng 恣tứ 三tam 業nghiệp 之chi 心tâm 。 八bát 守thủ 護hộ 正Chánh 法Pháp 者giả 。 昔tích 自tự 滅diệt 善thiện 亦diệc 滅diệt 他tha 善thiện 。 不bất 自tự 隨tùy 喜hỷ 亦diệc 不bất 喜hỷ 他tha 。 今kim 守thủ 護hộ 諸chư 善thiện 方phương 便tiện 增tăng 廣quảng 不bất 令linh 斷đoạn 絕tuyệt 。 勝thắng 鬘man 經Kinh 云vân 。 守thủ 護hộ 正Chánh 法Pháp 。 攝nhiếp 受thọ 正Chánh 法Pháp 。 最tối 為vi 第đệ 一nhất 。 翻phiên 破phá 無vô 隨tùy 喜hỷ 心tâm 。 今kim 疏sớ/sơ 但đãn 云vân 隨tùy 喜hỷ 他tha 善thiện 者giả 。 取thủ 意ý 對đối 上thượng 耳nhĩ 。 九cửu 念niệm 十thập 方phương 佛Phật 者giả 。 昔tích 親thân 狎hiệp 惡ác 友hữu 。 信tín 受thọ 其kỳ 言ngôn 。 今kim 念niệm 十thập 方phương 佛Phật 。 念niệm 無vô 等đẳng 慈từ 。 作tác 不bất 請thỉnh 友hữu 。 念niệm 無vô 等đẳng 智trí 。 作tác 大đại 導đạo 師sư 。 翻phiên 破phá 順thuận 惡ác 友hữu 心tâm 。 十thập 觀quán 罪tội 性tánh 空không 者giả 。 了liễu 達đạt 貪tham 欲dục 嗔sân 癡si 之chi 心tâm 皆giai 是thị 寂tịch 靜tĩnh 門môn 。
何hà 以dĩ 故cố 。 貪tham 嗔sân 若nhược 起khởi 在tại 何hà 處xứ 。 住trụ 知tri 此thử 貪tham 嗔sân 住trụ 於ư 妄vọng 念niệm 。 妄vọng 念niệm 住trụ 於ư 顛điên 倒đảo 。 顛điên 倒đảo 住trụ 於ư 身thân 見kiến 身thân 見kiến 住trụ 於ư 我ngã 見kiến 。 我ngã 見kiến 則tắc 無vô 住trú 處xứ 。 十thập 方phương 諦đế 求cầu 。 我ngã 不bất 可khả 得đắc 。 我ngã 心tâm 自tự 空không 。 罪tội 福phước 無vô 主chủ 。 深thâm 達đạt 罪tội 福phước 相tướng 。 遍biến 照chiếu 於ư 十thập 方phương 。 今kim 此thử 空không 慧tuệ 。 與dữ 心tâm 相tương 應ứng 。 如như 日nhật 出xuất 時thời 。 朝triêu 露lộ 皆giai 失thất 。 一nhất 切thiết 諸chư 心tâm 。 皆giai 是thị 寂tịch 靜tĩnh 門môn 。 樂nhạo/nhạc/lạc 寂tịch 靜tĩnh 故cố 。 以dĩ 此thử 翻phiên 破phá 無vô 明minh 昏hôn 暗ám 。 是thị 為vi 十thập 種chủng 懺sám 悔hối 。 順thuận 涅Niết 槃Bàn 道Đạo 逆nghịch 生sanh 死tử 流lưu 。 能năng 滅diệt 四tứ 重trọng 五ngũ 逆nghịch 之chi 過quá 。 若nhược 不bất 解giải 此thử 十thập 心tâm 。 全toàn 不bất 識thức 是thị 非phi 。 云vân 何hà 懺sám 悔hối 。 設thiết 入nhập 道Đạo 場Tràng 徒đồ 為vi 苦khổ 行hạnh 。 終chung 無vô 大đại 益ích 。 涅Niết 槃Bàn 云vân 。 若nhược 言ngôn 勤cần 修tu 苦khổ 行hạnh 。 是thị 大đại 涅Niết 槃Bàn 近cận 因nhân 緣duyên 者giả 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。 即tức 斯tư 意ý 也dã 。 是thị 名danh 懺sám 悔hối 。 事sự 中trung 除trừ 滅diệt 重trọng 罪tội 。 彼bỉ 止Chỉ 觀Quán 中trung 更cánh 有hữu 別biệt 懺sám 悔hối 。 見kiến 罪tội 亦diệc 有hữu 十thập 心tâm 翻phiên 破phá 前tiền 十thập 。 而nhi 皆giai 約ước 觀quán 行hành 。 別biệt 歷lịch 十thập 心tâm 大đại 意ý 觀quán 罪tội 性tánh 空không 中trung 意ý 。 與dữ 下hạ 經kinh 文văn 同đồng 。 不bất 能năng 繁phồn 引dẫn 。 其kỳ 中trung 釋thích 文văn 。 此thử 疏sớ/sơ 不bất 廣quảng 。 及cập 下hạ 釋thích 經kinh 皆giai 已dĩ 暗ám 用dụng 。 今kim 皆giai 併tinh 引dẫn 使sử 知tri 來lai 處xứ 。 亦diệc 分phần/phân 疏sớ/sơ 中trung 主chủ 客khách 之chi 言ngôn 。 疏sớ/sơ 向hướng 以dĩ 起khởi 心tâm 之chi 次thứ 第đệ 者giả 。 從tùng 微vi 至chí 著trước 故cố 翻phiên 破phá 則tắc 從tùng 麁thô 至chí 細tế 。 謂vị 先tiên 起khởi 信tín 心tâm 次thứ 生sanh 慚tàm 愧quý 等đẳng 。 如như 垢cấu 衣y 受thọ 垢cấu 。 先tiên 微vi 後hậu 著trước 。 若nhược 洗tẩy 濯trạc 時thời 先tiên 去khứ 麁thô 垢cấu 後hậu 除trừ 細tế 垢cấu 。 言ngôn 此thử 中trung 則tắc 以dĩ 勝thắng 劣liệt 為vi 言ngôn 故cố 者giả 。 謂vị 菩Bồ 提Đề 最tối 勝thắng 等đẳng 故cố 。
疏sớ/sơ 。 一nhất 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 為vi 懺sám 所sở 依y 者giả 。 依y 菩Bồ 提Đề 心tâm 懺sám 方phương 為vi 真chân 懺sám 。 不bất 發phát 心tâm 懺sám 非phi 是thị 真chân 善thiện 。 故cố 五ngũ 十thập 八bát 經Kinh 云vân 。 忘vong 失thất 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 修tu 諸chư 善thiện 根căn 。 是thị 為vi 魔ma 業nghiệp 故cố 。 從tùng 以dĩ 是thị 行hành 本bổn 下hạ 通thông 不bất 次thứ 妨phương 。 義nghĩa 如như 前tiền 說thuyết 。
疏sớ/sơ 。 餘dư 如như 別biệt 說thuyết 者giả 。 此thử 有hữu 二nhị 事sự 。 一nhất 明minh 二nhị 障chướng 者giả 體thể 下hạ 疏sớ/sơ 更cánh 明minh 。 二nhị 明minh 別biệt 說thuyết 見kiến 障chướng 。 即tức 如như 向hướng 引dẫn 止Chỉ 觀Quán 說thuyết 也dã 。
疏sớ/sơ 。 一nhất 一nhất 佛Phật 前tiền 。 及cập 眾chúng 生sanh 前tiền 者giả 。 佛Phật 為vi 懺sám 悔hối 之chi 主chủ 。 憑bằng 佛Phật 能năng 除trừ 眾chúng 生sanh 。 是thị 所sở 對đối 之chi 境cảnh 。 昔tích 曾tằng 惱não 害hại 故cố 。
