大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 隨Tùy 疏Sớ/sơ 演Diễn 義Nghĩa 鈔Sao 卷quyển 第đệ 六lục 十thập 六lục
Đại Phương Quảng Phật Hoa Nghiêm Kinh Tùy Sớ/sơ Diễn Nghĩa Sao ♦ Quyển 66
唐đường 清thanh 涼lương 山sơn 大đại 華hoa 嚴nghiêm 寺tự 沙Sa 門Môn 澄trừng 觀quán 述thuật
疏sớ/sơ 。 第đệ 二nhị 本bổn 末mạt 依y 持trì 門môn 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 六lục 。 一nhất 標tiêu 門môn 分phân 齊tề 。 即tức 八bát 門môn 半bán 。 二nhị 緣duyên 相tương/tướng 下hạ 假giả 問vấn 徵trưng 起khởi 。 三tam 論luận 云vân 隨tùy 順thuận 下hạ 。 引dẫn 論luận 正chánh 答đáp 全toàn 同đồng 涅Niết 槃Bàn 十thập 二nhị 。 佛Phật 答đáp 文Văn 殊Thù 義nghĩa 已dĩ 見kiến 玄huyền 文văn 。 四tứ 俗tục 為vi 真chân 詮thuyên 下hạ 。
疏sớ/sơ 。 釋thích 論luận 意ý 。 五ngũ 中trung 論luận 云vân 下hạ 。 引dẫn 他tha 論luận 證chứng 。 即tức 四Tứ 諦Đế 品phẩm 亦diệc 見kiến 上thượng 文văn 。 六lục 此thử 觀quán 有hữu 六lục 下hạ 。 依y 總tổng 開khai 別biệt 。 謂vị 於ư 世thế 諦đế 八bát 門môn 半bán 中trung 為vi 六lục 觀quán 故cố 。 於ư 中trung 有hữu 三tam 。 初sơ 列liệt 釋thích 。 二nhị 料liệu 揀giản 三tam 別biệt 釋thích 初sơ 門môn 。 今kim 初sơ 一nhất 一nhất 觀quán 中trung 文văn 皆giai 有hữu 二nhị 觀quán 字tự 。 已dĩ 上thượng 依y 論luận 標tiêu 名danh 。 觀quán 字tự 向hướng 下hạ 是thị 疏sớ/sơ 辨biện 意ý 。 因nhân 有hữu 自tự 他tha 故cố 須tu 二nhị 門môn 。 即tức 染nhiễm 依y 止chỉ 名danh 為vi 他tha 因nhân 。 第đệ 二nhị 因nhân 觀quán 名danh 為vi 自tự 因nhân 。 染nhiễm 有hữu 四tứ 句cú 故cố 攝nhiếp 三tam 門môn 。 他tha 因nhân 即tức 第đệ 三tam 自tự 業nghiệp 助trợ 成thành 。 自tự 因nhân 即tức 第đệ 四tứ 。 不bất 相tương 捨xả 離ly 故cố 。 皆giai 染nhiễm 因nhân 。 攝nhiếp 過quá 即tức 第đệ 五ngũ 三tam 道đạo 不bất 斷đoạn 門môn 。 謂vị 惑hoặc 業nghiệp 苦khổ 惑hoặc 業nghiệp 是thị 集tập 故cố 。 護hộ 過quá 即tức 第đệ 六lục 三tam 際tế 輪luân 迴hồi 門môn 。 說thuyết 此thử 能năng 除trừ 外ngoại 道đạo 三tam 過quá 。 三tam 過quá 如như 下hạ 。 不bất 厭yếm 厭yếm 觀quán 即tức 第đệ 七thất 三tam 苦khổ 集tập 成thành 門môn 。 凡phàm 小tiểu 不bất 厭yếm 菩Bồ 薩Tát 厭yếm 故cố 。 深thâm 觀quán 即tức 後hậu 三tam 門môn 。 四tứ 句cú 求cầu 生sanh 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 無vô 生sanh 而nhi 生sanh 故cố 曰viết 深thâm 觀quán 。 豈khởi 同đồng 情tình 取thủ 。
疏sớ/sơ 。 六lục 中trung 初sơ 二nhị 下hạ 第đệ 二nhị 料liệu 揀giản 攝nhiếp 六lục 為vi 四tứ 。 初sơ 二nhị 染nhiễm 相tướng 者giả 。 一nhất 即tức 能năng 依y 所sở 依y 。 二nhị 即tức 自tự 因nhân 他tha 因nhân 皆giai 迷mê 染nhiễm 相tướng 。 下hạ 三tam 可khả 知tri 。
疏sớ/sơ 。 今kim 此thử 半bán 門môn 下hạ 。 第đệ 三tam 別biệt 釋thích 中trung 二nhị 。 初sơ 出xuất 論luận 意ý 。 後hậu 科khoa 文văn 。 今kim 初sơ 觀quán 因nhân 緣duyên 有hữu 分phân 為vi 染nhiễm 者giả 。 此thử 論luận 自tự 釋thích 何hà 者giả 是thị 染nhiễm 分phần/phân 。 分phần/phân 即tức 支chi 義nghĩa 。 從tùng 而nhi 此thử 染nhiễm 下hạ 釋thích 染nhiễm 依y 止chỉ 。 此thử 即tức 論luận 主chủ 生sanh 起khởi 之chi 文văn 。 而nhi 論luận 但đãn 云vân 因nhân 緣duyên 有hữu 分phần/phân 依y 止chỉ 一nhất 心tâm 。 疏sớ/sơ 開khai 釋thích 之chi 。 次thứ 論luận 云vân 。 此thử 是thị 二nhị 諦đế 差sai 別biệt 者giả 。 是thị 論luận 解giải 經kinh 。 具cụ 云vân 此thử 是thị 二nhị 諦đế 差sai 別biệt 。 一nhất 心tâm 雜tạp 染nhiễm 和hòa 合hợp 因nhân 緣duyên 集tập 觀quán 。 疏sớ/sơ 文văn 略lược 耳nhĩ 。 從tùng 以dĩ 純thuần 真chân 不bất 生sanh 下hạ 。 疏sớ/sơ 釋thích 。 疏sớ/sơ 後hậu 釋thích 中trung 論luận 無vô 別biệt 釋thích 下hạ 。 疏sớ/sơ 文văn 分phần/phân 三tam 。 初sơ 略lược 彈đàn 古cổ 釋thích 二nhị 。 今kim 謂vị 說thuyết 主chủ 下hạ 標tiêu 示thị 正chánh 義nghĩa 。 三tam 是thị 以dĩ 此thử 門môn 下hạ 總tổng 顯hiển 包bao 含hàm 。 於ư 中trung 三tam 。 初sơ 約ước 體thể 攝nhiếp 二nhị 。 二nhị 約ước 義nghĩa 攝nhiếp 五ngũ 。 三tam 約ước 時thời 攝nhiếp 六lục 。 今kim 初sơ 一nhất 自tự 性tánh 緣duyên 起khởi 者giả 。 即tức 二nhị 取thủ 習tập 氣khí 。 二nhị 愛ái 非phi 愛ái 緣duyên 起khởi 。 即tức 諸chư 業nghiệp 習tập 氣khí 。 全toàn 同đồng 唯duy 識thức 由do 諸chư 業nghiệp 習tập 氣khí 二nhị 取thủ 習tập 氣khí 俱câu 前tiền 異dị 熟thục 既ký 盡tận 復phục 生sanh 餘dư 異dị 熟thục 也dã 。
疏sớ/sơ 。 二nhị 含hàm 俱câu 舍xá 下hạ 。 即tức 第đệ 二nhị 約ước 義nghĩa 攝nhiếp 五ngũ 。 於ư 中trung 有hữu 三tam 。 初sơ 標tiêu 列liệt 標tiêu 列liệt 唯duy 四tứ 。 何hà 言ngôn 攝nhiếp 五ngũ 。 下hạ 有hữu 例lệ 釋thích 同đồng 時thời 同đồng 體thể 義nghĩa 故cố 。 二nhị 後hậu 三tam 下hạ 指chỉ 三tam 在tại 後hậu 三tam 。 此thử 中trung 正chánh 當đương 第đệ 一nhất 下hạ 。 別biệt 釋thích 剎sát 那na 即tức 消tiêu 經kinh 文văn 。 於ư 中trung 有hữu 三tam 。 初sơ 別biệt 釋thích 。 二nhị 總tổng 結kết 。 三tam 例lệ 釋thích 同đồng 體thể 。 今kim 初sơ 疏sớ/sơ 故cố 今kim 不bất 必tất 依y 次thứ 者giả 。 初sơ 即tức 識thức 支chi 。 二nhị 是thị 行hành 支chi 。 三tam 方phương 無vô 明minh 故cố 不bất 依y 次thứ 。 而nhi 俱câu 舍xá 具cụ 有hữu 十thập 二nhị 。 下hạ 云vân 。 癡si 是thị 無vô 明minh 思tư 即tức 是thị 行hành 。 猶do 依y 次thứ 第đệ 況huống 不bất 依y 次thứ 。 非phi 一nhất 剎sát 那na 。
疏sớ/sơ 。 謂vị 行hành 此thử 貪tham 事sự 必tất 依y 心tâm 起khởi 下hạ 。 識thức 支chi 然nhiên 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 依y 心tâm 起khởi 是thị 大Đại 乘Thừa 義nghĩa 。 即tức 八bát 識thức 心tâm 。 復phục 了liễu 別biệt 下hạ 即tức 俱câu 舍xá 意ý 。 於ư 諸chư 境cảnh 界giới 。 了liễu 別biệt 名danh 識thức 。
疏sớ/sơ 。 不bất 生sanh 五ngũ 識thức 唯duy 名danh 十thập 界giới 等đẳng 者giả 。 十thập 界giới 即tức 五ngũ 根căn 五ngũ 境cảnh 。 以dĩ 十thập 八bát 界giới 根căn 識thức 別biệt 故cố 。 若nhược 明minh 十thập 二nhị 處xứ 攝nhiếp 識thức 在tại 根căn 。 故cố 云vân 五ngũ 識thức 依y 生sanh 乃nãi 名danh 十thập 處xứ 五ngũ 根căn 加gia 意ý 故cố 云vân 六lục 處xứ 。 大Đại 乘Thừa 意ý 根căn 異dị 識thức 支chi 故cố 。 俱câu 舍xá 小Tiểu 乘Thừa 即tức 第đệ 六lục 識thức 。 是thị 識thức 支chi 體thể 故cố 。 云vân 住trụ 名danh 色sắc 根căn 。 說thuyết 為vi 六lục 處xứ 。 彼bỉ 疏sớ/sơ 釋thích 云vân 。 眼nhãn 等đẳng 五ngũ 識thức 住trụ 名danh 色sắc 根căn 故cố 。 說thuyết 五ngũ 根căn 以dĩ 名danh 六lục 處xứ 。 雖tuy 即tức 勝thắng 是thị 五ngũ 六lục 處xứ 攝nhiếp 故cố 。
疏sớ/sơ 。 貪tham 必tất 對đối 境cảnh 者giả 。 釋thích 觸xúc 也dã 。 論luận 云vân 。 六lục 處xứ 對đối 餘dư 和hòa 合hợp 是thị 觸xúc 。 釋thích 云vân 。 餘dư 謂vị 識thức 境cảnh 。 釋thích 取thủ 順thuận 經Kinh 云vân 是thị 欲dục 取thủ 。 若nhược 俱câu 舍xá 云vân 。 與dữ 此thử 相tương 應ứng 諸chư 纏triền 名danh 取thủ 。 彼bỉ 疏sớ/sơ 釋thích 云vân 。 即tức 無vô 慚tàm 無vô 愧quý 。 惛hôn 沈trầm 掉trạo 舉cử 等đẳng 。 與dữ 貪tham 相tương 應ứng 也dã 。 釋thích 有hữu 順thuận 經Kinh 云vân 諸chư 支chi 生sanh 。 若nhược 俱câu 舍xá 云vân 所sở 起khởi 身thân 語ngữ 二nhị 業nghiệp 名danh 有hữu 。 老lão 壞hoại 為vi 死tử 。 全toàn 同đồng 論luận 文văn 。 剎sát 那na 滅diệt 故cố 是thị 彼bỉ 疏sớ/sơ 釋thích 。
疏sớ/sơ 。 此thử 若nhược 不bất 斷đoạn 則tắc 名danh 連liên 縛phược 下hạ 。 第đệ 二nhị 略lược 釋thích 餘dư 三tam 緣duyên 起khởi 。 論luận 云vân 連liên 縛phược 者giả 。 如như 品phẩm 類loại 足túc 論luận 。 謂vị 遍biến 有hữu 為vi 十thập 二nhị 支chi 位vị 。 所sở 有hữu 五ngũ 蘊uẩn 。 皆giai 分phần/phân 位vị 攝nhiếp 。 即tức 此thử 懸huyền 遠viễn 相tương 續tục 無vô 始thỉ 說thuyết 為vi 遠viễn 續tục 。 上thượng 皆giai 論luận 文văn 。 釋thích 曰viết 。 連liên 縛phược 要yếu 因nhân 果quả 無vô 間gian 相tương 連liên 起khởi 也dã 。 若nhược 情tình 非phi 情tình 皆giai 有hữu 生sanh 滅diệt 。 念niệm 念niệm 相tương 續tục 故cố 。 剎sát 那na 連liên 縛phược 遍biến 。 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 。 云vân 謂vị 遍biến 有hữu 為vi 分phần/phân 位vị 。 緣duyên 起khởi 要yếu 約ước 順thuận 生sanh 受thọ 業nghiệp 及cập 不bất 定định 業nghiệp 。 三tam 世thế 十thập 二nhị 支chi 五ngũ 蘊uẩn 分phần/phân 位vị 。 若nhược 遠viễn 續tục 者giả 。 即tức 前tiền 分phần/phân 位vị 遠viễn 相tương 續tục 耳nhĩ 。 故cố 論luận 云vân 。 即tức 此thử 相tương 續tục 順thuận 正chánh 理lý 論luận 云vân 。 遠viễn 續tục 緣duyên 起khởi 。 謂vị 前tiền 後hậu 際tế 有hữu 順thuận 後hậu 受thọ 業nghiệp 及cập 不bất 定định 業nghiệp 。 無vô 始thỉ 流lưu 轉chuyển 。 如như 說thuyết 無vô 明minh 有hữu 愛ái 本bổn 際tế 不bất 可khả 知tri 等đẳng 。 連liên 縛phược 緣duyên 起khởi 。 取thủ 相tương/tướng 隣lân 接tiếp 相tương/tướng 繫hệ 不bất 斷đoạn 。 彼bỉ 疏sớ/sơ 云vân 。 遠viễn 續tục 唯duy 隔cách 越việt 。 連liên 縛phược 唯duy 無vô 間gian 。 遠viễn 續tục 唯duy 異dị 熟thục 因nhân 。 若nhược 兼kiêm 無vô 情tình 亦diệc 同đồng 類loại 因nhân 。 連liên 縛phược 定định 非phi 異dị 熟thục 。 異dị 熟thục 因nhân 非phi 連liên 縛phược 。 故cố 通thông 同đồng 類loại 遍biến 行hành 能năng 作tác 。 除trừ 相tương 應ứng 俱câu 有hữu 此thử 二nhị 。 非phi 前tiền 後hậu 故cố 。
疏sớ/sơ 。 大đại 小tiểu 理lý 通thông 者giả 。 第đệ 二nhị 總tổng 結kết 亦diệc 是thị 釋thích 妨phương 難nạn/nan 。 謂vị 有hữu 問vấn 言ngôn 。 今kim 釋thích 一Nhất 乘Thừa 唯duy 一nhất 心tâm 法pháp 。 何hà 以dĩ 引dẫn 俱câu 舍xá 為vi 證chứng 。 故cố 為vi 此thử 答đáp 。 一nhất 心tâm 之chi 義nghĩa 小Tiểu 乘Thừa 立lập 六lục 大đại 有hữu 八bát 等đẳng 。 則tắc 有hữu 不bất 同đồng 。 若nhược 一nhất 剎sát 那na 具cụ 十thập 二nhị 支chi 。 則tắc 大đại 小tiểu 皆giai 具cụ 。 疏sớ/sơ 非phi 聖thánh 教giáo 量lượng 等đẳng 者giả 。 結kết 示thị 令linh 信tín 也dã 。 自tự 古cổ 不bất 為vi 此thử 釋thích 。 今kim 總tổng 約ước 一nhất 念niệm 具cụ 十thập 二nhị 。 故cố 以dĩ 聖thánh 教giáo 量lượng 證chứng 非phi 臆ức 說thuyết 矣hĩ 。 言ngôn 論luận 主chủ 不bất 釋thích 殆đãi 似tự 疎sơ 遺di 者giả 。 論luận 主chủ 造tạo 俱câu 舍xá 論luận 。 非phi 是thị 不bất 知tri 。 將tương 為vi 易dị 解giải 故cố 不bất 解giải 釋thích 。 由do 論luận 不bất 釋thích 令linh 後hậu 誤ngộ 解giải 。 即tức 似tự 疎sơ 遺di 。 殆đãi 者giả 近cận 也dã 。 近cận 似tự 之chi 言ngôn 顯hiển 非phi 失thất 矣hĩ 。
