大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 隨Tùy 疏Sớ/sơ 演Diễn 義Nghĩa 鈔Sao 卷quyển 第đệ 八bát 十thập 二nhị
Đại Phương Quảng Phật Hoa Nghiêm Kinh Tùy Sớ/sơ Diễn Nghĩa Sao ♦ Quyển 82

唐đường 清thanh 涼lương 山sơn 大đại 華hoa 嚴nghiêm 寺tự 沙Sa 門Môn 澄trừng 觀quán 述thuật


大đại 文văn 第đệ 三tam 十thập 行hành 。


疏sớ/sơ 。 十thập 中trung 初sơ 三tam 三Tam 寶Bảo 持trì 下hạ 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 四tứ 。 一nhất 取thủ 論luận 意ý 釋thích 。 二nhị 然nhiên 第đệ 十Thập 地Địa 下hạ 會hội 論luận 同đồng 異dị 。 三tam 既ký 數số 名danh 下hạ 會hội 論luận 同đồng 釋thích 。 四tứ 上thượng 辨biện 陀đà 羅la 下hạ 會hội 三tam 處xứ 持trì 字tự 可khả 知tri (# 五ngũ 十thập 四tứ 經kinh )# 疏sớ/sơ 夫phu 說thuyết 法Pháp 下hạ 即tức 淨tịnh 名danh 目Mục 連Liên 章chương 中trung 。


時thời 目Mục 連Liên 於ư 里lý 巷hạng 中trung 。 為vì 諸chư 居cư 士sĩ 說thuyết 法Pháp 時thời 。 維duy 摩ma 詰cật 來lai 謂vị 我ngã 言ngôn 。 唯duy 大đại 目Mục 連Liên 為vì 白bạch 衣y 居cư 士sĩ 說thuyết 法Pháp 。 不bất 當đương 如như 仁Nhân 者Giả 所sở 說thuyết 。


所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 夫phu 說thuyết 法Pháp 者giả 。 當đương 如như 法Pháp 說thuyết 。 法pháp 無vô 眾chúng 生sanh 。 離ly 眾chúng 生sanh 垢cấu 故cố 。 法pháp 無vô 有hữu 我ngã 。 離ly 我ngã 垢cấu 故cố 等đẳng 。 說thuyết 法Pháp 既ký 權quyền 實thật 下hạ 義nghĩa 取thủ 淨tịnh 名danh 之chi 意ý 。


疏sớ/sơ 。 非phi 但đãn 依y 戒giới 者giả 。 阿A 難Nan 四tứ 問vấn 佛Phật 令linh 依y 戒giới 為vi 師sư 。 彼bỉ 以dĩ 戒giới 為vi 饒nhiêu 益ích 。 即tức 是thị 依y 止chỉ 之chi 義nghĩa 。


疏sớ/sơ 。 豈khởi 畏úy 眾chúng 生sanh 相tương/tướng 惱não 害hại 耶da 者giả 。 以dĩ 無vô 違vi 逆nghịch 行hành 多đa 約ước 耐nại 怨oán 害hại 忍nhẫn 故cố 。


疏sớ/sơ 。 八bát 中trung 十thập 句cú 五ngũ 對đối 者giả 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 二nhị 。 先tiên 標tiêu 所sở 依y 法pháp 相tướng 。 而nhi 有hữu 二nhị 意ý 。 後hậu 然nhiên 各các 有hữu 二nhị 意ý 下hạ 雙song 釋thích 上thượng 二nhị 。 言ngôn 各các 二nhị 意ý 者giả 十thập 句cú 五ngũ 對đối 。 各các 具cụ 上thượng 二nhị 也dã 。 下hạ 依y 二nhị 意ý 釋thích 之chi 。 先tiên 直trực 就tựu 法pháp 體thể 但đãn 約ước 二nhị 諦đế 以dĩ 明minh 。 即tức 釋thích 前tiền 約ước 境cảnh 心tâm 等đẳng 五ngũ 。 後hậu 二nhị 約ước 迷mê 悟ngộ 下hạ 即tức 釋thích 上thượng 約ước 五ngũ 法pháp 明minh 通thông 。 就tựu 迷mê 悟ngộ 以dĩ 釋thích 。 上thượng 即tức 約ước 境cảnh 不bất 出xuất 二nhị 諦đế 。 今kim 此thử 約ước 心tâm 不bất 出xuất 迷mê 悟ngộ 。 悟ngộ 即tức 正chánh 智trí 迷mê 即tức 妄vọng 想tưởng 。 由do 此thử 二nhị 故cố 說thuyết 成thành 五ngũ 法pháp 。 五ngũ 法pháp 即tức 分phân 為vi 五ngũ 。 一nhất 約ước 相tương/tướng 上thượng 以dĩ 如như 對đối 之chi 。 故cố 無vô 相tướng 是thị 如như 。 二nhị 就tựu 妄vọng 想tưởng 上thượng 以dĩ 正chánh 智trí 對đối 之chi 。 三tam 就tựu 如như 如như 之chi 上thượng 。 唯duy 就tựu 如như 如như 得đắc 失thất 以dĩ 明minh 。 四tứ 就tựu 正chánh 智trí 上thượng 亦diệc 約ước 正chánh 智trí 得đắc 失thất 以dĩ 明minh 。 五ngũ 就tựu 名danh 上thượng 亦diệc 唯duy 就tựu 名danh 得đắc 失thất 以dĩ 明minh 。 五ngũ 中trung 皆giai 通thông 迷mê 悟ngộ 。 然nhiên 迷mê 即tức 有hữu 名danh 相tướng 妄vọng 想tưởng 。 悟ngộ 則tắc 唯duy 正chánh 智trí 如như 如như 。 智trí 契khế 於ư 如như 。 一nhất 味vị 平bình 等đẳng 。 餘dư 如như 前tiền 後hậu 說thuyết 。


疏sớ/sơ 。 九cửu 中trung 初sơ 融dung 三tam 事sự 心tâm 佛Phật 眾chúng 生sanh 三tam 無vô 差sai 故cố 。 後hậu 離ly 融dung 相tương/tướng 故cố 釋thích 不bất 融dung 。 然nhiên 不bất 融dung 中trung 有hữu 二nhị 。 一nhất 不bất 壞hoại 相tương/tướng 。 二nhị 離ly 融dung 相tương/tướng 。 離ly 融dung 相tương/tướng 約ước 理lý 無vô 可khả 融dung 故cố 。 約ước 心tâm 無vô 想tưởng 念niệm 故cố 。 不bất 壞hoại 相tương/tướng 約ước 本bổn 自tự 融dung 不bất 可khả 融dung 故cố 。 從tùng 三tam 事sự 下hạ 指chỉ 文văn 引dẫn 證chứng 。


疏sớ/sơ 。 仙tiên 陀đà 四tứ 實thật 。 謂vị 鹽diêm 水thủy 器khí 馬mã 前tiền 已dĩ 廣quảng 釋thích 。 九cửu 義nghĩa 瞿cù 聲thanh 。 即tức 俱câu 舍xá 論luận 云vân 方phương 獸thú 地địa 光quang 。 言ngôn 金kim 剛cang 眼nhãn 天thiên 水thủy 。 於ư 斯tư 九cửu 種chủng 事sự 智trí 者giả 立lập 瞿cù 聲thanh 。 唯duy 金kim 剛cang 二nhị 字tự 一nhất 義nghĩa 餘dư 八bát 各các 一nhất 。


疏sớ/sơ 。 如như 寒hàn 得đắc 火hỏa 。 等đẳng 即tức 涅Niết 槃Bàn 經kinh 。


疏sớ/sơ 。 五ngũ 以dĩ 異dị 言ngôn 說thuyết 異dị 法pháp 者giả 。 即tức 攝nhiếp 論luận 第đệ 四tứ 祕bí 密mật 中trung 第đệ 四tứ 轉chuyển 變biến 祕bí 密mật 。 論luận 云vân 。


復phục 有hữu 四tứ 種chủng 。 意ý 趣thú 四tứ 種chủng 祕bí 密mật 。 一nhất 切thiết 佛Phật 語ngữ 應ưng 須tu 決quyết 了liễu 。 四tứ 意ý 趣thú 義nghĩa 已dĩ 見kiến 普phổ 賢hiền 三tam 昧muội 品phẩm 。 四tứ 祕bí 密mật 者giả 。 一nhất 令linh 入nhập 祕bí 密mật 。 謂vị 三tam 乘thừa 中trung 依y 俗tục 諦đế 理lý 說thuyết 有hữu 人nhân 法pháp 。 令linh 入nhập 俗tục 諦đế 。 二nhị 相tương/tướng 祕bí 密mật 。 謂vị 說thuyết 法Pháp 相tương/tướng 三tam 自tự 性tánh 等đẳng 。 三tam 對đối 治trị 祕bí 密mật 。 治trị 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 煩phiền 惱não 。 四tứ 轉chuyển 變biến 祕bí 密mật 。 欲dục 令linh 悟ngộ 入nhập 總tổng 名danh 祕bí 密mật 。 論luận 釋thích 第đệ 四tứ 轉chuyển 變biến 祕bí 密mật 云vân 。 謂vị 於ư 是thị 處xứ 以dĩ 其kỳ 別biệt 義nghĩa 。 諸chư 言ngôn 諸chư 字tự 即tức 顯hiển 別biệt 義nghĩa 。 如như 有hữu 頌tụng 云vân 。 覺giác 不bất 堅kiên 為vi 堅kiên 善thiện 住trụ 於ư 顛điên 倒đảo 。 極cực 煩phiền 惱não 所sở 惱não 得đắc 。 最tối 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 無vô 性tánh 釋thích 云vân 。 謂vị 於ư 義nghĩa 轉chuyển 變biến 差sai 別biệt 。 雜tạp 集tập 云vân 。 謂vị 說thuyết 無vô 餘dư 義nghĩa 名danh 句cú 文văn 身thân 。 隱ẩn 密mật 轉chuyển 變biến 更cánh 顯hiển 餘dư 義nghĩa 。 無vô 性tánh 釋thích 上thượng 偈kệ 云vân 。 謂vị 剛cang 強cường 流lưu 散tán 說thuyết 名danh 為vi 堅kiên 。 此thử 非phi 堅kiên 固cố 。 說thuyết 名danh 不bất 堅kiên 。 即tức 是thị 調điều 柔nhu 無vô 散tán 亂loạn 定định 。 即tức 於ư 此thử 中trung 。 起khởi 堅kiên 固cố 慧tuệ 。 覺giác 彼bỉ 為vi 堅kiên 。 世thế 親thân 釋thích 云vân 。 不bất 堅kiên 謂vị 定định 。 由do 不bất 剛cang 強cường 馳trì 散tán 難nan 伏phục 故cố 名danh 不bất 堅kiên 。 於ư 此thử 中trung 起khởi 尊tôn 重trọng 覺giác 詺# 覺giác 為vi 堅kiên 。 釋thích 曰viết 。 彼bỉ 二nhị 家gia 釋thích 論luận 言ngôn 異dị 意ý 同đồng 。 皆giai 能năng 密mật 說thuyết 順thuận 得đắc 菩Bồ 提Đề 。 若nhược 取thủ 顯hiển 了liễu 於ư 散tán 亂loạn 心tâm 。 起khởi 堅kiên 固cố 慧tuệ 。 則tắc 遠viễn 菩Bồ 提Đề 。 今kim 取thủ 祕bí 密mật 於ư 定định 不bất 堅kiên 起khởi 堅kiên 固cố 慧tuệ 。 則tắc 得đắc 菩Bồ 提Đề 。 言ngôn 善thiện 住trụ 於ư 顛điên 倒đảo 者giả 。 無vô 性tánh 釋thích 云vân 。 謂vị 於ư 四tứ 顛điên 倒đảo 。 善thiện 能năng 安an 住trụ 。 知tri 是thị 顛điên 倒đảo 決quyết 定định 無vô 動động 。 釋thích 曰viết 。 若nhược 取thủ 顯hiển 了liễu 則tắc 住trụ 於ư 無vô 常thường 計kế 常thường 。 等đẳng 四tứ 倒đảo 之chi 中trung 。 不bất 得đắc 菩Bồ 提Đề 。 今kim 則tắc 祕bí 密mật 知tri 於ư 常thường 等đẳng 於ư 無vô 常thường 等đẳng 上thượng 橫hoạnh/hoành 計kế 。 而nhi 起khởi 決quyết 定định 知tri 此thử 。 名danh 為vi 善thiện 住trụ 。 住trụ 於ư 顛điên 倒đảo 能năng 得đắc 菩Bồ 提Đề 也dã 。 世thế 親thân 釋thích 云vân 。 是thị 於ư 顛điên 倒đảo 中trung 善thiện 安an 住trụ 義nghĩa 。 謂vị 於ư 無vô 常thường 等đẳng 是thị 能năng 顛điên 倒đảo 。 釋thích 曰viết 。 此thử 則tắc 到đáo 彼bỉ 所sở 計kế 義nghĩa 名danh 善thiện 顛điên 倒đảo 。 於ư 此thử 安an 住trụ 故cố 得đắc 菩Bồ 提Đề 。 言ngôn 極cực 煩phiền 惱não 所sở 惱não 者giả 。 無vô 性tánh 釋thích 云vân 。 為vì 眾chúng 生sanh 故cố 。 長trường 時thời 劬cù 勞lao 精tinh 進tấn 所sở 惱não 。 亦diệc 引dẫn 上thượng 偈kệ 云vân 。 一nhất 同đồng 無vô 性tánh 二nhị 釋thích 無vô 別biệt 。 釋thích 云vân 。 若nhược 取thủ 顯hiển 說thuyết 為vi 貪tham 嗔sân 等đẳng 惱não 亂loạn 行hành 者giả 名danh 煩phiền 惱não 。 此thử 即tức 遠viễn 離ly 菩Bồ 提Đề 。 今kim 取thủ 祕bí 密mật 精tinh 進tấn 勤cần 苦khổ 劬cù 勞lao 行hành 者giả 。 亦diệc 名danh 煩phiền 惱não 則tắc 得đắc 菩Bồ 提Đề 。 其kỳ 第đệ 四tứ 句cú 得đắc 。 最tối 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 該cai 上thượng 二nhị 義nghĩa 。 莊trang 嚴nghiêm 論luận 第đệ 八bát 對đối 法pháp 第đệ 十thập 二nhị 。 皆giai 同đồng 此thử 說thuyết 。


疏sớ/sơ 。 亦diệc 猶do 小Tiểu 乘Thừa 十thập 遍biến 處xứ 者giả 。 大Đại 乘Thừa 亦diệc 有hữu 廣quảng 略lược 不bất 同đồng 。 今kim 順thuận 定định 十thập 故cố 引dẫn 小Tiểu 乘Thừa 。 至chí 法Pháp 界Giới 品phẩm 當đương 廣quảng 分phân 別biệt 。


疏sớ/sơ 。 亦diệc 猶do 依y 禪thiền 成thành 。 八Bát 解Giải 脫Thoát 者giả 。 亦diệc 如như 法Pháp 界giới 品phẩm 。


疏sớ/sơ 。 念niệm 想tưởng 觀quán 除trừ 者giả 。 即tức 智trí 論luận 文văn 。 文văn 云vân 。 般Bát 若Nhã 波ba 羅la 密mật 實thật 法pháp 不bất 顛điên 倒đảo 。 念niệm 想tưởng 觀quán 已dĩ 除trừ 言ngôn 語ngữ 法pháp 。 亦diệc 滅diệt 無vô 量lượng 眾chúng 罪tội 除trừ 。 清thanh 淨tịnh 心tâm 常thường 一nhất 。 如như 是thị 尊tôn 妙diệu 人nhân 則tắc 能năng 見kiến 般Bát 若Nhã 是thị 也dã 。 念niệm 想tưởng 觀quán 除trừ 約ước 於ư 內nội 智trí 。 則tắc 不bất 受thọ 外ngoại 境cảnh 。 見kiến 色sắc 如như 盲manh 等đẳng 而nhi 言ngôn 善thiện 巧xảo 者giả 。 非phi 涉thiệp 事sự 善thiện 巧xảo 不bất 念niệm 不bất 受thọ 是thị 入nhập 理lý 善thiện 巧xảo 耳nhĩ 。


疏sớ/sơ 。 初sơ 有hữu 八bát 句cú 別biệt 知tri 緣duyên 相tương/tướng 者giả 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 相tương/tướng 。 二nhị 知tri 迷mê 下hạ 十thập 二nhị 句cú 知tri 染nhiễm 淨tịnh 者giả 。 即tức 雙song 知tri 性tánh 相tướng 迷mê 悟ngộ 染nhiễm 淨tịnh 猶do 是thị 約ước 相tương/tướng 。 廣quảng 如như 六lục 地địa 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 二nhị 俱câu 叵phả 得đắc 。 即tức 約ước 性tánh 說thuyết 。 三tam 知tri 住trụ 下hạ 明minh 知tri 心tâm 行hành 者giả 。 即tức 能năng 知tri 性tánh 相tướng 觀quán 照chiếu 之chi 心tâm 。 此thử 中trung 可khả 以dĩ 寂tịch 照chiếu 虛hư 懷hoài 而nhi 了liễu 。 亦diệc 為vi 明minh 示thị 心tâm 觀quán 處xứ 也dã 。


