大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 隨Tùy 疏Sớ/sơ 演Diễn 義Nghĩa 鈔Sao 卷quyển 第đệ 七thất 十thập 三tam
Đại Phương Quảng Phật Hoa Nghiêm Kinh Tùy Sớ/sơ Diễn Nghĩa Sao ♦ Quyển 73
唐đường 清thanh 涼lương 山sơn 大đại 華hoa 嚴nghiêm 寺tự 沙Sa 門Môn 澄trừng 觀quán 述thuật
第đệ 四tứ 大đại 盡tận 分phần/phân 中trung 。 文văn 前tiền 有hữu 四tứ 。 一nhất 依y 論luận 科khoa 。 二nhị 此thử 五ngũ 依y 下hạ 論luận 釋thích 義nghĩa 。 三tam 前tiền 二nhị 下hạ 料liệu 揀giản 。 四tứ 文văn 中trung 下hạ 辨biện 經kinh 義nghĩa 。 二nhị 中trung 五ngũ 義nghĩa 之chi 內nội 義nghĩa 字tự 向hướng 上thượng 。 皆giai 是thị 論luận 文văn 。 義nghĩa 字tự 已dĩ 下hạ 即tức 是thị 疏sớ/sơ 釋thích 。 然nhiên 前tiền 二nhị 離ly 惑hoặc 智trí 二nhị 障chướng 。 成thành 心tâm 慧tuệ 二nhị 解giải 脫thoát 。 後hậu 三tam 利lợi 他tha 即tức 是thị 三tam 業nghiệp 。 一nhất 意ý 二nhị 口khẩu 。 雖tuy 云vân 意ý 持trì 正chánh 在tại 口khẩu 說thuyết 。 三tam 即tức 身thân 通thông 。 今kim 初sơ 集tập 智trí 下hạ 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 四tứ 。 一nhất 總tổng 彰chương 大đại 意ý 。 二nhị 文văn 中trung 下hạ 總tổng 科khoa 。 三tam 然nhiên 通thông 真chân 妄vọng 下hạ 總tổng 辨biện 義nghĩa 類loại 。 四tứ 在tại 文văn 六lục 重trọng/trùng 下hạ 對đối 文văn 收thu 攝nhiếp 。 今kim 初sơ 。 然nhiên 論luận 中trung 文văn 有hữu 三tam 節tiết 。 一nhất 總tổng 立lập 七thất 名danh 。 謂vị 一nhất 集tập 智trí 大đại 等đẳng 如như 向hướng 疏sớ/sơ 引dẫn 。 二nhị 總tổng 辨biện 七thất 智trí 之chi 所sở 依y 起khởi 。 略lược 顯hiển 其kỳ 相tương/tướng 。 三tam 總tổng 釋thích 七thất 智trí 之chi 相tướng 。 今kim 疏sớ/sơ 文văn 中trung 分phân 為vi 七thất 段đoạn 。 一nhất 一nhất 智trí 內nội 皆giai 有hữu 三tam 重trọng/trùng 。 如như 今kim 集tập 智trí 云vân 今kim 初sơ 集tập 智trí 。 即tức 第đệ 一nhất 列liệt 名danh 。 二nhị 依y 能năng 斷đoạn 疑nghi 力lực 。 即tức 論luận 第đệ 二nhị 依y 起khởi 之chi 一nhất 。 三tam 了liễu 法pháp 緣duyên 集tập 故cố 。 即tức 論luận 第đệ 三tam 段đoạn 釋thích 義nghĩa 下hạ 之chi 六lục 智trí 。 皆giai 具cụ 此thử 三tam 。 然nhiên 遠viễn 公công 釋thích 緣duyên 集tập 云vân 。 統thống 唯duy 一nhất 種chủng 。 或hoặc 分phân 為vi 二nhị 。 一nhất 妄vọng 緣duyên 集tập 。 三tam 界giới 虛hư 妄vọng 。 唯duy 一nhất 心tâm 作tác 。 如như 夢mộng 所sở 見kiến 。 但đãn 是thị 心tâm 解giải 。 二nhị 真chân 緣duyên 集tập 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 皆giai 真chân 心tâm 起khởi 。 如như 夢mộng 所sở 見kiến 。 皆giai 報báo 心tâm 作tác 。 或hoặc 說thuyết 為vi 三tam 。 曲khúc 有hữu 三tam 門môn 。 一nhất 真chân 妄vọng 離ly 合hợp 為vi 三tam 。 離ly 為vi 前tiền 二nhị 合hợp 為vi 第đệ 三tam 。 第đệ 二nhị 約ước 心tâm 識thức 論luận 三tam 。 一nhất 事sự 緣duyên 集tập 。 從tùng 事sự 識thức 起khởi 一nhất 切thiết 法pháp 。 二nhị 妄vọng 緣duyên 集tập 。 從tùng 其kỳ 妄vọng 緣duyên 起khởi 一nhất 切thiết 法pháp 。 三tam 真chân 緣duyên 集tập 。 真chân 識thức 體thể 中trung 具cụ 過quá 一nhất 切thiết 恆Hằng 沙sa 性tánh 德đức 。 互hỗ 相tương 集tập 成thành 故cố 言ngôn 緣duyên 集tập 。 又hựu 從tùng 真chân 識thức 起khởi 。 一nhất 切thiết 法Pháp 故cố 。 經kinh 說thuyết 言ngôn 。 若nhược 無vô 藏tạng 識thức 七thất 識thức 不bất 住trụ 。 不bất 得đắc 厭yếm 苦khổ 。 樂nhạo 求cầu 涅Niết 槃Bàn 。 由do 如Như 來Lai 藏tạng 故cố 起khởi 諸chư 法pháp 。 三tam 就tựu 有hữu 為vi 無vô 為vi 說thuyết 三tam 。 一nhất 即tức 有hữu 為vi 緣duyên 集tập 。 二nhị 無vô 為vi 緣duyên 集tập 。 三tam 具cụ 二nhị 緣duyên 集tập 。 並tịnh 如như 六lục 地địa 已dĩ 說thuyết 。 三tam 攝nhiếp 以dĩ 義nghĩa 類loại 。 即tức 前tiền 三tam 中trung 第đệ 一nhất 三tam 也dã 。 四tứ 中trung 在tại 文văn 。 雖tuy 六lục 不bất 出xuất 前tiền 三tam 。 收thu 攝nhiếp 已dĩ 竟cánh 。 釋thích 義nghĩa 已dĩ 周chu 。 一nhất 唯duy 染nhiễm 中trung 已dĩ 攝nhiếp 六lục 集tập 。 二nhị 有hữu 七thất 集tập 。 三tam 唯duy 一nhất 集tập 。 四tứ 有hữu 三tam 集tập 。 五ngũ 唯duy 二nhị 集tập 。 無vô 為vi 有hữu 三tam 虛hư 空không 已dĩ 別biệt 說thuyết 竟cánh 。 但đãn 二nhị 無vô 為vi 。 一nhất 淨tịnh 二nhị 滅diệt 。 涅Niết 槃Bàn 有hữu 四tứ 。 餘dư 無vô 餘dư 及cập 與dữ 無vô 住trụ 。 皆giai 約ước 修tu 顯hiển 故cố 。 得đắc 稱xưng 淨tịnh 。 六lục 唯duy 一nhất 集tập 故cố 有hữu 二nhị 十thập 也dã 。 第đệ 六lục 段đoạn 中trung 四tứ 。 一nhất 標tiêu 通thông 三tam 。 二nhị 故cố 論luận 下hạ 引dẫn 證chứng 。 三tam 以dĩ 法Pháp 界Giới 下hạ 疏sớ/sơ 釋thích 。 順thuận 上thượng 善thiện 法Pháp 界giới 為vi 淨tịnh 。 不bất 善thiện 法Pháp 界giới 為vi 染nhiễm 。 無vô 為vi 法Pháp 界Giới 為vi 滅diệt 。 無vô 為vi 與dữ 善thiện 為vi 正chánh 。 不bất 善thiện 不bất 正chánh 。 四tứ 而nhi 論luận 諸chư 句cú 下hạ 會hội 釋thích 論luận 文văn 。 然nhiên 上thượng 以dĩ 其kỳ 三tam 事sự 開khai 合hợp 故cố 為vi 六lục 段đoạn 。 而nhi 文văn 不bất 次thứ 。 又hựu 今kim 經kinh 與dữ 論luận 經kinh 次thứ 亦diệc 小tiểu 異dị 。 若nhược 依y 今kim 文văn 辨biện 次thứ 第đệ 者giả 。 然nhiên 望vọng 論luận 經kinh 論luận 經kinh 闕khuyết 二nhị 。 一nhất 無vô 世thế 界giới 集tập 。 二nhị 無vô 最tối 後hậu 入nhập 一nhất 切thiết 法pháp 。 分phân 別biệt 決quyết 定định 智trí 集tập 。 彼bỉ 意ý 為vi 世thế 界giới 即tức 。 世thế 界giới 成thành 壞hoại 。 將tương 後hậu 入nhập 一nhất 切thiết 法pháp 集tập 。 屬thuộc 於ư 總tổng 結kết 故cố 。 但đãn 十thập 八bát 并tinh 結kết 十thập 九cửu 。 今kim 為vi 世thế 界giới 是thị 總tổng 。 通thông 佛Phật 眾chúng 生sanh 如như 世thế 界giới 成thành 就tựu 品phẩm 。 通thông 有hữu 唯duy 成thành 無vô 有hữu 壞hoại 義nghĩa 。 成thành 壞hoại 之chi 剎sát 唯duy 屬thuộc 眾chúng 生sanh 。 彼bỉ 次thứ 與dữ 此thử 亦diệc 小tiểu 有hữu 異dị 。 以dĩ 法Pháp 界Giới 居cư 虛hư 空không 之chi 後hậu 。 眾chúng 生sanh 識thức 界giới 居cư 為vi 無vô 為vi 前tiền 。 且thả 依y 今kim 經kinh 以dĩ 辨biện 次thứ 者giả 。 先tiên 明minh 三tam 界giới 通thông 於ư 依y 正chánh 。 總tổng 辨biện 眾chúng 生sanh 所sở 依y 。 次thứ 云vân 世thế 界giới 通thông 於ư 染nhiễm 淨tịnh 。 次thứ 辨biện 法Pháp 界Giới 向hướng 上thượng 為vi 上thượng 四tứ 所sở 依y 。 向hướng 下hạ 。 與dữ 為vi 無vô 為vi 等đẳng 而nhi 為vi 所sở 依y 。 法Pháp 界Giới 是thị 總tổng 以dĩ 性tánh 從tùng 緣duyên 。 則tắc 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 眾chúng 生sanh 是thị 能năng 迷mê 之chi 人nhân 。 識thức 界giới 為vi 眾chúng 生sanh 之chi 本bổn 。 虛hư 空không 是thị 眾chúng 生sanh 等đẳng 住trú 處xứ 。 涅Niết 槃Bàn 是thị 眾chúng 生sanh 所sở 歸quy 。 煩phiền 惱não 是thị 能năng 迷mê 之chi 因nhân 。 行hành 兼kiêm 於ư 業nghiệp 則tắc 顯hiển 前tiền 皆giai 是thị 果quả 故cố 。 此thử 句cú 初sơ 有hữu 此thử 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 。 由do 煩phiền 惱não 因nhân 感cảm 界giới 成thành 壞hoại 。 次thứ 三tam 辨biện 反phản 源nguyên 之chi 人nhân 。 如Như 來Lai 下hạ 四tứ 辨biện 反phản 源nguyên 之chi 果quả 。 結kết 云vân 一nhất 切thiết 者giả 。 非phi 止chỉ 二nhị 十thập 故cố 也dã 。 第đệ 二nhị 應ứng 化hóa 智trí 。 亦diệc 具cụ 上thượng 三tam 。 謂vị 一nhất 列liệt 名danh 。 二nhị 依y 起khởi 。 三tam 釋thích 相tương/tướng 在tại 文văn 分phần/phân 二nhị 。 先tiên 標tiêu 名danh 總tổng 科khoa 。 後hậu 別biệt 中trung 十thập 句cú 下hạ 隨tùy 文văn 別biệt 釋thích 。 前tiền 中trung 即tức 將tương 躡niếp 經kinh 前tiền 文văn 。 釋thích 論luận 第đệ 二nhị 牒điệp 所sở 依y 起khởi 。 其kỳ 第đệ 三tam 釋thích 義nghĩa 易dị 解giải 不bất 舉cử 。 論luận 云vân 是thị 中trung 應ứng 化hóa 智trí 者giả 眾chúng 生sanh 應ứng 化hóa 等đẳng 差sai 別biệt 。 遠viễn 公công 云vân 。 然nhiên 化hóa 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 據cứ 始thỉ 起khởi 有hữu 分phân 別biệt 心tâm 。 而nhi 作tác 變biến 化hóa 。 二nhị 就tựu 息tức 想tưởng 論luận 。 物vật 見kiến 我ngã 化hóa 我ngã 實thật 不bất 化hóa 。 三tam 就tựu 真chân 實thật 說thuyết 。 緣duyên 起khởi 門môn 中trung 皆giai 是thị 真chân 實thật 作tác 因nhân 。 法Pháp 門môn 之chi 所sở 示thị 現hiện 。 今kim 依y 後hậu 義nghĩa 。 是thị 故cố 前tiền 緣duyên 集tập 智trí 而nhi 起khởi 化hóa 用dụng 。 第đệ 三tam 加gia 持trì 智trí 中trung 。 文văn 亦diệc 具cụ 三tam 。 初sơ 牒điệp 經kinh 立lập 名danh 。 二nhị 論luận 云vân 下hạ 辨biện 所sở 依y 起khởi 。 三tam 謂vị 依y 彼bỉ 下hạ 疏sớ/sơ 釋thích 論luận 依y 起khởi 。 便tiện 是thị 第đệ 三tam 段đoạn 中trung 釋thích 義nghĩa 。 常thường 化hóa 不bất 絕tuyệt 為vi 加gia 持trì 故cố 。 即tức 以dĩ 不bất 絕tuyệt 是thị 轉chuyển 義nghĩa 。 如như 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。
疏sớ/sơ 。 初sơ 三tam 不bất 斷đoạn 三Tam 寶Bảo 者giả 。 不bất 斷đoạn 是thị 三Tam 寶Bảo 中trung 持trì 義nghĩa 。 謂vị 佛Phật 種chủng 不bất 斷đoạn 。 即tức 是thị 佛Phật 持trì 等đẳng 。
疏sớ/sơ 。 願nguyện 等đẳng 因nhân 體thể 者giả 。 望vọng 上thượng 時thời 持trì 故cố 名danh 因nhân 體thể 。 就tựu 體thể 有hữu 二nhị 。 願nguyện 是thị 起khởi 行hành 方phương 便tiện 之chi 心tâm 。 供cúng 養dường 及cập 行hành 即tức 依y 願nguyện 。 正chánh 行hạnh 供cúng 養dường 。 攝nhiếp 福phước 行hành 攝nhiếp 智trí 故cố 。 第đệ 四tứ 微vi 細tế 智trí 中trung 文văn 三tam 。 一nhất 牒điệp 經kinh 標tiêu 名danh 。 二nhị 謂vị 智trí 下hạ 解giải 義nghĩa 。 三tam 故cố 論luận 下hạ 躡niếp 前tiền 辨biện 依y 起khởi 行hành 中trung 。 先tiên 舉cử 論luận 。 後hậu 謂vị 依y 前tiền 下hạ 疏sớ/sơ 釋thích 。 言ngôn 三tam 智trí 者giả 。 一nhất 應ứng 化hóa 。 二nhị 加gia 持trì 。 三tam 善thiện 集tập 。 即tức 前tiền 緣duyên 集tập 智trí 所sở 以dĩ 合hợp 者giả 。 集tập 智trí 是thị 智trí 應ứng 化hóa 是thị 悲bi 。 悲bi 智trí 無vô 礙ngại 為vi 佛Phật 微vi 細tế 。 疏sớ/sơ 非phi 但đãn 八bát 相tương/tướng 。 一nhất 具cụ 餘dư 七thất 者giả 。 但đãn 應ứng 化hóa 一nhất 智trí 。 即tức 能năng 令linh 一nhất 而nhi 具cụ 一nhất 切thiết 。 今kim 一nhất 一nhất 事sự 皆giai 具cụ 三tam 智trí 故cố 為vi 微vi 細tế 。 以dĩ 如Như 來Lai 證chứng 。 此thử 法Pháp 門môn 故cố 。 別biệt 有hữu 十thập 事sự 多đa 同đồng 八bát 相tương/tướng 。 八bát 相tương/tướng 不bất 具cụ 第đệ 五ngũ 密mật 處xứ 智trí 。 文văn 中trung 有hữu 四tứ 。 一nhất 標tiêu 名danh 。 二nhị 依y 護hộ 根căn 下hạ 辨biện 所sở 依y 起khởi 。 三tam 現hiện 麁thô 下hạ 釋thích 祕bí 密mật 義nghĩa 。 四tứ 初sơ 三tam 下hạ 釋thích 文văn 。 文văn 含hàm 多đa 義nghĩa 。 前tiền 諸chư 疏sớ/sơ 文văn 已dĩ 皆giai 具cụ 矣hĩ 。 第đệ 六lục 入nhập 劫kiếp 智trí 文văn 有hữu 五ngũ 。 一nhất 標tiêu 名danh 。 二nhị 依y 命mạng 行hành 下hạ 舉cử 論luận 依y 起khởi 。 三tam 謂vị 劫kiếp 下hạ 疏sớ/sơ 釋thích 論luận 含hàm 於ư 入nhập 劫kiếp 之chi 相tướng 。 四tứ 亦diệc 十thập 世thế 下hạ 結kết 成thành 玄huyền 門môn 。 五ngũ 以dĩ 得đắc 下hạ 出xuất 即tức 入nhập 所sở 以dĩ 。 第đệ 七thất 至chí 入nhập 道đạo 智trí 文văn 中trung 有hữu 四tứ 。 一nhất 標tiêu 名danh 。 二nhị 論luận 云vân 下hạ 依y 起khởi 。 三tam 謂vị 遍biến 入nhập 下hạ 疏sớ/sơ 釋thích 依y 起khởi 。 四tứ 別biệt 中trung 下hạ 釋thích 文văn 。 三tam 中trung 顯hiển 前tiền 標tiêu 名danh 具cụ 於ư 三tam 義nghĩa 。 一nhất 明minh 知tri 凡phàm 夫phu 道đạo 。 道đạo 謂vị 業nghiệp 惑hoặc 以dĩ 逆nghịch 順thuận 等đẳng 皆giai 所sở 知tri 故cố 。 二nhị 若nhược 約ước 下hạ 知tri 化hóa 凡phàm 夫phu 道đạo 。 謂vị 一nhất 切thiết 善thiện 法Pháp 。 論luận 名danh 對đối 治trị 。 即tức 順thuận 字tự 攝nhiếp 之chi 。 及cập 第đệ 三tam 知tri 化hóa 凡phàm 夫phu 即tức 是thị 佛Phật 道Đạo 。 文văn 正chánh 出xuất 此thử 。 四tứ 別biệt 中trung 總tổng 句cú 義nghĩa 通thông 三tam 義nghĩa 。 別biệt 顯hiển 三tam 種chủng 中trung 。 前tiền 二nhị 皆giai 第đệ 一nhất 知tri 。 凡phàm 夫phu 道đạo 其kỳ 中trung 觀quán 破phá 摶đoàn 聚tụ 者giả 。 四tứ 十thập 八bát 經kinh 當đương 具cụ 解giải 釋thích 。
疏sớ/sơ 。 次thứ 四tứ 句cú 能năng 化hóa 之chi 行hành 者giả 。 即tức 化hóa 凡phàm 夫phu 道đạo 。 亦diệc 兼kiêm 第đệ 三tam 知tri 凡phàm 夫phu 道đạo 。 即tức 是thị 佛Phật 道Đạo 。 後hậu 四tứ 化hóa 果quả 其kỳ 中trung 思tư 議nghị 等đẳng 並tịnh 如như 九cửu 地địa 。 第đệ 二nhị 解giải 脫thoát 下hạ 總tổng 有hữu 四tứ 對đối 。 疏sớ/sơ 中trung 已dĩ 配phối 義nghĩa 並tịnh 可khả 知tri 。 第đệ 五ngũ 釋thích 名danh 分phần/phân 。 疏sớ/sơ 今kim 此thử 一nhất 段đoạn 從tùng 所sở 受thọ 立lập 名danh 下hạ 。 此thử 文văn 有hữu 三tam 。 初sơ 此thử 上thượng 揀giản 別biệt 。 二nhị 引dẫn 論luận 釋thích 。 三tam 謂vị 佛Phật 身thân 下hạ 疏sớ/sơ 釋thích 論luận 。 然nhiên 此thử 一nhất 段đoạn 若nhược 從tùng 所sở 受thọ 應ưng 名danh 法Pháp 雨vũ 地địa 。 若nhược 從tùng 能năng 受thọ 應ưng 名danh 法pháp 海hải 地địa 。 今kim 從tùng 受thọ 處xứ 。 名danh 為vi 法Pháp 雲Vân 。 雲vân 當đương 佛Phật 身thân 而nhi 論luận 意ý 。 又hựu 以dĩ 聞văn 法Pháp 相tương 似tự 。 猶do 如như 虛hư 空không 。 則tắc 以dĩ 虛hư 空không 為vi 能năng 受thọ 。 菩Bồ 薩Tát 身thân 遍biến 覆phú 故cố 。 雲vân 為vi 所sở 受thọ 之chi 法Pháp 。 以dĩ 雲vân 義nghĩa 多đa 含hàm 故cố 論luận 影ảnh 出xuất 之chi 。 疏sớ/sơ 由do 前tiền 七thất 智trí 等đẳng 者giả 。 七thất 智trí 正chánh 是thị 此thử 地địa 別biệt 行hành 所sở 以dĩ 舉cử 之chi 。 成thành 就tựu 念niệm 力lực 偏thiên 語ngữ 受thọ 法pháp 之chi 德đức 。 此thử 智trí 實thật 成thành 下hạ 釋thích 經kinh 隨tùy 順thuận 無vô 量lượng 。 菩Bồ 提Đề 之chi 言ngôn 。 由do 因nhân 成thành 果quả 就tựu 故cố 云vân 隨tùy 順thuận 無vô 量lượng 。 菩Bồ 提Đề 無vô 量lượng 之chi 德đức 。 皆giai 隨tùy 順thuận 也dã 。
疏sớ/sơ 。 上thượng 二nhị 句cú 性tánh 故cố 者giả 。 論luận 一nhất 時thời 具cụ 云vân 聞văn 法Pháp 者giả 。 性tánh 故cố 作tác 故cố 二nhị 事sự 示thị 現hiện 。
疏sớ/sơ 。 離ly 破phá 之chi 謂vị 三tam 慧tuệ 下hạ 。 疏sớ/sơ 釋thích 論luận 大đại 法pháp 明minh 下hạ 。 牒điệp 論luận 釋thích 經kinh 。 然nhiên 今kim 經Kinh 云vân 安an 受thọ 攝nhiếp 持trì 。 論luận 經Kinh 云vân 受thọ 堪kham 思tư 持trì 。 思tư 即tức 是thị 攝nhiếp 。 堪kham 即tức 是thị 安an 。 受thọ 堪kham 雖tuy 倒đảo 俱câu 是thị 聞văn 慧tuệ 。 疏sớ/sơ 取thủ 義nghĩa 順thuận 經kinh 不bất 違vi 論luận 釋thích 。 餘dư 並tịnh 可khả 知tri 。 第đệ 六lục 神thần 通thông 力lực 有hữu 上thượng 無vô 上thượng 分phần/phân 。 智trí 慧tuệ 明minh 達đạt 。 即tức 起khởi 通thông 之chi 智trí 者giả 。 經kinh 但đãn 兩lưỡng 句cú 。 論luận 經kinh 亦diệc 但đãn 云vân 住trụ 此thử 地địa 於ư 智trí 慧tuệ 得đắc 上thượng 自tự 在tại 力lực 。 善thiện 擇trạch 大đại 智trí 神thần 通thông 。 隨tùy 心tâm 所sở 念niệm 。 而nhi 論luận 云vân 。 是thị 中trung 依y 內nội 者giả 有hữu 四tứ 種chủng 。 一nhất 不bất 思tư 議nghị 解giải 脫thoát 。 二nhị 三tam 昧muội 。 三tam 起Khởi 智Trí 陀Đà 羅La 尼Ni 。 四tứ 神thần 通thông 如như 前tiền 所sở 說thuyết 。 釋thích 曰viết 。 今kim 疏sớ/sơ 取thủ 意ý 。 各các 別biệt 配phối 經kinh 。 亦diệc 具cụ 此thử 四tứ 論luận 。 言ngôn 如như 前tiền 所sở 說thuyết 者giả 。 即tức 大đại 盡tận 分phần/phân 中trung 五ngũ 種chủng 大đại 。 但đãn 合hợp 智trí 及cập 陀đà 羅la 尼ni 耳nhĩ 。 以dĩ 陀đà 羅la 尼ni 。 智trí 為vi 體thể 故cố 。 此thử 之chi 二nhị 段đoạn 者giả 。 即tức 以dĩ 轉chuyển 變biến 外ngoại 事sự 為vi 神thần 通thông 自tự 相tương/tướng 故cố 。 疏sớ/sơ 無vô 所sở 不bất 融dung 故cố 能năng 一nhất 身thân 包bao 含hàm 無vô 外ngoại 者giả 。 此thử 金kim 剛cang 藏tạng 正chánh 用dụng 前tiền 作tác 住trụ 持trì 相tương/tướng 中trung 。 於ư 其kỳ 身thân 中trung 。 示thị 有hữu 無vô 量lượng 。 國quốc 土độ 莊trang 嚴nghiêm 之chi 事sự 。 及cập 於ư 自tự 身thân 示thị 現hiện 佛Phật 身thân 。 疏sớ/sơ 此thử 中trung 亦diệc 即tức 大đại 盡tận 中trung 事sự 者giả 。 前tiền 文văn 標tiêu 中trung 已dĩ 有hữu 五ngũ 大đại 。 今kim 復phục 結kết 之chi 。 故cố 云vân 亦diệc 是thị 。 謂vị 初sơ 總tổng 標tiêu 三tam 業nghiệp 。 即tức 神thần 通thông 自tự 在tại 。 餘dư 具cụ 五ngũ 大đại 。 一nhất 觀quán 察sát 三tam 世thế 。 即tức 第đệ 一nhất 智trí 大đại 。 二nhị 三tam 昧muội 境cảnh 界giới 。 即tức 第đệ 三tam 三tam 昧muội 大đại 。 三tam 智trí 慧tuệ 境cảnh 界giới 。 即tức 第đệ 四tứ 陀đà 羅la 尼ni 大đại 。 四tứ 遊du 戲hí 一nhất 切thiết 下hạ 。 即tức 第đệ 二nhị 解giải 脫thoát 大đại 。 五ngũ 變biến 化hóa 下hạ 。 即tức 第đệ 五ngũ 神thần 通thông 大đại 。 疏sớ/sơ 問vấn 中trung 即tức 舉cử 菩Bồ 薩Tát 疑nghi 佛Phật 者giả 。 謂vị 信tín 菩Bồ 薩Tát 神thần 通thông 。 謂vị 佛Phật 應ưng 不bất 勝thắng 。 前tiền 舉cử 佛Phật 疑nghi 菩Bồ 薩Tát 則tắc 謂vị 佛Phật 得đắc 。 亦diệc 疑nghi 菩Bồ 薩Tát 不bất 得đắc 故cố 問vấn 同đồng 意ý 別biệt 。 疏sớ/sơ 第đệ 二nhị 乃nãi 至chí 。 說thuyết 法Pháp 斷đoạn 疑nghi 等đẳng 者giả 。 文văn 中trung 有hữu 三tam 。 一nhất 正chánh 顯hiển 斷đoạn 疑nghi 。 二nhị 然nhiên 此thử 下hạ 文văn 下hạ 會hội 釋thích 經kinh 文văn 。 三tam 若nhược 準chuẩn 下hạ 依y 經kinh 解giải 釋thích 可khả 知tri 。 第đệ 八bát 地địa 影ảnh 像tượng 分phần/phân 。 於ư 中trung 分phần/phân 二nhị 。 先tiên 總tổng 料liệu 揀giản 。 後hậu 正chánh 釋thích 文văn 。 前tiền 中trung 有hữu 三tam 。 一nhất 約ước 二nhị 道đạo 分phân 別biệt 。 二nhị 約ước 修tu 顯hiển 分phân 別biệt 。 三tam 非phi 一nhất 異dị 分phân 別biệt 。 初sơ 即tức 論luận 意ý 。 於ư 中trung 三tam 。 一nhất 依y 經kinh 標tiêu 名danh 。 二nhị 前tiền 二nhị 下hạ 以dĩ 二nhị 德đức 收thu 之chi 。 三tam 依y 論luận 列liệt 釋thích 。 二nhị 中trung 遠viễn 公công 前tiền 三tam 皆giai 阿a 含hàm 。 今kim 以dĩ 海hải 喻dụ 十thập 德đức 互hỗ 遍biến 故cố 喻dụ 證chứng 德đức 。 此thử 二nhị 教giáo 證chứng 亦diệc 可khả 隔cách 句cú 相tương 對đối 。 池trì 望vọng 於ư 海hải 是thị 修tu 成thành 相tương 對đối 。 地địa 中trung 真chân 偽ngụy 合hợp 修tu 為vi 教giáo 。 如như 池trì 喻dụ 起khởi 修tu 之chi 行hành 。 海hải 喻dụ 捨xả 妄vọng 契khế 真chân 。 實thật 德đức 互hỗ 遍biến 猶do 如như 義nghĩa 大đại 。 第đệ 二nhị 小tiểu 喻dụ 第đệ 四tứ 珠châu 喻dụ 。 即tức 約ước 詮thuyên 就tựu 實thật 。 相tương 對đối 寄ký 言ngôn 顯hiển 十thập 如như 。 彼bỉ 十thập 山sơn 為vi 教giáo 智trí 。 真chân 體thể 無vô 二nhị 如như 珠châu 更cánh 含hàm 。 餘dư 義nghĩa 略lược 示thị 其kỳ 一nhất 。
