大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 隨Tùy 疏Sớ/sơ 演Diễn 義Nghĩa 鈔Sao 卷quyển 第đệ 六lục 十thập 三tam
Đại Phương Quảng Phật Hoa Nghiêm Kinh Tùy Sớ/sơ Diễn Nghĩa Sao ♦ Quyển 63

唐đường 清thanh 涼lương 山sơn 大đại 華hoa 嚴nghiêm 寺tự 沙Sa 門Môn 澄trừng 觀quán 述thuật


疏sớ/sơ 。 總tổng 收thu 七thất 覺giác 下hạ 。 第đệ 三tam 會hội 通thông 相tương/tướng 攝nhiếp 。 即tức 瑜du 伽già 意ý 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 先tiên 正chánh 相tương/tướng 攝nhiếp 。 念niệm 通thông 定định 慧tuệ 者giả 。 遍biến 行hành 定định 慧tuệ 故cố 。 四tứ 念niệm 是thị 慧tuệ 須tu 得đắc 念niệm 故cố 。 神thần 足túc 是thị 定định 。 心tâm 定định 須tu 念niệm 方phương 守thủ 境cảnh 故cố 。 後hậu 雖tuy 是thị 前tiền 三tam 下hạ 。 通thông 妨phương 。 謂vị 有hữu 問vấn 言ngôn 。 既ký 是thị 前tiền 三tam 。 此thử 何hà 重trùng 說thuyết 。 增tăng 故cố 名danh 覺giác 。


疏sớ/sơ 。 依y 位vị 所sở 明minh 下hạ 。 第đệ 四tứ 辨biện 果quả 。 雜tạp 集tập 云vân 。 覺giác 支chi 修tu 果quả 者giả 。 謂vị 見kiến 道đạo 所sở 斷đoạn 煩phiền 惱não 永vĩnh 斷đoạn 。 由do 七thất 覺giác 支chi 是thị 見kiến 道đạo 自tự 體thể 故cố 。 瑜du 伽già 云vân 。 最tối 初sơ 獲hoạch 得đắc 七thất 覺giác 支chi 。 故cố 名danh 初sơ 有hữu 學học 。 見kiến 聖thánh 迹tích 已dĩ 。 則tắc 永vĩnh 斷đoạn 滅diệt 見kiến 道đạo 所sở 。 斷đoạn 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 唯duy 餘dư 修tu 道Đạo 所sở 斷đoạn 煩phiền 惱não 。


疏sớ/sơ 。 又hựu 雖tuy 一nhất 剎sát 那na 下hạ 。 第đệ 五ngũ 分phần/phân 位vị 。 謂vị 雖tuy 見kiến 道đạo 迅tấn 速tốc 有hữu 十thập 六lục 心tâm 。 義nghĩa 則tắc 一nhất 剎sát 那na 中trung 。 七thất 法pháp 俱câu 起khởi 。 功công 能năng 不bất 同đồng 不bất 可khả 言ngôn 一nhất 。 如như 七thất 味vị 香hương 搗đảo 篩si 和hòa 合hợp 焚phần 。 如như 麻ma 子tử 七thất 香hương 齊tề 發phát 。 念niệm 除trừ 妄vọng 念niệm 下hạ 。 別biệt 示thị 異dị 相tướng 。


疏sớ/sơ 。 大Đại 乘Thừa 七thất 覺giác 下hạ 。 六lục 明minh 理lý 觀quán 。 即tức 頓đốn 門môn 禪thiền 意ý 。 不bất 念niệm 諸chư 法pháp 。 即tức 是thị 念niệm 覺giác 故cố 。 昔tích 人nhân 云vân 。 真Chân 如Như 無vô 念niệm 非phi 念niệm 法pháp 。 能năng 階giai 實thật 相tướng 。 無vô 生sanh 豈khởi 生sanh 心tâm 。 能năng 到đáo 無vô 念niệm 念niệm 者giả 。 則tắc 念niệm 真Chân 如Như 。 無vô 生sanh 生sanh 者giả 。 生sanh 乎hồ 實thật 相tướng 故cố 。 起khởi 信tín 云vân 。 若nhược 知tri 離ly 念niệm 無vô 有hữu 能năng 念niệm 所sở 念niệm 。 是thị 名danh 隨tùy 順thuận 。 若nhược 離ly 於ư 念niệm 名danh 為vi 得đắc 入nhập 。 淨tịnh 名danh 亦diệc 云vân 。 常thường 求cầu 無vô 念niệm 。 實thật 相tướng 智trí 慧tuệ 故cố 。 般Bát 若Nhã 云vân 。 若nhược 念niệm 一nhất 切thiết 法pháp 。 則tắc 不bất 念niệm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 念niệm 一nhất 切thiết 法pháp 。 則tắc 念niệm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 等đẳng 。 餘dư 可khả 虛hư 求cầu 。 疏sớ/sơ 第đệ 七thất 八bát 正chánh 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 七thất 。 一nhất 約ước 類loại 辨biện 意ý 。 二nhị 釋thích 名danh 。 三tam 出xuất 體thể 。 四tứ 釋thích 文văn 。 五ngũ 辨biện 果quả 。 六lục 類loại 攝nhiếp 。 七thất 權quyền 實thật 。 今kim 初sơ 。 言ngôn 約ước 類loại 者giả 。 即tức 七thất 類loại 中trung 名danh 現hiện 觀quán 後hậu 起khởi 道đạo 。 言ngôn 辨biện 意ý 者giả 。 為vi 斷đoạn 修tu 道Đạo 諸chư 惑hoặc 故cố 。 總tổng 含hàm 雜tạp 集tập 五ngũ 門môn 之chi 中trung 所sở 緣duyên 境cảnh 也dã 。 故cố 彼bỉ 論luận 云vân 。 八bát 正chánh 所sở 緣duyên 境cảnh 者giả 。 謂vị 即tức 後hậu 時thời 四tứ 聖Thánh 諦Đế 如như 實thật 性tánh 。 由do 見kiến 道đạo 後hậu 。 所sở 緣duyên 境cảnh 界giới 。 即tức 先tiên 所sở 見kiến 諸chư 諦đế 如như 實thật 性tánh 為vi 體thể 。 釋thích 曰viết 。 即tức 疏sớ/sơ 文văn 中trung 現hiện 觀quán 後hậu 起khởi 意ý 也dã 。


疏sớ/sơ 。 離ly 八bát 邪tà 故cố 下hạ 。 第đệ 二nhị 釋thích 名danh 。 瑜du 伽già 云vân 。 問vấn 何hà 因nhân 緣duyên 故cố 。 名danh 八Bát 支Chi 聖Thánh 道Đạo 。 答đáp 諸chư 聖thánh 有hữu 學học 已dĩ 見kiến 跡tích 者giả 。 由do 八bát 支chi 攝nhiếp 行hành 跡tích 正Chánh 道Đạo 能năng 無vô 餘dư 。 斷đoạn 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 能năng 於ư 解giải 脫thoát 究cứu 竟cánh 作tác 證chứng 。 是thị 故cố 名danh 為vi 。 八Bát 支Chi 聖Thánh 道Đạo 。 對đối 疏sớ/sơ 可khả 知tri 。 疏sớ/sơ 八bát 正chánh 自tự 體thể 下hạ 。 第đệ 三tam 出xuất 體thể 可khả 知tri 。 疏sớ/sơ 文văn 中trung 下hạ 。 第đệ 四tứ 釋thích 文văn 。 即tức 當đương 辨biện 相tương/tướng 。 全toàn 是thị 雜tạp 集tập 之chi 文văn 。 而nhi 合hợp 八bát 為vi 六lục 合hợp 戒giới 三tam 故cố 。 瑜du 伽già 文văn 廣quảng 意ý 不bất 殊thù 此thử 故cố 。 釋thích 正chánh 見kiến 云vân 。 當đương 知tri 。 此thử 中trung 若nhược 覺giác 支chi 時thời 所sở 得đắc 真chân 覺giác 。 若nhược 得đắc 彼bỉ 已dĩ 以dĩ 慧tuệ 安an 立lập 。 如như 證chứng 而nhi 覺giác 。 總tổng 略lược 此thử 二nhị 合hợp 名danh 正chánh 見kiến 。 釋thích 曰viết 。 所sở 得đắc 是thị 一nhất 。 安an 立lập 是thị 二nhị 。 即tức 二nhị 見kiến 道đạo 合hợp 名danh 正chánh 見kiến 。 疏sớ/sơ 中trung 依y 前tiền 所sở 證chứng 真chân 實thật 者giả 。 即tức 真chân 見kiến 道đạo 。 依y 實thật 揀giản 擇trạch 。 即tức 相tương 見kiến 道đạo 。


疏sớ/sơ 。 正chánh 精tinh 進tấn 者giả 。 瑜du 伽già 云vân 。 依y 止chỉ 正chánh 見kiến 及cập 正chánh 思tư 惟duy 。 正chánh 語ngữ 業nghiệp 命mạng 勤cần 修tu 行hành 者giả 。 所sở 有hữu 一nhất 切thiết 。 欲dục 勤cần 精tinh 進tấn 出xuất 離ly 勇dũng 猛mãnh 勢thế 力lực 發phát 起khởi 策sách 勵lệ 。 其kỳ 心tâm 相tương 續tục 無vô 間gian 。 今kim 雜tạp 集tập 意ý 。 但đãn 顯hiển 功công 能năng 不bất 顯hiển 其kỳ 相tương/tướng 。


疏sớ/sơ 。 正chánh 念niệm 者giả 。 瑜du 伽già 論luận 云vân 。 由do 四tứ 念niệm 住trụ 。 增tăng 上thượng 力lực 故cố 。 得đắc 無vô 顛điên 倒đảo 所sở 攝nhiếp 正chánh 念niệm 及cập 與dữ 正chánh 定định 。


疏sớ/sơ 。 若nhược 能năng 如như 上thượng 下hạ 。 第đệ 五ngũ 辨biện 果quả 。 言ngôn 分phân 別biệt 誨hối 示thị 等đẳng 者giả 。 上thượng 攝nhiếp 八bát 為vi 六lục 。 今kim 等đẳng 取thủ 後hậu 四tứ 故cố 。 雜tạp 集tập 云vân 。 道đạo 支chi 修tu 果quả 者giả 。 謂vị 分phân 別biệt 誨hối 示thị 他tha 。 欲dục 令linh 他tha 信tín 。 煩phiền 惱não 障chướng 淨tịnh 。 隨tùy 煩phiền 惱não 障chướng 淨tịnh 。 最tối 勝thắng 功công 德đức 障chướng 淨tịnh 故cố 。


疏sớ/sơ 。 然nhiên 其kỳ 八bát 中trung 下hạ 。 第đệ 六lục 類loại 攝nhiếp 即tức 瑜du 伽già 意ý 。 以dĩ 戒giới 定định 慧tuệ 三tam 。 流lưu 類loại 攝nhiếp 之chi 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 先tiên 正chánh 攝nhiếp 為vi 三tam 學học 。 後hậu 定định 慧tuệ 大đại 同đồng 下hạ 。 對đối 同đồng 揀giản 異dị 。 異dị 唯duy 在tại 戒giới 故cố 。 瑜du 伽già 問vấn 云vân 。 何hà 故cố 此thử 名danh 聖thánh 所sở 愛ái 戒giới 。 答đáp 以dĩ 諸chư 聖thánh 者giả 。 賢hiền 善thiện 正chánh 了liễu 。 長trường 時thời 愛ái 樂nhạo 欣hân 慕mộ 悅duyệt 意ý 。 我ngã 於ư 何hà 時thời 。 當đương 正chánh 獲hoạch 得đắc 。 諸chư 語ngữ 惡ác 行hành 諸chư 身thân 惡ác 行hành 諸chư 邪tà 命mạng 等đẳng 事sự 不bất 作tác 律luật 儀nghi 。 由do 彼bỉ 長trường 時thời 於ư 此thử 尸thi 羅la 深thâm 心tâm 愛ái 樂nhạo 。 欣hân 慕mộ 悅duyệt 意ý 故cố 。 獲hoạch 得đắc 時thời 名danh 聖thánh 所sở 愛ái 戒giới 。 既ký 獲hoạch 得đắc 已dĩ 。 終chung 不bất 正chánh 知tri 。 而nhi 說thuyết 妄vọng 語ngữ 等đẳng 。 釋thích 曰viết 。 即tức 新tân 建kiến 立lập 意ý 也dã 。


疏sớ/sơ 。 若nhược 依y 此thử 經Kinh 下hạ 。 第đệ 七thất 顯hiển 權quyền 實thật 。 由do 上thượng 所sở 明minh 皆giai 約ước 寄ký 位vị 故cố 。 示thị 本bổn 經kinh 真chân 實thật 之chi 義nghĩa 。 今kim 文văn 略lược 舉cử 。 具cụ 云vân 隨tùy 順thuận 菩Bồ 提Đề 。 修tu 八Bát 聖Thánh 道Đạo 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 。 所sở 謂vị 正chánh 見kiến 。 遠viễn 離ly 一nhất 切thiết 。 諸chư 邪tà 見kiến 故cố 。 起khởi 正chánh 思tư 惟duy 捨xả 妄vọng 分phân 別biệt 。 心tâm 常thường 隨tùy 順thuận 一Nhất 切Thiết 智Trí 故cố 。 常thường 行hành 正chánh 語ngữ 離ly 語ngữ 四tứ 過quá 。 順thuận 聖thánh 言ngôn 故cố 。 恆hằng 修tu 正chánh 業nghiệp 。 教giáo 化hóa 眾chúng 生sanh 。 令linh 調điều 伏phục 故cố 。 安an 住trụ 正chánh 命mạng 。 頭đầu 陀đà 知tri 足túc 。 威uy 儀nghi 審thẩm 正chánh 。 隨tùy 順thuận 菩Bồ 提Đề 。 行hành 四tứ 聖thánh 種chủng 。 一nhất 切thiết 過quá 失thất 。 皆giai 永vĩnh 離ly 故cố 。 起khởi 正chánh 精tinh 進tấn 。 勤cần 修tu 一nhất 切thiết 。 菩Bồ 薩Tát 苦khổ 行hạnh 。 入nhập 佛Phật 十Thập 力Lực 。 無vô 罣quái 礙ngại 故cố 。 心tâm 常thường 正chánh 念niệm 悉tất 能năng 憶ức 持trì 一nhất 切thiết 言ngôn 音âm 。 除trừ 滅diệt 世thế 間gian 散tán 動động 心tâm 故cố 。 心tâm 常thường 正chánh 定định 善thiện 入nhập 菩Bồ 薩Tát 不bất 思tư 議nghị 解giải 脫thoát 門môn 。 於ư 一nhất 三tam 昧muội 中trung 。 出xuất 生sanh 一nhất 切thiết 。 諸chư 三tam 昧muội 故cố 。 釋thích 曰viết 。 據cứ 此thử 文văn 證chứng 。 豈khởi 不bất 深thâm 玄huyền 。


疏sớ/sơ 。 上thượng 之chi 七thất 類loại 總tổng 以dĩ 喻dụ 顯hiển 下hạ 。 即tức 第đệ 五ngũ 段đoạn 。 然nhiên 婆bà 沙sa 智trí 論luận 皆giai 有hữu 此thử 文văn 。 並tịnh 以dĩ 樹thụ 況huống 於ư 道Đạo 品Phẩm 。 故cố 名danh 道đạo 樹thụ 。 第đệ 二nhị 護hộ 小Tiểu 乘Thừa 行hành 可khả 知tri 。


疏sớ/sơ 。 大đại 文văn 第đệ 四tứ 彼bỉ 果quả 分phần/phân 者giả 。 前tiền 已dĩ 指chỉ 經kinh 故cố 此thử 不bất 牒điệp 。 即tức 從tùng 佛Phật 子tử 菩Bồ 薩Tát 住trụ 此thử 焰Diễm 慧Tuệ 地Địa 。 所sở 有hữu 身thân 見kiến 下hạ 。 是thị 然nhiên 總tổng 唯duy 二nhị 果quả 。 前tiền 一nhất 開khai 二nhị 。 後hậu 一nhất 開khai 四tứ 。 便tiện 成thành 六lục 果quả 。 然nhiên 有hữu 二nhị 門môn 。 一nhất 行hành 斷đoạn 分phân 別biệt 故cố 云vân 。 二nhị 中trung 一nhất 離ly 障chướng 果quả 。 二nhị 成thành 德đức 果quả 。 二nhị 對đối 前tiền 分phân 別biệt 。 故cố 云vân 前tiền 從tùng 護hộ 煩phiền 惱não 生sanh 。 後hậu 從tùng 護hộ 小Tiểu 乘Thừa 生sanh 。 隨tùy 文văn 釋thích 中trung 。 具cụ 以dĩ 六lục 果quả 別biệt 別biệt 對đối 前tiền 。 今kim 初sơ 一nhất 是thị 護hộ 煩phiền 惱não 者giả 。 以dĩ 修tu 道Đạo 品phẩm 對đối 治trị 行hành 故cố 。 遠viễn 離ly 煩phiền 惱não 。 顯hiển 涅Niết 槃Bàn 故cố 。 業nghiệp 亦diệc 隨tùy 亡vong 。 初sơ 為vi 二nhị 果quả 。


疏sớ/sơ 。 所sở 起khởi 執chấp 著trước 出xuất 沒một 是thị 此thử 總tổng 相tương/tướng 者giả 。 此thử 是thị 斷đoạn 惑hoặc 正Chánh 斷Đoạn 三tam 地địa 正chánh 受thọ 解giải 法pháp 慢mạn 故cố 。


