大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 隨Tùy 疏Sớ/sơ 演Diễn 義Nghĩa 鈔Sao 卷quyển 第đệ 七thất 十thập 一nhất
Đại Phương Quảng Phật Hoa Nghiêm Kinh Tùy Sớ/sơ Diễn Nghĩa Sao ♦ Quyển 71
唐đường 清thanh 涼lương 山sơn 大đại 華hoa 嚴nghiêm 寺tự 沙Sa 門Môn 澄trừng 觀quán 述thuật
疏sớ/sơ 。 九cửu 十thập 二nhị 句cú 定định 不bất 定định 差sai 別biệt 等đẳng 者giả 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 二nhị 。 此thử 上thượng 標tiêu 章chương 。 後hậu 前tiền 句cú 明minh 下hạ 別biệt 釋thích 。 先tiên 釋thích 第đệ 九cửu 句cú 文văn 三tam 。 初sơ 標tiêu 舉cử 論luận 文văn 。 二nhị 釋thích 經kinh 文văn 。 三tam 釋thích 論luận 定định 不bất 定định 義nghĩa 。 疏sớ/sơ 謂vị 現hiện 作tác 下hạ 。 疏sớ/sơ 釋thích 經kinh 文văn 三tam 受thọ 之chi 義nghĩa 。 疏sớ/sơ 文văn 已dĩ 具cụ 。 然nhiên 經kinh 部bộ 師sư 云vân 順thuận 現hiện 受thọ 業nghiệp 。 其kỳ 力lực 最tối 勝thắng 。 必tất 受thọ 生sanh 報báo 。 後hậu 報báo 若nhược 順thuận 生sanh 受thọ 其kỳ 力lực 稍sảo 劣liệt 。 必tất 受thọ 後hậu 受thọ 不bất 受thọ 現hiện 受thọ 。 順thuận 後hậu 受thọ 業nghiệp 其kỳ 力lực 最tối 劣liệt 。 不bất 受thọ 現hiện 生sanh 唯duy 受thọ 後hậu 受thọ 。 隨tùy 初sơ 熟thục 位vị 名danh 順thuận 現hiện 等đẳng 也dã 。 釋thích 曰viết 。 義nghĩa 似tự 有hữu 餘dư 。 或hoặc 有hữu 各các 造tạo 一nhất 生sanh 之chi 業nghiệp 人nhân 天thiên 並tịnh 造tạo 。 先tiên 受thọ 人nhân 報báo 後hậu 受thọ 於ư 天thiên 。 豈khởi 要yếu 令linh 其kỳ 重trọng 受thọ 人nhân 耶da 。 然nhiên 此thử 三tam 受thọ 略lược 說thuyết 有hữu 三tam 因nhân 。 一nhất 由do 於ư 因nhân 。 如như 於ư 佛Phật 僧Tăng 慈từ 定định 滅diệt 定định 及cập 無vô 諍tranh 定định 見kiến 修tu 道Đạo 中trung 作tác 供cúng 養dường 者giả 。 得đắc 現hiện 樂lạc 報báo 。 於ư 父phụ 母mẫu 王vương 等đẳng 作tác 損tổn 惱não 業nghiệp 。 得đắc 現hiện 苦khổ 報báo 。 二nhị 由do 業nghiệp 體thể 。 如như 不bất 動động 業nghiệp 得đắc 樂lạc 生sanh 報báo 。 五ngũ 無vô 間gián 業nghiệp 。 得đắc 苦khổ 生sanh 報báo 。 三tam 由do 行hạnh 願nguyện 。 多đa 福phước 之chi 人nhân 罪tội 得đắc 生sanh 報báo 。 現hiện 世thế 輕khinh 受thọ 。 疾tật 得đắc 菩Bồ 提Đề 。 多đa 罪tội 之chi 人nhân 都đô 無vô 現hiện 報báo 。 以dĩ 造tạo 重trọng 惡ác 趣thú 生sanh 報báo 故cố 。 諸chư 相tướng 好hảo/hiếu 業nghiệp 皆giai 得đắc 後hậu 報báo 。 不bất 可khả 一nhất 生sanh 即tức 成thành 佛Phật 故cố 。 又hựu 諸chư 輪Luân 王Vương 多đa 受thọ 後hậu 報báo 。 劫kiếp 減giảm 修tu 因nhân 劫kiếp 增tăng 受thọ 果quả 故cố 。
疏sớ/sơ 。 於ư 此thử 三tam 中trung 各các 有hữu 定định 不bất 定định 下hạ 。 第đệ 三tam 釋thích 論luận 定định 不bất 定định 言ngôn 。 於ư 中trung 上thượng 二nhị 句cú 標tiêu 。 謂vị 前tiền 二nhị 下hạ 釋thích 。 然nhiên 即tức 俱câu 舍xá 意ý 頌tụng 云vân 。 此thử 有hữu 定định 不bất 定định 。 定định 三tam 順thuận 現hiện 等đẳng 。 或hoặc 說thuyết 業nghiệp 有hữu 五ngũ 。 餘dư 師sư 說thuyết 四tứ 句cú 釋thích 曰viết 。 初sơ 句cú 標tiêu 。 次thứ 句cú 別biệt 釋thích 現hiện 生sanh 。 後hậu 三tam 即tức 三tam 定định 業nghiệp 。 加gia 於ư 不bất 定định 即tức 有hữu 四tứ 業nghiệp 。 或hoặc 說thuyết 業nghiệp 有hữu 五ngũ 者giả 。 或hoặc 有hữu 欲dục 令linh 不bất 定định 受thọ 業nghiệp 。 復phục 有hữu 二nhị 種chủng 。 謂vị 於ư 異dị 熟thục 及cập 時thời 有hữu 定định 不bất 定định 。 開khai 為vi 二nhị 種chủng 。 一nhất 異dị 熟thục 定định 時thời 不bất 定định 。 謂vị 果quả 必tất 定định 。 受thọ 於ư 三tam 世thế 時thời 即tức 不bất 定định 也dã 。 二nhị 異dị 熟thục 與dữ 時thời 二nhị 俱câu 不bất 定định 。 謂vị 果quả 與dữ 時thời 俱câu 不bất 定định 。 受thọ 但đãn 有hữu 果quả 定định 時thời 不bất 定định 。 無vô 有hữu 時thời 定định 果quả 不bất 定định 者giả 。 但đãn 於ư 時thời 定định 於ư 果quả 必tất 定định 。 以dĩ 時thời 離ly 果quả 無vô 別biệt 性tánh 故cố 。 雖tuy 開khai 合hợp 有hữu 異dị 。 其kỳ 理lý 無vô 別biệt 也dã 。 餘dư 師sư 。 說thuyết 四tứ 句cú 者giả 謂vị 。 譬thí 喻dụ 師sư 說thuyết 業nghiệp 分phần/phân 八bát 種chủng 故cố 。 為vi 四tứ 句cú 。 彼bỉ 許hứa 時thời 定định 於ư 果quả 不bất 定định 於ư 不bất 定định 中trung 時thời 復phục 分phần/phân 三tam 。 兼kiêm 前tiền 五ngũ 業nghiệp 。 故cố 成thành 八bát 種chủng 。 第đệ 一nhất 句cú 者giả 於ư 時thời 分phần/phân 定định 異dị 熟thục 不bất 定định 。 謂vị 順thuận 現hiện 等đẳng 三tam 業nghiệp 三tam 世thế 時thời 定định 。 於ư 果quả 不bất 定định 。 若nhược 現hiện 在tại 世thế 。 獲hoạch 其kỳ 果quả 即tức 受thọ 。 現hiện 若nhược 不bất 受thọ 。 永vĩnh 更cánh 不bất 受thọ 。 於ư 時thời 必tất 定định 。 於ư 果quả 不bất 定định 。 順thuận 現hiện 既ký 然nhiên 。 生sanh 後hậu 亦diệc 爾nhĩ 。 此thử 分phần/phân 三tam 種chủng 。 謂vị 一nhất 順thuận 現hiện 定định 果quả 不bất 定định 。 二nhị 順thuận 生sanh 定định 果quả 不bất 定định 。 三tam 順thuận 後hậu 定định 果quả 不bất 定định 。 第đệ 二nhị 句cú 者giả 。 有hữu 業nghiệp 於ư 異dị 熟thục 定định 於ư 時thời 不bất 定định 。 謂vị 不bất 定định 業nghiệp 定định 得đắc 異dị 熟thục 。 此thử 但đãn 為vi 一nhất 。 謂vị 果quả 定định 時thời 不bất 定định 。 第đệ 三tam 句cú 者giả 。 有hữu 業nghiệp 於ư 二nhị 俱câu 定định 。 謂vị 順thuận 現hiện 等đẳng 定định 得đắc 異dị 熟thục 。 此thử 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 順thuận 現hiện 時thời 果quả 俱câu 定định 。 二nhị 順thuận 生sanh 時thời 果quả 俱câu 定định 。 三tam 順thuận 後hậu 時thời 果quả 俱câu 定định 。 第đệ 四tứ 句cú 者giả 。 有hữu 業nghiệp 於ư 二nhị 俱câu 不bất 定định 。 謂vị 不bất 定định 業nghiệp 非phi 定định 得đắc 異dị 熟thục 。 此thử 但đãn 為vi 一nhất 。 謂vị 果quả 不bất 定định 時thời 不bất 定định 也dã 。 釋thích 曰viết 。 上thượng 俱câu 舍xá 三tam 師sư 後hậu 後hậu 漸tiệm 開khai 。 疏sớ/sơ 中trung 總tổng 攝nhiếp 而nhi 言ngôn 小tiểu 異dị 。 言ngôn 此thử 三tam 俱câu 有hữu 定định 不bất 定định 者giả 。 已dĩ 總tổng 攝nhiếp 三tam 師sư 。 而nhi 正chánh 收thu 初sơ 師sư 。 即tức 俱câu 舍xá 云vân 此thử 有hữu 定định 不bất 定định 三tam 順thuận 現hiện 等đẳng 。 兼kiêm 不bất 定định 為vi 四tứ 。 疏sớ/sơ 謂vị 前tiền 二nhị 下hạ 。 別biệt 示thị 其kỳ 相tương/tướng 。 雖tuy 通thông 第đệ 三tam 師sư 四tứ 句cú 。 而nhi 有hữu 通thông 局cục 。 前tiền 二nhị 時thời 定định 者giả 。 以dĩ 現hiện 若nhược 受thọ 名danh 現hiện 報báo 業nghiệp 。 現hiện 若nhược 不bất 受thọ 非phi 現hiện 報báo 業nghiệp 。 生sanh 報báo 亦diệc 然nhiên 。 要yếu 次thứ 生sanh 受thọ 方phương 名danh 生sanh 報báo 故cố 。 說thuyết 前tiền 二nhị 時thời 則tắc 定định 也dã 。 報báo 通thông 定định 不bất 定định 者giả 。 有hữu 造tạo 現hiện 報báo 之chi 業nghiệp 。 應ưng 合hợp 現hiện 受thọ 。 更cánh 遇ngộ 勝thắng 緣duyên 排bài 而nhi 不bất 受thọ 。 此thử 報báo 不bất 定định 生sanh 報báo 亦diệc 爾nhĩ 。 無vô 有hữu 移di 此thử 更cánh 別biệt 時thời 故cố 無vô 時thời 不bất 定định 也dã 。 後hậu 一nhất 俱câu 通thông 定định 不bất 定định 者giả 。 即tức 第đệ 四tứ 句cú 時thời 報báo 俱câu 不bất 定định 。 及cập 第đệ 三tam 句cú 時thời 報báo 俱câu 定định 。 并tinh 第đệ 二nhị 句cú 報báo 定định 時thời 不bất 定định 。 謂vị 順thuận 後hậu 受thọ 不bất 定định 業nghiệp 。 有hữu 業nghiệp 定định 受thọ 而nhi 不bất 定định 。 一nhất 生sanh 二nhị 生sanh 多đa 生sanh 故cố 。 是thị 報báo 定định 時thời 不bất 定định 。 有hữu 不bất 定định 業nghiệp 於ư 第đệ 三tam 生sanh 應ưng 合hợp 受thọ 之chi 遇ngộ 緣duyên 業nghiệp 壞hoại 。 是thị 為vi 時thời 定định 報báo 不bất 定định 也dã 。 或hoặc 復phục 有hữu 業nghiệp 。 未vị 定định 生sanh 數số 。 而nhi 受thọ 果quả 報báo 。 忽hốt 遇ngộ 緣duyên 壞hoại 故cố 俱câu 不bất 定định 。 然nhiên 俱câu 舍xá 中trung 報báo 定định 時thời 不bất 定định 。 義nghĩa 通thông 三tam 報báo 今kim 何hà 就tựu 於ư 順thuận 於ư 受thọ 耶da 。 答đáp 俱câu 舍xá 以dĩ 業nghiệp 就tựu 時thời 。 謂vị 有hữu 業nghiệp 定định 受thọ 而nhi 或hoặc 現hiện 或hoặc 生sanh 或hoặc 後hậu 。 今kim 明minh 以dĩ 時thời 取thủ 業nghiệp 。 要yếu 現hiện 受thọ 報báo 方phương 名danh 現hiện 業nghiệp 。 現hiện 若nhược 受thọ 者giả 即tức 現hiện 定định 業nghiệp 。 現hiện 若nhược 不bất 受thọ 即tức 非phi 現hiện 業nghiệp 故cố 。 無vô 現hiện 報báo 時thời 不bất 定định 也dã 。 若nhược 是thị 生sanh 受thọ 即tức 是thị 生sanh 業nghiệp 。 不bất 受thọ 則tắc 非phi 生sanh 報báo 之chi 業nghiệp 故cố 。 無vô 生sanh 報báo 時thời 不bất 定định 也dã 。 各các 取thủ 一nhất 義nghĩa 。 亦diệc 不bất 相tương 違vi 。 問vấn 現hiện 見kiến 有hữu 業nghiệp 合hợp 受thọ 現hiện 報báo 。 而nhi 以dĩ 力lực 排bài 便tiện 受thọ 生sanh 報báo 。 或hoặc 合hợp 受thọ 生sanh 報báo 由do 異dị 因nhân 緣duyên 便tiện 受thọ 後hậu 報báo 。 如như 末Mạt 利Lợi 夫Phu 人Nhân 。 專chuyên 精tinh 施thí 戒giới 。 合hợp 受thọ 生sanh 報báo 。 生sanh 兜Đâu 率Suất 天Thiên 。 臨lâm 終chung 小tiểu 嗔sân 先tiên 生sanh 蝎hạt 中trung 。 七thất 日nhật 之chi 後hậu 。 轉chuyển 報báo 生sanh 天thiên 。 問vấn 據cứ 此thử 三tam 業nghiệp 。 皆giai 有hữu 報báo 定định 而nhi 時thời 不bất 定định 。 何hà 得đắc 言ngôn 無vô 。 答đáp 現hiện 報báo 緣duyên 排bài 而nhi 受thọ 生sanh 者giả 。 即tức 是thị 生sanh 報báo 不bất 名danh 現hiện 報báo 時thời 不bất 定định 也dã 。 生sanh 報báo 亦diệc 然nhiên 。 思tư 之chi 可khả 解giải 。 對đối 前tiền 三tam 師sư 。 疏sớ/sơ 意ý 便tiện 當đương 第đệ 四tứ 師sư 也dã 。 業nghiệp 力lực 甚thậm 深thâm 。 不bất 妨phương 廣quảng 解giải 。 或hoặc 當đương 更cánh 有hữu 餘dư 經kinh 論luận 明minh 。
疏sớ/sơ 。 定định 者giả 難nan 度độ 等đẳng 者giả 。 此thử 約ước 非phi 乘thừa 及cập 與dữ 二Nhị 乘Thừa 。 各các 於ư 自tự 分phần/phân 而nhi 已dĩ 定định 者giả 。 大Đại 乘Thừa 若nhược 定định 更cánh 不bất 須tu 度độ 。 是thị 故cố 不bất 言ngôn 定định 者giả 易dị 度độ 。
疏sớ/sơ 。 根căn 等đẳng 諸chư 門môn 皆giai 成thành 八bát 萬vạn 者giả 。 由do 惑hoặc 有hữu 業nghiệp 惑hoặc 有hữu 階giai 降giáng/hàng 。 業nghiệp 亦diệc 如như 之chi 。 惑hoặc 依y 根căn 有hữu 勝thắng 劣liệt 性tánh 有hữu 差sai 異dị 。 解giải 有hữu 淺thiển 深thâm 。 欲dục 有hữu 輕khinh 重trọng 。 各các 成thành 八bát 萬vạn 。 言ngôn 翻phiên 此thử 即tức 顯hiển 等đẳng 者giả 下hạ 。 明minh 能năng 治trị 一nhất 一nhất 惑hoặc 等đẳng 。 皆giai 到đáo 彼bỉ 岸ngạn 。 窮cùng 理lý 盡tận 性tánh 。 即tức 是thị 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 度độ 門môn 。 若nhược 於ư 惑hoặc 等đẳng 寂tịch 妄vọng 不bất 動động 。 即tức 是thị 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 三tam 昧muội 。 若nhược 於ư 惑hoặc 等đẳng 一nhất 一nhất 無vô 覊# 。 即tức 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 解giải 脫thoát 。 第đệ 四tứ 根căn 稠trù 林lâm 。 根căn 義nghĩa 已dĩ 見kiến 第đệ 九cửu 迴hồi 向hướng 。
疏sớ/sơ 。 別biệt 中trung 十thập 相tương/tướng 為vi 九cửu 差sai 別biệt 者giả 總tổng 科khoa 也dã 。 束thúc 九cửu 為vi 三tam 。 初sơ 六lục 隨tùy 法pháp 義nghĩa 分phân 別biệt 。 次thứ 二nhị 就tựu 人nhân 分phân 別biệt 。 以dĩ 論luận 云vân 聲Thanh 聞Văn 菩Bồ 薩Tát 故cố 。 後hậu 一nhất 約ước 行hành 以dĩ 辨biện 其kỳ 根căn 。 初sơ 中trung 又hựu 三tam 。 初sơ 三tam 淨tịnh 根căn 。 第đệ 四tứ 染nhiễm 根căn 。 後hậu 二nhị 通thông 染nhiễm 淨tịnh 。
疏sớ/sơ 。 受thọ 有hữu 遲trì 速tốc 等đẳng 者giả 。 鈍độn 者giả 遲trì 少thiểu 利lợi 者giả 速tốc 多đa 。 中trung 者giả 之chi 間gian 淺thiển 深thâm 亦diệc 爾nhĩ 。 疏sớ/sơ 三tam 乘thừa 根căn 性tánh 相tướng 形hình 者giả 。 小Tiểu 乘Thừa 為vi 下hạ 。 緣Duyên 覺Giác 為vi 中trung 。 大Đại 乘Thừa 為vi 上thượng 。 亦diệc 猶do 羊dương 鹿lộc 牛ngưu 形hình 大đại 小tiểu 也dã 。
疏sớ/sơ 。 謂vị 喜hỷ 樂lạc 等đẳng 者giả 。 喜hỷ 樂lạc 生sanh 於ư 貪tham 。 憂ưu 苦khổ 生sanh 於ư 嗔sân 。 捨xả 根căn 生sanh 於ư 癡si 。 後hậu 於ư 此thử 類loại 煩phiền 惱não 而nhi 有hữu 勝thắng 用dụng 故cố 。 多đa 煩phiền 惱não 染nhiễm 根căn 。
疏sớ/sơ 。 大Đại 乘Thừa 中trung 熟thục 者giả 定định 等đẳng 者giả 。 前tiền 章chương 約ước 業nghiệp 明minh 定định 不bất 定định 。 今kim 此thử 約ước 根căn 居cư 然nhiên 自tự 別biệt 。 又hựu 前tiền 約ước 定định 不bất 定định 明minh 難nan 易dị 度độ 。 今kim 此thử 約ước 熟thục 不bất 熟thục 明minh 定định 不bất 定định 耳nhĩ 。
疏sớ/sơ 。 即tức 離ly 世thế 間gian 中trung 待đãi 時thời 方phương 化hóa 者giả 。 彼bỉ 有hữu 十thập 種chủng 清thanh 淨tịnh 捨xả 。 然nhiên 有hữu 二nhị 類loại 待đãi 時thời 。 今kim 皆giai 當đương 之chi 。 一nhất 以dĩ 第đệ 四tứ 云vân 於ư 法Pháp 器khí 。 眾chúng 生sanh 待đãi 時thời 而nhi 化hóa 。 於ư 無vô 法Pháp 器khí 亦diệc 不bất 生sanh 嫌hiềm 清thanh 淨tịnh 捨xả 。 釋thích 曰viết 。 今kim 但đãn 用dụng 法Pháp 器khí 待đãi 時thời 。 二nhị 第đệ 九cửu 捨xả 云vân 。 或hoặc 有hữu 眾chúng 生sanh 。 根căn 已dĩ 成thành 熟thục 。 發phát 生sanh 惠huệ 念niệm 。 而nhi 未vị 能năng 知tri 。 最tối 上thượng 之chi 法Pháp 。 待đãi 時thời 而nhi 化hóa 清thanh 淨tịnh 捨xả 。 今kim 全toàn 用dụng 之chi 。 是thị 以dĩ 疏sớ/sơ 云vân 且thả 暫tạm 捨xả 之chi 。
疏sớ/sơ 。 一nhất 依y 身thân 順thuận 行hành 者giả 。 此thử 論luận 語ngữ 倒đảo 。 合hợp 云vân 身thân 依y 順thuận 行hành 。 今kim 疏sớ/sơ 正chánh 用dụng 。
疏sớ/sơ 。 謂vị 六lục 入nhập 展triển 轉chuyển 。 遞đệ 共cộng 相tương 縛phược 者giả 。 如như 意ý 識thức 遍biến 緣duyên 。 於ư 六lục 根căn 中trung 根căn 法pháp 隨tùy 識thức 亦diệc 行hành 。 六lục 中trung 眼nhãn 見kiến 自tự 身thân 。 耳nhĩ 聞văn 自tự 聲thanh 。 聲thanh 身thân 並tịnh 在tại 內nội 根căn 所sở 攝nhiếp 。 由do 根căn 隨tùy 識thức 緣duyên 於ư 眼nhãn 根căn 。 令linh 根căn 被bị 縛phược 。 不bất 得đắc 解giải 脫thoát 。 餘dư 例lệ 可khả 知tri 。 故cố 云vân 展triển 轉chuyển 。 疏sớ/sơ 二nhị 生sanh 滅diệt 順thuận 行hành 。 此thử 言ngôn 是thị 倒đảo 。 若nhược 正chánh 應ưng 云vân 順thuận 行hành 生sanh 滅diệt 。 根căn 與dữ 心tâm 王vương 相tương 隨tùy 染nhiễm 污ô 故cố 順thuận 生sanh 滅diệt 。 易dị 可khả 異dị 滅diệt 者giả 。 以dĩ 生sanh 住trụ 。 釋thích 輕khinh 。 以dĩ 異dị 釋thích 轉chuyển 。 以dĩ 滅diệt 釋thích 壞hoại 耳nhĩ 。 三tam 觀quán 行hành 順thuận 行hành 者giả 。 以dĩ 覺giác 觀quán 心tâm 行hành 六lục 塵trần 故cố 。
疏sớ/sơ 。 根căn 網võng 中trung 收thu 者giả 。 六lục 根căn 取thủ 於ư 六lục 塵trần 根căn 網võng 塵trần 也dã 。 六lục 塵trần 引dẫn 於ư 六lục 根căn 塵trần 網võng 根căn 也dã 。 故cố 其kỳ 根căn 網võng 攝nhiếp 論luận 取thủ 相tương/tướng 。
疏sớ/sơ 。 七thất 聲Thanh 聞Văn 淨tịnh 下hạ 下hạ 二nhị 約ước 人nhân 。 今kim 初sơ 聲Thanh 聞Văn 。 言ngôn 望vọng 凡phàm 夫phu 二Nhị 乘Thừa 。 行hành 增tăng 上thượng 故cố 者giả 。 然nhiên 論luận 下hạ 重trọng/trùng 釋thích 云vân 。 聲Thanh 聞Văn 淨tịnh 者giả 。 行hành 增tăng 上thượng 滅diệt 障chướng 能năng 成thành 故cố 。 今kim 疏sớ/sơ 取thủ 論luận 釋thích 經kinh 。 此thử 上thượng 釋thích 增tăng 上thượng 。 謂vị 二Nhị 乘Thừa 淨tịnh 根căn 對đối 望vọng 凡phàm 夫phu 。 不bất 求cầu 涅Niết 槃Bàn 。 今kim 能năng 求cầu 故cố 。 故cố 於ư 出xuất 世thế 得đắc 增tăng 上thượng 也dã 。 從tùng 以dĩ 二Nhị 乘Thừa 根căn 下hạ 。 釋thích 無vô 能năng 壞hoại 。 兼kiêm 釋thích 論luận 中trung 滅diệt 障chướng 能năng 成thành 疏sớ/sơ 八bát 菩Bồ 薩Tát 淨tịnh 即tức 大Đại 乘Thừa 根căn 。 三tam 不bất 退thoái 者giả 即tức 位vị 正chánh 念niệm 也dã 。
疏sớ/sơ 。 九cửu 遠viễn 隨tùy 下hạ 。 此thử 一nhất 約ước 行hành 。 即tức 經kinh 遠viễn 隨tùy 共cộng 生sanh 不bất 同đồng 相tương/tướng 。 論luận 經Kinh 云vân 深thâm 入nhập 共cộng 生sanh 。 種chủng 種chủng 差sai 別biệt 相tướng 。 種chủng 種chủng 即tức 不bất 同đồng 。 深thâm 入nhập 即tức 遠viễn 隨tùy 。 言ngôn 示thị 一nhất 切thiết 根căn 攝nhiếp 下hạ 。 是thị 論luận 釋thích 經kinh 。 論luận 重trọng/trùng 釋thích 云vân 。 一nhất 切thiết 根căn 攝nhiếp 差sai 別biệt 者giả 。 始thỉ 行hành 方phương 便tiện 報báo 熟thục 根căn 異dị 故cố 。 從tùng 謂vị 三tam 無vô 漏lậu 下hạ 。 疏sớ/sơ 釋thích 論luận 文văn 。 初sơ 修tu 為vi 始thỉ 正chánh 行hạnh 善thiện 巧xảo 為vi 方phương 便tiện 。 究cứu 竟cánh 故cố 名danh 報báo 熟thục 。 配phối 三tam 無vô 漏lậu 義nghĩa 見kiến 上thượng 文văn 。 謂vị 前tiền 信tín 等đẳng 下hạ 。 以dĩ 論luận 會hội 經kinh 。 釋thích 不bất 同đồng 遠viễn 隨tùy 之chi 言ngôn 。 其kỳ 信tín 等đẳng 共cộng 三tam 無vô 漏lậu 根căn 。 釋thích 共cộng 生sanh 義nghĩa 。 根căn 與dữ 法pháp 行hành 相tương 應ứng 起khởi 故cố 。 而nhi 隨tùy 下hạ 釋thích 不bất 同đồng 義nghĩa 。 自tự 始thỉ 至chí 末mạt 下hạ 。 釋thích 遠viễn 隨tùy 義nghĩa 。 此thử 之chi 三tam 根căn 下hạ 。 釋thích 成thành 根căn 義nghĩa 。 以dĩ 勝thắng 用dụng 光quang 顯hiển 增tăng 上thượng 名danh 根căn 故cố 。 及cập 此thử 上thượng 九cửu 下hạ 總tổng 以dĩ 義nghĩa 收thu 。 並tịnh 如như 迴hồi 向hướng 品phẩm 。
疏sớ/sơ 。 第đệ 五ngũ 例lệ 三tam 下hạ 。 然nhiên 解giải 性tánh 欲dục 三tam 略lược 如như 十Thập 力Lực 章chương 廣quảng 如như 發phát 心tâm 功công 德đức 品phẩm 。 言ngôn 性tánh 相tướng 順thuận 入nhập 者giả 。 依y 根căn 生sanh 解giải 。 依y 解giải 成thành 性tánh 。 依y 性tánh 起khởi 欲dục 。 皆giai 悉tất 相tương 似tự 。 名danh 為vi 相tương 順thuận 。 義nghĩa 理lý 相tương/tướng 參tham 名danh 為vi 順thuận 入nhập 。 以dĩ 此thử 例lệ 根căn 更cánh 不bất 廣quảng 說thuyết 。
疏sớ/sơ 。 第đệ 六lục 釋thích 隨tùy 眠miên 者giả 。 先tiên 釋thích 總tổng 名danh 。 後hậu 別biệt 有hữu 下hạ 依y 論luận 攝nhiếp 釋thích 。 今kim 初sơ 。 言ngôn 此thử 唯duy 約ước 種chủng 者giả 。 案án 瑜du 伽già 第đệ 二nhị 云vân 。 於ư 諸chư 法pháp 自tự 體thể 中trung 所sở 有hữu 種chủng 子tử 。 若nhược 煩phiền 惱não 品phẩm 所sở 攝nhiếp 。 亦diệc 名danh 麁thô 重trọng 亦diệc 名danh 隨tùy 眠miên 。 若nhược 異dị 熟thục 品phẩm 所sở 攝nhiếp 。 及cập 餘dư 無vô 記ký 品phẩm 所sở 攝nhiếp 。 唯duy 名danh 麁thô 重trọng 不bất 名danh 隨tùy 眠miên 。 若nhược 信tín 等đẳng 善thiện 根căn 所sở 攝nhiếp 種chủng 子tử 不bất 名danh 麁thô 重trọng 。 亦diệc 非phi 隨tùy 眠miên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 由do 此thử 法pháp 生sanh 時thời 。 所sở 依y 自tự 體thể 唯duy 有hữu 堪kham 能năng 。 非phi 不bất 堪kham 能năng 故cố 。
