大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 隨Tùy 疏Sớ/sơ 演Diễn 義Nghĩa 鈔Sao 卷quyển 第đệ 十thập 四tứ
Đại Phương Quảng Phật Hoa Nghiêm Kinh Tùy Sớ/sơ Diễn Nghĩa Sao ♦ Quyển 14
唐đường 清thanh 涼lương 山sơn 大đại 華hoa 嚴nghiêm 寺tự 沙Sa 門Môn 澄trừng 觀quán 述thuật
疏sớ/sơ 。 統thống 收thu 所sở 計kế 不bất 出xuất 四tứ 見kiến 下hạ 。 第đệ 二nhị 統thống 收thu 十thập 一nhất 為vi 四tứ 計kế 。 即tức 百bách 論luận 意ý 。 於ư 中trung 二nhị 。 先tiên 正chánh 明minh 計kế 。 後hậu 若nhược 計kế 一nhất 下hạ 。 對đối 因nhân 果quả 明minh 。 皆giai 廣quảng 如như 百bách 論luận 。
疏sớ/sơ 。 雖tuy 多đa 不bất 同đồng 下hạ 。 第đệ 三tam 結kết 歸quy 二nhị 因nhân 。 即tức 收thu 上thượng 十thập 一nhất 宗tông 計kế 。 乃nãi 至chí 九cửu 十thập 五ngũ 種chủng 。 皆giai 不bất 出xuất 二nhị 因nhân 。 無vô 而nhi 忽hốt 有hữu 。 是thị 曰viết 無vô 因nhân 。 所sở 計kế 處xứ 謬mậu 。 是thị 曰viết 邪tà 因nhân 。 如như 乳nhũ 生sanh 酪lạc 。 乳nhũ 曰viết 正chánh 因nhân 。 令linh 乳nhũ 生sanh 席tịch 。 即tức 曰viết 邪tà 因nhân 。 從tùng 無vô 明minh 行hành 。 而nhi 生sanh 此thử 身thân 。 是thị 曰viết 正chánh 因nhân 。 從tùng 冥minh 性tánh 等đẳng 生sanh 。 皆giai 曰viết 邪tà 因nhân 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 緣duyên 會hội 而nhi 生sanh 。 緣duyên 離ly 則tắc 滅diệt 。 未vị 有hữu 一nhất 法pháp 。 不bất 從tùng 因nhân 生sanh 。 情tình 非phi 情tình 境cảnh 並tịnh 從tùng 因nhân 生sanh 。 而nhi 言ngôn 無vô 因nhân 。 乃nãi 成thành 大đại 過quá 。 謂vị 不bất 應ưng 生sanh 物vật 則tắc 合hợp 常thường 生sanh 。 石thạch 女nữ 則tắc 應ưng 生sanh 兒nhi 。 龜quy 毛mao 亦diệc 應ưng 生sanh 物vật 。 不bất 修tu 萬vạn 行hạnh 應ưng 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。 則tắc 世thế 出xuất 世thế 法Pháp 。 一nhất 時thời 俱câu 壞hoại 。 故cố 無vô 因nhân 過quá 。 過quá 莫mạc 大đại 焉yên 。 配phối 屬thuộc 可khả 見kiến 。 離ly 佛Phật 法Pháp 外ngoại 。 非phi 唯duy 九cửu 十thập 五ngũ 種chủng 。 設thiết 千thiên 般ban 異dị 說thuyết 。 皆giai 不bất 出xuất 於ư 邪tà 因nhân 無vô 因nhân 故cố 。 說thuyết 一nhất 正chánh 因nhân 緣duyên 。 無vô 計kế 不bất 破phá 。
疏sớ/sơ 。 此thử 方phương 儒nho 道đạo 下hạ 。 第đệ 二nhị 敘tự 此thử 方phương 。 疏sớ/sơ 文văn 分phần/phân 二nhị 。 初sơ 指chỉ 同đồng 二nhị 因nhân 。 後hậu 如như 莊trang 老lão 下hạ 。 略lược 出xuất 諸chư 計kế 。 然nhiên 此thử 方phương 儒nho 道đạo 玄huyền 妙diệu 不bất 越việt 三tam 玄huyền 。 周chu 易dị 為vi 真chân 玄huyền 。 老lão 子tử 為vi 虛hư 玄huyền 。 莊trang 子tử 為vi 談đàm 玄huyền 。 今kim 疏sớ/sơ 有hữu 二nhị 。 先tiên 合hợp 引dẫn 莊trang 老lão 。 後hậu 別biệt 引dẫn 周chu 易dị 。 前tiền 中trung 亦diệc 二nhị 。 先tiên 引dẫn 文văn 。 後hậu 斷đoạn 義nghĩa 。 今kim 初sơ 。 正chánh 引dẫn 老lão 子tử 。 及cập 引dẫn 莊trang 子tử 。 故cố 云vân 皆giai 計kế 自tự 然nhiên 。 此thử 句cú 標tiêu 也dã 。 故cố 莊trang 子tử 云vân 。 不bất 知tri 所sở 以dĩ 。 然nhiên 而nhi 然nhiên 故cố 曰viết 自tự 然nhiên 。 謂vị 人nhân 法pháp 地địa 下hạ 。 即tức 老lão 子tử 道đạo 經kinh 。 有hữu 物vật 混hỗn 成thành 章chương 。 此thử 先tiên 有hữu 言ngôn 云vân 。 有hữu 物vật 混hỗn 成thành 先tiên 天thiên 地địa 生sanh 。 寂tịch 兮hề 寥liêu 兮hề 。 獨độc 立lập 而nhi 不bất 改cải 。 周chu 行hành 而nhi 不bất 殆đãi 。 可khả 以dĩ 為vi 天thiên 地địa 母mẫu 。 吾ngô 不bất 知tri 其kỳ 名danh 。 字tự 之chi 曰viết 道đạo 。 強cường/cưỡng 為vi 之chi 名danh 曰viết 大đại 。 大đại 曰viết 逝thệ 。 逝thệ 曰viết 遠viễn 。 遠viễn 曰viết 返phản 。 故cố 道đạo 大đại 天thiên 大đại 地địa 大đại 王vương 亦diệc 大đại 。 注chú 云vân 。 因nhân 所sở 大đại 而nhi 明minh 之chi 。 得đắc 一nhất 者giả 天thiên 地địa 王vương 也dã 。 天thiên 大đại 能năng 覆phú 。 地địa 大đại 能năng 載tái 。 王vương 大đại 能năng 法pháp 地địa 則tắc 天thiên 行hành 道Đạo 。 故cố 云vân 亦diệc 大đại 。 又hựu 云vân 。 域vực 中trung 有hữu 四tứ 大đại 。 王vương 居cư 其kỳ 一nhất 焉yên 。 注chú 云vân 。 正chánh 者giả 人nhân 靈linh 之chi 主chủ 。 萬vạn 物vật 繫hệ 其kỳ 興hưng 亡vong 。 將tương 欲dục 申thân 其kỳ 鑒giám 戒giới 。 故cố 云vân 而nhi 王vương 居cư 一nhất 。 欲dục 警cảnh 王vương 令linh 有hữu 所sở 法pháp 也dã 。 次thứ 文văn 云vân 。 人nhân 法pháp 地địa 。 地địa 法pháp 天thiên 。 天thiên 法pháp 道đạo 。 道Đạo 法Pháp 自tự 然nhiên 。 注chú 云vân 。 人nhân 謂vị 王vương 也dã 。 為vi 王vương 者giả 。 先tiên 當đương 法pháp 地địa 安an 靜tĩnh 。 既ký 爾nhĩ 又hựu 當đương 法pháp 天thiên 運vận 用dụng 生sanh 成thành 。 既ký 生sanh 成thành 已dĩ 。 又hựu 當đương 法pháp 道đạo 清thanh 淨tịnh 。 無vô 為vi 令linh 物vật 自tự 化hóa 。 人nhân 君quân 能năng 爾nhĩ 者giả 。 即tức 合hợp 道Đạo 法Pháp 自tự 然nhiên 之chi 性tánh 也dã 。 又hựu 上thượng 釋thích 道đạo 大đại 云vân 。 以dĩ 通thông 生sanh 表biểu 其kỳ 德đức 字tự 之chi 曰viết 道đạo 。 以dĩ 包bao 含hàm 目mục 其kỳ 體thể 。 強cường/cưỡng 名danh 曰viết 大đại 。 此thử 文văn 相tương/tướng 躡niếp 故cố 委ủy 引dẫn 之chi 意ý 在tại 道Đạo 法Pháp 自tự 然nhiên 耳nhĩ 。 德đức 經kinh 又hựu 云vân 。 道đạo 生sanh 一nhất 。 一nhất 生sanh 二nhị 。 二nhị 生sanh 三tam 。 三tam 生sanh 萬vạn 物vật 。 前tiền 則tắc 逆nghịch 推thôi 。 此thử 則tắc 順thuận 辯biện 。 注chú 云vân 。 一nhất 者giả 沖# 氣khí 也dã 。 言ngôn 道đạo 動động 出xuất 沖# 和hòa 妙diệu 氣khí 。 於ư 生sanh 物vật 之chi 理lý 未vị 足túc 又hựu 生sanh 陽dương 氣khí 。 陽dương 氣khí 不bất 能năng 獨độc 生sanh 。 又hựu 生sanh 陰ấm 氣khí 。 積tích 冲# 氣khí 之chi 一nhất 。 故cố 云vân 一nhất 生sanh 二nhị 積tích 陽dương 氣khí 之chi 二nhị 。 故cố 云vân 二nhị 生sanh 三tam 。 陰âm 陽dương 合hợp 孕dựng 。 冲# 氣khí 調điều 和hòa 。 然nhiên 後hậu 萬vạn 物vật 阜phụ 成thành 。 故cố 云vân 三tam 生sanh 萬vạn 物vật 。 次thứ 下hạ 又hựu 云vân 。 萬vạn 物vật 負phụ 陰ấm 而nhi 抱bão 陽dương 。 冲# 氣khí 以dĩ 為vi 和hòa 。 上thượng 來lai 皆giai 明minh 萬vạn 物vật 自tự 然nhiên 生sanh 也dã 。 即tức 老lão 子tử 言ngôn 。 若nhược 引dẫn 莊trang 子tử 者giả 。 莊trang 子tử 太thái 宗tông 師sư 篇thiên 云vân 。 夫phu 道đạo 有hữu 情tình 有hữu 信tín 。 無vô 為vi 無vô 形hình 。 注chú 云vân 。 有hữu 無vô 情tình 之chi 情tình 。 故cố 無vô 為vi 也dã 。 有hữu 常thường 無vô 之chi 信tín 。 故cố 無vô 形hình 也dã 。 又hựu 云vân 。 可khả 傳truyền 而nhi 不bất 可khả 受thọ 。 注chú 云vân 。 古cổ 今kim 傳truyền 而nhi 宅trạch 之chi 。 莫mạc 能năng 受thọ 而nhi 有hữu 之chi 也dã 。 又hựu 云vân 。 可khả 得đắc 而nhi 不bất 可khả 見kiến 。 注chú 云vân 。 咸hàm 得đắc 自tự 容dung 。 而nhi 莫mạc 見kiến 其kỳ 狀trạng 也dã 。 又hựu 云vân 。 自tự 本bổn 自tự 根căn 。 未vị 有hữu 天thiên 地địa 。 自tự 古cổ 以dĩ 固cố 存tồn 。 注chú 云vân 。 明minh 無vô 不bất 待đãi 有hữu 而nhi 無vô 也dã 。 又hựu 云vân 。 神thần 鬼quỷ 神thần 帝đế 。 生sanh 天thiên 生sanh 地địa 。 注chú 云vân 。 夫phu 無vô 也dã 豈khởi 能năng 生sanh 神thần 哉tai 。 不bất 神thần 鬼quỷ 帝đế 而nhi 鬼quỷ 帝đế 自tự 神thần 。 斯tư 乃nãi 不bất 神thần 之chi 神thần 也dã 。 不bất 生sanh 天thiên 地địa 。 而nhi 天thiên 地địa 自tự 生sanh 。 斯tư 乃nãi 不bất 生sanh 之chi 生sanh 也dã 。 故cố 夫phu 神thần 之chi 果quả 不bất 足túc 以dĩ 神thần 。 而nhi 不bất 神thần 則tắc 神thần 矣hĩ 。 功công 何hà 足túc 有hữu 。 事sự 何hà 足túc 恃thị 哉tai 。 又hựu 云vân 。 在tại 太thái 極cực 之chi 先tiên 。 而nhi 不bất 為vi 高cao 。 在tại 六lục 合hợp 之chi 下hạ 而nhi 不bất 為vi 深thâm 。 先tiên 天thiên 地địa 生sanh 而nhi 不bất 為vi 久cửu 。 長trường/trưởng 於ư 上thượng 古cổ 而nhi 不bất 為vi 老lão 。 注chú 云vân 。 言ngôn 道đạo 之chi 無vô 所sở 不bất 在tại 也dã 。 故cố 在tại 高cao 為vi 無vô 高cao 。 在tại 深thâm 為vi 無vô 深thâm 。 在tại 久cửu 為vi 無vô 久cửu 。 在tại 老lão 為vi 無vô 老lão 。 無vô 所sở 不bất 在tại 。 而nhi 所sở 在tại 皆giai 無vô 也dã 。 又hựu 云vân 。 狶# 韋vi 氏thị 得đắc 之chi 。 以dĩ 挈# 天thiên 地địa 。 伏phục 羲# 得đắc 之chi 。 以dĩ 襲tập 氣khí 母mẫu 。 維duy 斗đẩu 得đắc 之chi 。 終chung 古cổ 不bất 忒thất 。 日nhật 月nguyệt 得đắc 之chi 。 終chung 古cổ 不bất 息tức 。 堪kham 坏phôi 得đắc 之chi 。 以dĩ 襲tập 崑# 崙lôn 。 馮bằng 夷di 得đắc 之chi 。 以dĩ 遊du 大đại 川xuyên 。 肩kiên 吾ngô 得đắc 之chi 。 以dĩ 處xứ 大đại 山sơn 。 黃hoàng 帝đế 得đắc 之chi 。 以dĩ 登đăng 雲vân 天thiên 等đẳng 。 注chú 云vân 。 道đạo 無vô 能năng 也dã 。 此thử 言ngôn 得đắc 之chi 於ư 道đạo 。 乃nãi 所sở 以dĩ 明minh 其kỳ 自tự 得đắc 耳nhĩ 。 又hựu 云vân 。 知tri 天thiên 之chi 所sở 為vi 。 知tri 人nhân 之chi 所sở 為vi 者giả 至chí 矣hĩ 。 注chú 云vân 。 知tri 天thiên 人nhân 之chi 所sở 為vi 者giả 。 皆giai 自tự 然nhiên 也dã 。 則tắc 內nội 放phóng 其kỳ 身thân 。 而nhi 外ngoại 冥minh 於ư 物vật 。 與dữ 眾chúng 玄huyền 同đồng 任nhậm 之chi 。 而nhi 無vô 不bất 至chí 也dã 。 意ý 云vân 。 但đãn 有hữu 知tri 有hữu 為vi 。 皆giai 不bất 為vi 而nhi 為vi 。 故cố 自tự 然nhiên 也dã 。 疏sớ/sơ 若nhược 以dĩ 自tự 然nhiên 為vi 因nhân 等đẳng 者giả 。 斷đoạn 義nghĩa 也dã 。 通thông 其kỳ 兩lưỡng 勢thế 。 初sơ 即tức 老lão 子tử 意ý 。 由do 道đạo 生sanh 一nhất 。 道đạo 是thị 自tự 然nhiên 。 故cố 以dĩ 道đạo 為vi 其kỳ 因nhân 。 是thị 邪tà 因nhân 也dã 。 疏sớ/sơ 。 若nhược 謂vị 萬vạn 物vật 自tự 然nhiên 而nhi 生sanh 下hạ 。 出xuất 莊trang 子tử 意ý 。 則tắc 萬vạn 物vật 自tự 然nhiên 無vô 使sử 之chi 然nhiên 。 故cố 云vân 自tự 然nhiên 。 即tức 無vô 因nhân 也dã 。 疏sớ/sơ 。 如như 烏ô 之chi 黑hắc 等đẳng 者giả 。 即tức 莊trang 子tử 文văn 亦diệc 涅Niết 槃Bàn 經kinh 意ý 。
疏sớ/sơ 。 周chu 易dị 云vân 下hạ 二nhị 引dẫn 周chu 易dị 等đẳng 者giả 。 文văn 中trung 亦diệc 二nhị 。 先tiên 引dẫn 文văn 。 後hậu 斷đoạn 義nghĩa 。 今kim 初sơ 。 即tức 繫hệ 辭từ 也dã 。 繫hệ 者giả 繫hệ 屬thuộc 也dã 。 亦diệc 綱cương 系hệ 也dã 。 此thử 上thượng 應ưng 加gia 是thị 故cố 二nhị 字tự 。 注chú 云vân 。 夫phu 有hữu 必tất 始thỉ 於ư 無vô 。 故cố 太thái 極cực 生sanh 兩lưỡng 儀nghi 也dã 。 太thái 極cực 者giả 無vô 稱xưng 之chi 稱xưng 。 不bất 可khả 得đắc 而nhi 名danh 。 取thủ 其kỳ 有hữu 之chi 所sở 極cực 。 況huống 之chi 太thái 極cực 者giả 也dã 。 孔khổng 云vân 。 太thái 極cực 天thiên 地địa 未vị 分phân 之chi 前tiền 混hỗn 而nhi 為vi 一nhất 。 即tức 是thị 太thái 初sơ 太thái 一nhất 也dã 。 老lão 子tử 云vân 。 道đạo 生sanh 一nhất 。 即tức 此thử 太thái 極cực 之chi 謂vị 。 混hỗn 元nguyên 既ký 分phần/phân 。 即tức 有hữu 天thiên 地địa 。 故cố 云vân 太thái 極cực 生sanh 兩lưỡng 儀nghi 。 即tức 老lão 子tử 一nhất 生sanh 二nhị 也dã 。 不bất 言ngôn 天thiên 地địa 者giả 。 指chỉ 其kỳ 物vật 體thể 。 下hạ 與dữ 四tứ 象tượng 相tương 對đối 。 故cố 云vân 兩lưỡng 儀nghi 。 謂vị 兩lưỡng 體thể 容dung 儀nghi 也dã 。 釋thích 曰viết 。 若nhược 準chuẩn 列liệt 子tử 。 有hữu 太thái 易dị 太thái 初sơ 太thái 始thỉ 太thái 素tố 。 太thái 易dị 者giả 。 未vị 見kiến 氣khí 也dã 。 太thái 初sơ 者giả 。 氣khí 之chi 始thỉ 也dã 。 太thái 始thỉ 者giả 。 形hình 之chi 始thỉ 也dã 。 太thái 素tố 者giả 。 質chất 之chi 始thỉ 也dã 。 彼bỉ 注chú 云vân 。 質chất 性tánh 也dã 。 又hựu 釋thích 太thái 易dị 指chỉ 周chu 易dị 太thái 極cực 。 此thử 則tắc 太thái 初sơ 非phi 太thái 易dị 便tiện 成thành 。 太thái 極cực 在tại 初sơ 。 若nhược 準chuẩn 易dị 鉤câu 命mạng 訣quyết 說thuyết 有hữu 五ngũ 運vận 。 前tiền 四tứ 同đồng 列liệt 子tử 。 第đệ 五ngũ 名danh 太thái 極cực 。 則tắc 太thái 極cực 非phi 初sơ 。 釋thích 與dữ 列liệt 子tử 大đại 同đồng 。 運vận 則tắc 運vận 數số 。 易dị 謂vị 改cải 易dị 。 元nguyên 氣khí 始thỉ 散tán 。 謂vị 之chi 太thái 初sơ 。 氣khí 形hình 之chi 端đoan 。 謂vị 之chi 太thái 始thỉ 。 形hình 變biến 有hữu 質chất 。 謂vị 之chi 太thái 素tố 。 質chất 形hình 已dĩ 具cụ 。 謂vị 之chi 太thái 極cực 。 雖tuy 小tiểu 異dị 同đồng 。 皆giai 是thị 元nguyên 氣khí 生sanh 天thiên 地địa 耳nhĩ 。 疏sớ/sơ 。 兩lưỡng 儀nghi 生sanh 四tứ 象tượng 等đẳng 者giả 。 孔khổng 云vân 。 謂vị 木mộc 金kim 水thủy 火hỏa 稟bẩm 天thiên 地địa 而nhi 有hữu 。 故cố 云vân 兩lưỡng 儀nghi 生sanh 四tứ 象tượng 。 土thổ/độ 則tắc 分phần/phân 王vương 四tứ 時thời 。 又hựu 地địa 之chi 別biệt 故cố 唯duy 四tứ 象tượng 。 四tứ 象tượng 生sanh 八bát 卦# 者giả 。 謂vị 震chấn 木mộc 離ly 火hỏa 兌# 金kim 坎khảm 水thủy 。 各các 主chủ 一nhất 時thời 。 又hựu 巽# 同đồng 震chấn 木mộc 。 乾can/kiền/càn 同đồng 兌# 金kim 。 加gia 之chi 以dĩ 坤# 艮# 之chi 土thổ/độ 為vi 八bát 卦# 也dã 。 八bát 卦# 定định 吉cát 凶hung 者giả 。 八bát 卦# 既ký 立lập 。 爻hào 象tượng 而nhi 相tương/tướng 推thôi 。 有hữu 吉cát 凶hung 故cố 吉cát 凶hung 生sanh 。 大đại 業nghiệp 者giả 。 萬vạn 事sự 各các 有hữu 吉cát 凶hung 廣quảng 大đại 悉tất 備bị 故cố 。 能năng 生sanh 天thiên 下hạ 大đại 事sự 業nghiệp 也dã 。
疏sớ/sơ 。 太thái 極cực 為vi 因nhân 等đẳng 者giả 。 二nhị 斷đoạn 義nghĩa 也dã 。 謂vị 若nhược 用dụng 太thái 極cực 為vi 因nhân 。 故cố 是thị 計kế 無vô 為vi 有hữu 。 亦diệc 是thị 邪tà 因nhân 。 疏sớ/sơ 。 若nhược 謂vị 一nhất 陰ấm 下hạ 。 通thông 顯hiển 邪tà 因nhân 無vô 因nhân 。 易dị 云vân 。 一nhất 陰ấm 一nhất 陽dương 之chi 謂vị 道đạo 。 陰âm 陽dương 不bất 測trắc 之chi 謂vị 神thần 。 一nhất 陰ấm 一nhất 陽dương 謂vị 之chi 道đạo 者giả 。 注chú 云vân 。 道đạo 者giả 何hà 無vô 之chi 稱xưng 也dã 。 無vô 不bất 通thông 無vô 不bất 由do 也dã 。 況huống 之chi 曰viết 道đạo 。 寂tịch 然nhiên 無vô 體thể 不bất 可khả 為vi 象tượng 。 必tất 有hữu 之chi 用dụng 極cực 而nhi 無vô 之chi 功công 顯hiển 。 故cố 至chí 乎hồ 神thần 無vô 方phương 而nhi 易dị 。 無vô 體thể 而nhi 道Đạo 可khả 見kiến 矣hĩ 。 故cố 窮cùng 變biến 以dĩ 盡tận 神thần 。 因nhân 神thần 以dĩ 明minh 道đạo 。 陰âm 陽dương 雖tuy 殊thù 無vô 一nhất 以dĩ 待đãi 之chi 。 在tại 陰ấm 為vi 無vô 陰ấm 。 陰ấm 以dĩ 之chi 生sanh 。 在tại 陽dương 為vi 無vô 陽dương 。 陽dương 以dĩ 之chi 成thành 。 故cố 曰viết 一nhất 陰ấm 一nhất 陽dương 之chi 謂vị 道đạo 。 孔khổng 疏sớ/sơ 云vân 。 孔khổng 疏sớ/sơ 非phi 孔khổng 子tử 。 乃nãi 孔khổng 頴dĩnh 達đạt 也dã 。 一nhất 謂vị 無vô 也dã 。 無vô 陰ấm 無vô 陽dương 乃nãi 謂vị 之chi 道đạo 。 一nhất 得đắc 為vi 無vô 者giả 。 無vô 是thị 虛hư 無vô 。 虛hư 無vô 是thị 太thái 極cực 。 不bất 可khả 分phân 別biệt 。 唯duy 一nhất 而nhi 已dĩ 。 故cố 以dĩ 一nhất 為vi 無vô 也dã 。 若nhược 有hữu 境cảnh 則tắc 有hữu 彼bỉ 此thử 相tướng 形hình 。 有hữu 二nhị 有hữu 三tam 不bất 得đắc 為vi 一nhất 。 故cố 在tại 陰ấm 之chi 時thời 。 而nhi 不bất 見kiến 為vi 陰ấm 之chi 功công 。 在tại 陽dương 之chi 時thời 。 而nhi 不bất 見kiến 為vi 陽dương 之chi 力lực 。 自tự 然nhiên 而nhi 有hữu 陰âm 陽dương 。 自tự 然nhiên 無vô 所sở 營doanh 為vi 。 此thử 則tắc 道đạo 之chi 謂vị 也dã 。 故cố 言ngôn 之chi 謂vị 道đạo 。 以dĩ 數số 言ngôn 之chi 。 謂vị 之chi 一nhất 。 以dĩ 體thể 言ngôn 之chi 。 謂vị 之chi 無vô 。 以dĩ 物vật 得đắc 開khai 通thông 。 謂vị 之chi 道đạo 。 以dĩ 微vi 妙diệu 不bất 測trắc 。 謂vị 之chi 神thần 。 以dĩ 應ứng 機cơ 變biến 化hóa 。 謂vị 之chi 易dị 。 總tổng 而nhi 言ngôn 之chi 。 皆giai 虛hư 無vô 之chi 謂vị 也dã 。 聖thánh 人nhân 以dĩ 人nhân 事sự 名danh 之chi 。 隨tùy 其kỳ 義nghĩa 理lý 以dĩ 立lập 稱xưng 號hiệu 。 釋thích 曰viết 。 若nhược 以dĩ 陰âm 陽dương 變biến 易dị 。 能năng 生sanh 萬vạn 物vật 。 即tức 是thị 邪tà 因nhân 。 而nhi 注chú 及cập 疏sớ/sơ 。 皆giai 云vân 一nhất 者giả 無vô 也dã 。 故cố 是thị 無vô 因nhân 。 故cố 云vân 若nhược 計kế 一nhất 為vi 虛hư 無vô 。 自tự 然nhiên 則tắc 亦diệc 無vô 因nhân 也dã 。 以dĩ 虛hư 無vô 亦diệc 通thông 邪tà 因nhân 。 故cố 致trí 亦diệc 言ngôn 。
疏sớ/sơ 。 然nhiên 無vô 因nhân 邪tà 因nhân 下hạ 。 第đệ 三tam 雙song 就tựu 結kết 過quá 。 言ngôn 生sanh 應ưng 常thường 生sanh 者giả 。 人nhân 自tự 然nhiên 生sanh 應ưng 常thường 生sanh 。 人nhân 不bất 待đãi 父phụ 母mẫu 等đẳng 。 眾chúng 生sanh 菩Bồ 提Đề 。 亦diệc 自tự 然nhiên 生sanh 。 則tắc 一nhất 切thiết 果quả 報báo 不bất 由do 修tu 得đắc 。 此thử 正chánh 無vô 因nhân 之chi 過quá 。 若nhược 以dĩ 虛hư 無vô 為vi 因nhân 。 亦diệc 邪tà 因nhân 過quá 。 隨tùy 計kế 各các 異dị 。 略lược 不bất 言ngôn 之chi 。 上thượng 來lai 廣quảng 破phá 異dị 計kế 竟cánh 。