疏sớ/sơ 。 既ký 人nhân 天thiên 凡phàm 聖thánh 等đẳng 者giả 。 一nhất 一nhất 生sanh 眾chúng 中trung 有hữu 天thiên 。 一nhất 一nhất 佛Phật 前tiền 即tức 聖thánh 。 聖thánh 天thiên 見kiến 我ngã 屏bính 過quá 。 人nhân 見kiến 我ngã 顯hiển 過quá 故cố 為vi 慚tàm 愧quý 。 此thử 一nhất 段đoạn 疏sớ/sơ 用dụng 一nhất 段đoạn 經kinh 。 而nhi 有hữu 二nhị 意ý 。 一nhất 以dĩ 遍biến 對đối 翻phiên 無vô 慚tàm 愧quý 。 二nhị 從tùng 由do 遍biến 運vận 意ý 下hạ 。 亦diệc 以dĩ 遍biến 對đối 翻phiên 第đệ 四tứ 縱túng 恣tứ 三tam 業nghiệp 。 疏sớ/sơ 兼kiêm 顯hiển 妄vọng 計kế 我ngã 人nhân 等đẳng 者giả 。 觀quán 罪tội 性tánh 空không 。 正chánh 破phá 妄vọng 計kế 而nhi 言ngôn 兼kiêm 顯hiển 者giả 。 以dĩ 此thử 有hữu 二nhị 意ý 故cố 。 一nhất 兼kiêm 顯hiển 所sở 治trị 故cố 下hạ 。 三tam 事sự 皆giai 是thị 所sở 治trị 。 次thứ 下hạ 一nhất 一nhất 皆giai 有hữu 能năng 治trị 。 謂vị 勝thắng 義nghĩa 空không 破phá 妄vọng 計kế 我ngã 人nhân 顯hiển 非phi 斷đoạn 常thường 。 破phá 撥bát 無vô 因nhân 果quả 。 對đối 十thập 方phương 佛Phật 翻phiên 外ngoại 遇ngộ 惡ác 緣duyên 。 二nhị 者giả 觀quán 空không 正chánh 破phá 橫hoạnh/hoành 計kế 我ngã 人nhân 。 今kim 加gia 後hậu 二nhị 故cố 云vân 兼kiêm 也dã 。 唯duy 一nhất 性tánh 空không 破phá 於ư 三tam 過quá 。
疏sớ/sơ 。 今kim 初sơ 業nghiệp 為vi 報báo 因nhân 三tam 障chướng 首thủ 故cố 下hạ 。 出xuất 別biệt 懺sám 業nghiệp 及cập 先tiên 懺sám 所sở 以dĩ 。 在tại 文văn 可khả 知tri 。 從tùng 非phi 先tiên 有hữu 體thể 下hạ 。 釋thích 經kinh 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 先tiên 釋thích 不bất 從tùng 東đông 方phương 等đẳng 來lai 。 無vô 體thể 性tánh 故cố 。 即tức 是thị 空không 義nghĩa 。 二nhị 釋thích 從tùng 顛điên 倒đảo 生sanh 。 言ngôn 釋thích 空không 所sở 以dĩ 者giả 。 從tùng 因nhân 緣duyên 生sanh 。 即tức 空không 所sở 以dĩ 。 以dĩ 從tùng 顛điên 倒đảo 生sanh 故cố 。 成thành 無vô 體thể 性tánh 空không 義nghĩa 。 從tùng 由do 業nghiệp 障chướng 海hải 下hạ 。 即tức 普phổ 賢hiền 觀quán 經kinh 之chi 文văn 。 引dẫn 此thử 成thành 上thượng 二nhị 義nghĩa 。 即tức 一nhất 切thiết 業nghiệp 障chướng 海hải 。 皆giai 從tùng 妄vọng 想tưởng 生sanh 。 若nhược 欲dục 懺sám 悔hối 者giả 。 端đoan 坐tọa 念niệm 實thật 相tướng 是thị 也dã 。 言ngôn 令linh 此thử 空không 慧tuệ 。 與dữ 心tâm 相tương 應ứng 者giả 。 亦diệc 即tức 普phổ 賢hiền 觀quán 經kinh 文văn 。 將tương 此thử 釋thích 今kim 經kinh 決quyết 定định 明minh 見kiến 。 無vô 有hữu 疑nghi 惑hoặc 。 空không 慧tuệ 相tương 應ứng 斯tư 慧tuệ 決quyết 斷đoán 故cố 。 能năng 如như 是thị 知tri 。 卻khước 釋thích 菩Bồ 薩Tát 字tự 。 以dĩ 令linh 天thiên 子tử 懺sám 悔hối 乃nãi 云vân 菩Bồ 薩Tát 。 如như 是thị 者giả 。 由do 見kiến 二nhị 空không 之chi 理lý 即tức 為vi 菩Bồ 薩Tát 故cố 。
疏sớ/sơ 。 以dĩ 喻dụ 俗tục 有hữu 真chân 無vô 者giả 。 即tức 中trung 論luận 意ý 。 緣duyên 生sanh 幻huyễn 有hữu 為vi 俗tục 。 無vô 性tánh 空không 理lý 為vi 真chân 。
疏sớ/sơ 。 有hữu 無vô 二nhị 文văn 三tam 彰chương 影ảnh 略lược 者giả 。 謂vị 說thuyết 有hữu 中trung 略lược 無vô 報báo 障chướng 。 說thuyết 無vô 之chi 中trung 略lược 無vô 煩phiền 惱não 。 從tùng 既ký 無vô 我ngã 下hạ 會hội 前tiền 十thập 心tâm 。
疏sớ/sơ 。 若nhược 謂vị 為vi 空không 諸chư 佛Phật 不bất 化hóa 者giả 。 中trung 論luận 云vân 。 諸chư 佛Phật 說thuyết 空không 法pháp 為vi 離ly 於ư 有hữu 見kiến 。 若nhược 復phục 見kiến 有hữu 空không 諸chư 佛Phật 所sở 不bất 化hóa 。
疏sớ/sơ 。 故cố 今kim 顯hiển 非phi 斷đoạn 無vô 下hạ 。 會hội 上thượng 十thập 心tâm 以dĩ 是thị 緣duyên 成thành 無vô 性tánh 之chi 無vô 故cố 。 非phi 斷đoạn 無vô 所sở 以dĩ 。 經kinh 言ngôn 而nhi 受thọ 其kỳ 報báo 。 亦diệc 同đồng 淨tịnh 名danh 。 無vô 我ngã 無vô 造tạo 無vô 受thọ 者giả 。 善thiện 惡ác 之chi 業nghiệp 亦diệc 不bất 亡vong 。
疏sớ/sơ 。 定định 有hữu 即tức 常thường 定định 無vô 則tắc 斷đoạn 者giả 。 亦diệc 中trung 論luận 偈kệ 。 偈kệ 云vân 。 定định 有hữu 則tắc 著trước 常thường 。 定định 無vô 則tắc 著trước 斷đoạn 。 是thị 故cố 有hữu 智trí 者giả 。 不bất 應ưng 著trước 有hữu 無vô 。 言ngôn 俱câu 亦diệc 是thị 二nhị 者giả 。 謂vị 有hữu 無vô 俱câu 者giả 。 則tắc 二nhị 見kiến 相tương 違vi 。 亦diệc 不bất 離ly 亦diệc 斷đoạn 亦diệc 常thường 言ngôn 故cố 。 雙song 破phá 二nhị 見kiến 者giả 。 故cố 經Kinh 云vân 。 諸chư 佛Phật 不bất 說thuyết 有hữu 斷đoạn 常thường 法pháp 。 疏sớ/sơ 故cố 雖tuy 空không 不bất 斷đoạn 下hạ 。 亦diệc 中trung 論luận 偈kệ 。 論luận 云vân 。 雖tuy 空không 亦diệc 不bất 斷đoạn 雖tuy 有hữu 而nhi 不bất 常thường 。 罪tội 福phước 亦diệc 不bất 失thất 。 是thị 名danh 佛Phật 所sở 說thuyết 。