疏sớ/sơ 。 前tiền 六lục 明minh 何hà 處xứ 隨tùy 逐trục 等đẳng 者giả 。 論luận 中trung 且thả 據cứ 隨tùy 逐trục 以dĩ 明minh 。 若nhược 約ước 繫hệ 縛phược 。 亦diệc 應ưng 云vân 何hà 處xứ 繫hệ 縛phược 以dĩ 何hà 繫hệ 縛phược 。 若nhược 順thuận 隨tùy 眠miên 。 亦diệc 應ưng 言ngôn 何hà 處xứ 隨tùy 眠miên 以dĩ 何hà 隨tùy 眠miên 。 故cố 下hạ 釋thích 中trung 云vân 久cửu 安an 眠miên 處xứ 等đẳng 。
疏sớ/sơ 。 今kim 初sơ 為vi 五ngũ 者giả 。 一nhất 約ước 心tâm 明minh 處xứ 。 二nhị 就tựu 界giới 明minh 處xứ 。 三tam 就tựu 位vị 明minh 處xứ 。 四tứ 就tựu 時thời 明minh 處xứ 。 五ngũ 約ước 行hành 明minh 處xứ 。 今kim 初sơ 言ngôn 報báo 心tâm 者giả 。 異dị 熟thục 賴lại 耶da 總tổng 報báo 體thể 故cố 。 微vi 細tế 等đẳng 義nghĩa 頻tần 見kiến 上thượng 文văn 。 言ngôn 不bất 離ly 現hiện 事sự 而nhi 生sanh 故cố 。 但đãn 云vân 心tâm 者giả 。 故cố 唯duy 識thức 等đẳng 詺# 前tiền 七thất 識thức 。 為vi 異dị 熟thục 生sanh 。 非phi 是thị 報báo 體thể 。 酬thù 昔tích 心tâm 種chủng 不bất 得đắc 名danh 報báo 。 而nhi 七thất 識thức 皆giai 依y 第đệ 八bát 託thác 緣duyên 現hiện 起khởi 。 名danh 不bất 離ly 現hiện 事sự 。 種chủng 隨tùy 現hiện 起khởi 或hoặc 有hữu 或hoặc 無vô 。 名danh 暫tạm 迴hồi 轉chuyển 處xứ 。 如như 人nhân 假giả 寐mị 不bất 必tất 本bổn 房phòng 。
疏sớ/sơ 。 二nhị 相tương 應ứng 不bất 相tương 應ứng 中trung 。 初sơ 取thủ 論luận 意ý 立lập 名danh 。 唯duy 與dữ 下hạ 。 疏sớ/sơ 釋thích 相tương 應ứng 等đẳng 相tương/tướng 故cố 。 論luận 云vân 下hạ 。 引dẫn 證chứng 約ước 界giới 言ngôn 之chi 。 從tùng 無vô 色sắc 惑hoặc 微vi 下hạ 。 疏sớ/sơ 釋thích 論luận 文văn 下hạ 中trung 上thượng 言ngôn 。 等đẳng 取thủ 色sắc 界giới 惑hoặc 中trung 欲dục 界giới 惑hoặc 上thượng 。 此thử 約ước 惑hoặc 體thể 。 遠viễn 公công 云vân 。 欲dục 界giới 為vi 下hạ 等đẳng 約ước 界giới 勝thắng 劣liệt 。 從tùng 雖tuy 則tắc 隨tùy 眠miên 下hạ 通thông 妨phương 難nạn/nan 。 謂vị 有hữu 問vấn 言ngôn 。 隨tùy 在tại 一nhất 界giới 皆giai 成thành 三tam 界giới 所sở 有hữu 隨tùy 眠miên 。 如như 生sanh 上thượng 界giới 下hạ 界giới 惑hoặc 種chủng 。 亦diệc 皆giai 成thành 就tựu 。 如như 何hà 云vân 有hữu 相tương 應ứng 及cập 與dữ 不bất 相tương 應ứng 耶da 。 故cố 今kim 答đáp 云vân 。 就tựu 其kỳ 現hiện 惑hoặc 說thuyết 種chủng 相tương 應ứng 。 非phi 生sanh 上thượng 界giới 失thất 下hạ 界giới 種chủng 等đẳng 。 然nhiên 今kim 案án 經kinh 。 但đãn 有hữu 相tương 應ứng 不bất 相tương 應ứng 言ngôn 。 故cố 為vi 此thử 釋thích 。 若nhược 準chuẩn 論luận 經Kinh 云vân 相tương 應ứng 不bất 相tương 應ứng 。 不bất 離ly 相tương/tướng 則tắc 現hiện 惑hoặc 有hữu 相tương 應ứng 不bất 相tương 應ứng 。 而nhi 隨tùy 眠miên 常thường 不bất 離ly 也dã 。
疏sớ/sơ 。 一nhất 至chí 金kim 剛cang 之chi 頂đảnh 者giả 。 謂vị 金kim 剛cang 喻dụ 定định 之chi 前tiền 。 猶do 有hữu 生sanh 死tử 之chi 有hữu 。 故cố 名danh 有hữu 頂đảnh 。 以dĩ 俱câu 生sanh 惑hoặc 種chủng 此thử 時thời 方phương 斷đoạn 故cố 。 以dĩ 上thượng 煩phiền 惱não 林lâm 中trung 。 云vân 下hạ 至chí 金kim 剛cang 。 自tự 約ước 種chủng 說thuyết 。 雖tuy 有hữu 二nhị 義nghĩa 疏sớ/sơ 意ý 扶phù 此thử 故cố 。 上thượng 科khoa 云vân 三tam 約ước 位vị 明minh 處xứ 。 從tùng 今kim 取thủ 通thông 下hạ 會hội 論luận 經kinh 。 不bất 言ngôn 金kim 剛cang 者giả 。 欲dục 通thông 大đại 小tiểu 故cố 。 下hạ 偈kệ 既ký 云vân 金kim 剛cang 道đạo 滅diệt 方phương 畢tất 意ý 。 即tức 前tiền 義nghĩa 為vi 正chánh 也dã 。 九cửu 地địa 之chi 言ngôn 亦diệc 通thông 二nhị 義nghĩa 。 對đối 上thượng 三tam 有hữu 之chi 頂đảnh 。 即tức 三tam 界giới 九cửu 地địa 之chi 九cửu 。 謂vị 欲dục 界giới 四tứ 禪thiền 四tứ 空không 應ưng 為vi 九cửu 耳nhĩ 。 若nhược 順thuận 前tiền 義nghĩa 。 即tức 善thiện 慧tuệ 地địa 。 第đệ 十thập 當đương 其kỳ 斷đoạn 盡tận 位vị 故cố 。 四tứ 約ước 時thời 易dị 了liễu 。 疏sớ/sơ 唯duy 智trí 能năng 怖bố 下hạ 。 此thử 即tức 論luận 意ý 以dĩ 論luận 經Kinh 云vân 無vô 始thỉ 來lai 不bất 恐khủng 怖bố 相tương/tướng 故cố 。 論luận 為vi 此thử 釋thích 。 論luận 云vân 。 無vô 邊biên 世thế 界giới 。 唯duy 智trí 能năng 怖bố 畏úy 如như 怨oán 賊tặc 。 未vị 曾tằng 有hữu 聞văn 思tư 修tu 慧tuệ 。 是thị 故cố 不bất 滅diệt 。 疏sớ/sơ 取thủ 論luận 意ý 會hội 釋thích 今kim 經kinh 可khả 知tri 。 疏sớ/sơ 不bất 能năng 隨tùy 順thuận 。 正chánh 修tu 行hành 者giả 。 論luận 經kinh 神thần 通thông 下hạ 。 有hữu 正chánh 修tu 行hành 言ngôn 故cố 餘dư 可khả 知tri 。 疏sớ/sơ 後hậu 三tam 界giới 下hạ 。 明minh 以dĩ 何hà 隨tùy 逐trục 。 中trung 除trừ 第đệ 四tứ 句cú 。 彰chương 隨tùy 眠miên 體thể 虛hư 。 餘dư 五ngũ 亦diệc 就tựu 前tiền 處xứ 以dĩ 明minh 隨tùy 逐trục 。 而nhi 文văn 不bất 次thứ 一nhất 即tức 就tựu 前tiền 第đệ 二nhị 約ước 界giới 明minh 處xứ 。 以dĩ 明minh 隨tùy 逐trục 。 不bất 斷đoạn 即tức 是thị 隨tùy 逐trục 之chi 相tướng 。 二nhị 即tức 於ư 前tiền 第đệ 四tứ 約ước 時thời 明minh 處xứ 。 以dĩ 辨biện 隨tùy 逐trục 。 即tức 經kinh 令linh 無vô 邊biên 心tâm 相tương 續tục 現hiện 起khởi 相tương/tướng 。 而nhi 論luận 經Kinh 云vân 無vô 始thỉ 來lai 相tương 續tục 集tập 相tương/tướng 。 疏sớ/sơ 中trung 雙song 會hội 無vô 始thỉ 無vô 邊biên 。 然nhiên 其kỳ 相tương 續tục 即tức 隨tùy 逐trục 相tương/tướng 。 三tam 開khai 諸chư 處xứ 門môn 。 即tức 於ư 第đệ 一nhất 約ước 心tâm 明minh 處xứ 。 以dĩ 辨biện 隨tùy 逐trục 。 集tập 生sanh 六lục 識thức 即tức 隨tùy 逐trục 相tương/tướng 。 餘dư 如như 疏sớ/sơ 文văn 但đãn 言ngôn 今kim 經kinh 義nghĩa 含hàm 者giả 。 諸chư 處xứ 之chi 中trung 意ý 處xứ 攝nhiếp 賴lại 耶da 故cố 。 疏sớ/sơ 堅kiên 實thật 下hạ 。 彰chương 隨tùy 眠miên 體thể 虛hư 不bất 就tựu 前tiền 處xứ 。 言ngôn 不bất 實thật 堅kiên 實thật 者giả 。 經Kinh 云vân 堅kiên 實thật 難nạn/nan 治trị 。 論luận 云vân 不bất 實thật 隨tùy 逐trục 。 不bất 實thật 即tức 是thị 隨tùy 眠miên 隨tùy 逐trục 。 至chí 禪thiền 定định 等đẳng 故cố 。 是thị 堅kiên 實thật 即tức 不bất 實thật 。 難nạn/nan 治trị 是thị 隨tùy 逐trục 相tương/tướng 。 疏sớ/sơ 五ngũ 地địa 處xứ 等đẳng 者giả 。 五ngũ 即tức 就tựu 前tiền 第đệ 三tam 約ước 位vị 明minh 處xứ 。 以dĩ 辨biện 隨tùy 逐trục 。 言ngôn 九cửu 地địa 中trung 六lục 入nhập 處xứ 者giả 。 以dĩ 論luận 經Kinh 云vân 地địa 入nhập 隨tùy 順thuận 不bất 隨tùy 順thuận 相tương/tướng 。 論luận 釋thích 云vân 。 九cửu 地địa 中trung 六lục 入nhập 處xứ 煩phiền 惱não 身thân 隨tùy 逐trục 故cố 。 釋thích 曰viết 。 身thân 即tức 體thể 也dã 。 然nhiên 九cửu 地địa 下hạ 是thị 疏sớ/sơ 釋thích 論luận 。 對đối 二nhị 有hữu 頂đảnh 存tồn 二nhị 九cửu 地địa 。 二nhị 約ước 善thiện 慧tuệ 九cửu 地địa 中trung 。 就tựu 所sở 知tri 障chướng 種chủng 。 十Thập 地Địa 猶do 有hữu 等đẳng 覺giác 二nhị 愚ngu 。 從tùng 入nhập 初Sơ 地Địa 來lai 地địa 地địa 雙song 斷đoạn 故cố 。 於ư 九cửu 地địa 已dĩ 斷đoạn 十thập 八bát 。 故cố 云vân 此thử 地địa 分phần/phân 有hữu 斷đoạn 除trừ 。 次thứ 引dẫn 金kim 剛cang 方phương 畢tất 竟cánh 。 雙song 證chứng 上thượng 二nhị 。 金kim 剛cang 方phương 畢tất 。 明minh 十Thập 地Địa 猶do 有hữu 。 既ký 言ngôn 方phương 畢tất 明minh 九cửu 已dĩ 有hữu 除trừ 。 又hựu 約ước 煩phiền 惱não 障chướng 種chủng 。 金kim 剛cang 頓đốn 斷đoạn 亦diệc 成thành 於ư 經kinh 。 地địa 地địa 之chi 中trung 皆giai 有hữu 成thành 就tựu 義nghĩa 。
疏sớ/sơ 。 六lục 離ly 苦khổ 隨tùy 逐trục 者giả 。 此thử 就tựu 前tiền 第đệ 五ngũ 約ước 行hành 明minh 處xứ 。 辨biện 隨tùy 逐trục 義nghĩa 。 唯duy 以dĩ 出xuất 世thế 聖thánh 道Đạo 方phương 能năng 離ly 者giả 。 則tắc 反phản 顯hiển 於ư 世thế 間gian 之chi 道đạo 。 諸chư 定định 等đẳng 不bất 能năng 離ly 也dã 。 故cố 論luận 云vân 餘dư 行hành 不bất 能năng 離ly 故cố 。 此thử 以dĩ 不bất 能năng 難nạn/nan 即tức 隨tùy 逐trục 相tương/tướng 。 前tiền 第đệ 五ngũ 中trung 以dĩ 有hữu 成thành 就tựu 為vi 隨tùy 逐trục 相tương/tướng 。 第đệ 七thất 受thọ 生sanh 稠trù 林lâm 。 論luận 通thông 為vi 八bát 者giả 。 八bát 中trung 前tiền 七thất 對đối 因nhân 顯hiển 果quả 。 後hậu 一nhất 句cú 約ước 對đối 後hậu 苦khổ 彰chương 能năng 生sanh 集tập 。 就tựu 前tiền 七thất 中trung 攝nhiếp 為vi 三tam 對đối 。 謂vị 初sơ 二nhị 次thứ 三tam 後hậu 二nhị 。 其kỳ 三tam 對đối 中trung 皆giai 初sơ 當đương 相tương 論luận 生sanh 。 後hậu 對đối 因nhân 說thuyết 生sanh 就tựu 初sơ 對đối 中trung 。 一nhất 身thân 種chủng 種chủng 當đương 相tương 論luận 生sanh 。 二nhị 業nghiệp 因nhân 種chủng 種chủng 對đối 因nhân 辨biện 生sanh 由do 業nghiệp 不bất 同đồng 故cố 。 生sanh 成thành 種chủng 種chủng 。 第đệ 二nhị 對đối 三tam 句cú 中trung 。 前tiền 二nhị 句cú 當đương 相tương 論luận 生sanh 。 三tam 住trú 處xứ 種chủng 種chủng 非phi 唯duy 六lục 趣thú 一nhất 趣thú 之chi 中trung 無vô 量lượng 處xứ 故cố 。 疏sớ/sơ 四tứ 四tứ 五ngũ 二nhị 句cú 色sắc 想tưởng 上thượng 下hạ 種chủng 種chủng 者giả 。 今kim 經kinh 二nhị 句cú 為vi 論luận 中trung 一nhất 句cú 。 經Kinh 云vân 有hữu 色sắc 無vô 色sắc 差sai 別biệt 相tương/tướng 。 有hữu 想tưởng 無vô 想tưởng 差sai 別biệt 相tương/tướng 。 二nhị 界giới 有hữu 色sắc 。 無vô 色sắc 界giới 為vi 無vô 色sắc 。 無vô 想tưởng 天thiên 為vi 無vô 想tưởng 。 餘dư 皆giai 有hữu 想tưởng 。 而nhi 言ngôn 上thượng 下hạ 者giả 。 以dĩ 無vô 色sắc 為vi 上thượng 有hữu 色sắc 為vi 下hạ 。 無vô 想tưởng 為vi 上thượng 有hữu 想tưởng 為vi 下hạ 。 應ưng 更cánh 有hữu 非phi 想tưởng 非phi 非phi 想tưởng 。 亦diệc 無vô 想tưởng 收thu 。 而nhi 論luận 但đãn 云vân 色sắc 想tưởng 上thượng 下hạ 。 故cố 遠viễn 公công 問vấn 云vân 。 無vô 色sắc 云vân 何hà 得đắc 為vi 色sắc 中trung 上thượng 下hạ 。 釋thích 云vân 。 彼bỉ 無vô 麁thô 色sắc 有hữu 細tế 色sắc 故cố 。
又hựu 問vấn 。
無vô 想tưởng 云vân 何hà 得đắc 為vi 想tưởng 中trung 上thượng 下hạ 。 答đáp 義nghĩa 同đồng 前tiền 意ý 。 云vân 彼bỉ 無vô 麁thô 想tưởng 有hữu 細tế 想tưởng 故cố 。 餘dư 如như 初Sơ 地Địa 中trung 辨biện 。 疏sớ/sơ 五ngũ 同đồng 外ngoại 色sắc 種chủng 種chủng 。 即tức 對đối 因nhân 辨biện 生sanh 。 以dĩ 舉cử 過quá 業nghiệp 之chi 因nhân 。 顯hiển 有hữu 芽nha 故cố 。 廣quảng 如như 六lục 地địa 。 第đệ 三tam 對đối 中trung 。 六lục 自tự 體thể 種chủng 種chủng 即tức 當đương 相tương 論luận 生sanh 。 亦diệc 如như 六lục 地địa 。 然nhiên 有hữu 體thể 唯duy 色sắc 有hữu 體thể 具cụ 二nhị 。 故cố 云vân 種chủng 種chủng 。
疏sớ/sơ 。 七thất 本bổn 順thuận 生sanh 下hạ 。 即tức 對đối 因nhân 辨biện 生sanh 。 此thử 上thượng 論luận 文văn 。 謂vị 癡si 愛ái 下hạ 疏sớ/sơ 順thuận 論luận 釋thích 。 若nhược 遠viễn 公công 云vân 。 論luận 文văn 語ngữ 倒đảo 。 若nhược 正chánh 應ưng 云vân 順thuận 本bổn 生sanh 因nhân 。 謂vị 現hiện 在tại 之chi 生sanh 本bổn 因nhân 癡si 愛ái 。 依y 今kim 生sanh 上thượng 還hoàn 起khởi 癡si 愛ái 故cố 云vân 順thuận 本bổn 。 亦diệc 不bất 違vi 理lý 。 疏sớ/sơ 八bát 末mạt 後hậu 二nhị 句cú 下hạ 。 約ước 對đối 後hậu 果quả 彰chương 其kỳ 生sanh 集tập 故cố 。 名danh 集tập 苦Khổ 諦Đế 種chủng 種chủng 。 謂vị 三tam 求cầu 下hạ 。 疏sớ/sơ 取thủ 論luận 意ý 以dĩ 為vi 解giải 釋thích 。 於ư 中trung 先tiên 總tổng 釋thích 論luận 名danh 。 後hậu 上thượng 句cú 下hạ 別biệt 消tiêu 經kinh 文văn 。 先tiên 釋thích 上thượng 句cú 二nhị 求cầu 。 言ngôn 欲dục 受thọ 者giả 受thọ 即tức 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 。 欲dục 生sanh 五ngũ 欲dục 增tăng 取thủ 追truy 求cầu 。 招chiêu 於ư 當đương 苦khổ 。 言ngôn 欲dục 生sanh 者giả 。 體thể 即tức 是thị 想tưởng 。 取thủ 三tam 界giới 勝thắng 相tương/tướng 而nhi 欲dục 生sanh 故cố 。 下hạ 句cú 即tức 邪tà 梵Phạm 行hạnh 求cầu 中trung 。 初sơ 總tổng 明minh 。 此thử 言ngôn 輪luân 迴hồi 。 即tức 論luận 往vãng 來lai 上thượng 下hạ 。 次thứ 貪tham 求cầu 三tam 界giới 下hạ 。 別biệt 說thuyết 小tiểu 即tức 欲dục 界giới 。 大đại 即tức 色sắc 界giới 。 無vô 量lượng 即tức 空không 識thức 二nhị 無vô 色sắc 。 並tịnh 如như 八bát 地địa 。 妄vọng 謂vị 涅Niết 槃Bàn 總tổng 。 相tương/tướng 而nhi 說thuyết 。 或hoặc 謂vị 拍phách 腹phúc 。 即tức 檀đàn 提đề 婆Bà 羅La 門Môn 拍phách 腹phúc 唱xướng 言ngôn 。 我ngã 身thân 即tức 道đạo 。 是thị 計kế 欲dục 界giới 為vi 道đạo 。 無vô 想tưởng 即tức 計kế 色sắc 界giới 為vi 道đạo 。 非phi 想tưởng 即tức 計kế 無vô 色sắc 界giới 為vi 道đạo 。 則tắc 上thượng 二nhị 無vô 色sắc 。 亦diệc 在tại 其kỳ 中trung 。 二nhị 界giới 偏thiên 舉cử 此thử 二nhị 天thiên 者giả 。 外ngoại 道đạo 多đa 計kế 。 為vì 涅Niết 槃Bàn 故cố 。 然nhiên 論luận 經Kinh 云vân 貪tham 著trước 三tam 界giới 想tưởng 出xuất 想tưởng 故cố 。 而nhi 論luận 以dĩ 無vô 想tưởng 天thiên 釋thích 經kinh 想tưởng 字tự 。 意ý 云vân 。 彼bỉ 有hữu 細tế 想tưởng 外ngoại 道đạo 妄vọng 計kế 以dĩ 為vi 無vô 想tưởng 。 有hữu 想tưởng 謂vị 無vô 云vân 想tưởng 出xuất 想tưởng 。 成thành 實thật 論luận 中trung 。 亦diệc 謂vị 無vô 想tưởng 天thiên 。 但đãn 無vô 麁thô 想tưởng 。 而nhi 有hữu 細tế 想tưởng 。 故cố 論luận 結kết 云vân 外ngoại 道đạo 妄vọng 計kế 謂vị 出xuất 有hữu 輪luân 。 故cố 知tri 三tam 求cầu 。 但đãn 增tăng 集tập 因nhân 。 展triển 轉chuyển 招chiêu 苦khổ 。 第đệ 八bát 習tập 氣khí 稠trù 林lâm 。 總tổng 中trung 有hữu 四tứ 。 一nhất 雙song 標tiêu 。 二nhị 引dẫn 證chứng 。 三tam 正chánh 釋thích 。 四tứ 通thông 結kết 。 今kim 初sơ 。 即tức 餘dư 習tập 熏huân 習tập 而nhi 為vi 二nhị 義nghĩa 。 標tiêu 章chương 通thông 故cố 。
疏sớ/sơ 。 雖tuy 標tiêu 習tập 氣khí 下hạ 。 引dẫn 文văn 證chứng 成thành 熏huân 習tập 之chi 義nghĩa 故cố 。 唯duy 識thức 第đệ 二nhị 云vân 。 內nội 種chủng 必tất 由do 熏huân 習tập 生sanh 長trưởng 。 親thân 能năng 生sanh 果quả 。 是thị 因nhân 緣duyên 故cố 。 外ngoại 種chủng 熏huân 習tập 成thành 有hữu 或hoặc 無vô 為vi 增tăng 上thượng 緣duyên 。 所sở 辦biện 成thành 果quả 。 必tất 以dĩ 內nội 種chủng 。 為vì 彼bỉ 因nhân 緣duyên 。 是thị 共cộng 相tương 種chủng 所sở 生sanh 果quả 故cố 。
疏sớ/sơ 。 熏huân 謂vị 熏huân 灼chước 下hạ 。 第đệ 三tam 正chánh 釋thích 。 於ư 中trung 二nhị 。 先tiên 釋thích 名danh 。 即tức 唯duy 識thức 文văn 。 二nhị 即tức 賴lại 耶da 下hạ 釋thích 熏huân 習tập 義nghĩa 。 於ư 中trung 三tam 。 一nhất 法pháp 相tướng 宗tông 。 二nhị 法pháp 性tánh 宗tông 。 三tam 通thông 揀giản 濫lạm 。 今kim 初sơ 。 亦diệc 唯duy 識thức 文văn 。 問vấn 明minh 已dĩ 廣quảng 。 今kim 疏sớ/sơ 文văn 具cụ 更cánh 略lược 示thị 之chi 。 論luận 云vân 所sở 熏huân 能năng 熏huân 名danh 具cụ 四tứ 義nghĩa 。 令linh 種chủng 生sanh 長trưởng 故cố 名danh 熏huân 習tập 。 何hà 等đẳng 名danh 為vi 。 所sở 熏huân 四tứ 義nghĩa 。 釋thích 曰viết 。 疏sớ/sơ 云vân 即tức 賴lại 耶da 識thức 以dĩ 為vi 所sở 熏huân 者giả 。 出xuất 所sở 熏huân 體thể 。 唯duy 有hữu 賴lại 耶da 具cụ 四tứ 義nghĩa 故cố 得đắc 名danh 所sở 熏huân 。 以dĩ 恆hằng 住trụ 一nhất 類loại 下hạ 即tức 出xuất 四tứ 義nghĩa 。 此thử 上thượng 一nhất 句cú 即tức 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 論luận 云vân 。 一nhất 堅kiên 住trụ 性tánh 。 若nhược 法pháp 始thỉ 終chung 一nhất 類loại 相tương 續tục 能năng 持trì 習tập 氣khí 。 乃nãi 是thị 所sở 熏huân 。 此thử 遮già 轉chuyển 識thức 及cập 聲thanh 風phong 等đẳng 性tánh 。 不bất 堅kiên 住trụ 故cố 。 非phi 是thị 所sở 熏huân 。 二nhị 是thị 無vô 記ký 性tánh 者giả 。 即tức 第đệ 二nhị 義nghĩa 。 論luận 云vân 。 二nhị 無vô 記ký 性tánh 若nhược 法pháp 平bình 等đẳng 。 無vô 所sở 違vi 逆nghịch 。 能năng 容dung 習tập 氣khí 乃nãi 是thị 所sở 熏huân 。 此thử 遮già 善thiện 染nhiễm 勢thế 力lực 強cường 盛thịnh 無vô 所sở 容dung 納nạp 故cố 非phi 所sở 熏huân 。 由do 此thử 如Như 來Lai 第đệ 八bát 淨tịnh 識thức 。 唯duy 帶đái 舊cựu 種chủng 非phi 新tân 受thọ 熏huân (# 北bắc 極cực 善thiện 故cố )# 三tam 可khả 受thọ 熏huân 故cố 者giả 。 即tức 第đệ 三tam 義nghĩa 。 論luận 云vân 三tam 可khả 熏huân 性tánh 。 若nhược 法pháp 自tự 在tại 性tánh 非phi 堅kiên 密mật 。 能năng 受thọ 習tập 氣khí 乃nãi 是thị 所sở 熏huân 。 此thử 揀giản 心tâm 所sở 。 及cập 無vô 為vi 法pháp 。 依y 他tha 堅kiên 密mật 故cố 非phi 所sở 熏huân (# 心tâm 所sở 不bất 自tự 在tại 無vô 為vi 性tánh 堅kiên 密mật )# 四tứ 能năng 所sở 共cộng 相tương 和hòa 合hợp 者giả 。 論luận 云vân 四tứ 與dữ 能năng 熏huân 共cộng 和hòa 合hợp 性tánh 。 若nhược 與dữ 能năng 熏huân 同đồng 時thời 同đồng 處xứ 。 不bất 即tức 不bất 離ly 。 乃nãi 是thị 所sở 熏huân 。 此thử 遮già 他tha 身thân 剎sát 那na 前tiền 後hậu 。 無vô 和hòa 合hợp 義nghĩa 。 故cố 非phi 所sở 熏huân 。 此thử 義nghĩa 疏sớ/sơ 家gia 在tại 於ư 能năng 熏huân 第đệ 四tứ 合hợp 舉cử 。 疏sớ/sơ 前tiền 七thất 轉chuyển 識thức 以dĩ 為vi 能năng 熏huân 者giả 。 即tức 出xuất 能năng 熏huân 體thể 。 從tùng 由do 有hữu 生sanh 滅diệt 下hạ 。 即tức 出xuất 四tứ 義nghĩa 。 論luận 云vân 何hà 等đẳng 名danh 為vi 。 能năng 熏huân 四tứ 義nghĩa 。 一nhất 有hữu 生sanh 滅diệt 。 若nhược 法pháp 非phi 常thường 能năng 有hữu 作tác 用dụng 生sanh 長trưởng 習tập 氣khí 。 乃nãi 是thị 能năng 熏huân 。 此thử 遮già 無vô 為vi 前tiền 後hậu 不bất 變biến 無vô 生sanh 長trưởng 用dụng 。 故cố 非phi 能năng 熏huân 。 二nhị 勢thế 力lực 增tăng 盛thịnh 者giả 。 即tức 第đệ 二nhị 義nghĩa 。 論luận 云vân 。 二nhị 有hữu 勝thắng 用dụng 。 若nhược 有hữu 生sanh 滅diệt 。 勢thế 力lực 增tăng 盛thịnh 。 能năng 引dẫn 習tập 氣khí 。 乃nãi 是thị 能năng 熏huân 。 此thử 遮già 異dị 熟thục 心tâm 心tâm 所sở 等đẳng 勢thế 力lực 羸luy 劣liệt 故cố 非phi 能năng 熏huân 。 彼bỉ 疏sớ/sơ 釋thích 云vân 。 言ngôn 勝thắng 用dụng 者giả 。 謂vị 前tiền 七thất 識thức 可khả 是thị 能năng 熏huân 。 揀giản 前tiền 六lục 識thức 異dị 熟thục 生sanh 者giả 。 及cập 第đệ 八bát 心tâm 王vương 心tâm 所sở 雖tuy 是thị 能năng 緣duyên 。 而nhi 不bất 強cường 盛thịnh 不bất 名danh 為vi 勝thắng 故cố 非phi 能năng 熏huân 。 三tam 有hữu 增tăng 減giảm 故cố 者giả 。 即tức 第đệ 三tam 義nghĩa 。 論luận 云vân 三tam 有hữu 增tăng 減giảm 。 若nhược 有hữu 勝thắng 用dụng 。 可khả 增tăng 可khả 減giảm 。 攝nhiếp 根căn 習tập 氣khí 乃nãi 是thị 能năng 熏huân 。 此thử 遮già 佛Phật 果Quả 圓viên 滿mãn 善thiện 法Pháp 。 無vô 增tăng 無vô 減giảm 。 故cố 非phi 能năng 熏huân 。 彼bỉ 若nhược 能năng 熏huân 便tiện 非phi 圓viên 滿mãn 。 前tiền 後hậu 佛Phật 果Quả 應ưng 有hữu 勝thắng 劣liệt 。 疏sớ/sơ 能năng 所sở 共cộng 相tương 和hòa 合hợp 。 故cố 名danh 熏huân 習tập 者giả 。 即tức 合hợp 辨biện 第đệ 四tứ 能năng 熏huân 。 第đệ 四tứ 論luận 云vân 。 四tứ 與dữ 所sở 熏huân 和hòa 合hợp 而nhi 轉chuyển 。 若nhược 與dữ 所sở 熏huân 同đồng 時thời 同đồng 處xứ 。 不bất 即tức 不bất 離ly 。 乃nãi 是thị 能năng 熏huân 。 此thử 遮già 他tha 身thân 剎sát 那na 前tiền 後hậu 。 無vô 和hòa 合hợp 義nghĩa 。 故cố 非phi 能năng 熏huân (# 自tự 他tha 不bất 得đắc 互hỗ 熏huân 前tiền 後hậu 不bất 得đắc 互hỗ 熏huân )# 論luận 云vân 。 唯duy 七thất 轉chuyển 識thức 及cập 彼bỉ 心tâm 所sở 有hữu 此thử 勝thắng 用dụng 而nhi 增tăng 減giảm 者giả 。 具cụ 此thử 四tứ 義nghĩa 可khả 是thị 能năng 熏huân 。 釋thích 曰viết 。 所sở 以dĩ 能năng 所sở 第đệ 四tứ 合hợp 者giả 。 有hữu 二nhị 義nghĩa 故cố 。 一nhất 以dĩ 二nhị 種chủng 第đệ 四tứ 但đãn 能năng 所sở 異dị 言ngôn 全toàn 同đồng 故cố 。 二nhị 用dụng 此thử 文văn 別biệt 為vi 總tổng 結kết 故cố 。 論luận 結kết 云vân 。 如như 是thị 能năng 熏huân 與dữ 所sở 熏huân 識thức 俱câu 生sanh 俱câu 滅diệt 熏huân 智trí 義nghĩa 成thành 。 令linh 所sở 熏huân 中trung 種chủng 子tử 生sanh 長trưởng 。 如như 熏huân 苣cự 勝thắng 。 容dung 名danh 熏huân 習tập 。