疏sớ/sơ 。 以dĩ 不bất 知tri 三tam 界giới 由do 乎hồ 我ngã 心tâm 下hạ 。 第đệ 三tam 舉cử 正chánh 折chiết 邪tà 。 於ư 中trung 三tam 。 初sơ 總tổng 明minh 迷mê 倒đảo 因nhân 緣duyên 。 次thứ 況huống 出xuất 深thâm 旨chỉ 。 後hậu 揀giản 濫lạm 顯hiển 邪tà 。 初sơ 中trung 三tam 界giới 由do 乎hồ 我ngã 心tâm 。 即tức 唯duy 大Đại 乘Thừa 下hạ 十Thập 地Địa 有hữu 文văn 。 唯duy 識thức 等đẳng 論luận 皆giai 引dẫn 成thành 立lập 。 謂vị 心tâm 法pháp 剎sát 那na 。 自tự 類loại 相tương 續tục 。 無vô 始thỉ 時thời 界giới 展triển 轉chuyển 流lưu 來lai 。 不bất 斷đoạn 不bất 常thường 。 憑bằng 緣duyên 憑bằng 對đối 。 非phi 氣khí 非phi 稟bẩm 。 唯duy 識thức 唯duy 心tâm 。 豈khởi 同đồng 儒nho 道đạo 氣khí 變biến 為vi 神thần 。 神thần 由do 氣khí 就tựu 。 氣khí 非phi 緣duyên 就tựu 。 出xuất 於ư 自tự 然nhiên 。 自tự 然nhiên 而nhi 成thành 。 其kỳ 性tánh 自tự 化hóa 。 非phi 由do 修tu 習tập 耶da 。 豈khởi 況huống 心tâm 外ngoại 別biệt 有hữu 冥minh 性tánh 微vi 塵trần 等đẳng 耶da 。 況huống 梵Phạm 天Thiên 等đẳng 為vi 能năng 生sanh 耶da 。 疏sớ/sơ 。 從tùng 癡si 有hữu 愛ái 。 流lưu 轉chuyển 無vô 極cực 者giả 。 即tức 淨tịnh 名danh 經kinh 。 義nghĩa 通thông 大đại 小tiểu 。 大Đại 乘Thừa 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 無vô 明minh 發phát 業nghiệp 愛ái 能năng 潤nhuận 業nghiệp 。 二nhị 過quá 去khứ 無vô 明minh 現hiện 在tại 愛ái 取thủ 。 小Tiểu 乘Thừa 則tắc 唯duy 有hữu 後hậu 義nghĩa 。 雖tuy 由do 三tam 毒độc 。 此thử 二nhị 勝thắng 故cố 。 涅Niết 槃Bàn 亦diệc 說thuyết 生sanh 死tử 本bổn 際tế 凡phàm 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 無vô 明minh 。 二nhị 者giả 有hữu 愛ái 。 此thử 二nhị 中trung 間gian 。 即tức 有hữu 生sanh 老lão 病bệnh 死tử 。 其kỳ 文văn 非phi 一nhất 。 小Tiểu 乘Thừa 立lập 三tam 毒độc 為vi 生sanh 死tử 根căn 本bổn 者giả 。 中trung 論luận 染nhiễm 染nhiễm 者giả 品phẩm 云vân 。 經kinh 說thuyết 貪tham 欲dục 嗔sân 恚khuể 愚ngu 癡si 是thị 世thế 間gian 根căn 本bổn 。 乃nãi 至chí 云vân 三tam 毒độc 因nhân 緣duyên 起khởi 於ư 三tam 業nghiệp 。 三tam 業nghiệp 因nhân 緣duyên 。 起khởi 於ư 三tam 行hành 。 是thị 故cố 有hữu 一nhất 切thiết 法pháp 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 品phẩm 云vân 。 眾chúng 生sanh 癡si 所sở 覆phú 。 為vi 後hậu 造tạo 三tam 行hành 。 以dĩ 有hữu 此thử 行hành 故cố 。 識thức 受thọ 六lục 道đạo 身thân 。 皆giai 是thị 三tam 毒độc 為vi 根căn 本bổn 義nghĩa 。 然nhiên 外ngoại 道đạo 雖tuy 立lập 三tam 德đức 。 不bất 知tri 是thị 己kỷ 心tâm 之chi 所sở 有hữu 故cố 。 又hựu 計kế 從tùng 冥minh 而nhi 起khởi 用dụng 故cố 。 故cố 為vi 邪tà 見kiến 。
疏sớ/sơ 。 迷mê 正chánh 因nhân 緣duyên 等đẳng 者giả 。 唯duy 心tâm 癡si 愛ái 。 即tức 正chánh 因nhân 緣duyên 。 若nhược 大Đại 乘Thừa 說thuyết 唯duy 心tâm 為vi 因nhân 。 癡si 愛ái 為vi 緣duyên 。 小Tiểu 乘Thừa 亦diệc 以dĩ 癡si 愛ái 為vi 因nhân 。 業nghiệp 等đẳng 為vi 緣duyên 。 大Đại 乘Thừa 亦diệc 以dĩ 業nghiệp 種chủng 為vi 緣duyên 故cố 。
疏sớ/sơ 。 安an 知tri 因nhân 緣duyên 性tánh 空không 等đẳng 者giả 。 第đệ 二nhị 況huống 出xuất 深thâm 旨chỉ 。 因nhân 緣duyên 有hữu 相tương/tướng 淺thiển 義nghĩa 尚thượng 迷mê 。 性tánh 空không 真chân 理lý 安an 測trắc 涯nhai 分phần/phân 。 性tánh 空không 通thông 於ư 初sơ 頓đốn 終chung 教giáo 。 妙diệu 有hữu 即tức 是thị 實thật 教giáo 。 若nhược 通thông 於ư 空không 有hữu 二nhị 文văn 交giao 徹triệt 。 具cụ 德đức 即tức 是thị 圓viên 教giáo 。
疏sớ/sơ 。 言ngôn 有hữu 濫lạm 同đồng 下hạ 。 三tam 揀giản 濫lạm 顯hiển 邪tà 。 謂vị 易dị 云vân 。 寂tịch 然nhiên 不bất 動động 。 感cảm 而nhi 遂toại 通thông 天thiên 下hạ 之chi 故cố 。 禮lễ 云vân 。 人nhân 生sanh 而nhi 靜tĩnh 天thiên 之chi 性tánh 也dã 。 感cảm 物vật 而nhi 動động 性tánh 之chi 欲dục 也dã 。 老lão 子tử 云vân 。 杳# 兮hề 。 冥minh 兮hề 。 其kỳ 中trung 有hữu 精tinh 。 其kỳ 精tinh 甚thậm 真chân 。 莊trang 子tử 云vân 。 有hữu 真chân 君quân 存tồn 焉yên 。 如như 是thị 等đẳng 文văn 。 後hậu 儒nho 皆giai 以dĩ 言ngôn 詞từ 小tiểu 同đồng 。 不bất 觀quán 前tiền 後hậu 。 本bổn 所sở 建kiến 立lập 。 致trí 欲dục 混hỗn 和hòa 三tam 教giáo 。 現hiện 如như 今kim 時thời 成thành 英anh 尊tôn 師sư 作tác 莊trang 老lão 疏sớ/sơ 。 廣quảng 引dẫn 釋thích 教giáo 以dĩ 參tham 彼bỉ 典điển 。 但đãn 見kiến 言ngôn 有hữu 小tiểu 同đồng 。 豈khởi 知tri 義nghĩa 有hữu 大đại 異dị 。 後hậu 來lai 淺thiển 識thức 彌di 復phục 惑hoặc 焉yên 。
疏sớ/sơ 。 同đồng 於ư 涅Niết 槃Bàn 盜đạo 牛ngưu 之chi 喻dụ 者giả 。 即tức 涅Niết 槃Bàn 第đệ 三tam 答đáp 迦Ca 葉Diếp 問vấn 。 經Kinh 云vân 。
爾nhĩ 時thời 迦Ca 葉Diếp 。 菩Bồ 薩Tát 白bạch 佛Phật 。 言ngôn 。
世Thế 尊Tôn 。 出xuất 世thế 之chi 法Pháp 。 與dữ 世thế 間gian 法pháp 。 有hữu 何hà 差sai 別biệt 。 如như 佛Phật 言ngôn 曰viết 。 佛Phật 是thị 常thường 法pháp 不bất 變biến 易dị 法pháp 。 世thế 間gian 亦diệc 說thuyết 。 梵Phạm 天Thiên 是thị 常thường 。 自tự 在tại 天thiên 常thường 。 無vô 有hữu 變biến 易dị 。 我ngã 常thường 性tánh 常thường 微vi 塵trần 亦diệc 常thường 。 若nhược 言ngôn 如Như 來Lai 。 是thị 常thường 法pháp 者giả 。 如Như 來Lai 何hà 故cố 。 不bất 常thường 現hiện 耶da 。 若nhược 不bất 常thường 現hiện 。 有hữu 何hà 差sai 別biệt 。
何hà 以dĩ 故cố 。 梵Phạm 天Thiên 乃nãi 至chí 微vi 塵trần 世thế 性tánh 。 亦diệc 不bất 現hiện 故cố 。
佛Phật 告cáo 迦Ca 葉Diếp 。
譬thí 如như 長trưởng 者giả 。 多đa 有hữu 諸chư 牛ngưu 。 色sắc 雖tuy 種chủng 種chủng 同đồng 共cộng 一nhất 群quần 。 付phó 放phóng 牧mục 人nhân 令linh 逐trục 水thủy 草thảo 。 但đãn 為vi 醍đề 醐hồ 不bất 求cầu 乳nhũ 酪lạc 。 彼bỉ 牧mục 牛ngưu 者giả 搆câu 已dĩ 自tự 食thực 。 長trưởng 者giả 命mạng 終chung 。 所sở 有hữu 諸chư 牛ngưu 悉tất 為vi 群quần 賊tặc 之chi 所sở 抄sao 掠lược 。 賊tặc 得đắc 牛ngưu 已dĩ 無vô 有hữu 婦phụ 女nữ 。 即tức 自tự 搆câu 捋# 得đắc 已dĩ 而nhi 食thực 。
爾nhĩ 時thời 群quần 賊tặc 。 各các 相tương 謂vị 言ngôn 。 彼bỉ 大đại 長trưởng 者giả 。 畜súc 養dưỡng 此thử 牛ngưu 。 不bất 期kỳ 乳nhũ 酪lạc 但đãn 為vi 醍đề 醐hồ 。 我ngã 等đẳng 今kim 者giả 。 當đương 設thiết 何hà 方phương 而nhi 得đắc 之chi 耶da 。 夫phu 醍đề 醐hồ 者giả 。 名danh 為vi 世thế 間gian 第đệ 一nhất 上thượng 味vị 。 我ngã 等đẳng 無vô 器khí 。 設thiết 使sử 得đắc 乳nhũ 無vô 安an 置trí 處xứ 。 復phục 共cộng 相tương 謂vị 。 唯duy 有hữu 皮bì 囊nang 。 可khả 以dĩ 盛thịnh 之chi 。 雖tuy 有hữu 盛thịnh 處xứ 不bất 知tri 鑽toàn 搖dao 。 漿tương 猶do 難nan 得đắc 況huống 復phục 生sanh 酥tô 。
爾nhĩ 時thời 諸chư 賊tặc 。 以dĩ 醍đề 醐hồ 故cố 加gia 之chi 以dĩ 水thủy 。 以dĩ 水thủy 多đa 故cố 。 乳nhũ 酪lạc 醍đề 醐hồ 。 一nhất 切thiết 俱câu 失thất 。 凡phàm 夫phu 亦diệc 爾nhĩ 。 雖tuy 有hữu 善thiện 法Pháp 。 皆giai 是thị 如Như 來Lai 。 正Chánh 法Pháp 之chi 餘dư 。
何hà 以dĩ 故cố 。 如Như 來Lai 世Thế 尊Tôn 。 入nhập 涅Niết 槃Bàn 後hậu 。 竊thiết 盜đạo 如Như 來Lai 遺di 餘dư 善thiện 法Pháp 若nhược 戒giới 定định 慧tuệ 。 如như 彼bỉ 諸chư 賊tặc 劫kiếp 掠lược 群quần 牛ngưu 。 諸chư 凡phàm 夫phu 人nhân 。 雖tuy 復phục 得đắc 是thị 。 戒giới 定định 智trí 慧tuệ 。 無vô 有hữu 方phương 便tiện 。 不bất 能năng 解giải 說thuyết 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 不bất 能năng 獲hoạch 得đắc 常thường 戒giới 常thường 定định 常thường 慧tuệ 解giải 脫thoát 。 如như 彼bỉ 群quần 賊tặc 不bất 知tri 方phương 便tiện 。 喪táng 失thất 醍đề 醐hồ 。 如như 彼bỉ 群quần 賊tặc 為vi 醍đề 醐hồ 故cố 加gia 之chi 以dĩ 水thủy 。 凡phàm 夫phu 亦diệc 爾nhĩ 。 為vì 解giải 脫thoát 故cố 。 說thuyết 我ngã 人nhân 眾chúng 生sanh 。 壽thọ 者giả 士sĩ 夫phu 凡phàm 天thiên 自tự 在tại 天thiên 微vi 塵trần 世thế 性tánh 。 戒giới 定định 智trí 慧tuệ 。 及cập 與dữ 解giải 脫thoát 。 非Phi 想Tưởng 非Phi 非Phi 想Tưởng 天Thiên 。 即tức 是thị 涅Niết 槃Bàn 。 實thật 亦diệc 不bất 得đắc 解giải 脫thoát 涅Niết 槃Bàn 。 如như 彼bỉ 群quần 賊tặc 不bất 得đắc 醍đề 醐hồ 。 是thị 諸chư 凡phàm 夫phu 。 有hữu 少thiểu 梵Phạm 行hạnh 。 供cung 養dưỡng 父phụ 母mẫu 。 以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên 。 得đắc 生sanh 天thiên 上thượng 。 受thọ 少thiểu 安an 樂lạc 。 如như 彼bỉ 群quần 賊tặc 加gia 水thủy 之chi 乳nhũ 。 而nhi 是thị 凡phàm 夫phu 實thật 不bất 知tri 因nhân 修tu 少thiểu 梵Phạm 行hạnh 供cung 養dưỡng 父phụ 母mẫu 。 得đắc 生sanh 天thiên 上thượng 。 又hựu 不bất 能năng 知tri 戒giới 定định 智trí 慧tuệ 。 歸quy 依y 三Tam 寶Bảo 。 以dĩ 不bất 知tri 故cố 。 說thuyết 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 雖tuy 復phục 說thuyết 之chi 而nhi 實thật 不bất 知tri 。 是thị 故cố 如Như 來Lai 。 出xuất 世thế 之chi 後hậu 。 乃nãi 為vi 演diễn 說thuyết 。 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 如như 轉Chuyển 輪Luân 王Vương 。 出xuất 現hiện 於ư 世thế 。 福phước 德đức 力lực 故cố 。 群quần 賊tặc 退thoái 散tán 牛ngưu 無vô 損tổn 命mạng 。
爾nhĩ 時thời 轉Chuyển 輪Luân 王Vương 。 即tức 以dĩ 諸chư 牛ngưu 付phó 一nhất 牧mục 人nhân 多đa 巧xảo 便tiện 者giả 。 是thị 人nhân 方phương 便tiện 即tức 得đắc 醍đề 醐hồ 。 以dĩ 醍đề 醐hồ 故cố 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 無vô 有hữu 患hoạn 苦khổ 。 法Pháp 輪luân 聖thánh 王vương 出xuất 現hiện 世thế 時thời 。 諸chư 凡phàm 夫phu 人nhân 。 不bất 能năng 演diễn 說thuyết 。 戒giới 定định 慧tuệ 者giả 。 即tức 便tiện 退thoái 散tán 如như 賊tặc 退thoái 散tán 。
爾nhĩ 時thời 如Như 來Lai 。 善thiện 說thuyết 世thế 法pháp 及cập 出xuất 世thế 法pháp 。 為vì 眾chúng 生sanh 故cố 。 令linh 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 隨tùy 而nhi 演diễn 說thuyết 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 既ký 得đắc 醍đề 醐hồ 。 復phục 令linh 無vô 量lượng 無vô 邊biên 眾chúng 生sanh 。 獲hoạch 得đắc 無vô 上thượng 。 甘cam 露lộ 法Pháp 味vị 。 所sở 謂vị 如Như 來Lai 。 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。
善thiện 男nam 子tử 。 如Như 來Lai 是thị 常thường 不bất 變biến 易dị 法pháp 。 非phi 如như 世thế 間gian 凡phàm 夫phu 愚ngu 人nhân 。 謂vị 梵Phạm 天Thiên 等đẳng 是thị 常thường 法pháp 也dã 。 此thử 常thường 法pháp 稱xưng 。 要yếu 是thị 如Như 來Lai 。 非phi 是thị 餘dư 法pháp 。 迦Ca 葉Diếp 。 應ưng 當đương 如như 是thị 知tri 如Như 來Lai 身thân 。 釋thích 曰viết 。 以dĩ 法pháp 對đối 喻dụ 。 文văn 相tương/tướng 可khả 了liễu 。 是thị 知tri 儒nho 道đạo 言ngôn 同đồng 。 皆giai 佛Phật 法Pháp 出xuất 。 疏sớ/sơ 。 況huống 抨phanh 驢lư 乳nhũ 下hạ 。 即tức 智trí 論luận 第đệ 三tam 文văn 。 意ý 謂vị 佛Phật 教giáo 如như 牛ngưu 乳nhũ 。 修tu 得đắc 解giải 脫thoát 。 如như 抨phanh 得đắc 酪lạc 生sanh 熟thục 酥tô 等đẳng 。 不bất 解giải 修tu 行hành 尚thượng 不bất 得đắc 酪lạc 。 況huống 外ngoại 道Đạo 教giáo 猶do 彼bỉ 驢lư 乳nhũ 。 佛Phật 喻dụ 於ư 牛ngưu 。 外ngoại 道đạo 如như 驢lư 。 驢lư 乳nhũ 本bổn 非phi 出xuất 酪lạc 之chi 物vật 。 外ngoại 道đạo 之chi 教giáo 無vô 解giải 脫thoát 味vị 。 故cố 抨phanh 驢lư 乳nhũ 。 但đãn 成thành 屎thỉ 尿niệu 。 依y 外ngoại 道Đạo 教giáo 行hành 。 但đãn 招chiêu 苦khổ 果quả 無vô 所sở 成thành 益ích 。
疏sớ/sơ 。 廣quảng 明minh 異dị 計kế 下hạ 。 第đệ 四tứ 指chỉ 廣quảng 從tùng 略lược 。 恐khủng 繁phồn 故cố 略lược 。 欲dục 知tri 源nguyên 故cố 指chỉ 所sở 出xuất 耳nhĩ 。
疏sớ/sơ 。 今kim 但đãn 說thuyết 下hạ 。 第đệ 五ngũ 結kết 功công 超siêu 勝thắng 。 言ngôn 佛Phật 法Pháp 之chi 淺thiển 淺thiển 者giả 。 以dĩ 其kỳ 十thập 宗tông 前tiền 前tiền 淺thiển 於ư 後hậu 後hậu 。 後hậu 後hậu 深thâm 於ư 前tiền 前tiền 。 前tiền 二nhị 望vọng 第đệ 十thập 。 有hữu 八bát 重trọng/trùng 之chi 深thâm 。 已dĩ 能năng 總tổng 破phá 一nhất 切thiết 外ngoại 道đạo 。 況huống 第đệ 三tam 宗tông 。 況huống 第đệ 四tứ 宗tông 。 乃nãi 至chí 第đệ 十thập 。 展triển 轉chuyển 深thâm 妙diệu 。 然nhiên 上thượng 所sở 引dẫn 皆giai 是thị 外ngoại 宗tông 甚thậm 深thâm 玄huyền 妙diệu 。 今kim 以dĩ 第đệ 二nhị 並tịnh 能năng 超siêu 之chi 。 故cố 云vân 佛Phật 法Pháp 之chi 淺thiển 淺thiển 。 已dĩ 勝thắng 外ngoại 道đạo 之chi 深thâm 深thâm 。 然nhiên 西tây 方phương 外ngoại 道đạo 。 明minh 說thuyết 三tam 世thế 多đa 信tín 因nhân 果quả 。 知tri 厭yếm 生sanh 死tử 欣hân 求cầu 涅Niết 槃Bàn 。 但đãn 真chân 源nguyên 小tiểu 差sai 。 致trí 去khứ 道đạo 懸huyền 遠viễn 。 況huống 此thử 方phương 儒nho 道đạo 善thiện 止chỉ 一nhất 身thân 。 縱túng/tung 有hữu 終chung 身thân 之chi 喪táng 。 而nhi 無vô 他tha 世thế 之chi 慮lự 。 雖tuy 齊tề 生sanh 死tử 強cường/cưỡng 一nhất 枯khô 榮vinh 。 但đãn 以dĩ 生sanh 死tử 自tự 天thiên 。 枯khô 榮vinh 任nhậm 分phần/phân 。 天thiên 乃nãi 自tự 然nhiên 之chi 理lý 。 分phần/phân 乃nãi 稟bẩm 之chi 虛hư 無vô 。 聚tụ 散tán 氣khí 為vi 生sanh 死tử 。 歸quy 無vô 物vật 為vi 至chí 道đạo 。 方phương 之chi 釋Thích 氏thị 不bất 合hợp 同đồng 年niên 。 略lược 辨biện 釋thích 道đạo 之chi 殊thù 。 以dĩ 舉cử 十thập 條điều 之chi 異dị 。 一nhất 始thỉ 無vô 始thỉ 異dị 。 謂vị 釋thích 立lập 生sanh 滅diệt 因nhân 緣duyên 。 無vô 定định 初sơ 始thỉ 。 儒nho 道đạo 有hữu 太thái 初sơ 太thái 始thỉ 。 為vi 物vật 之chi 先tiên 。 太thái 初sơ 為vi 萬vạn 物vật 之chi 先tiên 。 物vật 自tự 造tạo 化hóa 。 因nhân 緣duyên 為vi 萬vạn 法pháp 之chi 本bổn 。 興hưng 滅diệt 由do 人nhân 。 二nhị 氣khí 非phi 氣khí 異dị 。 釋thích 以dĩ 心tâm 為vi 法pháp 本bổn 。 萬vạn 行hạnh 憑bằng 緣duyên 。 道đạo 以dĩ 氣khí 變biến 為vi 神thần 。 無vô 為vi 自tự 化hóa 。 自tự 化hóa 則tắc 無vô 修tu 無vô 習tập 。 棄khí 智trí 絕tuyệt 聖thánh 。 憑bằng 緣duyên 則tắc 必tất 假giả 修tu 成thành 。 萬vạn 行hạnh 會hội 本bổn 。 三tam 三tam 世thế 無vô 三tam 世thế 異dị 。 釋thích 以dĩ 稟bẩm 質chất 色sắc 心tâm 靈linh 契khế 相tương 續tục 。 隨tùy 緣duyên 起khởi 滅diệt 。 三tam 世thế 遷thiên 流lưu 。 儒nho 道đạo 以dĩ 聚tụ 氣khí 為vi 生sanh 散tán 氣khí 為vi 死tử 。 死tử 則tắc 歸quy 夫phu 天thiên 地địa 。 不bất 續tục 不bất 存tồn 。 既ký 止chỉ 一nhất 身thân 寧ninh 知tri 三tam 世thế 。 四tứ 習tập 非phi 習tập 異dị 。 釋thích 以dĩ 善thiện 惡ác 由do 業nghiệp 。 愚ngu 智trí 習tập 生sanh 故cố 。 積tích 劫kiếp 熏huân 修tu 靈linh 識thức 玄huyền 妙diệu 。 儒nho 道đạo 以dĩ 善thiện 惡ác 由do 分phần/phân 愚ngu 智trí 自tự 天thiên 。 稟bẩm 純thuần 和hòa 則tắc 至chí 聖thánh 至chí 神thần 。 稟bẩm 渾hồn 濁trược 則tắc 為vi 愚ngu 為vi 暗ám 。 縱túng/tung 言ngôn 慎thận 習tập 止chỉ 在tại 一nhất 身thân 。 豈khởi 說thuyết 積tích 功công 能năng 資tư 他tha 世thế 。 五ngũ 稟bẩm 緣duyên 稟bẩm 氣khí 異dị 。 釋thích 以dĩ 參tham 羅la 萬vạn 象tượng 並tịnh 由do 緣duyên 生sanh 。 儒nho 道đạo 以dĩ 富phú 貴quý 吉cát 凶hung 皆giai 由do 氣khí 命mạng 。 稟bẩm 氣khí 者giả 不bất 可khả 改cải 易dị 。 稟bẩm 緣duyên 者giả 則tắc 可khả 增tăng 可khả 修tu 。 六lục 內nội 非phi 內nội 異dị 。 釋thích 以dĩ 天thiên 地địa 萬vạn 物vật 。 內nội 識thức 變biến 生sanh 。 儒nho 道đạo 以dĩ 人nhân 物vật 蠕nhuyễn 飛phi 。 皆giai 由do 天thiên 地địa 所sở 變biến 。 在tại 我ngã 則tắc 可khả 變biến 染nhiễm 令linh 淨tịnh 。 所sở 變biến 在tại 天thiên 任nhậm 彼bỉ 高cao 底để 。 七thất 緣duyên 非phi 緣duyên 異dị 。 釋thích 以dĩ 四tứ 相tương/tướng 遷thiên 流lưu 。 浮phù 虛hư 變biến 滅diệt 。 皆giai 由do 緣duyên 力lực 非phi 曰viết 自tự 然nhiên 。 儒nho 道đạo 以dĩ 日nhật 化hóa 月nguyệt 移di 趣thú 新tân 更cánh 故cố 。 力lực 皆giai 自tự 爾nhĩ 。 非phi 由do 我ngã 心tâm 。 八bát 天thiên 非phi 天thiên 異dị 。 儒nho 道đạo 以dĩ 禍họa 福phước 吉cát 凶hung 派phái 流lưu 為vi 二nhị 。 一nhất 者giả 天thiên 。 二nhị 者giả 地địa 。 地địa 而nhi 所sở 為vi 可khả 得đắc 閉bế 絕tuyệt 。 故cố 謀mưu 未vị 兆triệu 而nhi 散tán 脆thúy 微vi 。 天thiên 之chi 所sở 為vi 不bất 可khả 遁độn 避tị 。 故cố 受thọ 而nhi 喜hỷ 之chi 。 忘vong 而nhi 復phục 之chi 。 是thị 以dĩ 安an 乎hồ 天thiên 者giả 棄khí 於ư 人nhân 。 絕tuyệt 於ư 聖thánh 者giả 從tùng 乎hồ 道đạo 。 斯tư 老lão 氏thị 之chi 旨chỉ 。 釋thích 以dĩ 果quả 報báo 因nhân 緣duyên 。 宗tông 源nguyên 斯tư 二nhị 。 一nhất 者giả 苦khổ 集tập 。 二nhị 者giả 滅diệt 道đạo 。 滅diệt 道đạo 者giả 。 不bất 住trụ 不bất 染nhiễm 離ly 斷đoạn 離ly 常thường 。 高cao 出xuất 空không 有hữu 之chi 顛điên 。 逈huýnh 超siêu 生sanh 死tử 之chi 外ngoại 。 苦khổ 集tập 者giả 。 因nhân 心tâm 迴hồi 轉chuyển 逐trục 業nghiệp 高cao 低đê 。 往vãng 來lai 六lục 趣thú 之chi 中trung 。 留lưu 連liên 三tam 有hữu 之chi 內nội 。 是thị 以dĩ 厭yếm 乎hồ 苦khổ 者giả 斷đoạn 於ư 集tập 。 忻hãn 乎hồ 滅diệt 者giả 修tu 於ư 道đạo 。 此thử 釋Thích 氏thị 之chi 旨chỉ 也dã 。 二nhị 家gia 之chi 理lý 皎hiệu 若nhược 掌chưởng 中trung 。 戶hộ 則tắc 千thiên 門môn 殊thù 歸quy 異dị 貫quán 。 較giảo 之chi 於ư 一nhất 其kỳ 可khả 得đắc 乎hồ 。 九cửu 染nhiễm 非phi 染nhiễm 異dị 。 老lão 以dĩ 仁nhân 毀hủy 於ư 道đạo 。 絕tuyệt 仁nhân 而nhi 道đạo 自tự 停đình 。 不bất 在tại 於ư 為vi 也dã 。 欲dục 害hại 於ư 性tánh 。 去khứ 欲dục 而nhi 性tánh 自tự 得đắc 。 不bất 在tại 於ư 修tu 也dã 。 利lợi 累lũy/lụy/luy 於ư 生sanh 。 屏bính 利lợi 而nhi 生sanh 自tự 成thành 。 不bất 在tại 於ư 益ích 也dã 。 禮lễ 出xuất 於ư 亂loạn 。 棄khí 禮lễ 而nhi 亂loạn 自tự 除trừ 。 不bất 在tại 於ư 作tác 也dã 。 理lý 由do 於ư 道đạo 。 有hữu 道đạo 而nhi 理lý 自tự 至chí 。 不bất 在tại 於ư 聖thánh 也dã 。 得đắc 在tại 於ư 時thời 。