疏sớ/sơ 。 本bổn 即tức 所sở 有hữu 身thân 見kiến 等đẳng 者giả 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 三tam 。 一nhất 釋thích 經kinh 。 此thử 中trung 二nhị 我ngã 計kế 執chấp 自tự 高cao 說thuyết 為vi 我ngã 慢mạn 。 非phi 定định 法pháp 慢mạn 。 二nhị 而nhi 云vân 下hạ 釋thích 論luận 本bổn 字tự 。 三tam 此thử 中trung 身thân 見kiến 下hạ 。 出xuất 所sở 斷đoạn 體thể 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 一nhất 約ước 實thật 位vị 說thuyết 。 具cụ 引dẫn 唯duy 識thức 已dĩ 見kiến 初Sơ 地Địa 。 二nhị 約ước 寄ký 位vị 既ký 是thị 初sơ 果quả 。 初sơ 果quả 初sơ 斷đoạn 見kiến 故cố 。


疏sớ/sơ 。 以dĩ 上thượng 三tam 事sự 防phòng 護hộ 自tự 己kỷ 所sở 得đắc 者giả 。 三tam 事sự 即tức 一nhất 治trị 故cố 。 二nhị 我ngã 所sở 故cố 。 三tam 財tài 物vật 故cố 。 自tự 己kỷ 有hữu 所sở 得đắc 。 即tức 前tiền 執chấp 著trước 出xuất 沒một 法pháp 定định 兩lưỡng 慢mạn 。 此thử 為vi 所sở 護hộ 。 總tổng 用dụng 三tam 句cú 釋thích 論luận 護hộ 字tự 。 疏sớ/sơ 五ngũ 中trung 下hạ 總tổng 料liệu 揀giản 也dã 。 五ngũ 即tức 前tiền 一nhất 本bổn 二nhị 起khởi 。 三tam 行hành 四tứ 護hộ 五ngũ 過quá 。


疏sớ/sơ 。 得đắc 道Đạo 品phẩm 等đẳng 者giả 。 正chánh 謂vị 正Chánh 道Đạo 。 助trợ 即tức 助trợ 道đạo 。 方phương 便tiện 即tức 方phương 便tiện 道đạo 。 並tịnh 如như 前tiền 說thuyết 。


疏sớ/sơ 。 第đệ 二nhị 成thành 德đức 果quả 。 文văn 中trung 二nhị 。 先tiên 開khai 章chương 名danh 。 如như 下hạ 釋thích 。 次thứ 此thử 之chi 四Tứ 果Quả 下hạ 辨biện 所sở 從tùng 。 言ngôn 初sơ 二nhị 護hộ 小tiểu 心tâm 果quả 者giả 。 對đối 下hạ 小tiểu 行hành 故cố 云vân 小tiểu 心tâm 通thông 上thượng 狹hiệp 心tâm 。 皆giai 小Tiểu 乘Thừa 心tâm 。 今kim 此thử 二nhị 果quả 俱câu 從tùng 狹hiệp 小tiểu 二nhị 心tâm 所sở 生sanh 。 言ngôn 二nhị 果quả 者giả 。 一nhất 增tăng 上thượng 心tâm 欲dục 果quả 。 二nhị 報báo 恩ân 心tâm 果quả 。 上thượng 護hộ 狹hiệp 心tâm 是thị 利lợi 他tha 心tâm 。 上thượng 護hộ 小tiểu 心tâm 是thị 自tự 利lợi 心tâm 。 護hộ 二nhị 利lợi 行hành 為vi 報báo 佛Phật 心tâm 。 俱câu 護hộ 小Tiểu 乘Thừa 即tức 是thị 心tâm 欲dục 。 今kim 更cánh 增tăng 上thượng 即tức 是thị 其kỳ 果quả 。 修tu 此thử 二nhị 利lợi 。 為vì 報báo 佛Phật 恩ân 故cố 。 是thị 其kỳ 果quả 。 言ngôn 後hậu 一nhất 是thị 護hộ 小Tiểu 乘Thừa 行hành 果quả 者giả 。 即tức 發phát 勤cần 精tinh 進tấn 果quả 。 前tiền 護hộ 行hành 中trung 修tu 二nhị 利lợi 行hành 。 謂vị 成thành 就tựu 莊trang 嚴nghiêm 。 佛Phật 土độ 等đẳng 有hữu 五ngũ 句cú 。 經kinh 前tiền 四tứ 自tự 利lợi 後hậu 一nhất 利lợi 他tha 。 今kim 皆giai 勤cần 行hành 即tức 是thị 其kỳ 果quả 。 上thượng 言ngôn 後hậu 一nhất 復phục 從tùng 前tiền 三tam 果quả 生sanh 者giả 。 即tức 增tăng 上thượng 欲dục 本bổn 心tâm 界giới 滿mãn 足túc 果quả 。 謂vị 於ư 前tiền 增tăng 上thượng 心tâm 欲dục 。 得đắc 滿mãn 足túc 故cố 。 報báo 恩ân 心tâm 得đắc 滿mãn 足túc 故cố 。 於ư 勤cần 精tinh 進tấn 得đắc 滿mãn 足túc 故cố 。 下hạ 疏sớ/sơ 文văn 具cụ 。


疏sớ/sơ 。 前tiền 中trung 初sơ 果quả 者giả 下hạ 。 隨tùy 文văn 釋thích 也dã 。 先tiên 釋thích 第đệ 一nhất 果quả 。 通thông 約ước 護hộ 小tiểu 故cố 云vân 上thượng 求cầu 下hạ 救cứu 。


疏sớ/sơ 。 今kim 初sơ 即tức 牒điệp 前tiền 小Tiểu 乘Thừa 中trung 總tổng 句cú 者giả 。 總tổng 句cú 經Kinh 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 修tu 行hành 。 如như 是thị 功công 德đức 。 為vi 不bất 捨xả 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 故cố 。 疏sớ/sơ 文văn 具cụ 配phối 釋thích 之chi 。


疏sớ/sơ 。 二nhị 治trị 少thiểu 欲dục 功công 德đức 者giả 。 謂vị 不bất 欲dục 布bố 施thí 頭đầu 陀đà 等đẳng 。 今kim 求cầu 上thượng 上thượng 勝thắng 法Pháp 治trị 之chi 。 三tam 治trị 不bất 求cầu 勝thắng 智trí 者giả 。 上thượng 不bất 求cầu 功công 德đức 。 此thử 不bất 求cầu 智trí 慧tuệ 。 此thử 二nhị 治trị 不bất 攝nhiếp 善thiện 。 初sơ 一nhất 治trị 不bất 離ly 惡ác 則tắc 惡ác 止chỉ 善thiện 行hành 。 總tổng 為vi 自tự 利lợi 。 四tứ 即tức 利lợi 他tha 則tắc 離ly 自tự 利lợi 利lợi 他tha 。 二nhị 行hành 之chi 過quá 。 亦diệc 是thị 自tự 分phần/phân 。 後hậu 二nhị 亦diệc 勝thắng 進tiến 。 前tiền 解giải 後hậu 行hành 解giải 。 言ngôn 自tự 見kiến 取thủ 者giả 。 執chấp 取thủ 自tự 見kiến 以dĩ 為vi 勝thắng 故cố 。


疏sớ/sơ 。 起khởi 報báo 恩ân 心tâm 果quả 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 二nhị 。 先tiên 對đối 三tam 地địa 明minh 報báo 恩ân 義nghĩa 。 則tắc 通thông 對đối 狹hiệp 小tiểu 。 後hậu 上thượng 希hy 求cầu 下hạ 。 即tức 近cận 對đối 護hộ 小Tiểu 乘Thừa 中trung 護hộ 小tiểu 心tâm 也dã 。


疏sớ/sơ 。 先tiên 別biệt 明minh 後hậu 總tổng 結kết 。 亦diệc 可khả 別biệt 明minh 是thị 報báo 恩ân 行hành 。 總tổng 結kết 三tam 心tâm 是thị 報báo 恩ân 德đức 。


疏sớ/sơ 。 別biệt 中trung 彼bỉ 行hành 有hữu 九cửu 種chủng 類loại 攝nhiếp 為vi 七thất 者giả 。 二nhị 三tam 各các 二nhị 句cú 故cố 。 此thử 是thị 論luận 攝nhiếp 亦diệc 可khả 九cửu 句cú 。 初sơ 一nhất 報báo 恩ân 心tâm 中trung 六lục 報báo 恩ân 行hành 。 後hậu 二nhị 解giải 釋thích 。 今kim 初sơ 總tổng 欲dục 起khởi 行hành 順thuận 佛Phật 化hóa 意ý 也dã 。


疏sớ/sơ 。 二nhị 有hữu 二nhị 句cú 依y 同đồng 法pháp 者giả 。 即tức 心tâm 極cực 和hòa 善thiện 同đồng 住trụ 安an 樂lạc 。 和hòa 善thiện 自tự 行hành 同đồng 住trụ 不bất 擾nhiễu 於ư 人nhân 故cố 。 共cộng 為vi 同đồng 法pháp 。 起khởi 報báo 恩ân 心tâm 。 言ngôn 順thuận 同đồng 行hành 善thiện 友hữu 意ý 者giả 。 以dĩ 於ư 同đồng 行hành 起khởi 和hòa 順thuận 故cố 。 同đồng 行hành 即tức 受thọ 善thiện 友hữu 之chi 教giáo 。 故cố 於ư 善thiện 友hữu 成thành 報báo 恩ân 行hành 。 疏sớ/sơ 二nhị 句cú 依y 法pháp 起khởi 行hành 者giả 。 依y 師sư 受thọ 法pháp 造tạo 緣duyên 修tu 行hành 。 名danh 依y 法pháp 行hành 。 順thuận 師sư 受thọ 教giáo 。 知tri 之chi 言ngôn 知tri 。 不bất 知tri 言ngôn 不bất 知tri 。 故cố 名danh 為vi 直trực 。 以dĩ 石thạch 投đầu 水thủy 水thủy 能năng 受thọ 石thạch 。 心tâm 能năng 受thọ 境cảnh 如như 水thủy 柔nhu 軟nhuyễn 。


疏sớ/sơ 。 無vô 稠trù 林lâm 行hành 論luận 經kinh 下hạ 。 有hữu 一nhất 句cú 云vân 。 無vô 諂siểm 曲khúc 心tâm 。 論luận 釋thích 云vân 。 不bất 妄vọng 說thuyết 己kỷ 德đức 。 經kinh 以dĩ 稠trù 林lâm 含hàm 於ư 諂siểm 曲khúc 。 疏sớ/sơ 以dĩ 不bất 覆phú 亦diệc 含hàm 自tự 詃# 。


疏sớ/sơ 。 初sơ 二nhị 依y 人nhân 下hạ 。 通thông 相tương/tướng 收thu 束thúc 。 約ước 經kinh 初sơ 有hữu 三tam 句cú 。 一nhất 句cú 於ư 師sư 。 二nhị 句cú 於ư 友hữu 。 次thứ 三tam 依y 行hành 。 經kinh 有hữu 四tứ 句cú 。 前tiền 二nhị 成thành 德đức 。 後hậu 二nhị 離ly 過quá 。 後hậu 二nhị 依y 教giáo 。 一nhất 領lãnh 教giáo 二nhị 得đắc 旨chỉ 。


疏sớ/sơ 。 寂tịch 滅diệt 通thông 結kết 餘dư 句cú 者giả 。 無vô 覆phú 無vô 慢mạn 受thọ 教giáo 得đắc 旨chỉ 。 皆giai 寂tịch 滅diệt 義nghĩa 。 此thử 依y 古cổ 釋thích 直trực 順thuận 經kinh 文văn 。 若nhược 準chuẩn 論luận 經kinh 三tam 句cú 小tiểu 異dị 。 忍nhẫn 名danh 善thiện 心tâm 成thành 就tựu 。 調điều 柔nhu 云vân 寂tịch 滅diệt 。 寂tịch 滅diệt 云vân 善thiện 寂tịch 滅diệt 。 論luận 云vân 善thiện 心tâm 成thành 就tựu 者giả 。 是thị 對đối 治trị 修tu 行hành 。 增tăng 長trưởng 故cố 者giả 。 結kết 前tiền 增tăng 上thượng 心tâm 欲dục 果quả 。 此thử 果quả 從tùng 前tiền 第đệ 三tam 分phần/phân 護hộ 煩phiền 惱não 行hành 。 及cập 護hộ 小Tiểu 乘Thừa 行hành 二nhị 種chủng 對đối 治trị 生sanh 。 彼bỉ 治trị 此thử 滿mãn 故cố 名danh 善thiện 心tâm 。 今kim 云vân 忍nhẫn 者giả 。 即tức 忍nhẫn 可khả 也dã 。 論luận 云vân 寂tịch 滅diệt 心tâm 成thành 就tựu 者giả 。 是thị 前tiền 對đối 治trị 修tu 行hành 增tăng 長trưởng 力lực 故cố 。 即tức 結kết 前tiền 二nhị 離ly 障chướng 果quả 。 由do 護hộ 煩phiền 惱não 對đối 治trị 家gia 力lực 。 得đắc 無vô 二nhị 障chướng 故cố 。 既ký 無vô 二nhị 障chướng 故cố 曰viết 調điều 柔nhu 。 論luận 云vân 。 如như 是thị 善thiện 寂tịch 滅diệt 心tâm 成thành 就tựu 者giả 。 彼bỉ 果quả 前tiền 二nhị 句cú 顯hiển 。 釋thích 曰viết 。 善thiện 即tức 初sơ 句cú 。 寂tịch 滅diệt 即tức 第đệ 二nhị 句cú 。 總tổng 合hợp 上thượng 二nhị 為vi 善thiện 寂tịch 滅diệt 。 成thành 彼bỉ 報báo 恩ân 心tâm 果quả 。 云vân 彼bỉ 果quả 前tiền 二nhị 句cú 顯hiển 。 由do 此thử 一nhất 果quả 通thông 。 從tùng 前tiền 二nhị 種chủng 對đối 治trị 增tăng 上thượng 。 及cập 二nhị 遠viễn 離ly 生sanh 故cố 。 釋thích 曰viết 。 總tổng 上thượng 三tam 句cú 結kết 前tiền 四Tứ 果Quả 。


疏sớ/sơ 。 謂vị 二nhị 利lợi 行hành 下hạ 。 此thử 釋thích 果quả 名danh 。 於ư 前tiền 不bất 捨xả 下hạ 。 辨biện 所sở 生sanh 處xứ 。 正chánh 是thị 無vô 盡tận 行hành 相tương/tướng 者giả 。 以dĩ 今kim 經kinh 文văn 釋thích 成thành 第đệ 四tứ 無vô 盡tận 行hành 相tương/tướng 。 先tiên 牒điệp 前tiền 者giả 。 此thử 果quả 正chánh 從tùng 護hộ 小Tiểu 乘Thừa 行hành 生sanh 。 而nhi 是thị 前tiền 果quả 成thành 時thời 。 此thử 果quả 即tức 成thành 故cố 。


疏sớ/sơ 。 若nhược 琴cầm 絃huyền 之chi 緩hoãn 急cấp 者giả 。 此thử 是thị 如Như 來Lai 。 教giáo 守thủ 樓lâu 那na 。 彼bỉ 是thị 大đại 富phú 長trưởng 者giả 之chi 子tử 。 足túc 不bất 履lý 地địa 。 出xuất 家gia 之chi 後hậu 。 精tinh 勤cần 修tu 道Đạo 。 足túc 下hạ 血huyết 流lưu 。 佛Phật 問vấn 。 汝nhữ 曾tằng 鼓cổ 琴cầm 耶da 。 答đáp 云vân 曾tằng 鼓cổ 。 絃huyền 緩hoãn 如như 何hà 。 答đáp 云vân 不bất 鳴minh 。 絃huyền 急cấp 如như 何hà 。 答đáp 云vân 即tức 絕tuyệt 。 當đương 如như 何hà 可khả 。 答đáp 云vân 。 不bất 緩hoãn 不bất 急cấp 。 佛Phật 誨hối 之chi 言ngôn 。 修tu 道Đạo 亦diệc 爾nhĩ 。


疏sớ/sơ 。 六lục 修tu 習tập 過quá 餘dư 者giả 。 即tức 經kinh 無vô 等đẳng 等đẳng 精tinh 進tấn 。 前tiền 句cú 行hành 修tu 之chi 初sơ 。 此thử 句cú 行hành 修tu 之chi 次thứ 。 依y 前tiền 起khởi 行hàng 行hàng 修tu 勝thắng 出xuất 。 故cố 名danh 過quá 餘dư 。 後hậu 句cú 行hành 修tu 之chi 終chung 故cố 無vô 能năng 壞hoại 。


疏sớ/sơ 。 九cửu 自tự 斷đoạn 疑nghi 等đẳng 。 即tức 善thiện 分phân 別biệt 道đạo 非phi 道đạo 。 言ngôn 如như 無vô 畏úy 者giả 。 謂vị 如như 四Tứ 無Vô 畏Úy 言ngôn 是thị 出xuất 苦khổ 道đạo 。 若nhược 有hữu 難nạn/nan 言ngôn 。 若nhược 言ngôn 聖thánh 道Đạo 能năng 出xuất 苦khổ 者giả 。 何hà 故cố 阿A 羅La 漢Hán 有hữu 瘡sang 疾tật 等đẳng 。 佛Phật 於ư 此thử 難nạn/nan 正chánh 見kiến 無vô 由do 。 心tâm 無vô 怯khiếp 畏úy 。 善thiện 為vi 決quyết 斷đoán 故cố 。 論luận 云vân 能năng 斷đoạn 疑nghi 惑hoặc 等đẳng 者giả 。 降hàng 伏phục 他tha 言ngôn 正chánh 修tu 習tập 故cố 。 疏sớ/sơ 分phần/phân 二nhị 疑nghi 。 二nhị 疑nghi 皆giai 斷đoạn 為vi 正chánh 修tu 習tập 。