疏sớ/sơ 。 亦diệc 猶do 三tam 法pháp 印ấn 等đẳng 等đẳng 取thủ 四tứ 印ấn 五ngũ 印ấn 。 並tịnh 如như 明minh 法pháp 品phẩm 說thuyết (# 五ngũ 十thập 六lục 經kinh )# 疏sớ/sơ 。 如như 善thiện 治trị 船thuyền 不bất 懼cụ 海hải 難nạn/nan 。 即tức 大đại 品phẩm 經kinh 意ý 。 第đệ 七Thất 地Địa 已dĩ 引dẫn 。


疏sớ/sơ 。 涅Niết 槃Bàn 春xuân 池trì 可khả 於ư 中trung 說thuyết 者giả 。 然nhiên 此thử 經Kinh 喻dụ 乃nãi 有hữu 二nhị 意ý 。 一nhất 約ước 教giáo 說thuyết 。 二nhị 約ước 理lý 說thuyết 。 今kim 引dẫn 涅Niết 槃Bàn 乃nãi 是thị 約ước 教giáo 。 即tức 第đệ 二nhị 名danh 春xuân 池trì 喻dụ 。 經Kinh 云vân 。 譬thí 如như 春xuân 時thời 。 有hữu 諸chư 人nhân 等đẳng 。 在tại 大đại 池trì 浴dục 。 乘thừa 船thuyền 遊du 戲hí 失thất 瑠lưu 璃ly 寶bảo 沒một 深thâm 水thủy 中trung 。 是thị 時thời 諸chư 人nhân 。 悉tất 共cộng 入nhập 水thủy 求cầu 覓mịch 是thị 寶bảo 。 競cạnh 捉tróc 瓦ngõa 石thạch 草thảo 木mộc 砂sa 礫lịch 。 各các 各các 自tự 謂vị 。 得đắc 瑠lưu 璃ly 寶bảo 。 歡hoan 喜hỷ 持trì 出xuất 。 乃nãi 知tri 非phi 真chân 。 是thị 時thời 寶bảo 珠châu 猶do 在tại 水thủy 中trung 。 以dĩ 珠châu 力lực 故cố 。 水thủy 皆giai 澄trừng 清thanh 。 於ư 是thị 大đại 眾chúng 。 乃nãi 見kiến 寶bảo 珠châu 故cố 在tại 水thủy 下hạ 。 猶do 如như 仰ngưỡng 觀quan 虛hư 空không 月nguyệt 形hình 。 是thị 時thời 眾chúng 中trung 。 有hữu 一nhất 智trí 人nhân 。 以dĩ 方phương 便tiện 力lực 。 安an 徐từ 入nhập 水thủy 即tức 得đắc 寶bảo 珠châu 。 遠viễn 公công 釋thích 云vân 。 此thử 即tức 對đối 前tiền 比Bỉ 丘Khâu 歎thán 昔tích 所sở 解giải 無vô 常thường 苦khổ 空không 無vô 我ngã 。 真chân 法pháp 教giáo 其kỳ 甄chân 揀giản 。 於ư 中trung 先tiên 喻dụ 。 後hậu 約ước 喻dụ 教giáo 勸khuyến 喻dụ 中trung 有hữu 三tam 。 一nhất 求cầu 真chân 取thủ 偽ngụy 喻dụ 。 二nhị 歡hoan 喜hỷ 持trì 出xuất 下hạ 知tri 偽ngụy 非phi 真chân 喻dụ 。 三tam 是thị 時thời 寶bảo 珠châu 猶do 在tại 水thủy 下hạ 捨xả 偽ngụy 取thủ 真chân 喻dụ 。 上thượng 方phương 喻dụ 意ý 下hạ 約ước 喻dụ 教giáo 勸khuyến 比Bỉ 丘Khâu 。 文văn 別biệt 有hữu 四tứ 。 一nhất 約ước 初sơ 喻dụ 呵ha 其kỳ 取thủ 偽ngụy 。 經Kinh 云vân 。 汝nhữ 等đẳng 比Bỉ 丘Khâu 。 不bất 應ưng 如như 是thị 。 修tu 集tập 無vô 常thường 苦khổ 無vô 我ngã 想tưởng 不bất 淨tịnh 想tưởng 等đẳng 。 以dĩ 為vi 實thật 義nghĩa 。 如như 彼bỉ 諸chư 人nhân 各các 以dĩ 瓦ngõa 石thạch 草thảo 木mộc 砂sa 礫lịch 而nhi 為vi 寶bảo 珠châu 。 二nhị 約ước 第đệ 三tam 喻dụ 教giáo 其kỳ 取thủ 真chân 。 經Kinh 云vân 。 汝nhữ 等đẳng 應ưng 當đương 。 善thiện 學học 方phương 便tiện 。 在tại 在tại 處xứ 處xứ 。 常thường 修tu 我ngã 想tưởng 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 淨tịnh 想tưởng 。 三tam 約ước 第đệ 二nhị 喻dụ 勸khuyến 知tri 昔tích 偽ngụy 。 經Kinh 云vân 。 復phục 應ưng 當đương 知tri 先tiên 所sở 修tu 集tập 。 四tứ 法pháp 相tướng 貌mạo 悉tất 是thị 顛điên 倒đảo 。 四tứ 重trọng/trùng 約ước 第đệ 三tam 喻dụ 勸khuyến 修tu 令linh 真chân 。 經Kinh 云vân 。 欲dục 得đắc 真chân 實thật 修tu 諸chư 想tưởng 者giả 。 如như 彼bỉ 智trí 人nhân 巧xảo 出xuất 寶bảo 珠châu 。 謂vị 我ngã 想tưởng 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 淨tịnh 想tưởng 。 關quan 中trung 釋thích 云vân 。 譬thí 如như 春xuân 時thời 。 有hữu 諸chư 人nhân 等đẳng 。 在tại 大đại 池trì 浴dục 者giả 。 全toàn 為vi 設thiết 譬thí 使sử 知tri 昔tích 非phi 而nhi 學học 今kim 得đắc 。 是thị 為vi 用dụng 也dã 。 春xuân 既ký 可khả 樂lạc 又hựu 開khai 浴dục 之chi 端đoan 而nhi 大đại 池trì 清thanh 曠khoáng 濯trạc 之chi 。 甚thậm 宜nghi 除trừ 垢cấu 合hợp 時thời 。 寔thật 唯duy 昔tích 說thuyết 無vô 常thường 想tưởng 者giả 。 沐mộc 浴dục 來lai 集tập 如như 林lâm 集tập 聽thính 本bổn 為vi 滌địch 累lũy/lụy/luy 。 以dĩ 譬thí 在tại 大đại 池trì 浴dục 。 今kim 喻dụ 不bất 稱xưng 故cố 云vân 。 有hữu 諸chư 人nhân 等đẳng 。 經kinh 言ngôn 乘thừa 船thuyền 遊du 戲hí 者giả 。 既ký 聽thính 致trí 惑hoặc 遂toại 有hữu 失thất 言ngôn 。 言ngôn 跡tích 似tự 漫mạn 。 義nghĩa 曰viết 浮phù 虛hư 而nhi 在tại 言ngôn 先tiên 則tắc 應ưng 前tiền 過quá 聽thính 者giả 。 乘thừa 以dĩ 為vi 實thật 。 是thị 泛phiếm 舟chu 之chi 像tượng 。 離ly 內nội 之chi 外ngoại 無vô 有hữu 實thật 功công 為vi 遊du 戲hí 也dã 。 經kinh 失thất 瑠lưu 璃ly 寶bảo 沒một 深thâm 水thủy 中trung 者giả 。 常thường 與dữ 無vô 常thường 。 理lý 本bổn 不bất 偏thiên 。 言ngôn 兼kiêm 可khả 珍trân 。 而nhi 必tất 是thị 應ưng 獲hoạch 由do 乘thừa 漫mạn 乖quai 之chi 為vi 失thất 寶bảo 也dã 。 乖quai 則tắc 永vĩnh 隱ẩn 為vi 深thâm 沒một 矣hĩ 。 經kinh 是thị 時thời 諸chư 人nhân 。 悉tất 共cộng 入nhập 水thủy 求cầu 覓mịch 是thị 寶bảo 者giả 。 聽thính 本bổn 應ưng 取thủ 言ngôn 旨chỉ 。 以dĩ 從tùng 失thất 成thành 求cầu 。 豈khởi 曰viết 知tri 之chi 理lý 數số 然nhiên 耳nhĩ 。 求cầu 必tất 就tựu 說thuyết 為vi 人nhân 入nhập 水thủy 矣hĩ 。 經kinh 競cạnh 捉tróc 瓦ngõa 石thạch 至chí 。 乃nãi 知tri 非phi 真chân 。 言ngôn 旨chỉ 雖tuy 俱câu 以dĩ 乖quai 為vi 隱ẩn 。 然nhiên 一nhất 本bổn 顯hiển 譬thí 浮phù 。 一nhất 本bổn 密mật 譬thí 沈trầm 而nhi 取thủ 互hỗ 其kỳ 實thật 非phi 寶bảo 。 為vi 草thảo 木mộc 瓦ngõa 石thạch 。 之chi 沈trầm 浮phù 也dã 。 皆giai 謂vị 得đắc 真chân 莫mạc 不bất 歡hoan 喜hỷ 持trì 出xuất 。 於ư 伊y 字tự 之chi 譬thí 及cập 佛Phật 判phán 非phi 。 明minh 外ngoại 乃nãi 知tri 非phi 也dã 。 經kinh 是thị 時thời 寶bảo 珠châu 至chí 水thủy 皆giai 澄trừng 清thanh 。 於ư 取thủ 不bất 得đắc 為vi 故cố 在tại 水thủy 中trung 。 於ư 知tri 非phi 為vi 義nghĩa 真chân 旨chỉ 始thỉ 現hiện 乎hồ 語ngữ 。 旨chỉ 現hiện 不bất 復phục 渾hồn 跡tích 則tắc 是thị 珠châu 力lực 使sử 澄trừng 清thanh 矣hĩ 。 經kinh 於ư 是thị 大đại 眾chúng 。 至chí 虛hư 空không 月nguyệt 形hình 者giả 。 既ký 自tự 知tri 謬mậu 方phương 見kiến 語ngữ 旨chỉ 。 猶do 在tại 言ngôn 下hạ 明minh 顯hiển 如như 月nguyệt 。 無vô 復phục 有hữu 暗ám 而nhi 理lý 可khả 仰ngưỡng 故cố 。 如như 仰ngưỡng 觀quan 虛hư 空không 中trung 月nguyệt 也dã 。 經kinh 是thị 時thời 眾chúng 中trung 。 至chí 即tức 便tiện 得đắc 珠châu 。 如như 說thuyết 修tu 行hành 。 為vi 安an 徐từ 入nhập 水thủy 。 要yếu 在tại 修tu 習tập 我ngã 常thường 四tứ 法pháp 而nhi 不bất 廢phế 替thế 方phương 便tiện 之chi 義nghĩa 。 先tiên 修tu 於ư 常thường 後hậu 知tri 無vô 常thường 。 如như 是thị 得đắc 成thành 在tại 我ngã 豈khởi 非phi 智trí 哉tai 。 經kinh 不bất 應ưng 修tu 習tập 。 無vô 常thường 等đẳng 想tưởng 乃nãi 至chí 而nhi 為vi 寶bảo 珠châu 者giả 合hợp 也dã 。 譬thí 中trung 已dĩ 悉tất 故cố 略lược 合hợp 耳nhĩ 。 昔tích 修tu 都đô 非phi 而nhi 以dĩ 為vi 是thị 似tự 彼bỉ 癡si 人nhân 也dã 。 經kinh 汝nhữ 等đẳng 應ưng 當đương 。 善thiện 學học 方phương 便tiện 在tại 在tại 處xứ 處xứ 。 常thường 修tu 我ngã 想tưởng 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 淨tịnh 想tưởng 者giả 。 處xứ 處xứ 常thường 修tu 此thử 四tứ 法Pháp 者giả 。 必tất 以dĩ 得đắc 之chi 為vi 方phương 便tiện 也dã 。 經kinh 復phục 應ưng 當đương 知tri 先tiên 所sở 修tu 習tập 。 四tứ 法pháp 相tướng 貌mạo 悉tất 是thị 顛điên 倒đảo 者giả 。 知tri 是thị 則tắc 知tri 非phi 。 知tri 非phi 則tắc 知tri 是thị 。 對đối 觀quán 然nhiên 後hậu 無vô 惑hoặc 矣hĩ 。 經kinh 欲dục 得đắc 真chân 實thật 修tu 諸chư 想tưởng 者giả 。 如như 彼bỉ 智trí 人nhân 巧xảo 出xuất 寶bảo 珠châu 。 所sở 謂vị 我ngã 想tưởng 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 淨tịnh 想tưởng 者giả 。 要yếu 常thường 修tu 得đắc 我ngã 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 淨tịnh 。 然nhiên 後hậu 都đô 得đắc 真chân 實thật 如như 彼bỉ 智trí 人nhân 也dã 。 上thượng 生sanh 公công 釋thích 遠viễn 師sư 大đại 同đồng 。 而nhi 不bất 委ủy 此thử 此thử 上thượng 約ước 權quyền 實thật 教giáo 旨chỉ 故cố 引dẫn 涅Niết 槃Bàn 。 若nhược 直trực 就tựu 經kinh 宜nghi 用dụng 心tâm 觀quán 約ước 理lý 以dĩ 說thuyết 。 經kinh 中trung 初sơ 法pháp 次thứ 喻dụ 。 後hậu 合hợp 。 以dĩ 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 清thanh 淨tịnh 妙diệu 法Pháp 。 而nhi 為vi 寶bảo 者giả 具cụ 三tam 德đức 故cố 。 明minh 為vi 般Bát 若Nhã 淨tịnh 即tức 解giải 脫thoát 妙diệu 為vi 法Pháp 身thân 。 即tức 體thể 之chi 智trí 曰viết 明minh 。 即tức 照chiếu 之chi 寂tịch 為vi 淨tịnh 。 斯tư 二nhị 不bất 二nhị 為vi 法Pháp 身thân 。 體thể 妙diệu 之chi 至chí 也dã 。 凡phàm 夫phu 如như 泥nê 二Nhị 乘Thừa 有hữu 淺thiển 智trí 如như 潦lạo 。 光quang 色sắc 不bất 改cải 不bất 壞hoại 自tự 心tâm 令linh 濁trược 水thủy 清thanh 。 即tức 是thị 利lợi 他tha 。 遠viễn 見kiến 煩phiền 惱não 。 異dị 於ư 凡phàm 夫phu 。 求cầu 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 異dị 於ư 二Nhị 乘Thừa 故cố 。 非phi 凡phàm 夫phu 行hạnh 。 非phi 賢hiền 聖thánh 行hạnh 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 。 也dã (# 五ngũ 十thập 七thất 經kinh )# 。


疏sớ/sơ 。 初sơ 一nhất 明minh 清thanh 淨tịnh 對đối 治trị 等đẳng 彼bỉ 有hữu 四tứ 分phần/phân 。 今kim 具cụ 其kỳ 三tam 。 但đãn 略lược 無vô 果quả 果quả 非phi 正chánh 地địa 故cố 。 然nhiên 諸chư 門môn 一nhất 一nhất 皆giai 與dữ 彼bỉ 本bổn 分phần/phân 相tương 應ứng 。 有hữu 不bất 曉hiểu 者giả 尋tầm 前tiền 自tự 了liễu 。


疏sớ/sơ 。 今kim 初sơ 前tiền 三tam 地địa 下hạ 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 四tứ 。 初sơ 明minh 以dĩ 此thử 門môn 釋thích 四tứ 地địa 所sở 以dĩ 。 二nhị 謂vị 離ly 有hữu 為vi 下hạ 釋thích 總tổng 名danh 。 三tam 地địa 經kinh 有hữu 十thập 下hạ 會hội 通thông 彼bỉ 經kinh 。 四tứ 結kết 云vân 下hạ 揀giản 大đại 異dị 小tiểu 耳nhĩ 。 然nhiên 此thử 中trung 離ly 生sanh 有hữu 二nhị 。 一nhất 離ly 卻khước 生sanh 。 二nhị 離ly 生sanh 澁sáp 出xuất 生sanh 亦diệc 二nhị 。 一nhất 從tùng 無vô 之chi 有hữu 曰viết 生sanh 。 二nhị 生sanh 長trưởng 名danh 生sanh 餘dư 可khả 思tư 。 疏sớ/sơ 瑜du 伽già 四tứ 十thập 六lục 明minh 菩Bồ 薩Tát 隨tùy 德đức 假giả 名danh 者giả 。 彼bỉ 論luận 云vân 。 一nhất 切thiết 菩Bồ 薩Tát 當đương 知tri 。


