大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 隨Tùy 疏Sớ/sơ 演Diễn 義Nghĩa 鈔Sao 卷quyển 第đệ 七thất 十thập 五ngũ
Đại Phương Quảng Phật Hoa Nghiêm Kinh Tùy Sớ/sơ Diễn Nghĩa Sao ♦ Quyển 75

唐đường 清thanh 涼lương 山sơn 大đại 華hoa 嚴nghiêm 寺tự 沙Sa 門Môn 澄trừng 觀quán 述thuật


第đệ 三tam 廣quảng 釋thích 中trung 疏sớ/sơ 謂vị 聞văn 無vô 相tướng 不bất 驚kinh 等đẳng 者giả 。 此thử 不bất 驚kinh 等đẳng 同đồng 金kim 剛cang 經kinh 諸chư 論luận 皆giai 釋thích 。 天thiên 親thân 論luận 第đệ 二nhị 有hữu 其kỳ 二nhị 解giải 。 一nhất 云vân 不bất 驚kinh 者giả 。 謂vị 於ư 諸chư 無vô 生sanh 之chi 理lý 心tâm 不bất 驚kinh 愕ngạc 趣thú 生sanh 道đạo 故cố 。 不bất 怖bố 者giả 。 謂vị 於ư 諸chư 法pháp 。 無vô 和hòa 合hợp 相tương/tướng 心tâm 不bất 怖bố 懼cụ 。 而nhi 於ư 世thế 俗tục 和hòa 合hợp 相tương/tướng 中trung 相tương 續tục 分phân 別biệt 不bất 執chấp 為vi 實thật 故cố 。 不bất 畏úy 者giả 。 心tâm 不bất 如như 是thị 永vĩnh 決quyết 定định 故cố 。 第đệ 二nhị 釋thích 云vân 。


復phục 次thứ 不bất 驚kinh 等đẳng 言ngôn 如như 其kỳ 次thứ 第đệ 。 謂vị 聞văn 時thời 思tư 時thời 修tu 習tập 時thời 心tâm 安an 不bất 動động 。 眾chúng 生sanh 等đẳng 想tưởng 。 已dĩ 遠viễn 離ly 故cố 。 無vô 著trước 論luận 第đệ 二nhị 云vân 。 聲Thanh 聞Văn 乘Thừa 中trung 。 世Thế 尊Tôn 說thuyết 有hữu 法pháp 及cập 空không 法pháp 。 於ư 聽thính 聞văn 時thời 聞văn 有hữu 法pháp 無vô 有hữu 故cố 驚kinh 。 聞văn 空không 法pháp 無vô 有hữu 故cố 怖bố 。 於ư 思tư 量lượng 時thời 於ư 二nhị 不bất 有hữu 理lý 。 聞văn 不bất 能năng 相tương 應ứng 故cố 畏úy 。 更cánh 有hữu 一nhất 釋thích 約ước 三tam 種chủng 無vô 性tánh 故cố 。 即tức 下hạ 疏sớ/sơ 意ý 能năng 斷đoạn 金kim 剛cang 。 般Bát 若Nhã 論luận 第đệ 二nhị 云vân 。 驚kinh 者giả 謂vị 於ư 非phi 處xứ 生sanh 懼cụ (# 若nhược 正chánh 釋Thích 梵Phạm 音âm 應ưng 云vân 越việt 怖bố 也dã )# 違vi 越việt 正chánh 理lý 如như 越việt 正Chánh 道Đạo 。 可khả 厭yếm 惡ác 故cố 。 言ngôn 怖bố 者giả (# 應ưng 云vân 續tục 怖bố 相tương 續tục 生sanh 懼cụ 怖bố 既ký 生sanh 已dĩ 不bất 能năng 除trừ 斷đoạn 故cố 。 言ngôn 畏úy 者giả (# 應ưng 言ngôn 定định 畏úy 生sanh 決quyết 定định 心tâm 。 一nhất 向hướng 畏úy 懼cụ 。 此thử 等đẳng 若nhược 無vô 便tiện 成thành 心tâm 離ly 惶hoàng 惑hoặc 。 今kim 疏sớ/sơ 中trung 總tổng 有hữu 三tam 釋thích 。 初sơ 一nhất 即tức 無vô 著trước 。 第đệ 二nhị 釋thích 而nhi 展triển 彼bỉ 論luận 文văn 。 次thứ 釋thích 即tức 合hợp 其kỳ 三tam 釋thích 。 一nhất 正chánh 是thị 天thiên 親thân 。 第đệ 二nhị 約ước 三tam 慧tuệ 釋thích 。 亦diệc 別biệt 配phối 論luận 文văn 。 二nhị 初sơ 句cú 越việt 字tự 次thứ 句cú 續tục 字tự 後hậu 句cú 定định 字tự 。 即tức 正chánh 是thị 能năng 斷đoạn 金kim 剛cang 意ý 。 三tam 者giả 即tức 此thử 三tam 字tự 亦diệc 兼kiêm 天thiên 親thân 第đệ 一nhất 釋thích 意ý 。


疏sớ/sơ 。 又hựu 聞văn 有hữu 無vô 所sở 有hữu 等đẳng 者giả 。 即tức 第đệ 三tam 釋thích 即tức 同đồng 無vô 著trước 第đệ 一nhất 解giải 故cố 。 疏sớ/sơ 三tam 釋thích 已dĩ 含hàm 諸chư 論luận 五ngũ 釋thích 。 疏sớ/sơ 愛ái 樂nhạo 者giả 思tư 慧tuệ 之chi 初sơ 等đẳng 者giả 。 論luận 云vân 云vân 何hà 菩Bồ 薩Tát 。 法Pháp 隨tùy 法Pháp 行hành 。 當đương 知tri 此thử 行hành 。 略lược 有hữu 五ngũ 種chủng 。 謂vị 如như 所sở 求cầu 如như 所sở 受thọ 法pháp 。 身thân 語ngữ 意ý 業nghiệp 。 無vô 顛điên 倒đảo 轉chuyển 。 正chánh 慧tuệ 正chánh 修tu (# 此thử 標tiêu 列liệt 五ngũ 行hành 也dã )# 論luận 云vân 。 云vân 何hà 菩Bồ 薩Tát 。 於ư 法pháp 正chánh 慧tuệ 。 謂vị 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 獨độc 居cư 閑nhàn 靜tĩnh 。 隨tùy 所sở 聞văn 法Pháp 。 樂nhạo 欲dục 思tư 惟duy 。 樂nhạo 欲dục 稱xưng 量lượng 樂nhạo 欲dục 觀quán 察sát 。 乃nãi 至chí 云vân 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 由do 即tức 於ư 此thử 已dĩ 所sở 得đắc 忍nhẫn 數sác 數sác 作tác 意ý 令linh 堅kiên 牢lao 故cố 。 能năng 於ư 其kỳ 修tu 。 隨tùy 順thuận 趣thú 入nhập 。 釋thích 曰viết 。 樂nhạo 欲dục 思tư 惟duy 即tức 經kinh 中trung 愛ái 樂nhạo 。 隨tùy 順thuận 趣thú 向hướng 初sơ 終chung 之chi 義nghĩa 。 論luận 中trung 廣quảng 明minh 。 今kim 疏sớ/sơ 略lược 顯hiển 。 愛ái 法Pháp 樂lạc 觀quán 為vi 初sơ 。 久cửu 思tư 向hướng 修tu 為vi 終chung 。 疏sớ/sơ 專chuyên 心tâm 憶ức 念niệm 者giả 。 修tu 慧tuệ 之chi 初sơ 等đẳng 者giả 。 論luận 云vân 云vân 何hà 於ư 法pháp 正chánh 修tu 。 當đương 知tri 此thử 修tu 略lược 有hữu 四tứ 相tương/tướng 。 一nhất 者giả 奢xa 摩ma 他tha 。 二nhị 者giả 毘Tỳ 鉢Bát 舍Xá 那Na 。 三tam 者giả 修tu 奢Xa 摩Ma 他Tha 。 毘Tỳ 鉢Bát 舍Xá 那Na 。 四tứ 者giả 樂nhạo/nhạc/lạc 修tu 奢Xa 摩Ma 他Tha 。 毘Tỳ 鉢Bát 舍Xá 那Na 。 乃nãi 至chí 云vân 。 如như 是thị 一nhất 切thiết 所sở 作tác 業nghiệp 。 由do 前tiền 四tứ 種chủng 修tu 相tương/tướng 皆giai 。 得đắc 成thành 菩Bồ 提Đề 。 釋thích 曰viết 。 論luận 說thuyết 四tứ 種chủng 修tu 相tương/tướng 。 即tức 此thử 經Kinh 中trung 專chuyên 心tâm 憶ức 念niệm 修tu 習tập 安an 住trụ 。 修tu 初sơ 後hậu 相tương/tướng 。 論luận 亦diệc 廣quảng 明minh 。 今kim 疏sớ/sơ 略lược 具cụ 。 以dĩ 起khởi 加gia 行hành 為vi 初sơ 。 以dĩ 成thành 加gia 行hành 根căn 本bổn 定định 及cập 依y 定định 發phát 慧tuệ 。 而nhi 為vi 其kỳ 體thể 。 疏sớ/sơ 具cụ 如như 瑜du 伽già 菩Bồ 薩Tát 地Địa 中trung 者giả 。 即tức 第đệ 三tam 十thập 八bát 萬vạn 種chủng 性tánh 品phẩm 。 菩Bồ 薩Tát 所sở 受thọ 學học 法pháp 七thất 種chủng 方phương 便tiện 。 於ư 中trung 具cụ 多đa 勝thắng 解giải 。 法Pháp 隨tùy 法Pháp 行hành 。 第đệ 二nhị 方phương 便tiện 中trung 。 廣quảng 說thuyết 此thử 義nghĩa 。 論luận 云vân 。 云vân 何hà 菩Bồ 薩Tát 。 具cụ 多đa 勝thắng 解giải 。 謂vị 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 於ư 其kỳ 八bát 種chủng 勝thắng 解giải 依y 處xứ 。 具cụ 足túc 成thành 就tựu 淨tịnh 信tín 。 為vi 先tiên 決quyết 定định 喜hỷ 樂lạc 。 乃nãi 至chí 云vân 。 八bát 者giả 於ư 善thiện 言ngôn 善thiện 語ngữ 善thiện 說thuyết 勝thắng 解giải 依y 處xứ 。 具cụ 足túc 成thành 就tựu 淨tịnh 信tín 。 為vi 先tiên 決quyết 定định 喜hỷ 樂lạc 。 謂vị 於ư 契Khế 經Kinh 應ưng 頌tụng 記ký 別biệt 等đẳng 。 皆giai 具cụ 多đa 勝thắng 解giải 。 彼bỉ 疏sớ/sơ 云vân 。 契Khế 經Kinh 等đẳng 法Pháp 。 是thị 解giải 所sở 印ấn 之chi 境cảnh 。 名danh 勝thắng 解giải 處xứ 。 信tín 與dữ 勝thắng 解giải 得đắc 遞đệ 為vi 因nhân 。 今kim 取thủ 彼bỉ 信tín 所sở 生sanh 勝thắng 解giải 。 故cố 信tín 為vi 先tiên 。 言ngôn 決quyết 定định 者giả 。 顯hiển 勝thắng 解giải 之chi 體thể 。 喜hỷ 樂lạc 言ngôn 顯hiển 勝thắng 解giải 之chi 果quả 。 喜hỷ 樂lạc 即tức 是thị 喜hỷ 受thọ 也dã 。 或hoặc 即tức 欲dục 樂lạc 。 釋thích 曰viết 。 論luận 言ngôn 信tín 解giải 即tức 此thử 經Kinh 中trung 深thâm 信tín 悟ngộ 解giải 故cố 。 晉tấn 經kinh 中trung 但đãn 云vân 信tín 解giải 。 第đệ 二nhị 順thuận 忍nhẫn 釋thích 中trung 。 皆giai 用dụng 止Chỉ 觀Quán 者giả 。 既ký 行hành 順thuận 諸chư 法pháp 行hành 中trung 之chi 要yếu 。 唯duy 止chỉ 與dữ 觀quán 故cố 。 疏sớ/sơ 止chỉ 思tư 一nhất 境cảnh 者giả 。 謂vị 創sáng/sang 修tu 之chi 時thời 繫hệ 緣duyên 一nhất 境cảnh 不bất 揀giản 事sự 理lý 。 經Kinh 云vân 思tư 惟duy 。 疏sớ/sơ 止chỉ 安an 事sự 境cảnh 順thuận 其kỳ 理lý 故cố 者giả 。 謂vị 前tiền 創sáng/sang 修tu 事sự 理lý 容dung 別biệt 。 今kim 漸tiệm 深thâm 入nhập 故cố 。 即tức 事sự 入nhập 玄huyền 。 上thượng 之chi 二nhị 止chỉ 皆giai 通thông 隨tùy 緣duyên 。 體thể 真chân 止chỉ 中trung 停đình 止chỉ 止chỉ 也dã 。 二nhị 處xứ 之chi 觀quán 並tịnh 通thông 空không 假giả 。 皆giai 觀quán 達đạt 觀quán 也dã 。 疏sớ/sơ 謂vị 止chỉ 惑hoặc 不bất 生sanh 者giả 。 即tức 止chỉ 息tức 止chỉ 也dã 。 以dĩ 妄vọng 息tức 名danh 止chỉ 故cố 。 其kỳ 正chánh 住trụ 修tu 習tập 者giả 。 即tức 雙song 住trụ 空không 有hữu 中trung 道đạo 不bất 偏thiên 故cố 云vân 正chánh 住trụ 。 義nghĩa 通thông 觀quán 穿xuyên 及cập 與dữ 觀quán 達đạt 。 故cố 云vân 觀quán 徹triệt 前tiền 境cảnh 。 疏sớ/sơ 寂tịch 冥minh 理lý 境cảnh 者giả 。 即tức 不bất 止chỉ 止chỉ 謂vị 既ký 與dữ 理lý 冥minh 。 非phi 止chỉ 非phi 不bất 止chỉ 強cường/cưỡng 名danh 曰viết 止chỉ 。 智trí 顯hiển 於ư 心tâm 者giả 。 即tức 不bất 觀quán 觀quán 。 法Pháp 界Giới 洞đỗng 朗lãng 非phi 觀quán 非phi 不bất 觀quán 。 而nhi 強cường/cưỡng 名danh 曰viết 觀quán 耳nhĩ 。 疏sớ/sơ 上thượng 四tứ 皆giai 止Chỉ 觀Quán 俱câu 行hành 者giả 。 亦diệc 容dung 有hữu 止Chỉ 觀Quán 別biệt 修tu 。 則tắc 未vị 為vi 真chân 實thật 順thuận 忍nhẫn 。 若nhược 俱câu 運vận 者giả 方phương 為vi 真chân 耳nhĩ 。 第đệ 三tam 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 疏sớ/sơ 釋thích 中trung 釋thích 初sơ 徵trưng 意ý 云vân 下hạ 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 二nhị 。 先tiên 正chánh 答đáp 前tiền 徵trưng 。 後hậu 此thử 則tắc 以dĩ 緣duyên 集tập 故cố 下hạ 。 釋thích 上thượng 答đáp 。 文văn 偈kệ 文văn 具cụ 有hữu 者giả 。 偈kệ 云vân 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 如như 是thị 。 觀quán 察sát 一nhất 切thiết 法pháp 。 悉tất 皆giai 因nhân 緣duyên 起khởi 。 無vô 生sanh 故cố 無vô 滅diệt 是thị 也dã 。 疏sớ/sơ 釋thích 第đệ 二nhị 徵trưng 意ý 下hạ 。 此thử 中trung 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 三tam 。 初sơ 明minh 舉cử 總tổng 攝nhiếp 別biệt 稱xưng 為vi 無vô 生sanh 。 二nhị 以dĩ 初sơ 攝nhiếp 後hậu 。 但đãn 標tiêu 無vô 生sanh 。 三tam 重trọng/trùng 釋thích 前tiền 義nghĩa 。 疏sớ/sơ 若nhược 從tùng 別biệt 義nghĩa 下hạ 。 即tức 第đệ 二nhị 以dĩ 初sơ 攝nhiếp 後hậu 釋thích 。 但đãn 標tiêu 無vô 生sanh 。 是thị 以dĩ 信tín 力lực 入nhập 印ấn 度độ 經kinh 等đẳng 者giả 。 彼bỉ 經kinh 廣quảng 說thuyết 初Sơ 地Địa 之chi 相tướng 。 其kỳ 第đệ 二nhị 卷quyển 云vân 。