疏sớ/sơ 。 此thử 文văn 正chánh 辨biện 下hạ 。 第đệ 三tam 例lệ 釋thích 。 同đồng 時thời 同đồng 體thể 可khả 知tri 。
疏sớ/sơ 。 以dĩ 此thử 十thập 二nhị 有hữu 支chi 下hạ 。 第đệ 三tam 約ước 時thời 攝nhiếp 六lục 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 先tiên 廣quảng 釋thích 五ngũ 世thế 。 後hậu 二nhị 依y 三tam 世thế 下hạ 略lược 例lệ 餘dư 五ngũ 。 前tiền 中trung 先tiên 正chánh 明minh 。 後hậu 通thông 妨phương 。 今kim 初sơ 即tức 涅Niết 槃Bàn 三tam 十thập 七thất 意ý 。 南nam 經kinh 三tam 十thập 四tứ 迦Ca 葉Diếp 問vấn 觀quán 業nghiệp 苦khổ 。 如Như 來Lai 釋thích 之chi 。 經Kinh 云vân 。 智trí 者giả 復phục 觀quán 。 煩phiền 惱não 因nhân 緣duyên 。 生sanh 於ư 煩phiền 惱não 。 業nghiệp 因nhân 緣duyên 故cố 。 亦diệc 生sanh 煩phiền 惱não 。 煩phiền 惱não 因nhân 緣duyên 。 復phục 生sanh 於ư 業nghiệp 。 業nghiệp 因nhân 緣duyên 故cố 生sanh 苦khổ 。 苦khổ 因nhân 緣duyên 故cố 生sanh 於ư 煩phiền 惱não 。 煩phiền 惱não 因nhân 緣duyên 故cố 生sanh 有hữu 支chi 。 有hữu 因nhân 緣duyên 生sanh 苦khổ 。 有hữu 因nhân 緣duyên 生sanh 有hữu 。 有hữu 因nhân 緣duyên 生sanh 業nghiệp 。 業nghiệp 因nhân 緣duyên 生sanh 煩phiền 惱não 。 煩phiền 惱não 因nhân 緣duyên 生sanh 苦khổ 。 苦khổ 因nhân 緣duyên 生sanh 苦khổ 。 善thiện 男nam 子tử 智trí 者giả 若nhược 能năng 作tác 如như 是thị 觀quán 。 當đương 知tri 是thị 人nhân 。 能năng 觀quán 業nghiệp 苦khổ 。 遠viễn 公công 釋thích 云vân 。 此thử 就tựu 五ngũ 世thế 以dĩ 明minh 因nhân 緣duyên 。 謂vị 過quá 去khứ 過quá 去khứ 有hữu 其kỳ 二nhị 支chi 。 煩phiền 惱não 因nhân 緣duyên 。 生sanh 煩phiền 惱não 者giả 。 從tùng 彼bỉ 過quá 去khứ 過quá 去khứ 煩phiền 惱não 。 生sanh 於ư 過quá 去khứ 無vô 明minh 也dã 。 業nghiệp 因nhân 緣duyên 故cố 。 亦diệc 生sanh 煩phiền 惱não 者giả 。 從tùng 彼bỉ 過quá 去khứ 過quá 去khứ 業nghiệp 行hành 。 生sanh 於ư 次thứ 過quá 去khứ 無vô 明minh 。 其kỳ 次thứ 過quá 去khứ 亦diệc 立lập 二nhị 支chi 。 煩phiền 惱não 因nhân 緣duyên 。 復phục 生sanh 於ư 業nghiệp 者giả 。 過quá 去khứ 無vô 明minh 生sanh 於ư 行hành 支chi 。 業nghiệp 生sanh 苦khổ 者giả 。 謂vị 從tùng 前tiền 行hành 生sanh 現hiện 識thức 支chi 。 現hiện 在tại 世thế 中trung 。 立lập 其kỳ 四tứ 支chi 。 言ngôn 苦khổ 因nhân 緣duyên 生sanh 煩phiền 惱não 者giả 。 謂vị 於ư 現hiện 在tại 五ngũ 果quả 起khởi 於ư 愛ái 取thủ 。 煩phiền 惱não 因nhân 緣duyên 。 生sanh 於ư 有hữu 者giả 。 從tùng 現hiện 愛ái 取thủ 起khởi 現hiện 有hữu 支chi 。 有hữu 因nhân 緣duyên 生sanh 苦khổ 者giả 。 從tùng 現hiện 有hữu 支chi 生sanh 未vị 來lai 生sanh 老lão 死tử 支chi 。 有hữu 因nhân 緣duyên 生sanh 有hữu 者giả 。 從tùng 現hiện 有hữu 支chi 生sanh 未vị 來lai 有hữu 。 現hiện 在tại 世thế 中trung 。 善thiện 惡ác 二nhị 業nghiệp 為vi 同đồng 類loại 因nhân 。 生sanh 未vị 來lai 善thiện 惡ác 業nghiệp 故cố 。 其kỳ 次thứ 未vị 來lai 出xuất 於ư 三tam 支chi 。 有hữu 因nhân 緣duyên 生sanh 業nghiệp 者giả 。 未vị 來lai 業nghiệp 行hành 前tiền 後hậu 相tương 生sanh 。 言ngôn 業nghiệp 因nhân 緣duyên 生sanh 煩phiền 惱não 者giả 。 從tùng 未vị 來lai 世thế 所sở 造tạo 業nghiệp 。 起khởi 未vị 來lai 世thế 潤nhuận 生sanh 煩phiền 惱não 。 煩phiền 惱não 因nhân 緣duyên 生sanh 苦khổ 者giả 。 從tùng 未vị 來lai 世thế 潤nhuận 生sanh 煩phiền 惱não 。 生sanh 於ư 未vị 來lai 。 未vị 來lai 生sanh 支chi 未vị 來lai 。 未vị 來lai 唯duy 立lập 一nhất 支chi 。 苦khổ 因nhân 緣duyên 生sanh 苦khổ 者giả 。 從tùng 彼bỉ 未vị 來lai 未vị 來lai 生sanh 支chi 。 生sanh 彼bỉ 世thế 老lão 死tử 支chi 也dã 。 釋thích 曰viết 。 上thượng 以dĩ 疏sớ/sơ 文văn 對đối 此thử 經Kinh 。 釋thích 於ư 義nghĩa 可khả 了liễu 。 但đãn 疏sớ/sơ 文văn 稍sảo 略lược 耳nhĩ 。 疏sớ/sơ 此thử 依y 三tam 世thế 下hạ 。 第đệ 二nhị 釋thích 妨phương 。 謂vị 有hữu 問vấn 言ngôn 。 若nhược 過quá 去khứ 無vô 明minh 更cánh 依y 過quá 去khứ 。 則tắc 前tiền 無vô 始thỉ 未vị 來lai 老lão 死tử 。 更cánh 生sanh 未vị 來lai 老lão 死tử 之chi 果quả 。 則tắc 未vị 來lai 無vô 窮cùng 則tắc 無vô 明minh 非phi 無vô 因nhân 。 老lão 死tử 非phi 無vô 果quả 。 有hữu 無vô 窮cùng 過quá 故cố 。 今kim 答đáp 云vân 。 今kim 依y 推thôi 過quá 去khứ 無vô 明minh 。 非phi 自tự 然nhiên 生sanh 。 復phục 因nhân 宿túc 習tập 未vị 來lai 不bất 得đắc 對đối 治trị 。 則tắc 苦khổ 果quả 無vô 窮cùng 。 因nhân 果quả 相tương/tướng 關quan 故cố 有hữu 五ngũ 世thế 。 五ngũ 世thế 之chi 外ngoại 更cánh 不bất 關quan 涉thiệp 。 故cố 非phi 無vô 窮cùng 。 若nhược 約ước 三tam 世thế 輪luân 環hoàn 無vô 無vô 窮cùng 過quá 。
疏sớ/sơ 。 二nhị 約ước 大đại 悲bi 隨tùy 順thuận 下hạ 。 此thử 文văn 有hữu 六lục 。 一nhất 標tiêu 觀quán 名danh 故cố 。 論luận 徵trưng 云vân 。 云vân 何hà 餘dư 處xứ 求cầu 解giải 脫thoát 耶da 。 二nhị 謂vị 凡phàm 夫phu 愚ngu 癡si 。 下hạ 引dẫn 論luận 釋thích 相tương/tướng 。 三tam 經kinh 明minh 唯duy 是thị 下hạ 。 以dĩ 論luận 意ý 引dẫn 經kinh 。 而nhi 為vi 對đối 治trị 我ngã 我ngã 等đẳng 中trung 求cầu 為vi 非phi 。 於ư 心tâm 等đẳng 求cầu 為vi 是thị 。 四tứ 亦diệc 同đồng 淨tịnh 名danh 下hạ 引dẫn 例lệ 為vi 釋thích 。 即tức 問vấn 疾tật 品phẩm 因nhân 問vấn 空không 室thất 之chi 由do 。 尋tầm 末mạt 歸quy 本bổn 有hữu 三tam 重trùng 問vấn 答đáp 。 一nhất 問vấn 空không 當đương 於ư 何hà 求cầu 。
答đáp 曰viết 。
當đương 於ư 六lục 十thập 二nhị 見kiến 中trung 求cầu 。 又hựu 問vấn 六lục 十thập 二nhị 見kiến 。 當đương 於ư 何hà 求cầu 。
答đáp 曰viết 。
當đương 於ư 諸chư 佛Phật 解giải 脫thoát 中trung 求cầu 。 又hựu 問vấn 諸chư 佛Phật 解giải 脫thoát 。 當đương 於ư 何hà 求cầu 。
答đáp 曰viết 。
當đương 於ư 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 心tâm 行hành 中trung 求cầu 。 然nhiên 尋tầm 古cổ 釋thích 略lược 有hữu 三tam 意ý 。 第đệ 一nhất 意ý 云vân 。 執chấp 見kiến 乖quai 空không 則tắc 顯hiển 空không 非phi 是thị 。 見kiến 佛Phật 解giải 脫thoát 中trung 無vô 見kiến 。 則tắc 知tri 見kiến 非phi 解giải 脫thoát 。 眾chúng 生sanh 心tâm 中trung 。 無vô 佛Phật 解giải 脫thoát 。 當đương 知tri 諸chư 佛Phật 解giải 脫thoát 中trung 。 則tắc 非phi 眾chúng 生sanh 親thân 契khế 空không 矣hĩ 。 即tức 生sanh 公công 意ý 。 二nhị 云vân 。 空không 智trí 因nhân 於ư 見kiến 生sanh 。 則tắc 空không 智trí 無vô 性tánh 無vô 性tánh 故cố 智trí 空không 。 諸chư 佛Phật 解giải 脫thoát 。 而nhi 非phi 有hữu 邪tà 因nhân 。 正chánh 生sanh 邪tà 亦diệc 空không 矣hĩ 。 諸chư 佛Phật 解giải 脫thoát 。 因nhân 悟ngộ 眾chúng 生sanh 心tâm 行hành 。 則tắc 解giải 脫thoát 空không 矣hĩ 。 三tam 者giả 約ước 其kỳ 空không 體thể 無vô 二nhị 。 所sở 以dĩ 互hỗ 求cầu 理lý 無vô 不bất 遍biến 。 此thử 意ý 近cận 於ư 今kim 經kinh 。 今kim 經kinh 正chánh 明minh 於ư 真chân 妄vọng 心tâm 求cầu 。 見kiến 妄vọng 性tánh 空không 悟ngộ 本bổn 真chân 體thể 。 如như 下hạ 當đương 釋thích 。 疏sớ/sơ 言ngôn 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 此thử 云vân 藏tạng 釋thích 者giả 。 此thử 下hạ 第đệ 五ngũ 會hội 釋thích 論luận 文văn 。 然nhiên 唯duy 識thức 第đệ 三Tam 明Minh 第đệ 八bát 識thức 總tổng 有hữu 七thất 名danh 。 故cố 彼bỉ 論luận 云vân 。 然nhiên 第đệ 八bát 識thức 雖tuy 諸chư 有hữu 情tình 。 皆giai 悉tất 成thành 就tựu 。 而nhi 隨tùy 義nghĩa 別biệt 立lập 種chủng 種chủng 名danh 。 謂vị 或hoặc 名danh 心tâm 。 由do 種chủng 種chủng 法pháp 熏huân 習tập 種chủng 子tử 所sở 積tích 集tập 故cố 。 或hoặc 名danh 阿a 陀đà 那na 。 執chấp 持trì 種chủng 子tử 及cập 諸chư 色sắc 根căn 令linh 不bất 壞hoại 故cố 。 或hoặc 名danh 所sở 知tri 依y 能năng 與dữ 染nhiễm 淨tịnh 所sở 知tri 諸chư 法Pháp 為vi 依y 止chỉ 故cố 。 或hoặc 名danh 種chủng 子tử 識thức 。 能năng 遍biến 任nhậm 持trì 世thế 出xuất 世thế 間gian 。 二nhị 諸chư 種chủng 子tử 故cố 。 此thử 等đẳng 諸chư 名danh 通thông 一nhất 切thiết 位vị 。 釋thích 曰viết 。 前tiền 名danh 心tâm 者giả 。 望vọng 種chủng 積tích 集tập 。 此thử 種chủng 子tử 識thức 唯duy 望vọng 能năng 生sanh 故cố 不bất 立lập 也dã 。 次thứ 論luận 云vân 。 或hoặc 名danh 阿a 賴lại 耶da 。 攝nhiếp 藏tạng 一nhất 切thiết 雜tạp 染nhiễm 。 品phẩm 法pháp 令linh 不bất 失thất 故cố 。 我ngã 見kiến 愛ái 等đẳng 執chấp 藏tạng 以dĩ 為vi 自tự 內nội 我ngã 故cố 。 此thử 名danh 唯duy 在tại 異dị 生sanh 有hữu 學học 。 非phi 無Vô 學Học 位vị 。 不bất 退thoái 菩Bồ 薩Tát 。 有hữu 雜tạp 染nhiễm 法pháp 執chấp 藏tạng 義nghĩa 。 故cố 釋thích 曰viết 。 然nhiên 準chuẩn 賴lại 耶da 有hữu 三tam 藏tạng 義nghĩa 故cố 。 上thượng 論luận 云vân 。 此thử 識thức 具cụ 有hữu 能năng 藏tạng 所sở 藏tạng 執chấp 藏tạng 義nghĩa 故cố 。 謂vị 與dữ 雜tạp 染nhiễm 。 互hỗ 為vi 緣duyên 故cố 。 有hữu 情tình 執chấp 為vi 自tự 內nội 我ngã 故cố 。 釋thích 曰viết 。 言ngôn 互hỗ 為vi 緣duyên 即tức 具cụ 能năng 所sở 二nhị 藏tạng 。 一nhất 能năng 持trì 染nhiễm 種chủng 種chủng 名danh 所sở 藏tạng 。 識thức 是thị 能năng 藏tạng 。 謂vị 現hiện 行hành 異dị 熟thục 能năng 持trì 種chủng 子tử 。 二nhị 是thị 雜tạp 染nhiễm 法pháp 所sở 熏huân 所sở 依y 。 則tắc 染nhiễm 法pháp 名danh 能năng 藏tạng 。 此thử 識thức 為vi 所sở 藏tạng 。 起khởi 信tín 疏sớ/sơ 云vân 。 又hựu 藏tạng 自tự 體thể 。 於ư 諸chư 法pháp 中trung 。 大Đại 乘Thừa 法Pháp 師sư 云vân 。 謂vị 由do 七thất 轉chuyển 識thức 熏huân 成thành 種chủng 子tử 。 識thức 體thể 與dữ 種chủng 子tử 無vô 異dị 性tánh 故cố 。 亦diệc 隨tùy 所sở 藏tạng 種chủng 子tử 不bất 離ly 轉chuyển 識thức 。 藏tạng 在tại 轉chuyển 識thức 中trung 。 三tam 又hựu 為vi 第đệ 七thất 之chi 所sở 執chấp 藏tạng 。 今kim 但đãn 出xuất 二nhị 義nghĩa 。 闕khuyết 所sở 藏tạng 者giả 約ước 通thông 無vô 漏lậu 不bất 說thuyết 所sở 藏tạng 。 次thứ 論luận 云vân 。 或hoặc 名danh 異dị 熟thục 識thức 。 能năng 引dẫn 生sanh 死tử 善thiện 不bất 善thiện 業nghiệp 。 異dị 熟thục 果quả 故cố 。 此thử 名danh 唯duy 在tại 異dị 生sanh 。 二Nhị 乘Thừa 諸chư 菩Bồ 薩Tát 位vị 。 非phi 如Như 來Lai 地địa 。 猶do 有hữu 異dị 熟thục 無vô 記ký 法pháp 故cố 。 釋thích 曰viết 。 此thử 通thông 二Nhị 乘Thừa 無Vô 學Học 。 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 以dĩ 如Như 來Lai 唯duy 善thiện 無vô 無vô 記ký 故cố 。 次thứ 論luận 云vân 。 或hoặc 名danh 無vô 垢cấu 識thức 。 最tối 極cực 清thanh 淨tịnh 。 諸chư 無vô 漏lậu 法pháp 所sở 依y 止chỉ 故cố 。 此thử 名danh 唯duy 在tại 如Như 來Lai 地Địa 。 有hữu 菩Bồ 薩Tát 二Nhị 乘Thừa 。 及cập 異dị 生sanh 位vị 。 持trì 有hữu 漏lậu 種chủng 可khả 受thọ 熏huân 習tập 。 未vị 得đắc 善thiện 淨tịnh 第đệ 八bát 識thức 故cố 。 釋thích 曰viết 。 非phi 煩phiền 惱não 依y 故cố 名danh 無vô 垢cấu 。 今kim 論luận 唯duy 舉cử 二nhị 名danh 者giả 。 賴lại 耶da 意ý 在tại 通thông 染nhiễm 。 阿a 陀đà 那na 意ý 在tại 通thông 淨tịnh 。 略lược 舉cử 一nhất 對đối 。 通thông 為vi 所sở 求cầu 之chi 處xứ 其kỳ 理lý 已dĩ 同đồng 。 故cố 疏sớ/sơ 云vân 論luận 主chủ 意ý 明minh 心tâm 含hàm 染nhiễm 淨tịnh 。