復phục 有hữu 如như 是thị 。 等đẳng 類loại 無vô 有hữu 差sai 別biệt 。 隨tùy 德đức 假giả 名danh 。 所sở 謂vị 名danh 為vi 。 菩Bồ 提Đề 薩Tát 埵Đóa 。 摩Ma 訶Ha 薩Tát 埵Đóa 。 成thành 就tựu 覺giác 慧tuệ 最tối 上thượng 照chiếu 明minh 最tối 勝thắng 真chân 子tử 最tối 勝thắng 住trụ 持trì 。 普phổ 能năng 降hàng 伏phục 最tối 勝thắng 萌manh 芽nha 。 亦diệc 名danh 勇dũng 健kiện 。 亦diệc 名danh 最tối 聖thánh 。 亦diệc 名danh 商thương 主chủ 。 亦diệc 名danh 大đại 名danh 稱xưng 。 亦diệc 名danh 憐lân 愍mẫn 。 亦diệc 名danh 大đại 福phước 。 亦diệc 名danh 自tự 在tại 。 亦diệc 名danh 法Pháp 師sư 。 如như 是thị 十thập 方phương 。 無vô 邊biên 無vô 際tế 。 諸chư 世thế 界giới 中trung 無vô 邊biên 。 菩Bồ 薩Tát 當đương 知tri 。 乃nãi 至chí 內nội 德đức 各các 別biệt 無vô 量lượng 無vô 邊biên 。 假giả 立lập 相tương/tướng 號hiệu 。 釋thích 曰viết 下hạ 引dẫn 二nhị 論luận 與dữ 此thử 全toàn 同đồng 。 一nhất 二nhị 小tiểu 異dị 義nghĩa 無vô 以dĩ 別biệt 。


疏sớ/sơ 。 又hựu 商Thương 主Chủ 天Thiên 子Tử 。 經kinh 有hữu 五ngũ 義nghĩa 者giả 。 一nhất 於ư 菩Bồ 提Đề 分Phần 。 住trụ 持trì 入nhập 故cố 。 故cố 名danh 菩Bồ 提Đề 薩Tát 埵Đóa 。 二nhị 入nhập 大Đại 乘Thừa 故cố 。 滿mãn 大Đại 乘Thừa 智trí 故cố 。 故cố 名danh 摩Ma 訶Ha 薩Tát 埵đóa 。 三tam 不bất 可khả 求cầu 法Pháp 智trí 德đức 入nhập 故cố 。 故cố 名danh 最tối 勝thắng 薩tát 埵đóa 。 四tứ 不bất 與dữ 煩phiền 惱não 共cộng 住trú 。 為vì 諸chư 眾chúng 生sanh 。 滅diệt 煩phiền 惱não 故cố 。 發phát 精tinh 進tấn 故cố 。 故cố 名danh 淨tịnh 薩tát 埵đóa 。 五ngũ 令linh 諸chư 眾chúng 生sanh 。 行hành 淨tịnh 道Đạo 故cố 。 故cố 名danh 極cực 淨tịnh 薩tát 埵đóa 。


疏sớ/sơ 。 言ngôn 義nghĩa 唯duy 實thật 教giáo 者giả 。 總tổng 生sanh 下hạ 六lục 段đoạn 。 四tứ 以dĩ 迴hồi 向hướng 無vô 休hưu 為vi 實thật 。 五ngũ 以dĩ 定định 知tri 三tam 昧muội 出xuất 入nhập 為vi 實thật 。 六Lục 通Thông 天thiên 眼nhãn 但đãn 見kiến 三tam 千thiên 等đẳng 。 三Tam 明Minh 十Thập 力Lực 方phương 見kiến 過quá 未vị 今kim 。 見kiến 死tử 此thử 生sanh 彼bỉ 。 便tiện 同đồng 力lực 義nghĩa 。 非phi 是thị 實thật 教giáo 無vô 此thử 義nghĩa 耳nhĩ 。 七thất 以dĩ 加gia 悲bi 念niệm 眾chúng 生sanh 為vi 實thật 。 又hựu 云vân 亦diệc 是thị 廣quảng 七thất 覺giác 中trung 一nhất 念niệm 覺giác 者giả 。 地địa 經kinh 約ước 道Đạo 品Phẩm 等đẳng 明minh 治trị 。 今kim 五ngũ 根căn 八bát 正chánh 即tức 是thị 道Đạo 品Phẩm 。 此thử 廣quảng 念niệm 覺giác 。 兼kiêm 有hữu 七thất 覺giác 則tắc 與dữ 前tiền 文văn 影ảnh 略lược 明minh 耳nhĩ 。 八bát 正chánh 中trung 以dĩ 順thuận 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 異dị 於ư 二Nhị 乘Thừa 為vi 實thật 。 九cửu 定định 權quyền 實thật 雙song 行hành 為vi 實thật 。 如như 初sơ 禪thiền 離ly 欲dục 恚khuể 害hại 是thị 實thật 。 而nhi 能năng 逆nghịch 化hóa 是thị 涉thiệp 權quyền 故cố 異dị 權quyền 小tiểu 之chi 九cửu 定định 也dã 。 下hạ 並tịnh 可khả 思tư 。 對đối 前tiền 三tam 地địa 。 九cửu 次thứ 第đệ 定định 。 則tắc 知tri 此thử 中trung 權quyền 實thật 雙song 行hành 。 以dĩ 實thật 教giáo 定định 故cố 。 下hạ 指chỉ 前tiền 文văn 。


疏sớ/sơ 。 四tứ 門môn 同đồng 顯hiển 道đạo 義nghĩa 下hạ 出xuất 經kinh 總tổng 標tiêu 。 所sở 以dĩ 約ước 義nghĩa 須tu 分phần/phân 下hạ 出xuất 疏sớ/sơ 。 別biệt 配phối 所sở 以dĩ 四tứ 中trung 前tiền 二nhị 是thị 五ngũ 地địa 修tu 道Đạo 為vi 六lục 地địa 。 莊trang 嚴nghiêm 道đạo 是thị 七thất 地địa 。 故cố 云vân 約ước 義nghĩa 須tu 分phần/phân 後hậu 二nhị 屬thuộc 後hậu 。 恐khủng 是thị 譯dịch 人nhân 一nhất 時thời 標tiêu 耳nhĩ 。


疏sớ/sơ 。 十thập 中trung 前tiền 四tứ 各các 一nhất 無vô 量lượng 者giả 。 會hội 五ngũ 無vô 量lượng 界giới 也dã 。


疏sớ/sơ 。 二nhị 無vô 量lượng 助trợ 道đạo 下hạ 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 四tứ 。 一nhất 顯hiển 同đồng 前tiền 文văn 。 然nhiên 彼bỉ 有hữu 三tam 分phần/phân 。 一nhất 勝thắng 慢mạn 對đối 治trị 。 二nhị 不bất 住trụ 道Đạo 行hạnh 勝thắng 。 三tam 彼bỉ 果quả 勝thắng 上thượng 十thập 平bình 等đẳng 是thị 治trị 他tha 地địa 慢mạn 。 隨tùy 如như 道đạo 即tức 治trị 自tự 地địa 慢mạn 。 俱câu 是thị 第đệ 一nhất 分phần/phân 。 今kim 此thử 即tức 二nhị 三tam 兩lưỡng 分phần/phân 。 二nhị 以dĩ 智trí 契khế 如như 下hạ 釋thích 成thành 不bất 住trụ 道đạo 義nghĩa 。 便tiện 仍nhưng 前tiền 釋thích 正Chánh 道Đạo 。 三tam 今kim 以dĩ 圓viên 融dung 下hạ 通thông 難nạn/nan 釋thích 成thành 難nạn/nan 云vân 。 今kim 是thị 助trợ 道đạo 豈khởi 是thị 不bất 住trụ 道Đạo 行hạnh 勝thắng 等đẳng 中trung 行hành 耶da 。 故cố 答đáp 云vân 。 俱câu 為vi 正Chánh 道Đạo 並tịnh 為vi 助trợ 道đạo 。 則tắc 助trợ 道đạo 中trung 有hữu 正Chánh 道Đạo 故cố 。 得đắc 合hợp 為vi 不bất 住trụ 道đạo 耳nhĩ 。 四tứ 然nhiên 正Chánh 道Đạo 不bất 隨tùy 事sự 轉chuyển 下hạ 復phục 有hữu 問vấn 言ngôn 。 既ký 俱câu 互hỗ 通thông 那na 得đắc 經kinh 中trung 分phần/phân 成thành 二nhị 名danh 。 故cố 答đáp 云vân 。 雖tuy 則tắc 互hỗ 通thông 而nhi 文văn 之chi 中trung 密mật 已dĩ 揀giản 異dị 。 則tắc 顯hiển 文văn 中trung 密mật 已dĩ 同đồng 用dụng 空không 等đẳng 。 顯hiển 互hỗ 通thông 義nghĩa 。 隨tùy 事sự 不bất 隱ẩn 顯hiển 二nhị 別biệt 義nghĩa 。


疏sớ/sơ 。 第đệ 六lục 無vô 量lượng 修tu 道Đạo 下hạ 文văn 四tứ 。 一nhất 顯hiển 修tu 道Đạo 是thị 六lục 地địa 所sở 由do 。 二nhị 無vô 去khứ 來lai 下hạ 顯hiển 其kỳ 同đồng 相tương/tướng 。 上thượng 顯hiển 義nghĩa 同đồng 此thử 顯hiển 文văn 同đồng 。 三tam 十thập 中trung 前tiền 四tứ 下hạ 別biệt 科khoa 配phối 屬thuộc 。 四tứ 四tứ 中trung 下hạ 隨tùy 文văn 別biệt 釋thích 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 先tiên 釋thích 十thập 平bình 等đẳng 言ngôn 云vân 。 彼bỉ 從tùng 別biệt 義nghĩa 開khai 成thành 前tiền 八bát 者giả 。 一nhất 無vô 相tướng 故cố 。 二nhị 無vô 體thể 。 三tam 無vô 生sanh 。 四tứ 無vô 成thành 。 五ngũ 本bổn 來lai 清thanh 淨tịnh 。 六lục 無vô 戲hí 論luận 。 七thất 無vô 取thủ 捨xả 。 八bát 寂tịch 靜tĩnh 故cố 。 平bình 等đẳng 言ngôn 今kim 總tổng 明minh 之chi 。 下hạ 略lược 有hữu 三tam 義nghĩa 。 一nhất 不bất 起khởi 心tâm 者giả 約ước 定định 故cố 。 經kinh 釋thích 云vân 無vô 動động 作tác 故cố 。 二nhị 稱xưng 本bổn 性tánh 約ước 觀quán 智trí 了liễu 本bổn 性tánh 心tâm 境cảnh 冥minh 故cố 。 故cố 經kinh 釋thích 云vân 如như 本bổn 性tánh 故cố 。 三tam 遣khiển 修tu 相tương/tướng 者giả 。 即tức 上thượng 二nhị 修tu 亦diệc 不bất 立lập 故cố 。 釋thích 云vân 無vô 自tự 性tánh 故cố 。


疏sớ/sơ 。 亦diệc 可khả 配phối 三tam 性tánh 等đẳng 者giả 。 如như 初sơ 來lai 去khứ 即tức 遍biến 計kế 所sở 執chấp 性tánh 。 以dĩ 不bất 不bất 之chi 即tức 相tướng 無vô 自tự 性tánh 性tánh 下hạ 。 二nhị 以dĩ 依y 他tha 圓viên 成thành 。 對đối 生sanh 無vô 自tự 性tánh 性tánh 。 勝thắng 義nghĩa 無vô 自tự 性tánh 性tánh 。 可khả 以dĩ 意ý 得đắc 。


疏sớ/sơ 。 四tứ 舉cử 七thất 喻dụ 通thông 顯hiển 無vô 著trước 者giả 。 七thất 喻dụ 全toàn 同đồng 彼bỉ 文văn 。 論luận 釋thích 云vân 。 此thử 明minh 遣khiển 我ngã 非phi 有hữu 相tương/tướng 而nhi 有hữu 二nhị 釋thích 。 一nhất 者giả 前tiền 七thất 句cú 以dĩ 無vô 破phá 有hữu 。 七thất 喻dụ 以dĩ 有hữu 遣khiển 無vô 。 令linh 不bất 著trước 無vô 故cố 。 二nhị 者giả 例lệ 同đồng 於ư 前tiền 。 亦diệc 以dĩ 無vô 遣khiển 有hữu 故cố 云vân 我ngã 非phi 有hữu 相tương/tướng 。 幻huyễn 夢mộng 影ảnh 像tượng 不bất 壞hoại 虛hư 相tương/tướng 。 取thủ 不bất 可khả 得đắc 。


疏sớ/sơ 。 今kim 別biệt 明minh 五ngũ 藏tạng 者giả 。 謂vị 脾tì 腎thận 心tâm 肺phế 肝can 也dã 。 上thượng 總tổng 舉cử 一nhất 腹phúc 所sở 有hữu 。 此thử 唯duy 此thử 五ngũ 藏tạng 下hạ 唯duy 一nhất 心tâm 約ước 事sự 即tức 然nhiên 。 約ước 法pháp 皆giai 十thập 融dung 無vô 盡tận 故cố 。


疏sớ/sơ 。 初sơ 明minh 十thập 眼nhãn 等đẳng 者giả 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 五ngũ 。 一nhất 指chỉ 前tiền 經kinh 文văn 釋thích 成thành 眼nhãn 義nghĩa 。 如như 實thật 知tri 見kiến 。 為vi 眼nhãn 義nghĩa 故cố 。 二nhị 十thập 中trung 下hạ 隨tùy 文văn 會hội 釋thích 。 三tam 出xuất 體thể 。 四tứ 明minh 次thứ 第đệ 。 五ngũ 餘dư 如như 別biệt 章chương 示thị 。 原nguyên 然nhiên 諸chư 教giáo 章chương 門môn 多đa 分phần 為vi 七thất 門môn 。 一nhất 釋thích 名danh 得đắc 名danh 。 二nhị 辨biện 體thể 。 三tam 修tu 成thành 次thứ 第đệ 。 四tứ 類loại 差sai 別biệt 。 五ngũ 見kiến 境cảnh 不bất 同đồng 。 六lục 約ước 人nhân 辨biện 異dị 。 七thất 問vấn 答đáp 分phân 別biệt 。 今kim 但đãn 義nghĩa 合hợp 五ngũ 段đoạn 之chi 中trung 。 初sơ 一nhất 義nghĩa 當đương 釋thích 名danh 。 照chiếu 矚chú 名danh 眼nhãn 故cố 。 別biệt 名danh 隨tùy 釋thích 中trung 辨biện 。 二nhị 隨tùy 文văn 會hội 釋thích 中trung 。 對đối 餘dư 五ngũ 眼nhãn 辨biện 開khai 合hợp 同đồng 異dị 。 於ư 中trung 先tiên 釋thích 前tiền 五ngũ 。 但đãn 明minh 業nghiệp 用dụng 同đồng 異dị 。 後hậu 五ngũ 即tức 開khai 合hợp 同đồng 異dị 。 前tiền 中trung 先tiên 總tổng 明minh 同đồng 異dị 。 後hậu 別biệt 釋thích 即tức 分phân 為vi 五ngũ 。 一nhất 肉nhục 眼nhãn 中trung 然nhiên 明minh 見kiến 不bất 見kiến 。 略lược 有hữu 五ngũ 義nghĩa 。 一nhất 見kiến 麁thô 不bất 見kiến 細tế 。 二nhị 見kiến 近cận 不bất 見kiến 遠viễn 。 三tam 見kiến 明minh 不bất 見kiến 暗ám 。 四tứ 見kiến 前tiền 不bất 見kiến 後hậu 。 五ngũ 見kiến 障chướng 內nội 不bất 見kiến 障chướng 外ngoại 。 斯tư 即tức 亦diệc 是thị 見kiến 境cảnh 不bất 同đồng 故cố 。


疏sớ/sơ 。 釋thích 及cập 引dẫn 論luận 影ảnh 出xuất 其kỳ 三tam 而nhi 言ngôn 等đẳng 者giả 。 等đẳng 取thủ 麁thô 細tế 明minh 暗ám 。 言ngôn 天thiên 眼nhãn 方phương 見kiến 遠viễn 等đẳng 。 等đẳng 取thủ 餘dư 四tứ 。 此thử 乃nãi 成thành 不bất 見kiến 遠viễn 等đẳng 非phi 釋thích 天thiên 眼nhãn 。 今kim 肉nhục 眼nhãn 下hạ 舉cử 此thử 顯hiển 勝thắng 。 四tứ 十thập 四tứ 下hạ 引dẫn 彼bỉ 指chỉ 此thử 。 其kỳ 應ưng 字tự 合hợp 言ngôn 說thuyết 字tự 。 此thử 中trung 不bất 說thuyết 者giả 。 即tức 智trí 論luận 指chỉ 摩Ma 訶Ha 般Bát 若Nhã 為vi 此thử 中trung 。