疏sớ/sơ 。 依y 起khởi 信tín 下hạ 。 第đệ 二nhị 法pháp 性tánh 宗tông 中trung 熏huân 習tập 之chi 義nghĩa 。 並tịnh 如như 問vấn 明minh 。
疏sớ/sơ 。 前tiền 中trung 雖tuy 聞văn 等đẳng 下hạ 。 第đệ 三tam 揀giản 濫lạm 通thông 妨phương 。 亦diệc 唯duy 識thức 意ý 故cố 云vân 前tiền 中trung 。 亦diệc 為vi 揀giản 於ư 起khởi 信tín 等đẳng 中trung 善thiện 友hữu 聞văn 法Pháp 為vi 外ngoại 熏huân 故cố 。
疏sớ/sơ 。 今kim 並tịnh 通thông 此thử 者giả 。 通thông 結kết 上thượng 文văn 性tánh 相tướng 二nhị 宗tông 熏huân 習tập 之chi 義nghĩa 。 及cập 除trừ 習tập 義nghĩa 。 經kinh 文văn 皆giai 具cụ 。
疏sớ/sơ 。 別biệt 中trung 十thập 種chủng 差sai 別biệt 下hạ 。 二nhị 別biệt 釋thích 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 二nhị 。 先tiên 當đương 句cú 釋thích 。 後hậu 總tổng 結kết 束thúc 。 結kết 束thúc 中trung 略lược 。 今kim 若nhược 具cụ 說thuyết 。 前tiền 七thất 約ước 時thời 明minh 習tập 。 次thứ 一nhất 約ước 道đạo 後hậu 二nhị 約ước 人nhân 。 前tiền 中trung 又hựu 三tam 。 初sơ 二nhị 對đối 過quá 說thuyết 習tập 。 次thứ 三tam 現hiện 在tại 望vọng 現hiện 說thuyết 習tập 。 後hậu 二nhị 以dĩ 現hiện 望vọng 後hậu 說thuyết 習tập 。 疏sớ/sơ 文văn 皆giai 具cụ 。 今kim 初sơ 初sơ 句cú 即tức 因nhân 習tập 也dã 。 二nhị 即tức 果quả 習tập 。
疏sớ/sơ 。 如như 大đại 威Uy 燈Đăng 光Quang 。 仙tiên 人nhân 所sở 問vấn 經kinh 者giả 。 彼bỉ 云vân 問vấn 疑nghi 經kinh 。 此thử 仙tiên 為vi 首thủ 。 廣quảng 有hữu 問vấn 答đáp 。 末mạt 後hậu 諸chư 仙tiên 。
問vấn 此thử 義nghĩa 。 云vân 眾chúng 生sanh 義nghĩa 持trì 猶do 如như 流lưu 星tinh 各các 各các 別biệt 異dị 。 云vân 何hà 得đắc 成thành 。 真chân 實thật 聚tụ 集tập 。 下hạ 取thủ 意ý 引dẫn 。 佛Phật 言ngôn 無vô 時thời 方phương 處xứ 而nhi 得đắc 聚tụ 集tập 。 過quá 一Nhất 乘Thừa 已dĩ 菩Bồ 薩Tát 地Địa 中trung 。 方phương 得đắc 聚tụ 集tập 。 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 中trung 方phương 得đắc 聚tụ 集tập 。 如như 百bách 川xuyên 歸quy 海hải 。 又hựu 云vân 。 我ngã 雖tuy 說thuyết 煩phiền 惱não 平bình 等đẳng 中trung 得đắc 聚tụ 集tập 。 亦diệc 非phi 聚tụ 集tập 。 如như 風phong 吹xuy 蟲trùng 。 聚tụ 在tại 一nhất 處xứ 。 風phong 息tức 還hoàn 散tán 。 眾chúng 生sanh 亦diệc 爾nhĩ 。 業nghiệp 風phong 吹xuy 聚tụ 地địa 獄ngục 餓ngạ 鬼quỷ 等đẳng 處xứ 。 業nghiệp 盡tận 還hoàn 散tán 。 又hựu 問vấn 意ý 云vân 。 先tiên 同đồng 在tại 六lục 道đạo 。 後hậu 人nhân 中trung 相tương 遇ngộ 。 云vân 何hà 得đắc 知tri 。 先tiên 來lai 聚tụ 集tập 。 佛Phật 言ngôn 大đại 仙tiên 人nhân 。 所sở 有hữu 眾chúng 生sanh 。 若nhược 相tương 見kiến 時thời 。 心tâm 不bất 歡hoan 喜hỷ 。 生sanh 嗔sân 結kết 恨hận 。 或hoặc 時thời 頭đầu 痛thống 。 或hoặc 時thời 失thất 禁cấm 。 大đại 小tiểu 便tiện 利lợi 。 當đương 知tri 是thị 輩bối 。 已dĩ 於ư 先tiên 世thế 。 地địa 獄ngục 之chi 中trung 。 曾tằng 聚tụ 集tập 相tướng 。
又hựu 問vấn 。
若nhược 先tiên 世thế 曾tằng 在tại 畜súc 生sanh 中trung 。 有hữu 百bách 千thiên 萬vạn 。 身thân 一nhất 處xứ 者giả 。 云vân 何hà 可khả 知tri 。
佛Phật 言ngôn 。
彼bỉ 生sanh 人nhân 中trung 。 各các 相tương 見kiến 時thời 。 結kết 成thành 嗔sân 怨oán 常thường 見kiến 其kỳ 便tiện 。 我ngã 當đương 何hà 時thời 。 覓mịch 得đắc 其kỳ 便tiện 。 即tức 畜súc 生sanh 中trung 。 曾tằng 聚tụ 集tập 相tướng 。 若nhược 餓ngạ 鬼quỷ 中trung 。 來lai 常thường 樂nhạo 臭xú 穢uế 。 復phục 多đa 貪tham 食thực 。 設thiết 欲dục 與dữ 他tha 。 心tâm 不bất 去khứ 離ly 。 生sanh 惱não 貪tham 著trước 。 或hoặc 復phục 見kiến 彼bỉ 。 富phú 貴quý 勢thế 力lực 。 心tâm 生sanh 嫉tật 妬đố 。 復phục 常thường 欲dục 得đắc 。 彼bỉ 人nhân 財tài 物vật 。 若nhược 有hữu 先tiên 世thế 。 同đồng 在tại 人nhân 中trung 。 曾tằng 共cộng 一nhất 處xứ 者giả 。 於ư 現hiện 世thế 中trung 。 若nhược 相tương 見kiến 時thời 。 更cánh 生sanh 欲dục 心tâm 。 若nhược 有hữu 先tiên 世thế 。 共cộng 在tại 天thiên 中trung 。 若nhược 相tương 見kiến 時thời 。 各các 以dĩ 眼nhãn 道Đạo 。 遠viễn 相tướng 攝nhiếp 取thủ 。 共cộng 相tương 眷quyến 愛ái 。 仙tiên 人nhân 聞văn 此thử 。 稱xưng 讚tán 如Như 來Lai 。 是thị 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 疏sớ/sơ 三tam 隨tùy 眾chúng 生sanh 行hành 者giả 。 此thử 下hạ 三tam 句cú 現hiện 望vọng 現hiện 在tại 。 以dĩ 說thuyết 習tập 氣khí 。 昔tích 王vương 不bất 立lập 厩cứu 於ư 寺tự 者giả 。 即tức 智trí 論luận 文văn 。 謂vị 此thử 王vương 有hữu 象tượng 可khả 以dĩ 敵địch 國quốc 。 每mỗi 有hữu 怨oán 敵địch 。 莊trang 嚴nghiêm 器khí 仗trượng 。 無vô 不bất 剋khắc 勝thắng 。 後hậu 敵địch 國quốc 皆giai 懼cụ 。 久cửu 而nhi 無vô 敵địch 。 遂toại 於ư 寺tự 中trung 立lập 厩cứu 養dưỡng 之chi 。 久cửu 聞văn 僧Tăng 眾chúng 禮lễ 念niệm 熏huân 心tâm 馴# 善thiện 成thành 性tánh 。 後hậu 有hữu 隣lân 國quốc 兵binh 眾chúng 相tướng 侵xâm 。 嚴nghiêm 象tượng 敵địch 之chi 。 都đô 不bất 肯khẳng 戰chiến 。 其kỳ 王vương 憂ưu 愁sầu 慮lự 其kỳ 國quốc 敗bại 。 智trí 臣thần 白bạch 王vương 。 此thử 象tượng 久cửu 處xứ 精tinh 舍xá 。 見kiến 聞văn 善thiện 事sự 與dữ 之chi 化hóa 矣hĩ 。 可khả 處xứ 屠đồ 坊phường 令linh 常thường 見kiến 殺sát 。 後hậu 未vị 經kinh 久cửu 惡ác 心tâm 還hoàn 起khởi 。 畜súc 生sanh 尚thượng 爾nhĩ 。 況huống 復phục 於ư 人nhân 。 近cận 善thiện 不bất 善thiện 近cận 惡ác 不bất 惡ác 耶da 。
疏sớ/sơ 。 四tứ 隨tùy 業nghiệp 下hạ 。 四tứ 五ngũ 二nhị 句cú 約ước 因nhân 說thuyết 習tập 。 第đệ 四tứ 約ước 於ư 作tác 業nghiệp 之chi 因nhân 。 第đệ 五ngũ 約ước 於ư 善thiện 惡ác 之chi 因nhân 。 四tứ 中trung 言ngôn 如như 鍛đoán 金kim 之chi 子tử 等đẳng 。 明minh 法pháp 品phẩm 已dĩ 引dẫn 莊trang 嚴nghiêm 經kinh 論luận 說thuyết 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 錯thác 教giáo 二nhị 弟đệ 子tử 。 一nhất 白bạch 骨cốt 觀quán 。 一nhất 數sổ 息tức 觀quán 。 經kinh 歷lịch 多đa 年niên 。 各các 不bất 得đắc 定định 。 以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên 。 即tức 生sanh 邪tà 見kiến 。 言ngôn 無vô 涅Niết 槃Bàn 無vô 漏lậu 之chi 法Pháp 。 設thiết 其kỳ 有hữu 者giả 我ngã 應ưng 得đắc 之chi 。
何hà 以dĩ 故cố 。 我ngã 能năng 善thiện 持trì 所sở 受thọ 戒giới 故cố 。 我ngã 於ư 爾nhĩ 時thời 。 見kiến 是thị 比Bỉ 丘Khâu 。 生sanh 邪tà 見kiến 心tâm 。 即tức 喚hoán 舍Xá 利Lợi 弗Phất 而nhi 呵ha 責trách 之chi 。 汝nhữ 不bất 善thiện 教giáo 。 云vân 何hà 乃nãi 為vi 是thị 二nhị 弟đệ 子tử 顛điên 倒đảo 。 說thuyết 法Pháp 。 汝nhữ 二nhị 弟đệ 子tử 。 其kỳ 性tánh 各các 異dị 。 一nhất 是thị 浣hoán 衣y 。 一nhất 是thị 金kim 師sư 。 金kim 師sư 之chi 子tử 應ưng 教giáo 數sổ 息tức 觀quán 。 浣hoán 衣y 之chi 子tử 應ưng 教giáo 白bạch 骨cốt 觀quán 。 以dĩ 汝nhữ 錯thác 教giáo 令linh 是thị 二nhị 人nhân 。 生sanh 於ư 惡ác 心tâm 。 我ngã 於ư 爾nhĩ 時thời 。 為vi 是thị 二nhị 人nhân 。 如như 應ứng 說thuyết 法Pháp 。 二nhị 人nhân 聞văn 已dĩ 得đắc 阿A 羅La 漢Hán 果Quả 。 是thị 故cố 我ngã 為vi 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 真chân 善Thiện 知Tri 識Thức 。 非phi 舍Xá 利Lợi 弗Phất 及cập 目Mục 連Liên 也dã 。 釋thích 曰viết 。 以dĩ 此thử 文văn 證chứng 明minh 是thị 工công 業nghiệp 之chi 習tập 。 非phi 業nghiệp 因nhân 也dã 。 業nghiệp 因nhân 即tức 下hạ 善thiện 惡ác 是thị 耳nhĩ 。
疏sớ/sơ 。 如như 人nhân 喜hỷ 眠miên 者giả 。 即tức 涅Niết 槃Bàn 十thập 九cửu 。 十thập 六lục 大đại 臣thần 。 若nhược 為vi 闍xà 王vương 。 說thuyết 此thử 偈kệ 曰viết 。 若nhược 常thường 愁sầu 苦khổ 。 愁sầu 遂toại 增tăng 長trưởng 。 如như 人nhân 喜hỷ 眠miên 眠miên 則tắc 滋tư 多đa 。 貪tham 婬dâm 嗜thị 酒tửu 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 疏sớ/sơ 中trung 有hữu 即tức 是thị 本bổn 有hữu 後hậu 故cố 者giả 。 以dĩ 經kinh 文văn 隨tùy 入nhập 後hậu 有hữu 。 論luận 判phán 為vi 中trung 陰ấm 熏huân 故cố 。 故cố 俱câu 舍xá 云vân 。 本bổn 有hữu 謂vị 死tử 前tiền 居cư 生sanh 剎sát 那na 後hậu 。 則tắc 本bổn 有hữu 即tức 是thị 今kim 身thân 。 未vị 至chí 當đương 有hữu 。 於ư 二nhị 中trung 間gian 說thuyết 為vi 中trung 有hữu 。 俱câu 舍xá 云vân 生sanh 死tử 二nhị 有hữu 中trung 五ngũ 蘊uẩn 名danh 中trung 有hữu 故cố 。
疏sớ/sơ 。 七thất 次thứ 第đệ 等đẳng 者giả 。 此thử 言ngôn 後hậu 有hữu 即tức 當đương 本bổn 有hữu 也dã 。 遠viễn 公công 釋thích 次thứ 第đệ 云vân 。 中trung 有hữu 能năng 與dữ 生sanh 陰ấm 之chi 果quả 為vi 方phương 便tiện 故cố 。 名danh 為vi 次thứ 第đệ 。 疏sớ/sơ 意ý 云vân 。 如như 在tại 因nhân 中trung 先tiên 多đa 作tác 善thiện 後hậu 則tắc 兼kiêm 惡ác 。 後hậu 與dữ 果quả 時thời 初sơ 即tức 多đa 樂nhạo/nhạc/lạc 。 後hậu 便tiện 有hữu 苦khổ 。 先tiên 苦khổ 後hậu 樂nhạo/nhạc/lạc 。 義nghĩa 亦diệc 準chuẩn 之chi 。 則tắc 受thọ 果quả 時thời 如như 因nhân 次thứ 第đệ 。 言ngôn 上thượng 二nhị 約ước 現hiện 望vọng 後hậu 者giả 。 第đệ 六lục 現hiện 望vọng 中trung 陰ấm 第đệ 七thất 現hiện 望vọng 當đương 有hữu 。
疏sớ/sơ 。 八bát 不bất 斷đoạn 下hạ 。 此thử 一nhất 約ước 道đạo 明minh 熏huân 習tập 。 無vô 漏lậu 聖thánh 道Đạo 。 亦diệc 有hữu 熏huân 故cố 疏sớ/sơ 九cửu 實thật 非phi 實thật 下hạ 。 後hậu 二nhị 約ước 人nhân 疏sớ/sơ 亦diệc 舍xá 三tam 乘thừa 餘dư 習tập 之chi 相tướng 者giả 。 智trí 論luận 第đệ 三tam 云vân 。 譬thí 如như 香hương 在tại 器khí 中trung 。 其kỳ 香hương 雖tuy 去khứ 習tập 氣khí 故cố 在tại 。 譬thí 如như 人nhân 被bị 縛phược 。 初sơ 得đắc 脫thoát 時thời 。 身thân 猶do 不bất 便tiện 。 如như 畢tất 陵lăng 伽già 罵mạ 恆Hằng 河Hà 女nữ 。 亦diệc 第đệ 三tam 論luận 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 嗔sân 亦diệc 第đệ 三tam 論luận 。 謂vị 身thân 子tử 為vi 上thượng 座tòa 。 羅la 睺hầu 羅la 瘦sấu 。 佛Phật 問vấn 其kỳ 故cố 。 彼bỉ 說thuyết 偈kệ 云vân 。 若nhược 人nhân 食thực 油du 則tắc 得đắc 力lực 。 若nhược 食thực 酥tô 者giả 得đắc 好hảo/hiếu 色sắc 。 食thực 麻ma 滓chỉ 者giả 無vô 氣khí 力lực 。 大Đại 德Đức 世Thế 尊Tôn 自tự 當đương 知tri 。 佛Phật 問vấn 。 誰thùy 為vi 上thượng 座tòa 。 答đáp 和hòa 上thượng 舍xá 利lợi 弗phất 。 佛Phật 言ngôn 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 食thực 不bất 淨tịnh 食thực 。 令linh 日nhật 中trung 炙chích 。 後hậu 復phục 令linh 止chỉ 。 不bất 肯khẳng 歸quy 已dĩ 。 炙chích 不bất 合hợp 止chỉ 。 佛Phật 遂toại 引dẫn 昔tích 為vi 蛇xà 傷thương 王vương 。 咒chú 師sư 設thiết 火hỏa 坑khanh 令linh 其kỳ 嗽thấu 毒độc 。 若nhược 不bất 嗽thấu 者giả 當đương 入nhập 火hỏa 坑khanh 。 彼bỉ 自tự 思tư 惟duy 。 我ngã 已dĩ 能năng 吐thổ 。 云vân 何hà 更cánh 嗽thấu 。 遂toại 投đầu 身thân 入nhập 火hỏa 。 故cố 其kỳ 嗔sân 習tập 至chí 今kim 不bất 已dĩ 。 其kỳ 大đại 迦Ca 葉Diếp 舞vũ 。 即tức 智trí 論luận 四tứ 十thập 七thất 。 餘dư 如như 第đệ 二nhị 疏sớ/sơ 鈔sao 疏sớ/sơ 法pháp 華hoa 安an 樂lạc 行hành 品phẩm 。 令linh 不bất 親thân 近cận 二Nhị 乘Thừa 者giả 。 經Kinh 云vân 。 又hựu 不bất 親thân 近cận 求cầu 聲Thanh 聞Văn 。 比Bỉ 丘Khâu 。 比Bỉ 丘Khâu 尼Ni 。 優Ưu 婆Bà 塞Tắc 。 優Ưu 婆Bà 夷Di 。 亦diệc 不bất 問vấn 迅tấn 。 若nhược 於ư 房phòng 中trung 。 若nhược 經kinh 行hành 處xứ 。 若nhược 在tại 講giảng 堂đường 中trung 。 不bất 共cộng 住trú 止chỉ 。 即tức 不bất 令linh 近cận 也dã 。 恐khủng 習tập 成thành 種chủng 。 即tức 是thị 疏sớ/sơ 釋thích 。
疏sớ/sơ 。 上thượng 來lai 十thập 種chủng 下hạ 。 第đệ 二nhị 收thu 束thúc 等đẳng 並tịnh 顯hiển 可khả 知tri 。 第đệ 九cửu 三tam 聚tụ 稠trù 林lâm 。 論luận 為vi 五ngũ 者giả 。 五ngũ 中trung 一nhất 約ước 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 之chi 果quả 以dĩ 分phần/phân 。 次thứ 二nhị 偏thiên 就tựu 生sanh 死tử 之chi 因nhân 。 後hậu 二nhị 偏thiên 就tựu 。 涅Niết 槃Bàn 之chi 因nhân 。 初sơ 中trung 先tiên 舉cử 論luận 。 後hậu 無vô 即tức 邪tà 定định 下hạ 疏sớ/sơ 釋thích 。 於ư 中trung 三tam 。 初sơ 正chánh 釋thích 三tam 聚tụ 。 次thứ 此thử 就tựu 下hạ 。 揀giản 定định 約ước 位vị 非phi 約ước 本bổn 性tánh 。 後hậu 又hựu 約ước 一nhất 期kỳ 下hạ 。 揀giản 法pháp 相tướng 宗tông 無vô 性tánh 之chi 義nghĩa 。
疏sớ/sơ 。 此thử 約ước 解giải 惑hoặc 者giả 。 解giải 為vi 善thiện 因nhân 惑hoặc 為vi 惡ác 因nhân 。 正chánh 見kiến 即tức 三tam 善thiện 根căn 中trung 無vô 癡si 定định 起khởi 善thiện 業nghiệp 無vô 貪tham 無vô 嗔sân 。 不bất 定định 起khởi 善thiện 則tắc 為vi 不bất 定định 。 涅Niết 槃Bàn 經kinh 說thuyết 。 邪tà 見kiến 一nhất 種chủng 定định 起khởi 惡ác 業nghiệp 。 故cố 為vi 邪tà 定định 。 二nhị 則tắc 輕khinh 微vi 善thiện 惡ác 以dĩ 為vi 不bất 定định 。 前tiền 三tam 善thiện 根căn 則tắc 名danh 不bất 定định 者giả 。 四tứ 善thiện 根căn 中trung 唯duy 世thế 第đệ 一nhất 定định 入nhập 離ly 生sanh 故cố 。 三tam 不bất 定định 。 疏sớ/sơ 總tổng 結kết 前tiền 三tam 者giả 。 即tức 一nhất 法Pháp 師sư 方phương 便tiện 成thành 就tựu 。 二nhị 智trí 成thành 就tựu 。 三tam 入nhập 行hành 成thành 就tựu 。 大đại 文văn 第đệ 四tứ 疏sớ/sơ 初sơ 牒điệp 前tiền 總tổng 顯hiển 者giả 。 住trụ 此thử 地Địa 已dĩ 。 名danh 為vi 牒điệp 前tiền 。 了liễu 知tri 已dĩ 下hạ 即tức 是thị 總tổng 顯hiển 。 先tiên 了liễu 心tâm 行hành 。 後hậu 教giáo 化hóa 調điều 伏phục 。 令linh 得đắc 解giải 脫thoát 。 即tức 是thị 善thiện 說thuyết 。
疏sớ/sơ 。 問vấn 此thử 二nhị 何hà 異dị 下hạ 。 問vấn 答đáp 料liệu 揀giản 。 先tiên 問vấn 。 後hậu 前tiền 二nhị 下hạ 答đáp 。 謂vị 前tiền 二nhị 別biệt 知tri 智trí 成thành 。 如như 別biệt 知tri 本bổn 草thảo 別biệt 明minh 入nhập 成thành 如như 別biệt 明minh 脈mạch 經kinh 。 今kim 此thử 依y 脈mạch 知tri 病bệnh 授thọ 本bổn 草thảo 藥dược 。 教giáo 道đạo 以dĩ 將tương 化hóa 生sanh 者giả 。 文văn 無vô 教giáo 證chứng 故cố 各các 含hàm 之chi 。 其kỳ 教giáo 證chứng 言ngôn 在tại 前tiền 總tổng 中trung 。 教giáo 化hóa 調điều 伏phục 。 即tức 是thị 教giáo 道đạo 。 令linh 得đắc 解giải 脫thoát 。 即tức 是thị 證chứng 道đạo 。 此thử 三tam 乘thừa 中trung 皆giai 具cụ 此thử 二nhị 。 以dĩ 論luận 經kinh 文văn 總tổng 中trung 。 但đãn 云vân 此thử 菩Bồ 薩Tát 住trụ 。 善thiện 慧tuệ 地địa 已dĩ 。 如như 實thật 知tri 眾chúng 生sanh 如như 是thị 。 諸chư 行hành 差sai 別biệt 相tướng 。 隨tùy 其kỳ 解giải 脫thoát 。 而nhi 與dữ 因nhân 緣duyên 。 無vô 有hữu 教giáo 化hóa 調điều 伏phục 之chi 言ngôn 。 及cập 至chí 此thử 經Kinh 所sở 知tri 法pháp 中trung 。 論luận 經kinh 卻khước 云vân 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 如như 實thật 知tri 。 化hóa 眾chúng 生sanh 法pháp 。 如như 實thật 知tri 度độ 眾chúng 生sanh 法Pháp 。 說thuyết 聲Thanh 聞Văn 乘Thừa 法Pháp 。 說thuyết 辟Bích 支Chi 佛Phật 乘Thừa 法Pháp 。 說thuyết 菩Bồ 薩Tát 乘Thừa 法Pháp 。 如như 實thật 知tri 如Như 來Lai 地Địa 法Pháp 。 論luận 釋thích 云vân 何hà 者giả 。 隨tùy 所sở 知tri 說thuyết 解giải 脫thoát 器khí 得đắc 熟thục 故cố (# 即tức 教giáo 道đạo 也dã )# 解giải 脫thoát 體thể 正chánh 度độ 故cố (# 即tức 證chứng 道đạo 也dã )# 疏sớ/sơ 依y 論luận 經kinh 有hữu 教giáo 證chứng 義nghĩa 。 仍nhưng 取thủ 前tiền 文văn 教giáo 化hóa 等đẳng 言ngôn 。 故cố 云vân 含hàm 有hữu 。