時thời 來lai 而nhi 位vị 自tự 成thành 。 不bất 在tại 於ư 爭tranh 也dã 。 是thị 以dĩ 不bất 求cầu 而nhi 自tự 得đắc 。 不bất 為vi 而nhi 自tự 成thành 。 為vi 之chi 者giả 必tất 敗bại 。 求cầu 之chi 者giả 必tất 失thất 。 此thử 老lão 君quân 之chi 教giáo 也dã 。 釋thích 以dĩ 善thiện 為vi 福phước 道đạo 之chi 本bổn 。 修tu 善thiện 而nhi 受thọ 福phước 人nhân 天thiên 。 不bất 善thiện 為vi 惡ác 道đạo 之chi 根căn 。 積tích 不bất 善thiện 而nhi 沈trầm 淪luân 三tam 惡ác 。 慈từ 為vi 無vô 害hại 之chi 徑kính 。 欲dục 為vi 生sanh 死tử 之chi 源nguyên 。 絕tuyệt 欲dục 而nhi 生sanh 死tử 必tất 除trừ 。 行hành 慈từ 而nhi 壽thọ 命mạng 長trường 遠viễn 。 是thị 以dĩ 為vi 善thiện 者giả 必tất 得đắc 。 為vi 不bất 善thiện 者giả 必tất 失thất 。 離ly 欲dục 者giả 必tất 超siêu 欲dục 。 不bất 離ly 欲dục 者giả 必tất 陷hãm 欲dục 。 此thử 釋Thích 迦Ca 之chi 教giáo 也dã 。 教giáo 方phương 既ký 辯biện 。 異dị 乃nãi 條điều 然nhiên 。 譬thí 彼bỉ 寒hàn 溫ôn 理lý 難nạn/nan 併tinh 合hợp 。 十thập 歸quy 非phi 歸quy 異dị 。 釋thích 以dĩ 生sanh 死tử 苦khổ 也dã 。 從tùng 妄vọng 想tưởng 而nhi 形hình 。 貪tham 愛ái 垢cấu 也dã 。 因nhân 無vô 明minh 而nhi 起khởi 。 因nhân 無vô 明minh 而nhi 起khởi 。 則tắc 可khả 剪tiễn 可khả 除trừ 。 從tùng 妄vọng 想tưởng 而nhi 生sanh 。 則tắc 可khả 搴# 可khả 拔bạt 。 搴# 拔bạt 緣duyên 乎hồ 性tánh 假giả 。 除trừ 剪tiễn 由do 乎hồ 體thể 妄vọng 。 知tri 體thể 妄vọng 者giả 。 息tức 妄vọng 而nhi 證chứng 涅Niết 槃Bàn 。 達đạt 性tánh 假giả 者giả 。 棄khí 假giả 而nhi 歸quy 寂tịch 滅diệt 。 於ư 是thị 控khống 御ngự 一Nhất 乘Thừa 。 浮phù 航# 六Lục 度Độ 。 越việt 生sanh 死tử 苦khổ 海hải 。 出xuất 火hỏa 宅trạch 煩phiền 籠lung 。 逈huýnh 登đăng 般Bát 若Nhã 之chi 臺đài 。 妙diệu 入nhập 涅Niết 槃Bàn 之chi 苑uyển 。 湛trạm 然nhiên 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 與dữ 虛hư 空không 而nhi 並tịnh 存tồn 。 嶷# 爾nhĩ 圓viên 明minh 混hỗn 境cảnh 智trí 而nhi 雙song 寂tịch 。 此thử 乃nãi 釋thích 教giáo 之chi 所sở 歸quy 也dã 。 老lão 以dĩ 生sanh 與dữ 死tử 命mạng 也dã 。 悉tất 是thị 道đạo 之chi 所sở 為vi 。 聖thánh 與dữ 不bất 肖tiếu 性tánh 也dã 。 但đãn 是thị 天thiên 之chi 所sở 與dữ 。 天thiên 與dữ 不bất 可khả 逃đào 。 道đạo 為vi 不bất 可khả 捍hãn 。 知tri 天thiên 道đạo 不bất 可khả 迷mê 捍hãn 者giả 。 則tắc 能năng 安an 處xứ 生sanh 死tử 。 而nhi 守thủ 全toàn 性tánh 情tình 。 性tánh 情tình 全toàn 而nhi 天thiên 不bất 壞hoại 。 死tử 生sanh 處xứ 而nhi 道đạo 不bất 虧khuy 。 道đạo 不bất 虧khuy 則tắc 悅duyệt 惡ác 之chi 慮lự 消tiêu 。 天thiên 不bất 壞hoại 則tắc 喜hỷ 怒nộ 之chi 心tâm 滅diệt 。 於ư 是thị 出xuất 囂hiêu 塵trần 之chi 域vực 。 遊du 道Đạo 德đức 之chi 鄉hương 。 理lý 孤cô 劭# 於ư 寰# 中trung 。 神thần 獨độc 凝ngưng 於ư 方phương 外ngoại 。 澹đạm 然nhiên 玄huyền 寂tịch 。 而nhi 累lũy/lụy/luy 害hại 不bất 能năng 千thiên 。 怕phạ 爾nhĩ 無vô 為vi 而nhi 邪tà 氣khí 不bất 能năng 襲tập 。 可khả 以dĩ 長trường 生sanh 。 可khả 以dĩ 盡tận 年niên 。 此thử 老lão 教giáo 之chi 所sở 歸quy 也dã 。 所sở 歸quy 既ký 異dị 。 發phát 軫# 復phục 殊thù 。 相tương/tướng 去khứ 渺# 然nhiên 千thiên 里lý 非phi 遠viễn 。 此thử 上thượng 十thập 異dị 。 即tức 冀ký 審thẩm 思tư 慎thận 之chi 深thâm 衷# 。 多đa 以dĩ 小Tiểu 乘Thừa 因nhân 緣duyên 以dĩ 破phá 外ngoại 宗tông 玄huyền 妙diệu 。 況huống 乎hồ 真chân 空không 妙diệu 有hữu 事sự 理lý 圓viên 融dung 。 染nhiễm 淨tịnh 該cai 羅la 一nhất 多đa 無vô 礙ngại 。 重trùng 重trùng 交giao 映ánh 念niệm 念niệm 圓viên 融dung 哉tai 。 無vô 得đắc 求cầu 一nhất 時thời 之chi 小tiểu 名danh 。 渾hồn 三tam 教giáo 之chi 一nhất 致trí 。 習tập 邪tà 見kiến 之chi 毒độc 種chủng 。 為vi 地địa 獄ngục 之chi 深thâm 因nhân 。 開khai 無vô 明minh 之chi 源nguyên 流lưu 。 遏át 種chủng 智trí 之chi 玄huyền 路lộ 。 誡giới 之chi 誡giới 之chi 。 傳truyền 授thọ 之chi 人nhân 善thiện 須tu 揀giản 擇trạch 。
疏sớ/sơ 。 三tam 法pháp 無vô 去khứ 來lai 宗tông 。 謂vị 大đại 眾chúng 部bộ 等đẳng 者giả 。 先tiên 標tiêu 宗tông 。 說thuyết 有hữu 現hiện 在tại 下hạ 釋thích 而nhi 云vân 等đẳng 者giả 。 等đẳng 取thủ 七thất 全toàn 一nhất 少thiểu 分phần 。 謂vị 都đô 八bát 全toàn 一nhất 少thiểu 分phần 。 同đồng 有hữu 此thử 計kế 。 一nhất 大đại 眾chúng 部bộ 。 二nhị 雪Tuyết 山Sơn 轉chuyển 部bộ 。 三tam 雞kê 胤dận 部bộ 。 四tứ 制chế 多đa 山sơn 部bộ 。 五ngũ 西tây 山sơn 住trụ 部bộ 。 六lục 北bắc 山sơn 住trụ 部bộ 。 七thất 法Pháp 藏tạng 部bộ 。 八bát 飲ẩm 光quang 部bộ 。 宗tông 輪luân 論luận 序tự 制chế 多đa 西tây 山sơn 北bắc 山sơn 云vân 。 餘dư 義nghĩa 多đa 同đồng 大đại 眾chúng 。 敘tự 法Pháp 藏tạng 亦diệc 然nhiên 。 敘tự 飲ẩm 光quang 云vân 。 餘dư 義nghĩa 多đa 同đồng 法Pháp 藏tạng 故cố 。 上thượng 八bát 部bộ 類loại 同đồng 此thử 計kế 。 言ngôn 一nhất 少thiểu 分phần 者giả 。 取thủ 根căn 本bổn 化hóa 地địa 部bộ 。 彼bỉ 云vân 。 過quá 去khứ 未vị 來lai 世thế 無vô 。 現hiện 在tại 無vô 為vi 是thị 有hữu 。 敘tự 雪Tuyết 山Sơn 轉chuyển 云vân 。 餘dư 義nghĩa 多đa 同đồng 說thuyết 一nhất 切thiết 有hữu 部bộ 。 亦diệc 無vô 去khứ 來lai 也dã 。 北bắc 京kinh 素tố 公công 云vân 。 以dĩ 前tiền 義nghĩa 故cố 。 四tứ 分phần/phân 律luật 法Pháp 藏tạng 部bộ 義nghĩa 。 及cập 四tứ 阿a 含hàm 僧Tăng 祇kỳ 律luật 大đại 眾chúng 部bộ 義nghĩa 。 並tịnh 是thị 第đệ 三tam 法pháp 無vô 去khứ 來lai 宗tông 也dã 。
疏sớ/sơ 。 四tứ 現hiện 通thông 假giả 實thật 宗tông 等đẳng 者giả 。 一nhất 全toàn 一nhất 少thiểu 分phần 。 一nhất 全toàn 者giả 。 即tức 說thuyết 假giả 部bộ 。 一nhất 少thiểu 分phần 即tức 末mạt 經kinh 部bộ 。 以dĩ 根căn 本bổn 經kinh 部bộ 是thị 第đệ 一nhất 宗tông 攝nhiếp 故cố 。 其kỳ 成thành 實thật 論luận 。 先tiên 是thị 數số 論luận 弟đệ 子tử 。 以dĩ 所sở 造tạo 為vi 能năng 造tạo 。 後hậu 出xuất 家gia 入nhập 佛Phật 法Pháp 。 時thời 經kinh 部bộ 攝nhiếp 。 故cố 三tam 藏tạng 云vân 。 經kinh 部bộ 細tế 實thật 而nhi 麁thô 假giả 。 實thật 義nghĩa 同đồng 故cố 現hiện 通thông 假giả 實thật 攝nhiếp 。 此thử 說thuyết 假giả 與dữ 一nhất 說thuyết 。 說thuyết 出xuất 世thế 別biệt 。 此thử 謂vị 真Chân 諦Đế 中trung 有hữu 假giả 實thật 。 蘊uẩn 門môn 明minh 義nghĩa 是thị 實thật 者giả 。 實thật 積tích 聚tụ 故cố 。 界giới 處xứ 門môn 明minh 義nghĩa 是thị 假giả 者giả 。 假giả 積tích 聚tụ 故cố 。 今kim 疏sớ/sơ 云vân 。 其kỳ 成thành 實thật 論luận 。 即tức 是thị 少thiểu 分phần 末mạt 經kinh 部bộ 也dã 。
疏sớ/sơ 。 五ngũ 俗tục 妄vọng 真chân 實thật 宗tông 等đẳng 者giả 。 以dĩ 世thế 俗tục 是thị 假giả 。 假giả 故cố 妄vọng 也dã 。 出xuất 世thế 為vi 真chân 。 真chân 非phi 是thị 假giả 故cố 。 是thị 實thật 也dã 。 少thiểu 似tự 中trung 論luận 一nhất 半bán 向hướng 前tiền 。
疏sớ/sơ 。 六lục 諸chư 法pháp 但đãn 名danh 宗tông 者giả 。 則tắc 顯hiển 出xuất 世thế 亦diệc 假giả 名danh 耳nhĩ 。 故cố 云vân 。 一nhất 切thiết 我ngã 法pháp 亦diệc 如như 中trung 論luận 。 若nhược 有hữu 世thế 間gian 則tắc 有hữu 出xuất 世thế 間gian 。 既ký 無vô 世thế 間gian 何hà 有hữu 出xuất 世thế 間gian 等đẳng 。
疏sớ/sơ 。 七thất 三tam 性tánh 空không 有hữu 宗tông 者giả 。 即tức 是thị 大Đại 乘Thừa 。 法Pháp 師sư 所sở 立lập 。 應ưng 理lý 圓viên 實thật 宗tông 。
疏sớ/sơ 。 八bát 真chân 空không 絕tuyệt 相tương/tướng 宗tông 。 即tức 是thị 大Đại 乘Thừa 。 法Pháp 師sư 勝thắng 義nghĩa 。 俱câu 空không 宗tông 。
疏sớ/sơ 。 九cửu 空không 有hữu 無vô 礙ngại 宗tông 等đẳng 者giả 。 謂vị 互hỗ 融dung 故cố 。 有hữu 是thị 即tức 空không 之chi 有hữu 。 空không 是thị 即tức 有hữu 之chi 空không 。 語ngữ 空không 必tất 攝nhiếp 有hữu 。 言ngôn 有hữu 必tất 攝nhiếp 空không 。 故cố 曰viết 互hỗ 融dung 。 雙song 絕tuyệt 者giả 。 有hữu 即tức 空không 故cố 有hữu 絕tuyệt 。 空không 即tức 有hữu 故cố 空không 絕tuyệt 。 言ngôn 不bất 礙ngại 兩lưỡng 存tồn 者giả 。 不bất 壞hoại 相tương/tướng 故cố 。 有hữu 即tức 空không 而nhi 有hữu 不bất 泯mẫn 。 空không 即tức 有hữu 而nhi 空không 不bất 亡vong 。 真Chân 如Như 隨tùy 緣duyên 者giả 。 上thượng 言ngôn 空không 有hữu 容dung 濫lạm 但đãn 空không 故cố 。 說thuyết 真Chân 如Như 即tức 空không 空không 即tức 真Chân 如Như 。 又hựu 異dị 但đãn 凝ngưng 然nhiên 。 故cố 云vân 隨tùy 緣duyên 。 非phi 無vô 不bất 變biến 。 具cụ 恆Hằng 沙sa 德đức 者giả 。 唯duy 法pháp 性tánh 宗tông 非phi 唯duy 空không 寂tịch 而nhi 已dĩ 。 上thượng 皆giai 實thật 教giáo 中trung 義nghĩa 。 如như 前tiền 立lập 教giáo 中trung 辨biện 。
疏sớ/sơ 。 十thập 圓viên 融dung 具cụ 德đức 宗tông 。 廣quảng 如như 義nghĩa 分phân 齊tề 。
疏sớ/sơ 。 然nhiên 此thử 十thập 宗tông 後hậu 後hậu 深thâm 於ư 前tiền 前tiền 下hạ 。 第đệ 三tam 料liệu 揀giản 。 於ư 中trung 二nhị 。 先tiên 通thông 料liệu 揀giản 十thập 宗tông 。 後hậu 會hội 通thông 妨phương 難nạn/nan 。 前tiền 中trung 有hữu 五ngũ 。 一nhất 通thông 明minh 淺thiển 深thâm 故cố 後hậu 後hậu 深thâm 於ư 前tiền 前tiền 。 然nhiên 此thử 十thập 宗tông 前tiền 六lục 全toàn 同đồng 大Đại 乘Thừa 法Pháp 師sư 。 大Đại 乘Thừa 則tắc 有hữu 八bát 宗tông 。 七thất 名danh 勝thắng 義nghĩa 俱câu 空không 。 八bát 名danh 應ưng 理lý 圓viên 實thật 。 即tức 以dĩ 法pháp 相tướng 為vi 應ưng 理lý 圓viên 實thật 。 法pháp 性tánh 為vi 勝thắng 義nghĩa 俱câu 空không 。 今kim 迴hồi 七thất 為vi 第đệ 八bát 。 八bát 為vi 第đệ 七thất 。 如như 前tiền 西tây 域vực 中trung 。 二nhị 宗tông 不bất 同đồng 。 今kim 符phù 法pháp 性tánh 。 又hựu 加gia 後hậu 二nhị 以dĩ 顯hiển 甚thậm 深thâm 。 疏sớ/sơ 。 前tiền 四tứ 唯duy 小tiểu 。 五ngũ 六Lục 通Thông 大đại 小tiểu 。 下hạ 二nhị 大đại 小Tiểu 乘Thừa 料liệu 揀giản 。 然nhiên 五ngũ 六lục 立lập 在tại 小Tiểu 乘Thừa 。 義nghĩa 通thông 大Đại 乘Thừa 。 故cố 云vân 五ngũ 六Lục 通Thông 大đại 小tiểu 。 疏sớ/sơ 。 七thất 即tức 法pháp 相tướng 下hạ 三tam 。 權quyền 實thật 料liệu 揀giản 。 疏sớ/sơ 。 又hựu 七thất 即tức 始thỉ 教giáo 下hạ 。 四tứ 以dĩ 五ngũ 教giáo 料liệu 揀giản 。 但đãn 舉cử 四tứ 教giáo 。 前tiền 六lục 小Tiểu 乘Thừa 。 即tức 當đương 第đệ 一nhất 小Tiểu 乘Thừa 藏tạng 教giáo 。 以dĩ 前tiền 已dĩ 有hữu 大đại 小tiểu 料liệu 揀giản 故cố 略lược 不bất 言ngôn 。 疏sớ/sơ 。 又hựu 第đệ 七thất 亦diệc 名danh 二nhị 諦đế 俱câu 有hữu 宗tông 者giả 下hạ 。 五ngũ 二nhị 諦đế 料liệu 揀giản 。 亦diệc 是thị 隨tùy 難nạn/nan 別biệt 釋thích 。 唯duy 料liệu 揀giản 三tam 宗tông 。 以dĩ 含hàm 異dị 義nghĩa 故cố 重trọng/trùng 釋thích 之chi 。 初sơ 宗tông 二nhị 諦đế 俱câu 有hữu 可khả 知tri 。 疏sớ/sơ 。 如như 掌chưởng 珍trân 頌tụng 者giả 。 即tức 清thanh 辯biện 菩Bồ 薩Tát 所sở 造tạo 一nhất 論luận 唯duy 釋thích 此thử 偈kệ 。 此thử 中trung 有hữu 兩lưỡng 重trọng/trùng 比tỉ 量lượng 。 前tiền 半bán 有hữu 為vi 法pháp 比tỉ 量lượng 。 謂vị 立lập 云vân 有hữu 為vi 是thị 有hữu 法pháp 。 定định 空không 無vô 性tánh 。 是thị 宗tông 法pháp 因nhân 。 云vân 從tùng 緣duyên 生sanh 故cố 。 同đồng 喻dụ 云vân 。 如như 幻huyễn 法pháp 。 幻huyễn 法pháp 從tùng 緣duyên 生sanh 。 幻huyễn 法pháp 空không 無vô 性tánh 。 有hữu 為vi 從tùng 緣duyên 生sanh 。 有hữu 為vi 空không 無vô 性tánh 。 此thử 中trung 因nhân 喻dụ 前tiền 卻khước 。 或hoặc 迴hồi 文văn 不bất 盡tận 。 而nhi 言ngôn 真chân 性tánh 者giả 。 即tức 有hữu 為vi 性tánh 。 亦diệc 合hợp 言ngôn 有hữu 為vi 真chân 性tánh 空không 。 二nhị 無vô 為vi 比tỉ 量lượng 。 云vân 無vô 為vi 是thị 有hữu 法pháp 。 定định 無vô 實thật 故cố 。 是thị 宗tông 法pháp 因nhân 。 云vân 不bất 起khởi 故cố 。 同đồng 喻dụ 云vân 。 如như 空không 華hoa 。 空không 華hoa 無vô 有hữu 起khởi 。 空không 華hoa 無vô 有hữu 實thật 。 無vô 為vi 無vô 有hữu 起khởi 。 無vô 為vi 亦diệc 無vô 實thật 。 故cố 中trung 論luận 云vân 。 若nhược 有hữu 有hữu 為vi 法pháp 。 則tắc 有hữu 無vô 為vi 法pháp 。 既ký 無vô 有hữu 有hữu 為vi 。 何hà 得đắc 有hữu 無vô 為vi 。 廣quảng 如như 彼bỉ 論luận 。
疏sớ/sơ 。 即tức 般Bát 若Nhã 三tam 論luận 中trung 一nhất 分phân 之chi 義nghĩa 者giả 。 以dĩ 三tam 論luận 中trung 四Tứ 諦Đế 品phẩm 前tiền 以dĩ 空không 遣khiển 有hữu 。 四Tứ 諦Đế 品phẩm 中trung 以dĩ 空không 立lập 有hữu 。 故cố 偈kệ 云vân 。 以dĩ 有hữu 空không 義nghĩa 故cố 。 一nhất 切thiết 法pháp 得đắc 成thành 。 若nhược 無vô 空không 義nghĩa 者giả 。 一nhất 切thiết 則tắc 不bất 成thành 。 又hựu 標tiêu 名danh 以dĩ 中trung 論luận 意ý 。 顯hiển 不bất 滯trệ 空không 有hữu 。 非phi 但đãn 明minh 空không 。 又hựu 偈kệ 云vân 。 因nhân 緣duyên 所sở 生sanh 法pháp 。 我ngã 說thuyết 即tức 是thị 空không 。 亦diệc 名danh 為vi 假giả 名danh 。 亦diệc 名danh 中trung 道đạo 義nghĩa 。 則tắc 三tam 觀quán 齊tề 驅khu 。 三tam 諦đế 無vô 礙ngại 。 豈khởi 獨độc 空không 耶da 。 故cố 有hữu 言ngôn 學học 龍long 猛mãnh 宗tông 墮đọa 惡ác 趣thú 空không 。 斯tư 言ngôn 可khả 怖bố 。 故cố 云vân 一nhất 分phân 之chi 義nghĩa 。 即tức 三tam 觀quán 中trung 一nhất 空không 觀quán 義nghĩa 疏sớ/sơ 。 九cửu 二nhị 諦đế 無vô 礙ngại 宗tông 者giả 。 即tức 真chân 不bất 礙ngại 俗tục 。 俗tục 不bất 礙ngại 真chân 於ư 諦đế 常thường 自tự 二nhị 。 於ư 解giải 常thường 自tự 一nhất 。 通thông 達đạt 此thử 無vô 二nhị 。 真chân 入nhập 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 二nhị 諦đế 並tịnh 非phi 雙song 。 恆hằng 乖quai 未vị 曾tằng 各các 。 亦diệc 其kỳ 義nghĩa 耳nhĩ 。 今kim 略lược 其kỳ 旨chỉ 。 故cố 指chỉ 前tiền 文văn 。 所sở 以dĩ 不bất 會hội 第đệ 十thập 宗tông 者giả 。 第đệ 十thập 亦diệc 可khả 名danh 二nhị 諦đế 無vô 盡tận 宗tông 。 然nhiên 必tất 融dung 於ư 前tiền 。 故cố 不bất 別biệt 立lập 耳nhĩ 。 又hựu 上thượng 三tam 宗tông 諸chư 師sư 各các 立lập 。 故cố 今kim 敘tự 之chi 。 其kỳ 第đệ 十thập 宗tông 非phi 彼bỉ 所sở 競cạnh 。 故cố 不bất 言ngôn 耳nhĩ 。
疏sớ/sơ 。 然nhiên 十thập 宗tông 五ngũ 教giáo 下hạ 。 第đệ 二nhị 釋thích 通thông 妨phương 難nạn/nan 。 謂vị 有hữu 難nạn/nan 云vân 。 十thập 宗tông 何hà 異dị 五ngũ 教giáo 。 而nhi 重trọng/trùng 辯biện 耶da 。 故cố 為vi 此thử 通thông 。 然nhiên 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 則tắc 通thông 局cục 不bất 同đồng 。 二nhị 乃nãi 體thể 式thức 有hữu 異dị 今kim 初sơ 。 先tiên 雙song 標tiêu 。 後hậu 教giáo 則tắc 下hạ 。 雙song 釋thích 。 顯hiển 明minh 二nhị 通thông 。 影ảnh 出xuất 二nhị 局cục 。 上thượng 句cú 。 言ngôn 教giáo 則tắc 一nhất 經kinh 容dung 具cụ 多đa 教giáo 者giả 。 顯hiển 明minh 教giáo 通thông 也dã 。 如như 一nhất 維duy 摩ma 則tắc 具cụ 五ngũ 教giáo 。 涅Niết 槃Bàn 般Bát 若Nhã 等đẳng 亦diệc 具cụ 五ngũ 教giáo 。 故cố 而nhi 影ảnh 出xuất 宗tông 局cục 。 維duy 摩ma 但đãn 是thị 事sự 理lý 無vô 礙ngại 宗tông 。 不bất 通thông 三tam 性tánh 空không 有hữu 等đẳng 宗tông 故cố 。 言ngôn 宗tông 則tắc 。 宗tông 容dung 具cụ 多đa 經kinh 者giả 。 顯hiển 明minh 宗tông 通thông 。 以dĩ 一nhất 事sự 理lý 無vô 礙ngại 宗tông 內nội 該cai 法pháp 華hoa 維duy 摩ma 涅Niết 槃Bàn 等đẳng 故cố 。 而nhi 影ảnh 出xuất 教giáo 局cục 也dã 。 如như 一nhất 經kinh 中trung 具cụ 有hữu 五ngũ 教giáo 。 不bất 相tương 通thông 故cố 。
疏sớ/sơ 。 又hựu 夫phu 立lập 教giáo 必tất 須tu 斷đoạn 證chứng 等đẳng 者giả 。 二nhị 明minh 體thể 式thức 有hữu 異dị 也dã 。 亦diệc 重trọng/trùng 通thông 妨phương 難nạn/nan 。 難nạn/nan 云vân 。 若nhược 各các 有hữu 通thông 局cục 。 何hà 以dĩ 不bất 得đắc 以dĩ 宗tông 為vi 教giáo 。 以dĩ 教giáo 為vi 宗tông 。 故cố 為vi 此thử 通thông 。 教giáo 有hữu 斷đoạn 證chứng 階giai 位vị 等đẳng 殊thù 故cố 。 但đãn 有hữu 五ngũ 宗tông 。 約ước 所sở 尚thượng 各các 別biệt 故cố 有hữu 十thập 宗tông 。 故cố 前tiền 六lục 所sở 尚thượng 不bất 同đồng 。 而nhi 成thành 六lục 宗tông 而nhi 斷đoạn 證chứng 等đẳng 齊tề 。 但đãn 為vi 小tiểu 教giáo 。 則tắc 教giáo 宗tông 無vô 違vi 也dã 。
疏sớ/sơ 。 第đệ 二nhị 顯hiển 別biệt 宗tông 下hạ 。 二nhị 釋thích 別biệt 宗tông 。 疏sớ/sơ 中trung 分phần/phân 二nhị 。 先tiên 總tổng 明minh 立lập 意ý 。 二nhị 開khai 章chương 別biệt 釋thích 。 今kim 初sơ 又hựu 二nhị 。 先tiên 正chánh 立lập 諸chư 經kinh 。 各các 自tự 有hữu 宗tông 故cố 。 此thử 別biệt 明minh 斯tư 經Kinh 宗tông 也dã 。 如như 法Pháp 華hoa 以dĩ 一Nhất 乘Thừa 為vi 宗tông 。 涅Niết 槃Bàn 以dĩ 佛Phật 性tánh 常thường 住trụ 等đẳng 為vi 宗tông 。 故cố 云vân 各các 自tự 有hữu 宗tông 。 雖tuy 互hỗ 有hữu 兼kiêm 通thông 。 就tựu 其kỳ 偏thiên 重trọng 故cố 。 標tiêu 為vi 別biệt 宗tông 。
