大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 隨Tùy 疏Sớ/sơ 演Diễn 義Nghĩa 鈔Sao 卷quyển 第đệ 四tứ 十thập 六lục
Đại Phương Quảng Phật Hoa Nghiêm Kinh Tùy Sớ/sơ Diễn Nghĩa Sao ♦ Quyển 46

唐đường 清thanh 涼lương 山sơn 大đại 華hoa 嚴nghiêm 寺tự 沙Sa 門Môn 澄trừng 觀quán 述thuật


第đệ 六lục 施thí 藏tạng 。 疏sớ/sơ 如như 月nguyệt 光quang 王vương 施thí 頭đầu 等đẳng 者giả 。 即tức 賢hiền 愚ngu 經kinh 第đệ 五ngũ 卷quyển 說thuyết 月nguyệt 光quang 王vương 施thí 頭đầu 。 二nhị 十thập 八bát 經kinh 中trung 因nhân 說thuyết 如Như 來Lai 受thọ 波Ba 旬Tuần 請thỉnh 卻khước 後hậu 三tam 月nguyệt 。 當đương 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 聞văn 便tiện 白bạch 世Thế 尊Tôn 。 不bất 忍nhẫn 見kiến 佛Phật 。 入nhập 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 當đương 先tiên 涅Niết 槃Bàn 。 佛Phật 便tiện 許hứa 之chi 涅Niết 槃Bàn 訖ngật 。


佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 非phi 但đãn 今kim 日nhật 。 不bất 忍nhẫn 見kiến 我ngã 。 入nhập 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 先tiên 取thủ 滅diệt 度độ 。 昔tích 亦diệc 如như 是thị 。 阿A 難Nan 請thỉnh 佛Phật 為vi 說thuyết 其kỳ 事sự 。 佛Phật 便tiện 廣quảng 引dẫn 經kinh 文văn 浩hạo 博bác 今kim 略lược 意ý 引dẫn 。


佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。

過quá 去khứ 久cửu 遠viễn 。 無vô 量lượng 無vô 數số 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 阿a 僧tăng 祇kỳ 劫kiếp 。 此thử 閻Diêm 浮Phù 提Đề 。 有hữu 一nhất 國quốc 王vương 。 名danh 旃chiên 陀đà 婆bà 羅la 脾tì (# 晉tấn 言ngôn 月nguyệt 光quang )# 統thống 閻Diêm 浮Phù 提đề 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 國quốc 。 第đệ 一nhất 夫phu 人nhân 。 名danh 須tu 摩ma 檀đàn (# 晉tấn 言ngôn 華hoa 施thí 一nhất 萬vạn 大đại 臣thần 。 其kỳ 第đệ 一nhất 者giả 。 名danh 摩ma 訶ha 旃chiên 陀đà (# 晉tấn 言ngôn 大đại 月nguyệt )# 有hữu 。 五ngũ 百bách 太thái 子tử 。 大đại 者giả 曰viết 尸thi 羅la 跋bạt 陀đà (# 晉tấn 言ngôn 戒giới 賢hiền )# 王vương 所sở 住trụ 城thành 名danh 跋bạt 陀đà 耆kỳ 婆bà (# 晉tấn 言ngôn 賢hiền 壽thọ )# 廣quảng 說thuyết 莊trang 嚴nghiêm 王vương 思tư 善thiện 因nhân 廣quảng 行hành 大đại 施thí 。 告cáo 令linh 國quốc 內nội 悉tất 令linh 大đại 捨xả 。


時thời 邊biên 遠viễn 有hữu 一nhất 小tiểu 國quốc 王vương 。 名danh 曰viết 毘tỳ 摩ma 思tư 那na 。 心tâm 生sanh 嫉tật 妬đố 。 廣quảng 詔chiếu 外ngoại 人nhân 。 乞khất 取thủ 王vương 頭đầu 無vô 肯khẳng 從tùng 者giả 。 後hậu 復phục 廣quảng 詔chiếu 云vân 。 得đắc 月nguyệt 光quang 王vương 頭đầu 分phần/phân 國quốc 半bán 治trị 。 以dĩ 女nữ 妻thê 之chi 。 有hữu 婆Bà 羅La 門Môn 。 名danh 勞lao 度độ 叉xoa 。 應ưng 詔chiếu 乞khất 頭đầu 月nguyệt 光quang 王vương 。 國quốc 先tiên 有hữu 變biến 怪quái 。 大đại 月nguyệt 大đại 臣thần 復phục 得đắc 惡ác 夢mộng 。 城thành 神thần 遮già 之chi 不bất 令linh 得đắc 入nhập 。


時thời 首thủ 陀đà 天thiên 託thác 夢mộng 令linh 知tri 月nguyệt 光quang 睡thụy 覺giác 。 詔chiếu 令linh 見kiến 已dĩ 。 大đại 月nguyệt 大đại 臣thần 思tư 以dĩ 五ngũ 百bách 七thất 寶bảo 頭đầu 換hoán 之chi 。 不bất 得đắc 心tâm 裂liệt 七thất 分phần 死tử 於ư 王vương 前tiền 。 王vương 許hứa 其kỳ 頭đầu 卻khước 後hậu 七thất 日nhật 。 而nhi 遍biến 告cáo 國quốc 內nội 。 國quốc 內nội 皆giai 至chí 擗# 地địa 請thỉnh 留lưu 。 王vương 不bất 受thọ 之chi 。 言ngôn 我ngã 計kế 死tử 所sở 經kinh 地địa 獄ngục 。 一nhất 日nhật 之chi 中trung 。 捨xả 身thân 無vô 數số 竟cánh 無vô 所sở 益ích 。 今kim 日nhật 施thí 頭đầu 。 持trì 是thị 功công 德đức 。 誓thệ 求cầu 佛Phật 道Đạo 當đương 度độ 汝nhữ 等đẳng 。 言ngôn 訖ngật 入nhập 園viên 繫hệ 髮phát 於ư 樹thụ 。 樹thụ 神thần 以dĩ 手thủ 搏bác 婆Bà 羅La 門Môn 。 王vương 語ngữ 樹thụ 神thần 。 我ngã 此thử 樹thụ 下hạ 已dĩ 捨xả 九cửu 百bách 九cửu 十thập 九cửu 頭đầu 。 今kim 當đương 滿mãn 千thiên 。 汝nhữ 莫mạc 遮già 我ngã 。 無vô 上thượng 大Đại 道Đạo 。 樹thụ 神thần 依y 之chi 。 婆Bà 羅La 門Môn 斬trảm 下hạ 王vương 頭đầu 。 地địa 六lục 震chấn 動động 。 施thí 頭đầu 之chi 聲thanh 聲thanh 遍biến 天thiên 下hạ 。


時thời 毘tỳ 摩ma 羨tiện 王vương 聞văn 此thử 語ngữ 。 已dĩ 喜hỷ 踊dũng 驚kinh 愕ngạc 心tâm 擗# 裂liệt 死tử 。


時thời 婆Bà 羅La 門Môn 。 嫌hiềm 頭đầu 腥tinh 臭xú 。 擲trịch 地địa 脚cước 踏đạp 人nhân 又hựu 呵ha 之chi 。 迴hồi 來lai 在tại 道đạo 無vô 施thí 給cấp 者giả 飢cơ 餓ngạ 委ủy 悴tụy 。 聞văn 毘tỳ 摩ma 羨tiện 王vương 已dĩ 復phục 命mạng 終chung 。 懊áo 惱não 憤phẫn 憤phẫn 心tâm 裂liệt 七thất 分phần 。 吐thổ 血huyết 而nhi 死tử 。 王vương 及cập 婆Bà 羅La 門Môn 。 墮đọa 阿A 鼻Tỳ 地Địa 獄Ngục 。 其kỳ 餘dư 人nhân 民dân 感cảm 激kích 死tử 者giả 。 皆giai 得đắc 生sanh 天thiên 。 月nguyệt 光quang 王vương 者giả 。 我ngã 身thân 是thị 也dã 。 毘tỳ 摩ma 羨tiện 王vương 波Ba 旬Tuần 是thị 也dã 。 勞lao 度độ 叉xoa 者giả 。 調Điều 達Đạt 是thị 也dã 。 其kỳ 樹thụ 神thần 者giả 。 目Mục 連Liên 是thị 也dã 。 大đại 月nguyệt 大đại 臣thần 者giả 舍Xá 利Lợi 弗Phất 是thị 也dã 釋thích 曰viết 。 此thử 即tức 世Thế 尊Tôn 本bổn 行hạnh 故cố 云vân 賢hiền 行hành 。 此thử 明minh 世Thế 尊Tôn 無vô 不bất 能năng 捨xả 。 則tắc 令linh 施thí 心tâm 須tu 成thành 恐khủng 無vô 巧xảo 慧tuệ 不bất 善thiện 籌trù 量lượng 故cố 。 云vân 未vị 全toàn 可khả 準chuẩn 。 奪đoạt 萬vạn 姓tánh 之chi 歡hoan 施thí 二nhị 人nhân 之chi 死tử 向hướng 引dẫn 已dĩ 具cụ 。 疏sớ/sơ 若nhược 不bất 爾nhĩ 下hạ 。 成thành 上thượng 須tu 量lượng 之chi 義nghĩa 。 菩Bồ 薩Tát 能năng 施thí 。 而nhi 不bất 施thí 者giả 明minh 是thị 不bất 宜nghi 即tức 善thiện 量lượng 也dã (# 八bát 中trung )# 疏sớ/sơ 不bất 自tự 安an 處xứ 求cầu 勝thắng 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 。 初sơ 發phát 心tâm 住trụ 。 已dĩ 會hội 此thử 文văn 。 疏sớ/sơ 非phi 有hữu 處xứ 所sở 者giả 與dữ 理lý 冥minh 故cố 者giả 。 即tức 明minh 淨tịnh 土độ 四tứ 句cú 之chi 義nghĩa 。 謂vị 有hữu 質chất 不bất 成thành 無vô 質chất 不bất 成thành 等đẳng 。 如như 世thế 界giới 成thành 就tựu 品phẩm 。 疏sớ/sơ 十thập 萬vạn 等đẳng 殊thù 者giả 。 十thập 萬vạn 即tức 阿A 彌Di 陀Đà 經kinh 。 從tùng 此thử 西tây 方phương 十thập 萬vạn 佛Phật 土độ 有hữu 世thế 界giới 名danh 曰viết 極cực 樂lạc 故cố 。 等đẳng 者giả 。 等đẳng 於ư 餘dư 土thổ/độ 遠viễn 近cận 之chi 數số 。 疏sớ/sơ 若nhược 約ước 通thông 論luận 未vị 來lai 法pháp 可khả 以dĩ 意ý 得đắc 者giả 。 未vị 來lai 未vị 至chí 。 故cố 非phi 有hữu 處xứ 所sở 。 緣duyên 會hội 當đương 成thành 聖thánh 智trí 所sở 知tri 故cố 。 非phi 無vô 處xứ 所sở 未vị 來lai 故cố 非phi 內nội 。 由do 心tâm 故cố 非phi 外ngoại 。 未vị 至chí 何hà 有hữu 遠viễn 近cận 。 疏sớ/sơ 異dị 生sanh 果quả 中trung 此thử 最tối 勝thắng 故cố 者giả 。 上thượng 五ngũ 聖thánh 居cư 故cố 。 疏sớ/sơ 已dĩ 得đắc 上thượng 品phẩm 雜tạp 修tu 靜tĩnh 慮lự 者giả 。 謂vị 漏lậu 與dữ 無vô 漏lậu 間gian 雜tạp 而nhi 修tu 故cố 名danh 雜tạp 修tu 。 俱câu 舍xá 賢hiền 聖thánh 品phẩm 論luận 云vân 前tiền 說thuyết 上thượng 流lưu 雜tạp 修tu 靜tĩnh 慮lự 為vi 因nhân 能năng 。 往vãng 色Sắc 究Cứu 竟Cánh 天Thiên 。 先tiên 應ưng 雜tạp 修tu 何hà 等đẳng 靜tĩnh 慮lự (# 一nhất 問vấn )# 由do 何hà 等đẳng 位vị 知tri 雜tạp 修tu 成thành (# 二nhị 問vấn )# 復phục 有hữu 何hà 緣duyên 雜tạp 修tu 靜tĩnh 慮lự (# 三tam 問vấn )# 偈kệ 云vân 。 先tiên 雜tạp 修tu 第đệ 四tứ (# 答đáp 第đệ 一nhất 問vấn )# 成thành 由do 一nhất 念niệm 雜tạp (# 答đáp 第đệ 二nhị 問vấn )# 為vi 受thọ 生sanh 現hiện 樂nhạo/nhạc/lạc 及cập 遮già 煩phiền 惱não 過quá (# 答đáp 第đệ 三tam 問vấn )# 釋thích 曰viết 。 初sơ 句cú 明minh 夫phu 欲dục 雜tạp 修tu 必tất 先tiên 修tu 第đệ 四tứ 靜tĩnh 慮lự 。 由do 第đệ 四tứ 靜tĩnh 慮lự 最tối 堪kham 能năng 故cố 。 二nhị 答đáp 成thành 位vị 。 謂vị 阿A 羅La 漢Hán 。 或hoặc 是thị 不bất 還hoàn 。 成thành 由do 一nhất 念niệm 雜tạp 者giả 。 謂vị 彼bỉ 必tất 先tiên 。 入nhập 第đệ 四tứ 靜tĩnh 慮lự 。 多đa 念niệm 無vô 漏lậu 相tương 續tục 現hiện 前tiền 。 從tùng 此thử 引dẫn 生sanh 多đa 念niệm 有hữu 漏lậu 。 後hậu 復phục 多đa 念niệm 無vô 漏lậu 現hiện 前tiền 。 如như 是thị 旋toàn 環hoàn 後hậu 後hậu 漸tiệm 減giảm 。 乃nãi 至chí 最tối 後hậu 。 二nhị 念niệm 無vô 漏lậu 。 次thứ 引dẫn 二nhị 念niệm 有hữu 漏lậu 現hiện 前tiền 無vô 間gian 。 復phục 生sanh 二nhị 念niệm 無vô 漏lậu 名danh 雜tạp 修tu 定định 加gia 行hành 成thành 滿mãn 。 次thứ 復phục 唯duy 有hữu 一nhất 念niệm 無vô 漏lậu 。 次thứ 復phục 引dẫn 起khởi 一nhất 念niệm 有hữu 漏lậu 。 無vô 間gian 復phục 生sanh 一nhất 念niệm 無vô 漏lậu 。 中trung 間gian 有hữu 漏lậu 前tiền 後hậu 無vô 漏lậu 以dĩ 相tương/tướng 間gian 雜tạp 故cố 名danh 雜tạp 修tu 。 此thử 一nhất 念niệm 雜tạp 名danh 根căn 本bổn 成thành 修tu 第đệ 四tứ 已dĩ 乘thừa 此thử 勢thế 力lực 亦diệc 能năng 雜tạp 修tu 下hạ 三tam 靜tĩnh 慮lự 。 答đáp 何hà 緣duyên 云vân 雜tạp 修tu 靜tĩnh 慮lự 。 總tổng 有hữu 三tam 緣duyên 。 一nhất 為vi 受thọ 生sanh 生sanh 淨Tịnh 居Cư 天Thiên 故cố 。 二nhị 為vi 現hiện 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 現hiện 法Pháp 樂lạc 故cố 。 三tam 為vi 遮già 煩phiền 惱não 過quá 。 若nhược 不bất 還hoàn 一nhất 修tu 由do 前tiền 三tam 緣duyên 。 若nhược 羅La 漢Hán 修tu 除trừ 受thọ 生sanh 一nhất 。 從tùng 此thử 第đệ 六lục 明minh 淨tịnh 居cư 處xứ 何hà 唯duy 有hữu 五ngũ 。 論luận 頌tụng 云vân 。 由do 雜tạp 修tu 有hữu 五ngũ 。 生sanh 有hữu 五ngũ 淨tịnh 居cư 。 釋thích 曰viết 。 由do 雜tạp 修tu 第đệ 四tứ 有hữu 五ngũ 品phẩm 故cố 。 一nhất 下hạ 品phẩm 有hữu 三tam 心tâm 。 初sơ 起khởi 無vô 漏lậu 次thứ 起khởi 有hữu 漏lậu 。 復phục 起khởi 無vô 漏lậu 。 二nhị 是thị 中trung 品phẩm 亦diệc 同đồng 上thượng 修tu 三tam 心tâm 。 并tinh 前tiền 成thành 六lục 。 三tam 是thị 上thượng 品phẩm 四tứ 上thượng 勝thắng 品phẩm 。 五ngũ 上thượng 極cực 品phẩm 。 亦diệc 皆giai 同đồng 初sơ 各các 起khởi 三tam 心tâm 。 三tam 五ngũ 便tiện 成thành 一nhất 十thập 五ngũ 心tâm 。 如như 次thứ 五ngũ 品phẩm 感cảm 五ngũ 淨tịnh 居cư 。 應ưng 知tri 此thử 中trung 無vô 漏lậu 勢thế 力lực 。 熏huân 修tu 有hữu 漏lậu 感cảm 五ngũ 淨tịnh 居cư 非phi 無vô 漏lậu 感cảm 。 今kim 善thiện 現hiện 天thiên 是thị 第đệ 四tứ 品phẩm 。 第đệ 五ngũ 善thiện 見kiến 是thị 極cực 上thượng 品phẩm 。 故cố 障chướng 至chí 微vi 。 疏sớ/sơ 一nhất 旦đán 背bội 恩ân 如như 小tiểu 兒nhi 故cố 者giả 。 即tức 智trí 論luận 文văn 審thẩm 諦đế 觀quán 此thử 身thân 。 終chung 畢tất 歸quy 死tử 處xứ 。 難nan 御ngự 無vô 反phản 復phục 背bội 恩ân 如như 小tiểu 兒nhi 。 疏sớ/sơ 故cố 智trí 論luận 云vân 由do 無vô 我ngã 故cố 下hạ 。 亦diệc 同đồng 此thử 卷quyển 已dĩ 前tiền 亦diệc 引dẫn 。 第đệ 七thất 慧tuệ 藏tạng 。 疏sớ/sơ 今kim 初sơ 以dĩ 四Tứ 諦Đế 慧tuệ 等đẳng 者giả 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 四tứ 。 一nhất 料liệu 揀giản 句cú 數số 開khai 合hợp 。 二nhị 釋thích 如như 實thật 知tri 義nghĩa 。 三tam 隨tùy 文văn 解giải 釋thích 。 四tứ 結kết 彈đàn 古cổ 義nghĩa 。 今kim 初sơ 有hữu 二nhị 。 一nhất 攝nhiếp 十thập 為vi 五ngũ 。 後hậu 三tam 即tức 為vi 三tam 。 故cố 今kim 初sơ 言ngôn 以dĩ 四Tứ 諦Đế 慧tuệ 等đẳng 者giả 。 即tức 無vô 作tác 四Tứ 諦Đế 也dã 。 故cố 下hạ 四Tứ 諦Đế 差sai 別biệt 門môn 中trung 云vân 。 若nhược 約ước 菩Bồ 薩Tát 能năng 觀quán 皆giai 無vô 作tác 也dã 。 二nhị 收thu 此thử 五ngũ 下hạ 。 攝nhiếp 五ngũ 為vi 二nhị 自tự 有hữu 四tứ 門môn 。 一nhất 凡phàm 聖thánh 差sai 別biệt 。 二nhị 又hựu 若nhược 後hậu 三tam 就tựu 果quả 下hạ 。 四Tứ 諦Đế 差sai 別biệt 門môn 。 三tam 又hựu 初sơ 二nhị 流lưu 轉chuyển 下hạ 。 是thị 流lưu 轉chuyển 還hoàn 滅diệt 門môn 。 四tứ 又hựu 前tiền 是thị 所sở 知tri 下hạ 能năng 所sở 知tri 見kiến 門môn 。 於ư 四tứ 門môn 中trung 前tiền 三tam 皆giai 約ước 所sở 知tri 。 後hậu 一nhất 方phương 具cụ 能năng 所sở 。 四Tứ 諦Đế 之chi 義nghĩa 已dĩ 見kiến 本bổn 品phẩm 。 疏sớ/sơ 前tiền 有hữu 滅diệt 道đạo 下hạ 。 此thử 通thông 妨phương 難nạn/nan 。 謂vị 有hữu 難nạn/nan 言ngôn 。 初sơ 二nhị 流lưu 轉chuyển 即tức 五ngũ 蘊uẩn 有hữu 支chi 而nhi 皆giai 有hữu 四Tứ 諦Đế 。 謂vị 色sắc 滅diệt 色sắc 道đạo 等đẳng 滅diệt 道đạo 即tức 是thị 還hoàn 滅diệt 。 何hà 言ngôn 流lưu 轉chuyển 。 後hậu 有hữu 苦khổ 集tập 亦diệc 然nhiên 。 故cố 今kim 通thông 云vân 。 前tiền 五ngũ 陰ấm 等đẳng 中trung 有hữu 滅diệt 道đạo 者giả 。 於ư 蘊uẩn 等đẳng 中trung 方phương 始thỉ 修tu 道Đạo 期kỳ 得đắc 滅diệt 耳nhĩ 。 若nhược 已dĩ 證chứng 滅diệt 則tắc 無vô 蘊uẩn 等đẳng 言ngôn 後hậu 有hữu 苦khổ 集tập 者giả 。 即tức 三tam 乘thừa 中trung 亦diệc 以dĩ 四Tứ 諦Đế 。 則tắc 有hữu 苦khổ 集tập 既ký 是thị 還hoàn 滅diệt 何hà 得đắc 有hữu 之chi 。 故cố 今kim 答đáp 云vân 。 雖tuy 是thị 聖thánh 人nhân 苦khổ 集tập 未vị 盡tận 。 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 方phương 始thỉ 盡tận 故cố 。 疏sớ/sơ 又hựu 前tiền 是thị 所sở 知tri 下hạ 。 第đệ 四tứ 門môn 中trung 二nhị 。 先tiên 正chánh 明minh 。 後hậu 人nhân 中trung 有hữu 法pháp 下hạ 通thông 妨phương 。 經Kinh 云vân 聲Thanh 聞Văn 法Pháp 如như 實thật 知tri 。 緣Duyên 覺Giác 法Pháp 如như 實thật 知tri 等đẳng 。 何hà 言ngôn 但đãn 是thị 能năng 知tri 之chi 人nhân 。 故cố 為vi 此thử 通thông 。 謂vị 三tam 乘thừa 聖thánh 人nhân 歷lịch 前tiền 諸chư 法pháp 成thành 三tam 乘thừa 耳nhĩ 。 歷lịch 於ư 四Tứ 諦Đế 下hạ 。 示thị 其kỳ 以dĩ 法pháp 成thành 人nhân 之chi 相tướng 。 其kỳ 四Tứ 諦Đế 之chi 法pháp 遍biến 在tại 前tiền 七thất 。 所sở 緣duyên 有hữu 支chi 即tức 無vô 明minh 有hữu 愛ái 。 能năng 如như 實thật 知tri 。 諸chư 法pháp 故cố 名danh 菩Bồ 薩Tát 。 疏sớ/sơ 皆giai 言ngôn 如như 實thật 知tri 下hạ 。 第đệ 二nhị 總tổng 釋thích 如như 實thật 知tri 可khả 解giải 。 疏sớ/sơ 十thập 中trung 前tiền 七thất 下hạ 。 第đệ 三tam 隨tùy 文văn 解giải 釋thích 。 於ư 中trung 二nhị 。 先tiên 解giải 前tiền 七thất 。 後hậu 解giải 後hậu 三tam 。 前tiền 中trung 先tiên 總tổng 後hậu 別biệt 。 總tổng 中trung 云vân 。 無vô 明minh 與dữ 愛ái 有hữu 漏lậu 性tánh 下hạ 釋thích 妨phương 。 謂vị 有hữu 問vấn 言ngôn 。 無vô 明minh 與dữ 愛ái 此thử 是thị 煩phiền 惱não 。 云vân 何hà 而nhi 言ngôn 。 七thất 皆giai 是thị 苦khổ 。 故cố 為vi 此thử 通thông 。 明minh 三tam 義nghĩa 是thị 苦khổ 緣duyên 生sanh 是thị 集tập 。 七thất 皆giai 緣duyên 生sanh 無vô 性tánh 。 是thị 滅diệt 七thất 皆giai 無vô 性tánh 。 結kết 是thị 理lý 滅diệt 。 顯hiển 滅diệt 為vi 道đạo 者giả 顯hiển 無vô 性tánh 理lý 。 言ngôn 從tùng 詮thuyên 顯hiển 者giả 。 釋thích 上thượng 顯hiển 滅diệt 為vi 道đạo 。 謂vị 緣duyên 生sanh 之chi 法pháp 。 是thị 顯hiển 滅diệt 之chi 詮thuyên 。 若nhược 不bất 從tùng 緣duyên 不bất 知tri 無vô 性tánh 故cố 。 亦diệc 如như 修tu 行hành 止Chỉ 觀Quán 顯hiển 得đắc 滅diệt 理lý 故cố 。 次thứ 結kết 云vân 此thử 則tắc 總tổng 說thuyết 及cập 就tựu 理lý 滅diệt 。 疏sớ/sơ 若nhược 別biệt 說thuyết 者giả 下hạ 。 歷lịch 色sắc 等đẳng 七thất 一nhất 一nhất 別biệt 明minh 四Tứ 諦Đế 之chi 相tướng 可khả 以dĩ 思tư 準chuẩn 。 言ngôn 由do 他tha 言ngôn 說thuyết 等đẳng 皆giai 瑜du 伽già 意ý 義nghĩa 皆giai 可khả 知tri 。 不bất 正chánh 思tư 惟duy 。 亦diệc 涅Niết 槃Bàn 意ý 六lục 地địa 當đương 明minh 。 謂vị 無vô 明minh 觸xúc 為vi 緣duyên 等đẳng 者giả 。 亦diệc 瑜du 伽già 意ý 。 大đại 般Bát 若Nhã 等đẳng 皆giai 說thuyết 眼nhãn 觸xúc 。 眼nhãn 觸xúc 為vi 緣duyên 所sở 生sanh 諸chư 受thọ 等đẳng 。 如như 眼nhãn 根căn 境cảnh 識thức 三tam 和hòa 合hợp 名danh 觸xúc 。 若nhược 以dĩ 明minh 為vi 緣duyên 不bất 成thành 有hữu 支chi 。 由do 無vô 明minh 迷mê 。 而nhi 受thọ 諸chư 受thọ 。 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 生sanh 愛ái 故cố 是thị 愛ái 因nhân 。 疏sớ/sơ 十thập 二nhị 支chi 中trung 唯duy 舉cử 二nhị 下hạ 。 釋thích 文văn 略lược 妨phương 。 先tiên 牒điệp 從tùng 發phát 業nghiệp 下hạ 。 解giải 釋thích 略lược 引dẫn 三tam 文văn 。 唯duy 識thức 生sanh 引dẫn 門môn 說thuyết 。 無vô 明minh 發phát 業nghiệp 。 愛ái 能năng 潤nhuận 業nghiệp 能năng 引dẫn 有hữu 。 二nhị 但đãn 舉cử 無vô 明minh 能năng 潤nhuận 有hữu 。 三tam 但đãn 舉cử 於ư 愛ái 已dĩ 攝nhiếp 取thủ 有hữu 。 二nhị 從tùng 癡si 下hạ 。 引dẫn 淨tịnh 名danh 釋thích 。 三tam 從tùng 涅Niết 槃Bàn 下hạ 。 引dẫn 涅Niết 槃Bàn 經kinh 證chứng 。 即tức 是thị 北bắc 經kinh 當đương 三tam 十thập 四tứ 。 南nam 經kinh 三tam 十thập 二nhị 明minh 二nhị 十thập 一nhất 對đối 諍tranh 論luận 之chi 中trung 。 此thử 當đương 第đệ 十thập 四tứ 有hữu 心tâm 數số 無vô 心tâm 數số 義nghĩa 。 此thử 文văn 稍sảo 略lược 。 若nhược 具cụ 引dẫn 者giả 經Kinh 云vân 。