疏sớ/sơ 。 然nhiên 天thiên 眼nhãn 下hạ 二nhị 釋thích 天thiên 眼nhãn 中trung 。 先tiên 序tự 五ngũ 眼nhãn 。 言ngôn 假giả 和hòa 合hợp 者giả 。 即tức 是thị 出xuất 體thể 以dĩ 肉nhục 天thiên 二nhị 眼nhãn 皆giai 是thị 清thanh 淨tịnh 四tứ 大đại 。 不bất 可khả 見kiến 。 有hữu 對đối 色sắc 為vi 體thể 。 但đãn 人nhân 天thiên 趣thú 別biệt 耳nhĩ 。 言ngôn 不bất 見kiến 實thật 相tướng 者giả 。 即tức 是thị 所sở 見kiến 境cảnh 但đãn 翻phiên 前tiền 見kiến 近cận 不bất 見kiến 遠viễn 等đẳng 。 則tắc 前tiền 五ngũ 不bất 見kiến 。 天thiên 眼nhãn 皆giai 見kiến 而nhi 不bất 見kiến 實thật 相tướng 。 實thật 相tướng 是thị 慧tuệ 眼nhãn 境cảnh 故cố 。 從tùng 今kim 明minh 見kiến 心tâm 下hạ 顯hiển 此thử 十thập 眼nhãn 。 言ngôn 似tự 同đồng 彼bỉ 者giả 。 心tâm 若nhược 約ước 相tương/tướng 非phi 實thật 相tướng 故cố 。 今kim 具cụ 性tánh 相tướng 故cố 亦diệc 不bất 同đồng 。


疏sớ/sơ 。 此thử 中trung 慧tuệ 眼nhãn 下hạ 三tam 釋thích 慧tuệ 眼nhãn 。 言ngôn 似tự 法Pháp 眼nhãn 者giả 約ước 所sở 見kiến 境cảnh 異dị 。 以dĩ 彼bỉ 法Pháp 眼nhãn 見kiến 事sự 及cập 根căn 欲dục 等đẳng 。 今kim 見kiến 眾chúng 生sanh 諸chư 根căn 。 境cảnh 異dị 故cố 同đồng 彼bỉ 法pháp 。 此thử 中trung 法Pháp 眼nhãn 似tự 彼bỉ 慧tuệ 眼nhãn 者giả 。 彼bỉ 中trung 慧tuệ 眼nhãn 見kiến 理lý 境cảnh 故cố 。 即tức 如như 實thật 相tướng 也dã 。 從tùng 所sở 以dĩ 互hỗ 下hạ 出xuất 不bất 同đồng 之chi 由do 。 以dĩ 慧tuệ 眼nhãn 但đãn 見kiến 理lý 故cố 。 不bất 見kiến 盡tận 滅diệt 一nhất 異dị 。 今kim 舉cử 彼bỉ 不bất 見kiến 故cố 云vân 過quá 彼bỉ 。 則tắc 顯hiển 慧tuệ 眼nhãn 亦diệc 能năng 見kiến 。 理lý 但đãn 同đồng 者giả 不bất 舉cử 耳nhĩ 。


疏sớ/sơ 。 此thử 中trung 法Pháp 眼nhãn 下hạ 四tứ 釋thích 法Pháp 眼nhãn 。 亦diệc 舉cử 彼bỉ 不bất 能năng 顯hiển 此thử 之chi 能năng 。 則tắc 一nhất 切thiết 法pháp 。 如như 實thật 相tướng 言ngôn 通thông 事sự 實thật 理lý 實thật 。 若nhược 爾nhĩ 云vân 何hà 。 分phần/phân 於ư 法pháp 慧tuệ 。 然nhiên 法pháp 慧tuệ 二nhị 眼nhãn 俱câu 以dĩ 慧tuệ 數số 為vi 體thể 。 五ngũ 眼nhãn 中trung 明minh 自tự 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 慧tuệ 眼nhãn 以dĩ 正chánh 體thể 智trí 為vi 體thể 。 法Pháp 眼nhãn 以dĩ 後hậu 得đắc 智trí 為vi 性tánh 。 二nhị 云vân 。 法Pháp 眼nhãn 從tùng 所sở 知tri 法pháp 為vi 名danh 。 所sở 知tri 亦diệc 通thông 於ư 理lý 。 慧tuệ 眼nhãn 從tùng 能năng 知tri 智trí 為vi 名danh 。 今kim 正chánh 取thủ 後hậu 義nghĩa 則tắc 顯hiển 慧tuệ 眼nhãn 亦diệc 通thông 二nhị 慧tuệ 。


疏sớ/sơ 。 彼bỉ 佛Phật 眼nhãn 下hạ 五ngũ 釋thích 佛Phật 眼nhãn 。 先tiên 舉cử 他tha 宗tông 亦diệc 約ước 所sở 知tri 境cảnh 。 後hậu 今kim 舉cử 下hạ 會hội 釋thích 今kim 文văn 。 而nhi 有hữu 二nhị 意ý 。 一nhất 直trực 案án 文văn 則tắc 十Thập 力Lực 狹hiệp 於ư 一nhất 切thiết 法pháp 也dã 。 故cố 云vân 舉cử 勝thắng 。 下hạ 又hựu 云vân 十Thập 力Lực 下hạ 別biệt 顯hiển 同đồng 。 彼bỉ 不bất 出xuất 十Thập 力Lực 之chi 所sở 知tri 。 故cố 顯hiển 唯duy 屬thuộc 佛Phật 揀giản 異dị 法pháp 慧tuệ 。 故cố 舉cử 十Thập 力Lực 耳nhĩ 。 然nhiên 彼bỉ 釋thích 名danh 有hữu 三tam 義nghĩa 。 一nhất 云vân 。 四tứ 眼nhãn 在tại 佛Phật 皆giai 名danh 佛Phật 眼nhãn 。 此thử 即tức 佛Phật 身thân 之chi 眼nhãn 從tùng 主chủ 為vi 名danh 。 二nhị 云vân 。 佛Phật 者giả 覺giác 義nghĩa 覺giác 即tức 是thị 眼nhãn 當đương 體thể 為vi 名danh 。 三tam 亦diệc 可khả 照chiếu 達đạt 佛Phật 性tánh 名danh 為vi 佛Phật 眼nhãn 者giả 。 涅Niết 槃Bàn 云vân 。 若nhược 人nhân 能năng 見kiến 身thân 中trung 佛Phật 性tánh 。 雖tuy 是thị 肉nhục 眼nhãn 。 即tức 名danh 佛Phật 眼nhãn 故cố 。 以dĩ 十Thập 力Lực 當đương 體thể 照chiếu 達đạt 名danh 為vi 眼nhãn 耳nhĩ 。 彼bỉ 出xuất 體thể 云vân 。 佛Phật 眼nhãn 即tức 以dĩ 無vô 功công 用dụng 智trí 為vi 性tánh 。 或hoặc 以dĩ 圓viên 鏡kính 等đẳng 四Tứ 智Trí 為vi 體thể 。 皆giai 十Thập 力Lực 義nghĩa 耳nhĩ 。


疏sớ/sơ 。 後hậu 五ngũ 中trung 下hạ 釋thích 後hậu 五ngũ 眼nhãn 。 言ngôn 義nghĩa 兼kiêm 法pháp 慧tuệ 者giả 。 根căn 本bổn 智trí 即tức 慧tuệ 眼nhãn 攝nhiếp 後hậu 得đắc 智trí 兼kiêm 於ư 法pháp 慧tuệ 。 又hựu 能năng 知tri 即tức 慧tuệ 所sở 知tri 即tức 法pháp 。 其kỳ 出xuất 生sanh 死tử 眼nhãn 者giả 。 亦diệc 前tiền 慧tuệ 眼nhãn 。 慧tuệ 眼nhãn 見kiến 理lý 故cố 。 釋thích 無vô 礙ngại 眼nhãn 先tiên 正chánh 明minh 。 後hậu 為vi 不bất 壞hoại 相tương/tướng 下hạ 通thông 妨phương 。 妨phương 云vân 。 若nhược 爾nhĩ 一nhất 眼nhãn 即tức 足túc 何hà 用dụng 說thuyết 十thập 。 故cố 為vi 此thử 通thông 釋thích 。 一Nhất 切Thiết 智Trí 眼nhãn 。 中trung 言ngôn 即tức 是thị 普phổ 眼nhãn 者giả 。 名danh 異dị 體thể 一nhất 。 晉tấn 名danh 普phổ 眼nhãn 即tức 佛Phật 眼nhãn 總tổng 義nghĩa 。 然nhiên 普phổ 眼nhãn 略lược 有hữu 三tam 義nghĩa 。 一nhất 見kiến 普phổ 法pháp 故cố 。 二nhị 普phổ 見kiến 諸chư 法pháp 。 三tam 所sở 見kiến 即tức 眼nhãn 故cố 。 以dĩ 前tiền 二nhị 義nghĩa 況huống 出xuất 第đệ 三tam 。 具cụ 如như 毘Tỳ 盧Lô 遮Già 那Na 品phẩm 。 若nhược 法pháp 相tướng 宗tông 言ngôn 。 後hậu 佛Phật 眼nhãn 下hạ 五ngũ 眼nhãn 皆giai 佛Phật 眼nhãn 攝nhiếp 。 一Nhất 切Thiết 智Trí 眼nhãn 。 即tức 是thị 佛Phật 眼nhãn 。


疏sớ/sơ 。 故cố 知tri 十thập 眼nhãn 下hạ 第đệ 三tam 出xuất 體thể 。 隨tùy 相tương/tướng 別biệt 體thể 以dĩ 見kiến 於ư 前tiền 。 此thử 即tức 圓viên 融dung 總tổng 相tương/tướng 體thể 耳nhĩ 。


疏sớ/sơ 。 若nhược 辨biện 次thứ 下hạ 第đệ 四tứ 辨biện 次thứ 。 唯duy 約ước 十thập 眼nhãn 明minh 次thứ 。 次thứ 別biệt 知tri 根căn 境cảnh 即tức 慧tuệ 眼nhãn 。 次thứ 引dẫn 入nhập 如như 實thật 即tức 是thị 法Pháp 眼nhãn 。 次thứ 令linh 得đắc 佛Phật 力lực 即tức 是thị 佛Phật 眼nhãn 。 次thứ 尋tầm 光quang 而nhi 見kiến 即tức 通thông 智trí 眼nhãn 及cập 光quang 明minh 眼nhãn 。 光quang 有hữu 智trí 光quang 即tức 同đồng 智trí 故cố 。 次thứ 同đồng 歸quy 寂tịch 滅diệt 即tức 出xuất 生sanh 死tử 眼nhãn 。 後hậu 等đẳng 同đồng 法Pháp 界Giới 即tức 。 一Nhất 切Thiết 智Trí 眼nhãn 。 其kỳ 無vô 礙ngại 眼nhãn 以dĩ 是thị 總tổng 故cố 通thông 於ư 前tiền 後hậu 。 若nhược 法pháp 相tướng 中trung 明minh 次thứ 第đệ 者giả 。 約ước 修tu 以dĩ 明minh 。 為vi 導đạo 養dưỡng 身thân 先tiên 修tu 肉nhục 眼nhãn 。 肉nhục 眼nhãn 見kiến 麁thô 不bất 見kiến 細tế 等đẳng 。 次thứ 修tu 天thiên 眼nhãn 。 天thiên 眼nhãn 見kiến 色sắc 未vị 見kiến 真chân 境cảnh 。 故cố 修tu 慧tuệ 眼nhãn 。 慧tuệ 眼nhãn 見kiến 理lý 不bất 能năng 見kiến 事sự 。 故cố 修tu 法Pháp 眼nhãn 。 法Pháp 眼nhãn 未vị 圓viên 故cố 修tu 佛Phật 眼nhãn 。


疏sớ/sơ 。 餘dư 如như 別biệt 章chương 者giả 。 諸chư 章chương 門môn 中trung 皆giai 廣quảng 說thuyết 之chi 。 然nhiên 大đại 意ý 要yếu 妙diệu 上thượng 已dĩ 略lược 具cụ 。 今kim 更cánh 出xuất 其kỳ 見kiến 境cảnh 寬khoan 狹hiệp 。 然nhiên 所sở 見kiến 有hữu 四tứ 。 一nhất 事sự 。 二nhị 法pháp 。 三tam 理lý 。 四tứ 實thật 。 陰ấm 界giới 入nhập 等đẳng 差sai 別biệt 是thị 事sự 。 苦khổ 無vô 常thường 等đẳng 眾chúng 生sanh 根căn 性tánh 是thị 法pháp 。 二nhị 空không 真Chân 如Như 是thị 理lý 。 如Như 來Lai 藏tạng 中trung 。 真chân 常thường 佛Phật 性tánh 是thị 實thật 。 此thử 之chi 四tứ 法pháp 五ngũ 眼nhãn 所sở 見kiến 。 一nhất 肉nhục 眼nhãn 所sở 見kiến 。 見kiến 障chướng 內nội 等đẳng 。 然nhiên 凡phàm 夫phu 肉nhục 眼nhãn 。 見kiến 百bách 由do 旬tuần 。 二Nhị 乘Thừa 肉nhục 眼nhãn 同đồng 凡phàm 夫phu 見kiến 。 菩Bồ 薩Tát 肉nhục 眼nhãn 如như 大đại 品phẩm 說thuyết 。 極cực 遠viễn 見kiến 三Tam 千Thiên 界Giới 。 如Như 來Lai 肉nhục 眼nhãn 與dữ 菩Bồ 薩Tát 同đồng 。 見kiến 境cảnh 分phân 明minh 。 天thiên 眼nhãn 有hữu 二nhị 。 一nhất 報báo 得đắc 隨tùy 在tại 諸chư 地địa 及cập 於ư 下hạ 地địa 。 下hạ 不bất 能năng 見kiến 上thượng 。 若nhược 修tu 得đắc 者giả 。 智trí 論luận 云vân 。 凡phàm 夫phu 天thiên 眼nhãn 見kiến 。 一nhất 四tứ 天thiên 下hạ 。 以dĩ 小tiểu 聲Thanh 聞Văn 見kiến 小tiểu 千thiên 界giới 。 大đại 聲Thanh 聞Văn 見kiến 中trung 千thiên 界giới 。 阿a 那na 律luật 見kiến 三Tam 千Thiên 界Giới 。 緣Duyên 覺Giác 小tiểu 者giả 見kiến 中trung 千thiên 。 大đại 者giả 見kiến 大Đại 千Thiên 。 菩Bồ 薩Tát 修tu 得đắc 者giả 隨tùy 人nhân 大đại 小tiểu 所sở 見kiến 不bất 定định 。 遠viễn 者giả 見kiến 一nhất 切thiết 世thế 界giới 。 故cố 地địa 持trì 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 一nhất 切thiết 世thế 界giới 。 為vi 天thiên 眼nhãn 境cảnh 。 報báo 得đắc 者giả 大đại 品phẩm 經kinh 說thuyết 。 極cực 喜hỷ 見kiến 三tam 千thiên 如Như 來Lai 見kiến 一nhất 切thiết 。 後hậu 之chi 三tam 眼nhãn 不bất 可khả 以dĩ 方phương 所sở 定định 論luận 。 唯duy 約ước 得đắc 法Pháp 深thâm 淺thiển 以dĩ 辨biện 。 二Nhị 乘Thừa 慧tuệ 眼nhãn 唯duy 見kiến 生sanh 空không 。 菩Bồ 薩Tát 慧tuệ 眼nhãn 具cụ 見kiến 二nhị 空không 。 不bất 能năng 窮cùng 盡tận 。 如Như 來Lai 畢tất 竟cánh 。 二Nhị 乘Thừa 法Pháp 眼nhãn 但đãn 見kiến 苦khổ 無vô 常thường 等đẳng 諸chư 法pháp 總tổng 相tương/tướng 。 麁thô 觀quán 不bất 能năng 微vi 細tế 。 若nhược 約ước 不bất 知tri 根căn 欲dục 即tức 無vô 法Pháp 眼nhãn 。 菩Bồ 薩Tát 法Pháp 眼nhãn 了liễu 根căn 欲dục 性tánh 。 及cập 一nhất 切thiết 法pháp 。 若nhược 總tổng 若nhược 別biệt 。 若nhược 麁thô 若nhược 細tế 。 而nhi 無vô 不bất 窮cùng 盡tận 。 如Như 來Lai 與dữ 菩Bồ 薩Tát 同đồng 皆giai 悉tất 窮cùng 盡tận 。 佛Phật 眼nhãn 二Nhị 乘Thừa 全toàn 無vô 。 菩Bồ 薩Tát 人nhân 中trung 進tiến 退thoái 不bất 定định 。 地địa 前tiền 菩Bồ 薩Tát 聞văn 見kiến 佛Phật 性tánh 。 未vị 有hữu 佛Phật 眼nhãn 。 地địa 上thượng 眼nhãn 見kiến 故cố 有hữu 佛Phật 眼nhãn 。 若nhược 準chuẩn 涅Niết 槃Bàn 。 九cửu 地địa 已dĩ 還hoàn 聞văn 見kiến 佛Phật 性tánh 。 十Thập 地Địa 眼nhãn 見kiến 而nhi 未vị 了liễu 了liễu 。 但đãn 見kiến 自tự 身thân 所sở 有hữu 佛Phật 性tánh 。 不bất 見kiến 眾chúng 生sanh 。 所sở 有hữu 佛Phật 性tánh 。 於ư 自tự 身thân 中trung 。 十thập 分phần/phân 見kiến 一nhất 。 如Như 來Lai 佛Phật 眼nhãn 窮cùng 盡tận 。 此thử 明minh 見kiến 實thật 。 若nhược 約ước 人nhân 辨biện 餘dư 則tắc 可khả 知tri 。 佛Phật 之chi 三Tam 身Thân 化hóa 身thân 具cụ 五ngũ 。 報báo 身thân 無vô 肉nhục 眼nhãn 。 法Pháp 身thân 無vô 五ngũ 眼nhãn 。 若nhược 約ước 法pháp 性tánh 之chi 眼nhãn 亦diệc 得đắc 具cụ 五ngũ 。 然nhiên 隨tùy 法pháp 相tướng 宗tông 差sai 別biệt 。 斯tư 法pháp 性tánh 宗tông 中trung 一nhất 一nhất 圓viên 融dung 。 具cụ 如như 上thượng 說thuyết 。 五ngũ 十thập 八bát 經kinh )# 疏sớ/sơ 。 與dữ 三tam 施thí 九cửu 施thí 等đẳng 者giả 。 三tam 施thí 即tức 財tài 法pháp 無vô 畏úy 。 九cửu 施thí 即tức 一nhất 自tự 性tánh 。 二nhị 一nhất 切thiết 。 三tam 難nan 行hành 。 四tứ 一nhất 切thiết 門môn 。 五ngũ 善thiện 士sĩ 。 六lục 一nhất 切thiết 種chủng 。 七thất 遂toại 求cầu 。 八bát 二nhị 世thế 樂lạc 。 九cửu 清thanh 淨tịnh 。 乃nãi 至chí 六Lục 度Độ 四tứ 攝nhiếp 皆giai 有hữu 此thử 九cửu 。 十thập 行hành 之chi 初sơ 已dĩ 廣quảng 說thuyết 竟cánh 。 故cố 隨tùy 顯hiển 直trực 釋thích 者giả 。 財tài 施thí 若nhược 顯hiển 。 即tức 名danh 財tài 等đẳng 難nan 行hành 等đẳng 。 不bất 更cánh 廣quảng 引dẫn 九cửu 中trung 別biệt 義nghĩa 三tam 中trung 別biệt 義nghĩa 。