疏sớ/sơ 。 論luận 主chủ 通thông 收thu 為vi 七thất 者giả 。 謂vị 收thu 上thượng 總tổng 明minh 。 為vi 第đệ 一nhất 器khí 收thu 下hạ 總tổng 結kết 為vi 第đệ 七thất 器khí 。 一nhất 說thuyết 所sở 說thuyết 法Pháp 對đối 器khí 中trung 先tiên 舉cử 論luận 。 即tức 總tổng 中trung 下hạ 指chỉ 經kinh 。 疏sớ/sơ 別biệt 中trung 初sơ 能năng 隨tùy 等đẳng 者giả 。 別biệt 但đãn 開khai 總tổng 故cố 。 先tiên 配phối 總tổng 中trung 二nhị 句cú 。 以dĩ 初sơ 後hậu 六lục 字tự 配phối 經kinh 中trung 智trí 隨tùy 行hành 句cú 。 以dĩ 中trung 間gian 諸chư 林lâm 配phối 。 一nhất 切thiết 行hành 處xứ 。 而nhi 疏sớ/sơ 但đãn 配phối 屬thuộc 論luận 。 以dĩ 前tiền 將tương 論luận 屬thuộc 經kinh 意ý 故cố 。 疏sớ/sơ 初sơ 眾chúng 生sanh 心tâm 性tánh 欲dục 解giải 者giả 。 牒điệp 經kinh 經kinh 無vô 心tâm 字tự 。 論luận 中trung 文văn 有hữu 。 及cập 下hạ 喻dụ 中trung 復phục 要yếu 此thử 心tâm 故cố 。 依y 論luận 義nghĩa 加gia 。 然nhiên 論luận 經kinh 具cụ 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 如như 是thị 知tri 已dĩ 。 如như 實thật 為vì 眾chúng 生sanh 說thuyết 法Pháp 。 令linh 得đắc 解giải 脫thoát 。 隨tùy 心tâm 差sai 別biệt 隨tùy 使sử 差sai 別biệt 。 隨tùy 根căn 差sai 別biệt 。 隨tùy 信tín 差sai 別biệt 隨tùy 境cảnh 界giới 差sai 別biệt 。 隨tùy 種chủng 種chủng 行hành 習tập 氣khí 。 隨tùy 順thuận 一nhất 切thiết 境cảnh 界giới 智trí 。 隨tùy 順thuận 性tánh 行hành 稠trù 林lâm 。 隨tùy 生sanh 煩phiền 惱não 業nghiệp 習tập 氣khí 轉chuyển 。 隨tùy 聚tụ 差sai 別biệt 隨tùy 乘thừa 信tín 解giải 。 令linh 得đắc 解giải 脫thoát 。 而nhi 為vi 說thuyết 法Pháp 。 釋thích 曰viết 。 論luận 依y 上thượng 經kinh 分phần/phân 成thành 七thất 器khí 。 初sơ 有hữu 總tổng 心tâm 今kim 經kinh 略lược 無vô 心tâm 。 後hậu 有hữu 使sử 今kim 經kinh 為vi 眠miên 縛phược 。 在tại 於ư 向hướng 後hậu 。 今kim 經Kinh 云vân 性tánh 在tại 於ư 第đệ 二nhị 。 論luận 經Kinh 云vân 性tánh 行hành 文văn 在tại 於ư 後hậu 。 故cố 今kim 疏sớ/sơ 中trung 。 但đãn 順thuận 經kinh 文văn 會hội 取thủ 論luận 意ý 。 以dĩ 配phối 屬thuộc 耳nhĩ 。 此thử 五ngũ 正chánh 顯hiển 已dĩ 成thành 信tín 等đẳng 者giả 。 然nhiên 心tâm 一nhất 種chủng 但đãn 是thị 總tổng 依y 。 未vị 成thành 器khí 故cố 。 論luận 經kinh 中trung 則tắc 有hữu 心tâm 字tự 釋thích 義nghĩa 不bất 牒điệp 。 但đãn 云vân 隨tùy 根căn 隨tùy 信tín 而nhi 為vi 說thuyết 法Pháp 故cố 。 疏sớ/sơ 但đãn 云vân 已dĩ 成thành 信tín 等đẳng 法Pháp 器khí 。 不bất 言ngôn 於ư 心tâm 。 以dĩ 是thị 總tổng 依y 故cố 言ngôn 有hữu 五ngũ 。
疏sớ/sơ 。 一nhất 約ước 能năng 行hành 之chi 行hành 名danh 種chủng 種chủng 異dị 行hành 器khí 等đẳng 者giả 。 然nhiên 論luận 經kinh 中trung 具cụ 於ư 二nhị 句cú 。 論luận 別biệt 將tương 屬thuộc 於ư 二nhị 器khí 。 一nhất 云vân 隨tùy 譬thí 喻dụ 器khí 。 如như 經kinh 隨tùy 境cảnh 界giới 差sai 別biệt 種chủng 種chủng 行hành 習tập 氣khí 故cố 。 二nhị 云vân 。 隨tùy 種chủng 種chủng 異dị 行hành 器khí 。 如như 經kinh 隨tùy 順thuận 一nhất 切thiết 。 境cảnh 界giới 智trí 故cố 。 今kim 經kinh 既ký 闕khuyết 二nhị 句cú 。 但đãn 有hữu 所sở 行hành 有hữu 異dị 。 即tức 論luận 前tiền 句cú 中trung 種chủng 種chủng 行hành 習tập 氣khí 故cố 。 疏sớ/sơ 取thủ 意ý 開khai 成thành 二nhị 器khí 。 以dĩ 順thuận 論luận 文văn 。 言ngôn 種chủng 種chủng 異dị 行hành 者giả 。 如như 根căn 有hữu 如như 能năng 行hành 信tín 進tiến 念niệm 定định 慧tuệ 等đẳng 。 言ngôn 所sở 行hành 之chi 境cảnh 者giả 。 即tức 所sở 信tín 佛Phật 法Pháp 僧Tăng 等đẳng 。 乃nãi 至chí 所sở 知tri 。 如như 根căn 既ký 爾nhĩ 。 性tánh 解giải 欲dục 等đẳng 亦diệc 然nhiên 。 能năng 勝thắng 解giải 者giả 即tức 持trì 心tâm 印ấn 。 所sở 勝thắng 解giải 者giả 即tức 所sở 印ấn 境cảnh 。 謂vị 所sở 解giải 真chân 理lý 等đẳng 。 能năng 行hành 即tức 有hữu 根căn 性tánh 等đẳng 殊thù 名danh 種chủng 種chủng 行hành 。 所sở 行hành 境cảnh 中trung 隨tùy 於ư 一nhất 境cảnh 。 即tức 須tu 有hữu 五ngũ 故cố 為vi 譬thí 喻dụ 。 如như 種chủng 一nhất 穀cốc 即tức 具cụ 五ngũ 義nghĩa 。 謂vị 修tu 一nhất 定định 。 一nhất 定định 如như 穀cốc 。 一nhất 須tu 作tác 意ý 如như 有hữu 心tâm 物vật 。 以dĩ 物vật 心tâm 斷đoạn 種chủng 不bất 生sanh 故cố 。 二nhị 有hữu 定định 根căn 。 三tam 習tập 成thành 性tánh 。 如như 一nhất 莖hành 穀cốc 。 雖tuy 有hữu 心tâm 根căn 。 今kim 已dĩ 枯khô 椊# 即tức 無vô 生sanh 性tánh 。 四tứ 現hiện 起khởi 樂nhạo 欲dục 。 五ngũ 勝thắng 解giải 印ấn 持trì 不bất 可khả 引dẫn 轉chuyển 。 名danh 決quyết 定định 可khả 生sanh 故cố 。 疏sớ/sơ 結kết 云vân 喻dụ 上thượng 心tâm 等đẳng 。 疏sớ/sơ 定định 不bất 定định 根căn 轉chuyển 器khí 者giả 。 定định 通thông 邪tà 正chánh 二nhị 俱câu 不bất 定định 。 即tức 是thị 轉chuyển 言ngôn 通thông 上thượng 根căn 等đẳng 者giả 。 根căn 性tánh 欲dục 解giải 皆giai 悉tất 有hữu 於ư 定định 不bất 定định 義nghĩa 。
疏sớ/sơ 。 以dĩ 彼bỉ 生sanh 煩phiền 惱não 者giả 。 即tức 三tam 雜tạp 染nhiễm 生sanh 即tức 是thị 苦khổ 。 煩phiền 惱não 攝nhiếp 眠miên 縛phược 。 眠miên 縛phược 即tức 是thị 隨tùy 眠miên 。 是thị 論luận 之chi 使sử 而nhi 論luận 乃nãi 在tại 第đệ 一nhất 心tâm 下hạ 。 故cố 此thử 不bất 言ngôn 。 然nhiên 其kỳ 類loại 例lệ 不bất 合hợp 在tại 前tiền 。 多đa 是thị 譯dịch 人nhân 見kiến 其kỳ 性tánh 義nghĩa 。 謂vị 是thị 隨tùy 眠miên 故cố 。 類loại 前tiền 後hậu 名danh 之chi 為vi 使sử 。 以dĩ 性tánh 同đồng 種chủng 性tánh 似tự 種chủng 子tử 故cố 。 而nhi 論luận 前tiền 文văn 闕khuyết 性tánh 字tự 義nghĩa 。 必tất 譯dịch 人nhân 失thất 論luận 經kinh 意ý 。 故cố 今kim 疏sớ/sơ 文văn 直trực 案án 今kim 經kinh 論luận 意ý 。 以dĩ 釋thích 義nghĩa 甚thậm 符phù 順thuận 疏sớ/sơ 。 三tam 結kết 成thành 益ích 下hạ 。 即tức 第đệ 七thất 器khí 。 言ngôn 以dĩ 上thượng 諸chư 義nghĩa 不bất 出xuất 自tự 乘thừa 者giả 。 上thượng 六lục 器khí 義nghĩa 不bất 出xuất 三tam 乘thừa 。 疏sớ/sơ 今kim 初sơ 亦diệc 是thị 智trí 成thành 者giả 。 義nghĩa 有hữu 兩lưỡng 兼kiêm 故cố 云vân 亦diệc 是thị 。 而nhi 智trí 先tiên 已dĩ 說thuyết 。 此thử 中trung 之chi 智trí 為vi 成thành 口khẩu 業nghiệp 故cố 。 論luận 但đãn 云vân 口khẩu 業nghiệp 成thành 就tựu 。 文văn 中trung 二nhị 。 先tiên 總tổng 釋thích 大đại 意ý 。 二nhị 何hà 名danh 具cụ 法Pháp 師sư 下hạ 釋thích 文văn 。 於ư 中trung 又hựu 二nhị 。 先tiên 引dẫn 本bổn 論luận 後hậu 引dẫn 他tha 文văn 。 前tiền 中trung 但đãn 舉cử 論luận 列liệt 名danh 。 後hậu 云vân 廣quảng 釋thích 如như 論luận 者giả 。 以dĩ 文văn 多đa 稍sảo 易dị 非phi 正chánh 釋thích 經kinh 故cố 略lược 指chỉ 耳nhĩ 。 今kim 具cụ 出xuất 之chi 。 論luận 二nhị 十thập 德đức 分phân 之chi 為vi 二nhị 。 前tiền 十thập 五ngũ 種chủng 是thị 隨tùy 順thuận 說thuyết 。 外ngoại 順thuận 說thuyết 儀nghi 故cố 。 後hậu 之chi 五ngũ 德đức 是thị 清thanh 淨tịnh 說thuyết 。 內nội 心tâm 無vô 過quá 故cố 。 前tiền 十thập 五ngũ 中trung 義nghĩa 分phân 為vi 六lục 。 初sơ 有hữu 兩lưỡng 句cú 量lượng 他tha 所sở 宜nghi 。 二nhị 有hữu 二nhị 句cú 量lượng 法pháp 所sở 宜nghi 。 三tam 有hữu 三tam 義nghĩa 量lượng 化hóa 所sở 宜nghi 。 此thử 與dữ 量lượng 他tha 而nhi 有hữu 別biệt 者giả 。 前tiền 者giả 量lượng 他tha 受thọ 法pháp 之chi 心tâm 及cập 法pháp 威uy 儀nghi 。 今kim 此thử 量lượng 化hóa 量lượng 物vật 機cơ 性tánh 。 四tứ 從tùng 八bát 示thị 下hạ 。 三tam 義nghĩa 量lượng 物vật 所sở 宜nghi 。 五ngũ 第đệ 十thập 一nhất 具cụ 德đức 一nhất 句cú 。 亦diệc 量lượng 自tự 所sở 宜nghi 。 與dữ 第đệ 二nhị 量lượng 法pháp 異dị 者giả 。 前tiền 量lượng 說thuyết 心tâm 及cập 量lượng 說thuyết 事sự 。 今kim 量lượng 說thuyết 智trí 。 六lục 從tùng 十thập 二nhị 不bất 毀hủy 下hạ 。 四tứ 義nghĩa 明minh 其kỳ 說thuyết 能năng 順thuận 益ích 。 已dĩ 知tri 大đại 旨chỉ 次thứ 當đương 解giải 釋thích 。 初sơ 言ngôn 時thời 者giả 。 觀quán 察sát 物vật 心tâm 無vô 留lưu 難nạn 時thời 。 而nhi 為vi 說thuyết 法Pháp 。 論luận 云vân 。 是thị 中trung 時thời 者giả 無vô 八bát 難nạn 故cố 。 如như 偈kệ 說thuyết 云vân 。 如như 王vương 懷hoài 憂ưu 惱não 病bệnh 恚khuể 著trước 諸chư 欲dục 嶮hiểm 處xứ 無vô 侍thị 衛vệ 。 讒sàm 佞nịnh 無vô 忠trung 臣thần 如như 是thị 八bát 難nạn 。 時thời 智trí 臣thần 不bất 應ưng 語ngữ 。 心tâm 王vương 亦diệc 如như 是thị 。 非phi 時thời 不bất 應ưng 說thuyết 。 釋thích 曰viết 。 論luận 但đãn 兩lưỡng 偈kệ 更cánh 無vô 解giải 釋thích 。 今kim 當đương 釋thích 之chi 。 前tiền 一nhất 偈kệ 半bán 是thị 喻dụ 。 但đãn 半bán 偈kệ 合hợp 。 王vương 喻dụ 眾chúng 生sanh 。 於ư 所sở 說thuyết 法Pháp 取thủ 捨xả 自tự 在tại 故cố 。 一nhất 如như 人nhân 憂ưu 惱não 言ngôn 不bất 入nhập 心tâm 。 眾chúng 生sanh 憂ưu 惱não 法pháp 不bất 入nhập 心tâm 。 二nhị 病bệnh 苦khổ 喻dụ 。 眾chúng 生sanh 有hữu 苦khổ 法pháp 不bất 入nhập 心tâm 。 三tam 恚khuể 四tứ 欲dục 可khả 知tri 。 五ngũ 嶮hiểm 處xứ 喻dụ 八bát 難nạn 處xứ 。 六lục 無vô 善thiện 法Pháp 為vi 侍thị 。 七thất 惡ác 友hữu 讒sàm 佞nịnh 。 八bát 無vô 善thiện 友hữu 忠trung 臣thần 。 此thử 八bát 皆giai 為vi 法pháp 之chi 難nạn/nan 。 二nhị 正chánh 意ý 者giả 。 論luận 云vân 。 正chánh 威uy 儀nghi 住trụ 非phi 不bất 正chánh 住trụ 。 此thử 義nghĩa 云vân 何hà 。 自tự 立lập 他tha 坐tọa 不bất 應ưng 為vi 說thuyết 法pháp 。 如như 是thị 等đẳng 事sự 。 如như 戒giới 經kinh 中trung 廣quảng 說thuyết 。
何hà 以dĩ 故cố 。 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 敬kính 重trọng 法Pháp 故cố 。 以dĩ 恭cung 敬kính 故cố 。 令linh 他tha 生sanh 尊tôn 重trọng 心tâm 。 聞văn 法Pháp 恭cung 敬kính 攝nhiếp 心tâm 聽thính 故cố 。 釋thích 曰viết 。 上thượng 量lượng 他tha 所sở 宜nghi 竟cánh 。 二nhị 有hữu 二nhị 句cú 量lượng 法pháp 所sở 宜nghi 者giả 。 即tức 三tam 頓đốn 四tứ 相tương 續tục 。 論luận 云vân 。 頓đốn 者giả 是thị 菩Bồ 薩Tát 正chánh 意ý 。 為vì 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 說thuyết 一nhất 切thiết 法pháp 。 離ly 慳san 法pháp 垢cấu 故cố 。 釋thích 曰viết 。 說thuyết 一nhất 切thiết 法pháp 。 是thị 法pháp 頓đốn 也dã 。 離ly 慳san 法pháp 垢cấu 故cố 即tức 心tâm 頓đốn 也dã 。 生sanh 多đa 法pháp 廣quảng 事sự 雖tuy 難nan 盡tận 。 但đãn 捨xả 慳san 垢cấu 即tức 名danh 頓đốn 矣hĩ 。 論luận 云vân 相tương 續tục 者giả 。 說thuyết 無vô 休hưu 息tức 捨xả 諸chư 法pháp 中trung 嫉tật 妬đố 意ý 故cố 。 釋thích 曰viết 。 說thuyết 無vô 休hưu 息tức 者giả 說thuyết 相tương 續tục 也dã 。 捨xả 嫉tật 妬đố 意ý 心tâm 相tương 續tục 也dã 。 事sự 難nạn/nan 常thường 俱câu 但đãn 捨xả 妬đố 心tâm 。 即tức 名danh 相tướng 續tục 。 第đệ 三tam 三tam 句cú 量lượng 化hóa 所sở 宜nghi 者giả 。 謂vị 五ngũ 漸tiệm 六lục 次thứ 七thất 句cú 義nghĩa 漸tiệm 次thứ 。 論luận 云vân 漸tiệm 者giả 如như 字tự 句cú 。 次thứ 第đệ 說thuyết 故cố 。 釋thích 曰viết 。 此thử 約ước 教giáo 明minh 。 論luận 云vân 次thứ 者giả 如như 字tự 句cú 次thứ 第đệ 。 義nghĩa 亦diệc 如như 是thị 說thuyết 故cố 。 釋thích 曰viết 此thử 依y 義nghĩa 也dã 。 論luận 云vân 句cú 義nghĩa 漸tiệm 次thứ 者giả 。 說thuyết 同đồng 義nghĩa 法pháp 不bất 說thuyết 不bất 同đồng 義nghĩa 法pháp 故cố 。 釋thích 曰viết 。 此thử 依y 行hành 法pháp 次thứ 第đệ 說thuyết 。 亦diệc 可khả 。 於ư 前tiền 教giáo 及cập 義nghĩa 中trung 說thuyết 同đồng 義nghĩa 法pháp 。 不bất 說thuyết 不bất 同đồng 義nghĩa 法pháp 。 是thị 義nghĩa 云vân 何hà 。 如như 四Tứ 諦Đế 中trung 苦khổ 說thuyết 有hữu 作tác 集tập 。 滅diệt 道đạo 中trung 亦diệc 說thuyết 有hữu 作tác 苦khổ 說thuyết 無vô 作tác 。 集tập 滅diệt 道đạo 中trung 亦diệc 說thuyết 無vô 作tác 。 如như 是thị 一nhất 切thiết 。 不bất 相tương 間gian 雜tạp 。 故cố 曰viết 同đồng 義nghĩa 。 四tứ 有hữu 三tam 句cú 量lượng 物vật 所sở 宜nghi 者giả 。 謂vị 八bát 示thị 九cửu 喜hỷ 十thập 勸khuyến 。 論luận 云vân 。 示thị 者giả 示thị 所sở 應ưng 示thị 等đẳng 故cố 。 釋thích 曰viết 。 如như 小Tiểu 乘Thừa 根căn 應ưng 示thị 小tiểu 等đẳng 。 等đẳng 者giả 。 等đẳng 取thủ 授thọ 所sở 應ưng 授thọ 。 照chiếu 所sở 應ưng 照chiếu 等đẳng 。 論luận 云vân 。 喜hỷ 者giả 喜hỷ 所sở 應ưng 喜hỷ 等đẳng 量lượng 宜nghi 開khai 曉hiểu 。 令linh 歡hoan 喜hỷ 故cố 。 論luận 云vân 。 勸khuyến 者giả 怯khiếp 弱nhược 眾chúng 生sanh 勸khuyến 令linh 勇dũng 猛mãnh 故cố 。 五ngũ 一nhất 句cú 亦diệc 量lượng 自tự 者giả 。 論luận 云vân 具cụ 德đức 者giả 。 現hiện 智trí 比tỉ 知tri 阿a 含hàm 所sở 證chứng 具cụ 說thuyết 故cố 。 釋thích 曰viết 。 現hiện 比tỉ 一nhất 對đối 情tình 意ý 分phân 別biệt 教giáo 證chứng 一nhất 對đối 約ước 境cảnh 分phân 別biệt 。 備bị 此thử 四tứ 種chủng 能năng 說thuyết 之chi 德đức 。 故cố 云vân 具cụ 德đức 。 六lục 有hữu 四tứ 句cú 。 明minh 具cụ 說thuyết 能năng 順thuận 益ích 。 謂vị 十thập 二nhị 不bất 毀hủy 至chí 第đệ 十thập 五ngũ 。 論luận 云vân 不bất 毀hủy 者giả 。 隨tùy 順thuận 善thiện 道đạo 說thuyết 故cố 。 釋thích 曰viết 。 說thuyết 能năng 隨tùy 順thuận 出xuất 世thế 之chi 道đạo 。 論luận 云vân 不bất 亂loạn 者giả 。 不bất 動động 不bất 雜tạp 正chánh 入nhập 非phi 稠trù 林lâm 故cố 。 釋thích 曰viết 。 此thử 明minh 說thuyết 能năng 順thuận 理lý 。 不bất 動động 者giả 言ngôn 不bất 太thái 淺thiển 。 太thái 淺thiển 失thất 理lý 名danh 之chi 為vi 動động 。 不bất 雜tạp 者giả 說thuyết 不bất 太thái 深thâm 不bất 雜tạp 深thâm 隱ẩn 。 言ngôn 正chánh 入nhập 者giả 顯hiển 前tiền 不bất 動động 。 言ngôn 能năng 顯hiển 理lý 令linh 人nhân 正chánh 入nhập 。 非phi 稠trù 林lâm 者giả 。 顯hiển 前tiền 不bất 雜tạp 語ngữ 不bất 深thâm 隱ẩn 不bất 如như 稠trù 林lâm 難nan 見kiến 知tri 故cố 。 論luận 云vân 如như 法Pháp 者giả 。 具cụ 說thuyết 四Tứ 聖Thánh 諦Đế 故cố 。 釋thích 曰viết 。 謂vị 說thuyết 稱xưng 於ư 四Tứ 諦Đế 法pháp 相tướng 。 能năng 令linh 人nhân 知tri 苦khổ 斷đoạn 集tập 。 證chứng 滅diệt 修tu 道Đạo 故cố 。 論luận 云vân 隨tùy 眾chúng 者giả 。 於ư 四tứ 眾chúng 八bát 部bộ 。 隨tùy 所sở 應ưng 聞văn 。 而nhi 為vi 說thuyết 法Pháp 故cố 。 釋thích 曰viết 。 此thử 明minh 說thuyết 順thuận 於ư 人nhân 故cố 。 論luận 總tổng 結kết 云vân 如như 是thị 十thập 五ngũ 種chủng 相tương/tướng 菩Bồ 薩Tát 隨tùy 順thuận 。 利lợi 益ích 他tha 說thuyết 一nhất 切thiết 法pháp 故cố 。 後hậu 之chi 五ngũ 種chủng 是thị 。 清thanh 淨tịnh 說thuyết 者giả 。 謂vị 十thập 六lục 慈từ 心tâm 下hạ 是thị 。 論luận 云vân 慈từ 心tâm 者giả 。 於ư 怨oán 眾chúng 生sanh 起khởi 慈từ 心tâm 說thuyết 法Pháp 故cố 。 釋thích 曰viết 。 怨oán 多đa 嗔sân 故cố 。 論luận 云vân 安an 隱ẩn 心tâm 者giả 。 於ư 惡ác 行hành 眾chúng 生sanh 中trung 。 起khởi 利lợi 益ích 心tâm 說thuyết 法Pháp 故cố 。 釋thích 曰viết 。 惡ác 行hành 必tất 當đương 受thọ 大đại 苦khổ 故cố 。 論luận 云vân 憐lân 愍mẫn 心tâm 者giả 。 於ư 受thọ 苦khổ 樂lạc 放phóng 逸dật 眾chúng 生sanh 中trung 。 起khởi 憐lân 愍mẫn 利lợi 樂lạc 心tâm 說thuyết 法Pháp 故cố 。 釋thích 曰viết 。 於ư 受thọ 苦khổ 者giả 愍mẫn 其kỳ 現hiện 苦khổ 。 於ư 受thọ 樂lạc 放phóng 逸dật 者giả 。 愍mẫn 其kỳ 當đương 苦khổ 。 論luận 云vân 不bất 著trước 名danh 聞văn 利lợi 養dưỡng 者giả 。 心tâm 不bất 希hy 望vọng 常thường 行hành 遠viễn 離ly 故cố 。 釋thích 曰viết 。 未vị 得đắc 不bất 悕hy 。 已dĩ 得đắc 能năng 離ly 故cố 。 論luận 云vân 。 不bất 自tự 讚tán 毀hủy 他tha 者giả 。 離ly 我ngã 慢mạn 嫉tật 妬đố 隨tùy 煩phiền 惱não 。 為vì 眾chúng 生sanh 說thuyết 法Pháp 故cố 。 釋thích 曰viết 。 隨tùy 緣duyên 現hiện 起khởi 名danh 隨tùy 煩phiền 惱não 。 以dĩ 離ly 我ngã 慢mạn 故cố 不bất 自tự 讚tán 。 以dĩ 離ly 嫉tật 妬đố 故cố 不bất 毀hủy 他tha 。 論luận 結kết 云vân 如như 是thị 五ngũ 種chủng 。 相tương/tướng 菩Bồ 薩Tát 自tự 心tâm 清thanh 淨tịnh 故cố 。 論luận 又hựu 總tổng 結kết 云vân 。 具cụ 此thử 二nhị 十thập 事sự 。 能năng 作tác 法Pháp 師sư 。 是thị 名danh 住trụ 大đại 法Pháp 師sư 。 深thâm 妙diệu 義nghĩa 中trung 。 疏sớ/sơ 涅Niết 槃Bàn 具cụ 七thất 善thiện 知tri 下hạ 。 二nhị 引dẫn 他tha 文văn 。 此thử 中trung 有hữu 三tam 。 一nhất 引dẫn 涅Niết 槃Bàn 。 先tiên 雖tuy 廣quảng 引dẫn 今kim 略lược 列liệt 名danh 。 一nhất 知tri 法pháp 。 二nhị 知tri 義nghĩa 。 三tam 知tri 時thời 。 四tứ 知tri 足túc 。 五ngũ 知tri 自tự 。 六lục 知tri 眾chúng 。 七thất 知tri 尊tôn 卑ty 。 二nhị 慈Từ 氏Thị 下hạ 引dẫn 瑜du 伽già 論luận 二nhị 十thập 者giả 。 一nhất 善thiện 知tri 法pháp 義nghĩa 即tức 攝nhiếp 三tam 事sự 。 一nhất 漸tiệm 。 二nhị 次thứ 三tam 句cú 義nghĩa 漸tiệm 次thứ 。 第đệ 二nhị 能năng 廣quảng 宣tuyên 說thuyết 攝nhiếp 二nhị 。 即tức 頓đốn 及cập 具cụ 德đức 。 第đệ 三tam 處xứ 眾chúng 無vô 畏úy 。 即tức 隨tùy 眾chúng 。 第đệ 四tứ 無vô 斷đoạn 辯biện 才tài 。 即tức 相tương 續tục 。 第đệ 五ngũ 方phương 便tiện 善thiện 巧xảo 攝nhiếp 三tam 。 謂vị 一nhất 知tri 時thời 。 二nhị 示thị 。 三tam 喜hỷ 。 第đệ 六lục 法Pháp 隨tùy 法Pháp 行hành 攝nhiếp 二nhị 。 即tức 如như 法Pháp 及cập 安an 隱ẩn 心tâm 。 第đệ 七thất 威uy 儀nghi 具cụ 足túc 即tức 正chánh 意ý 。 第đệ 八bát 勇dũng 猛mãnh 精tinh 進tấn 。 即tức 攝nhiếp 二nhị 義nghĩa 。 謂vị 勸khuyến 及cập 憐lân 愍mẫn 。 第đệ 九cửu 身thân 心tâm 無vô 倦quyện 。 攝nhiếp 於ư 三tam 德đức 。 一nhất 不bất 毀hủy 。 二nhị 不bất 亂loạn 。 三tam 慈từ 心tâm 。 第đệ 十thập 成thành 就tựu 忍nhẫn 力lực 。 即tức 攝nhiếp 二nhị 德đức 。 一nhất 不bất 著trước 名danh 聞văn 利lợi 養dưỡng 。 二nhị 不bất 自tự 讚tán 毀hủy 他tha 故cố 。 諸chư 經kinh 論luận 開khai 合hợp 不bất 同đồng 。 大đại 旨chỉ 無vô 別biệt 。
疏sớ/sơ 。 三tam 會hội 之chi 亦diệc 同đồng 下hạ 。 會hội 瑜du 伽già 同đồng 上thượng 二nhị 文văn 。 一nhất 會hội 七thất 善thiện 知tri 。 謂vị 一nhất 善thiện 知tri 法pháp 義nghĩa 即tức 是thị 初sơ 二nhị 。 二nhị 具cụ 上thượng 二nhị 義nghĩa 故cố 能năng 廣quảng 說thuyết 。 三tam 處xứ 眾chúng 無vô 畏úy 即tức 知tri 眾chúng 。 四tứ 辯biện 才tài 無vô 斷đoạn 即tức 知tri 時thời 。 五ngũ 善thiện 巧xảo 方phương 便tiện 。 即tức 知tri 尊tôn 卑ty 。 六lục 法Pháp 隨tùy 法Pháp 行hành 即tức 知tri 自tự 。 七thất 威uy 儀nghi 具cụ 足túc 。 亦diệc 知tri 尊tôn 卑ty 。 八bát 勇dũng 猛mãnh 精tinh 進tấn 。 即tức 是thị 知tri 足túc 。 九cửu 身thân 心tâm 無vô 倦quyện 。 十thập 成thành 就tựu 忍nhẫn 力lực 。 皆giai 由do 具cụ 上thượng 七thất 故cố 。
大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 隨Tùy 疏Sớ/sơ 演Diễn 義Nghĩa 鈔Sao 卷quyển 第đệ 七thất 十thập 一nhất
Đại Phương Quảng Phật Hoa Nghiêm Kinh Tùy Sớ/sơ Diễn Nghĩa Sao ♦ Hết quyển 71