疏sớ/sơ 。 本bổn 心tâm 界giới 滿mãn 足túc 果quả 者giả 。 疏sớ/sơ 文văn 三tam 。 初sơ 釋thích 名danh 。 二nhị 出xuất 因nhân 。 三tam 引dẫn 證chứng 。 初sơ 中trung 即tức 是thị 經Kinh 中trung 總tổng 句cú 。 心tâm 界giới 清thanh 淨tịnh 清thanh 淨tịnh 即tức 滿mãn 足túc 。 界giới 即tức 性tánh 義nghĩa 。 心tâm 性tánh 差sai 別biệt 故cố 。 先tiên 釋thích 心tâm 界giới 。 言ngôn 菩Bồ 提Đề 分phần/phân 心tâm 者giả 。 謂vị 依y 菩Bồ 提Đề 心tâm 樂nhạo 欲dục 心tâm 也dã 。 即tức 前tiền 增tăng 上thượng 心tâm 欲dục 果quả 釋thích 滿mãn 足túc 。 云vân 正chánh 念niệm 真Chân 如Như 修tu 上thượng 道Đạo 品Phẩm 者giả 。 以dĩ 稱xưng 如như 修tu 是thị 滿mãn 足túc 故cố 。 即tức 前tiền 起khởi 報báo 恩ân 心tâm 果quả 。 二nhị 由do 精tinh 進tấn 故cố 者giả 。 是thị 滿mãn 足túc 因nhân 三tam 故cố 。 瑜du 伽già 四tứ 十thập 八bát 下hạ 。 引dẫn 證chứng 先tiên 舉cử 論luận 。 後hậu 故cố 知tri 此thử 果quả 下hạ 。 疏sớ/sơ 釋thích 論luận 可khả 知tri 。


疏sớ/sơ 。 此thử 一nhất 自tự 分phần/phân 下hạ 。 皆giai 勝thắng 進tiến 者giả 。 勝thắng 進tiến 八bát 句cú 。 前tiền 六lục 自tự 利lợi 。 後hậu 二nhị 利lợi 他tha 前tiền 中trung 為vi 四tứ 。 一nhất 第đệ 二nhị 句cú 於ư 他tha 起khởi 解giải 。 二nhị 第đệ 三tam 句cú 於ư 他tha 起khởi 行hành 。 三tam 有hữu 三tam 句cú 行hành 成thành 離ly 障chướng 。 四tứ 有hữu 一nhất 句cú 障chướng 除trừ 得đắc 證chứng 。 三tam 中trung 一nhất 除trừ 煩phiền 惱não 障chướng 。 二nhị 除trừ 所sở 知tri 障chướng 。 云vân 祕bí 密mật 疑nghi 事sự 。 言ngôn 微vi 細tế 法pháp 慢mạn 者giả 。 是thị 下hạ 品phẩm 慢mạn 難nan 知tri 為vi 微vi 細tế 。 微vi 細tế 故cố 祕bí 密mật 。


疏sớ/sơ 。 八bát 上thượng 依y 佛Phật 力lực 下hạ 二nhị 句cú 利lợi 他tha 。 此thử 句cú 由do 佛Phật 護hộ 故cố 成thành 利lợi 他tha 行hành 。 九cửu 即tức 利lợi 他tha 德đức 。 先tiên 舉cử 論luận 。 後hậu 此thử 除trừ 定định 中trung 智trí 障chướng 下hạ 。 疏sớ/sơ 揀giản 異dị 第đệ 五ngũ 句cú 智trí 障chướng 。 今kim 顯hiển 於ư 化hóa 生sanh 中trung 現hiện 多đa 三tam 昧muội 。 定định 障chướng 解giải 脫thoát 故cố 。 方phương 能năng 化hóa 生sanh 。 第đệ 二nhị 位vị 果quả 中trung 。 疏sớ/sơ 四tứ 地địa 已dĩ 上thượng 寄ký 出xuất 世thế 之chi 首thủ 故cố 。 重trọng/trùng 明minh 有hữu 者giả 。 既ký 為vi 出xuất 世thế 不bất 依y 世thế 間gian 法pháp 也dã 。 言ngôn 已dĩ 上thượng 者giả 兼kiêm 五ngũ 地địa 故cố 。 上thượng 明minh 有hữu 無vô 。 從tùng 表biểu 心tâm 出xuất 家gia 下hạ 。 明minh 出xuất 家gia 前tiền 卻khước 。 問vấn 何hà 以dĩ 前tiền 二nhị 在tại 攝nhiếp 報báo 中trung 。 此thử 在tại 調điều 柔nhu 之chi 中trung 。 故cố 云vân 表biểu 心tâm 出xuất 家gia 。 於ư 行hành 中trung 說thuyết 疏sớ/sơ 。 言ngôn 阿a 含hàm 光quang 者giả 。 此thử 地địa 之chi 中trung 道Đạo 品Phẩm 行hành 德đức 從tùng 教giáo 修tu 起khởi 。 故cố 名danh 阿a 含hàm 。 又hựu 道Đạo 品Phẩm 智trí 能năng 知tri 教giáo 法pháp 。 亦diệc 名danh 阿a 含hàm 。 又hựu 此thử 道Đạo 品Phẩm 差sai 別biệt 行hành 德đức 。 可khả 以dĩ 言ngôn 顯hiển 。 亦diệc 名danh 阿a 含hàm 。 即tức 證chứng 體thể 上thượng 有hữu 阿a 含hàm 起khởi 名danh 示thị 現hiện 也dã 。


疏sớ/sơ 。 風phong 等đẳng 不bất 壞hoại 者giả 。 經Kinh 云vân 風phong 雨vũ 等đẳng 緣duyên 。 所sở 不bất 能năng 壞hoại 。 不bất 似tự 火hỏa 光quang 風phong 飄phiêu 雨vũ 濕thấp 皆giai 能năng 滅diệt 無vô 。 今kim 風phong 吹xuy 不bất 斷đoạn 雨vũ 洗tẩy 還hoàn 明minh 。 而nhi 云vân 等đẳng 者giả 。 餘dư 光quang 不bất 奪đoạt 不bất 似tự 星tinh 月nguyệt 日nhật 光quang 映ánh 。 故cố 合hợp 中trung 下hạ 地địa 不bất 及cập 即tức 合hợp 上thượng 。 餘dư 寶bảo 不bất 及cập 。 魔ma 合hợp 上thượng 風phong 。 煩phiền 惱não 合hợp 雨vũ 。 別biệt 地địa 行hành 中trung 。 不bất 捨xả 眾chúng 生sanh 。 修tu 道Đạo 品phẩm 故cố 。 同đồng 事sự 偏thiên 多đa 。 攝nhiếp 報báo 果quả 中trung 破phá 眾chúng 生sanh 身thân 見kiến 者giả 。 自tự 破phá 微vi 細tế 見kiến 故cố 。 餘dư 例lệ 前tiền 知tri 。 四tứ 地địa 竟cánh 。 第đệ 五ngũ 難nan 勝thắng 地địa 。


疏sớ/sơ 。 所sở 以dĩ 來lai 者giả 。 略lược 有hữu 四tứ 義nghĩa 。 一nhất 約ước 寄ký 位vị 。 二nhị 約ước 三tam 學học 。 三tam 約ước 出xuất 世thế 間gian 。 四tứ 約ước 所sở 得đắc 法Pháp 。 初sơ 中trung 二nhị 。 一nhất 約ước 地địa 論luận 。 二nhị 仁nhân 王vương 下hạ 約ước 他tha 經kinh 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 雙song 牒điệp 二nhị 經kinh 。 約ước 人nhân 以dĩ 配phối 。 揀giản 前tiền 地địa 論luận 約ước 所sở 觀quán 行hành 。 二nhị 以dĩ 七thất 地địa 未vị 斷đoạn 分phân 段đoạn 故cố 者giả 。 是thị 賢hiền 首thủ 略lược 釋thích 七thất 地địa 為vi 羅La 漢Hán 之chi 由do 。 然nhiên 瑜du 伽già 攝nhiếp 論luận 唯duy 識thức 皆giai 云vân 初sơ 二nhị 三tam 地địa 相tương/tướng 同đồng 世thế 間gian 。 四tứ 五ngũ 六lục 地địa 寄ký 同đồng 聲Thanh 聞Văn 者giả 。 正chánh 明minh 配phối 位vị 。 即tức 仁nhân 王vương 文văn 。 經Kinh 云vân 爾nhĩ 焰diễm 聖thánh 覺giác 達đạt 地địa 菩Bồ 薩Tát 。 修tu 行hành 順thuận 法Pháp 忍Nhẫn 。 逆nghịch 五ngũ 見kiến 流lưu 。 集tập 無vô 量lượng 功công 德đức 。 住trụ 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 。 第đệ 五ngũ 地địa 云vân 。 勝thắng 進tiến 達đạt 菩Bồ 薩Tát 。 於ư 順thuận 道đạo 忍nhẫn 。 以dĩ 四Tứ 無Vô 畏Úy 觀quán 那na 由do 他tha 諦đế 內nội 道đạo 論luận 外ngoại 道đạo 論luận 藥dược 方phương 工công 術thuật 故cố 。 我ngã 是thị 一Nhất 切Thiết 智Trí 人nhân 。 滅diệt 三tam 界giới 疑nghi 等đẳng 煩phiền 惱não 故cố 。 集tập 無vô 量lượng 功công 德đức 故cố 。 即tức 斯Tư 陀Đà 含Hàm 。 第đệ 六lục 地địa 云vân 。 常thường 現hiện 真chân 實thật 住trụ 順thuận 忍nhẫn 中trung 。 作tác 中trung 道đạo 觀quán 。 盡tận 三tam 界giới 集tập 因nhân 集tập 果quả 。 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 盡tận 故cố 。 乃nãi 至chí 證chứng 阿A 那Na 含Hàm 。 第đệ 七thất 地địa 云vân 。 玄huyền 達đạt 菩Bồ 薩Tát 十thập 阿a 僧tăng 祇kỳ 劫kiếp 中trung 。 修tu 無vô 生sanh 法Pháp 樂lạc 忍nhẫn 。 滅diệt 三tam 界giới 習tập 因nhân 業nghiệp 果quả 。 住trụ 最tối 後hậu 身thân 中trung 。 無vô 量lượng 功công 德đức 皆giai 成thành 就tựu 。 無vô 生sanh 智trí 盡tận 智trí 五ngũ 分phần 法Pháp 身thân 皆giai 滿mãn 足túc 。 第đệ 十Thập 地Địa 阿A 羅La 漢Hán 梵Phạm 天Thiên 位vị 。 釋thích 曰viết 。 言ngôn 第đệ 十thập 者giả 。 此thử 經Kinh 通thông 約ước 三tam 賢hiền 十thập 聖thánh 。 為vi 十thập 三tam 位vị 。 修tu 十thập 三tam 觀quán 故cố 云vân 十thập 等đẳng 。


疏sớ/sơ 。 言ngôn 難nan 勝thắng 者giả 解giải 深thâm 密mật 下hạ 。 此thử 第đệ 一nhất 釋thích 中trung 。 先tiên 引dẫn 經kinh 。 後hậu 。 此thử 從tùng 初sơ 說thuyết 下hạ 。 疏sớ/sơ 釋thích 初sơ 分phần/phân 經kinh 下hạ 引dẫn 證chứng 。 言ngôn 初sơ 分phần/phân 者giả 。 即tức 勝thắng 慢mạn 對đối 治trị 。 而nhi 是thị 治trị 當đương 地địa 慢mạn 隨tùy 順thuận 如như 道đạo 。 經Kinh 云vân 。 佛Phật 子tử 。 菩Bồ 薩Tát 住trụ 此thử 第đệ 五Ngũ 地Địa 已dĩ 。 善thiện 修tu 菩Bồ 提Đề 分Phần 法Pháp 。 故cố 善thiện 淨tịnh 深thâm 心tâm 故cố 。 復phục 轉chuyển 求cầu 上thượng 勝thắng 道đạo 故cố 。 隨tùy 順thuận 真Chân 如Như 故cố 。 即tức 其kỳ 文văn 也dã 。


疏sớ/sơ 。 唯duy 識thức 同đồng 此thử 者giả 。 上thượng 引dẫn 攝nhiếp 論luận 即tức 是thị 本bổn 論luận 。 唯duy 識thức 全toàn 取thủ 彼bỉ 論luận 。 世thế 親thân 釋thích 下hạ 即tức 釋thích 攝nhiếp 論luận 。 於ư 中trung 二nhị 。 先tiên 舉cử 論luận 。 能năng 合hợp 難nạn/nan 合hợp 下hạ 。 後hậu 釋thích 勝thắng 相tương/tướng 。


疏sớ/sơ 。 瑜du 伽già 云vân 者giả 。 即tức 四tứ 十thập 八bát 論luận 。 諸chư 相tướng 應ưng 增tăng 上thượng 住trụ 文văn 。 其kỳ 莊trang 嚴nghiêm 論luận 即tức 第đệ 十thập 三tam 。 彼bỉ 偈kệ 云vân 。 難nạn/nan 退thoái 有hữu 二nhị 種chủng 。 能năng 退thoái 故cố 難nan 勝thắng 。 今kim 疏sớ/sơ 所sở 引dẫn 即tức 彼bỉ 論luận 釋thích 。 其kỳ 顯hiển 揚dương 論luận 即tức 當đương 第đệ 十thập 三tam 。 此thử 但đãn 引dẫn 於ư 當đương 地địa 之chi 文văn 。 此thử 前tiền 論luận 云vân 。 五ngũ 難nan 勝thắng 地địa 。 謂vị 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 住trụ 此thử 地địa 中trung 。 先tiên 善thiện 修tu 治trị 。 第đệ 四tứ 地địa 超siêu 一nhất 切thiết 聲Thanh 聞Văn 獨Độc 覺Giác 地địa 。 證chứng 得đắc 已dĩ 下hạ 。 疏sớ/sơ 文văn 全toàn 同đồng 。 但đãn 有hữu 人nhân 云vân 。 諸chư 法pháp 微vi 妙diệu 慧tuệ 蘊uẩn 。 今kim 略lược 無vô 二nhị 字tự 義nghĩa 已dĩ 足túc 故cố 。 其kỳ 十thập 住trụ 論luận 亦diệc 十thập 住trụ 婆bà 沙sa 第đệ 一nhất 。 疏sớ/sơ 然nhiên 諸chư 經kinh 論luận 下hạ 。 四tứ 結kết 前tiền 旨chỉ 同đồng 。 若nhược 據cứ 實thật 位vị 下hạ 實thật 寄ký 對đối 辨biện 。 既ký 初Sơ 地Địa 中trung 已dĩ 能năng 雙song 照chiếu 。 豈khởi 至chí 五ngũ 地địa 方phương 有hữu 雙song 行hành 。 故cố 知tri 。 約ước 寄ký 即tức 彼bỉ 經kinh 上thượng 卷quyển 菩Bồ 薩Tát 行hành 品phẩm 。 疏sớ/sơ 故cố 此thử 地địa 中trung 下hạ 。 三Tam 明Minh 斷đoạn 章chương 。 先tiên 標tiêu 名danh 。 即tức 前tiền 四tứ 地địa 下hạ 釋thích 意ý 則tắc 已dĩ 盡tận 。 唯duy 識thức 具cụ 云vân 。 五ngũ 於ư 下hạ 乘thừa 般bát 涅Niết 槃Bàn 障chướng 。 謂vị 所sở 知tri 障chướng 中trung 俱câu 生sanh 一nhất 分phần/phân 。 令linh 厭yếm 生sanh 死tử 樂nhạo/nhạc/lạc 趣thú 涅Niết 槃Bàn 。 同đồng 於ư 二Nhị 乘Thừa 厭yếm 苦khổ 欣hân 滅diệt 。 彼bỉ 障chướng 五ngũ 地địa 無vô 分phân 別biệt 道đạo 。 入nhập 五ngũ 地địa 時thời 。 便tiện 能năng 永vĩnh 斷đoạn 。 由do 斯tư 五ngũ 地địa 說thuyết 斷đoạn 二nhị 愚ngu 。 及cập 彼bỉ 麁thô 重trọng 。 一nhất 純thuần 作tác 意ý 背bối/bội 生sanh 死tử 愚ngu 。 即tức 是thị 此thử 中trung 。 厭yếm 生sanh 死tử 者giả 。 二nhị 純thuần 作tác 意ý 向hướng 涅Niết 槃Bàn 愚ngu 。 即tức 是thị 此thử 中trung 樂nhạo/nhạc/lạc 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 釋thích 曰viết 。 此thử 地địa 真Chân 如Như 名danh 類loại 無vô 別biệt 。 故cố 緣duyên 彼bỉ 道đạo 。 名danh 無vô 差sai 別biệt 。 本bổn 分phần/phân 名danh 身thân 淨tịnh 我ngã 慢mạn 障chướng 。 四tứ 地địa 出xuất 世thế 取thủ 身thân 淨tịnh 故cố 。 由do 此thử 欣hân 滅diệt 如như 前tiền 已dĩ 釋thích 。 餘dư 諸chư 經kinh 論luận 言ngôn 異dị 意ý 同đồng 。 疏sớ/sơ 由do 斯tư 證chứng 得đắc 類loại 無vô 別biệt 真Chân 如Như 者giả 。 四tứ 證chứng 如như 。 疏sớ/sơ 亦diệc 約ước 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 皆giai 平bình 等đẳng 故cố 。 成thành 賴lại 無vô 別biệt 。 唯duy 識thức 釋thích 云vân 。 謂vị 此thử 真Chân 如Như 類loại 無vô 差sai 別biệt 。 非phi 如như 眼nhãn 等đẳng 類loại 有hữu 異dị 故cố 。 此thử 由do 難nan 見kiến 。 攝nhiếp 論luận 名danh 為vi 相tương 續tục 無vô 差sai 別biệt 法pháp 界giới 。 世thế 親thân 釋thích 云vân 。 謂vị 於ư 此thử 中trung 體thể 無vô 有hữu 異dị 。 非phi 如như 眼nhãn 等đẳng 。 隨tùy 諸chư 有hữu 情tình 。 相tương 續tục 差sai 別biệt 。 各các 各các 有hữu 異dị 。 無vô 性tánh 意ý 同đồng 。 而nhi 梁lương 論luận 云vân 。 由do 此thử 法Pháp 界Giới 。 能năng 令linh 三tam 世thế 諸chư 佛Phật 。 相tương 續tục 身thân 不bất 異dị 者giả 。 眾chúng 生sanh 迷mê 此thử 萬vạn 類loại 之chi 異dị 。 諸chư 佛Phật 證chứng 此thử 居cư 然nhiên 不bất 異dị 。 中trung 邊biên 論luận 云vân 。 由do 通thông 達đạt 此thử 得đắc 十thập 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 平bình 等đẳng 淨tịnh 心tâm 者giả 。 上thượng 約ước 極cực 果quả 。 此thử 正chánh 順thuận 今kim 。 疏sớ/sơ 其kỳ 所sở 成thành 行hành 下hạ 。 五ngũ 成thành 行hành 。 舉cử 此thử 二nhị 者giả 。 以dĩ 證chứng 淨tịnh 智trí 而nhi 達đạt 五ngũ 明minh 。 成thành 於ư 真chân 俗tục 不bất 相tương 違vi 故cố 。