疏sớ/sơ 。 然nhiên 楞lăng 伽già 下hạ 解giải 妨phương 。 妨phương 云vân 。 楞lăng 伽già 第đệ 二nhị 云vân 。 大đại 慧tuệ 。 一nhất 切thiết 法pháp 不bất 生sanh 。 不bất 應ưng 立lập 是thị 宗tông 。 故cố 今kim 通thông 云vân 。 斯tư 言ngôn 遣khiển 滯trệ 耳nhĩ 。 若nhược 一nhất 向hướng 不bất 立lập 宗tông 者giả 。 何hà 以dĩ 彼bỉ 立lập 宗tông 通thông 說thuyết 通thông 。 故cố 經Kinh 云vân 。 宗tông 通thông 自tự 修tu 行hành 。 說thuyết 通thông 示thị 未vị 悟ngộ 。 昔tích 人nhân 云vân 。 宗tông 通thông 說thuyết 不bất 通thông 。 如như 日nhật 被bị 雲vân 曚mông 。 宗tông 通thông 說thuyết 亦diệc 通thông 。 如như 日nhật 處xứ 虛hư 空không 。 既ký 有hữu 二nhị 通thông 。 則tắc 非phi 無vô 宗tông 矣hĩ 。 是thị 為vi 無vô 宗tông 之chi 宗tông 。 立lập 而nhi 無vô 立lập 。 為vi 宗tông 說thuyết 兼kiêm 暢sướng 。 是thị 日nhật 處xứ 空không 耳nhĩ 。
疏sớ/sơ 。 略lược 以dĩ 二nhị 門môn 分phân 別biệt 下hạ 。 第đệ 二nhị 開khai 章chương 別biệt 釋thích 。 於ư 中trung 亦diệc 二nhị 。 先tiên 標tiêu 章chương 。 後hậu 前tiền 中trung 下hạ 。 依y 章chương 別biệt 釋thích 。
疏sớ/sơ 。 初sơ 品phẩm 中trung 無vô 盡tận 平bình 等đẳng 等đẳng 者giả 。 即tức 是thị 晉tấn 經kinh 第đệ 二nhị 。 善thiện 光quang 海hải 大Đại 自Tự 在Tại 天Thiên 王Vương 偈kệ 。 下hạ 半bán 云vân 。 無vô 取thủ 無vô 起khởi 亦diệc 寂tịch 滅diệt 。 為vi 一nhất 切thiết 歸quy 故cố 出xuất 世thế 。 即tức 今kim 經kinh 妙diệu 焰diễm 海hải 天thiên 王vương 偈kệ 云vân 。 佛Phật 身thân 普phổ 遍biến 諸chư 大đại 會hội 。 充sung 滿mãn 法Pháp 界Giới 。 無vô 窮cùng 盡tận 等đẳng 。 疏sớ/sơ 。 緣duyên 起khởi 相tương/tướng 即tức 入nhập 故cố 者giả 。 即tức 緣duyên 起khởi 相tương/tướng 由do 門môn 意ý 。
疏sớ/sơ 。 十thập 賢hiền 首thủ 以dĩ 前tiền 下hạ 。 就tựu 此thử 一nhất 師sư 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 二nhị 。 先tiên 出xuất 意ý 總tổng 立lập 。 後hậu 謂vị 前tiền 之chi 二nhị 師sư 下hạ 。 為vi 其kỳ 解giải 釋thích 。 即tức 釋thích 互hỗ 闕khuyết 之chi 言ngôn 。 出xuất 其kỳ 新tân 立lập 之chi 意ý 。 於ư 中trung 又hựu 二nhị 。 先tiên 出xuất 互hỗ 闕khuyết 。 後hậu 故cố 賢hiền 首thủ 意ý 下hạ 。 彰chương 其kỳ 立lập 由do 。 雖tuy 依y 光quang 統thống 師sư 而nhi 更cánh 添# 之chi 。 於ư 中trung 三tam 。 初sơ 總tổng 標tiêu 。 二nhị 由do 光quang 統thống 師sư 下hạ 。 出xuất 光quang 師sư 意ý 。 不bất 安an 緣duyên 起khởi 法Pháp 界Giới 之chi 由do 。 三tam 賢hiền 首thủ 下hạ 。 出xuất 賢hiền 首thủ 加gia 之chi 所sở 以dĩ 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 先tiên 總tổng 明minh 所sở 以dĩ 。 以dĩ 彼bỉ 得đắc 別biệt 而nhi 闕khuyết 總tổng 故cố 。 以dĩ 法Pháp 界Giới 下hạ 。 二nhị 出xuất 總tổng 別biệt 之chi 相tướng 。 法Pháp 界Giới 有hữu 四tứ 。 理lý 實thật 是thị 一nhất 。 故cố 云vân 別biệt 也dã 。 緣duyên 起khởi 是thị 總tổng 而nhi 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 本bổn 有hữu 緣duyên 起khởi 。 如như 大đại 方Phương 廣Quảng 。 方Phương 廣Quảng 是thị 業nghiệp 用dụng 。 周chu 遍biến 是thị 本bổn 有hữu 故cố 。 佛Phật 華hoa 嚴nghiêm 是thị 因nhân 果quả 即tức 修tu 成thành 緣duyên 起khởi 。 又hựu 緣duyên 起khởi 是thị 義nghĩa 。 因nhân 果quả 是thị 位vị 故cố 。
疏sớ/sơ 。 二nhị 申thân 今kim 解giải 下hạ 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 二nhị 。 先tiên 總tổng 明minh 建kiến 立lập 。 後hậu 今kim 釋thích 前tiền 義nghĩa 下hạ 。 開khai 章chương 別biệt 解giải 。 前tiền 中trung 五ngũ 。 一nhất 總tổng 相tương/tướng 標tiêu 立lập 。 二nhị 顯hiển 其kỳ 包bao 含hàm 。 三tam 彰chương 加gia 所sở 以dĩ 。 四tứ 釋thích 通thông 妨phương 難nạn/nan 。 五ngũ 重trọng/trùng 顯hiển 異dị 門môn 。 今kim 初sơ 意ý 云vân 。 略lược 則tắc 第đệ 十thập 師sư 其kỳ 言ngôn 則tắc 多đa 。 既ký 光quang 統thống 別biệt 不bất 攝nhiếp 總tổng 。 應ưng 言ngôn 法Pháp 界Giới 緣duyên 起khởi 。 總tổng 則tắc 攝nhiếp 別biệt 。 不bất 應ưng 復phục 存tồn 因nhân 果quả 理lý 實thật 之chi 言ngôn 。 若nhược 取thủ 廣quảng 說thuyết 。 又hựu 闕khuyết 不bất 思tư 議nghị 。 故cố 云vân 若nhược 取thủ 前tiền 義nghĩa 。 應ưng 言ngôn 因nhân 果quả 緣duyên 起khởi 。 理lý 實thật 法Pháp 界Giới 不bất 思tư 議nghị 為vi 宗tông 。 若nhược 取thủ 次thứ 第đệ 。 應ưng 言ngôn 法Pháp 界Giới 理lý 實thật 緣duyên 起khởi 。 因nhân 果quả 不bất 思tư 議nghị 為vi 宗tông 。
疏sớ/sơ 。 此thử 則tắc 攝nhiếp 一nhất 總tổng 題đề 下hạ 。 第đệ 二nhị 顯hiển 其kỳ 包bao 含hàm 。 方phương 字tự 兩lưỡng 用dụng 。 向hướng 上thượng 則tắc 大đại 方phương 。 大đại 方phương 無vô 隅ngung 即tức 法Pháp 界Giới 故cố 。 向hướng 下hạ 方Phương 廣Quảng 。 業nghiệp 用dụng 是thị 緣duyên 起khởi 法Pháp 界Giới 故cố 。 故cố 云vân 法Pháp 界Giới 總tổng 該cai 前tiền 二nhị 。
疏sớ/sơ 。 而nhi 法Pháp 界Giới 等đẳng 言ngôn 下hạ 。 第đệ 三tam 彰chương 加gia 不bất 思tư 議nghị 之chi 所sở 以dĩ 。 揀giản 異dị 餘dư 經kinh 。 故cố 兼kiêm 引dẫn 文văn 證chứng 。
疏sớ/sơ 。 淨tịnh 名danh 但đãn 明minh 下hạ 。 第đệ 四tứ 釋thích 通thông 妨phương 難nạn/nan 。 即tức 躡niếp 跡tích 為vi 難nạn/nan 。 謂vị 若nhược 加gia 不bất 思tư 議nghị 。 欲dục 異dị 餘dư 經kinh 。 尚thượng 同đồng 淨tịnh 名danh 。 曾tằng 何hà 成thành 異dị 。 故cố 為vi 此thử 通thông 彼bỉ 得đắc 業nghiệp 用dụng 。 不bất 得đắc 德đức 相tương/tướng 故cố 。 故cố 彼bỉ 經Kinh 云vân 。 有hữu 解giải 脫thoát 名danh 不bất 思tư 議nghị 。 菩Bồ 薩Tát 住trụ 是thị 解giải 脫thoát 。 能năng 以dĩ 須Tu 彌Di 之chi 高cao 廣quảng 。 內nội 芥giới 子tử 中trung 等đẳng 。 曾tằng 不bất 說thuyết 言ngôn 真Chân 如Như 具cụ 無vô 盡tận 德đức 。 佛Phật 身thân 不bất 分phân 而nhi 遍biến 塵trần 毛mao 之chi 德đức 不bất 可khả 盡tận 等đẳng 。 故cố 彼bỉ 而nhi 為vi 一nhất 分phần/phân 。 故cố 龍long 樹thụ 呼hô 此thử 經Kinh 為vi 大đại 不bất 可khả 思tư 議nghị 經kinh 。 則tắc 顯hiển 彼bỉ 為vi 小tiểu 不bất 思tư 議nghị 。 不bất 思tư 議nghị 雖tuy 無vô 大đại 小tiểu 教giáo 中trung 彰chương 之chi 有hữu 廣quảng 狹hiệp 故cố 。
疏sớ/sơ 。 若nhược 就tựu 題đề 中trung 下hạ 。 第đệ 五ngũ 重trọng/trùng 顯hiển 異dị 門môn 。 上thượng 來lai 所sở 辯biện 。 但đãn 明minh 題đề 中trung 已dĩ 具cụ 經kinh 宗tông 。 若nhược 準chuẩn 天thiên 台thai 智trí 者giả 釋thích 法pháp 華hoa 經kinh 。 於ư 一nhất 題đề 中trung 有hữu 體thể 宗tông 用dụng 。 今kim 取thủ 例lệ 釋thích 故cố 有hữu 三tam 也dã 。
疏sớ/sơ 。 互hỗ 用dụng 皆giai 通thông 者giả 。 謂vị 不bất 壞hoại 性tánh 相tướng 。 則tắc 理lý 法Pháp 界Giới 性tánh 義nghĩa 名danh 界giới 。 若nhược 事sự 法Pháp 界Giới 分phần/phân 義nghĩa 名danh 界giới 。 若nhược 性tánh 相tướng 交giao 徹triệt 。 相tương/tướng 既ký 即tức 性tánh 。 分phần/phân 即tức 名danh 性tánh 。 性tánh 即tức 相tương/tướng 故cố 。 無vô 分phần/phân 即tức 分phần/phân 。 故cố 言ngôn 互hỗ 通thông 。
疏sớ/sơ 。 二nhị 顯hiển 義nghĩa 中trung 曲khúc 有hữu 四tứ 門môn 等đẳng 者giả 。 此thử 門môn 有hữu 三tam 。 初sơ 總tổng 標tiêu 。 二nhị 別biệt 釋thích 。 三tam 總tổng 結kết 。 初sơ 標tiêu 可khả 知tri 。 別biệt 釋thích 四tứ 章chương 即tức 為vi 四tứ 別biệt 。
疏sớ/sơ 。 第đệ 一nhất 別biệt 開khai 法Pháp 界Giới 等đẳng 者giả 。 此thử 一nhất 段đoạn 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 四tứ 別biệt 。 一nhất 標tiêu 章chương 略lược 明minh 。 二nhị 於ư 中trung 十thập 事sự 下hạ 。 開khai 章chương 別biệt 釋thích 。 三tam 而nhi 此thử 因nhân 果quả 互hỗ 為vi 宗tông 趣thú 者giả 。 會hội 通thông 宗tông 趣thú 。 然nhiên 有hữu 二nhị 意ý 。 一nhất 者giả 五ngũ 周chu 。 皆giai 以dĩ 因nhân 果quả 為vi 其kỳ 宗tông 趣thú 。 若nhược 以dĩ 修tu 因nhân 為vi 宗tông 。 得đắc 果quả 為vi 趣thú 。 舉cử 果quả 為vi 宗tông 。 令linh 修tu 因nhân 為vi 趣thú 。 二nhị 者giả 所sở 信tín 因nhân 果quả 為vi 宗tông 。 令linh 得đắc 差sai 別biệt 因nhân 果quả 為vi 趣thú 。 舉cử 差sai 別biệt 為vi 宗tông 。 成thành 所sở 信tín 為vi 趣thú 。 舉cử 差sai 別biệt 為vi 宗tông 。 令linh 得đắc 平bình 等đẳng 為vi 趣thú 。 舉cử 平bình 等đẳng 為vi 宗tông 。 融dung 差sai 別biệt 為vi 趣thú 。 舉cử 平bình 等đẳng 為vi 宗tông 。 令linh 成thành 行hành 為vi 趣thú 。 舉cử 頓đốn 成thành 諸chư 行hành 為vi 宗tông 。 令linh 信tín 平bình 等đẳng 為vi 趣thú 。 舉cử 成thành 行hành 為vi 宗tông 。 令linh 證chứng 入nhập 為vi 趣thú 。 舉cử 證chứng 入nhập 為vi 宗tông 。 令linh 忘vong 證chứng 修tu 行hành 為vi 趣thú 。 故cố 言ngôn 互hỗ 為vi 。 疏sớ/sơ 。 一nhất 經kinh 始thỉ 終chung 下hạ 。 第đệ 四tứ 結kết 成thành 因nhân 果quả 。 收thu 前tiền 五ngũ 六lục 七thất 八bát 四tứ 師sư 之chi 義nghĩa 。 彼bỉ 皆giai 不bất 出xuất 因nhân 果quả 故cố 。 故cố 此thử 因nhân 果quả 不bất 違vi 法Pháp 界Giới 。 以dĩ 是thị 法Pháp 界Giới 成thành 因nhân 果quả 故cố 。
疏sớ/sơ 。 第đệ 二nhị 會hội 融dung 因nhân 果quả 以dĩ 同đồng 法Pháp 界Giới 下hạ 。 疏sớ/sơ 亦diệc 有hữu 四tứ 。 一nhất 標tiêu 章chương 。 二nhị 法Pháp 界Giới 門môn 中trung 下hạ 。 開khai 章chương 解giải 釋thích 。 三tam 五ngũ 對đối 別biệt 明minh 下hạ 。 會hội 通thông 六lục 釋thích 。 謂vị 不bất 壞hoại 因nhân 果quả 。 及cập 交giao 徹triệt 故cố 。 四tứ 上thượng 五ngũ 周chu 因nhân 果quả 下hạ 。 結kết 歸quy 法Pháp 界Giới 。 收thu 前tiền 衍diễn 裕# 二nhị 師sư 。 就tựu 結kết 歸quy 法Pháp 界Giới 中trung 有hữu 二nhị 意ý 。 一nhất 歸quy 事sự 理lý 法Pháp 界Giới 。 謂vị 第đệ 五ngũ 因nhân 果quả 即tức 前tiền 因nhân 果quả 。 又hựu 前tiền 之chi 四tứ 對đối 。 皆giai 通thông 因nhân 果quả 。 因nhân 果quả 皆giai 有hữu 境cảnh 智trí 等đẳng 故cố 。 又hựu 第đệ 三tam 對đối 中trung 一nhất 種chủng 是thị 理lý 。 餘dư 之chi 九cửu 事sự 皆giai 是thị 事sự 攝nhiếp 。 故cố 五ngũ 周chu 因nhân 果quả 不bất 出xuất 此thử 十thập 。 二nhị 況huống 因nhân 果quả 無vô 性tánh 下hạ 。 會hội 上thượng 歸quy 於ư 理lý 法Pháp 界Giới 也dã 。
疏sớ/sơ 。 第đệ 三tam 法Pháp 界Giới 因nhân 果quả 分phân 明minh 顯hiển 示thị 。 文văn 亦diệc 有hữu 四tứ 。 一nhất 總tổng 標tiêu 。 二nhị 亦diệc 有hữu 十thập 義nghĩa 下hạ 。 別biệt 釋thích 。 三tam 此thử 上thượng 五ngũ 對đối 下hạ 。 會hội 宗tông 趣thú 。 如như 舉cử 在tại 纏triền 法Pháp 界Giới 為vi 宗tông 。 令linh 得đắc 出xuất 纏triền 清thanh 淨tịnh 為vi 趣thú 。 餘dư 四tứ 例lệ 知tri 。 四tứ 又hựu 上thượng 五ngũ 中trung 下hạ 。 結kết 示thị 法Pháp 界Giới 因nhân 果quả 之chi 相tướng 。 收thu 前tiền 光quang 統thống 師sư 。 唯duy 初sơ 一nhất 對đối 。 是thị 法Pháp 界Giới 理lý 實thật 。 餘dư 皆giai 緣duyên 起khởi 因nhân 果quả 。
疏sớ/sơ 。 第đệ 四tứ 法Pháp 界Giới 因nhân 果quả 雙song 融dung 下hạ 。 此thử 門môn 但đãn 二nhị 。 一nhất 先tiên 標tiêu 。 二nhị 別biệt 釋thích 。 今kim 初sơ 。 由do 雙song 融dung 故cố 俱câu 離ly 。 由do 雙song 融dung 故cố 混hỗn 然nhiên 。 離ly 不bất 礙ngại 存tồn 故cố 云vân 無vô 礙ngại 。 能năng 存tồn 能năng 離ly 故cố 云vân 自tự 在tại 。 法Pháp 界Giới 雖tuy 通thông 事sự 理lý 。 今kim 取thủ 理lý 實thật 。 故cố 法Pháp 界Giới 為vi 性tánh 。 因nhân 果quả 為vi 相tương/tướng 。
疏sớ/sơ 。 一nhất 由do 離ly 相tương/tướng 下hạ 。 別biệt 釋thích 中trung 初sơ 二nhị 一nhất 對đối 但đãn 明minh 俱câu 離ly 。 三tam 四tứ 一nhất 對đối 不bất 礙ngại 兩lưỡng 存tồn 。 然nhiên 性tánh 則tắc 叵phả 壞hoại 。 但đãn 云vân 不bất 泯mẫn 。 相tương/tướng 則tắc 可khả 壞hoại 。 故cố 言ngôn 不bất 壞hoại 。 五ngũ 即tức 合hợp 其kỳ 初sơ 二nhị 。 六lục 即tức 合hợp 其kỳ 四tứ 三tam 。 皆giai 由do 性tánh 相tướng 相tương/tướng 即tức 故cố 。 二nhị 對đối 皆giai 不bất 相tương 異dị 。 七thất 復phục 合hợp 其kỳ 五ngũ 六lục 。 謂vị 六lục 是thị 於ư 存tồn 。 五ngũ 是thị 於ư 泯mẫn 。 正chánh 存tồn 即tức 泯mẫn 。 故cố 復phục 不bất 異dị 。 八bát 即tức 融dung 前tiền 因nhân 果quả 令linh 同đồng 法Pháp 界Giới 。 九cửu 由do 同đồng 法Pháp 界Giới 因nhân 果quả 互hỗ 攝nhiếp 。 十thập 令linh 因nhân 果quả 差sai 別biệt 之chi 法pháp 。 一nhất 一nhất 別biệt 攝nhiếp 。 已dĩ 知tri 大đại 意ý 。 次thứ 隨tùy 難nạn/nan 釋thích 。 疏sớ/sơ 。 此thử 即tức 相tương/tướng 為vi 宗tông 等đẳng 者giả 。 舉cử 相tương/tướng 意ý 欲dục 令linh 亡vong 。 不bất 在tại 相tương/tướng 故cố 。 後hậu 對đối 合hợp 上thượng 離ly 相tương/tướng 。 並tịnh 為vi 其kỳ 宗tông 。 令linh 亡vong 因nhân 果quả 者giả 。 前tiền 離ly 於ư 相tương/tướng 。 明minh 因nhân 果quả 之chi 相tướng 本bổn 離ly 。 今kim 亡vong 因nhân 果quả 。 令linh 離ly 取thủ 相tương/tướng 之chi 心tâm 。 言ngôn 下hạ 九cửu 準chuẩn 思tư 者giả 。 二nhị 中trung 應ưng 云vân 舉cử 性tánh 為vi 宗tông 。 令linh 離ly 性tánh 為vi 趣thú 。 離ly 性tánh 為vi 宗tông 。 令linh 亡vong 法Pháp 界Giới 為vi 趣thú 。 三tam 即tức 離ly 性tánh 為vi 宗tông 。 不bất 泯mẫn 性tánh 為vi 趣thú 。 以dĩ 性tánh 本bổn 自tự 離ly 不bất 待đãi 泯mẫn 故cố 。 又hựu 離ly 性tánh 不bất 泯mẫn 性tánh 為vi 宗tông 。 令linh 亡vong 法Pháp 界Giới 不bất 礙ngại 法Pháp 界Giới 為vi 趣thú 。 四tứ 以dĩ 離ly 相tương/tướng 為vi 宗tông 。 不bất 壞hoại 相tương/tướng 為vi 趣thú 。 相tương/tướng 本bổn 自tự 離ly 不bất 待đãi 壞hoại 故cố 。 又hựu 離ly 相tương/tướng 不bất 壞hoại 相tương/tướng 為vi 宗tông 。 令linh 亡vong 因nhân 果quả 不bất 壞hoại 因nhân 果quả 為vi 趣thú 。 五ngũ 離ly 相tương/tướng 為vi 宗tông 。 不bất 異dị 離ly 性tánh 為vi 趣thú 。 由do 性tánh 相tướng 不bất 異dị 故cố 。 若nhược 異dị 離ly 性tánh 。 非phi 真chân 離ly 相tương/tướng 故cố 。 又hựu 離ly 相tương/tướng 不bất 異dị 離ly 性tánh 為vi 宗tông 。 令linh 雙song 融dung 性tánh 相tướng 俱câu 泯mẫn 為vi 趣thú 。 六lục 不bất 壞hoại 相tương/tướng 為vi 宗tông 。 不bất 異dị 不bất 泯mẫn 性tánh 為vi 趣thú 。 若nhược 離ly 不bất 泯mẫn 有hữu 不bất 壞hoại 者giả 。 是thị 定định 有hữu 故cố 。 又hựu 不bất 壞hoại 不bất 異dị 不bất 泯mẫn 為vi 宗tông 。 令linh 俱câu 存tồn 現hiện 前tiền 為vi 趣thú 。 七thất 雙song 存tồn 為vi 宗tông 。 不bất 異dị 雙song 泯mẫn 為vi 趣thú 。 以dĩ 即tức 泯mẫn 而nhi 存tồn 方phương 是thị 存tồn 故cố 。 又hựu 雙song 存tồn 不bất 異dị 雙song 泯mẫn 為vi 宗tông 。 令linh 超siêu 視thị 聽thính 絕tuyệt 思tư 議nghị 。 不bất 礙ngại 見kiến 聞văn 言ngôn 念niệm 為vi 趣thú 。 然nhiên 超siêu 視thị 聽thính 之chi 妙diệu 法Pháp 。 則tắc 約ước 相tương/tướng 說thuyết 。 絕tuyệt 思tư 議nghị 之chi 深thâm 義nghĩa 。 則tắc 約ước 性tánh 說thuyết 。 八bát 法Pháp 界Giới 性tánh 融dung 不bất 可khả 分phân 為vi 宗tông 。 令linh 因nhân 果quả 各các 攝nhiếp 法Pháp 界Giới 為vi 趣thú 。 九cửu 因nhân 果quả 各các 全toàn 攝nhiếp 法Pháp 界Giới 為vi 宗tông 。 令linh 因nhân 果quả 互hỗ 在tại 為vi 趣thú 。 十thập 二nhị 位vị 差sai 別biệt 皆giai 攝nhiếp 法Pháp 界Giới 為vi 宗tông 。 一nhất 一nhất 行hành 位vị 無vô 盡tận 為vi 趣thú 。
疏sớ/sơ 。 上thượng 之chi 四tứ 門môn 下hạ 。 第đệ 三tam 總tổng 結kết 。 於ư 中trung 有hữu 四tứ 。 初sơ 以dĩ 體thể 用dụng 收thu 之chi 。 體thể 即tức 前tiền 性tánh 。 用dụng 即tức 前tiền 相tương/tướng 。 二nhị 又hựu 初sơ 即tức 因nhân 果quả 下hạ 。 以dĩ 宗tông 中trung 十thập 一nhất 字tự 收thu 之chi 。 三tam 既ký 以dĩ 第đệ 四tứ 融dung 前tiền 。 則tắc 四tứ 門môn 一nhất 揆quỹ 者giả 。 總tổng 融dung 四tứ 門môn 。 四tứ 故cố 即tức 照chiếu 下hạ 。 會hội 歸quy 心tâm 觀quán 。 在tại 法pháp 為vi 離ly 。 在tại 心tâm 為vi 遮già 。 在tại 法pháp 不bất 壞hoại 。 在tại 心tâm 為vi 照chiếu 。 遮già 即tức 初sơ 之chi 二nhị 門môn 。 照chiếu 即tức 三tam 四tứ 二nhị 門môn 。 然nhiên 初sơ 遮già 是thị 即tức 照chiếu 之chi 遮già 。 次thứ 照chiếu 是thị 即tức 遮già 之chi 照chiếu 。 五ngũ 即tức 雙song 遮già 。 六lục 即tức 雙song 照chiếu 。 七thất 即tức 正chánh 雙song 遮già 。 而nhi 正chánh 雙song 照chiếu 。 八bát 即tức 四tứ 門môn 一nhất 揆quỹ 。 圓viên 明minh 一nhất 觀quán 。 九cửu 十thập 隨tùy 一nhất 句cú 中trung 。 具cụ 攝nhiếp 前tiền 四tứ 。 亦diệc 同đồng 一nhất 觀quán 。 又hựu 十thập 門môn 齊tề 鑒giám 曰viết 照chiếu 。 無vô 心tâm 於ư 十thập 曰viết 遮già 。 雙song 照chiếu 照chiếu 前tiền 照chiếu 遮già 。 雙song 遮già 遮già 前tiền 遮già 照chiếu 。 言ngôn 亡vong 慮lự 絕tuyệt 。 了liễu 了liễu 分phân 明minh 。 故cố 上thượng 十thập 門môn 圓viên 明minh 一nhất 觀quán 。 方phương 契khế 十thập 門môn 之chi 旨chỉ 。 合hợp 上thượng 四tứ 門môn 之chi 宗tông 。 希hy 領lãnh 文văn 繫hệ 之chi 表biểu 也dã 。
大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 隨Tùy 疏Sớ/sơ 演Diễn 義Nghĩa 鈔Sao 卷quyển 第đệ 十thập 四tứ
Đại Phương Quảng Phật Hoa Nghiêm Kinh Tùy Sớ/sơ Diễn Nghĩa Sao ♦ Hết quyển 14