❖
Phiên âm: 24/3/2016 ◊ Cập nhật: 24/3/2016
Đại Phương Quảng Phật Hoa Nghiêm Kinh Tùy Sớ/sơ Diễn Nghĩa Sao ♦ Quyển 71
唐đường 清thanh 涼lương 山sơn 大đại 華hoa 嚴nghiêm 寺tự 沙Sa 門Môn 澄trừng 觀quán 述thuật
疏sớ/sơ 。 九cửu 十thập 二nhị 句cú 定định 不bất 定định 差sai 別biệt 等đẳng 者giả 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 二nhị 。 此thử 上thượng 標tiêu 章chương 。 後hậu 前tiền 句cú 明minh 下hạ 別biệt 釋thích 。 先tiên 釋thích 第đệ 九cửu 句cú 文văn 三tam 。 初sơ 標tiêu 舉cử 論luận 文văn 。 二nhị 釋thích 經kinh 文văn 。 三tam 釋thích 論luận 定định 不bất 定định 義nghĩa 。 疏sớ/sơ 謂vị 現hiện 作tác 下hạ 。 疏sớ/sơ 釋thích 經kinh 文văn 三tam 受thọ 之chi 義nghĩa 。 疏sớ/sơ 文văn 已dĩ 具cụ 。 然nhiên 經kinh 部bộ 師sư 云vân 順thuận 現hiện 受thọ 業nghiệp 。 其kỳ 力lực 最tối 勝thắng 。 必tất 受thọ 生sanh 報báo 。 後hậu 報báo 若nhược 順thuận 生sanh 受thọ 其kỳ 力lực 稍sảo 劣liệt 。 必tất 受thọ 後hậu 受thọ 不bất 受thọ 現hiện 受thọ 。 順thuận 後hậu 受thọ 業nghiệp 其kỳ 力lực 最tối 劣liệt 。 不bất 受thọ 現hiện 生sanh 唯duy 受thọ 後hậu 受thọ 。 隨tùy 初sơ 熟thục 位vị 名danh 順thuận 現hiện 等đẳng 也dã 。 釋thích 曰viết 。 義nghĩa 似tự 有hữu 餘dư 。 或hoặc 有hữu 各các 造tạo 一nhất 生sanh 之chi 業nghiệp 人nhân 天thiên 並tịnh 造tạo 。 先tiên 受thọ 人nhân 報báo 後hậu 受thọ 於ư 天thiên 。 豈khởi 要yếu 令linh 其kỳ 重trọng 受thọ 人nhân 耶da 。 然nhiên 此thử 三tam 受thọ 略lược 說thuyết 有hữu 三tam 因nhân 。 一nhất 由do 於ư 因nhân 。 如như 於ư 佛Phật 僧Tăng 慈từ 定định 滅diệt 定định 及cập 無vô 諍tranh 定định 見kiến 修tu 道Đạo 中trung 作tác 供cúng 養dường 者giả 。 得đắc 現hiện 樂lạc 報báo 。 於ư 父phụ 母mẫu 王vương 等đẳng 作tác 損tổn 惱não 業nghiệp 。 得đắc 現hiện 苦khổ 報báo 。 二nhị 由do 業nghiệp 體thể 。 如như 不bất 動động 業nghiệp 得đắc 樂lạc 生sanh 報báo 。 五ngũ 無vô 間gián 業nghiệp 。 得đắc 苦khổ 生sanh 報báo 。 三tam 由do 行hạnh 願nguyện 。 多đa 福phước 之chi 人nhân 罪tội 得đắc 生sanh 報báo 。 現hiện 世thế 輕khinh 受thọ 。 疾tật 得đắc 菩Bồ 提Đề 。 多đa 罪tội 之chi 人nhân 都đô 無vô 現hiện 報báo 。 以dĩ 造tạo 重trọng 惡ác 趣thú 生sanh 報báo 故cố 。 諸chư 相tướng 好hảo/hiếu 業nghiệp 皆giai 得đắc 後hậu 報báo 。 不bất 可khả 一nhất 生sanh 即tức 成thành 佛Phật 故cố 。 又hựu 諸chư 輪Luân 王Vương 多đa 受thọ 後hậu 報báo 。 劫kiếp 減giảm 修tu 因nhân 劫kiếp 增tăng 受thọ 果quả 故cố 。
疏sớ/sơ 。 於ư 此thử 三tam 中trung 各các 有hữu 定định 不bất 定định 下hạ 。 第đệ 三tam 釋thích 論luận 定định 不bất 定định 言ngôn 。 於ư 中trung 上thượng 二nhị 句cú 標tiêu 。 謂vị 前tiền 二nhị 下hạ 釋thích 。 然nhiên 即tức 俱câu 舍xá 意ý 頌tụng 云vân 。 此thử 有hữu 定định 不bất 定định 。 定định 三tam 順thuận 現hiện 等đẳng 。 或hoặc 說thuyết 業nghiệp 有hữu 五ngũ 。 餘dư 師sư 說thuyết 四tứ 句cú 釋thích 曰viết 。 初sơ 句cú 標tiêu 。 次thứ 句cú 別biệt 釋thích 現hiện 生sanh 。 後hậu 三tam 即tức 三tam 定định 業nghiệp 。 加gia 於ư 不bất 定định 即tức 有hữu 四tứ 業nghiệp 。 或hoặc 說thuyết 業nghiệp 有hữu 五ngũ 者giả 。 或hoặc 有hữu 欲dục 令linh 不bất 定định 受thọ 業nghiệp 。 復phục 有hữu 二nhị 種chủng 。 謂vị 於ư 異dị 熟thục 及cập 時thời 有hữu 定định 不bất 定định 。 開khai 為vi 二nhị 種chủng 。 一nhất 異dị 熟thục 定định 時thời 不bất 定định 。 謂vị 果quả 必tất 定định 。 受thọ 於ư 三tam 世thế 時thời 即tức 不bất 定định 也dã 。 二nhị 異dị 熟thục 與dữ 時thời 二nhị 俱câu 不bất 定định 。 謂vị 果quả 與dữ 時thời 俱câu 不bất 定định 。 受thọ 但đãn 有hữu 果quả 定định 時thời 不bất 定định 。 無vô 有hữu 時thời 定định 果quả 不bất 定định 者giả 。 但đãn 於ư 時thời 定định 於ư 果quả 必tất 定định 。 以dĩ 時thời 離ly 果quả 無vô 別biệt 性tánh 故cố 。 雖tuy 開khai 合hợp 有hữu 異dị 。 其kỳ 理lý 無vô 別biệt 也dã 。 餘dư 師sư 。 說thuyết 四tứ 句cú 者giả 謂vị 。 譬thí 喻dụ 師sư 說thuyết 業nghiệp 分phần/phân 八bát 種chủng 故cố 。 為vi 四tứ 句cú 。 彼bỉ 許hứa 時thời 定định 於ư 果quả 不bất 定định 於ư 不bất 定định 中trung 時thời 復phục 分phần/phân 三tam 。 兼kiêm 前tiền 五ngũ 業nghiệp 。 故cố 成thành 八bát 種chủng 。 第đệ 一nhất 句cú 者giả 於ư 時thời 分phần/phân 定định 異dị 熟thục 不bất 定định 。 謂vị 順thuận 現hiện 等đẳng 三tam 業nghiệp 三tam 世thế 時thời 定định 。 於ư 果quả 不bất 定định 。 若nhược 現hiện 在tại 世thế 。 獲hoạch 其kỳ 果quả 即tức 受thọ 。 現hiện 若nhược 不bất 受thọ 。 永vĩnh 更cánh 不bất 受thọ 。 於ư 時thời 必tất 定định 。 於ư 果quả 不bất 定định 。 順thuận 現hiện 既ký 然nhiên 。 生sanh 後hậu 亦diệc 爾nhĩ 。 此thử 分phần/phân 三tam 種chủng 。 謂vị 一nhất 順thuận 現hiện 定định 果quả 不bất 定định 。 二nhị 順thuận 生sanh 定định 果quả 不bất 定định 。 三tam 順thuận 後hậu 定định 果quả 不bất 定định 。 第đệ 二nhị 句cú 者giả 。 有hữu 業nghiệp 於ư 異dị 熟thục 定định 於ư 時thời 不bất 定định 。 謂vị 不bất 定định 業nghiệp 定định 得đắc 異dị 熟thục 。 此thử 但đãn 為vi 一nhất 。 謂vị 果quả 定định 時thời 不bất 定định 。 第đệ 三tam 句cú 者giả 。 有hữu 業nghiệp 於ư 二nhị 俱câu 定định 。 謂vị 順thuận 現hiện 等đẳng 定định 得đắc 異dị 熟thục 。 此thử 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 順thuận 現hiện 時thời 果quả 俱câu 定định 。 二nhị 順thuận 生sanh 時thời 果quả 俱câu 定định 。 三tam 順thuận 後hậu 時thời 果quả 俱câu 定định 。 第đệ 四tứ 句cú 者giả 。 有hữu 業nghiệp 於ư 二nhị 俱câu 不bất 定định 。 謂vị 不bất 定định 業nghiệp 非phi 定định 得đắc 異dị 熟thục 。 此thử 但đãn 為vi 一nhất 。 謂vị 果quả 不bất 定định 時thời 不bất 定định 也dã 。 釋thích 曰viết 。 上thượng 俱câu 舍xá 三tam 師sư 後hậu 後hậu 漸tiệm 開khai 。 疏sớ/sơ 中trung 總tổng 攝nhiếp 而nhi 言ngôn 小tiểu 異dị 。 言ngôn 此thử 三tam 俱câu 有hữu 定định 不bất 定định 者giả 。 已dĩ 總tổng 攝nhiếp 三tam 師sư 。 而nhi 正chánh 收thu 初sơ 師sư 。 即tức 俱câu 舍xá 云vân 此thử 有hữu 定định 不bất 定định 三tam 順thuận 現hiện 等đẳng 。 兼kiêm 不bất 定định 為vi 四tứ 。 疏sớ/sơ 謂vị 前tiền 二nhị 下hạ 。 別biệt 示thị 其kỳ 相tương/tướng 。 雖tuy 通thông 第đệ 三tam 師sư 四tứ 句cú 。 而nhi 有hữu 通thông 局cục 。 前tiền 二nhị 時thời 定định 者giả 。 以dĩ 現hiện 若nhược 受thọ 名danh 現hiện 報báo 業nghiệp 。 現hiện 若nhược 不bất 受thọ 非phi 現hiện 報báo 業nghiệp 。 生sanh 報báo 亦diệc 然nhiên 。 要yếu 次thứ 生sanh 受thọ 方phương 名danh 生sanh 報báo 故cố 。 說thuyết 前tiền 二nhị 時thời 則tắc 定định 也dã 。 報báo 通thông 定định 不bất 定định 者giả 。 有hữu 造tạo 現hiện 報báo 之chi 業nghiệp 。 應ưng 合hợp 現hiện 受thọ 。 更cánh 遇ngộ 勝thắng 緣duyên 排bài 而nhi 不bất 受thọ 。 此thử 報báo 不bất 定định 生sanh 報báo 亦diệc 爾nhĩ 。 無vô 有hữu 移di 此thử 更cánh 別biệt 時thời 故cố 無vô 時thời 不bất 定định 也dã 。 後hậu 一nhất 俱câu 通thông 定định 不bất 定định 者giả 。 即tức 第đệ 四tứ 句cú 時thời 報báo 俱câu 不bất 定định 。 及cập 第đệ 三tam 句cú 時thời 報báo 俱câu 定định 。 并tinh 第đệ 二nhị 句cú 報báo 定định 時thời 不bất 定định 。 謂vị 順thuận 後hậu 受thọ 不bất 定định 業nghiệp 。 有hữu 業nghiệp 定định 受thọ 而nhi 不bất 定định 。 一nhất 生sanh 二nhị 生sanh 多đa 生sanh 故cố 。 是thị 報báo 定định 時thời 不bất 定định 。 有hữu 不bất 定định 業nghiệp 於ư 第đệ 三tam 生sanh 應ưng 合hợp 受thọ 之chi 遇ngộ 緣duyên 業nghiệp 壞hoại 。 是thị 為vi 時thời 定định 報báo 不bất 定định 也dã 。 或hoặc 復phục 有hữu 業nghiệp 。 未vị 定định 生sanh 數số 。 而nhi 受thọ 果quả 報báo 。 忽hốt 遇ngộ 緣duyên 壞hoại 故cố 俱câu 不bất 定định 。 然nhiên 俱câu 舍xá 中trung 報báo 定định 時thời 不bất 定định 。 義nghĩa 通thông 三tam 報báo 今kim 何hà 就tựu 於ư 順thuận 於ư 受thọ 耶da 。 答đáp 俱câu 舍xá 以dĩ 業nghiệp 就tựu 時thời 。 謂vị 有hữu 業nghiệp 定định 受thọ 而nhi 或hoặc 現hiện 或hoặc 生sanh 或hoặc 後hậu 。 今kim 明minh 以dĩ 時thời 取thủ 業nghiệp 。 要yếu 現hiện 受thọ 報báo 方phương 名danh 現hiện 業nghiệp 。 現hiện 若nhược 受thọ 者giả 即tức 現hiện 定định 業nghiệp 。 現hiện 若nhược 不bất 受thọ 即tức 非phi 現hiện 業nghiệp 故cố 。 無vô 現hiện 報báo 時thời 不bất 定định 也dã 。 若nhược 是thị 生sanh 受thọ 即tức 是thị 生sanh 業nghiệp 。 不bất 受thọ 則tắc 非phi 生sanh 報báo 之chi 業nghiệp 故cố 。 無vô 生sanh 報báo 時thời 不bất 定định 也dã 。 各các 取thủ 一nhất 義nghĩa 。 亦diệc 不bất 相tương 違vi 。 問vấn 現hiện 見kiến 有hữu 業nghiệp 合hợp 受thọ 現hiện 報báo 。 而nhi 以dĩ 力lực 排bài 便tiện 受thọ 生sanh 報báo 。 或hoặc 合hợp 受thọ 生sanh 報báo 由do 異dị 因nhân 緣duyên 便tiện 受thọ 後hậu 報báo 。 如như 末Mạt 利Lợi 夫Phu 人Nhân 。 專chuyên 精tinh 施thí 戒giới 。 合hợp 受thọ 生sanh 報báo 。 生sanh 兜Đâu 率Suất 天Thiên 。 臨lâm 終chung 小tiểu 嗔sân 先tiên 生sanh 蝎hạt 中trung 。 七thất 日nhật 之chi 後hậu 。 轉chuyển 報báo 生sanh 天thiên 。 問vấn 據cứ 此thử 三tam 業nghiệp 。 皆giai 有hữu 報báo 定định 而nhi 時thời 不bất 定định 。 何hà 得đắc 言ngôn 無vô 。 答đáp 現hiện 報báo 緣duyên 排bài 而nhi 受thọ 生sanh 者giả 。 即tức 是thị 生sanh 報báo 不bất 名danh 現hiện 報báo 時thời 不bất 定định 也dã 。 生sanh 報báo 亦diệc 然nhiên 。 思tư 之chi 可khả 解giải 。 對đối 前tiền 三tam 師sư 。 疏sớ/sơ 意ý 便tiện 當đương 第đệ 四tứ 師sư 也dã 。 業nghiệp 力lực 甚thậm 深thâm 。 不bất 妨phương 廣quảng 解giải 。 或hoặc 當đương 更cánh 有hữu 餘dư 經kinh 論luận 明minh 。
疏sớ/sơ 。 定định 者giả 難nan 度độ 等đẳng 者giả 。 此thử 約ước 非phi 乘thừa 及cập 與dữ 二Nhị 乘Thừa 。 各các 於ư 自tự 分phần/phân 而nhi 已dĩ 定định 者giả 。 大Đại 乘Thừa 若nhược 定định 更cánh 不bất 須tu 度độ 。 是thị 故cố 不bất 言ngôn 定định 者giả 易dị 度độ 。
疏sớ/sơ 。 根căn 等đẳng 諸chư 門môn 皆giai 成thành 八bát 萬vạn 者giả 。 由do 惑hoặc 有hữu 業nghiệp 惑hoặc 有hữu 階giai 降giáng/hàng 。 業nghiệp 亦diệc 如như 之chi 。 惑hoặc 依y 根căn 有hữu 勝thắng 劣liệt 性tánh 有hữu 差sai 異dị 。 解giải 有hữu 淺thiển 深thâm 。 欲dục 有hữu 輕khinh 重trọng 。 各các 成thành 八bát 萬vạn 。 言ngôn 翻phiên 此thử 即tức 顯hiển 等đẳng 者giả 下hạ 。 明minh 能năng 治trị 一nhất 一nhất 惑hoặc 等đẳng 。 皆giai 到đáo 彼bỉ 岸ngạn 。 窮cùng 理lý 盡tận 性tánh 。 即tức 是thị 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 度độ 門môn 。 若nhược 於ư 惑hoặc 等đẳng 寂tịch 妄vọng 不bất 動động 。 即tức 是thị 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 三tam 昧muội 。 若nhược 於ư 惑hoặc 等đẳng 一nhất 一nhất 無vô 覊# 。 即tức 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 解giải 脫thoát 。 第đệ 四tứ 根căn 稠trù 林lâm 。 根căn 義nghĩa 已dĩ 見kiến 第đệ 九cửu 迴hồi 向hướng 。
疏sớ/sơ 。 別biệt 中trung 十thập 相tương/tướng 為vi 九cửu 差sai 別biệt 者giả 總tổng 科khoa 也dã 。 束thúc 九cửu 為vi 三tam 。 初sơ 六lục 隨tùy 法pháp 義nghĩa 分phân 別biệt 。 次thứ 二nhị 就tựu 人nhân 分phân 別biệt 。 以dĩ 論luận 云vân 聲Thanh 聞Văn 菩Bồ 薩Tát 故cố 。 後hậu 一nhất 約ước 行hành 以dĩ 辨biện 其kỳ 根căn 。 初sơ 中trung 又hựu 三tam 。 初sơ 三tam 淨tịnh 根căn 。 第đệ 四tứ 染nhiễm 根căn 。 後hậu 二nhị 通thông 染nhiễm 淨tịnh 。
疏sớ/sơ 。 受thọ 有hữu 遲trì 速tốc 等đẳng 者giả 。 鈍độn 者giả 遲trì 少thiểu 利lợi 者giả 速tốc 多đa 。 中trung 者giả 之chi 間gian 淺thiển 深thâm 亦diệc 爾nhĩ 。 疏sớ/sơ 三tam 乘thừa 根căn 性tánh 相tướng 形hình 者giả 。 小Tiểu 乘Thừa 為vi 下hạ 。 緣Duyên 覺Giác 為vi 中trung 。 大Đại 乘Thừa 為vi 上thượng 。 亦diệc 猶do 羊dương 鹿lộc 牛ngưu 形hình 大đại 小tiểu 也dã 。
疏sớ/sơ 。 謂vị 喜hỷ 樂lạc 等đẳng 者giả 。 喜hỷ 樂lạc 生sanh 於ư 貪tham 。 憂ưu 苦khổ 生sanh 於ư 嗔sân 。 捨xả 根căn 生sanh 於ư 癡si 。 後hậu 於ư 此thử 類loại 煩phiền 惱não 而nhi 有hữu 勝thắng 用dụng 故cố 。 多đa 煩phiền 惱não 染nhiễm 根căn 。
疏sớ/sơ 。 大Đại 乘Thừa 中trung 熟thục 者giả 定định 等đẳng 者giả 。 前tiền 章chương 約ước 業nghiệp 明minh 定định 不bất 定định 。 今kim 此thử 約ước 根căn 居cư 然nhiên 自tự 別biệt 。 又hựu 前tiền 約ước 定định 不bất 定định 明minh 難nan 易dị 度độ 。 今kim 此thử 約ước 熟thục 不bất 熟thục 明minh 定định 不bất 定định 耳nhĩ 。
疏sớ/sơ 。 即tức 離ly 世thế 間gian 中trung 待đãi 時thời 方phương 化hóa 者giả 。 彼bỉ 有hữu 十thập 種chủng 清thanh 淨tịnh 捨xả 。 然nhiên 有hữu 二nhị 類loại 待đãi 時thời 。 今kim 皆giai 當đương 之chi 。 一nhất 以dĩ 第đệ 四tứ 云vân 於ư 法Pháp 器khí 。 眾chúng 生sanh 待đãi 時thời 而nhi 化hóa 。 於ư 無vô 法Pháp 器khí 亦diệc 不bất 生sanh 嫌hiềm 清thanh 淨tịnh 捨xả 。 釋thích 曰viết 。 今kim 但đãn 用dụng 法Pháp 器khí 待đãi 時thời 。 二nhị 第đệ 九cửu 捨xả 云vân 。 或hoặc 有hữu 眾chúng 生sanh 。 根căn 已dĩ 成thành 熟thục 。 發phát 生sanh 惠huệ 念niệm 。 而nhi 未vị 能năng 知tri 。 最tối 上thượng 之chi 法Pháp 。 待đãi 時thời 而nhi 化hóa 清thanh 淨tịnh 捨xả 。 今kim 全toàn 用dụng 之chi 。 是thị 以dĩ 疏sớ/sơ 云vân 且thả 暫tạm 捨xả 之chi 。
疏sớ/sơ 。 一nhất 依y 身thân 順thuận 行hành 者giả 。 此thử 論luận 語ngữ 倒đảo 。 合hợp 云vân 身thân 依y 順thuận 行hành 。 今kim 疏sớ/sơ 正chánh 用dụng 。
疏sớ/sơ 。 謂vị 六lục 入nhập 展triển 轉chuyển 。 遞đệ 共cộng 相tương 縛phược 者giả 。 如như 意ý 識thức 遍biến 緣duyên 。 於ư 六lục 根căn 中trung 根căn 法pháp 隨tùy 識thức 亦diệc 行hành 。 六lục 中trung 眼nhãn 見kiến 自tự 身thân 。 耳nhĩ 聞văn 自tự 聲thanh 。 聲thanh 身thân 並tịnh 在tại 內nội 根căn 所sở 攝nhiếp 。 由do 根căn 隨tùy 識thức 緣duyên 於ư 眼nhãn 根căn 。 令linh 根căn 被bị 縛phược 。 不bất 得đắc 解giải 脫thoát 。 餘dư 例lệ 可khả 知tri 。 故cố 云vân 展triển 轉chuyển 。 疏sớ/sơ 二nhị 生sanh 滅diệt 順thuận 行hành 。 此thử 言ngôn 是thị 倒đảo 。 若nhược 正chánh 應ưng 云vân 順thuận 行hành 生sanh 滅diệt 。 根căn 與dữ 心tâm 王vương 相tương 隨tùy 染nhiễm 污ô 故cố 順thuận 生sanh 滅diệt 。 易dị 可khả 異dị 滅diệt 者giả 。 以dĩ 生sanh 住trụ 。 釋thích 輕khinh 。 以dĩ 異dị 釋thích 轉chuyển 。 以dĩ 滅diệt 釋thích 壞hoại 耳nhĩ 。 三tam 觀quán 行hành 順thuận 行hành 者giả 。 以dĩ 覺giác 觀quán 心tâm 行hành 六lục 塵trần 故cố 。
疏sớ/sơ 。 根căn 網võng 中trung 收thu 者giả 。 六lục 根căn 取thủ 於ư 六lục 塵trần 根căn 網võng 塵trần 也dã 。 六lục 塵trần 引dẫn 於ư 六lục 根căn 塵trần 網võng 根căn 也dã 。 故cố 其kỳ 根căn 網võng 攝nhiếp 論luận 取thủ 相tương/tướng 。
疏sớ/sơ 。 七thất 聲Thanh 聞Văn 淨tịnh 下hạ 下hạ 二nhị 約ước 人nhân 。 今kim 初sơ 聲Thanh 聞Văn 。 言ngôn 望vọng 凡phàm 夫phu 二Nhị 乘Thừa 。 行hành 增tăng 上thượng 故cố 者giả 。 然nhiên 論luận 下hạ 重trọng/trùng 釋thích 云vân 。 聲Thanh 聞Văn 淨tịnh 者giả 。 行hành 增tăng 上thượng 滅diệt 障chướng 能năng 成thành 故cố 。 今kim 疏sớ/sơ 取thủ 論luận 釋thích 經kinh 。 此thử 上thượng 釋thích 增tăng 上thượng 。 謂vị 二Nhị 乘Thừa 淨tịnh 根căn 對đối 望vọng 凡phàm 夫phu 。 不bất 求cầu 涅Niết 槃Bàn 。 今kim 能năng 求cầu 故cố 。 故cố 於ư 出xuất 世thế 得đắc 增tăng 上thượng 也dã 。 從tùng 以dĩ 二Nhị 乘Thừa 根căn 下hạ 。 釋thích 無vô 能năng 壞hoại 。 兼kiêm 釋thích 論luận 中trung 滅diệt 障chướng 能năng 成thành 疏sớ/sơ 八bát 菩Bồ 薩Tát 淨tịnh 即tức 大Đại 乘Thừa 根căn 。 三tam 不bất 退thoái 者giả 即tức 位vị 正chánh 念niệm 也dã 。
疏sớ/sơ 。 九cửu 遠viễn 隨tùy 下hạ 。 此thử 一nhất 約ước 行hành 。 即tức 經kinh 遠viễn 隨tùy 共cộng 生sanh 不bất 同đồng 相tương/tướng 。 論luận 經Kinh 云vân 深thâm 入nhập 共cộng 生sanh 。 種chủng 種chủng 差sai 別biệt 相tướng 。 種chủng 種chủng 即tức 不bất 同đồng 。 深thâm 入nhập 即tức 遠viễn 隨tùy 。 言ngôn 示thị 一nhất 切thiết 根căn 攝nhiếp 下hạ 。 是thị 論luận 釋thích 經kinh 。 論luận 重trọng/trùng 釋thích 云vân 。 一nhất 切thiết 根căn 攝nhiếp 差sai 別biệt 者giả 。 始thỉ 行hành 方phương 便tiện 報báo 熟thục 根căn 異dị 故cố 。 從tùng 謂vị 三tam 無vô 漏lậu 下hạ 。 疏sớ/sơ 釋thích 論luận 文văn 。 初sơ 修tu 為vi 始thỉ 正chánh 行hạnh 善thiện 巧xảo 為vi 方phương 便tiện 。 究cứu 竟cánh 故cố 名danh 報báo 熟thục 。 配phối 三tam 無vô 漏lậu 義nghĩa 見kiến 上thượng 文văn 。 謂vị 前tiền 信tín 等đẳng 下hạ 。 以dĩ 論luận 會hội 經kinh 。 釋thích 不bất 同đồng 遠viễn 隨tùy 之chi 言ngôn 。 其kỳ 信tín 等đẳng 共cộng 三tam 無vô 漏lậu 根căn 。 釋thích 共cộng 生sanh 義nghĩa 。 根căn 與dữ 法pháp 行hành 相tương 應ứng 起khởi 故cố 。 而nhi 隨tùy 下hạ 釋thích 不bất 同đồng 義nghĩa 。 自tự 始thỉ 至chí 末mạt 下hạ 。 釋thích 遠viễn 隨tùy 義nghĩa 。 此thử 之chi 三tam 根căn 下hạ 。 釋thích 成thành 根căn 義nghĩa 。 以dĩ 勝thắng 用dụng 光quang 顯hiển 增tăng 上thượng 名danh 根căn 故cố 。 及cập 此thử 上thượng 九cửu 下hạ 總tổng 以dĩ 義nghĩa 收thu 。 並tịnh 如như 迴hồi 向hướng 品phẩm 。
疏sớ/sơ 。 第đệ 五ngũ 例lệ 三tam 下hạ 。 然nhiên 解giải 性tánh 欲dục 三tam 略lược 如như 十Thập 力Lực 章chương 廣quảng 如như 發phát 心tâm 功công 德đức 品phẩm 。 言ngôn 性tánh 相tướng 順thuận 入nhập 者giả 。 依y 根căn 生sanh 解giải 。 依y 解giải 成thành 性tánh 。 依y 性tánh 起khởi 欲dục 。 皆giai 悉tất 相tương 似tự 。 名danh 為vi 相tương 順thuận 。 義nghĩa 理lý 相tương/tướng 參tham 名danh 為vi 順thuận 入nhập 。 以dĩ 此thử 例lệ 根căn 更cánh 不bất 廣quảng 說thuyết 。
疏sớ/sơ 。 第đệ 六lục 釋thích 隨tùy 眠miên 者giả 。 先tiên 釋thích 總tổng 名danh 。 後hậu 別biệt 有hữu 下hạ 依y 論luận 攝nhiếp 釋thích 。 今kim 初sơ 。 言ngôn 此thử 唯duy 約ước 種chủng 者giả 。 案án 瑜du 伽già 第đệ 二nhị 云vân 。 於ư 諸chư 法pháp 自tự 體thể 中trung 所sở 有hữu 種chủng 子tử 。 若nhược 煩phiền 惱não 品phẩm 所sở 攝nhiếp 。 亦diệc 名danh 麁thô 重trọng 亦diệc 名danh 隨tùy 眠miên 。 若nhược 異dị 熟thục 品phẩm 所sở 攝nhiếp 。 及cập 餘dư 無vô 記ký 品phẩm 所sở 攝nhiếp 。 唯duy 名danh 麁thô 重trọng 不bất 名danh 隨tùy 眠miên 。 若nhược 信tín 等đẳng 善thiện 根căn 所sở 攝nhiếp 種chủng 子tử 不bất 名danh 麁thô 重trọng 。 亦diệc 非phi 隨tùy 眠miên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 由do 此thử 法pháp 生sanh 時thời 。 所sở 依y 自tự 體thể 唯duy 有hữu 堪kham 能năng 。 非phi 不bất 堪kham 能năng 故cố 。