疏sớ/sơ 。 此thử 二nhị 無vô 礙ngại 下hạ 。 第đệ 六lục 得đắc 果quả 無vô 差sai 別biệt 。 法Pháp 身thân 二nhị 諦đế 均quân 故cố 。 故cố 疏sớ/sơ 結kết 云vân 義nghĩa 旨chỉ 相tương 順thuận 。


疏sớ/sơ 。 第đệ 二nhị 正chánh 說thuyết 下hạ 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 二nhị 。 先tiên 依y 論luận 科khoa 。 後hậu 初sơ 則tắc 加gia 行hành 下hạ 。 疏sớ/sơ 釋thích 但đãn 屬thuộc 四tứ 道đạo 。 不bất 釋thích 其kỳ 名danh 。 下hạ 疏sớ/sơ 自tự 釋thích 。


疏sớ/sơ 。 論luận 云vân 勝thắng 慢mạn 下hạ 。 此thử 釋thích 分phần/phân 名danh 。 然nhiên 論luận 具cụ 云vân 勝thắng 慢mạn 對đối 治trị 者giả 。 謂vị 十thập 平bình 等đẳng 深thâm 淨tịnh 心tâm 。 同đồng 念niệm 不bất 退thoái 轉chuyển 心tâm 故cố 。 前tiền 已dĩ 說thuyết 解giải 法pháp 慢mạn 對đối 治trị 。 今kim 此thử 地Địa 中trung 。 說thuyết 身thân 淨tịnh 分phân 別biệt 慢mạn 對đối 治trị 。 釋thích 曰viết 。 上thượng 皆giai 論luận 文văn 。 疏sớ/sơ 已dĩ 分phần/phân 釋thích 。 先tiên 正chánh 釋thích 名danh 。 後hậu 前tiền 地địa 下hạ 。 對đối 前tiền 揀giản 濫lạm 。 前tiền 中trung 具cụ 分phần/phân 二nhị 慢mạn 。 疏sớ/sơ 即tức 後hậu 總tổng 句cú 。 順thuận 如như 與dữ 如như 同đồng 一nhất 念niệm 者giả 。 總tổng 句cú 。 經Kinh 云vân 隨tùy 順thuận 真Chân 如Như 故cố 。 何hà 法pháp 同đồng 如như 即tức 十thập 平bình 等đẳng 。 然nhiên 十thập 平bình 等đẳng 已dĩ 是thị 隨tùy 如như 。 何hà 故cố 名danh 同đồng 。 由do 取thủ 勝thắng 相tương/tướng 則tắc 不bất 順thuận 如như 。 今kim 若nhược 順thuận 如như 則tắc 不bất 取thủ 勝thắng 相tương/tướng 。 故cố 為vi 能năng 治trị 。


疏sớ/sơ 。 前tiền 地địa 治trị 解giải 法pháp 慢mạn 。 對đối 前tiền 揀giản 濫lạm 。 雖tuy 與dữ 前tiền 地địa 同đồng 皆giai 治trị 慢mạn 。 前tiền 是thị 世thế 間gian 所sở 治trị 則tắc 劣liệt 。 今kim 治trị 出xuất 世thế 身thân 淨tịnh 之chi 慢mạn 。 則tắc 勝thắng 於ư 前tiền 故cố 名danh 勝thắng 慢mạn 。 安an 得đắc 濫lạm 哉tai 。 言ngôn 得đắc 出xuất 世thế 智trí 不bất 染nhiễm 身thân 故cố 者giả 。 前tiền 創sáng/sang 出xuất 世thế 成thành 念niệm 處xứ 觀quán 。 不bất 染nhiễm 於ư 身thân 即tức 是thị 身thân 淨tịnh 。 取thủ 此thử 不bất 染nhiễm 所sở 以dĩ 為vi 慢mạn 。 淨tịnh 無vô 淨tịnh 相tương/tướng 慢mạn 何hà 由do 生sanh 。


疏sớ/sơ 。 名danh 深thâm 淨tịnh 心tâm 者giả 。 此thử 句cú 向hướng 上thượng 成thành 二nhị 平bình 等đẳng 。 以dĩ 約ước 如như 法Pháp 而nhi 論luận 等đẳng 。 故cố 名danh 之chi 為vi 深thâm 。 以dĩ 約ước 淨tịnh 法pháp 而nhi 論luận 等đẳng 。 故cố 名danh 之chi 為vi 淨tịnh 。 故cố 云vân 深thâm 淨tịnh 心tâm 也dã 。 二nhị 者giả 向hướng 下hạ 。 則tắc 成thành 此thử 地địa 觀quán 解giải 之chi 心tâm 。 則tắc 五ngũ 字tự 分phần/phân 二nhị 平bình 等đẳng 。 二nhị 字tự 是thị 淨tịnh 所sở 依y 。 其kỳ 深thâm 淨tịnh 心tâm 是thị 能năng 依y 心tâm 。 故cố 次thứ 引dẫn 論luận 云vân 。 於ư 平bình 等đẳng 中trung 。 心tâm 得đắc 清thanh 淨tịnh 。 言ngôn 深thâm 淨tịnh 心tâm 即tức 是thị 論luận 經kinh 。 今kim 經kinh 但đãn 云vân 清thanh 淨tịnh 心tâm 耳nhĩ 。


疏sớ/sơ 。 此thử 復phục 何hà 異dị 下hạ 。 對đối 六lục 地địa 揀giản 先tiên 問vấn 。 後hậu 此thử 有hữu 三tam 下hạ 答đáp 。 三tam 中trung 一nhất 所sở 治trị 通thông 局cục 通thông 染nhiễm 則tắc 勝thắng 。 二nhị 能năng 所sở 前tiền 後hậu 。 若nhược 舉cử 所sở 等đẳng 以dĩ 成thành 能năng 等đẳng 。 此thử 心tâm 猶do 淺thiển 。 若nhược 舉cử 能năng 觀quán 以dĩ 入nhập 所sở 觀quán 。 此thử 觀quán 則tắc 深thâm 。 三tam 能năng 治trị 通thông 局cục 。 一nhất 向hướng 局cục 理lý 。 六lục 地địa 則tắc 深thâm 故cố 。


疏sớ/sơ 。 結kết 云vân 此thử 皆giai 地địa 地địa 背bối/bội 相tương/tướng 捨xả 離ly 。 以dĩ 勝thắng 捨xả 劣liệt 。 又hựu 上thượng 三tam 義nghĩa 亦diệc 皆giai 相tương/tướng 成thành 。 由do 初sơ 所sở 治trị 局cục 故cố 。 能năng 治trị 則tắc 通thông 事sự 理lý 皆giai 等đẳng 。 何hà 獨độc 身thân 淨tịnh 由do 所sở 治trị 通thông 。 能năng 治trị 則tắc 局cục 一nhất 理lý 平bình 等đẳng 。 無vô 染nhiễm 淨tịnh 故cố 。 淨tịnh 慢mạn 未vị 除trừ 以dĩ 等đẳng 成thành 觀quán 。 此thử 五ngũ 地địa 中trung 已dĩ 成thành 等đẳng 觀quán 。 後hậu 六lục 地địa 中trung 以dĩ 觀quán 入nhập 理lý 。 則tắc 以dĩ 初sơ 後hậu 成thành 於ư 中trung 間gian 。


疏sớ/sơ 。 即tức 果quả 位vị 十Thập 力Lực 等đẳng 者giả 。 此thử 一nhất 等đẳng 字tự 等đẳng 餘dư 果quả 法pháp 。 謂vị 四Tứ 無Vô 所Sở 畏Úy 。 十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng 。 三Tam 身Thân 四Tứ 智Trí 等đẳng 。 非phi 釋thích 平bình 等đẳng 平bình 等đẳng 淨tịnh 心tâm 。 前tiền 已dĩ 總tổng 釋thích 。


疏sớ/sơ 。 前tiền 中trung 合hợp 為vi 三tam 學học 等đẳng 者giả 。 釋thích 前tiền 六lục 中trung 二nhị 門môn 分phân 別biệt 。 一nhất 約ước 行hành 。 二nhị 約ước 位vị 。 今kim 初sơ 略lược 囑chúc 經kinh 文văn 。 云vân 何hà 見kiến 疑nghi 二nhị 淨tịnh 相tương/tướng 顯hiển 。 此thử 二nhị 同đồng 是thị 根căn 本bổn 。 六lục 種chủng 煩phiền 惱não 之chi 中trung 二nhị 故cố 。 戒giới 取thủ 依y 於ư 六lục 上thượng 開khai 出xuất 。 又hựu 執chấp 為vi 道đạo 相tương/tướng 微vi 難nan 見kiến 。 別biệt 為vi 一nhất 句cú 。


疏sớ/sơ 。 若nhược 約ước 位vị 下hạ 。 二nhị 約ước 位vị 隨tùy 難nạn/nan 委ủy 釋thích 。 言ngôn 欲dục 生sanh 真chân 慧tuệ 者giả 。 即tức 出xuất 世thế 見kiến 道đạo 慧tuệ 也dã 。


疏sớ/sơ 。 次thứ 三tam 在tại 見kiến 道đạo 等đẳng 者giả 。


疏sớ/sơ 。 釋thích 此thử 三tam 而nhi 文văn 有hữu 三tam 。 一nhất 正chánh 釋thích 。 二nhị 入nhập 見kiến 道đạo 時thời 下hạ 徵trưng 問vấn 。 三tam 涅Niết 槃Bàn 說thuyết 下hạ 引dẫn 答đáp 問vấn 中trung 。 言ngôn 十thập 使sử 俱câu 斷đoạn 者giả 。 開khai 之chi 成thành 八bát 十thập 八bát 使sử 。 答đáp 有hữu 二nhị 意ý 。 一nhất 引dẫn 涅Niết 槃Bàn 已dĩ 約ước 重trọng/trùng 故cố 。 涅Niết 槃Bàn 三tam 十thập 三tam 因nhân 釋thích 觀quán 方phương 。 迦Ca 葉Diếp 問vấn 云vân 。 如Như 來Lai 說thuyết 。 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 斷đoạn 煩phiền 惱não 如như 四tứ 十thập 里lý 水thủy 。 云vân 何hà 言ngôn 斷đoạn 三tam 結kết 。 一nhất 我ngã 見kiến 。 二nhị 非phi 因nhân 見kiến 因nhân 。 三tam 疑nghi 網võng 。 佛Phật 答đáp 云vân 。 此thử 三tam 重trọng/trùng 故cố 。 亦diệc 攝nhiếp 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 人nhân 。 一nhất 切thiết 所sở 斷đoạn 結kết 故cố 。 譬thí 如như 王vương 出xuất 。 雖tuy 有hữu 四tứ 兵binh 但đãn 言ngôn 王vương 出xuất 。 又hựu 云vân 。 此thử 三tam 何hà 緣duyên 獨độc 得đắc 名danh 重trọng/trùng 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 常thường 所sở 起khởi 故cố 。 微vi 難nạn/nan 識thức 故cố 。 難nan 可khả 斷đoạn 故cố 。 能năng 為vì 一nhất 切thiết 。 煩phiền 惱não 因nhân 故cố 。 是thị 三tam 對đối 治trị 之chi 怨oán 敵địch 故cố 。 謂vị 戒giới 定định 慧tuệ 。 又hựu 眾chúng 生sanh 聞văn 斷đoạn 多đa 則tắc 退thoái 轉chuyển 。 故cố 但đãn 說thuyết 三tam 。


疏sớ/sơ 。 又hựu 十thập 使sử 中trung 下hạ 。 二nhị 約ước 見kiến 修tu 所sở 斷đoạn 分phân 別biệt 言ngôn 餘dư 四tứ 通thông 於ư 見kiến 修tu 者giả 。 謂vị 貪tham 瞋sân 慢mạn 無vô 明minh 。 見kiến 道đạo 之chi 中trung 四tứ 障chướng 見kiến 道đạo 。 亦diệc 皆giai 已dĩ 斷đoạn 有hữu 障chướng 修tu 者giả 。 不bất 與dữ 斷đoạn 名danh 。 故cố 略lược 不bất 言ngôn 。


疏sớ/sơ 。 三tam 本bổn 三tam 隨tùy 者giả 。 隨tùy 者giả 是thị 末mạt 。 身thân 見kiến 即tức 我ngã 。 我ngã 於ư 過quá 去khứ 。 為vi 有hữu 為vi 無vô 。 故cố 名danh 常thường 見kiến 。 我ngã 於ư 未vị 來lai 。 為vi 作tác 無vô 作tác 。 則tắc 起khởi 斷đoạn 見kiến 。 故cố 說thuyết 邊biên 見kiến 隨tùy 於ư 身thân 見kiến 。 言ngôn 邪tà 見kiến 者giả 。 撥bát 無vô 因nhân 果quả 。 以dĩ 於ư 諦đế 理lý 猶do 豫dự 不bất 決quyết 。 遂toại 撥bát 為vi 無vô 。 故cố 說thuyết 邪tà 見kiến 隨tùy 於ư 疑nghi 網võng 。 既ký 非phi 因nhân 計kế 因nhân 必tất 取thủ 為vi 實thật 。 故cố 說thuyết 見kiến 取thủ 隨tùy 於ư 戒giới 取thủ 。 根căn 本bổn 既ký 斷đoạn 枝chi 條điều 自tự 亡vong 。 又hựu 言ngôn 隨tùy 者giả 。 三tam 本bổn 名danh 轉chuyển 如như 手thủ 轉chuyển 輪luân 。 三tam 隨tùy 名danh 隨tùy 如như 輪luân 隨tùy 手thủ 。


疏sớ/sơ 。 上thượng 五ngũ 大đại 小tiểu 並tịnh 同đồng 者giả 。 結kết 前tiền 五ngũ 淨tịnh 生sanh 後hậu 二nhị 淨tịnh 。 二nhị 淨tịnh 大đại 小tiểu 開khai 合hợp 不bất 同đồng 。 在tại 位vị 亦diệc 別biệt 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 先tiên 約ước 小Tiểu 乘Thừa 。 後hậu 約ước 大Đại 乘Thừa 。 於ư 大Đại 乘Thừa 中trung 。 先tiên 行hành 後hậu 位vị 。 約ước 行hành 同đồng 時thời 義nghĩa 分phần/phân 斷đoạn 障chướng 。 即tức 行hành 斷đoạn 淨tịnh 成thành 德đức 。 即tức 菩Bồ 提Đề 分Phần 法Pháp 上thượng 上thượng 淨tịnh 。


疏sớ/sơ 。 若nhược 約ước 位vị 分phần/phân 下hạ 。 二nhị 約ước 位vị 。 即tức 增tăng 微vi 分phân 別biệt 。 七thất 地địa 已dĩ 還hoàn 。 雖tuy 亦diệc 進tiến 行hành 斷đoạn 障chướng 義nghĩa 增tăng 。 八bát 地địa 已dĩ 上thượng 非phi 不bất 斷đoạn 障chướng 進tiến 行hành 多đa 故cố 。 是thị 以dĩ 二nhị 位vị 各các 得đắc 一nhất 名danh 。 第đệ 二nhị 明minh 如như 道Đạo 行hạnh 。 疏sớ/sơ 又hựu 順thuận 經kinh 意ý 下hạ 。 以dĩ 下hạ 依y 論luận 但đãn 順thuận 三tam 心tâm 。 此thử 之chi 半bán 分phần/phân 及cập 後hậu 二nhị 分phần 。 皆giai 是thị 住trụ 心tâm 。 攝nhiếp 於ư 三tam 位vị 。 此thử 隨tùy 如như 道đạo 攝nhiếp 第đệ 五ngũ 住trụ 。


疏sớ/sơ 。 智trí 清thanh 淨tịnh 等đẳng 無vô 癡si 亂loạn 故cố 者giả 。 即tức 下hạ 經kinh 文văn 云vân 。 十thập 重trọng/trùng 觀quán 察sát 。 四Tứ 諦Đế 法Pháp 門môn 。 名danh 智trí 清thanh 淨tịnh 。 正chánh 是thị 無vô 癡si 知tri 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 如như 實thật 而nhi 知tri 。 即tức 無vô 亂loạn 義nghĩa 。 而nhi 言ngôn 等đẳng 者giả 。 等đẳng 取thủ 利lợi 益ích 眾chúng 生sanh 。 勤cần 方phương 便tiện 勝thắng 。 皆giai 無vô 癡si 義nghĩa 。 與dữ 彼bỉ 行hành 中trung 釋thích 於ư 無vô 癡si 。 義nghĩa 甚thậm 相tương 順thuận 。