疏sớ/sơ 。 前tiền 中trung 池trì 喻dụ 下hạ 。 第đệ 三tam 依y 論luận 列liệt 釋thích 標tiêu 功công 德đức 名danh 。 皆giai 是thị 論luận 文văn 。 餘dư 皆giai 疏sớ/sơ 釋thích 。 然nhiên 下hạ 論luận 隨tùy 文văn 釋thích 中trung 。 亦diệc 自tự 解giải 釋thích 。 釋thích 第đệ 一nhất 池trì 喻dụ 云vân 。 依y 本bổn 願nguyện 修tu 故cố 。 釋thích 第đệ 二nhị 山sơn 德đức 云vân 。 依y 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 增tăng 上thượng 行hành 十Thập 地Địa 故cố 。 釋thích 第đệ 三tam 海hải 喻dụ 云vân 。 因nhân 果quả 相tương 順thuận 故cố 。 今kim 十thập 德đức 遍biến 海hải 。 即tức 因nhân 順thuận 於ư 果quả 海hải 攬lãm 十thập 德đức 即tức 果quả 順thuận 於ư 因nhân 。 釋thích 第đệ 四tứ 珠châu 喻dụ 云vân 。 過quá 十thập 寶bảo 性tánh 即tức 障chướng 盡tận 證chứng 堅kiên 。
疏sớ/sơ 。 又hựu 十Thập 地Địa 有hữu 三tam 者giả 。 第đệ 二nhị 修tu 顯hiển 分phân 別biệt 。 以dĩ 修tu 成thành 法pháp 三tam 而nhi 收thu 四tứ 喻dụ 。 前tiền 二nhị 是thị 修tu 故cố 亦diệc 是thị 教giáo 。 次thứ 一nhất 是thị 成thành 亦diệc 順thuận 於ư 證chứng 。 三tam 是thị 法pháp 地địa 順thuận 佛Phật 果Quả 海hải 故cố 。 以dĩ 海hải 喻dụ 融dung 前tiền 二nhị 也dã 。 前tiền 二nhị 即tức 是thị 修tu 成thành 含hàm 池trì 山sơn 珠châu 之chi 三tam 喻dụ 也dã 。
疏sớ/sơ 。 又hựu 此thử 四tứ 喻dụ 下hạ 。 第đệ 三tam 非phi 一nhất 異dị 分phân 別biệt 。 於ư 中trung 四tứ 。 初sơ 約ước 因nhân 果quả 明minh 非phi 一nhất 異dị 。 二nhị 約ước 前tiền 後hậu 。 三tam 結kết 成thành 圓viên 融dung 。 四tứ 結kết 示thị 本bổn 意ý 。 今kim 初sơ 分phần/phân 二nhị 。 先tiên 總tổng 標tiêu 。 後hậu 初sơ 一nhất 之chi 下hạ 別biệt 顯hiển 。 池trì 非phi 是thị 海hải 故cố 云vân 始thỉ 異dị 。 入nhập 海hải 即tức 池trì 之chi 水thủy 故cố 云vân 終chung 同đồng 。 同đồng 異dị 先tiên 後hậu 即tức 始thỉ 差sai 別biệt 終chung 無vô 差sai 也dã 。 二nhị 出xuất 喻dụ 一nhất 佛Phật 智trí 地địa 出xuất 十Thập 地Địa 山sơn 故cố 。 云vân 無vô 差sai 之chi 差sai 。 上thượng 二nhị 下hạ 結kết 前tiền 生sanh 後hậu 。 三tam 海hải 則tắc 因nhân 果quả 交giao 徹triệt 。 四tứ 珠châu 雖tuy 一nhất 證chứng 智trí 不bất 礙ngại 分phần/phân 十thập 。
疏sớ/sơ 。 又hựu 初sơ 喻dụ 前tiền 後hậu 體thể 別biệt 下hạ 。 第đệ 二nhị 約ước 前tiền 後hậu 論luận 非phi 一nhất 異dị 則tắc 十Thập 地Địa 相tương 望vọng 以dĩ 為vi 前tiền 後hậu 。
疏sớ/sơ 。 初sơ 一nhất 即tức 是thị 圓viên 家gia 漸tiệm 者giả 下hạ 。 第đệ 三tam 結kết 歸quy 圓viên 融dung 。 此thử 言ngôn 自tự 天thiên 台thai 生sanh 。 而nhi 小tiểu 不bất 同đồng 。 彼bỉ 處xứ 漸tiệm 圓viên 是thị 漸tiệm 教giáo 家gia 圓viên 。 今kim 亦diệc 圓viên 教giáo 行hành 布bố 之chi 極cực 耳nhĩ 。 圓viên 圓viên 亦diệc 與dữ 彼bỉ 不bất 同đồng 。 乃nãi 是thị 初sơ 後hậu 圓viên 融dung 名danh 圓viên 圓viên 。 非phi 圓viên 教giáo 圓viên 滿mãn 名danh 圓viên 圓viên 也dã 。 是thị 知tri 上thượng 取thủ 相tương/tướng 顯hiển 。 前tiền 二nhị 喻dụ 教giáo 後hậu 二nhị 喻dụ 證chứng 。 理lý 實thật 四tứ 喻dụ 。 一nhất 一nhất 之chi 中trung 。 皆giai 有hữu 教giáo 證chứng 。 如như 珠châu 喻dụ 體thể 即tức 證chứng 治trị 穿xuyên 等đẳng 教giáo 。 池trì 初sơ 四tứ 河hà 即tức 是thị 於ư 教giáo 入nhập 海hải 為vi 證chứng 。 故cố 約ước 非phi 一nhất 皆giai 是thị 教giáo 道đạo 。 約ước 非phi 異dị 義nghĩa 皆giai 是thị 證chứng 道đạo 。 又hựu 非phi 一nhất 非phi 異dị 。 二nhị 義nghĩa 不bất 同đồng 。 即tức 是thị 教giáo 道đạo 互hỗ 融dung 為vi 證chứng 。 勿vật 滯trệ 語ngữ 言ngôn 。
疏sớ/sơ 。 上thượng 來lai 所sở 解giải 下hạ 。 第đệ 四tứ 結kết 示thị 本bổn 意ý 。 言ngôn 上thượng 來lai 解giải 者giả 。 唯duy 除trừ 四tứ 喻dụ 。 喻dụ 四tứ 功công 德đức 餘dư 皆giai 疏sớ/sơ 意ý 。 故cố 云vân 在tại 論luận 雖tuy 無vô 。
疏sớ/sơ 。 今kim 初sơ 修tu 行hành 德đức 中trung 下hạ 釋thích 文văn 。 然nhiên 論luận 但đãn 云vân 是thị 中trung 修tu 功công 德đức 者giả 。 依y 本bổn 願nguyện 力lực 修tu 行hành 以dĩ 四Tứ 攝Nhiếp 法Pháp 。 作tác 利lợi 益ích 行hành 。 自tự 善thiện 增tăng 長trưởng 及cập 得đắc 菩Bồ 提Đề 自tự 利lợi 益ích 行hành 。 應ưng 知tri 。 次thứ 論luận 牒điệp 經kinh 帖# 義nghĩa 文văn 意ý 可khả 知tri 疏sớ/sơ 第đệ 二nhị 總tổng 以dĩ 喻dụ 顯hiển 中trung 。 然nhiên 此thử 十thập 山sơn 與dữ 俱câu 舍xá 論luận 多đa 同đồng 小tiểu 異dị 。 彼bỉ 偈kệ 云vân 。 蘇tô 迷mê 盧lô 處xứ 中trung 。 次thứ 踰du 健kiện 達đạt 羅la 伊Y 沙Sa 陀Đà 羅La 山sơn 。 揭yết 地địa 洛lạc 迦ca 山sơn 蘇tô 達đạt 梨lê 舍xá 那na 頞át 濕thấp 縛phược 羯yết 拏noa 毘tỳ 那na 怛đát 迦ca 山sơn 尼ni 民dân 達đạt 羅la 山sơn 。 於ư 大đại 洲châu 等đẳng 外ngoại 有hữu 鐵thiết 輪luân 圍vi 山sơn 。 前tiền 七thất 金kim 所sở 成thành 蘇tô 迷mê 盧lô 四tứ 寶bảo 。 釋thích 於ư 梵Phạm 名danh 如như 昇thăng 須Tu 彌Di 山Sơn 頂đảnh 品phẩm 。 然nhiên 須Tu 彌Di 處xứ 中trung 。 次thứ 七thất 金kim 繞nhiễu 輪luân 圍vi 。 第đệ 九cửu 今kim 有hữu 十thập 山sơn 為vi 次thứ 。 又hựu 別biệt 為vi 順thuận 十Thập 地Địa 所sở 出xuất 異dị 故cố 。 一nhất 雪tuyết 二nhị 香hương 。 俱câu 舍xá 九cửu 中trung 所sở 無vô 。 三tam 鞞bệ 陀đà 梨lê 陀đà 梨lê 亦diệc 云vân 馱đà 羅la 。 下hạ 偈kệ 復phục 云vân 毘tỳ 陀đà 。 則tắc 正chánh 當đương 第đệ 三tam 。 伊Y 沙Sa 陀Đà 羅La 。 此thử 云vân 持trì 軸trục 。 與dữ 種chủng 種chủng 持trì 義nghĩa 亦diệc 大đại 同đồng 。 四tứ 神thần 仙tiên 應ưng 是thị 第đệ 五ngũ 蘇tô 迷mê 梨lê 舍xá 那na 。 此thử 云vân 善thiện 見kiến 以dĩ 仙tiên 居cư 故cố 。 五ngũ 由do 乾can/kiền/càn 陀đà 羅la 。 即tức 第đệ 二nhị 持trì 雙song 。 六lục 馬mã 耳nhĩ 全toàn 同đồng 第đệ 六lục 頞át 濕thấp 縛phược 羯yết 拏noa 。 七thất 尼Ni 民Dân 陀Đà 羅La 。 全toàn 同đồng 第đệ 八bát 。 彼bỉ 卻khước 無vô 翻phiên 。 但đãn 約ước 形hình 名danh 為vi 魚ngư 嘴chủy 。 八bát 斫chước 羯yết 羅la 同đồng 彼bỉ 第đệ 九cửu 。 九cửu 計kế 都đô 末mạt 底để 義nghĩa 同đồng 揭yết 地địa 落lạc 迦ca 。 彼bỉ 亦diệc 無vô 翻phiên 。 但đãn 說thuyết 其kỳ 相tương/tướng 故cố 。 論luận 經kinh 名danh 眾chúng 相tướng 山sơn 。 十thập 蘇tô 迷mê 盧lô 全toàn 同đồng 第đệ 一nhất 。 既ký 加gia 香hương 雪tuyết 應ưng 除trừ 象tượng 鼻tị 。 三tam 藏tạng 楚sở 夏hạ 既ký 各các 不bất 同đồng 。 言ngôn 詞từ 輕khinh 重trọng 難nạn/nan 為vi 剋khắc 定định 。
疏sớ/sơ 。 第đệ 三tam 法pháp 喻dụ 對đối 顯hiển 中trung 二nhị 。 先tiên 明minh 山sơn 體thể 。 後hậu 若nhược 語ngữ 下hạ 辨biện 其kỳ 所sở 有hữu 。 於ư 中trung 二nhị 。 一nhất 直trực 辨biện 所sở 有hữu 以dĩ 況huống 於ư 法pháp 。 二nhị 論luận 以dĩ 義nghĩa 揀giản 。 今kim 初sơ 文văn 並tịnh 可khả 知tri 。 但đãn 計kế 都đô 山sơn 並tịnh 大đại 力lực 修tu 羅la 處xứ 者giả 。 準chuẩn 經kinh 論luận 說thuyết 。 修tu 羅la 總tổng 有hữu 五ngũ 種chủng 住trú 處xứ 。 一nhất 在tại 地địa 上thượng 。 一nhất 最tối 居cư 下hạ 。 最tối 居cư 下hạ 者giả 。 在tại 於ư 海hải 底để 。 即tức 毘Tỳ 摩Ma 質Chất 多Đa 羅La 阿A 修Tu 羅La 王Vương 。 其kỳ 力lực 最tối 大đại 。 統thống 領lãnh 無vô 量lượng 修tu 羅la 眷quyến 屬thuộc 。 次thứ 上thượng 二nhị 萬vạn 一nhất 千thiên 由do 旬tuần 。 有hữu 阿a 修tu 羅la 王vương 。 名danh 曰viết 勇dũng 健kiện 威uy 勢thế 次thứ 劣liệt 。 亦diệc 統thống 無vô 量lượng 修tu 羅la 眷quyến 屬thuộc 。 次thứ 上thượng 二nhị 萬vạn 一nhất 千thiên 由do 旬tuần 。 有hữu 修tu 羅la 王vương 。 名danh 曰viết 花hoa 鬘man 威uy 勢thế 轉chuyển 弱nhược 。 亦diệc 統thống 無vô 量lượng 修tu 羅la 眷quyến 屬thuộc 。 次thứ 上thượng 二nhị 萬vạn 一nhất 千thiên 由do 旬tuần 。 有hữu 修tu 羅la 王vương 。 名danh 曰viết 羅La 睺Hầu 。 勢thế 力lực 最tối 劣liệt 。 亦diệc 統thống 無vô 量lượng 修tu 羅la 眷quyến 屬thuộc 。 今kim 此thử 所sở 說thuyết 應ưng 是thị 彼bỉ 王vương 。 最tối 居cư 上thượng 者giả 。
疏sớ/sơ 。 論luận 云vân 前tiền 三tam 下hạ 。 第đệ 二nhị 論luận 以dĩ 義nghĩa 揀giản 。 於ư 中trung 二nhị 。 先tiên 舉cử 論luận 釋thích 喻dụ 。 後hậu 論luận 但đãn 顯hiển 喻dụ 下hạ 疏sớ/sơ 義nghĩa 釋thích 。 今kim 其kỳ 四tứ 地địa 道Đạo 品Phẩm 即tức 第đệ 一nhất 治trị 貧bần 窮cùng 。 五ngũ 地địa 即tức 第đệ 二nhị 治trị 死tử 。 七thất 地địa 即tức 第đệ 三tam 治trị 儉kiệm 。 八bát 地địa 即tức 第đệ 四tứ 治trị 不bất 調điều 伏phục 。 九cửu 地địa 即tức 第đệ 五ngũ 治trị 惡ác 業nghiệp 。 十Thập 地Địa 即tức 第đệ 六lục 治trị 修tu 羅la 。 並tịnh 可khả 知tri 。 疏sớ/sơ 二nhị 互hỗ 相tương 顯hiển 者giả 。 前tiền 意ý 但đãn 因nhân 依y 果quả 。 今kim 則tắc 互hỗ 依y 於ư 中trung 有hữu 四tứ 。 一nhất 正chánh 明minh 互hỗ 顯hiển 。 二nhị 論luận 云vân 下hạ 義nghĩa 引dẫn 海hải 喻dụ 證chứng 。 三tam 前tiền 言ngôn 依y 地địa 下hạ 會hội 違vi 。 四tứ 又hựu 地địa 則tắc 但đãn 依y 下hạ 揀giản 二nhị 別biệt 相tướng 。 相tương/tướng 別biệt 有hữu 三tam 。 一nhất 但đãn 依y 兼kiêm 入nhập 別biệt 。 二nhị 又hựu 山sơn 在tại 海hải 下hạ 顯hiển 非phi 即tức 離ly 別biệt 。 三tam 又hựu 山sơn 出xuất 海hải 下hạ 等đẳng 不bất 等đẳng 別biệt 。 疏sớ/sơ 合hợp 中trung 總tổng 云vân 下hạ 疏sớ/sơ 文văn 分phần/phân 四tứ 。 一nhất 順thuận 釋thích 不bất 奪đoạt 。 二nhị 若nhược 奪đoạt 下hạ 反phản 以dĩ 成thành 立lập 。 三tam 喻dụ 中trung 下hạ 會hội 通thông 法pháp 喻dụ 。 成thành 俱câu 不bất 奪đoạt 。 以dĩ 喻dụ 中trung 云vân 得đắc 大đại 海hải 名danh 不bất 可khả 移di 奪đoạt 。 明minh 約ước 果quả 也dã 。 法pháp 合hợp 則tắc 云vân 名danh 菩Bồ 薩Tát 行hành 。 不bất 可khả 移di 奪đoạt 。 故cố 知tri 約ước 因nhân 。 四tứ 故cố 論luận 下hạ 別biệt 引dẫn 論luận 證chứng 成thành 。 由do 經kinh 影ảnh 略lược 故cố 論luận 雙song 明minh 。 然nhiên 論luận 具cụ 云vân 難nan 度độ 能năng 度độ 大đại 果quả 功công 德đức 者giả 。 因nhân 果quả 相tương 順thuận 故cố 十Thập 地Địa 如như 大đại 海hải 難nan 度độ 能năng 度độ 。 得đắc 大đại 菩Bồ 提Đề 果quả 故cố 。 今kim 以dĩ 言ngôn 揀giản 之chi 故cố 論luận 易dị 了liễu 。 然nhiên 上thượng 說thuyết 有hữu 三tam 種chủng 地địa 。 一nhất 修tu 地địa 。 二nhị 成thành 地địa 。 三tam 法pháp 地địa 。 今kim 明minh 相tướng 正chánh 順thuận 在tại 後hậu 二nhị 度độ 即tức 到đáo 也dã 。 疏sớ/sơ 以dĩ 深thâm 廣quảng 故cố 者giả 六lục 深thâm 七thất 廣quảng 餘dư 可khả 知tri 。 然nhiên 涅Niết 槃Bàn 三tam 十thập 三Tam 明Minh 。 海hải 有hữu 八bát 德đức 。 一nhất 者giả 漸tiệm 漸tiệm 轉chuyển 深thâm 。 二nhị 者giả 深thâm 難nan 得đắc 底để 。 三tam 者giả 同đồng 一nhất 鹹hàm 味vị 。 四tứ 者giả 潮triều 不bất 過quá 限hạn 。 五ngũ 者giả 有hữu 種chủng 種chủng 寶bảo 藏tạng 。 六lục 者giả 大đại 身thân 眾chúng 生sanh 所sở 居cư 。 七thất 者giả 不bất 宿túc 死tử 屍thi 。 八bát 者giả 一nhất 切thiết 萬vạn 流lưu 大đại 雨vũ 投đầu 之chi 。 不bất 增tăng 不bất 減giảm 。 釋thích 曰viết 。 彼bỉ 經kinh 通thông 喻dụ 佛Phật 法Pháp 廣quảng 有hữu 合hợp 相tương/tướng 。 今kim 喻dụ 次thứ 第đệ 喻dụ 於ư 十Thập 地Địa 。 故cố 加gia 至chí 十thập 不bất 同đồng 彼bỉ 次thứ 。 疏sớ/sơ 第đệ 四tứ 寶bảo 珠châu 喻dụ 中trung 合hợp 於ư 十thập 寶bảo 者giả 。 八bát 輩bối 為vi 八bát 緣Duyên 覺Giác 果quả 行hành 為vi 二nhị 。 總tổng 成thành 為vi 十thập 。 緣Duyên 覺Giác 根căn 利lợi 不bất 數số 入nhập 觀quán 故cố 。 無vô 多đa 果quả 依y 學học 無Vô 學Học 。 但đãn 分phân 為vi 二nhị 。 無vô 利lợi 生sanh 用dụng 者giả 。 合hợp 不bất 能năng 出xuất 寶bảo 。 下hạ 引dẫn 論luận 出xuất 故cố 取thủ 者giả 。 正chánh 證chứng 出xuất 寶bảo 兼kiêm 出xuất 海hải 義nghĩa 。 疏sớ/sơ 一nhất 出xuất 功công 德đức 。 論luận 具cụ 云vân 一nhất 出xuất 功công 德đức 選tuyển 擇trạch 而nhi 取thủ 以dĩ 善thiện 觀quán 故cố 。 疏sớ/sơ 已dĩ 折chiết 開khai 解giải 釋thích 。 大đại 文văn 第đệ 九cửu 利lợi 益ích 分phần/phân 。 供cúng 養dường 功công 德đức 者giả 。 非phi 謂vị 供cúng 養dường 能năng 生sanh 功công 德đức 。 顯hiển 此thử 法pháp 勝thắng 能năng 令linh 供cúng 養dường 。 是thị 地địa 功công 德đức 上thượng 生sanh 信tín 亦diệc 然nhiên 。 疏sớ/sơ 然nhiên 聞văn 有hữu 二nhị 義nghĩa 下hạ 。 疏sớ/sơ 文văn 分phần/phân 二nhị 。 先tiên 正chánh 釋thích 順thuận 明minh 不bất 取thủ 聞văn 相tương/tướng 。 即tức 涅Niết 槃Bàn 經Kinh 云vân 。 若nhược 有hữu 聞văn 經Kinh 。 不bất 作tác 聞văn 相tương/tướng 。 不bất 作tác 說thuyết 相tương/tướng 。 不bất 作tác 句cú 相tương/tướng 不bất 作tác 字tự 相tương/tướng 。 如như 是thị 一nhất 切thiết 。 乃nãi 為vi 聞văn 經Kinh 。 釋thích 曰viết 。 此thử 稱xưng 理lý 而nhi 聞văn 如như 前tiền 已dĩ 引dẫn 。 從tùng 初sơ 後hậu 圓viên 融dung 。 即tức 此thử 經Kinh 意ý 。 言ngôn 等đẳng 佛Phật 者giả 此thử 經Kinh 說thuyết 佛Phật 智trí 慧tuệ 觀quán 境cảnh 。 今kim 能năng 正chánh 聞văn 如như 彼bỉ 真chân 觀quán 故cố 云vân 等đẳng 佛Phật 。 疏sớ/sơ 聞văn 已dĩ 等đẳng 佛Phật 下hạ 通thông 妨phương 。 先tiên 妨phương 。 後hậu 若nhược 更cánh 下hạ 答đáp 。 亦diệc 由do 一nhất 多đa 。 無vô 障chướng 礙ngại 故cố 。
疏sớ/sơ 。 第đệ 二nhị 動động 地địa 者giả 。 然nhiên 準chuẩn 論luận 經Kinh 云vân 一nhất 動động 。 二nhị 踊dũng 。 三tam 上thượng 去khứ 。 四tứ 起khởi 。 五ngũ 下hạ 去khứ 。 六lục 吼hống 。 遠viễn 公công 釋thích 云vân 。 上thượng 去khứ 是thị 令linh 人nhân 覺giác 。 下hạ 去khứ 謂vị 振chấn 下hạ 。 如như 世thế 虛hư 物vật 振chấn 撼# 。 餘dư 如như 華hoa 藏tạng 品phẩm 。 餘dư 文văn 可khả 知tri 。
十Thập 定Định 品Phẩm 第đệ 二nhị 十thập 七thất
☸ Phẩm 27:
疏sớ/sơ 。 謂vị 前tiền 明minh 普phổ 門môn 中trung 所sở 具cụ 差sai 別biệt 正chánh 位vị 等đẳng 者giả 。 此thử 中trung 意ý 有hữu 三tam 節tiết 。 初sơ 第đệ 二nhị 會hội 為vi 所sở 依y 普phổ 門môn 。 次thứ 四tứ 會hội 即tức 普phổ 門môn 差sai 別biệt 。 此thử 會hội 即tức 會hội 別biệt 歸quy 普phổ 。 初sơ 即tức 根căn 本bổn 。 次thứ 即tức 依y 本bổn 起khởi 末mạt 。 後hậu 即tức 會hội 末mạt 歸quy 本bổn 故cố 言ngôn 重trọng/trùng 會hội 普phổ 光quang 。 意ý 在tại 斯tư 矣hĩ 。 言ngôn 等đẳng 妙diệu 二nhị 位vị 全toàn 同đồng 如Như 來Lai 普phổ 光quang 明minh 智trí 者giả 。 結kết 成thành 人nhân 普phổ 所sở 以dĩ 。 以dĩ 此thử 會hội 說thuyết 等đẳng 妙diệu 二nhị 覺giác 二nhị 覺giác 全toàn 同đồng 普phổ 光quang 明minh 智trí 。 即tức 是thị 會hội 歸quy 之chi 義nghĩa 。 問vấn 等đẳng 覺giác 同đồng 妙diệu 覺giác 於ư 理lý 可khả 然nhiên 。 妙diệu 覺giác 之chi 外ngoại 何hà 有hữu 如Như 來Lai 普phổ 光quang 明minh 智trí 。 為vi 所sở 同đồng 耶da 。 答đáp 說thuyết 等đẳng 覺giác 說thuyết 妙diệu 覺giác 即tức 是thị 約ước 位vị 。 普phổ 光quang 明minh 智trí 不bất 屬thuộc 因nhân 果quả 該cai 通thông 因nhân 果quả 。 其kỳ 由do 自tự 覺giác 聖thánh 智trí 超siêu 絕tuyệt 因nhân 果quả 故cố 。 七thất 卷quyển 楞lăng 伽già 妙diệu 覺giác 位vị 外ngoại 。 更cánh 立lập 自tự 覺giác 聖thánh 智trí 之chi 位vị 。 亦diệc 猶do 佛Phật 性tánh 有hữu 因nhân 有hữu 因nhân 因nhân 有hữu 果quả 有hữu 果quả 果quả 。 以dĩ 因nhân 取thủ 之chi 是thị 因nhân 佛Phật 性tánh 。 以dĩ 果quả 取thủ 之chi 是thị 果quả 佛Phật 性tánh 。 然nhiên 則tắc 佛Phật 性tánh 。 非phi 因nhân 非phi 果quả 。 普phổ 光quang 明minh 智trí 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 體thể 絕tuyệt 因nhân 果quả 為vi 因nhân 果quả 依y 。 果quả 方phương 究cứu 竟cánh 故cố 云vân 如Như 來Lai 普phổ 光quang 明minh 智trí 。
疏sớ/sơ 。 二nhị 約ước 次thứ 第đệ 等đẳng 者giả 。 疏sớ/sơ 文văn 分phần/phân 二nhị 第đệ 一nhất 正chánh 明minh 次thứ 第đệ 。 二nhị 以dĩ 極cực 果quả 下hạ 釋thích 妨phương 。 於ư 中trung 二nhị 難nạn/nan 。 一nhất 釋thích 重trọng/trùng 會hội 。 二nhị 通thông 躡niếp 迹tích 之chi 難nạn/nan 。 今kim 初sơ 謂vị 有hữu 難nạn/nan 言ngôn 。 若nhược 次thứ 第đệ 明minh 位vị 何hà 以dĩ 重trọng/trùng 會hội 普phổ 光quang 故cố 。 為vi 此thử 通thông 。 後hậu 謂vị 前tiền 依y 本bổn 不bất 動động 下hạ 。 顯hiển 其kỳ 所sở 以dĩ 。 何hà 以dĩ 極cực 果quả 由do 於ư 始thỉ 信tín 。 信tín 依y 本bổn 智trí 而nhi 起khởi 。 今kim 不bất 離ly 本bổn 智trí 故cố 。 斯tư 則tắc 以dĩ 因nhân 成thành 果quả 。 攝nhiếp 果quả 酬thù 因nhân 。 然nhiên 因nhân 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 約ước 本bổn 有hữu 恆Hằng 沙sa 性tánh 德đức 。 信tín 解giải 行hạnh 願nguyện 等đẳng 無vô 不bất 具cụ 故cố 。 二nhị 約ước 修tu 起khởi 。 謂vị 依y 本bổn 信tín 德đức 而nhi 起khởi 信tín 心tâm 。 依y 本bổn 解giải 德đức 而nhi 起khởi 解giải 心tâm 。 如như 起khởi 信tín 云vân 。 以dĩ 知tri 法pháp 性tánh 無vô 慳san 貪tham 故cố 。 隨tùy 順thuận 修tu 行hành 。 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 等đẳng 故cố 。 一nhất 一nhất 修tu 起khởi 皆giai 帶đái 本bổn 有hữu 俱câu 來lai 至chí 果quả 。 無vô 間gian 道đạo 中trung 一nhất 時thời 頓đốn 圓viên 。 解giải 脫thoát 道đạo 中trung 因nhân 果quả 交giao 徹triệt 。 名danh 為vi 得đắc 果quả 。 果quả 亦diệc 有hữu 二nhị 。 一nhất 者giả 本bổn 有hữu 。 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 。 一nhất 切thiết 佛Phật 法Pháp 。 本bổn 覺giác 具cụ 故cố 。 二nhị 者giả 修tu 起khởi 今kim 證chứng 菩Bồ 提Đề 始thỉ 覺giác 悟ngộ 故cố 。 始thỉ 覺giác 同đồng 本bổn 無vô 復phục 始thỉ 本bổn 之chi 異dị 名danh 究cứu 竟cánh 覺giác 則tắc 二nhị 果quả 無vô 礙ngại 。 然nhiên 二nhị 因nhân 本bổn 從tùng 本bổn 覺giác 體thể 上thượng 起khởi 來lai 。 則tắc 二nhị 因nhân 與dữ 本bổn 覺giác 無vô 礙ngại 。 始thỉ 覺giác 既ký 同đồng 本bổn 覺giác 。 則tắc 二nhị 果quả 全toàn 同đồng 於ư 二nhị 因nhân 則tắc 二nhị 因nhân 與dữ 果quả 交giao 徹triệt 故cố 。 因nhân 該cai 果quả 海hải 果quả 徹triệt 因nhân 源nguyên 。 故cố 今kim 重trọng/trùng 會hội 普phổ 光quang 。 表biểu 斯tư 玄huyền 趣thú 。 問vấn 若nhược 此thử 交giao 徹triệt 即tức 是thị 圓viên 融dung 。 何hà 名danh 次thứ 第đệ 。 答đáp 雖tuy 帶đái 本bổn 有hữu 起khởi 因nhân 。 因nhân 亦diệc 次thứ 第đệ 。 先tiên 因nhân 後hậu 果quả 。 得đắc 果quả 雖tuy 該cai 於ư 因nhân 亦diệc 成thành 次thứ 第đệ 故cố 。 得đắc 果quả 後hậu 方phương 說thuyết 融dung 前tiền 。 前tiền 圓viên 融dung 中trung 若nhược 因nhân 若nhược 果quả 。 並tịnh 是thị 普phổ 光quang 明minh 智trí 差sai 別biệt 之chi 德đức 。 別biệt 常thường 依y 普phổ 。 不bất 相tương 捨xả 離ly 。 說thuyết 有hữu 前tiền 後hậu 成thành 在tại 一nhất 時thời 故cố 不bất 同đồng 也dã 。