復phục 次thứ 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 有hữu 五ngũ 種chủng 法Pháp 。 則tắc 能năng 清thanh 淨tịnh 。 初sơ 歡Hoan 喜Hỷ 地Địa 。 得đắc 大đại 無vô 畏úy 。 安an 隱ẩn 之chi 處xứ 。 何hà 等đẳng 為vi 五ngũ 。


一nhất 謂vị 菩Bồ 薩Tát 。 生sanh 如như 是thị 心tâm 。 我ngã 已dĩ 得đắc 住trụ 。 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 故cố 。 生sanh 安an 隱ẩn 心tâm 。 為vì 令linh 他tha 住trụ 。 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 故cố 。 起khởi 安an 慰úy 心tâm 。 又hựu 言ngôn 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 者giả 。 謂vị 證chứng 寂tịch 滅diệt 故cố 。 二nhị 謂vị 菩Bồ 薩Tát 。 生sanh 如như 是thị 心tâm 。 我ngã 已dĩ 得đắc 住trụ 。 無vô 滅diệt 法Pháp 忍Nhẫn 。 故cố 生sanh 安an 隱ẩn 心tâm 。 為vì 令linh 他tha 住trụ 。 無Vô 滅Diệt 法Pháp 忍Nhẫn 故cố 。 起khởi 安an 慰úy 心tâm 。 又hựu 言ngôn 無vô 滅diệt 法Pháp 忍Nhẫn 者giả 。 謂vị 證chứng 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 故cố 。 三tam 謂vị 菩Bồ 薩Tát 。 生sanh 如như 是thị 心tâm 。 我ngã 已dĩ 得đắc 住trụ 。 身thân 念niệm 智trí 故cố 。 生sanh 安an 隱ẩn 心tâm 。 為vì 令linh 他tha 住trụ 。 身thân 念niệm 智trí 故cố 。 起khởi 安an 慰úy 心tâm 。 又hựu 言ngôn 身thân 念niệm 智trí 者giả 。 謂vị 離ly 身thân 心tâm 故cố 。 四tứ 謂vị 得đắc 受thọ 念niệm 智trí 。 受thọ 念niệm 智trí 者giả 。 謂vị 息tức 一nhất 切thiết 受thọ 。 五ngũ 謂vị 得đắc 心tâm 念niệm 智trí 。 心tâm 念niệm 智trí 者giả 謂vị 起khởi 。 心tâm 如như 幻huyễn 故cố 。 後hậu 二nhị 略lược 引dẫn 勢thế 同đồng 前tiền 三tam 。 今kim 但đãn 取thủ 前tiền 二nhị 故cố 。 疏sớ/sơ 不bất 具cụ 引dẫn 。 然nhiên 引dẫn 有hữu 二nhị 意ý 。 一nhất 正chánh 證chứng 第đệ 二nhị 義nghĩa 。 明minh 有hữu 無vô 滅diệt 忍nhẫn 。 二nhị 兼kiêm 證chứng 初sơ 義nghĩa 。 以dĩ 無vô 滅diệt 成thành 無vô 生sanh 故cố 。 故cố 彼bỉ 經Kinh 云vân 無vô 滅diệt 忍nhẫn 者giả 。 證chứng 無vô 生sanh 故cố 。 亦diệc 得đắc 名danh 無vô 盡tận 忍nhẫn 等đẳng 。 疏sớ/sơ 又hựu 此thử 諸chư 句cú 各các 有hữu 二nhị 義nghĩa 下hạ 。 第đệ 三tam 重trọng/trùng 釋thích 前tiền 義nghĩa 。 謂vị 無vô 生sanh 中trung 頓đốn 具cụ 諸chư 義nghĩa 。 具cụ 相tương/tướng 云vân 何hà 故cố 下hạ 廣quảng 釋thích 。 於ư 中trung 疏sớ/sơ 文văn 分phần/phân 三tam 。 一nhất 雙song 標tiêu 二nhị 門môn 。 二nhị 開khai 章chương 別biệt 釋thích 。 三tam 結kết 彈đàn 古cổ 義nghĩa 。 今kim 初sơ 。 然nhiên 二nhị 門môn 總tổng 釋thích 前tiền 之chi 初sơ 義nghĩa 。 其kỳ 第đệ 一nhất 後hậu 後hậu 成thành 前tiền 前tiền 。 兼kiêm 釋thích 第đệ 二nhị 從tùng 別biệt 之chi 義nghĩa 。 以dĩ 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 則tắc 得đắc 無vô 滅diệt 等đẳng 忍nhẫn 故cố 。 無vô 滅diệt 等đẳng 忍nhẫn 淨tịnh 無vô 生sanh 等đẳng 忍nhẫn 故cố 。 疏sớ/sơ 然nhiên 文văn 旨chỉ 下hạ 。 即tức 第đệ 二nhị 開khai 章chương 別biệt 釋thích 。 正chánh 釋thích 第đệ 一nhất 門môn 含hàm 釋thích 第đệ 二nhị 門môn 。 故cố 下hạ 牒điệp 初sơ 門môn 。 疏sớ/sơ 今kim 初sơ 云vân 何hà 下hạ 釋thích 。 唯duy 就tựu 約ước 理lý 。 然nhiên 無vô 生sanh 理lý 中trung 無vô 有hữu 次thứ 第đệ 。 由do 所sở 遣khiển 生sanh 等đẳng 有hữu 次thứ 第đệ 故cố 。 以dĩ 不bất 不bất 之chi 亦diệc 成thành 次thứ 第đệ 故cố 。 疏sớ/sơ 先tiên 明minh 生sanh 滅diệt 盡tận 等đẳng 理lý 所sở 依y 是thị 事sự 之chi 次thứ 第đệ 也dã 。 後hậu 今kim 由do 前tiền 前tiền 無vô 下hạ 。 方phương 顯hiển 無vô 生sanh 理lý 之chi 次thứ 第đệ 。 疏sớ/sơ 故cố 以dĩ 後hậu 後hậu 顯hiển 成thành 無vô 生sanh 者giả 。 上thượng 方phương 明minh 前tiền 前tiền 有hữu 故cố 後hậu 後hậu 有hữu 等đẳng 。 今kim 例lệ 結kết 前tiền 以dĩ 前tiền 前tiền 釋thích 後hậu 後hậu 以dĩ 後hậu 後hậu 成thành 前tiền 前tiền 疏sớ/sơ 次thứ 四tứ 顯hiển 理lý 者giả 。 以dĩ 盡tận 是thị 有hữu 為vi 垢cấu 是thị 煩phiền 惱não 。 差sai 別biệt 是thị 事sự 處xứ 是thị 方phương 隅ngung 。 並tịnh 所sở 觀quán 境cảnh 。 今kim 了liễu 即tức 真chân 為vi 理lý 無vô 生sanh 。 疏sớ/sơ 後hậu 六lục 顯hiển 智trí 無vô 。 生sanh 者giả 。 以dĩ 心tâm 妄vọng 動động 即tức 名danh 為vi 生sanh 。 若nhược 心tâm 寂tịch 靜tĩnh 即tức 智trí 不bất 生sanh 。 故cố 偈kệ 云vân 下hạ 引dẫn 證chứng 約ước 智trí 。 理lý 智trí 契khế 合hợp 下hạ 結kết 成thành 上thượng 義nghĩa 。 偈kệ 舉cử 一nhất 句cú 。 具cụ 云vân 無vô 滅diệt 故cố 。 無vô 盡tận 無vô 盡tận 故cố 無vô 染nhiễm 。 釋thích 曰viết 此thử 即tức 前tiền 四tứ 約ước 理lý 也dã 。 次thứ 偈kệ 云vân 。 於ư 世thế 變biến 異dị 法pháp 了liễu 知tri 無vô 變biến 異dị 。 無vô 異dị 則tắc 無vô 處xứ 無vô 處xứ 則tắc 寂tịch 。 靜tĩnh 其kỳ 心tâm 無vô 染nhiễm 著trước 。 願nguyện 度độ 諸chư 眾chúng 生sanh 。 釋thích 曰viết 。 即tức 後hậu 六lục 顯hiển 智trí 。 疏sớ/sơ 舉cử 一nhất 句cú 顯hiển 智trí 分phân 明minh 。 等đẳng 言ngôn 等đẳng 餘dư 皆giai 約ước 智trí 相tương/tướng 。 疏sớ/sơ 三tam 唯duy 約ước 智trí 下hạ 。 初sơ 由do 了liễu 從tùng 緣duyên 成thành 智trí 之chi 由do 故cố 。 智trí 無vô 起khởi 契khế 上thượng 理lý 故cố 。 起khởi 即tức 生sanh 義nghĩa 。 湛trạm 然nhiên 不bất 遷thiên 體thể 不bất 滅diệt 無vô 。 不bất 動động 約ước 理lý 無vô 生sanh 可khả 滅diệt 。 正chánh 同đồng 十Thập 地Địa 義nghĩa 大đại 之chi 中trung 。 無vô 生sanh 無vô 滅diệt 。 非phi 一nhất 往vãng 滅diệt 耳nhĩ 。 餘dư 皆giai 甚thậm 深thâm 般Bát 若Nhã 無vô 生sanh 智trí 相tương/tướng 真chân 智trí 妙diệu 用dụng 不bất 同đồng 但đãn 空không 唯duy 遮già 諸chư 過quá 審thẩm 須tu 思tư 之chi 。


疏sớ/sơ 。 若nhược 唯duy 約ước 知tri 下hạ 三tam 結kết 彈đàn 古cổ 義nghĩa 。 即tức 刊# 定định 記ký 彼bỉ 中trung 但đãn 云vân 。 謂vị 法pháp 從tùng 緣duyên 故cố 各các 無vô 自tự 生sanh 。 生sanh 既ký 無vô 生sanh 。 滅diệt 依y 何hà 滅diệt 。 故cố 今kim 彈đàn 云vân 。 若nhược 理lý 無vô 生sanh 知tri 之chi 為vi 忍nhẫn 。 小tiểu 聖thánh 亦diệc 有hữu 故cố 非phi 等đẳng 覺giác 深thâm 玄huyền 之chi 忍nhẫn 。 第đệ 四tứ 如như 幻huyễn 忍nhẫn 。


疏sớ/sơ 。 今kim 初sơ 有hữu 三tam 等đẳng 者giả 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 二nhị 。 先tiên 總tổng 科khoa 。 後hậu 初sơ 一nhất 切thiết 下hạ 別biệt 釋thích 。 釋thích 中trung 有hữu 三tam 。 初sơ 別biệt 釋thích 第đệ 一nhất 段đoạn 。 二nhị 合hợp 釋thích 前tiền 二nhị 段đoạn 。 三tam 別biệt 釋thích 第đệ 三tam 段đoạn 。 初sơ 中trung 有hữu 四tứ 。 一nhất 正chánh 釋thích 一nhất 切thiết 法pháp 言ngôn 。 二nhị 故cố 大đại 品phẩm 下hạ 引dẫn 證chứng 通thông 義nghĩa 。 三tam 涅Niết 槃Bàn 雖tuy 真chân 下hạ 釋thích 經kinh 妨phương 難nạn/nan 。 四tứ 引dẫn 文văn 決quyết 擇trạch 。 三tam 中trung 謂vị 有hữu 難nạn/nan 言ngôn 。 妄vọng 法pháp 緣duyên 生sanh 可khả 許hứa 如như 幻huyễn 。 涅Niết 槃Bàn 真chân 實thật 又hựu 不bất 從tùng 緣duyên 。 如như 何hà 同đồng 幻huyễn 故cố 牒điệp 釋thích 之chi 。 釋thích 有hữu 二nhị 意ý 。 一nhất 明minh 雖tuy 真chân 而nhi 亦diệc 從tùng 緣duyên 。 雖tuy 非phi 緣duyên 生sanh 而nhi 是thị 緣duyên 。 顯hiển 亦diệc 空không 無vô 性tánh 。 二nhị 明minh 涅Niết 槃Bàn 非phi 幻huyễn 為vi 破phá 著trước 涅Niết 槃Bàn 心tâm 。 云vân 如như 幻huyễn 耳nhĩ 。 是thị 則tắc 破phá 心tâm 中trung 涅Niết 槃Bàn 亦diệc 顯hiển 涅Niết 槃Bàn 體thể 。 即tức 真chân 空không 而nhi 成thành 妙diệu 有hữu 故cố 。 並tịnh 如như 智trí 論luận 。