疏sớ/sơ 。 前tiền 六lục 明minh 何hà 處xứ 隨tùy 逐trục 等đẳng 者giả 。 論luận 中trung 且thả 據cứ 隨tùy 逐trục 以dĩ 明minh 。 若nhược 約ước 繫hệ 縛phược 。 亦diệc 應ưng 云vân 何hà 處xứ 繫hệ 縛phược 以dĩ 何hà 繫hệ 縛phược 。 若nhược 順thuận 隨tùy 眠miên 。 亦diệc 應ưng 言ngôn 何hà 處xứ 隨tùy 眠miên 以dĩ 何hà 隨tùy 眠miên 。 故cố 下hạ 釋thích 中trung 云vân 久cửu 安an 眠miên 處xứ 等đẳng 。
疏sớ/sơ 。 今kim 初sơ 為vi 五ngũ 者giả 。 一nhất 約ước 心tâm 明minh 處xứ 。 二nhị 就tựu 界giới 明minh 處xứ 。 三tam 就tựu 位vị 明minh 處xứ 。 四tứ 就tựu 時thời 明minh 處xứ 。 五ngũ 約ước 行hành 明minh 處xứ 。 今kim 初sơ 言ngôn 報báo 心tâm 者giả 。 異dị 熟thục 賴lại 耶da 總tổng 報báo 體thể 故cố 。 微vi 細tế 等đẳng 義nghĩa 頻tần 見kiến 上thượng 文văn 。 言ngôn 不bất 離ly 現hiện 事sự 而nhi 生sanh 故cố 。 但đãn 云vân 心tâm 者giả 。 故cố 唯duy 識thức 等đẳng 詺# 前tiền 七thất 識thức 。 為vi 異dị 熟thục 生sanh 。 非phi 是thị 報báo 體thể 。 酬thù 昔tích 心tâm 種chủng 不bất 得đắc 名danh 報báo 。 而nhi 七thất 識thức 皆giai 依y 第đệ 八bát 託thác 緣duyên 現hiện 起khởi 。 名danh 不bất 離ly 現hiện 事sự 。 種chủng 隨tùy 現hiện 起khởi 或hoặc 有hữu 或hoặc 無vô 。 名danh 暫tạm 迴hồi 轉chuyển 處xứ 。 如như 人nhân 假giả 寐mị 不bất 必tất 本bổn 房phòng 。
疏sớ/sơ 。 二nhị 相tương 應ứng 不bất 相tương 應ứng 中trung 。 初sơ 取thủ 論luận 意ý 立lập 名danh 。 唯duy 與dữ 下hạ 。 疏sớ/sơ 釋thích 相tương 應ứng 等đẳng 相tương/tướng 故cố 。 論luận 云vân 下hạ 。 引dẫn 證chứng 約ước 界giới 言ngôn 之chi 。 從tùng 無vô 色sắc 惑hoặc 微vi 下hạ 。 疏sớ/sơ 釋thích 論luận 文văn 下hạ 中trung 上thượng 言ngôn 。 等đẳng 取thủ 色sắc 界giới 惑hoặc 中trung 欲dục 界giới 惑hoặc 上thượng 。 此thử 約ước 惑hoặc 體thể 。 遠viễn 公công 云vân 。 欲dục 界giới 為vi 下hạ 等đẳng 約ước 界giới 勝thắng 劣liệt 。 從tùng 雖tuy 則tắc 隨tùy 眠miên 下hạ 通thông 妨phương 難nạn/nan 。 謂vị 有hữu 問vấn 言ngôn 。 隨tùy 在tại 一nhất 界giới 皆giai 成thành 三tam 界giới 所sở 有hữu 隨tùy 眠miên 。 如như 生sanh 上thượng 界giới 下hạ 界giới 惑hoặc 種chủng 。 亦diệc 皆giai 成thành 就tựu 。 如như 何hà 云vân 有hữu 相tương 應ứng 及cập 與dữ 不bất 相tương 應ứng 耶da 。 故cố 今kim 答đáp 云vân 。 就tựu 其kỳ 現hiện 惑hoặc 說thuyết 種chủng 相tương 應ứng 。 非phi 生sanh 上thượng 界giới 失thất 下hạ 界giới 種chủng 等đẳng 。 然nhiên 今kim 案án 經kinh 。 但đãn 有hữu 相tương 應ứng 不bất 相tương 應ứng 言ngôn 。 故cố 為vi 此thử 釋thích 。 若nhược 準chuẩn 論luận 經Kinh 云vân 相tương 應ứng 不bất 相tương 應ứng 。 不bất 離ly 相tương/tướng 則tắc 現hiện 惑hoặc 有hữu 相tương 應ứng 不bất 相tương 應ứng 。 而nhi 隨tùy 眠miên 常thường 不bất 離ly 也dã 。
疏sớ/sơ 。 一nhất 至chí 金kim 剛cang 之chi 頂đảnh 者giả 。 謂vị 金kim 剛cang 喻dụ 定định 之chi 前tiền 。 猶do 有hữu 生sanh 死tử 之chi 有hữu 。 故cố 名danh 有hữu 頂đảnh 。 以dĩ 俱câu 生sanh 惑hoặc 種chủng 此thử 時thời 方phương 斷đoạn 故cố 。 以dĩ 上thượng 煩phiền 惱não 林lâm 中trung 。 云vân 下hạ 至chí 金kim 剛cang 。 自tự 約ước 種chủng 說thuyết 。 雖tuy 有hữu 二nhị 義nghĩa 疏sớ/sơ 意ý 扶phù 此thử 故cố 。 上thượng 科khoa 云vân 三tam 約ước 位vị 明minh 處xứ 。 從tùng 今kim 取thủ 通thông 下hạ 會hội 論luận 經kinh 。 不bất 言ngôn 金kim 剛cang 者giả 。 欲dục 通thông 大đại 小tiểu 故cố 。 下hạ 偈kệ 既ký 云vân 金kim 剛cang 道đạo 滅diệt 方phương 畢tất 意ý 。 即tức 前tiền 義nghĩa 為vi 正chánh 也dã 。 九cửu 地địa 之chi 言ngôn 亦diệc 通thông 二nhị 義nghĩa 。 對đối 上thượng 三tam 有hữu 之chi 頂đảnh 。 即tức 三tam 界giới 九cửu 地địa 之chi 九cửu 。 謂vị 欲dục 界giới 四tứ 禪thiền 四tứ 空không 應ưng 為vi 九cửu 耳nhĩ 。 若nhược 順thuận 前tiền 義nghĩa 。 即tức 善thiện 慧tuệ 地địa 。 第đệ 十thập 當đương 其kỳ 斷đoạn 盡tận 位vị 故cố 。 四tứ 約ước 時thời 易dị 了liễu 。 疏sớ/sơ 唯duy 智trí 能năng 怖bố 下hạ 。 此thử 即tức 論luận 意ý 以dĩ 論luận 經Kinh 云vân 無vô 始thỉ 來lai 不bất 恐khủng 怖bố 相tương/tướng 故cố 。 論luận 為vi 此thử 釋thích 。 論luận 云vân 。 無vô 邊biên 世thế 界giới 。 唯duy 智trí 能năng 怖bố 畏úy 如như 怨oán 賊tặc 。 未vị 曾tằng 有hữu 聞văn 思tư 修tu 慧tuệ 。 是thị 故cố 不bất 滅diệt 。 疏sớ/sơ 取thủ 論luận 意ý 會hội 釋thích 今kim 經kinh 可khả 知tri 。 疏sớ/sơ 不bất 能năng 隨tùy 順thuận 。 正chánh 修tu 行hành 者giả 。 論luận 經kinh 神thần 通thông 下hạ 。 有hữu 正chánh 修tu 行hành 言ngôn 故cố 餘dư 可khả 知tri 。 疏sớ/sơ 後hậu 三tam 界giới 下hạ 。 明minh 以dĩ 何hà 隨tùy 逐trục 。 中trung 除trừ 第đệ 四tứ 句cú 。 彰chương 隨tùy 眠miên 體thể 虛hư 。 餘dư 五ngũ 亦diệc 就tựu 前tiền 處xứ 以dĩ 明minh 隨tùy 逐trục 。 而nhi 文văn 不bất 次thứ 一nhất 即tức 就tựu 前tiền 第đệ 二nhị 約ước 界giới 明minh 處xứ 。 以dĩ 明minh 隨tùy 逐trục 。 不bất 斷đoạn 即tức 是thị 隨tùy 逐trục 之chi 相tướng 。 二nhị 即tức 於ư 前tiền 第đệ 四tứ 約ước 時thời 明minh 處xứ 。 以dĩ 辨biện 隨tùy 逐trục 。 即tức 經kinh 令linh 無vô 邊biên 心tâm 相tương 續tục 現hiện 起khởi 相tương/tướng 。 而nhi 論luận 經Kinh 云vân 無vô 始thỉ 來lai 相tương 續tục 集tập 相tương/tướng 。 疏sớ/sơ 中trung 雙song 會hội 無vô 始thỉ 無vô 邊biên 。 然nhiên 其kỳ 相tương 續tục 即tức 隨tùy 逐trục 相tương/tướng 。 三tam 開khai 諸chư 處xứ 門môn 。 即tức 於ư 第đệ 一nhất 約ước 心tâm 明minh 處xứ 。 以dĩ 辨biện 隨tùy 逐trục 。 集tập 生sanh 六lục 識thức 即tức 隨tùy 逐trục 相tương/tướng 。 餘dư 如như 疏sớ/sơ 文văn 但đãn 言ngôn 今kim 經kinh 義nghĩa 含hàm 者giả 。 諸chư 處xứ 之chi 中trung 意ý 處xứ 攝nhiếp 賴lại 耶da 故cố 。 疏sớ/sơ 堅kiên 實thật 下hạ 。 彰chương 隨tùy 眠miên 體thể 虛hư 不bất 就tựu 前tiền 處xứ 。 言ngôn 不bất 實thật 堅kiên 實thật 者giả 。 經Kinh 云vân 堅kiên 實thật 難nạn/nan 治trị 。 論luận 云vân 不bất 實thật 隨tùy 逐trục 。 不bất 實thật 即tức 是thị 隨tùy 眠miên 隨tùy 逐trục 。 至chí 禪thiền 定định 等đẳng 故cố 。 是thị 堅kiên 實thật 即tức 不bất 實thật 。 難nạn/nan 治trị 是thị 隨tùy 逐trục 相tương/tướng 。 疏sớ/sơ 五ngũ 地địa 處xứ 等đẳng 者giả 。 五ngũ 即tức 就tựu 前tiền 第đệ 三tam 約ước 位vị 明minh 處xứ 。 以dĩ 辨biện 隨tùy 逐trục 。 言ngôn 九cửu 地địa 中trung 六lục 入nhập 處xứ 者giả 。 以dĩ 論luận 經Kinh 云vân 地địa 入nhập 隨tùy 順thuận 不bất 隨tùy 順thuận 相tương/tướng 。 論luận 釋thích 云vân 。 九cửu 地địa 中trung 六lục 入nhập 處xứ 煩phiền 惱não 身thân 隨tùy 逐trục 故cố 。 釋thích 曰viết 。 身thân 即tức 體thể 也dã 。 然nhiên 九cửu 地địa 下hạ 是thị 疏sớ/sơ 釋thích 論luận 。 對đối 二nhị 有hữu 頂đảnh 存tồn 二nhị 九cửu 地địa 。 二nhị 約ước 善thiện 慧tuệ 九cửu 地địa 中trung 。 就tựu 所sở 知tri 障chướng 種chủng 。 十Thập 地Địa 猶do 有hữu 等đẳng 覺giác 二nhị 愚ngu 。 從tùng 入nhập 初Sơ 地Địa 來lai 地địa 地địa 雙song 斷đoạn 故cố 。 於ư 九cửu 地địa 已dĩ 斷đoạn 十thập 八bát 。 故cố 云vân 此thử 地địa 分phần/phân 有hữu 斷đoạn 除trừ 。 次thứ 引dẫn 金kim 剛cang 方phương 畢tất 竟cánh 。 雙song 證chứng 上thượng 二nhị 。 金kim 剛cang 方phương 畢tất 。 明minh 十Thập 地Địa 猶do 有hữu 。 既ký 言ngôn 方phương 畢tất 明minh 九cửu 已dĩ 有hữu 除trừ 。 又hựu 約ước 煩phiền 惱não 障chướng 種chủng 。 金kim 剛cang 頓đốn 斷đoạn 亦diệc 成thành 於ư 經kinh 。 地địa 地địa 之chi 中trung 皆giai 有hữu 成thành 就tựu 義nghĩa 。
疏sớ/sơ 。 六lục 離ly 苦khổ 隨tùy 逐trục 者giả 。 此thử 就tựu 前tiền 第đệ 五ngũ 約ước 行hành 明minh 處xứ 。 辨biện 隨tùy 逐trục 義nghĩa 。 唯duy 以dĩ 出xuất 世thế 聖thánh 道Đạo 方phương 能năng 離ly 者giả 。 則tắc 反phản 顯hiển 於ư 世thế 間gian 之chi 道đạo 。 諸chư 定định 等đẳng 不bất 能năng 離ly 也dã 。 故cố 論luận 云vân 餘dư 行hành 不bất 能năng 離ly 故cố 。 此thử 以dĩ 不bất 能năng 難nạn/nan 即tức 隨tùy 逐trục 相tương/tướng 。 前tiền 第đệ 五ngũ 中trung 以dĩ 有hữu 成thành 就tựu 為vi 隨tùy 逐trục 相tương/tướng 。 第đệ 七thất 受thọ 生sanh 稠trù 林lâm 。 論luận 通thông 為vi 八bát 者giả 。 八bát 中trung 前tiền 七thất 對đối 因nhân 顯hiển 果quả 。 後hậu 一nhất 句cú 約ước 對đối 後hậu 苦khổ 彰chương 能năng 生sanh 集tập 。 就tựu 前tiền 七thất 中trung 攝nhiếp 為vi 三tam 對đối 。 謂vị 初sơ 二nhị 次thứ 三tam 後hậu 二nhị 。 其kỳ 三tam 對đối 中trung 皆giai 初sơ 當đương 相tương 論luận 生sanh 。 後hậu 對đối 因nhân 說thuyết 生sanh 就tựu 初sơ 對đối 中trung 。 一nhất 身thân 種chủng 種chủng 當đương 相tương 論luận 生sanh 。 二nhị 業nghiệp 因nhân 種chủng 種chủng 對đối 因nhân 辨biện 生sanh 由do 業nghiệp 不bất 同đồng 故cố 。 生sanh 成thành 種chủng 種chủng 。 第đệ 二nhị 對đối 三tam 句cú 中trung 。 前tiền 二nhị 句cú 當đương 相tương 論luận 生sanh 。 三tam 住trú 處xứ 種chủng 種chủng 非phi 唯duy 六lục 趣thú 一nhất 趣thú 之chi 中trung 無vô 量lượng 處xứ 故cố 。 疏sớ/sơ 四tứ 四tứ 五ngũ 二nhị 句cú 色sắc 想tưởng 上thượng 下hạ 種chủng 種chủng 者giả 。 今kim 經kinh 二nhị 句cú 為vi 論luận 中trung 一nhất 句cú 。 經Kinh 云vân 有hữu 色sắc 無vô 色sắc 差sai 別biệt 相tương/tướng 。 有hữu 想tưởng 無vô 想tưởng 差sai 別biệt 相tương/tướng 。 二nhị 界giới 有hữu 色sắc 。 無vô 色sắc 界giới 為vi 無vô 色sắc 。 無vô 想tưởng 天thiên 為vi 無vô 想tưởng 。 餘dư 皆giai 有hữu 想tưởng 。 而nhi 言ngôn 上thượng 下hạ 者giả 。 以dĩ 無vô 色sắc 為vi 上thượng 有hữu 色sắc 為vi 下hạ 。 無vô 想tưởng 為vi 上thượng 有hữu 想tưởng 為vi 下hạ 。 應ưng 更cánh 有hữu 非phi 想tưởng 非phi 非phi 想tưởng 。 亦diệc 無vô 想tưởng 收thu 。 而nhi 論luận 但đãn 云vân 色sắc 想tưởng 上thượng 下hạ 。 故cố 遠viễn 公công 問vấn 云vân 。 無vô 色sắc 云vân 何hà 得đắc 為vi 色sắc 中trung 上thượng 下hạ 。 釋thích 云vân 。 彼bỉ 無vô 麁thô 色sắc 有hữu 細tế 色sắc 故cố 。
又hựu 問vấn 。
無vô 想tưởng 云vân 何hà 得đắc 為vi 想tưởng 中trung 上thượng 下hạ 。 答đáp 義nghĩa 同đồng 前tiền 意ý 。 云vân 彼bỉ 無vô 麁thô 想tưởng 有hữu 細tế 想tưởng 故cố 。 餘dư 如như 初Sơ 地Địa 中trung 辨biện 。 疏sớ/sơ 五ngũ 同đồng 外ngoại 色sắc 種chủng 種chủng 。 即tức 對đối 因nhân 辨biện 生sanh 。 以dĩ 舉cử 過quá 業nghiệp 之chi 因nhân 。 顯hiển 有hữu 芽nha 故cố 。 廣quảng 如như 六lục 地địa 。 第đệ 三tam 對đối 中trung 。 六lục 自tự 體thể 種chủng 種chủng 即tức 當đương 相tương 論luận 生sanh 。 亦diệc 如như 六lục 地địa 。 然nhiên 有hữu 體thể 唯duy 色sắc 有hữu 體thể 具cụ 二nhị 。 故cố 云vân 種chủng 種chủng 。
疏sớ/sơ 。 七thất 本bổn 順thuận 生sanh 下hạ 。 即tức 對đối 因nhân 辨biện 生sanh 。 此thử 上thượng 論luận 文văn 。 謂vị 癡si 愛ái 下hạ 疏sớ/sơ 順thuận 論luận 釋thích 。 若nhược 遠viễn 公công 云vân 。 論luận 文văn 語ngữ 倒đảo 。 若nhược 正chánh 應ưng 云vân 順thuận 本bổn 生sanh 因nhân 。 謂vị 現hiện 在tại 之chi 生sanh 本bổn 因nhân 癡si 愛ái 。 依y 今kim 生sanh 上thượng 還hoàn 起khởi 癡si 愛ái 故cố 云vân 順thuận 本bổn 。 亦diệc 不bất 違vi 理lý 。 疏sớ/sơ 八bát 末mạt 後hậu 二nhị 句cú 下hạ 。 約ước 對đối 後hậu 果quả 彰chương 其kỳ 生sanh 集tập 故cố 。 名danh 集tập 苦Khổ 諦Đế 種chủng 種chủng 。 謂vị 三tam 求cầu 下hạ 。 疏sớ/sơ 取thủ 論luận 意ý 以dĩ 為vi 解giải 釋thích 。 於ư 中trung 先tiên 總tổng 釋thích 論luận 名danh 。 後hậu 上thượng 句cú 下hạ 別biệt 消tiêu 經kinh 文văn 。 先tiên 釋thích 上thượng 句cú 二nhị 求cầu 。 言ngôn 欲dục 受thọ 者giả 受thọ 即tức 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 。 欲dục 生sanh 五ngũ 欲dục 增tăng 取thủ 追truy 求cầu 。 招chiêu 於ư 當đương 苦khổ 。 言ngôn 欲dục 生sanh 者giả 。 體thể 即tức 是thị 想tưởng 。 取thủ 三tam 界giới 勝thắng 相tương/tướng 而nhi 欲dục 生sanh 故cố 。 下hạ 句cú 即tức 邪tà 梵Phạm 行hạnh 求cầu 中trung 。 初sơ 總tổng 明minh 。 此thử 言ngôn 輪luân 迴hồi 。 即tức 論luận 往vãng 來lai 上thượng 下hạ 。 次thứ 貪tham 求cầu 三tam 界giới 下hạ 。 別biệt 說thuyết 小tiểu 即tức 欲dục 界giới 。 大đại 即tức 色sắc 界giới 。 無vô 量lượng 即tức 空không 識thức 二nhị 無vô 色sắc 。 並tịnh 如như 八bát 地địa 。 妄vọng 謂vị 涅Niết 槃Bàn 總tổng 。 相tương/tướng 而nhi 說thuyết 。 或hoặc 謂vị 拍phách 腹phúc 。 即tức 檀đàn 提đề 婆Bà 羅La 門Môn 拍phách 腹phúc 唱xướng 言ngôn 。 我ngã 身thân 即tức 道đạo 。 是thị 計kế 欲dục 界giới 為vi 道đạo 。 無vô 想tưởng 即tức 計kế 色sắc 界giới 為vi 道đạo 。 非phi 想tưởng 即tức 計kế 無vô 色sắc 界giới 為vi 道đạo 。 則tắc 上thượng 二nhị 無vô 色sắc 。 亦diệc 在tại 其kỳ 中trung 。 二nhị 界giới 偏thiên 舉cử 此thử 二nhị 天thiên 者giả 。 外ngoại 道đạo 多đa 計kế 。 為vì 涅Niết 槃Bàn 故cố 。 然nhiên 論luận 經Kinh 云vân 貪tham 著trước 三tam 界giới 想tưởng 出xuất 想tưởng 故cố 。 而nhi 論luận 以dĩ 無vô 想tưởng 天thiên 釋thích 經kinh 想tưởng 字tự 。 意ý 云vân 。 彼bỉ 有hữu 細tế 想tưởng 外ngoại 道đạo 妄vọng 計kế 以dĩ 為vi 無vô 想tưởng 。 有hữu 想tưởng 謂vị 無vô 云vân 想tưởng 出xuất 想tưởng 。 成thành 實thật 論luận 中trung 。 亦diệc 謂vị 無vô 想tưởng 天thiên 。 但đãn 無vô 麁thô 想tưởng 。 而nhi 有hữu 細tế 想tưởng 。 故cố 論luận 結kết 云vân 外ngoại 道đạo 妄vọng 計kế 謂vị 出xuất 有hữu 輪luân 。 故cố 知tri 三tam 求cầu 。 但đãn 增tăng 集tập 因nhân 。 展triển 轉chuyển 招chiêu 苦khổ 。 第đệ 八bát 習tập 氣khí 稠trù 林lâm 。 總tổng 中trung 有hữu 四tứ 。 一nhất 雙song 標tiêu 。 二nhị 引dẫn 證chứng 。 三tam 正chánh 釋thích 。 四tứ 通thông 結kết 。 今kim 初sơ 。 即tức 餘dư 習tập 熏huân 習tập 而nhi 為vi 二nhị 義nghĩa 。 標tiêu 章chương 通thông 故cố 。
疏sớ/sơ 。 雖tuy 標tiêu 習tập 氣khí 下hạ 。 引dẫn 文văn 證chứng 成thành 熏huân 習tập 之chi 義nghĩa 故cố 。 唯duy 識thức 第đệ 二nhị 云vân 。 內nội 種chủng 必tất 由do 熏huân 習tập 生sanh 長trưởng 。 親thân 能năng 生sanh 果quả 。 是thị 因nhân 緣duyên 故cố 。 外ngoại 種chủng 熏huân 習tập 成thành 有hữu 或hoặc 無vô 為vi 增tăng 上thượng 緣duyên 。 所sở 辦biện 成thành 果quả 。 必tất 以dĩ 內nội 種chủng 。 為vì 彼bỉ 因nhân 緣duyên 。 是thị 共cộng 相tương 種chủng 所sở 生sanh 果quả 故cố 。
疏sớ/sơ 。 熏huân 謂vị 熏huân 灼chước 下hạ 。 第đệ 三tam 正chánh 釋thích 。 於ư 中trung 二nhị 。 先tiên 釋thích 名danh 。 即tức 唯duy 識thức 文văn 。 二nhị 即tức 賴lại 耶da 下hạ 釋thích 熏huân 習tập 義nghĩa 。 於ư 中trung 三tam 。 一nhất 法pháp 相tướng 宗tông 。 二nhị 法pháp 性tánh 宗tông 。 三tam 通thông 揀giản 濫lạm 。 今kim 初sơ 。 亦diệc 唯duy 識thức 文văn 。 問vấn 明minh 已dĩ 廣quảng 。 今kim 疏sớ/sơ 文văn 具cụ 更cánh 略lược 示thị 之chi 。 論luận 云vân 所sở 熏huân 能năng 熏huân 名danh 具cụ 四tứ 義nghĩa 。 令linh 種chủng 生sanh 長trưởng 故cố 名danh 熏huân 習tập 。 何hà 等đẳng 名danh 為vi 。 所sở 熏huân 四tứ 義nghĩa 。 釋thích 曰viết 。 疏sớ/sơ 云vân 即tức 賴lại 耶da 識thức 以dĩ 為vi 所sở 熏huân 者giả 。 出xuất 所sở 熏huân 體thể 。 唯duy 有hữu 賴lại 耶da 具cụ 四tứ 義nghĩa 故cố 得đắc 名danh 所sở 熏huân 。 以dĩ 恆hằng 住trụ 一nhất 類loại 下hạ 即tức 出xuất 四tứ 義nghĩa 。 此thử 上thượng 一nhất 句cú 即tức 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 論luận 云vân 。 一nhất 堅kiên 住trụ 性tánh 。 若nhược 法pháp 始thỉ 終chung 一nhất 類loại 相tương 續tục 能năng 持trì 習tập 氣khí 。 乃nãi 是thị 所sở 熏huân 。 此thử 遮già 轉chuyển 識thức 及cập 聲thanh 風phong 等đẳng 性tánh 。 不bất 堅kiên 住trụ 故cố 。 非phi 是thị 所sở 熏huân 。 二nhị 是thị 無vô 記ký 性tánh 者giả 。 即tức 第đệ 二nhị 義nghĩa 。 論luận 云vân 。 二nhị 無vô 記ký 性tánh 若nhược 法pháp 平bình 等đẳng 。 無vô 所sở 違vi 逆nghịch 。 能năng 容dung 習tập 氣khí 乃nãi 是thị 所sở 熏huân 。 此thử 遮già 善thiện 染nhiễm 勢thế 力lực 強cường 盛thịnh 無vô 所sở 容dung 納nạp 故cố 非phi 所sở 熏huân 。 由do 此thử 如Như 來Lai 第đệ 八bát 淨tịnh 識thức 。 唯duy 帶đái 舊cựu 種chủng 非phi 新tân 受thọ 熏huân (# 北bắc 極cực 善thiện 故cố )# 三tam 可khả 受thọ 熏huân 故cố 者giả 。 即tức 第đệ 三tam 義nghĩa 。 論luận 云vân 三tam 可khả 熏huân 性tánh 。 若nhược 法pháp 自tự 在tại 性tánh 非phi 堅kiên 密mật 。 能năng 受thọ 習tập 氣khí 乃nãi 是thị 所sở 熏huân 。 此thử 揀giản 心tâm 所sở 。 及cập 無vô 為vi 法pháp 。 依y 他tha 堅kiên 密mật 故cố 非phi 所sở 熏huân (# 心tâm 所sở 不bất 自tự 在tại 無vô 為vi 性tánh 堅kiên 密mật )# 四tứ 能năng 所sở 共cộng 相tương 和hòa 合hợp 者giả 。 論luận 云vân 四tứ 與dữ 能năng 熏huân 共cộng 和hòa 合hợp 性tánh 。 若nhược 與dữ 能năng 熏huân 同đồng 時thời 同đồng 處xứ 。 不bất 即tức 不bất 離ly 。 乃nãi 是thị 所sở 熏huân 。 此thử 遮già 他tha 身thân 剎sát 那na 前tiền 後hậu 。 無vô 和hòa 合hợp 義nghĩa 。 故cố 非phi 所sở 熏huân 。 此thử 義nghĩa 疏sớ/sơ 家gia 在tại 於ư 能năng 熏huân 第đệ 四tứ 合hợp 舉cử 。 疏sớ/sơ 前tiền 七thất 轉chuyển 識thức 以dĩ 為vi 能năng 熏huân 者giả 。 即tức 出xuất 能năng 熏huân 體thể 。 從tùng 由do 有hữu 生sanh 滅diệt 下hạ 。 即tức 出xuất 四tứ 義nghĩa 。 論luận 云vân 何hà 等đẳng 名danh 為vi 。 能năng 熏huân 四tứ 義nghĩa 。 一nhất 有hữu 生sanh 滅diệt 。 若nhược 法pháp 非phi 常thường 能năng 有hữu 作tác 用dụng 生sanh 長trưởng 習tập 氣khí 。 乃nãi 是thị 能năng 熏huân 。 此thử 遮già 無vô 為vi 前tiền 後hậu 不bất 變biến 無vô 生sanh 長trưởng 用dụng 。 故cố 非phi 能năng 熏huân 。 二nhị 勢thế 力lực 增tăng 盛thịnh 者giả 。 即tức 第đệ 二nhị 義nghĩa 。 論luận 云vân 。 二nhị 有hữu 勝thắng 用dụng 。 若nhược 有hữu 生sanh 滅diệt 。 勢thế 力lực 增tăng 盛thịnh 。 能năng 引dẫn 習tập 氣khí 。 乃nãi 是thị 能năng 熏huân 。 此thử 遮già 異dị 熟thục 心tâm 心tâm 所sở 等đẳng 勢thế 力lực 羸luy 劣liệt 故cố 非phi 能năng 熏huân 。 彼bỉ 疏sớ/sơ 釋thích 云vân 。 言ngôn 勝thắng 用dụng 者giả 。 謂vị 前tiền 七thất 識thức 可khả 是thị 能năng 熏huân 。 揀giản 前tiền 六lục 識thức 異dị 熟thục 生sanh 者giả 。 及cập 第đệ 八bát 心tâm 王vương 心tâm 所sở 雖tuy 是thị 能năng 緣duyên 。 而nhi 不bất 強cường 盛thịnh 不bất 名danh 為vi 勝thắng 故cố 非phi 能năng 熏huân 。 三tam 有hữu 增tăng 減giảm 故cố 者giả 。 即tức 第đệ 三tam 義nghĩa 。 論luận 云vân 三tam 有hữu 增tăng 減giảm 。 若nhược 有hữu 勝thắng 用dụng 。 可khả 增tăng 可khả 減giảm 。 攝nhiếp 根căn 習tập 氣khí 乃nãi 是thị 能năng 熏huân 。 此thử 遮già 佛Phật 果Quả 圓viên 滿mãn 善thiện 法Pháp 。 無vô 增tăng 無vô 減giảm 。 故cố 非phi 能năng 熏huân 。 彼bỉ 若nhược 能năng 熏huân 便tiện 非phi 圓viên 滿mãn 。 前tiền 後hậu 佛Phật 果Quả 應ưng 有hữu 勝thắng 劣liệt 。 疏sớ/sơ 能năng 所sở 共cộng 相tương 和hòa 合hợp 。 故cố 名danh 熏huân 習tập 者giả 。 即tức 合hợp 辨biện 第đệ 四tứ 能năng 熏huân 。 第đệ 四tứ 論luận 云vân 。 四tứ 與dữ 所sở 熏huân 和hòa 合hợp 而nhi 轉chuyển 。 若nhược 與dữ 所sở 熏huân 同đồng 時thời 同đồng 處xứ 。 不bất 即tức 不bất 離ly 。 乃nãi 是thị 能năng 熏huân 。 此thử 遮già 他tha 身thân 剎sát 那na 前tiền 後hậu 。 無vô 和hòa 合hợp 義nghĩa 。 故cố 非phi 能năng 熏huân (# 自tự 他tha 不bất 得đắc 互hỗ 熏huân 前tiền 後hậu 不bất 得đắc 互hỗ 熏huân )# 論luận 云vân 。 唯duy 七thất 轉chuyển 識thức 及cập 彼bỉ 心tâm 所sở 有hữu 此thử 勝thắng 用dụng 而nhi 增tăng 減giảm 者giả 。 具cụ 此thử 四tứ 義nghĩa 可khả 是thị 能năng 熏huân 。 釋thích 曰viết 。 所sở 以dĩ 能năng 所sở 第đệ 四tứ 合hợp 者giả 。 有hữu 二nhị 義nghĩa 故cố 。 一nhất 以dĩ 二nhị 種chủng 第đệ 四tứ 但đãn 能năng 所sở 異dị 言ngôn 全toàn 同đồng 故cố 。 二nhị 用dụng 此thử 文văn 別biệt 為vi 總tổng 結kết 故cố 。 論luận 結kết 云vân 。 如như 是thị 能năng 熏huân 與dữ 所sở 熏huân 識thức 俱câu 生sanh 俱câu 滅diệt 熏huân 智trí 義nghĩa 成thành 。 令linh 所sở 熏huân 中trung 種chủng 子tử 生sanh 長trưởng 。 如như 熏huân 苣cự 勝thắng 。 容dung 名danh 熏huân 習tập 。