疏sớ/sơ 。 令linh 其kỳ 真chân 念niệm 十thập 方phương 諸chư 佛Phật 者giả 。 若nhược 不bất 了liễu 唯duy 心tâm 見kiến 從tùng 外ngoại 來lai 取thủ 色sắc 分phân 齊tề 豈khởi 知tri 。 即tức 心tâm 即tức 佛Phật 。 若nhược 知tri 心tâm 佛Phật 眾chúng 生sanh 三tam 無vô 差sai 別biệt 。 為vi 真chân 念niệm 佛Phật 。 善Thiện 知Tri 識Thức 云vân 。 念niệm 佛Phật 即tức 是thị 念niệm 心tâm 。 念niệm 心tâm 即tức 是thị 念niệm 佛Phật 。 佛Phật 無vô 形hình 相tướng 心tâm 無vô 生sanh 滅diệt 。 心tâm 境cảnh 一nhất 致trí 故cố 云vân 真chân 念niệm 。
疏sớ/sơ 。 又hựu 業nghiệp 亦diệc 如như 幻huyễn 者giả 。 重trọng/trùng 幻huyễn 之chi 義nghĩa 如như 前tiền 已dĩ 引dẫn 。 從tùng 又hựu 幻huyễn 非phi 有hữu 無vô 下hạ 。 上thượng 辨biện 性tánh 空không 。 此thử 下hạ 說thuyết 中trung 道đạo 。
疏sớ/sơ 。 以dĩ 三tam 昧muội 力lực 。 聲thanh 普phổ 聞văn 故cố 者giả 釋thích 妨phương 。 妨phương 云vân 。 此thử 土thổ/độ 兜Đâu 率Suất 天thiên 鼓cổ 說thuyết 法Pháp 。 云vân 何hà 益ích 及cập 百bách 千thiên 億ức 等đẳng 剎sát 耶da 。 答đáp 意ý 可khả 知tri 。
疏sớ/sơ 。 今kim 初sơ 皆giai 有hữu 故cố 字tự 等đẳng 者giả 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 五ngũ 一nhất 牒điệp 經kinh 義nghĩa 。 言ngôn 似tự 牒điệp 前tiền 為vi 因nhân 者giả 。 則tắc 似tự 由do 聞văn 迴hồi 向hướng 及cập 得đắc 十Thập 地Địa 。 并tinh 得đắc 三tam 昧muội 。 此thử 三tam 為vi 因nhân 見kiến 佛Phật 為vi 益ích 。 二nhị 從tùng 而nhi 前tiền 來lai 未vị 有hữu 下hạ 。 出xuất 不bất 合hợp 加gia 故cố 字tự 所sở 以dĩ 。 三tam 是thị 以dĩ 晉tấn 經kinh 下hạ 引dẫn 古cổ 經kinh 為vi 證chứng 。 四tứ 應ưng 言ngôn 聞văn 說thuyết 下hạ 。 正chánh 其kỳ 經kinh 文văn 。 五ngũ 上thượng 句cú 言ngôn 位vị 者giả 下hạ 釋thích 文văn 。 位vị 即tức 十Thập 地Địa 。 言ngôn 下hạ 句cú 成thành 行hành 者giả 。 即tức 諸chư 力lực 莊Trang 嚴Nghiêm 三Tam 昧Muội 分phần/phân 。 得đắc 十Thập 力Lực 下hạ 釋thích 諸chư 力lực 義nghĩa 。 謂vị 十Thập 力Lực 是thị 佛Phật 果Quả 德đức 。 今kim 言ngôn 得đắc 者giả 即tức 分phần/phân 得đắc 耳nhĩ 。
疏sớ/sơ 。 或hoặc 迷mê 說thuyết 成thành 諦đế 等đẳng 者giả 。 即tức 第đệ 五Ngũ 地Địa 中trung 。 十thập 諦đế 之chi 義nghĩa 。 言ngôn 十thập 諦đế 者giả 。 即tức 是thị 十thập 種chủng 觀quán 察sát 四Tứ 諦Đế 。 謂vị 一nhất 善thiện 知tri 俗tục 諦đế 。 二nhị 善thiện 知tri 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 三tam 善thiện 知tri 相tướng 諦đế 。 四tứ 善thiện 知tri 差sai 別biệt 諦đế 。 五ngũ 善thiện 知tri 成thành 立lập 諦đế 。 六lục 善thiện 知tri 事sự 諦đế 。 七thất 善thiện 知tri 生sanh 諦đế 。 八bát 善thiện 知tri 盡tận 無vô 生sanh 諦đế 。 九cửu 善thiện 知tri 入nhập 道Đạo 諦Đế 。 十Thập 善Thiện 知tri 一nhất 切thiết 菩Bồ 薩Tát 地Địa 。 次thứ 第đệ 成thành 就tựu 。 乃nãi 至chí 善thiện 知tri 。 如Như 來Lai 智trí 成thành 就tựu 諦đế 。 今kim 言ngôn 說thuyết 成thành 者giả 。 即tức 論luận 經kinh 中trung 第đệ 五ngũ 成thành 立lập 諦đế 名danh 也dã 。 以dĩ 其kỳ 第đệ 五ngũ 觀quán 於ư 四Tứ 諦Đế 緣duyên 起khởi 集tập 成thành 故cố 。 偏thiên 舉cử 之chi 隨tùy 言ngôn 顯hiển 示thị 故cố 。 論luận 中trung 名danh 為vi 說thuyết 成thành 也dã 。
疏sớ/sơ 。 然nhiên 二nhị 皆giai 有hữu 理lý 者giả 。 即tức 疏sớ/sơ 會hội 通thông 並tịnh 未vị 見kiến 文văn 故cố 。 未vị 可khả 去khứ 取thủ 。 但đãn 以dĩ 理lý 通thông 。 然nhiên 其kỳ 前tiền 解giải 似tự 喻dụ 於ư 煩phiền 惱não 故cố 。 後hậu 似tự 約ước 業nghiệp 故cố 。 又hựu 迷mê 十thập 諦đế 惑hoặc 義nghĩa 多đa 故cố 。
疏sớ/sơ 。 更cánh 有hữu 異dị 釋thích 如như 賢Hiền 劫Kiếp 經kinh 者giả 。 會hội 通thông 異dị 釋thích 九cửu 地địa 已dĩ 引dẫn 。
疏sớ/sơ 。 今kim 初sơ 準chuẩn 晉tấn 經Kinh 云vân 。 種chủng 一nhất 恆Hằng 河Hà 沙sa 下hạ 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 二nhị 。 先tiên 通thông 釋thích 清thanh 淨tịnh 金kim 網võng 。 後hậu 別biệt 釋thích 一nhất 恆Hằng 沙sa 言ngôn 。 前tiền 中trung 有hữu 三tam 。 一nhất 引dẫn 晉tấn 經kinh 梵Phạm 本bổn 成thành 寶bảo 網võng 義nghĩa 。 二nhị 牒điệp 舉cử 今kim 經kinh 。 三tam 引dẫn 纓anh 絡lạc 。 成thành 上thượng 二nhị 經kinh 。 今kim 初sơ 。 言ngôn 多đa 箇cá 輪Luân 王Vương 者giả 。 即tức 寶bảo 網võng 是thị 一nhất 。 等đẳng 取thủ 金kim 網võng 瑠lưu 璃ly 等đẳng 多đa 故cố 。 有hữu 一nhất 恆Hằng 沙sa 也dã 。 言ngôn 非phi 一nhất 輪Luân 王Vương 之chi 多đa 善thiện 者giả 。 則tắc 以dĩ 舊cựu 經kinh 彈đàn 於ư 今kim 經kinh 。 云vân 種chủng 清thanh 淨tịnh 金kim 網võng 轉Chuyển 輪Luân 王Vương 一nhất 恆Hằng 河Hà 沙sa 善thiện 根căn 。 則tắc 一nhất 輪Luân 王Vương 有hữu 多đa 善thiện 耳nhĩ 。 言ngôn 梵Phạm 本bổn 亦diệc 然nhiên 者giả 。 即tức 以dĩ 梵Phạm 本bổn 成thành 於ư 晉tấn 經kinh 。