疏sớ/sơ 。 後hậu 出xuất 現hiện 因nhân 果quả 下hạ 。 二nhị 通thông 躡niếp 跡tích 之chi 難nạn/nan 。 謂vị 有hữu 難nạn/nan 云vân 。 極cực 果quả 由do 於ư 始thỉ 信tín 。 重trọng/trùng 會hội 普phổ 光quang 極cực 果quả 之chi 後hậu 何hà 得đắc 更cánh 有hữu 平bình 等đẳng 因nhân 果quả 。 故cố 為vi 此thử 通thông 。 明minh 此thử 因nhân 果quả 皆giai 屬thuộc 極cực 果quả 。 故cố 不bất 違vi 理lý 。 疏sớ/sơ 品phẩm 以dĩ 普phổ 賢hiền 三tam 昧muội 無vô 礙ngại 自tự 在tại 。 無vô 邊biên 大đại 用dụng 。 而nhi 為vi 宗tông 趣thú 者giả 。 不bất 同đồng 前tiền 文văn 宗tông 趣thú 。 別biệt 說thuyết 者giả 有hữu 二nhị 義nghĩa 故cố 。 一nhất 者giả 例lệ 前tiền 。 令linh 物vật 證chứng 入nhập 為vi 趣thú 二nhị 者giả 令linh 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 亦diệc 得đắc 無vô 礙ngại 自tự 在tại 。 無vô 邊biên 大đại 用dụng 。 而nhi 為vi 其kỳ 趣thú 。 則tắc 此thử 疏sớ/sơ 文văn 通thông 宗tông 通thông 趣thú 。 疏sớ/sơ 正chánh 釋thích 文văn 下hạ 文văn 分phần/phân 二nhị 。 先tiên 總tổng 科khoa 因nhân 果quả 。 後hậu 別biệt 顯hiển 因nhân 門môn 。 前tiền 中trung 亦diệc 二nhị 。 先tiên 正chánh 科khoa 。 後hậu 然nhiên 六lục 品phẩm 之chi 因nhân 下hạ 解giải 妨phương 難nạn/nan 。 此thử 有hữu 二nhị 難nạn/nan 。 今kim 初sơ 正chánh 通thông 重trọng/trùng 會hội 之chi 難nạn/nan 。 謂vị 有hữu 難nạn/nan 云vân 。 若nhược 約ước 差sai 別biệt 因nhân 果quả 者giả 。 因nhân 因nhân 不bất 同đồng 。 因nhân 與dữ 果quả 異dị 。 如như 何hà 等đẳng 覺giác 之chi 因nhân 與dữ 妙diệu 覺giác 果quả 。 同đồng 會hội 而nhi 說thuyết 。 故cố 今kim 答đáp 云vân 。 若nhược 約ước 差sai 別biệt 不bất 合hợp 同đồng 會hội 。 有hữu 圓viên 融dung 義nghĩa 所sở 以dĩ 得đắc 同đồng 。 故cố 云vân 若nhược 約ước 圓viên 融dung 等đẳng 同đồng 果quả 相tương/tướng 故cố 。 疏sớ/sơ 果quả 是thị 對đối 因nhân 下hạ 。 二nhị 有hữu 難nạn/nan 云vân 。 若nhược 爾nhĩ 因nhân 是thị 圓viên 融dung 可khả 同đồng 果quả 會hội 。 果quả 是thị 差sai 別biệt 之chi 果quả 何hà 得đắc 同đồng 因nhân 會hội 。 耶da 。 故cố 今kim 答đáp 云vân 。 只chỉ 緣duyên 是thị 差sai 別biệt 果quả 對đối 因nhân 說thuyết 果quả 。 是thị 相tương 待đãi 之chi 果quả 劣liệt 故cố 同đồng 因nhân 之chi 會hội 又hựu 復phục 難nạn/nan 云vân 。 對đối 因nhân 之chi 果quả 劣liệt 故cố 同đồng 因nhân 之chi 會hội 。 平bình 等đẳng 因nhân 果quả 因nhân 果quả 俱câu 勝thắng 何hà 同đồng 此thử 會hội 。 故cố 今kim 通thông 云vân 。 平bình 等đẳng 因nhân 果quả 由do 差sai 別biệt 成thành 。 若nhược 無vô 差sai 別biệt 。 平bình 等đẳng 無vô 依y 故cố 須tu 同đồng 會hội 。
疏sớ/sơ 。 今kim 初sơ 此thử 因nhân 下hạ 。 第đệ 二nhị 唯duy 顯hiển 因nhân 門môn 。 但đãn 釋thích 六lục 品phẩm 。 疏sớ/sơ 文văn 分phần/phân 三tam 。 初sơ 總tổng 彰chương 大đại 旨chỉ 。 二nhị 引dẫn 教giáo 成thành 立lập 。 三tam 決quyết 斷đoán 有hữu 無vô 。 今kim 初sơ 以dĩ 諸chư 古cổ 德đức 不bất 立lập 等đẳng 覺giác 。 故cố 案án 定định 有hữu 。 疏sớ/sơ 是thị 以dĩ 諸chư 教giáo 下hạ 。 二nhị 引dẫn 教giáo 成thành 立lập 。 雖tuy 有hữu 開khai 合hợp 疏sớ/sơ 意ý 扶phù 開khai 。 故cố 下hạ 結kết 云vân 有hữu 等đẳng 覺giác 明minh 矣hĩ 。 引dẫn 二nhị 經kinh 一nhất 論luận 文văn 有hữu 二nhị 節tiết 。 二nhị 經kinh 一nhất 開khai 一nhất 合hợp 。 一nhất 論luận 具cụ 於ư 開khai 合hợp 。 說thuyết 六lục 種chủng 性tánh 及cập 六lục 堅kiên 六lục 忍nhẫn 等đẳng 者giả 。 即tức 彼bỉ 經kinh 第đệ 一nhất 品phẩm 。 當đương 第đệ 三tam 賢hiền 聖thánh 覺giác 觀quán 品phẩm 。 經Kinh 云vân 。 佛Phật 子tử 六lục 種chủng 性tánh 者giả 。 是thị 一nhất 切thiết 菩Bồ 薩Tát 。 功công 德đức 瓔anh 珞lạc 莊trang 嚴nghiêm 。 菩Bồ 薩Tát 二nhị 種chủng 法Pháp 身thân 。 菩Bồ 薩Tát 所sở 有hữu 。 百bách 萬vạn 阿a 僧tăng 祇kỳ 。 功công 德đức 行hạnh 瓔anh 珞lạc 。 若nhược 一nhất 切thiết 菩Bồ 薩Tát 。 不bất 入nhập 瓔anh 珞lạc 功công 德đức 門môn 得đắc 入nhập 正chánh 位vị 者giả 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。 佛Phật 子tử 六lục 種chủng 性tánh 者giả 。 所sở 謂vị 習tập 種chủng 性tánh 性tánh 種chủng 性tánh 道đạo 種chủng 性tánh 聖thánh 種chủng 性tánh 等đẳng 覺giác 性tánh 妙diệu 覺giác 性tánh 。 釋thích 曰viết 。 一nhất 習tập 種chủng 性tánh 即tức 十thập 住trụ 。 二nhị 性tánh 種chủng 性tánh 即tức 十thập 行hành 。 三tam 道đạo 種chủng 性tánh 即tức 十thập 迴hồi 向hướng 。 四tứ 聖thánh 種chủng 性tánh 即tức 十Thập 地Địa 。 五ngũ 六lục 可khả 知tri 。 復phục 名danh 六lục 堅kiên 者giả 。 謂vị 信tín 堅kiên 法pháp 堅kiên 修tu 堅kiên 德đức 堅kiên 頂đảnh 堅kiên 覺giác 堅kiên 。 頂đảnh 堅kiên 即tức 等đẳng 覺giác 。 覺giác 堅kiên 即tức 妙diệu 覺giác 。 言ngôn 六lục 忍nhẫn 者giả 。 經Kinh 云vân 。 復phục 名danh 六lục 忍nhẫn 。 信tín 忍Nhẫn 法Pháp 忍nhẫn 修tu 忍nhẫn 正chánh 忍nhẫn 無vô 垢cấu 忍nhẫn 一Nhất 切Thiết 智Trí 忍nhẫn 。 而nhi 言ngôn 等đẳng 者giả 等đẳng 取thủ 六lục 慧tuệ 六lục 觀quán 。 經Kinh 云vân 。 復phục 名danh 六lục 慧tuệ 。 聞văn 慧tuệ 思tư 慧tuệ 修tu 慧tuệ 無vô 相tướng 慧tuệ 照chiếu 寂tịch 慧tuệ 寂tịch 照chiếu 慧tuệ 。 經Kinh 云vân 。
復phục 次thứ 六lục 觀quán 。 住trụ 觀quán 行hành 觀quán 向hướng 觀quán 地địa 觀quán 無vô 相tướng 觀quán 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 觀quán 。 亦diệc 有hữu 相tương/tướng 承thừa 說thuyết 於ư 六lục 定định 。 瓔anh 珞lạc 無vô 文văn 。 言ngôn 六lục 定định 者giả 。 一nhất 習tập 定định 二nhị 相tương/tướng 定định 三tam 性tánh 定định 四tứ 道đạo 慧tuệ 定định 五ngũ 道đạo 種chủng 慧tuệ 定định 六lục 大đại 覺giác 正chánh 觀quán 慧tuệ 定định 。 此thử 五ngũ 種chủng 六lục 皆giai 以dĩ 第đệ 五ngũ 當đương 於ư 等đẳng 覺giác 故cố 有hữu 明minh 矣hĩ 。 疏sớ/sơ 論luận 復phục 有hữu 文văn 亦diệc 立lập 等đẳng 覺giác 者giả 。 即tức 第đệ 五ngũ 十thập 論luận 明minh 百bách 四tứ 十thập 。 不Bất 共Cộng 佛Phật 法Pháp 。 約ước 因nhân 果quả 位vị 辨biện 差sai 別biệt 中trung 云vân 。 若nhược 時thời 菩Bồ 薩Tát 。 坐tọa 菩Bồ 提Đề 座tòa 。 住trụ 最tối 後hậu 身thân 。 於ư 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 。 菩Bồ 提Đề 資tư 糧lương 。 極cực 善thiện 圓viên 滿mãn 。
爾nhĩ 時thời 無vô 師sư 修tu 三tam 十thập 七thất 。 菩Bồ 提Đề 分Phần 法Pháp 。 得đắc 一nhất 剎sát 那na 名danh 無Vô 障Chướng 礙Ngại 。 智trí 三tam 摩ma 地địa 。 是thị 其kỳ 菩Bồ 薩Tát 學học 道Đạo 所sở 攝nhiếp 。 金kim 剛cang 喻dụ 定định 。 彼bỉ 疏sớ/sơ 云vân 。 此thử 明minh 因nhân 滿mãn 菩Bồ 薩Tát 位vị 中trung 。 最tối 後hậu 位vị 也dã 。 此thử 位vị 亦diệc 名danh 。 等Đẳng 覺Giác 菩Bồ 薩Tát 。 論luận 從tùng 此thử 無vô 間gian 。 第đệ 二nhị 剎sát 那na 。 頓đốn 得đắc 其kỳ 餘dư 。 不Bất 共Cộng 佛Phật 法Pháp 。 謂vị 如Như 來Lai 十Thập 力Lực 為vi 初sơ 。 一nhất 切thiết 種chủng 妙diệu 智trí 為vi 後hậu 。 皆giai 極cực 清thanh 淨tịnh 悉tất 得đắc 無vô 上thượng 彼bỉ 疏sớ/sơ 云vân 。 此thử 彰chương 得đắc 果quả 。 釋thích 曰viết 準chuẩn 此thử 論luận 文văn 。 於ư 十Thập 地Địa 後hậu 起khởi 金kim 剛cang 喻dụ 定định 。 一nhất 剎sát 那na 中trung 。 名danh 為vi 等Đẳng 覺Giác 。 第đệ 二nhị 剎sát 那na 為vi 妙diệu 覺giác 也dã 。 故cố 說thuyết 八bát 義nghĩa 與dữ 佛Phật 不bất 同đồng 。 論luận 云vân 。 問vấn 一nhất 切thiết 安an 住trụ 到đáo 究cứu 竟cánh 地địa 。 菩Bồ 薩Tát 智trí 等đẳng 如Như 來Lai 智trí 等đẳng 。 云vân 何hà 應ưng 知tri 。 此thử 二nhị 差sai 別biệt 。 彼bỉ 疏sớ/sơ 云vân 此thử 初sơ 問vấn 也dã 。 論luận 云vân 。 如như 明minh 眼nhãn 人nhân 。 隔cách 於ư 輕khinh 縠hộc 觀quán 眾chúng 色sắc 像tượng 。 一nhất 切thiết 安an 住trụ 到đáo 究cứu 竟cánh 地địa 。 菩Bồ 薩Tát 妙diệu 智trí 於ư 一nhất 切thiết 境cảnh 。 當đương 知tri 亦diệc 爾nhĩ 。 如như 明minh 眼nhãn 人nhân 。 無vô 所sở 障chướng 隔cách 覩đổ 眾chúng 色sắc 像tượng 。 如Như 來Lai 妙diệu 智trí 。 於ư 一nhất 切thiết 法pháp 。 當đương 知tri 亦diệc 爾nhĩ 。 二nhị 如như 畫họa 事sự 業nghiệp 圓viên 布bố 眾chúng 彩thải 。 唯duy 後hậu 妙diệu 色sắc 未vị 淨tịnh 修tu 治trị (# 云vân 云vân )# 如như 畫họa 事sự 業nghiệp 圓viên 布bố 眾chúng 彩thải 最tối 後hậu 妙diệu 色sắc 已dĩ 淨tịnh 修tu 治trị 。 三tam 如như 明minh 眼nhãn 人nhân 。 於ư 微vi 暗ám 中trung 覩đổ 見kiến 眾chúng 色sắc 。 如như 明minh 眼nhãn 人nhân 。 離ly 一nhất 切thiết 暗ám 覩đổ 見kiến 眾chúng 色sắc 。 四tứ 如như 明minh 眼nhãn 人nhân 。 遠viễn 覩đổ 眾chúng 色sắc 。 如như 明minh 眼nhãn 人nhân 。 近cận 覩đổ 眾chúng 色sắc 。 五ngũ 如như 輕khinh 翳ế 眼nhãn 觀quan 視thị 眾chúng 色sắc 。 如như 極cực 淨tịnh 眼nhãn 觀quan 視thị 眾chúng 色sắc 。 六lục 如như 處xứ 胎thai 身thân (# 云vân 云vân )# 。 如như 出xuất 胎thai 身thân 。 七thất 如như 阿A 羅La 漢Hán 。 夢mộng 中trung 心tâm 行hành 。 如như 阿A 羅La 漢Hán 。 後hậu 覺giác 時thời 心tâm 。 八bát 如như 昧muội 智trí 體thể 如như 明minh 智trí 體thể 。 釋thích 曰viết 。 其kỳ 云vân 云vân 下hạ 。 皆giai 前tiền 配phối 菩Bồ 薩Tát 後hậu 配phối 如Như 來Lai 。 唯duy 第đệ 六lục 喻dụ 改cải 妙diệu 智trí 字tự 為vi 一nhất 身thân 字tự 。 第đệ 七thất 喻dụ 改cải 智trí 為vi 心tâm 。 八bát 改cải 燈đăng 為vi 智trí 體thể 。 餘dư 五ngũ 皆giai 如như 初sơ 句cú 。 彼bỉ 疏sớ/sơ 釋thích 云vân 。 初sơ 之chi 五ngũ 喻dụ 約ước 二nhị 智trí 用dụng 以dĩ 辨biện 差sai 別biệt 。 第đệ 八bát 一nhất 喻dụ 約ước 二nhị 智trí 體thể 以dĩ 明minh 差sai 別biệt 。 第đệ 六lục 七thất 喻dụ 如như 次thứ 身thân 心tâm 以dĩ 辨biện 差sai 別biệt 。 觀quán 前tiền 五ngũ 喻dụ 義nghĩa 通thông 生sanh 法pháp 二nhị 智trí 用dụng 故cố 。 等đẳng 覺giác 之chi 位vị 第đệ 八bát 識thức 有hữu 漏lậu 故cố 身thân 亦diệc 然nhiên 。 義nghĩa 同đồng 處xứ 胎thai 。 即tức 五ngũ 八bát 識thức 有hữu 漏lậu 虛hư 妄vọng 義nghĩa 同đồng 在tại 夢mộng 。 論luận 曰viết 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 一nhất 切thiết 安an 住trụ 到đáo 究cứu 竟cánh 地địa 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 眾chúng 。 與dữ 諸chư 如Như 來Lai 。 妙diệu 智trí 身thân 心tâm 有hữu 八bát 差sai 別biệt 。 又hựu 瑜du 伽già 論luận 菩Bồ 薩Tát 地địa 。 更cánh 有hữu 一nhất 文văn 。 言ngôn 劣liệt 無vô 漏lậu 者giả 。 唯duy 識thức 第đệ 十thập 釋thích 轉chuyển 依y 中trung 名danh 所sở 棄khí 捨xả 。 謂vị 劣liệt 無vô 漏lậu 種chủng 。 即tức 第đệ 十Thập 地Địa 中trung 。 所sở 生sanh 現hiện 行hành 。 金kim 剛cang 道đạo 中trung 方phương 能năng 捨xả 故cố 言ngôn 未vị 捨xả 。 白bạch 淨tịnh 無vô 記ký 者giả 。 即tức 異dị 熟thục 識thức 第đệ 八Bát 地Địa 中trung 。 捨xả 賴lại 耶da 名danh 。 第đệ 十Thập 地Địa 中trung 。 猶do 名danh 異dị 熟thục 識thức 。 至chí 如Như 來Lai 位vị 方phương 捨xả 異dị 熟thục 名danh 無vô 垢cấu 識thức 。 三tam 由do 未vị 捨xả 有hữu 漏lậu 善thiện 法Pháp 者giả 。 即tức 與dữ 二nhị 障chướng 種chủng 俱câu 。 其kỳ 二nhị 障chướng 種chủng 是thị 所sở 斷đoạn 捨xả 。
疏sớ/sơ 。 今kim 經kinh 欲dục 顯hiển 開khai 合hợp 無vô 礙ngại 下hạ 。 第đệ 三tam 決quyết 斷đoán 有hữu 無vô 。 言ngôn 故cố 存tồn 其kỳ 義nghĩa 者giả 。 即tức 六lục 堅kiên 固cố 法pháp 已dĩ 是thị 有hữu 文văn 有hữu 義nghĩa 定định 矣hĩ 。 下hạ 第đệ 十thập 三tam 昧muội 廣quảng 說thuyết 等đẳng 覺giác 之chi 相tướng 。 云vân 此thử 菩Bồ 薩Tát 住trụ 。 此thử 三tam 昧muội 得đắc 十thập 種chủng 法Pháp 。 同đồng 去khứ 來lai 今kim 。 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 。 何hà 等đẳng 為vi 十thập 。
所sở 謂vị 得đắc 諸chư 相tướng 好hảo/hiếu 同đồng 於ư 諸chư 佛Phật 等đẳng 。 普phổ 眼nhãn 問vấn 云vân 。 若nhược 此thử 菩Bồ 薩Tát 。 得đắc 如Như 來Lai 法pháp 同đồng 諸chư 如Như 來Lai 法pháp 。 何hà 故cố 不bất 名danh 佛Phật 。 何hà 故cố 不bất 名danh 十Thập 力Lực 。 何hà 故cố 不bất 名danh 一Nhất 切Thiết 智Trí 等đẳng 。 亦diệc 有hữu 十thập 句cú 。 普phổ 賢hiền 具cụ 答đáp 云vân 。 佛Phật 子tử 此thử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 已dĩ 能năng 修tu 習tập 。 去khứ 來lai 今kim 世thế 。 一nhất 切thiết 菩Bồ 薩Tát 。 種chủng 種chủng 行hạnh 願nguyện 。 入nhập 智trí 境cảnh 界giới 則tắc 名danh 為vi 佛Phật 。 於ư 如Như 來Lai 所sở 。 修tu 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 。 無vô 有hữu 休hưu 息tức 。 說thuyết 名danh 菩Bồ 薩Tát 。 如Như 來Lai 諸chư 力lực 皆giai 悉tất 已dĩ 入nhập 。 則tắc 名danh 十Thập 力Lực 。 雖tuy 成thành 十Thập 力Lực 行hành 普Phổ 賢Hiền 行hạnh 。 無vô 有hữu 休hưu 息tức 。 說thuyết 名danh 菩Bồ 薩Tát 。 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。 而nhi 能năng 演diễn 說thuyết 。 名danh 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 雖tuy 能năng 演diễn 說thuyết 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 於ư 一nhất 一nhất 法pháp 善thiện 巧xảo 思tư 惟duy 。 未vị 嘗thường 止chỉ 息tức 。 說thuyết 名danh 菩Bồ 薩Tát 。 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 有hữu 二nhị 相tướng 。 是thị 則tắc 說thuyết 名danh 。 悟ngộ 一nhất 切thiết 法pháp 。 於ư 二nhị 不bất 二nhị 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 差sai 別biệt 之chi 道đạo 。 善thiện 巧xảo 觀quán 察sát 展triển 轉chuyển 增tăng 勝thắng 。 無vô 有hữu 休hưu 息tức 。 說thuyết 名danh 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 。 下hạ 引dẫn 伊y 羅la 鉢bát 那na 象tượng 王vương 。 為vi 供cung 帝Đế 釋Thích 化hóa 身thân 上thượng 天thiên 。 或hoặc 捨xả 象tượng 身thân 現hiện 作tác 天thiên 身thân 。 無vô 能năng 分phân 別biệt 。 是thị 象tượng 是thị 天thiên 。 象tượng 之chi 與dữ 天thiên 更cánh 互hỗ 相tương 似tự 。 此thử 等đẳng 覺giác 義nghĩa 豈khởi 不bất 昭chiêu 然nhiên 。 更cánh 有hữu 餘dư 文văn 。 恐khủng 繁phồn 不bất 引dẫn 。 疏sớ/sơ 二nhị 十thập 一nhất 種chủng 功công 德đức 。 要yếu 尋tầm 昇thăng 兜Đâu 率Suất 品phẩm 。 自tự 當đương 曉hiểu 之chi 。 然nhiên 此thử 段đoạn 文văn 。 亦diệc 是thị 古cổ 德đức 。 所sở 不bất 能năng 知tri 。 今kim 以dĩ 攝nhiếp 佛Phật 功công 德đức 釋thích 之chi 。 有hữu 如như 符phù 契khế 智trí 者giả 當đương 曉hiểu 。
疏sớ/sơ 。 所sở 以dĩ 此thử 中trung 特đặc 名danh 入nhập 剎sát 那na 際tế 者giả 有hữu 三tam 。 一nhất 總tổng 徵trưng 說thuyết 意ý 。 前tiền 後hậu 歎thán 德đức 皆giai 無vô 此thử 故cố 。 二nhị 為vi 顯hiển 下hạ 正chánh 酬thù 所sở 問vấn 。 三tam 菩Bồ 薩Tát 地địa 盡tận 下hạ 釋thích 剎sát 那na 際tế 。 然nhiên 有hữu 二nhị 釋thích 。 今kim 初sơ 以dĩ 本bổn 業nghiệp 起khởi 信tín 參tham 而nhi 釋thích 之chi 。 菩Bồ 薩Tát 地địa 盡tận 是thị 起khởi 信tín 文văn 。 義nghĩa 通thông 二nhị 處xứ 。 言ngôn 唯duy 有hữu 果quả 累lũy/lụy/luy 無vô 常thường 者giả 。 即tức 本bổn 業nghiệp 下hạ 卷quyển 經Kinh 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 爾nhĩ 時thời 。 住trụ 大đại 寂tịch 門môn 中trung 。 登đăng 大đại 山sơn 臺đài 入nhập 百bách 千thiên 三tam 昧muội 。 證chứng 佛Phật 儀nghi 用dụng 。 唯duy 有hữu 果quả 累lũy/lụy/luy 無vô 常thường 生sanh 滅diệt 二nhị 心tâm 心tâm 心tâm 無vô 為vi 行hành 過quá 十Thập 地Địa 。 解giải 與dữ 佛Phật 同đồng 坐tọa 佛Phật 坐tọa 處xứ 等đẳng 。 釋thích 曰viết 果quả 累lũy/lụy/luy 無vô 常thường 生sanh 滅diệt 者giả 。 未vị 轉chuyển 依y 位vị 變biến 易dị 生sanh 死tử 。 名danh 為vi 果quả 累lũy/lụy/luy 體thể 。 是thị 無vô 常thường 有hữu 生sanh 滅diệt 也dã 。 言ngôn 生sanh 相tương/tướng 未vị 寂tịch 者giả 。 即tức 起khởi 信tín 意ý 業nghiệp 相tương/tướng 未vị 亡vong 也dã 。 猶do 名danh 識thức 藏tạng 者giả 。 亦diệc 起khởi 信tín 意ý 未vị 顯hiển 現hiện 法Pháp 身thân 故cố 。 上thượng 辨biện 等đẳng 覺giác 尚thượng 有hữu 剎sát 那na 。 未vị 至chí 其kỳ 際tế 。 從tùng 若nhược 以dĩ 無vô 間gian 下hạ 釋thích 成thành 際tế 義nghĩa 。 剎sát 那na 盡tận 處xứ 名danh 之chi 為vi 際tế 。 故cố 云vân 即tức 無vô 剎sát 那na 。 亦diệc 起khởi 信tín 文văn 前tiền 已dĩ 曾tằng 引dẫn 。 若nhược 入nhập 此thử 下hạ 釋thích 。 諸chư 佛Phật 三tam 昧muội 。 亦diệc 起khởi 信tín 文văn 。 應ưng 有hữu 問vấn 言ngôn 。 上thượng 云vân 菩Bồ 薩Tát 地địa 盡tận 是thị 等đẳng 覺giác 者giả 。 何hà 名danh 諸chư 佛Phật 三tam 昧muội 。 故cố 引dẫn 此thử 文văn 。 成thành 諸chư 佛Phật 義nghĩa 。