疏sớ/sơ 。 今kim 初sơ 十thập 施thí 等đẳng 者giả 。 言ngôn 一nhất 無vô 向hướng 背bối/bội 即tức 清thanh 淨tịnh 中trung 別biệt 義nghĩa 者giả 。 清thanh 淨tịnh 有hữu 十thập 。 今kim 但đãn 有hữu 無vô 向hướng 背bối/bội 之chi 一nhất 耳nhĩ 。 彼bỉ 當đương 第đệ 八bát 。 二nhị 遂toại 求cầu 施thí 者giả 。 遂toại 求cầu 皆giai 八bát 今kim 但đãn 有hữu 一nhất 。 三tam 二nhị 世thế 樂lạc 者giả 。 二nhị 世thế 樂lạc 有hữu 九cửu 。 今kim 亦diệc 唯duy 二nhị 所sở 以dĩ 引dẫn 梵Phạm 本bổn 者giả 。 不bất 亂loạn 之chi 言ngôn 不bất 順thuận 二nhị 世thế 樂lạc 。 以dĩ 應ứng 時thời 濟tế 難nạn/nan 順thuận 二nhị 世thế 樂lạc 故cố 。


疏sớ/sơ 。 餘dư 七thất 皆giai 一nhất 切thiết 施thí 者giả 。 一nhất 切thiết 即tức 是thị 三tam 施thí 。 然nhiên 亦diệc 九cửu 中trung 之chi 一nhất 。 然nhiên 一nhất 切thiết 有hữu 二nhị 。 一nhất 內nội 外ngoại 之chi 二nhị 。 二nhị 有hữu 其kỳ 三tam 即tức 財tài 法pháp 無vô 畏úy 。 故cố 下hạ 結kết 中trung 十thập 皆giai 通thông 三tam 。 今kim 前tiền 三tam 有hữu 其kỳ 別biệt 相tướng 。 後hậu 七thất 無vô 餘dư 施thí 別biệt 相tướng 故cố 。 云vân 即tức 一nhất 切thiết 耳nhĩ 。 五ngũ 雖tuy 兼kiêm 清thanh 淨tịnh 之chi 義nghĩa 。 不bất 求cầu 異dị 熟thục 。 即tức 十thập 中trung 第đệ 二nhị 也dã 。 六lục 亦diệc 難nan 行hành 者giả 。 以dĩ 兼kiêm 一nhất 切thiết 施thí 故cố 云vân 亦diệc 耳nhĩ 。 難nan 行hành 皆giai 三tam 即tức 三tam 中trung 第đệ 二nhị 。 七thất 內nội 外ngoại 財tài 等đẳng 者giả 。 內nội 外ngoại 即tức 一nhất 切thiết 中trung 初sơ 義nghĩa 也dã 。 財tài 等đẳng 通thông 一nhất 切thiết 中trung 三tam 也dã 。 八bát 九cửu 下hạ 通thông 釋thích 後hậu 三tam 。 先tiên 總tổng 標tiêu 。 此thử 迴hồi 向hướng 巧xảo 即tức 別biệt 釋thích 第đệ 八bát 。 治trị 第đệ 一nhất 過quá 即tức 經kinh 中trung 遠viễn 離ly 有hữu 為vi 。 治trị 第đệ 二nhị 過quá 即tức 遠viễn 離ly 無vô 為vi 。 上thượng 解giải 釋thích 句cú 行hành 不bất 住trụ 道đạo 下hạ 結kết 成thành 標tiêu 句cú 也dã 。


疏sớ/sơ 。 十thập 度độ 皆giai 有hữu 三tam 輪luân 者giả 。 梵Phạm 行hạnh 品phẩm 已dĩ 說thuyết 。 輪luân 即tức 施thí 家gia 三tam 輪luân 。


疏sớ/sơ 。 又hựu 四tứ 難nan 行hành 忍nhẫn 下hạ 上thượng 約ước 三tam 忍nhẫn 。 今kim 約ước 九cửu 忍nhẫn 難nan 行hành 有hữu 三tam 。 今kim 是thị 其kỳ 一nhất 。 於ư 下hạ 能năng 忍nhẫn 是thị 一nhất 難nan 行hành 。 對đối 於ư 上thượng 流lưu 生sanh 忍nhẫn 則tắc 易dị 。 童đồng 僕bộc 子tử 息tức 生sanh 忍nhẫn 則tắc 難nạn/nan 。 彼bỉ 合hợp 敬kính 順thuận 我ngã 合hợp 責trách 罰phạt 故cố 。 言ngôn 恕thứ 不bất 逮đãi 者giả 。 即tức 晉tấn 書thư 中trung 意ý 。 晉tấn 衛vệ 洗tẩy 馬mã 凡phàm 所sở 發phát 言ngôn 皆giai 為vi 實thật 錄lục 。


時thời 有hữu 一nhất 人nhân 。 非phi 理lý 相tương/tướng 忤ngỗ 。 後hậu 有hữu 僕bộc 使sử 所sở 為vi 非phi 理lý 於ư 此thử 二nhị 人nhân 。 並tịnh 無vô 慍uấn 色sắc 。 人nhân 問vấn 其kỳ 故cố 。 彼bỉ 對đối 之chi 曰viết 。 非phi 理lý 相tương/tướng 忤ngỗ 可khả 以dĩ 理lý 遣khiển 。 人nhân 之chi 不bất 逮đãi 可khả 以dĩ 情tình 恕thứ 。 故cố 云vân 恕thứ 不bất 逮đãi 故cố 。 以dĩ 釋thích 經kinh 中trung 為vi 上thượng 能năng 寬khoan 。 此thử 亦diệc 外ngoại 典điển 。 謂vị 居cư 上thượng 能năng 寬khoan 為vi 下hạ 能năng 敬kính 。 君quân 子tử 之chi 行hành 也dã 。


疏sớ/sơ 。 又hựu 前tiền 五ngũ 於ư 所sở 知tri 等đẳng 者giả 。 上thượng 約ước 攝nhiếp 論luận 三tam 慧tuệ 以dĩ 明minh 。 今kim 此thử 下hạ 文văn 即tức 瑜du 伽già 論luận 說thuyết 三tam 相tương/tướng 以dĩ 釋thích 五ngũ 六lục 七thất 。


疏sớ/sơ 。 第đệ 二nhị 二nhị 門môn 明minh 福phước 智trí 者giả 下hạ 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 二nhị 。 一nhất 總tổng 標tiêu 二nhị 門môn 。 二nhị 福phước 智trí 即tức 道đạo 下hạ 釋thích 二nhị 助trợ 道đạo 具cụ 言ngôn 。 乃nãi 有hữu 三tam 義nghĩa 。 一nhất 單đơn 福phước 是thị 道đạo 單đơn 智trí 亦diệc 然nhiên 。 二nhị 合hợp 二nhị 為vi 道đạo 。 三tam 雙song 絕tuyệt 為vi 正Chánh 道Đạo 。 助trợ 道đạo 具cụ 亦diệc 三tam 可khả 知tri 。


疏sớ/sơ 。 六lục 堅kiên 順thuận 位vị 等đẳng 者giả 。 十thập 忍nhẫn 品phẩm 初sơ 已dĩ 廣quảng 引dẫn 瓔anh 珞lạc 明minh 竟cánh 。 十thập 智trí 即tức 智trí 論luận 二nhị 十thập 六lục 。


疏sớ/sơ 。 俱câu 舍xá 云vân 大đại 種chủng 謂vị 四tứ 界giới 者giả 。 次thứ 句cú 即tức 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 。 即tức 是thị 界giới 品phẩm 。 具cụ 云vân 大đại 種chủng 。 謂vị 四tứ 界giới 即tức 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 。 能năng 成thành 持trì 等đẳng 業nghiệp 堅kiên 濕thấp 煖noãn 動động 性tánh 。 釋thích 云vân 。 初sơ 句cú 標tiêu 三tam 義nghĩa 稱xưng 大đại 。 一nhất 體thể 寬khoan 廣quảng 故cố 。 謂vị 四tứ 大đại 種chủng 遍biến 所sở 造tạo 色sắc 其kỳ 體thể 寬khoan 廣quảng 。 二nhị 增tăng 盛thịnh 聚tụ 中trung 形hình 相tướng 大đại 故cố 。 謂vị 大đại 地địa 等đẳng 。 三tam 能năng 起khởi 種chủng 種chủng 大đại 事sự 用dụng 故cố 。 如như 地địa 能năng 持trì 等đẳng 。 一nhất 義nghĩa 釋Thích 種chủng 與dữ 所sở 造tạo 色sắc 。 為vi 所sở 依y 故cố 。 大đại 即tức 是thị 種chủng 能năng 持trì 自tự 性tánh 故cố 名danh 為vi 界giới 。 次thứ 句cú 辨biện 業nghiệp 。 地địa 能năng 持trì 用dụng 。 等đẳng 取thủ 水thủy 能năng 成thành 相tương/tướng 火hỏa 能năng 成thành 熟thục 風phong 能năng 成thành 長trường/trưởng 。 後hậu 句cú 出xuất 體thể 可khả 知tri 。 今kim 但đãn 要yếu 初sơ 句cú 以dĩ 證chứng 界giới 為vi 毒độc 蛇xà 耳nhĩ 。


疏sớ/sơ 。 二nhị 明minh 了liễu 法pháp 者giả 。 下hạ 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 三tam 。 一nhất 來lai 意ý 。 二nhị 總tổng 。 以dĩ 普phổ 賢hiền 下hạ 顯hiển 能năng 了liễu 智trí 。 則tắc 是thị 圓viên 智trí 了liễu 法pháp 無vô 法pháp 非phi 圓viên 。 今kim 但đãn 約ước 相tương/tướng 則tắc 所sở 了liễu 通thông 小tiểu 耳nhĩ 。 三tam 一nhất 是thị 凡phàm 夫phu 下hạ 隨tùy 文văn 解giải 釋thích 。 以dĩ 稚trĩ 釋thích 經kinh 之chi 童đồng 。 以dĩ 昧muội 釋thích 經kinh 之chi 蒙mông 。 易dị 蒙mông 卦# 云vân 。 蒙mông 亨# 匪phỉ 我ngã 求cầu 童đồng 蒙mông 童đồng 蒙mông 來lai 求cầu 我ngã 。 初sơ 筮thệ 告cáo 再tái 三tam 瀆độc 。 瀆độc 則tắc 不bất 告cáo 利lợi 貞trinh 。 彖# 曰viết 。 蒙mông 山sơn 下hạ 有hữu 險hiểm 險hiểm 而nhi 止chỉ 蒙mông 。 蒙mông 亨# 以dĩ 亨# 行hành 時thời 中trung 也dã 。 匪phỉ 我ngã 求cầu 童đồng 蒙mông 童đồng 蒙mông 來lai 求cầu 我ngã 志chí 應ưng 也dã 。 初sơ 筮thệ 告cáo 以dĩ 剛cang 中trung 也dã 。 再tái 三tam 瀆độc 。 瀆độc 則tắc 不bất 告cáo 瀆độc 蒙mông 也dã 。 蒙mông 以dĩ 養dưỡng 正chánh 聖thánh 功công 也dã 。 象tượng 曰viết 。 山sơn 下hạ 出xuất 泉tuyền 蒙mông 。 君quân 子tử 以dĩ 果quả 行hành 育dục 有hữu 德đức 。 注chú 云vân 。 山sơn 下hạ 出xuất 泉tuyền 未vị 知tri 所sở 適thích 。 蒙mông 之chi 象tượng 也dã 。 釋thích 曰viết 。 今kim 正chánh 取thủ 蒙mông 昧muội 未vị 知tri 所sở 適thích 義nghĩa 耳nhĩ 。 言ngôn 長trường/trưởng 四tứ 善thiện 根căn 即tức 煖noãn 頂đảnh 忍nhẫn 。 世Thế 第Đệ 一Nhất 法Pháp 。 初Sơ 地Địa 已dĩ 廣quảng 。


疏sớ/sơ 。 二nhị 謂vị 隨tùy 信tín 他tha 言ngôn 而nhi 行hành 道Đạo 故cố 名danh 隨tùy 信tín 行hành 等đẳng 者giả 。 俱câu 舍xá 賢hiền 聖thánh 品phẩm 論luận 云vân 。 且thả 於ư 十thập 五ngũ 心tâm 位vị 建kiến 立lập 眾chúng 聖thánh 有hữu 差sai 別biệt 者giả 。 頌tụng 云vân 。 名danh 隨tùy 信tín 法pháp 行hành 由do 根căn 利lợi 鈍độn 別biệt 。 釋thích 曰viết 。 見kiến 道đạo 位vị 中trung 聖thánh 者giả 有hữu 二nhị 。 一nhất 隨tùy 信tín 行hành 。 二nhị 隨tùy 法pháp 行hành 。 由do 根căn 利lợi 鈍độn 別biệt 立lập 此thử 二nhị 。 謂vị 鈍độn 者giả 名danh 隨tùy 信tín 行hành 。 彼bỉ 於ư 先tiên 時thời 。 隨tùy 信tín 他tha 言ngôn 而nhi 行hành 義nghĩa 故cố 。 若nhược 利lợi 根căn 者giả 。 名danh 隨tùy 法pháp 行hành 。 彼bỉ 於ư 先tiên 時thời 。 由do 自tự 披phi 閱duyệt 契Khế 經Kinh 等đẳng 法Pháp 。 隨tùy 行hành 義nghĩa 故cố 。 此thử 二nhị 若nhược 至chí 修tu 道Đạo 。 初sơ 名danh 住trụ 信tín 解giải 。 後hậu 名danh 見kiến 至chí 。 疏sớ/sơ 已dĩ 具cụ 用dụng 。


疏sớ/sơ 。 然nhiên 今kim 既ký 云vân 下hạ 揀giản 實thật 異dị 權quyền 。 先tiên 正chánh 明minh 小Tiểu 乘Thừa 。 但đãn 知tri 我ngã 空không 尚thượng 謂vị 法pháp 有hữu 。 安an 覺giác 自tự 性tánh 。 而nhi 云vân 等đẳng 者giả 。 見kiến 真chân 實thật 諦đế 。 是thị 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 。 知tri 無vô 往vãng 來lai 。 是thị 斯Tư 陀Đà 含Hàm 阿A 那Na 含Hàm 人nhân 。 不bất 念niệm 受thọ 生sanh 法pháp 。 阿A 羅La 漢Hán 人nhân 。 成thành 就tựu 四tứ 義nghĩa 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 人nhân 。 一nhất 味vị 緣duyên 起khởi 言ngôn 義nghĩa 皆giai 通thông 大đại 故cố 有hữu 等đẳng 言ngôn 。