疏sớ/sơ 。 而nhi 言ngôn 清thanh 淨tịnh 金kim 網võng 者giả 。 第đệ 二nhị 牒điệp 舉cử 今kim 經kinh 。
疏sớ/sơ 。 準chuẩn 纓anh 絡lạc 上thượng 卷quyển 下hạ 。 第đệ 三tam 引dẫn 纓anh 絡lạc 經kinh 成thành 立lập 二nhị 經kinh 。 於ư 中trung 三tam 。 一nhất 引dẫn 經kinh 。 二nhị 成thành 晉tấn 經kinh 。 三tam 成thành 今kim 經kinh 。 今kim 初sơ 。 言ngôn 至chí 第đệ 七Thất 地Địa 。 十thập 三Tam 寶Bảo 相tương/tướng 輪luân 者giả 。 以dĩ 初Sơ 地Địa 七thất 寶bảo 二nhị 地địa 八bát 寶bảo 三tam 地địa 九cửu 寶bảo 四tứ 地địa 十thập 寶bảo 五ngũ 地địa 十thập 一nhất 寶bảo 六lục 地địa 十thập 二nhị 寶bảo 七thất 地địa 十thập 三Tam 寶Bảo 。 八bát 地địa 已dĩ 上thượng 不bất 增tăng 寶bảo 數số 。 故cố 但đãn 云vân 大đại 應ưng 寶bảo 相tương/tướng 輪luân 等đẳng 。
疏sớ/sơ 。 若nhược 順thuận 晉tấn 經kinh 下hạ 第đệ 二nhị 成thành 晉tấn 經kinh 。 謂vị 今kim 得đắc 十Thập 地Địa 成thành 九cửu 地địa 已dĩ 上thượng 善thiện 根căn 。 白bạch 淨tịnh 同đồng 白bạch 雲vân 寶bảo 故cố 。 從tùng 即tức 前tiền 香hương 幢tràng 雲vân 者giả 。 引dẫn 前tiền 行hành 經kinh 證chứng 成thành 晉tấn 經kinh 。 晉tấn 有hữu 白bạch 字tự 前tiền 有hữu 雲vân 字tự 。 二nhị 經kinh 合hợp 成thành 纓anh 絡lạc 白bạch 雲vân 寶bảo 義nghĩa 疏sớ/sơ 。 若nhược 然nhiên 但đãn 是thị 所sở 等đẳng 則tắc 金kim 網võng 無vô 失thất 下hạ 。 第đệ 三tam 會hội 取thủ 今kim 經kinh 。 於ư 中trung 又hựu 二nhị 。 先tiên 順thuận 晉tấn 經kinh 收thu 今kim 經kinh 。 謂vị 晉tấn 經kinh 得đắc 十Thập 地Địa 。 有hữu 九cửu 地địa 已dĩ 下hạ 白bạch 淨tịnh 寶bảo 等đẳng 諸chư 輪Luân 王Vương 善thiện 。 彼bỉ 云vân 白bạch 淨tịnh 寶bảo 網võng 等đẳng 。 等đẳng 即tức 等đẳng 於ư 金kim 銀ngân 輪luân 等đẳng 。 若nhược 是thị 能năng 等đẳng 為vi 金kim 網võng 。 則tắc 十Thập 地Địa 非phi 金kim 。 若nhược 以dĩ 所sở 等đẳng 為vi 金kim 金kim 等đẳng 何hà 失thất 。 則tắc 晉tấn 經kinh 從tùng 九cửu 地địa 向hướng 下hạ 等đẳng 。 今kim 經kinh 從tùng 十thập 迴hồi 向hướng 當đương 中trung 向hướng 上thượng 等đẳng 故cố 。 言ngôn 無vô 失thất 則tắc 亦diệc 是thị 多đa 箇cá 輪Luân 王Vương 善thiện 根căn 。 謂vị 得đắc 金kim 網võng 等đẳng 一nhất 恆Hằng 河Hà 沙sa 輪Luân 王Vương 善thiện 根căn 故cố 云vân 無vô 失thất 。
疏sớ/sơ 。 若nhược 取thủ 十Thập 地Địa 為vi 清thanh 淨tịnh 金kim 網võng 正chánh 當đương 十Thập 地Địa 者giả 。 下hạ 直trực 順thuận 金kim 網võng 一nhất 轉Chuyển 輪Luân 王Vương 多đa 善thiện 根căn 義nghĩa 。 以dĩ 三tam 義nghĩa 證chứng 成thành 。 一nhất 以dĩ 無vô 畏úy 珠châu 為vi 清thanh 淨tịnh 義nghĩa 。 二nhị 以dĩ 人nhân 攝nhiếp 化hóa 分phân 齊tề 同đồng 十Thập 地Địa 義nghĩa 。 即tức 次thứ 行hành 經Kinh 云vân 。 住trụ 此thử 轉Chuyển 輪Luân 王Vương 位vị 。 於ư 百bách 千thiên 億ức 那na 由do 他tha 。 佛Phật 剎sát 微vi 塵trần 數số 世thế 界giới 中trung 。 教giáo 化hóa 眾chúng 生sanh 。 正chánh 同đồng 十Thập 地Địa 攝nhiếp 報báo 果quả 中trung 所sở 化hóa 分phân 齊tề 。 三tam 故cố 下hạ 此thử 王vương 下hạ 。 以dĩ 轉chuyển 益ích 文văn 證chứng 成thành 。 此thử 王vương 轉chuyển 益ích 尚thượng 皆giai 得đắc 於ư 十Thập 地Địa 。 故cố 知tri 此thử 王vương 即tức 是thị 十Thập 地Địa 。 故cố 彼bỉ 經Kinh 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 安an 住trụ 。 清thanh 淨tịnh 金kim 網võng 。 轉Chuyển 輪Luân 王Vương 位vị 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 則tắc 金kim 網võng 非phi 所sở 等đẳng 。 正chánh 是thị 十Thập 地Địa 但đãn 其kỳ 金kim 字tự 。 纓anh 絡lạc 雖tuy 無vô 。 餘dư 經kinh 或hoặc 有hữu 。 故cố 金kim 剛cang 頂đảnh 經kinh 廣quảng 說thuyết 金kim 輪luân 佛Phật 頂đảnh 。
疏sớ/sơ 。 言ngôn 一nhất 恆Hằng 沙sa 者giả 下hạ 。 第đệ 二nhị 別biệt 釋thích 恆Hằng 沙sa 善thiện 根căn 。 雖tuy 金kim 輪luân 為vi 所sở 等đẳng 。 能năng 具cụ 義nghĩa 則tắc 不bất 同đồng 。 一nhất 恆Hằng 沙sa 善thiện 根căn 二nhị 經kinh 須tu 一nhất 。 言ngôn 九cửu 地địa 已dĩ 還hoàn 者giả 。 正chánh 順thuận 晉tấn 經kinh 從tùng 白bạch 淨tịnh 九cửu 地địa 向hướng 下hạ 等đẳng 故cố 。
疏sớ/sơ 。 今kim 經kinh 影ảnh 在tại 後hậu 喻dụ 合hợp 中trung 者giả 。 出xuất 今kim 經kinh 闕khuyết 光quang 之chi 理lý 。 即tức 後hậu 得đắc 初sơ 禪thiền 。 喻dụ 合hợp 中trung 經Kinh 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 住trụ 清thanh 淨tịnh 金kim 網võng 轉Chuyển 輪Luân 王Vương 位vị 。 放phóng 摩ma 尼ni 髻kế 清thanh 淨tịnh 光quang 明minh 是thị 也dã 。
疏sớ/sơ 。 若nhược 直trực 言ngôn 得đắc 遇ngộ 斯tư 光quang 下hạ 。 以dĩ 理lý 成thành 立lập 。