善thiện 男nam 子tử 。 我ngã 於ư 經kinh 中trung 。 作tác 如như 是thị 說thuyết 。 聖thánh 人nhân 色sắc 陰ấm 乃nãi 至chí 識thức 陰ấm 。 皆giai 是thị 無vô 明minh 。 因nhân 緣duyên 所sở 出xuất 。 一nhất 切thiết 凡phàm 夫phu 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 從tùng 無vô 明minh 生sanh 。 愛ái 當đương 知tri 是thị 愛ái 。 即tức 是thị 無vô 明minh 。 從tùng 愛ái 生sanh 取thủ 。 當đương 知tri 是thị 取thủ 即tức 無vô 明minh 愛ái 。 從tùng 取thủ 生sanh 有hữu 。 是thị 有hữu 即tức 是thị 無vô 明minh 愛ái 取thủ 。 從tùng 有hữu 生sanh 受thọ 。 當đương 知tri 是thị 受thọ 即tức 是thị 行hành 有hữu 。 從tùng 受thọ 因nhân 緣duyên 。 生sanh 於ư 名danh 色sắc 無vô 明minh 愛ái 取thủ 。 有hữu 行hành 受thọ 觸xúc 識thức 六lục 入nhập 等đẳng 。 是thị 故cố 受thọ 者giả 即tức 十thập 二nhị 支chi 。


善thiện 男nam 子tử 。 我ngã 諸chư 弟đệ 子tử 。 聞văn 是thị 說thuyết 已dĩ 。 不bất 解giải 我ngã 意ý 。 唱xướng 言ngôn 。 如Như 來Lai 說thuyết 無vô 心tâm 數số 。 釋thích 曰viết 。 此thử 中trung 有hữu 三tam 。 先tiên 明minh 聖thánh 人nhân 五ngũ 陰ấm 。 從tùng 無vô 明minh 生sanh 。 二nhị 例lệ 凡phàm 夫phu 。 三tam 就tựu 凡phàm 中trung 明minh 心tâm 法pháp 展triển 轉chuyển 相tương 生sanh 。 更cánh 無vô 別biệt 數số 。 此thử 中trung 即tức 三tam 世thế 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 隱ẩn 顯hiển 互hỗ 論luận 。 文văn 中trung 先tiên 列liệt 後hậu 結kết 。 列liệt 中trung 先tiên 明minh 過quá 去khứ 之chi 因nhân 從tùng 無vô 明minh 生sanh 。 言ngôn 從tùng 無vô 明minh 生sanh 愛ái 。 當đương 知tri 是thị 愛ái 即tức 是thị 無vô 明minh 者giả 。 謂vị 無vô 明minh 之chi 心tâm 對đối 境cảnh 染nhiễm 著trước 。 即tức 名danh 為vi 愛ái 。 是thị 故cố 此thử 愛ái 。 即tức 是thị 無vô 明minh 。 言ngôn 從tùng 愛ái 生sanh 取thủ 。 當đương 知tri 是thị 取thủ 即tức 無vô 明minh 愛ái 者giả 。 即tức 前tiền 愛ái 心tâm 取thủ 著trước 境cảnh 界giới 。 即tức 名danh 為vi 取thủ 體thể 性tánh 不bất 殊thù 。 是thị 故cố 此thử 取thủ 即tức 無vô 明minh 愛ái 。 言ngôn 從tùng 取thủ 生sanh 有hữu 。 當đương 知tri 是thị 有hữu 即tức 是thị 無vô 。 明minh 愛ái 取thủ 者giả 。 前tiền 取thủ 心tâm 起khởi 業nghiệp 名danh 有hữu 。 是thị 故cố 此thử 有hữu 即tức 無vô 明minh 等đẳng 。 次thứ 論luận 現hiện 果quả 。 云vân 從tùng 有hữu 生sanh 受thọ 。 當đương 知tri 此thử 受thọ 即tức 是thị 行hành 有hữu 者giả 。 此thử 詺# 識thức 支chi 。 以dĩ 之chi 為vi 受thọ 。 識thức 支chi 即tức 是thị 現hiện 報báo 之chi 體thể 。 從tùng 因nhân 緣duyên 得đắc 。 故cố 名danh 為vi 受thọ 。 即tức 前tiền 有hữu 支chi 轉chuyển 為vi 此thử 受thọ 。 是thị 故cố 此thử 受thọ 即tức 前tiền 行hành 有hữu 。 亦diệc 應ưng 即tức 前tiền 無vô 明minh 愛ái 取thủ 。 就tựu 近cận 言ngôn 之chi 耳nhĩ 。 言ngôn 從tùng 受thọ 因nhân 緣duyên 。 生sanh 於ư 名danh 色sắc 者giả 。 受thọ 增tăng 為vi 名danh 。 所sở 託thác 識thức 立lập 以dĩ 之chi 為vi 色sắc 。 從tùng 受thọ 生sanh 於ư 無vô 明minh 。 愛ái 取thủ 有hữu 行hành 者giả 。 從tùng 現hiện 報báo 受thọ 起khởi 後hậu 因nhân 也dã 。 從tùng 受thọ 因nhân 緣duyên 。 生sanh 於ư 愛ái 觸xúc 識thức 六lục 入nhập 等đẳng 者giả 。 從tùng 現hiện 報báo 色sắc 轉chuyển 。 起khởi 未vị 來lai 生sanh 老lão 死tử 也dã 。 亦diệc 應ưng 宣tuyên 說thuyết 名danh 色sắc 即tức 是thị 受thọ 。 乃nãi 至chí 宣tuyên 說thuyết 六lục 入nhập 即tức 受thọ 。 而nhi 文văn 略lược 耳nhĩ 。 以dĩ 下hạ 經Kinh 云vân 是thị 故cố 受thọ 者giả 即tức 十thập 二nhị 支chi 故cố 。 故cố 此thử 末mạt 句cú 即tức 是thị 總tổng 結kết 。 無vô 別biệt 受thọ 外ngoại 心tâm 法pháp 。 向hướng 前tiền 即tức 於ư 過quá 去khứ 無vô 明minh 愛ái 等đẳng 。 向hướng 後hậu 即tức 於ư 名danh 色sắc 等đẳng 故cố 。 受thọ 即tức 十thập 二nhị 支chi 。 以dĩ 今kim 疏sớ/sơ 引dẫn 但đãn 引dẫn 初sơ 段đoạn 。 證chứng 無vô 明minh 愛ái 是thị 十thập 二nhị 支chi 本bổn 。 其kỳ 即tức 無vô 明minh 愛ái 等đẳng 。 等đẳng 字tự 等đẳng 餘dư 經kinh 文văn 。 然nhiên 其kỳ 彼bỉ 經kinh 本bổn 意ý 為vi 明minh 無vô 別biệt 心tâm 法pháp 。 非phi 成thành 無vô 明minh 及cập 愛ái 。 是thị 有hữu 支chi 本bổn 。 故cố 疏sớ/sơ 結kết 言ngôn 亦diệc 似tự 斯tư 義nghĩa 。 疏sớ/sơ 又hựu 約ước 三tam 際tế 無vô 明minh 為vi 本bổn 下hạ 。 即tức 瑜du 伽già 論luận 。 至chí 下hạ 六lục 地địa 。 當đương 廣quảng 分phân 別biệt 。 今kim 且thả 略lược 釋thích 無vô 明minh 橫hoạnh 起khởi 是thị 本bổn 可khả 知tri 。 不bất 了liễu 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 名danh 無vô 明minh 故cố 。 言ngôn 愛ái 取thủ 為vi 際tế 者giả 。 即tức 現hiện 在tại 所sở 起khởi 。 若nhược 更cánh 起khởi 愛ái 取thủ 則tắc 有hữu 未vị 來lai 生sanh 老lão 死tử 支chi 。 若nhược 不bất 起khởi 者giả 。 當đương 苦khổ 不bất 生sanh 。 有hữu 無vô 由do 之chi 故cố 名danh 為vi 際tế 。 言ngôn 是thị 二nhị 中trung 間gian 。 有hữu 識thức 等đẳng 五ngũ 者giả 。 是thị 無vô 明minh 支chi 後hậu 愛ái 取thủ 支chi 。 前tiền 中trung 間gian 五ngũ 果quả 。 言ngôn 及cập 生sanh 老lão 死tử 者giả 。 即tức 愛ái 取thủ 支chi 。 後hậu 望vọng 未vị 來lai 世thế 未vị 起khởi 愛ái 取thủ 支chi 。 前tiền 為vi 中trung 間gian 耳nhĩ 。 以dĩ 未vị 來lai 更cánh 起khởi 展triển 轉chuyển 無vô 窮cùng 故cố 。 疏sớ/sơ 今kim 悟ngộ 無vô 明minh 下hạ 。 出xuất 愛ái 取thủ 為vi 際tế 之chi 由do 。 義nghĩa 如như 上thượng 釋thích 。 疏sớ/sơ 後hậu 三tam 約ước 淨tịnh 下hạ 。 第đệ 二nhị 釋thích 後hậu 三tam 段đoạn 。 於ư 中trung 三tam 。 初sơ 案án 文văn 釋thích 。 二nhị 又hựu 知tri 聲Thanh 聞Văn 即tức 是thị 知tri 苦khổ 者giả 。 會hội 通thông 四Tứ 諦Đế 。 以dĩ 前tiền 標tiêu 云vân 以dĩ 四Tứ 諦Đế 慧tuệ 照chiếu 十thập 法pháp 故cố 。 三tam 前tiền 釋thích 通thông 因nhân 下hạ 。 會hội 通thông 二nhị 釋thích 。 雖tuy 因nhân 果quả 云vân 異dị 亦diệc 不bất 殊thù 四Tứ 諦Đế 之chi 意ý 也dã 。 疏sớ/sơ 若nhược 定định 以dĩ 前tiền 二nhị 為vi 分phân 段đoạn 下hạ 。 第đệ 四tứ 結kết 彈đàn 古cổ 義nghĩa 。 即tức 刊# 定định 記ký 釋thích 。 疏sớ/sơ 先tiên 敘tự 之chi 。 後hậu 則tắc 小Tiểu 乘Thừa 三tam 果quả 下hạ 。 示thị 其kỳ 過quá 相tương/tướng 。 後hậu 之chi 三tam 乘thừa 通thông 因nhân 通thông 果quả 。 今kim 為vi 變biến 易dị 則tắc 三tam 果quả 已dĩ 受thọ 變biến 易dị 。 變biến 易dị 入nhập 無vô 餘dư 竟cánh 方phương 始thỉ 受thọ 之chi 。 何hà 得đắc 三tam 果quả 便tiện 受thọ 變biến 易dị 。 又hựu 此thử 三tam 果quả 非phi 此thử 所sở 知tri 。 三tam 果quả 是thị 分phân 段đoạn 故cố 。 言ngôn 直trực 往vãng 七thất 地địa 等đẳng 者giả 。 迴hồi 小tiểu 入nhập 大đại 初Sơ 地Địa 已dĩ 上thượng 容dung 受thọ 變biến 易dị 。 直trực 往vãng 菩Bồ 薩Tát 八bát 地địa 已dĩ 上thượng 方phương 受thọ 變biến 易dị 。 今kim 總tổng 為vi 變biến 易dị 故cố 。 七thất 地địa 已dĩ 還hoàn 非phi 此thử 所sở 知tri 。 亦diệc 可khả 直trực 往vãng 七thất 地địa 已dĩ 前tiền 應ưng 受thọ 變biến 易dị 各các 有hữu 二nhị 過quá 。 疏sớ/sơ 文văn 影ảnh 略lược 耳nhĩ 。 然nhiên 分phân 段đoạn 變biến 易dị 者giả 。 勝thắng 鬘man 經Kinh 云vân 。 有hữu 二nhị 種chủng 死tử 。 何hà 等đẳng 為vi 二nhị 。