❖
Phiên âm: 23/3/2016 ◊ Cập nhật: 23/3/2016
Đại Phương Quảng Phật Hoa Nghiêm Kinh Tùy Sớ/sơ Diễn Nghĩa Sao ♦ Quyển 14
唐đường 清thanh 涼lương 山sơn 大đại 華hoa 嚴nghiêm 寺tự 沙Sa 門Môn 澄trừng 觀quán 述thuật
疏sớ/sơ 。 統thống 收thu 所sở 計kế 不bất 出xuất 四tứ 見kiến 下hạ 。 第đệ 二nhị 統thống 收thu 十thập 一nhất 為vi 四tứ 計kế 。 即tức 百bách 論luận 意ý 。 於ư 中trung 二nhị 。 先tiên 正chánh 明minh 計kế 。 後hậu 若nhược 計kế 一nhất 下hạ 。 對đối 因nhân 果quả 明minh 。 皆giai 廣quảng 如như 百bách 論luận 。
疏sớ/sơ 。 雖tuy 多đa 不bất 同đồng 下hạ 。 第đệ 三tam 結kết 歸quy 二nhị 因nhân 。 即tức 收thu 上thượng 十thập 一nhất 宗tông 計kế 。 乃nãi 至chí 九cửu 十thập 五ngũ 種chủng 。 皆giai 不bất 出xuất 二nhị 因nhân 。 無vô 而nhi 忽hốt 有hữu 。 是thị 曰viết 無vô 因nhân 。 所sở 計kế 處xứ 謬mậu 。 是thị 曰viết 邪tà 因nhân 。 如như 乳nhũ 生sanh 酪lạc 。 乳nhũ 曰viết 正chánh 因nhân 。 令linh 乳nhũ 生sanh 席tịch 。 即tức 曰viết 邪tà 因nhân 。 從tùng 無vô 明minh 行hành 。 而nhi 生sanh 此thử 身thân 。 是thị 曰viết 正chánh 因nhân 。 從tùng 冥minh 性tánh 等đẳng 生sanh 。 皆giai 曰viết 邪tà 因nhân 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 緣duyên 會hội 而nhi 生sanh 。 緣duyên 離ly 則tắc 滅diệt 。 未vị 有hữu 一nhất 法pháp 。 不bất 從tùng 因nhân 生sanh 。 情tình 非phi 情tình 境cảnh 並tịnh 從tùng 因nhân 生sanh 。 而nhi 言ngôn 無vô 因nhân 。 乃nãi 成thành 大đại 過quá 。 謂vị 不bất 應ưng 生sanh 物vật 則tắc 合hợp 常thường 生sanh 。 石thạch 女nữ 則tắc 應ưng 生sanh 兒nhi 。 龜quy 毛mao 亦diệc 應ưng 生sanh 物vật 。 不bất 修tu 萬vạn 行hạnh 應ưng 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。 則tắc 世thế 出xuất 世thế 法Pháp 。 一nhất 時thời 俱câu 壞hoại 。 故cố 無vô 因nhân 過quá 。 過quá 莫mạc 大đại 焉yên 。 配phối 屬thuộc 可khả 見kiến 。 離ly 佛Phật 法Pháp 外ngoại 。 非phi 唯duy 九cửu 十thập 五ngũ 種chủng 。 設thiết 千thiên 般ban 異dị 說thuyết 。 皆giai 不bất 出xuất 於ư 邪tà 因nhân 無vô 因nhân 故cố 。 說thuyết 一nhất 正chánh 因nhân 緣duyên 。 無vô 計kế 不bất 破phá 。
疏sớ/sơ 。 此thử 方phương 儒nho 道đạo 下hạ 。 第đệ 二nhị 敘tự 此thử 方phương 。 疏sớ/sơ 文văn 分phần/phân 二nhị 。 初sơ 指chỉ 同đồng 二nhị 因nhân 。 後hậu 如như 莊trang 老lão 下hạ 。 略lược 出xuất 諸chư 計kế 。 然nhiên 此thử 方phương 儒nho 道đạo 玄huyền 妙diệu 不bất 越việt 三tam 玄huyền 。 周chu 易dị 為vi 真chân 玄huyền 。 老lão 子tử 為vi 虛hư 玄huyền 。 莊trang 子tử 為vi 談đàm 玄huyền 。 今kim 疏sớ/sơ 有hữu 二nhị 。 先tiên 合hợp 引dẫn 莊trang 老lão 。 後hậu 別biệt 引dẫn 周chu 易dị 。 前tiền 中trung 亦diệc 二nhị 。 先tiên 引dẫn 文văn 。 後hậu 斷đoạn 義nghĩa 。 今kim 初sơ 。 正chánh 引dẫn 老lão 子tử 。 及cập 引dẫn 莊trang 子tử 。 故cố 云vân 皆giai 計kế 自tự 然nhiên 。 此thử 句cú 標tiêu 也dã 。 故cố 莊trang 子tử 云vân 。 不bất 知tri 所sở 以dĩ 。 然nhiên 而nhi 然nhiên 故cố 曰viết 自tự 然nhiên 。 謂vị 人nhân 法pháp 地địa 下hạ 。 即tức 老lão 子tử 道đạo 經kinh 。 有hữu 物vật 混hỗn 成thành 章chương 。 此thử 先tiên 有hữu 言ngôn 云vân 。 有hữu 物vật 混hỗn 成thành 先tiên 天thiên 地địa 生sanh 。 寂tịch 兮hề 寥liêu 兮hề 。 獨độc 立lập 而nhi 不bất 改cải 。 周chu 行hành 而nhi 不bất 殆đãi 。 可khả 以dĩ 為vi 天thiên 地địa 母mẫu 。 吾ngô 不bất 知tri 其kỳ 名danh 。 字tự 之chi 曰viết 道đạo 。 強cường/cưỡng 為vi 之chi 名danh 曰viết 大đại 。 大đại 曰viết 逝thệ 。 逝thệ 曰viết 遠viễn 。 遠viễn 曰viết 返phản 。 故cố 道đạo 大đại 天thiên 大đại 地địa 大đại 王vương 亦diệc 大đại 。 注chú 云vân 。 因nhân 所sở 大đại 而nhi 明minh 之chi 。 得đắc 一nhất 者giả 天thiên 地địa 王vương 也dã 。 天thiên 大đại 能năng 覆phú 。 地địa 大đại 能năng 載tái 。 王vương 大đại 能năng 法pháp 地địa 則tắc 天thiên 行hành 道Đạo 。 故cố 云vân 亦diệc 大đại 。 又hựu 云vân 。 域vực 中trung 有hữu 四tứ 大đại 。 王vương 居cư 其kỳ 一nhất 焉yên 。 注chú 云vân 。 正chánh 者giả 人nhân 靈linh 之chi 主chủ 。 萬vạn 物vật 繫hệ 其kỳ 興hưng 亡vong 。 將tương 欲dục 申thân 其kỳ 鑒giám 戒giới 。 故cố 云vân 而nhi 王vương 居cư 一nhất 。 欲dục 警cảnh 王vương 令linh 有hữu 所sở 法pháp 也dã 。 次thứ 文văn 云vân 。 人nhân 法pháp 地địa 。 地địa 法pháp 天thiên 。 天thiên 法pháp 道đạo 。 道Đạo 法Pháp 自tự 然nhiên 。 注chú 云vân 。 人nhân 謂vị 王vương 也dã 。 為vi 王vương 者giả 。 先tiên 當đương 法pháp 地địa 安an 靜tĩnh 。 既ký 爾nhĩ 又hựu 當đương 法pháp 天thiên 運vận 用dụng 生sanh 成thành 。 既ký 生sanh 成thành 已dĩ 。 又hựu 當đương 法pháp 道đạo 清thanh 淨tịnh 。 無vô 為vi 令linh 物vật 自tự 化hóa 。 人nhân 君quân 能năng 爾nhĩ 者giả 。 即tức 合hợp 道Đạo 法Pháp 自tự 然nhiên 之chi 性tánh 也dã 。 又hựu 上thượng 釋thích 道đạo 大đại 云vân 。 以dĩ 通thông 生sanh 表biểu 其kỳ 德đức 字tự 之chi 曰viết 道đạo 。 以dĩ 包bao 含hàm 目mục 其kỳ 體thể 。 強cường/cưỡng 名danh 曰viết 大đại 。 此thử 文văn 相tương/tướng 躡niếp 故cố 委ủy 引dẫn 之chi 意ý 在tại 道Đạo 法Pháp 自tự 然nhiên 耳nhĩ 。 德đức 經kinh 又hựu 云vân 。 道đạo 生sanh 一nhất 。 一nhất 生sanh 二nhị 。 二nhị 生sanh 三tam 。 三tam 生sanh 萬vạn 物vật 。 前tiền 則tắc 逆nghịch 推thôi 。 此thử 則tắc 順thuận 辯biện 。 注chú 云vân 。 一nhất 者giả 沖# 氣khí 也dã 。 言ngôn 道đạo 動động 出xuất 沖# 和hòa 妙diệu 氣khí 。 於ư 生sanh 物vật 之chi 理lý 未vị 足túc 又hựu 生sanh 陽dương 氣khí 。 陽dương 氣khí 不bất 能năng 獨độc 生sanh 。 又hựu 生sanh 陰ấm 氣khí 。 積tích 冲# 氣khí 之chi 一nhất 。 故cố 云vân 一nhất 生sanh 二nhị 積tích 陽dương 氣khí 之chi 二nhị 。 故cố 云vân 二nhị 生sanh 三tam 。 陰âm 陽dương 合hợp 孕dựng 。 冲# 氣khí 調điều 和hòa 。 然nhiên 後hậu 萬vạn 物vật 阜phụ 成thành 。 故cố 云vân 三tam 生sanh 萬vạn 物vật 。 次thứ 下hạ 又hựu 云vân 。 萬vạn 物vật 負phụ 陰ấm 而nhi 抱bão 陽dương 。 冲# 氣khí 以dĩ 為vi 和hòa 。 上thượng 來lai 皆giai 明minh 萬vạn 物vật 自tự 然nhiên 生sanh 也dã 。 即tức 老lão 子tử 言ngôn 。 若nhược 引dẫn 莊trang 子tử 者giả 。 莊trang 子tử 太thái 宗tông 師sư 篇thiên 云vân 。 夫phu 道đạo 有hữu 情tình 有hữu 信tín 。 無vô 為vi 無vô 形hình 。 注chú 云vân 。 有hữu 無vô 情tình 之chi 情tình 。 故cố 無vô 為vi 也dã 。 有hữu 常thường 無vô 之chi 信tín 。 故cố 無vô 形hình 也dã 。 又hựu 云vân 。 可khả 傳truyền 而nhi 不bất 可khả 受thọ 。 注chú 云vân 。 古cổ 今kim 傳truyền 而nhi 宅trạch 之chi 。 莫mạc 能năng 受thọ 而nhi 有hữu 之chi 也dã 。 又hựu 云vân 。 可khả 得đắc 而nhi 不bất 可khả 見kiến 。 注chú 云vân 。 咸hàm 得đắc 自tự 容dung 。 而nhi 莫mạc 見kiến 其kỳ 狀trạng 也dã 。 又hựu 云vân 。 自tự 本bổn 自tự 根căn 。 未vị 有hữu 天thiên 地địa 。 自tự 古cổ 以dĩ 固cố 存tồn 。 注chú 云vân 。 明minh 無vô 不bất 待đãi 有hữu 而nhi 無vô 也dã 。 又hựu 云vân 。 神thần 鬼quỷ 神thần 帝đế 。 生sanh 天thiên 生sanh 地địa 。 注chú 云vân 。 夫phu 無vô 也dã 豈khởi 能năng 生sanh 神thần 哉tai 。 不bất 神thần 鬼quỷ 帝đế 而nhi 鬼quỷ 帝đế 自tự 神thần 。 斯tư 乃nãi 不bất 神thần 之chi 神thần 也dã 。 不bất 生sanh 天thiên 地địa 。 而nhi 天thiên 地địa 自tự 生sanh 。 斯tư 乃nãi 不bất 生sanh 之chi 生sanh 也dã 。 故cố 夫phu 神thần 之chi 果quả 不bất 足túc 以dĩ 神thần 。 而nhi 不bất 神thần 則tắc 神thần 矣hĩ 。 功công 何hà 足túc 有hữu 。 事sự 何hà 足túc 恃thị 哉tai 。 又hựu 云vân 。 在tại 太thái 極cực 之chi 先tiên 。 而nhi 不bất 為vi 高cao 。 在tại 六lục 合hợp 之chi 下hạ 而nhi 不bất 為vi 深thâm 。 先tiên 天thiên 地địa 生sanh 而nhi 不bất 為vi 久cửu 。 長trường/trưởng 於ư 上thượng 古cổ 而nhi 不bất 為vi 老lão 。 注chú 云vân 。 言ngôn 道đạo 之chi 無vô 所sở 不bất 在tại 也dã 。 故cố 在tại 高cao 為vi 無vô 高cao 。 在tại 深thâm 為vi 無vô 深thâm 。 在tại 久cửu 為vi 無vô 久cửu 。 在tại 老lão 為vi 無vô 老lão 。 無vô 所sở 不bất 在tại 。 而nhi 所sở 在tại 皆giai 無vô 也dã 。 又hựu 云vân 。 狶# 韋vi 氏thị 得đắc 之chi 。 以dĩ 挈# 天thiên 地địa 。 伏phục 羲# 得đắc 之chi 。 以dĩ 襲tập 氣khí 母mẫu 。 維duy 斗đẩu 得đắc 之chi 。 終chung 古cổ 不bất 忒thất 。 日nhật 月nguyệt 得đắc 之chi 。 終chung 古cổ 不bất 息tức 。 堪kham 坏phôi 得đắc 之chi 。 以dĩ 襲tập 崑# 崙lôn 。 馮bằng 夷di 得đắc 之chi 。 以dĩ 遊du 大đại 川xuyên 。 肩kiên 吾ngô 得đắc 之chi 。 以dĩ 處xứ 大đại 山sơn 。 黃hoàng 帝đế 得đắc 之chi 。 以dĩ 登đăng 雲vân 天thiên 等đẳng 。 注chú 云vân 。 道đạo 無vô 能năng 也dã 。 此thử 言ngôn 得đắc 之chi 於ư 道đạo 。 乃nãi 所sở 以dĩ 明minh 其kỳ 自tự 得đắc 耳nhĩ 。 又hựu 云vân 。 知tri 天thiên 之chi 所sở 為vi 。 知tri 人nhân 之chi 所sở 為vi 者giả 至chí 矣hĩ 。 注chú 云vân 。 知tri 天thiên 人nhân 之chi 所sở 為vi 者giả 。 皆giai 自tự 然nhiên 也dã 。 則tắc 內nội 放phóng 其kỳ 身thân 。 而nhi 外ngoại 冥minh 於ư 物vật 。 與dữ 眾chúng 玄huyền 同đồng 任nhậm 之chi 。 而nhi 無vô 不bất 至chí 也dã 。 意ý 云vân 。 但đãn 有hữu 知tri 有hữu 為vi 。 皆giai 不bất 為vi 而nhi 為vi 。 故cố 自tự 然nhiên 也dã 。 疏sớ/sơ 若nhược 以dĩ 自tự 然nhiên 為vi 因nhân 等đẳng 者giả 。 斷đoạn 義nghĩa 也dã 。 通thông 其kỳ 兩lưỡng 勢thế 。 初sơ 即tức 老lão 子tử 意ý 。 由do 道đạo 生sanh 一nhất 。 道đạo 是thị 自tự 然nhiên 。 故cố 以dĩ 道đạo 為vi 其kỳ 因nhân 。 是thị 邪tà 因nhân 也dã 。 疏sớ/sơ 。 若nhược 謂vị 萬vạn 物vật 自tự 然nhiên 而nhi 生sanh 下hạ 。 出xuất 莊trang 子tử 意ý 。 則tắc 萬vạn 物vật 自tự 然nhiên 無vô 使sử 之chi 然nhiên 。 故cố 云vân 自tự 然nhiên 。 即tức 無vô 因nhân 也dã 。 疏sớ/sơ 。 如như 烏ô 之chi 黑hắc 等đẳng 者giả 。 即tức 莊trang 子tử 文văn 亦diệc 涅Niết 槃Bàn 經kinh 意ý 。
疏sớ/sơ 。 周chu 易dị 云vân 下hạ 二nhị 引dẫn 周chu 易dị 等đẳng 者giả 。 文văn 中trung 亦diệc 二nhị 。 先tiên 引dẫn 文văn 。 後hậu 斷đoạn 義nghĩa 。 今kim 初sơ 。 即tức 繫hệ 辭từ 也dã 。 繫hệ 者giả 繫hệ 屬thuộc 也dã 。 亦diệc 綱cương 系hệ 也dã 。 此thử 上thượng 應ưng 加gia 是thị 故cố 二nhị 字tự 。 注chú 云vân 。 夫phu 有hữu 必tất 始thỉ 於ư 無vô 。 故cố 太thái 極cực 生sanh 兩lưỡng 儀nghi 也dã 。 太thái 極cực 者giả 無vô 稱xưng 之chi 稱xưng 。 不bất 可khả 得đắc 而nhi 名danh 。 取thủ 其kỳ 有hữu 之chi 所sở 極cực 。 況huống 之chi 太thái 極cực 者giả 也dã 。 孔khổng 云vân 。 太thái 極cực 天thiên 地địa 未vị 分phân 之chi 前tiền 混hỗn 而nhi 為vi 一nhất 。 即tức 是thị 太thái 初sơ 太thái 一nhất 也dã 。 老lão 子tử 云vân 。 道đạo 生sanh 一nhất 。 即tức 此thử 太thái 極cực 之chi 謂vị 。 混hỗn 元nguyên 既ký 分phần/phân 。 即tức 有hữu 天thiên 地địa 。 故cố 云vân 太thái 極cực 生sanh 兩lưỡng 儀nghi 。 即tức 老lão 子tử 一nhất 生sanh 二nhị 也dã 。 不bất 言ngôn 天thiên 地địa 者giả 。 指chỉ 其kỳ 物vật 體thể 。 下hạ 與dữ 四tứ 象tượng 相tương 對đối 。 故cố 云vân 兩lưỡng 儀nghi 。 謂vị 兩lưỡng 體thể 容dung 儀nghi 也dã 。 釋thích 曰viết 。 若nhược 準chuẩn 列liệt 子tử 。 有hữu 太thái 易dị 太thái 初sơ 太thái 始thỉ 太thái 素tố 。 太thái 易dị 者giả 。 未vị 見kiến 氣khí 也dã 。 太thái 初sơ 者giả 。 氣khí 之chi 始thỉ 也dã 。 太thái 始thỉ 者giả 。 形hình 之chi 始thỉ 也dã 。 太thái 素tố 者giả 。 質chất 之chi 始thỉ 也dã 。 彼bỉ 注chú 云vân 。 質chất 性tánh 也dã 。 又hựu 釋thích 太thái 易dị 指chỉ 周chu 易dị 太thái 極cực 。 此thử 則tắc 太thái 初sơ 非phi 太thái 易dị 便tiện 成thành 。 太thái 極cực 在tại 初sơ 。 若nhược 準chuẩn 易dị 鉤câu 命mạng 訣quyết 說thuyết 有hữu 五ngũ 運vận 。 前tiền 四tứ 同đồng 列liệt 子tử 。 第đệ 五ngũ 名danh 太thái 極cực 。 則tắc 太thái 極cực 非phi 初sơ 。 釋thích 與dữ 列liệt 子tử 大đại 同đồng 。 運vận 則tắc 運vận 數số 。 易dị 謂vị 改cải 易dị 。 元nguyên 氣khí 始thỉ 散tán 。 謂vị 之chi 太thái 初sơ 。 氣khí 形hình 之chi 端đoan 。 謂vị 之chi 太thái 始thỉ 。 形hình 變biến 有hữu 質chất 。 謂vị 之chi 太thái 素tố 。 質chất 形hình 已dĩ 具cụ 。 謂vị 之chi 太thái 極cực 。 雖tuy 小tiểu 異dị 同đồng 。 皆giai 是thị 元nguyên 氣khí 生sanh 天thiên 地địa 耳nhĩ 。 疏sớ/sơ 。 兩lưỡng 儀nghi 生sanh 四tứ 象tượng 等đẳng 者giả 。 孔khổng 云vân 。 謂vị 木mộc 金kim 水thủy 火hỏa 稟bẩm 天thiên 地địa 而nhi 有hữu 。 故cố 云vân 兩lưỡng 儀nghi 生sanh 四tứ 象tượng 。 土thổ/độ 則tắc 分phần/phân 王vương 四tứ 時thời 。 又hựu 地địa 之chi 別biệt 故cố 唯duy 四tứ 象tượng 。 四tứ 象tượng 生sanh 八bát 卦# 者giả 。 謂vị 震chấn 木mộc 離ly 火hỏa 兌# 金kim 坎khảm 水thủy 。 各các 主chủ 一nhất 時thời 。 又hựu 巽# 同đồng 震chấn 木mộc 。 乾can/kiền/càn 同đồng 兌# 金kim 。 加gia 之chi 以dĩ 坤# 艮# 之chi 土thổ/độ 為vi 八bát 卦# 也dã 。 八bát 卦# 定định 吉cát 凶hung 者giả 。 八bát 卦# 既ký 立lập 。 爻hào 象tượng 而nhi 相tương/tướng 推thôi 。 有hữu 吉cát 凶hung 故cố 吉cát 凶hung 生sanh 。 大đại 業nghiệp 者giả 。 萬vạn 事sự 各các 有hữu 吉cát 凶hung 廣quảng 大đại 悉tất 備bị 故cố 。 能năng 生sanh 天thiên 下hạ 大đại 事sự 業nghiệp 也dã 。
疏sớ/sơ 。 太thái 極cực 為vi 因nhân 等đẳng 者giả 。 二nhị 斷đoạn 義nghĩa 也dã 。 謂vị 若nhược 用dụng 太thái 極cực 為vi 因nhân 。 故cố 是thị 計kế 無vô 為vi 有hữu 。 亦diệc 是thị 邪tà 因nhân 。 疏sớ/sơ 。 若nhược 謂vị 一nhất 陰ấm 下hạ 。 通thông 顯hiển 邪tà 因nhân 無vô 因nhân 。 易dị 云vân 。 一nhất 陰ấm 一nhất 陽dương 之chi 謂vị 道đạo 。 陰âm 陽dương 不bất 測trắc 之chi 謂vị 神thần 。 一nhất 陰ấm 一nhất 陽dương 謂vị 之chi 道đạo 者giả 。 注chú 云vân 。 道đạo 者giả 何hà 無vô 之chi 稱xưng 也dã 。 無vô 不bất 通thông 無vô 不bất 由do 也dã 。 況huống 之chi 曰viết 道đạo 。 寂tịch 然nhiên 無vô 體thể 不bất 可khả 為vi 象tượng 。 必tất 有hữu 之chi 用dụng 極cực 而nhi 無vô 之chi 功công 顯hiển 。 故cố 至chí 乎hồ 神thần 無vô 方phương 而nhi 易dị 。 無vô 體thể 而nhi 道Đạo 可khả 見kiến 矣hĩ 。 故cố 窮cùng 變biến 以dĩ 盡tận 神thần 。 因nhân 神thần 以dĩ 明minh 道đạo 。 陰âm 陽dương 雖tuy 殊thù 無vô 一nhất 以dĩ 待đãi 之chi 。 在tại 陰ấm 為vi 無vô 陰ấm 。 陰ấm 以dĩ 之chi 生sanh 。 在tại 陽dương 為vi 無vô 陽dương 。 陽dương 以dĩ 之chi 成thành 。 故cố 曰viết 一nhất 陰ấm 一nhất 陽dương 之chi 謂vị 道đạo 。 孔khổng 疏sớ/sơ 云vân 。 孔khổng 疏sớ/sơ 非phi 孔khổng 子tử 。 乃nãi 孔khổng 頴dĩnh 達đạt 也dã 。 一nhất 謂vị 無vô 也dã 。 無vô 陰ấm 無vô 陽dương 乃nãi 謂vị 之chi 道đạo 。 一nhất 得đắc 為vi 無vô 者giả 。 無vô 是thị 虛hư 無vô 。 虛hư 無vô 是thị 太thái 極cực 。 不bất 可khả 分phân 別biệt 。 唯duy 一nhất 而nhi 已dĩ 。 故cố 以dĩ 一nhất 為vi 無vô 也dã 。 若nhược 有hữu 境cảnh 則tắc 有hữu 彼bỉ 此thử 相tướng 形hình 。 有hữu 二nhị 有hữu 三tam 不bất 得đắc 為vi 一nhất 。 故cố 在tại 陰ấm 之chi 時thời 。 而nhi 不bất 見kiến 為vi 陰ấm 之chi 功công 。 在tại 陽dương 之chi 時thời 。 而nhi 不bất 見kiến 為vi 陽dương 之chi 力lực 。 自tự 然nhiên 而nhi 有hữu 陰âm 陽dương 。 自tự 然nhiên 無vô 所sở 營doanh 為vi 。 此thử 則tắc 道đạo 之chi 謂vị 也dã 。 故cố 言ngôn 之chi 謂vị 道đạo 。 以dĩ 數số 言ngôn 之chi 。 謂vị 之chi 一nhất 。 以dĩ 體thể 言ngôn 之chi 。 謂vị 之chi 無vô 。 以dĩ 物vật 得đắc 開khai 通thông 。 謂vị 之chi 道đạo 。 以dĩ 微vi 妙diệu 不bất 測trắc 。 謂vị 之chi 神thần 。 以dĩ 應ứng 機cơ 變biến 化hóa 。 謂vị 之chi 易dị 。 總tổng 而nhi 言ngôn 之chi 。 皆giai 虛hư 無vô 之chi 謂vị 也dã 。 聖thánh 人nhân 以dĩ 人nhân 事sự 名danh 之chi 。 隨tùy 其kỳ 義nghĩa 理lý 以dĩ 立lập 稱xưng 號hiệu 。 釋thích 曰viết 。 若nhược 以dĩ 陰âm 陽dương 變biến 易dị 。 能năng 生sanh 萬vạn 物vật 。 即tức 是thị 邪tà 因nhân 。 而nhi 注chú 及cập 疏sớ/sơ 。 皆giai 云vân 一nhất 者giả 無vô 也dã 。 故cố 是thị 無vô 因nhân 。 故cố 云vân 若nhược 計kế 一nhất 為vi 虛hư 無vô 。 自tự 然nhiên 則tắc 亦diệc 無vô 因nhân 也dã 。 以dĩ 虛hư 無vô 亦diệc 通thông 邪tà 因nhân 。 故cố 致trí 亦diệc 言ngôn 。
疏sớ/sơ 。 然nhiên 無vô 因nhân 邪tà 因nhân 下hạ 。 第đệ 三tam 雙song 就tựu 結kết 過quá 。 言ngôn 生sanh 應ưng 常thường 生sanh 者giả 。 人nhân 自tự 然nhiên 生sanh 應ưng 常thường 生sanh 。 人nhân 不bất 待đãi 父phụ 母mẫu 等đẳng 。 眾chúng 生sanh 菩Bồ 提Đề 。 亦diệc 自tự 然nhiên 生sanh 。 則tắc 一nhất 切thiết 果quả 報báo 不bất 由do 修tu 得đắc 。 此thử 正chánh 無vô 因nhân 之chi 過quá 。 若nhược 以dĩ 虛hư 無vô 為vi 因nhân 。 亦diệc 邪tà 因nhân 過quá 。 隨tùy 計kế 各các 異dị 。 略lược 不bất 言ngôn 之chi 。 上thượng 來lai 廣quảng 破phá 異dị 計kế 竟cánh 。