疏sớ/sơ 。 猶do 是thị 牒điệp 前tiền 合hợp 中trung 者giả 。 即tức 是thị 前tiền 明minh 鏡kính 世thế 界giới 喻dụ 中trung 合hợp 文văn 。 文văn 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 安an 住trụ 。 清thanh 淨tịnh 金kim 網võng 。 轉Chuyển 輪Luân 王Vương 位vị 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 若nhược 有hữu 暫tạm 得đắc 遇ngộ 其kỳ 光quang 明minh 。 必tất 獲hoạch 菩Bồ 薩Tát 第đệ 十Thập 地Địa 位vị 。 以dĩ 德đức 依y 地địa 成thành 下hạ 。 出xuất 重trọng/trùng 牒điệp 所sở 以dĩ 。 不bất 然nhiên 下hạ 反phản 以dĩ 成thành 立lập 。
疏sớ/sơ 。 此thử 品phẩm 之chi 末mạt 經kinh 來lai 未vị 盡tận 者giả 。 以dĩ 說thuyết 展triển 轉chuyển 益ích 竟cánh 。 應ưng 須tu 結kết 歸quy 本bổn 光quang 及cập 隨tùy 好hảo/hiếu 力lực 并tinh 現hiện 瑞thụy 成thành 益ích 等đẳng 。 今kim 並tịnh 無vô 此thử 明minh 是thị 未vị 盡tận 。
普Phổ 賢Hiền 行Hành 品Phẩm 第đệ 三tam 十thập 六lục
☸ Phẩm 36:
疏sớ/sơ 。 通thông 謂vị 二nhị 品phẩm 明minh 出xuất 現hiện 因nhân 果quả 等đẳng 者giả 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 二nhị 。 先tiên 正chánh 明minh 。 後hậu 若nhược 爾nhĩ 何hà 以dĩ 下hạ 解giải 妨phương 。 先tiên 敘tự 妨phương 有hữu 三tam 。 後hậu 即tức 以dĩ 此thử 義nghĩa 顯hiển 。 是thị 會hội 前tiền 下hạ 釋thích 通thông 。 於ư 中trung 二nhị 。 先tiên 出xuất 所sở 以dĩ 答đáp 。 後hậu 經kinh 來lai 未vị 盡tận 答đáp 。 前tiền 中trung 亦diệc 二nhị 。 先tiên 此thử 上thượng 二nhị 句cú 總tổng 答đáp 。 後hậu 若nhược 更cánh 別biệt 。 問vấn 下hạ 別biệt 答đáp 三tam 問vấn 。 初sơ 答đáp 不bất 問vấn 之chi 難nạn/nan 。 二nhị 欲dục 會hội 前tiền 故cố 不bất 以dĩ 瑞thụy 隔cách 。 通thông 前tiền 第đệ 二nhị 差sai 別biệt 果quả 終chung 而nhi 無vô 瑞thụy 難nạn/nan 。 三tam 普phổ 法pháp 希hy 奇kỳ 下hạ 。 通thông 第đệ 三tam 平bình 等đẳng 因nhân 竟cánh 便tiện 有hữu 瑞thụy 難nạn/nan 。
疏sớ/sơ 。 又hựu 前tiền 應ưng 有hữu 下hạ 第đệ 二nhị 經kinh 來lai 未vị 盡tận 答đáp 。 以dĩ 第đệ 四tứ 十thập 八bát 經kinh 終chung 無vô 結kết 束thúc 故cố 。 此thử 後hậu 更cánh 合hợp 有hữu 經kinh 。 然nhiên 此thử 但đãn 通thông 第đệ 二nhị 前tiền 無vô 瑞thụy 證chứng 難nạn/nan 。
疏sớ/sơ 。 別biệt 謂vị 此thử 品phẩm 等đẳng 者giả 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 二nhị 。 先tiên 直trực 就tựu 平bình 等đẳng 因nhân 果quả 明minh 。 後hậu 亦diệc 遠viễn 答đáp 下hạ 對đối 前tiền 問vấn 說thuyết 。 於ư 中trung 又hựu 二nhị 。 先tiên 正chánh 對đối 前tiền 問vấn 。 後hậu 前tiền 雖tuy 已dĩ 答đáp 下hạ 解giải 妨phương 。 文văn 中trung 分phần/phân 三tam 。 初sơ 正chánh 答đáp 重trọng/trùng 難nạn/nan 。 謂vị 先tiên 若nhược 未vị 答đáp 應ưng 須tu 答đáp 之chi 。 不bất 思tư 議nghị 品phẩm 已dĩ 答đáp 。 何hà 須tu 重trọng/trùng 答đáp 。 故cố 為vi 此thử 通thông 。 二nhị 亦diệc 猶do 下hạ 引dẫn 例lệ 。 三tam 而nhi 妙diệu 中trung 之chi 妙diệu 下hạ 。 重trọng/trùng 通thông 伏phục 難nạn/nan 。 謂vị 有hữu 難nạn/nan 言ngôn 。 若nhược 例lệ 相tương/tướng 海hải 等đẳng 。 但đãn 是thị 重trọng/trùng 答đáp 。 何hà 以dĩ 別biệt 為vi 平bình 等đẳng 因nhân 果quả 。 故cố 為vi 此thử 通thông 。 古cổ 德đức 等đẳng 者giả 。 然nhiên 平bình 等đẳng 因nhân 果quả 乃nãi 是thị 古cổ 意ý 。 為vi 欲dục 順thuận 古cổ 故cố 為vi 此thử 通thông 。 若nhược 疏sớ/sơ 正chánh 意ý 欲dục 將tương 五ngũ 品phẩm 皆giai 答đáp 所sở 成thành 果quả 問vấn 。 已dĩ 如như 不bất 思tư 議nghị 品phẩm 初sơ 說thuyết 。
疏sớ/sơ 。 初sơ 通thông 顯hiển 二nhị 品phẩm 義nghĩa 名danh 下hạ 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 二nhị 。 先tiên 約ước 平bình 等đẳng 釋thích 。 後hậu 約ước 出xuất 現hiện 釋thích 。 前tiền 中trung 亦diệc 二nhị 。 先tiên 約ước 同đồng 歸quy 一nhất 理lý 。 所sở 以dĩ 平bình 等đẳng 。 依y 性tánh 起khởi 修tu 約ước 因nhân 。 起khởi 用dụng 約ước 果quả 。 相tương/tướng 盡tận 同đồng 真chân 。 所sở 以dĩ 平bình 等đẳng 。 後hậu 又hựu 因nhân 是thị 果quả 因nhân 下hạ 。 約ước 二nhị 事sự 交giao 徹triệt 。 故cố 云vân 平bình 等đẳng 。 以dĩ 是thị 得đắc 果quả 不bất 捨xả 之chi 因nhân 。 故cố 云vân 因nhân 是thị 果quả 因nhân 。 依y 果quả 起khởi 果quả 之chi 果quả 。 故cố 云vân 果quả 是thị 果quả 果quả 。 如như 空không 法Pháp 界Giới 二nhị 文văn 影ảnh 略lược 。
疏sớ/sơ 。 因nhân 果quả 俱câu 盡tận 下hạ 。 二nhị 約ước 出xuất 現hiện 釋thích 。