謂vị 分phần 段đoạn 死tử 。 不bất 思tư 議nghị 變biến 易dị 死tử 。 分phần 段đoạn 死tử 者giả 。 謂vị 虛hư 偽ngụy 凡phàm 夫phu 。 不bất 思tư 議nghị 變biến 易dị 死tử 者giả 。 謂vị 阿A 羅La 漢Hán 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 、 大đại 力lực 菩Bồ 薩Tát 意ý 生sanh 身thân 。 乃nãi 至chí 究cứu 竟cánh 。 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 釋thích 曰viết 。 據cứ 此thử 明minh 知tri 小Tiểu 乘Thừa 三tam 果quả 。 七thất 地địa 已dĩ 還hoàn 未vị 受thọ 變biến 易dị 也dã 。 四tứ 變biến 易dị 義nghĩa 前tiền 已dĩ 廣quảng 說thuyết 。 疏sớ/sơ 亦diệc 顯hiển 所sở 知tri 之chi 相tướng 者giả 所sở 知tri 者giả 即tức 下hạ 性tánh 相tướng 。 要yếu 顯hiển 所sở 知tri 方phương 識thức 能năng 知tri 耳nhĩ 。 疏sớ/sơ 知tri 相tương 知tri 性tánh 下hạ 。 此thử 中trung 有hữu 三tam 。 一nhất 知tri 相tương/tướng 。 二nhị 知tri 性tánh 。 三tam 知tri 無vô 障chướng 礙ngại 。 無vô 障chướng 礙ngại 有hữu 二nhị 。 一nhất 上thượng 性tánh 相tướng 無vô 礙ngại 。 二nhị 以dĩ 性tánh 融dung 相tương/tướng 重trùng 重trùng 無vô 礙ngại 。 即tức 四tứ 法Pháp 界Giới 是thị 此thử 所sở 知tri 。 言ngôn 無vô 知tri 之chi 知tri 者giả 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 能năng 知tri 也dã 。 即tức 般Bát 若Nhã 無vô 知tri 對đối 緣duyên 而nhi 照chiếu 耳nhĩ 。 疏sớ/sơ 又hựu 二nhị 段đoạn 中trung 。 含hàm 前tiền 五ngũ 類loại 等đẳng 者giả 。 謂vị 前tiền 以dĩ 如như 實thật 知tri 。 一nhất 一nhất 歷lịch 前tiền 五ngũ 類loại 之chi 法pháp 。 在tại 文văn 昭chiêu 著trước 。 今kim 明minh 文văn 中trung 義nghĩa 含hàm 前tiền 法pháp 故cố 疏sớ/sơ 具cụ 示thị 。 疏sớ/sơ 自tự 色sắc 已dĩ 上thượng 種chủng 智trí 已dĩ 還hoàn 者giả 。 大đại 品phẩm 略lược 列liệt 八bát 十thập 餘dư 科khoa 。 大đại 般Bát 若Nhã 更cánh 廣quảng 。 謂vị 色sắc 為vi 首thủ 是thị 五ngũ 蘊uẩn 初sơ 故cố 。 次thứ 歷lịch 四tứ 蘊uẩn 。 次thứ 歷lịch 十thập 二nhị 入nhập 十thập 八bát 界giới 。 次thứ 眼nhãn 等đẳng 觸xúc 等đẳng 。 所sở 生sanh 諸chư 受thọ 。 次thứ 四tứ 念niệm 住trụ 四Tứ 諦Đế 四tứ 禪thiền 八bát 解giải 脫thoát 陀đà 羅la 尼ni 十Thập 地Địa 五ngũ 眼nhãn 十Thập 力Lực 大đại 慈từ 大đại 悲bi 。 四Tứ 等Đẳng 相tướng 好hảo 無vô 忘vong 失thất 法Pháp 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 四Tứ 果Quả 菩Bồ 薩Tát 行hành 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 釋thích 曰viết 。 上thượng 即tức 所sở 歷lịch 也dã 。 疏sớ/sơ 現hiện 見kiến 諸chư 法pháp 。 猶do 如như 聚tụ 沫mạt 等đẳng 者giả 。 舉cử 五ngũ 蘊uẩn 不bất 實thật 破phá 壞hoại 之chi 義nghĩa 。 以dĩ 難nạn/nan 不bất 壞hoại 釋thích 意ý 前tiền 已dĩ 頻tần 有hữu 。 疏sớ/sơ 皆giai 已dĩ 無vô 得đắc 等đẳng 為vi 。 少thiểu 方phương 便tiện 者giả 。 疏sớ/sơ 以dĩ 無vô 得đắc 釋thích 少thiểu 方phương 便tiện 。 下hạ 經Kinh 云vân 以dĩ 無vô 所sở 得đắc 。 而nhi 為vi 方phương 便tiện 。 若nhược 準chuẩn 大đại 般Bát 若Nhã 。 亦diệc 以dĩ 無vô 生sanh 為vi 方phương 便tiện 。 無vô 住trụ 為vi 方phương 便tiện 。 無vô 依y 為vi 方phương 便tiện 。 皆giai 般Bát 若Nhã 相tương/tướng 也dã 。 然nhiên 為vi 方phương 便tiện 略lược 有hữu 二nhị 意ý 。 一nhất 為vi 入nhập 有hữu 方phương 便tiện 。 令linh 有hữu 無vô 所sở 得đắc 等đẳng 。 二nhị 為vi 入nhập 空không 方phương 便tiện 亦diệc 不bất 住trụ 無vô 得đắc 。 故cố 今kim 正chánh 取thủ 為vi 入nhập 有hữu 方phương 便tiện 。 疏sớ/sơ 亦diệc 如như 上thượng 酥tô 無vô 不bất 入nhập 者giả 。 解giải 深thâm 密mật 經kinh 歎thán 真chân 實thật 智trí 無vô 不bất 入nhập 也dã 。 第đệ 八bát 念niệm 藏tạng 。 疏sớ/sơ 十thập 一nhất 分phần/phân 教giáo 今kim 當đương 略lược 釋thích 者giả 。 即tức 第đệ 五ngũ 演diễn 教giáo 也dã 。 文văn 中trung 三tam 。 一nhất 釋thích 總tổng 名danh 。 二nhị 各các 有hữu 二nhị 相tương/tướng 下hạ 釋thích 相tương/tướng 。 三tam 料liệu 揀giản 通thông 局cục 。 二nhị 中trung 先tiên 總tổng 明minh 。 後hậu 修tu 多đa 羅la 者giả 下hạ 別biệt 釋thích 之chi 。 此thử 一nhất 部bộ 分phần/phân 二nhị 。 先tiên 辨biện 二nhị 相tương/tướng 。 其kỳ 長trường/trưởng 行hành 綴chuế 緝tập 等đẳng 者giả 。 次thứ 下hạ 當đương 知tri 。 二nhị 然nhiên 更cánh 有hữu 下hạ 。 辨biện 異dị 名danh 。 便tiện 彰chương 三tam 相tương/tướng 。 於ư 中trung 二nhị 先tiên 列liệt 四tứ 名danh 。 亦diệc 如như 初sơ 卷quyển 。 後hậu 言ngôn 法pháp 本bổn 下hạ 。 別biệt 釋thích 。 於ư 中trung 二nhị 。 一nhất 正chánh 述thuật 遠viễn 公công 釋thích 。 二nhị 以dĩ 彼bỉ 立lập 下hạ 。 為vi 出xuất 所sở 以dĩ 。 即tức 立lập 三tam 相tương/tướng 。 以dĩ 五ngũ 中trung 後hậu 三tam 即tức 三tam 修tu 多đa 羅la 相tương/tướng 故cố 。 於ư 中trung 先tiên 列liệt 。 後hậu 總tổng 。 不bất 異dị 前tiền 下hạ 釋thích 。 於ư 中trung 二nhị 。 一nhất 正chánh 釋thích 三tam 相tương/tướng 總tổng 不bất 異dị 前tiền 二nhị 相tương/tướng 中trung 總tổng 也dã 。 餘dư 二nhị 可khả 知tri 。 然nhiên 其kỳ 後hậu 二nhị 下hạ 。 遮già 破phá 會hội 通thông 。 以dĩ 刊# 定định 記ký 自tự 立lập 兩lưỡng 重trọng/trùng 總tổng 別biệt 。 如như 第đệ 一nhất 疏sớ/sơ 鈔sao 不bất 許hứa 立lập 三tam 。 彼bỉ 第đệ 一nhất 疏sớ/sơ 中trung 破phá 云vân 。 隋tùy 遠viễn 法Pháp 師sư 雖tuy 說thuyết 修Tu 多Đa 羅La 。 總tổng 別biệt 略lược 三tam 。 初sơ 順thuận 涅Niết 槃Bàn 。 二nhị 無vô 聖thánh 教giáo 亦diệc 乖quai 正chánh 理lý 。 三tam 違vi 雜tạp 集tập 。 雜tạp 集tập 論luận 云vân 。 修tu 多đa 羅la 者giả 。 謂vị 長trường/trưởng 行hành 綴chuế 緝tập 略lược 說thuyết 所sở 應ưng 說thuyết 義nghĩa 。 彼bỉ 自tự 釋thích 云vân 。 略lược 說thuyết 所sở 應ưng 說thuyết 義nghĩa 即tức 是thị 長trường/trưởng 行hành 綴chuế 緝tập 。 曾tằng 無vô 先tiên 略lược 標tiêu 舉cử 後hậu 廣quảng 釋thích 之chi 相tướng 。 言ngôn 略lược 者giả 總tổng 之chi 異dị 名danh 。 謂vị 修tu 多đa 羅la 一nhất 分phân 是thị 總tổng 。 餘dư 十thập 一nhất 分phân 是thị 別biệt 。 今kim 修tu 多đa 羅la 依y 藏tạng 部bộ 。 中trung 總tổng 相tương/tướng 業nghiệp 用dụng 而nhi 立lập 其kỳ 名danh 。 餘dư 藏tạng 部bộ 名danh 依y 藏tạng 部bộ 中trung 別biệt 相tướng 業nghiệp 用dụng 。


所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 修tu 多đa 羅la 業nghiệp 用dụng 能năng 貫quán 攝nhiếp 故cố 。 故cố 餘dư 藏tạng 餘dư 部bộ 所sở 詮thuyên 所sở 化hóa 。 由do 此thử 貫quán 攝nhiếp 彼bỉ 方phương 成thành 故cố 。 故cố 涅Niết 槃Bàn 云vân 。 始thỉ 從tùng 如như 是thị 我ngã 聞văn 。 終chung 至chí 歡hoan 喜hỷ 奉phụng 行hành 。 皆giai 修tu 多đa 羅la 攝nhiếp 。 釋thích 曰viết 。 此thử 即tức 彼bỉ 之chi 立lập 破phá 。 今kim 疏sớ/sơ 知tri 其kỳ 所sở 立lập 但đãn 是thị 總tổng 相tương/tướng 更cánh 不bất 敘tự 之chi 。 言ngôn 違vi 雜tạp 集tập 故cố 。 為vi 辨biện 相tương/tướng 卻khước 用dụng 雜tạp 集tập 故cố 云vân 不bất 違vi 。 此thử 成thành 別biệt 相tướng 故cố 云vân 長trường/trưởng 行hành 綴chuế 緝tập 。 是thị 十thập 一nhất 所sở 不bất 攝nhiếp 者giả 。 恐khủng 義nghĩa 未vị 顯hiển 故cố 引dẫn 涅Niết 槃Bàn 。 賢hiền 首thủ 品phẩm 示thị 之chi 以dĩ 總tổng 長trường/trưởng 行hành 綴chuế 緝tập 即tức 是thị 總tổng 相tương/tướng 。 總tổng 相tương/tướng 何hà 得đắc 揀giản 偈kệ 頌tụng 耶da 。 疏sớ/sơ 其kỳ 略lược 說thuyết 所sở 應ưng 說thuyết 義nghĩa 。 通thông 略lược 相tương/tướng 修tu 多đa 羅la 。 即tức 雜tạp 集tập 論luận 文văn 而nhi 為vi 兩lưỡng 段đoạn 。 出xuất 別biệt 略lược 之chi 據cứ 。 只chỉ 用dụng 上thượng 賢hiền 首thủ 品phẩm 一nhất 文văn 雙song 證chứng 二nhị 義nghĩa 。 如như 云vân 爾nhĩ 時thời 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 。 說thuyết 無vô 濁trược 亂loạn 清thanh 淨tịnh 行hạnh 大đại 功công 德đức 已dĩ 者giả 。 但đãn 是thị 長trường/trưởng 行hành 綴chuế 緝tập 。 若nhược 云vân 欲dục 顯hiển 示thị 菩Bồ 提Đề 心tâm 功công 德đức 。 故cố 即tức 略lược 示thị 相tương/tướng 。 標tiêu 下hạ 文văn 之chi 所sở 說thuyết 故cố 。 次thứ 明minh 不bất 違vi 成thành 實thật 可khả 知tri 。 從tùng 斯tư 則tắc 通thông 十thập 二nhị 分phần 者giả 。 明minh 略lược 相tương 通thông 也dã 。 不bất 同đồng 別biệt 相tướng 十thập 一nhất 不bất 攝nhiếp 。 疏sớ/sơ 若nhược 十thập 二nhị 分phần 中trung 修tu 多đa 羅la 下hạ 。 雙song 結kết 藏tạng 部bộ 二nhị 修tu 多đa 羅la 通thông 局cục 之chi 異dị 。 此thử 文văn 正chánh 為vi 刊# 定định 立lập 二nhị 總tổng 別biệt 。 彼bỉ 云vân 但đãn 藏tạng 部bộ 立lập 名danh 各các 有hữu 兩lưỡng 重trọng/trùng 總tổng 別biệt 。 一nhất 謂vị 三tam 藏tạng 十thập 二nhị 部bộ 為vi 總tổng 名danh 。 修Tu 多Đa 羅La 等đẳng 為vi 別biệt 稱xưng 。 二nhị 謂vị 修tu 多đa 羅la 為vi 總tổng 號hiệu 。 毘tỳ 柰nại 耶da 應ưng 頌tụng 等đẳng 為vi 別biệt 目mục 。 自tự 古cổ 相tương/tướng 傳truyền 唯duy 辨biện 前tiền 門môn 不bất 論luận 其kỳ 後hậu 。 釋thích 曰viết 。 其kỳ 後hậu 一nhất 總tổng 別biệt 彼bỉ 為vi 挺đĩnh 拔bạt 。 今kim 正chánh 破phá 之chi 。 彼bỉ 意ý 云vân 。 既ký 契khế 理lý 合hợp 機cơ 。 名danh 修Tu 多Đa 羅La 。 則tắc 律luật 與dữ 論luận 皆giai 有hữu 契khế 合hợp 。 豈khởi 不bất 得đắc 名danh 修Tu 多Đa 羅La 耶da 。 故cố 今kim 示thị 云vân 。 二nhị 藏tạng 有hữu 契khế 合hợp 者giả 即tức 十thập 二nhị 部bộ 中trung 修tu 多đa 羅la 耳nhĩ 。 此thử 約ước 義nghĩa 該cai 何hà 須tu 更cánh 立lập 兩lưỡng 重trọng/trùng 總tổng 別biệt 。 則tắc 三tam 藏tạng 修tu 多đa 羅la 唯duy 局cục 總tổng 相tương/tướng 。 十thập 二nhị 分phần 中trung 卻khước 分phần/phân 三tam 相tương/tướng 故cố 。 從tùng 總tổng 相tương/tướng 立lập 於ư 經kinh 藏tạng 揀giản 異dị 二nhị 藏tạng 也dã 。 疏sớ/sơ 但đãn 開khai 雜tạp 集tập 下hạ 。 結kết 示thị 遠viễn 公công 之chi 據cứ 。 疏sớ/sơ 有hữu 不bất 曉hiểu 下hạ 。 結kết 彈đàn 。 刊# 定định 違vi 雜tạp 集tập 言ngôn 卻khước 在tại 彼bỉ 已dĩ 餘dư 十thập 二nhị 分phần 文văn 並tịnh 可khả 知tri 。 然nhiên 隨tùy 一nhất 一nhất 分phần/phân 便tiện 引dẫn 當đương 經kinh 為vi 證chứng 。 則tắc 顯hiển 此thử 經Kinh 具cụ 十thập 二nhị 分phần 耳nhĩ (# 二nhị 中trung )# 疏sớ/sơ 涅Niết 槃Bàn 云vân 。 佛Phật 昔tích 為vì 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 等đẳng 者giả 。 即tức 十thập 五ngũ 經Kinh 云vân 。 長trường/trưởng 行hành 具cụ 云vân 何hà 等đẳng 名danh 為vi 祇kỳ 夜dạ 經kinh 。