疏sớ/sơ 。 廣quảng 中trung 合hợp 云vân 下hạ 。 第đệ 四tứ 引dẫn 文văn 決quyết 擇trạch 中trung 。 初sơ 引dẫn 局cục 文văn 明minh 涅Niết 槃Bàn 非phi 幻huyễn 。 次thứ 然nhiên 有hữu 法pháp 世thế 下hạ 。 以dĩ 法pháp 通thông 真chân 故cố 該cai 涅Niết 槃Bàn 。 次thứ 此thử 為vi 有hữu 為vi 所sở 隱ẩn 覆phú 下hạ 。 釋thích 真chân 是thị 世thế 義nghĩa 。 後hậu 云vân 下hạ 引dẫn 經kinh 成thành 立lập 該cai 通thông 一nhất 切thiết 。


疏sớ/sơ 。 就tựu 法pháp 喻dụ 中trung 下hạ 。 第đệ 二nhị 合hợp 釋thích 前tiền 之chi 二nhị 段đoạn 。 以dĩ 開khai 五ngũ 義nghĩa 中trung 具cụ 有hữu 能năng 所sở 成thành 故cố 。 於ư 中trung 分phần/phân 四tứ 。 第đệ 一nhất 總tổng 開khai 義nghĩa 門môn 。 第đệ 二nhị 對đối 經kinh 顯hiển 意ý 。 第đệ 三tam 釋thích 通thông 妨phương 難nạn/nan 。 第đệ 四tứ 別biệt 明minh 義nghĩa 理lý 。 今kim 初sơ 五ngũ 法pháp 不bất 出xuất 三tam 性tánh 。 初sơ 一nhất 圓viên 成thành 。 二nhị 三tam 依y 他tha 。 謂vị 二nhị 因nhân 三tam 果quả 。 四tứ 明minh 依y 圓viên 相tương/tướng 即tức 五ngũ 即tức 。 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。


疏sớ/sơ 。 今kim 經Kinh 云vân 下hạ 二nhị 對đối 經kinh 顯hiển 意ý 。 於ư 中trung 言ngôn 以dĩ 第đệ 二nhị 為vi 因nhân 者giả 。 從tùng 緣duyên 生sanh 故cố 令linh 悟ngộ 。 第đệ 三tam 即tức 是thị 依y 他tha 成thành 。 第đệ 四tứ 者giả 即tức 事sự 歸quy 理lý 遣khiển 。 第đệ 五ngũ 病bệnh 者giả 遍biến 計kế 情tình 亡vong 。 歸quy 第đệ 一nhất 者giả 圓viên 成thành 理lý 顯hiển 。


疏sớ/sơ 。 然nhiên 緣duyên 亦diệc 下hạ 第đệ 三tam 釋thích 通thông 妨phương 難nạn/nan 。 謂vị 有hữu 難nạn/nan 云vân 。 若nhược 以dĩ 第đệ 二nhị 惑hoặc 業nghiệp 為vi 緣duyên 。 令linh 第đệ 三tam 依y 他tha 為vi 無vô 性tánh 者giả 。 第đệ 二nhị 業nghiệp 惑hoặc 應ưng 當đương 是thị 實thật 不bất 從tùng 緣duyên 故cố 。 故cố 今kim 釋thích 云vân 。 亦diệc 從tùng 緣duyên 起khởi 謂vị 業nghiệp 從tùng 惑hoặc 生sanh 。 惑hoặc 由do 虛hư 妄vọng 分phân 別biệt 。 卒thốt 至chí 無vô 住trụ 。 皆giai 託thác 因nhân 緣duyên 故cố 。 引dẫn 中trung 論luận 明minh 因nhân 果quả 俱câu 幻huyễn 故cố 。 論luận 合hợp 云vân 。 如như 初sơ 幻huyễn 化hóa 人nhân 是thị 則tắc 名danh 為vi 業nghiệp 。 幻huyễn 化hóa 人nhân 所sở 作tác 則tắc 名danh 為vi 業nghiệp 果quả 。 既ký 未vị 曾tằng 有hữu 一nhất 法pháp 。 不bất 從tùng 緣duyên 生sanh 。 為vi 彰chương 緣duyên 起khởi 故cố 分phần/phân 能năng 所sở 。


疏sớ/sơ 。 然nhiên 上thượng 五ngũ 義nghĩa 下hạ 。 第đệ 四tứ 別biệt 明minh 義nghĩa 理lý 。 於ư 中trung 二nhị 。 先tiên 成thành 有hữu 無vô 後hậu 成thành 四tứ 句cú 。 言ngôn 有hữu 無vô 者giả 。 以dĩ 三tam 性tánh 中trung 各các 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 皆giai 有hữu 無vô 故cố 。 圓viên 成thành 二nhị 者giả 。 一nhất 性tánh 有hữu 。 二nhị 相tương/tướng 無vô 。 依y 他tha 二nhị 者giả 。 一nhất 緣duyên 有hữu 。 二nhị 性tánh 無vô 。 遍biến 計kế 二nhị 者giả 。 一nhất 情tình 有hữu 。 二nhị 理lý 無vô 。 今kim 初sơ 中trung 即tức 圓viên 成thành 二nhị 義nghĩa 。 術thuật 馬mã 皆giai 是thị 依y 他tha 二nhị 義nghĩa 。 而nhi 術thuật 是thị 能năng 成thành 之chi 因nhân 。 託thác 真chân 而nhi 起khởi 故cố 。 用dụng 有hữu 體thể 無vô 。 用dụng 有hữu 即tức 是thị 緣duyên 有hữu 。 體thể 無vô 即tức 是thị 性tánh 無vô 。 三tam 馬mã 是thị 所sở 成thành 之chi 果quả 故cố 。 相tương/tướng 有hữu 實thật 無vô 。 相tương/tướng 有hữu 即tức 是thị 緣duyên 有hữu 。 實thật 無vô 即tức 是thị 性tánh 無vô 。 四tứ 明minh 依y 圓viên 不bất 離ly 。 即tức 事sự 同đồng 真chân 生sanh 喻dụ 於ư 妄vọng 。 死tử 喻dụ 於ư 真chân 事sự 泯mẫn 理lý 顯hiển 故cố 。 生sanh 無vô 死tử 有hữu 。 以dĩ 無vô 礙ngại 故cố 者giả 。 出xuất 其kỳ 所sở 因nhân 。 即tức 事sự 理lý 無vô 礙ngại 也dã 。 五ngũ 中trung 就tựu 情tình 則tắc 有hữu 。 妄vọng 見kiến 分phân 明minh 故cố 。 就tựu 理lý 則tắc 無vô 以dĩ 是thị 妄vọng 計kế 必tất 非phi 有hữu 故cố 。 所sở 以dĩ 幻huyễn 喻dụ 廣quảng 說thuyết 有hữu 無vô 者giả 。 以dĩ 惑hoặc 情tình 所sở 執chấp 有hữu 無vô 皆giai 失thất 理lý 。 無vô 惑hoặc 計kế 有hữu 無vô 皆giai 真chân 。 是thị 知tri 幻huyễn 喻dụ 諸chư 法pháp 非phi 實thật 非phi 虛hư 。 非phi 空không 非phi 有hữu 。 若nhược 無vô 於ư 有hữu 不bất 成thành 於ư 無vô 。 若nhược 無vô 於ư 無vô 不bất 成thành 於ư 有hữu 。 有hữu 無vô 交giao 徹triệt 萬vạn 化hóa 齊tề 融dung 故cố 。


疏sớ/sơ 。 又hựu 五ngũ 中trung 各các 具cụ 四tứ 句cú 等đẳng 者giả 。 第đệ 二nhị 顯hiển 成thành 四tứ 句cú 也dã 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 一nhất 重trọng/trùng 四tứ 句cú 。 後hậu 重trùng 重trùng 四tứ 句cú 。 今kim 初sơ 又hựu 二nhị 。 先tiên 正chánh 顯hiển 後hậu 揀giản 非phi 。 今kim 初sơ 也dã 。 初sơ 性tánh 有hữu 相tương/tướng 無vô 四tứ 者giả 。 一nhất 有hữu 真chân 性tánh 有hữu 故cố 。 二nhị 空không 無vô 諸chư 相tướng 故cố 。 三tam 亦diệc 有hữu 亦diệc 空không 義nghĩa 門môn 異dị 故cố 。 四tứ 非phi 有hữu 非phi 空không 。 互hỗ 融dung 奪đoạt 故cố 。 二nhị 用dụng 有hữu 體thể 無vô 四tứ 者giả 。 一nhất 有hữu 迷mê 真chân 有hữu 用dụng 故cố 。 二nhị 空không 依y 真chân 無vô 體thể 故cố 。 三tam 亦diệc 有hữu 亦diệc 空không 體thể 用dụng 不bất 壞hoại 故cố 。 四tứ 非phi 有hữu 非phi 空không 。 無vô 體thể 之chi 用dụng 故cố 。 非phi 有hữu 即tức 用dụng 無vô 體thể 故cố 非phi 空không 。 三tam 相tương/tướng 有hữu 實thật 無vô 四tứ 者giả 。 一nhất 有hữu 事sự 相tướng 現hiện 故cố 。 二nhị 空không 緣duyên 成thành 無vô 實thật 故cố 。 三tam 俱câu 存tồn 無vô 性tánh 不bất 礙ngại 緣duyên 成thành 。 緣duyên 成thành 不bất 礙ngại 無vô 性tánh 故cố 。 四tứ 俱câu 非phi 緣duyên 成thành 即tức 無vô 性tánh 故cố 非phi 有hữu 。 無vô 性tánh 即tức 緣duyên 成thành 故cố 非phi 空không 。 四tứ 生sanh 即tức 是thị 無vô 死tử 即tức 是thị 有hữu 四tứ 者giả 。 一nhất 真chân 性tánh 顯hiển 故cố 。 二nhị 依y 他tha 即tức 無vô 性tánh 故cố 。 三tam 性tánh 相tướng 雙song 存tồn 故cố 。 四tứ 性tánh 相tướng 即tức 奪đoạt 故cố 。 五ngũ 情tình 有hữu 理lý 無vô 四tứ 者giả 。 一nhất 遍biến 計kế 妄vọng 情tình 能năng 招chiêu 生sanh 死tử 故cố 。 二nhị 即tức 理lý 而nhi 求cầu 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 三tam 要yếu 由do 理lý 無vô 方phương 知tri 情tình 有hữu 。 若nhược 無vô 情tình 有hữu 不bất 顯hiển 理lý 無vô 故cố 。 四tứ 情tình 有hữu 即tức 理lý 無vô 理lý 無vô 即tức 情tình 有hữu 故cố 。


疏sớ/sơ 。 然nhiên 皆giai 具cụ 德đức 不bất 同đồng 四tứ 謗báng 者giả 。 揀giản 非phi 也dã 。 言ngôn 四tứ 謗báng 者giả 。 謂vị 定định 有hữu 者giả 是thị 增tăng 益ích 謗báng 。 若nhược 定định 無vô 者giả 是thị 損tổn 減giảm 謗báng 。 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 相tương 違vi 謗báng 。 非phi 有hữu 非phi 無vô 戲hí 論luận 謗báng 。 疏sớ/sơ 以dĩ 具cụ 德đức 故cố 出xuất 不bất 同đồng 所sở 由do 。 謂vị 上thượng 明minh 四tứ 句cú 即tức 是thị 具cụ 德đức 。 以dĩ 稱xưng 真chân 故cố 。 不bất 同đồng 情tình 計kế 定định 執chấp 四tứ 句cú 。 今kim 重trọng/trùng 顯hiển 初sơ 門môn 具cụ 德đức 之chi 義nghĩa 。 一nhất 真Chân 如Như 是thị 有hữu 義nghĩa 以dĩ 迷mê 悟ngộ 依y 故cố 。 不bất 空không 義nghĩa 故cố 。 不bất 可khả 壞hoại 故cố 。 二nhị 真chân 性tánh 是thị 空không 以dĩ 離ly 相tương/tướng 故cố 。 隨tùy 緣duyên 義nghĩa 故cố 對đối 染nhiễm 說thuyết 故cố 。 三tam 真Chân 如Như 亦diệc 有hữu 亦diệc 空không 。 以dĩ 具cụ 德đức 故cố 。 逆nghịch 順thuận 自tự 在tại 故cố 。 體thể 鎔dong 融dung 故cố 。 四tứ 真chân 性tánh 非phi 有hữu 非phi 空không 。 以dĩ 二nhị 不bất 二nhị 故cố 。 定định 取thủ 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 餘dư 之chi 四tứ 句cú 前tiền 已dĩ 略lược 明minh 。 又hựu 皆giai 即tức 有hữu 之chi 空không 方phương 為vi 具cụ 德đức 之chi 空không 。 即tức 空không 之chi 有hữu 方phương 為vi 具cụ 德đức 之chi 有hữu 。 是thị 則tắc 非phi 有hữu 之chi 有hữu 非phi 空không 之chi 空không 為vi 具cụ 德đức 耳nhĩ 。 又hựu 盡tận 有hữu 之chi 空không 盡tận 空không 之chi 有hữu 方phương 為vi 具cụ 德đức 。 又hựu 隨tùy 一nhất 句cú 必tất 具cụ 餘dư 三tam 。 若nhược 隨tùy 闕khuyết 者giả 則tắc 非phi 具cụ 德đức 。 又hựu 四tứ 句cú 齊tề 照chiếu 成thành 解giải 境cảnh 故cố 。 四tứ 句cú 齊tề 泯mẫn 成thành 行hành 境cảnh 故cố 。 皆giai 言ngôn 亡vong 慮lự 絕tuyệt 方phương 為vi 具cụ 德đức 耳nhĩ 。 是thị 知tri 若nhược 依y 四tứ 謗báng 四tứ 句cú 皆giai 絕tuyệt 。 若nhược 依y 具cụ 德đức 四tứ 句cú 不bất 亡vong 。 不bất 即tức 不bất 離ly 。 方phương 知tri 幻huyễn 法pháp 故cố 。 楞lăng 伽già 第đệ 二nhị 令linh 觀quán 四tứ 句cú 。 謂vị 一nhất 異dị 俱câu 不bất 俱câu 有hữu 無vô 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 常thường 無vô 常thường 等đẳng 。