疏sớ/sơ 。 亦diệc 顯hiển 前tiền 來lai 差sai 別biệt 下hạ 是thị 第đệ 二nhị 義nghĩa 。 上thượng 約ước 合hợp 前tiền 後hậu 無vô 際tế 。 今kim 明minh 後hậu 際tế 不bất 離ly 初sơ 際tế 。 是thị 窮cùng 生sanh 死tử 之chi 本bổn 際tế 。 第đệ 四tứ 本bổn 分phần/phân 初sơ 十thập 句cú 明minh 上thượng 等đẳng 佛Phật 果Quả 者giả 。 亦diệc 是thị 等đẳng 覺giác 之chi 義nghĩa 顯hiển 矣hĩ 。 然nhiên 一nhất 品phẩm 始thỉ 末mạt 等đẳng 佛Phật 義nghĩa 多đa 。 初sơ 定định 文văn 易dị 可khả 知tri 。 第đệ 二nhị 定định 明minh 重trọng/trùng 現hiện 無vô 盡tận 喻dụ 。 菩Bồ 薩Tát 帝đế 網võng 身thân 土thổ/độ 者giả 。 古cổ 德đức 立lập 帝đế 網võng 義nghĩa 。 經kinh 有hữu 帝đế 網võng 之chi 名danh 而nhi 無vô 廣quảng 說thuyết 之chi 處xứ 。 以dĩ 昔tích 未vị 有hữu 此thử 品phẩm 經kinh 文văn 。 故cố 此thử 一nhất 段đoạn 文văn 誠thành 可khả 證chứng 也dã 。 疏sớ/sơ 於ư 諸chư 世thế 界giới 。 下hạ 釋thích 其kỳ 所sở 以dĩ 者giả 。 釋thích 上thượng 不bất 壞hoại 不bất 住trụ 之chi 所sở 以dĩ 也dã 。 此thử 句cú 標tiêu 從tùng 由do 定định 無vô 分phân 別biệt 而nhi 不bất 壞hoại 相tương/tướng 下hạ 。 正chánh 釋thích 所sở 以dĩ 。 先tiên 釋thích 兩lưỡng 對đối 經kinh 文văn 。 前tiền 對đối 約ước 定định 後hậu 對đối 約ước 慧tuệ 。 定định 慧tuệ 之chi 中trung 皆giai 權quyền 實thật 無vô 礙ngại 。 而nhi 動động 靜tĩnh 相tương/tướng 即tức 。 上thượng 句cú 釋thích 於ư 諸chư 世thế 界giới 。 無vô 所sở 分phân 別biệt 。 亦diệc 不bất 壞hoại 於ư 世thế 界giới 之chi 相tướng 。 次thứ 句cú 慧tuệ 觀quán 一nhất 相tương/tướng 而nhi 不bất 壞hoại 諸chư 。 即tức 釋thích 經kinh 觀quán 一nhất 切thiết 法pháp 。 一nhất 相tướng 無vô 相tướng 。 亦diệc 不bất 壞hoại 於ư 。 諸chư 法pháp 自tự 性tánh 。
疏sớ/sơ 。 既ký 事sự 理lý 雙song 遊du 下hạ 。 結kết 成thành 釋thích 上thượng 定định 無vô 分phân 別biệt 慧tuệ 。 觀quán 一nhất 相tương/tướng 故cố 不bất 住trụ 也dã 。 定định 不bất 壞hoại 相tương/tướng 。 慧tuệ 不bất 壞hoại 諸chư 故cố 不bất 壞hoại 也dã 。 又hựu 二nhị 句cú 中trung 不bất 壞hoại 即tức 不bất 壞hoại 相tương/tướng 。 二nhị 句cú 中trung 無vô 分phân 別biệt 觀quán 一nhất 相tương/tướng 故cố 。 即tức 不bất 壞hoại 性tánh 。 二nhị 句cú 中trung 不bất 壞hoại 諸chư 相tướng 故cố 不bất 住trụ 理lý 。 二nhị 句cú 中trung 無vô 分phân 別biệt 觀quán 一nhất 相tương/tướng 故cố 。 不bất 住trụ 事sự 故cố 。 由do 雙song 遊du 得đắc 不bất 壞hoại 不bất 住trụ 。
疏sớ/sơ 。 若nhược 不bất 壞hoại 不bất 住trụ 下hạ 。 釋thích 經kinh 住trụ 真Chân 如Như 性tánh 恆hằng 不bất 捨xả 離ly 。 不bất 壞hoại 性tánh 相tướng 故cố 住trụ 真Chân 如Như 。 以dĩ 真Chân 如Như 即tức 事sự 而nhi 真chân 故cố 。 由do 所sở 無vô 住trụ 故cố 住trụ 真Chân 如Như 。 以dĩ 諸chư 法pháp 本bổn 無vô 住trụ 故cố 。 若nhược 心tâm 有hữu 住trụ 。 則tắc 為vi 非phi 住trụ 故cố 。 大đại 品phẩm 云vân 。 若nhược 住trụ 一nhất 切thiết 法pháp 。 不bất 住trụ 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 住trụ 一nhất 切thiết 法pháp 。 則tắc 住trụ 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 又hựu 云vân 。 若nhược 住trụ 一nhất 切thiết 法pháp 。 不bất 住trụ 一nhất 切thiết 法pháp 。 若nhược 不bất 住trụ 一nhất 切thiết 法pháp 。 則tắc 住trụ 一nhất 切thiết 法pháp 。 故cố 上thượng 經Kinh 云vân 。 一nhất 切thiết 法pháp 無vô 住trụ 。 定định 處xử 不bất 可khả 得đắc 。 諸chư 佛Phật 住trụ 於ư 此thử 。 畢tất 竟cánh 不bất 動động 搖dao 。 善Thiện 知Tri 識Thức 云vân 。 無vô 住trụ 住trụ 者giả 則tắc 住trụ 真Chân 如Như 。 即tức 其kỳ 事sự 也dã 。
疏sớ/sơ 。 既ký 即tức 事sự 不bất 捨xả 下hạ 。 結kết 成thành 喻dụ 中trung 重trọng/trùng 現hiện 無vô 盡tận 之chi 義nghĩa 。 謂vị 由do 住trụ 即tức 事sự 真Chân 如Như 如như 融dung 於ư 事sự 。 事sự 便tiện 如như 理lý 理lý 既ký 。 無vô 所sở 不bất 在tại 。 身thân 即tức 理lý 故cố 亦diệc 。 無vô 所sở 不bất 遍biến 。 真Chân 如Như 無vô 所sở 不bất 包bao 。 故cố 即tức 如như 之chi 身thân 亦diệc 含hàm 一nhất 切thiết 。 故cố 云vân 如như 無vô 不bất 在tại 。 故cố 同đồng 真Chân 如Như 內nội 外ngoại 互hỗ 入nhập 。
疏sớ/sơ 。 以dĩ 得đắc 幻huyễn 智trí 同đồng 於ư 佛Phật 故cố 者giả 。 經kinh 文văn 有hữu 三tam 。 一nhất 明minh 得đắc 智trí 。 二nhị 如như 諸chư 下hạ 舉cử 所sở 同đồng 。 三tam 菩Bồ 薩Tát 下hạ 明minh 能năng 同đồng 。 初sơ 有hữu 十thập 句cú 。 一nhất 總tổng 得đắc 難nan 思tư 。 二nhị 到đáo 究cứu 竟cánh 岸ngạn 。 三tam 見kiến 如như 幻huyễn 際tế 。 四tứ 以dĩ 斯tư 知tri 如như 幻huyễn 之chi 智trí 等đẳng 能năng 入nhập 世thế 幻huyễn 。 五ngũ 用dụng 上thượng 幻huyễn 數số 思tư 諸chư 幻huyễn 法pháp 。 六lục 不bất 違vi 幻huyễn 數số 則tắc 不bất 礙ngại 幻huyễn 存tồn 。 七thất 盡tận 於ư 幻huyễn 智trí 則tắc 不bất 礙ngại 幻huyễn 亡vong 。 八bát 存tồn 亡vong 無vô 礙ngại 故cố 。 鑒giám 達đạt 三tam 際tế 皆giai 不bất 異dị 幻huyễn 。 九cửu 得đắc 斯tư 決quyết 定định 。 則tắc 橫hoạnh/hoành 盡tận 幻huyễn 邊biên 減giảm 數sổ 十thập 也dã 第đệ 五ngũ 定định 歌ca 羅la 邏la 者giả 。 此thử 云vân 薄bạc 酪lạc 者giả 。 梵Phạn 語ngữ 唐đường 云vân 俱câu 是thị 古cổ 義nghĩa 。 新tân 云vân 羯yết 剌lạt 藍lam 。 此thử 云vân 雜tạp 穢uế 。 第đệ 八bát 定định 是thị 知tri 菩Bồ 薩Tát 之chi 定định 。 常thường 入nhập 常thường 起khởi 者giả 。 結kết 成thành 難nan 思tư 。 若nhược 以dĩ 定định 門môn 觀quán 則tắc 常thường 入nhập 定định 。 以dĩ 用dụng 門môn 觀quán 則tắc 常thường 出xuất 定định 。 實thật 則tắc 動động 寂tịch 必tất 俱câu 故cố 。 常thường 雙song 入nhập 出xuất 矣hĩ 。 然nhiên 動động 靜tĩnh 唯duy 物vật 。 據cứ 其kỳ 體thể 極cực 動động 靜tĩnh 斯tư 亡vong 。 故cố 常thường 無vô 入nhập 超siêu 。 又hựu 入nhập 即tức 起khởi 故cố 無vô 入nhập 。 起khởi 即tức 入nhập 故cố 無vô 起khởi 。 若nhược 然nhiên 何hà 以dĩ 經Kinh 云vân 麁thô 細tế 入nhập 起khởi 等đẳng 。 故cố 下hạ 釋thích 云vân 為vi 顯hiển 自tự 在tại 故cố 。 寄ký 諸chư 境cảnh 界giới 交giao 絡lạc 而nhi 明minh 。 若nhược 云vân 一nhất 入nhập 多đa 起khởi 即tức 云vân 自tự 在tại 。 若nhược 云vân 無vô 入nhập 無vô 起khởi 何hà 名danh 自tự 在tại 。 常thường 入nhập 常thường 起khởi 自tự 在tại 之chi 相tướng 亦diệc 然nhiên 。 廣quảng 如như 賢hiền 首thủ 品phẩm 辨biện 。
疏sớ/sơ 。 約ước 理lý 事sự 相tướng 望vọng 則tắc 無vô 差sai 別biệt 為vi 細tế 等đẳng 者giả 。 由do 標tiêu 云vân 喻dụ 麁thô 細tế 大đại 小tiểu 二nhị 對đối 。 及cập 經kinh 合hợp 中trung 云vân 無vô 差sai 別biệt 中trung 。 入nhập 定định 差sai 別biệt 法pháp 中trung 起khởi 等đẳng 。 故cố 為vi 此thử 釋thích 。 於ư 中trung 先tiên 釋thích 麁thô 細tế 。 後hậu 釋thích 大đại 小tiểu 。 前tiền 中trung 有hữu 二nhị 意ý 。 取thủ 義nghĩa 雖tuy 異dị 麁thô 細tế 是thị 同đồng 。 前tiền 則tắc 理lý 細tế 事sự 麁thô 。 後hậu 則tắc 總tổng 麁thô 別biệt 細tế 。 別biệt 於ư 一nhất 一nhất 事sự 中trung 而nhi 入nhập 理lý 故cố 。 則tắc 後hậu 對đối 唯duy 約ước 理lý 說thuyết 。
疏sớ/sơ 。 無vô 差sai 別biệt 則tắc 大đại 周chu 法Pháp 界Giới 。 下hạ 釋thích 上thượng 大đại 小tiểu 一nhất 對đối 。 亦diệc 有hữu 二nhị 意ý 。 初sơ 一nhất 事sự 理lý 對đối 明minh 大đại 小tiểu 。 若nhược 唯duy 約ước 事sự 下hạ 。 唯duy 就tựu 事sự 明minh 大đại 小tiểu 可khả 知tri 。 第đệ 九cửu 定định 謂vị 於ư 毛mao 孔khổng 中trung 入nhập 眼nhãn 等đẳng 定định 。 顯hiển 互hỗ 用dụng 自tự 在tại 者giả 。 然nhiên 常thường 途đồ 所sở 明minh 互hỗ 用dụng 者giả 。 但đãn 眼nhãn 處xứ 能năng 作tác 耳nhĩ 處xứ 等đẳng 事sự 。 耳nhĩ 處xứ 能năng 作tác 眼nhãn 鼻tị 事sự 等đẳng 。 故cố 六lục 根căn 互hỗ 用dụng 。 今kim 約ước 十thập 八bát 界giới 明minh 。 則tắc 有hữu 數số 重trọng/trùng 之chi 互hỗ 。 一nhất 諸chư 根căn 互hỗ 。 二nhị 分phần 圓viên 互hỗ 。 毛mao 孔khổng 身thân 根căn 中trung 互hỗ 能năng 入nhập 眼nhãn 等đẳng 定định 故cố 。 三tam 一nhất 多đa 互hỗ 。 謂vị 一nhất 根căn 頓đốn 作tác 多đa 根căn 事sự 故cố 。 四tứ 根căn 境cảnh 互hỗ 。 謂vị 根căn 入nhập 境cảnh 定định 如như 賢hiền 首thủ 品phẩm 說thuyết 。 以dĩ 此thử 云vân 法Pháp 界Giới 必tất 該cai 十thập 八bát 界giới 故cố 。 五ngũ 復phục 有hữu 一nhất 根căn 入nhập 多đa 境cảnh 。 一nhất 境cảnh 入nhập 多đa 根căn 。 六lục 復phục 有hữu 以dĩ 六lục 識thức 對đối 境cảnh 以dĩ 明minh 互hỗ 入nhập 等đẳng 也dã 。 第đệ 十thập 定định 二nhị 智trí 通thông 權quyền 實thật 等đẳng 者giả 。 此thử 有hữu 十thập 一nhất 句cú 。 但đãn 指chỉ 二nhị 三tam 四tứ 七thất 四tứ 句cú 釋thích 之chi 。 故cố 云vân 餘dư 七thất 可khả 知tri 。
疏sớ/sơ 。 初sơ 三tam 句cú 始thỉ 觀quán 者giả 。 以dĩ 妙diệu 悟ngộ 皆giai 滿mãn 是thị 佛Phật 。 今kim 就tựu 等đẳng 覺giác 故cố 云vân 觀quán 順thuận 。 據cứ 觀quán 據cứ 順thuận 。 故cố 名danh 菩Bồ 薩Tát 。 據cứ 三tam 句cú 見kiến 即tức 名danh 為vi 佛Phật 耳nhĩ 。 皆giai 等đẳng 覺giác 之chi 義nghĩa 。
疏sớ/sơ 。 即tức 於ư 所sở 知tri 一nhất 向hướng 無vô 障chướng 轉chuyển 功công 德đức 者giả 。 即tức 攝nhiếp 論luận 無vô 著trước 立lập 名danh 。 然nhiên 有hữu 二nhị 義nghĩa 下hạ 釋thích 初sơ 義nghĩa 。 即tức 無vô 性tánh 釋thích 無vô 著trước 義nghĩa 。 後hậu 意ý 乃nãi 是thị 佛Phật 地địa 論luận 親thân 光quang 所sở 釋thích 。 疏sớ/sơ 家gia 順thuận 經kinh 但đãn 取thủ 親thân 光quang 所sở 解giải 消tiêu 文văn 。
疏sớ/sơ 。 過quá 前tiền 十Thập 地Địa 故cố 云vân 窮cùng 十thập 方phương 際tế 者giả 。 十Thập 地Địa 華hoa 云vân 量lượng 等đẳng 百bách 萬vạn 。 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 故cố 。 今kim 盡tận 十thập 方phương 。 知tri 是thị 過quá 也dã 。 上thượng 十thập 信tín 及cập 十Thập 地Địa 蓮liên 華hoa 。 亦diệc 不bất 言ngôn 葉diệp 數số 。 今kim 葉diệp 等đẳng 皆giai 不bất 可khả 說thuyết 。 明minh 是thị 等đẳng 覺giác 之chi 依y 報báo 也dã 。
疏sớ/sơ 。 謂vị 此thử 真Chân 如Như 下hạ 釋thích 文văn 。 先tiên 釋thích 無vô 邊biên 故cố 。 經Kinh 云vân 無vô 相tướng 者giả 。 無vô 有hữu 無vô 等đẳng 相tương/tướng 故cố 。 即tức 無vô 有hữu 無vô 二nhị 邊biên 之chi 義nghĩa 。 言ngôn 不bất 可khả 說thuyết 法Pháp 。 即tức 離ly 言ngôn 真Chân 如Như 者giả 。 真Chân 如Như 有hữu 二nhị 。 一nhất 安an 立lập 真Chân 如Như 。 謂vị 真chân 實thật 如như 常thường 寄ký 言ngôn 顯hiển 故cố 。 二nhị 離ly 言ngôn 真Chân 如Như 。 故cố 起khởi 信tín 云vân 。 心tâm 真Chân 如Như 者giả 。 即tức 是thị 一nhất 法Pháp 界Giới 大đại 總tổng 相tương/tướng 法Pháp 門môn 體thể 所sở 謂vị 心tâm 性tánh 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 唯duy 依y 妄vọng 念niệm 。 而nhi 有hữu 差sai 別biệt 。 若nhược 離ly 心tâm 念niệm 則tắc 無vô 境cảnh 界giới 。 差sai 別biệt 之chi 相tướng 。 是thị 故cố 一nhất 切thiết 法pháp 。 從tùng 本bổn 已dĩ 來lai 。 離ly 言ngôn 說thuyết 相tương/tướng 。 離ly 名danh 字tự 相tương 離ly 心tâm 緣duyên 相tương/tướng 。 畢tất 竟cánh 平bình 等đẳng 。 無vô 有hữu 變biến 易dị 。 不bất 可khả 破phá 壞hoại 。 唯duy 是thị 一nhất 心tâm 故cố 名danh 真Chân 如Như 。 以dĩ 一nhất 切thiết 言ngôn 說thuyết 。 假giả 名danh 無vô 實thật 。 但đãn 隨tùy 妄vọng 念niệm 。 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 言ngôn 真Chân 如Như 者giả 。 亦diệc 無vô 有hữu 相tướng 。 謂vị 言ngôn 說thuyết 之chi 極cực 因nhân 言ngôn 遣khiển 言ngôn 。 此thử 真Chân 如Như 體thể 無vô 有hữu 可khả 遣khiển 以dĩ 一nhất 切thiết 法pháp 。 悉tất 皆giai 真chân 故cố 。 亦diệc 無vô 可khả 立lập 以dĩ 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 同đồng 如như 故cố 。 當đương 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。 不bất 可khả 說thuyết 不bất 可khả 念niệm 。 故cố 名danh 真Chân 如Như 。 釋thích 曰viết 。 此thử 即tức 離ly 言ngôn 真Chân 如Như 意ý 也dã 。 次thứ 下hạ 論luận 文văn 云vân 。
復phục 次thứ 真Chân 如Như 依y 言ngôn 說thuyết 分phân 別biệt 。 有hữu 二nhị 種chủng 義nghĩa 。 何hà 者giả 為vi 二nhị 。 一nhất 者giả 如như 實thật 空không 。 以dĩ 能năng 究cứu 竟cánh 顯hiển 實thật 故cố 。 二nhị 者giả 如như 實thật 不bất 空không 。 以dĩ 有hữu 自tự 實thật 體thể 無vô 漏lậu 性tánh 功công 德đức 故cố 。 釋thích 曰viết 。 上thượng 即tức 依y 言ngôn 真Chân 如Như 也dã 。 法pháp 華hoa 云vân 。 知tri 法pháp 常thường 無vô 性tánh 。 此thử 義nghĩa 玄huyền 中trung 已dĩ 引dẫn 。 今kim 是thị 義nghĩa 引dẫn 。 若nhược 具cụ 云vân 。 諸chư 佛Phật 兩Lưỡng 足Túc 尊Tôn 。 知tri 法pháp 常thường 無vô 性tánh 。 佛Phật 種chủng 從tùng 緣duyên 起khởi 。 是thị 故cố 說thuyết 一Nhất 乘Thừa 。 無vô 去khứ 無vô 來lai 。 重trọng/trùng 顯hiển 真Chân 如Như 。 即tức 是thị 中trung 道đạo 者giả 。 中trung 道đạo 非phi 唯duy 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 非phi 斷đoạn 非phi 常thường 等đẳng 。 皆giai 中trung 道đạo 義nghĩa 。
疏sớ/sơ 。 世thế 界giới 性tánh 空không 故cố 無vô 體thể 下hạ 。 釋thích 經kinh 有hữu 體thể 性tánh 無vô 體thể 性tánh 世thế 界giới 門môn 。 文văn 有hữu 三tam 釋thích 。 一nhất 雙song 約ước 事sự 理lý 明minh 。 謂vị 緣duyên 生sanh 故cố 有hữu 無vô 性tánh 故cố 空không 。 即tức 法pháp 性tánh 宗tông 一nhất 義nghĩa 。 亦diệc 無vô 相tướng 宗tông 義nghĩa 。 二nhị 云vân 。 又hựu 法pháp 性tánh 土thổ/độ 故cố 有hữu 體thể 者giả 。 亦diệc 約ước 性tánh 相tướng 而nhi 含hàm 二nhị 宗tông 之chi 義nghĩa 。 若nhược 就tựu 法pháp 性tánh 宗tông 釋thích 。 性tánh 上thượng 取thủ 空không 義nghĩa 相tương/tướng 上thượng 取thủ 有hữu 義nghĩa 。 今kim 性tánh 上thượng 取thủ 有hữu 義nghĩa 相tương/tướng 上thượng 取thủ 空không 義nghĩa 。 謂vị 緣duyên 生sanh 故cố 空không 義nghĩa 。 若nhược 共cộng 二nhị 宗tông 釋thích 者giả 。 法pháp 性tánh 有hữu 體thể 是thị 法pháp 相tướng 宗tông 義nghĩa 。 事sự 土thổ/độ 無vô 體thể 是thị 法pháp 性tánh 宗tông 義nghĩa 。 然nhiên 可khả 會hội 通thông 故cố 。 今kim 通thông 用dụng 三tam 。 又hựu 淨tịnh 剎sát 順thuận 理lý 下hạ 。 唯duy 就tựu 相tương/tướng 土thổ/độ 以dĩ 明minh 有hữu 體thể 無vô 體thể 之chi 義nghĩa 。 淨tịnh 順thuận 於ư 理lý 是thị 事sự 淨tịnh 。 順thuận 上thượng 法pháp 性tánh 土thổ/độ 。 染nhiễm 剎sát 妄vọng 成thành 即tức 從tùng 緣duyên 無vô 性tánh 義nghĩa 。 又hựu 第đệ 二nhị 義nghĩa 亦diệc 順thuận 瓔anh 珞lạc 仁nhân 王vương 。 三tam 賢hiền 十thập 聖thánh 住trụ 果quả 報báo 唯duy 佛Phật 一nhất 人nhân 。 居cư 淨tịnh 土độ 三tam 賢hiền 十thập 聖thánh 忍nhẫn 中trung 行hành 唯duy 佛Phật 一nhất 人nhân 能năng 盡tận 源nguyên 。 亦diệc 順thuận 涅Niết 槃Bàn 空không 者giả 。 所sở 謂vị 生sanh 死tử 不bất 空không 者giả 。 謂vị 大đại 涅Niết 槃Bàn 餘dư 義nghĩa 如như 前tiền 後hậu 說thuyết 也dã 。 其kỳ 一nhất 品phẩm 內nội 更cánh 有hữu 文văn 義nghĩa 。 皆giai 前tiền 後hậu 已dĩ 有hữu 故cố 不bất 委ủy 示thị 。
疏sớ/sơ 。 近cận 則tắc 逆nghịch 結kết 上thượng 來lai 進tiến 德đức 之chi 文văn 者giả 。 前tiền 經kinh 從tùng 於ư 諸chư 法pháp 智trí 。 但đãn 應ưng 安an 住trụ 不bất 應ưng 稱xưng 量lượng 下hạ 。 是thị 進tiến 德đức 文văn 。 今kim 有hữu 十thập 一nhất 。 如như 是thị 初sơ 一nhất 後hậu 一nhất 即tức 是thị 總tổng 意ý 。 初sơ 句cú 明minh 前tiền 皆giai 普phổ 賢hiền 行hành 。 末mạt 後hậu 明minh 前tiền 皆giai 為vi 攝nhiếp 生sanh 。 中trung 間gian 九cửu 句cú 攝nhiếp 前tiền 進tiến 德đức 即tức 為vi 九cửu 段đoạn 。 一nhất 如như 是thị 圓viên 滿mãn 。 菩Bồ 薩Tát 境cảnh 界giới 。 即tức 前tiền 經Kinh 云vân 應ưng 為vi 請thỉnh 問vấn 如Như 來Lai 。 佛Phật 法Pháp 下hạ 三tam 句cú 。 以dĩ 三tam 句cú 中trung 初sơ 一nhất 上thượng 求cầu 佛Phật 道Đạo 法Pháp 。 二nhị 下hạ 化hóa 眾chúng 生sanh 。 皆giai 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 之chi 境cảnh 界giới 故cố 。 二nhị 如như 是thị 通thông 達đạt 。 出xuất 離ly 之chi 道Đạo 。 即tức 前tiền 應ưng 觀quán 諸chư 法pháp 。 一nhất 切thiết 如như 幻huyễn 下hạ 三tam 句cú 。 如như 幻huyễn 如như 聲thanh 皆giai 無vô 體thể 性tánh 是thị 出xuất 離ly 法pháp 故cố 。 三tam 如như 是thị 受thọ 持trì 。 三tam 世thế 一nhất 切thiết 佛Phật 法pháp 。 即tức 前tiền 應ưng 知tri 諸chư 佛Phật 願nguyện 力lực 下hạ 三tam 句cú 。 四tứ 如như 是thị 觀quán 察sát 。 一Nhất 切Thiết 智Trí 門môn 。 即tức 前tiền 應ưng 常thường 安an 住trụ 平bình 等đẳng 。 法Pháp 界Giới 下hạ 三tam 句cú 。 五ngũ 如như 是thị 思tư 惟duy 。 不bất 變biến 易dị 法pháp 。 即tức 前tiền 應ưng 不bất 分phân 別biệt 佛Phật 下hạ 二nhị 句cú 。 六lục 如như 是thị 明minh 潔khiết 增tăng 上thượng 志chí 樂nhạo 。 即tức 前tiền 應ưng 當đương 明minh 解giải 世thế 間gian 所sở 作tác 下hạ 八bát 句cú 。 八bát 句cú 皆giai 增tăng 上thượng 志chí 樂nhạo 故cố 。 七thất 如như 是thị 信tín 解giải 。 一nhất 切thiết 如Như 來Lai 。 即tức 前tiền 於ư 一nhất 切thiết 佛Phật 。 深thâm 生sanh 信tín 解giải 下hạ 三tam 句cú 。 八bát 如như 是thị 了liễu 知tri 。 佛Phật 廣quảng 大đại 力lực 。 即tức 前tiền 於ư 廣quảng 界giới 中trung 拔bạt 出xuất 眾chúng 生sanh 。 下hạ 至chí 成thành 就tựu 諸chư 度Độ 四tứ 句cú 。 九cửu 如như 是thị 決quyết 定định 。 心tâm 無vô 所sở 礙ngại 。 即tức 前tiền 所sở 謂vị 親thân 近cận 一Nhất 切Thiết 智Trí 下hạ 四tứ 句cú 。 末mạt 句cú 如như 是thị 總tổng 結kết 攝nhiếp 生sanh 已dĩ 如như 前tiền 釋thích 。 對đối 前tiền 諸chư 段đoạn 類loại 取thủ 耳nhĩ 。
大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 隨Tùy 疏Sớ/sơ 演Diễn 義Nghĩa 鈔Sao 卷quyển 第đệ 七thất 十thập 三tam
Đại Phương Quảng Phật Hoa Nghiêm Kinh Tùy Sớ/sơ Diễn Nghĩa Sao ♦ Quyển 73