佛Phật 告cáo 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。

昔tích 我ngã 與dữ 汝nhữ 愚ngu 無vô 智trí 慧tuệ 。 不bất 能năng 如như 實thật 。 見kiến 四tứ 真Chân 諦Đế 。 是thị 故cố 流lưu 轉chuyển 久cửu 處xứ 生sanh 死tử 。 沒một 大đại 苦khổ 海hải 。 何hà 等đẳng 為vi 四tứ 。 苦Khổ 集Tập 滅Diệt 道Đạo 。


如như 佛Phật 昔tích 日nhật 為vì 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 說thuyết 契Khế 經Kinh 竟cánh 。 下hạ 全toàn 同đồng 疏sớ/sơ 。 疏sớ/sơ 後hậu 等đẳng 字tự 有hữu 二nhị 。 一nhất 等đẳng 餘dư 偈kệ 。 更cánh 有hữu 一nhất 偈kệ 云vân 。 若nhược 能năng 見kiến 四Tứ 諦Đế 。 即tức 得đắc 斷đoạn 生sanh 死tử 。 諸chư 有hữu 既ký 已dĩ 盡tận 。 更cánh 不bất 受thọ 諸chư 有hữu 。 是thị 名danh 祇kỳ 夜dạ 經kinh 是thị 也dã 。 二nhị 等đẳng 取thủ 餘dư 經kinh 文văn 。 疏sớ/sơ 如như 記ký 彌Di 勒Lặc 者giả 。 涅Niết 槃Bàn 云vân 。 何hà 等đẳng 名danh 為vi 授thọ 記ký 經kinh 。 如như 有hữu 經kinh 律luật 如Như 來Lai 說thuyết 。


時thời 為vì 諸chư 天thiên 人nhân 。 受thọ 佛Phật 記ký 別biệt 。 汝nhữ 阿a 逸dật 多đa 未vị 來lai 有hữu 王vương 名danh 曰viết 穰nhương 佉khư 。 當đương 於ư 是thị 世thế 。 而nhi 成thành 佛Phật 道Đạo 。 號hiệu 曰viết 彌Di 勒Lặc 。 是thị 名danh 授thọ 記ký 經kinh 。 四tứ 伽già 陀đà 。 涅Niết 槃Bàn 中trung 引dẫn 諸chư 惡ác 莫mạc 作tác 偈kệ 。 二nhị 相tương/tướng 即tức 是thị 二nhị 意ý 立lập 偈kệ (# 五ngũ 中trung )# 疏sớ/sơ 二nhị 因nhân 事sự 方phương 說thuyết 知tri 本bổn 末mạt 故cố 。 涅Niết 槃Bàn 云vân 。 何hà 等đẳng 名danh 為vi 。 尼ni 陀đà 那na 經kinh 。 如như 諸chư 經kinh 偈kệ 。 所sở 因nhân 根căn 本bổn 。 為vì 他tha 演diễn 說thuyết 。 如như 舍Xá 衛Vệ 國Quốc 。 有hữu 一nhất 丈trượng 夫phu 。 羅la 網võng 捕bộ 鳥điểu 得đắc 已dĩ 籠lung 繫hệ 。 隨tùy 與dữ 水thủy 草thảo 而nhi 復phục 還hoàn 放phóng 。 世Thế 尊Tôn 知tri 其kỳ 本bổn 末mạt 因nhân 緣duyên 。 而nhi 說thuyết 偈kệ 言ngôn 。 莫mạc 輕khinh 小tiểu 罪tội 。 以dĩ 為vi 無vô 殃ương 。 水thủy 滴tích 雖tuy 微vi 。 漸tiệm 盈doanh 大đại 器khí 。 疏sớ/sơ 七thất 本bổn 事sự 二nhị 相tương/tướng 中trung 。 瑜du 伽già 八bát 十thập 一nhất 但đãn 有hữu 初sơ 相tương/tướng 。 云vân 本bổn 事sự 者giả 。 說thuyết 佛Phật 前tiền 際tế 所sở 有hữu 事sự 。 後hậu 際tế 所sở 生sanh 事sự 。 雜tạp 集tập 但đãn 有hữu 後hậu 意ý 論luận 。 云vân 本bổn 事sự 者giả 。 謂vị 宣tuyên 說thuyết 聖thánh 弟đệ 子tử 等đẳng 前tiền 世thế 相tương 應ứng 事sự 。 疏sớ/sơ 八bát 本bổn 生sanh 等đẳng 。 一nhất 說thuyết 如Như 來Lai 者giả 。 涅Niết 槃Bàn 云vân 。 如như 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 本bổn 為vi 菩Bồ 薩Tát 時thời 。 修tu 諸chư 苦khổ 行hạnh 。 所sở 謂vị 比Bỉ 丘Khâu 當đương 知tri 。 我ngã 於ư 過quá 去khứ 。 作tác 鹿lộc 作tác 羆bi 作tác 麞chương 作tác 兔thố 作tác 粟túc 散tán 王vương 轉Chuyển 輪Luân 聖Thánh 王Vương 。 龍long 金kim 翅sí 鳥điểu 。 如như 是thị 等đẳng 行hành 。 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 時thời 。 捨xả 所sở 可khả 愛ái 身thân 。 疏sớ/sơ 九cửu 方Phương 廣Quảng 可khả 知tri 。 所sở 引dẫn 雜tạp 集tập 皆giai 第đệ 十thập 一nhất 。 開khai 總tổng 菩Bồ 薩Tát 藏tạng 相tương 應ứng 言ngôn 為vi 四tứ 。 并tinh 總tổng 為vi 五ngũ 餘dư 即tức 可khả 知tri 。 疏sớ/sơ 此thử 之chi 十thập 二nhị 於ư 大đại 小tiểu 下hạ 。 第đệ 二nhị 料liệu 揀giản 通thông 局cục 。 於ư 中trung 三tam 。 一nhất 揀giản 通thông 局cục 大đại 小tiểu 。 次thứ 通thông 會hội 。 後hậu 揀giản 十thập 二nhị 互hỗ 有hữu 互hỗ 無vô 。 今kim 初sơ 言ngôn 涅Niết 槃Bàn 第đệ 三tam 云vân 護hộ 大Đại 乘Thừa 者giả 受thọ 持trì 九cửu 部bộ 者giả 義nghĩa 引dẫn 經Kinh 云vân 。 若nhược 有hữu 比Bỉ 丘Khâu 。 供cung 身thân 之chi 具cụ 。 亦diệc 常thường 豐phong 足túc 。 復phục 能năng 護hộ 持trì 所sở 受thọ 禁cấm 戒giới 能năng 師sư 子tử 吼hống 。 演diễn 說thuyết 妙diệu 法Pháp 。 謂vị 修tu 多đa 羅la 祇kỳ 夜dạ 授thọ 記ký 伽già 陀đà 憂ưu 陀đà 那na 伊y 帝đế 目mục 多đa 伽già 闍xà 陀đà 伽già 毘tỳ 佛Phật 略lược 阿a 浮phù 達đạt 磨ma 以dĩ 如như 是thị 等đẳng 。 九cửu 部bộ 經Kinh 典điển 。 為vì 他tha 廣quảng 說thuyết 。 利lợi 益ích 安an 樂lạc 。 諸chư 眾chúng 生sanh 故cố 等đẳng 。 疏sớ/sơ 法pháp 華hoa 第đệ 一nhất 即tức 是thị 方phương 便tiện 品phẩm 。 後hậu 偈kệ 下hạ 半bán 云vân 。 入nhập 大Đại 乘Thừa 為vi 本bổn 。 以dĩ 故cố 說thuyết 是thị 經Kinh 。 下hạ 引dẫn 瑜du 伽già 小tiểu 唯duy 十thập 一nhất 。 疏sớ/sơ 然nhiên 諸chư 經kinh 下hạ 會hội 通thông 可khả 知tri 。 疏sớ/sơ 然nhiên 契Khế 經Kinh 等đẳng 下hạ 。 料liệu 揀giản 互hỗ 有hữu 互hỗ 無vô 餘dư 可khả 知tri 。 第đệ 九cửu 持trì 藏tạng 可khả 知tri 。 第đệ 十thập 辨biện 藏tạng 。 明minh 七thất 辨biện 十Thập 地Địa 廣quảng 明minh 。 第đệ 四tứ 會hội 竟cánh 。


升Thăng 兜Đâu 率Suất 天Thiên 宮Cung 。 品Phẩm 第đệ 二nhị 十thập 三tam 。 第đệ 五ngũ 會hội )#
☸ Phẩm :