疏sớ/sơ 。 攝nhiếp 德đức 無vô 盡tận 故cố 者giả 下hạ 有hữu 四Tứ 果Quả 。 第đệ 一nhất 即tức 名danh 攝nhiếp 功công 德đức 果quả 。 下hạ 三tam 皆giai 是thị 功công 德đức 果quả 故cố 。


疏sớ/sơ 。 總tổng 中trung 四tứ 句cú 皆giai 是thị 正chánh 修tu 行hành 故cố 者giả 。 問vấn 四tứ 中trung 。 初sơ 一nhất 是thị 四tứ 地địa 行hành 。 何hà 言ngôn 皆giai 是thị 正chánh 修tu 行hành 耶da 。 又hựu 後hậu 經Kinh 云vân 。 入nhập 五ngũ 地địa 已dĩ 善thiện 修tu 菩Bồ 提Đề 分phần/phân 耶da 。 答đáp 有hữu 二nhị 意ý 。 一nhất 能năng 治trị 之chi 行hành 。 必tất 因nhân 所sở 治trị 展triển 轉chuyển 相tương/tướng 由do 。 皆giai 是thị 修tu 行hành 。 二nhị 者giả 四tứ 地địa 道Đạo 品Phẩm 取thủ 其kỳ 淨tịnh 相tương/tướng 。 以dĩ 十thập 淨tịnh 心tâm 而nhi 能năng 治trị 之chi 。 即tức 入nhập 五ngũ 地địa 。 入nhập 五ngũ 地địa 已dĩ 。 菩Bồ 提Đề 分Phần 法Pháp 。 不bất 取thủ 淨tịnh 相tương/tướng 。 而nhi 非phi 不bất 行hành 。 不bất 取thủ 而nhi 行hành 方phương 能năng 善thiện 修tu 故cố 。 後hậu 十thập 淨tịnh 雖tuy 是thị 所sở 治trị 。 隨tùy 如như 道đạo 時thời 。 亦diệc 不bất 捨xả 前tiền 十thập 淨tịnh 心tâm 也dã 。 若nhược 遠viễn 公công 云vân 。 皆giai 正chánh 修tu 行hành 是thị 論luận 通thông 難nạn/nan 。 恐khủng 有hữu 難nạn/nan 云vân 。 若nhược 此thử 如như 道đạo 取thủ 前tiền 淨tịnh 心tâm 。 淨tịnh 心tâm 復phục 取thủ 四tứ 地địa 覺giác 分phần/phân 。 亦diệc 應ưng 覺giác 分phần/phân 由do 三tam 地địa 生sanh 。 何hà 不bất 取thủ 耶da 。 故cố 為vi 此thử 答đáp 。 答đáp 云vân 。 此thử 四tứ 即tức 是thị 四tứ 地địa 已dĩ 上thượng 。 皆giai 正chánh 修tu 行hành 。 三tam 地địa 既ký 是thị 世thế 間gian 之chi 法pháp 。 故cố 不bất 言ngôn 耳nhĩ 。 亦diệc 是thị 一nhất 理lý 。


疏sớ/sơ 。 後hậu 句cú 雖tuy 起khởi 諸chư 行hành 不bất 退thoái 失thất 前tiền 平bình 等đẳng 淨tịnh 心tâm 者giả 。 即tức 經kinh 隨tùy 順thuận 真Chân 如Như 。 論luận 云vân 。 隨tùy 順thuận 如như 道Đạo 行hạnh 者giả 。 彼bỉ 平bình 等đẳng 中trung 深thâm 淨tịnh 心tâm 不bất 退thoái 轉chuyển 。 現hiện 成thành 就tựu 故cố 。 隨tùy 彼bỉ 平bình 等đẳng 清thanh 淨tịnh 法pháp 住trụ 。 釋thích 曰viết 。 不bất 退thoái 轉chuyển 心tâm 。 即tức 此thử 隨tùy 如như 。 末mạt 句cú 意ý 云vân 。 既ký 以dĩ 前tiền 句cú 治trị 於ư 深thâm 心tâm 。 取thủ 淨tịnh 相tương/tướng 竟cánh 。 今kim 以dĩ 不bất 取thủ 深thâm 淨tịnh 之chi 心tâm 隨tùy 至chí 不bất 退thoái 轉chuyển 行hành 。 常thường 於ư 平bình 等đẳng 中trung 住trụ 。 為vi 順thuận 如như 道đạo 故cố 。 疏sớ/sơ 云vân 雖tuy 起khởi 諸chư 行hành 不bất 退thoái 失thất 前tiền 平bình 等đẳng 深thâm 淨tịnh 之chi 心tâm 。 次thứ 論luận 結kết 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 如như 是thị 。 深thâm 心tâm 安an 住trụ 。 名danh 為vi 隨tùy 順thuận 如như 道đạo 故cố 。 疏sớ/sơ 云vân 則tắc 能năng 隨tùy 順thuận 真Chân 如Như 。 正chánh 是thị 取thủ 此thử 論luận 文văn 也dã 。 言ngôn 平bình 等đẳng 即tức 如như 者giả 。 會hội 論luận 就tựu 經kinh 。 經Kinh 云vân 隨tùy 如như 論luận 取thủ 平bình 等đẳng 。 云vân 何hà 是thị 同đồng 故cố 云vân 平bình 等đẳng 即tức 如như 。 如như 前tiền 已dĩ 釋thích 。 問vấn 論luận 云vân 深thâm 心tâm 安an 住trụ 。 何hà 異dị 前tiền 隨tùy 彼bỉ 平bình 等đẳng 清thanh 淨tịnh 法pháp 住trụ 。 答đáp 前tiền 唯duy 住trụ 平bình 等đẳng 故cố 。 疏sớ/sơ 云vân 不bất 失thất 平bình 等đẳng 。 今kim 言ngôn 深thâm 心tâm 則tắc 行hành 順thuận 如như 。 為vi 深thâm 心tâm 住trụ 。


疏sớ/sơ 。 後hậu 別biệt 明minh 中trung 。 顯hiển 隨tùy 如như 行hành 有hữu 八bát 種chủng 者giả 。 問vấn 八bát 皆giai 事sự 行hành 何hà 名danh 如như 行hành 。 答đáp 有hữu 二nhị 意ý 。 一nhất 此thử 八bát 助trợ 顯hiển 真Chân 如Như 觀quán 故cố 。 二nhị 如như 中trung 起khởi 行hành 俱câu 無vô 所sở 著trước 。 方phương 顯hiển 隨tùy 如như 。 別biệt 行hành 可khả 知tri 。 但đãn 第đệ 七thất 句cú 念niệm 智trí 力lực 所sở 持trì 故cố 。


疏sớ/sơ 。 順thuận 經kinh 釋thích 論luận 。 經Kinh 云vân 得đắc 念niệm 意ý 與dữ 智trí 力lực 故cố 。 即tức 以dĩ 意ý 為vi 思tư 慧tuệ 。 遠viễn 公công 云vân 。 念niệm 是thị 聞văn 慧tuệ 念niệm 持trì 教giáo 故cố 。 意ý 是thị 思tư 慧tuệ 思tư 求cầu 義nghĩa 故cố 。 智trí 是thị 修tu 慧tuệ 。 以dĩ 能năng 離ly 障chướng 上thượng 勝thắng 進tiến 故cố 。 此thử 之chi 三tam 句cú 同đồng 名danh 智trí 力lực 。 今kim 經kinh 無vô 意ý 與dữ 言ngôn 故cố 。 以dĩ 念niệm 當đương 二nhị 慧tuệ 智trí 當đương 於ư 修tu 。 第đệ 二nhị 不bất 住trụ 道đạo 。


疏sớ/sơ 。 所sở 知tri 法pháp 中trung 智trí 清thanh 淨tịnh 者giả 。 諦đế 是thị 所sở 知tri 之chi 法Pháp 。 智trí 於ư 其kỳ 中trung 照chiếu 見kiến 離ly 垢cấu 。 故cố 名danh 清thanh 淨tịnh 。 慈từ 悲bi 攝nhiếp 物vật 。 名danh 利lợi 益ích 眾chúng 生sanh 。 無vô 墮đọa 稱xưng 勤cần 善thiện 巧xảo 為vi 方phương 便tiện 。


疏sớ/sơ 。 瑜du 伽già 住trụ 品phẩm 者giả 。 即tức 四tứ 十thập 八bát 。 論luận 云vân 。 如như 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 住trụ 此thử 住trụ 中trung 。 多đa 分phần 希hy 求cầu 智trí 殊thù 勝thắng 性tánh 。 於ư 四Tứ 聖Thánh 諦Đế 。 由do 十thập 行hành 相tương/tướng 。 如như 實thật 了liễu 知tri 。


疏sớ/sơ 。 言ngôn 實thật 法pháp 者giả 。 然nhiên 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 約ước 真chân 實thật 名danh 實thật 已dĩ 如như 疏sớ/sơ 文văn 。 二nhị 約ước 對đối 下hạ 十thập 門môn 隨tùy 機cơ 異dị 名danh 故cố 。 名danh 實thật 法pháp 。


疏sớ/sơ 。 二nhị 明minh 開khai 合hợp 者giả 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 四tứ 。 初sơ 一nhất 是thị 合hợp 。 後hậu 三tam 是thị 開khai 。 三tam 中trung 一nhất 約ước 所sở 化hóa 法pháp 分phân 別biệt 。 二nhị 約ước 所sở 益ích 分phân 別biệt 。 三tam 約ước 化hóa 類loại 分phân 別biệt 。


疏sớ/sơ 。 三tam 對đối 實thật 法pháp 以dĩ 明minh 通thông 別biệt 者giả 。 六lục 七thất 八bát 九cửu 此thử 四tứ 唯duy 別biệt 。 但đãn 各các 一nhất 故cố 。 第đệ 十thập 門môn 望vọng 前tiền 五ngũ 門môn 。 則tắc 名danh 為vi 別biệt 。 但đãn 觀quán 滅diệt 道đạo 之chi 二nhị 諦đế 故cố 。 望vọng 六lục 至chí 九cửu 唯duy 觀quán 一nhất 諦đế 。 則tắc 亦diệc 名danh 通thông 。 遠viễn 公công 後hậu 五ngũ 亦diệc 言ngôn 通thông 者giả 。 何hà 名danh 通thông 別biệt 。 所sở 觀quán 通thông 四tứ 所sở 成thành 唯duy 一nhất 。 亦diệc 得đắc 稱xưng 別biệt 疏sớ/sơ 。 今kim 初sơ 瑜du 伽già 十thập 句cú 不bất 顯hiển 文văn 詞từ 者giả 。 即tức 上thượng 住trụ 品phẩm 。 論luận 云vân 一nhất 切thiết 文văn 詞từ 。 如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 但đãn 取thủ 經kinh 義nghĩa 。 其kỳ 所sở 立lập 義nghĩa 似tự 今kim 論luận 釋thích 。 但đãn 有hữu 小tiểu 異dị 故cố 別biệt 出xuất 之chi 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 三tam 節tiết 者giả 。 彼bỉ 先tiên 具cụ 列liệt 三tam 節tiết 之chi 名danh 。 一nhất 為vi 此thử 說thuyết 。 二nhị 由do 此thử 說thuyết 。 三tam 如như 此thử 說thuyết 下hạ 。 疏sớ/sơ 具cụ 辨biện 。 疏sớ/sơ 如như 次thứ 可khả 知tri 者giả 。 如như 次thứ 苦Khổ 集Tập 滅Diệt 道Đạo 。 四Tứ 諦Đế 次thứ 第đệ 。 即tức 是thị 今kim 經kinh 六lục 七thất 八bát 九cửu 。


疏sớ/sơ 。 為vi 說thuyết 四Tứ 諦Đế 。 十thập 六lục 行hành 等đẳng 者giả 。 謂vị 苦khổ 下hạ 有hữu 四tứ 。 即tức 苦khổ 空không 無vô 常thường 無vô 我ngã 。 集tập 下hạ 有hữu 四tứ 集tập 因nhân 生sanh 緣duyên 。 滅diệt 下hạ 有hữu 四tứ 滅diệt 淨tịnh 妙diệu 離ly 。 道đạo 亦diệc 有hữu 四tứ 道đạo 如như 行hành 出xuất 故cố 。 是thị 俗tục 諦đế 。 疏sớ/sơ 即tức 四tứ 重trọng/trùng 。 二nhị 諸chư 諦đế 等đẳng 者giả 。 言ngôn 四tứ 重trọng/trùng 者giả 。 一nhất 假giả 實thật 二nhị 諦đế 。 二nhị 事sự 理lý 二nhị 諦đế 。 三tam 四Tứ 諦Đế 勝thắng 義nghĩa 二nhị 諦đế 。 四tứ 安an 立lập 非phi 安an 立lập 二nhị 諦đế 。 廣quảng 如như 玄huyền 中trung 。 今kim 是thị 第đệ 三tam 重trọng 中trung 者giả 。 以dĩ 四Tứ 諦Đế 為vi 俗tục 故cố 。 遠viễn 公công 亦diệc 說thuyết 三tam 種chủng 二nhị 諦đế 。 一nhất 就tựu 相tương/tướng 分phân 別biệt 。 情tình 想tưởng 之chi 有hữu 。 名danh 為vi 世thế 諦đế 。 無vô 相tướng 之chi 空không 名danh 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 二nhị 相tương/tướng 實thật 相tướng 對đối 。 妄vọng 想tưởng 之chi 法pháp 情tình 有hữu 理lý 無vô 。 名danh 為vi 世thế 諦đế 。 即tức 此thử 經Kinh 中trung 空không 如Như 來Lai 藏tạng 。 真chân 實thật 之chi 法Pháp 。 相tương/tướng 寂tịch 體thể 有hữu 。 名danh 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 即tức 不bất 空không 如Như 來Lai 藏tạng 也dã 。 三tam 就tựu 實thật 分phân 別biệt 。 不bất 空không 藏tạng 中trung 體thể 名danh 真Chân 諦Đế 用dụng 名danh 世thế 諦đế 。 今kim 諸chư 諦đế 第đệ 一nhất 就tựu 第đệ 二nhị 門môn 似tự 非phi 得đắc 意ý 。 疏sớ/sơ 不bất 同đồng 瑜du 伽già 等đẳng 者giả 。 瑜du 伽già 但đãn 云vân 依y 曉hiểu 悟ngộ 他tha 。 是thị 以dĩ 通thông 也dã 。


疏sớ/sơ 。 為vi 說thuyết 法Pháp 空không 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 者giả 。 即tức 四tứ 重trọng/trùng 中trung 第đệ 三tam 重trọng/trùng 內nội 勝thắng 義nghĩa 。 與dữ 前tiền 第đệ 一nhất 四Tứ 諦Đế 之chi 俗tục 。 共cộng 為vi 第đệ 三tam 重trọng/trùng 二nhị 諦đế 也dã 。 三tam 之chi 與dữ 四tứ 明minh 上thượng 二nhị 諦đế 非phi 一nhất 異dị 義nghĩa 。 三tam 則tắc 非phi 異dị 。 四tứ 即tức 非phi 一nhất 。 又hựu 三tam 即tức 二nhị 而nhi 不bất 二nhị 故cố 。 經Kinh 云vân 覺giác 自tự 共cộng 相tương 。 論luận 云vân 俱câu 處xứ 四tứ 即tức 不bất 二nhị 而nhi 二nhị 。 論luận 疑nghi 是thị 一nhất 由do 不bất 二nhị 故cố 。 經kinh 了liễu 差sai 別biệt 由do 而nhi 二nhị 故cố 。 又hựu 四tứ 即tức 於ư 諦đế 常thường 自tự 二nhị 。 三tam 即tức 於ư 解giải 常thường 自tự 一nhất 。 五ngũ 即tức 總tổng 了liễu 二nhị 諦đế 緣duyên 起khởi 相tương/tướng 性tánh 。 即tức 仁nhân 王vương 云vân 。 通thông 達đạt 此thử 無vô 二nhị 真chân 。 入nhập 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。


疏sớ/sơ 。 六lục 為vi 正chánh 見kiến 者giả 。 前tiền 中trung 三tam 疑nghi 四tứ 謬mậu 五ngũ 離ly 正chánh 念niệm 。 並tịnh 非phi 正chánh 見kiến 。 今kim 無vô 此thử 非phi 方phương 為vi 正chánh 見kiến 。 故cố 可khả 明minh 示thị 四Tứ 諦Đế 差sai 別biệt 。 則tắc 不bất 隨tùy 事sự 執chấp 不bất 謂vị 空không 無vô 。 可khả 令linh 知tri 苦khổ 斷đoạn 集tập 。 證chứng 滅diệt 修tu 道Đạo 矣hĩ 。 事sự 謂vị 苦khổ 事sự 所sở 有hữu 受thọ 皆giai 苦khổ 故cố 。 集tập 能năng 生sanh 苦khổ 。


疏sớ/sơ 。 無Vô 學Học 之chi 智trí 如như 是thị 而nhi 知tri 者giả 。 是thị 釋thích 經kinh 智trí 字tự 為vi 答đáp 外ngoại 問vấn 。 滅diệt 是thị 滅diệt 理lý 何hà 得đắc 言ngôn 智trí 。 故cố 此thử 釋thích 云vân 意ý 在tại 取thủ 滅diệt 。