疏sớ/sơ 。 依y 起khởi 信tín 下hạ 。 第đệ 二nhị 法pháp 性tánh 宗tông 中trung 熏huân 習tập 之chi 義nghĩa 。 並tịnh 如như 問vấn 明minh 。
疏sớ/sơ 。 前tiền 中trung 雖tuy 聞văn 等đẳng 下hạ 。 第đệ 三tam 揀giản 濫lạm 通thông 妨phương 。 亦diệc 唯duy 識thức 意ý 故cố 云vân 前tiền 中trung 。 亦diệc 為vi 揀giản 於ư 起khởi 信tín 等đẳng 中trung 善thiện 友hữu 聞văn 法Pháp 為vi 外ngoại 熏huân 故cố 。
疏sớ/sơ 。 今kim 並tịnh 通thông 此thử 者giả 。 通thông 結kết 上thượng 文văn 性tánh 相tướng 二nhị 宗tông 熏huân 習tập 之chi 義nghĩa 。 及cập 除trừ 習tập 義nghĩa 。 經kinh 文văn 皆giai 具cụ 。
疏sớ/sơ 。 別biệt 中trung 十thập 種chủng 差sai 別biệt 下hạ 。 二nhị 別biệt 釋thích 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 二nhị 。 先tiên 當đương 句cú 釋thích 。 後hậu 總tổng 結kết 束thúc 。 結kết 束thúc 中trung 略lược 。 今kim 若nhược 具cụ 說thuyết 。 前tiền 七thất 約ước 時thời 明minh 習tập 。 次thứ 一nhất 約ước 道đạo 後hậu 二nhị 約ước 人nhân 。 前tiền 中trung 又hựu 三tam 。 初sơ 二nhị 對đối 過quá 說thuyết 習tập 。 次thứ 三tam 現hiện 在tại 望vọng 現hiện 說thuyết 習tập 。 後hậu 二nhị 以dĩ 現hiện 望vọng 後hậu 說thuyết 習tập 。 疏sớ/sơ 文văn 皆giai 具cụ 。 今kim 初sơ 初sơ 句cú 即tức 因nhân 習tập 也dã 。 二nhị 即tức 果quả 習tập 。
疏sớ/sơ 。 如như 大đại 威Uy 燈Đăng 光Quang 。 仙tiên 人nhân 所sở 問vấn 經kinh 者giả 。 彼bỉ 云vân 問vấn 疑nghi 經kinh 。 此thử 仙tiên 為vi 首thủ 。 廣quảng 有hữu 問vấn 答đáp 。 末mạt 後hậu 諸chư 仙tiên 。
問vấn 此thử 義nghĩa 。 云vân 眾chúng 生sanh 義nghĩa 持trì 猶do 如như 流lưu 星tinh 各các 各các 別biệt 異dị 。 云vân 何hà 得đắc 成thành 。 真chân 實thật 聚tụ 集tập 。 下hạ 取thủ 意ý 引dẫn 。 佛Phật 言ngôn 無vô 時thời 方phương 處xứ 而nhi 得đắc 聚tụ 集tập 。 過quá 一Nhất 乘Thừa 已dĩ 菩Bồ 薩Tát 地Địa 中trung 。 方phương 得đắc 聚tụ 集tập 。 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 中trung 方phương 得đắc 聚tụ 集tập 。 如như 百bách 川xuyên 歸quy 海hải 。 又hựu 云vân 。 我ngã 雖tuy 說thuyết 煩phiền 惱não 平bình 等đẳng 中trung 得đắc 聚tụ 集tập 。 亦diệc 非phi 聚tụ 集tập 。 如như 風phong 吹xuy 蟲trùng 。 聚tụ 在tại 一nhất 處xứ 。 風phong 息tức 還hoàn 散tán 。 眾chúng 生sanh 亦diệc 爾nhĩ 。 業nghiệp 風phong 吹xuy 聚tụ 地địa 獄ngục 餓ngạ 鬼quỷ 等đẳng 處xứ 。 業nghiệp 盡tận 還hoàn 散tán 。 又hựu 問vấn 意ý 云vân 。 先tiên 同đồng 在tại 六lục 道đạo 。 後hậu 人nhân 中trung 相tương 遇ngộ 。 云vân 何hà 得đắc 知tri 。 先tiên 來lai 聚tụ 集tập 。 佛Phật 言ngôn 大đại 仙tiên 人nhân 。 所sở 有hữu 眾chúng 生sanh 。 若nhược 相tương 見kiến 時thời 。 心tâm 不bất 歡hoan 喜hỷ 。 生sanh 嗔sân 結kết 恨hận 。 或hoặc 時thời 頭đầu 痛thống 。 或hoặc 時thời 失thất 禁cấm 。 大đại 小tiểu 便tiện 利lợi 。 當đương 知tri 是thị 輩bối 。 已dĩ 於ư 先tiên 世thế 。 地địa 獄ngục 之chi 中trung 。 曾tằng 聚tụ 集tập 相tướng 。
又hựu 問vấn 。
若nhược 先tiên 世thế 曾tằng 在tại 畜súc 生sanh 中trung 。 有hữu 百bách 千thiên 萬vạn 。 身thân 一nhất 處xứ 者giả 。 云vân 何hà 可khả 知tri 。
佛Phật 言ngôn 。
彼bỉ 生sanh 人nhân 中trung 。 各các 相tương 見kiến 時thời 。 結kết 成thành 嗔sân 怨oán 常thường 見kiến 其kỳ 便tiện 。 我ngã 當đương 何hà 時thời 。 覓mịch 得đắc 其kỳ 便tiện 。 即tức 畜súc 生sanh 中trung 。 曾tằng 聚tụ 集tập 相tướng 。 若nhược 餓ngạ 鬼quỷ 中trung 。 來lai 常thường 樂nhạo 臭xú 穢uế 。 復phục 多đa 貪tham 食thực 。 設thiết 欲dục 與dữ 他tha 。 心tâm 不bất 去khứ 離ly 。 生sanh 惱não 貪tham 著trước 。 或hoặc 復phục 見kiến 彼bỉ 。 富phú 貴quý 勢thế 力lực 。 心tâm 生sanh 嫉tật 妬đố 。 復phục 常thường 欲dục 得đắc 。 彼bỉ 人nhân 財tài 物vật 。 若nhược 有hữu 先tiên 世thế 。 同đồng 在tại 人nhân 中trung 。 曾tằng 共cộng 一nhất 處xứ 者giả 。 於ư 現hiện 世thế 中trung 。 若nhược 相tương 見kiến 時thời 。 更cánh 生sanh 欲dục 心tâm 。 若nhược 有hữu 先tiên 世thế 。 共cộng 在tại 天thiên 中trung 。 若nhược 相tương 見kiến 時thời 。 各các 以dĩ 眼nhãn 道Đạo 。 遠viễn 相tướng 攝nhiếp 取thủ 。 共cộng 相tương 眷quyến 愛ái 。 仙tiên 人nhân 聞văn 此thử 。 稱xưng 讚tán 如Như 來Lai 。 是thị 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 疏sớ/sơ 三tam 隨tùy 眾chúng 生sanh 行hành 者giả 。 此thử 下hạ 三tam 句cú 現hiện 望vọng 現hiện 在tại 。 以dĩ 說thuyết 習tập 氣khí 。 昔tích 王vương 不bất 立lập 厩cứu 於ư 寺tự 者giả 。 即tức 智trí 論luận 文văn 。 謂vị 此thử 王vương 有hữu 象tượng 可khả 以dĩ 敵địch 國quốc 。 每mỗi 有hữu 怨oán 敵địch 。 莊trang 嚴nghiêm 器khí 仗trượng 。 無vô 不bất 剋khắc 勝thắng 。 後hậu 敵địch 國quốc 皆giai 懼cụ 。 久cửu 而nhi 無vô 敵địch 。 遂toại 於ư 寺tự 中trung 立lập 厩cứu 養dưỡng 之chi 。 久cửu 聞văn 僧Tăng 眾chúng 禮lễ 念niệm 熏huân 心tâm 馴# 善thiện 成thành 性tánh 。 後hậu 有hữu 隣lân 國quốc 兵binh 眾chúng 相tướng 侵xâm 。 嚴nghiêm 象tượng 敵địch 之chi 。 都đô 不bất 肯khẳng 戰chiến 。 其kỳ 王vương 憂ưu 愁sầu 慮lự 其kỳ 國quốc 敗bại 。 智trí 臣thần 白bạch 王vương 。 此thử 象tượng 久cửu 處xứ 精tinh 舍xá 。 見kiến 聞văn 善thiện 事sự 與dữ 之chi 化hóa 矣hĩ 。 可khả 處xứ 屠đồ 坊phường 令linh 常thường 見kiến 殺sát 。 後hậu 未vị 經kinh 久cửu 惡ác 心tâm 還hoàn 起khởi 。 畜súc 生sanh 尚thượng 爾nhĩ 。 況huống 復phục 於ư 人nhân 。 近cận 善thiện 不bất 善thiện 近cận 惡ác 不bất 惡ác 耶da 。
疏sớ/sơ 。 四tứ 隨tùy 業nghiệp 下hạ 。 四tứ 五ngũ 二nhị 句cú 約ước 因nhân 說thuyết 習tập 。 第đệ 四tứ 約ước 於ư 作tác 業nghiệp 之chi 因nhân 。 第đệ 五ngũ 約ước 於ư 善thiện 惡ác 之chi 因nhân 。 四tứ 中trung 言ngôn 如như 鍛đoán 金kim 之chi 子tử 等đẳng 。 明minh 法pháp 品phẩm 已dĩ 引dẫn 莊trang 嚴nghiêm 經kinh 論luận 說thuyết 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 錯thác 教giáo 二nhị 弟đệ 子tử 。 一nhất 白bạch 骨cốt 觀quán 。 一nhất 數sổ 息tức 觀quán 。 經kinh 歷lịch 多đa 年niên 。 各các 不bất 得đắc 定định 。 以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên 。 即tức 生sanh 邪tà 見kiến 。 言ngôn 無vô 涅Niết 槃Bàn 無vô 漏lậu 之chi 法Pháp 。 設thiết 其kỳ 有hữu 者giả 我ngã 應ưng 得đắc 之chi 。
何hà 以dĩ 故cố 。 我ngã 能năng 善thiện 持trì 所sở 受thọ 戒giới 故cố 。 我ngã 於ư 爾nhĩ 時thời 。 見kiến 是thị 比Bỉ 丘Khâu 。 生sanh 邪tà 見kiến 心tâm 。 即tức 喚hoán 舍Xá 利Lợi 弗Phất 而nhi 呵ha 責trách 之chi 。 汝nhữ 不bất 善thiện 教giáo 。 云vân 何hà 乃nãi 為vi 是thị 二nhị 弟đệ 子tử 顛điên 倒đảo 。 說thuyết 法Pháp 。 汝nhữ 二nhị 弟đệ 子tử 。 其kỳ 性tánh 各các 異dị 。 一nhất 是thị 浣hoán 衣y 。 一nhất 是thị 金kim 師sư 。 金kim 師sư 之chi 子tử 應ưng 教giáo 數sổ 息tức 觀quán 。 浣hoán 衣y 之chi 子tử 應ưng 教giáo 白bạch 骨cốt 觀quán 。 以dĩ 汝nhữ 錯thác 教giáo 令linh 是thị 二nhị 人nhân 。 生sanh 於ư 惡ác 心tâm 。 我ngã 於ư 爾nhĩ 時thời 。 為vi 是thị 二nhị 人nhân 。 如như 應ứng 說thuyết 法Pháp 。 二nhị 人nhân 聞văn 已dĩ 得đắc 阿A 羅La 漢Hán 果Quả 。 是thị 故cố 我ngã 為vi 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 真chân 善Thiện 知Tri 識Thức 。 非phi 舍Xá 利Lợi 弗Phất 及cập 目Mục 連Liên 也dã 。 釋thích 曰viết 。 以dĩ 此thử 文văn 證chứng 明minh 是thị 工công 業nghiệp 之chi 習tập 。 非phi 業nghiệp 因nhân 也dã 。 業nghiệp 因nhân 即tức 下hạ 善thiện 惡ác 是thị 耳nhĩ 。
疏sớ/sơ 。 如như 人nhân 喜hỷ 眠miên 者giả 。 即tức 涅Niết 槃Bàn 十thập 九cửu 。 十thập 六lục 大đại 臣thần 。 若nhược 為vi 闍xà 王vương 。 說thuyết 此thử 偈kệ 曰viết 。 若nhược 常thường 愁sầu 苦khổ 。 愁sầu 遂toại 增tăng 長trưởng 。 如như 人nhân 喜hỷ 眠miên 眠miên 則tắc 滋tư 多đa 。 貪tham 婬dâm 嗜thị 酒tửu 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 疏sớ/sơ 中trung 有hữu 即tức 是thị 本bổn 有hữu 後hậu 故cố 者giả 。 以dĩ 經kinh 文văn 隨tùy 入nhập 後hậu 有hữu 。 論luận 判phán 為vi 中trung 陰ấm 熏huân 故cố 。 故cố 俱câu 舍xá 云vân 。 本bổn 有hữu 謂vị 死tử 前tiền 居cư 生sanh 剎sát 那na 後hậu 。 則tắc 本bổn 有hữu 即tức 是thị 今kim 身thân 。 未vị 至chí 當đương 有hữu 。 於ư 二nhị 中trung 間gian 說thuyết 為vi 中trung 有hữu 。 俱câu 舍xá 云vân 生sanh 死tử 二nhị 有hữu 中trung 五ngũ 蘊uẩn 名danh 中trung 有hữu 故cố 。
疏sớ/sơ 。 七thất 次thứ 第đệ 等đẳng 者giả 。 此thử 言ngôn 後hậu 有hữu 即tức 當đương 本bổn 有hữu 也dã 。 遠viễn 公công 釋thích 次thứ 第đệ 云vân 。 中trung 有hữu 能năng 與dữ 生sanh 陰ấm 之chi 果quả 為vi 方phương 便tiện 故cố 。 名danh 為vi 次thứ 第đệ 。 疏sớ/sơ 意ý 云vân 。 如như 在tại 因nhân 中trung 先tiên 多đa 作tác 善thiện 後hậu 則tắc 兼kiêm 惡ác 。 後hậu 與dữ 果quả 時thời 初sơ 即tức 多đa 樂nhạo/nhạc/lạc 。 後hậu 便tiện 有hữu 苦khổ 。 先tiên 苦khổ 後hậu 樂nhạo/nhạc/lạc 。 義nghĩa 亦diệc 準chuẩn 之chi 。 則tắc 受thọ 果quả 時thời 如như 因nhân 次thứ 第đệ 。 言ngôn 上thượng 二nhị 約ước 現hiện 望vọng 後hậu 者giả 。 第đệ 六lục 現hiện 望vọng 中trung 陰ấm 第đệ 七thất 現hiện 望vọng 當đương 有hữu 。
疏sớ/sơ 。 八bát 不bất 斷đoạn 下hạ 。 此thử 一nhất 約ước 道đạo 明minh 熏huân 習tập 。 無vô 漏lậu 聖thánh 道Đạo 。 亦diệc 有hữu 熏huân 故cố 疏sớ/sơ 九cửu 實thật 非phi 實thật 下hạ 。 後hậu 二nhị 約ước 人nhân 疏sớ/sơ 亦diệc 舍xá 三tam 乘thừa 餘dư 習tập 之chi 相tướng 者giả 。 智trí 論luận 第đệ 三tam 云vân 。 譬thí 如như 香hương 在tại 器khí 中trung 。 其kỳ 香hương 雖tuy 去khứ 習tập 氣khí 故cố 在tại 。 譬thí 如như 人nhân 被bị 縛phược 。 初sơ 得đắc 脫thoát 時thời 。 身thân 猶do 不bất 便tiện 。 如như 畢tất 陵lăng 伽già 罵mạ 恆Hằng 河Hà 女nữ 。 亦diệc 第đệ 三tam 論luận 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 嗔sân 亦diệc 第đệ 三tam 論luận 。 謂vị 身thân 子tử 為vi 上thượng 座tòa 。 羅la 睺hầu 羅la 瘦sấu 。 佛Phật 問vấn 其kỳ 故cố 。 彼bỉ 說thuyết 偈kệ 云vân 。 若nhược 人nhân 食thực 油du 則tắc 得đắc 力lực 。 若nhược 食thực 酥tô 者giả 得đắc 好hảo/hiếu 色sắc 。 食thực 麻ma 滓chỉ 者giả 無vô 氣khí 力lực 。 大Đại 德Đức 世Thế 尊Tôn 自tự 當đương 知tri 。 佛Phật 問vấn 。 誰thùy 為vi 上thượng 座tòa 。 答đáp 和hòa 上thượng 舍xá 利lợi 弗phất 。 佛Phật 言ngôn 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 食thực 不bất 淨tịnh 食thực 。 令linh 日nhật 中trung 炙chích 。 後hậu 復phục 令linh 止chỉ 。 不bất 肯khẳng 歸quy 已dĩ 。 炙chích 不bất 合hợp 止chỉ 。 佛Phật 遂toại 引dẫn 昔tích 為vi 蛇xà 傷thương 王vương 。 咒chú 師sư 設thiết 火hỏa 坑khanh 令linh 其kỳ 嗽thấu 毒độc 。 若nhược 不bất 嗽thấu 者giả 當đương 入nhập 火hỏa 坑khanh 。 彼bỉ 自tự 思tư 惟duy 。 我ngã 已dĩ 能năng 吐thổ 。 云vân 何hà 更cánh 嗽thấu 。 遂toại 投đầu 身thân 入nhập 火hỏa 。 故cố 其kỳ 嗔sân 習tập 至chí 今kim 不bất 已dĩ 。 其kỳ 大đại 迦Ca 葉Diếp 舞vũ 。 即tức 智trí 論luận 四tứ 十thập 七thất 。 餘dư 如như 第đệ 二nhị 疏sớ/sơ 鈔sao 疏sớ/sơ 法pháp 華hoa 安an 樂lạc 行hành 品phẩm 。 令linh 不bất 親thân 近cận 二Nhị 乘Thừa 者giả 。 經Kinh 云vân 。 又hựu 不bất 親thân 近cận 求cầu 聲Thanh 聞Văn 。 比Bỉ 丘Khâu 。 比Bỉ 丘Khâu 尼Ni 。 優Ưu 婆Bà 塞Tắc 。 優Ưu 婆Bà 夷Di 。 亦diệc 不bất 問vấn 迅tấn 。 若nhược 於ư 房phòng 中trung 。 若nhược 經kinh 行hành 處xứ 。 若nhược 在tại 講giảng 堂đường 中trung 。 不bất 共cộng 住trú 止chỉ 。 即tức 不bất 令linh 近cận 也dã 。 恐khủng 習tập 成thành 種chủng 。 即tức 是thị 疏sớ/sơ 釋thích 。
疏sớ/sơ 。 上thượng 來lai 十thập 種chủng 下hạ 。 第đệ 二nhị 收thu 束thúc 等đẳng 並tịnh 顯hiển 可khả 知tri 。 第đệ 九cửu 三tam 聚tụ 稠trù 林lâm 。 論luận 為vi 五ngũ 者giả 。 五ngũ 中trung 一nhất 約ước 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 之chi 果quả 以dĩ 分phần/phân 。 次thứ 二nhị 偏thiên 就tựu 生sanh 死tử 之chi 因nhân 。 後hậu 二nhị 偏thiên 就tựu 。 涅Niết 槃Bàn 之chi 因nhân 。 初sơ 中trung 先tiên 舉cử 論luận 。 後hậu 無vô 即tức 邪tà 定định 下hạ 疏sớ/sơ 釋thích 。 於ư 中trung 三tam 。 初sơ 正chánh 釋thích 三tam 聚tụ 。 次thứ 此thử 就tựu 下hạ 。 揀giản 定định 約ước 位vị 非phi 約ước 本bổn 性tánh 。 後hậu 又hựu 約ước 一nhất 期kỳ 下hạ 。 揀giản 法pháp 相tướng 宗tông 無vô 性tánh 之chi 義nghĩa 。
疏sớ/sơ 。 此thử 約ước 解giải 惑hoặc 者giả 。 解giải 為vi 善thiện 因nhân 惑hoặc 為vi 惡ác 因nhân 。 正chánh 見kiến 即tức 三tam 善thiện 根căn 中trung 無vô 癡si 定định 起khởi 善thiện 業nghiệp 無vô 貪tham 無vô 嗔sân 。 不bất 定định 起khởi 善thiện 則tắc 為vi 不bất 定định 。 涅Niết 槃Bàn 經kinh 說thuyết 。 邪tà 見kiến 一nhất 種chủng 定định 起khởi 惡ác 業nghiệp 。 故cố 為vi 邪tà 定định 。 二nhị 則tắc 輕khinh 微vi 善thiện 惡ác 以dĩ 為vi 不bất 定định 。 前tiền 三tam 善thiện 根căn 則tắc 名danh 不bất 定định 者giả 。 四tứ 善thiện 根căn 中trung 唯duy 世thế 第đệ 一nhất 定định 入nhập 離ly 生sanh 故cố 。 三tam 不bất 定định 。 疏sớ/sơ 總tổng 結kết 前tiền 三tam 者giả 。 即tức 一nhất 法Pháp 師sư 方phương 便tiện 成thành 就tựu 。 二nhị 智trí 成thành 就tựu 。 三tam 入nhập 行hành 成thành 就tựu 。 大đại 文văn 第đệ 四tứ 疏sớ/sơ 初sơ 牒điệp 前tiền 總tổng 顯hiển 者giả 。 住trụ 此thử 地Địa 已dĩ 。 名danh 為vi 牒điệp 前tiền 。 了liễu 知tri 已dĩ 下hạ 即tức 是thị 總tổng 顯hiển 。 先tiên 了liễu 心tâm 行hành 。 後hậu 教giáo 化hóa 調điều 伏phục 。 令linh 得đắc 解giải 脫thoát 。 即tức 是thị 善thiện 說thuyết 。
疏sớ/sơ 。 問vấn 此thử 二nhị 何hà 異dị 下hạ 。 問vấn 答đáp 料liệu 揀giản 。 先tiên 問vấn 。 後hậu 前tiền 二nhị 下hạ 答đáp 。 謂vị 前tiền 二nhị 別biệt 知tri 智trí 成thành 。 如như 別biệt 知tri 本bổn 草thảo 別biệt 明minh 入nhập 成thành 如như 別biệt 明minh 脈mạch 經kinh 。 今kim 此thử 依y 脈mạch 知tri 病bệnh 授thọ 本bổn 草thảo 藥dược 。 教giáo 道đạo 以dĩ 將tương 化hóa 生sanh 者giả 。 文văn 無vô 教giáo 證chứng 故cố 各các 含hàm 之chi 。 其kỳ 教giáo 證chứng 言ngôn 在tại 前tiền 總tổng 中trung 。 教giáo 化hóa 調điều 伏phục 。 即tức 是thị 教giáo 道đạo 。 令linh 得đắc 解giải 脫thoát 。 即tức 是thị 證chứng 道đạo 。 此thử 三tam 乘thừa 中trung 皆giai 具cụ 此thử 二nhị 。 以dĩ 論luận 經kinh 文văn 總tổng 中trung 。 但đãn 云vân 此thử 菩Bồ 薩Tát 住trụ 。 善thiện 慧tuệ 地địa 已dĩ 。 如như 實thật 知tri 眾chúng 生sanh 如như 是thị 。 諸chư 行hành 差sai 別biệt 相tướng 。 隨tùy 其kỳ 解giải 脫thoát 。 而nhi 與dữ 因nhân 緣duyên 。 無vô 有hữu 教giáo 化hóa 調điều 伏phục 之chi 言ngôn 。 及cập 至chí 此thử 經Kinh 所sở 知tri 法pháp 中trung 。 論luận 經kinh 卻khước 云vân 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 如như 實thật 知tri 。 化hóa 眾chúng 生sanh 法pháp 。 如như 實thật 知tri 度độ 眾chúng 生sanh 法Pháp 。 說thuyết 聲Thanh 聞Văn 乘Thừa 法Pháp 。 說thuyết 辟Bích 支Chi 佛Phật 乘Thừa 法Pháp 。 說thuyết 菩Bồ 薩Tát 乘Thừa 法Pháp 。 如như 實thật 知tri 如Như 來Lai 地Địa 法Pháp 。 論luận 釋thích 云vân 何hà 者giả 。 隨tùy 所sở 知tri 說thuyết 解giải 脫thoát 器khí 得đắc 熟thục 故cố (# 即tức 教giáo 道đạo 也dã )# 解giải 脫thoát 體thể 正chánh 度độ 故cố (# 即tức 證chứng 道đạo 也dã )# 疏sớ/sơ 依y 論luận 經kinh 有hữu 教giáo 證chứng 義nghĩa 。 仍nhưng 取thủ 前tiền 文văn 教giáo 化hóa 等đẳng 言ngôn 。 故cố 云vân 含hàm 有hữu 。