疏sớ/sơ 。 菩Bồ 薩Tát 大Đại 乘Thừa 藏tạng 經kinh 者giả 。 或hoặc 單đơn 名danh 菩Bồ 薩Tát 藏tạng 經kinh 。 唯duy 一nhất 卷quyển 。 亦diệc 名danh 禮lễ 佛Phật 懺sám 悔hối 隨tùy 喜hỷ 等đẳng 。 後hậu 廣quảng 說thuyết 迴hồi 向hướng 等đẳng 功công 德đức 。 先tiên 明minh 七thất 寶bảo 布bố 施thí 。 滿mãn 恆Hằng 河Hà 沙sa 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 供cúng 養dường 於ư 佛Phật 。 後hậu 云vân 行hành 此thử 迴hồi 向hướng 功công 德đức 。 勝thắng 前tiền 功công 德đức 等đẳng 。 即tức 引dẫn 無vô 量lượng 果quả 乃nãi 是thị 義nghĩa 引dẫn 耳nhĩ 。 疏sớ/sơ 迴hồi 向hướng 心tâm 為vi 大đại 利lợi 故cố 。 即tức 暗ám 引dẫn 淨tịnh 名danh 佛Phật 道Đạo 品phẩm 。 普phổ 現hiện 色sắc 身thân 。 菩Bồ 薩Tát 之chi 偈kệ 。 偈kệ 云vân 。 富phú 有hữu 七thất 財tài 寶bảo 。 教giáo 授thọ 以dĩ 滋tư 息tức 。 如như 所sở 說thuyết 修tu 行hành 。 迴hồi 向hướng 為vi 大đại 利lợi 。 言ngôn 故cố 行hành 後hậu 明minh 之chi 者giả 。 迴hồi 前tiền 行hành 故cố 。 疏sớ/sơ 亦diệc 有hữu 三tam 義nghĩa 者giả 。 一nhất 約ước 處xứ 名danh 兜Đâu 率Suất 天Thiên 宮cung 會hội 。 二nhị 約ước 人nhân 名danh 金Kim 剛Cang 幢Tràng 菩Bồ 薩Tát 會hội 。 三tam 約ước 法pháp 名danh 十thập 迴hồi 向hướng 會hội 。 疏sớ/sơ 處xứ 此thử 說thuyết 下hạ 。 此thử 句cú 徵trưng 。 從tùng 表biểu 位vị 下hạ 答đáp 。 答đáp 有hữu 六lục 意ý 。 一nhất 前tiền 行hành 在tại 夜dạ 摩ma 。 今kim 迴hồi 向hướng 超siêu 前tiền 故cố 居cư 兜Đâu 率Suất 上thượng 。 但đãn 約ước 次thứ 第đệ 。 二nhị 取thủ 知tri 足túc 天thiên 名danh 。 三tam 約ước 天thiên 主chủ 說thuyết 之chi 。 四tứ 再tái 就tựu 知tri 足túc 釋thích 之chi 。 前tiền 約ước 自tự 利lợi 足túc 。 此thử 約ước 利lợi 他tha 足túc 。 五ngũ 約ước 中trung 道đạo 說thuyết 之chi 。 六lục 約ước 均quân 平bình 釋thích 。 言ngôn 又hựu 生sanh 此thử 天thiên 而nhi 修tu 三tam 福phước 者giả 。 即tức 涅Niết 槃Bàn 三tam 十thập 二nhị 。 應ưng 言ngôn 修tu 施thí 戒giới 者giả 得đắc 上thượng 下hạ 天thiên 身thân 。 修tu 施thí 戒giới 定định 得đắc 兜Đâu 率Suất 天thiên 身thân 。 疏sớ/sơ 三tam 約ước 功công 用dụng 滿mãn 等đẳng 者giả 。 故cố 第đệ 八bát 地địa 初sơ 有hữu 總tổng 明minh 方phương 便tiện 集tập 作tác 地địa 分phần/phân 。 集tập 前tiền 七thất 地địa 為vi 八bát 地địa 方phương 便tiện 。 四tứ 十Thập 地Địa 初sơ 有hữu 方phương 便tiện 作tác 滿mãn 足túc 地địa 分phân 是thị 也dã 。 疏sớ/sơ 未vị 必tất 起khởi 神thần 境cảnh 通thông 等đẳng 者giả 。 此thử 亦diệc 即tức 前tiền 第đệ 十thập 二nhị 經kinh 初sơ 。 各các 隨tùy 其kỳ 類loại 。 為vi 現hiện 神thần 通thông 。 餘dư 說thuyết 四tứ 會hội 等đẳng 例lệ 可khả 知tri (# 大đại 文văn 二nhị 中trung )# 疏sớ/sơ 或hoặc 可khả 第đệ 二nhị 段đoạn 明minh 迴hồi 向hướng 者giả 。 以dĩ 初sơ 約ước 位vị 。 是thị 十thập 住trụ 三Tam 明Minh 十thập 度độ 全toàn 同đồng 十thập 行hành 。 故cố 二nhị 配phối 迴hồi 向hướng 。 四tứ 配phối 十Thập 地Địa 則tắc 豎thụ 位vị 具cụ 足túc 。 以dĩ 第đệ 二nhị 段đoạn 中trung 神thần 通thông 不bất 壞hoại 等đẳng 亦diệc 有hữu 迴hồi 向hướng 意ý 。 第đệ 四tứ 段đoạn 普phổ 入nhập 佛Phật 剎sát 等đẳng 亦diệc 有hữu 十Thập 地Địa 體thể 勢thế 故cố 為vi 此thử 配phối 。 由do 二nhị 三tam 前tiền 卻khước 二nhị 四tứ 不bất 顯hiển 故cố 。 前tiền 正chánh 釋thích 後hậu 三tam 通thông 諸chư 位vị (# 正chánh 報báo 中trung )# 疏sớ/sơ 情tình 動động 於ư 中trung 故cố 形hình 於ư 言ngôn 等đẳng 者giả 。 即tức 子tử 夏hạ 詩thi 序tự 。 具cụ 云vân 。 情tình 動động 於ư 中trung 而nhi 形hình 於ư 言ngôn 。 言ngôn 之chi 不bất 足túc 故cố 嗟ta 嘆thán 之chi 。 嗟ta 嘆thán 之chi 不bất 足túc 。 故cố 詠vịnh 歌ca 之chi 。 詠vịnh 歌ca 之chi 不bất 足túc 。 故cố 不bất 知tri 手thủ 之chi 舞vũ 之chi 足túc 之chi 蹈đạo 之chi 也dã 。 第đệ 五ngũ 觀quán 佛Phật 勝thắng 德đức 。 疏sớ/sơ 而nhi 此thử 文văn 義nghĩa 兼kiêm 廣quảng 者giả 。 以dĩ 離ly 世thế 間gian 品phẩm 初sơ 歎thán 佛Phật 有hữu 名danh 無vô 釋thích 。 今kim 文văn 有hữu 釋thích 無vô 名danh 。 四tứ 紙chỉ 餘dư 經kinh 次thứ 第đệ 具cụ 釋thích 二nhị 十thập 一nhất 德đức 。 故cố 云vân 文văn 義nghĩa 兼kiêm 廣quảng 。 四tứ 紙chỉ 餘dư 經kinh 文văn 廣quảng 。 其kỳ 中trung 句cú 義nghĩa 該cai 收thu 諸chư 論luận 異dị 釋thích 無vô 遺di 故cố 云vân 義nghĩa 廣quảng 。 由do 此thử 故cố 於ư 此thử 中trung 引dẫn 於ư 諸chư 論luận 。 將tương 論luận 釋thích 經kinh 將tương 經kinh 證chứng 論luận 故cố 云vân 隨tùy 便tiện 。 古cổ 人nhân 亦diệc 引dẫn 諸chư 論luận 在tại 離ly 世thế 間gian 。 既ký 無vô 經kinh 文văn 論luận 無vô 憑bằng 據cứ 。 由do 此thử 無vô 名danh 。 故cố 古cổ 德đức 同đồng 迷mê 藏tạng 和hòa 尚thượng 以dĩ 下hạ 總tổng 結kết 十thập 句cú 分phân 為vi 十thập 段đoạn 。 刊# 定định 以dĩ 十thập 六lục 三tam 業nghiệp 配phối 之chi 。 並tịnh 如như 下hạ 引dẫn 今kim 並tịnh 不bất 用dụng 。 疏sớ/sơ 離ly 世thế 間gian 品phẩm 名danh 妙diệu 悟ngộ 皆giai 滿mãn 者giả 。 上thượng 釋thích 經kinh 中trung 總tổng 句cú 。 此thử 下hạ 會hội 其kỳ 總tổng 句cú 異dị 名danh 。 然nhiên 攝nhiếp 論luận 本bổn 論luận 即tức 無vô 著trước 所sở 造tạo 。 世thế 親thân 無vô 性tánh 二nhị 俱câu 有hữu 釋thích 。 唐đường 三tam 藏tạng 俱câu 譯dịch 皆giai 有hữu 十thập 卷quyển 。 此thử 並tịnh 當đương 第đệ 五ngũ 。 今kim 依y 無vô 性tánh 釋thích 。 所sở 知tri 相tương/tướng 中trung 因nhân 云vân 。 若nhược 欲dục 釋thích 大Đại 乘Thừa 法Pháp 。 略lược 由do 三tam 相tương/tướng 。 一nhất 由do 說thuyết 緣duyên 起khởi 。 二nhị 由do 說thuyết 從tùng 緣duyên 所sở 生sanh 法pháp 相tướng 。 三tam 由do 說thuyết 語ngữ 義nghĩa 。 論luận 曰viết 。 說thuyết 語ngữ 義nghĩa 者giả 。 謂vị 說thuyết 初sơ 句cú 後hậu 以dĩ 餘dư 句cú 。 分phân 別biệt 顯hiển 示thị 。 或hoặc 由do 德đức 處xứ 。 或hoặc 由do 義nghĩa 處xứ 。 釋thích 中trung 云vân 。 已dĩ 得đắc 在tại 已dĩ 圓viên 滿mãn 饒nhiêu 益ích 故cố 名danh 為vi 德đức 。 未vị 得đắc 在tại 已dĩ 隨tùy 順thuận 趣thú 求cầu 故cố 名danh 為vi 義nghĩa 。 論luận 曰viết 德đức 處xứ 者giả 。 謂vị 說thuyết 佛Phật 功công 德đức 。 即tức 二nhị 十thập 一nhất 種chủng 。 殊thù 勝thắng 功công 德đức 。 釋thích 中trung 云vân 最tối 清thanh 淨tịnh 覺giác 。 即tức 是thị 初sơ 句cú 。 由do 所sở 餘dư 句cú 開khai 顯hiển 其kỳ 義nghĩa 疏sớ/sơ 。 親thân 光quang 釋thích 云vân 者giả 。 親thân 光quang 即tức 佛Phật 地địa 經kinh 論luận 主chủ 。 二nhị 本bổn 攝nhiếp 論luận 不bất 解giải 總tổng 句cú 。 此thử 菩Bồ 薩Tát 解giải 自tự 有hữu 三tam 釋thích 。 疏sớ/sơ 便tiện 以dĩ 義nghĩa 揀giản 斷đoạn 釋thích 之chi 。 然nhiên 此thử 三tam 釋thích 有hữu 其kỳ 二nhị 意ý 。 一nhất 別biệt 釋thích 總tổng 句cú 。 一nhất 釋thích 正chánh 字tự 。 二nhị 釋thích 最tối 清thanh 淨tịnh 字tự 。 三tam 釋thích 等đẳng 字tự 。 彼bỉ 無vô 等đẳng 字tự 義nghĩa 符phù 今kim 經kinh 。 二nhị 者giả 於ư 所sở 覺giác 法pháp 影ảnh 略lược 出xuất 之chi 。 一nhất 為vi 無vô 為vi 為vi 所sở 應ưng 覺giác 境cảnh 。 二nhị 云vân 一nhất 切thiết 為vi 所sở 應ưng 覺giác 境cảnh 。 三tam 以dĩ 如như 所sở 有hữu 性tánh 。 等đẳng 為vi 所sở 應ưng 覺giác 。 故cố 小tiểu 異dị 也dã 。 又hựu 一nhất 為vi 與dữ 無vô 為vi 總tổng 明minh 所sở 覺giác 不bất 出xuất 二nhị 故cố 。 二nhị 一nhất 切thiết 法pháp 曲khúc 盡tận 差sai 別biệt 故cố 。 三tam 如như 所sở 有hữu 等đẳng 通thông 能năng 所sở 故cố 。 其kỳ 如như 所sở 有hữu 性tánh 。 等đẳng 今kim 當đương 略lược 說thuyết 。 即tức 雜tạp 集tập 論luận 第đệ 十thập 一nhất 云vân 。 事sự 邊biên 際tế 所sở 緣duyên 者giả 。 謂vị 一nhất 切thiết 法pháp 。 盡tận 所sở 有hữu 性tánh 。 如như 所sở 有hữu 性tánh 。 彼bỉ 疏sớ/sơ 釋thích 云vân 。 事sự 邊biên 際tế 等đẳng 者giả 。 事sự 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 是thị 自tự 相tương/tướng 事sự 。 二nhị 是thị 共cộng 相tương 事sự 。 初sơ 能năng 緣duyên 心tâm 盡tận 法pháp 分phần/phân 量lượng 。 後hậu 能năng 緣duyên 心tâm 如như 諸chư 經kinh 中trung 所sở 有hữu 共cộng 體thể 俱câu 稱xưng 邊biên 際tế 。 此thử 中trung 事sự 即tức 是thị 境cảnh 。 就tựu 文văn 分phần/phân 三tam 。 初sơ 標tiêu 章chương 。 次thứ 開khai 二nhị 義nghĩa 。 後hậu 別biệt 釋thích 。 此thử 上thượng 是thị 初sơ 二nhị 段đoạn 下hạ 即tức 別biệt 釋thích 。 論luận 云vân 盡tận 所sở 有hữu 性tánh 者giả 。 謂vị 蘊uẩn 界giới 處xứ 為vi 顯hiển 所sở 知tri 諸chư 法pháp 體thể 事sự 。 唯duy 有hữu 爾nhĩ 所sở 分phần/phân 量lượng 邊biên 際tế 。 是thị 故cố 建kiến 立lập 。 蘊uẩn 界giới 處xứ 三tam 。 彼bỉ 疏sớ/sơ 釋thích 云vân 。 謂vị 盡tận 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 諸chư 法pháp 自tự 相tướng 。 論luận 云vân 。 如như 所sở 有hữu 性tánh 者giả 。 謂vị 四tứ 聖Thánh 諦Đế 十thập 六lục 行hành 。 真Chân 如Như 一nhất 切thiết 行hành 。 無vô 常thường 一nhất 切thiết 行hành 。 苦khổ 一nhất 切thiết 法pháp 無vô 我ngã 。 涅Niết 槃Bàn 寂tịch 靜tĩnh 等đẳng 。 空không 無vô 相tướng 無vô 願nguyện 。 彼bỉ 疏sớ/sơ 釋thích 云vân 。 此thử 中trung 略lược 明minh 四tứ 種chủng 共cộng 相tương 。 第đệ 一nhất 諦đế 門môn 。 謂vị 四tứ 聖Thánh 諦Đế 。 第đệ 二nhị 行hành 門môn 。 謂vị 十thập 六lục 行hành 及cập 真Chân 如Như 。 第đệ 三tam 鄔ổ 陀đà 南nam 門môn 。 謂vị 一nhất 切thiết 行hành 。 無vô 常thường 至chí 寂tịch 靜tĩnh 。 第đệ 四tứ 解giải 脫thoát 門môn 。 謂vị 空không 無vô 相tướng 無vô 願nguyện 。 本bổn 論luận 舉cử 境cảnh 不bất 舉cử 能năng 了liễu 。 論luận 云vân 。 由do 如như 是thị 等đẳng 義nghĩa 差sai 別biệt 門môn 。 了liễu 所sở 知tri 境cảnh 故cố 名danh 。 如như 所sở 有hữu 性tánh 。 疏sớ/sơ 先tiên 釋thích 通thông 名danh 次thứ 別biệt 釋thích 此thử 初sơ 也dã 。 謂vị 由do 如như 是thị 四Tứ 諦Đế 。 十thập 六lục 行hành 等đẳng 。 是thị 盡tận 所sở 有hữu 性tánh 。 中trung 差sai 別biệt 義nghĩa 。 其kỳ 能năng 緣duyên 心tâm 如như 諸chư 法pháp 中trung 。 所sở 有hữu 差sai 別biệt 。 皆giai 悉tất 了liễu 知tri 故cố 。 名danh 如như 所sở 有hữu 性tánh 。 論luận 或hoặc 以dĩ 諦đế 門môn 了liễu 所sở 知tri 境cảnh 。 彼bỉ 疏sớ/sơ 云vân 。 謂vị 即tức 前tiền 所sở 說thuyết 諸chư 蘊uẩn 界giới 處xứ 。 隨tùy 其kỳ 所sở 應ứng 。 了liễu 知tri 是thị 苦khổ 乃nãi 至chí 是thị 道đạo 。 彼bỉ 疏sớ/sơ 釋thích 四tứ 差sai 別biệt 即tức 為vi 四tứ 段đoạn 此thử 初sơ 文văn 也dã 。 謂vị 總tổng 觀quán 前tiền 盡tận 所sở 有hữu 性tánh 。 中trung 蘊uẩn 界giới 處xứ 。 有hữu 漏lậu 者giả 觀quán 於ư 苦khổ 集tập 。 其kỳ 無vô 漏lậu 者giả 觀quán 其kỳ 滅diệt 道đạo 。 故cố 云vân 隨tùy 其kỳ 所sở 應ứng 。 論luận 云vân 或hoặc 以dĩ 行hành 門môn 了liễu 所sở 知tri 境cảnh 。 說thuyết 一nhất 一nhất 諦đế 各các 有hữu 四tứ 行hành 。 及cập 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 有hữu 差sai 別biệt 。 皆giai 真Chân 如Như 行hành 。 彼bỉ 疏sớ/sơ 云vân 。 前tiền 諦đế 及cập 法Pháp 門môn 約ước 所sở 緣duyên 得đắc 稱xưng 。 此thử 下hạ 就tựu 能năng 緣duyên 得đắc 稱xưng 。 即tức 是thị 四Tứ 諦Đế 各các 別biệt 有hữu 四tứ 行hành 即tức 是thị 。 前tiền 總tổng 作tác 諦đế 解giải 而nhi 了liễu 蘊uẩn 等đẳng 。 今kim 約ước 一nhất 一nhất 諦đế 中trung 。 別biệt 作tác 四tứ 相tương/tướng 解giải 。 而nhi 起khởi 四tứ 行hành 。 及cập 一nhất 切thiết 法pháp 作tác 總tổng 相tương/tướng 。 真Chân 如Như 緣duyên 而nhi 起khởi 真Chân 如Như 行hành 。 即tức 名danh 了liễu 無vô 常thường 及cập 真Chân 如Như 等đẳng 行hành 解giải 名danh 行hành 。 即tức 前tiền 十thập 六lục 行hành 是thị 緣duyên 安an 立lập 行hành 處xứ 。 後hậu 真Chân 如Như 行hành 是thị 緣duyên 非phi 安an 立lập 行hành 。 論luận 或hoặc 以dĩ 諸chư 法pháp 鄔ổ 陀đà 南nam 門môn 了liễu 所sở 知tri 境cảnh 。 即tức 諸chư 行hành 無vô 常thường 。 乃nãi 至chí 涅Niết 槃Bàn 寂tịch 靜tĩnh 。 彼bỉ 疏sớ/sơ 鄔ổ 陀đà 南nam 門môn 者giả 。 舊cựu 為vi 憂ưu 陀đà 那na 訛ngoa 也dã 。 正chánh 翻phiên 為vi 說thuyết 。 義nghĩa 當đương 無vô 問vấn 自tự 說thuyết 。 隨tùy 義nghĩa 作tác 名danh 。 亦diệc 總tổng 略lược 義nghĩa 。 或hoặc 名danh 標tiêu 相tương/tướng 義nghĩa 。 謂vị 一nhất 切thiết 行hành 。 無vô 常thường 是thị 有hữu 為vi 標tiêu 相tương/tướng 。 涅Niết 槃Bàn 寂tịch 靜tĩnh 。 是thị 無vô 為vi 標tiêu 相tương/tướng 。 論luận 或hoặc 解giải 脫thoát 門môn 了liễu 所sở 知tri 境cảnh 。 謂vị 空không 無vô 相tướng 無vô 願nguyện 如như 是thị 等đẳng 。 彼bỉ 疏sớ/sơ 云vân 。 謂vị 離ly 繫hệ 涅Niết 槃Bàn 稱xưng 為vi 解giải 脫thoát 。 空không 定định 諸chư 心tâm 所sở 是thị 趣thú 入nhập 涅Niết 槃Bàn 所sở 依y 之chi 門môn 。 此thử 中trung 即tức 以dĩ 空không 等đẳng 三tam 空không 門môn 。 以dĩ 了liễu 前tiền 境cảnh 即tức 了liễu 所sở 知tri 諸chư 法pháp 是thị 空không 及cập 無vô 相tướng 。 釋thích 曰viết 。 二nhị 性tánh 之chi 義nghĩa 已dĩ 略lược 備bị 矣hĩ 。 其kỳ 盡tận 所sở 有hữu 唯duy 是thị 世thế 諦đế 。 其kỳ 如như 所sở 有hữu 通thông 於ư 二nhị 諦đế 。 則tắc 顯hiển 如Như 來Lai 自tự 相tướng 共cộng 相tướng 。 若nhược 教giáo 所sở 說thuyết 。 若nhược 法pháp 本bổn 性tánh 。 無vô 不bất 證chứng 知tri 如như 實thật 覺giác 故cố 。 故cố 疏sớ/sơ 中trung 但đãn 云vân 雙song 照chiếu 二nhị 諦đế 平bình 等đẳng 覺giác 故cố 。 然nhiên 二nhị 諦đế 平bình 等đẳng 則tắc 二nhị 性tánh 無vô 礙ngại 。 無vô 所sở 不bất 收thu 。 既ký 無vô 不bất 知tri 即tức 是thị 遍biến 義nghĩa 。 疏sớ/sơ 謂vị 雙song 照chiếu 下hạ 。 疏sớ/sơ 釋thích 第đệ 二nhị 義nghĩa 。 彼bỉ 經kinh 無vô 正chánh 等đẳng 下hạ 會hội 四tứ 。 經kinh 文văn 言ngôn 有hữu 影ảnh 略lược 。 總tổng 皆giai 含hàm 具cụ 於ư 中trung 。 先tiên 例lệ 四tứ 別biệt 。 後hậu 妙diệu 者giả 微vi 妙diệu 下hạ 會hội 釋thích 。 疏sớ/sơ 妙diệu 正chánh 遍biến 最tối 名danh 義nghĩa 俱câu 別biệt 。 所sở 揀giản 異dị 故cố 者giả 。 妙diệu 揀giản 取thủ 相tương/tướng 。 正chánh 揀giản 於ư 邪tà 。 遍biến 揀giản 不bất 周chu 。 最tối 揀giản 未vị 極cực 。 如như 初sơ 會hội 說thuyết 餘dư 義nghĩa 可khả 了liễu 。 疏sớ/sơ 今kim 各các 句cú 句cú 配phối 屬thuộc 者giả 。 以dĩ 論luận 中trung 三tam 節tiết 各các 一nhất 時thời 併tinh 舉cử 。 謂vị 第đệ 一nhất 列liệt 經kinh 二nhị 十thập 一nhất 句cú 。 第đệ 二nhị 本bổn 論luận 一nhất 時thời 立lập 二nhị 十thập 一nhất 德đức 之chi 名danh 。 第đệ 三tam 釋thích 論luận 次thứ 第đệ 一nhất 時thời 牒điệp 釋thích 故cố 。 今kim 各các 配phối 摘trích 成thành 二nhị 十thập 段đoạn 。 疏sớ/sơ 中trung 文văn 各các 有hữu 二nhị 。 先tiên 釋thích 名danh 義nghĩa 。 後hậu 釋thích 經kinh 文văn 。 今kim 初sơ 不bất 二nhị 現hiện 行hành 。 先tiên 釋thích 名danh 義nghĩa 中trung 具cụ 指chỉ 經kinh 論luận 及cập 釋thích 三tam 段đoạn 可khả 知tri 。 但đãn 無vô 性tánh 釋thích 論luận 中trung 先tiên 牒điệp 本bổn 論luận 功công 德đức 之chi 名danh 。 後hậu 方phương 指chỉ 經kinh 如như 此thử 段đoạn 云vân 。 謂vị 於ư 所sở 知tri 一nhất 向hướng 無vô 障chướng 轉chuyển 功công 德đức 者giả 。 此thử 即tức 開khai 示thị 。 不bất 二nhị 現hiện 行hành 。 下hạ 皆giai 準chuẩn 此thử 。 世thế 親thân 則tắc 先tiên 牒điệp 經kinh 。 今kim 疏sớ/sơ 皆giai 先tiên 牒điệp 經kinh 。 後hậu 引dẫn 本bổn 論luận 立lập 名danh 故cố 。 釋thích 名danh 義nghĩa 中trung 。 且thả 分phân 為vi 二nhị 。 一nhất 牒điệp 經kinh 立lập 名danh 。 二nhị 引dẫn 釋thích 論luận 。 釋thích 初sơ 中trung 其kỳ 即tức 觀quán 察sát 如Như 來Lai 五ngũ 字tự 。 