疏sớ/sơ 。 道đạo 言ngôn 無vô 二nhị 者giả 。 略lược 牒điệp 經kinh 文văn 。 具cụ 云vân 出xuất 生sanh 無vô 二nhị 故cố 。 論luận 經Kinh 云vân 起khởi 不bất 二nhị 行hành 故cố 。 既ký 稱xưng 滅diệt 知tri 故cố 不bất 生sanh 二nhị 行hành 。


疏sớ/sơ 。 前tiền 列liệt 實thật 法pháp 下hạ 。 應ưng 有hữu 問vấn 言ngôn 。 此thử 之chi 四Tứ 諦Đế 與dữ 前tiền 實thật 法pháp 。 俱câu 列liệt 四Tứ 諦Đế 有hữu 何hà 別biệt 耶da 。 答đáp 意ý 可khả 知tri 。 若nhược 準chuẩn 遠viễn 公công 上thượng 釋thích 。 則tắc 前tiền 實thật 法pháp 四tứ 門môn 各các 別biệt 。 今kim 則tắc 一nhất 一nhất 皆giai 迷mê 前tiền 四tứ 。 故cố 有hữu 不bất 同đồng 。 亦diệc 是thị 一nhất 理lý 。


疏sớ/sơ 。 未vị 得đắc 本bổn 質chất 故cố 者giả 。 本bổn 質chất 有hữu 二nhị 。 一nhất 約ước 未vị 證chứng 佛Phật 智trí 。 則tắc 佛Phật 智trí 為vi 本bổn 質chất 。 二nhị 既ký 未vị 證chứng 於ư 如Như 來Lai 之chi 智trí 。 於ư 一nhất 切thiết 智trí 。 所sở 知tri 之chi 法Pháp 。 即tức 是thị 本bổn 質chất 亦diệc 影ảnh 像tượng 。 知tri 一nhất 切thiết 所sở 證chứng 未vị 親thân 證chứng 故cố 。


疏sớ/sơ 。 第đệ 二nhị 利lợi 益ích 眾chúng 生sanh 。 勤cần 方phương 便tiện 勝thắng 者giả 。 既ký 為vi 利lợi 益ích 觀quán 有hữu 為vi 等đẳng 。 何hà 偏thiên 明minh 悲bi 。 對đối 上thượng 觀quán 諦đế 。 智trí 清thanh 淨tịnh 故cố 。 其kỳ 中trung 雖tuy 有hữu 諸chư 行hành 悲bi 為vi 主chủ 故cố 。


疏sớ/sơ 。 虛hư 妄vọng 二nhị 字tự 觀quán 內nội 五ngũ 蘊uẩn 者giả 。 是thị 疏sớ/sơ 標tiêu 舉cử 。 謂vị 妄vọng 想tưởng 下hạ 論luận 釋thích 。 從tùng 此thử 明minh 下hạ 疏sớ/sơ 釋thích 論luận 。 常thường 作tác 我ngã 想tưởng 慢mạn 事sự 故cố 妄vọng 者giả 論luận 釋thích 。 從tùng 此thử 辨biện 下hạ 。 疏sớ/sơ 釋thích 。 疏sớ/sơ 詐trá 偽ngụy 二nhị 字tự 觀quán 外ngoại 六lục 塵trần 者giả 是thị 疏sớ/sơ 。 標tiêu 舉cử 世thế 法pháp 牽khiên 取thủ 愚ngu 夫phu 故cố 詐trá 是thị 論luận 。 此thử 顯hiển 下hạ 疏sớ/sơ 釋thích 論luận 。 其kỳ 世thế 法pháp 盡tận 壞hoại 故cố 偽ngụy 是thị 論luận 。 此thử 明minh 下hạ 疏sớ/sơ 釋thích 論luận 。 上thượng 虛hư 偽ngụy 二nhị 境cảnh 者giả 。 虛hư 是thị 內nội 境cảnh 偽ngụy 是thị 外ngoại 境cảnh 。 皆giai 能năng 引dẫn 心tâm 合hợp 皆giai 名danh 誑cuống 。 妄vọng 是thị 內nội 心tâm 詐trá 是thị 外ngoại 心tâm 。 皆giai 能năng 迷mê 境cảnh 故cố 合hợp 名danh 惑hoặc 。 疏sớ/sơ 論luận 云vân 常thường 等đẳng 下hạ 。 向hướng 來lai 疏sớ/sơ 文văn 。 合hợp 於ư 二nhị 境cảnh 二nhị 心tâm 。 以dĩ 配phối 誑cuống 惑hoặc 。 論luận 中trung 內nội 外ngoại 能năng 所sở 別biệt 明minh 。 先tiên 明minh 於ư 內nội 先tiên 所sở 取thủ 。 後hậu 能năng 取thủ 後hậu 世thế 法pháp 盡tận 利lợi 下hạ 。 明minh 外ngoại 能năng 所sở 。 亦diệc 先tiên 明minh 所sở 取thủ 。 後hậu 明minh 能năng 取thủ 。 細tế 尋tầm 易dị 了liễu 。


疏sớ/sơ 。 愚ngu 夫phu 即tức 是thị 依y 彼bỉ 正chánh 取thủ 我ngã 慢mạn 之chi 人nhân 者giả 。 上thượng 釋thích 誑cuống 惑hoặc 下hạ 釋thích 愚ngu 夫phu 。 前tiền 有hữu 兩lưỡng 對đối 今kim 唯duy 就tựu 前tiền 五ngũ 蘊uẩn 能năng 所sở 。 以dĩ 明minh 愚ngu 夫phu 。 五ngũ 陰ấm 是thị 人nhân 也dã 。 第đệ 二nhị 別biệt 起khởi 悲bi 觀quán 。 疏sớ/sơ 正chánh 明minh 起khởi 願nguyện 願nguyện 救cứu 生sanh 義nghĩa 者giả 。 經Kinh 云vân 求cầu 佛Phật 智trí 。 而nhi 云vân 救cứu 生sanh 。 正chánh 同đồng 三tam 地địa 。 欲dục 救cứu 眾chúng 生sanh 。 不bất 離ly 佛Phật 智trí 。


疏sớ/sơ 。 今kim 初sơ 無vô 明minh 有hữu 愛ái 是thị 流lưu 轉chuyển 因nhân 者giả 。 義nghĩa 至chí 於ư 此thử 。 從tùng 故cố 生sanh 下hạ 皆giai 屬thuộc 果quả 攝nhiếp 。 若nhược 取thủ 經kinh 句cú 。 應ưng 至chí 故cố 生sanh 以dĩ 為vi 句cú 終chung 。


疏sớ/sơ 。 牒điệp 前tiền 訶ha 後hậu 者giả 。 牒điệp 前tiền 深thâm 苦khổ 訶ha 後hậu 重trọng/trùng 苦khổ 。


疏sớ/sơ 。 機cơ 關quan 苦khổ 事sự 者giả 。 遠viễn 公công 釋thích 云vân 。 容dung 物vật 動động 處xứ 。 名danh 之chi 為vi 機cơ 。 於ư 中trung 轉chuyển 者giả 說thuyết 以dĩ 為vi 關quan 。 因nhân 名danh 為vi 機cơ 。 苦khổ 果quả 隨tùy 轉chuyển 說thuyết 之chi 為vi 關quan 。 今kim 疏sớ/sơ 意ý 亦diệc 爾nhĩ 。 不bất 別biệt 配phối 二nhị 字tự 。


疏sớ/sơ 。 二nhị 欲dục 求cầu 中trung 受thọ 欲dục 者giả 。 欲dục 求cầu 開khai 二nhị 。 一nhất 縱túng/tung 情tình 五ngũ 欲dục 不bất 懼cụ 當đương 報báo 。 是thị 造tạo 惡ác 行hành 者giả 。 二nhị 但đãn 耽đam 五ngũ 欲dục 未vị 必tất 造tạo 惡ác 。 今kim 是thị 此thử 人nhân 順thuận 境cảnh 生sanh 貪tham 。 違vi 則tắc 生sanh 瞋sân 。 癡si 迷mê 上thượng 二nhị 。 不bất 言ngôn 習tập 善thiện 行hành 者giả 。 善thiện 行hành 多đa 在tại 有hữu 求cầu 之chi 中trung 。 亦diệc 以dĩ 過quá 輕khinh 故cố 略lược 不bất 說thuyết 。 亦diệc 得đắc 含hàm 在tại 受thọ 欲dục 之chi 中trung 。 疏sớ/sơ 觀quán 如như 實thật 中trung 下hạ 。 對đối 前tiền 料liệu 揀giản 可khả 知tri 。


疏sớ/sơ 。 明minh 遠viễn 彼bỉ 滅diệt 不bất 向hướng 滅diệt 者giả 。 論luận 云vân 趣thú 無vô 畏úy 處xứ 。 不bất 求cầu 十Thập 力Lực 。 大Đại 聖Thánh 導đạo 師sư 。 意ý 云vân 。 欲dục 趣thú 無vô 畏úy 之chi 滅diệt 。 不bất 求cầu 證chứng 滅diệt 者giả 耳nhĩ 。


疏sớ/sơ 。 順thuận 怨oán 道đạo 故cố 者giả 煩phiền 惱não 結kết 使sử 。 名danh 為vi 稠trù 林lâm 。 是thị 魔ma 所sở 行hành 故cố 名danh 怨oán 道đạo 。 既ký 趣thú 怨oán 道đạo 即tức 遠viễn 真chân 道đạo 。


疏sớ/sơ 。 略lược 不bất 明minh 老lão 者giả 。 上thượng 依y 論luận 觀quán 。 生sanh 老lão 病bệnh 死tử 。 生sanh 苦khổ 在tại 初sơ 病bệnh 可khả 卒thốt 加gia 。 通thông 於ư 老lão 少thiếu 故cố 經kinh 明minh 之chi 。 今kim 生sanh 死tử 言ngôn 即tức 兼kiêm 死tử 苦khổ 。 老lão 言ngôn 不bất 顯hiển 故cố 云vân 略lược 無vô 。 亦diệc 合hợp 有hữu 也dã 。


疏sớ/sơ 。 總tổng 中trung 無vô 父phụ 曰viết 孤cô 者giả 下hạ 。 別biệt 之chi 中trung 經kinh 有hữu 八bát 事sự 。 具cụ 釋thích 四tứ 字tự 。 前tiền 之chi 四tứ 事sự 明minh 其kỳ 有hữu 苦khổ 。 後hậu 之chi 四tứ 事sự 明minh 其kỳ 有hữu 惡ác 。 各các 用dụng 二nhị 事sự 釋thích 前tiền 之chi 一nhất 。


疏sớ/sơ 。 常thường 起khởi 邪tà 念niệm 故cố 為vi 其kỳ 覆phú 翳ế 者giả 。 依y 無vô 明minh 住trụ 地địa 。 起khởi 妄vọng 想tưởng 心tâm 。 名danh 為vi 邪tà 念niệm 。 流lưu 注chú 相tương 續tục 故cố 曰viết 常thường 起khởi 。 不bất 同đồng 四tứ 住trụ 善thiện 惡ác 間gian 生sanh 。


疏sớ/sơ 。 不bất 聞văn 正Chánh 法Pháp 。 故cố 為vi 彼bỉ 纏triền 裹khỏa 者giả 。 四tứ 住trụ 之chi 惑hoặc 容dung 有hữu 善thiện 間gian 。 間gian 則tắc 不bất 纏triền 。 不bất 聞văn 善thiện 間gian 故cố 為vi 纏triền 裹khỏa 。


疏sớ/sơ 。 二nhị 興hưng 慈từ 中trung 經kinh 有hữu 三tam 節tiết 。 一nhất 初sơ 為vi 物vật 修tu 因nhân 。 二nhị 獨độc 一nhất 發phát 心tâm 下hạ 孤cô 標tiêu 大đại 志chí 。 三tam 以dĩ 是thị 功công 德đức 。 下hạ 以dĩ 善thiện 益ích 物vật 。 初sơ 令linh 淨tịnh 障chướng 為vi 涅Niết 槃Bàn 因nhân 。 言ngôn 畢tất 竟cánh 清thanh 淨tịnh 。 亦diệc 涅Niết 槃Bàn 果quả 。 後hậu 乃nãi 至chí 獲hoạch 得đắc 。 如Như 來Lai 十Thập 力Lực 。 無vô 礙ngại 智trí 慧tuệ 。 令linh 得đắc 菩Bồ 提Đề 果quả 。 今kim 疏sớ/sơ 雖tuy 總tổng 釋thích 義nghĩa 亦diệc 已dĩ 。 圓viên 。


疏sớ/sơ 。 先tiên 牒điệp 前tiền 總tổng 明minh 上thượng 來lai 修tu 善thiện 者giả 。 略lược 舉cử 修tu 善thiện 。 實thật 則tắc 兼kiêm 前tiền 。 智trí 慧tuệ 觀quán 察sát 。 見kiến 生sanh 有hữu 苦khổ 有hữu 惡ác 無vô 治trị 無vô 救cứu 。 故cố 修tu 善thiện 根căn 而nhi 為vi 饒nhiêu 益ích 。 皆giai 慈từ 相tương/tướng 也dã 。 以dĩ 善thiện 智trí 慧tuệ 能năng 饒nhiêu 益ích 故cố 。


疏sớ/sơ 。 前tiền 二nhị 為vi 救cứu 未vị 來lai 者giả 。 令linh 住trụ 善thiện 因nhân 得đắc 於ư 樂nhạo/nhạc/lạc 果quả 。 屬thuộc 未vị 來lai 故cố 。 即tức 利lợi 樂lạc 義nghĩa 。 頻tần 見kiến 上thượng 文văn 。 上thượng 句cú 未vị 住trụ 令linh 住trụ 。 下hạ 句cú 先tiên 住trụ 微vi 善thiện 後hậu 令linh 增tăng 長trưởng 。 故cố 得đắc 樂lạc 果quả 。 亦diệc 是thị 上thượng 令linh 捨xả 惡ác 。 後hậu 令linh 增tăng 善thiện 。 疏sớ/sơ 下hạ 有hữu 五ngũ 種chủng 令linh 諸chư 外ngoại 道đạo 等đẳng 者giả 。 前tiền 五ngũ 世thế 樂lạc 下hạ 五ngũ 出xuất 世thế 。 五ngũ 中trung 一nhất 起khởi 信tín 。 二nhị 去khứ 邪tà 。 三tam 正chánh 解giải 。 四tứ 起khởi 行hành 。 五ngũ 得đắc 果quả 。 自tự 下hạ 大đại 文văn 第đệ 三tam 。 疏sớ/sơ 有hữu 四tứ 聖thánh 果Quả 下hạ 文văn 二nhị 。 先tiên 指chỉ 文văn 列liệt 名danh 。 後hậu 四tứ 中trung 下hạ 釋thích 其kỳ 差sai 別biệt 。 前tiền 中trung 一nhất 攝nhiếp 。 功công 德đức 勝thắng 者giả 。 聞văn 等đẳng 功công 德đức 修tu 成thành 名danh 攝nhiếp 。 二nhị 修tu 行hành 勝thắng 者giả 。 勝thắng 進tiến 所sở 行hành 。 善thiện 修tu 習tập 故cố 。 三tam 四tứ 利lợi 他tha 中trung 。 三tam 利lợi 他tha 行hành 。 四tứ 利lợi 他tha 智trí 。


疏sớ/sơ 。 一nhất 忍nhẫn 辱nhục 柔nhu 和hòa 勝thắng 者giả 。 能năng 忍nhẫn 他tha 惱não 。 名danh 為vi 忍nhẫn 辱nhục 。 能năng 將tương 護hộ 他tha 說thuyết 為vi 柔nhu 和hòa 。 以dĩ 柔nhu 忍nhẫn 故cố 緣duyên 不bất 能năng 動động 。 二nhị 皆giai 拒cự 惡ác 故cố 名danh 為vi 愧quý 。 唯duy 崇sùng 戒giới 善thiện 故cố 稱xưng 為vi 慚tàm 。 謂vị 內nội 懷hoài 下hạ 釋thích 慚tàm 愧quý 相tương/tướng 。 慚tàm 者giả 羞tu 天thiên 。 故cố 不bất 誑cuống 幽u 。 愧quý 者giả 羞tu 人nhân 故cố 不bất 誑cuống 明minh 。 不bất 招chiêu 譏cơ 毀hủy 即tức 護hộ 他tha 也dã 。


疏sớ/sơ 。 乃nãi 至chí 命mạng 難nạn 。 不bất 捨xả 戒giới 者giả 。 釋thích 堅kiên 固cố 言ngôn 鵝nga 珠châu 草thảo 繫hệ 即tức 命mạng 難nạn 也dã 。


疏sớ/sơ 。 一nhất 增tăng 長trưởng 因nhân 行hành 者giả 。 福phước 能năng 生sanh 智trí 故cố 名danh 為vi 因nhân 。 二nhị 依y 止chỉ 因nhân 行hành 。 依y 慧tuệ 生sanh 福phước 名danh 依y 止chỉ 因nhân 。


疏sớ/sơ 。 六lục 起khởi 淨tịnh 土độ 行hành 。 論luận 重trọng/trùng 釋thích 云vân 。 云vân 何hà 莊trang 嚴nghiêm 。 無vô 煩phiền 惱não 染nhiễm 。 得đắc 堅kiên 固cố 智trí 慧tuệ 眾chúng 生sanh 。 住trú 在tại 其kỳ 中trung 。 及cập 佛Phật 法Pháp 莊trang 嚴nghiêm 故cố 者giả 。 意ý 云vân 。 淨tịnh 土độ 有hữu 三tam 種chủng 淨tịnh 。 一nhất 相tương/tướng 淨tịnh 。 七thất 珍trân 嚴nghiêm 等đẳng 易dị 故cố 不bất 明minh 。 二nhị 住trú 處xứ 眾chúng 生sanh 淨tịnh 。 三tam 法Pháp 門môn 流lưu 布bố 淨tịnh 。 後hậu 二nhị 難nạn/nan 故cố 論luận 重trọng/trùng 出xuất 之chi 。 既ký 發phát 意ý 能năng 成thành 即tức 具cụ 三tam 淨tịnh 之chi 因nhân 。 廣quảng 如như 初Sơ 地Địa 淨tịnh 土độ 願nguyện 中trung 。