疏sớ/sơ 。 求cầu 義nghĩa 云vân 何hà 下hạ 。 第đệ 六lục 別biệt 釋thích 求cầu 相tương/tướng 。 即tức 示thị 二nhị 無vô 我ngã 觀quán 。 於ư 中trung 先tiên 舉cử 迷mê 。 後hậu 若nhược 我ngã 執chấp 亡vong 下hạ 明minh 悟ngộ 。 即tức 捨xả 賴lại 耶da 名danh 者giả 。 唯duy 識thức 云vân 阿A 羅La 漢Hán 位vị 捨xả 。 以dĩ 三tam 藏tạng 中trung 無vô 我ngã 愛ái 執chấp 藏tạng 故cố 。 羅La 漢Hán 位vị 捨xả 。 若nhược 約ước 菩Bồ 薩Tát 。 義nghĩa 當đương 八bát 地địa 已dĩ 出xuất 三tam 界giới 。 言ngôn 妄vọng 心tâm 斯tư 滅diệt 真chân 心tâm 顯hiển 現hiện 。 即tức 起khởi 信tín 意ý 前tiền 疏sớ/sơ 已dĩ 引dẫn 。 從tùng 故cố 下hạ 偈kệ 云vân 引dẫn 證chứng 。 先tiên 引dẫn 當đương 經kinh 。 具cụ 云vân 了liễu 達đạt 三tam 界giới 依y 心tâm 有hữu 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 亦diệc 復phục 然nhiên 。 生sanh 死tử 皆giai 由do 心tâm 所sở 作tác 。 心tâm 若nhược 滅diệt 者giả 生sanh 死tử 盡tận 。 次thứ 云vân 即tức 妄vọng 滅diệt 也dã 。 非phi 心tâm 體thể 滅diệt 者giả 。 即tức 暗ám 引dẫn 起khởi 信tín 成thành 經kinh 滅diệt 義nghĩa 。 故cố 彼bỉ 文văn 云vân 。 但đãn 心tâm 相tương/tướng 滅diệt 非phi 心tâm 體thể 滅diệt 。 楞lăng 伽già 亦diệc 云vân 。 若nhược 阿a 賴lại 耶da 滅diệt 。 不bất 異dị 外ngoại 道đạo 斷đoạn 見kiến 戲hí 論luận 。 亦diệc 前tiền 疏sớ/sơ 已dĩ 用dụng 。 疏sớ/sơ 即tức 當đương 第đệ 二nhị 依y 止Chỉ 觀Quán 者giả 。 疏sớ/sơ 有hữu 二nhị 解giải 。 前tiền 解giải 但đãn 唯duy 依y 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 故cố 唯duy 約ước 淨tịnh 。 此thử 明minh 有hữu 支chi 依y 持trì 。 故cố 通thông 染nhiễm 淨tịnh 。 第đệ 二nhị 解giải 中trung 依y 真chân 起khởi 妄vọng 者giả 。 不bất 了liễu 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 名danh 無vô 明minh 等đẳng 故cố 。 顯hiển 妄vọng 依y 真chân 者giả 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 皆giai 依y 一nhất 心tâm 。 如như 是thị 而nhi 立lập 故cố 。
疏sớ/sơ 。 第đệ 三tam 自tự 業nghiệp 助trợ 成thành 者giả 。 然nhiên 雜tạp 集tập 論luận 名danh 建kiến 立lập 支chi 業nghiệp 。 各các 具cụ 二nhị 業nghiệp 故cố 。 全toàn 同đồng 今kim 經kinh 。 依y 本bổn 論luận 初sơ 觀quán 中trung 二nhị 。 先tiên 總tổng 解giải 二nhị 因nhân 。 後hậu 別biệt 解giải 此thử 段đoạn 。 前tiền 中trung 一nhất 總tổng 標tiêu 。 二nhị 遠viễn 公công 下hạ 敘tự 昔tích 。 三tam 他tha 因nhân 小tiểu 通thông 下hạ 辨biện 違vi 。 以dĩ 知tri 無vô 明minh 異dị 行hành 故cố 。 許hứa 其kỳ 通thông 。 而nhi 又hựu 不bất 知tri 無vô 明minh 望vọng 行hành 。 具cụ 自tự 他tha 義nghĩa 但đãn 為vi 他tha 因nhân 故cố 。 故cố 小tiểu 通thông 耳nhĩ 。 言ngôn 自tự 因nhân 有hữu 妨phương 者giả 。 以dĩ 違vi 論luận 故cố 。 論luận 主chủ 既ký 引dẫn 無vô 明minh 因nhân 緣duyên 生sanh 行hành 。 證chứng 離ly 前tiền 支chi 則tắc 無vô 後hậu 支chi 。 明minh 以dĩ 無vô 明minh 為vi 前tiền 行hành 為vi 後hậu 矣hĩ 。 況huống 自tự 因nhân 緣duyên 內nội 。 無vô 有hữu 無vô 明minh 。 生sanh 無vô 明minh 支chi 。 四tứ 今kim 謂vị 下hạ 申thân 今kim 正chánh 義nghĩa 。 於ư 中trung 二nhị 。 先tiên 別biệt 明minh 。 後hậu 總tổng 結kết 。 前tiền 中trung 二nhị 因nhân 皆giai 先tiên 正chánh 明minh 。 後hậu 故cố 大đại 悲bi 下hạ 。 引dẫn 二nhị 觀quán 為vi 證chứng 。 大đại 悲bi 觀quán 中trung 冥minh 性tánh 。 即tức 外ngoại 道đạo 之chi 自tự 生sanh 與dữ 自tự 性tánh 義nghĩa 同đồng 故cố 。 以dĩ 他tha 因nhân 破phá 其kỳ 自tự 生sanh 。 自tự 生sanh 即tức 外ngoại 道đạo 從tùng 他tha 生sanh 義nghĩa 故cố 。 以dĩ 自tự 因nhân 破phá 其kỳ 他tha 生sanh 。 一nhất 切thiết 相tướng 智trí 中trung 。 他tha 因nhân 乃nãi 前tiền 為vi 後hậu 之chi 方phương 便tiện 。 自tự 因nhân 即tức 為vi 。 因nhân 緣duyên 之chi 相tướng 。 此thử 義nghĩa 極cực 顯hiển 。 故cố 舉cử 酪lạc 喻dụ 正chánh 喻dụ 自tự 因nhân 。 亦diệc 喻dụ 他tha 因nhân 酪lạc 。 不bất 從tùng 自tự 生sanh 。 必tất 假giả 乳nhũ 為vi 因nhân 故cố 。 此thử 則tắc 乳nhũ 為vi 酪lạc 家gia 他tha 因nhân 。 以dĩ 乳nhũ 非phi 酪lạc 故cố 。 要yếu 從tùng 乳nhũ 生sanh 。 不bất 從tùng 蒲bồ 石thạch 等đẳng 生sanh 故cố 。 乳nhũ 為vi 酪lạc 家gia 自tự 因nhân 。 以dĩ 若nhược 不bất 要yếu 從tùng 乳nhũ 生sanh 者giả 。 因nhân 同đồng 非phi 因nhân 故cố 。 若nhược 無vô 他tha 義nghĩa 。 乳nhũ 即tức 是thị 酪lạc 俱câu 失thất 因nhân 果quả 。
疏sớ/sơ 。 三tam 觀quán 取thủ 意ý 下hạ 。 第đệ 二nhị 總tổng 結kết 由do 大đại 同đồng 故cố 。 得đắc 引dẫn 為vi 證chứng 。 諸chư 德đức 下hạ 結kết 彈đàn 。 然nhiên 自tự 因nhân 他tha 因nhân 即tức 俱câu 舍xá 等đẳng 。 此thử 有hữu 彼bỉ 有hữu 此thử 生sanh 彼bỉ 生sanh 。 俱câu 舍xá 第đệ 九cửu 云vân 。 何hà 故cố 世Thế 尊Tôn 。 說thuyết 前tiền 二nhị 句cú (# 此thử 問vấn 也dã )# 論luận 答đáp 云vân 。 謂vị 依y 此thử 有hữu 彼bỉ 有hữu 此thử 生sanh 彼bỉ 生sanh 。 於ư 緣duyên 起khởi 決quyết 定định 故cố 。 如như 餘dư 處xứ 說thuyết 。 依y 無vô 明minh 有hữu 諸chư 行hành 得đắc 有hữu 。 非phi 離ly 無vô 明minh 可khả 有hữu 諸chư 行hành 。 又hựu 為vi 顯hiển 示thị 諸chư 支chi 轉chuyển 生sanh 。 謂vị 依y 此thử 支chi 有hữu 彼bỉ 支chi 得đắc 有hữu 。 由do 彼bỉ 支chi 生sanh 故cố 餘dư 支chi 得đắc 生sanh 。 又hựu 為vi 顯hiển 示thị 三tam 際tế 轉chuyển 生sanh 。 謂vị 前tiền 際tế 有hữu 中trung 際tế 得đắc 有hữu 。 由do 中trung 際tế 生sanh 後hậu 際tế 得đắc 生sanh 。 又hựu 為vi 顯hiển 示thị 親thân 轉chuyển 二nhị 緣duyên 。 謂vị 有hữu 無vô 明minh 無vô 間gian 生sanh 行hành 。 或hoặc 展triển 轉chuyển 力lực 諸chư 行hành 方phương 生sanh 。 有hữu 餘dư 師sư 說thuyết 。 如như 是thị 二nhị 句cú 為vi 破phá 無vô 因nhân 常thường 因nhân 二nhị 論luận 。 謂vị 非phi 無vô 因nhân 諸chư 行hành 可khả 有hữu 。 亦diệc 非phi 由do 常thường 自tự 性tánh 我ngã 等đẳng 無vô 生sanh 因nhân 故cố 。 諸chư 行hành 得đắc 生sanh 。 若nhược 爾nhĩ 便tiện 成thành 前tiền 句cú 無vô 用dụng 。 但đãn 由do 後hậu 句cú 此thử 生sanh 彼bỉ 生sanh 。 能năng 具cụ 破phá 前tiền 無vô 因nhân 常thường 因nhân 等đẳng 故cố 軌quỹ 範phạm 師sư 釋thích 此thử 二nhị 句cú 。 為vi 顯hiển 因nhân 果quả 因nhân 果quả 不bất 斷đoạn 。 及cập 生sanh 者giả 為vi 有hữu 釋thích 。 為vi 顯hiển 因nhân 果quả 住trụ 生sanh (# 云vân 云vân )# 。 釋thích 曰viết 。 上thượng 皆giai 論luận 文văn 今kim 當đương 會hội 釋thích 。 此thử 即tức 雜tạp 集tập 等đẳng 。 及cập 上thượng 經kinh 中trung 是thị 事sự 有hữu 。 故cố 是thị 事sự 有hữu 。 是thị 事sự 起khởi 故cố 是thị 事sự 起khởi 起khởi 即tức 生sanh 義nghĩa 已dĩ 如như 前tiền 釋thích 。 今kim 且thả 會hội 二nhị 因nhân 。 前tiền 支chi 有hữu 故cố 後hậu 支chi 得đắc 有hữu 。 即tức 自tự 因nhân 義nghĩa 以dĩ 要yếu 不bất 離ly 前tiền 方phương 有hữu 後hậu 。 故cố 此thử 生sanh 彼bỉ 生sanh 即tức 他tha 因nhân 義nghĩa 。 此thử 支chi 生sanh 時thời 彼bỉ 支chi 別biệt 故cố 。 故cố 前tiền 第đệ 四tứ 釋thích 此thử 有hữu 彼bỉ 有hữu 為vi 親thân 因nhân 。 此thử 生sanh 彼bỉ 生sanh 為vi 展triển 轉chuyển 因nhân 。 展triển 轉chuyển 者giả 即tức 是thị 他tha 義nghĩa 。 要yếu 從tùng 前tiền 支chi 即tức 是thị 自tự 義nghĩa 。 若nhược 望vọng 大đại 悲bi 隨tùy 順thuận 觀quán 。 則tắc 前tiền 第đệ 五ngũ 為vi 破phá 二nhị 因nhân 。 義nghĩa 甚thậm 相tương 順thuận 。 以dĩ 自tự 因nhân 破phá 無vô 因nhân 。 酪lạc 要yếu 因nhân 乳nhũ 故cố 。 以dĩ 他tha 因nhân 破phá 常thường 因nhân 。 必tất 假giả 他tha 因nhân 非phi 自tự 性tánh 等đẳng 。 故cố 是thị 則tắc 先tiên 破phá 二nhị 因nhân 。 未vị 為vi 失thất 意ý 。 既ký 今kim 經kinh 意ý 順thuận 上thượng 論luận 意ý 。 自tự 他tha 昭chiêu 然nhiên 。 則tắc 諸chư 古cổ 德đức 非phi 獨độc 闕khuyết 。 尋tầm 本bổn 論luận 亦diệc 不bất 見kiến 於ư 他tha 。 論luận 之chi 意ý 旨chỉ 疏sớ/sơ 。 今kim 此thử 一nhất 門môn 下hạ 。 第đệ 二nhị 別biệt 釋thích 此thử 段đoạn 。 於ư 中trung 二nhị 。 先tiên 以dĩ 二nhị 業nghiệp 釋thích 他tha 因nhân 義nghĩa 。 後hậu 別biệt 釋thích 文văn 。 今kim 初sơ 二nhị 釋thích 。 前tiền 合hợp 釋thích 。 以dĩ 自tự 業nghiệp 之chi 他tha 助trợ 成thành 後hậu 支chi 之chi 因nhân 。 二nhị 別biệt 配phối 二nhị 字tự 可khả 知tri 。
疏sớ/sơ 。 然nhiên 生sanh 起khởi 之chi 因nhân 下hạ 。 二nhị 別biệt 釋thích 經kinh 文văn 。 先tiên 釋thích 助trợ 成thành 。 後hậu 釋thích 自tự 業nghiệp 。 前tiền 中trung 二nhị 。 先tiên 總tổng 釋thích 經kinh 文văn 。 後hậu 廣quảng 顯hiển 差sai 別biệt 。 今kim 初sơ 經kinh 中trung 助trợ 成thành 唯duy 增tăng 上thượng 緣duyên 。 而nhi 云vân 作tác 生sanh 起khởi 因nhân 者giả 。 從tùng 通thông 相tương/tướng 說thuyết 。 別biệt 則tắc 因nhân 親thân 緣duyên 疎sơ 通thông 則tắc 因nhân 即tức 是thị 緣duyên 故cố 。 俱câu 舍xá 中trung 四tứ 緣duyên 攝nhiếp 於ư 六lục 因nhân 。 論luận 云vân 。 說thuyết 有hữu 四tứ 種chủng 緣duyên 。 因nhân 緣duyên 五ngũ 因nhân 性tánh 。 等đẳng 無vô 間gian 非phi 後hậu 心tâm 心tâm 所sở 以dĩ 生sanh 。 所sở 緣duyên 一nhất 切thiết 法pháp 。 增tăng 上thượng 即tức 能năng 作tác 。 若nhược 唯duy 識thức 論luận 亦diệc 攝nhiếp 十thập 因nhân 以dĩ 為vi 四tứ 緣duyên 。 六lục 因nhân 十thập 因nhân 前tiền 疏sớ/sơ 已dĩ 說thuyết 。 今kim 意ý 但đãn 顯hiển 通thông 耳nhĩ 。