疏sớ/sơ 。 若nhược 以dĩ 諸chư 門môn 交giao 絡lạc 成thành 多đa 四tứ 句cú 等đẳng 者giả 。 第đệ 二nhị 重trùng 重trùng 四tứ 句cú 也dã 。 總tổng 有hữu 四tứ 節tiết 。 成thành 二nhị 十thập 重trọng/trùng 。 第đệ 一nhất 節tiết 有hữu 八bát 重trọng/trùng 。 一nhất 以dĩ 第đệ 一nhất 門môn 中trung 有hữu 。 對đối 第đệ 二nhị 門môn 中trung 無vô 成thành 四tứ 句cú 。 謂vị 一nhất 者giả 緣duyên 起khởi 是thị 有hữu 以dĩ 真chân 性tánh 妙diệu 有hữu 故cố 。 二nhị 緣duyên 起khởi 是thị 無vô 業nghiệp 惑hoặc 無vô 體thể 故cố 。 三tam 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 。 雙song 照chiếu 真chân 妄vọng 故cố 。 四tứ 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 真chân 妄vọng 雙song 絕tuyệt 故cố 。 二nhị 以dĩ 第đệ 一nhất 門môn 中trung 無vô 。 對đối 第đệ 二nhị 門môn 有hữu 成thành 四tứ 句cú 。 謂vị 一nhất 緣duyên 起khởi 是thị 有hữu 業nghiệp 惑hoặc 有hữu 用dụng 招chiêu 生sanh 死tử 故cố 。 二nhị 是thị 無vô 一nhất 真chân 法Pháp 界Giới 絕tuyệt 諸chư 相tướng 故cố 。 三tam 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 。 雙song 照chiếu 真chân 妄vọng 故cố 。 四tứ 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 真chân 妄vọng 雙song 絕tuyệt 故cố 。 三tam 以dĩ 第đệ 一nhất 門môn 中trung 有hữu 。 對đối 第đệ 三tam 門môn 中trung 。 無vô 成thành 四tứ 句cú 。 謂vị 一nhất 緣duyên 起khởi 是thị 有hữu 真chân 性tánh 有hữu 故cố 。 二nhị 是thị 無vô 以dĩ 事sự 無vô 真chân 實thật 故cố 。 三tam 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 。 雙song 照chiếu 事sự 理lý 故cố 。 四tứ 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 事sự 理lý 相tương/tướng 即tức 互hỗ 相tương 泯mẫn 故cố 。 四tứ 以dĩ 第đệ 一nhất 門môn 中trung 無vô 。 對đối 第đệ 三tam 門môn 中trung 。 有hữu 成thành 四tứ 句cú 。 謂vị 一nhất 事sự 相tướng 有hữu 故cố 。 二nhị 理lý 相tương/tướng 空không 故cố 。 三tam 空không 有hữu 雙song 現hiện 故cố 。 四tứ 空không 有hữu 互hỗ 泯mẫn 故cố 。 五ngũ 以dĩ 第đệ 一nhất 門môn 中trung 有hữu 。 對đối 第đệ 四tứ 門môn 中trung 無vô 成thành 四tứ 句cú 者giả 。 謂vị 一nhất 真chân 性tánh 有hữu 故cố 。 二nhị 事sự 即tức 虛hư 故cố 。 三tam 雙song 照chiếu 二nhị 故cố 。 四tứ 互hỗ 即tức 奪đoạt 故cố 。 六lục 以dĩ 第đệ 一nhất 門môn 中trung 無vô 。 對đối 第đệ 四tứ 門môn 中trung 有hữu 成thành 四tứ 句cú 。 謂vị 一nhất 無vô 性tánh 之chi 理lý 有hữu 故cố 。 二nhị 理lý 無vô 相tướng 故cố 。 三tam 二nhị 義nghĩa 齊tề 現hiện 故cố 。 四tứ 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 真chân 中trung 道đạo 故cố 。 七thất 以dĩ 第đệ 一nhất 門môn 中trung 有hữu 。 對đối 第đệ 五ngũ 門môn 中trung 無vô 成thành 四tứ 句cú 。 一nhất 真chân 理lý 有hữu 故cố 。 二nhị 情tình 計kế 於ư 理lý 無vô 故cố 。 三tam 有hữu 處xứ 妄vọng 計kế 無vô 故cố 。 四tứ 性tánh 有hữu 即tức 是thị 理lý 無vô 。 理lý 無vô 即tức 是thị 性tánh 有hữu 故cố 。 八bát 以dĩ 第đệ 一nhất 門môn 中trung 無vô 。 對đối 第đệ 五ngũ 門môn 中trung 有hữu 成thành 四tứ 句cú 。 一nhất 有hữu 在tại 情tình 有hữu 故cố 。 二nhị 無vô 理lý 無vô 相tướng 故cố 。 三tam 俱câu 存tồn 要yếu 理lý 無vô 相tướng 方phương 是thị 妄vọng 情tình 有hữu 故cố 。 四tứ 俱câu 非phi 妄vọng 情tình 之chi 有hữu 即tức 真chân 理lý 無vô 相tướng 故cố 非phi 有hữu 。 真chân 性tánh 無vô 相tướng 能năng 為vi 妄vọng 情tình 所sở 依y 故cố 非phi 無vô 。 此thử 上thượng 以dĩ 第đệ 一nhất 門môn 有hữu 無vô 。 對đối 下hạ 四tứ 門môn 有hữu 無vô 成thành 八bát 重trọng/trùng 四tứ 句cú 。 第đệ 二nhị 以dĩ 第đệ 二nhị 門môn 中trung 有hữu 無vô 。 對đối 下hạ 三tam 門môn 又hựu 成thành 六lục 重trọng/trùng 四tứ 句cú 。 第đệ 三tam 以dĩ 第đệ 三tam 門môn 中trung 有hữu 無vô 。 對đối 下hạ 二nhị 門môn 復phục 成thành 四tứ 重trọng/trùng 四tứ 句cú 。 第đệ 四tứ 以dĩ 第đệ 四tứ 門môn 有hữu 無vô 。 對đối 第đệ 五ngũ 門môn 有hữu 無vô 成thành 兩lưỡng 重trọng/trùng 四tứ 句cú 。 都đô 成thành 二nhị 十thập 重trọng/trùng 四tứ 句cú 。 不bất 得đắc 以dĩ 後hậu 為vi 首thủ 更cánh 對đối 於ư 前tiền 。 以dĩ 不bất 異dị 前tiền 門môn 為vi 首thủ 對đối 於ư 後hậu 故cố 。 今kim 具cụ 出xuất 八bát 重trọng/trùng 。 其kỳ 十thập 二nhị 重trọng/trùng 取thủ 類loại 思tư 之chi 。 恐khủng 繁phồn 不bất 出xuất 。 疏sớ/sơ 一nhất 約ước 相tương/tướng 類loại 者giả 。 如như 覩đổ 一nhất 葉diệp 落lạc 知tri 天thiên 下hạ 秋thu 。 見kiến 一nhất 華hoa 開khai 知tri 天thiên 下hạ 春xuân 矣hĩ 。


疏sớ/sơ 。 二nhị 約ước 圓viên 融dung 下hạ 疏sớ/sơ 文văn 自tự 有hữu 三tam 意ý 。 初sơ 一nhất 事sự 理lý 無vô 礙ngại 義nghĩa 。 二nhị 以dĩ 理lý 融dung 事sự 下hạ 。 兩lưỡng 門môn 事sự 事sự 無vô 礙ngại 義nghĩa 。 前tiền 門môn 即tức 法pháp 性tánh 融dung 通thông 門môn 。 第đệ 三tam 即tức 緣duyên 起khởi 相tương/tướng 由do 門môn 。 就tựu 第đệ 三tam 門môn 中trung 。 疏sớ/sơ 文văn 分phần/phân 二nhị 。 先tiên 舉cử 一nhất 門môn 後hậu 相tương/tướng 即tức 。 既ký 爾nhĩ 下hạ 例lệ 於ư 餘dư 門môn 於ư 中trung 三tam 。 一nhất 以dĩ 即tức 例lệ 入nhập 。 二nhị 異dị 體thể 既ký 爾nhĩ 下hạ 以dĩ 異dị 例lệ 同đồng 。 三tam 一nhất 門môn 下hạ 以dĩ 門môn 例lệ 門môn 。 如như 緣duyên 起khởi 相tương/tướng 由do 門môn 既ký 爾nhĩ 。 無vô 定định 性tánh 門môn 唯duy 心tâm 現hiện 等đẳng 諸chư 門môn 亦diệc 然nhiên 。 又hựu 相tương/tướng 即tức 入nhập 既ký 爾nhĩ 。 微vi 細tế 相tương 容dung 安an 立lập 門môn 等đẳng 亦diệc 然nhiên 。 疏sớ/sơ 所sở 非phi 之chi 事sự 亦diệc 可khả 次thứ 第đệ 對đối 前tiền 情tình 非phi 情tình 境cảnh 者giả 。 如như 非phi 男nam 非phi 女nữ 。 即tức 對đối 前tiền 了liễu 達đạt 眾chúng 生sanh 。 非phi 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 。 即tức 對đối 前tiền 了liễu 達đạt 國quốc 土độ 等đẳng 。 疏sớ/sơ 象tượng 等đẳng 非phi 術thuật 故cố 等đẳng 者giả 。 即tức 因nhân 果quả 相tương/tướng 異dị 門môn 。 依y 他tha 之chi 果quả 非phi 遍biến 計kế 緣duyên 故cố 。 下hạ 句cú 反phản 此thử 者giả 。 術thuật 非phi 象tượng 等đẳng 明minh 遍biến 計kế 非phi 依y 他tha 。 下hạ 明minh 相tướng 有hữu 。 即tức 因nhân 果quả 相tương/tướng 成thành 。 疏sớ/sơ 動động 寂tịch 無vô 二nhị 下hạ 此thử 下hạ 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 五ngũ 。 一nhất 總tổng 釋thích 經kinh 文văn 。 二nhị 引dẫn 證chứng 。 三tam 釋thích 不bất 得đắc 有hữu 無vô 之chi 義nghĩa 。 四tứ 舉cử 喻dụ 帖# 成thành 。 五ngũ 義nghĩa 門môn 料liệu 揀giản 。 初sơ 門môn 可khả 知tri 。


疏sớ/sơ 。 故cố 經Kinh 云vân 智trí 不bất 得đắc 有hữu 無vô 而nhi 興hưng 大đại 悲bi 心tâm 者giả 。 第đệ 二nhị 引dẫn 證chứng 也dã 。 即tức 楞lăng 伽già 第đệ 一nhất 大đại 惠huệ 讚tán 佛Phật 偈kệ 然nhiên 彼bỉ 經kinh 歎thán 佛Phật 了liễu 達đạt 三tam 性tánh 。 初sơ 偈kệ 云vân 。 世thế 間gian 離ly 生sanh 滅diệt 。 猶do 如như 虛hư 空không 花hoa 。 智trí 不bất 得đắc 有hữu 無vô 。 而nhi 興hưng 大đại 悲bi 心tâm 。 此thử 明minh 了liễu 遍biến 計kế 。 次thứ 偈kệ 云vân 。 一nhất 切thiết 法pháp 如như 幻huyễn 。 遠viễn 離ly 於ư 心tâm 識thức 。 智trí 不bất 得đắc 有hữu 無vô 。 而nhi 興hưng 大đại 悲bi 心tâm 。 遠viễn 離ly 於ư 斷đoạn 常thường 。 世thế 間gian 恆hằng 如như 夢mộng 。 智trí 不bất 得đắc 有hữu 無vô 。 而nhi 興hưng 大đại 悲bi 心tâm 。 此thử 上thượng 二nhị 偈kệ 明minh 了liễu 依y 他tha 。 次thứ 又hựu 偈kệ 云vân 。 知tri 人nhân 法pháp 無vô 我ngã 。 煩phiền 惱não 及cập 爾nhĩ 焰diễm 。 常thường 清thanh 淨tịnh 無vô 相tướng 。 而nhi 興hưng 大đại 悲bi 心tâm 。 此thử 偈kệ 明minh 了liễu 圓viên 成thành 。 又hựu 此thử 上thượng 偈kệ 準chuẩn 金kim 光quang 明minh 意ý 。 即tức 顯hiển 佛Phật 具cụ 三Tam 身Thân 。 謂vị 了liễu 遍biến 計kế 成thành 化hóa 身thân 。 了liễu 依y 他tha 成thành 報báo 身thân 。 了liễu 圓viên 成thành 成thành 法Pháp 身thân 。 然nhiên 四tứ 偈kệ 下hạ 半bán 皆giai 同đồng 。 今kim 經kinh 正chánh 引dẫn 依y 他tha 中trung 如như 幻huyễn 下hạ 半bán 。 其kỳ 如như 夢mộng 下hạ 半bán 如như 夢mộng 忍nhẫn 中trung 更cánh 引dẫn 。


疏sớ/sơ 。 由do 了liễu 體thể 空không 下hạ 。 第đệ 三tam 釋thích 不bất 得đắc 有hữu 無vô 之chi 義nghĩa 。