疏sớ/sơ 。 論luận 主chủ 通thông 收thu 為vi 七thất 者giả 。 謂vị 收thu 上thượng 總tổng 明minh 。 為vi 第đệ 一nhất 器khí 收thu 下hạ 總tổng 結kết 為vi 第đệ 七thất 器khí 。 一nhất 說thuyết 所sở 說thuyết 法Pháp 對đối 器khí 中trung 先tiên 舉cử 論luận 。 即tức 總tổng 中trung 下hạ 指chỉ 經kinh 。 疏sớ/sơ 別biệt 中trung 初sơ 能năng 隨tùy 等đẳng 者giả 。 別biệt 但đãn 開khai 總tổng 故cố 。 先tiên 配phối 總tổng 中trung 二nhị 句cú 。 以dĩ 初sơ 後hậu 六lục 字tự 配phối 經kinh 中trung 智trí 隨tùy 行hành 句cú 。 以dĩ 中trung 間gian 諸chư 林lâm 配phối 。 一nhất 切thiết 行hành 處xứ 。 而nhi 疏sớ/sơ 但đãn 配phối 屬thuộc 論luận 。 以dĩ 前tiền 將tương 論luận 屬thuộc 經kinh 意ý 故cố 。 疏sớ/sơ 初sơ 眾chúng 生sanh 心tâm 性tánh 欲dục 解giải 者giả 。 牒điệp 經kinh 經kinh 無vô 心tâm 字tự 。 論luận 中trung 文văn 有hữu 。 及cập 下hạ 喻dụ 中trung 復phục 要yếu 此thử 心tâm 故cố 。 依y 論luận 義nghĩa 加gia 。 然nhiên 論luận 經kinh 具cụ 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 如như 是thị 知tri 已dĩ 。 如như 實thật 為vì 眾chúng 生sanh 說thuyết 法Pháp 。 令linh 得đắc 解giải 脫thoát 。 隨tùy 心tâm 差sai 別biệt 隨tùy 使sử 差sai 別biệt 。 隨tùy 根căn 差sai 別biệt 。 隨tùy 信tín 差sai 別biệt 隨tùy 境cảnh 界giới 差sai 別biệt 。 隨tùy 種chủng 種chủng 行hành 習tập 氣khí 。 隨tùy 順thuận 一nhất 切thiết 境cảnh 界giới 智trí 。 隨tùy 順thuận 性tánh 行hành 稠trù 林lâm 。 隨tùy 生sanh 煩phiền 惱não 業nghiệp 習tập 氣khí 轉chuyển 。 隨tùy 聚tụ 差sai 別biệt 隨tùy 乘thừa 信tín 解giải 。 令linh 得đắc 解giải 脫thoát 。 而nhi 為vi 說thuyết 法Pháp 。 釋thích 曰viết 。 論luận 依y 上thượng 經kinh 分phần/phân 成thành 七thất 器khí 。 初sơ 有hữu 總tổng 心tâm 今kim 經kinh 略lược 無vô 心tâm 。 後hậu 有hữu 使sử 今kim 經kinh 為vi 眠miên 縛phược 。 在tại 於ư 向hướng 後hậu 。 今kim 經Kinh 云vân 性tánh 在tại 於ư 第đệ 二nhị 。 論luận 經Kinh 云vân 性tánh 行hành 文văn 在tại 於ư 後hậu 。 故cố 今kim 疏sớ/sơ 中trung 。 但đãn 順thuận 經kinh 文văn 會hội 取thủ 論luận 意ý 。 以dĩ 配phối 屬thuộc 耳nhĩ 。 此thử 五ngũ 正chánh 顯hiển 已dĩ 成thành 信tín 等đẳng 者giả 。 然nhiên 心tâm 一nhất 種chủng 但đãn 是thị 總tổng 依y 。 未vị 成thành 器khí 故cố 。 論luận 經kinh 中trung 則tắc 有hữu 心tâm 字tự 釋thích 義nghĩa 不bất 牒điệp 。 但đãn 云vân 隨tùy 根căn 隨tùy 信tín 而nhi 為vi 說thuyết 法Pháp 故cố 。 疏sớ/sơ 但đãn 云vân 已dĩ 成thành 信tín 等đẳng 法Pháp 器khí 。 不bất 言ngôn 於ư 心tâm 。 以dĩ 是thị 總tổng 依y 故cố 言ngôn 有hữu 五ngũ 。
疏sớ/sơ 。 一nhất 約ước 能năng 行hành 之chi 行hành 名danh 種chủng 種chủng 異dị 行hành 器khí 等đẳng 者giả 。 然nhiên 論luận 經kinh 中trung 具cụ 於ư 二nhị 句cú 。 論luận 別biệt 將tương 屬thuộc 於ư 二nhị 器khí 。 一nhất 云vân 隨tùy 譬thí 喻dụ 器khí 。 如như 經kinh 隨tùy 境cảnh 界giới 差sai 別biệt 種chủng 種chủng 行hành 習tập 氣khí 故cố 。 二nhị 云vân 。 隨tùy 種chủng 種chủng 異dị 行hành 器khí 。 如như 經kinh 隨tùy 順thuận 一nhất 切thiết 。 境cảnh 界giới 智trí 故cố 。 今kim 經kinh 既ký 闕khuyết 二nhị 句cú 。 但đãn 有hữu 所sở 行hành 有hữu 異dị 。 即tức 論luận 前tiền 句cú 中trung 種chủng 種chủng 行hành 習tập 氣khí 故cố 。 疏sớ/sơ 取thủ 意ý 開khai 成thành 二nhị 器khí 。 以dĩ 順thuận 論luận 文văn 。 言ngôn 種chủng 種chủng 異dị 行hành 者giả 。 如như 根căn 有hữu 如như 能năng 行hành 信tín 進tiến 念niệm 定định 慧tuệ 等đẳng 。 言ngôn 所sở 行hành 之chi 境cảnh 者giả 。 即tức 所sở 信tín 佛Phật 法Pháp 僧Tăng 等đẳng 。 乃nãi 至chí 所sở 知tri 。 如như 根căn 既ký 爾nhĩ 。 性tánh 解giải 欲dục 等đẳng 亦diệc 然nhiên 。 能năng 勝thắng 解giải 者giả 即tức 持trì 心tâm 印ấn 。 所sở 勝thắng 解giải 者giả 即tức 所sở 印ấn 境cảnh 。 謂vị 所sở 解giải 真chân 理lý 等đẳng 。 能năng 行hành 即tức 有hữu 根căn 性tánh 等đẳng 殊thù 名danh 種chủng 種chủng 行hành 。 所sở 行hành 境cảnh 中trung 隨tùy 於ư 一nhất 境cảnh 。 即tức 須tu 有hữu 五ngũ 故cố 為vi 譬thí 喻dụ 。 如như 種chủng 一nhất 穀cốc 即tức 具cụ 五ngũ 義nghĩa 。 謂vị 修tu 一nhất 定định 。 一nhất 定định 如như 穀cốc 。 一nhất 須tu 作tác 意ý 如như 有hữu 心tâm 物vật 。 以dĩ 物vật 心tâm 斷đoạn 種chủng 不bất 生sanh 故cố 。 二nhị 有hữu 定định 根căn 。 三tam 習tập 成thành 性tánh 。 如như 一nhất 莖hành 穀cốc 。 雖tuy 有hữu 心tâm 根căn 。 今kim 已dĩ 枯khô 椊# 即tức 無vô 生sanh 性tánh 。 四tứ 現hiện 起khởi 樂nhạo 欲dục 。 五ngũ 勝thắng 解giải 印ấn 持trì 不bất 可khả 引dẫn 轉chuyển 。 名danh 決quyết 定định 可khả 生sanh 故cố 。 疏sớ/sơ 結kết 云vân 喻dụ 上thượng 心tâm 等đẳng 。 疏sớ/sơ 定định 不bất 定định 根căn 轉chuyển 器khí 者giả 。 定định 通thông 邪tà 正chánh 二nhị 俱câu 不bất 定định 。 即tức 是thị 轉chuyển 言ngôn 通thông 上thượng 根căn 等đẳng 者giả 。 根căn 性tánh 欲dục 解giải 皆giai 悉tất 有hữu 於ư 定định 不bất 定định 義nghĩa 。
疏sớ/sơ 。 以dĩ 彼bỉ 生sanh 煩phiền 惱não 者giả 。 即tức 三tam 雜tạp 染nhiễm 生sanh 即tức 是thị 苦khổ 。 煩phiền 惱não 攝nhiếp 眠miên 縛phược 。 眠miên 縛phược 即tức 是thị 隨tùy 眠miên 。 是thị 論luận 之chi 使sử 而nhi 論luận 乃nãi 在tại 第đệ 一nhất 心tâm 下hạ 。 故cố 此thử 不bất 言ngôn 。 然nhiên 其kỳ 類loại 例lệ 不bất 合hợp 在tại 前tiền 。 多đa 是thị 譯dịch 人nhân 見kiến 其kỳ 性tánh 義nghĩa 。 謂vị 是thị 隨tùy 眠miên 故cố 。 類loại 前tiền 後hậu 名danh 之chi 為vi 使sử 。 以dĩ 性tánh 同đồng 種chủng 性tánh 似tự 種chủng 子tử 故cố 。 而nhi 論luận 前tiền 文văn 闕khuyết 性tánh 字tự 義nghĩa 。 必tất 譯dịch 人nhân 失thất 論luận 經kinh 意ý 。 故cố 今kim 疏sớ/sơ 文văn 直trực 案án 今kim 經kinh 論luận 意ý 。 以dĩ 釋thích 義nghĩa 甚thậm 符phù 順thuận 疏sớ/sơ 。 三tam 結kết 成thành 益ích 下hạ 。 即tức 第đệ 七thất 器khí 。 言ngôn 以dĩ 上thượng 諸chư 義nghĩa 不bất 出xuất 自tự 乘thừa 者giả 。 上thượng 六lục 器khí 義nghĩa 不bất 出xuất 三tam 乘thừa 。 疏sớ/sơ 今kim 初sơ 亦diệc 是thị 智trí 成thành 者giả 。 義nghĩa 有hữu 兩lưỡng 兼kiêm 故cố 云vân 亦diệc 是thị 。 而nhi 智trí 先tiên 已dĩ 說thuyết 。 此thử 中trung 之chi 智trí 為vi 成thành 口khẩu 業nghiệp 故cố 。 論luận 但đãn 云vân 口khẩu 業nghiệp 成thành 就tựu 。 文văn 中trung 二nhị 。 先tiên 總tổng 釋thích 大đại 意ý 。 二nhị 何hà 名danh 具cụ 法Pháp 師sư 下hạ 釋thích 文văn 。 於ư 中trung 又hựu 二nhị 。 先tiên 引dẫn 本bổn 論luận 後hậu 引dẫn 他tha 文văn 。 前tiền 中trung 但đãn 舉cử 論luận 列liệt 名danh 。 後hậu 云vân 廣quảng 釋thích 如như 論luận 者giả 。 以dĩ 文văn 多đa 稍sảo 易dị 非phi 正chánh 釋thích 經kinh 故cố 略lược 指chỉ 耳nhĩ 。 今kim 具cụ 出xuất 之chi 。 論luận 二nhị 十thập 德đức 分phân 之chi 為vi 二nhị 。 前tiền 十thập 五ngũ 種chủng 是thị 隨tùy 順thuận 說thuyết 。 外ngoại 順thuận 說thuyết 儀nghi 故cố 。 後hậu 之chi 五ngũ 德đức 是thị 清thanh 淨tịnh 說thuyết 。 內nội 心tâm 無vô 過quá 故cố 。 前tiền 十thập 五ngũ 中trung 義nghĩa 分phân 為vi 六lục 。 初sơ 有hữu 兩lưỡng 句cú 量lượng 他tha 所sở 宜nghi 。 二nhị 有hữu 二nhị 句cú 量lượng 法pháp 所sở 宜nghi 。 三tam 有hữu 三tam 義nghĩa 量lượng 化hóa 所sở 宜nghi 。 此thử 與dữ 量lượng 他tha 而nhi 有hữu 別biệt 者giả 。 前tiền 者giả 量lượng 他tha 受thọ 法pháp 之chi 心tâm 及cập 法pháp 威uy 儀nghi 。 今kim 此thử 量lượng 化hóa 量lượng 物vật 機cơ 性tánh 。 四tứ 從tùng 八bát 示thị 下hạ 。 三tam 義nghĩa 量lượng 物vật 所sở 宜nghi 。 五ngũ 第đệ 十thập 一nhất 具cụ 德đức 一nhất 句cú 。 亦diệc 量lượng 自tự 所sở 宜nghi 。 與dữ 第đệ 二nhị 量lượng 法pháp 異dị 者giả 。 前tiền 量lượng 說thuyết 心tâm 及cập 量lượng 說thuyết 事sự 。 今kim 量lượng 說thuyết 智trí 。 六lục 從tùng 十thập 二nhị 不bất 毀hủy 下hạ 。 四tứ 義nghĩa 明minh 其kỳ 說thuyết 能năng 順thuận 益ích 。 已dĩ 知tri 大đại 旨chỉ 次thứ 當đương 解giải 釋thích 。 初sơ 言ngôn 時thời 者giả 。 觀quán 察sát 物vật 心tâm 無vô 留lưu 難nạn 時thời 。 而nhi 為vi 說thuyết 法Pháp 。 論luận 云vân 。 是thị 中trung 時thời 者giả 無vô 八bát 難nạn 故cố 。 如như 偈kệ 說thuyết 云vân 。 如như 王vương 懷hoài 憂ưu 惱não 病bệnh 恚khuể 著trước 諸chư 欲dục 嶮hiểm 處xứ 無vô 侍thị 衛vệ 。 讒sàm 佞nịnh 無vô 忠trung 臣thần 如như 是thị 八bát 難nạn 。 時thời 智trí 臣thần 不bất 應ưng 語ngữ 。 心tâm 王vương 亦diệc 如như 是thị 。 非phi 時thời 不bất 應ưng 說thuyết 。 釋thích 曰viết 。 論luận 但đãn 兩lưỡng 偈kệ 更cánh 無vô 解giải 釋thích 。 今kim 當đương 釋thích 之chi 。 前tiền 一nhất 偈kệ 半bán 是thị 喻dụ 。 但đãn 半bán 偈kệ 合hợp 。 王vương 喻dụ 眾chúng 生sanh 。 於ư 所sở 說thuyết 法Pháp 取thủ 捨xả 自tự 在tại 故cố 。 一nhất 如như 人nhân 憂ưu 惱não 言ngôn 不bất 入nhập 心tâm 。 眾chúng 生sanh 憂ưu 惱não 法pháp 不bất 入nhập 心tâm 。 二nhị 病bệnh 苦khổ 喻dụ 。 眾chúng 生sanh 有hữu 苦khổ 法pháp 不bất 入nhập 心tâm 。 三tam 恚khuể 四tứ 欲dục 可khả 知tri 。 五ngũ 嶮hiểm 處xứ 喻dụ 八bát 難nạn 處xứ 。 六lục 無vô 善thiện 法Pháp 為vi 侍thị 。 七thất 惡ác 友hữu 讒sàm 佞nịnh 。 八bát 無vô 善thiện 友hữu 忠trung 臣thần 。 此thử 八bát 皆giai 為vi 法pháp 之chi 難nạn/nan 。 二nhị 正chánh 意ý 者giả 。 論luận 云vân 。 正chánh 威uy 儀nghi 住trụ 非phi 不bất 正chánh 住trụ 。 此thử 義nghĩa 云vân 何hà 。 自tự 立lập 他tha 坐tọa 不bất 應ưng 為vi 說thuyết 法pháp 。 如như 是thị 等đẳng 事sự 。 如như 戒giới 經kinh 中trung 廣quảng 說thuyết 。
何hà 以dĩ 故cố 。 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 敬kính 重trọng 法Pháp 故cố 。 以dĩ 恭cung 敬kính 故cố 。 令linh 他tha 生sanh 尊tôn 重trọng 心tâm 。 聞văn 法Pháp 恭cung 敬kính 攝nhiếp 心tâm 聽thính 故cố 。 釋thích 曰viết 。 上thượng 量lượng 他tha 所sở 宜nghi 竟cánh 。 二nhị 有hữu 二nhị 句cú 量lượng 法pháp 所sở 宜nghi 者giả 。 即tức 三tam 頓đốn 四tứ 相tương 續tục 。 論luận 云vân 。 頓đốn 者giả 是thị 菩Bồ 薩Tát 正chánh 意ý 。 為vì 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 說thuyết 一nhất 切thiết 法pháp 。 離ly 慳san 法pháp 垢cấu 故cố 。 釋thích 曰viết 。 說thuyết 一nhất 切thiết 法pháp 。 是thị 法pháp 頓đốn 也dã 。 離ly 慳san 法pháp 垢cấu 故cố 即tức 心tâm 頓đốn 也dã 。 生sanh 多đa 法pháp 廣quảng 事sự 雖tuy 難nan 盡tận 。 但đãn 捨xả 慳san 垢cấu 即tức 名danh 頓đốn 矣hĩ 。 論luận 云vân 相tương 續tục 者giả 。 說thuyết 無vô 休hưu 息tức 捨xả 諸chư 法pháp 中trung 嫉tật 妬đố 意ý 故cố 。 釋thích 曰viết 。 說thuyết 無vô 休hưu 息tức 者giả 說thuyết 相tương 續tục 也dã 。 捨xả 嫉tật 妬đố 意ý 心tâm 相tương 續tục 也dã 。 事sự 難nạn/nan 常thường 俱câu 但đãn 捨xả 妬đố 心tâm 。 即tức 名danh 相tướng 續tục 。 第đệ 三tam 三tam 句cú 量lượng 化hóa 所sở 宜nghi 者giả 。 謂vị 五ngũ 漸tiệm 六lục 次thứ 七thất 句cú 義nghĩa 漸tiệm 次thứ 。 論luận 云vân 漸tiệm 者giả 如như 字tự 句cú 。 次thứ 第đệ 說thuyết 故cố 。 釋thích 曰viết 。 此thử 約ước 教giáo 明minh 。 論luận 云vân 次thứ 者giả 如như 字tự 句cú 次thứ 第đệ 。 義nghĩa 亦diệc 如như 是thị 說thuyết 故cố 。 釋thích 曰viết 此thử 依y 義nghĩa 也dã 。 論luận 云vân 句cú 義nghĩa 漸tiệm 次thứ 者giả 。 說thuyết 同đồng 義nghĩa 法pháp 不bất 說thuyết 不bất 同đồng 義nghĩa 法pháp 故cố 。 釋thích 曰viết 。 此thử 依y 行hành 法pháp 次thứ 第đệ 說thuyết 。 亦diệc 可khả 。 於ư 前tiền 教giáo 及cập 義nghĩa 中trung 說thuyết 同đồng 義nghĩa 法pháp 。 不bất 說thuyết 不bất 同đồng 義nghĩa 法pháp 。 是thị 義nghĩa 云vân 何hà 。 如như 四Tứ 諦Đế 中trung 苦khổ 說thuyết 有hữu 作tác 集tập 。 滅diệt 道đạo 中trung 亦diệc 說thuyết 有hữu 作tác 苦khổ 說thuyết 無vô 作tác 。 集tập 滅diệt 道đạo 中trung 亦diệc 說thuyết 無vô 作tác 。 如như 是thị 一nhất 切thiết 。 不bất 相tương 間gian 雜tạp 。 故cố 曰viết 同đồng 義nghĩa 。 四tứ 有hữu 三tam 句cú 量lượng 物vật 所sở 宜nghi 者giả 。 謂vị 八bát 示thị 九cửu 喜hỷ 十thập 勸khuyến 。 論luận 云vân 。 示thị 者giả 示thị 所sở 應ưng 示thị 等đẳng 故cố 。 釋thích 曰viết 。 如như 小Tiểu 乘Thừa 根căn 應ưng 示thị 小tiểu 等đẳng 。 等đẳng 者giả 。 等đẳng 取thủ 授thọ 所sở 應ưng 授thọ 。 照chiếu 所sở 應ưng 照chiếu 等đẳng 。 論luận 云vân 。 喜hỷ 者giả 喜hỷ 所sở 應ưng 喜hỷ 等đẳng 量lượng 宜nghi 開khai 曉hiểu 。 令linh 歡hoan 喜hỷ 故cố 。 論luận 云vân 。 勸khuyến 者giả 怯khiếp 弱nhược 眾chúng 生sanh 勸khuyến 令linh 勇dũng 猛mãnh 故cố 。 五ngũ 一nhất 句cú 亦diệc 量lượng 自tự 者giả 。 論luận 云vân 具cụ 德đức 者giả 。 現hiện 智trí 比tỉ 知tri 阿a 含hàm 所sở 證chứng 具cụ 說thuyết 故cố 。 釋thích 曰viết 。 現hiện 比tỉ 一nhất 對đối 情tình 意ý 分phân 別biệt 教giáo 證chứng 一nhất 對đối 約ước 境cảnh 分phân 別biệt 。 備bị 此thử 四tứ 種chủng 能năng 說thuyết 之chi 德đức 。 故cố 云vân 具cụ 德đức 。 六lục 有hữu 四tứ 句cú 。 明minh 具cụ 說thuyết 能năng 順thuận 益ích 。 謂vị 十thập 二nhị 不bất 毀hủy 至chí 第đệ 十thập 五ngũ 。 論luận 云vân 不bất 毀hủy 者giả 。 隨tùy 順thuận 善thiện 道đạo 說thuyết 故cố 。 釋thích 曰viết 。 說thuyết 能năng 隨tùy 順thuận 出xuất 世thế 之chi 道đạo 。 論luận 云vân 不bất 亂loạn 者giả 。 不bất 動động 不bất 雜tạp 正chánh 入nhập 非phi 稠trù 林lâm 故cố 。 釋thích 曰viết 。 此thử 明minh 說thuyết 能năng 順thuận 理lý 。 不bất 動động 者giả 言ngôn 不bất 太thái 淺thiển 。 太thái 淺thiển 失thất 理lý 名danh 之chi 為vi 動động 。 不bất 雜tạp 者giả 說thuyết 不bất 太thái 深thâm 不bất 雜tạp 深thâm 隱ẩn 。 言ngôn 正chánh 入nhập 者giả 顯hiển 前tiền 不bất 動động 。 言ngôn 能năng 顯hiển 理lý 令linh 人nhân 正chánh 入nhập 。 非phi 稠trù 林lâm 者giả 。 顯hiển 前tiền 不bất 雜tạp 語ngữ 不bất 深thâm 隱ẩn 不bất 如như 稠trù 林lâm 難nan 見kiến 知tri 故cố 。 論luận 云vân 如như 法Pháp 者giả 。 具cụ 說thuyết 四Tứ 聖Thánh 諦Đế 故cố 。 釋thích 曰viết 。 謂vị 說thuyết 稱xưng 於ư 四Tứ 諦Đế 法pháp 相tướng 。 能năng 令linh 人nhân 知tri 苦khổ 斷đoạn 集tập 。 證chứng 滅diệt 修tu 道Đạo 故cố 。 論luận 云vân 隨tùy 眾chúng 者giả 。 於ư 四tứ 眾chúng 八bát 部bộ 。 隨tùy 所sở 應ưng 聞văn 。 而nhi 為vi 說thuyết 法Pháp 故cố 。 釋thích 曰viết 。 此thử 明minh 說thuyết 順thuận 於ư 人nhân 故cố 。 論luận 總tổng 結kết 云vân 如như 是thị 十thập 五ngũ 種chủng 相tương/tướng 菩Bồ 薩Tát 隨tùy 順thuận 。 利lợi 益ích 他tha 說thuyết 一nhất 切thiết 法pháp 故cố 。 後hậu 之chi 五ngũ 種chủng 是thị 。 清thanh 淨tịnh 說thuyết 者giả 。 謂vị 十thập 六lục 慈từ 心tâm 下hạ 是thị 。 論luận 云vân 慈từ 心tâm 者giả 。 於ư 怨oán 眾chúng 生sanh 起khởi 慈từ 心tâm 說thuyết 法Pháp 故cố 。 釋thích 曰viết 。 怨oán 多đa 嗔sân 故cố 。 論luận 云vân 安an 隱ẩn 心tâm 者giả 。 於ư 惡ác 行hành 眾chúng 生sanh 中trung 。 起khởi 利lợi 益ích 心tâm 說thuyết 法Pháp 故cố 。 釋thích 曰viết 。 惡ác 行hành 必tất 當đương 受thọ 大đại 苦khổ 故cố 。 論luận 云vân 憐lân 愍mẫn 心tâm 者giả 。 於ư 受thọ 苦khổ 樂lạc 放phóng 逸dật 眾chúng 生sanh 中trung 。 起khởi 憐lân 愍mẫn 利lợi 樂lạc 心tâm 說thuyết 法Pháp 故cố 。 釋thích 曰viết 。 於ư 受thọ 苦khổ 者giả 愍mẫn 其kỳ 現hiện 苦khổ 。 於ư 受thọ 樂lạc 放phóng 逸dật 者giả 。 愍mẫn 其kỳ 當đương 苦khổ 。 論luận 云vân 不bất 著trước 名danh 聞văn 利lợi 養dưỡng 者giả 。 心tâm 不bất 希hy 望vọng 常thường 行hành 遠viễn 離ly 故cố 。 釋thích 曰viết 。 未vị 得đắc 不bất 悕hy 。 已dĩ 得đắc 能năng 離ly 故cố 。 論luận 云vân 。 不bất 自tự 讚tán 毀hủy 他tha 者giả 。 離ly 我ngã 慢mạn 嫉tật 妬đố 隨tùy 煩phiền 惱não 。 為vì 眾chúng 生sanh 說thuyết 法Pháp 故cố 。 釋thích 曰viết 。 隨tùy 緣duyên 現hiện 起khởi 名danh 隨tùy 煩phiền 惱não 。 以dĩ 離ly 我ngã 慢mạn 故cố 不bất 自tự 讚tán 。 以dĩ 離ly 嫉tật 妬đố 故cố 不bất 毀hủy 他tha 。 論luận 結kết 云vân 如như 是thị 五ngũ 種chủng 。 相tương/tướng 菩Bồ 薩Tát 自tự 心tâm 清thanh 淨tịnh 故cố 。 論luận 又hựu 總tổng 結kết 云vân 。 具cụ 此thử 二nhị 十thập 事sự 。 能năng 作tác 法Pháp 師sư 。 是thị 名danh 住trụ 大đại 法Pháp 師sư 。 深thâm 妙diệu 義nghĩa 中trung 。 疏sớ/sơ 涅Niết 槃Bàn 具cụ 七thất 善thiện 知tri 下hạ 。 二nhị 引dẫn 他tha 文văn 。 此thử 中trung 有hữu 三tam 。 一nhất 引dẫn 涅Niết 槃Bàn 。 先tiên 雖tuy 廣quảng 引dẫn 今kim 略lược 列liệt 名danh 。 一nhất 知tri 法pháp 。 二nhị 知tri 義nghĩa 。 三tam 知tri 時thời 。 四tứ 知tri 足túc 。 五ngũ 知tri 自tự 。 六lục 知tri 眾chúng 。 七thất 知tri 尊tôn 卑ty 。 二nhị 慈Từ 氏Thị 下hạ 引dẫn 瑜du 伽già 論luận 二nhị 十thập 者giả 。 一nhất 善thiện 知tri 法pháp 義nghĩa 即tức 攝nhiếp 三tam 事sự 。 一nhất 漸tiệm 。 二nhị 次thứ 三tam 句cú 義nghĩa 漸tiệm 次thứ 。 第đệ 二nhị 能năng 廣quảng 宣tuyên 說thuyết 攝nhiếp 二nhị 。 即tức 頓đốn 及cập 具cụ 德đức 。 第đệ 三tam 處xứ 眾chúng 無vô 畏úy 。 即tức 隨tùy 眾chúng 。 第đệ 四tứ 無vô 斷đoạn 辯biện 才tài 。 即tức 相tương 續tục 。 第đệ 五ngũ 方phương 便tiện 善thiện 巧xảo 攝nhiếp 三tam 。 謂vị 一nhất 知tri 時thời 。 二nhị 示thị 。 三tam 喜hỷ 。 第đệ 六lục 法Pháp 隨tùy 法Pháp 行hành 攝nhiếp 二nhị 。 即tức 如như 法Pháp 及cập 安an 隱ẩn 心tâm 。 第đệ 七thất 威uy 儀nghi 具cụ 足túc 即tức 正chánh 意ý 。 第đệ 八bát 勇dũng 猛mãnh 精tinh 進tấn 。 即tức 攝nhiếp 二nhị 義nghĩa 。 謂vị 勸khuyến 及cập 憐lân 愍mẫn 。 第đệ 九cửu 身thân 心tâm 無vô 倦quyện 。 攝nhiếp 於ư 三tam 德đức 。 一nhất 不bất 毀hủy 。 二nhị 不bất 亂loạn 。 三tam 慈từ 心tâm 。 第đệ 十thập 成thành 就tựu 忍nhẫn 力lực 。 即tức 攝nhiếp 二nhị 德đức 。 一nhất 不bất 著trước 名danh 聞văn 利lợi 養dưỡng 。 二nhị 不bất 自tự 讚tán 毀hủy 他tha 故cố 。 諸chư 經kinh 論luận 開khai 合hợp 不bất 同đồng 。 大đại 旨chỉ 無vô 別biệt 。
疏sớ/sơ 。 三tam 會hội 之chi 亦diệc 同đồng 下hạ 。 會hội 瑜du 伽già 同đồng 上thượng 二nhị 文văn 。 一nhất 會hội 七thất 善thiện 知tri 。 謂vị 一nhất 善thiện 知tri 法pháp 義nghĩa 即tức 是thị 初sơ 二nhị 。 二nhị 具cụ 上thượng 二nhị 義nghĩa 故cố 能năng 廣quảng 說thuyết 。 三tam 處xứ 眾chúng 無vô 畏úy 即tức 知tri 眾chúng 。 四tứ 辯biện 才tài 無vô 斷đoạn 即tức 知tri 時thời 。 五ngũ 善thiện 巧xảo 方phương 便tiện 。 即tức 知tri 尊tôn 卑ty 。 六lục 法Pháp 隨tùy 法Pháp 行hành 即tức 知tri 自tự 。 七thất 威uy 儀nghi 具cụ 足túc 。 亦diệc 知tri 尊tôn 卑ty 。 八bát 勇dũng 猛mãnh 精tinh 進tấn 。 即tức 是thị 知tri 足túc 。 九cửu 身thân 心tâm 無vô 倦quyện 。 十thập 成thành 就tựu 忍nhẫn 力lực 。 皆giai 由do 具cụ 上thượng 七thất 故cố 。
大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 隨Tùy 疏Sớ/sơ 演Diễn 義Nghĩa 鈔Sao 卷quyển 第đệ 七thất 十thập 一nhất
Đại Phương Quảng Phật Hoa Nghiêm Kinh Tùy Sớ/sơ Diễn Nghĩa Sao ♦ Hết quyển 71
❖
Phiên âm: 24/3/2016 ◊ Cập nhật: 24/3/2016