疏sớ/sơ 。 於ư 四tứ 緣duyên 中trung 下hạ 。 第đệ 二nhị 廣quảng 顯hiển 差sai 別biệt 。 即tức 唯duy 識thức 緣duyên 生sanh 中trung 諸chư 門môn 分phân 別biệt 。 內nội 四tứ 緣duyên 分phân 別biệt 門môn 。
疏sớ/sơ 。 多đa 依y 彼bỉ 就tựu 文văn 有hữu 四tứ 。 一nhất 總tổng 顯hiển 具cụ 闕khuyết 。 二nhị 別biệt 釋thích 有hữu 無vô 。 三tam 結kết 例lệ 無vô 方phương 。 四tứ 會hội 通thông 經kinh 意ý 。 今kim 初sơ 彼bỉ 論luận 具cụ 云vân 。 諸chư 支chi 相tương 望vọng 增tăng 上thượng 定định 有hữu 。 餘dư 之chi 三tam 緣duyên 有hữu 無vô 不bất 定định 。 契Khế 經Kinh 依y 定định 唯duy 說thuyết 有hữu 一nhất 。 釋thích 曰viết 。 對đối 疏sớ/sơ 可khả 知tri 。 然nhiên 增tăng 上thượng 體thể 寬khoan 故cố 皆giai 定định 有hữu 。 餘dư 三tam 緣duyên 局cục 故cố 有hữu 無vô 不bất 定định 。
疏sớ/sơ 。 謂vị 愛ái 望vọng 於ư 取thủ 下hạ 。 第đệ 二nhị 別biệt 釋thích 有hữu 無vô 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 先tiên 明minh 因nhân 緣duyên 。 後hậu 辨biện 餘dư 二nhị 。 前tiền 中trung 有hữu 二nhị 。 先tiên 正chánh 明minh 後hậu 料liệu 揀giản 。 前tiền 中trung 有hữu 四tứ 。 一nhất 依y 實thật 有hữu 。 二nhị 依y 不bất 定định 。 三tam 結kết 例lệ 。 四tứ 會hội 通thông 他tha 論luận 。 今kim 初sơ 愛ái 是thị 取thủ 家gia 因nhân 緣duyên 者giả 。 夫phu 言ngôn 因nhân 緣duyên 要yếu 辨biện 體thể 親thân 生sanh 既ký 愛ái 增tăng 為vi 取thủ 則tắc 愛ái 是thị 取thủ 種chủng 。 能năng 生sanh 現hiện 取thủ 故cố 為vi 因nhân 緣duyên 。 識thức 增tăng 為vi 有hữu 者giả 。 有hữu 無vô 別biệt 體thể 。 由do 愛ái 取thủ 潤nhuận 五ngũ 種chủng 成thành 有hữu 。 有hữu 即tức 識thức 種chủng 生sanh 支chi 即tức 識thức 現hiện 行hành 。 識thức 種chủng 有hữu 生sanh 現hiện 故cố 。 故cố 有hữu 得đắc 是thị 生sanh 家gia 因nhân 緣duyên 。
疏sớ/sơ 。 若nhược 說thuyết 識thức 支chi 是thị 業nghiệp 種chủng 下hạ 。 二nhị 依y 不bất 定định 。 此thử 是thị 唯duy 識thức 會hội 對đối 法pháp 意ý 。 若nhược 以dĩ 識thức 種chủng 為vi 識thức 支chi 。 行hành 非phi 識thức 親thân 因nhân 。 今kim 以dĩ 業nghiệp 種chủng 為vi 識thức 支chi 。 故cố 行hành 得đắc 為vi 識thức 之chi 因nhân 緣duyên 。 此thử 則tắc 現hiện 行hành 為vi 種chủng 因nhân 緣duyên 。 識thức 是thị 業nghiệp 種chủng 如như 初sơ 章chương 辨biện 。
疏sớ/sơ 。 餘dư 支chi 下hạ 結kết 例lệ 。 疏sớ/sơ 而nhi 集tập 論luận 下hạ 。 第đệ 四tứ 會hội 通thông 他tha 論luận 。 先tiên 會hội 集tập 論luận 後hậu 會hội 瑜du 伽già 。 今kim 初sơ 即tức 第đệ 四tứ 。 於ư 中trung 先tiên 標tiêu 彼bỉ 有hữu 。 後hậu 依y 無vô 明minh 時thời 下hạ 。 顯hiển 其kỳ 有hữu 義nghĩa 。 明minh 是thị 假giả 說thuyết 謂vị 依y 無vô 明minh 俱câu 時thời 之chi 思tư 業nghiệp 之chi 習tập 氣khí 。 與dữ 無vô 明minh 俱câu 假giả 說thuyết 業nghiệp 種chủng 。 以dĩ 為vi 無vô 明minh 。 實thật 是thị 行hành 種chủng 生sanh 行hành 現hiện 行hành 耳nhĩ 。 然nhiên 集tập 論luận 中trung 名danh 建kiến 立lập 支chi 緣duyên 。 論luận 云vân 。 建kiến 立lập 支chi 緣duyên 者giả 。 謂vị 習tập 氣khí 故cố 。 引dẫn 發phát 故cố 。 思tư 惟duy 故cố 。 俱câu 有hữu 故cố 。 建kiến 立lập 支chi 緣duyên 。 隨tùy 其kỳ 所sở 應ứng 。 依y 四tứ 緣duyên 相tương/tướng 建kiến 立lập 支chi 緣duyên 。 且thả 如như 無vô 明minh 望vọng 行hành 。 前tiền thọ 生sanh 習tập 氣khí 故cố 得đắc 為vi 緣duyên 由do 彼bỉ 熏huân 習tập 相tương 續tục 所sở 生sanh 諸chư 業nghiệp 。 能năng 造tạo 後hậu 有hữu 故cố 。 一nhất 當đương 於ư 爾nhĩ 時thời 。 現hiện 行hành 無vô 明minh 能năng 引dẫn 發phát 故cố 。 為vi 等đẳng 無vô 間gian 緣duyên 。 二nhị 由do 彼bỉ 引dẫn 發phát 差sai 別biệt 諸chư 行hành 流lưu 轉chuyển 。 相tương 續tục 生sanh 故cố 。 思tư 惟duy 彼bỉ 故cố 為vi 所sở 緣duyên 緣duyên 。 三tam 以dĩ 計kế 最tối 勝thắng 等đẳng 不bất 如như 理lý 思tư 惟duy 。 緣duyên 愚ngu 癡si 位vị 為vi 境cảnh 界giới 故cố 。 彼bỉ 俱câu 有hữu 故cố 為vi 增tăng 上thượng 緣duyên 。 由do 彼bỉ 增tăng 上thượng 緣duyên 力lực 。 令linh 相tương 應ứng 思tư 顛điên 倒đảo 緣duyên 境cảnh 而nhi 造tạo 作tác 故cố 。 四tứ 如như 是thị 一nhất 切thiết 。 隨tùy 其kỳ 所sở 應ứng 令linh 盡tận 。 當đương 知tri 。 釋thích 曰viết 。 上thượng 於ư 無vô 明minh 望vọng 行hành 具cụ 作tác 四tứ 緣duyên 。 既ký 例lệ 一nhất 切thiết 令linh 盡tận 。 當đương 知tri 則tắc 十thập 二nhị 支chi 皆giai 具cụ 四tứ 緣duyên 。 大Đại 乘Thừa 法Pháp 師sư 釋thích 曰viết 。 此thử 唯duy 識thức 論luận 依y 於ư 別biệt 體thể 。 故cố 互hỗ 有hữu 無vô 。 彼bỉ 依y 分phần/phân 位vị 故cố 得đắc 皆giai 具cụ 。 彼bỉ 以dĩ 無vô 明minh 。 為vi 法pháp 之chi 式thức 。 例lệ 於ư 餘dư 支chi 。 今kim 唯duy 識thức 論luận 且thả 偏thiên 會hội 之chi 。 釋thích 曰viết 。 此thử 大Đại 乘Thừa 法Pháp 師sư 意ý 。 似tự 明minh 唯duy 識thức 不bất 曉hiểu 彼bỉ 意ý 。 不bất 合hợp 唯duy 會hội 無vô 明minh 與dữ 行hành 故cố 。 下hạ 疏sớ/sơ 云vân 。 既ký 約ước 因nhân 言ngôn 已dĩ 含hàm 餘dư 三tam 則tắc 皆giai 具cụ 四tứ 。
疏sớ/sơ 。 瑜du 伽già 論luận 說thuyết 諸chư 支chi 相tương 望vọng 無vô 因nhân 緣duyên 者giả 。 下hạ 二nhị 會hội 大đại 論luận 。 第đệ 十thập 說thuyết 有hữu 三tam 緣duyên 。 無vô 有hữu 因nhân 緣duyên 。 上thượng 牒điệp 大đại 論luận 。 從tùng 依y 現hiện 愛ái 取thủ 唯duy 業nghiệp 有hữu 說thuyết 會hội 上thượng 有hữu 義nghĩa 。 大đại 論luận 言ngôn 無vô 上thượng 具cụ 說thuyết 有hữu 。 上thượng 有hữu 四tứ 位vị 不bất 定định 假giả 說thuyết 。 此thử 不bất 須tu 會hội 。 但đãn 會hội 二nhị 位vị 實thật 有hữu 因nhân 緣duyên 也dã 。 依y 現hiện 愛ái 取thủ 者giả 。 會hội 前tiền 愛ái 望vọng 於ư 取thủ 。 有hữu 因nhân 緣duyên 義nghĩa 。 彼bỉ 以dĩ 愛ái 增tăng 為vi 取thủ 。 種chủng 生sanh 現hiện 故cố 得đắc 為vi 因nhân 緣duyên 。 今kim 以dĩ 現hiện 行hành 之chi 愛ái 。 望vọng 現hiện 行hành 取thủ 。 非phi 從tùng 自tự 種chủng 安an 得đắc 因nhân 緣duyên 。 言ngôn 唯duy 業nghiệp 有hữu 說thuyết 者giả 。 會hội 前tiền 有hữu 望vọng 於ư 生sanh 得đắc 為vi 因nhân 緣duyên 。 前tiền 以dĩ 識thức 種chủng 起khởi 生sanh 現hiện 行hành 。 得đắc 為vi 因nhân 緣duyên 。 今kim 以dĩ 業nghiệp 種chủng 為vi 有hữu 而nhi 起khởi 於ư 生sanh 。 業nghiệp 非phi 識thức 體thể 但đãn 為vi 增tăng 上thượng 安an 為vi 因nhân 緣duyên 。 故cố 瑜du 伽già 云vân 。 何hà 故cố 相tương 望vọng 皆giai 無vô 因nhân 緣duyên 。 答đáp 因nhân 緣duyên 者giả 。 自tự 體thể 種chủng 子tử 因nhân 所sở 顯hiển 故cố 。 今kim 現hiện 行hành 愛ái 取thủ 非phi 是thị 種chủng 子tử 。 以dĩ 業nghiệp 望vọng 生sanh 非phi 自tự 體thể 故cố 。 大Đại 乘Thừa 法Pháp 師sư 云vân 。 若nhược 無vô 此thử 論luận 難nan 解giải 瑜du 伽già 。
疏sớ/sơ 。 上thượng 四tứ 位vị 相tương 望vọng 下hạ 。 第đệ 二nhị 料liệu 揀giản 非phi 唯duy 識thức 論luận 。 是thị 疏sớ/sơ 意ý 耳nhĩ 。 尋tầm 上thượng 可khả 知tri 。
疏sớ/sơ 。 無vô 明minh 望vọng 行hành 至chí 有hữu 餘dư 二nhị 緣duyên 者giả 。 第đệ 二nhị 辨biện 餘dư 二nhị 緣duyên 。 自tự 有hữu 三tam 義nghĩa 。 初sơ 三tam 位vị 具cụ 二nhị 。 次thứ 二nhị 位vị 具cụ 一nhất 。 後hậu 結kết 餘dư 皆giai 無vô 。 今kim 初sơ 先tiên 舉cử 論luận 文văn 。 從tùng 並tịnh 以dĩ 下hạ 。 疏sớ/sơ 釋thích 並tịnh 以dĩ 現hiện 行hành 相tương 望vọng 。 總tổng 出xuất 有hữu 二nhị 緣duyên 所sở 以dĩ 。 言ngôn 無vô 間gian 引dẫn 生sanh 者giả 。 明minh 有hữu 等đẳng 無vô 間gian 緣duyên 。 謂vị 等đẳng 無vô 間gian 緣duyên 。 要yếu 是thị 現hiện 行hành 。 心tâm 心tâm 所sở 法pháp 。 前tiền 念niệm 謝tạ 滅diệt 引dẫn 生sanh 後hậu 念niệm 故cố 。 無vô 明minh 心tâm 心tâm 所sở 滅diệt 。 引dẫn 行hành 思tư 心tâm 。 愛ái 心tâm 所sở 滅diệt 引dẫn 起khởi 取thủ 心tâm 。 此thử 中trung 愛ái 支chi 亦diệc 約ước 現hiện 行hành 。 生sanh 及cập 老lão 死tử 。 但đãn 是thị 識thức 與dữ 名danh 色sắc 增tăng 長trưởng 衰suy 變biến 。 增tăng 長trưởng 心tâm 滅diệt 引dẫn 生sanh 衰suy 變biến 。 故cố 此thử 三tam 位vị 有hữu 等đẳng 無vô 間gian 。 言ngôn 行hạnh 等đẳng 思tư 心tâm 可khả 反phản 緣duyên 故cố 者giả 。 明minh 有hữu 所sở 緣duyên 緣duyên 等đẳng 者giả 。 等đẳng 於ư 取thủ 及cập 老lão 死tử 。 謂vị 行hành 之chi 思tư 心tâm 。 可khả 得đắc 反phản 緣duyên 前tiền 無vô 明minh 支chi 。 故cố 無vô 明minh 支chi 即tức 是thị 行hành 家gia 所sở 緣duyên 緣duyên 也dã 。 二nhị 取thủ 亦diệc 心tâm 所sở 故cố 得đắc 緣duyên 愛ái 。 愛ái 是thị 取thủ 家gia 所sở 緣duyên 緣duyên 也dã 。 老lão 死tử 心tâm 所sở 可khả 緣duyên 於ư 生sanh 。 生sanh 即tức 老lão 死tử 所sở 緣duyên 緣duyên 也dã 。 皆giai 言ngôn 反phản 緣duyên 者giả 。 後hậu 支chi 緣duyên 前tiền 故cố 。
疏sớ/sơ 。 有hữu 望vọng 於ư 生sanh 受thọ 望vọng 於ư 愛ái 無vô 等đẳng 無vô 間gian 有hữu 所sở 緣duyên 緣duyên 者giả 。 此thử 即tức 第đệ 二nhị 二nhị 位vị 相tương 望vọng 。 但đãn 具cụ 一nhất 緣duyên 。 此thử 上thượng 論luận 文văn 。 從tùng 以dĩ 種chủng 望vọng 現hiện 故cố 下hạ 。 釋thích 上thượng 無vô 等đẳng 無vô 間gian 義nghĩa 。 以dĩ 等đẳng 無vô 間gian 要yếu 是thị 現hiện 行hành 心tâm 心tâm 所sở 法pháp 。 相tương/tướng 引dẫn 生sanh 故cố 。 今kim 有hữu 是thị 種chủng 子tử 生sanh 是thị 現hiện 行hành 。 安an 得đắc 有hữu 之chi 受thọ 亦diệc 種chủng 子tử 。 愛ái 是thị 現hiện 行hành 故cố 非phi 無vô 間gian 。 從tùng 所sở 生sanh 現hiện 行hành 卻khước 緣duyên 種chủng 故cố 者giả 。 釋thích 有hữu 所sở 緣duyên 緣duyên 義nghĩa 。 生sanh 是thị 現hiện 行hành 能năng 緣duyên 有hữu 種chủng 。 愛ái 是thị 現hiện 行hành 能năng 緣duyên 受thọ 種chủng 。 故cố 有hữu 及cập 受thọ 為vi 所sở 緣duyên 緣duyên 。
疏sớ/sơ 。 餘dư 支chi 相tương 望vọng 二nhị 俱câu 非phi 有hữu 者giả 。 三Tam 明Minh 全toàn 無vô 二nhị 也dã 。 餘dư 支chi 者giả 。 即tức 更cánh 有hữu 六lục 位vị 相tương 望vọng 。 總tổng 無vô 二nhị 緣duyên 。 謂vị 行hành 望vọng 識thức 識thức 望vọng 名danh 色sắc 。 名danh 色sắc 望vọng 六lục 入nhập 。 六lục 入nhập 望vọng 觸xúc 觸xúc 望vọng 受thọ 支chi 。 取thủ 望vọng 有hữu 支chi 。 所sở 以dĩ 無vô 等đẳng 無vô 間gian 者giả 。 其kỳ 果quả 皆giai 非phi 現hiện 行hành 心tâm 心tâm 所sở 相tương/tướng 引dẫn 生sanh 故cố 。 謂vị 識thức 等đẳng 至chí 受thọ 皆giai 是thị 種chủng 子tử 。 有hữu 亦diệc 種chủng 子tử 行hành 為vi 識thức 因nhân 。 取thủ 為vi 有hữu 因nhân 。 雖tuy 是thị 現hiện 行hành 。 所sở 生sanh 識thức 有hữu 即tức 是thị 種chủng 故cố 。 非phi 等đẳng 無vô 間gian 。 所sở 以dĩ 非phi 所sở 緣duyên 緣duyên 者giả 。 既ký 非phi 現hiện 行hành 。 心tâm 心tâm 所sở 法pháp 。 何hà 有hữu 緣duyên 慮lự 。