疏sớ/sơ 。 以dĩ 不bất 知tri 三tam 界giới 由do 乎hồ 我ngã 心tâm 下hạ 。 第đệ 三tam 舉cử 正chánh 折chiết 邪tà 。 於ư 中trung 三tam 。 初sơ 總tổng 明minh 迷mê 倒đảo 因nhân 緣duyên 。 次thứ 況huống 出xuất 深thâm 旨chỉ 。 後hậu 揀giản 濫lạm 顯hiển 邪tà 。 初sơ 中trung 三tam 界giới 由do 乎hồ 我ngã 心tâm 。 即tức 唯duy 大Đại 乘Thừa 下hạ 十Thập 地Địa 有hữu 文văn 。 唯duy 識thức 等đẳng 論luận 皆giai 引dẫn 成thành 立lập 。 謂vị 心tâm 法pháp 剎sát 那na 。 自tự 類loại 相tương 續tục 。 無vô 始thỉ 時thời 界giới 展triển 轉chuyển 流lưu 來lai 。 不bất 斷đoạn 不bất 常thường 。 憑bằng 緣duyên 憑bằng 對đối 。 非phi 氣khí 非phi 稟bẩm 。 唯duy 識thức 唯duy 心tâm 。 豈khởi 同đồng 儒nho 道đạo 氣khí 變biến 為vi 神thần 。 神thần 由do 氣khí 就tựu 。 氣khí 非phi 緣duyên 就tựu 。 出xuất 於ư 自tự 然nhiên 。 自tự 然nhiên 而nhi 成thành 。 其kỳ 性tánh 自tự 化hóa 。 非phi 由do 修tu 習tập 耶da 。 豈khởi 況huống 心tâm 外ngoại 別biệt 有hữu 冥minh 性tánh 微vi 塵trần 等đẳng 耶da 。 況huống 梵Phạm 天Thiên 等đẳng 為vi 能năng 生sanh 耶da 。 疏sớ/sơ 。 從tùng 癡si 有hữu 愛ái 。 流lưu 轉chuyển 無vô 極cực 者giả 。 即tức 淨tịnh 名danh 經kinh 。 義nghĩa 通thông 大đại 小tiểu 。 大Đại 乘Thừa 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 無vô 明minh 發phát 業nghiệp 愛ái 能năng 潤nhuận 業nghiệp 。 二nhị 過quá 去khứ 無vô 明minh 現hiện 在tại 愛ái 取thủ 。 小Tiểu 乘Thừa 則tắc 唯duy 有hữu 後hậu 義nghĩa 。 雖tuy 由do 三tam 毒độc 。 此thử 二nhị 勝thắng 故cố 。 涅Niết 槃Bàn 亦diệc 說thuyết 生sanh 死tử 本bổn 際tế 凡phàm 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 無vô 明minh 。 二nhị 者giả 有hữu 愛ái 。 此thử 二nhị 中trung 間gian 。 即tức 有hữu 生sanh 老lão 病bệnh 死tử 。 其kỳ 文văn 非phi 一nhất 。 小Tiểu 乘Thừa 立lập 三tam 毒độc 為vi 生sanh 死tử 根căn 本bổn 者giả 。 中trung 論luận 染nhiễm 染nhiễm 者giả 品phẩm 云vân 。 經kinh 說thuyết 貪tham 欲dục 嗔sân 恚khuể 愚ngu 癡si 是thị 世thế 間gian 根căn 本bổn 。 乃nãi 至chí 云vân 三tam 毒độc 因nhân 緣duyên 起khởi 於ư 三tam 業nghiệp 。 三tam 業nghiệp 因nhân 緣duyên 。 起khởi 於ư 三tam 行hành 。 是thị 故cố 有hữu 一nhất 切thiết 法pháp 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 品phẩm 云vân 。 眾chúng 生sanh 癡si 所sở 覆phú 。 為vi 後hậu 造tạo 三tam 行hành 。 以dĩ 有hữu 此thử 行hành 故cố 。 識thức 受thọ 六lục 道đạo 身thân 。 皆giai 是thị 三tam 毒độc 為vi 根căn 本bổn 義nghĩa 。 然nhiên 外ngoại 道đạo 雖tuy 立lập 三tam 德đức 。 不bất 知tri 是thị 己kỷ 心tâm 之chi 所sở 有hữu 故cố 。 又hựu 計kế 從tùng 冥minh 而nhi 起khởi 用dụng 故cố 。 故cố 為vi 邪tà 見kiến 。
疏sớ/sơ 。 迷mê 正chánh 因nhân 緣duyên 等đẳng 者giả 。 唯duy 心tâm 癡si 愛ái 。 即tức 正chánh 因nhân 緣duyên 。 若nhược 大Đại 乘Thừa 說thuyết 唯duy 心tâm 為vi 因nhân 。 癡si 愛ái 為vi 緣duyên 。 小Tiểu 乘Thừa 亦diệc 以dĩ 癡si 愛ái 為vi 因nhân 。 業nghiệp 等đẳng 為vi 緣duyên 。 大Đại 乘Thừa 亦diệc 以dĩ 業nghiệp 種chủng 為vi 緣duyên 故cố 。
疏sớ/sơ 。 安an 知tri 因nhân 緣duyên 性tánh 空không 等đẳng 者giả 。 第đệ 二nhị 況huống 出xuất 深thâm 旨chỉ 。 因nhân 緣duyên 有hữu 相tương/tướng 淺thiển 義nghĩa 尚thượng 迷mê 。 性tánh 空không 真chân 理lý 安an 測trắc 涯nhai 分phần/phân 。 性tánh 空không 通thông 於ư 初sơ 頓đốn 終chung 教giáo 。 妙diệu 有hữu 即tức 是thị 實thật 教giáo 。 若nhược 通thông 於ư 空không 有hữu 二nhị 文văn 交giao 徹triệt 。 具cụ 德đức 即tức 是thị 圓viên 教giáo 。
疏sớ/sơ 。 言ngôn 有hữu 濫lạm 同đồng 下hạ 。 三tam 揀giản 濫lạm 顯hiển 邪tà 。 謂vị 易dị 云vân 。 寂tịch 然nhiên 不bất 動động 。 感cảm 而nhi 遂toại 通thông 天thiên 下hạ 之chi 故cố 。 禮lễ 云vân 。 人nhân 生sanh 而nhi 靜tĩnh 天thiên 之chi 性tánh 也dã 。 感cảm 物vật 而nhi 動động 性tánh 之chi 欲dục 也dã 。 老lão 子tử 云vân 。 杳# 兮hề 。 冥minh 兮hề 。 其kỳ 中trung 有hữu 精tinh 。 其kỳ 精tinh 甚thậm 真chân 。 莊trang 子tử 云vân 。 有hữu 真chân 君quân 存tồn 焉yên 。 如như 是thị 等đẳng 文văn 。 後hậu 儒nho 皆giai 以dĩ 言ngôn 詞từ 小tiểu 同đồng 。 不bất 觀quán 前tiền 後hậu 。 本bổn 所sở 建kiến 立lập 。 致trí 欲dục 混hỗn 和hòa 三tam 教giáo 。 現hiện 如như 今kim 時thời 成thành 英anh 尊tôn 師sư 作tác 莊trang 老lão 疏sớ/sơ 。 廣quảng 引dẫn 釋thích 教giáo 以dĩ 參tham 彼bỉ 典điển 。 但đãn 見kiến 言ngôn 有hữu 小tiểu 同đồng 。 豈khởi 知tri 義nghĩa 有hữu 大đại 異dị 。 後hậu 來lai 淺thiển 識thức 彌di 復phục 惑hoặc 焉yên 。
疏sớ/sơ 。 同đồng 於ư 涅Niết 槃Bàn 盜đạo 牛ngưu 之chi 喻dụ 者giả 。 即tức 涅Niết 槃Bàn 第đệ 三tam 答đáp 迦Ca 葉Diếp 問vấn 。 經Kinh 云vân 。
爾nhĩ 時thời 迦Ca 葉Diếp 。 菩Bồ 薩Tát 白bạch 佛Phật 。 言ngôn 。
世Thế 尊Tôn 。 出xuất 世thế 之chi 法Pháp 。 與dữ 世thế 間gian 法pháp 。 有hữu 何hà 差sai 別biệt 。 如như 佛Phật 言ngôn 曰viết 。 佛Phật 是thị 常thường 法pháp 不bất 變biến 易dị 法pháp 。 世thế 間gian 亦diệc 說thuyết 。 梵Phạm 天Thiên 是thị 常thường 。 自tự 在tại 天thiên 常thường 。 無vô 有hữu 變biến 易dị 。 我ngã 常thường 性tánh 常thường 微vi 塵trần 亦diệc 常thường 。 若nhược 言ngôn 如Như 來Lai 。 是thị 常thường 法pháp 者giả 。 如Như 來Lai 何hà 故cố 。 不bất 常thường 現hiện 耶da 。 若nhược 不bất 常thường 現hiện 。 有hữu 何hà 差sai 別biệt 。
何hà 以dĩ 故cố 。 梵Phạm 天Thiên 乃nãi 至chí 微vi 塵trần 世thế 性tánh 。 亦diệc 不bất 現hiện 故cố 。
佛Phật 告cáo 迦Ca 葉Diếp 。
譬thí 如như 長trưởng 者giả 。 多đa 有hữu 諸chư 牛ngưu 。 色sắc 雖tuy 種chủng 種chủng 同đồng 共cộng 一nhất 群quần 。 付phó 放phóng 牧mục 人nhân 令linh 逐trục 水thủy 草thảo 。 但đãn 為vi 醍đề 醐hồ 不bất 求cầu 乳nhũ 酪lạc 。 彼bỉ 牧mục 牛ngưu 者giả 搆câu 已dĩ 自tự 食thực 。 長trưởng 者giả 命mạng 終chung 。 所sở 有hữu 諸chư 牛ngưu 悉tất 為vi 群quần 賊tặc 之chi 所sở 抄sao 掠lược 。 賊tặc 得đắc 牛ngưu 已dĩ 無vô 有hữu 婦phụ 女nữ 。 即tức 自tự 搆câu 捋# 得đắc 已dĩ 而nhi 食thực 。
爾nhĩ 時thời 群quần 賊tặc 。 各các 相tương 謂vị 言ngôn 。 彼bỉ 大đại 長trưởng 者giả 。 畜súc 養dưỡng 此thử 牛ngưu 。 不bất 期kỳ 乳nhũ 酪lạc 但đãn 為vi 醍đề 醐hồ 。 我ngã 等đẳng 今kim 者giả 。 當đương 設thiết 何hà 方phương 而nhi 得đắc 之chi 耶da 。 夫phu 醍đề 醐hồ 者giả 。 名danh 為vi 世thế 間gian 第đệ 一nhất 上thượng 味vị 。 我ngã 等đẳng 無vô 器khí 。 設thiết 使sử 得đắc 乳nhũ 無vô 安an 置trí 處xứ 。 復phục 共cộng 相tương 謂vị 。 唯duy 有hữu 皮bì 囊nang 。 可khả 以dĩ 盛thịnh 之chi 。 雖tuy 有hữu 盛thịnh 處xứ 不bất 知tri 鑽toàn 搖dao 。 漿tương 猶do 難nan 得đắc 況huống 復phục 生sanh 酥tô 。
爾nhĩ 時thời 諸chư 賊tặc 。 以dĩ 醍đề 醐hồ 故cố 加gia 之chi 以dĩ 水thủy 。 以dĩ 水thủy 多đa 故cố 。 乳nhũ 酪lạc 醍đề 醐hồ 。 一nhất 切thiết 俱câu 失thất 。 凡phàm 夫phu 亦diệc 爾nhĩ 。 雖tuy 有hữu 善thiện 法Pháp 。 皆giai 是thị 如Như 來Lai 。 正Chánh 法Pháp 之chi 餘dư 。
何hà 以dĩ 故cố 。 如Như 來Lai 世Thế 尊Tôn 。 入nhập 涅Niết 槃Bàn 後hậu 。 竊thiết 盜đạo 如Như 來Lai 遺di 餘dư 善thiện 法Pháp 若nhược 戒giới 定định 慧tuệ 。 如như 彼bỉ 諸chư 賊tặc 劫kiếp 掠lược 群quần 牛ngưu 。 諸chư 凡phàm 夫phu 人nhân 。 雖tuy 復phục 得đắc 是thị 。 戒giới 定định 智trí 慧tuệ 。 無vô 有hữu 方phương 便tiện 。 不bất 能năng 解giải 說thuyết 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 不bất 能năng 獲hoạch 得đắc 常thường 戒giới 常thường 定định 常thường 慧tuệ 解giải 脫thoát 。 如như 彼bỉ 群quần 賊tặc 不bất 知tri 方phương 便tiện 。 喪táng 失thất 醍đề 醐hồ 。 如như 彼bỉ 群quần 賊tặc 為vi 醍đề 醐hồ 故cố 加gia 之chi 以dĩ 水thủy 。 凡phàm 夫phu 亦diệc 爾nhĩ 。 為vì 解giải 脫thoát 故cố 。 說thuyết 我ngã 人nhân 眾chúng 生sanh 。 壽thọ 者giả 士sĩ 夫phu 凡phàm 天thiên 自tự 在tại 天thiên 微vi 塵trần 世thế 性tánh 。 戒giới 定định 智trí 慧tuệ 。 及cập 與dữ 解giải 脫thoát 。 非Phi 想Tưởng 非Phi 非Phi 想Tưởng 天Thiên 。 即tức 是thị 涅Niết 槃Bàn 。 實thật 亦diệc 不bất 得đắc 解giải 脫thoát 涅Niết 槃Bàn 。 如như 彼bỉ 群quần 賊tặc 不bất 得đắc 醍đề 醐hồ 。 是thị 諸chư 凡phàm 夫phu 。 有hữu 少thiểu 梵Phạm 行hạnh 。 供cung 養dưỡng 父phụ 母mẫu 。 以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên 。 得đắc 生sanh 天thiên 上thượng 。 受thọ 少thiểu 安an 樂lạc 。 如như 彼bỉ 群quần 賊tặc 加gia 水thủy 之chi 乳nhũ 。 而nhi 是thị 凡phàm 夫phu 實thật 不bất 知tri 因nhân 修tu 少thiểu 梵Phạm 行hạnh 供cung 養dưỡng 父phụ 母mẫu 。 得đắc 生sanh 天thiên 上thượng 。 又hựu 不bất 能năng 知tri 戒giới 定định 智trí 慧tuệ 。 歸quy 依y 三Tam 寶Bảo 。 以dĩ 不bất 知tri 故cố 。 說thuyết 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 雖tuy 復phục 說thuyết 之chi 而nhi 實thật 不bất 知tri 。 是thị 故cố 如Như 來Lai 。 出xuất 世thế 之chi 後hậu 。 乃nãi 為vi 演diễn 說thuyết 。 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 如như 轉Chuyển 輪Luân 王Vương 。 出xuất 現hiện 於ư 世thế 。 福phước 德đức 力lực 故cố 。 群quần 賊tặc 退thoái 散tán 牛ngưu 無vô 損tổn 命mạng 。
爾nhĩ 時thời 轉Chuyển 輪Luân 王Vương 。 即tức 以dĩ 諸chư 牛ngưu 付phó 一nhất 牧mục 人nhân 多đa 巧xảo 便tiện 者giả 。 是thị 人nhân 方phương 便tiện 即tức 得đắc 醍đề 醐hồ 。 以dĩ 醍đề 醐hồ 故cố 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 無vô 有hữu 患hoạn 苦khổ 。 法Pháp 輪luân 聖thánh 王vương 出xuất 現hiện 世thế 時thời 。 諸chư 凡phàm 夫phu 人nhân 。 不bất 能năng 演diễn 說thuyết 。 戒giới 定định 慧tuệ 者giả 。 即tức 便tiện 退thoái 散tán 如như 賊tặc 退thoái 散tán 。
爾nhĩ 時thời 如Như 來Lai 。 善thiện 說thuyết 世thế 法pháp 及cập 出xuất 世thế 法pháp 。 為vì 眾chúng 生sanh 故cố 。 令linh 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 隨tùy 而nhi 演diễn 說thuyết 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 既ký 得đắc 醍đề 醐hồ 。 復phục 令linh 無vô 量lượng 無vô 邊biên 眾chúng 生sanh 。 獲hoạch 得đắc 無vô 上thượng 。 甘cam 露lộ 法Pháp 味vị 。 所sở 謂vị 如Như 來Lai 。 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。
善thiện 男nam 子tử 。 如Như 來Lai 是thị 常thường 不bất 變biến 易dị 法pháp 。 非phi 如như 世thế 間gian 凡phàm 夫phu 愚ngu 人nhân 。 謂vị 梵Phạm 天Thiên 等đẳng 是thị 常thường 法pháp 也dã 。 此thử 常thường 法pháp 稱xưng 。 要yếu 是thị 如Như 來Lai 。 非phi 是thị 餘dư 法pháp 。 迦Ca 葉Diếp 。 應ưng 當đương 如như 是thị 知tri 如Như 來Lai 身thân 。 釋thích 曰viết 。 以dĩ 法pháp 對đối 喻dụ 。 文văn 相tương/tướng 可khả 了liễu 。 是thị 知tri 儒nho 道đạo 言ngôn 同đồng 。 皆giai 佛Phật 法Pháp 出xuất 。 疏sớ/sơ 。 況huống 抨phanh 驢lư 乳nhũ 下hạ 。 即tức 智trí 論luận 第đệ 三tam 文văn 。 意ý 謂vị 佛Phật 教giáo 如như 牛ngưu 乳nhũ 。 修tu 得đắc 解giải 脫thoát 。 如như 抨phanh 得đắc 酪lạc 生sanh 熟thục 酥tô 等đẳng 。 不bất 解giải 修tu 行hành 尚thượng 不bất 得đắc 酪lạc 。 況huống 外ngoại 道Đạo 教giáo 猶do 彼bỉ 驢lư 乳nhũ 。 佛Phật 喻dụ 於ư 牛ngưu 。 外ngoại 道đạo 如như 驢lư 。 驢lư 乳nhũ 本bổn 非phi 出xuất 酪lạc 之chi 物vật 。 外ngoại 道đạo 之chi 教giáo 無vô 解giải 脫thoát 味vị 。 故cố 抨phanh 驢lư 乳nhũ 。 但đãn 成thành 屎thỉ 尿niệu 。 依y 外ngoại 道Đạo 教giáo 行hành 。 但đãn 招chiêu 苦khổ 果quả 無vô 所sở 成thành 益ích 。
疏sớ/sơ 。 廣quảng 明minh 異dị 計kế 下hạ 。 第đệ 四tứ 指chỉ 廣quảng 從tùng 略lược 。 恐khủng 繁phồn 故cố 略lược 。 欲dục 知tri 源nguyên 故cố 指chỉ 所sở 出xuất 耳nhĩ 。
疏sớ/sơ 。 今kim 但đãn 說thuyết 下hạ 。 第đệ 五ngũ 結kết 功công 超siêu 勝thắng 。 言ngôn 佛Phật 法Pháp 之chi 淺thiển 淺thiển 者giả 。 以dĩ 其kỳ 十thập 宗tông 前tiền 前tiền 淺thiển 於ư 後hậu 後hậu 。 後hậu 後hậu 深thâm 於ư 前tiền 前tiền 。 前tiền 二nhị 望vọng 第đệ 十thập 。 有hữu 八bát 重trọng/trùng 之chi 深thâm 。 已dĩ 能năng 總tổng 破phá 一nhất 切thiết 外ngoại 道đạo 。 況huống 第đệ 三tam 宗tông 。 況huống 第đệ 四tứ 宗tông 。 乃nãi 至chí 第đệ 十thập 。 展triển 轉chuyển 深thâm 妙diệu 。 然nhiên 上thượng 所sở 引dẫn 皆giai 是thị 外ngoại 宗tông 甚thậm 深thâm 玄huyền 妙diệu 。 今kim 以dĩ 第đệ 二nhị 並tịnh 能năng 超siêu 之chi 。 故cố 云vân 佛Phật 法Pháp 之chi 淺thiển 淺thiển 。 已dĩ 勝thắng 外ngoại 道đạo 之chi 深thâm 深thâm 。 然nhiên 西tây 方phương 外ngoại 道đạo 。 明minh 說thuyết 三tam 世thế 多đa 信tín 因nhân 果quả 。 知tri 厭yếm 生sanh 死tử 欣hân 求cầu 涅Niết 槃Bàn 。 但đãn 真chân 源nguyên 小tiểu 差sai 。 致trí 去khứ 道đạo 懸huyền 遠viễn 。 況huống 此thử 方phương 儒nho 道đạo 善thiện 止chỉ 一nhất 身thân 。 縱túng/tung 有hữu 終chung 身thân 之chi 喪táng 。 而nhi 無vô 他tha 世thế 之chi 慮lự 。 雖tuy 齊tề 生sanh 死tử 強cường/cưỡng 一nhất 枯khô 榮vinh 。 但đãn 以dĩ 生sanh 死tử 自tự 天thiên 。 枯khô 榮vinh 任nhậm 分phần/phân 。 天thiên 乃nãi 自tự 然nhiên 之chi 理lý 。 分phần/phân 乃nãi 稟bẩm 之chi 虛hư 無vô 。 聚tụ 散tán 氣khí 為vi 生sanh 死tử 。 歸quy 無vô 物vật 為vi 至chí 道đạo 。 方phương 之chi 釋Thích 氏thị 不bất 合hợp 同đồng 年niên 。 略lược 辨biện 釋thích 道đạo 之chi 殊thù 。 以dĩ 舉cử 十thập 條điều 之chi 異dị 。 一nhất 始thỉ 無vô 始thỉ 異dị 。 謂vị 釋thích 立lập 生sanh 滅diệt 因nhân 緣duyên 。 無vô 定định 初sơ 始thỉ 。 儒nho 道đạo 有hữu 太thái 初sơ 太thái 始thỉ 。 為vi 物vật 之chi 先tiên 。 太thái 初sơ 為vi 萬vạn 物vật 之chi 先tiên 。 物vật 自tự 造tạo 化hóa 。 因nhân 緣duyên 為vi 萬vạn 法pháp 之chi 本bổn 。 興hưng 滅diệt 由do 人nhân 。 二nhị 氣khí 非phi 氣khí 異dị 。 釋thích 以dĩ 心tâm 為vi 法pháp 本bổn 。 萬vạn 行hạnh 憑bằng 緣duyên 。 道đạo 以dĩ 氣khí 變biến 為vi 神thần 。 無vô 為vi 自tự 化hóa 。 自tự 化hóa 則tắc 無vô 修tu 無vô 習tập 。 棄khí 智trí 絕tuyệt 聖thánh 。 憑bằng 緣duyên 則tắc 必tất 假giả 修tu 成thành 。 萬vạn 行hạnh 會hội 本bổn 。 三tam 三tam 世thế 無vô 三tam 世thế 異dị 。 釋thích 以dĩ 稟bẩm 質chất 色sắc 心tâm 靈linh 契khế 相tương 續tục 。 隨tùy 緣duyên 起khởi 滅diệt 。 三tam 世thế 遷thiên 流lưu 。 儒nho 道đạo 以dĩ 聚tụ 氣khí 為vi 生sanh 散tán 氣khí 為vi 死tử 。 死tử 則tắc 歸quy 夫phu 天thiên 地địa 。 不bất 續tục 不bất 存tồn 。 既ký 止chỉ 一nhất 身thân 寧ninh 知tri 三tam 世thế 。 四tứ 習tập 非phi 習tập 異dị 。 釋thích 以dĩ 善thiện 惡ác 由do 業nghiệp 。 愚ngu 智trí 習tập 生sanh 故cố 。 積tích 劫kiếp 熏huân 修tu 靈linh 識thức 玄huyền 妙diệu 。 儒nho 道đạo 以dĩ 善thiện 惡ác 由do 分phần/phân 愚ngu 智trí 自tự 天thiên 。 稟bẩm 純thuần 和hòa 則tắc 至chí 聖thánh 至chí 神thần 。 稟bẩm 渾hồn 濁trược 則tắc 為vi 愚ngu 為vi 暗ám 。 縱túng/tung 言ngôn 慎thận 習tập 止chỉ 在tại 一nhất 身thân 。 豈khởi 說thuyết 積tích 功công 能năng 資tư 他tha 世thế 。 五ngũ 稟bẩm 緣duyên 稟bẩm 氣khí 異dị 。 釋thích 以dĩ 參tham 羅la 萬vạn 象tượng 並tịnh 由do 緣duyên 生sanh 。 儒nho 道đạo 以dĩ 富phú 貴quý 吉cát 凶hung 皆giai 由do 氣khí 命mạng 。 稟bẩm 氣khí 者giả 不bất 可khả 改cải 易dị 。 稟bẩm 緣duyên 者giả 則tắc 可khả 增tăng 可khả 修tu 。 六lục 內nội 非phi 內nội 異dị 。 釋thích 以dĩ 天thiên 地địa 萬vạn 物vật 。 內nội 識thức 變biến 生sanh 。 儒nho 道đạo 以dĩ 人nhân 物vật 蠕nhuyễn 飛phi 。 皆giai 由do 天thiên 地địa 所sở 變biến 。 在tại 我ngã 則tắc 可khả 變biến 染nhiễm 令linh 淨tịnh 。 所sở 變biến 在tại 天thiên 任nhậm 彼bỉ 高cao 底để 。 七thất 緣duyên 非phi 緣duyên 異dị 。 釋thích 以dĩ 四tứ 相tương/tướng 遷thiên 流lưu 。 浮phù 虛hư 變biến 滅diệt 。 皆giai 由do 緣duyên 力lực 非phi 曰viết 自tự 然nhiên 。 儒nho 道đạo 以dĩ 日nhật 化hóa 月nguyệt 移di 趣thú 新tân 更cánh 故cố 。 力lực 皆giai 自tự 爾nhĩ 。 非phi 由do 我ngã 心tâm 。 八bát 天thiên 非phi 天thiên 異dị 。 儒nho 道đạo 以dĩ 禍họa 福phước 吉cát 凶hung 派phái 流lưu 為vi 二nhị 。 一nhất 者giả 天thiên 。 二nhị 者giả 地địa 。 地địa 而nhi 所sở 為vi 可khả 得đắc 閉bế 絕tuyệt 。 故cố 謀mưu 未vị 兆triệu 而nhi 散tán 脆thúy 微vi 。 天thiên 之chi 所sở 為vi 不bất 可khả 遁độn 避tị 。 故cố 受thọ 而nhi 喜hỷ 之chi 。 忘vong 而nhi 復phục 之chi 。 是thị 以dĩ 安an 乎hồ 天thiên 者giả 棄khí 於ư 人nhân 。 絕tuyệt 於ư 聖thánh 者giả 從tùng 乎hồ 道đạo 。 斯tư 老lão 氏thị 之chi 旨chỉ 。 釋thích 以dĩ 果quả 報báo 因nhân 緣duyên 。 宗tông 源nguyên 斯tư 二nhị 。 一nhất 者giả 苦khổ 集tập 。 二nhị 者giả 滅diệt 道đạo 。 滅diệt 道đạo 者giả 。 不bất 住trụ 不bất 染nhiễm 離ly 斷đoạn 離ly 常thường 。 高cao 出xuất 空không 有hữu 之chi 顛điên 。 逈huýnh 超siêu 生sanh 死tử 之chi 外ngoại 。 苦khổ 集tập 者giả 。 因nhân 心tâm 迴hồi 轉chuyển 逐trục 業nghiệp 高cao 低đê 。 往vãng 來lai 六lục 趣thú 之chi 中trung 。 留lưu 連liên 三tam 有hữu 之chi 內nội 。 是thị 以dĩ 厭yếm 乎hồ 苦khổ 者giả 斷đoạn 於ư 集tập 。 忻hãn 乎hồ 滅diệt 者giả 修tu 於ư 道đạo 。 此thử 釋Thích 氏thị 之chi 旨chỉ 也dã 。 二nhị 家gia 之chi 理lý 皎hiệu 若nhược 掌chưởng 中trung 。 戶hộ 則tắc 千thiên 門môn 殊thù 歸quy 異dị 貫quán 。 較giảo 之chi 於ư 一nhất 其kỳ 可khả 得đắc 乎hồ 。 九cửu 染nhiễm 非phi 染nhiễm 異dị 。 老lão 以dĩ 仁nhân 毀hủy 於ư 道đạo 。 絕tuyệt 仁nhân 而nhi 道đạo 自tự 停đình 。 不bất 在tại 於ư 為vi 也dã 。 欲dục 害hại 於ư 性tánh 。 去khứ 欲dục 而nhi 性tánh 自tự 得đắc 。 不bất 在tại 於ư 修tu 也dã 。 利lợi 累lũy/lụy/luy 於ư 生sanh 。 屏bính 利lợi 而nhi 生sanh 自tự 成thành 。 不bất 在tại 於ư 益ích 也dã 。 禮lễ 出xuất 於ư 亂loạn 。 棄khí 禮lễ 而nhi 亂loạn 自tự 除trừ 。 不bất 在tại 於ư 作tác 也dã 。 理lý 由do 於ư 道đạo 。 有hữu 道đạo 而nhi 理lý 自tự 至chí 。 不bất 在tại 於ư 聖thánh 也dã 。 得đắc 在tại 於ư 時thời 。