❖
Phiên âm: 24/3/2016 ◊ Cập nhật: 24/3/2016
Đại Phương Quảng Phật Hoa Nghiêm Kinh Tùy Sớ/sơ Diễn Nghĩa Sao ♦ Quyển 73
唐đường 清thanh 涼lương 山sơn 大đại 華hoa 嚴nghiêm 寺tự 沙Sa 門Môn 澄trừng 觀quán 述thuật
第đệ 四tứ 大đại 盡tận 分phần/phân 中trung 。 文văn 前tiền 有hữu 四tứ 。 一nhất 依y 論luận 科khoa 。 二nhị 此thử 五ngũ 依y 下hạ 論luận 釋thích 義nghĩa 。 三tam 前tiền 二nhị 下hạ 料liệu 揀giản 。 四tứ 文văn 中trung 下hạ 辨biện 經kinh 義nghĩa 。 二nhị 中trung 五ngũ 義nghĩa 之chi 內nội 義nghĩa 字tự 向hướng 上thượng 。 皆giai 是thị 論luận 文văn 。 義nghĩa 字tự 已dĩ 下hạ 即tức 是thị 疏sớ/sơ 釋thích 。 然nhiên 前tiền 二nhị 離ly 惑hoặc 智trí 二nhị 障chướng 。 成thành 心tâm 慧tuệ 二nhị 解giải 脫thoát 。 後hậu 三tam 利lợi 他tha 即tức 是thị 三tam 業nghiệp 。 一nhất 意ý 二nhị 口khẩu 。 雖tuy 云vân 意ý 持trì 正chánh 在tại 口khẩu 說thuyết 。 三tam 即tức 身thân 通thông 。 今kim 初sơ 集tập 智trí 下hạ 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 四tứ 。 一nhất 總tổng 彰chương 大đại 意ý 。 二nhị 文văn 中trung 下hạ 總tổng 科khoa 。 三tam 然nhiên 通thông 真chân 妄vọng 下hạ 總tổng 辨biện 義nghĩa 類loại 。 四tứ 在tại 文văn 六lục 重trọng/trùng 下hạ 對đối 文văn 收thu 攝nhiếp 。 今kim 初sơ 。 然nhiên 論luận 中trung 文văn 有hữu 三tam 節tiết 。 一nhất 總tổng 立lập 七thất 名danh 。 謂vị 一nhất 集tập 智trí 大đại 等đẳng 如như 向hướng 疏sớ/sơ 引dẫn 。 二nhị 總tổng 辨biện 七thất 智trí 之chi 所sở 依y 起khởi 。 略lược 顯hiển 其kỳ 相tương/tướng 。 三tam 總tổng 釋thích 七thất 智trí 之chi 相tướng 。 今kim 疏sớ/sơ 文văn 中trung 分phân 為vi 七thất 段đoạn 。 一nhất 一nhất 智trí 內nội 皆giai 有hữu 三tam 重trọng/trùng 。 如như 今kim 集tập 智trí 云vân 今kim 初sơ 集tập 智trí 。 即tức 第đệ 一nhất 列liệt 名danh 。 二nhị 依y 能năng 斷đoạn 疑nghi 力lực 。 即tức 論luận 第đệ 二nhị 依y 起khởi 之chi 一nhất 。 三tam 了liễu 法pháp 緣duyên 集tập 故cố 。 即tức 論luận 第đệ 三tam 段đoạn 釋thích 義nghĩa 下hạ 之chi 六lục 智trí 。 皆giai 具cụ 此thử 三tam 。 然nhiên 遠viễn 公công 釋thích 緣duyên 集tập 云vân 。 統thống 唯duy 一nhất 種chủng 。 或hoặc 分phân 為vi 二nhị 。 一nhất 妄vọng 緣duyên 集tập 。 三tam 界giới 虛hư 妄vọng 。 唯duy 一nhất 心tâm 作tác 。 如như 夢mộng 所sở 見kiến 。 但đãn 是thị 心tâm 解giải 。 二nhị 真chân 緣duyên 集tập 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 皆giai 真chân 心tâm 起khởi 。 如như 夢mộng 所sở 見kiến 。 皆giai 報báo 心tâm 作tác 。 或hoặc 說thuyết 為vi 三tam 。 曲khúc 有hữu 三tam 門môn 。 一nhất 真chân 妄vọng 離ly 合hợp 為vi 三tam 。 離ly 為vi 前tiền 二nhị 合hợp 為vi 第đệ 三tam 。 第đệ 二nhị 約ước 心tâm 識thức 論luận 三tam 。 一nhất 事sự 緣duyên 集tập 。 從tùng 事sự 識thức 起khởi 一nhất 切thiết 法pháp 。 二nhị 妄vọng 緣duyên 集tập 。 從tùng 其kỳ 妄vọng 緣duyên 起khởi 一nhất 切thiết 法pháp 。 三tam 真chân 緣duyên 集tập 。 真chân 識thức 體thể 中trung 具cụ 過quá 一nhất 切thiết 恆Hằng 沙sa 性tánh 德đức 。 互hỗ 相tương 集tập 成thành 故cố 言ngôn 緣duyên 集tập 。 又hựu 從tùng 真chân 識thức 起khởi 。 一nhất 切thiết 法Pháp 故cố 。 經kinh 說thuyết 言ngôn 。 若nhược 無vô 藏tạng 識thức 七thất 識thức 不bất 住trụ 。 不bất 得đắc 厭yếm 苦khổ 。 樂nhạo 求cầu 涅Niết 槃Bàn 。 由do 如Như 來Lai 藏tạng 故cố 起khởi 諸chư 法pháp 。 三tam 就tựu 有hữu 為vi 無vô 為vi 說thuyết 三tam 。 一nhất 即tức 有hữu 為vi 緣duyên 集tập 。 二nhị 無vô 為vi 緣duyên 集tập 。 三tam 具cụ 二nhị 緣duyên 集tập 。 並tịnh 如như 六lục 地địa 已dĩ 說thuyết 。 三tam 攝nhiếp 以dĩ 義nghĩa 類loại 。 即tức 前tiền 三tam 中trung 第đệ 一nhất 三tam 也dã 。 四tứ 中trung 在tại 文văn 。 雖tuy 六lục 不bất 出xuất 前tiền 三tam 。 收thu 攝nhiếp 已dĩ 竟cánh 。 釋thích 義nghĩa 已dĩ 周chu 。 一nhất 唯duy 染nhiễm 中trung 已dĩ 攝nhiếp 六lục 集tập 。 二nhị 有hữu 七thất 集tập 。 三tam 唯duy 一nhất 集tập 。 四tứ 有hữu 三tam 集tập 。 五ngũ 唯duy 二nhị 集tập 。 無vô 為vi 有hữu 三tam 虛hư 空không 已dĩ 別biệt 說thuyết 竟cánh 。 但đãn 二nhị 無vô 為vi 。 一nhất 淨tịnh 二nhị 滅diệt 。 涅Niết 槃Bàn 有hữu 四tứ 。 餘dư 無vô 餘dư 及cập 與dữ 無vô 住trụ 。 皆giai 約ước 修tu 顯hiển 故cố 。 得đắc 稱xưng 淨tịnh 。 六lục 唯duy 一nhất 集tập 故cố 有hữu 二nhị 十thập 也dã 。 第đệ 六lục 段đoạn 中trung 四tứ 。 一nhất 標tiêu 通thông 三tam 。 二nhị 故cố 論luận 下hạ 引dẫn 證chứng 。 三tam 以dĩ 法Pháp 界Giới 下hạ 疏sớ/sơ 釋thích 。 順thuận 上thượng 善thiện 法Pháp 界giới 為vi 淨tịnh 。 不bất 善thiện 法Pháp 界giới 為vi 染nhiễm 。 無vô 為vi 法Pháp 界Giới 為vi 滅diệt 。 無vô 為vi 與dữ 善thiện 為vi 正chánh 。 不bất 善thiện 不bất 正chánh 。 四tứ 而nhi 論luận 諸chư 句cú 下hạ 會hội 釋thích 論luận 文văn 。 然nhiên 上thượng 以dĩ 其kỳ 三tam 事sự 開khai 合hợp 故cố 為vi 六lục 段đoạn 。 而nhi 文văn 不bất 次thứ 。 又hựu 今kim 經kinh 與dữ 論luận 經kinh 次thứ 亦diệc 小tiểu 異dị 。 若nhược 依y 今kim 文văn 辨biện 次thứ 第đệ 者giả 。 然nhiên 望vọng 論luận 經kinh 論luận 經kinh 闕khuyết 二nhị 。 一nhất 無vô 世thế 界giới 集tập 。 二nhị 無vô 最tối 後hậu 入nhập 一nhất 切thiết 法pháp 。 分phân 別biệt 決quyết 定định 智trí 集tập 。 彼bỉ 意ý 為vi 世thế 界giới 即tức 。 世thế 界giới 成thành 壞hoại 。 將tương 後hậu 入nhập 一nhất 切thiết 法pháp 集tập 。 屬thuộc 於ư 總tổng 結kết 故cố 。 但đãn 十thập 八bát 并tinh 結kết 十thập 九cửu 。 今kim 為vi 世thế 界giới 是thị 總tổng 。 通thông 佛Phật 眾chúng 生sanh 如như 世thế 界giới 成thành 就tựu 品phẩm 。 通thông 有hữu 唯duy 成thành 無vô 有hữu 壞hoại 義nghĩa 。 成thành 壞hoại 之chi 剎sát 唯duy 屬thuộc 眾chúng 生sanh 。 彼bỉ 次thứ 與dữ 此thử 亦diệc 小tiểu 有hữu 異dị 。 以dĩ 法Pháp 界Giới 居cư 虛hư 空không 之chi 後hậu 。 眾chúng 生sanh 識thức 界giới 居cư 為vi 無vô 為vi 前tiền 。 且thả 依y 今kim 經kinh 以dĩ 辨biện 次thứ 者giả 。 先tiên 明minh 三tam 界giới 通thông 於ư 依y 正chánh 。 總tổng 辨biện 眾chúng 生sanh 所sở 依y 。 次thứ 云vân 世thế 界giới 通thông 於ư 染nhiễm 淨tịnh 。 次thứ 辨biện 法Pháp 界Giới 向hướng 上thượng 為vi 上thượng 四tứ 所sở 依y 。 向hướng 下hạ 。 與dữ 為vi 無vô 為vi 等đẳng 而nhi 為vi 所sở 依y 。 法Pháp 界Giới 是thị 總tổng 以dĩ 性tánh 從tùng 緣duyên 。 則tắc 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 眾chúng 生sanh 是thị 能năng 迷mê 之chi 人nhân 。 識thức 界giới 為vi 眾chúng 生sanh 之chi 本bổn 。 虛hư 空không 是thị 眾chúng 生sanh 等đẳng 住trú 處xứ 。 涅Niết 槃Bàn 是thị 眾chúng 生sanh 所sở 歸quy 。 煩phiền 惱não 是thị 能năng 迷mê 之chi 因nhân 。 行hành 兼kiêm 於ư 業nghiệp 則tắc 顯hiển 前tiền 皆giai 是thị 果quả 故cố 。 此thử 句cú 初sơ 有hữu 此thử 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 。 由do 煩phiền 惱não 因nhân 感cảm 界giới 成thành 壞hoại 。 次thứ 三tam 辨biện 反phản 源nguyên 之chi 人nhân 。 如Như 來Lai 下hạ 四tứ 辨biện 反phản 源nguyên 之chi 果quả 。 結kết 云vân 一nhất 切thiết 者giả 。 非phi 止chỉ 二nhị 十thập 故cố 也dã 。 第đệ 二nhị 應ứng 化hóa 智trí 。 亦diệc 具cụ 上thượng 三tam 。 謂vị 一nhất 列liệt 名danh 。 二nhị 依y 起khởi 。 三tam 釋thích 相tương/tướng 在tại 文văn 分phần/phân 二nhị 。 先tiên 標tiêu 名danh 總tổng 科khoa 。 後hậu 別biệt 中trung 十thập 句cú 下hạ 隨tùy 文văn 別biệt 釋thích 。 前tiền 中trung 即tức 將tương 躡niếp 經kinh 前tiền 文văn 。 釋thích 論luận 第đệ 二nhị 牒điệp 所sở 依y 起khởi 。 其kỳ 第đệ 三tam 釋thích 義nghĩa 易dị 解giải 不bất 舉cử 。 論luận 云vân 是thị 中trung 應ứng 化hóa 智trí 者giả 眾chúng 生sanh 應ứng 化hóa 等đẳng 差sai 別biệt 。 遠viễn 公công 云vân 。 然nhiên 化hóa 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 據cứ 始thỉ 起khởi 有hữu 分phân 別biệt 心tâm 。 而nhi 作tác 變biến 化hóa 。 二nhị 就tựu 息tức 想tưởng 論luận 。 物vật 見kiến 我ngã 化hóa 我ngã 實thật 不bất 化hóa 。 三tam 就tựu 真chân 實thật 說thuyết 。 緣duyên 起khởi 門môn 中trung 皆giai 是thị 真chân 實thật 作tác 因nhân 。 法Pháp 門môn 之chi 所sở 示thị 現hiện 。 今kim 依y 後hậu 義nghĩa 。 是thị 故cố 前tiền 緣duyên 集tập 智trí 而nhi 起khởi 化hóa 用dụng 。 第đệ 三tam 加gia 持trì 智trí 中trung 。 文văn 亦diệc 具cụ 三tam 。 初sơ 牒điệp 經kinh 立lập 名danh 。 二nhị 論luận 云vân 下hạ 辨biện 所sở 依y 起khởi 。 三tam 謂vị 依y 彼bỉ 下hạ 疏sớ/sơ 釋thích 論luận 依y 起khởi 。 便tiện 是thị 第đệ 三tam 段đoạn 中trung 釋thích 義nghĩa 。 常thường 化hóa 不bất 絕tuyệt 為vi 加gia 持trì 故cố 。 即tức 以dĩ 不bất 絕tuyệt 是thị 轉chuyển 義nghĩa 。 如như 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。
疏sớ/sơ 。 初sơ 三tam 不bất 斷đoạn 三Tam 寶Bảo 者giả 。 不bất 斷đoạn 是thị 三Tam 寶Bảo 中trung 持trì 義nghĩa 。 謂vị 佛Phật 種chủng 不bất 斷đoạn 。 即tức 是thị 佛Phật 持trì 等đẳng 。
疏sớ/sơ 。 願nguyện 等đẳng 因nhân 體thể 者giả 。 望vọng 上thượng 時thời 持trì 故cố 名danh 因nhân 體thể 。 就tựu 體thể 有hữu 二nhị 。 願nguyện 是thị 起khởi 行hành 方phương 便tiện 之chi 心tâm 。 供cúng 養dường 及cập 行hành 即tức 依y 願nguyện 。 正chánh 行hạnh 供cúng 養dường 。 攝nhiếp 福phước 行hành 攝nhiếp 智trí 故cố 。 第đệ 四tứ 微vi 細tế 智trí 中trung 文văn 三tam 。 一nhất 牒điệp 經kinh 標tiêu 名danh 。 二nhị 謂vị 智trí 下hạ 解giải 義nghĩa 。 三tam 故cố 論luận 下hạ 躡niếp 前tiền 辨biện 依y 起khởi 行hành 中trung 。 先tiên 舉cử 論luận 。 後hậu 謂vị 依y 前tiền 下hạ 疏sớ/sơ 釋thích 。 言ngôn 三tam 智trí 者giả 。 一nhất 應ứng 化hóa 。 二nhị 加gia 持trì 。 三tam 善thiện 集tập 。 即tức 前tiền 緣duyên 集tập 智trí 所sở 以dĩ 合hợp 者giả 。 集tập 智trí 是thị 智trí 應ứng 化hóa 是thị 悲bi 。 悲bi 智trí 無vô 礙ngại 為vi 佛Phật 微vi 細tế 。 疏sớ/sơ 非phi 但đãn 八bát 相tương/tướng 。 一nhất 具cụ 餘dư 七thất 者giả 。 但đãn 應ứng 化hóa 一nhất 智trí 。 即tức 能năng 令linh 一nhất 而nhi 具cụ 一nhất 切thiết 。 今kim 一nhất 一nhất 事sự 皆giai 具cụ 三tam 智trí 故cố 為vi 微vi 細tế 。 以dĩ 如Như 來Lai 證chứng 。 此thử 法Pháp 門môn 故cố 。 別biệt 有hữu 十thập 事sự 多đa 同đồng 八bát 相tương/tướng 。 八bát 相tương/tướng 不bất 具cụ 第đệ 五ngũ 密mật 處xứ 智trí 。 文văn 中trung 有hữu 四tứ 。 一nhất 標tiêu 名danh 。 二nhị 依y 護hộ 根căn 下hạ 辨biện 所sở 依y 起khởi 。 三tam 現hiện 麁thô 下hạ 釋thích 祕bí 密mật 義nghĩa 。 四tứ 初sơ 三tam 下hạ 釋thích 文văn 。 文văn 含hàm 多đa 義nghĩa 。 前tiền 諸chư 疏sớ/sơ 文văn 已dĩ 皆giai 具cụ 矣hĩ 。 第đệ 六lục 入nhập 劫kiếp 智trí 文văn 有hữu 五ngũ 。 一nhất 標tiêu 名danh 。 二nhị 依y 命mạng 行hành 下hạ 舉cử 論luận 依y 起khởi 。 三tam 謂vị 劫kiếp 下hạ 疏sớ/sơ 釋thích 論luận 含hàm 於ư 入nhập 劫kiếp 之chi 相tướng 。 四tứ 亦diệc 十thập 世thế 下hạ 結kết 成thành 玄huyền 門môn 。 五ngũ 以dĩ 得đắc 下hạ 出xuất 即tức 入nhập 所sở 以dĩ 。 第đệ 七thất 至chí 入nhập 道đạo 智trí 文văn 中trung 有hữu 四tứ 。 一nhất 標tiêu 名danh 。 二nhị 論luận 云vân 下hạ 依y 起khởi 。 三tam 謂vị 遍biến 入nhập 下hạ 疏sớ/sơ 釋thích 依y 起khởi 。 四tứ 別biệt 中trung 下hạ 釋thích 文văn 。 三tam 中trung 顯hiển 前tiền 標tiêu 名danh 具cụ 於ư 三tam 義nghĩa 。 一nhất 明minh 知tri 凡phàm 夫phu 道đạo 。 道đạo 謂vị 業nghiệp 惑hoặc 以dĩ 逆nghịch 順thuận 等đẳng 皆giai 所sở 知tri 故cố 。 二nhị 若nhược 約ước 下hạ 知tri 化hóa 凡phàm 夫phu 道đạo 。 謂vị 一nhất 切thiết 善thiện 法Pháp 。 論luận 名danh 對đối 治trị 。 即tức 順thuận 字tự 攝nhiếp 之chi 。 及cập 第đệ 三tam 知tri 化hóa 凡phàm 夫phu 即tức 是thị 佛Phật 道Đạo 。 文văn 正chánh 出xuất 此thử 。 四tứ 別biệt 中trung 總tổng 句cú 義nghĩa 通thông 三tam 義nghĩa 。 別biệt 顯hiển 三tam 種chủng 中trung 。 前tiền 二nhị 皆giai 第đệ 一nhất 知tri 。 凡phàm 夫phu 道đạo 其kỳ 中trung 觀quán 破phá 摶đoàn 聚tụ 者giả 。 四tứ 十thập 八bát 經kinh 當đương 具cụ 解giải 釋thích 。
疏sớ/sơ 。 次thứ 四tứ 句cú 能năng 化hóa 之chi 行hành 者giả 。 即tức 化hóa 凡phàm 夫phu 道đạo 。 亦diệc 兼kiêm 第đệ 三tam 知tri 凡phàm 夫phu 道đạo 。 即tức 是thị 佛Phật 道Đạo 。 後hậu 四tứ 化hóa 果quả 其kỳ 中trung 思tư 議nghị 等đẳng 並tịnh 如như 九cửu 地địa 。 第đệ 二nhị 解giải 脫thoát 下hạ 總tổng 有hữu 四tứ 對đối 。 疏sớ/sơ 中trung 已dĩ 配phối 義nghĩa 並tịnh 可khả 知tri 。 第đệ 五ngũ 釋thích 名danh 分phần/phân 。 疏sớ/sơ 今kim 此thử 一nhất 段đoạn 從tùng 所sở 受thọ 立lập 名danh 下hạ 。 此thử 文văn 有hữu 三tam 。 初sơ 此thử 上thượng 揀giản 別biệt 。 二nhị 引dẫn 論luận 釋thích 。 三tam 謂vị 佛Phật 身thân 下hạ 疏sớ/sơ 釋thích 論luận 。 然nhiên 此thử 一nhất 段đoạn 若nhược 從tùng 所sở 受thọ 應ưng 名danh 法Pháp 雨vũ 地địa 。 若nhược 從tùng 能năng 受thọ 應ưng 名danh 法pháp 海hải 地địa 。 今kim 從tùng 受thọ 處xứ 。 名danh 為vi 法Pháp 雲Vân 。 雲vân 當đương 佛Phật 身thân 而nhi 論luận 意ý 。 又hựu 以dĩ 聞văn 法Pháp 相tương 似tự 。 猶do 如như 虛hư 空không 。 則tắc 以dĩ 虛hư 空không 為vi 能năng 受thọ 。 菩Bồ 薩Tát 身thân 遍biến 覆phú 故cố 。 雲vân 為vi 所sở 受thọ 之chi 法Pháp 。 以dĩ 雲vân 義nghĩa 多đa 含hàm 故cố 論luận 影ảnh 出xuất 之chi 。 疏sớ/sơ 由do 前tiền 七thất 智trí 等đẳng 者giả 。 七thất 智trí 正chánh 是thị 此thử 地địa 別biệt 行hành 所sở 以dĩ 舉cử 之chi 。 成thành 就tựu 念niệm 力lực 偏thiên 語ngữ 受thọ 法pháp 之chi 德đức 。 此thử 智trí 實thật 成thành 下hạ 釋thích 經kinh 隨tùy 順thuận 無vô 量lượng 。 菩Bồ 提Đề 之chi 言ngôn 。 由do 因nhân 成thành 果quả 就tựu 故cố 云vân 隨tùy 順thuận 無vô 量lượng 。 菩Bồ 提Đề 無vô 量lượng 之chi 德đức 。 皆giai 隨tùy 順thuận 也dã 。
疏sớ/sơ 。 上thượng 二nhị 句cú 性tánh 故cố 者giả 。 論luận 一nhất 時thời 具cụ 云vân 聞văn 法Pháp 者giả 。 性tánh 故cố 作tác 故cố 二nhị 事sự 示thị 現hiện 。
疏sớ/sơ 。 離ly 破phá 之chi 謂vị 三tam 慧tuệ 下hạ 。 疏sớ/sơ 釋thích 論luận 大đại 法pháp 明minh 下hạ 。 牒điệp 論luận 釋thích 經kinh 。 然nhiên 今kim 經Kinh 云vân 安an 受thọ 攝nhiếp 持trì 。 論luận 經Kinh 云vân 受thọ 堪kham 思tư 持trì 。 思tư 即tức 是thị 攝nhiếp 。 堪kham 即tức 是thị 安an 。 受thọ 堪kham 雖tuy 倒đảo 俱câu 是thị 聞văn 慧tuệ 。 疏sớ/sơ 取thủ 義nghĩa 順thuận 經kinh 不bất 違vi 論luận 釋thích 。 餘dư 並tịnh 可khả 知tri 。 第đệ 六lục 神thần 通thông 力lực 有hữu 上thượng 無vô 上thượng 分phần/phân 。 智trí 慧tuệ 明minh 達đạt 。 即tức 起khởi 通thông 之chi 智trí 者giả 。 經kinh 但đãn 兩lưỡng 句cú 。 論luận 經kinh 亦diệc 但đãn 云vân 住trụ 此thử 地địa 於ư 智trí 慧tuệ 得đắc 上thượng 自tự 在tại 力lực 。 善thiện 擇trạch 大đại 智trí 神thần 通thông 。 隨tùy 心tâm 所sở 念niệm 。 而nhi 論luận 云vân 。 是thị 中trung 依y 內nội 者giả 有hữu 四tứ 種chủng 。 一nhất 不bất 思tư 議nghị 解giải 脫thoát 。 二nhị 三tam 昧muội 。 三tam 起Khởi 智Trí 陀Đà 羅La 尼Ni 。 四tứ 神thần 通thông 如như 前tiền 所sở 說thuyết 。 釋thích 曰viết 。 今kim 疏sớ/sơ 取thủ 意ý 。 各các 別biệt 配phối 經kinh 。 亦diệc 具cụ 此thử 四tứ 論luận 。 言ngôn 如như 前tiền 所sở 說thuyết 者giả 。 即tức 大đại 盡tận 分phần/phân 中trung 五ngũ 種chủng 大đại 。 但đãn 合hợp 智trí 及cập 陀đà 羅la 尼ni 耳nhĩ 。 以dĩ 陀đà 羅la 尼ni 。 智trí 為vi 體thể 故cố 。 此thử 之chi 二nhị 段đoạn 者giả 。 即tức 以dĩ 轉chuyển 變biến 外ngoại 事sự 為vi 神thần 通thông 自tự 相tương/tướng 故cố 。 疏sớ/sơ 無vô 所sở 不bất 融dung 故cố 能năng 一nhất 身thân 包bao 含hàm 無vô 外ngoại 者giả 。 此thử 金kim 剛cang 藏tạng 正chánh 用dụng 前tiền 作tác 住trụ 持trì 相tương/tướng 中trung 。 於ư 其kỳ 身thân 中trung 。 示thị 有hữu 無vô 量lượng 。 國quốc 土độ 莊trang 嚴nghiêm 之chi 事sự 。 及cập 於ư 自tự 身thân 示thị 現hiện 佛Phật 身thân 。 疏sớ/sơ 此thử 中trung 亦diệc 即tức 大đại 盡tận 中trung 事sự 者giả 。 前tiền 文văn 標tiêu 中trung 已dĩ 有hữu 五ngũ 大đại 。 今kim 復phục 結kết 之chi 。 故cố 云vân 亦diệc 是thị 。 謂vị 初sơ 總tổng 標tiêu 三tam 業nghiệp 。 即tức 神thần 通thông 自tự 在tại 。 餘dư 具cụ 五ngũ 大đại 。 一nhất 觀quán 察sát 三tam 世thế 。 即tức 第đệ 一nhất 智trí 大đại 。 二nhị 三tam 昧muội 境cảnh 界giới 。 即tức 第đệ 三tam 三tam 昧muội 大đại 。 三tam 智trí 慧tuệ 境cảnh 界giới 。 即tức 第đệ 四tứ 陀đà 羅la 尼ni 大đại 。 四tứ 遊du 戲hí 一nhất 切thiết 下hạ 。 即tức 第đệ 二nhị 解giải 脫thoát 大đại 。 五ngũ 變biến 化hóa 下hạ 。 即tức 第đệ 五ngũ 神thần 通thông 大đại 。 疏sớ/sơ 問vấn 中trung 即tức 舉cử 菩Bồ 薩Tát 疑nghi 佛Phật 者giả 。 謂vị 信tín 菩Bồ 薩Tát 神thần 通thông 。 謂vị 佛Phật 應ưng 不bất 勝thắng 。 前tiền 舉cử 佛Phật 疑nghi 菩Bồ 薩Tát 則tắc 謂vị 佛Phật 得đắc 。 亦diệc 疑nghi 菩Bồ 薩Tát 不bất 得đắc 故cố 問vấn 同đồng 意ý 別biệt 。 疏sớ/sơ 第đệ 二nhị 乃nãi 至chí 。 說thuyết 法Pháp 斷đoạn 疑nghi 等đẳng 者giả 。 文văn 中trung 有hữu 三tam 。 一nhất 正chánh 顯hiển 斷đoạn 疑nghi 。 二nhị 然nhiên 此thử 下hạ 文văn 下hạ 會hội 釋thích 經kinh 文văn 。 三tam 若nhược 準chuẩn 下hạ 依y 經kinh 解giải 釋thích 可khả 知tri 。 第đệ 八bát 地địa 影ảnh 像tượng 分phần/phân 。 於ư 中trung 分phần/phân 二nhị 。 先tiên 總tổng 料liệu 揀giản 。 後hậu 正chánh 釋thích 文văn 。 前tiền 中trung 有hữu 三tam 。 一nhất 約ước 二nhị 道đạo 分phân 別biệt 。 二nhị 約ước 修tu 顯hiển 分phân 別biệt 。 三tam 非phi 一nhất 異dị 分phân 別biệt 。 初sơ 即tức 論luận 意ý 。 於ư 中trung 三tam 。 一nhất 依y 經kinh 標tiêu 名danh 。 二nhị 前tiền 二nhị 下hạ 以dĩ 二nhị 德đức 收thu 之chi 。 三tam 依y 論luận 列liệt 釋thích 。 二nhị 中trung 遠viễn 公công 前tiền 三tam 皆giai 阿a 含hàm 。 今kim 以dĩ 海hải 喻dụ 十thập 德đức 互hỗ 遍biến 故cố 喻dụ 證chứng 德đức 。 此thử 二nhị 教giáo 證chứng 亦diệc 可khả 隔cách 句cú 相tương 對đối 。 池trì 望vọng 於ư 海hải 是thị 修tu 成thành 相tương 對đối 。 地địa 中trung 真chân 偽ngụy 合hợp 修tu 為vi 教giáo 。 如như 池trì 喻dụ 起khởi 修tu 之chi 行hành 。 海hải 喻dụ 捨xả 妄vọng 契khế 真chân 。 實thật 德đức 互hỗ 遍biến 猶do 如như 義nghĩa 大đại 。 第đệ 二nhị 小tiểu 喻dụ 第đệ 四tứ 珠châu 喻dụ 。 即tức 約ước 詮thuyên 就tựu 實thật 。 相tương 對đối 寄ký 言ngôn 顯hiển 十thập 如như 。 彼bỉ 十thập 山sơn 為vi 教giáo 智trí 。 真chân 體thể 無vô 二nhị 如như 珠châu 更cánh 含hàm 。 餘dư 義nghĩa 略lược 示thị 其kỳ 一nhất 。