疏sớ/sơ 。 此thử 中trung 且thả 依y 隣lân 近cận 下hạ 。 第đệ 三tam 結kết 例lệ 無vô 方phương 。 亦diệc 唯duy 識thức 論luận 意ý 於ư 中trung 二nhị 。 先tiên 舉cử 論luận 文văn 。 後hậu 以dĩ 其kỳ 逆nghịch 順thuận 下hạ 。 即tức 疏sớ/sơ 釋thích 成thành 。 然nhiên 其kỳ 論luận 中trung 乃nãi 有hữu 四tứ 重trọng/trùng 。 一nhất 依y 隣lân 近cận 則tắc 異dị 隔cách 越việt 。 或hoặc 唯duy 越việt 一nhất 越việt 二nhị 越việt 多đa 。 二nhị 依y 順thuận 次thứ 則tắc 異dị 逆nghịch 次thứ 。 唯duy 將tương 無vô 明minh 作tác 行hành 之chi 緣duyên 。 不bất 以dĩ 行hành 為vi 無vô 明minh 緣duyên 等đẳng 。 三tam 依y 不bất 相tương 雜tạp 亂loạn 。 異dị 於ư 雜tạp 亂loạn 。 若nhược 集tập 論luận 說thuyết 。 以dĩ 無vô 明minh 望vọng 行hành 乃nãi 取thủ 無vô 明minh 。 其kỳ 中trung 行hành 種chủng 而nhi 為vi 無vô 明minh 。 故cố 是thị 雜tạp 亂loạn 。 四tứ 依y 實thật 緣duyên 起khởi 說thuyết 者giả 。 異dị 於ư 假giả 說thuyết 。 如như 向hướng 無vô 明minh 俱câu 時thời 業nghiệp 之chi 習tập 氣khí 。 實thật 是thị 行hành 種chủng 假giả 說thuyết 無vô 明minh 。 後hậu 之chi 二nhị 義nghĩa 大đại 同đồng 小tiểu 異dị 。 從tùng 異dị 此thử 相tương 望vọng 為vi 緣duyên 不bất 定định 者giả 。 即tức 異dị 上thượng 四tứ 義nghĩa 。 是thị 向hướng 鈔sao 中trung 所sở 異dị 是thị 也dã 。 既ký 異dị 隔cách 越việt 等đẳng 故cố 。 疏sớ/sơ 云vân 以dĩ 其kỳ 逆nghịch 順thuận 各các 有hữu 次thứ 第đệ 。 及cập 超siêu 間gian 故cố 。 且thả 約ước 第đệ 一nhất 隔cách 越việt 者giả 。 如như 無vô 明minh 與dữ 識thức 等đẳng 五ngũ 及cập 有hữu 。 但đãn 一nhất 增tăng 上thượng 唯duy 能năng 生sanh 起khởi 彼bỉ 種chủng 子tử 故cố 。 無vô 明minh 與dữ 愛ái 取thủ 老lão 死tử 為vi 二nhị 緣duyên 。 謂vị 所sở 緣duyên 緣duyên 增tăng 上thượng 緣duyên 。 餘dư 一nhất 切thiết 緣duyên 準chuẩn 此thử 可khả 知tri 。 二nhị 約ước 逆nghịch 次thứ 者giả 。 亦diệc 有hữu 隣lân 次thứ 隔cách 越việt 。 今kim 合hợp 說thuyết 之chi 。 老lão 死tử 與dữ 生sanh 愛ái 取thủ 行hành 無vô 明minh 為vi 二nhị 緣duyên 。 謂vị 所sở 緣duyên 增tăng 上thượng 緣duyên 。 餘dư 但đãn 增tăng 上thượng 。 三tam 若nhược 相tương/tướng 雜tạp 亂loạn 有hữu 二nhị 。 一nhất 順thuận 二nhị 逆nghịch 。 順thuận 中trung 有hữu 隣lân 次thứ 隔cách 越việt 。 隣lân 次thứ 如như 對đối 法pháp 。 前tiền 無vô 明minh 望vọng 行hành 是thị 也dã 。 隔cách 越việt 與dữ 前tiền 實thật 緣duyên 不bất 殊thù 。 亦diệc 約ước 識thức 等đẳng 五ngũ 種chủng 而nhi 說thuyết 。 若nhược 約ước 當đương 生sanh 。 隨tùy 其kỳ 所sở 應ứng 。 逆nghịch 次thứ 之chi 中trung 有hữu 隣lân 有hữu 間gian 。 此thử 應ưng 思tư 準chuẩn 。 上thượng 約ước 實thật 緣duyên 起khởi 說thuyết 。 此thử 約ước 增tăng 上thượng 說thuyết 。 然nhiên 有hữu 遠viễn 近cận 乃nãi 至chí 諸chư 支chi 一nhất 一nhất 應ưng 作tác 。 然nhiên 此thử 中trung 識thức 等đẳng 五ngũ 。 依y 當đương 起khởi 位vị 。 諸chư 支chi 隔cách 越việt 逆nghịch 次thứ 超siêu 間gian 相tương/tướng 雜tạp 為vi 緣duyên 。 一nhất 一nhất 思tư 準chuẩn 可khả 解giải 。 不bất 繁phồn 廣quảng 說thuyết 。
疏sớ/sơ 。 為vi 緣duyên 既ký 多đa 義nghĩa 不bất 同đồng 下hạ 。 第đệ 四tứ 會hội 通thông 經kinh 意ý 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 先tiên 明minh 經kinh 中trung 但đãn 有hữu 增tăng 上thượng 。 總tổng 言ngôn 為vi 生sanh 起khởi 因nhân 故cố 。 若nhược 雜tạp 集tập 六lục 因nhân 即tức 能năng 作tác 因nhân 。 名danh 成thành 起khởi 相tương/tướng 。 非phi 謂vị 隣lân 近cận 緣duyên 。 如như 無vô 明minh 望vọng 行hành 由do 此thử 無vô 間gian 生sanh 當đương 有hữu 故cố 。 二nhị 又hựu 約ước 因nhân 言ngôn 已dĩ 含hàm 餘dư 三tam 者giả 。 即tức 總tổng 明minh 具cụ 四tứ 。 如như 雜tạp 集tập 說thuyết 兼kiêm 約ước 位vị 故cố 。 但đãn 言ngôn 生sanh 起khởi 因nhân 不bất 定định 增tăng 上thượng 故cố 。 若nhược 瑜du 伽già 意ý 。 生sanh 起khởi 即tức 是thị 增tăng 上thượng 緣duyên 耳nhĩ 。 故cố 論luận 問vấn 云vân 。 若nhược 諸chư 支chi 相tương 望vọng 。 無vô 因nhân 緣duyên 者giả 。 何hà 故cố 說thuyết 言ngôn 。 依y 因nhân 果quả 體thể 性tánh 建kiến 立lập 緣duyên 起khởi 耶da 。 答đáp 依y 增tăng 上thượng 緣duyên 所sở 攝nhiếp 。 引dẫn 發phát 因nhân 牽khiên 引dẫn 因nhân 生sanh 起khởi 因nhân 。 故cố 說thuyết 名danh 為vi 因nhân 。 故cố 大Đại 乘Thừa 法Pháp 師sư 釋thích 云vân 。 即tức 以dĩ 此thử 文văn 證chứng 生sanh 起khởi 因nhân 。 唯duy 說thuyết 增tăng 上thượng 緣duyên 。 然nhiên 生sanh 起khởi 因nhân 若nhược 別biệt 說thuyết 者giả 。 即tức 十thập 因nhân 之chi 一nhất 。 言ngôn 十thập 因nhân 者giả 。 瑜du 伽già 三tam 十thập 八bát 菩Bồ 提Đề 分phần/phân 品phẩm 云vân 。 一nhất 隨tùy 說thuyết 因nhân 。 二nhị 觀quán 待đãi 因nhân 。 三tam 牽khiên 引dẫn 因nhân 。 四tứ 攝nhiếp 受thọ 因nhân 。 五ngũ 生sanh 起khởi 因nhân 。 六lục 引dẫn 發phát 因nhân 。 七thất 定định 別biệt 因nhân 。 八bát 同đồng 事sự 因nhân 。 九cửu 相tương 違vi 因nhân 。 十thập 不bất 相tương 違vi 因nhân 。 謂vị 一nhất 切thiết 法pháp 。 名danh 為vi 先tiên 故cố 想tưởng 。 想tưởng 為vi 先tiên 故cố 說thuyết 。 是thị 名danh 彼bỉ 諸chư 法pháp 隨tùy 說thuyết 因nhân 。 觀quán 待đãi 此thử 故cố 此thử 為vi 因nhân 故cố 。 於ư 彼bỉ 彼bỉ 事sự 若nhược 求cầu 若nhược 取thủ 。 此thử 名danh 彼bỉ 觀quán 待đãi 因nhân 。 如như 觀quán 待đãi 手thủ 故cố 。 手thủ 為vi 因nhân 故cố 。 有hữu 執chấp 持trì 業nghiệp 觀quán 待đãi 足túc 故cố 。 足túc 為vi 因nhân 故cố 。 有hữu 往vãng 來lai 業nghiệp 。 觀quán 待đãi 節tiết 故cố 節tiết 為vi 因nhân 。 有hữu 屈khuất 申thân 業nghiệp 。 觀quán 待đãi 飢cơ 渴khát 故cố 。 飢cơ 渴khát 為vi 因nhân 故cố 。 於ư 諸chư 飲ẩm 食thực 。 若nhược 求cầu 若nhược 取thủ 。 隨tùy 如như 是thị 等đẳng 無vô 量lượng 。 道Đạo 理lý 應ưng 當đương 了liễu 知tri 。 觀quán 待đãi 因nhân 相tương/tướng 。 一nhất 切thiết 種chủng 子tử 。 望vọng 後hậu 自tự 果quả 。 名danh 牽khiên 引dẫn 因nhân 。 餘dư 種chủng 子tử 外ngoại 所sở 餘dư 諸chư 緣duyên 。 名danh 攝nhiếp 受thọ 因nhân 。 即tức 諸chư 種chủng 子tử 望vọng 初sơ 自tự 果quả 。 名danh 生sanh 起khởi 因nhân 。 即tức 初sơ 種chủng 子tử 所sở 生sanh 起khởi 果quả 。 望vọng 後hậu 種chủng 子tử 所sở 牽khiên 引dẫn 果quả 名danh 引dẫn 發phát 因nhân 。 種chủng 種chủng 異dị 類loại 。 各các 別biệt 因nhân 緣duyên 。 名danh 定định 別biệt 因nhân 。 若nhược 觀quán 待đãi 因nhân 若nhược 牽khiên 引dẫn 因nhân 。 若nhược 攝nhiếp 受thọ 因nhân 若nhược 生sanh 起khởi 因nhân 。 若nhược 引dẫn 發phát 因nhân 若nhược 定định 別biệt 因nhân 。 如như 是thị 諸chư 因nhân 總tổng 攝nhiếp 為vi 一nhất 名danh 同đồng 事sự 因nhân 。 於ư 所sở 生sanh 法pháp 能năng 障chướng 礙ngại 因nhân 。 名danh 相tướng 違vi 因nhân 。 此thử 障chướng 礙ngại 因nhân 若nhược 闕khuyết 若nhược 離ly 。 名danh 不bất 相tương 違vi 因nhân 。 餘dư 如như 彼bỉ 釋thích 。 下hạ 復phục 次thứ 云vân 。 此thử 一nhất 切thiết 因nhân 二nhị 因nhân 所sở 攝nhiếp 。 一nhất 能năng 生sanh 因nhân 。 二nhị 方phương 便tiện 因nhân 。 當đương 知tri 此thử 中trung 。 牽khiên 引dẫn 種chủng 子tử 生sanh 起khởi 種chủng 子tử 。 名danh 能năng 生sanh 因nhân 。 所sở 餘dư 諸chư 因nhân 名danh 方phương 便tiện 因nhân 。 釋thích 曰viết 。 意ý 明minh 三tam 五ngũ 是thị 能năng 生sanh 因nhân 。 次thứ 即tức 云vân 因nhân 復phục 有hữu 四tứ 。 一nhất 因nhân 緣duyên 。 二nhị 等đẳng 無vô 間gian 緣duyên 。 三tam 所sở 緣duyên 緣duyên 。 四tứ 增tăng 上thượng 緣duyên 。 當đương 知tri 此thử 中trung 。 若nhược 能năng 生sanh 因nhân 。 名danh 為vi 因nhân 緣duyên 。 若nhược 方phương 便tiện 因nhân 是thị 增tăng 上thượng 緣duyên 等đẳng 無vô 間gian 緣duyên 。 及cập 所sở 緣duyên 緣duyên 。 唯duy 望vọng 一nhất 切thiết 。 心tâm 心tâm 所sở 法pháp 。 前tiền 生sanh 開khai 導đạo 所sở 攝nhiếp 受thọ 故cố 。 所sở 緣duyên 境cảnh 界giới 。 所sở 攝nhiếp 受thọ 故cố 。 方phương 生sanh 方phương 轉chuyển 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 等đẳng 無vô 間gian 緣duyên 。 及cập 所sở 緣duyên 緣duyên 。 攝nhiếp 受thọ 因nhân 攝nhiếp 。 餘dư 如như 彼bỉ 論luận 廣quảng 明minh 。 釋thích 曰viết 。 彼bỉ 論luận 中trung 十thập 因nhân 別biệt 義nghĩa 。 今kim 云vân 為vi 生sanh 起khởi 因nhân 。 即tức 十thập 因nhân 中trung 第đệ 五ngũ 因nhân 也dã 。 即tức 增tăng 上thượng 緣duyên 。 今kim 疏sớ/sơ 依y 通thông 更cánh 以dĩ 別biệt 理lý 。 前tiền 能năng 生sanh 後hậu 或hoặc 親thân 因nhân 生sanh 。 或hoặc 是thị 增tăng 上thượng 或hoặc 等đẳng 無vô 間gian 。 或hoặc 為vi 所sở 緣duyên 通thông 云vân 生sanh 起khởi 。 如như 分phần/phân 位vị 緣duyên 生sanh 位vị 位vị 五ngũ 蘊uẩn 故cố 。 容dung 具cụ 四tứ 緣duyên 。 如như 上thượng 集tập 論luận 說thuyết 耳nhĩ 。 十thập 因nhân 之chi 義nghĩa 唯duy 識thức 廣quảng 明minh 四tứ 緣duyên 之chi 義nghĩa 。 廣quảng 如như 二nhị 論luận 。 今kim 但đãn 略lược 知tri 名danh 目mục 大đại 意ý 以dĩ 消tiêu 經kinh 耳nhĩ 。
疏sớ/sơ 。 其kỳ 十thập 二nhị 支chi 各các 初sơ 自tự 業nghiệp 不bất 異dị 前tiền 門môn 下hạ 。 第đệ 二nhị 釋thích 自tự 業nghiệp 。 於ư 中trung 先tiên 指chỉ 前tiền 。 不bất 欲dục 繁phồn 詞từ 故cố 。 後hậu 論luận 主chủ 下hạ 舉cử 論luận 解giải 釋thích 。 於ư 中trung 有hữu 五ngũ 。 一nhất 標tiêu 示thị 難nạn/nan 故cố 。 二nhị 然nhiên 無vô 明minh 下hạ 釋thích 難nạn/nan 所sở 以dĩ 。 三tam 是thị 以dĩ 十thập 二nhị 下hạ 。 結kết 成thành 迷mê 悟ngộ 之chi 依y 。 四tứ 論luận 主chủ 。 總tổng 以dĩ 下hạ 。 出xuất 論luận 釋thích 意ý 。 先tiên 舉cử 論luận 。 後hậu 意ý 明minh 下hạ 疏sớ/sơ 釋thích 。 五ngũ 不bất 見kiến 下hạ 結kết 彈đàn 古cổ 釋thích 。 遠viễn 公công 云vân 。 不bất 知tri 。 雖tuy 是thị 無vô 明minh 。 死tử 支chi 為vi 主chủ 。 攝nhiếp 屬thuộc 死tử 支chi 。 如như 似tự 生sanh 時thời 亦diệc 有hữu 結kết 業nghiệp 。 名danh 為vi 生sanh 支chi 。 即tức 是thị 云vân 云vân 。 不bất 身thân 論luận 意ý 。 若nhược 以dĩ 一nhất 支chi 兼kiêm 餘dư 支chi 者giả 。 則tắc 須tu 無vô 明minh 遍biến 於ư 十thập 二nhị 。 何hà 獨độc 死tử 中trung 偏thiên 說thuyết 無vô 明minh 。 今kim 明minh 老lão 死tử 能năng 生sanh 無vô 明minh 。 故cố 為vi 此thử 釋thích 。 諸chư 德đức 既ký 昧muội 故cố 曰viết 云vân 云vân 。