時thời 來lai 而nhi 位vị 自tự 成thành 。 不bất 在tại 於ư 爭tranh 也dã 。 是thị 以dĩ 不bất 求cầu 而nhi 自tự 得đắc 。 不bất 為vi 而nhi 自tự 成thành 。 為vi 之chi 者giả 必tất 敗bại 。 求cầu 之chi 者giả 必tất 失thất 。 此thử 老lão 君quân 之chi 教giáo 也dã 。 釋thích 以dĩ 善thiện 為vi 福phước 道đạo 之chi 本bổn 。 修tu 善thiện 而nhi 受thọ 福phước 人nhân 天thiên 。 不bất 善thiện 為vi 惡ác 道đạo 之chi 根căn 。 積tích 不bất 善thiện 而nhi 沈trầm 淪luân 三tam 惡ác 。 慈từ 為vi 無vô 害hại 之chi 徑kính 。 欲dục 為vi 生sanh 死tử 之chi 源nguyên 。 絕tuyệt 欲dục 而nhi 生sanh 死tử 必tất 除trừ 。 行hành 慈từ 而nhi 壽thọ 命mạng 長trường 遠viễn 。 是thị 以dĩ 為vi 善thiện 者giả 必tất 得đắc 。 為vi 不bất 善thiện 者giả 必tất 失thất 。 離ly 欲dục 者giả 必tất 超siêu 欲dục 。 不bất 離ly 欲dục 者giả 必tất 陷hãm 欲dục 。 此thử 釋Thích 迦Ca 之chi 教giáo 也dã 。 教giáo 方phương 既ký 辯biện 。 異dị 乃nãi 條điều 然nhiên 。 譬thí 彼bỉ 寒hàn 溫ôn 理lý 難nạn/nan 併tinh 合hợp 。 十thập 歸quy 非phi 歸quy 異dị 。 釋thích 以dĩ 生sanh 死tử 苦khổ 也dã 。 從tùng 妄vọng 想tưởng 而nhi 形hình 。 貪tham 愛ái 垢cấu 也dã 。 因nhân 無vô 明minh 而nhi 起khởi 。 因nhân 無vô 明minh 而nhi 起khởi 。 則tắc 可khả 剪tiễn 可khả 除trừ 。 從tùng 妄vọng 想tưởng 而nhi 生sanh 。 則tắc 可khả 搴# 可khả 拔bạt 。 搴# 拔bạt 緣duyên 乎hồ 性tánh 假giả 。 除trừ 剪tiễn 由do 乎hồ 體thể 妄vọng 。 知tri 體thể 妄vọng 者giả 。 息tức 妄vọng 而nhi 證chứng 涅Niết 槃Bàn 。 達đạt 性tánh 假giả 者giả 。 棄khí 假giả 而nhi 歸quy 寂tịch 滅diệt 。 於ư 是thị 控khống 御ngự 一Nhất 乘Thừa 。 浮phù 航# 六Lục 度Độ 。 越việt 生sanh 死tử 苦khổ 海hải 。 出xuất 火hỏa 宅trạch 煩phiền 籠lung 。 逈huýnh 登đăng 般Bát 若Nhã 之chi 臺đài 。 妙diệu 入nhập 涅Niết 槃Bàn 之chi 苑uyển 。 湛trạm 然nhiên 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 與dữ 虛hư 空không 而nhi 並tịnh 存tồn 。 嶷# 爾nhĩ 圓viên 明minh 混hỗn 境cảnh 智trí 而nhi 雙song 寂tịch 。 此thử 乃nãi 釋thích 教giáo 之chi 所sở 歸quy 也dã 。 老lão 以dĩ 生sanh 與dữ 死tử 命mạng 也dã 。 悉tất 是thị 道đạo 之chi 所sở 為vi 。 聖thánh 與dữ 不bất 肖tiếu 性tánh 也dã 。 但đãn 是thị 天thiên 之chi 所sở 與dữ 。 天thiên 與dữ 不bất 可khả 逃đào 。 道đạo 為vi 不bất 可khả 捍hãn 。 知tri 天thiên 道đạo 不bất 可khả 迷mê 捍hãn 者giả 。 則tắc 能năng 安an 處xứ 生sanh 死tử 。 而nhi 守thủ 全toàn 性tánh 情tình 。 性tánh 情tình 全toàn 而nhi 天thiên 不bất 壞hoại 。 死tử 生sanh 處xứ 而nhi 道đạo 不bất 虧khuy 。 道đạo 不bất 虧khuy 則tắc 悅duyệt 惡ác 之chi 慮lự 消tiêu 。 天thiên 不bất 壞hoại 則tắc 喜hỷ 怒nộ 之chi 心tâm 滅diệt 。 於ư 是thị 出xuất 囂hiêu 塵trần 之chi 域vực 。 遊du 道Đạo 德đức 之chi 鄉hương 。 理lý 孤cô 劭# 於ư 寰# 中trung 。 神thần 獨độc 凝ngưng 於ư 方phương 外ngoại 。 澹đạm 然nhiên 玄huyền 寂tịch 。 而nhi 累lũy/lụy/luy 害hại 不bất 能năng 千thiên 。 怕phạ 爾nhĩ 無vô 為vi 而nhi 邪tà 氣khí 不bất 能năng 襲tập 。 可khả 以dĩ 長trường 生sanh 。 可khả 以dĩ 盡tận 年niên 。 此thử 老lão 教giáo 之chi 所sở 歸quy 也dã 。 所sở 歸quy 既ký 異dị 。 發phát 軫# 復phục 殊thù 。 相tương/tướng 去khứ 渺# 然nhiên 千thiên 里lý 非phi 遠viễn 。 此thử 上thượng 十thập 異dị 。 即tức 冀ký 審thẩm 思tư 慎thận 之chi 深thâm 衷# 。 多đa 以dĩ 小Tiểu 乘Thừa 因nhân 緣duyên 以dĩ 破phá 外ngoại 宗tông 玄huyền 妙diệu 。 況huống 乎hồ 真chân 空không 妙diệu 有hữu 事sự 理lý 圓viên 融dung 。 染nhiễm 淨tịnh 該cai 羅la 一nhất 多đa 無vô 礙ngại 。 重trùng 重trùng 交giao 映ánh 念niệm 念niệm 圓viên 融dung 哉tai 。 無vô 得đắc 求cầu 一nhất 時thời 之chi 小tiểu 名danh 。 渾hồn 三tam 教giáo 之chi 一nhất 致trí 。 習tập 邪tà 見kiến 之chi 毒độc 種chủng 。 為vi 地địa 獄ngục 之chi 深thâm 因nhân 。 開khai 無vô 明minh 之chi 源nguyên 流lưu 。 遏át 種chủng 智trí 之chi 玄huyền 路lộ 。 誡giới 之chi 誡giới 之chi 。 傳truyền 授thọ 之chi 人nhân 善thiện 須tu 揀giản 擇trạch 。
疏sớ/sơ 。 三tam 法pháp 無vô 去khứ 來lai 宗tông 。 謂vị 大đại 眾chúng 部bộ 等đẳng 者giả 。 先tiên 標tiêu 宗tông 。 說thuyết 有hữu 現hiện 在tại 下hạ 釋thích 而nhi 云vân 等đẳng 者giả 。 等đẳng 取thủ 七thất 全toàn 一nhất 少thiểu 分phần 。 謂vị 都đô 八bát 全toàn 一nhất 少thiểu 分phần 。 同đồng 有hữu 此thử 計kế 。 一nhất 大đại 眾chúng 部bộ 。 二nhị 雪Tuyết 山Sơn 轉chuyển 部bộ 。 三tam 雞kê 胤dận 部bộ 。 四tứ 制chế 多đa 山sơn 部bộ 。 五ngũ 西tây 山sơn 住trụ 部bộ 。 六lục 北bắc 山sơn 住trụ 部bộ 。 七thất 法Pháp 藏tạng 部bộ 。 八bát 飲ẩm 光quang 部bộ 。 宗tông 輪luân 論luận 序tự 制chế 多đa 西tây 山sơn 北bắc 山sơn 云vân 。 餘dư 義nghĩa 多đa 同đồng 大đại 眾chúng 。 敘tự 法Pháp 藏tạng 亦diệc 然nhiên 。 敘tự 飲ẩm 光quang 云vân 。 餘dư 義nghĩa 多đa 同đồng 法Pháp 藏tạng 故cố 。 上thượng 八bát 部bộ 類loại 同đồng 此thử 計kế 。 言ngôn 一nhất 少thiểu 分phần 者giả 。 取thủ 根căn 本bổn 化hóa 地địa 部bộ 。 彼bỉ 云vân 。 過quá 去khứ 未vị 來lai 世thế 無vô 。 現hiện 在tại 無vô 為vi 是thị 有hữu 。 敘tự 雪Tuyết 山Sơn 轉chuyển 云vân 。 餘dư 義nghĩa 多đa 同đồng 說thuyết 一nhất 切thiết 有hữu 部bộ 。 亦diệc 無vô 去khứ 來lai 也dã 。 北bắc 京kinh 素tố 公công 云vân 。 以dĩ 前tiền 義nghĩa 故cố 。 四tứ 分phần/phân 律luật 法Pháp 藏tạng 部bộ 義nghĩa 。 及cập 四tứ 阿a 含hàm 僧Tăng 祇kỳ 律luật 大đại 眾chúng 部bộ 義nghĩa 。 並tịnh 是thị 第đệ 三tam 法pháp 無vô 去khứ 來lai 宗tông 也dã 。
疏sớ/sơ 。 四tứ 現hiện 通thông 假giả 實thật 宗tông 等đẳng 者giả 。 一nhất 全toàn 一nhất 少thiểu 分phần 。 一nhất 全toàn 者giả 。 即tức 說thuyết 假giả 部bộ 。 一nhất 少thiểu 分phần 即tức 末mạt 經kinh 部bộ 。 以dĩ 根căn 本bổn 經kinh 部bộ 是thị 第đệ 一nhất 宗tông 攝nhiếp 故cố 。 其kỳ 成thành 實thật 論luận 。 先tiên 是thị 數số 論luận 弟đệ 子tử 。 以dĩ 所sở 造tạo 為vi 能năng 造tạo 。 後hậu 出xuất 家gia 入nhập 佛Phật 法Pháp 。 時thời 經kinh 部bộ 攝nhiếp 。 故cố 三tam 藏tạng 云vân 。 經kinh 部bộ 細tế 實thật 而nhi 麁thô 假giả 。 實thật 義nghĩa 同đồng 故cố 現hiện 通thông 假giả 實thật 攝nhiếp 。 此thử 說thuyết 假giả 與dữ 一nhất 說thuyết 。 說thuyết 出xuất 世thế 別biệt 。 此thử 謂vị 真Chân 諦Đế 中trung 有hữu 假giả 實thật 。 蘊uẩn 門môn 明minh 義nghĩa 是thị 實thật 者giả 。 實thật 積tích 聚tụ 故cố 。 界giới 處xứ 門môn 明minh 義nghĩa 是thị 假giả 者giả 。 假giả 積tích 聚tụ 故cố 。 今kim 疏sớ/sơ 云vân 。 其kỳ 成thành 實thật 論luận 。 即tức 是thị 少thiểu 分phần 末mạt 經kinh 部bộ 也dã 。
疏sớ/sơ 。 五ngũ 俗tục 妄vọng 真chân 實thật 宗tông 等đẳng 者giả 。 以dĩ 世thế 俗tục 是thị 假giả 。 假giả 故cố 妄vọng 也dã 。 出xuất 世thế 為vi 真chân 。 真chân 非phi 是thị 假giả 故cố 。 是thị 實thật 也dã 。 少thiểu 似tự 中trung 論luận 一nhất 半bán 向hướng 前tiền 。
疏sớ/sơ 。 六lục 諸chư 法pháp 但đãn 名danh 宗tông 者giả 。 則tắc 顯hiển 出xuất 世thế 亦diệc 假giả 名danh 耳nhĩ 。 故cố 云vân 。 一nhất 切thiết 我ngã 法pháp 亦diệc 如như 中trung 論luận 。 若nhược 有hữu 世thế 間gian 則tắc 有hữu 出xuất 世thế 間gian 。 既ký 無vô 世thế 間gian 何hà 有hữu 出xuất 世thế 間gian 等đẳng 。
疏sớ/sơ 。 七thất 三tam 性tánh 空không 有hữu 宗tông 者giả 。 即tức 是thị 大Đại 乘Thừa 。 法Pháp 師sư 所sở 立lập 。 應ưng 理lý 圓viên 實thật 宗tông 。
疏sớ/sơ 。 八bát 真chân 空không 絕tuyệt 相tương/tướng 宗tông 。 即tức 是thị 大Đại 乘Thừa 。 法Pháp 師sư 勝thắng 義nghĩa 。 俱câu 空không 宗tông 。
疏sớ/sơ 。 九cửu 空không 有hữu 無vô 礙ngại 宗tông 等đẳng 者giả 。 謂vị 互hỗ 融dung 故cố 。 有hữu 是thị 即tức 空không 之chi 有hữu 。 空không 是thị 即tức 有hữu 之chi 空không 。 語ngữ 空không 必tất 攝nhiếp 有hữu 。 言ngôn 有hữu 必tất 攝nhiếp 空không 。 故cố 曰viết 互hỗ 融dung 。 雙song 絕tuyệt 者giả 。 有hữu 即tức 空không 故cố 有hữu 絕tuyệt 。 空không 即tức 有hữu 故cố 空không 絕tuyệt 。 言ngôn 不bất 礙ngại 兩lưỡng 存tồn 者giả 。 不bất 壞hoại 相tương/tướng 故cố 。 有hữu 即tức 空không 而nhi 有hữu 不bất 泯mẫn 。 空không 即tức 有hữu 而nhi 空không 不bất 亡vong 。 真Chân 如Như 隨tùy 緣duyên 者giả 。 上thượng 言ngôn 空không 有hữu 容dung 濫lạm 但đãn 空không 故cố 。 說thuyết 真Chân 如Như 即tức 空không 空không 即tức 真Chân 如Như 。 又hựu 異dị 但đãn 凝ngưng 然nhiên 。 故cố 云vân 隨tùy 緣duyên 。 非phi 無vô 不bất 變biến 。 具cụ 恆Hằng 沙sa 德đức 者giả 。 唯duy 法pháp 性tánh 宗tông 非phi 唯duy 空không 寂tịch 而nhi 已dĩ 。 上thượng 皆giai 實thật 教giáo 中trung 義nghĩa 。 如như 前tiền 立lập 教giáo 中trung 辨biện 。
疏sớ/sơ 。 十thập 圓viên 融dung 具cụ 德đức 宗tông 。 廣quảng 如như 義nghĩa 分phân 齊tề 。
疏sớ/sơ 。 然nhiên 此thử 十thập 宗tông 後hậu 後hậu 深thâm 於ư 前tiền 前tiền 下hạ 。 第đệ 三tam 料liệu 揀giản 。 於ư 中trung 二nhị 。 先tiên 通thông 料liệu 揀giản 十thập 宗tông 。 後hậu 會hội 通thông 妨phương 難nạn/nan 。 前tiền 中trung 有hữu 五ngũ 。 一nhất 通thông 明minh 淺thiển 深thâm 故cố 後hậu 後hậu 深thâm 於ư 前tiền 前tiền 。 然nhiên 此thử 十thập 宗tông 前tiền 六lục 全toàn 同đồng 大Đại 乘Thừa 法Pháp 師sư 。 大Đại 乘Thừa 則tắc 有hữu 八bát 宗tông 。 七thất 名danh 勝thắng 義nghĩa 俱câu 空không 。 八bát 名danh 應ưng 理lý 圓viên 實thật 。 即tức 以dĩ 法pháp 相tướng 為vi 應ưng 理lý 圓viên 實thật 。 法pháp 性tánh 為vi 勝thắng 義nghĩa 俱câu 空không 。 今kim 迴hồi 七thất 為vi 第đệ 八bát 。 八bát 為vi 第đệ 七thất 。 如như 前tiền 西tây 域vực 中trung 。 二nhị 宗tông 不bất 同đồng 。 今kim 符phù 法pháp 性tánh 。 又hựu 加gia 後hậu 二nhị 以dĩ 顯hiển 甚thậm 深thâm 。 疏sớ/sơ 。 前tiền 四tứ 唯duy 小tiểu 。 五ngũ 六Lục 通Thông 大đại 小tiểu 。 下hạ 二nhị 大đại 小Tiểu 乘Thừa 料liệu 揀giản 。 然nhiên 五ngũ 六lục 立lập 在tại 小Tiểu 乘Thừa 。 義nghĩa 通thông 大Đại 乘Thừa 。 故cố 云vân 五ngũ 六Lục 通Thông 大đại 小tiểu 。 疏sớ/sơ 。 七thất 即tức 法pháp 相tướng 下hạ 三tam 。 權quyền 實thật 料liệu 揀giản 。 疏sớ/sơ 。 又hựu 七thất 即tức 始thỉ 教giáo 下hạ 。 四tứ 以dĩ 五ngũ 教giáo 料liệu 揀giản 。 但đãn 舉cử 四tứ 教giáo 。 前tiền 六lục 小Tiểu 乘Thừa 。 即tức 當đương 第đệ 一nhất 小Tiểu 乘Thừa 藏tạng 教giáo 。 以dĩ 前tiền 已dĩ 有hữu 大đại 小tiểu 料liệu 揀giản 故cố 略lược 不bất 言ngôn 。 疏sớ/sơ 。 又hựu 第đệ 七thất 亦diệc 名danh 二nhị 諦đế 俱câu 有hữu 宗tông 者giả 下hạ 。 五ngũ 二nhị 諦đế 料liệu 揀giản 。 亦diệc 是thị 隨tùy 難nạn/nan 別biệt 釋thích 。 唯duy 料liệu 揀giản 三tam 宗tông 。 以dĩ 含hàm 異dị 義nghĩa 故cố 重trọng/trùng 釋thích 之chi 。 初sơ 宗tông 二nhị 諦đế 俱câu 有hữu 可khả 知tri 。 疏sớ/sơ 。 如như 掌chưởng 珍trân 頌tụng 者giả 。 即tức 清thanh 辯biện 菩Bồ 薩Tát 所sở 造tạo 一nhất 論luận 唯duy 釋thích 此thử 偈kệ 。 此thử 中trung 有hữu 兩lưỡng 重trọng/trùng 比tỉ 量lượng 。 前tiền 半bán 有hữu 為vi 法pháp 比tỉ 量lượng 。 謂vị 立lập 云vân 有hữu 為vi 是thị 有hữu 法pháp 。 定định 空không 無vô 性tánh 。 是thị 宗tông 法pháp 因nhân 。 云vân 從tùng 緣duyên 生sanh 故cố 。 同đồng 喻dụ 云vân 。 如như 幻huyễn 法pháp 。 幻huyễn 法pháp 從tùng 緣duyên 生sanh 。 幻huyễn 法pháp 空không 無vô 性tánh 。 有hữu 為vi 從tùng 緣duyên 生sanh 。 有hữu 為vi 空không 無vô 性tánh 。 此thử 中trung 因nhân 喻dụ 前tiền 卻khước 。 或hoặc 迴hồi 文văn 不bất 盡tận 。 而nhi 言ngôn 真chân 性tánh 者giả 。 即tức 有hữu 為vi 性tánh 。 亦diệc 合hợp 言ngôn 有hữu 為vi 真chân 性tánh 空không 。 二nhị 無vô 為vi 比tỉ 量lượng 。 云vân 無vô 為vi 是thị 有hữu 法pháp 。 定định 無vô 實thật 故cố 。 是thị 宗tông 法pháp 因nhân 。 云vân 不bất 起khởi 故cố 。 同đồng 喻dụ 云vân 。 如như 空không 華hoa 。 空không 華hoa 無vô 有hữu 起khởi 。 空không 華hoa 無vô 有hữu 實thật 。 無vô 為vi 無vô 有hữu 起khởi 。 無vô 為vi 亦diệc 無vô 實thật 。 故cố 中trung 論luận 云vân 。 若nhược 有hữu 有hữu 為vi 法pháp 。 則tắc 有hữu 無vô 為vi 法pháp 。 既ký 無vô 有hữu 有hữu 為vi 。 何hà 得đắc 有hữu 無vô 為vi 。 廣quảng 如như 彼bỉ 論luận 。
疏sớ/sơ 。 即tức 般Bát 若Nhã 三tam 論luận 中trung 一nhất 分phân 之chi 義nghĩa 者giả 。 以dĩ 三tam 論luận 中trung 四Tứ 諦Đế 品phẩm 前tiền 以dĩ 空không 遣khiển 有hữu 。 四Tứ 諦Đế 品phẩm 中trung 以dĩ 空không 立lập 有hữu 。 故cố 偈kệ 云vân 。 以dĩ 有hữu 空không 義nghĩa 故cố 。 一nhất 切thiết 法pháp 得đắc 成thành 。 若nhược 無vô 空không 義nghĩa 者giả 。 一nhất 切thiết 則tắc 不bất 成thành 。 又hựu 標tiêu 名danh 以dĩ 中trung 論luận 意ý 。 顯hiển 不bất 滯trệ 空không 有hữu 。 非phi 但đãn 明minh 空không 。 又hựu 偈kệ 云vân 。 因nhân 緣duyên 所sở 生sanh 法pháp 。 我ngã 說thuyết 即tức 是thị 空không 。 亦diệc 名danh 為vi 假giả 名danh 。 亦diệc 名danh 中trung 道đạo 義nghĩa 。 則tắc 三tam 觀quán 齊tề 驅khu 。 三tam 諦đế 無vô 礙ngại 。 豈khởi 獨độc 空không 耶da 。 故cố 有hữu 言ngôn 學học 龍long 猛mãnh 宗tông 墮đọa 惡ác 趣thú 空không 。 斯tư 言ngôn 可khả 怖bố 。 故cố 云vân 一nhất 分phân 之chi 義nghĩa 。 即tức 三tam 觀quán 中trung 一nhất 空không 觀quán 義nghĩa 疏sớ/sơ 。 九cửu 二nhị 諦đế 無vô 礙ngại 宗tông 者giả 。 即tức 真chân 不bất 礙ngại 俗tục 。 俗tục 不bất 礙ngại 真chân 於ư 諦đế 常thường 自tự 二nhị 。 於ư 解giải 常thường 自tự 一nhất 。 通thông 達đạt 此thử 無vô 二nhị 。 真chân 入nhập 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 二nhị 諦đế 並tịnh 非phi 雙song 。 恆hằng 乖quai 未vị 曾tằng 各các 。 亦diệc 其kỳ 義nghĩa 耳nhĩ 。 今kim 略lược 其kỳ 旨chỉ 。 故cố 指chỉ 前tiền 文văn 。 所sở 以dĩ 不bất 會hội 第đệ 十thập 宗tông 者giả 。 第đệ 十thập 亦diệc 可khả 名danh 二nhị 諦đế 無vô 盡tận 宗tông 。 然nhiên 必tất 融dung 於ư 前tiền 。 故cố 不bất 別biệt 立lập 耳nhĩ 。 又hựu 上thượng 三tam 宗tông 諸chư 師sư 各các 立lập 。 故cố 今kim 敘tự 之chi 。 其kỳ 第đệ 十thập 宗tông 非phi 彼bỉ 所sở 競cạnh 。 故cố 不bất 言ngôn 耳nhĩ 。
疏sớ/sơ 。 然nhiên 十thập 宗tông 五ngũ 教giáo 下hạ 。 第đệ 二nhị 釋thích 通thông 妨phương 難nạn/nan 。 謂vị 有hữu 難nạn/nan 云vân 。 十thập 宗tông 何hà 異dị 五ngũ 教giáo 。 而nhi 重trọng/trùng 辯biện 耶da 。 故cố 為vi 此thử 通thông 。 然nhiên 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 則tắc 通thông 局cục 不bất 同đồng 。 二nhị 乃nãi 體thể 式thức 有hữu 異dị 今kim 初sơ 。 先tiên 雙song 標tiêu 。 後hậu 教giáo 則tắc 下hạ 。 雙song 釋thích 。 顯hiển 明minh 二nhị 通thông 。 影ảnh 出xuất 二nhị 局cục 。 上thượng 句cú 。 言ngôn 教giáo 則tắc 一nhất 經kinh 容dung 具cụ 多đa 教giáo 者giả 。 顯hiển 明minh 教giáo 通thông 也dã 。 如như 一nhất 維duy 摩ma 則tắc 具cụ 五ngũ 教giáo 。 涅Niết 槃Bàn 般Bát 若Nhã 等đẳng 亦diệc 具cụ 五ngũ 教giáo 。 故cố 而nhi 影ảnh 出xuất 宗tông 局cục 。 維duy 摩ma 但đãn 是thị 事sự 理lý 無vô 礙ngại 宗tông 。 不bất 通thông 三tam 性tánh 空không 有hữu 等đẳng 宗tông 故cố 。 言ngôn 宗tông 則tắc 。 宗tông 容dung 具cụ 多đa 經kinh 者giả 。 顯hiển 明minh 宗tông 通thông 。 以dĩ 一nhất 事sự 理lý 無vô 礙ngại 宗tông 內nội 該cai 法pháp 華hoa 維duy 摩ma 涅Niết 槃Bàn 等đẳng 故cố 。 而nhi 影ảnh 出xuất 教giáo 局cục 也dã 。 如như 一nhất 經kinh 中trung 具cụ 有hữu 五ngũ 教giáo 。 不bất 相tương 通thông 故cố 。
疏sớ/sơ 。 又hựu 夫phu 立lập 教giáo 必tất 須tu 斷đoạn 證chứng 等đẳng 者giả 。 二nhị 明minh 體thể 式thức 有hữu 異dị 也dã 。 亦diệc 重trọng/trùng 通thông 妨phương 難nạn/nan 。 難nạn/nan 云vân 。 若nhược 各các 有hữu 通thông 局cục 。 何hà 以dĩ 不bất 得đắc 以dĩ 宗tông 為vi 教giáo 。 以dĩ 教giáo 為vi 宗tông 。 故cố 為vi 此thử 通thông 。 教giáo 有hữu 斷đoạn 證chứng 階giai 位vị 等đẳng 殊thù 故cố 。 但đãn 有hữu 五ngũ 宗tông 。 約ước 所sở 尚thượng 各các 別biệt 故cố 有hữu 十thập 宗tông 。 故cố 前tiền 六lục 所sở 尚thượng 不bất 同đồng 。 而nhi 成thành 六lục 宗tông 而nhi 斷đoạn 證chứng 等đẳng 齊tề 。 但đãn 為vi 小tiểu 教giáo 。 則tắc 教giáo 宗tông 無vô 違vi 也dã 。
疏sớ/sơ 。 第đệ 二nhị 顯hiển 別biệt 宗tông 下hạ 。 二nhị 釋thích 別biệt 宗tông 。 疏sớ/sơ 中trung 分phần/phân 二nhị 。 先tiên 總tổng 明minh 立lập 意ý 。 二nhị 開khai 章chương 別biệt 釋thích 。 今kim 初sơ 又hựu 二nhị 。 先tiên 正chánh 立lập 諸chư 經kinh 。 各các 自tự 有hữu 宗tông 故cố 。 此thử 別biệt 明minh 斯tư 經Kinh 宗tông 也dã 。 如như 法Pháp 華hoa 以dĩ 一Nhất 乘Thừa 為vi 宗tông 。 涅Niết 槃Bàn 以dĩ 佛Phật 性tánh 常thường 住trụ 等đẳng 為vi 宗tông 。 故cố 云vân 各các 自tự 有hữu 宗tông 。 雖tuy 互hỗ 有hữu 兼kiêm 通thông 。 就tựu 其kỳ 偏thiên 重trọng 故cố 。 標tiêu 為vi 別biệt 宗tông 。