疏sớ/sơ 。 如như 象tượng 生sanh 即tức 是thị 象tượng 死tử 者giả 。 第đệ 四tứ 舉cử 喻dụ 帖# 成thành 。 疏sớ/sơ 此thử 二nhị 相tương 對đối 應ưng 成thành 四tứ 句cú 下hạ 。 第đệ 五ngũ 義nghĩa 門môn 料liệu 揀giản 。 於ư 中trung 四tứ 。 初sơ 就tựu 第đệ 二nhị 門môn 似tự 有hữu 無vô 性tánh 顯hiển 成thành 四tứ 句cú 。 第đệ 二nhị 對đối 第đệ 一nhất 門môn 明minh 非phi 一nhất 異dị 。 第đệ 三tam 例lệ 餘dư 三tam 門môn 。 第đệ 四tứ 例lệ 釋thích 前tiền 後hậu 。 今kim 初sơ 成thành 四tứ 句cú 者giả 。 一nhất 非phi 異dị 二nhị 非phi 一nhất 。 三tam 非phi 非phi 一nhất 非phi 非phi 異dị 。 四tứ 非phi 亦diệc 一nhất 亦diệc 異dị 。 其kỳ 所sở 遣khiển 病bệnh 者giả 。 一nhất 者giả 異dị 。 二nhị 者giả 一nhất 。 三tam 者giả 非phi 一nhất 非phi 異dị 。 四tứ 者giả 亦diệc 一nhất 亦diệc 異dị 。 如như 疏sớ/sơ 思tư 之chi 。 楞lăng 伽già 第đệ 二nhị 名danh 見kiến 妄vọng 想tưởng 故cố 須tu 破phá 之chi 。


疏sớ/sơ 。 若nhược 以dĩ 巾cân 上thượng 二nhị 義nghĩa 下hạ 。 第đệ 二nhị 對đối 第đệ 一nhất 門môn 辨biện 非phi 一nhất 異dị 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 三tam 。 初sơ 標tiêu 所sở 依y 。 二nhị 一nhất 以dĩ 巾cân 下hạ 列liệt 釋thích 十thập 句cú 。 三tam 若nhược 以dĩ 不bất 異dị 門môn 下hạ 總tổng 結kết 義nghĩa 旨chỉ 。 今kim 初sơ 言ngôn 巾cân 上thượng 二nhị 義nghĩa 者giả 。 一nhất 住trụ 自tự 性tánh 義nghĩa 。 二nhị 成thành 象tượng 義nghĩa 。 初sơ 即tức 不bất 變biến 義nghĩa 。 後hậu 即tức 隨tùy 緣duyên 義nghĩa 。 象tượng 上thượng 二nhị 義nghĩa 者giả 。 一nhất 體thể 空không 義nghĩa 。 二nhị 差sai 別biệt 義nghĩa 。 初sơ 即tức 無vô 性tánh 。 後hậu 即tức 幻huyễn 有hữu 。 第đệ 二nhị 別biệt 釋thích 十thập 句cú 中trung 。 初sơ 四tứ 句cú 非phi 異dị 。 次thứ 四tứ 句cú 非phi 一nhất 。 九cửu 十thập 二nhị 句cú 收thu 上thượng 二nhị 門môn 明minh 非phi 一nhất 異dị 。 就tựu 初sơ 非phi 異dị 中trung 。 第đệ 一nhất 句cú 即tức 隨tùy 緣duyên 與dữ 差sai 別biệt 不bất 異dị 。 第đệ 二nhị 句cú 不bất 變biến 與dữ 體thể 空không 不bất 異dị 。 第đệ 三tam 句cú 即tức 合hợp 前tiền 二nhị 句cú 以dĩ 無vô 礙ngại 。 第đệ 四tứ 句cú 即tức 合hợp 前tiền 二nhị 句cú 以dĩ 相tương/tướng 奪đoạt 。 今kim 初sơ 句cú 中trung 。 疏sớ/sơ 經Kinh 云vân 法Pháp 身thân 流lưu 轉chuyển 下hạ 引dẫn 證chứng 。 引dẫn 二nhị 經kinh 證chứng 。 問vấn 明minh 已dĩ 辨biện 。 今kim 當đương 更cánh 釋thích 初sơ 法Pháp 身thân 流lưu 轉chuyển 五ngũ 道đạo 。 名danh 曰viết 眾chúng 生sanh 。 即tức 不bất 增tăng 不bất 減giảm 經kinh 。 法Pháp 身thân 即tức 是thị 真Chân 如Như 。 流lưu 轉chuyển 五ngũ 道đạo 。 即tức 是thị 隨tùy 緣duyên 。 名danh 曰viết 眾chúng 生sanh 。 是thị 差sai 別biệt 義nghĩa 。 次thứ 如Như 來Lai 藏tạng 受thọ 苦khổ 樂lạc 與dữ 因nhân 俱câu 。 若nhược 生sanh 若nhược 滅diệt 。 即tức 楞lăng 伽già 第đệ 四tứ 。 彼bỉ 云vân 大đại 慧tuệ 七thất 識thức 不bất 流lưu 轉chuyển 不bất 受thọ 苦khổ 樂lạc 。 非phi 涅Niết 槃Bàn 因nhân 。 大đại 慧tuệ 如Như 來Lai 藏tạng 受thọ 苦khổ 樂lạc 與dữ 因nhân 俱câu 。 若nhược 生sanh 若nhược 滅diệt 。 解giải 曰viết 。 七thất 識thức 念niệm 念niệm 生sanh 滅diệt 無vô 常thường 。 當đương 起khởi 即tức 謝tạ 。 如như 河hà 流lưu 轉chuyển 自tự 體thể 無vô 成thành 。 故cố 不bất 受thọ 苦khổ 樂lạc 。 既ký 非phi 染nhiễm 依y 亦diệc 非phi 無vô 漏lậu 涅Niết 槃Bàn 依y 矣hĩ 。 其kỳ 如Như 來Lai 藏tạng 真chân 常thường 普phổ 遍biến 。 而nhi 在tại 六lục 道đạo 迷mê 此thử 。 能năng 令linh 隨tùy 緣duyên 成thành 事sự 受thọ 苦khổ 樂lạc 果quả 。 與dữ 七thất 識thức 俱câu 名danh 與dữ 因nhân 俱câu 。 不bất 守thủ 自tự 性tánh 而nhi 成thành 七thất 識thức 。 依y 此thử 而nhi 得đắc 生sanh 滅diệt 云vân 。 若nhược 生sanh 若nhược 滅diệt 。 此thử 明minh 如Như 來Lai 藏tạng 即tức 是thị 真Chân 如Như 。 隨tùy 緣duyên 故cố 受thọ 苦khổ 樂lạc 等đẳng 。


疏sớ/sơ 。 二nhị 以dĩ 巾cân 上thượng 住trụ 自tự 位vị 義nghĩa 等đẳng 者giả 。 住trụ 自tự 即tức 是thị 不bất 變biến 。 體thể 空không 之chi 相tướng 即tức 是thị 如như 故cố 。 二nhị 義nghĩa 相tương 順thuận 而nhi 會hội 相tương/tướng 歸quy 性tánh 故cố 。 云vân 以dĩ 末mạt 歸quy 本bổn 。 本bổn 即tức 是thị 性tánh 末mạt 即tức 相tương/tướng 故cố 。 疏sớ/sơ 經Kinh 云vân 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 即tức 如như 下hạ 引dẫn 證chứng 。 即tức 淨tịnh 名danh 經kinh 彌Di 勒Lặc 章chương 中trung 。 然nhiên 彼bỉ 經kinh 中trung 云vân 。 為vi 從tùng 如như 生sanh 。 得đắc 授thọ 記ký 耶da 。 為vi 從tùng 如như 滅diệt 。 得đắc 授thọ 記ký 耶da 。 若nhược 以dĩ 如như 生sanh 。 得đắc 授thọ 記ký 者giả 。 如như 無vô 有hữu 生sanh 。 若nhược 以dĩ 如như 滅diệt 。 得đắc 授thọ 記ký 者giả 。 如như 無vô 有hữu 滅diệt 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 皆giai 如như 也dã 。 一nhất 切thiết 法pháp 亦diệc 如như 也dã 。 眾chúng 聖thánh 賢hiền 亦diệc 如như 也dã 。 至chí 於ư 彌Di 勒Lặc 亦diệc 如như 也dã 。 若nhược 彌Di 勒Lặc 得đắc 授thọ 記ký 者giả 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 亦diệc 應ưng 授thọ 記ký 。


所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 夫phu 如như 者giả 不bất 二nhị 不bất 異dị 。 若nhược 彌Di 勒Lặc 得đắc 。 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 者giả 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 皆giai 亦diệc 應ưng 得đắc 。


所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 即tức 菩Bồ 提Đề 相tướng 。 若nhược 彌Di 勒Lặc 得đắc 滅diệt 度độ 者giả 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 亦diệc 當đương 滅diệt 度độ 。


所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 諸chư 佛Phật 知tri 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 畢tất 竟cánh 寂tịch 滅diệt 。 即tức 涅Niết 槃Bàn 相tướng 。 不bất 復phục 更cánh 滅diệt 。 是thị 故cố 彌Di 勒Lặc 。 無vô 以dĩ 此thử 法pháp 。 誘dụ 諸chư 天thiên 子tử 。 今kim 疏sớ/sơ 文văn 略lược 舉cử 二nhị 句cú 之chi 要yếu 。 而nhi 言ngôn 等đẳng 者giả 此thử 有hữu 二nhị 意ý 。 一nhất 者giả 等đẳng 餘dư 淨tịnh 名danh 之chi 文văn 。 如như 上thượng 所sở 引dẫn 。 是thị 二nhị 者giả 等đẳng 餘dư 一nhất 切thiết 皆giai 如như 之chi 文văn 。 故cố 此thử 經Kinh 云vân 。 一nhất 切thiết 法pháp 皆giai 如như 諸chư 佛Phật 境cảnh 亦diệc 然nhiên 。 乃nãi 至chí 無vô 一nhất 法pháp 如như 中trung 有hữu 生sanh 滅diệt 等đẳng 。


疏sớ/sơ 。 三tam 以dĩ 攝nhiếp 末mạt 所sở 歸quy 之chi 本bổn 下hạ 。 此thử 句cú 即tức 合hợp 前tiền 二nhị 句cú 令linh 無vô 障chướng 礙ngại 成thành 此thử 一nhất 句cú 。 斯tư 乃nãi 即tức 差sai 別biệt 之chi 體thể 空không 。 與dữ 即tức 不bất 變biến 之chi 隨tùy 緣duyên 相tương/tướng 成thành 故cố 不bất 異dị 。 言ngôn 攝nhiếp 末mạt 所sở 歸quy 之chi 本bổn 者giả 。 即tức 差sai 別biệt 之chi 體thể 空không 也dã 。 是thị 前tiền 第đệ 二nhị 句cú 體thể 空không 是thị 本bổn 。 差sai 別biệt 是thị 末mạt 。 斯tư 即tức 本bổn 融dung 於ư 末mạt 也dã 。 令linh 末mạt 同đồng 本bổn 故cố 差sai 別biệt 即tức 體thể 空không 。 言ngôn 與dữ 攝nhiếp 本bổn 所sở 從tùng 之chi 末mạt 者giả 。 即tức 不bất 變biến 之chi 隨tùy 緣duyên 也dã 。 是thị 前tiền 第đệ 一nhất 句cú 。 由do 不bất 變biến 舉cử 體thể 隨tùy 緣duyên 成thành 差sai 別biệt 故cố 。 末mạt 融dung 於ư 本bổn 令linh 本bổn 同đồng 末mạt 也dã 。 故cố 云vân 此thử 二nhị 雙song 融dung 。 由do 不bất 變biến 舉cử 體thể 隨tùy 緣duyên 故cố 。 本bổn 不bất 礙ngại 末mạt 差sai 別biệt 即tức 體thể 空không 故cố 。 末mạt 不bất 礙ngại 本bổn 故cố 云vân 無vô 礙ngại 。 特đặc 由do 法Pháp 身thân 成thành 眾chúng 生sanh 故cố 。 得đắc 眾chúng 生sanh 即tức 如như 。 由do 眾chúng 生sanh 即tức 如như 方phương 知tri 法Pháp 身thân 流lưu 轉chuyển 五ngũ 道đạo 。 作tác 眾chúng 生sanh 也dã 。 則tắc 第đệ 一nhất 句cú 本bổn 等đẳng 於ư 末mạt 。 第đệ 二nhị 句cú 末mạt 等đẳng 於ư 本bổn 。 故cố 云vân 本bổn 末mạt 平bình 等đẳng 。 正chánh 本bổn 等đẳng 末mạt 時thời 即tức 末mạt 等đẳng 於ư 本bổn 故cố 。 上thượng 二nhị 經kinh 亦diệc 不bất 相tương 違vi 。 故cố 云vân 前tiền 二nhị 經kinh 文văn 。 不bất 相tương 離ly 故cố 。 既ký 合hợp 前tiền 二nhị 句cú 相tương/tướng 成thành 為vi 第đệ 三tam 句cú 。 故cố 用dụng 前tiền 二nhị 經kinh 以dĩ 證chứng 此thử 句cú 。 疏sớ/sơ 四tứ 以dĩ 所sở 攝nhiếp 歸quy 本bổn 之chi 末mạt 等đẳng 者giả 。 此thử 句cú 亦diệc 合hợp 前tiền 二nhị 句cú 。 相tương/tướng 奪đoạt 以dĩ 成thành 此thử 句cú 。 謂vị 以dĩ 即tức 體thể 空không 之chi 差sai 別biệt 。 與dữ 即tức 隨tùy 緣duyên 之chi 不bất 變biến 相tương/tướng 奪đoạt 故cố 不bất 異dị 。 然nhiên 同đồng 用dụng 前tiền 二nhị 句cú 而nhi 為vi 懸huyền 隔cách 。 第đệ 三tam 句cú 用dụng 第đệ 一nhất 句cú 。 取thủ 即tức 不bất 變biến 之chi 隨tùy 緣duyên 故cố 本bổn 成thành 末mạt 。 今kim 第đệ 四tứ 句cú 用dụng 初sơ 句cú 。 取thủ 即tức 隨tùy 緣duyên 之chi 不bất 變biến 。 即tức 本bổn 奪đoạt 末mạt 也dã 。 但đãn 顛điên 倒đảo 而nhi 已dĩ 。 第đệ 三tam 句cú 用dụng 第đệ 二nhị 句cú 。 取thủ 即tức 差sai 別biệt 之chi 體thể 空không 故cố 末mạt 成thành 本bổn 。 今kim 第đệ 四tứ 句cú 用dụng 第đệ 三tam 句cú 。 取thủ 即tức 體thể 空không 之chi 差sai 別biệt 末mạt 奪đoạt 於ư 本bổn 也dã 。 亦diệc 但đãn 倒đảo 耳nhĩ 。 故cố 義nghĩa 懸huyền 隔cách 。 言ngôn 所sở 攝nhiếp 歸quy 本bổn 之chi 末mạt 者giả 。 即tức 體thể 空không 之chi 差sai 別biệt 也dã 。 即tức 第đệ 二nhị 句cú 。 言ngôn 所sở 攝nhiếp 隨tùy 末mạt 之chi 本bổn 者giả 。 即tức 隨tùy 緣duyên 之chi 不bất 變biến 也dã 。 即tức 第đệ 一nhất 句cú 。 由do 隨tùy 緣duyên 即tức 不bất 變biến 故cố 。 奪đoạt 差sai 別biệt 令linh 體thể 空không 。 則tắc 末mạt 寂tịch 也dã 。 由do 體thể 空không 即tức 差sai 別biệt 故cố 奪đoạt 不bất 變biến 令linh 隨tùy 緣duyên 。 故cố 本bổn 寂tịch 也dã 。 以dĩ 全toàn 本bổn 為vi 末mạt 故cố 本bổn 便tiện 隱ẩn 。 全toàn 末mạt 為vi 本bổn 故cố 末mạt 便tiện 亡vong 也dã 。 是thị 則tắc 真Chân 如Như 隨tùy 緣duyên 成thành 眾chúng 生sanh 。 未vị 曾tằng 失thất 於ư 真chân 體thể 故cố 。 令linh 眾chúng 生sanh 非phi 眾chúng 生sanh 也dã 。 眾chúng 生sanh 體thể 空không 即tức 法Pháp 身thân 時thời 。 未vị 曾tằng 無vô 眾chúng 生sanh 故cố 。 法Pháp 身thân 非phi 法Pháp 身thân 也dã 。 故cố 二nhị 雙song 絕tuyệt 。 二nhị 既ký 互hỗ 絕tuyệt 則tắc 真chân 妄vọng 平bình 等đẳng 無vô 可khả 異dị 也dã 。