疏sớ/sơ 。 七thất 依y 佛Phật 法Pháp 身thân 起khởi 行hành 者giả 。 依y 彼bỉ 相tướng 好hảo 法Pháp 身thân 起khởi 行hành 求cầu 故cố 下hạ 依y 義nghĩa 皆giai 然nhiên 。


疏sớ/sơ 。 九cửu 敬kính 重trọng 法pháp 行hành 者giả 。 上thượng 來lai 行hành 德đức 依y 法pháp 成thành 故cố 第đệ 三tam 。 教giáo 化hóa 眾chúng 生sanh 。


疏sớ/sơ 。 應ứng 化hóa 自tự 眾chúng 者giả 。 隨tùy 彼bỉ 眾chúng 類loại 以dĩ 身thân 同đồng 故cố 。 即tức 八bát 地địa 中trung 身thân 同đồng 事sự 也dã 。


疏sớ/sơ 。 一nhất 切thiết 種chủng 愛ái 語ngữ 中trung 多đa 約ước 開khai 演diễn 者giả 。 一nhất 切thiết 愛ái 語ngữ 。 皆giai 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 慰úy 喻dụ 愛ái 語ngữ 。 二nhị 慶khánh 悅duyệt 愛ái 語ngữ 。 三tam 勝thắng 益ích 愛ái 語ngữ 。 三tam 皆giai 開khai 示thị 因nhân 果quả 之chi 益ích 等đẳng 。


疏sớ/sơ 。 即tức 利lợi 行hành 自tự 性tánh 者giả 。 即tức 九cửu 門môn 之chi 一nhất 唯duy 有hữu 一nhất 也dã 。


疏sớ/sơ 。 即tức 一nhất 切thiết 利lợi 行hành 未vị 成thành 令linh 成thành 者giả 。 一nhất 切thiết 亦diệc 三tam 。 此thử 是thị 其kỳ 一nhất 。 言ngôn 有hữu 三tam 者giả 。 一nhất 現hiện 法pháp 利lợi 行hành 。 二nhị 後hậu 法pháp 利lợi 行hành 。 三tam 現hiện 法pháp 後hậu 法pháp 利lợi 行hành 。 以dĩ 勸khuyến 離ly 欲dục 令linh 成thành 就tựu 故cố 。


疏sớ/sơ 。 上thượng 三tam 即tức 難nan 行hành 者giả 。 難nan 行hành 唯duy 三tam 故cố 。


疏sớ/sơ 。 八bát 總tổng 願nguyện 一nhất 切thiết 門môn 一nhất 切thiết 種chủng 者giả 。 一nhất 切thiết 門môn 者giả 有hữu 四tứ 。 一nhất 不bất 信tín 令linh 信tín 。 二nhị 犯phạm 戒giới 令linh 戒giới 滿mãn 。 三tam 惡ác 慧tuệ 令linh 慧tuệ 滿mãn 。 四tứ 慳san 悋lận 令linh 捨xả 滿mãn 。 言ngôn 一nhất 切thiết 種chủng 者giả 。 或hoặc 六lục 或hoặc 七thất 。 如như 淨tịnh 行hạnh 品phẩm 。


疏sớ/sơ 。 利lợi 行hành 愛ái 語ngữ 亦diệc 可khả 參tham 用dụng 者giả 。 示thị 其kỳ 所sở 學học 。 約ước 令linh 行hành 邊biên 即tức 是thị 利lợi 行hành 。 約ước 其kỳ 示thị 邊biên 即tức 是thị 愛ái 語ngữ 。


疏sớ/sơ 。 如như 瑜du 伽già 四tứ 十thập 三tam 者giả 。 即tức 指chỉ 其kỳ 源nguyên 。 瑜du 伽già 九cửu 門môn 淨tịnh 行hạnh 品phẩm 已dĩ 引dẫn 。


疏sớ/sơ 。 第đệ 二nhị 結kết 行hành 成thành 益ích 者giả 。 亦diệc 名danh 勝thắng 進tiến 行hành 也dã 。


疏sớ/sơ 。 第đệ 四tứ 隨tùy 順thuận 世thế 智trí 勝thắng 者giả 明minh 染nhiễm 障chướng 對đối 治trị 等đẳng 者giả 。 染nhiễm 即tức 煩phiền 惱não 是thị 第đệ 五ngũ 內nội 明minh 為vi 治trị 。 障chướng 即tức 所sở 知tri 是thị 前tiền 四tứ 明minh 為vi 治trị 。 然nhiên 瑜du 伽già 十thập 三tam 中trung 列liệt 五ngũ 次thứ 第đệ 云vân 。 一nhất 內nội 明minh 。 二nhị 醫y 方phương 明minh 。 三tam 因nhân 明minh 。 四tứ 聲thanh 明minh 。 五ngũ 工công 巧xảo 明minh 。 今kim 染nhiễm 在tại 前tiền 正chánh 順thuận 彼bỉ 論luận 。 疏sớ/sơ 算toán 數số 即tức 數số 建kiến 立lập 者giả 。 第đệ 十thập 五ngũ 中trung 說thuyết 聲thanh 明minh 。 論luận 云vân 。 云vân 何hà 聲thanh 明minh 。 當đương 知tri 此thử 處xứ 。 略lược 有hữu 六lục 相tương/tướng 。 一nhất 法Pháp 施thí 設thiết 建kiến 立lập 相tương/tướng 。 二nhị 義nghĩa 施thi 設thiết 建kiến 立lập 相tương/tướng 。 三tam 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 施thi 設thiết 建kiến 立lập 相tương/tướng 。 四tứ 時thời 施thi 設thiết 建kiến 立lập 相tương/tướng 。 五ngũ 數số 施thi 設thiết 建kiến 立lập 相tương/tướng 。 六lục 處xứ 所sở 根căn 栽tài 施thi 設thiết 建kiến 立lập 相tương/tướng 。 第đệ 一nhất 法Pháp 施thí 設thiết 建kiến 立lập 相tương/tướng 者giả 。 謂vị 名danh 句cú 文văn 身thân 。 及cập 五ngũ 德đức 相tương 應ứng 聲thanh 。 一nhất 不bất 鄙bỉ 陋lậu 。 二nhị 不bất 輕khinh 易dị 。 三tam 雄hùng 朗lãng 。 四tứ 相tương 應ứng 。 五ngũ 義nghĩa 善thiện 。 第đệ 二nhị 義nghĩa 施thi 設thiết 建kiến 立lập 。 略lược 有hữu 十thập 種chủng 。 一nhất 根căn 建kiến 立lập 。 謂vị 見kiến 聞văn 等đẳng 。 二nhị 大đại 種chủng 建kiến 立lập 。 謂vị 依y 持trì 洗tẩy 潤nhuận 等đẳng 。 三tam 業nghiệp 建kiến 立lập 。 謂vị 往vãng 來lai 宣tuyên 說thuyết 思tư 念niệm 等đẳng 。 四tứ 尋tầm 求cầu 建kiến 立lập 。 謂vị 追truy 訪phỏng 等đẳng 。 五ngũ 非phi 法pháp 建kiến 立lập 。 謂vị 殺sát 盜đạo 等đẳng 。 六lục 法pháp 建kiến 立lập 。 謂vị 施thí 戒giới 等đẳng 。 七thất 興hưng 盛thịnh 建kiến 立lập 。 謂vị 證chứng 得đắc 喜hỷ 悅duyệt 等đẳng 。 八bát 衰suy 損tổn 建kiến 立lập 。 謂vị 破phá 壞hoại 怖bố 畏úy 等đẳng 九cửu 受thọ 用dụng 建kiến 立lập 。 謂vị 飲ẩm 食thực 覆phú 障chướng 等đẳng 。 十thập 守thủ 護hộ 建kiến 立lập 謂vị 育dục 養dưỡng 盛thình 滿mãn 等đẳng 。 第đệ 三tam 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 施thi 設thiết 建kiến 立lập 者giả 。 謂vị 男nam 女nữ 非phi 男nam 女nữ 聲thanh 相tương/tướng 差sai 別biệt 。 第đệ 四tứ 時thời 施thi 設thiết 建kiến 立lập 者giả 。 謂vị 過quá 現hiện 未vị 來lai 。 三tam 時thời 聲thanh 相tương/tướng 差sai 別biệt 等đẳng 。 第đệ 五ngũ 數số 施thi 設thiết 建kiến 立lập 。 謂vị 三tam 數số 聲thanh 相tương/tướng 差sai 別biệt 。 一nhất 者giả 一nhất 數số 。 二nhị 者giả 二nhị 數số 。 三tam 者giả 多đa 數số 。 第đệ 六lục 處xứ 所sở 根căn 栽tài 施thi 設thiết 建kiến 立lập 者giả 。 略lược 有hữu 五ngũ 相tương/tướng 。 一nhất 相tương 續tục 。 二nhị 名danh 號hiệu 。 三tam 總tổng 略lược 。 四tứ 彼bỉ 益ích 。 五ngũ 宣tuyên 說thuyết 。 若nhược 頌tụng 等đẳng 名danh 為vi 根căn 栽tài 。 如như 是thị 五ngũ 種chủng 。 總tổng 名danh 處xứ 所sở 根căn 栽tài 建kiến 立lập 。 釋thích 曰viết 。 今kim 當đương 第đệ 五ngũ 。 又hựu 數số 以dĩ 記ký 數số 算toán 以dĩ 記ký 位vị 。 謂vị 一nhất 縱túng/tung 十thập 橫hoạnh/hoành 等đẳng 。 瑜du 伽già 中trung 意ý 略lược 已dĩ 具cụ 矣hĩ 。


疏sớ/sơ 。 咸hàm 善thiện 通thông 達đạt 正chánh 當đương 明minh 義nghĩa 者giả 。 釋thích 其kỳ 總tổng 名danh 也dã 。 言ngôn 種chủng 種chủng 諸chư 論luận 等đẳng 者giả 。 即tức 七thất 例lệ 中trung 論luận 體thể 也dã 。 七thất 例lệ 如như 初Sơ 地Địa 。


疏sớ/sơ 。 鈔sao 具cụ 引dẫn 。 即tức 六lục 論luận 為vi 體thể 等đẳng 。 即tức 等đẳng 上thượng 亦diệc 等đẳng 其kỳ 類loại 。 六lục 中trung 隨tùy 一nhất 容dung 有hữu 多đa 故cố 。 從tùng 地địa 水thủy 火hỏa 下hạ 略lược 示thị 六lục 論luận 之chi 二nhị 。 於ư 一nhất 諍tranh 論luận 自tự 有hữu 其kỳ 四tứ 。


疏sớ/sơ 。 圖đồ 書thư 下hạ 即tức 六lục 中trung 之chi 第đệ 二nhị 論luận 也dã 。 隨tùy 世thế 所sở 聞văn 即tức 釋thích 上thượng 義nghĩa 。 出xuất 所sở 宗tông 尚thượng 故cố 。 疏sớ/sơ 又hựu 此thử 圖đồ 書thư 下hạ 重trọng/trùng 釋thích 。 即tức 因nhân 明minh 中trung 論luận 所sở 據cứ 也dã 。 所sở 據cứ 有hữu 十thập 。 謂vị 所sở 成thành 立lập 有hữu 二nhị 。 即tức 自tự 性tánh 差sai 別biệt 。 能năng 成thành 立lập 有hữu 八bát 。 謂vị 宗tông 因nhân 喻dụ 同đồng 異dị 類loại 。 現hiện 比tỉ 教giáo 量lượng 。 今kim 此thử 出xuất 教giáo 量lượng 下hạ 。 兼kiêm 現hiện 量lượng 。


疏sớ/sơ 。 即tức 治trị 所sở 用dụng 事sự 者giả 即tức 是thị 本bổn 論luận 故cố 。 論luận 中trung 但đãn 有hữu 書thư 字tự 。 為vi 所sở 用dụng 事sự 中trung 忘vong 障chướng 。 取thủ 與dữ 下hạ 即tức 論luận 釋thích 此thử 障chướng 。 論luận 但đãn 通thông 云vân 取thủ 與dữ 寄ký 付phó 。 聞văn 法Pháp 思tư 義nghĩa 作tác 不bất 作tác 事sự 。 已dĩ 作tác 未vị 作tác 事sự 。 應ưng 作tác 不bất 應ưng 作tác 事sự 。 此thử 對đối 治trị 故cố 。 書thư 釋thích 曰viết 。 今kim 以dĩ 義nghĩa 節tiết 論luận 文văn 。 於ư 此thử 一nhất 障chướng 自tự 為vi 三tam 節tiết 謂vị 一nhất 事sự 中trung 障chướng 。 二nhị 解giải 中trung 障chướng 。 三tam 業nghiệp 中trung 障chướng 。 便tiện 以dĩ 疏sớ/sơ 解giải 意ý 。 言ngôn 作tác 不bất 作tác 者giả 。 但đãn 作tác 者giả 書thư 之chi 。 言ngôn 作tác 不bất 作tác 者giả 書thư 之chi 言ngôn 不bất 作tác 。 未vị 必tất 惡ác 不bất 作tác 而nhi 善thiện 作tác 也dã 。 下hạ 二nhị 準chuẩn 之chi 。


疏sớ/sơ 。 印ấn 璽# 亦diệc 是thị 現hiện 量lượng 者giả 。 論luận 中trung 有hữu 印ấn 而nhi 無vô 於ư 璽# 。 今kim 以dĩ 加gia 璽# 故cố 云vân 亦diệc 是thị 現hiện 量lượng 顯hiển 現hiện 可khả 見kiến 故cố 。 又hựu 治trị 所sở 取thủ 物vật 不bất 守thủ 護hộ 障chướng 。 即tức 是thị 論luận 釋thích 印ấn 字tự 。 如như 鹽diêm 米mễ 等đẳng 以dĩ 印ấn 印ấn 之chi 。 則tắc 無vô 強cường/cưỡng 取thủ 。


疏sớ/sơ 。 三tam 又hựu 善thiện 下hạ 醫y 方phương 明minh 者giả 。 然nhiên 瑜du 伽già 醫y 方phương 明minh 有hữu 四tứ 。 一nhất 病bệnh 相tương/tướng 善thiện 巧xảo 。 二nhị 病bệnh 因nhân 善thiện 巧xảo 。 三tam 於ư 已dĩ 生sanh 病bệnh 永vĩnh 滅diệt 善thiện 巧xảo 。 四tứ 已dĩ 斷đoạn 病bệnh 不bất 復phục 更cánh 生sanh 善thiện 巧xảo 。 今kim 文văn 具cụ 之chi 。


疏sớ/sơ 。 即tức 四tứ 大đại 不bất 調điều 。 眾chúng 生sanh 毒độc 相tương/tướng 病bệnh 障chướng 對đối 治trị 者giả 。 即tức 本bổn 論luận 文văn 。 從tùng 善thiện 療liệu 下hạ 。 疏sớ/sơ 以dĩ 瑜du 伽già 四tứ 義nghĩa 解giải 釋thích 。 一nhất 即tức 第đệ 三tam 除trừ 斷đoạn 方phương 便tiện 。 二nhị 即tức 第đệ 四tứ 斷đoạn 已dĩ 不bất 生sanh 故cố 。 涅Niết 槃Bàn 云vân 。 世thế 醫y 所sở 療liệu 治trị 雖tuy 差sai 還hoàn 復phục 生sanh 。 如Như 來Lai 所sở 治trị 者giả 畢tất 竟cánh 不bất 復phục 。 發phát 其kỳ 療liệu 治trị 除trừ 斷đoạn 即tức 是thị 第đệ 三tam 。 其kỳ 一nhất 善thiện 字tự 即tức 當đương 第đệ 四tứ 。 從tùng 顛điên 至chí 蠱cổ 下hạ 。 辨biện 初sơ 二nhị 義nghĩa 。 先tiên 總tổng 指chỉ 經kinh 。 後hậu 於ư 中trung 下hạ 別biệt 屬thuộc 顛điên 等đẳng 。 內nội 四tứ 大đại 下hạ 皆giai 本bổn 論luận 釋thích 。 然nhiên 顛điên 狂cuồng 乾can/kiền/càn 消tiêu 正chánh 明minh 病bệnh 相tương/tướng 。 四tứ 大đại 不bất 調điều 。 故cố 沈trầm 重trọng 地địa 病bệnh 相tương/tướng 。 冷lãnh 水thủy 病bệnh 相tương/tướng 。 黃hoàng 熱nhiệt 火hỏa 病bệnh 相tương/tướng 。 風phong 相tương/tướng 多đa 端đoan 。 其kỳ 顛điên 狂cuồng 二nhị 事sự 。 亦diệc 是thị 病bệnh 因nhân 。 由do 顛điên 狂cuồng 故cố 。 應ưng 食thực 不bất 食thực 。 食thực 不bất 應ưng 食thực 。 應ưng 作tác 不bất 應ưng 作tác 等đẳng 。 故cố 生sanh 諸chư 病bệnh 。 鬼quỷ 魅mị 蠱cổ 毒độc 正chánh 是thị 病bệnh 因nhân 。 因nhân 鬼quỷ 魅mị 等đẳng 而nhi 生sanh 病bệnh 故cố 。 亦diệc 是thị 病bệnh 相tương/tướng 鬼quỷ 等đẳng 病bệnh 故cố 。 從tùng 論luận 經kinh 說thuyết 咒chú 藥dược 等đẳng 者giả 。 疏sớ/sơ 會hội 論luận 經kinh 。 今kim 經kinh 無vô 咒chú 故cố 論luận 以dĩ 藥dược 咒chú 為vi 能năng 治trị 。 即tức 是thị 今kim 經kinh 善thiện 方phương 藥dược 攝nhiếp 。 病bệnh 因nhân 死tử 因nhân 即tức 是thị 所sở 治trị 。 以dĩ 咒chú 藥dược 力lực 應ưng 死tử 不bất 死tử 。