疏sớ/sơ 。 別biệt 則tắc 品phẩm 名danh 下hạ 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 二nhị 。 先tiên 總tổng 後hậu 別biệt 。 總tổng 中trung 言ngôn 品phẩm 明minh 所sở 行hành 非phi 說thuyết 人nhân 體thể 者giả 。 密mật 彈đàn 苑uyển 公công 。 以dĩ 彼bỉ 釋thích 云vân 。 普phổ 者giả 遍biến 也dã 。 賢hiền 者giả 善thiện 也dã 。 行hành 者giả 道đạo 也dã 因nhân 也dã 。 謂vị 若nhược 依y 若nhược 正chánh 普phổ 遍biến 法Pháp 界Giới 。 塵trần 毛mao 為vi 普phổ 。 具cụ 滿mãn 眾chúng 善thiện 德đức 海hải 為vi 賢hiền 。 得đắc 道Đạo 不bất 捨xả 因nhân 行hành 為vi 之chi 因nhân 行hành 。 後hậu 便tiện 廣quảng 引dẫn 普phổ 賢hiền 三tam 昧muội 品phẩm 中trung 釋thích 普phổ 賢hiền 身thân 周chu 遍biến 之chi 義nghĩa 。 曾tằng 不bất 說thuyết 於ư 行hàng 行hàng 之chi 相tướng 故cố 。 又hựu 以dĩ 普phổ 屬thuộc 人nhân 賢hiền 屬thuộc 德đức 。 故cố 今kim 彈đàn 云vân 。 為vi 此thử 以dĩ 人nhân 取thủ 行hành 非phi 說thuyết 普phổ 賢hiền 之chi 身thân 。
疏sớ/sơ 。 然nhiên 普phổ 賢hiền 行hành 下hạ 別biệt 釋thích 普phổ 行hành 。 於ư 中trung 三tam 。 一nhất 標tiêu 舉cử 。 二nhị 釋thích 相tương/tướng 。 三tam 料liệu 揀giản 。 今kim 初sơ 。 言ngôn 諸chư 經kinh 多đa 有hữu 其kỳ 名danh 者giả 。 法pháp 華hoa 經Kinh 云vân 。 若nhược 有hữu 受thọ 持trì 讀đọc 誦tụng 。 正chánh 憶ức 念niệm 解giải 其kỳ 義nghĩa 趣thú 。 如như 說thuyết 修tu 行hành 。 當đương 知tri 是thị 人nhân 。 行hành 普Phổ 賢Hiền 行hạnh 。 釋thích 曰viết 。 此thử 即tức 有hữu 名danh 而nhi 相tương/tướng 猶do 隱ẩn 。 則tắc 受thọ 持trì 讀đọc 誦tụng 。 是thị 事sự 行hành 也dã 。 正chánh 憶ức 念niệm 通thông 智trí 行hành 理lý 行hành 也dã 。 普phổ 賢hiền 觀quán 經kinh 名danh 觀quán 普phổ 賢hiền 行hành 法pháp 經kinh 。 亦diệc 是thị 持trì 經Kinh 禮lễ 懺sám 坐tọa 禪thiền 皆giai 其kỳ 行hành 耳nhĩ 。 故cố 多đa 有hữu 名danh 少thiểu 辨biện 行hành 相tương/tướng 。 故cố 今kim 辨biện 之chi 。 疏sớ/sơ 言ngôn 品phẩm 中trung 雖tuy 廣quảng 者giả 。 長trường/trưởng 行hành 與dữ 偈kệ 一nhất 一nhất 皆giai 是thị 。 普Phổ 賢Hiền 之chi 行hạnh 。 猶do 散tán 難nan 見kiến 故cố 復phục 束thúc 之chi 。
疏sớ/sơ 。 一nhất 所sở 求cầu 下hạ 二nhị 釋thích 相tương/tướng 。
疏sớ/sơ 。 上thượng 之chi 十thập 行hành 下hạ 。 三tam 料liệu 揀giản 。 於ư 中trung 二nhị 。 先tiên 融dung 通thông 。 謂vị 前tiền 有hữu 圓viên 融dung 行hành 布bố 事sự 理lý 等đẳng 殊thù 。 今kim 總tổng 融dung 為vi 一nhất 。 若nhược 不bất 說thuyết 事sự 理lý 等đẳng 異dị 。 無vô 可khả 融dung 故cố 。 故cố 略lược 述thuật 其kỳ 十thập 。 後hậu 方phương 總tổng 融dung 。 二nhị 又hựu 上thượng 十thập 行hành 下hạ 約ước 位vị 重trọng/trùng 揀giản 。 兼kiêm 會hội 六lục 釋thích 普phổ 賢hiền 位vị 者giả 。 已dĩ 見kiến 上thượng 文văn 。 二nhị 若nhược 獨độc 位vị 後hậu 下hạ 結kết 彈đàn 異dị 釋thích 。 即tức 是thị 前tiền 總tổng 中trung 所sở 破phá 。 然nhiên 復phục 有hữu 二nhị 。 一nhất 破phá 其kỳ 獨độc 用dụng 位vị 後hậu 普phổ 賢hiền 故cố 。 如như 前tiền 所sở 引dẫn 疏sớ/sơ 文văn 。 二nhị 廣quảng 釋thích 普phổ 賢hiền 下hạ 。 結kết 成thành 非phi 說thuyết 人nhân 體thể 。 兼kiêm 示thị 說thuyết 人nhân 之chi 處xứ 。
疏sớ/sơ 。 結kết 縛phược 等đẳng 名danh 如như 常thường 所sở 辨biện 者giả 。 非phi 唯duy 易dị 故cố 指chỉ 於ư 常thường 解giải 。 然nhiên 上thượng 經kinh 文văn 早tảo 已dĩ 頻tần 釋thích 。 恐khủng 後hậu 學học 難nạn/nan 尋tầm 。 今kim 更cánh 具cụ 出xuất 。 經Kinh 云vân 。 一nhất 無vô 智trí 者giả 。 即tức 是thị 無vô 明minh 。 此thử 通thông 獨độc 頭đầu 相tương 應ứng 二nhị 種chủng 。 二nhị 作tác 惡ác 者giả 。 即tức 諸chư 纏triền 。 此thử 有hữu 八bát 種chủng 十thập 纏triền 。 言ngôn 八bát 種chủng 者giả 謂vị 一nhất 昏hôn 沈trầm 。 二nhị 睡thụy 眠miên 。 此thử 二nhị 障chướng 止chỉ 。 雜tạp 集tập 第đệ 七thất 云vân 謂vị 修tu 止chỉ 時thời 昏hôn 沈trầm 睡thụy 眠miên 為vi 障chướng 。 於ư 內nội 引dẫn 昏hôn 沈trầm 故cố 。 三tam 掉trạo 舉cử 。 四tứ 惡ác 作tác 。 此thử 二nhị 障chướng 觀quán 。 論luận 云vân 。 於ư 修tu 觀quán 時thời 。 掉trạo 舉cử 惡ác 作tác 為vi 障chướng 。 於ư 外ngoại 能năng 引dẫn 散tán 亂loạn 故cố 。 釋thích 曰viết 。 上thượng 一nhất 舉cử 字tự 即tức 是thị 觀quán 也dã 。 五ngũ 慳san 。 六lục 嫉tật 。 此thử 二nhị 障chướng 捨xả 。 論luận 云vân 。 修tu 捨xả 時thời 慳san 嫉tật 為vi 障chướng 。 由do 成thành 就tựu 此thử 。 於ư 自tự 他tha 利lợi 悋lận 妬đố 門môn 中trung 數sác 數sác 搖dao 動động 行hành 人nhân 心tâm 故cố 。 七thất 無vô 慚tàm 。 八bát 無vô 愧quý 。 此thử 二nhị 障chướng 尸thi 羅la 。 論luận 云vân 。 修tu 淨tịnh 尸thi 羅la 時thời 無vô 慚tàm 無vô 愧quý 為vi 障chướng 。 由do 具cụ 此thử 二nhị 犯phạm 諸chư 學học 處xứ 無vô 羞tu 恥sỉ 故cố 。 言ngôn 十thập 纏triền 者giả 。 更cánh 加gia 忿phẫn 覆phú 。 俱câu 舍xá 頌tụng 云vân 。 或hoặc 十thập 加gia 忿phẫn 覆phú 。 雜tạp 集tập 云vân 。 數sác 數sác 增tăng 盛thịnh 纏triền 繞nhiễu 身thân 心tâm 故cố 名danh 為vi 纏triền 。 