疏sớ/sơ 。 次thứ 下hạ 四tứ 門môn 非phi 一nhất 者giả 。 此thử 句cú 總tổng 標tiêu 。 謂vị 第đệ 五ngũ 門môn 性tánh 相tướng 相tương 違vi 故cố 非phi 一nhất 。 第đệ 六lục 門môn 性tánh 相tướng 相tương/tướng 害hại 故cố 非phi 一nhất 。 第đệ 七thất 門môn 但đãn 合hợp 五ngũ 六lục 二nhị 門môn 明minh 違vi 害hại 不bất 同đồng 故cố 非phi 一nhất 。 第đệ 八bát 亦diệc 合hợp 五ngũ 六lục 二nhị 門môn 明minh 不bất 泯mẫn 不bất 存tồn 不bất 同đồng 故cố 非phi 一nhất 。 其kỳ 五ngũ 六lục 門môn 但đãn 交giao 互hỗ 第đệ 二nhị 門môn 耳nhĩ 。 謂vị 上thượng 第đệ 二nhị 門môn 以dĩ 不bất 變biến 對đối 體thể 空không 故cố 則tắc 不bất 異dị 。 今kim 對đối 差sai 別biệt 則tắc 不bất 一nhất 耳nhĩ 。 第đệ 六lục 亦diệc 然nhiên 。 五ngũ 中trung 先tiên 正chánh 明minh 。 言ngôn 本bổn 末mạt 相tương 違vi 相tương 背bội 故cố 者giả 。 謂vị 本bổn 則tắc 寂tịch 無vô 二nhị 相tương/tướng 。 末mạt 則tắc 差sai 別biệt 萬vạn 端đoan 故cố 相tương 違vi 也dã 。 疏sớ/sơ 。 楞lăng 伽già 云vân 下hạ 引dẫn 證chứng 可khả 知tri 。 起khởi 信tín 疏sớ/sơ 云vân 。 此thử 中trung 唯duy 生sanh 滅diệt 是thị 七thất 識thức 。 唯duy 不bất 生sanh 滅diệt 。 是thị 如Như 來Lai 藏tạng 。 二nhị 義nghĩa 既ký 分phần/phân 。 遂toại 使sử 梨lê 耶da 無vô 別biệt 自tự 體thể 故cố 云vân 不bất 在tại 中trung 。 此thử 約ước 不bất 二nhị 義nghĩa 非phi 約ước 不bất 和hòa 合hợp 也dã 。


何hà 以dĩ 故cố 。 此thử 中trung 如Như 來Lai 藏tạng 不bất 生sanh 滅diệt 。 即tức 七thất 識thức 生sanh 滅diệt 之chi 不bất 生sanh 滅diệt 故cố 。 與dữ 自tự 生sanh 滅diệt 不bất 一nhất 也dã 。 七thất 識thức 生sanh 滅diệt 。 即tức 如Như 來Lai 藏tạng 。 不bất 生sanh 滅diệt 之chi 生sanh 滅diệt 故cố 。 與dữ 自tự 不bất 生sanh 滅diệt 不bất 一nhất 也dã 。 此thử 中trung 非phi 直trực 不bất 乖quai 不bất 異dị 。 以dĩ 明minh 不bất 一nhất 亦diệc 乃nãi 由do 不bất 異dị 。 故cố 成thành 於ư 不bất 一nhất 。


何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 如Như 來Lai 藏tạng 隨tùy 緣duyên 作tác 生sanh 滅diệt 時thời 失thất 自tự 不bất 生sanh 滅diệt 者giả 。 則tắc 不bất 得đắc 有hữu 生sanh 滅diệt 。 是thị 故cố 由do 不bất 生sanh 滅diệt 得đắc 。 有hữu 生sanh 滅diệt 者giả 。 是thị 則tắc 不bất 異dị 故cố 不bất 一nhất 也dã 。 釋thích 曰viết 。 上thượng 所sở 引dẫn 義nghĩa 和hòa 會hội 非phi 一nhất 異dị 義nghĩa 。 今kim 此thử 分phần/phân 門môn 正chánh 明minh 不bất 一nhất 。 若nhược 會hội 非phi 一nhất 異dị 令linh 其kỳ 相tương/tướng 同đồng 。 即tức 第đệ 十thập 門môn 。 今kim 以dĩ 因nhân 七thất 識thức 生sanh 滅diệt 之chi 文văn 便tiện 引dẫn 會hội 耳nhĩ 。


疏sớ/sơ 。 六lục 巾cân 上thượng 成thành 象tượng 等đẳng 者giả 。 上thượng 第đệ 一nhất 句cú 以dĩ 成thành 象tượng 對đối 差sai 別biệt 則tắc 不bất 異dị 。 今kim 對đối 體thể 空không 故cố 不bất 一nhất 。 先tiên 正chánh 明minh 。 又hựu 楞lăng 伽già 經Kinh 云vân 。 七thất 識thức 不bất 流lưu 轉chuyển 下hạ 引dẫn 證chứng 。 即tức 第đệ 四tứ 。 經kinh 如như 前tiền 已dĩ 引dẫn 。 但đãn 前tiền 雖tuy 具cụ 引dẫn 意ý 在tại 如Như 來Lai 藏tạng 受thọ 苦khổ 樂lạc 。 以dĩ 取thủ 隨tùy 緣duyên 成thành 法pháp 故cố 。 今kim 疏sớ/sơ 雖tuy 具cụ 引dẫn 意ý 取thủ 七thất 識thức 不bất 流lưu 轉chuyển 義nghĩa 。 以dĩ 成thành 相tương 反phản 末mạt 即tức 空không 故cố 。 言ngôn 七thất 識thức 不bất 流lưu 轉chuyển 者giả 。 以dĩ 本bổn 害hại 末mạt 令linh 末mạt 空không 故cố 無vô 可khả 流lưu 轉chuyển 。 唯duy 如Như 來Lai 藏tạng 受thọ 苦khổ 樂lạc 者giả 。 末mạt 害hại 本bổn 故cố 不bất 守thủ 自tự 性tánh 。 清thanh 淨tịnh 之chi 體thể 隨tùy 緣duyên 成thành 有hữu 。 始thỉ 欲dục 成thành 象tượng 被bị 體thể 空không 違vi 。 方phương 欲dục 體thể 空không 被bị 成thành 象tượng 違vi 。 故cố 非phi 一nhất 也dã 。 疏sớ/sơ 七thất 以dĩ 初sơ 相tương 背bội 等đẳng 者giả 。 此thử 句cú 即tức 合hợp 前tiền 五ngũ 六lục 二nhị 門môn 敵địch 對đối 不bất 同đồng 。 謂vị 相tương 背bội 如như 二nhị 怨oán 家gia 不bất 喜hỷ 相tương 見kiến 。 亦diệc 如như 參tham 辰thần 。 夫phu 妻thê 反phản 目mục 相tương/tướng 害hại 如như 二nhị 怨oán 家gia 。 以dĩ 死tử 相tướng 敵địch 。 如như 父phụ 母mẫu 之chi 讐thù 不bất 與dữ 同đồng 天thiên 。 亦diệc 猶do 二nhị 虎hổ 之chi 鬪đấu 勢thế 不bất 兩lưỡng 全toàn 。


疏sớ/sơ 。 八bát 以dĩ 極cực 相tương/tướng 害hại 俱câu 泯mẫn 而nhi 不bất 泯mẫn 等đẳng 者giả 。 即tức 亦diệc 合hợp 五ngũ 六lục 二nhị 句cú 。 取thủ 不bất 泯mẫn 不bất 存tồn 明minh 不bất 一nhất 。 俱câu 泯mẫn 不bất 泯mẫn 即tức 第đệ 六lục 句cú 。 俱câu 存tồn 不bất 存tồn 即tức 第đệ 五ngũ 句cú 。 何hà 者giả 以dĩ 前tiền 第đệ 五ngũ 相tương 違vi 是thị 存tồn 。 第đệ 六lục 相tương/tướng 害hại 是thị 泯mẫn 。 然nhiên 存tồn 上thượng 有hữu 不bất 存tồn 之chi 義nghĩa 。 泯mẫn 上thượng 有hữu 不bất 泯mẫn 之chi 義nghĩa 。 若nhược 唯duy 泯mẫn 無vô 不bất 泯mẫn 則tắc 色sắc 空không 俱câu 亡vong 無vô 可khả 相tương/tướng 即tức 。 以dĩ 不bất 泯mẫn 故cố 雖tuy 相tương/tướng 即tức 而nhi 色sắc 空không 歷lịch 然nhiên 。 若nhược 唯duy 存tồn 無vô 不bất 存tồn 則tắc 色sắc 空không 各các 有hữu 定định 性tánh 不bất 得đắc 相tương/tướng 即tức 。 由do 有hữu 不bất 存tồn 故cố 雖tuy 歷lịch 然nhiên 而nhi 得đắc 相tương/tướng 即tức 。 以dĩ 體thể 虛hư 故cố 是thị 以dĩ 第đệ 七thất 但đãn 合hợp 五ngũ 六lục 之chi 存tồn 泯mẫn 。 今kim 第đệ 八bát 門môn 乃nãi 合hợp 五ngũ 六lục 之chi 不bất 存tồn 不bất 泯mẫn 故cố 。 七thất 八bát 二nhị 門môn 雖tuy 同đồng 合hợp 五ngũ 六lục 二nhị 義nghĩa 不bất 同đồng 。 言ngôn 此thử 是thị 成thành 壞hoại 不bất 一nhất 者giả 。 不bất 存tồn 是thị 壞hoại 不bất 泯mẫn 是thị 成thành 。 第đệ 九cửu 門môn 非phi 一nhất 不bất 是thị 非phi 異dị 故cố 。 二nhị 門môn 不bất 一nhất 。 第đệ 十thập 門môn 總tổng 融dung 前tiền 八bát 稱xưng 真chân 法Pháp 界Giới 。 故cố 亦diệc 非phi 異dị 。 既ký 無vô 二nhị 理lý 豈khởi 一nhất 異dị 。 有hữu 殊thù 。 疏sớ/sơ 若nhược 以dĩ 不bất 異dị 門môn 取thủ 下hạ 。 第đệ 三tam 總tổng 結kết 義nghĩa 旨chỉ 。 疏sớ/sơ 巾cân 象tượng 相tương 對đối 既ký 爾nhĩ 下hạ 。 第đệ 三tam 例lệ 餘dư 三tam 門môn 。 疏sớ/sơ 上thượng 下hạ 諸chư 門môn 下hạ 第đệ 四tứ 例lệ 釋thích 前tiền 後hậu 。 若nhược 依y 叡duệ 公công 十thập 喻dụ 之chi 讚tán 。 多đa 顯hiển 空không 理lý 。 如như 幻huyễn 喻dụ 云vân 。 幻huyễn 惑hoặc 愚ngu 目mục 流lưu 眄miện 無vô 已dĩ 。 長trường/trưởng 勤cần 世thế 間gian 。 父phụ 父phụ 子tử 子tử 。 我ngã 實thật 非phi 我ngã 妄vọng 想tưởng 而nhi 起khởi 。 若nhược 了liễu 如như 幻huyễn 此thử 心tâm 自tự 止chỉ 。 然nhiên 彼bỉ 有hữu 十thập 喻dụ 。 水thủy 月nguyệt 鏡kính 像tượng 既ký 合hợp 影ảnh 中trung 。 更cánh 有hữu 犍kiền 城thành 之chi 喻dụ 應ưng 同đồng 幻huyễn 攝nhiếp 。 彼bỉ 犍kiền 闥thát 婆bà 城thành 喻dụ 讚tán 云vân 。 世thế 法pháp 空không 廓khuếch 如như 彼bỉ 鬼quỷ 城thành 。 凌lăng 晨thần 敷phu 影ảnh 現hiện 此thử 都đô 京kinh 。 愚ngu 夫phu 馳trì 赴phó 隨tùy 風phong 而nhi 征chinh 。 終chung 朝triêu 乃nãi 悟ngộ 窮cùng 噭# 失thất 聲thanh 。 第đệ 五ngũ 如như 焰diễm 忍nhẫn 。 疏sớ/sơ 若nhược 十thập 喻dụ 論luận 法pháp 喻dụ 各các 有hữu 多đa 義nghĩa 者giả 。 智trí 論luận 釋thích 如như 焰diễm 云vân 。 焰diễm 以dĩ 日nhật 光quang 風phong 動động 塵trần 故cố 。 曠khoáng 野dã 中trung 動động 如như 野dã 馬mã 。 無vô 智trí 人nhân 初sơ 見kiến 謂vị 之chi 為vi 水thủy 。 男nam 女nữ 之chi 相tướng 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 結kết 使sử 煩phiền 惱não 。 日nhật 光quang 熱nhiệt 氣khí 。 諸chư 行hành 之chi 塵trần 邪tà 憶ức 念niệm 風phong 。 生sanh 死tử 曠khoáng 野dã 中trung 轉chuyển 。 無vô 智trí 者giả 謂vị 為vi 一nhất 相tương/tướng 。 為vi 男nam 為vi 女nữ 。 是thị 名danh 如như 焰diễm 。