疏sớ/sơ 。 前tiền 中trung 池trì 喻dụ 下hạ 。 第đệ 三tam 依y 論luận 列liệt 釋thích 標tiêu 功công 德đức 名danh 。 皆giai 是thị 論luận 文văn 。 餘dư 皆giai 疏sớ/sơ 釋thích 。 然nhiên 下hạ 論luận 隨tùy 文văn 釋thích 中trung 。 亦diệc 自tự 解giải 釋thích 。 釋thích 第đệ 一nhất 池trì 喻dụ 云vân 。 依y 本bổn 願nguyện 修tu 故cố 。 釋thích 第đệ 二nhị 山sơn 德đức 云vân 。 依y 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 增tăng 上thượng 行hành 十Thập 地Địa 故cố 。 釋thích 第đệ 三tam 海hải 喻dụ 云vân 。 因nhân 果quả 相tương 順thuận 故cố 。 今kim 十thập 德đức 遍biến 海hải 。 即tức 因nhân 順thuận 於ư 果quả 海hải 攬lãm 十thập 德đức 即tức 果quả 順thuận 於ư 因nhân 。 釋thích 第đệ 四tứ 珠châu 喻dụ 云vân 。 過quá 十thập 寶bảo 性tánh 即tức 障chướng 盡tận 證chứng 堅kiên 。
疏sớ/sơ 。 又hựu 十Thập 地Địa 有hữu 三tam 者giả 。 第đệ 二nhị 修tu 顯hiển 分phân 別biệt 。 以dĩ 修tu 成thành 法pháp 三tam 而nhi 收thu 四tứ 喻dụ 。 前tiền 二nhị 是thị 修tu 故cố 亦diệc 是thị 教giáo 。 次thứ 一nhất 是thị 成thành 亦diệc 順thuận 於ư 證chứng 。 三tam 是thị 法pháp 地địa 順thuận 佛Phật 果Quả 海hải 故cố 。 以dĩ 海hải 喻dụ 融dung 前tiền 二nhị 也dã 。 前tiền 二nhị 即tức 是thị 修tu 成thành 含hàm 池trì 山sơn 珠châu 之chi 三tam 喻dụ 也dã 。
疏sớ/sơ 。 又hựu 此thử 四tứ 喻dụ 下hạ 。 第đệ 三tam 非phi 一nhất 異dị 分phân 別biệt 。 於ư 中trung 四tứ 。 初sơ 約ước 因nhân 果quả 明minh 非phi 一nhất 異dị 。 二nhị 約ước 前tiền 後hậu 。 三tam 結kết 成thành 圓viên 融dung 。 四tứ 結kết 示thị 本bổn 意ý 。 今kim 初sơ 分phần/phân 二nhị 。 先tiên 總tổng 標tiêu 。 後hậu 初sơ 一nhất 之chi 下hạ 別biệt 顯hiển 。 池trì 非phi 是thị 海hải 故cố 云vân 始thỉ 異dị 。 入nhập 海hải 即tức 池trì 之chi 水thủy 故cố 云vân 終chung 同đồng 。 同đồng 異dị 先tiên 後hậu 即tức 始thỉ 差sai 別biệt 終chung 無vô 差sai 也dã 。 二nhị 出xuất 喻dụ 一nhất 佛Phật 智trí 地địa 出xuất 十Thập 地Địa 山sơn 故cố 。 云vân 無vô 差sai 之chi 差sai 。 上thượng 二nhị 下hạ 結kết 前tiền 生sanh 後hậu 。 三tam 海hải 則tắc 因nhân 果quả 交giao 徹triệt 。 四tứ 珠châu 雖tuy 一nhất 證chứng 智trí 不bất 礙ngại 分phần/phân 十thập 。
疏sớ/sơ 。 又hựu 初sơ 喻dụ 前tiền 後hậu 體thể 別biệt 下hạ 。 第đệ 二nhị 約ước 前tiền 後hậu 論luận 非phi 一nhất 異dị 則tắc 十Thập 地Địa 相tương 望vọng 以dĩ 為vi 前tiền 後hậu 。
疏sớ/sơ 。 初sơ 一nhất 即tức 是thị 圓viên 家gia 漸tiệm 者giả 下hạ 。 第đệ 三tam 結kết 歸quy 圓viên 融dung 。 此thử 言ngôn 自tự 天thiên 台thai 生sanh 。 而nhi 小tiểu 不bất 同đồng 。 彼bỉ 處xứ 漸tiệm 圓viên 是thị 漸tiệm 教giáo 家gia 圓viên 。 今kim 亦diệc 圓viên 教giáo 行hành 布bố 之chi 極cực 耳nhĩ 。 圓viên 圓viên 亦diệc 與dữ 彼bỉ 不bất 同đồng 。 乃nãi 是thị 初sơ 後hậu 圓viên 融dung 名danh 圓viên 圓viên 。 非phi 圓viên 教giáo 圓viên 滿mãn 名danh 圓viên 圓viên 也dã 。 是thị 知tri 上thượng 取thủ 相tương/tướng 顯hiển 。 前tiền 二nhị 喻dụ 教giáo 後hậu 二nhị 喻dụ 證chứng 。 理lý 實thật 四tứ 喻dụ 。 一nhất 一nhất 之chi 中trung 。 皆giai 有hữu 教giáo 證chứng 。 如như 珠châu 喻dụ 體thể 即tức 證chứng 治trị 穿xuyên 等đẳng 教giáo 。 池trì 初sơ 四tứ 河hà 即tức 是thị 於ư 教giáo 入nhập 海hải 為vi 證chứng 。 故cố 約ước 非phi 一nhất 皆giai 是thị 教giáo 道đạo 。 約ước 非phi 異dị 義nghĩa 皆giai 是thị 證chứng 道đạo 。 又hựu 非phi 一nhất 非phi 異dị 。 二nhị 義nghĩa 不bất 同đồng 。 即tức 是thị 教giáo 道đạo 互hỗ 融dung 為vi 證chứng 。 勿vật 滯trệ 語ngữ 言ngôn 。
疏sớ/sơ 。 上thượng 來lai 所sở 解giải 下hạ 。 第đệ 四tứ 結kết 示thị 本bổn 意ý 。 言ngôn 上thượng 來lai 解giải 者giả 。 唯duy 除trừ 四tứ 喻dụ 。 喻dụ 四tứ 功công 德đức 餘dư 皆giai 疏sớ/sơ 意ý 。 故cố 云vân 在tại 論luận 雖tuy 無vô 。
疏sớ/sơ 。 今kim 初sơ 修tu 行hành 德đức 中trung 下hạ 釋thích 文văn 。 然nhiên 論luận 但đãn 云vân 是thị 中trung 修tu 功công 德đức 者giả 。 依y 本bổn 願nguyện 力lực 修tu 行hành 以dĩ 四Tứ 攝Nhiếp 法Pháp 。 作tác 利lợi 益ích 行hành 。 自tự 善thiện 增tăng 長trưởng 及cập 得đắc 菩Bồ 提Đề 自tự 利lợi 益ích 行hành 。 應ưng 知tri 。 次thứ 論luận 牒điệp 經kinh 帖# 義nghĩa 文văn 意ý 可khả 知tri 疏sớ/sơ 第đệ 二nhị 總tổng 以dĩ 喻dụ 顯hiển 中trung 。 然nhiên 此thử 十thập 山sơn 與dữ 俱câu 舍xá 論luận 多đa 同đồng 小tiểu 異dị 。 彼bỉ 偈kệ 云vân 。 蘇tô 迷mê 盧lô 處xứ 中trung 。 次thứ 踰du 健kiện 達đạt 羅la 伊Y 沙Sa 陀Đà 羅La 山sơn 。 揭yết 地địa 洛lạc 迦ca 山sơn 蘇tô 達đạt 梨lê 舍xá 那na 頞át 濕thấp 縛phược 羯yết 拏noa 毘tỳ 那na 怛đát 迦ca 山sơn 尼ni 民dân 達đạt 羅la 山sơn 。 於ư 大đại 洲châu 等đẳng 外ngoại 有hữu 鐵thiết 輪luân 圍vi 山sơn 。 前tiền 七thất 金kim 所sở 成thành 蘇tô 迷mê 盧lô 四tứ 寶bảo 。 釋thích 於ư 梵Phạm 名danh 如như 昇thăng 須Tu 彌Di 山Sơn 頂đảnh 品phẩm 。 然nhiên 須Tu 彌Di 處xứ 中trung 。 次thứ 七thất 金kim 繞nhiễu 輪luân 圍vi 。 第đệ 九cửu 今kim 有hữu 十thập 山sơn 為vi 次thứ 。 又hựu 別biệt 為vi 順thuận 十Thập 地Địa 所sở 出xuất 異dị 故cố 。 一nhất 雪tuyết 二nhị 香hương 。 俱câu 舍xá 九cửu 中trung 所sở 無vô 。 三tam 鞞bệ 陀đà 梨lê 陀đà 梨lê 亦diệc 云vân 馱đà 羅la 。 下hạ 偈kệ 復phục 云vân 毘tỳ 陀đà 。 則tắc 正chánh 當đương 第đệ 三tam 。 伊Y 沙Sa 陀Đà 羅La 。 此thử 云vân 持trì 軸trục 。 與dữ 種chủng 種chủng 持trì 義nghĩa 亦diệc 大đại 同đồng 。 四tứ 神thần 仙tiên 應ưng 是thị 第đệ 五ngũ 蘇tô 迷mê 梨lê 舍xá 那na 。 此thử 云vân 善thiện 見kiến 以dĩ 仙tiên 居cư 故cố 。 五ngũ 由do 乾can/kiền/càn 陀đà 羅la 。 即tức 第đệ 二nhị 持trì 雙song 。 六lục 馬mã 耳nhĩ 全toàn 同đồng 第đệ 六lục 頞át 濕thấp 縛phược 羯yết 拏noa 。 七thất 尼Ni 民Dân 陀Đà 羅La 。 全toàn 同đồng 第đệ 八bát 。 彼bỉ 卻khước 無vô 翻phiên 。 但đãn 約ước 形hình 名danh 為vi 魚ngư 嘴chủy 。 八bát 斫chước 羯yết 羅la 同đồng 彼bỉ 第đệ 九cửu 。 九cửu 計kế 都đô 末mạt 底để 義nghĩa 同đồng 揭yết 地địa 落lạc 迦ca 。 彼bỉ 亦diệc 無vô 翻phiên 。 但đãn 說thuyết 其kỳ 相tương/tướng 故cố 。 論luận 經kinh 名danh 眾chúng 相tướng 山sơn 。 十thập 蘇tô 迷mê 盧lô 全toàn 同đồng 第đệ 一nhất 。 既ký 加gia 香hương 雪tuyết 應ưng 除trừ 象tượng 鼻tị 。 三tam 藏tạng 楚sở 夏hạ 既ký 各các 不bất 同đồng 。 言ngôn 詞từ 輕khinh 重trọng 難nạn/nan 為vi 剋khắc 定định 。
疏sớ/sơ 。 第đệ 三tam 法pháp 喻dụ 對đối 顯hiển 中trung 二nhị 。 先tiên 明minh 山sơn 體thể 。 後hậu 若nhược 語ngữ 下hạ 辨biện 其kỳ 所sở 有hữu 。 於ư 中trung 二nhị 。 一nhất 直trực 辨biện 所sở 有hữu 以dĩ 況huống 於ư 法pháp 。 二nhị 論luận 以dĩ 義nghĩa 揀giản 。 今kim 初sơ 文văn 並tịnh 可khả 知tri 。 但đãn 計kế 都đô 山sơn 並tịnh 大đại 力lực 修tu 羅la 處xứ 者giả 。 準chuẩn 經kinh 論luận 說thuyết 。 修tu 羅la 總tổng 有hữu 五ngũ 種chủng 住trú 處xứ 。 一nhất 在tại 地địa 上thượng 。 一nhất 最tối 居cư 下hạ 。 最tối 居cư 下hạ 者giả 。 在tại 於ư 海hải 底để 。 即tức 毘Tỳ 摩Ma 質Chất 多Đa 羅La 阿A 修Tu 羅La 王Vương 。 其kỳ 力lực 最tối 大đại 。 統thống 領lãnh 無vô 量lượng 修tu 羅la 眷quyến 屬thuộc 。 次thứ 上thượng 二nhị 萬vạn 一nhất 千thiên 由do 旬tuần 。 有hữu 阿a 修tu 羅la 王vương 。 名danh 曰viết 勇dũng 健kiện 威uy 勢thế 次thứ 劣liệt 。 亦diệc 統thống 無vô 量lượng 修tu 羅la 眷quyến 屬thuộc 。 次thứ 上thượng 二nhị 萬vạn 一nhất 千thiên 由do 旬tuần 。 有hữu 修tu 羅la 王vương 。 名danh 曰viết 花hoa 鬘man 威uy 勢thế 轉chuyển 弱nhược 。 亦diệc 統thống 無vô 量lượng 修tu 羅la 眷quyến 屬thuộc 。 次thứ 上thượng 二nhị 萬vạn 一nhất 千thiên 由do 旬tuần 。 有hữu 修tu 羅la 王vương 。 名danh 曰viết 羅La 睺Hầu 。 勢thế 力lực 最tối 劣liệt 。 亦diệc 統thống 無vô 量lượng 修tu 羅la 眷quyến 屬thuộc 。 今kim 此thử 所sở 說thuyết 應ưng 是thị 彼bỉ 王vương 。 最tối 居cư 上thượng 者giả 。
疏sớ/sơ 。 論luận 云vân 前tiền 三tam 下hạ 。 第đệ 二nhị 論luận 以dĩ 義nghĩa 揀giản 。 於ư 中trung 二nhị 。 先tiên 舉cử 論luận 釋thích 喻dụ 。 後hậu 論luận 但đãn 顯hiển 喻dụ 下hạ 疏sớ/sơ 義nghĩa 釋thích 。 今kim 其kỳ 四tứ 地địa 道Đạo 品Phẩm 即tức 第đệ 一nhất 治trị 貧bần 窮cùng 。 五ngũ 地địa 即tức 第đệ 二nhị 治trị 死tử 。 七thất 地địa 即tức 第đệ 三tam 治trị 儉kiệm 。 八bát 地địa 即tức 第đệ 四tứ 治trị 不bất 調điều 伏phục 。 九cửu 地địa 即tức 第đệ 五ngũ 治trị 惡ác 業nghiệp 。 十Thập 地Địa 即tức 第đệ 六lục 治trị 修tu 羅la 。 並tịnh 可khả 知tri 。 疏sớ/sơ 二nhị 互hỗ 相tương 顯hiển 者giả 。 前tiền 意ý 但đãn 因nhân 依y 果quả 。 今kim 則tắc 互hỗ 依y 於ư 中trung 有hữu 四tứ 。 一nhất 正chánh 明minh 互hỗ 顯hiển 。 二nhị 論luận 云vân 下hạ 義nghĩa 引dẫn 海hải 喻dụ 證chứng 。 三tam 前tiền 言ngôn 依y 地địa 下hạ 會hội 違vi 。 四tứ 又hựu 地địa 則tắc 但đãn 依y 下hạ 揀giản 二nhị 別biệt 相tướng 。 相tương/tướng 別biệt 有hữu 三tam 。 一nhất 但đãn 依y 兼kiêm 入nhập 別biệt 。 二nhị 又hựu 山sơn 在tại 海hải 下hạ 顯hiển 非phi 即tức 離ly 別biệt 。 三tam 又hựu 山sơn 出xuất 海hải 下hạ 等đẳng 不bất 等đẳng 別biệt 。 疏sớ/sơ 合hợp 中trung 總tổng 云vân 下hạ 疏sớ/sơ 文văn 分phần/phân 四tứ 。 一nhất 順thuận 釋thích 不bất 奪đoạt 。 二nhị 若nhược 奪đoạt 下hạ 反phản 以dĩ 成thành 立lập 。 三tam 喻dụ 中trung 下hạ 會hội 通thông 法pháp 喻dụ 。 成thành 俱câu 不bất 奪đoạt 。 以dĩ 喻dụ 中trung 云vân 得đắc 大đại 海hải 名danh 不bất 可khả 移di 奪đoạt 。 明minh 約ước 果quả 也dã 。 法pháp 合hợp 則tắc 云vân 名danh 菩Bồ 薩Tát 行hành 。 不bất 可khả 移di 奪đoạt 。 故cố 知tri 約ước 因nhân 。 四tứ 故cố 論luận 下hạ 別biệt 引dẫn 論luận 證chứng 成thành 。 由do 經kinh 影ảnh 略lược 故cố 論luận 雙song 明minh 。 然nhiên 論luận 具cụ 云vân 難nan 度độ 能năng 度độ 大đại 果quả 功công 德đức 者giả 。 因nhân 果quả 相tương 順thuận 故cố 十Thập 地Địa 如như 大đại 海hải 難nan 度độ 能năng 度độ 。 得đắc 大đại 菩Bồ 提Đề 果quả 故cố 。 今kim 以dĩ 言ngôn 揀giản 之chi 故cố 論luận 易dị 了liễu 。 然nhiên 上thượng 說thuyết 有hữu 三tam 種chủng 地địa 。 一nhất 修tu 地địa 。 二nhị 成thành 地địa 。 三tam 法pháp 地địa 。 今kim 明minh 相tướng 正chánh 順thuận 在tại 後hậu 二nhị 度độ 即tức 到đáo 也dã 。 疏sớ/sơ 以dĩ 深thâm 廣quảng 故cố 者giả 六lục 深thâm 七thất 廣quảng 餘dư 可khả 知tri 。 然nhiên 涅Niết 槃Bàn 三tam 十thập 三Tam 明Minh 。 海hải 有hữu 八bát 德đức 。 一nhất 者giả 漸tiệm 漸tiệm 轉chuyển 深thâm 。 二nhị 者giả 深thâm 難nan 得đắc 底để 。 三tam 者giả 同đồng 一nhất 鹹hàm 味vị 。 四tứ 者giả 潮triều 不bất 過quá 限hạn 。 五ngũ 者giả 有hữu 種chủng 種chủng 寶bảo 藏tạng 。 六lục 者giả 大đại 身thân 眾chúng 生sanh 所sở 居cư 。 七thất 者giả 不bất 宿túc 死tử 屍thi 。 八bát 者giả 一nhất 切thiết 萬vạn 流lưu 大đại 雨vũ 投đầu 之chi 。 不bất 增tăng 不bất 減giảm 。 釋thích 曰viết 。 彼bỉ 經kinh 通thông 喻dụ 佛Phật 法Pháp 廣quảng 有hữu 合hợp 相tương/tướng 。 今kim 喻dụ 次thứ 第đệ 喻dụ 於ư 十Thập 地Địa 。 故cố 加gia 至chí 十thập 不bất 同đồng 彼bỉ 次thứ 。 疏sớ/sơ 第đệ 四tứ 寶bảo 珠châu 喻dụ 中trung 合hợp 於ư 十thập 寶bảo 者giả 。 八bát 輩bối 為vi 八bát 緣Duyên 覺Giác 果quả 行hành 為vi 二nhị 。 總tổng 成thành 為vi 十thập 。 緣Duyên 覺Giác 根căn 利lợi 不bất 數số 入nhập 觀quán 故cố 。 無vô 多đa 果quả 依y 學học 無Vô 學Học 。 但đãn 分phân 為vi 二nhị 。 無vô 利lợi 生sanh 用dụng 者giả 。 合hợp 不bất 能năng 出xuất 寶bảo 。 下hạ 引dẫn 論luận 出xuất 故cố 取thủ 者giả 。 正chánh 證chứng 出xuất 寶bảo 兼kiêm 出xuất 海hải 義nghĩa 。 疏sớ/sơ 一nhất 出xuất 功công 德đức 。 論luận 具cụ 云vân 一nhất 出xuất 功công 德đức 選tuyển 擇trạch 而nhi 取thủ 以dĩ 善thiện 觀quán 故cố 。 疏sớ/sơ 已dĩ 折chiết 開khai 解giải 釋thích 。 大đại 文văn 第đệ 九cửu 利lợi 益ích 分phần/phân 。 供cúng 養dường 功công 德đức 者giả 。 非phi 謂vị 供cúng 養dường 能năng 生sanh 功công 德đức 。 顯hiển 此thử 法pháp 勝thắng 能năng 令linh 供cúng 養dường 。 是thị 地địa 功công 德đức 上thượng 生sanh 信tín 亦diệc 然nhiên 。 疏sớ/sơ 然nhiên 聞văn 有hữu 二nhị 義nghĩa 下hạ 。 疏sớ/sơ 文văn 分phần/phân 二nhị 。 先tiên 正chánh 釋thích 順thuận 明minh 不bất 取thủ 聞văn 相tương/tướng 。 即tức 涅Niết 槃Bàn 經Kinh 云vân 。 若nhược 有hữu 聞văn 經Kinh 。 不bất 作tác 聞văn 相tương/tướng 。 不bất 作tác 說thuyết 相tương/tướng 。 不bất 作tác 句cú 相tương/tướng 不bất 作tác 字tự 相tương/tướng 。 如như 是thị 一nhất 切thiết 。 乃nãi 為vi 聞văn 經Kinh 。 釋thích 曰viết 。 此thử 稱xưng 理lý 而nhi 聞văn 如như 前tiền 已dĩ 引dẫn 。 從tùng 初sơ 後hậu 圓viên 融dung 。 即tức 此thử 經Kinh 意ý 。 言ngôn 等đẳng 佛Phật 者giả 此thử 經Kinh 說thuyết 佛Phật 智trí 慧tuệ 觀quán 境cảnh 。 今kim 能năng 正chánh 聞văn 如như 彼bỉ 真chân 觀quán 故cố 云vân 等đẳng 佛Phật 。 疏sớ/sơ 聞văn 已dĩ 等đẳng 佛Phật 下hạ 通thông 妨phương 。 先tiên 妨phương 。 後hậu 若nhược 更cánh 下hạ 答đáp 。 亦diệc 由do 一nhất 多đa 。 無vô 障chướng 礙ngại 故cố 。
疏sớ/sơ 。 第đệ 二nhị 動động 地địa 者giả 。 然nhiên 準chuẩn 論luận 經Kinh 云vân 一nhất 動động 。 二nhị 踊dũng 。 三tam 上thượng 去khứ 。 四tứ 起khởi 。 五ngũ 下hạ 去khứ 。 六lục 吼hống 。 遠viễn 公công 釋thích 云vân 。 上thượng 去khứ 是thị 令linh 人nhân 覺giác 。 下hạ 去khứ 謂vị 振chấn 下hạ 。 如như 世thế 虛hư 物vật 振chấn 撼# 。 餘dư 如như 華hoa 藏tạng 品phẩm 。 餘dư 文văn 可khả 知tri 。
十Thập 定Định 品Phẩm 第đệ 二nhị 十thập 七thất
☸ Phẩm 27:
疏sớ/sơ 。 謂vị 前tiền 明minh 普phổ 門môn 中trung 所sở 具cụ 差sai 別biệt 正chánh 位vị 等đẳng 者giả 。 此thử 中trung 意ý 有hữu 三tam 節tiết 。 初sơ 第đệ 二nhị 會hội 為vi 所sở 依y 普phổ 門môn 。 次thứ 四tứ 會hội 即tức 普phổ 門môn 差sai 別biệt 。 此thử 會hội 即tức 會hội 別biệt 歸quy 普phổ 。 初sơ 即tức 根căn 本bổn 。 次thứ 即tức 依y 本bổn 起khởi 末mạt 。 後hậu 即tức 會hội 末mạt 歸quy 本bổn 故cố 言ngôn 重trọng/trùng 會hội 普phổ 光quang 。 意ý 在tại 斯tư 矣hĩ 。 言ngôn 等đẳng 妙diệu 二nhị 位vị 全toàn 同đồng 如Như 來Lai 普phổ 光quang 明minh 智trí 者giả 。 結kết 成thành 人nhân 普phổ 所sở 以dĩ 。 以dĩ 此thử 會hội 說thuyết 等đẳng 妙diệu 二nhị 覺giác 二nhị 覺giác 全toàn 同đồng 普phổ 光quang 明minh 智trí 。 即tức 是thị 會hội 歸quy 之chi 義nghĩa 。 問vấn 等đẳng 覺giác 同đồng 妙diệu 覺giác 於ư 理lý 可khả 然nhiên 。 妙diệu 覺giác 之chi 外ngoại 何hà 有hữu 如Như 來Lai 普phổ 光quang 明minh 智trí 。 為vi 所sở 同đồng 耶da 。 答đáp 說thuyết 等đẳng 覺giác 說thuyết 妙diệu 覺giác 即tức 是thị 約ước 位vị 。 普phổ 光quang 明minh 智trí 不bất 屬thuộc 因nhân 果quả 該cai 通thông 因nhân 果quả 。 其kỳ 由do 自tự 覺giác 聖thánh 智trí 超siêu 絕tuyệt 因nhân 果quả 故cố 。 七thất 卷quyển 楞lăng 伽già 妙diệu 覺giác 位vị 外ngoại 。 更cánh 立lập 自tự 覺giác 聖thánh 智trí 之chi 位vị 。 亦diệc 猶do 佛Phật 性tánh 有hữu 因nhân 有hữu 因nhân 因nhân 有hữu 果quả 有hữu 果quả 果quả 。 以dĩ 因nhân 取thủ 之chi 是thị 因nhân 佛Phật 性tánh 。 以dĩ 果quả 取thủ 之chi 是thị 果quả 佛Phật 性tánh 。 然nhiên 則tắc 佛Phật 性tánh 。 非phi 因nhân 非phi 果quả 。 普phổ 光quang 明minh 智trí 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 體thể 絕tuyệt 因nhân 果quả 為vi 因nhân 果quả 依y 。 果quả 方phương 究cứu 竟cánh 故cố 云vân 如Như 來Lai 普phổ 光quang 明minh 智trí 。
疏sớ/sơ 。 二nhị 約ước 次thứ 第đệ 等đẳng 者giả 。 疏sớ/sơ 文văn 分phần/phân 二nhị 第đệ 一nhất 正chánh 明minh 次thứ 第đệ 。 二nhị 以dĩ 極cực 果quả 下hạ 釋thích 妨phương 。 於ư 中trung 二nhị 難nạn/nan 。 一nhất 釋thích 重trọng/trùng 會hội 。 二nhị 通thông 躡niếp 迹tích 之chi 難nạn/nan 。 今kim 初sơ 謂vị 有hữu 難nạn/nan 言ngôn 。 若nhược 次thứ 第đệ 明minh 位vị 何hà 以dĩ 重trọng/trùng 會hội 普phổ 光quang 故cố 。 為vi 此thử 通thông 。 後hậu 謂vị 前tiền 依y 本bổn 不bất 動động 下hạ 。 顯hiển 其kỳ 所sở 以dĩ 。 何hà 以dĩ 極cực 果quả 由do 於ư 始thỉ 信tín 。 信tín 依y 本bổn 智trí 而nhi 起khởi 。 今kim 不bất 離ly 本bổn 智trí 故cố 。 斯tư 則tắc 以dĩ 因nhân 成thành 果quả 。 攝nhiếp 果quả 酬thù 因nhân 。 然nhiên 因nhân 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 約ước 本bổn 有hữu 恆Hằng 沙sa 性tánh 德đức 。 信tín 解giải 行hạnh 願nguyện 等đẳng 無vô 不bất 具cụ 故cố 。 二nhị 約ước 修tu 起khởi 。 謂vị 依y 本bổn 信tín 德đức 而nhi 起khởi 信tín 心tâm 。 依y 本bổn 解giải 德đức 而nhi 起khởi 解giải 心tâm 。 如như 起khởi 信tín 云vân 。 以dĩ 知tri 法pháp 性tánh 無vô 慳san 貪tham 故cố 。 隨tùy 順thuận 修tu 行hành 。 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 等đẳng 故cố 。 一nhất 一nhất 修tu 起khởi 皆giai 帶đái 本bổn 有hữu 俱câu 來lai 至chí 果quả 。 無vô 間gian 道đạo 中trung 一nhất 時thời 頓đốn 圓viên 。 解giải 脫thoát 道đạo 中trung 因nhân 果quả 交giao 徹triệt 。 名danh 為vi 得đắc 果quả 。 果quả 亦diệc 有hữu 二nhị 。 一nhất 者giả 本bổn 有hữu 。 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 。 一nhất 切thiết 佛Phật 法Pháp 。 本bổn 覺giác 具cụ 故cố 。 二nhị 者giả 修tu 起khởi 今kim 證chứng 菩Bồ 提Đề 始thỉ 覺giác 悟ngộ 故cố 。 始thỉ 覺giác 同đồng 本bổn 無vô 復phục 始thỉ 本bổn 之chi 異dị 名danh 究cứu 竟cánh 覺giác 則tắc 二nhị 果quả 無vô 礙ngại 。 然nhiên 二nhị 因nhân 本bổn 從tùng 本bổn 覺giác 體thể 上thượng 起khởi 來lai 。 則tắc 二nhị 因nhân 與dữ 本bổn 覺giác 無vô 礙ngại 。 始thỉ 覺giác 既ký 同đồng 本bổn 覺giác 。 則tắc 二nhị 果quả 全toàn 同đồng 於ư 二nhị 因nhân 則tắc 二nhị 因nhân 與dữ 果quả 交giao 徹triệt 故cố 。 因nhân 該cai 果quả 海hải 果quả 徹triệt 因nhân 源nguyên 。 故cố 今kim 重trọng/trùng 會hội 普phổ 光quang 。 表biểu 斯tư 玄huyền 趣thú 。 問vấn 若nhược 此thử 交giao 徹triệt 即tức 是thị 圓viên 融dung 。 何hà 名danh 次thứ 第đệ 。 答đáp 雖tuy 帶đái 本bổn 有hữu 起khởi 因nhân 。 因nhân 亦diệc 次thứ 第đệ 。 先tiên 因nhân 後hậu 果quả 。 得đắc 果quả 雖tuy 該cai 於ư 因nhân 亦diệc 成thành 次thứ 第đệ 故cố 。 得đắc 果quả 後hậu 方phương 說thuyết 融dung 前tiền 。 前tiền 圓viên 融dung 中trung 若nhược 因nhân 若nhược 果quả 。 並tịnh 是thị 普phổ 光quang 明minh 智trí 差sai 別biệt 之chi 德đức 。 別biệt 常thường 依y 普phổ 。 不bất 相tương 捨xả 離ly 。 說thuyết 有hữu 前tiền 後hậu 成thành 在tại 一nhất 時thời 故cố 不bất 同đồng 也dã 。