由do 此thử 諸chư 纏triền 數sác 數sác 增tăng 盛thịnh 纏triền 繞nhiễu 一nhất 切thiết 觀quán 行hành 者giả 心tâm 。 於ư 修tu 善thiện 品phẩm 。 為vi 障chướng 礙ngại 故cố 。 更cánh 有hữu 五ngũ 纏triền 。 謂vị 愛ái 恚khuể 慢mạn 嫉tật 慳san 。 經Kinh 云vân 。 結kết 者giả 。 雜tạp 集tập 第đệ 六lục 云vân 。 問vấn 結kết 有hữu 幾kỷ 種chủng 云vân 何hà 結kết 耶da 。 何hà 處xứ 結kết 耶da (# 此thử 有hữu 三tam 問vấn )# 答đáp 結kết 有hữu 九cửu 種chủng 。 謂vị 愛ái 結kết 恚khuể 結kết 慢mạn 結kết 無vô 明minh 結kết 見kiến 結kết 取thủ 結kết 疑nghi 結kết 嫉tật 結kết 慳san 結kết 。 應ưng 為vi 頌tụng 曰viết 愛ái 恚khuể 慢mạn 無vô 明minh 見kiến 取thủ 疑nghi 嫉tật 慳san 。 論luận 云vân 。 愛ái 結kết 者giả 謂vị 欲dục 界giới 貪tham 。 恚khuể 結kết 者giả 。 謂vị 於ư 有hữu 情tình 。 苦khổ 及cập 順thuận 苦khổ 法pháp 心tâm 生sanh 損tổn 害hại 。 慢mạn 結kết 者giả 。 即tức 七thất 慢mạn 等đẳng 。 無vô 明minh 結kết 者giả 。 謂vị 三tam 界giới 無vô 知tri 。 見kiến 結kết 者giả 。 即tức 三tam 見kiến 。 謂vị 薩tát 迦ca 耶da 見kiến 邊biên 執chấp 見kiến 邪tà 見kiến 。 取thủ 結kết 者giả 。 謂vị 見kiến 取thủ 二nhị 戒giới 禁cấm 取thủ 。 疑nghi 結kết 者giả 。 謂vị 於ư 諦đế 理lý 猶do 豫dự 。 嫉tật 結kết 者giả 。 謂vị 耽đam 著trước 利lợi 養dưỡng 。 不bất 耐nại 他tha 榮vinh 。 發phát 起khởi 心tâm 妬đố 。 慳san 結kết 者giả 。 耽đam 著trước 利lợi 養dưỡng 。 於ư 資tư 生sanh 具cụ 其kỳ 心tâm 悋lận 惜tích 。 釋thích 曰viết 。 云vân 何hà 結kết 何hà 處xứ 結kết (# 二nhị 問vấn )# 廣quảng 答đáp 如như 論luận 。
疏sớ/sơ 。 故cố 晉tấn 經Kinh 云vân 。 起khởi 一nhất 嗔sân 心tâm 等đẳng 者giả 。 以dĩ 今kim 經kinh 譯dịch 者giả 為vi 順thuận 文văn 令linh 人nhân 誤ngộ 解giải 故cố 。 引dẫn 三tam 經kinh 以dĩ 正chánh 其kỳ 義nghĩa 。 謂vị 習tập 禪thiền 者giả 。 聞văn 經Kinh 不bất 見kiến 諸chư 法pháp 。 為vi 大đại 過quá 惡ác 。 便tiện 云vân 惡ác 本bổn 性tánh 空không 故cố 云vân 不bất 見kiến 。 見kiến 則tắc 妄vọng 想tưởng 。 雖tuy 是thị 正chánh 理lý 不bất 順thuận 今kim 經kinh 。 故cố 引dẫn 三tam 經kinh 明minh 是thị 無vô 惡ác 過quá 此thử 。 為vi 不bất 見kiến 有hữu 耳nhĩ 。 決quyết 定định 毘tỳ 尼ni 者giả 。 經kinh 但đãn 一nhất 卷quyển 。 優ưu 波ba 離ly 。 白bạch 佛Phật 言ngôn 。
世Thế 尊Tôn 。 或hoặc 有hữu 欲dục 相tương 應ứng 心tâm 。 而nhi 犯phạm 於ư 戒giới 。 或hoặc 有hữu 嗔sân 相tương 應ứng 心tâm 。 而nhi 犯phạm 於ư 戒giới 。 或hoặc 有hữu 癡si 相tương 應ứng 心tâm 。 而nhi 犯phạm 於ư 戒giới 。 何hà 者giả 為vi 重trọng 。
佛Phật 言ngôn 。
若nhược 有hữu 菩Bồ 薩Tát 。 如như 恆Hằng 河Hà 沙sa 欲dục 相tương 應ứng 心tâm 。 而nhi 犯phạm 於ư 戒giới 。 或hoặc 有hữu 菩Bồ 薩Tát 。 由do 一nhất 嗔sân 心tâm 。 而nhi 犯phạm 於ư 戒giới 。 因nhân 嗔sân 犯phạm 者giả 。 當đương 知tri 最tối 重trọng 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 因nhân 嗔sân 恚khuể 故cố 。 能năng 捨xả 眾chúng 生sanh 。 乃nãi 至chí 云vân 。 所sở 有hữu 諸chư 結kết 。 能năng 生sanh 親thân 愛ái 。 菩Bồ 薩Tát 於ư 此thử 。 不bất 應ưng 生sanh 畏úy 。 所sở 有hữu 諸chư 結kết 。 能năng 捨xả 眾chúng 生sanh 。 菩Bồ 薩Tát 於ư 此thử 。 應ưng 生sanh 大đại 畏úy 。 乃nãi 至chí 云vân 。 大Đại 乘Thừa 之chi 人nhân 。 因nhân 欲dục 犯phạm 戒giới 。 我ngã 說thuyết 是thị 人nhân 。 不bất 名danh 為vi 犯phạm 。 因nhân 嗔sân 犯phạm 者giả 。 名danh 大đại 過quá 惡ác 。 名danh 大đại 墮đọa 落lạc 。 於ư 佛Phật 法Pháp 中trung 。 是thị 大đại 留lưu 難nạn 。
疏sớ/sơ 。 是thị 以dĩ 大đại 般Bát 若Nhã 中trung 下hạ 。 證chứng 於ư 菩Bồ 薩Tát 起khởi 嗔sân 中trung 最tối 重trọng 。 彼bỉ 說thuyết 魔ma 見kiến 眾chúng 生sanh 。 互hỗ 相tương 是thị 非phi 。 亦diệc 生sanh 歡hoan 喜hỷ 。 而nhi 非phi 大đại 喜hỷ 。 若nhược 見kiến 菩Bồ 薩Tát 。 互hỗ 相tương 是thị 非phi 。 則tắc 生sanh 大đại 喜hỷ 。 過quá 於ư 常thường 喜hỷ 。 如như 二nhị 虎hổ 鬪đấu 小tiểu 亡vong 大đại 傷thương 。 二nhị 俱câu 無vô 益ích 。 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 爾nhĩ 。 自tự 他tha 並tịnh 損tổn 皆giai 失thất 二nhị 利lợi 故cố 。
疏sớ/sơ 。 二nhị 何hà 等đẳng 下hạ 徵trưng 列liệt 者giả 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 四tứ 。 初sơ 標tiêu 舉cử 。 二nhị 古cổ 人nhân 寄ký 位vị 下hạ 序tự 古cổ 釋thích 刊# 定định 同đồng 此thử 。 三tam 此thử 釋thích 非phi 不bất 有hữu 理lý 下hạ 。 辨biện 順thuận 違vi 。 四tứ 又hựu 所sở 障chướng 下hạ 結kết 成thành 正chánh 義nghĩa 。 猶do 是thị 古cổ 釋thích 故cố 有hữu 又hựu 言ngôn 。 疏sớ/sơ 意ý 取thủ 此thử 不bất 欲dục 局cục 配phối 故cố 為vi 正chánh 義nghĩa 。