疏sớ/sơ 。 二nhị 約ước 大đại 悲bi 下hạ 文văn 中trung 有hữu 三tam 。 初sơ 總tổng 標tiêu 都đô 門môn 。 二nhị 論luận 云vân 下hạ 總tổng 釋thích 四tứ 門môn 。 三tam 別biệt 釋thích 當đương 門môn 。 二nhị 中trung 有hữu 三tam 。 初sơ 舉cử 論luận 。 二nhị 此thử 有hữu 四tứ 下hạ 釋thích 論luận 。 三tam 眾chúng 生sanh 於ư 上thượng 邪tà 因nhân 下hạ 結kết 示thị 經kinh 意ý 。 二nhị 中trung 先tiên 總tổng 後hậu 別biệt 。 今kim 初sơ 為vi 揀giản 濫lạm 故cố 。 昔tích 人nhân 見kiến 論luận 云vân 顛điên 倒đảo 因nhân 有hữu 三tam 種chủng 。 後hậu 列liệt 乃nãi 四tứ 。 或hoặc 欲dục 合hợp 前tiền 二nhị 以dĩ 應ưng 前tiền 三tam 。 不bất 知tri 上thượng 三tam 是thị 邪tà 因nhân 故cố 。 併tinh 云vân 顛điên 倒đảo 。 後hậu 一nhất 自tự 是thị 無vô 因nhân 邪tà 因nhân 。 無vô 因nhân 合hợp 成thành 四tứ 過quá 耳nhĩ 。
疏sớ/sơ 。 一nhất 性tánh 即tức 冥minh 性tánh 下hạ 。 二nhị 別biệt 釋thích 四tứ 因nhân 。 初sơ 性tánh 因nhân 中trung 先tiên 正chánh 釋thích 。 後hậu 前tiền 云vân 下hạ 。 對đối 一nhất 心tâm 門môn 揀giản 濫lạm 。 所sở 以dĩ 揀giản 者giả 。 由do 此thử 冥minh 性tánh 是thị 其kỳ 外ngoại 理lý 。 今kim 云vân 行hành 非phi 者giả 。 取thủ 其kỳ 能năng 知tri 得đắc 解giải 脫thoát 故cố 。 名danh 為vi 行hành 耳nhĩ 。 僧Tăng 伽già 之chi 計kế 廣quảng 如như 玄huyền 中trung 。
疏sớ/sơ 。 二nhị 即tức 迦ca 羅la 鳩cưu 馱đà 等đẳng 者giả 。 此thử 即tức 名danh 也dã 。 姓tánh 迦ca 旃chiên 延diên 。 言ngôn 計kế 自Tự 在Tại 天Thiên 者giả 。 涅Niết 槃Bàn 十thập 七thất 中trung 。 吉cát 德đức 大đại 臣thần 之chi 所sở 師sư 事sự 。 謂vị 闍xà 王vương 言ngôn 。 如như 王vương 所sở 言ngôn 。 世thế 無vô 良lương 醫y 治trị 惡ác 業nghiệp 者giả 。 今kim 有hữu 大đại 師sư 。 名danh 迦Ca 羅La 鳩Cưu 馱Đà 迦Ca 旃Chiên 延Diên 。 一nhất 切thiết 知tri 見kiến 。 乃nãi 至chí 云vân 。 為vì 諸chư 弟đệ 子tử 。 說thuyết 如như 是thị 法Pháp 。 若nhược 人nhân 殺sát 害hại 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 心tâm 無vô 慚tàm 愧quý 。 終chung 不bất 墮đọa 惡ác 。 猶do 如như 虛hư 空không 。 不bất 受thọ 塵trần 水thủy 。 有hữu 慚tàm 愧quý 者giả 。 即tức 入nhập 地địa 獄ngục 。 猶do 如như 大đại 水thủy 。 潤nhuận 濕thấp 於ư 地địa 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 悉tất 是thị 自tự 在tại 天thiên 之chi 所sở 作tác 。 自tự 在tại 天thiên 喜hỷ 。 眾chúng 生sanh 安an 樂lạc 。 自tự 在tại 天thiên 瞋sân 。 眾chúng 生sanh 苦khổ 惱não 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 若nhược 罪tội 若nhược 福phước 。 乃nãi 是thị 自tự 在tại 之chi 所sở 為vi 作tác 。 云vân 何hà 當đương 言ngôn 人nhân 有hữu 罪tội 福phước 。 譬thí 如như 工công 匠tượng 。 作tác 機cơ 關quan 木mộc 人nhân 。 行hành 住trụ 坐tọa 臥ngọa 。 唯duy 不bất 能năng 言ngôn 。 眾chúng 生sanh 亦diệc 爾nhĩ 。 自Tự 在Tại 天Thiên 者giả 。 譬thí 如như 工công 匠tượng 。 木mộc 人nhân 者giả 。 譬thí 眾chúng 生sanh 身thân 。 如như 是thị 造tạo 作tác 。 誰thùy 當đương 有hữu 罪tội 。 如như 是thị 大đại 師sư 。 今kim 者giả 近cận 在tại 王Vương 舍Xá 城Thành 住trụ 。 唯duy 速tốc 往vãng 詣nghệ 。 若nhược 得đắc 見kiến 者giả 。 眾chúng 罪tội 消tiêu 滅diệt 。 王vương 即tức 答đáp 言ngôn 。 審thẩm 有hữu 是thị 人nhân 能năng 滅diệt 我ngã 罪tội 。 我ngã 當đương 歸quy 依y 。
疏sớ/sơ 。 三tam 刪san 闍xà 夜dạ 者giả 即tức 名danh 也dã 。 是thị 毘tỳ 羅la 胝chi 之chi 子tử 。 涅Niết 槃Bàn 中trung 實thật 德đức 大đại 臣thần 為vi 闍xà 王vương 說thuyết 。 云vân 刪san 闍xà 夜dạ 為vì 諸chư 弟đệ 子tử 。 說thuyết 如như 是thị 法Pháp 。 一nhất 切thiết 眾chúng 中trung 。 若nhược 為vi 王vương 者giả 。 自tự 在tại 隨tùy 意ý 。 造tạo 作tác 善thiện 惡ác 。 悉tất 無vô 有hữu 罪tội 。 如như 火hỏa 燒thiêu 物vật 。 無vô 淨tịnh 不bất 淨tịnh 。 下hạ 取thủ 意ý 引dẫn 。 如như 地địa 普phổ 載tái 如như 水thủy 俱câu 洗tẩy 。 如như 風phong 能năng 吹xuy 。 乃nãi 至chí 云vân 如như 秋thu 杌ngột 樹thụ 春xuân 則tắc 還hoàn 生sanh 。 雖tuy 復phục 杌ngột 斫chước 實thật 無vô 有hữu 罪tội 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 此thử 間gian 命mạng 終chung 還hoàn 生sanh 此thử 間gian 。 以dĩ 還hoàn 生sanh 故cố 當đương 有hữu 何hà 罪tội 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 苦khổ 樂nhạo/nhạc/lạc 果quả 報báo 。 悉tất 皆giai 不bất 由do 現hiện 在tại 業nghiệp 果quả 因nhân 。 在tại 過quá 去khứ 現hiện 在tại 受thọ 果quả 。 現hiện 在tại 無vô 因nhân 未vị 來lai 無vô 果quả 。 以dĩ 現hiện 果quả 故cố 。 眾chúng 生sanh 持trì 戒giới 勤cần 修tu 精tinh 進tấn 。 遮già 現hiện 果quả 惡ác 。 以dĩ 持trì 戒giới 故cố 則tắc 得đắc 無vô 漏lậu 盡tận 有hữu 漏lậu 業nghiệp 以dĩ 盡tận 業nghiệp 故cố 。 眾chúng 苦khổ 得đắc 盡tận 。 眾chúng 苦khổ 盡tận 故cố 。 便tiện 得đắc 解giải 脫thoát 。 唯duy 願nguyện 大đại 王vương 。 速tốc 往vãng 其kỳ 所sở 。
疏sớ/sơ 。 四tứ 無vô 因nhân 即tức 阿a 耆kỳ 多đa 等đẳng 者giả 。 阿a 耆kỳ 多đa 此thử 名danh 也dã 。 翅sí 舍xá 欽khâm 婆bà 羅la 弊tệ 衣y 也dã 。 亦diệc 有hữu 云vân 。 計kế 阿a 耆kỳ 多đa 翅sí 舍xá 皆giai 名danh 也dã 。 即tức 悉tất 知tri 義nghĩa 大đại 臣thần 所sở 師sư 。 經Kinh 云vân 阿a 耆kỳ 多đa 一nhất 切thiết 知tri 見kiến 。 云vân 云vân 告cáo 諸chư 弟đệ 子tử 。 作tác 如như 是thị 言ngôn 。 若nhược 自tự 作tác 若nhược 教giáo 他tha 作tác 。 若nhược 自tự 斫chước 若nhược 教giáo 他tha 斫chước 。 若nhược 自tự 炙chích 若nhược 教giáo 他tha 炙chích 。 若nhược 自tự 害hại 若nhược 教giáo 他tha 害hại 。 若nhược 自tự 偷thâu 若nhược 教giáo 他tha 偷thâu 。 若nhược 自tự 婬dâm 若nhược 教giáo 他tha 婬dâm 若nhược 自tự 妄vọng 語ngữ 若nhược 教giáo 他tha 妄vọng 語ngữ 。 若nhược 自tự 飲ẩm 酒tửu 若nhược 教giáo 他tha 飲ẩm 酒tửu 。 若nhược 殺sát 一nhất 村thôn 一nhất 城thành 一nhất 國quốc 。 若nhược 以dĩ 刀đao 輪luân 。 殺sát 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 若nhược 恆Hằng 河Hà 已dĩ 南nam 。 布bố 施thí 眾chúng 生sanh 。 恆Hằng 河Hà 已dĩ 北bắc 。 殺sát 害hại 眾chúng 生sanh 。 悉tất 無vô 罪tội 福phước 。 無vô 戒giới 施thí 定định 等đẳng 上thượng 已dĩ 釋thích 竟cánh 。
疏sớ/sơ 。 因nhân 此thử 便tiện 引dẫn 涅Niết 槃Bàn 餘dư 之chi 三tam 師sư 第đệ 四Tứ 無Vô 所Sở 畏Úy 。 大đại 臣thần 師sư 尼ni 健kiện 陀đà 若nhược 提đề 子tử 。 告cáo 諸chư 弟đệ 子tử 言ngôn 。 無vô 善thiện 無vô 施thí 。 無vô 父phụ 無vô 母mẫu 。 無vô 今kim 世thế 後hậu 世thế 。 無vô 阿A 羅La 漢Hán 。 無vô 修tu 無vô 道đạo 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 經kinh 八bát 萬vạn 劫kiếp 。 於ư 生sanh 死tử 輪luân 。 自tự 然nhiên 解giải 脫thoát 。 有hữu 罪tội 無vô 罪tội 。 悉tất 亦diệc 如như 是thị 。 如như 四tứ 大đại 河hà 。 所sở 謂vị 辛tân 頭đầu 河hà 恆Hằng 河Hà 博bác 叉xoa 私tư 陀đà 。 悉tất 入nhập 大đại 海hải 。 無vô 有hữu 差sai 別biệt 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 得đắc 解giải 脫thoát 時thời 悉tất 無vô 差sai 別biệt 。 五ngũ 藏tạng 德đức 大đại 臣thần 所sở 宗tông 。 即tức 末mạt 伽già 梨lê 俱câu 賒xa 離ly 子tử 。 為vì 諸chư 弟đệ 子tử 。 說thuyết 如như 是thị 法Pháp 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 身thân 有hữu 七thất 分phần 。 何hà 等đẳng 為vi 七thất 。
地địa 水thủy 火hỏa 風phong 。 苦khổ 樂lạc 壽thọ 命mạng 。 如như 是thị 七thất 法Pháp 。 非phi 化hóa 非phi 作tác 。 不bất 可khả 毀hủy 害hại 如như 伊y 師sư 迦ca 草thảo 。 安an 住trụ 不bất 動động 如như 須Tu 彌Di 山sơn 。 不bất 捨xả 不bất 作tác 猶do 如như 乳nhũ 酪lạc 。 各các 不bất 諍tranh 訟tụng 。 若nhược 苦khổ 若nhược 樂lạc 。 若nhược 善thiện 若nhược 不bất 善thiện 。 投đầu 之chi 利lợi 刀đao 。 無vô 所sở 傷thương 害hại 。
何hà 以dĩ 故cố 。 七thất 分phần 空không 中trung 無vô 妨phương 礙ngại 故cố 。 命mạng 亦diệc 無vô 害hại 。
何hà 以dĩ 故cố 。 無vô 有hữu 害hại 者giả 及cập 死tử 者giả 。 故cố 無vô 作tác 無vô 受thọ 。 無vô 說thuyết 無vô 聽thính 。 無vô 有hữu 念niệm 者giả 及cập 以dĩ 教giáo 者giả 。 常thường 說thuyết 是thị 法pháp 。 六lục 即tức 日nhật 月nguyệt 稱xưng 大đại 臣thần 所sở 宗tông 。 富phú 蘭lan 那na 說thuyết 如như 是thị 法Pháp 。 無vô 有hữu 黑hắc 業nghiệp 無vô 黑hắc 業nghiệp 報báo 。 無vô 有hữu 白bạch 業nghiệp 無vô 白bạch 業nghiệp 報báo 。 無vô 黑hắc 白bạch 業nghiệp 無vô 黑hắc 白bạch 業nghiệp 報báo 。 無vô 有hữu 上thượng 業nghiệp 及cập 以dĩ 下hạ 業nghiệp 。 彼bỉ 當đương 第đệ 一nhất 。 末mạt 伽già 梨lê 第đệ 二nhị 。 刪san 闍xà 夜dạ 第đệ 三tam 。 阿a 耆kỳ 多đa 第đệ 四tứ 。 迦ca 羅la 鳩cưu 馱đà 第đệ 五ngũ 。 若nhược 提đề 子tử 第đệ 六lục 。 已dĩ 上thượng 略lược 明minh 六lục 師sư 之chi 計kế 廣quảng 如như 諸chư 論luận 。
疏sớ/sơ 。 三tam 約ước 一nhất 切thiết 相tướng 智trí 觀quán 。 然nhiên 論luận 但đãn 云vân 因nhân 緣duyên 有hữu 支chi 二nhị 種chủng 業nghiệp 。 能năng 起khởi 因nhân 緣duyên 事sự 故cố 。 今kim 疏sớ/sơ 乃nãi 義nghĩa 加gia 。 解giải 脫thoát 方phương 便tiện 。 又hựu 二nhị 業nghiệp 中trung 。 經kinh 文văn 後hậu 一nhất 為vi 起khởi 後hậu 因nhân 。 疏sớ/sơ 意ý 云vân 。 若nhược 無vô 自tự 業nghiệp 何hà 能năng 起khởi 後hậu 。 故cố 云vân 二nhị 業nghiệp 為vi 起khởi 後hậu 方phương 便tiện 。 第đệ 四tứ 不bất 相tương 捨xả 離ly 中trung 。 疏sớ/sơ 初sơ 相tương/tướng 諦đế 下hạ 有hữu 二nhị 。 先tiên 釋thích 自tự 因nhân 。 後hậu 釋thích 經kinh 文văn 。 前tiền 中trung 二nhị 。 先tiên 指chỉ 前tiền 章chương 。 疏sớ/sơ 云vân 唯duy 從tùng 無vô 明minh 生sanh 。 行hành 等đẳng 名danh 自tự 因nhân 是thị 也dã 。 後hậu 又hựu 論luận 云vân 自tự 因nhân 觀quán 下hạ 。 二nhị 引dẫn 論luận 廣quảng 釋thích 。 於ư 中trung 亦diệc 二nhị 。 先tiên 標tiêu 。 後hậu 謂vị 離ly 前tiền 支chi 下hạ 釋thích 。 今kim 初sơ 即tức 論luận 主chủ 生sanh 起khởi 之chi 文văn 。 引dẫn 論luận 不bất 盡tận 。 此thử 下hạ 更cánh 云vân 何hà 者giả 。 是thị 無vô 明minh 等đẳng 因nhân 緣duyên 行hành 不bất 斷đoạn 助trợ 成thành 故cố 。 釋thích 曰viết 。 此thử 是thị 論luận 家gia 先tiên 舉cử 下hạ 。 經kinh 釋thích 成thành 自tự 因nhân 。 以dĩ 易dị 故cố 不bất 引dẫn 。 又hựu 與dữ 下hạ 廣quảng 釋thích 。 義nghĩa 同đồng 故cố 略lược 不bất 引dẫn 。 然nhiên 無vô 明minh 等đẳng 自tự 生sanh 因nhân 。 觀quán 是thị 自tự 義nghĩa 。 緣duyên 事sự 二nhị 字tự 是thị 其kỳ 因nhân 義nghĩa 。