疏sớ/sơ 。 是thị 以dĩ 智trí 論luận 下hạ 。 引dẫn 證chứng 成thành 前tiền 通thông 大đại 之chi 義nghĩa 。 天thiên 台thai 引dẫn 此thử 立lập 於ư 通thông 教giáo 。 通thông 大đại 通thông 小tiểu 通thông 淺thiển 通thông 深thâm 。 今kim 先tiên 列liệt 名danh 。 後hậu 當đương 釋thích 義nghĩa 。 初sơ 列liệt 名danh 者giả 。 一nhất 乾can/kiền/càn 慧tuệ 地địa 。 二nhị 性tánh 地địa 。 三tam 八bát 人nhân 地địa 。 四tứ 見kiến 地địa 。 五ngũ 薄bạc 地địa 。 六lục 離ly 欲dục 地địa 。 七thất 已dĩ 辦biện 地địa 。 八bát 辟Bích 支Chi 佛Phật 地Địa 。 九cửu 菩Bồ 薩Tát 地địa 。 十thập 佛Phật 性tánh 地địa 。 大đại 品phẩm 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 從tùng 初sơ 。 乾can/kiền/càn 慧tuệ 地địa 至chí 菩Bồ 薩Tát 地địa 。 皆giai 學học 而nhi 不bất 取thủ 證chứng 。 佛Phật 地địa 亦diệc 學học 亦diệc 證chứng 故cố 云vân 通thông 三tam 乘thừa 法Pháp 也dã 。 二nhị 解giải 釋thích 者giả 。 乾can/kiền/càn 慧tuệ 地địa 者giả 三tam 乘thừa 初sơ 心tâm 通thông 名danh 乾can/kiền/càn 慧tuệ 。 即tức 是thị 大Đại 乘Thừa 。 三tam 賢hiền 之chi 位vị 。 小Tiểu 乘Thừa 即tức 是thị 五ngũ 停đình 心tâm 等đẳng 。 謂vị 一nhất 五ngũ 停đình 心tâm 觀quán 。 二nhị 別biệt 相tướng 念niệm 觀quán 。 三tam 總tổng 相tương/tướng 念niệm 觀quán 。 總tổng 觀quán 無vô 生sanh 四tứ 真Chân 諦Đế 理lý 故cố 名danh 乾can/kiền/càn 慧tuệ 。 意ý 云vân 。 未vị 得đắc 定định 水thủy 故cố 。 二nhị 性tánh 地địa 者giả 。 若nhược 用dụng 總tổng 相tương/tướng 念niệm 成thành 。 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 。 初sơ 發phát 有hữu 漏lậu 善thiện 入nhập 煖Noãn 法Pháp 頂Đảnh 法Pháp 忍Nhẫn 法Pháp 。 世Thế 第Đệ 一Nhất 法Pháp 。 皆giai 名danh 性tánh 地địa 。 成thành 內nội 凡phàm 故cố 。 三tam 八bát 人nhân 地địa 。 謂vị 信tín 行hành 法Pháp 行hành 。 二nhị 人nhân 體thể 解giải 見kiến 道đạo 假giả 。 以dĩ 發phát 真chân 斷đoạn 見kiến 惑hoặc 。 在tại 無vô 間gian 道đạo 即tức 八bát 人nhân 地địa 。 四tứ 見kiến 地địa 。 即tức 是thị 三tam 乘thừa 同đồng 見kiến 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 之chi 理lý 。 同đồng 斷đoạn 八bát 十thập 八bát 使sử 盡tận 也dã 。 五ngũ 薄bạc 地địa 者giả 。 發phát 六lục 無vô 礙ngại 斷đoạn 欲dục 界giới 六lục 品phẩm 惑hoặc 。 證chứng 第đệ 六lục 解giải 脫thoát 。 欲dục 界giới 煩phiền 惱não 薄bạc 故cố 。 六lục 離ly 欲dục 地địa 。 謂vị 斷đoạn 欲dục 界giới 五ngũ 順thuận 下hạ 分phần/phân 結kết 盡tận 。 離ly 欲dục 界giới 煩phiền 惱não 也dã 。 釋thích 曰viết 。 五ngũ 順thuận 下hạ 分phần/phân 結kết 者giả 。 一nhất 身thân 見kiến 。 二nhị 戒giới 取thủ 。 三tam 疑nghi 。 四tứ 欲dục 貪tham 。 五ngũ 嗔sân 恚khuể 故cố 。 俱câu 舍xá 頌tụng 云vân 。 由do 二nhị 不bất 超siêu 欲dục 即tức 四tứ 五ngũ 也dã 。 由do 三tam 復phục 還hoàn 下hạ 即tức 上thượng 三tam 也dã 。 七thất 已dĩ 辦biện 地địa 者giả 。 即tức 發phát 真chân 無vô 漏lậu 斷đoạn 五ngũ 順thuận 上thượng 分phần/phân 結kết 八bát 十thập 八bát 品phẩm 修tu 惑hoặc 。 盡tận 斷đoạn 三tam 界giới 事sự 究cứu 竟cánh 故cố 言ngôn 已dĩ 辦biện 。 釋thích 曰viết 。 五ngũ 順thuận 上thượng 分phần/phân 結kết 者giả 。 一nhất 色sắc 愛ái 。 二nhị 無vô 色sắc 愛ái 。 三tam 上thượng 二nhị 界giới 掉trạo 舉cử 。 四tứ 二nhị 界giới 慢mạn 。 五ngũ 二nhị 界giới 無vô 明minh 也dã 。 貪tham 過quá 重trọng/trùng 故cố 二nhị 界giới 別biệt 明minh 。 餘dư 三tam 過quá 微vi 二nhị 界giới 合hợp 說thuyết 。 有hữu 此thử 五ngũ 結kết 不bất 超siêu 上thượng 界giới 名danh 順thuận 上thượng 分phần/phân 結kết 。 八bát 辟Bích 支Chi 佛Phật 地Địa 者giả 。 緣Duyên 覺Giác 功công 德đức 力lực 大đại 故cố 能năng 侵xâm 餘dư 習tập 氣khí 故cố 。 九cửu 菩Bồ 薩Tát 地địa 從tùng 空không 入nhập 假giả 。 道đạo 觀quán 雙song 流lưu 。 深thâm 觀quán 二nhị 諦đế 。 斷đoạn 習tập 氣khí 色sắc 心tâm 等đẳng 無vô 明minh 。 得đắc 界giới 外ngoại 法Pháp 界Giới 道đạo 種chủng 智trí 。 遊du 戲hí 神thần 通thông 。 學học 佛Phật 十Thập 力Lực 等đẳng 故cố 。 十thập 佛Phật 地địa 者giả 。 大đại 功công 德đức 力lực 。 資tư 於ư 智trí 慧tuệ 。 一nhất 念niệm 相tương 應ứng 。 慧tuệ 觀quán 真Chân 諦Đế 究cứu 竟cánh 習tập 氣khí 究cứu 竟cánh 盡tận 也dã 。 故cố 智trí 論luận 云vân 。 聲Thanh 聞Văn 智trí 慧tuệ 力lực 弱nhược 。 如như 小tiểu 火hỏa 燒thiêu 木mộc 。 雖tuy 然nhiên 猶do 有hữu 炭thán 在tại 緣Duyên 覺Giác 。 智trí 力lực 強cường/cưỡng 如như 大đại 火hỏa 燒thiêu 木mộc 。 木mộc 然nhiên 炭thán 盡tận 餘dư 有hữu 灰hôi 。 在tại 諸chư 佛Phật 智trí 力lực 大đại 如như 劫kiếp 火hỏa 炭thán 灰hôi 俱câu 盡tận 。 亦diệc 如như 兔thố 馬mã 等đẳng 喻dụ 。 菩Bồ 薩Tát 佛Phật 地địa 名danh 異dị 二Nhị 乘Thừa 。 何hà 得đắc 言ngôn 通thông 。 答đáp 名danh 字tự 雖tuy 異dị 同đồng 是thị 無Vô 學Học 。 應Ứng 供Cúng 得đắc 二nhị 涅Niết 槃Bàn 共cộng 歸quy 灰hôi 斷đoạn 證chứng 果Quả 。 是thị 一nhất 名danh 義nghĩa 不bất 殊thù 。 是thị 名danh 同đồng 義nghĩa 。 究cứu 竟cánh 俱câu 同đồng 也dã 。 廣quảng 如như 天thiên 台thai 四tứ 教giáo 。


疏sớ/sơ 。 此thử 上thượng 二nhị 下hạ 結kết 。 第đệ 二nhị 三tam 即tức 上thượng 所sở 引dẫn 俱câu 舍xá 意ý 也dã 。


疏sớ/sơ 。 四tứ 第đệ 八bát 人nhân 者giả 。 俱câu 舍xá 二nhị 十thập 三tam 賢hiền 聖thánh 品phẩm 釋thích 住trụ 果quả 極cực 七thất 返phản 偈kệ 。 先tiên 問vấn 云vân 。 此thử 預dự 流lưu 名danh 為vi 何hà 義nghĩa 。 若nhược 初sơ 得đắc 道Đạo 名danh 為vi 預dự 流lưu 。 則tắc 預dự 流lưu 名danh 應ưng 目mục 第đệ 八bát 。 若nhược 初sơ 得đắc 果quả 名danh 為vi 預dự 流lưu 。 則tắc 倍bội 離ly 欲dục 全toàn 離ly 欲dục 者giả 。 至chí 道đạo 類loại 智trí 應ưng 名danh 預dự 流lưu 。 下hạ 答đáp 意ý 明minh 初sơ 得đắc 果quả 故cố 名danh 為vi 預dự 流lưu 。 以dĩ 超siêu 斷đoạn 者giả 不bất 定định 初sơ 得đắc 故cố 。 俱câu 舍xá 大đại 疏sớ/sơ 寶bảo 公công 但đãn 云vân 若nhược 預dự 流lưu 名danh 目mục 初sơ 得đắc 道Đạo 。 即tức 初sơ 見kiến 道đạo 第đệ 八bát 人nhân 應ưng 名danh 預dự 流lưu 。 亦diệc 不bất 釋thích 於ư 第đệ 八bát 所sở 以dĩ 離ly 欲dục 等đẳng 言ngôn 。 小tiểu 疏sớ/sơ 釋thích 云vân 。 其kỳ 苦khổ 法Pháp 忍Nhẫn 即tức 是thị 第đệ 八bát 人nhân 。 於ư 八bát 忍nhẫn 中trung 從tùng 後hậu 疏sớ/sơ 之chi 為vi 第đệ 八bát 故cố 。 若nhược 義nghĩa 林lâm 法Pháp 師sư 大đại 疏sớ/sơ 鈔sao 云vân 。 八bát 人nhân 地địa 謂vị 預dự 流lưu 向hướng 也dã 。 四Tứ 向Hướng 四Tứ 果Quả 。 從tùng 後hậu 數số 之chi 為vi 第đệ 八bát 故cố 。 婆bà 沙sa 三tam 十thập 六lục 第đệ 八bát 聖thánh 者giả 。 謂vị 隨tùy 信tín 行hành 及cập 隨tùy 法pháp 行hành 從tùng 勝thắng 數số 為vi 第đệ 八bát 故cố 。 又hựu 更cánh 一nhất 解giải 。 與dữ 小tiểu 疏sớ/sơ 同đồng 。 探thám 玄huyền 引dẫn 大đại 般Bát 若Nhã 。 亦diệc 初sơ 果quả 向hướng 同đồng 於ư 林lâm 公công 從tùng 後hậu 數số 之chi 。 澤trạch 州châu 遠viễn 公công 引dẫn 古cổ 婆bà 沙sa 論luận 。 詺# 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 向hướng 以dĩ 為vi 第đệ 八bát 。 而nhi 對đối 見kiến 道đạo 前tiền 七thất 方phương 便tiện 故cố 名danh 第đệ 八bát 故cố 。 彼bỉ 論luận 中trung 問vấn 言ngôn 。 云vân 何hà 為vi 第đệ 八bát 人nhân 。 所sở 謂vị 信tín 堅kiên 及cập 法pháp 堅kiên 。 鈍độn 根căn 之chi 人nhân 。 見kiến 道đạo 名danh 信tín 堅kiên 。 利lợi 根căn 之chi 人nhân 名danh 法pháp 堅kiên 。 釋thích 曰viết 。 此thử 上thượng 全toàn 同đồng 林lâm 公công 引dẫn 文văn 。 而nhi 取thủ 義nghĩa 逆nghịch 順thuận 為vi 別biệt 。 俱câu 未vị 見kiến 文văn 。 以dĩ 義nghĩa 取thủ 人nhân 遠viễn 公công 理lý 長trường/trưởng 。 第đệ 八bát 之chi 名danh 所sở 以dĩ 順thuận 故cố 。 遠viễn 公công 又hựu 云vân 。 外ngoại 國quốc 相tương/tướng 傳truyền 云vân 。 更cánh 有hữu 八bát 人nhân 者giả 初sơ 發phát 心tâm 人nhân 。 而nhi 未vị 有hữu 行hành 。 二nhị 有hữu 相tương/tướng 行hành 人nhân 憎tăng 厭yếm 生sanh 死tử 。 樂nhạo 修tu 善thiện 法Pháp 。 三tam 無vô 相tướng 行hành 人nhân 學học 觀quán 空không 理lý 破phá 離ly 欣hân 厭yếm 。 見kiến 人nhân 行hành 惡ác 。 心tâm 無vô 忿phẫn 怒nộ 。 見kiến 人nhân 修tu 善thiện 。 亦diệc 不bất 欣hân 慶khánh 。 四tứ 方phương 便tiện 行hành 人nhân 雖tuy 見kiến 法pháp 空không 而nhi 常thường 隨tùy 有hữu 。 起khởi 諸chư 善thiện 行hành 。 此thử 四tứ 在tại 於ư 善thiện 趣thú 地địa 中trung 。 五ngũ 者giả 習tập 種chủng 。 六lục 者giả 性tánh 種chủng 。 七thất 者giả 解giải 行hành 。 八bát 者giả 聖thánh 種chủng 。 初sơ 依y 地địa 前tiền 未vị 同đồng 聖thánh 種chủng 故cố 非phi 第đệ 八bát 。 第đệ 八bát 人nhân 者giả 。 不bất 名danh 凡phàm 夫phu 。 彰chương 異dị 於ư 前tiền 云vân 。 不bất 名danh 凡phàm 夫phu 。 揀giản 異dị 初sơ 依y 。 名danh 為vi 菩Bồ 薩Tát 。 當đương 相tương 以dĩ 論luận 不bất 名danh 為vi 佛Phật 。 別biệt 異dị 於ư 後hậu 。 釋thích 曰viết 。 遠viễn 公công 解giải 前tiền 順thuận 今kim 文văn 。 後hậu 非phi 今kim 意ý 。 彼bỉ 釋thích 四tứ 依y 故cố 可khả 用dụng 之chi 。 因nhân 便tiện 引dẫn 來lai 以dĩ 彰chương 異dị 轍triệt 。 今kim 疏sớ/sơ 正chánh 意ý 取thủ 初sơ 果quả 向hướng 。 而nhi 俱câu 舍xá 小tiểu 疏sớ/sơ 亦diệc 是thị 初sơ 向hướng 而nhi 局cục 苦khổ 忍nhẫn 。 義nghĩa 成thành 大đại 局cục 亦diệc 彰chương 異dị 轍triệt 。 非phi 用dụng 指chỉ 南nam 下hạ 引dẫn 智trí 論luận 八bát 人nhân 。 亦diệc 初sơ 果quả 向hướng 通thông 十thập 五ngũ 心tâm 。 而nhi 若nhược 約ước 超siêu 斷đoạn 容dung 餘dư 果quả 向hướng 。