疏sớ/sơ 。 亦diệc 從tùng 前tiền 十thập 及cập 次thứ 十thập 而nhi 成thành 。 然nhiên 有hữu 開khai 合hợp 者giả 。 疏sớ/sơ 恐khủng 文văn 繁phồn 今kim 當đương 略lược 配phối 。 其kỳ 中trung 名danh 字tự 有hữu 同đồng 初sơ 十thập 。 有hữu 同đồng 次thứ 十thập 。 今kim 且thả 如như 次thứ 配phối 於ư 次thứ 十thập 。 一nhất 由do 知tri 深thâm 法Pháp 了liễu 。 眾chúng 生sanh 心tâm 行hành 。 眾chúng 生sanh 心tâm 行hành 。 最tối 甚thậm 深thâm 故cố 。 二nhị 由do 近cận 友hữu 成thành 勝thắng 業nghiệp 報báo 。 三tam 由do 護hộ 法Pháp 故cố 知tri 佛Phật 法Pháp 。 四tứ 了liễu 達đạt 空không 界giới 知tri 深thâm 理lý 趣thú 。 五ngũ 深thâm 入nhập 法Pháp 界Giới 。 成thành 妙diệu 義nghĩa 持trì 。 六lục 觀quán 無vô 邊biên 心tâm 即tức 是thị 所sở 詮thuyên 故cố 。 得đắc 能năng 詮thuyên 辯biện 才tài 演diễn 暢sướng 。 七thất 具cụ 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 。 能năng 隨tùy 心tâm 演diễn 。 八bát 同đồng 菩Bồ 薩Tát 善thiện 故cố 能năng 普phổ 遍biến 。 九cửu 不bất 著trước 諸chư 劫kiếp 常thường 現hiện 影ảnh 像tượng 。 十thập 順thuận 諸chư 佛Phật 法Pháp 。 具cụ 一nhất 切thiết 智trí 。 從tùng 次thứ 十thập 生sanh 既ký 如như 次thứ 第đệ 。 從tùng 初sơ 十thập 生sanh 義nghĩa 同đồng 前tiền 說thuyết 。 上thượng 依y 不bất 開khai 若nhược 開khai 合hợp 者giả 。 如như 初sơ 二nhị 法pháp 皆giai 是thị 深thâm 法Pháp 。 則tắc 此thử 開khai 前tiền 合hợp 。 若nhược 此thử 總tổng 持trì 由do 於ư 近cận 友hữu 護hộ 法Pháp 而nhi 成thành 。 則tắc 此thử 合hợp 前tiền 開khai 。 約ước 理lý 無vô 方phương 故cố 云vân 開khai 合hợp 。 實thật 則tắc 如như 次thứ 義nghĩa 已dĩ 周chu 圓viên 。 如như 三tam 對đối 前tiền 二nhị 。 既ký 然nhiên 四tứ 五ngũ 承thừa 前tiền 可khả 以dĩ 思tư 準chuẩn 。
疏sớ/sơ 。 第đệ 二nhị 正chánh 顯hiển 頌tụng 中trung 文văn 三tam 。 初sơ 總tổng 科khoa 。 二nhị 此thử 是thị 伽già 陀đà 者giả 。 是thị 孤cô 起khởi 偈kệ 。 揀giản 非phi 祇kỳ 夜dạ 不bất 重trọng/trùng 頌tụng 前tiền 。 三tam 前tiền 是thị 略lược 明minh 下hạ 揀giản 二nhị 文văn 別biệt 。
疏sớ/sơ 。 此thử 中trung 玄huyền 妙diệu 宜nghi 審thẩm 思tư 之chi 者giả 。 大đại 經kinh 文văn 理lý 觸xúc 途đồ 多đa 妙diệu 。 但đãn 文văn 言ngôn 浩hạo 博bác 不bất 能năng 具cụ 釋thích 。 又hựu 理lý 玄huyền 文văn 易dị 故cố 令linh 思tư 之chi 。 既ký 云vân 玄huyền 妙diệu 。 今kim 重trọng/trùng 略lược 釋thích 。 初sơ 偈kệ 法pháp 喻dụ 雙song 標tiêu 。 能năng 觀quán 之chi 智trí 明minh 橫hoạnh/hoành 周chu 竪thụ 永vĩnh 。 次thứ 偈kệ 達đạt 二nhị 世thế 間gian 假giả 名danh 無vô 實thật 。 即tức 是thị 假giả 觀quán 。 三tam 一nhất 偈kệ 雙song 離ly 分phân 別biệt 。 及cập 無vô 分phân 別biệt 。 以dĩ 成thành 空không 觀quán 。 四tứ 有hữu 一nhất 偈kệ 解giải 念niệm 無vô 念niệm 。 即tức 中trung 道đạo 觀quán 。 又hựu 二nhị 即tức 是thị 觀quán 。 三tam 即tức 是thị 止chỉ 。 四tứ 即tức 雙song 運vận 。 五ngũ 不bất 動động 遊du 剎sát 於ư 器khí 界giới 自tự 在tại 。 六lục 融dung 念niệm 劫kiếp 於ư 時thời 自tự 在tại 。 上thượng 二nhị 事sự 理lý 雙song 遊du 。 七thất 遣khiển 二nhị 不bất 二nhị 善thiện 會hội 中trung 道đạo 。 通thông 二nhị 世thế 間gian 。 八bát 結kết 三tam 世thế 間gian 等đẳng 同đồng 法Pháp 界Giới 。 九cửu 結kết 能năng 遍biến 身thân 。 十thập 結kết 能năng 所sở 不bất 二nhị 。 上thượng 半bán 無vô 二nhị 遣khiển 二nhị 。 下hạ 半bán 復phục 遣khiển 無vô 二nhị 。 若nhược 著trước 無vô 二nhị 即tức 是thị 於ư 二nhị 有hữu 能năng 所sở 故cố 。 故cố 知tri 無vô 二nhị 非phi 二nhị 。 故cố 無vô 所sở 著trước 。
疏sớ/sơ 。 九cửu 一nhất 頌tụng 知tri 四tứ 種chủng 說thuyết 法Pháp 行hành 者giả 。 即tức 三tam 世thế 間gian 及cập 時thời 為vi 四tứ 。 若nhược 時thời 分phần/phân 三tam 世thế 間gian 則tắc 成thành 六lục 種chủng 。 若nhược 於ư 三tam 世thế 各các 三tam 世thế 間gian 。 則tắc 有hữu 九cửu 種chủng 。 總tổng 一nhất 切thiết 說thuyết 即tức 是thị 十thập 義nghĩa 。 從tùng 而nhi 剎sát 等đẳng 說thuyết 者giả 釋thích 義nghĩa 。 剎sát 及cập 三tam 世thế 此thử 義nghĩa 微vi 隱ẩn 故cố 。 疏sớ/sơ 釋thích 之chi 。 言ngôn 融dung 通thông 者giả 。 一nhất 塵trần 即tức 攝nhiếp 一nhất 切thiết 。 何hà 得đắc 剎sát 中trung 無vô 說thuyết 。 言ngôn 顯hiển 理lý 者giả 。 如như 色sắc 即tức 顯hiển 質chất 礙ngại 即tức 顯hiển 緣duyên 生sanh 即tức 顯hiển 無vô 常thường 即tức 顯hiển 無vô 性tánh 等đẳng 。 言ngôn 則tắc 觸xúc 類loại 成thành 教giáo 者giả 。 證chứng 顯hiển 理lý 義nghĩa 如như 前tiền 教giáo 體thể 中trung 明minh 。
大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 隨Tùy 疏Sớ/sơ 演Diễn 義Nghĩa 鈔Sao 卷quyển 第đệ 七thất 十thập 八bát
Đại Phương Quảng Phật Hoa Nghiêm Kinh Tùy Sớ/sơ Diễn Nghĩa Sao ♦ Hết quyển 78
❖
Phiên âm: 24/3/2016 ◊ Cập nhật: 24/3/2016