疏sớ/sơ 。 謂vị 離ly 前tiền 支chi 下hạ 。 第đệ 二nhị 廣quảng 釋thích 。 即tức 下hạ 釋thích 經kinh 論luận 文văn 。 釋thích 自tự 因nhân 義nghĩa 。 然nhiên 具cụ 足túc 論luận 云vân 。 自tự 因nhân 觀quán 者giả 。 不bất 相tương 捨xả 離ly 觀quán 故cố 。 離ly 前tiền 支chi 無vô 後hậu 支chi 觀quán 故cố 。 不bất 離ly 無vô 明minh 則tắc 成thành 行hành 觀quán 。 若nhược 不bất 離ly 無vô 明minh 有hữu 行hành 者giả 。 不bất 應ưng 言ngôn 無vô 明minh 緣duyên 行hành 。 若nhược 離ly 無vô 明minh 有hữu 行hành 成thành 者giả 。 異dị 則tắc 不bất 成thành 。 是thị 故cố 偈kệ 言ngôn 眾chúng 。 因nhân 緣duyên 生sanh 法pháp 。 是thị 則tắc 不bất 即tức 因nhân 。 亦diệc 復phục 不bất 異dị 因nhân 。 不bất 斷đoạn 亦diệc 不bất 常thường 。 釋thích 曰viết 。 今kim 疏sớ/sơ 以dĩ 言ngôn 間gian 論luận 釋thích 之chi 。 對đối 文văn 可khả 見kiến 。 今kim 更cánh 委ủy 釋thích 。 此thử 中trung 疏sớ/sơ 取thủ 論luận 意ý 。 但đãn 以dĩ 不bất 即tức 不bất 離ly 。 成thành 自tự 因nhân 義nghĩa 。 不bất 即tức 故cố 因nhân 義nghĩa 成thành 。 不bất 離ly 故cố 自tự 義nghĩa 成thành 。 於ư 中trung 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 其kỳ 三tam 段đoạn 。 一nhất 順thuận 釋thích 。 三tam 反phản 釋thích 。 三tam 結kết 成thành 正chánh 義nghĩa 。 今kim 初sơ 明minh 要yếu 具cụ 不bất 即tức 離ly 義nghĩa 自tự 因nhân 方phương 成thành 。 然nhiên 文văn 但đãn 有hữu 不bất 離ly 之chi 言ngôn 。 意ý 則tắc 已dĩ 有hữu 不bất 即tức 之chi 義nghĩa 。 於ư 中trung 離ly 前tiền 支chi 無vô 後hậu 支chi 者giả 。 以dĩ 義nghĩa 標tiêu 次thứ 。 如như 不bất 離ly 無vô 明minh 有hữu 行hành 等đẳng 。 則tắc 指chỉ 經kinh 釋thích 成thành 。 並tịnh 同đồng 論luận 文văn 。 但đãn 初sơ 闕khuyết 不bất 相tương 捨xả 離ly 之chi 言ngôn 。 中trung 間gian 加gia 一nhất 如như 字tự 。 即tức 出xuất 彼bỉ 論luận 。 從tùng 則tắc 無vô 明minh 唯duy 是thị 行hành 自tự 因nhân 。 是thị 疏sớ/sơ 釋thích 論luận 意ý 。 成thành 其kỳ 自tự 義nghĩa 。 從tùng 以dĩ 是thị 自tự 故cố 下hạ 結kết 成thành 二nhị 義nghĩa 。 謂vị 自tự 及cập 因nhân 義nghĩa 。 即tức 是thị 論luận 經kinh 。 然nhiên 今kim 經kinh 文văn 一nhất 時thời 併tinh 舉cử 不bất 斷đoạn 助trợ 成thành 。 若nhược 論luận 經kinh 文văn 亦diệc 各các 別biệt 歷lịch 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 云vân 是thị 中trung 無vô 明minh 緣duyên 行hành 者giả 。 無vô 明minh 因nhân 緣duyên 。 令linh 行hành 不bất 斷đoạn 助trợ 成thành 故cố 。 行hành 緣duyên 識thức 者giả 。 行hành 因nhân 緣duyên 故cố 。 令linh 識thức 不bất 斷đoạn 。 助trợ 成thành 故cố 等đẳng 。 今kim 初sơ 論luận 意ý 云vân 。 以dĩ 無vô 明minh 令linh 行hành 不bất 斷đoạn 為vi 自tự 義nghĩa 。 助trợ 成thành 是thị 因nhân 義nghĩa 。 助trợ 成thành 是thị 不bất 即tức 。 令linh 不bất 斷đoạn 是thị 不bất 離ly 故cố 。 上thượng 標tiêu 云vân 自tự 生sanh 因nhân 觀quán 是thị 自tự 義nghĩa 。 緣duyên 事sự 是thị 因nhân 也dã 。 自tự 生sanh 因nhân 觀quán 即tức 令linh 行hành 不bất 斷đoạn 。 緣duyên 事sự 即tức 是thị 助trợ 成thành 。
疏sớ/sơ 。 若nhược 唯duy 不bất 離ly 下hạ 。 第đệ 二nhị 反phản 釋thích 。 太thái 即tức 則tắc 無vô 明minh 即tức 行hành 。 不bất 得đắc 言ngôn 無vô 明minh 與dữ 行hành 為vi 緣duyên 。 太thái 離ly 則tắc 無vô 明minh 不bất 干can 於ư 行hành 。 何hà 殊thù 色sắc 於ư 行hành 耶da 。
疏sớ/sơ 。 不bất 即tức 不bất 離ly 。 則tắc 名danh 自tự 因nhân 下hạ 。 第đệ 三tam 結kết 示thị 正chánh 義nghĩa 。 於ư 中trung 先tiên 標tiêu 言ngôn 亦diệc 二nhị 義nghĩa 成thành 矣hĩ 者giả 。 即tức 不bất 斷đoạn 助trợ 成thành 之chi 二nhị 義nghĩa 。 後hậu 故cố 論luận 主chủ 下hạ 。 二nhị 引dẫn 證chứng 。 於ư 中trung 先tiên 舉cử 論luận 偈kệ 文văn 。 後hậu 初sơ 句cú 泛phiếm 舉cử 下hạ 。 疏sớ/sơ 釋thích 論luận 偈kệ 。 謂vị 初sơ 句cú 泛phiếm 舉cử 一nhất 切thiết 因nhân 緣duyên 生sanh 法pháp 。 非phi 局cục 此thử 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 二nhị 三tam 兩lưỡng 句cú 明minh 不bất 即tức 離ly 。 第đệ 四tứ 一nhất 句cú 結kết 歸quy 中trung 道đạo 。 從tùng 非phi 斷đoạn 亦diệc 非phi 常thường 下hạ 。 疏sớ/sơ 中trung 有hữu 五ngũ 重trọng/trùng 中trung 道đạo 不bất 斷đoạn 常thường 義nghĩa 。 初sơ 一nhất 是thị 總tổng 。 正chánh 是thị 因nhân 滅diệt 不bất 常thường 。 果quả 續tục 不bất 斷đoạn 之chi 義nghĩa 。 故cố 云vân 不bất 即tức 故cố 不bất 常thường 。 即tức 乃nãi 因nhân 至chí 於ư 果quả 便tiện 墮đọa 於ư 常thường 。 言ngôn 不bất 異dị 故cố 不bất 斷đoạn 者giả 。 從tùng 因nhân 生sanh 果quả 。 是thị 果quả 續tục 義nghĩa 故cố 。 是thị 不bất 斷đoạn 異dị 則tắc 果quả 不bất 續tục 因nhân 。 便tiện 墮đọa 於ư 斷đoạn 。 次thứ 三tam 義nghĩa 於ư 此thử 開khai 出xuất 而nhi 取thủ 意ý 別biệt 。 第đệ 二nhị 意ý 於ư 不bất 即tức 不bất 離ly 。 二nhị 義nghĩa 之chi 上thượng 。 各các 成thành 不bất 斷đoạn 不bất 常thường 。 初sơ 言ngôn 不bất 即tức 因nhân 故cố 果quả 不bất 斷đoạn 因nhân 不bất 常thường 者giả 。 不bất 即tức 則tắc 有hữu 果quả 故cố 果quả 不bất 斷đoạn 因nhân 。 不bất 與dữ 果quả 俱câu 故cố 因nhân 不bất 常thường 。 次thứ 云vân 不bất 異dị 因nhân 故cố 果quả 不bất 常thường 因nhân 不bất 斷đoạn 者giả 。 果quả 從tùng 因nhân 生sanh 故cố 。 果quả 非phi 常thường 不bất 異dị 則tắc 。 因nhân 能năng 生sanh 果quả 。 故cố 因nhân 不bất 斷đoạn 。 此thử 上thượng 因nhân 果quả 交giao 絡lạc 明minh 不bất 斷đoạn 常thường 。 第đệ 三tam 又hựu 以dĩ 不bất 即tức 故cố 因nhân 果quả 俱câu 不bất 斷đoạn 等đẳng 者giả 。 當đương 一nhất 句cú 上thượng 。 即tức 具cụ 不bất 斷đoạn 不bất 常thường 。 不bất 即tức 則tắc 有hữu 因nhân 有hữu 果quả 故cố 。 俱câu 不bất 斷đoạn 不bất 異dị 故cố 。 因nhân 果quả 俱câu 不bất 常thường 者giả 。 此thử 義nghĩa 難nan 見kiến 故cố 。 釋thích 云vân 。 非phi 無vô 因nhân 常thường 。 不bất 異dị 則tắc 果quả 從tùng 因nhân 生sanh 故cố 。 非phi 無vô 因nhân 常thường 。 不bất 即tức 則tắc 因nhân 由do 果quả 顯hiển 。 亦diệc 非phi 無vô 因nhân 常thường 。 然nhiên 無vô 因nhân 常thường 。 乃nãi 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 如như 涅Niết 槃Bàn 云vân 。 是thị 諸chư 外ngoại 道đạo 。 無vô 有hữu 一nhất 法pháp 。 不bất 從tùng 緣duyên 生sanh 。 是thị 故cố 無vô 常thường 。 如Như 來Lai 佛Phật 性tánh 虛hư 空không 。 不bất 從tùng 緣duyên 生sanh 。 是thị 故cố 為vi 常thường 。 則tắc 是thị 真chân 常thường 。 非phi 此thử 所sở 明minh 。 二nhị 者giả 外ngoại 道đạo 所sở 計kế 微vi 塵trần 世thế 性tánh 。 前tiền 無vô 有hữu 因nhân 故cố 說thuyết 為vi 常thường 。 此thử 是thị 邪tà 常thường 。 是thị 今kim 所sở 揀giản 。 第đệ 四tứ 又hựu 亦diệc 反phản 此thử 者giả 。 應ưng 云vân 不bất 即tức 故cố 因nhân 果quả 俱câu 不bất 常thường 。 不bất 異dị 故cố 因nhân 果quả 俱câu 不bất 斷đoạn 。 不bất 斷đoạn 義nghĩa 易dị 故cố 更cánh 不bất 釋thích 。 謂vị 不bất 異dị 則tắc 從tùng 因nhân 有hữu 果quả 。 俱câu 不bất 斷đoạn 滅diệt 不bất 常thường 難nan 見kiến 故cố 。 今kim 釋thích 云vân 非phi 相tướng 續tục 常thường 者giả 。 若nhược 即tức 因nhân 者giả 。 因nhân 則tắc 至chí 果quả 如như 泥nê 至chí 瓶bình 。 此thử 因nhân 則tắc 常thường 果quả 。 即tức 是thị 因nhân 果quả 亦diệc 相tương 續tục 常thường 也dã 。 此thử 常thường 則tắc 是thị 邪tà 見kiến 。 故cố 今kim 揀giản 之chi 。 前tiền 不bất 斷đoạn 相tương 續tục 則tắc 是thị 正chánh 義nghĩa 。 以dĩ 果quả 續tục 不bất 斷đoạn 故cố 。 第đệ 五ngũ 云vân 。 又hựu 以dĩ 不bất 離ly 是thị 不bất 即tức 下hạ 。 合hợp 不bất 即tức 離ly 及cập 不bất 斷đoạn 不bất 常thường 。 以dĩ 為vi 一nhất 致trí 。 上thượng 五ngũ 釋thích 中trung 。 初sơ 一nhất 望vọng 次thứ 三tam 。 即tức 從tùng 總tổng 開khai 別biệt 。 此thử 一nhất 望vọng 前tiền 四tứ 。 即tức 合hợp 於ư 前tiền 開khai 故cố 令linh 思tư 之chi 。 以dĩ 成thành 深thâm 觀quán 。 疏sớ/sơ 文văn 中trung 順thuận 下hạ 。 第đệ 二nhị 釋thích 經kinh 。 然nhiên 論luận 釋thích 經kinh 。 先tiên 正chánh 釋thích 文văn 。 後hậu 釋thích 自tự 因nhân 。 自tự 因nhân 之chi 義nghĩa 前tiền 以dĩ 廣quảng 引dẫn 。 今kim 但đãn 釋thích 論luận 子tử 果quả 之chi 言ngôn 。 疏sớ/sơ 中trung 二nhị 。 釋thích 前tiền 一nhất 更cánh 是thị 上thượng 古cổ 所sở 釋thích 。 亦diệc 可khả 下hạ 是thị 第đệ 二nhị 釋thích 正chánh 順thuận 論luận 意ý 。 亦diệc 順thuận 涅Niết 槃Bàn 二nhị 十thập 九cửu 師sư 子tử 吼hống 問vấn 。 陰ấm 無vô 繫hệ 者giả 云vân 何hà 繫hệ 縛phược 。 佛Phật 答đáp 。 以dĩ 煩phiền 惱não 鎖tỏa 繫hệ 縛phược 五ngũ 陰ấm 。 因nhân 此thử 便tiện 說thuyết 名danh 色sắc 繫hệ 縛phược 眾chúng 生sanh 眾chúng 生sanh 繫hệ 縛phược 名danh 色sắc 等đẳng 師sư 子tử 吼hống 。 難nạn/nan 云vân 。 若nhược 有hữu 名danh 色sắc 是thị 繫hệ 縛phược 者giả 。 謂vị 阿A 羅La 漢Hán 。 未vị 離ly 名danh 色sắc 。 亦diệc 應ưng 繫hệ 縛phược 。 佛Phật 答đáp 云vân 。
善thiện 男nam 子tử 。 解giải 脫thoát 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 子tử 斷đoạn 。 二nhị 者giả 果quả 斷đoạn 。 言ngôn 子tử 斷đoạn 者giả 。 名danh 煩phiền 惱não 斷đoạn 。 未vị 斷đoạn 果quả 故cố 名danh 果quả 繫hệ 縛phược 。 又hựu 引dẫn 油du 燈đăng 以dĩ 喻dụ 。 煩phiền 惱não 眾chúng 生sanh 。 釋thích 曰viết 。 此thử 明minh 為vi 因nhân 義nghĩa 邊biên 名danh 子tử 。 羅La 漢Hán 斷đoạn 煩phiền 惱não 因nhân 未vị 脫thoát 果quả 縛phược 。 故cố 似tự 後hậu 義nghĩa 。 以dĩ 論luận 言ngôn 無vô 明minh 有hữu 二nhị 。 是thị 則tắc 為vi 因nhân 之chi 時thời 。 即tức 是thị 前tiền 支chi 能năng 起khởi 於ư 後hậu 。 若nhược 前tiền 支chi 至chí 後hậu 但đãn 有hữu 種chủng 子tử 。 非phi 是thị 正chánh 發phát 後hậu 支chi 之chi 因nhân 故cố 取thủ 子tử 時thời 。 子tử 即tức 因nhân 耳nhĩ 。 故cố 論luận 云vân 。 是thị 中trung 子tử 時thời 者giả 。 令linh 行hành 不bất 斷đoạn 有hữu 二nhị 義nghĩa 故cố 。 以dĩ 自tự 體thể 助trợ 成thành 二nhị 義nghĩa 。 皆giai 屬thuộc 前tiền 支chi 故cố 。 而nhi 詺# 因nhân 為vi 子tử 者giả 。 如như 穀cốc 子tử 生sanh 芽nha 故cố 。 果quả 即tức 是thị 行hành 。 行hành 時thời 有hữu 行hành 俱câu 無vô 明minh 。 非phi 發phát 業nghiệp 者giả 故cố 不bất 取thủ 之chi 。 餘dư 支chi 例lệ 然nhiên 。 皆giai 以dĩ 前tiền 支chi 為vi 後hậu 支chi 緣duyên 。 令linh 後hậu 不bất 斷đoạn 助trợ 成thành 後hậu 支chi 故cố 。