疏sớ/sơ 。 故cố 智trí 論luận 中trung 有hữu 八bát 人nhân 地địa 者giả 。 證chứng 前tiền 文văn 是thị 初sơ 果quả 向hướng 。 案án 前tiền 十Thập 地Địa 。 第đệ 三tam 八bát 人nhân 在tại 於ư 見kiến 道đạo 無vô 間gian 道đạo 故cố 。 五ngũ 十thập 九cửu 云vân 。 八bát 人nhân 地địa 者giả 。 所sở 謂vị 見kiến 諦Đế 道đạo 中trung 信tín 行hành 一nhất 。 法pháp 行hành 二nhị 。 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 極cực 六lục 七thất 世thế 生sanh 三tam 有hữu 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 。 今kim 世thế 煩phiền 惱não 。 盡tận 得đắc 阿A 羅La 漢Hán 。 四tứ 有hữu 家gia 家gia 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 三tam 世thế 生sanh 。 已dĩ 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。 五ngũ 有hữu 中trung 間gian 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 。 六lục 除trừ 第đệ 三tam 餘dư 中trung 間gian 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。 七thất 住trụ 六lục 住trụ 無vô 礙ngại 五ngũ 解giải 脫thoát 中trung 者giả 八bát 。 皆giai 是thị 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 向hướng 。 釋thích 曰viết 。 此thử 則tắc 初sơ 果quả 向hướng 中trung 有hữu 八bát 種chủng 人nhân 故cố 名danh 八bát 人nhân 地địa 。 非phi 獨độc 第đệ 八bát 。 然nhiên 此thử 八bát 人nhân 望vọng 七thất 方phương 便tiện 皆giai 是thị 第đệ 八bát 。 二nhị 義nghĩa 俱câu 成thành 。 謂vị 亦diệc 名danh 第đệ 八bát 亦diệc 名danh 八bát 人nhân 地địa 也dã 。 故cố 疏sớ/sơ 引dẫn 來lai 證chứng 成thành 初sơ 向hướng 。 望vọng 後hậu 第đệ 五ngũ 既ký 是thị 初sơ 果quả 。 此thử 為vi 初sơ 向hướng 次thứ 第đệ 分phân 明minh 。 若nhược 唯duy 取thủ 於ư 苦khổ 法Pháp 忍Nhẫn 者giả 。 餘dư 之chi 七thất 忍nhẫn 何hà 以dĩ 揀giản 之chi 。 又hựu 十thập 四tứ 心tâm 何hà 以dĩ 不bất 取thủ 。 又hựu 十thập 五ngũ 心tâm 皆giai 未vị 得đắc 果quả 。 論luận 主chủ 何hà 獨độc 將tương 苦khổ 法Pháp 忍Nhẫn 而nhi 為vi 難nạn/nan 辭từ 。 林lâm 公công 成thành 立lập 為vi 初sơ 果quả 向hướng 理lý 則tắc 無vô 違vi 。 而nhi 從tùng 勝thắng 進tiến 數số 亦diệc 無vô 所sở 以dĩ 。 正chánh 義nghĩa 如như 前tiền 。


疏sớ/sơ 。 若nhược 約ước 超siêu 斷đoạn 等đẳng 者giả 。 此thử 下hạ 揀giản 濫lạm 正chánh 取thủ 初sơ 果quả 之chi 向hướng 。 不bất 取thủ 二nhị 三tam 果quả 向hướng 。 以dĩ 超siêu 斷đoạn 人nhân 不bất 定định 初sơ 得đắc 故cố 。 經kinh 略lược 無vô 。 以dĩ 義nghĩa 合hợp 有hữu 故cố 復phục 出xuất 耳nhĩ 。 即tức 俱câu 舍xá 云vân 。 具cụ 修tu 惑hoặc 斷đoạn 一nhất 。 至chí 五ngũ 向hướng 初sơ 果quả 。 斷đoạn 次thứ 三tam 向hướng 二nhị 。 離ly 八bát 地địa 三tam 向hướng 。 至chí 第đệ 十thập 六lục 心tâm 。 隨tùy 三tam 向hướng 住trụ 果quả 。 名danh 信tín 解giải 見kiến 至chí 。 亦diệc 由do 利lợi 鈍độn 別biệt 。 釋thích 曰viết 。 今kim 疏sớ/sơ 取thủ 意ý 展triển 彼bỉ 頌tụng 文văn 以dĩ 成thành 長trường/trưởng 行hành 。 理lý 皆giai 已dĩ 具cụ 耳nhĩ 。 上thượng 智trí 論luận 文văn 名danh 家gia 家gia 。 亦diệc 俱câu 舍xá 義nghĩa 頌tụng 云vân 。 斷đoạn 欲dục 三tam 四tứ 品phẩm 。 三tam 二nhị 生sanh 家gia 家gia 。 斷đoạn 至chí 五ngũ 二nhị 向hướng 。 斷đoạn 六lục 一nhất 來lai 果quả 。 釋thích 曰viết 初sơ 兩lưỡng 句cú 明minh 家gia 家gia 下hạ 兩lưỡng 句cú 明minh 向hướng 果quả 。 即tức 預dự 流lưu 者giả 。 進tiến 斷đoạn 修tu 惑hoặc 若nhược 三tam 緣duyên 具cụ 轉chuyển 名danh 家gia 家gia 。 一nhất 由do 斷đoạn 修tu 惑hoặc 三tam 四tứ 品phẩm 故cố 。 二nhị 由do 成thành 根căn 德đức 能năng 治trị 彼bỉ 無vô 漏lậu 根căn 故cố 。 三tam 由do 受thọ 生sanh 更cánh 受thọ 欲dục 界giới 三tam 二nhị 生sanh 故cố 。 頌tụng 中trung 但đãn 說thuyết 初sơ 後hậu 二nhị 緣duyên 不bất 說thuyết 成thành 根căn 者giả 。 預dự 流lưu 果quả 後hậu 進tiến 斷đoạn 修tu 惑hoặc 諸chư 無vô 漏lậu 根căn 理lý 必tất 合hợp 有hữu 。 義nghĩa 準chuẩn 已dĩ 成thành 故cố 頌tụng 不bất 說thuyết 。 言ngôn 斷đoạn 三tam 四tứ 品phẩm 受thọ 三tam 二nhị 生sanh 者giả 。 若nhược 斷đoạn 三tam 品phẩm 名danh 受thọ 三tam 生sanh 。 若nhược 斷đoạn 四tứ 品phẩm 名danh 受thọ 二nhị 生sanh 。 謂vị 九cửu 品phẩm 惑hoặc 能năng 潤nhuận 七thất 生sanh 。 且thả 上thượng 上thượng 品phẩm 能năng 潤nhuận 兩lưỡng 生sanh 。 上thượng 中trung 上thượng 下hạ 中trung 上thượng 各các 潤nhuận 一nhất 生sanh 。 中trung 中trung 中trung 下hạ 合hợp 潤nhuận 一nhất 生sanh 。 下hạ 三tam 品phẩm 惑hoặc 共cộng 潤nhuận 一nhất 生sanh 。 既ký 上thượng 三tam 品phẩm 能năng 潤nhuận 四tứ 生sanh 。 故cố 斷đoạn 上thượng 三tam 品phẩm 四tứ 生sanh 便tiện 損tổn 名danh 受thọ 三tam 生sanh 。 既ký 言ngôn 中trung 上thượng 亦diệc 潤nhuận 一nhất 生sanh 。 故cố 斷đoạn 中trung 上thượng 品phẩm 惑hoặc 。 復phục 損tổn 一nhất 生sanh 兼kiêm 上thượng 損tổn 四tứ 。 都đô 損tổn 五ngũ 生sanh 受thọ 二nhị 生sanh 也dã 。 問vấn 何hà 故cố 無vô 斷đoạn 一nhất 品phẩm 二nhị 品phẩm 五ngũ 品phẩm 名danh 家gia 家gia 耶da 。 答đáp 必tất 無vô 有hữu 斷đoạn 一nhất 品phẩm 二nhị 品phẩm 不bất 斷đoạn 三tam 品phẩm 中trung 間gian 死tử 生sanh 。 無vô 有hữu 斷đoạn 五ngũ 品phẩm 不bất 斷đoạn 六lục 品phẩm 而nhi 有hữu 死tử 生sanh 。 謂vị 由do 聖thánh 者giả 得đắc 初sơ 果quả 已dĩ 斷đoạn 欲dục 修tu 惑hoặc 起khởi 大đại 加gia 行hành 。 必tất 無vô 未vị 斷đoạn 一nhất 大đại 品phẩm (# 三tam 品phẩm 名danh 二nhị 大đại 品phẩm 也dã )# 有hữu 死tử 生sanh 故cố 。 故cố 斷đoạn 一nhất 品phẩm 二nhị 品phẩm 必tất 斷đoạn 三tam 品phẩm 也dã 。 斷đoạn 第đệ 五ngũ 品phẩm 不bất 斷đoạn 第đệ 六lục 品phẩm 者giả 。 謂vị 第đệ 六lục 品phẩm 證chứng 一nhất 來lai 果quả 。 以dĩ 無vô 一nhất 品phẩm 能năng 障chướng 得đắc 果quả 故cố 。 斷đoạn 五ngũ 品phẩm 必tất 斷đoạn 第đệ 六lục 。 餘dư 如như 彼bỉ 說thuyết 。 所sở 以dĩ 引dẫn 此thử 文văn 者giả 。 即tức 下hạ 一nhất 來lai 不bất 還hoàn 斷đoạn 惑hoặc 多đa 少thiểu 皆giai 要yếu 此thử 故cố 。


疏sớ/sơ 。 五ngũ 初sơ 果quả 等đẳng 者giả 。 即tức 前tiền 共cộng 十Thập 地Địa 中trung 見kiến 地địa 也dã 。 然nhiên 俱câu 舍xá 等đẳng 以dĩ 第đệ 十thập 六lục 心tâm 先tiên 已dĩ 見kiến 理lý 不bất 明minh 見kiến 道đạo 見kiến 。 道đạo 要yếu 須tu 未vị 見kiến 今kim 見kiến 故cố 。 今kim 道đạo 已dĩ 先tiên 見kiến 乃nãi 重trọng/trùng 慮lự 修tu 行hành 。 故cố 名danh 修tu 道Đạo 。 智Trí 度Độ 論luận 意ý 至chí 第đệ 十thập 六lục 。 是thị 解giải 脫thoát 道Đạo 。 斷đoạn 惑hoặc 方phương 終chung 見kiến 諦Đế 始thỉ 圓viên 故cố 名danh 見kiến 地địa 。


疏sớ/sơ 。 釋thích 眾chúng 結kết 斷đoạn 乃nãi 有hữu 二nhị 意ý 。 先tiên 總tổng 後hậu 別biệt 總tổng 有hữu 三tam 正chánh 三tam 隨tùy 者giả 。 三tam 正chánh 即tức 涅Niết 槃Bàn 經kinh 。 謂vị 身thân 見kiến 戒giới 取thủ 疑nghi 。 俱câu 舍xá 說thuyết 斷đoạn 其kỳ 六lục 故cố 加gia 三tam 隨tùy 。 邊biên 見kiến 隨tùy 身thân 見kiến 。 執chấp 斷đoạn 常thường 者giả 必tất 依y 身thân 故cố 。 見kiến 取thủ 隨tùy 戒giới 取thủ 非phi 因nhân 計kế 因nhân 必tất 計kế 勝thắng 故cố 。 邪tà 見kiến 隨tùy 疑nghi 疑nghi 無vô 之chi 心tâm 斷đoạn 善thiện 根căn 故cố 。 亦diệc 可khả 下hạ 二nhị 別biệt 明minh 八bát 十thập 八bát 使sử 。 前tiền 俱câu 舍xá 中trung 共cộng 引dẫn 頌tụng 云vân 。 苦khổ 下hạ 具cụ 一nhất 切thiết 集tập 滅diệt 離ly 三tam 見kiến 。 道đạo 除trừ 於ư 二nhị 見kiến 上thượng 界giới 不bất 行hành 恚khuể 故cố 。 欲dục 苦khổ 有hữu 十thập 集tập 滅diệt 各các 七thất 為vi 十thập 四tứ 。 道đạo 下hạ 有hữu 八bát 。 成thành 三tam 十thập 二nhị 。 上thượng 二nhị 界giới 四Tứ 諦Đế 各các 除trừ 一nhất 嗔sân 。 故cố 兩lưỡng 界giới 各các 二nhị 十thập 八bát 。 故cố 成thành 八bát 十thập 八bát 。 此thử 見kiến 所sở 斷đoạn 。 若nhược 語ngữ 修tu 道Đạo 欲dục 界giới 斷đoạn 四tứ 。 謂vị 六lục 根căn 本bổn 除trừ 見kiến 及cập 疑nghi 。 但đãn 有hữu 貪tham 嗔sân 癡si 慢mạn 。 上thượng 二nhị 界giới 各các 唯duy 除trừ 嗔sân 。 二nhị 界giới 各các 三tam 故cố 有hữu 六lục 。 合hợp 欲dục 之chi 四tứ 共cộng 成thành 十thập 使sử 。 即tức 三tam 果quả 已dĩ 後hậu 斷đoạn 之chi 。 復phục 合hợp 前tiền 名danh 。 九cửu 十thập 八bát 使sử 。 更cánh 加gia 十thập 纏triền 為vi 一nhất 。 百bách 八bát 煩phiền 惱não 。


疏sớ/sơ 。 由do 見kiến 諦Đế 斷đoạn 無vô 明minh 漏lậu 者giả 。 無vô 明minh 漏lậu 亦diệc 名danh 無vô 明minh 流lưu 。 四tứ 流lưu 之chi 一nhất 。


疏sớ/sơ 。 六lục 一nhất 來lai 果quả 者giả 。 更cánh 一nhất 往vãng 天thiên 上thượng 一nhất 來lai 生sanh 欲dục 界giới 故cố 。 而nhi 知tri 無vô 往vãng 來lai 。 者giả 即tức 般Bát 若Nhã 意ý 。 金kim 剛cang 十thập 八bát 住trú 處xứ 中trung 。 第đệ 五ngũ 勝thắng 中trung 無vô 慢mạn 住trú 處xứ 。 經kinh 從tùng 須Tu 菩Bồ 提Đề 於ư 意ý 云vân 何hà 。 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 能năng 作tác 是thị 念niệm 。 我ngã 得đắc 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 果Quả 不phủ 下hạ 。 是thị 意ý 明minh 。 小Tiểu 乘Thừa 四Tứ 果Quả 尚thượng 得đắc 離ly 慢mạn 。 豈khởi 況huống 菩Bồ 薩Tát 求cầu 大đại 菩Bồ 提Đề 。 於ư 初sơ 迴hồi 向hướng 不bất 離ly 慢mạn 哉tai 。 故cố 判phán 此thử 文văn 是thị 十thập 迴hồi 向hướng 初sơ 救cứu 護hộ 眾chúng 生sanh 。 離ly 眾chúng 生sanh 相tướng 迴hồi 向hướng 。 言ngôn 離ly 慢mạn 者giả 。 是thị 離ly 我ngã 慢mạn 。 文văn 中trung 四Tứ 果Quả 皆giai 有hữu 三tam 段đoạn 。 此thử 初sơ 果quả 中trung 上thượng 即tức 如Như 來Lai 反phản 問vấn 。 二nhị 須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。 不phủ 也dã 世Thế 尊Tôn 。 此thử 即tức 答đáp 也dã 。 意ý 明minh 無vô 念niệm 。 三tam 解giải 所sở 以dĩ 者giả 。 經Kinh 云vân 。 何hà 以dĩ 故cố 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 名danh 為vi 入Nhập 流Lưu 。 而nhi 無vô 所sở 入nhập 。 不bất 入nhập 色sắc 聲thanh 香hương 味vị 觸xúc 法pháp 。 是thị 名danh 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 。 釋thích 曰viết 。 意ý 云vân 。 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 梵Phạn 語ngữ 此thử 云vân 入nhập 流lưu 。 入nhập 聖thánh 流lưu 故cố 。 謂vị 至chí 第đệ 十thập 六lục 道đạo 類loại 智trí 心tâm 即tức 入nhập 聖thánh 流lưu 。 所sở 以dĩ 入nhập 聖thánh 流lưu 者giả 。 由do 了liễu 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 無vô 所sở 入nhập 故cố 。 則tắc 不bất 起khởi 心tâm 念niệm 言ngôn 我ngã 入nhập 流lưu 。 若nhược 有hữu 念niệm 慮lự 言ngôn 我ngã 入nhập 流lưu 不bất 契khế 諦đế 理lý 。 則tắc 不bất 入nhập 聖thánh 流lưu 。 而nhi 此thử 無vô 念niệm 無vô 入nhập 即tức 無vô 漏lậu 聖thánh 智trí 。 故cố 不bất 入nhập 於ư 六lục 塵trần 之chi 境cảnh 。 故cố 上thượng 疏sớ/sơ 云vân 。 由do 見kiến 諦Đế 理lý 斷đoạn 無vô 明minh 名danh 生sanh 無vô 漏lậu 。 二nhị 一nhất 來lai 果quả 。 經Kinh 云vân 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 於ư 意ý 云vân 何hà 。 斯Tư 陀Đà 含Hàm 能năng 作tác 是thị 念niệm 。 我ngã 得đắc 斯Tư 陀Đà 含Hàm 果Quả 不phủ 。 問vấn 也dã 須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。 不phủ 也dã 由do 尊tôn (# 答đáp 也dã 下hạ 釋thích 云vân )# 何hà 以dĩ 故cố 。 斯Tư 陀Đà 含Hàm 名danh 一Nhất 往Vãng 來Lai 。 而nhi 實thật 無vô 往vãng 來lai 。 是thị 名danh 斯Tư 陀Đà 含Hàm 。 釋thích 曰viết 。 斷đoạn 六lục 品phẩm 惑hoặc 解giải 脫thoát 道đạo 中trung 契khế 於ư 諦đế 理lý 更cánh 不bất 生sanh 於ư 一nhất 往vãng 來lai 念niệm 。 若nhược 有hữu 心tâm 念niệm 。 即tức 有hữu 我ngã 慢mạn 。 豈khởi 得đắc 聖thánh 果Quả 。 故cố 今kim 疏sớ/sơ 云vân 。 知tri 無vô 往vãng 來lai 。 三tam 不bất 還hoàn 果quả 。 經Kinh 云vân 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 於ư 意ý 云vân 何hà 。 阿A 那Na 含Hàm 能năng 作tác 是thị 念niệm 。 我ngã 得đắc 阿A 那Na 含Hàm 果Quả 不phủ 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。 不phủ 也dã 世Thế 尊Tôn 。