疏sớ/sơ 。 四tứ 文văn 筆bút 下hạ 工công 巧xảo 明minh 者giả 。 瑜du 伽già 工công 巧xảo 。 有hữu 十thập 二nhị 種chủng 。 今kim 略lược 有hữu 六lục 。 一nhất 書thư 算toán 計kế 度độ 數số 印ấn 工công 業nghiệp 。 而nhi 文văn 筆bút 讚tán 詠vịnh 。 但đãn 屬thuộc 書thư 攝nhiếp 。 其kỳ 算toán 數số 計kế 度độ 通thông 其kỳ 二nhị 明minh 。 前tiền 疏sớ/sơ 之chi 中trung 已dĩ 配phối 聲thanh 明minh 。 故cố 此thử 不bất 說thuyết 。 二nhị 音âm 樂nhạc 工công 業nghiệp 。 言ngôn 皆giai 憂ưu 惱não 障chướng 對đối 治trị 者giả 。 即tức 是thị 本bổn 論luận 。 凡phàm 言ngôn 對đối 治trị 皆giai 是thị 本bổn 論luận 。 絃huyền 竹trúc 娛ngu 耳nhĩ 故cố 除trừ 憂ưu 惱não 。 三tam 營doanh 造tạo 工công 業nghiệp 。 四tứ 營doanh 農nông 工công 業nghiệp 。 而nhi 言ngôn 亦diệc 者giả 。 草thảo 樹thụ 華hoa 果quả 有hữu 兩lưỡng 句cú 故cố 。 布bố 列liệt 宮cung 苑uyển 即tức 是thị 營doanh 造tạo 。 樹thụ 之chi 園viên 圃phố 即tức 是thị 營doanh 農nông 。


疏sớ/sơ 。 此thử 即tức 不bất 喜hỷ 樂lạc 障chướng 治trị 者giả 。 峻tuấn 宇vũ 彫điêu 牆tường 朱chu 軒hiên 玉ngọc 砌# 。 居cư 然nhiên 悅duyệt 情tình 。 況huống 池trì 塘đường 生sanh 春xuân 草thảo 。 園viên 柳liễu 變biến 鳴minh 禽cầm 。 洪hồng 波ba 躍dược 淵uyên 漁ngư 。 清thanh 風phong 吹xuy 落lạc 華hoa 。 縱túng/tung 意ý 林lâm 流lưu 間gian 。 歡hoan 愛ái 彌di 日nhật 夕tịch 。 豈khởi 能năng 憂ưu 哉tai 。 五ngũ 生sanh 成thành 工công 業nghiệp 。 能năng 作tác 能năng 成thành 故cố 。 言ngôn 繫hệ 閉bế 障chướng 對đối 治trị 者giả 。 家gia 有hữu 千thiên 金kim 不bất 死tử 於ư 市thị 。 何hà 能năng 閉bế 哉tai 。 六lục 占chiêm 相tướng 工công 業nghiệp 。 是thị 所sở 得đắc 報báo 分phần/phân 過quá 惡ác 因nhân 障chướng 對đối 治trị 者giả 。 先tiên 舉cử 論luận 。 謂vị 皆giai 由do 下hạ 是thị 疏sớ/sơ 釋thích 論luận 。 不bất 知tri 過quá 去khứ 作tác 業nghiệp 因nhân 感cảm 。 便tiện 取thủ 外ngoại 相tướng 為vi 吉cát 凶hung 源nguyên 。 乃nãi 造tạo 惡ác 業nghiệp 排bài 凶hung 招chiêu 吉cát 。 安an 得đắc 可khả 耶da 。 今kim 示thị 因nhân 招chiêu 使sử 修tu 德đức 業nghiệp 。 排bài 凶hung 招chiêu 吉cát 即tức 為vi 能năng 治trị 。 五ngũ 星tinh 者giả 。 東đông 方phương 歲tuế 星tinh 主chủ 春xuân 主chủ 木mộc 。 西tây 方phương 太thái 白bạch 主chủ 金kim 主chủ 秋thu 。 南nam 方phương 熒# 惑hoặc 主chủ 火hỏa 主chủ 夏hạ 。 北bắc 方phương 辰thần 星tinh 主chủ 水thủy 主chủ 冬đông 。 中trung 央ương 鎮trấn 星tinh 以dĩ 主chủ 於ư 土thổ/độ 。 通thông 主chủ 四tứ 季quý 。 星tinh 者giả 散tán 也dã 。 列liệt 位vị 布bố 散tán 。 漢hán 書thư 云vân 。 星tinh 者giả 金kim 之chi 散tán 氣khí 。 與dữ 人nhân 相tương 應ứng 。 凡phàm 物vật 之chi 精tinh 上thượng 為vi 列liệt 星tinh 也dã 。 言ngôn 二nhị 十thập 八bát 宿tú 者giả 。 謂vị 角giác 亢kháng 氐# 房phòng 心tâm 尾vĩ 箕ki 斗đẩu 牛ngưu 女nữ 虛hư 危nguy 室thất 壁bích 奎# 婁lâu 胃vị 昴# 畢tất 觜tủy 參tham 井tỉnh 鬼quỷ 柳liễu 星tinh 張trương 翼dực 軫# 。 廣quảng 如như 大đại 集tập 四tứ 十thập 中trung 。 經Kinh 云vân 。 娑Sa 婆Bà 世Thế 界Giới 主chủ 。 大Đại 梵Phạm 天Thiên 王Vương 。 釋Thích 提Đề 桓Hoàn 因Nhân 。 四Tứ 天Thiên 王Vương 等đẳng 。 而nhi 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 過quá 去khứ 天thiên 仙tiên 分phân 布bố 安an 置trí 諸chư 宿túc 辰thần 曜diệu 。 攝nhiếp 護hộ 國quốc 土độ 。 養dưỡng 育dục 眾chúng 生sanh 。 於ư 四tứ 方phương 中trung 。 各các 有hữu 所sở 主chủ 。 東đông 方phương 七thất 宿túc 。 一nhất 者giả 角giác 宿túc 主chủ 於ư 眾chúng 鳥điểu 。 二nhị 者giả 亢kháng 宿túc 主chủ 於ư 出xuất 家gia 求cầu 聖thánh 道Đạo 者giả 。 三tam 者giả 氐# 宿túc 主chủ 水thủy 出xuất 眾chúng 生sanh 。 四tứ 者giả 房phòng 宿túc 主chủ 行hành 車xa 求cầu 利lợi 。 五ngũ 者giả 心tâm 宿túc 主chủ 洲châu 渚chử 眾chúng 生sanh 。 六lục 者giả 尾vĩ 宿túc 。 七thất 者giả 箕ki 宿túc 主chủ 於ư 國quốc 師sư 。 南nam 方phương 七thất 宿túc 。 一nhất 者giả 井tỉnh 宿túc 主chủ 於ư 金kim 師sư 。 二nhị 者giả 鬼quỷ 宿túc 主chủ 於ư 一nhất 切thiết 國quốc 王vương 大đại 臣thần 。 三tam 者giả 柳liễu 宿túc 主chủ 雪Tuyết 山Sơn 龍long 。 四tứ 者giả 星tinh 宿tú 主chủ 巨cự 富phú 者giả 。 五ngũ 者giả 張trương 宿túc 主chủ 於ư 盜đạo 賊tặc 。 六lục 者giả 翼dực 宿túc 主chủ 於ư 貴quý 人nhân 。 七thất 者giả 軫# 宿túc 主chủ 須tu 羅la 吒tra 國quốc 。 西tây 方phương 七thất 宿túc 。 一nhất 者giả 奎# 宿túc 主chủ 行hành 船thuyền 人nhân 。 二nhị 者giả 婁lâu 宿túc 主chủ 於ư 商thương 人nhân 。 三tam 者giả 胃vị 宿túc 主chủ 婆bà 樓lâu 迦ca 國quốc 。 四tứ 者giả 昴# 宿túc 主chủ 於ư 水thủy 牛ngưu 。 五ngũ 者giả 畢tất 宿túc 主chủ 。 於ư 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 六lục 者giả 觜tủy 宿túc 主chủ 鞞bệ 提đề 訶ha 國quốc 。 七thất 者giả 參tham 宿túc 主chủ 於ư 剎sát 利lợi 。 北bắc 方phương 七thất 宿túc 。 一nhất 者giả 斗đẩu 宿túc 主chủ 堯# 部bộ 沙sa 國quốc 。 二nhị 者giả 牛ngưu 宿túc 主chủ 剎sát 利lợi 及cập 安an 鉢bát 竭kiệt 國quốc 。 三tam 者giả 女nữ 宿túc 主chủ 殃ương 伽già 摩ma 陀đà 國quốc 。 四tứ 者giả 虛hư 宿túc 主chủ 般bát 遮già 羅la 國quốc 。 五ngũ 者giả 危nguy 宿túc 主chủ 著trước 華hoa 冠quan 者giả 。 六lục 者giả 室thất 宿túc 主chủ 乾can/kiền/càn 陀đà 羅la 國quốc 輸du 盧lô 那na 國quốc 。 及cập 諸chư 龍long 蛇xà 蝮phúc 行hành 之chi 類loại 。 七thất 者giả 壁bích 宿túc 主chủ 乾càn 闥thát 婆bà 善thiện 音âm 樂nhạc 者giả 。 大đại 德đức 婆bà 伽già 婆bà 。 過quá 去khứ 天thiên 仙tiên 如như 是thị 布bố 置trí 四tứ 方phương 諸chư 宿túc 。 攝nhiếp 護hộ 國quốc 土độ 。 養dưỡng 育dục 眾chúng 生sanh 。 釋thích 曰viết 。 此thử 皆giai 西tây 域vực 之chi 事sự 。 此thử 方phương 所sở 主chủ 分phần/phân 野dã 等đẳng 。 又hựu 有hữu 差sai 殊thù 。 經kinh 文văn 有hữu 之chi 。 略lược 知tri 去khứ 就tựu 未vị 窮cùng 玄huyền 象tượng 。 非phi 我ngã 之chi 愆khiên 。 難nan 勝thắng 聖thánh 人nhân 不bất 習tập 而nhi 利lợi 。 然nhiên 天thiên 垂thùy 象tượng 聖thánh 人nhân 則tắc 之chi 。 故cố 繫hệ 辭từ 云vân 。 辭từ 也dã 者giả 。 各các 指chỉ 其kỳ 所sở 之chi 。 易dị 與dữ 天thiên 地địa 準chuẩn 。 故cố 能năng 彌di 綸luân 天thiên 地địa 之chi 道đạo 。 仰ngưỡng 以dĩ 觀quán 於ư 天thiên 文văn 。 俯phủ 以dĩ 察sát 於ư 地địa 理lý 。 是thị 故cố 知tri 幽u 明minh 之chi 故cố 。 原nguyên 始thỉ 反phản 終chung 。 故cố 知tri 死tử 生sanh 之chi 說thuyết 。 釋thích 曰viết 。 其kỳ 知tri 幽u 明minh 即tức 。 中trung 知tri 人nhân 情tình 。 瑜du 伽già 之chi 中trung 餘dư 六lục 工công 業nghiệp 者giả 。 一nhất 和hòa 合hợp 工công 業nghiệp 。 二nhị 咒chú 術thuật 工công 業nghiệp 。 三tam 商thương 賈cổ 工công 業nghiệp 。 四tứ 成thành 就tựu 工công 業nghiệp 。 五ngũ 防phòng 邪tà 工công 業nghiệp 。 六lục 事sự 王vương 工công 業nghiệp 。 廣quảng 如như 彼bỉ 釋thích 。


疏sớ/sơ 。 殺sát 生sanh 祀tự 祠từ 求cầu 梵Phạm 福phước 者giả 。 即tức 智trí 論luận 百bách 論luận 皆giai 說thuyết 。 外ngoại 道đạo 殺sát 馬mã 祀tự 梵Phạm 天Thiên 祈kỳ 生sanh 梵Phạm 世Thế 。 今kim 以dĩ 慈từ 悲bi 喜hỷ 捨xả 。 四Tứ 無Vô 量Lượng 心Tâm 。 能năng 生sanh 梵Phạm 天Thiên 治trị 其kỳ 邪tà 見kiến 。


疏sớ/sơ 。 五ngũ 四tứ 無vô 色sắc 定định 。 治trị 妄vọng 修tu 解giải 脫thoát 者giả 。 外ngoại 道đạo 以dĩ 彼bỉ 。 為vì 涅Niết 槃Bàn 故cố 。 今kim 能năng 入nhập 之chi 。 示thị 其kỳ 謬mậu 計kế 。 此thử 經Kinh 論luận 中trung 唯duy 說thuyết 世thế 間gian 為vi 內nội 明minh 者giả 。 經kinh 明minh 隨tùy 順thuận 世thế 間gian 智trí 故cố 。


疏sớ/sơ 。 上thượng 來lai 所sở 釋thích 等đẳng 者giả 。 本bổn 論luận 亦diệc 不bất 全toàn 屬thuộc 五ngũ 明minh 。 但đãn 有hữu 治trị 障chướng 治trị 染nhiễm 之chi 別biệt 。 瑜du 伽già 之chi 中trung 廣quảng 顯hiển 五ngũ 明minh 。 與dữ 此thử 相tương 應ứng 故cố 雙song 用dụng 之chi 。


疏sớ/sơ 。 又hựu 論luận 與dữ 經kinh 有hữu 不bất 次thứ 下hạ 。 意ý 揀giản 古cổ 人nhân 。 今kim 疏sớ/sơ 以dĩ 論luận 就tựu 經kinh 之chi 次thứ 。 古cổ 人nhân 依y 論luận 次thứ 第đệ 異dị 經kinh 。 刊# 定định 記ký 中trung 全toàn 寫tả 探thám 玄huyền 。 亦diệc 不bất 對đối 會hội 二nhị 經kinh 之chi 殊thù 。 況huống 辨biện 論luận 釋thích 與dữ 經kinh 之chi 異dị 。 恐khủng 尋tầm 論luận 者giả 。 及cập 見kiến 古cổ 疏sớ/sơ 怪quái 其kỳ 不bất 同đồng 。 故cố 結kết 示thị 耳nhĩ 。


疏sớ/sơ 。 但đãn 於ư 眾chúng 生sanh 。 不bất 為vi 損tổn 惱não 事sự 者giả 。 賢hiền 首thủ 品phẩm 云vân 。 若nhược 見kiến 世thế 界giới 始thỉ 成thành 立lập 。 眾chúng 生sanh 未vị 有hữu 資tư 身thân 具cụ 。 是thị 時thời 菩Bồ 薩Tát 為vi 工công 匠tượng 。 為vi 之chi 示thị 現hiện 種chủng 種chủng 業nghiệp 。 不bất 作tác 逼bức 惱não 眾chúng 生sanh 物vật 。 但đãn 作tác 利lợi 益ích 世thế 間gian 事sự 。 即tức 其kỳ 義nghĩa 也dã 。 而nhi 論luận 但đãn 云vân 異dị 障chướng 中trung 無vô 障chướng 故cố 。 餘dư 皆giai 如như 疏sớ/sơ 釋thích 。 疏sớ/sơ 三tam 發phát 起khởi 清thanh 淨tịnh 論luận 經Kinh 云vân 憐lân 愍mẫn 眾chúng 生sanh 故cố 出xuất 者giả 。 出xuất 即tức 今kim 經kinh 咸hàm 悉tất 開khai 示thị 耳nhĩ 。 第đệ 二nhị 位vị 果quả 中trung 。 疏sớ/sơ 證chứng 智trí 契khế 如như 事sự 為vi 真chân 金kim 者giả 。 論luận 云vân 此thử 地địa 智trí 光quang 明minh 真Chân 如Như 事sự 示thị 現hiện 。 如như 經kinh 諸chư 佛Phật 子tử 譬thí 如như 真chân 金kim 等đẳng 。 釋thích 曰viết 。 證chứng 智trí 為vi 真chân 金kim 。 如như 為vi 所sở 契khế 之chi 理lý 。 智trí 為vi 能năng 契khế 之chi 事sự 。 事sự 合hợp 於ư 如như 故cố 云vân 如như 事sự 。 教giáo 智trí 能năng 顯hiển 上thượng 之chi 如như 事sự 故cố 如như 硨xa 磲cừ 。


疏sớ/sơ 。 日nhật 月nguyệt 等đẳng 光quang 者giả 。 遠viễn 公công 云vân 。 梵Phạm 本bổn 唯duy 以dĩ 星tinh 光quang 喻dụ 於ư 此thử 地địa 。 意ý 云vân 。 六lục 地địa 方phương 用dụng 月nguyệt 光quang 喻dụ 。 故cố 理lý 應ưng 合hợp 然nhiên 餘dư 如như 前tiền 釋thích 五ngũ 地địa 竟cánh 。


大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 隨Tùy 疏Sớ/sơ 演Diễn 義Nghĩa 鈔Sao 卷quyển 第đệ 六lục 十thập 三tam
Đại Phương Quảng Phật Hoa Nghiêm Kinh Tùy Sớ/sơ Diễn Nghĩa Sao ♦ Hết quyển 63


Phiên âm: 23/3/2016 ◊ Cập nhật: 23/3/2016
Lưu ý: Phần dịch thuật này được thực hiện tự động qua lập trình vi tính và hoàn toàn chưa kiểm tra.
  Quyển: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90