疏sớ/sơ 。 後hậu 出xuất 現hiện 因nhân 果quả 下hạ 。 二nhị 通thông 躡niếp 跡tích 之chi 難nạn/nan 。 謂vị 有hữu 難nạn/nan 云vân 。 極cực 果quả 由do 於ư 始thỉ 信tín 。 重trọng/trùng 會hội 普phổ 光quang 極cực 果quả 之chi 後hậu 何hà 得đắc 更cánh 有hữu 平bình 等đẳng 因nhân 果quả 。 故cố 為vi 此thử 通thông 。 明minh 此thử 因nhân 果quả 皆giai 屬thuộc 極cực 果quả 。 故cố 不bất 違vi 理lý 。 疏sớ/sơ 品phẩm 以dĩ 普phổ 賢hiền 三tam 昧muội 無vô 礙ngại 自tự 在tại 。 無vô 邊biên 大đại 用dụng 。 而nhi 為vi 宗tông 趣thú 者giả 。 不bất 同đồng 前tiền 文văn 宗tông 趣thú 。 別biệt 說thuyết 者giả 有hữu 二nhị 義nghĩa 故cố 。 一nhất 者giả 例lệ 前tiền 。 令linh 物vật 證chứng 入nhập 為vi 趣thú 二nhị 者giả 令linh 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 亦diệc 得đắc 無vô 礙ngại 自tự 在tại 。 無vô 邊biên 大đại 用dụng 。 而nhi 為vi 其kỳ 趣thú 。 則tắc 此thử 疏sớ/sơ 文văn 通thông 宗tông 通thông 趣thú 。 疏sớ/sơ 正chánh 釋thích 文văn 下hạ 文văn 分phần/phân 二nhị 。 先tiên 總tổng 科khoa 因nhân 果quả 。 後hậu 別biệt 顯hiển 因nhân 門môn 。 前tiền 中trung 亦diệc 二nhị 。 先tiên 正chánh 科khoa 。 後hậu 然nhiên 六lục 品phẩm 之chi 因nhân 下hạ 解giải 妨phương 難nạn/nan 。 此thử 有hữu 二nhị 難nạn/nan 。 今kim 初sơ 正chánh 通thông 重trọng/trùng 會hội 之chi 難nạn/nan 。 謂vị 有hữu 難nạn/nan 云vân 。 若nhược 約ước 差sai 別biệt 因nhân 果quả 者giả 。 因nhân 因nhân 不bất 同đồng 。 因nhân 與dữ 果quả 異dị 。 如như 何hà 等đẳng 覺giác 之chi 因nhân 與dữ 妙diệu 覺giác 果quả 。 同đồng 會hội 而nhi 說thuyết 。 故cố 今kim 答đáp 云vân 。 若nhược 約ước 差sai 別biệt 不bất 合hợp 同đồng 會hội 。 有hữu 圓viên 融dung 義nghĩa 所sở 以dĩ 得đắc 同đồng 。 故cố 云vân 若nhược 約ước 圓viên 融dung 等đẳng 同đồng 果quả 相tương/tướng 故cố 。 疏sớ/sơ 果quả 是thị 對đối 因nhân 下hạ 。 二nhị 有hữu 難nạn/nan 云vân 。 若nhược 爾nhĩ 因nhân 是thị 圓viên 融dung 可khả 同đồng 果quả 會hội 。 果quả 是thị 差sai 別biệt 之chi 果quả 何hà 得đắc 同đồng 因nhân 會hội 。 耶da 。 故cố 今kim 答đáp 云vân 。 只chỉ 緣duyên 是thị 差sai 別biệt 果quả 對đối 因nhân 說thuyết 果quả 。 是thị 相tương 待đãi 之chi 果quả 劣liệt 故cố 同đồng 因nhân 之chi 會hội 又hựu 復phục 難nạn/nan 云vân 。 對đối 因nhân 之chi 果quả 劣liệt 故cố 同đồng 因nhân 之chi 會hội 。 平bình 等đẳng 因nhân 果quả 因nhân 果quả 俱câu 勝thắng 何hà 同đồng 此thử 會hội 。 故cố 今kim 通thông 云vân 。 平bình 等đẳng 因nhân 果quả 由do 差sai 別biệt 成thành 。 若nhược 無vô 差sai 別biệt 。 平bình 等đẳng 無vô 依y 故cố 須tu 同đồng 會hội 。
疏sớ/sơ 。 今kim 初sơ 此thử 因nhân 下hạ 。 第đệ 二nhị 唯duy 顯hiển 因nhân 門môn 。 但đãn 釋thích 六lục 品phẩm 。 疏sớ/sơ 文văn 分phần/phân 三tam 。 初sơ 總tổng 彰chương 大đại 旨chỉ 。 二nhị 引dẫn 教giáo 成thành 立lập 。 三tam 決quyết 斷đoán 有hữu 無vô 。 今kim 初sơ 以dĩ 諸chư 古cổ 德đức 不bất 立lập 等đẳng 覺giác 。 故cố 案án 定định 有hữu 。 疏sớ/sơ 是thị 以dĩ 諸chư 教giáo 下hạ 。 二nhị 引dẫn 教giáo 成thành 立lập 。 雖tuy 有hữu 開khai 合hợp 疏sớ/sơ 意ý 扶phù 開khai 。 故cố 下hạ 結kết 云vân 有hữu 等đẳng 覺giác 明minh 矣hĩ 。 引dẫn 二nhị 經kinh 一nhất 論luận 文văn 有hữu 二nhị 節tiết 。 二nhị 經kinh 一nhất 開khai 一nhất 合hợp 。 一nhất 論luận 具cụ 於ư 開khai 合hợp 。 說thuyết 六lục 種chủng 性tánh 及cập 六lục 堅kiên 六lục 忍nhẫn 等đẳng 者giả 。 即tức 彼bỉ 經kinh 第đệ 一nhất 品phẩm 。 當đương 第đệ 三tam 賢hiền 聖thánh 覺giác 觀quán 品phẩm 。 經Kinh 云vân 。 佛Phật 子tử 六lục 種chủng 性tánh 者giả 。 是thị 一nhất 切thiết 菩Bồ 薩Tát 。 功công 德đức 瓔anh 珞lạc 莊trang 嚴nghiêm 。 菩Bồ 薩Tát 二nhị 種chủng 法Pháp 身thân 。 菩Bồ 薩Tát 所sở 有hữu 。 百bách 萬vạn 阿a 僧tăng 祇kỳ 。 功công 德đức 行hạnh 瓔anh 珞lạc 。 若nhược 一nhất 切thiết 菩Bồ 薩Tát 。 不bất 入nhập 瓔anh 珞lạc 功công 德đức 門môn 得đắc 入nhập 正chánh 位vị 者giả 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。 佛Phật 子tử 六lục 種chủng 性tánh 者giả 。 所sở 謂vị 習tập 種chủng 性tánh 性tánh 種chủng 性tánh 道đạo 種chủng 性tánh 聖thánh 種chủng 性tánh 等đẳng 覺giác 性tánh 妙diệu 覺giác 性tánh 。 釋thích 曰viết 。 一nhất 習tập 種chủng 性tánh 即tức 十thập 住trụ 。 二nhị 性tánh 種chủng 性tánh 即tức 十thập 行hành 。 三tam 道đạo 種chủng 性tánh 即tức 十thập 迴hồi 向hướng 。 四tứ 聖thánh 種chủng 性tánh 即tức 十Thập 地Địa 。 五ngũ 六lục 可khả 知tri 。 復phục 名danh 六lục 堅kiên 者giả 。 謂vị 信tín 堅kiên 法pháp 堅kiên 修tu 堅kiên 德đức 堅kiên 頂đảnh 堅kiên 覺giác 堅kiên 。 頂đảnh 堅kiên 即tức 等đẳng 覺giác 。 覺giác 堅kiên 即tức 妙diệu 覺giác 。 言ngôn 六lục 忍nhẫn 者giả 。 經Kinh 云vân 。 復phục 名danh 六lục 忍nhẫn 。 信tín 忍Nhẫn 法Pháp 忍nhẫn 修tu 忍nhẫn 正chánh 忍nhẫn 無vô 垢cấu 忍nhẫn 一Nhất 切Thiết 智Trí 忍nhẫn 。 而nhi 言ngôn 等đẳng 者giả 等đẳng 取thủ 六lục 慧tuệ 六lục 觀quán 。 經Kinh 云vân 。 復phục 名danh 六lục 慧tuệ 。 聞văn 慧tuệ 思tư 慧tuệ 修tu 慧tuệ 無vô 相tướng 慧tuệ 照chiếu 寂tịch 慧tuệ 寂tịch 照chiếu 慧tuệ 。 經Kinh 云vân 。
復phục 次thứ 六lục 觀quán 。 住trụ 觀quán 行hành 觀quán 向hướng 觀quán 地địa 觀quán 無vô 相tướng 觀quán 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 觀quán 。 亦diệc 有hữu 相tương/tướng 承thừa 說thuyết 於ư 六lục 定định 。 瓔anh 珞lạc 無vô 文văn 。 言ngôn 六lục 定định 者giả 。 一nhất 習tập 定định 二nhị 相tương/tướng 定định 三tam 性tánh 定định 四tứ 道đạo 慧tuệ 定định 五ngũ 道đạo 種chủng 慧tuệ 定định 六lục 大đại 覺giác 正chánh 觀quán 慧tuệ 定định 。 此thử 五ngũ 種chủng 六lục 皆giai 以dĩ 第đệ 五ngũ 當đương 於ư 等đẳng 覺giác 故cố 有hữu 明minh 矣hĩ 。 疏sớ/sơ 論luận 復phục 有hữu 文văn 亦diệc 立lập 等đẳng 覺giác 者giả 。 即tức 第đệ 五ngũ 十thập 論luận 明minh 百bách 四tứ 十thập 。 不Bất 共Cộng 佛Phật 法Pháp 。 約ước 因nhân 果quả 位vị 辨biện 差sai 別biệt 中trung 云vân 。 若nhược 時thời 菩Bồ 薩Tát 。 坐tọa 菩Bồ 提Đề 座tòa 。 住trụ 最tối 後hậu 身thân 。 於ư 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 。 菩Bồ 提Đề 資tư 糧lương 。 極cực 善thiện 圓viên 滿mãn 。
爾nhĩ 時thời 無vô 師sư 修tu 三tam 十thập 七thất 。 菩Bồ 提Đề 分Phần 法Pháp 。 得đắc 一nhất 剎sát 那na 名danh 無Vô 障Chướng 礙Ngại 。 智trí 三tam 摩ma 地địa 。 是thị 其kỳ 菩Bồ 薩Tát 學học 道Đạo 所sở 攝nhiếp 。 金kim 剛cang 喻dụ 定định 。 彼bỉ 疏sớ/sơ 云vân 。 此thử 明minh 因nhân 滿mãn 菩Bồ 薩Tát 位vị 中trung 。 最tối 後hậu 位vị 也dã 。 此thử 位vị 亦diệc 名danh 。 等Đẳng 覺Giác 菩Bồ 薩Tát 。 論luận 從tùng 此thử 無vô 間gian 。 第đệ 二nhị 剎sát 那na 。 頓đốn 得đắc 其kỳ 餘dư 。 不Bất 共Cộng 佛Phật 法Pháp 。 謂vị 如Như 來Lai 十Thập 力Lực 為vi 初sơ 。 一nhất 切thiết 種chủng 妙diệu 智trí 為vi 後hậu 。 皆giai 極cực 清thanh 淨tịnh 悉tất 得đắc 無vô 上thượng 彼bỉ 疏sớ/sơ 云vân 。 此thử 彰chương 得đắc 果quả 。 釋thích 曰viết 準chuẩn 此thử 論luận 文văn 。 於ư 十Thập 地Địa 後hậu 起khởi 金kim 剛cang 喻dụ 定định 。 一nhất 剎sát 那na 中trung 。 名danh 為vi 等Đẳng 覺Giác 。 第đệ 二nhị 剎sát 那na 為vi 妙diệu 覺giác 也dã 。 故cố 說thuyết 八bát 義nghĩa 與dữ 佛Phật 不bất 同đồng 。 論luận 云vân 。 問vấn 一nhất 切thiết 安an 住trụ 到đáo 究cứu 竟cánh 地địa 。 菩Bồ 薩Tát 智trí 等đẳng 如Như 來Lai 智trí 等đẳng 。 云vân 何hà 應ưng 知tri 。 此thử 二nhị 差sai 別biệt 。 彼bỉ 疏sớ/sơ 云vân 此thử 初sơ 問vấn 也dã 。 論luận 云vân 。 如như 明minh 眼nhãn 人nhân 。 隔cách 於ư 輕khinh 縠hộc 觀quán 眾chúng 色sắc 像tượng 。 一nhất 切thiết 安an 住trụ 到đáo 究cứu 竟cánh 地địa 。 菩Bồ 薩Tát 妙diệu 智trí 於ư 一nhất 切thiết 境cảnh 。 當đương 知tri 亦diệc 爾nhĩ 。 如như 明minh 眼nhãn 人nhân 。 無vô 所sở 障chướng 隔cách 覩đổ 眾chúng 色sắc 像tượng 。 如Như 來Lai 妙diệu 智trí 。 於ư 一nhất 切thiết 法pháp 。 當đương 知tri 亦diệc 爾nhĩ 。 二nhị 如như 畫họa 事sự 業nghiệp 圓viên 布bố 眾chúng 彩thải 。 唯duy 後hậu 妙diệu 色sắc 未vị 淨tịnh 修tu 治trị (# 云vân 云vân )# 如như 畫họa 事sự 業nghiệp 圓viên 布bố 眾chúng 彩thải 最tối 後hậu 妙diệu 色sắc 已dĩ 淨tịnh 修tu 治trị 。 三tam 如như 明minh 眼nhãn 人nhân 。 於ư 微vi 暗ám 中trung 覩đổ 見kiến 眾chúng 色sắc 。 如như 明minh 眼nhãn 人nhân 。 離ly 一nhất 切thiết 暗ám 覩đổ 見kiến 眾chúng 色sắc 。 四tứ 如như 明minh 眼nhãn 人nhân 。 遠viễn 覩đổ 眾chúng 色sắc 。 如như 明minh 眼nhãn 人nhân 。 近cận 覩đổ 眾chúng 色sắc 。 五ngũ 如như 輕khinh 翳ế 眼nhãn 觀quan 視thị 眾chúng 色sắc 。 如như 極cực 淨tịnh 眼nhãn 觀quan 視thị 眾chúng 色sắc 。 六lục 如như 處xứ 胎thai 身thân (# 云vân 云vân )# 。 如như 出xuất 胎thai 身thân 。 七thất 如như 阿A 羅La 漢Hán 。 夢mộng 中trung 心tâm 行hành 。 如như 阿A 羅La 漢Hán 。 後hậu 覺giác 時thời 心tâm 。 八bát 如như 昧muội 智trí 體thể 如như 明minh 智trí 體thể 。 釋thích 曰viết 。 其kỳ 云vân 云vân 下hạ 。 皆giai 前tiền 配phối 菩Bồ 薩Tát 後hậu 配phối 如Như 來Lai 。 唯duy 第đệ 六lục 喻dụ 改cải 妙diệu 智trí 字tự 為vi 一nhất 身thân 字tự 。 第đệ 七thất 喻dụ 改cải 智trí 為vi 心tâm 。 八bát 改cải 燈đăng 為vi 智trí 體thể 。 餘dư 五ngũ 皆giai 如như 初sơ 句cú 。 彼bỉ 疏sớ/sơ 釋thích 云vân 。 初sơ 之chi 五ngũ 喻dụ 約ước 二nhị 智trí 用dụng 以dĩ 辨biện 差sai 別biệt 。 第đệ 八bát 一nhất 喻dụ 約ước 二nhị 智trí 體thể 以dĩ 明minh 差sai 別biệt 。 第đệ 六lục 七thất 喻dụ 如như 次thứ 身thân 心tâm 以dĩ 辨biện 差sai 別biệt 。 觀quán 前tiền 五ngũ 喻dụ 義nghĩa 通thông 生sanh 法pháp 二nhị 智trí 用dụng 故cố 。 等đẳng 覺giác 之chi 位vị 第đệ 八bát 識thức 有hữu 漏lậu 故cố 身thân 亦diệc 然nhiên 。 義nghĩa 同đồng 處xứ 胎thai 。 即tức 五ngũ 八bát 識thức 有hữu 漏lậu 虛hư 妄vọng 義nghĩa 同đồng 在tại 夢mộng 。 論luận 曰viết 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 一nhất 切thiết 安an 住trụ 到đáo 究cứu 竟cánh 地địa 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 眾chúng 。 與dữ 諸chư 如Như 來Lai 。 妙diệu 智trí 身thân 心tâm 有hữu 八bát 差sai 別biệt 。 又hựu 瑜du 伽già 論luận 菩Bồ 薩Tát 地địa 。 更cánh 有hữu 一nhất 文văn 。 言ngôn 劣liệt 無vô 漏lậu 者giả 。 唯duy 識thức 第đệ 十thập 釋thích 轉chuyển 依y 中trung 名danh 所sở 棄khí 捨xả 。 謂vị 劣liệt 無vô 漏lậu 種chủng 。 即tức 第đệ 十Thập 地Địa 中trung 。 所sở 生sanh 現hiện 行hành 。 金kim 剛cang 道đạo 中trung 方phương 能năng 捨xả 故cố 言ngôn 未vị 捨xả 。 白bạch 淨tịnh 無vô 記ký 者giả 。 即tức 異dị 熟thục 識thức 第đệ 八Bát 地Địa 中trung 。 捨xả 賴lại 耶da 名danh 。 第đệ 十Thập 地Địa 中trung 。 猶do 名danh 異dị 熟thục 識thức 。 至chí 如Như 來Lai 位vị 方phương 捨xả 異dị 熟thục 名danh 無vô 垢cấu 識thức 。 三tam 由do 未vị 捨xả 有hữu 漏lậu 善thiện 法Pháp 者giả 。 即tức 與dữ 二nhị 障chướng 種chủng 俱câu 。 其kỳ 二nhị 障chướng 種chủng 是thị 所sở 斷đoạn 捨xả 。
疏sớ/sơ 。 今kim 經kinh 欲dục 顯hiển 開khai 合hợp 無vô 礙ngại 下hạ 。 第đệ 三tam 決quyết 斷đoán 有hữu 無vô 。 言ngôn 故cố 存tồn 其kỳ 義nghĩa 者giả 。 即tức 六lục 堅kiên 固cố 法pháp 已dĩ 是thị 有hữu 文văn 有hữu 義nghĩa 定định 矣hĩ 。 下hạ 第đệ 十thập 三tam 昧muội 廣quảng 說thuyết 等đẳng 覺giác 之chi 相tướng 。 云vân 此thử 菩Bồ 薩Tát 住trụ 。 此thử 三tam 昧muội 得đắc 十thập 種chủng 法Pháp 。 同đồng 去khứ 來lai 今kim 。 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 。 何hà 等đẳng 為vi 十thập 。
所sở 謂vị 得đắc 諸chư 相tướng 好hảo/hiếu 同đồng 於ư 諸chư 佛Phật 等đẳng 。 普phổ 眼nhãn 問vấn 云vân 。 若nhược 此thử 菩Bồ 薩Tát 。 得đắc 如Như 來Lai 法pháp 同đồng 諸chư 如Như 來Lai 法pháp 。 何hà 故cố 不bất 名danh 佛Phật 。 何hà 故cố 不bất 名danh 十Thập 力Lực 。 何hà 故cố 不bất 名danh 一Nhất 切Thiết 智Trí 等đẳng 。 亦diệc 有hữu 十thập 句cú 。 普phổ 賢hiền 具cụ 答đáp 云vân 。 佛Phật 子tử 此thử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 已dĩ 能năng 修tu 習tập 。 去khứ 來lai 今kim 世thế 。 一nhất 切thiết 菩Bồ 薩Tát 。 種chủng 種chủng 行hạnh 願nguyện 。 入nhập 智trí 境cảnh 界giới 則tắc 名danh 為vi 佛Phật 。 於ư 如Như 來Lai 所sở 。 修tu 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 。 無vô 有hữu 休hưu 息tức 。 說thuyết 名danh 菩Bồ 薩Tát 。 如Như 來Lai 諸chư 力lực 皆giai 悉tất 已dĩ 入nhập 。 則tắc 名danh 十Thập 力Lực 。 雖tuy 成thành 十Thập 力Lực 行hành 普Phổ 賢Hiền 行hạnh 。 無vô 有hữu 休hưu 息tức 。 說thuyết 名danh 菩Bồ 薩Tát 。 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。 而nhi 能năng 演diễn 說thuyết 。 名danh 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 雖tuy 能năng 演diễn 說thuyết 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 於ư 一nhất 一nhất 法pháp 善thiện 巧xảo 思tư 惟duy 。 未vị 嘗thường 止chỉ 息tức 。 說thuyết 名danh 菩Bồ 薩Tát 。 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 有hữu 二nhị 相tướng 。 是thị 則tắc 說thuyết 名danh 。 悟ngộ 一nhất 切thiết 法pháp 。 於ư 二nhị 不bất 二nhị 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 差sai 別biệt 之chi 道đạo 。 善thiện 巧xảo 觀quán 察sát 展triển 轉chuyển 增tăng 勝thắng 。 無vô 有hữu 休hưu 息tức 。 說thuyết 名danh 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 。 下hạ 引dẫn 伊y 羅la 鉢bát 那na 象tượng 王vương 。 為vi 供cung 帝Đế 釋Thích 化hóa 身thân 上thượng 天thiên 。 或hoặc 捨xả 象tượng 身thân 現hiện 作tác 天thiên 身thân 。 無vô 能năng 分phân 別biệt 。 是thị 象tượng 是thị 天thiên 。 象tượng 之chi 與dữ 天thiên 更cánh 互hỗ 相tương 似tự 。 此thử 等đẳng 覺giác 義nghĩa 豈khởi 不bất 昭chiêu 然nhiên 。 更cánh 有hữu 餘dư 文văn 。 恐khủng 繁phồn 不bất 引dẫn 。 疏sớ/sơ 二nhị 十thập 一nhất 種chủng 功công 德đức 。 要yếu 尋tầm 昇thăng 兜Đâu 率Suất 品phẩm 。 自tự 當đương 曉hiểu 之chi 。 然nhiên 此thử 段đoạn 文văn 。 亦diệc 是thị 古cổ 德đức 。 所sở 不bất 能năng 知tri 。 今kim 以dĩ 攝nhiếp 佛Phật 功công 德đức 釋thích 之chi 。 有hữu 如như 符phù 契khế 智trí 者giả 當đương 曉hiểu 。
疏sớ/sơ 。 所sở 以dĩ 此thử 中trung 特đặc 名danh 入nhập 剎sát 那na 際tế 者giả 有hữu 三tam 。 一nhất 總tổng 徵trưng 說thuyết 意ý 。 前tiền 後hậu 歎thán 德đức 皆giai 無vô 此thử 故cố 。 二nhị 為vi 顯hiển 下hạ 正chánh 酬thù 所sở 問vấn 。 三tam 菩Bồ 薩Tát 地địa 盡tận 下hạ 釋thích 剎sát 那na 際tế 。 然nhiên 有hữu 二nhị 釋thích 。 今kim 初sơ 以dĩ 本bổn 業nghiệp 起khởi 信tín 參tham 而nhi 釋thích 之chi 。 菩Bồ 薩Tát 地địa 盡tận 是thị 起khởi 信tín 文văn 。 義nghĩa 通thông 二nhị 處xứ 。 言ngôn 唯duy 有hữu 果quả 累lũy/lụy/luy 無vô 常thường 者giả 。 即tức 本bổn 業nghiệp 下hạ 卷quyển 經Kinh 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 爾nhĩ 時thời 。 住trụ 大đại 寂tịch 門môn 中trung 。 登đăng 大đại 山sơn 臺đài 入nhập 百bách 千thiên 三tam 昧muội 。 證chứng 佛Phật 儀nghi 用dụng 。 唯duy 有hữu 果quả 累lũy/lụy/luy 無vô 常thường 生sanh 滅diệt 二nhị 心tâm 心tâm 心tâm 無vô 為vi 行hành 過quá 十Thập 地Địa 。 解giải 與dữ 佛Phật 同đồng 坐tọa 佛Phật 坐tọa 處xứ 等đẳng 。 釋thích 曰viết 果quả 累lũy/lụy/luy 無vô 常thường 生sanh 滅diệt 者giả 。 未vị 轉chuyển 依y 位vị 變biến 易dị 生sanh 死tử 。 名danh 為vi 果quả 累lũy/lụy/luy 體thể 。 是thị 無vô 常thường 有hữu 生sanh 滅diệt 也dã 。 言ngôn 生sanh 相tương/tướng 未vị 寂tịch 者giả 。 即tức 起khởi 信tín 意ý 業nghiệp 相tương/tướng 未vị 亡vong 也dã 。 猶do 名danh 識thức 藏tạng 者giả 。 亦diệc 起khởi 信tín 意ý 未vị 顯hiển 現hiện 法Pháp 身thân 故cố 。 上thượng 辨biện 等đẳng 覺giác 尚thượng 有hữu 剎sát 那na 。 未vị 至chí 其kỳ 際tế 。 從tùng 若nhược 以dĩ 無vô 間gian 下hạ 釋thích 成thành 際tế 義nghĩa 。 剎sát 那na 盡tận 處xứ 名danh 之chi 為vi 際tế 。 故cố 云vân 即tức 無vô 剎sát 那na 。 亦diệc 起khởi 信tín 文văn 前tiền 已dĩ 曾tằng 引dẫn 。 若nhược 入nhập 此thử 下hạ 釋thích 。 諸chư 佛Phật 三tam 昧muội 。 亦diệc 起khởi 信tín 文văn 。 應ưng 有hữu 問vấn 言ngôn 。 上thượng 云vân 菩Bồ 薩Tát 地địa 盡tận 是thị 等đẳng 覺giác 者giả 。 何hà 名danh 諸chư 佛Phật 三tam 昧muội 。 故cố 引dẫn 此thử 文văn 。 成thành 諸chư 佛Phật 義nghĩa 。