是thị 疏sớ/sơ 義nghĩa 加gia 。 順thuận 於ư 此thử 經Kinh 觀quán 佛Phật 德đức 故cố 。 餘dư 皆giai 是thị 彼bỉ 論luận 文văn 。 今kim 初sơ 不bất 二nhị 現hiện 行hành 。 先tiên 牒điệp 經kinh 立lập 名danh 可khả 知tri 。 疏sớ/sơ 無vô 性tánh 二nhị 釋thích 下hạ 。 即tức 第đệ 二nhị 引dẫn 釋thích 論luận 釋thích 。 於ư 中trung 三tam 。 初sơ 無vô 性tánh 釋thích 。 二nhị 會hội 二nhị 論luận 。 三tam 無vô 性tánh 生sanh 起khởi 。 今kim 初sơ 第đệ 一nhất 釋thích 內nội 又hựu 三tam 。 初sơ 是thị 論luận 釋thích 。 二nhị 此thử 約ước 離ly 所sở 知tri 障chướng 下hạ 。 疏sớ/sơ 取thủ 下hạ 生sanh 起khởi 中trung 意ý 以dĩ 出xuất 德đức 體thể 。 三tam 非phi 如như 下hạ 疏sớ/sơ 釋thích 論luận 。 第đệ 二nhị 釋thích 中trung 此thử 釋thích 二nhị 處xứ 下hạ 。 疏sớ/sơ 會hội 二nhị 義nghĩa 。 疏sớ/sơ 世thế 親thân 同đồng 於ư 後hậu 釋thích 者giả 文văn 全toàn 同đồng 也dã 。 然nhiên 世thế 親thân 有hữu 四tứ 。 一nhất 牒điệp 經kinh 名danh 。 二nhị 自tự 解giải 釋thích 。 三tam 舉cử 本bổn 論luận 帖# 。 四tứ 重trọng/trùng 釋thích 。 如như 此thử 段đoạn 云vân 。 此thử 中trung 不bất 二nhị 現hiện 行hành 。 者giả (# 一nhất 牒điệp 經kinh )# 謂vị 二nhị 現hiện 行hành 中trung 無vô 有hữu 是thị 故cố 名danh 不bất 二nhị 現hiện 行hành 。 二nhị 釋thích 義nghĩa )# 即tức 是thị 於ư 所sở 知tri 一nhất 向hướng 無vô 障chướng 礙ngại 轉chuyển 功công 德đức (# 三tam 舉cử 本bổn 論luận 帖# )# 非phi 聲Thanh 聞Văn 獨Độc 覺Giác 。 智trí 亦diệc 有hữu 障chướng 亦diệc 無vô 障chướng 故cố (# 四tứ 重trọng/trùng 釋thích 也dã )# 文văn 多đa 如như 此thử 。 疏sớ/sơ 親thân 光quang 下hạ 。 會hội 親thân 光quang 釋thích 一nhất 同đồng 此thử 消tiêu 文văn 。 疏sớ/sơ 無vô 性tánh 生sanh 起khởi 云vân 下hạ 。 第đệ 三tam 段đoạn 此thử 是thị 無vô 性tánh 釋thích 論luận 。 總tổng 畢tất 重trùng 復phục 牒điệp 初sơ 生sanh 起khởi 次thứ 第đệ 。 而nhi 不bất 曉hiểu 者giả 謂vị 為vi 再tái 釋thích 。 今kim 亦diệc 摘trích 其kỳ 生sanh 起khởi 為vi 二nhị 十thập 段đoạn 。 句cú 句cú 別biệt 配phối 此thử 即tức 躡niếp 前tiền 總tổng 句cú 生sanh 此thử 別biệt 中trung 第đệ 一nhất 句cú 也dã 。 故cố 前tiền 釋thích 云vân 。 此thử 經Kinh 約ước 離ly 所sở 知tri 障chướng 不bất 染nhiễm 無vô 知tri 。 即tức 所sở 知tri 障chướng 體thể 揀giản 異dị 染nhiễm 污ô 無vô 知tri 耳nhĩ 。 疏sớ/sơ 文văn 中trung 二nhị 下hạ 。 二nhị 釋thích 文văn 雙song 用dụng 二nhị 論luận 。 初sơ 廣quảng 利lợi 樂lạc 是thị 親thân 光quang 意ý 。 離ly 所sở 知tri 故cố 即tức 無vô 性tánh 意ý 。 下hạ 離ly 煩phiền 惱não 即tức 唯duy 親thân 光quang 意ý 。 若nhược 約ước 親thân 光quang 。 不bất 二nhị 現hiện 行hành 。 雙song 離ly 二nhị 障chướng 雙song 異dị 凡phàm 小tiểu 。 疏sớ/sơ 定định 慧tuệ 莊trang 嚴nghiêm 生sanh 物vật 善thiện 根căn 者giả 。 釋thích 經kinh 以dĩ 佛Phật 莊trang 嚴nghiêm 。 至chí 安an 住trụ 善thiện 根căn 。 言ngôn 定định 慧tuệ 者giả 。 即tức 法pháp 華hoa 第đệ 一nhất 云vân 。 佛Phật 自tự 住trụ 大Đại 乘Thừa 。 如như 其kỳ 所sở 得đắc 法Pháp 。 定định 慧tuệ 力lực 莊trang 嚴nghiêm 。 以dĩ 此thử 度độ 眾chúng 生sanh 故cố 。 疏sớ/sơ 能năng 住trụ 所sở 住trụ 二nhị 俱câu 廣quảng 大đại 者giả 。 所sở 住trụ 即tức 法Pháp 界Giới 身thân 遍biến 一nhất 切thiết 處xứ 故cố 。 廣quảng 大đại 智trí 稱xưng 法Pháp 身thân 等đẳng 。 彼bỉ 真chân 性tánh 如như 日nhật 光quang 合hợp 空không 。 疏sớ/sơ 具cụ 上thượng 二nhị 義nghĩa 下hạ 。 結kết 歸quy 總tổng 句cú 兼kiêm 例lệ 下hạ 文văn 。 疏sớ/sơ 第đệ 二nhị 智trí 慧tuệ 下hạ 。 第đệ 二nhị 德đức 中trung 亦diệc 二nhị 。 先tiên 牒điệp 經kinh 立lập 名danh 。 後hậu 無vô 性tánh 下hạ 引dẫn 釋thích 論luận 釋thích 。 於ư 中trung 又hựu 二nhị 。 一nhất 明minh 無vô 性tánh 生sanh 起khởi 。 即tức 無vô 住trụ 涅Niết 槃Bàn 五ngũ 字tự 是thị 疏sớ/sơ 。 餘dư 皆giai 是thị 論luận 。 二nhị 然nhiên 無vô 相tướng 法pháp 下hạ 。 疏sớ/sơ 取thủ 釋thích 論luận 釋thích 。 然nhiên 疏sớ/sơ 雙song 用dụng 二nhị 釋thích 論luận 文văn 消tiêu 經kinh 及cập 本bổn 論luận 名danh 。 理lý 無vô 不bất 盡tận 。 而nhi 文văn 或hoặc 取thủ 捨xả 無vô 性tánh 具cụ 云vân 謂vị 此thử 真Chân 如Như 有hữu 圓viên 成thành 相tương/tướng 。 無vô 遍biến 計kế 所sở 執chấp 相tướng 。 由do 此thử 道Đạo 理lý 。 明minh 無vô 二nhị 相tương/tướng 。 無vô 有hữu 無vô 相tướng 是thị 實thật 有hữu 故cố 。 無vô 有hữu 有hữu 相tương/tướng 所sở 執chấp 無vô 故cố 。 最tối 勝thắng 清thanh 淨tịnh 。 能năng 入nhập 功công 德đức 者giả 。 謂vị 即tức 真Chân 如Như 最tối 勝thắng 清thanh 淨tịnh 。 一nhất 切thiết 法pháp 中trung 。 最tối 第đệ 一nhất 故cố 。 遠viễn 離ly 一nhất 切thiết 。 客khách 塵trần 垢cấu 故cố 。 於ư 此thử 真Chân 如Như 。 自tự 覺giác 能năng 入nhập 。 亦diệc 令linh 他tha 入nhập 。 是thị 故cố 說thuyết 名danh 。 最tối 勝thắng 清thanh 淨tịnh 。 能năng 入nhập 功công 德đức 。 世thế 親thân 釋thích 云vân 。 趣thú 無vô 相tướng 法pháp 者giả 。 謂vị 清thanh 淨tịnh 真Chân 如Như 。 名danh 無vô 相tướng 法pháp 。 趣thú 謂vị 趣thú 入nhập 即tức 是thị 於ư 有hữu 無vô 無vô 二nhị 相tương/tướng 。 真Chân 如Như 最tối 勝thắng 清thanh 淨tịnh 。 能năng 入nhập 功công 德đức 。 謂vị 此thử 真Chân 如Như 非phi 是thị 有hữu 相tương/tướng 。 諸chư 法pháp 無vô 性tánh 。 以dĩ 為vi 相tương/tướng 故cố 。 亦diệc 非phi 無vô 相tướng 。 自tự 相tương/tướng 有hữu 故cố 。 於ư 此thử 無vô 相tướng 真Chân 如Như 最tối 勝thắng 清thanh 淨tịnh 能năng 入nhập 故cố 。 釋thích 曰viết 。 觀quán 上thượng 二nhị 論luận 以dĩ 對đối 疏sớ/sơ 文văn 昭chiêu 然nhiên 可khả 見kiến 。 疏sớ/sơ 遍biến 住trụ 物vật 身thân 心tâm 真Chân 如Như 性tánh 者giả 。 如như 有hữu 偈kệ 云vân 。 我ngã 今kim 解giải 了liễu 如Như 來Lai 性tánh 。 如Như 來Lai 今kim 在tại 我ngã 身thân 中trung 。 我ngã 與dữ 如Như 來Lai 無vô 差sai 別biệt 。 如Như 來Lai 即tức 是thị 我ngã 真Chân 如Như 。 疏sớ/sơ 為vi 欲dục 得đắc 上thượng 下hạ 。 第đệ 二nhị 引dẫn 釋thích 論luận 釋thích 但đãn 有hữu 生sanh 起khởi 義nghĩa 在tại 釋thích 文văn 之chi 中trung 。 疏sớ/sơ 文văn 中trung 下hạ 。 釋thích 文văn 為vi 二nhị 。 從tùng 多đa 而nhi 言ngôn 。 前tiền 段đoạn 即tức 釋thích 經kinh 。 後hậu 段đoạn 即tức 釋thích 論luận 。 在tại 文văn 易dị 了liễu 。 而nhi 取thủ 論luận 意ý 。 若nhược 具cụ 引dẫn 釋thích 論luận 者giả 。 無vô 性tánh 論luận 云vân 。 謂vị 不bất 作tác 功công 用dụng 於ư 諸chư 佛Phật 事sự 。 有hữu 情tình 等đẳng 中trung 。 能năng 無vô 間gián 斷đoạn 。 隨tùy 其kỳ 所sở 應ứng 。 恆hằng 正chánh 安an 住trụ 聖thánh 天thiên 梵Phạm 住trụ 。 非phi 如như 聲Thanh 聞Văn 要yếu 作tác 功công 用dụng 。 方phương 能năng 成thành 辦biện 利lợi 有hữu 情tình 事sự 。 非phi 如như 外ngoại 道đạo 雖tuy 有hữu 所sở 住trụ 而nhi 非phi 殊thù 勝thắng 。 天thiên 住trụ 謂vị 四tứ 種chủng 靜tĩnh 慮lự 。 梵Phạm 住trụ 即tức 是thị 悲bi 等đẳng 無vô 量lượng 。 聖thánh 住trụ 即tức 是thị 空không 無vô 相tướng 等đẳng 。 世thế 親thân 云vân 。 謂vị 住trụ 佛Phật 所sở 住trụ 。 無vô 所sở 住trụ 處xứ 。 性tánh 空không 也dã )# 謂vị 此thử 住trụ 中trung 常thường 作tác 佛Phật 事sự 。 無vô 有hữu 休hưu 息tức 。 大đại 悲bi 也dã )# 今kim 用dụng 二nhị 論luận 以dĩ 釋thích 經kinh 文văn 。 疏sớ/sơ 大đại 悲bi 性tánh 空không 是thị 佛Phật 家gia 故cố 者giả 。 大đại 悲bi 是thị 利lợi 他tha 家gia 。 性tánh 空không 是thị 自tự 利lợi 家gia 故cố 。 法pháp 華hoa 經kinh 明minh 大đại 悲bi 為vi 室thất 淨tịnh 名danh 云vân 。 畢tất 竟cánh 空không 寂tịch 舍xá 。 況huống 二nhị 相tương/tướng 導đạo 真chân 實thật 家gia 也dã 。 故cố 雙song 安an 住trụ 從tùng 故cố 能năng 不bất 住trụ 下hạ 。 即tức 上thượng 大đại 悲bi 般Bát 若Nhã 所sở 輔phụ 翼dực 故cố 。 疏sớ/sơ 如như 上thượng 佛Phật 住trụ 下hạ 。 無vô 性tánh 生sanh 起khởi 也dã 。 疏sớ/sơ 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 下hạ 。 躡niếp 上thượng 生sanh 起khởi 以dĩ 為vi 問vấn 端đoan 。 故cố 今kim 答đáp 云vân 和hòa 雜tạp 而nhi 住trụ 此thử 亦diệc 釋thích 經kinh 。 從tùng 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 下hạ 。 釋thích 論luận 此thử 但đãn 標tiêu 名danh 。 文văn 中trung 別biệt 釋thích 三tam 事sự 。 皆giai 先tiên 牒điệp 名danh 舉cử 釋thích 論luận 釋thích 。 後hậu 隨tùy 經kinh 別biệt 解giải 。 初sơ 中trung 放phóng 大đại 已dĩ 下hạ 是thị 。 疏sớ/sơ 二nhị 中trung 普phổ 使sử 之chi 言ngôn 下hạ 是thị 。 疏sớ/sơ 三tam 中trung 先tiên 明minh 下hạ 是thị 。 疏sớ/sơ 此thử 德đức 世thế 親thân 但đãn 配phối 屬thuộc 而nhi 已dĩ 。 疏sớ/sơ 利lợi 他tha 之chi 中trung 下hạ 。 無vô 性tánh 生sanh 起khởi 。 謂vị 已dĩ 慣quán 習tập 下hạ 。 釋thích 功công 德đức 名danh 。 全toàn 是thị 無vô 性tánh 論luận 文văn 。 從tùng 故cố 論luận 詺# 為vi 修tu 治trị 者giả 。 是thị 疏sớ/sơ 釋thích 。 又hựu 已dĩ 到đáo 下hạ 。 復phục 是thị 無vô 性tánh 論luận 釋thích 。 疏sớ/sơ 將tương 屬thuộc 經kinh 故cố 結kết 云vân 二nhị 文văn 互hỗ 顯hiển 。 從tùng 文văn 中trung 下hạ 。 疏sớ/sơ 取thủ 釋thích 論luận 意ý 以dĩ 釋thích 經kinh 文văn 。 疏sớ/sơ 由do 有hữu 上thượng 能năng 治trị 下hạ 。 無vô 性tánh 生sanh 起khởi 。 從tùng 謂vị 教giáo 證chứng 下hạ 是thị 無vô 性tánh 釋thích 。 疏sớ/sơ 顯hiển 示thị 如Như 來Lai 下hạ 。 生sanh 起khởi 謂vị 世thế 八bát 風phong 下hạ 釋thích 即tức 疏sớ/sơ 取thủ 意ý 略lược 釋thích 兼kiêm 會hội 親thân 光quang 。 以dĩ 色sắc 等đẳng 五ngũ 塵trần 。 是thị 魔ma 境cảnh 故cố 。 至chí 釋thích 文văn 中trung 方phương 出xuất 釋thích 論luận 。 文văn 中trung 言ngôn 不bất 以dĩ 無vô 信tín 生sanh 盲manh 等đẳng 而nhi 不bất 現hiện 者giả 。 即tức 第đệ 一nhất 迴hồi 向hướng 中trung 意ý 。 疏sớ/sơ 如như 有hữu 頌tụng 云vân 。 即tức 無vô 性tánh 論luận 。 疏sớ/sơ 由do 依y 前tiền 方phương 便tiện 下hạ 。 生sanh 起khởi 。 從tùng 謂vị 十thập 二nhị 下hạ 。 即tức 疏sớ/sơ 取thủ 論luận 意ý 釋thích 。 無vô 性tánh 具cụ 云vân 謂vị 契Khế 經Kinh 等đẳng 十thập 二nhị 分phần 教giáo 名danh 所sở 安an 立lập 。 安an 立lập 彼bỉ 自tự 相tướng 共cộng 相tướng 故cố 。 如như 是thị 安an 立lập 非phi 諸chư 愚ngu 夫phu 覺giác 所sở 行hành 故cố 。 出xuất 世thế 間gian 故cố 。 此thử 所sở 安an 立lập 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 即tức 是thị 功công 德đức 。 疏sớ/sơ 云vân 以dĩ 上thượng 加gia 行hành 下hạ 生sanh 起khởi 。 謂vị 於ư 三tam 世thế 下hạ 釋thích 義nghĩa 。 即tức 無vô 性tánh 釋thích 。 然nhiên 前tiền 更cánh 有hữu 文văn 云vân 。 謂vị 於ư 三tam 世thế 平bình 等đẳng 。 法pháp 性tánh 能năng 遍biến 遊du 涉thiệp 。 謂vị 於ư 三tam 世thế 平bình 等đẳng 下hạ 。 全toàn 同đồng 彼bỉ 論luận 。 故cố 下hạ 經kinh 下hạ 。 證chứng 成thành 以dĩ 遊du 三tam 世thế 。 經kinh 不bất 明minh 顯hiển 故cố 以dĩ 餘dư 義nghĩa 文văn 中trung 具cụ 之chi 。 疏sớ/sơ 顯hiển 上thượng 利lợi 益ích 下hạ 生sanh 起khởi 。 義nghĩa 在tại 文văn 中trung 易dị 故cố 不bất 釋thích 。 無vô 性tánh 云vân 。 謂vị 隨tùy 所sở 化hóa 遍biến 諸chư 世thế 界giới 。 示thị 現hiện 兩lưỡng 身thân 。 利lợi 樂lạc 彼bỉ 故cố 。 疏sớ/sơ 第đệ 十thập 一nhất 下hạ 以dĩ 於ư 上thượng 十thập 方phương 下hạ 。 生sanh 起khởi 。 諸chư 於ư 諸chư 境cảnh 下hạ 。 釋thích 義nghĩa 全toàn 無vô 性tánh 論luận 。 文văn 中trung 二nhị 疑nghi 亦diệc 是thị 論luận 文văn 。 論luận 但đãn 有hữu 兩lưỡng 句cú 云vân 非phi 於ư 諸chư 法pháp 自tự 不bất 決quyết 定định 能năng 決quyết 他tha 疑nghi (# 此thử 反phản 釋thích 也dã )# 非phi 離ly 決quyết 定định 能năng 斷đoạn 疑nghi (# 順thuận 也dã )# 疏sớ/sơ 但đãn 用dụng 上thượng 句cú 。 若nhược 準chuẩn 梁lương 論luận 。 具cụ 四Tứ 無Vô 礙Ngại 智Trí 。 能năng 自tự 決quyết 疑nghi 。 具cụ 四Tứ 無Vô 礙Ngại 。 辨biện 能năng 決quyết 他tha 疑nghi 。 疏sớ/sơ 菩Bồ 薩Tát 智trí 光quang 月nguyệt 者giả 。 即tức 五ngũ 十thập 九cửu 經kinh 偈kệ 。 疏sớ/sơ 亦diệc 可khả 屬thuộc 上thượng 現hiện 受thọ 用dụng 身thân 者giả 。 此thử 文văn 通thông 二nhị 勢thế 。 上thượng 約ước 屬thuộc 十thập 一nhất 為vi 自tự 斷đoạn 疑nghi 。 亦diệc 通thông 第đệ 十thập 其kỳ 身thân 流lưu 布bố 。 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 則tắc 別biệt 斷đoạn 他tha 疑nghi 方phương 屬thuộc 第đệ 十thập 一nhất 。 以dĩ 屬thuộc 後hậu 為vi 正chánh 故cố 云vân 亦diệc 可khả 屬thuộc 前tiền 。 疏sớ/sơ 深thâm 入nhập 緣duyên 起khởi 。 疑nghi 見kiến 亡vong 故cố 者giả 。 故cố 淨tịnh 名danh 云vân 。 深thâm 入nhập 緣duyên 起khởi 。 斷đoạn 諸chư 邪tà 見kiến 。 有hữu 無vô 二nhị 邊biên 。 無vô 復phục 餘dư 習tập 。 寶bảo 積tích 偈kệ 云vân 。 說thuyết 法Pháp 不bất 有hữu 亦diệc 不bất 無vô 。 以dĩ 因nhân 緣duyên 故cố 諸chư 法pháp 生sanh 故cố 。 由do 見kiến 因nhân 緣duyên 。 能năng 斷đoạn 疑nghi 故cố 。 疏sớ/sơ 由do 所sở 化hóa 生sanh 性tánh 有hữu 差sai 別biệt 者giả 。 即tức 生sanh 起khởi 也dã 。 謂vị 入nhập 種chủng 種chủng 下hạ 。 釋thích 義nghĩa 二nhị 論luận 易dị 故cố 但đãn 以dĩ 經kinh 屬thuộc 論luận 而nhi 已dĩ 。 今kim 疏sớ/sơ 釋thích 意ý 以dĩ 成thành 就tựu 大đại 覺giác 屬thuộc 所sở 知tri 。 即tức 隨tùy 種chủng 種chủng 心tâm 行hành 。 差sai 別biệt 化hóa 之chi 。 究cứu 竟cánh 至chí 於ư 。 一Nhất 切Thiết 智Trí 故cố 。 如như 釋thích 文văn 中trung 。 故cố 以dĩ 法pháp 華hoa 開khai 示thị 悟ngộ 入nhập 意ý 釋thích 耳nhĩ 。 疏sớ/sơ 由do 即tức 於ư 前tiền 下hạ 。 生sanh 起khởi 。 謂vị 聖thánh 聲Thanh 聞Văn 下hạ 釋thích 義nghĩa 。 皆giai 無vô 性tánh 意ý 。 疏sớ/sơ 如như 求cầu 度độ 者giả 遠viễn 劫kiếp 採thải 薪tân 者giả 。 即tức 大đại 莊trang 嚴nghiêm 論luận 第đệ 九cửu 。 因nhân 說thuyết 供cúng 養dường 聲Thanh 聞Văn 。 得đắc 無vô 量lượng 福phước 。 何hà 況huống 如Như 來Lai 。 便tiện 引dẫn 此thử 緣duyên 。 昔tích 有hữu 一nhất 人nhân 。 因nhân 緣duyên 力lực 故cố 。 發phát 心tâm 出xuất 家gia 。 往vãng 至chí 僧Tăng 坊phường 值trị 佛Phật 不bất 在tại 詣nghệ 身thân 子tử 所sở 。 身thân 子tử 觀quán 其kỳ 。 無vô 少thiểu 善thiện 根căn 。 詣nghệ 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 比Bỉ 丘Khâu 先tiên 問vấn 誰thùy 不bất 度độ 汝nhữ 。 云vân 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 如như 是thị 展triển 轉chuyển 。 皆giai 不bất 度độ 之chi 。 如Như 來Lai 大đại 慈từ 。 至chí 僧Tăng 坊phường 門môn 為vi 說thuyết 偈kệ 云vân 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 身thân 。 大đại 悲bi 以dĩ 為vi 體thể 。 佛Phật 於ư 三tam 界giới 中trung 。 見kiến 諸chư 受thọ 化hóa 子tử 。 猶do 如như 牛ngưu 求cầu 犢độc 愛ái 。 念niệm 無vô 休hưu 息tức 。 以dĩ 手thủ 摩ma 頂đảnh 。 其kỳ 人nhân 悲bi 泣khấp 。 具cụ 說thuyết 不bất 度độ 因nhân 緣duyên 。 佛Phật 說thuyết 偈kệ 云vân 。 身thân 子tử 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 彼bỉ 非phi 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 亦diệc 不bất 解giải 體thể 性tánh 。 不bất 盡tận 知tri 中trung 下hạ 。 彼bỉ 識thức 有hữu 齊tề 限hạn 。 不bất 能năng 深thâm 解giải 了liễu 。 無vô 有hữu 智trí 能năng 知tri 微vi 細tế 之chi 業nghiệp 報báo 。 遂toại 牽khiên 入nhập 僧Tăng 坊phường 與dữ 度độ 得đắc 道Đạo 。 身thân 子tử 問vấn 云vân 。 我ngã 觀quán 此thử 人nhân 無vô 少thiểu 善thiện 因nhân 。 云vân 何hà 與dữ 度độ 便tiện 得đắc 道Đạo 耶da 。