何hà 以dĩ 故cố 。 阿A 那Na 含Hàm 名danh 為vi 不Bất 來Lai 。 而nhi 實thật 無vô 來lai 。 是thị 名danh 阿A 那Na 含Hàm 。 釋thích 曰viết 。 大đại 意ý 同đồng 前tiền 亦diệc 無vô 心tâm 念niệm 。 斷đoạn 五ngũ 順thuận 下hạ 分phần/phân 結kết 名danh 為vi 不bất 還hoàn 。 疏sớ/sơ 乃nãi 至chí 八bát 地địa 惑hoặc 皆giai 斷đoạn 者giả 。 非phi 但đãn 斷đoạn 欲dục 修tu 惑hoặc 。 更cánh 進tiến 斷đoạn 四tứ 禪thiền 三tam 空không 并tinh 前tiền 欲dục 界giới 故cố 云vân 八bát 地địa 。 當đương 處xứ 不bất 還hoàn 。 以dĩ 非phi 想tưởng 惑hoặc 皆giai 斷đoạn 盡tận 者giả 。 成thành 阿A 羅La 漢Hán 故cố 。 八bát 地địa 則tắc 已dĩ 該cai 於ư 三tam 界giới 。 故cố 云vân 不bất 樂nhạo 三tam 界giới 。 上thượng 之chi 二nhị 界giới 猶do 不bất 愛ái 樂nhạo 。 故cố 云vân 而nhi 實thật 無vô 來lai 。 四tứ 無Vô 學Học 果quả 。 經Kinh 云vân 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 於ư 意ý 云vân 何hà 。 阿A 羅La 漢Hán 能năng 作tác 是thị 念niệm 。 我ngã 得đắc 阿A 羅La 漢Hán 道Đạo 不phủ 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。 不phủ 也dã 世Thế 尊Tôn 。 實thật 無vô 有hữu 法Pháp 。 名danh 阿A 羅La 漢Hán 。


世Thế 尊Tôn 。 若nhược 阿A 羅La 漢Hán 作tác 是thị 念niệm 。 我ngã 得đắc 阿A 羅La 漢Hán 道Đạo 。 則tắc 為vi 著trước 我ngã 。 人nhân 眾chúng 生sanh 壽thọ 者giả 。 釋thích 曰viết 。 阿A 羅La 漢Hán 斷đoạn 五ngũ 上thượng 分phần/phân 結kết 。 總tổng 說thuyết 所sở 斷đoạn 之chi 惑hoặc 。 有hữu 八bát 十thập 九cửu 種chủng 。 若nhược 見kiến 所sở 斷đoạn 總tổng 有hữu 八bát 品phẩm 。 即tức 上thượng 下hạ 八bát 諦đế 。 若nhược 修tu 所sở 斷đoạn 三tam 界giới 九cửu 地địa 。 地địa 地địa 有hữu 九cửu 成thành 八bát 十thập 一nhất 品phẩm 。 亦diệc 證chứng 八bát 十thập 九cửu 品phẩm 無vô 為vi 為vi 應ưng 果quả 體thể 。 言ngôn 應ưng 果quả 者giả 。 應ưng 受thọ 人nhân 天thiên 。 一nhất 切thiết 供cúng 養dường 。 若nhược 有hữu 心tâm 念niệm 。 不bất 契khế 無vô 為vi 。 即tức 是thị 我ngã 慢mạn 著trước 我ngã 人nhân 等đẳng 。 由do 無vô 心tâm 念niệm 故cố 名danh 應ưng 果quả 。 故cố 實thật 無vô 有hữu 法Pháp 。 名danh 阿A 羅La 漢Hán 。 今kim 經kinh 略lược 無vô 無vô 念niệm 之chi 義nghĩa 。 八bát 無Vô 學Học 下hạ 辨biện 羅La 漢Hán 法pháp 。 六Lục 通Thông 等đẳng 義nghĩa 前tiền 後hậu 已dĩ 具cụ 。 今kim 取thủ 前tiền 後hậu 曾tằng 未vị 說thuyết 者giả 即tức 八bát 解giải 脫thoát 。 略lược 示thị 名danh 相tướng 。 俱câu 舍xá 頌tụng 云vân 。 解giải 脫thoát 有hữu 八bát 種chủng 。 前tiền 三tam 無vô 貪tham 性tánh 。 二nhị 二nhị 一nhất 一nhất 定định 。 四tứ 無vô 色sắc 定định 。 善thiện 滅diệt 受thọ 想tưởng 解giải 脫thoát 。 微vi 微vi 無vô 間gian 生sanh 。 由do 自tự 地địa 淨tịnh 心tâm 及cập 下hạ 無vô 漏lậu 出xuất 。 三tam 境cảnh 欲dục 可khả 見kiến 。 四tứ 境cảnh 類loại 品phẩm 道đạo 自tự 上thượng 苦khổ 集tập 滅diệt 非phi 擇trạch 滅diệt 虛hư 空không 。 釋thích 曰viết 。 初sơ 句cú 總tổng 標tiêu 。 次thứ 兩lưỡng 句cú 別biệt 名danh 前tiền 三tam 解giải 脫thoát 。 第đệ 四tứ 句cú 別biệt 明minh 次thứ 四tứ 解giải 脫thoát 。 第đệ 二nhị 行hành 頌tụng 明minh 第đệ 八bát 解giải 脫thoát 。 後hậu 一nhất 頌tụng 總tổng 明minh 所sở 緣duyên 。 言ngôn 解giải 脫thoát 有hữu 八bát 種chủng 者giả 。 一nhất 內nội 有hữu 色sắc 。 觀quán 外ngoại 色sắc 解giải 脫thoát 。 謂vị 於ư 內nội 身thân 有hữu 色sắc 想tưởng 貪tham 。 為vi 除trừ 貪tham 觀quán 外ngoại 不bất 淨tịnh 青thanh 瘀ứ 等đẳng 色sắc 。 今kim 貪tham 不bất 起khởi 故cố 名danh 解giải 脫thoát 。 第đệ 二nhị 內nội 無vô 色sắc 想tưởng 。 觀quán 外ngoại 色sắc 解giải 脫thoát 。 謂vị 於ư 內nội 身thân 無vô 色sắc 想tưởng 貪tham 雖tuy 已dĩ 除trừ 貪tham 為vi 堅kiên 牢lao 故cố 。 觀quán 外ngoại 不bất 淨tịnh 青thanh 瘀ứ 等đẳng 色sắc 。 令linh 貪tham 不bất 起khởi 。 名danh 為vi 解Giải 脫Thoát 。 第đệ 三tam 淨tịnh 解giải 脫thoát 身thân 作tác 證chứng 具cụ 足túc 住trụ 。 謂vị 觀quán 淨tịnh 色sắc 令linh 貪tham 不bất 起khởi 名danh 淨tịnh 解giải 脫thoát 。 觀quán 淨tịnh 色sắc 者giả 顯hiển 觀quán 轉chuyển 勝thắng 。 此thử 淨tịnh 解giải 脫thoát 身thân 中trung 證chứng 得đắc 名danh 身thân 作tác 證chứng 。 具cụ 足túc 圓viên 滿mãn 。 得đắc 住trụ 此thử 定định 名danh 具cụ 足túc 住trụ 。 四tứ 無vô 色sắc 定định 。 為vi 次thứ 四tứ 解giải 脫thoát 。 四tứ 解giải 脫thoát 各các 能năng 棄khí 背bội 下hạ 地địa 貪tham 故cố 。 名danh 為vi 解Giải 脫Thoát 。 後hậu 第đệ 八bát 滅diệt 受thọ 想tưởng 定định 解giải 脫thoát 身thân 作tác 證chứng 具cụ 足túc 住trụ 。 棄khí 背bội 受thọ 等đẳng 名danh 為vi 解Giải 脫Thoát 。 依y 婆bà 沙sa 論luận 此thử 言ngôn 解giải 脫thoát 者giả 。 謂vị 棄khí 背bội 義nghĩa 。 前tiền 三tam 無vô 貪tham 性tánh 者giả 。 初sơ 三tam 解giải 脫thoát 無vô 貪tham 為vi 體thể 。 近cận 治trị 貪tham 故cố 。 三tam 中trung 初sơ 二nhị 不bất 淨tịnh 相tương/tướng 轉chuyển 。 作tác 青thanh 瘀ứ 等đẳng 。 諸chư 行hành 相tướng 故cố 。 第đệ 三tam 解giải 脫thoát 清thanh 淨tịnh 轉chuyển 。 作tác 光quang 鮮tiên 行hành 相tương/tướng 轉chuyển 故cố 。 此thử 三tam 助trợ 伴bạn 皆giai 五ngũ 蘊uẩn 為vi 性tánh 。 二nhị 二nhị 一nhất 一nhất 定định 者giả 。 上thượng 二nhị 即tức 初sơ 二nhị 解giải 脫thoát 。 下hạ 二nhị 即tức 初sơ 二nhị 禪thiền 以dĩ 初sơ 二nhị 解giải 脫thoát 依y 初sơ 二nhị 禪thiền 起khởi 。 故cố 云vân 二nhị 二nhị 。 一nhất 一nhất 定định 者giả 。 上thượng 一nhất 謂vị 第đệ 三tam 解giải 脫thoát 。 唯duy 依y 第đệ 四tứ 禪thiền 起khởi 云vân 一nhất 一nhất 定định 也dã 。 以dĩ 第đệ 四tứ 禪thiền 離ly 八bát 災tai 患hoạn 慧tuệ 心tâm 澄trừng 淨tịnh 故cố 。 有hữu 淨tịnh 解giải 脫thoát 。 四tứ 無vô 色sắc 定định 善thiện 者giả 。 四tứ 無vô 色sắc 定định 。 解giải 脫thoát 以dĩ 善thiện 定định 為vi 體thể 。 非phi 無vô 記ký 染nhiễm 非phi 解giải 脫thoát 故cố 。 亦diệc 非phi 散tán 善thiện 性tánh 微vi 劣liệt 故cố 。 無vô 散tán 善thiện 者giả 如như 命mạng 終chung 心tâm 也dã 。 滅diệt 受thọ 想tưởng 解giải 脫thoát 。 微vi 微vi 無vô 間gian 生sanh 者giả 。 滅diệt 受thọ 想tưởng 解giải 脫thoát 也dã 。 有hữu 解giải 厭yếm 背bối/bội 受thọ 想tưởng 。 有hữu 解giải 背bối/bội 一nhất 切thiết 。 有hữu 所sở 緣duyên 心tâm 。 有hữu 云vân 。 解giải 脫thoát 定định 障chướng 故cố 名danh 解giải 脫thoát 。 微vi 微vi 心tâm 後hậu 此thử 定định 現hiện 前tiền 。 入nhập 滅diệt 定định 心tâm 總tổng 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 者giả 想tưởng 心tâm 。 二nhị 者giả 微vi 細tế 心tâm 。 三tam 者giả 微vi 微vi 心tâm 對đối 前tiền 心tâm 已dĩ 名danh 微vi 細tế 。 此thử 更cánh 微vi 細tế 故cố 名danh 微vi 微vi 。 從tùng 微vi 微vi 心tâm 。 入nhập 滅diệt 盡tận 定định 。 由do 自tự 地địa 淨tịnh 心tâm 及cập 下hạ 無vô 漏lậu 出xuất 者giả 。 明minh 出xuất 滅diệt 定định 心tâm 也dã 出xuất 滅diệt 定định 心tâm 。 或hoặc 有hữu 頂đảnh 淨tịnh 心tâm 或hoặc 起khởi 下hạ 無Vô 所Sở 有Hữu 處Xứ 無vô 漏lậu 心tâm 。 如như 是thị 入nhập 心tâm 唯duy 是thị 有hữu 漏lậu 。 通thông 從tùng 有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 心tâm 出xuất 。 三tam 境cảnh 欲dục 可khả 見kiến 者giả 。 初sơ 三tam 解giải 脫thoát 唯duy 以dĩ 欲dục 界giới 色sắc 處xứ 為vi 境cảnh 。 有hữu 差sai 別biệt 者giả 。 初sơ 二nhị 境cảnh 可khả 憎tăng 。 第đệ 三tam 境cảnh 可khả 愛ái 。 四tứ 境cảnh 類loại 品phẩm 道đạo 自tự 上thượng 苦khổ 集tập 滅diệt 者giả 。 四tứ 無vô 色sắc 解giải 脫thoát 各các 緣duyên 自tự 地địa 上thượng 地địa 苦khổ 集tập 滅Diệt 諦Đế 。 及cập 緣duyên 九cửu 地địa 類loại 智trí 品phẩm 道đạo 。 為vi 所sở 緣duyên 境cảnh 。 非phi 擇trạch 滅diệt 虛hư 空không 者giả 。 無vô 色sắc 解giải 脫thoát 亦diệc 緣duyên 自tự 地địa 上thượng 地địa 苦Khổ 諦Đế 集Tập 諦Đế 上thượng 非phi 擇trạch 滅diệt 。 及cập 緣duyên 九cửu 地địa 類loại 智trí 品phẩm 上thượng 非phi 擇trạch 滅diệt 及cập 虛hư 空không 。 為vi 所sở 緣duyên 境cảnh 。 問vấn 第đệ 三tam 靜tĩnh 慮lự 寧ninh 無vô 解giải 脫thoát 。 答đáp 第đệ 三tam 定định 中trung 無vô 眼nhãn 識thức 所sở 引dẫn 欲dục 色sắc 貪tham 故cố 。 自tự 地địa 妙diệu 樂lạc 所sở 動động 亂loạn 故cố 。 故cố 無vô 解giải 脫thoát 。 問vấn 行hành 者giả 何hà 緣duyên 修tu 淨tịnh 解giải 脫thoát 。 答đáp 為vi 欲dục 令linh 忻hãn 故cố 修tu 淨tịnh 解giải 脫thoát 。 前tiền 不bất 淨tịnh 觀quán 令linh 心tâm 沈trầm 慼thích 令linh 修tu 淨tịnh 觀quán 。 策sách 發phát 令linh 忻hãn 或hoặc 為vi 審thẩm 知tri 自tự 堪kham 能năng 。 故cố 謂vị 前tiền 所sở 修tu 不bất 淨tịnh 解giải 脫thoát 為vi 成thành 不bất 成thành 。 若nhược 觀quán 淨tịnh 相tương/tướng 。 煩phiền 惱não 不bất 起khởi 。 彼bỉ 方phương 成thành 故cố 。 問vấn 何hà 故cố 經kinh 中trung 第đệ 三tam 第đệ 八bát 解giải 脫thoát 得đắc 身thân 證chứng 名danh 非phi 餘dư 六lục 耶da 。 答đáp 以dĩ 八bát 中trung 此thử 二nhị 勝thắng 故cố 。 二nhị 界giới 邊biên 故cố 得đắc 身thân 證chứng 名danh 。 第đệ 三tam 解giải 脫thoát 唯duy 取thủ 淨tịnh 想tưởng 。 令linh 惑hoặc 不bất 起khởi 名danh 為vi 殊thù 勝thắng 第đệ 八bát 解giải 脫thoát 以dĩ 無vô 心tâm 故cố 為vi 殊thù 勝thắng 。 第đệ 三tam 解giải 脫thoát 在tại 色sắc 界giới 邊biên 。 第đệ 八bát 解giải 脫thoát 在tại 無vô 色sắc 邊biên 。 疏sớ/sơ 文văn 對đối 會hội 可khả 知tri 。 言ngôn 餘dư 義nghĩa 已dĩ 見kiến 上thượng 文văn 者giả 。 謂vị 六Lục 通Thông 即tức 三tam 地địa 及cập 十thập 通thông 品phẩm 說thuyết 。 九cửu 定định 即tức 此thử 品phẩm 。 滅diệt 定định 亦diệc 如như 六lục 七thất 地địa 辨biện 。 廣quảng 如như 九cửu 地địa 。 諸chư 論luận 即tức 瑜du 伽già 智trí 論luận 唯duy 識thức 等đẳng 說thuyết 。 然nhiên 薩tát 遮già 尼ni 揵kiền 子tử 經kinh 第đệ 五ngũ 亦diệc 廣quảng 說thuyết 六Lục 通Thông 等đẳng 。


大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 隨Tùy 疏Sớ/sơ 演Diễn 義Nghĩa 鈔Sao 卷quyển 第đệ 八bát 十thập 二nhị
Đại Phương Quảng Phật Hoa Nghiêm Kinh Tùy Sớ/sơ Diễn Nghĩa Sao ♦ Hết quyển 82


Phiên âm: 24/3/2016 ◊ Cập nhật: 24/3/2016
Lưu ý: Phần dịch thuật này được thực hiện tự động qua lập trình vi tính và hoàn toàn chưa kiểm tra.
  Quyển: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90