疏sớ/sơ 。 亦diệc 顯hiển 前tiền 來lai 差sai 別biệt 下hạ 是thị 第đệ 二nhị 義nghĩa 。 上thượng 約ước 合hợp 前tiền 後hậu 無vô 際tế 。 今kim 明minh 後hậu 際tế 不bất 離ly 初sơ 際tế 。 是thị 窮cùng 生sanh 死tử 之chi 本bổn 際tế 。 第đệ 四tứ 本bổn 分phần/phân 初sơ 十thập 句cú 明minh 上thượng 等đẳng 佛Phật 果Quả 者giả 。 亦diệc 是thị 等đẳng 覺giác 之chi 義nghĩa 顯hiển 矣hĩ 。 然nhiên 一nhất 品phẩm 始thỉ 末mạt 等đẳng 佛Phật 義nghĩa 多đa 。 初sơ 定định 文văn 易dị 可khả 知tri 。 第đệ 二nhị 定định 明minh 重trọng/trùng 現hiện 無vô 盡tận 喻dụ 。 菩Bồ 薩Tát 帝đế 網võng 身thân 土thổ/độ 者giả 。 古cổ 德đức 立lập 帝đế 網võng 義nghĩa 。 經kinh 有hữu 帝đế 網võng 之chi 名danh 而nhi 無vô 廣quảng 說thuyết 之chi 處xứ 。 以dĩ 昔tích 未vị 有hữu 此thử 品phẩm 經kinh 文văn 。 故cố 此thử 一nhất 段đoạn 文văn 誠thành 可khả 證chứng 也dã 。 疏sớ/sơ 於ư 諸chư 世thế 界giới 。 下hạ 釋thích 其kỳ 所sở 以dĩ 者giả 。 釋thích 上thượng 不bất 壞hoại 不bất 住trụ 之chi 所sở 以dĩ 也dã 。 此thử 句cú 標tiêu 從tùng 由do 定định 無vô 分phân 別biệt 而nhi 不bất 壞hoại 相tương/tướng 下hạ 。 正chánh 釋thích 所sở 以dĩ 。 先tiên 釋thích 兩lưỡng 對đối 經kinh 文văn 。 前tiền 對đối 約ước 定định 後hậu 對đối 約ước 慧tuệ 。 定định 慧tuệ 之chi 中trung 皆giai 權quyền 實thật 無vô 礙ngại 。 而nhi 動động 靜tĩnh 相tương/tướng 即tức 。 上thượng 句cú 釋thích 於ư 諸chư 世thế 界giới 。 無vô 所sở 分phân 別biệt 。 亦diệc 不bất 壞hoại 於ư 世thế 界giới 之chi 相tướng 。 次thứ 句cú 慧tuệ 觀quán 一nhất 相tương/tướng 而nhi 不bất 壞hoại 諸chư 。 即tức 釋thích 經kinh 觀quán 一nhất 切thiết 法pháp 。 一nhất 相tướng 無vô 相tướng 。 亦diệc 不bất 壞hoại 於ư 。 諸chư 法pháp 自tự 性tánh 。
疏sớ/sơ 。 既ký 事sự 理lý 雙song 遊du 下hạ 。 結kết 成thành 釋thích 上thượng 定định 無vô 分phân 別biệt 慧tuệ 。 觀quán 一nhất 相tương/tướng 故cố 不bất 住trụ 也dã 。 定định 不bất 壞hoại 相tương/tướng 。 慧tuệ 不bất 壞hoại 諸chư 故cố 不bất 壞hoại 也dã 。 又hựu 二nhị 句cú 中trung 不bất 壞hoại 即tức 不bất 壞hoại 相tương/tướng 。 二nhị 句cú 中trung 無vô 分phân 別biệt 觀quán 一nhất 相tương/tướng 故cố 。 即tức 不bất 壞hoại 性tánh 。 二nhị 句cú 中trung 不bất 壞hoại 諸chư 相tướng 故cố 不bất 住trụ 理lý 。 二nhị 句cú 中trung 無vô 分phân 別biệt 觀quán 一nhất 相tương/tướng 故cố 。 不bất 住trụ 事sự 故cố 。 由do 雙song 遊du 得đắc 不bất 壞hoại 不bất 住trụ 。
疏sớ/sơ 。 若nhược 不bất 壞hoại 不bất 住trụ 下hạ 。 釋thích 經kinh 住trụ 真Chân 如Như 性tánh 恆hằng 不bất 捨xả 離ly 。 不bất 壞hoại 性tánh 相tướng 故cố 住trụ 真Chân 如Như 。 以dĩ 真Chân 如Như 即tức 事sự 而nhi 真chân 故cố 。 由do 所sở 無vô 住trụ 故cố 住trụ 真Chân 如Như 。 以dĩ 諸chư 法pháp 本bổn 無vô 住trụ 故cố 。 若nhược 心tâm 有hữu 住trụ 。 則tắc 為vi 非phi 住trụ 故cố 。 大đại 品phẩm 云vân 。 若nhược 住trụ 一nhất 切thiết 法pháp 。 不bất 住trụ 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 住trụ 一nhất 切thiết 法pháp 。 則tắc 住trụ 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 又hựu 云vân 。 若nhược 住trụ 一nhất 切thiết 法pháp 。 不bất 住trụ 一nhất 切thiết 法pháp 。 若nhược 不bất 住trụ 一nhất 切thiết 法pháp 。 則tắc 住trụ 一nhất 切thiết 法pháp 。 故cố 上thượng 經Kinh 云vân 。 一nhất 切thiết 法pháp 無vô 住trụ 。 定định 處xử 不bất 可khả 得đắc 。 諸chư 佛Phật 住trụ 於ư 此thử 。 畢tất 竟cánh 不bất 動động 搖dao 。 善Thiện 知Tri 識Thức 云vân 。 無vô 住trụ 住trụ 者giả 則tắc 住trụ 真Chân 如Như 。 即tức 其kỳ 事sự 也dã 。
疏sớ/sơ 。 既ký 即tức 事sự 不bất 捨xả 下hạ 。 結kết 成thành 喻dụ 中trung 重trọng/trùng 現hiện 無vô 盡tận 之chi 義nghĩa 。 謂vị 由do 住trụ 即tức 事sự 真Chân 如Như 如như 融dung 於ư 事sự 。 事sự 便tiện 如như 理lý 理lý 既ký 。 無vô 所sở 不bất 在tại 。 身thân 即tức 理lý 故cố 亦diệc 。 無vô 所sở 不bất 遍biến 。 真Chân 如Như 無vô 所sở 不bất 包bao 。 故cố 即tức 如như 之chi 身thân 亦diệc 含hàm 一nhất 切thiết 。 故cố 云vân 如như 無vô 不bất 在tại 。 故cố 同đồng 真Chân 如Như 內nội 外ngoại 互hỗ 入nhập 。
疏sớ/sơ 。 以dĩ 得đắc 幻huyễn 智trí 同đồng 於ư 佛Phật 故cố 者giả 。 經kinh 文văn 有hữu 三tam 。 一nhất 明minh 得đắc 智trí 。 二nhị 如như 諸chư 下hạ 舉cử 所sở 同đồng 。 三tam 菩Bồ 薩Tát 下hạ 明minh 能năng 同đồng 。 初sơ 有hữu 十thập 句cú 。 一nhất 總tổng 得đắc 難nan 思tư 。 二nhị 到đáo 究cứu 竟cánh 岸ngạn 。 三tam 見kiến 如như 幻huyễn 際tế 。 四tứ 以dĩ 斯tư 知tri 如như 幻huyễn 之chi 智trí 等đẳng 能năng 入nhập 世thế 幻huyễn 。 五ngũ 用dụng 上thượng 幻huyễn 數số 思tư 諸chư 幻huyễn 法pháp 。 六lục 不bất 違vi 幻huyễn 數số 則tắc 不bất 礙ngại 幻huyễn 存tồn 。 七thất 盡tận 於ư 幻huyễn 智trí 則tắc 不bất 礙ngại 幻huyễn 亡vong 。 八bát 存tồn 亡vong 無vô 礙ngại 故cố 。 鑒giám 達đạt 三tam 際tế 皆giai 不bất 異dị 幻huyễn 。 九cửu 得đắc 斯tư 決quyết 定định 。 則tắc 橫hoạnh/hoành 盡tận 幻huyễn 邊biên 減giảm 數sổ 十thập 也dã 第đệ 五ngũ 定định 歌ca 羅la 邏la 者giả 。 此thử 云vân 薄bạc 酪lạc 者giả 。 梵Phạn 語ngữ 唐đường 云vân 俱câu 是thị 古cổ 義nghĩa 。 新tân 云vân 羯yết 剌lạt 藍lam 。 此thử 云vân 雜tạp 穢uế 。 第đệ 八bát 定định 是thị 知tri 菩Bồ 薩Tát 之chi 定định 。 常thường 入nhập 常thường 起khởi 者giả 。 結kết 成thành 難nan 思tư 。 若nhược 以dĩ 定định 門môn 觀quán 則tắc 常thường 入nhập 定định 。 以dĩ 用dụng 門môn 觀quán 則tắc 常thường 出xuất 定định 。 實thật 則tắc 動động 寂tịch 必tất 俱câu 故cố 。 常thường 雙song 入nhập 出xuất 矣hĩ 。 然nhiên 動động 靜tĩnh 唯duy 物vật 。 據cứ 其kỳ 體thể 極cực 動động 靜tĩnh 斯tư 亡vong 。 故cố 常thường 無vô 入nhập 超siêu 。 又hựu 入nhập 即tức 起khởi 故cố 無vô 入nhập 。 起khởi 即tức 入nhập 故cố 無vô 起khởi 。 若nhược 然nhiên 何hà 以dĩ 經Kinh 云vân 麁thô 細tế 入nhập 起khởi 等đẳng 。 故cố 下hạ 釋thích 云vân 為vi 顯hiển 自tự 在tại 故cố 。 寄ký 諸chư 境cảnh 界giới 交giao 絡lạc 而nhi 明minh 。 若nhược 云vân 一nhất 入nhập 多đa 起khởi 即tức 云vân 自tự 在tại 。 若nhược 云vân 無vô 入nhập 無vô 起khởi 何hà 名danh 自tự 在tại 。 常thường 入nhập 常thường 起khởi 自tự 在tại 之chi 相tướng 亦diệc 然nhiên 。 廣quảng 如như 賢hiền 首thủ 品phẩm 辨biện 。
疏sớ/sơ 。 約ước 理lý 事sự 相tướng 望vọng 則tắc 無vô 差sai 別biệt 為vi 細tế 等đẳng 者giả 。 由do 標tiêu 云vân 喻dụ 麁thô 細tế 大đại 小tiểu 二nhị 對đối 。 及cập 經kinh 合hợp 中trung 云vân 無vô 差sai 別biệt 中trung 。 入nhập 定định 差sai 別biệt 法pháp 中trung 起khởi 等đẳng 。 故cố 為vi 此thử 釋thích 。 於ư 中trung 先tiên 釋thích 麁thô 細tế 。 後hậu 釋thích 大đại 小tiểu 。 前tiền 中trung 有hữu 二nhị 意ý 。 取thủ 義nghĩa 雖tuy 異dị 麁thô 細tế 是thị 同đồng 。 前tiền 則tắc 理lý 細tế 事sự 麁thô 。 後hậu 則tắc 總tổng 麁thô 別biệt 細tế 。 別biệt 於ư 一nhất 一nhất 事sự 中trung 而nhi 入nhập 理lý 故cố 。 則tắc 後hậu 對đối 唯duy 約ước 理lý 說thuyết 。
疏sớ/sơ 。 無vô 差sai 別biệt 則tắc 大đại 周chu 法Pháp 界Giới 。 下hạ 釋thích 上thượng 大đại 小tiểu 一nhất 對đối 。 亦diệc 有hữu 二nhị 意ý 。 初sơ 一nhất 事sự 理lý 對đối 明minh 大đại 小tiểu 。 若nhược 唯duy 約ước 事sự 下hạ 。 唯duy 就tựu 事sự 明minh 大đại 小tiểu 可khả 知tri 。 第đệ 九cửu 定định 謂vị 於ư 毛mao 孔khổng 中trung 入nhập 眼nhãn 等đẳng 定định 。 顯hiển 互hỗ 用dụng 自tự 在tại 者giả 。 然nhiên 常thường 途đồ 所sở 明minh 互hỗ 用dụng 者giả 。 但đãn 眼nhãn 處xứ 能năng 作tác 耳nhĩ 處xứ 等đẳng 事sự 。 耳nhĩ 處xứ 能năng 作tác 眼nhãn 鼻tị 事sự 等đẳng 。 故cố 六lục 根căn 互hỗ 用dụng 。 今kim 約ước 十thập 八bát 界giới 明minh 。 則tắc 有hữu 數số 重trọng/trùng 之chi 互hỗ 。 一nhất 諸chư 根căn 互hỗ 。 二nhị 分phần 圓viên 互hỗ 。 毛mao 孔khổng 身thân 根căn 中trung 互hỗ 能năng 入nhập 眼nhãn 等đẳng 定định 故cố 。 三tam 一nhất 多đa 互hỗ 。 謂vị 一nhất 根căn 頓đốn 作tác 多đa 根căn 事sự 故cố 。 四tứ 根căn 境cảnh 互hỗ 。 謂vị 根căn 入nhập 境cảnh 定định 如như 賢hiền 首thủ 品phẩm 說thuyết 。 以dĩ 此thử 云vân 法Pháp 界Giới 必tất 該cai 十thập 八bát 界giới 故cố 。 五ngũ 復phục 有hữu 一nhất 根căn 入nhập 多đa 境cảnh 。 一nhất 境cảnh 入nhập 多đa 根căn 。 六lục 復phục 有hữu 以dĩ 六lục 識thức 對đối 境cảnh 以dĩ 明minh 互hỗ 入nhập 等đẳng 也dã 。 第đệ 十thập 定định 二nhị 智trí 通thông 權quyền 實thật 等đẳng 者giả 。 此thử 有hữu 十thập 一nhất 句cú 。 但đãn 指chỉ 二nhị 三tam 四tứ 七thất 四tứ 句cú 釋thích 之chi 。 故cố 云vân 餘dư 七thất 可khả 知tri 。
疏sớ/sơ 。 初sơ 三tam 句cú 始thỉ 觀quán 者giả 。 以dĩ 妙diệu 悟ngộ 皆giai 滿mãn 是thị 佛Phật 。 今kim 就tựu 等đẳng 覺giác 故cố 云vân 觀quán 順thuận 。 據cứ 觀quán 據cứ 順thuận 。 故cố 名danh 菩Bồ 薩Tát 。 據cứ 三tam 句cú 見kiến 即tức 名danh 為vi 佛Phật 耳nhĩ 。 皆giai 等đẳng 覺giác 之chi 義nghĩa 。
疏sớ/sơ 。 即tức 於ư 所sở 知tri 一nhất 向hướng 無vô 障chướng 轉chuyển 功công 德đức 者giả 。 即tức 攝nhiếp 論luận 無vô 著trước 立lập 名danh 。 然nhiên 有hữu 二nhị 義nghĩa 下hạ 釋thích 初sơ 義nghĩa 。 即tức 無vô 性tánh 釋thích 無vô 著trước 義nghĩa 。 後hậu 意ý 乃nãi 是thị 佛Phật 地địa 論luận 親thân 光quang 所sở 釋thích 。 疏sớ/sơ 家gia 順thuận 經kinh 但đãn 取thủ 親thân 光quang 所sở 解giải 消tiêu 文văn 。
疏sớ/sơ 。 過quá 前tiền 十Thập 地Địa 故cố 云vân 窮cùng 十thập 方phương 際tế 者giả 。 十Thập 地Địa 華hoa 云vân 量lượng 等đẳng 百bách 萬vạn 。 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 故cố 。 今kim 盡tận 十thập 方phương 。 知tri 是thị 過quá 也dã 。 上thượng 十thập 信tín 及cập 十Thập 地Địa 蓮liên 華hoa 。 亦diệc 不bất 言ngôn 葉diệp 數số 。 今kim 葉diệp 等đẳng 皆giai 不bất 可khả 說thuyết 。 明minh 是thị 等đẳng 覺giác 之chi 依y 報báo 也dã 。
疏sớ/sơ 。 謂vị 此thử 真Chân 如Như 下hạ 釋thích 文văn 。 先tiên 釋thích 無vô 邊biên 故cố 。 經Kinh 云vân 無vô 相tướng 者giả 。 無vô 有hữu 無vô 等đẳng 相tương/tướng 故cố 。 即tức 無vô 有hữu 無vô 二nhị 邊biên 之chi 義nghĩa 。 言ngôn 不bất 可khả 說thuyết 法Pháp 。 即tức 離ly 言ngôn 真Chân 如Như 者giả 。 真Chân 如Như 有hữu 二nhị 。 一nhất 安an 立lập 真Chân 如Như 。 謂vị 真chân 實thật 如như 常thường 寄ký 言ngôn 顯hiển 故cố 。 二nhị 離ly 言ngôn 真Chân 如Như 。 故cố 起khởi 信tín 云vân 。 心tâm 真Chân 如Như 者giả 。 即tức 是thị 一nhất 法Pháp 界Giới 大đại 總tổng 相tương/tướng 法Pháp 門môn 體thể 所sở 謂vị 心tâm 性tánh 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 唯duy 依y 妄vọng 念niệm 。 而nhi 有hữu 差sai 別biệt 。 若nhược 離ly 心tâm 念niệm 則tắc 無vô 境cảnh 界giới 。 差sai 別biệt 之chi 相tướng 。 是thị 故cố 一nhất 切thiết 法pháp 。 從tùng 本bổn 已dĩ 來lai 。 離ly 言ngôn 說thuyết 相tương/tướng 。 離ly 名danh 字tự 相tương 離ly 心tâm 緣duyên 相tương/tướng 。 畢tất 竟cánh 平bình 等đẳng 。 無vô 有hữu 變biến 易dị 。 不bất 可khả 破phá 壞hoại 。 唯duy 是thị 一nhất 心tâm 故cố 名danh 真Chân 如Như 。 以dĩ 一nhất 切thiết 言ngôn 說thuyết 。 假giả 名danh 無vô 實thật 。 但đãn 隨tùy 妄vọng 念niệm 。 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 言ngôn 真Chân 如Như 者giả 。 亦diệc 無vô 有hữu 相tướng 。 謂vị 言ngôn 說thuyết 之chi 極cực 因nhân 言ngôn 遣khiển 言ngôn 。 此thử 真Chân 如Như 體thể 無vô 有hữu 可khả 遣khiển 以dĩ 一nhất 切thiết 法pháp 。 悉tất 皆giai 真chân 故cố 。 亦diệc 無vô 可khả 立lập 以dĩ 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 同đồng 如như 故cố 。 當đương 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。 不bất 可khả 說thuyết 不bất 可khả 念niệm 。 故cố 名danh 真Chân 如Như 。 釋thích 曰viết 。 此thử 即tức 離ly 言ngôn 真Chân 如Như 意ý 也dã 。 次thứ 下hạ 論luận 文văn 云vân 。
復phục 次thứ 真Chân 如Như 依y 言ngôn 說thuyết 分phân 別biệt 。 有hữu 二nhị 種chủng 義nghĩa 。 何hà 者giả 為vi 二nhị 。 一nhất 者giả 如như 實thật 空không 。 以dĩ 能năng 究cứu 竟cánh 顯hiển 實thật 故cố 。 二nhị 者giả 如như 實thật 不bất 空không 。 以dĩ 有hữu 自tự 實thật 體thể 無vô 漏lậu 性tánh 功công 德đức 故cố 。 釋thích 曰viết 。 上thượng 即tức 依y 言ngôn 真Chân 如Như 也dã 。 法pháp 華hoa 云vân 。 知tri 法pháp 常thường 無vô 性tánh 。 此thử 義nghĩa 玄huyền 中trung 已dĩ 引dẫn 。 今kim 是thị 義nghĩa 引dẫn 。 若nhược 具cụ 云vân 。 諸chư 佛Phật 兩Lưỡng 足Túc 尊Tôn 。 知tri 法pháp 常thường 無vô 性tánh 。 佛Phật 種chủng 從tùng 緣duyên 起khởi 。 是thị 故cố 說thuyết 一Nhất 乘Thừa 。 無vô 去khứ 無vô 來lai 。 重trọng/trùng 顯hiển 真Chân 如Như 。 即tức 是thị 中trung 道đạo 者giả 。 中trung 道đạo 非phi 唯duy 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 非phi 斷đoạn 非phi 常thường 等đẳng 。 皆giai 中trung 道đạo 義nghĩa 。
疏sớ/sơ 。 世thế 界giới 性tánh 空không 故cố 無vô 體thể 下hạ 。 釋thích 經kinh 有hữu 體thể 性tánh 無vô 體thể 性tánh 世thế 界giới 門môn 。 文văn 有hữu 三tam 釋thích 。 一nhất 雙song 約ước 事sự 理lý 明minh 。 謂vị 緣duyên 生sanh 故cố 有hữu 無vô 性tánh 故cố 空không 。 即tức 法pháp 性tánh 宗tông 一nhất 義nghĩa 。 亦diệc 無vô 相tướng 宗tông 義nghĩa 。 二nhị 云vân 。 又hựu 法pháp 性tánh 土thổ/độ 故cố 有hữu 體thể 者giả 。 亦diệc 約ước 性tánh 相tướng 而nhi 含hàm 二nhị 宗tông 之chi 義nghĩa 。 若nhược 就tựu 法pháp 性tánh 宗tông 釋thích 。 性tánh 上thượng 取thủ 空không 義nghĩa 相tương/tướng 上thượng 取thủ 有hữu 義nghĩa 。 今kim 性tánh 上thượng 取thủ 有hữu 義nghĩa 相tương/tướng 上thượng 取thủ 空không 義nghĩa 。 謂vị 緣duyên 生sanh 故cố 空không 義nghĩa 。 若nhược 共cộng 二nhị 宗tông 釋thích 者giả 。 法pháp 性tánh 有hữu 體thể 是thị 法pháp 相tướng 宗tông 義nghĩa 。 事sự 土thổ/độ 無vô 體thể 是thị 法pháp 性tánh 宗tông 義nghĩa 。 然nhiên 可khả 會hội 通thông 故cố 。 今kim 通thông 用dụng 三tam 。 又hựu 淨tịnh 剎sát 順thuận 理lý 下hạ 。 唯duy 就tựu 相tương/tướng 土thổ/độ 以dĩ 明minh 有hữu 體thể 無vô 體thể 之chi 義nghĩa 。 淨tịnh 順thuận 於ư 理lý 是thị 事sự 淨tịnh 。 順thuận 上thượng 法pháp 性tánh 土thổ/độ 。 染nhiễm 剎sát 妄vọng 成thành 即tức 從tùng 緣duyên 無vô 性tánh 義nghĩa 。 又hựu 第đệ 二nhị 義nghĩa 亦diệc 順thuận 瓔anh 珞lạc 仁nhân 王vương 。 三tam 賢hiền 十thập 聖thánh 住trụ 果quả 報báo 唯duy 佛Phật 一nhất 人nhân 。 居cư 淨tịnh 土độ 三tam 賢hiền 十thập 聖thánh 忍nhẫn 中trung 行hành 唯duy 佛Phật 一nhất 人nhân 能năng 盡tận 源nguyên 。 亦diệc 順thuận 涅Niết 槃Bàn 空không 者giả 。 所sở 謂vị 生sanh 死tử 不bất 空không 者giả 。 謂vị 大đại 涅Niết 槃Bàn 餘dư 義nghĩa 如như 前tiền 後hậu 說thuyết 也dã 。 其kỳ 一nhất 品phẩm 內nội 更cánh 有hữu 文văn 義nghĩa 。 皆giai 前tiền 後hậu 已dĩ 有hữu 故cố 不bất 委ủy 示thị 。
疏sớ/sơ 。 近cận 則tắc 逆nghịch 結kết 上thượng 來lai 進tiến 德đức 之chi 文văn 者giả 。 前tiền 經kinh 從tùng 於ư 諸chư 法pháp 智trí 。 但đãn 應ưng 安an 住trụ 不bất 應ưng 稱xưng 量lượng 下hạ 。 是thị 進tiến 德đức 文văn 。 今kim 有hữu 十thập 一nhất 。 如như 是thị 初sơ 一nhất 後hậu 一nhất 即tức 是thị 總tổng 意ý 。 初sơ 句cú 明minh 前tiền 皆giai 普phổ 賢hiền 行hành 。 末mạt 後hậu 明minh 前tiền 皆giai 為vi 攝nhiếp 生sanh 。 中trung 間gian 九cửu 句cú 攝nhiếp 前tiền 進tiến 德đức 即tức 為vi 九cửu 段đoạn 。 一nhất 如như 是thị 圓viên 滿mãn 。 菩Bồ 薩Tát 境cảnh 界giới 。 即tức 前tiền 經Kinh 云vân 應ưng 為vi 請thỉnh 問vấn 如Như 來Lai 。 佛Phật 法Pháp 下hạ 三tam 句cú 。 以dĩ 三tam 句cú 中trung 初sơ 一nhất 上thượng 求cầu 佛Phật 道Đạo 法Pháp 。 二nhị 下hạ 化hóa 眾chúng 生sanh 。 皆giai 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 之chi 境cảnh 界giới 故cố 。 二nhị 如như 是thị 通thông 達đạt 。 出xuất 離ly 之chi 道Đạo 。 即tức 前tiền 應ưng 觀quán 諸chư 法pháp 。 一nhất 切thiết 如như 幻huyễn 下hạ 三tam 句cú 。 如như 幻huyễn 如như 聲thanh 皆giai 無vô 體thể 性tánh 是thị 出xuất 離ly 法pháp 故cố 。 三tam 如như 是thị 受thọ 持trì 。 三tam 世thế 一nhất 切thiết 佛Phật 法pháp 。 即tức 前tiền 應ưng 知tri 諸chư 佛Phật 願nguyện 力lực 下hạ 三tam 句cú 。 四tứ 如như 是thị 觀quán 察sát 。 一Nhất 切Thiết 智Trí 門môn 。 即tức 前tiền 應ưng 常thường 安an 住trụ 平bình 等đẳng 。 法Pháp 界Giới 下hạ 三tam 句cú 。 五ngũ 如như 是thị 思tư 惟duy 。 不bất 變biến 易dị 法pháp 。 即tức 前tiền 應ưng 不bất 分phân 別biệt 佛Phật 下hạ 二nhị 句cú 。 六lục 如như 是thị 明minh 潔khiết 增tăng 上thượng 志chí 樂nhạo 。 即tức 前tiền 應ưng 當đương 明minh 解giải 世thế 間gian 所sở 作tác 下hạ 八bát 句cú 。 八bát 句cú 皆giai 增tăng 上thượng 志chí 樂nhạo 故cố 。 七thất 如như 是thị 信tín 解giải 。 一nhất 切thiết 如Như 來Lai 。 即tức 前tiền 於ư 一nhất 切thiết 佛Phật 。 深thâm 生sanh 信tín 解giải 下hạ 三tam 句cú 。 八bát 如như 是thị 了liễu 知tri 。 佛Phật 廣quảng 大đại 力lực 。 即tức 前tiền 於ư 廣quảng 界giới 中trung 拔bạt 出xuất 眾chúng 生sanh 。 下hạ 至chí 成thành 就tựu 諸chư 度Độ 四tứ 句cú 。 九cửu 如như 是thị 決quyết 定định 。 心tâm 無vô 所sở 礙ngại 。 即tức 前tiền 所sở 謂vị 親thân 近cận 一Nhất 切Thiết 智Trí 下hạ 四tứ 句cú 。 末mạt 句cú 如như 是thị 總tổng 結kết 攝nhiếp 生sanh 已dĩ 如như 前tiền 釋thích 。 對đối 前tiền 諸chư 段đoạn 類loại 取thủ 耳nhĩ 。
大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 隨Tùy 疏Sớ/sơ 演Diễn 義Nghĩa 鈔Sao 卷quyển 第đệ 七thất 十thập 三tam
Đại Phương Quảng Phật Hoa Nghiêm Kinh Tùy Sớ/sơ Diễn Nghĩa Sao ♦ Quyển 73
❖
Phiên âm: 24/3/2016 ◊ Cập nhật: 24/3/2016