佛Phật 言ngôn 。

汝nhữ 智trí 微vi 淺thiển 。 此thử 人nhân 過quá 去khứ 無vô 量lượng 。 劫kiếp 前tiền 為vi 一nhất 貧bần 人nhân 。 入nhập 阿a 蘭lan 若nhã 。 山sơn 林lâm 取thủ 薪tân 為vi 虎hổ 所sở 逼bức 。 以dĩ 怖bố 畏úy 故cố 。 稱xưng 南Nam 無mô 佛Phật 。 種chủng 子tử 今kim 熟thục 故cố 吾ngô 度độ 之chi 得đắc 羅La 漢Hán 耳nhĩ 。 故cố 上thượng 云vân 微vi 少thiểu 善thiện 根căn 。 種chủng 子tử 所sở 隨tùy 。


疏sớ/sơ 。 則tắc 第đệ 十thập 一nhất 是thị 自tự 斷đoạn 疑nghi 者giả 。 若nhược 準chuẩn 無vô 性tánh 世thế 親thân 。 皆giai 十thập 一nhất 斷đoạn 他tha 疑nghi 。 今kim 順thuận 親thân 光quang 故cố 為vi 此thử 說thuyết 。 疏sớ/sơ 由do 上thượng 善thiện 巧xảo 別biệt 知tri 下hạ 。 生sanh 起khởi 。 此thử 上thượng 是thị 疏sớ/sơ 躡niếp 前tiền 生sanh 後hậu 。 無vô 性tánh 但đãn 云vân 即tức 於ư 所sở 化hóa 有hữu 情tình 。 邪tà 正chánh 俱câu 行hành 中trung 。 所sở 應ưng 現hiện 相tướng 不bất 可khả 分phân 別biệt 耳nhĩ 。 義nghĩa 在tại 文văn 中trung 。 疏sớ/sơ 而nhi 無vô 性tánh 云vân 下hạ 。 會hội 通thông 釋thích 論luận 。 然nhiên 無vô 性tánh 具cụ 云vân 。 謂vị 隨tùy 有hữu 情tình 種chủng 種chủng 。 勝thắng 解giải 現hiện 金kim 色sắc 等đẳng 。 雖tuy 現hiện 此thử 身thân 。 而nhi 無vô 分phân 別biệt 。 如như 摩ma 尼ni 珠châu 。 等đẳng 及cập 簫tiêu 笛địch 等đẳng 。 廣quảng 說thuyết 如như 彼bỉ 如Như 來Lai 密mật 經kinh 。 釋thích 曰viết 故cố 疏sớ/sơ 斷đoạn 之chi 則tắc 順thuận 今kim 文văn 。 疏sớ/sơ 瞿cù 波ba 觀quán 佛Phật 毛mao 孔khổng 即tức 七thất 十thập 五ngũ 經kinh 。