復phục 次thứ 若nhược 遠viễn 見kiến 焰diễm 想tưởng 之chi 為vi 水thủy 。 近cận 則tắc 無vô 水thủy 想tưởng 。 無vô 智trí 之chi 人nhân 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 若nhược 遠viễn 聖thánh 法pháp 不bất 知tri 無vô 我ngã 。 不bất 知tri 諸chư 法pháp 空không 。 於ư 眾chúng 界giới 入nhập 性tánh 空không 法pháp 中trung 。 生sanh 人nhân 想tưởng 男nam 想tưởng 女nữ 想tưởng 。 近cận 聖thánh 法pháp 則tắc 知tri 。 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 是thị 時thời 虛hư 誑cuống 種chủng 種chủng 妄vọng 想tưởng 盡tận 除trừ 。 以dĩ 是thị 故cố 說thuyết 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 知tri 諸chư 法pháp 如như 焰diễm 。 釋thích 曰viết 。 彼bỉ 就tựu 妄vọng 說thuyết 生sanh 死tử 。 為vi 曠khoáng 野dã 。 今kim 就tựu 真chân 妄vọng 合hợp 說thuyết 。 故cố 以dĩ 空không 地địa 喻dụ 如Như 來Lai 藏tạng 。 叡duệ 云vân 。 焰diễm 惑hoặc 癡si 愛ái 樂nhạo 之chi 無vô 極cực 。 非phi 身thân 想tưởng 身thân 非phi 色sắc 見kiến 色sắc 。 實thật 無vô 可khả 樂lạc 莫mạc 之chi 能năng 識thức 。 若nhược 有hữu 智trí 慧tuệ 。 此thử 心tâm 自tự 息tức 。 第đệ 六lục 如như 夢mộng 忍nhẫn 。 疏sớ/sơ 然nhiên 開khai 此thử 夢mộng 義nghĩa 下hạ 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 二nhị 。 先tiên 開khai 義nghĩa 後hậu 消tiêu 文văn 。 前tiền 中trung 疏sớ/sơ 一nhất 所sở 依y 謂vị 悟ngộ 心tâm 以dĩ 喻dụ 本bổn 識thức 者giả 。 若nhược 無vô 所sở 熏huân 故cố 則tắc 無vô 無vô 明minh 等đẳng 。 亦diệc 可khả 喻dụ 如Như 來Lai 藏tạng 。 喻dụ 本bổn 識thức 者giả 諸chư 宗tông 共cộng 許hứa 故cố 。 法pháp 相tướng 宗tông 明minh 如Như 來Lai 藏tạng 不bất 受thọ 熏huân 故cố 。 疏sớ/sơ 。 二nhị 所sở 因nhân 謂vị 睡thụy 蓋cái 者giả 。 智trí 論luận 云vân 。


復phục 次thứ 如như 夢mộng 中trung 無vô 喜hỷ 事sự 而nhi 喜hỷ 。 無vô 嗔sân 事sự 而nhi 嗔sân 。 無vô 怖bố 事sự 而nhi 怖bố 。 三tam 界giới 眾chúng 生sanh 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 無vô 明minh 眠miên 力lực 故cố 不bất 應ưng 嗔sân 而nhi 嗔sân 等đẳng 。 疏sớ/sơ 。 四tứ 此thử 夢mộng 事sự 非phi 有hữu 而nhi 有hữu 者giả 。 智trí 論luận 云vân 。


復phục 次thứ 夢mộng 有hữu 五ngũ 種chủng 。 若nhược 身thân 中trung 不bất 調điều 若nhược 熱nhiệt 氣khí 多đa 。 則tắc 夢mộng 見kiến 火hỏa 見kiến 黃hoàng 見kiến 赤xích 。 若nhược 冷lãnh 氣khí 多đa 見kiến 水thủy 見kiến 白bạch 。 若nhược 風phong 氣khí 多đa 則tắc 見kiến 飛phi 見kiến 黑hắc 。 又hựu 復phục 所sở 聞văn 見kiến 事sự 多đa 思tư 惟duy 念niệm 故cố 。 或hoặc 天thiên 與dữ 夢mộng 欲dục 令linh 知tri 未vị 來lai 事sự 故cố 。 是thị 五ngũ 種chủng 夢mộng 皆giai 無vô 實thật 事sự 而nhi 妄vọng 見kiến 。 世thế 人nhân 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 五ngũ 道đạo 中trung 眾chúng 生sanh 身thân 見kiến 。 力lực 因nhân 緣duyên 故cố 。 見kiến 四tứ 種chủng 我ngã 。 眾chúng 色sắc 是thị 我ngã 。 色sắc 是thị 我ngã 所sở 。 我ngã 中trung 有hữu 色sắc 色sắc 中trung 有hữu 我ngã 。 如như 色sắc 。 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 四tứ 五ngũ 二nhị 十thập 得đắc 道Đạo 實thật 智trí 慧tuệ 。 覺giác 已dĩ 知tri 無vô 實thật 。 釋thích 曰viết 。 論luận 中trung 身thân 見kiến 力lực 合hợp 上thượng 身thân 中trung 不bất 調điều 。 五ngũ 道đạo 眾chúng 生sanh 。 亦diệc 可khả 合hợp 前tiền 五ngũ 夢mộng 。 初sơ 火hỏa 如như 地địa 獄ngục 火hỏa 塗đồ 道đạo 故cố 。 白bạch 如như 人nhân 善thiện 法Pháp 故cố 。 黑hắc 如như 畜súc 生sanh 愚ngu 癡si 故cố 。 多đa 思tư 如như 鬼quỷ 天thiên 與dữ 如như 天thiên 故cố 。 然nhiên 周chu 體thể 列liệt 子tử 皆giai 說thuyết 六lục 夢mộng 。 與dữ 此thử 五ngũ 夢mộng 有hữu 同đồng 有hữu 異dị 。 言ngôn 六lục 夢mộng 者giả 。 一nhất 正chánh 夢mộng 。 二nhị 噩# 夢mộng 。 三tam 思tư 夢mộng 。 四tứ 寤ngụ 夢mộng 。 五ngũ 喜hỷ 夢mộng 。 六lục 懼cụ 夢mộng 。 正chánh 夢mộng 謂vị 不bất 思tư 慮lự 忽hốt 然nhiên 而nhi 夢mộng 。 共cộng 天thiên 神thần 與dữ 夢mộng 大đại 同đồng 。 餘dư 五ngũ 多đa 是thị 見kiến 聞văn 多đa 攝nhiếp 。 莊trang 子tử 第đệ 二nhị 齊tề 物vật 篇thiên 云vân 。 莊trang 周chu 夢mộng 為vi 蝴# 蝶# 。 自tự 逾du 適thích 志chí 與dữ 不bất 知tri 周chu 也dã 。 注chú 蝴# 蝶# 而nhi 不bất 知tri 周chu 。 則tắc 與dữ 殊thù 死tử 不bất 異dị 也dã 。 然nhiên 所sở 在tại 無vô 不bất 適thích 志chí 。 則tắc 當đương 生sanh 而nhi 係hệ 生sanh 者giả 。 必tất 當đương 死tử 而nhi 戀luyến 死tử 矣hĩ 。 由do 此thử 觀quán 之chi 。 知tri 夫phu 在tại 生sanh 而nhi 哀ai 死tử 者giả 。 誤ngộ 之chi 矣hĩ 。 俄nga 然nhiên 覺giác 則tắc 蘧# 蘧# 然nhiên 周chu 也dã 。 不bất 知tri 周chu 之chi 夢mộng 為vi 蝴# 蝶# 歟# 。 蝴# 蝶# 之chi 夢mộng 為vi 周chu 歟# 。 周chu 與dữ 蝴# 蝶# 必tất 有hữu 分phần/phân 矣hĩ 。 此thử 之chi 謂vị 物vật 化hóa 。 意ý 云vân 。 昨tạc 日nhật 之chi 夢mộng 今kim 已dĩ 化hóa 矣hĩ 。 生sanh 死tử 之chi 變biến 。 豈khởi 異dị 於ư 此thử 。 又hựu 自tự 周chu 而nhi 言ngôn 蝴# 蝶# 稱xưng 覺giác 。 未vị 必tất 非phi 夢mộng 此thử 亦diệc 可khả 喻dụ 萬vạn 法pháp 如như 夢mộng 矣hĩ 。 又hựu 列liệt 子tử 中trung 有hữu 人nhân 。 晝trú 為vi 主chủ 役dịch 而nhi 夜dạ 夢mộng 為vi 人nhân 君quân 主chủ 。 則tắc 夜dạ 夢mộng 被bị 役dịch 。 二nhị 者giả 各các 有hữu 其kỳ 美mỹ 也dã 。 疏sớ/sơ 。 但đãn 心tâm 變biến 故cố 非phi 見kiến 前tiền 法pháp 者giả 。 此thử 通thông 喻dụ 合hợp 約ước 。 喻dụ 者giả 即tức 通thông 妨phương 難nạn/nan 也dã 。 謂vị 有hữu 難nạn/nan 言ngôn 。 若nhược 無vô 實thật 者giả 。 何hà 以dĩ 夢mộng 中trung 見kiến 色sắc 聞văn 聲thanh 等đẳng 耶da 。 故cố 智trí 論luận 云vân 。 不bất 應ưng 言ngôn 論luận 無vô 實thật 之chi 事sự 。