疏sớ/sơ 。 然nhiên 楞lăng 伽già 下hạ 解giải 妨phương 。 妨phương 云vân 。 楞lăng 伽già 第đệ 二nhị 云vân 。 大đại 慧tuệ 。 一nhất 切thiết 法pháp 不bất 生sanh 。 不bất 應ưng 立lập 是thị 宗tông 。 故cố 今kim 通thông 云vân 。 斯tư 言ngôn 遣khiển 滯trệ 耳nhĩ 。 若nhược 一nhất 向hướng 不bất 立lập 宗tông 者giả 。 何hà 以dĩ 彼bỉ 立lập 宗tông 通thông 說thuyết 通thông 。 故cố 經Kinh 云vân 。 宗tông 通thông 自tự 修tu 行hành 。 說thuyết 通thông 示thị 未vị 悟ngộ 。 昔tích 人nhân 云vân 。 宗tông 通thông 說thuyết 不bất 通thông 。 如như 日nhật 被bị 雲vân 曚mông 。 宗tông 通thông 說thuyết 亦diệc 通thông 。 如như 日nhật 處xứ 虛hư 空không 。 既ký 有hữu 二nhị 通thông 。 則tắc 非phi 無vô 宗tông 矣hĩ 。 是thị 為vi 無vô 宗tông 之chi 宗tông 。 立lập 而nhi 無vô 立lập 。 為vi 宗tông 說thuyết 兼kiêm 暢sướng 。 是thị 日nhật 處xứ 空không 耳nhĩ 。
疏sớ/sơ 。 略lược 以dĩ 二nhị 門môn 分phân 別biệt 下hạ 。 第đệ 二nhị 開khai 章chương 別biệt 釋thích 。 於ư 中trung 亦diệc 二nhị 。 先tiên 標tiêu 章chương 。 後hậu 前tiền 中trung 下hạ 。 依y 章chương 別biệt 釋thích 。
疏sớ/sơ 。 初sơ 品phẩm 中trung 無vô 盡tận 平bình 等đẳng 等đẳng 者giả 。 即tức 是thị 晉tấn 經kinh 第đệ 二nhị 。 善thiện 光quang 海hải 大Đại 自Tự 在Tại 天Thiên 王Vương 偈kệ 。 下hạ 半bán 云vân 。 無vô 取thủ 無vô 起khởi 亦diệc 寂tịch 滅diệt 。 為vi 一nhất 切thiết 歸quy 故cố 出xuất 世thế 。 即tức 今kim 經kinh 妙diệu 焰diễm 海hải 天thiên 王vương 偈kệ 云vân 。 佛Phật 身thân 普phổ 遍biến 諸chư 大đại 會hội 。 充sung 滿mãn 法Pháp 界Giới 。 無vô 窮cùng 盡tận 等đẳng 。 疏sớ/sơ 。 緣duyên 起khởi 相tương/tướng 即tức 入nhập 故cố 者giả 。 即tức 緣duyên 起khởi 相tương/tướng 由do 門môn 意ý 。
疏sớ/sơ 。 十thập 賢hiền 首thủ 以dĩ 前tiền 下hạ 。 就tựu 此thử 一nhất 師sư 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 二nhị 。 先tiên 出xuất 意ý 總tổng 立lập 。 後hậu 謂vị 前tiền 之chi 二nhị 師sư 下hạ 。 為vi 其kỳ 解giải 釋thích 。 即tức 釋thích 互hỗ 闕khuyết 之chi 言ngôn 。 出xuất 其kỳ 新tân 立lập 之chi 意ý 。 於ư 中trung 又hựu 二nhị 。 先tiên 出xuất 互hỗ 闕khuyết 。 後hậu 故cố 賢hiền 首thủ 意ý 下hạ 。 彰chương 其kỳ 立lập 由do 。 雖tuy 依y 光quang 統thống 師sư 而nhi 更cánh 添# 之chi 。 於ư 中trung 三tam 。 初sơ 總tổng 標tiêu 。 二nhị 由do 光quang 統thống 師sư 下hạ 。 出xuất 光quang 師sư 意ý 。 不bất 安an 緣duyên 起khởi 法Pháp 界Giới 之chi 由do 。 三tam 賢hiền 首thủ 下hạ 。 出xuất 賢hiền 首thủ 加gia 之chi 所sở 以dĩ 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 先tiên 總tổng 明minh 所sở 以dĩ 。 以dĩ 彼bỉ 得đắc 別biệt 而nhi 闕khuyết 總tổng 故cố 。 以dĩ 法Pháp 界Giới 下hạ 。 二nhị 出xuất 總tổng 別biệt 之chi 相tướng 。 法Pháp 界Giới 有hữu 四tứ 。 理lý 實thật 是thị 一nhất 。 故cố 云vân 別biệt 也dã 。 緣duyên 起khởi 是thị 總tổng 而nhi 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 本bổn 有hữu 緣duyên 起khởi 。 如như 大đại 方Phương 廣Quảng 。 方Phương 廣Quảng 是thị 業nghiệp 用dụng 。 周chu 遍biến 是thị 本bổn 有hữu 故cố 。 佛Phật 華hoa 嚴nghiêm 是thị 因nhân 果quả 即tức 修tu 成thành 緣duyên 起khởi 。 又hựu 緣duyên 起khởi 是thị 義nghĩa 。 因nhân 果quả 是thị 位vị 故cố 。
疏sớ/sơ 。 二nhị 申thân 今kim 解giải 下hạ 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 二nhị 。 先tiên 總tổng 明minh 建kiến 立lập 。 後hậu 今kim 釋thích 前tiền 義nghĩa 下hạ 。 開khai 章chương 別biệt 解giải 。 前tiền 中trung 五ngũ 。 一nhất 總tổng 相tương/tướng 標tiêu 立lập 。 二nhị 顯hiển 其kỳ 包bao 含hàm 。 三tam 彰chương 加gia 所sở 以dĩ 。 四tứ 釋thích 通thông 妨phương 難nạn/nan 。 五ngũ 重trọng/trùng 顯hiển 異dị 門môn 。 今kim 初sơ 意ý 云vân 。 略lược 則tắc 第đệ 十thập 師sư 其kỳ 言ngôn 則tắc 多đa 。 既ký 光quang 統thống 別biệt 不bất 攝nhiếp 總tổng 。 應ưng 言ngôn 法Pháp 界Giới 緣duyên 起khởi 。 總tổng 則tắc 攝nhiếp 別biệt 。 不bất 應ưng 復phục 存tồn 因nhân 果quả 理lý 實thật 之chi 言ngôn 。 若nhược 取thủ 廣quảng 說thuyết 。 又hựu 闕khuyết 不bất 思tư 議nghị 。 故cố 云vân 若nhược 取thủ 前tiền 義nghĩa 。 應ưng 言ngôn 因nhân 果quả 緣duyên 起khởi 。 理lý 實thật 法Pháp 界Giới 不bất 思tư 議nghị 為vi 宗tông 。 若nhược 取thủ 次thứ 第đệ 。 應ưng 言ngôn 法Pháp 界Giới 理lý 實thật 緣duyên 起khởi 。 因nhân 果quả 不bất 思tư 議nghị 為vi 宗tông 。
疏sớ/sơ 。 此thử 則tắc 攝nhiếp 一nhất 總tổng 題đề 下hạ 。 第đệ 二nhị 顯hiển 其kỳ 包bao 含hàm 。 方phương 字tự 兩lưỡng 用dụng 。 向hướng 上thượng 則tắc 大đại 方phương 。 大đại 方phương 無vô 隅ngung 即tức 法Pháp 界Giới 故cố 。 向hướng 下hạ 方Phương 廣Quảng 。 業nghiệp 用dụng 是thị 緣duyên 起khởi 法Pháp 界Giới 故cố 。 故cố 云vân 法Pháp 界Giới 總tổng 該cai 前tiền 二nhị 。
疏sớ/sơ 。 而nhi 法Pháp 界Giới 等đẳng 言ngôn 下hạ 。 第đệ 三tam 彰chương 加gia 不bất 思tư 議nghị 之chi 所sở 以dĩ 。 揀giản 異dị 餘dư 經kinh 。 故cố 兼kiêm 引dẫn 文văn 證chứng 。
疏sớ/sơ 。 淨tịnh 名danh 但đãn 明minh 下hạ 。 第đệ 四tứ 釋thích 通thông 妨phương 難nạn/nan 。 即tức 躡niếp 跡tích 為vi 難nạn/nan 。 謂vị 若nhược 加gia 不bất 思tư 議nghị 。 欲dục 異dị 餘dư 經kinh 。 尚thượng 同đồng 淨tịnh 名danh 。 曾tằng 何hà 成thành 異dị 。 故cố 為vi 此thử 通thông 彼bỉ 得đắc 業nghiệp 用dụng 。 不bất 得đắc 德đức 相tương/tướng 故cố 。 故cố 彼bỉ 經Kinh 云vân 。 有hữu 解giải 脫thoát 名danh 不bất 思tư 議nghị 。 菩Bồ 薩Tát 住trụ 是thị 解giải 脫thoát 。 能năng 以dĩ 須Tu 彌Di 之chi 高cao 廣quảng 。 內nội 芥giới 子tử 中trung 等đẳng 。 曾tằng 不bất 說thuyết 言ngôn 真Chân 如Như 具cụ 無vô 盡tận 德đức 。 佛Phật 身thân 不bất 分phân 而nhi 遍biến 塵trần 毛mao 之chi 德đức 不bất 可khả 盡tận 等đẳng 。 故cố 彼bỉ 而nhi 為vi 一nhất 分phần/phân 。 故cố 龍long 樹thụ 呼hô 此thử 經Kinh 為vi 大đại 不bất 可khả 思tư 議nghị 經kinh 。 則tắc 顯hiển 彼bỉ 為vi 小tiểu 不bất 思tư 議nghị 。 不bất 思tư 議nghị 雖tuy 無vô 大đại 小tiểu 教giáo 中trung 彰chương 之chi 有hữu 廣quảng 狹hiệp 故cố 。
疏sớ/sơ 。 若nhược 就tựu 題đề 中trung 下hạ 。 第đệ 五ngũ 重trọng/trùng 顯hiển 異dị 門môn 。 上thượng 來lai 所sở 辯biện 。 但đãn 明minh 題đề 中trung 已dĩ 具cụ 經kinh 宗tông 。 若nhược 準chuẩn 天thiên 台thai 智trí 者giả 釋thích 法pháp 華hoa 經kinh 。 於ư 一nhất 題đề 中trung 有hữu 體thể 宗tông 用dụng 。 今kim 取thủ 例lệ 釋thích 故cố 有hữu 三tam 也dã 。
疏sớ/sơ 。 互hỗ 用dụng 皆giai 通thông 者giả 。 謂vị 不bất 壞hoại 性tánh 相tướng 。 則tắc 理lý 法Pháp 界Giới 性tánh 義nghĩa 名danh 界giới 。 若nhược 事sự 法Pháp 界Giới 分phần/phân 義nghĩa 名danh 界giới 。 若nhược 性tánh 相tướng 交giao 徹triệt 。 相tương/tướng 既ký 即tức 性tánh 。 分phần/phân 即tức 名danh 性tánh 。 性tánh 即tức 相tương/tướng 故cố 。 無vô 分phần/phân 即tức 分phần/phân 。 故cố 言ngôn 互hỗ 通thông 。
疏sớ/sơ 。 二nhị 顯hiển 義nghĩa 中trung 曲khúc 有hữu 四tứ 門môn 等đẳng 者giả 。 此thử 門môn 有hữu 三tam 。 初sơ 總tổng 標tiêu 。 二nhị 別biệt 釋thích 。 三tam 總tổng 結kết 。 初sơ 標tiêu 可khả 知tri 。 別biệt 釋thích 四tứ 章chương 即tức 為vi 四tứ 別biệt 。
疏sớ/sơ 。 第đệ 一nhất 別biệt 開khai 法Pháp 界Giới 等đẳng 者giả 。 此thử 一nhất 段đoạn 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 四tứ 別biệt 。 一nhất 標tiêu 章chương 略lược 明minh 。 二nhị 於ư 中trung 十thập 事sự 下hạ 。 開khai 章chương 別biệt 釋thích 。 三tam 而nhi 此thử 因nhân 果quả 互hỗ 為vi 宗tông 趣thú 者giả 。 會hội 通thông 宗tông 趣thú 。 然nhiên 有hữu 二nhị 意ý 。 一nhất 者giả 五ngũ 周chu 。 皆giai 以dĩ 因nhân 果quả 為vi 其kỳ 宗tông 趣thú 。 若nhược 以dĩ 修tu 因nhân 為vi 宗tông 。 得đắc 果quả 為vi 趣thú 。 舉cử 果quả 為vi 宗tông 。 令linh 修tu 因nhân 為vi 趣thú 。 二nhị 者giả 所sở 信tín 因nhân 果quả 為vi 宗tông 。 令linh 得đắc 差sai 別biệt 因nhân 果quả 為vi 趣thú 。 舉cử 差sai 別biệt 為vi 宗tông 。 成thành 所sở 信tín 為vi 趣thú 。 舉cử 差sai 別biệt 為vi 宗tông 。 令linh 得đắc 平bình 等đẳng 為vi 趣thú 。 舉cử 平bình 等đẳng 為vi 宗tông 。 融dung 差sai 別biệt 為vi 趣thú 。 舉cử 平bình 等đẳng 為vi 宗tông 。 令linh 成thành 行hành 為vi 趣thú 。 舉cử 頓đốn 成thành 諸chư 行hành 為vi 宗tông 。 令linh 信tín 平bình 等đẳng 為vi 趣thú 。 舉cử 成thành 行hành 為vi 宗tông 。 令linh 證chứng 入nhập 為vi 趣thú 。 舉cử 證chứng 入nhập 為vi 宗tông 。 令linh 忘vong 證chứng 修tu 行hành 為vi 趣thú 。 故cố 言ngôn 互hỗ 為vi 。 疏sớ/sơ 。 一nhất 經kinh 始thỉ 終chung 下hạ 。 第đệ 四tứ 結kết 成thành 因nhân 果quả 。 收thu 前tiền 五ngũ 六lục 七thất 八bát 四tứ 師sư 之chi 義nghĩa 。 彼bỉ 皆giai 不bất 出xuất 因nhân 果quả 故cố 。 故cố 此thử 因nhân 果quả 不bất 違vi 法Pháp 界Giới 。 以dĩ 是thị 法Pháp 界Giới 成thành 因nhân 果quả 故cố 。
疏sớ/sơ 。 第đệ 二nhị 會hội 融dung 因nhân 果quả 以dĩ 同đồng 法Pháp 界Giới 下hạ 。 疏sớ/sơ 亦diệc 有hữu 四tứ 。 一nhất 標tiêu 章chương 。 二nhị 法Pháp 界Giới 門môn 中trung 下hạ 。 開khai 章chương 解giải 釋thích 。 三tam 五ngũ 對đối 別biệt 明minh 下hạ 。 會hội 通thông 六lục 釋thích 。 謂vị 不bất 壞hoại 因nhân 果quả 。 及cập 交giao 徹triệt 故cố 。 四tứ 上thượng 五ngũ 周chu 因nhân 果quả 下hạ 。 結kết 歸quy 法Pháp 界Giới 。 收thu 前tiền 衍diễn 裕# 二nhị 師sư 。 就tựu 結kết 歸quy 法Pháp 界Giới 中trung 有hữu 二nhị 意ý 。 一nhất 歸quy 事sự 理lý 法Pháp 界Giới 。 謂vị 第đệ 五ngũ 因nhân 果quả 即tức 前tiền 因nhân 果quả 。 又hựu 前tiền 之chi 四tứ 對đối 。 皆giai 通thông 因nhân 果quả 。 因nhân 果quả 皆giai 有hữu 境cảnh 智trí 等đẳng 故cố 。 又hựu 第đệ 三tam 對đối 中trung 一nhất 種chủng 是thị 理lý 。 餘dư 之chi 九cửu 事sự 皆giai 是thị 事sự 攝nhiếp 。 故cố 五ngũ 周chu 因nhân 果quả 不bất 出xuất 此thử 十thập 。 二nhị 況huống 因nhân 果quả 無vô 性tánh 下hạ 。 會hội 上thượng 歸quy 於ư 理lý 法Pháp 界Giới 也dã 。
疏sớ/sơ 。 第đệ 三tam 法Pháp 界Giới 因nhân 果quả 分phân 明minh 顯hiển 示thị 。 文văn 亦diệc 有hữu 四tứ 。 一nhất 總tổng 標tiêu 。 二nhị 亦diệc 有hữu 十thập 義nghĩa 下hạ 。 別biệt 釋thích 。 三tam 此thử 上thượng 五ngũ 對đối 下hạ 。 會hội 宗tông 趣thú 。 如như 舉cử 在tại 纏triền 法Pháp 界Giới 為vi 宗tông 。 令linh 得đắc 出xuất 纏triền 清thanh 淨tịnh 為vi 趣thú 。 餘dư 四tứ 例lệ 知tri 。 四tứ 又hựu 上thượng 五ngũ 中trung 下hạ 。 結kết 示thị 法Pháp 界Giới 因nhân 果quả 之chi 相tướng 。 收thu 前tiền 光quang 統thống 師sư 。 唯duy 初sơ 一nhất 對đối 。 是thị 法Pháp 界Giới 理lý 實thật 。 餘dư 皆giai 緣duyên 起khởi 因nhân 果quả 。
疏sớ/sơ 。 第đệ 四tứ 法Pháp 界Giới 因nhân 果quả 雙song 融dung 下hạ 。 此thử 門môn 但đãn 二nhị 。 一nhất 先tiên 標tiêu 。 二nhị 別biệt 釋thích 。 今kim 初sơ 。 由do 雙song 融dung 故cố 俱câu 離ly 。 由do 雙song 融dung 故cố 混hỗn 然nhiên 。 離ly 不bất 礙ngại 存tồn 故cố 云vân 無vô 礙ngại 。 能năng 存tồn 能năng 離ly 故cố 云vân 自tự 在tại 。 法Pháp 界Giới 雖tuy 通thông 事sự 理lý 。 今kim 取thủ 理lý 實thật 。 故cố 法Pháp 界Giới 為vi 性tánh 。 因nhân 果quả 為vi 相tương/tướng 。
疏sớ/sơ 。 一nhất 由do 離ly 相tương/tướng 下hạ 。 別biệt 釋thích 中trung 初sơ 二nhị 一nhất 對đối 但đãn 明minh 俱câu 離ly 。 三tam 四tứ 一nhất 對đối 不bất 礙ngại 兩lưỡng 存tồn 。 然nhiên 性tánh 則tắc 叵phả 壞hoại 。 但đãn 云vân 不bất 泯mẫn 。 相tương/tướng 則tắc 可khả 壞hoại 。 故cố 言ngôn 不bất 壞hoại 。 五ngũ 即tức 合hợp 其kỳ 初sơ 二nhị 。 六lục 即tức 合hợp 其kỳ 四tứ 三tam 。 皆giai 由do 性tánh 相tướng 相tương/tướng 即tức 故cố 。 二nhị 對đối 皆giai 不bất 相tương 異dị 。 七thất 復phục 合hợp 其kỳ 五ngũ 六lục 。 謂vị 六lục 是thị 於ư 存tồn 。 五ngũ 是thị 於ư 泯mẫn 。 正chánh 存tồn 即tức 泯mẫn 。 故cố 復phục 不bất 異dị 。 八bát 即tức 融dung 前tiền 因nhân 果quả 令linh 同đồng 法Pháp 界Giới 。 九cửu 由do 同đồng 法Pháp 界Giới 因nhân 果quả 互hỗ 攝nhiếp 。 十thập 令linh 因nhân 果quả 差sai 別biệt 之chi 法pháp 。 一nhất 一nhất 別biệt 攝nhiếp 。 已dĩ 知tri 大đại 意ý 。 次thứ 隨tùy 難nạn/nan 釋thích 。 疏sớ/sơ 。 此thử 即tức 相tương/tướng 為vi 宗tông 等đẳng 者giả 。 舉cử 相tương/tướng 意ý 欲dục 令linh 亡vong 。 不bất 在tại 相tương/tướng 故cố 。 後hậu 對đối 合hợp 上thượng 離ly 相tương/tướng 。 並tịnh 為vi 其kỳ 宗tông 。 令linh 亡vong 因nhân 果quả 者giả 。 前tiền 離ly 於ư 相tương/tướng 。 明minh 因nhân 果quả 之chi 相tướng 本bổn 離ly 。 今kim 亡vong 因nhân 果quả 。 令linh 離ly 取thủ 相tương/tướng 之chi 心tâm 。 言ngôn 下hạ 九cửu 準chuẩn 思tư 者giả 。 二nhị 中trung 應ưng 云vân 舉cử 性tánh 為vi 宗tông 。 令linh 離ly 性tánh 為vi 趣thú 。 離ly 性tánh 為vi 宗tông 。 令linh 亡vong 法Pháp 界Giới 為vi 趣thú 。 三tam 即tức 離ly 性tánh 為vi 宗tông 。 不bất 泯mẫn 性tánh 為vi 趣thú 。 以dĩ 性tánh 本bổn 自tự 離ly 不bất 待đãi 泯mẫn 故cố 。 又hựu 離ly 性tánh 不bất 泯mẫn 性tánh 為vi 宗tông 。 令linh 亡vong 法Pháp 界Giới 不bất 礙ngại 法Pháp 界Giới 為vi 趣thú 。 四tứ 以dĩ 離ly 相tương/tướng 為vi 宗tông 。 不bất 壞hoại 相tương/tướng 為vi 趣thú 。 相tương/tướng 本bổn 自tự 離ly 不bất 待đãi 壞hoại 故cố 。 又hựu 離ly 相tương/tướng 不bất 壞hoại 相tương/tướng 為vi 宗tông 。 令linh 亡vong 因nhân 果quả 不bất 壞hoại 因nhân 果quả 為vi 趣thú 。 五ngũ 離ly 相tương/tướng 為vi 宗tông 。 不bất 異dị 離ly 性tánh 為vi 趣thú 。 由do 性tánh 相tướng 不bất 異dị 故cố 。 若nhược 異dị 離ly 性tánh 。 非phi 真chân 離ly 相tương/tướng 故cố 。 又hựu 離ly 相tương/tướng 不bất 異dị 離ly 性tánh 為vi 宗tông 。 令linh 雙song 融dung 性tánh 相tướng 俱câu 泯mẫn 為vi 趣thú 。 六lục 不bất 壞hoại 相tương/tướng 為vi 宗tông 。 不bất 異dị 不bất 泯mẫn 性tánh 為vi 趣thú 。 若nhược 離ly 不bất 泯mẫn 有hữu 不bất 壞hoại 者giả 。 是thị 定định 有hữu 故cố 。 又hựu 不bất 壞hoại 不bất 異dị 不bất 泯mẫn 為vi 宗tông 。 令linh 俱câu 存tồn 現hiện 前tiền 為vi 趣thú 。 七thất 雙song 存tồn 為vi 宗tông 。 不bất 異dị 雙song 泯mẫn 為vi 趣thú 。 以dĩ 即tức 泯mẫn 而nhi 存tồn 方phương 是thị 存tồn 故cố 。 又hựu 雙song 存tồn 不bất 異dị 雙song 泯mẫn 為vi 宗tông 。 令linh 超siêu 視thị 聽thính 絕tuyệt 思tư 議nghị 。 不bất 礙ngại 見kiến 聞văn 言ngôn 念niệm 為vi 趣thú 。 然nhiên 超siêu 視thị 聽thính 之chi 妙diệu 法Pháp 。 則tắc 約ước 相tương/tướng 說thuyết 。 絕tuyệt 思tư 議nghị 之chi 深thâm 義nghĩa 。 則tắc 約ước 性tánh 說thuyết 。 八bát 法Pháp 界Giới 性tánh 融dung 不bất 可khả 分phân 為vi 宗tông 。 令linh 因nhân 果quả 各các 攝nhiếp 法Pháp 界Giới 為vi 趣thú 。 九cửu 因nhân 果quả 各các 全toàn 攝nhiếp 法Pháp 界Giới 為vi 宗tông 。 令linh 因nhân 果quả 互hỗ 在tại 為vi 趣thú 。 十thập 二nhị 位vị 差sai 別biệt 皆giai 攝nhiếp 法Pháp 界Giới 為vi 宗tông 。 一nhất 一nhất 行hành 位vị 無vô 盡tận 為vi 趣thú 。
疏sớ/sơ 。 上thượng 之chi 四tứ 門môn 下hạ 。 第đệ 三tam 總tổng 結kết 。 於ư 中trung 有hữu 四tứ 。 初sơ 以dĩ 體thể 用dụng 收thu 之chi 。 體thể 即tức 前tiền 性tánh 。 用dụng 即tức 前tiền 相tương/tướng 。 二nhị 又hựu 初sơ 即tức 因nhân 果quả 下hạ 。 以dĩ 宗tông 中trung 十thập 一nhất 字tự 收thu 之chi 。 三tam 既ký 以dĩ 第đệ 四tứ 融dung 前tiền 。 則tắc 四tứ 門môn 一nhất 揆quỹ 者giả 。 總tổng 融dung 四tứ 門môn 。 四tứ 故cố 即tức 照chiếu 下hạ 。 會hội 歸quy 心tâm 觀quán 。 在tại 法pháp 為vi 離ly 。 在tại 心tâm 為vi 遮già 。 在tại 法pháp 不bất 壞hoại 。 在tại 心tâm 為vi 照chiếu 。 遮già 即tức 初sơ 之chi 二nhị 門môn 。 照chiếu 即tức 三tam 四tứ 二nhị 門môn 。 然nhiên 初sơ 遮già 是thị 即tức 照chiếu 之chi 遮già 。 次thứ 照chiếu 是thị 即tức 遮già 之chi 照chiếu 。 五ngũ 即tức 雙song 遮già 。 六lục 即tức 雙song 照chiếu 。 七thất 即tức 正chánh 雙song 遮già 。 而nhi 正chánh 雙song 照chiếu 。 八bát 即tức 四tứ 門môn 一nhất 揆quỹ 。 圓viên 明minh 一nhất 觀quán 。 九cửu 十thập 隨tùy 一nhất 句cú 中trung 。 具cụ 攝nhiếp 前tiền 四tứ 。 亦diệc 同đồng 一nhất 觀quán 。 又hựu 十thập 門môn 齊tề 鑒giám 曰viết 照chiếu 。 無vô 心tâm 於ư 十thập 曰viết 遮già 。 雙song 照chiếu 照chiếu 前tiền 照chiếu 遮già 。 雙song 遮già 遮già 前tiền 遮già 照chiếu 。 言ngôn 亡vong 慮lự 絕tuyệt 。 了liễu 了liễu 分phân 明minh 。 故cố 上thượng 十thập 門môn 圓viên 明minh 一nhất 觀quán 。 方phương 契khế 十thập 門môn 之chi 旨chỉ 。 合hợp 上thượng 四tứ 門môn 之chi 宗tông 。 希hy 領lãnh 文văn 繫hệ 之chi 表biểu 也dã 。
大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 隨Tùy 疏Sớ/sơ 演Diễn 義Nghĩa 鈔Sao 卷quyển 第đệ 十thập 四tứ
Đại Phương Quảng Phật Hoa Nghiêm Kinh Tùy Sớ/sơ Diễn Nghĩa Sao ♦ Hết quyển 14
❖
Phiên âm: 23/3/2016 ◊ Cập nhật: 23/3/2016