疏sớ/sơ 。 第đệ 十thập 五ngũ 中trung 從tùng 為vì 欲dục 引dẫn 發phát 下hạ 。 生sanh 起khởi 。 從tùng 言ngôn 等đẳng 所sở 求cầu 下hạ 。 是thị 疏sớ/sơ 釋thích 經kinh 義nghĩa 在tại 釋thích 文văn 。 於ư 中trung 言ngôn 此thử 所sở 求cầu 智trí 即tức 是thị 無vô 量lượng 。 菩Bồ 薩Tát 所sở 依y 者giả 。 即tức 無vô 性tánh 釋thích 。 而nhi 言ngôn 道đạo 下hạ 是thị 疏sớ/sơ 釋thích 經kinh 。 疏sớ/sơ 謂vị 由do 無vô 量lượng 菩Bồ 薩Tát 。 至chí 獲hoạch 得đắc 妙diệu 智trí 。 皆giai 無vô 性tánh 釋thích 。 本bổn 論luận 此thử 下hạ 更cánh 有hữu 文văn 云vân 。 異dị 類loại 菩Bồ 薩Tát 攝nhiếp 受thọ 付phó 囑chúc 。 展triển 轉chuyển 相tương 續tục 無vô 間gián 而nhi 轉chuyển 。 由do 此thử 證chứng 得đắc 。 一nhất 切thiết 菩Bồ 薩Tát 。 等đẳng 所sở 求cầu 智trí 。 釋thích 曰viết 。 此thử 即tức 疏sớ/sơ 中trung 所sở 成thành 之chi 智trí 。 謂vị 依y 此thử 智trí 化hóa 生sanh 令linh 生sanh 。 成thành 於ư 此thử 智trí 故cố 菩Bồ 薩Tát 皆giai 求cầu 。 疏sớ/sơ 為vi 遮già 所sở 化hóa 下hạ 。 生sanh 起khởi 。 從tùng 由do 滿mãn 諸chư 度Độ 下hạ 。 疏sớ/sơ 取thủ 意ý 答đáp 前tiền 疑nghi 也dã 。 從tùng 言ngôn 無vô 二nhị 者giả 。 即tức 無vô 性tánh 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 彼bỉ 經kinh 文văn 會hội 於ư 本bổn 論luận 。 從tùng 平bình 等đẳng 有hữu 二nhị 下hạ 。 釋thích 義nghĩa 二nhị 義nghĩa 皆giai 無vô 性tánh 論luận 。 論luận 云vân 。 依y 平bình 等đẳng 法Pháp 身thân 。 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 果quả 位vị 成thành 滿mãn 故cố 即tức 前tiền 意ý 也dã 。 論luận 云vân 。 或hoặc 平bình 等đẳng 者giả 。 無vô 減giảm 無vô 增tăng 。 於ư 法Pháp 身thân 中trung 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 一nhất 切thiết 成thành 滿mãn 。 其kỳ 中trung 無vô 有hữu 。 或hoặc 增tăng 或hoặc 減giảm 。 非phi 如như 於ư 彼bỉ 菩Bồ 薩Tát 。 地địa 中trung 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 有hữu 增tăng 有hữu 減giảm 。 釋thích 曰viết 。 即tức 後hậu 意ý 也dã 。 二nhị 中trung 前tiền 義nghĩa 平bình 等đẳng 屬thuộc 於ư 法Pháp 身thân 。 後hậu 義nghĩa 平bình 等đẳng 屬thuộc 於ư 諸chư 度Độ 。 然nhiên 依y 法Pháp 身thân 是thị 所sở 滿mãn 。 諸chư 度Độ 是thị 能năng 滿mãn 。 下hạ 親thân 光quang 法Pháp 身thân 即tức 是thị 波Ba 羅La 蜜Mật 多đa 。 世thế 親thân 同đồng 無vô 性tánh 前tiền 義nghĩa 。 疏sớ/sơ 和hòa 合hợp 識thức 破phá 即tức 起khởi 信tín 意ý 。 前tiền 文văn 已dĩ 有hữu 下hạ 復phục 重trùng 明minh 。 疏sớ/sơ 以dĩ 外ngoại 人nhân 聞văn 下hạ 。 生sanh 起khởi 。 謂vị 一nhất 切thiết 如như 下hạ 釋thích 義nghĩa 。 此thử 是thị 疏sớ/sơ 家gia 總tổng 釋thích 經kinh 中trung 不bất 間gian 雜tạp 義nghĩa 。 疏sớ/sơ 但đãn 經Kinh 云vân 如Như 來Lai 解giải 脫thoát 下hạ 。 會hội 經kinh 論luận 異dị 。 於ư 中trung 第đệ 一nhất 引dẫn 二nhị 釋thích 論luận 明minh 本bổn 論luận 同đồng 經kinh 。 故cố 云vân 勝thắng 解giải 。 名danh 為vi 解Giải 脫Thoát 。 云vân 何hà 勝thắng 解giải 得đắc 名danh 解giải 脫thoát 。 勝thắng 解giải 於ư 境cảnh 印ấn 持trì 為vi 性tánh 。 如như 於ư 大đại 地địa 作tác 黃hoàng 金kim 解giải 便tiện 成thành 黃hoàng 金kim 。 一nhất 作tác 多đa 解giải 便tiện 為vi 多đa 矣hĩ 。 斯tư 則tắc 不bất 思tư 議nghị 作tác 用dụng 解giải 脫thoát 。 如như 淨tịnh 名danh 云vân 得đắc 是thị 解giải 脫thoát 能năng 令linh 須Tu 彌Di 入nhập 芥giới 子tử 等đẳng 。 二nhị 又hựu 勝thắng 解giải 下hạ 。 通thông 能năng 所sở 化hóa 可khả 知tri 。 三tam 親thân 光quang 下hạ 明minh 離ly 障chướng 解giải 脫thoát 。 四tứ 觀quán 今kim 經kinh 下hạ 總tổng 收thu 諸chư 論luận 。 五ngũ 加gia 佛Phật 自tự 離ly 障chướng 者giả 。 以dĩ 親thân 光quang 但đãn 令linh 眾chúng 生sanh 離ly 故cố 。 疏sớ/sơ 所sở 以dĩ 名danh 不bất 間gian 雜tạp 下hạ 。 隨tùy 難nạn/nan 別biệt 釋thích 。 即tức 是thị 釋thích 經kinh 於ư 中trung 先tiên 問vấn 。 後hậu 故cố 所sở 屬thuộc 不bất 同đồng 下hạ 。 釋thích 所sở 屬thuộc 不bất 同đồng 即tức 無vô 雜tạp 義nghĩa 。 如như 千thiên 燈đăng 各các 異dị 重trùng 重trùng 皆giai 遍biến 。 是thị 無vô 間gian 義nghĩa 。 如như 光quang 光quang 涉thiệp 入nhập 故cố 上thượng 總tổng 言ngôn 如như 冥minh 室thất 千thiên 燈đăng 。 疏sớ/sơ 上thượng 則tắc 心tâm 有hữu 高cao 下hạ 。 即tức 淨tịnh 名danh 經kinh 意ý 。 螺loa 髻kế 語ngứ 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 仁nhân 者giả 心tâm 有hữu 高cao 下hạ 。 不bất 依y 佛Phật 慧tuệ 。 故cố 見kiến 此thử 土độ 。 為vi 不bất 淨tịnh 耳nhĩ 。 今kim 指chỉ 上thượng 化hóa 土thổ/độ 是thị 隨tùy 心tâm 高cao 下hạ 。 今kim 見kiến 受thọ 用dụng 是thị 依y 佛Phật 慧tuệ 。 疏sớ/sơ 由do 疑nghi 上thượng 如Như 來Lai 妙diệu 智trí 下hạ 。 生sanh 起khởi 。 此thử 但đãn 發phát 揮huy 前tiền 義nghĩa 耳nhĩ 。 疏sớ/sơ 言ngôn 方phương 處xứ 者giả 。 即tức 下hạ 疏sớ/sơ 略lược 會hội 彼bỉ 本bổn 論luận 及cập 經kinh 。 從tùng 此thử 無vô 中trung 邊biên 略lược 有hữu 四tứ 義nghĩa 下hạ 。 總tổng 會hội 論luận 以dĩ 釋thích 其kỳ 義nghĩa 。 初sơ 之chi 四tứ 釋thích 皆giai 無vô 性tánh 意ý 。 然nhiên 此thử 四tứ 意ý 者giả 。 一nhất 以dĩ 世thế 界giới 為ví 喻dụ 。 二nhị 佛Phật 身thân 滿mãn 世thế 界giới 中trung 。 上thượng 二nhị 皆giai 用dụng 世thế 界giới 。 三tam 法Pháp 身thân 遍biến 佛Phật 地địa 中trung 。 四tứ 以dĩ 契khế 中trung 道đạo 故cố 。 然nhiên 疏sớ/sơ 取thủ 意ý 義nghĩa 則tắc 已dĩ 周chu 。 若nhược 具cụ 無vô 性tánh 之chi 文văn 云vân 。 謂vị 如như 世thế 界giới 無vô 中trung 邊biên 。 佛Phật 地địa 亦diệc 爾nhĩ 。 功công 德đức 方phương 處xứ 無vô 有hữu 分phần/phân 限hạn 。 或hoặc 復phục 世thế 界giới 方phương 處xứ 無vô 邊biên 。 諸chư 佛Phật 三Tam 身Thân 即tức 於ư 其kỳ 中trung 。 稱xưng 世thế 界giới 量lượng 。 平bình 等đẳng 遍biến 滿mãn 以dĩ 法Pháp 身thân 即tức 住trụ 如như 是thị 諸chư 世thế 界giới 中trung 。 非phi 餘dư 處xứ 故cố 。 或hoặc 法Pháp 身thân 等đẳng 於ư 佛Phật 地địa 中trung 。 平bình 等đẳng 遍biến 滿mãn 無vô 中trung 無vô 邊biên 。 無vô 有hữu 分phần/phân 限hạn 。 或hoặc 此thử 法Pháp 身thân 等đẳng 。 遍biến 一nhất 切thiết 處xứ 。 為vì 諸chư 眾chúng 生sanh 。 現hiện 作tác 饒nhiêu 益ích 。 然nhiên 非phi 自tự 性tánh 。 無vô 中trung 無vô 邊biên 。 釋thích 曰viết 。 以dĩ 疏sớ/sơ 四tứ 段đoạn 對đối 之chi 可khả 知tri 。 則tắc 親thân 光quang 意ý 同đồng 後hậu 一nhất 。 疏sớ/sơ 以dĩ 無vô 礙ngại 智trí 。 身thân 無vô 所sở 依y 故cố 者giả 。 即tức 引dẫn 出xuất 現hiện 品phẩm 。 成thành 大Đại 圓Viên 鏡Kính 智Trí 。 是thị 無vô 依y 義nghĩa 智trí 。 故cố 彼bỉ 文văn 云vân 。 一nhất 切thiết 佛Phật 法Pháp 依y 慈từ 悲bi 。 慈từ 悲bi 又hựu 依y 方phương 便tiện 立lập 。 方phương 便tiện 依y 智trí 智trí 依y 慧tuệ 。 無vô 礙ngại 慧tuệ 身thân 無vô 所sở 依y 。 然nhiên 無vô 礙ngại 慧tuệ 即tức 根căn 本bổn 智trí 。 收thu 根căn 本bổn 智trí 收thu 大đại 圓viên 鏡kính 故cố 。 餘dư 轉chuyển 依y 等đẳng 義nghĩa 如như 十Thập 地Địa 說thuyết 。 四Tứ 智Trí 之chi 義nghĩa 。 已dĩ 如như 前tiền 說thuyết 。 疏sớ/sơ 因nhân 惑hoặc 為vi 種chủng 下hạ 。 釋thích 法Pháp 身thân 清thanh 淨tịnh 。 清thanh 淨tịnh 字tự 兩lưỡng 遍biến 用dụng 之chi 。 故cố 云vân 悉tất 已dĩ 。 謂vị 七thất 識thức 在tại 因nhân 四tứ 惑hoặc 相tương 應ứng 。 但đãn 能năng 領lãnh 攬lãm 內nội 緣duyên 內nội 熏huân 而nhi 成thành 種chủng 子tử 。 今kim 無vô 四tứ 惑hoặc 即tức 此thử 七thất 識thức 能năng 生sanh 自tự 在tại 。 更cánh 不bất 內nội 熏huân 故cố 云vân 爾nhĩ 也dã 。 疏sớ/sơ 總tổng 上thượng 諸chư 義nghĩa 則tắc 有hữu 十thập 身thân 者giả 。 一nhất 就tựu 覺giác 他tha 翻phiên 明minh 自tự 覺giác 是thị 菩Bồ 提Đề 身thân 。 二nhị 成thành 就tựu 法Pháp 身thân 。 及cập 顯hiển 如như 如như 即tức 法Pháp 身thân 。 三tam 四Tứ 智Trí 即tức 智trí 身thân 。 四tứ 莊trang 嚴nghiêm 妙diệu 好hảo 。 即tức 相tướng 好hảo 莊trang 嚴nghiêm 身thân 。 五ngũ 無vô 能năng 映ánh 奪đoạt 。 即tức 威uy 勢thế 身thân 。 六lục 無vô 數số 功công 德đức 即tức 福phước 德đức 身thân 。 七thất 或hoặc 現hiện 菩Bồ 薩Tát 。 等đẳng 即tức 意ý 生sanh 身thân 。 八bát 令linh 生sanh 離ly 惑hoặc 即tức 是thị 願nguyện 身thân 。 及cập 九cửu 變biến 化hóa 身thân 。 十thập 業nghiệp 行hành 所sở 成thành 。 現hiện 於ư 世thế 間gian 。 即tức 力lực 持trì 身thân 。 故cố 云vân 具cụ 十thập 。 疏sớ/sơ 以dĩ 上thượng 言ngôn 無vô 中trung 邊biên 相tương/tướng 下hạ 。 生sanh 起khởi 。 謂vị 此thử 法Pháp 界Giới 下hạ 。 釋thích 義nghĩa 即tức 無vô 性tánh 釋thích 。 疏sớ/sơ 以dĩ 斯tư 則tắc 法Pháp 界Giới 言ngôn 下hạ 。 疏sớ/sơ 會hội 二nhị 論luận 以dĩ 就tựu 經kinh 文văn 。 常thường 即tức 前tiền 無vô 性tánh 意ý 。 清thanh 淨tịnh 即tức 親thân 光quang 意ý 。 疏sớ/sơ 如Như 來Lai 亦diệc 爾nhĩ 下hạ 。 善thiện 友hữu 七thất 事sự 略lược 無vô 次thứ 第đệ 義nghĩa 無vô 不bất 具cụ 。 前tiền 三tam 通thông 諸chư 教giáo 。 四tứ 從tùng 此thử 已dĩ 下hạ 即tức 法pháp 華hoa 意ý 。 則tắc 於ư 一nhất 佛Phật 乘Thừa 。 分phân 別biệt 說thuyết 三tam 。 為vi 權quyền 覆phú 實thật 會hội 三Tam 歸Quy 一nhất 。 示thị 真chân 實thật 相tướng 。 即tức 以dĩ 實thật 覆phú 虛hư 上thượng 即tức 法pháp 說thuyết 周chu 意ý 。 五ngũ 著trước 弊tệ 垢cấu 衣y 。 即tức 信tín 解giải 品phẩm 意ý 。 謂vị 不bất 說thuyết 十thập 蓮liên 華hoa 藏tạng 之chi 相tướng 。 故cố 云vân 脫thoát 珍trân 御ngự 服phục 而nhi 說thuyết 三tam 十thập 二nhị 相tướng 等đẳng 。 為vi 著trước 弊tệ 垢cấu 衣y 。 久cửu 證chứng 菩Bồ 提Đề 示thị 以dĩ 三tam 十thập 四tứ 心tâm 斷đoạn 結kết 等đẳng 。 為vi 執chấp 除trừ 糞phẩn 器khí 。 六lục 即tức 安an 樂lạc 行hành 品phẩm 輪Luân 王Vương 解giải 髻kế 明minh 珠châu 喻dụ 。 一Nhất 乘Thừa 圓viên 旨chỉ 喻dụ 若nhược 明minh 珠châu 。 昔tích 為vi 權quyền 覆phú 如như 在tại 髻kế 中trung 。 開khai 權quyền 顯hiển 實thật 為vi 解giải 髻kế 與dữ 珠châu 。 七thất 意ý 亦diệc 通thông 。 疏sớ/sơ 謂vị 於ư 上thượng 利lợi 樂lạc 下hạ 。 生sanh 起khởi 。 從tùng 深thâm 密mật 佛Phật 地địa 下hạ 。 疏sớ/sơ 辨biện 開khai 合hợp 。 於ư 中trung 六lục 。 一nhất 約ước 經kinh 論luận 開khai 合hợp 。 二nhị 親thân 光quang 開khai 。 三tam 無vô 著trước 義nghĩa 合hợp 。 四tứ 世thế 親thân 下hạ 二nhị 論luận 皆giai 開khai 。 五ngũ 同đồng 顯hiển 無vô 盡tận 下hạ 。 疏sớ/sơ 斷đoạn 開khai 合hợp 。 六lục 今kim 文văn 下hạ 顯hiển 今kim 經kinh 意ý 。 雖tuy 合hợp 具cụ 無vô 性tánh 二nhị 利lợi 義nghĩa 故cố 。 前tiền 段đoạn 中trung 已dĩ 顯hiển 常thường 隨tùy 不bất 捨xả 者giả 。 謂vị 無vô 性tánh 即tức 自tự 利lợi 。 無vô 盡tận 虛hư 空không 下hạ 。 二nhị 句cú 明minh 二nhị 利lợi 無vô 盡tận 。 今kim 顯hiển 極cực 於ư 法Pháp 界Giới 。 中trung 已dĩ 有hữu 利lợi 樂lạc 無vô 盡tận 。 從tùng 為vi 順thuận 二nhị 論luận 下hạ 釋thích 文văn 。 疏sớ/sơ 降giáng/hàng 老lão 死tử 怨oán 者giả 。 淨tịnh 名danh 云vân 。 譬thí 如như 勝thắng 怨oán 。 乃nãi 可khả 為vi 勇dũng 。 如như 是thị 兼kiêm 除trừ 。 老lão 病bệnh 死tử 者giả 。 菩Bồ 薩Tát 之chi 謂vị 也dã 。 今kim 借tá 用dụng 之chi 。


疏sớ/sơ 。 如như 涅Niết 槃Bàn 說thuyết 純thuần 陀đà 施thí 福phước 者giả 。 經Kinh 云vân 我ngã 今kim 所sở 供cúng 養dường 。 雖tuy 復phục 微vi 少thiểu 下hạ 。 佛Phật 令linh 汝nhữ 具cụ 足túc 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 為vi 果quả 多đa 也dã 。 疏sớ/sơ 則tắc 是thị 如Như 來Lai 。 最tối 清thanh 淨tịnh 覺giác 者giả 。 以dĩ 在tại 最tối 後hậu 故cố 復phục 結kết 之chi 。 句cú 句cú 亦diệc 皆giai 合hợp 結kết 也dã 。


疏sớ/sơ 。 上thượng 所sở 引dẫn 下hạ 總tổng 顯hiển 用dụng 文văn 之chi 意ý 。 兼kiêm 結kết 彈đàn 古cổ 人nhân 。 疏sớ/sơ 若nhược 別biệt 配phối 屬thuộc 義nghĩa 成thành 偏thiên 近cận 者giả 。 五ngũ 彈đàn 賢hiền 首thủ 以dĩ 後hậu 十thập 結kết 句cú 科khoa 上thượng 二nhị 十thập 一nhất 德đức 之chi 經kinh 。 彼bỉ 云vân 然nhiên 此thử 所sở 現hiện 佛Phật 法Pháp 界giới 身thân 豈khởi 有hữu 限hạn 量lượng 。 今kim 且thả 依y 下hạ 結kết 文văn 分phân 為vi 十thập 門môn 。 於ư 中trung 二nhị 。 先tiên 顯hiển 十thập 門môn 之chi 德đức 。 後hậu 如như 是thị 下hạ 正chánh 結kết 十thập 門môn 之chi 名danh 。 前tiền 中trung 即tức 為vi 十thập 段đoạn 。 然nhiên 案án 後hậu 結kết 文văn 少thiểu 不bất 次thứ 第đệ 。 從tùng 初sơ 至chí 清thanh 淨tịnh 善thiện 根căn 。 來lai 超siêu 明minh 第đệ 十thập 見kiến 佛Phật 示thị 現hiện 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 自tự 在tại 神thần 力lực 門môn 。 彼bỉ 約ước 晉tấn 經kinh 與dữ 今kim 小tiểu 異dị 。 恐khủng 尋tầm 不bất 曉hiểu 會hội 取thủ 今kim 經kinh 。 今kim 經kinh 即tức 至chí 功công 德đức 善thiện 根căn 。 悉tất 已dĩ 清thanh 淨tịnh 。 為vi 第đệ 一nhất 段đoạn 神thần 通thông 自tự 在tại 。 第đệ 二nhị 已dĩ 去khứ 全toàn 依y 今kim 經kinh 。 謂vị 第đệ 二nhị 從tùng 色sắc 相tướng 第đệ 一nhất 下hạ 。 卻khước 明minh 第đệ 一nhất 如như 是thị 信tín 解giải 門môn 。 第đệ 三tam 獲hoạch 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 放phóng 大đại 光quang 下hạ 。 第đệ 二nhị 觀quán 察sát 正chánh 覺giác 門môn 。 第đệ 四tứ 示thị 現hiện 色sắc 身thân 。 不bất 思tư 議nghị 下hạ 。 明minh 入nhập 智trí 慧tuệ 門môn 。 第đệ 五ngũ 恆hằng 以dĩ 佛Phật 日nhật 普phổ 照chiếu 法Pháp 界Giới 下hạ 。 第đệ 四tứ 入nhập 功công 德đức 海hải 門môn 。 第đệ 六lục 以dĩ 大đại 慈từ 悲bi 。 現hiện 不bất 可khả 說thuyết 無vô 量lượng 佛Phật 身thân 下hạ 。 明minh 第đệ 七thất 正chánh 念niệm 現hiện 前tiền 觀quán 察sát 門môn 。 第đệ 七thất 以dĩ 智trí 慧tuệ 月nguyệt 下hạ 。 明minh 第đệ 五ngũ 普phổ 至chí 虛hư 空không 智trí 慧tuệ 門môn 。 第đệ 八bát 放phóng 光quang 明minh 網võng 。 普phổ 照chiếu 十thập 方phương 下hạ 。 即tức 第đệ 八bát 觀quán 察sát 如Như 來Lai 。 諸chư 業nghiệp 相tướng 好hảo 門môn 。 第đệ 九cửu 為vi 大đại 法Pháp 王Vương 。 如như 日nhật 普phổ 照chiếu 下hạ 。 卻khước 明minh 第đệ 六lục 如như 是thị 而nhi 知tri 眾chúng 生sanh 福phước 田điền 門môn 。 第đệ 十thập 清thanh 淨tịnh 第đệ 一nhất 。 離Ly 垢Cấu 光Quang 明Minh 下hạ 。 卻khước 明minh 第đệ 九cửu 如như 是thị 觀quán 佛Phật 普phổ 現hiện 世thế 間gian 門môn 。 釋thích 曰viết 。 此thử 即tức 賢hiền 首thủ 解giải 為vi 十thập 門môn 。 以dĩ 其kỳ 總tổng 名danh 收thu 其kỳ 別biệt 義nghĩa 。 皆giai 不bất 盡tận 理lý 故cố 云vân 偏thiên 近cận 。 況huống 結kết 中trung 不bất 出xuất 內nội 德đức 外ngoại 相tướng 。 內nội 德đức 不bất 出xuất 福phước 智trí 。 如như 何hà 攝nhiếp 得đắc 前tiền 文văn 。 諸chư 德đức 又hựu 刊# 定định 記ký 科khoa 為vi 十thập 六lục 三tam 業nghiệp 。 而nhi 段đoạn 段đoạn 之chi 中trung 三tam 業nghiệp 多đa 闕khuyết 。 亦diệc 消tiêu 文văn 不bất 盡tận 。 故cố 皆giai 偏thiên 近cận 。 依y 今kim 之chi 釋thích 一nhất 句cú 無vô 遺di 矣hĩ 。 疏sớ/sơ 句cú 各các 一nhất 位vị 者giả 。 初sơ 信tín 位vị 。 二nhị 增tăng 長trưởng 是thị 住trụ 位vị 。 三tam 清thanh 淨tịnh 是thị 行hành 位vị 。 四tứ 成thành 熟thục 是thị 向hướng 位vị 。 五ngũ 調điều 伏phục 是thị 地địa 位vị 。 疏sớ/sơ 亦diệc 稱xưng 五ngũ 號hiệu 者giả 。 一nhất 世Thế 尊Tôn 。 二nhị 善Thiện 逝Thệ 。 三tam 如Như 來Lai 。 四tứ 應Ứng 供Cúng 。 五ngũ 正chánh 遍biến 知tri 。 然nhiên 尋tầm 常thường 略lược 舉cử 下hạ 三tam 。 今kim 加gia 上thượng 二nhị 故cố 為vi 五ngũ 德đức 。 疏sớ/sơ 有hữu 云vân 下hạ 。 敘tự 刊# 定định 破phá 經kinh 二nhị 未vị 必tất 然nhiên 也dã 總tổng 非phi 。 三tam 謂vị 初sơ 請thỉnh 入nhập 下hạ 。 出xuất 其kỳ 正chánh 理lý 。 彼bỉ 破phá 意ý 云vân 。 謂vị 入nhập 殿điện 即tức 坐tọa 。 坐tọa 竟cánh 方phương 歎thán 。 故cố 合hợp 迴hồi 文văn 。 今kim 明minh 初sơ 入nhập 殿điện 竟cánh 。 次thứ 即tức 歎thán 處xứ 請thỉnh 坐tọa 。 後hậu 方phương 受thọ 請thỉnh 。 於ư 理lý 何hà 失thất 。


大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 隨Tùy 疏Sớ/sơ 演Diễn 義Nghĩa 鈔Sao 卷quyển 第đệ 四tứ 十thập 六lục
Đại Phương Quảng Phật Hoa Nghiêm Kinh Tùy Sớ/sơ Diễn Nghĩa Sao ♦ Quyển 46


Phiên âm: 23/3/2016 ◊ Cập nhật: 23/3/2016
Lưu ý: Phần dịch thuật này được thực hiện tự động qua lập trình vi tính và hoàn toàn chưa kiểm tra.
  Quyển: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90