何hà 以dĩ 故cố 。 得đắc 緣duyên 便tiện 生sanh 夢mộng 中trung 之chi 識thức 有hữu 種chủng 種chủng 緣duyên 。 若nhược 無vô 緣duyên 云vân 何hà 生sanh 。 故cố 今kim 答đáp 云vân 。 夢mộng 中trung 五ngũ 識thức 不bất 行hành 。 所sở 見kiến 五ngũ 塵trần 但đãn 心tâm 變biến 耳nhĩ 。 故cố 智trí 論luận 云vân 無vô 也dã 。 不bất 應ưng 見kiến 而nhi 見kiến 故cố 。 如như 夢mộng 中trung 見kiến 人nhân 頭đầu 有hữu 角giác 見kiến 身thân 飛phi 等đẳng 。 人nhân 實thật 無vô 角giác 身thân 實thật 不bất 飛phi 故cố 。 二nhị 約ước 法pháp 者giả 。 但đãn 心tâm 變biến 故cố 合hợp 而nhi 有hữu 義nghĩa 。 不bất 見kiến 前tiền 境cảnh 合hợp 非phi 有hữu 義nghĩa 。 疏sớ/sơ 文văn 中trung 初sơ 明minh 俱câu 非phi 下hạ 。 第đệ 二nhị 釋thích 文văn 。 於ư 中trung 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 三tam 。 一nhất 總tổng 彰chương 文văn 意ý 以dĩ 成thành 四tứ 句cú 。 二nhị 重trọng/trùng 釋thích 。 三tam 引dẫn 證chứng 。 疏sớ/sơ 然nhiên 此thử 四tứ 句cú 皆giai 由do 以dĩ 是thị 夢mộng 故cố 下hạ 。 第đệ 二nhị 重trọng/trùng 釋thích 。 於ư 中trung 此thử 上thượng 二nhị 句cú 標tiêu 。 謂vị 一nhất 以dĩ 是thị 下hạ 釋thích 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 先tiên 釋thích 有hữu 無vô 二nhị 句cú 復phục 釋thích 雙song 非phi 。 前tiền 中trung 又hựu 二nhị 。 先tiên 正chánh 釋thích 。 後hậu 然nhiên 語ngữ 有hữu 下hạ 。 揀giản 濫lạm 於ư 中trung 又hựu 二nhị 。 先tiên 舉cử 正chánh 。 後hậu 揀giản 非phi 。 今kim 初sơ 舉cử 正chánh 。 謂vị 有hữu 無vô 交giao 徹triệt 即tức 夢mộng 事sự 而nhi 性tánh 虛hư 。 即tức 性tánh 虛hư 是thị 夢mộng 事sự 。 約ước 法pháp 即tức 性tánh 空không 是thị 幻huyễn 有hữu 。 即tức 幻huyễn 有hữu 為vi 性tánh 空không 。 若nhược 是thị 定định 有hữu 不bất 得đắc 為vi 空không 。 若nhược 是thị 斷đoạn 空không 不bất 得đắc 為vi 有hữu 。 既ký 無vô 性tánh 故cố 有hữu 即tức 全toàn 攝nhiếp 無vô 而nhi 為vi 有hữu 也dã 。 既ký 緣duyên 生sanh 故cố 空không 則tắc 全toàn 攝nhiếp 有hữu 。 而nhi 為vi 無vô 故cố 結kết 云vân 非phi 有hữu 二nhị 相tương/tướng 。 疏sớ/sơ 非phi 但đãn 相tương/tướng 有hữu 性tánh 無vô 而nhi 已dĩ 者giả 。 二nhị 揀giản 非phi 也dã 。 謂vị 諸chư 宗tông 計kế 多đa 有hữu 此thử 說thuyết 。 但đãn 空không 自tự 性tánh 不bất 空không 於ư 法pháp 。 如như 法Pháp 相tương/tướng 宗tông 。 但đãn 無vô 遍biến 計kế 非phi 無vô 依y 他tha 。 設thiết 學học 三tam 論luận 不bất 得đắc 意ý 者giả 。 亦diệc 云vân 。 法pháp 無vô 自tự 性tánh 。 無vô 自tự 性tánh 故cố 說thuyết 為vi 空không 。 則tắc 令linh 相tương/tướng 不bất 空không 矣hĩ 。 今kim 既ký 無vô 性tánh 緣duyên 生sanh 故cố 有hữu 。 有hữu 體thể 即tức 空không 緣duyên 生sanh 無vô 性tánh 故cố 空không 。 空không 而nhi 常thường 有hữu 要yếu 互hỗ 交giao 徹triệt 方phương 是thị 真chân 空không 妙diệu 有hữu 故cố 。 其kỳ 言ngôn 大đại 同đồng 而nhi 旨chỉ 有hữu 異dị 。 故cố 令linh 思tư 之chi 。 若nhược 得đắc 此thử 意ý 則tắc 下hạ 二nhị 句cú 義nghĩa 旨chỉ 可khả 知tri 。 疏sớ/sơ 三tam 以dĩ 是thị 夢mộng 故cố 下hạ 。 二nhị 釋thích 雙song 非phi 中trung 亦diệc 二nhị 。 先tiên 正chánh 釋thích 。 後hậu 然nhiên 此thử 俱câu 非phi 下hạ 融dung 通thông 。 亦diệc 為vi 揀giản 濫lạm 。 謂vị 尋tầm 常thường 雙song 是thị 義nghĩa 涉thiệp 相tương 違vi 。 尋tầm 常thường 雙song 非phi 義nghĩa 參tham 戲hí 論luận 。 故cố 令linh 雙song 融dung 令linh 離ly 二nhị 謗báng 。 成thành 具cụ 德đức 句cú 。 謂vị 非phi 但đãn 二nhị 不bất 相tương 違vi 。 亦diệc 乃nãi 二nhị 句cú 相tương/tướng 成thành 。 故cố 云vân 若nhược 不bất 奪đoạt 無vô 令linh 盡tận 無vô 以dĩ 為vi 無vô 。 言ngôn 奪đoạt 無vô 令linh 盡tận 者giả 非phi 無vô 也dã 。 奪đoạt 有hữu 令linh 盡tận 者giả 非phi 有hữu 也dã 。 謂vị 若nhược 無vô 非phi 無vô 則tắc 無vô 亦diệc 無vô 。 何hà 者giả 若nhược 無vô 不bất 盡tận 是thị 定định 性tánh 無vô 故cố 非phi 真chân 無vô 。 下hạ 句cú 亦diệc 然nhiên 。 若nhược 無vô 非phi 無vô 則tắc 無vô 亦diệc 有hữu 。 以dĩ 有hữu 不bất 盡tận 是thị 定định 性tánh 有hữu 。 非phi 真chân 有hữu 故cố 。 故cố 以dĩ 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 成thành 上thượng 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 。 亦diệc 更cánh 合hợp 說thuyết 俱câu 句cú 成thành 於ư 俱câu 非phi 。 含hàm 在tại 俱câu 句cú 。 及cập 下hạ 結kết 中trung 故cố 略lược 不bất 明minh 。 若nhược 欲dục 別biệt 明minh 。 應ưng 云vân 以dĩ 亦diệc 有hữu 是thị 即tức 無vô 之chi 有hữu 故cố 成thành 非phi 有hữu 。 以dĩ 亦diệc 無vô 是thị 即tức 有hữu 之chi 無vô 故cố 成thành 非phi 無vô 。 疏sớ/sơ 存tồn 亡vong 不bất 礙ngại 俱câu 泯mẫn 自tự 在tại 。 方phương 為vi 夢mộng 自tự 在tại 法Pháp 門môn 。 者giả 結kết 成thành 也dã 。 存tồn 即tức 是thị 有hữu 亡vong 即tức 是thị 無vô 。 俱câu 即tức 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 。 泯mẫn 即tức 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 皆giai 互hỗ 交giao 徹triệt 故cố 云vân 。 自tự 在tại 無vô 礙ngại 。 又hựu 存tồn 者giả 存tồn 四tứ 句cú 。 亡vong 者giả 亡vong 四tứ 句cú 。 俱câu 者giả 亦diệc 存tồn 亦diệc 亡vong 。 泯mẫn 者giả 非phi 存tồn 非phi 亡vong 。 故cố 曰viết 夢mộng 自tự 在tại 法Pháp 門môn 。 互hỗ 為vi 坑khanh 行hành 豈khởi 名danh 自tự 在tại 。


疏sớ/sơ 。 經Kinh 云vân 世thế 間gian 恆hằng 如như 夢mộng 等đẳng 者giả 。 第đệ 三tam 引dẫn 證chứng 也dã 。 即tức 楞lăng 伽già 第đệ 一nhất 此thử 即tức 中trung 間gian 兩lưỡng 句cú 。 若nhược 具cụ 應ưng 云vân 遠viễn 離ly 於ư 斷đoạn 常thường 。 世thế 間gian 恆hằng 如như 夢mộng 。 智trí 不bất 得đắc 有hữu 無vô 。 而nhi 興hưng 大đại 悲bi 心tâm 。 前tiền 如như 幻huyễn 忍nhẫn 抄sao 已dĩ 具cụ 引dẫn 。 疏sớ/sơ 上thượng 之chi 四tứ 門môn 各các 雙song 存tồn 互hỗ 奪đoạt 以dĩ 成thành 四tứ 句cú 者giả 。 如như 第đệ 一nhất 常thường 無vô 常thường 門môn 云vân 。 一nhất 者giả 常thường 。 二nhị 是thị 無vô 常thường 。 三tam 合hợp 前tiền 即tức 成thành 亦diệc 常thường 亦diệc 無vô 常thường 。 故cố 云vân 雙song 存tồn 四tứ 約ước 互hỗ 奪đoạt 即tức 成thành 非phi 常thường 非phi 無vô 常thường 。 無vô 常thường 奪đoạt 常thường 故cố 。 非phi 常thường 常thường 奪đoạt 無vô 常thường 故cố 非phi 無vô 常thường 矣hĩ 。 謂vị 正chánh 以dĩ 體thể 虛hư 無vô 實thật 即tức 自tự 性tánh 無vô 常thường 故cố 。 下hạ 三tam 門môn 例lệ 知tri 也dã 。 疏sớ/sơ 後hậu 一nhất 句cú 明minh 覺giác 即tức 止Chỉ 觀Quán 門môn 。 下hạ 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 三tam 。 此thử 上thượng 標tiêu 門môn 。 二nhị 謂vị 要yếu 在tại 覺giác 下hạ 說thuyết 立lập 覺giác 所sở 以dĩ 。 三tam 觀quán 了liễu 上thượng 之chi 多đa 門môn 下hạ 釋thích 止Chỉ 觀Quán 義nghĩa 。 就tựu 立lập 覺giác 所sở 以dĩ 中trung 亦diệc 是thị 解giải 妨phương 。 謂vị 有hữu 問vấn 言ngôn 。 此thử 明minh 夢mộng 忍nhẫn 那na 說thuyết 覺giác 時thời 。 故cố 今kim 釋thích 云vân 。 覺giác 夢mộng 相tương/tướng 成thành 故cố 須tu 說thuyết 覺giác 。 於ư 中trung 初sơ 以dĩ 覺giác 成thành 夢mộng 。 以dĩ 未vị 覺giác 時thời 不bất 知tri 是thị 夢mộng 故cố 。 於ư 中trung 初sơ 要yếu 在tại 覺giác 時thời 方phương 知tri 是thị 夢mộng 者giả 。 正chánh 辨biện 須tu 覺giác 所sở 以dĩ 。 謂vị 大đại 夢mộng 之chi 夜dạ 則tắc 必tất 有hữu 彼bỉ 大đại 覺giác 之chi 明minh 。 謂vị 我ngã 世Thế 尊Tôn 方phương 知tri 三tam 界giới 皆giai 如như 夢mộng 故cố 。 上thượng 引dẫn 楞lăng 伽già 歎thán 佛Phật 能năng 了liễu 於ư 夢mộng 。 次thứ 正chánh 在tại 夢mộng 時thời 不bất 知tri 是thị 夢mộng 者giả 。 謂vị 為vi 實thật 故cố 。 為vi 諸chư 凡phàm 夫phu 。 長trường 眠miên 大đại 夜dạ 不bất 生sanh 厭yếm 求cầu 故cố 叡duệ 公công 云vân 。 夢mộng 中trung 矇# 夢mộng 純thuần 昏hôn 心tâm 也dã 。 次thứ 設thiết 知tri 是thị 夢mộng 亦diệc 未vị 覺giác 故cố 者giả 。 此thử 通thông 妨phương 難nạn/nan 。 謂vị 亦diệc 有hữu 人nhân 夢mộng 知tri 是thị 夢mộng 。 如như 人nhân 重trọng/trùng 眠miên 忽hốt 有hữu 夢mộng 生sanh 了liễu 知tri 我ngã 夢mộng 。 以dĩ 睡thụy 重trọng/trùng 故cố 取thủ 覺giác 不bất 能năng 。 喻dụ 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 從tùng 初sơ 發phát 心tâm 。 即tức 知tri 三tam 界giới 皆giai 如như 夢mộng 。 豈khởi 非phi 是thị 覺giác 。 何hà 用dụng 更cánh 說thuyết 覺giác 時thời 。 故cố 今kim 釋thích 云vân 。 亦diệc 未vị 是thị 覺giác 未vị 大đại 覺giác 故cố 。 故cố 起khởi 信tín 云vân 。 若nhược 人nhân 了liễu 知tri 前tiền 念niệm 起khởi 惡ác 能năng 止chỉ 後hậu 念niệm 令linh 其kỳ 不bất 起khởi 。 雖tuy 復phục 名danh 覺giác 即tức 是thị 不bất 覺giác 有hữu 生sanh 滅diệt 故cố 。 無vô 明minh 覆phú 心tâm 。 不bất 自tự 在tại 故cố 。 次thứ 云vân 覺giác 時thời 了liễu 夢mộng 知tri 實thật 無vô 夢mộng 者giả 。 非phi 唯duy 覺giác 時thời 知tri 夢mộng 。 亦diệc 知tri 無vô 夢mộng 。 如như 八Bát 地Địa 菩Bồ 薩Tát 夢mộng 渡độ 河hà 。 喻dụ 證chứng 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 不bất 見kiến 生sanh 死tử 。 此thử 岸ngạn 涅Niết 槃Bàn 彼bỉ 岸ngạn 。 能năng 渡độ 所sở 渡độ 皆giai 叵phả 得đắc 故cố 。 況huống 於ư 大đại 覺giác 。 故cố 經Kinh 云vân 。 久cửu 念niệm 眾chúng 生sanh 苦khổ 。 欲dục 脫thoát 無vô 由do 脫thoát 。 今kim 日nhật 證chứng 菩Bồ 提Đề 豁hoát 。 然nhiên 無vô 所sở 有hữu 。 疏sớ/sơ 然nhiên 由do 夢mộng 方phương 有hữu 覺giác 故cố 。 辨biện 夢mộng 覺giác 時thời 者giả 。 上thượng 辨biện 以dĩ 覺giác 成thành 夢mộng 。 此thử 辨biện 以dĩ 夢mộng 成thành 覺giác 。 對đối 夢mộng 說thuyết 覺giác 無vô 夢mộng 無vô 覺giác 。 既ký 了liễu 夢mộng 無vô 夢mộng 對đối 何hà 說thuyết 覺giác 。 故cố 覺giác 夢mộng 斯tư 絕tuyệt 。 如như 無vô 不bất 覺giác 則tắc 無vô 始thỉ 覺giác 覺giác 夢mộng 雙song 絕tuyệt 方phương 為vi 妙diệu 覺giác 。 疏sớ/sơ 觀quán 了liễu 下hạ 釋thích 止Chỉ 觀Quán 義nghĩa 。 照chiếu 上thượng 四tứ 門môn 故cố 名danh 為vi 觀quán 。 覺giác 夢mộng 斯tư 絕tuyệt 即tức 不bất 取thủ 於ư 夢mộng 妄vọng 故cố 。 無Vô 量Lượng 義Nghĩa 經Kinh 歎thán 佛Phật 云vân 。 智trí 恬điềm 情tình 怕phạ 慮lự 凝ngưng 靜tĩnh 。 意ý 滅diệt 識thức 亡vong 心tâm 亦diệc 寂tịch 。 永vĩnh 斷đoạn 夢mộng 妄vọng 思tư 想tưởng 念niệm 。 無vô 復phục 諸chư 大đại 陰ấm 界giới 入nhập 。 即tức 知tri 究cứu 竟cánh 了liễu 夢mộng 。 唯duy 我ngã 世Thế 尊Tôn 。 叡duệ 公công 云vân 。 長trường 夜dạ 之chi 內nội 大đại 夢mộng 所sở 成thành 。 皆giai 由do 心tâm 畫họa 遍biến 造tạo 眾chúng 形hình 。 神thần 傳truyền 五ngũ 道đạo 備bị 盡tận 跉# 𨂲# 。 若nhược 能năng 悟ngộ 之chi 即tức 破phá 無vô 明minh 。


大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 隨Tùy 疏Sớ/sơ 演Diễn 義Nghĩa 鈔Sao 卷quyển 第đệ 七thất 十thập 五ngũ
Đại Phương Quảng Phật Hoa Nghiêm Kinh Tùy Sớ/sơ Diễn Nghĩa Sao ♦ Quyển 75


Phiên âm: 24/3/2016 ◊ Cập nhật: 24/3/2016
Lưu ý: Phần dịch thuật này được thực hiện tự động qua lập trình vi tính và hoàn toàn chưa kiểm tra.
  Quyển: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90