疏sớ/sơ 。 正chánh 意ý 在tại 其kỳ 後hậu 解giải 。 疏sớ/sơ 後hậu 逆nghịch 觀quán 。 論luận 云vân 下hạ 文văn 二nhị 。 先tiên 引dẫn 論luận 。 後hậu 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 下hạ 解giải 釋thích 。 今kim 初sơ 。 然nhiên 經kinh 中trung 亦diệc 歷lịch 十thập 二nhị 。 云vân 無vô 明minh 滅diệt 故cố 則tắc 行hành 滅diệt 。 無vô 明minh 因nhân 緣duyên 。 無vô 行hành 滅diệt 不bất 助trợ 成thành 故cố 。 行hành 滅diệt 故cố 則tắc 識thức 滅diệt 。 行hành 因nhân 緣duyên 無vô 識thức 滅diệt 不bất 助trợ 成thành 故cố 等đẳng 。 而nhi 論luận 云vân 。 先tiên 際tế 後hậu 際tế 。 滅diệt 中trung 際tế 亦diệc 無vô 者giả 。 意ý 云vân 。 若nhược 前tiền 際tế 無vô 明minh 行hành 無vô 。 中trung 際tế 五ngũ 果quả 則tắc 無vô 。 後hậu 際tế 愛ái 取thủ 有hữu 無vô 。 中trung 際tế 苦khổ 果quả 後hậu 更cánh 不bất 生sanh 。 總tổng 顯hiển 無vô 因nhân 則tắc 無vô 果quả 義nghĩa 。 而nhi 謂vị 愛ái 取thủ 有hữu 為vi 後hậu 際tế 者giả 。 即tức 次thứ 第đệ 六lục 段đoạn 三tam 際tế 輪luân 迴hồi 門môn 中trung 。 將tương 愛ái 取thủ 有hữu 以dĩ 因nhân 從tùng 果quả 。 名danh 後hậu 際tế 故cố 。
疏sớ/sơ 。 是thị 故cố 不bất 說thuyết 。 有hữu 不bất 斷đoạn 助trợ 成thành 義nghĩa 等đẳng 。 此thử 釋thích 上thượng 論luận 。 是thị 故cố 不bất 說thuyết 。 之chi 言ngôn 而nhi 有hữu 二nhị 釋thích 。 前tiền 約ước 經kinh 明minh 故cố 云vân 不bất 斷đoạn 助trợ 成thành 。 後hậu 約ước 論luận 意ý 云vân 不bất 說thuyết 之chi 果quả 。
疏sớ/sơ 。 三tam 一nhất 切thiết 相tướng 智trí 。 觀quán 中trung 言ngôn 即tức 以dĩ 無vô 作tác 為vi 緣duyên 之chi 相tướng 者giả 。 三tam 種chủng 緣duyên 生sanh 中trung 無vô 作tác 緣duyên 生sanh 也dã 。 三tam 種chủng 緣duyên 生sanh 者giả 。 如như 十thập 藏tạng 中trung 。 謂vị 是thị 事sự 有hữu 故cố 是thị 事sự 有hữu 。 是thị 無vô 作tác 緣duyên 生sanh 是thị 事sự 起khởi 故cố 是thị 事sự 起khởi 。 是thị 無vô 常thường 緣duyên 生sanh 。 無vô 明minh 緣duyên 行hành 。 是thị 勢thế 用dụng 緣duyên 生sanh 。 今kim 前tiền 二nhị 觀quán 。 是thị 無vô 常thường 義nghĩa 。 今kim 是thị 無vô 作tác 又hựu 無vô 常thường 義nghĩa 。 初sơ 門môn 已dĩ 明minh 。 勢thế 用dụng 一nhất 門môn 遍biến 於ư 前tiền 後hậu 。 亦diệc 廣quảng 在tại 初sơ 門môn 。
大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 隨Tùy 疏Sớ/sơ 演Diễn 義Nghĩa 鈔Sao 卷quyển 第đệ 六lục 十thập 六lục
Đại Phương Quảng Phật Hoa Nghiêm Kinh Tùy Sớ/sơ Diễn Nghĩa Sao ♦ Hết quyển 66
❖
Phiên âm: 23/3/2016 ◊ Cập nhật: 23/3/2016
Đại Phương Quảng Phật Hoa Nghiêm Kinh Tùy Sớ/sơ Diễn Nghĩa Sao ♦ Quyển 66
唐đường 清thanh 涼lương 山sơn 大đại 華hoa 嚴nghiêm 寺tự 沙Sa 門Môn 澄trừng 觀quán 述thuật
疏sớ/sơ 。 第đệ 二nhị 本bổn 末mạt 依y 持trì 門môn 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 六lục 。 一nhất 標tiêu 門môn 分phân 齊tề 。 即tức 八bát 門môn 半bán 。 二nhị 緣duyên 相tương/tướng 下hạ 假giả 問vấn 徵trưng 起khởi 。 三tam 論luận 云vân 隨tùy 順thuận 下hạ 。 引dẫn 論luận 正chánh 答đáp 全toàn 同đồng 涅Niết 槃Bàn 十thập 二nhị 。 佛Phật 答đáp 文Văn 殊Thù 義nghĩa 已dĩ 見kiến 玄huyền 文văn 。 四tứ 俗tục 為vi 真chân 詮thuyên 下hạ 。
疏sớ/sơ 。 釋thích 論luận 意ý 。 五ngũ 中trung 論luận 云vân 下hạ 。 引dẫn 他tha 論luận 證chứng 。 即tức 四Tứ 諦Đế 品phẩm 亦diệc 見kiến 上thượng 文văn 。 六lục 此thử 觀quán 有hữu 六lục 下hạ 。 依y 總tổng 開khai 別biệt 。 謂vị 於ư 世thế 諦đế 八bát 門môn 半bán 中trung 為vi 六lục 觀quán 故cố 。 於ư 中trung 有hữu 三tam 。 初sơ 列liệt 釋thích 。 二nhị 料liệu 揀giản 三tam 別biệt 釋thích 初sơ 門môn 。 今kim 初sơ 一nhất 一nhất 觀quán 中trung 文văn 皆giai 有hữu 二nhị 觀quán 字tự 。 已dĩ 上thượng 依y 論luận 標tiêu 名danh 。 觀quán 字tự 向hướng 下hạ 是thị 疏sớ/sơ 辨biện 意ý 。 因nhân 有hữu 自tự 他tha 故cố 須tu 二nhị 門môn 。 即tức 染nhiễm 依y 止chỉ 名danh 為vi 他tha 因nhân 。 第đệ 二nhị 因nhân 觀quán 名danh 為vi 自tự 因nhân 。 染nhiễm 有hữu 四tứ 句cú 故cố 攝nhiếp 三tam 門môn 。 他tha 因nhân 即tức 第đệ 三tam 自tự 業nghiệp 助trợ 成thành 。 自tự 因nhân 即tức 第đệ 四tứ 。 不bất 相tương 捨xả 離ly 故cố 。 皆giai 染nhiễm 因nhân 。 攝nhiếp 過quá 即tức 第đệ 五ngũ 三tam 道đạo 不bất 斷đoạn 門môn 。 謂vị 惑hoặc 業nghiệp 苦khổ 惑hoặc 業nghiệp 是thị 集tập 故cố 。 護hộ 過quá 即tức 第đệ 六lục 三tam 際tế 輪luân 迴hồi 門môn 。 說thuyết 此thử 能năng 除trừ 外ngoại 道đạo 三tam 過quá 。 三tam 過quá 如như 下hạ 。 不bất 厭yếm 厭yếm 觀quán 即tức 第đệ 七thất 三tam 苦khổ 集tập 成thành 門môn 。 凡phàm 小tiểu 不bất 厭yếm 菩Bồ 薩Tát 厭yếm 故cố 。 深thâm 觀quán 即tức 後hậu 三tam 門môn 。 四tứ 句cú 求cầu 生sanh 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 無vô 生sanh 而nhi 生sanh 故cố 曰viết 深thâm 觀quán 。 豈khởi 同đồng 情tình 取thủ 。
疏sớ/sơ 。 六lục 中trung 初sơ 二nhị 下hạ 第đệ 二nhị 料liệu 揀giản 攝nhiếp 六lục 為vi 四tứ 。 初sơ 二nhị 染nhiễm 相tướng 者giả 。 一nhất 即tức 能năng 依y 所sở 依y 。 二nhị 即tức 自tự 因nhân 他tha 因nhân 皆giai 迷mê 染nhiễm 相tướng 。 下hạ 三tam 可khả 知tri 。
疏sớ/sơ 。 今kim 此thử 半bán 門môn 下hạ 。 第đệ 三tam 別biệt 釋thích 中trung 二nhị 。 初sơ 出xuất 論luận 意ý 。 後hậu 科khoa 文văn 。 今kim 初sơ 觀quán 因nhân 緣duyên 有hữu 分phân 為vi 染nhiễm 者giả 。 此thử 論luận 自tự 釋thích 何hà 者giả 是thị 染nhiễm 分phần/phân 。 分phần/phân 即tức 支chi 義nghĩa 。 從tùng 而nhi 此thử 染nhiễm 下hạ 釋thích 染nhiễm 依y 止chỉ 。 此thử 即tức 論luận 主chủ 生sanh 起khởi 之chi 文văn 。 而nhi 論luận 但đãn 云vân 因nhân 緣duyên 有hữu 分phần/phân 依y 止chỉ 一nhất 心tâm 。 疏sớ/sơ 開khai 釋thích 之chi 。 次thứ 論luận 云vân 。 此thử 是thị 二nhị 諦đế 差sai 別biệt 者giả 。 是thị 論luận 解giải 經kinh 。 具cụ 云vân 此thử 是thị 二nhị 諦đế 差sai 別biệt 。 一nhất 心tâm 雜tạp 染nhiễm 和hòa 合hợp 因nhân 緣duyên 集tập 觀quán 。 疏sớ/sơ 文văn 略lược 耳nhĩ 。 從tùng 以dĩ 純thuần 真chân 不bất 生sanh 下hạ 。 疏sớ/sơ 釋thích 。 疏sớ/sơ 後hậu 釋thích 中trung 論luận 無vô 別biệt 釋thích 下hạ 。 疏sớ/sơ 文văn 分phần/phân 三tam 。 初sơ 略lược 彈đàn 古cổ 釋thích 二nhị 。 今kim 謂vị 說thuyết 主chủ 下hạ 標tiêu 示thị 正chánh 義nghĩa 。 三tam 是thị 以dĩ 此thử 門môn 下hạ 總tổng 顯hiển 包bao 含hàm 。 於ư 中trung 三tam 。 初sơ 約ước 體thể 攝nhiếp 二nhị 。 二nhị 約ước 義nghĩa 攝nhiếp 五ngũ 。 三tam 約ước 時thời 攝nhiếp 六lục 。 今kim 初sơ 一nhất 自tự 性tánh 緣duyên 起khởi 者giả 。 即tức 二nhị 取thủ 習tập 氣khí 。 二nhị 愛ái 非phi 愛ái 緣duyên 起khởi 。 即tức 諸chư 業nghiệp 習tập 氣khí 。 全toàn 同đồng 唯duy 識thức 由do 諸chư 業nghiệp 習tập 氣khí 二nhị 取thủ 習tập 氣khí 俱câu 前tiền 異dị 熟thục 既ký 盡tận 復phục 生sanh 餘dư 異dị 熟thục 也dã 。
疏sớ/sơ 。 二nhị 含hàm 俱câu 舍xá 下hạ 。 即tức 第đệ 二nhị 約ước 義nghĩa 攝nhiếp 五ngũ 。 於ư 中trung 有hữu 三tam 。 初sơ 標tiêu 列liệt 標tiêu 列liệt 唯duy 四tứ 。 何hà 言ngôn 攝nhiếp 五ngũ 。 下hạ 有hữu 例lệ 釋thích 同đồng 時thời 同đồng 體thể 義nghĩa 故cố 。 二nhị 後hậu 三tam 下hạ 指chỉ 三tam 在tại 後hậu 三tam 。 此thử 中trung 正chánh 當đương 第đệ 一nhất 下hạ 。 別biệt 釋thích 剎sát 那na 即tức 消tiêu 經kinh 文văn 。 於ư 中trung 有hữu 三tam 。 初sơ 別biệt 釋thích 。 二nhị 總tổng 結kết 。 三tam 例lệ 釋thích 同đồng 體thể 。 今kim 初sơ 疏sớ/sơ 故cố 今kim 不bất 必tất 依y 次thứ 者giả 。 初sơ 即tức 識thức 支chi 。 二nhị 是thị 行hành 支chi 。 三tam 方phương 無vô 明minh 故cố 不bất 依y 次thứ 。 而nhi 俱câu 舍xá 具cụ 有hữu 十thập 二nhị 。 下hạ 云vân 。 癡si 是thị 無vô 明minh 思tư 即tức 是thị 行hành 。 猶do 依y 次thứ 第đệ 況huống 不bất 依y 次thứ 。 非phi 一nhất 剎sát 那na 。
疏sớ/sơ 。 謂vị 行hành 此thử 貪tham 事sự 必tất 依y 心tâm 起khởi 下hạ 。 識thức 支chi 然nhiên 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 依y 心tâm 起khởi 是thị 大Đại 乘Thừa 義nghĩa 。 即tức 八bát 識thức 心tâm 。 復phục 了liễu 別biệt 下hạ 即tức 俱câu 舍xá 意ý 。 於ư 諸chư 境cảnh 界giới 。 了liễu 別biệt 名danh 識thức 。
疏sớ/sơ 。 不bất 生sanh 五ngũ 識thức 唯duy 名danh 十thập 界giới 等đẳng 者giả 。 十thập 界giới 即tức 五ngũ 根căn 五ngũ 境cảnh 。 以dĩ 十thập 八bát 界giới 根căn 識thức 別biệt 故cố 。 若nhược 明minh 十thập 二nhị 處xứ 攝nhiếp 識thức 在tại 根căn 。 故cố 云vân 五ngũ 識thức 依y 生sanh 乃nãi 名danh 十thập 處xứ 五ngũ 根căn 加gia 意ý 故cố 云vân 六lục 處xứ 。 大Đại 乘Thừa 意ý 根căn 異dị 識thức 支chi 故cố 。 俱câu 舍xá 小Tiểu 乘Thừa 即tức 第đệ 六lục 識thức 。 是thị 識thức 支chi 體thể 故cố 。 云vân 住trụ 名danh 色sắc 根căn 。 說thuyết 為vi 六lục 處xứ 。 彼bỉ 疏sớ/sơ 釋thích 云vân 。 眼nhãn 等đẳng 五ngũ 識thức 住trụ 名danh 色sắc 根căn 故cố 。 說thuyết 五ngũ 根căn 以dĩ 名danh 六lục 處xứ 。 雖tuy 即tức 勝thắng 是thị 五ngũ 六lục 處xứ 攝nhiếp 故cố 。
疏sớ/sơ 。 貪tham 必tất 對đối 境cảnh 者giả 。 釋thích 觸xúc 也dã 。 論luận 云vân 。 六lục 處xứ 對đối 餘dư 和hòa 合hợp 是thị 觸xúc 。 釋thích 云vân 。 餘dư 謂vị 識thức 境cảnh 。 釋thích 取thủ 順thuận 經Kinh 云vân 是thị 欲dục 取thủ 。 若nhược 俱câu 舍xá 云vân 。 與dữ 此thử 相tương 應ứng 諸chư 纏triền 名danh 取thủ 。 彼bỉ 疏sớ/sơ 釋thích 云vân 。 即tức 無vô 慚tàm 無vô 愧quý 。 惛hôn 沈trầm 掉trạo 舉cử 等đẳng 。 與dữ 貪tham 相tương 應ứng 也dã 。 釋thích 有hữu 順thuận 經Kinh 云vân 諸chư 支chi 生sanh 。 若nhược 俱câu 舍xá 云vân 所sở 起khởi 身thân 語ngữ 二nhị 業nghiệp 名danh 有hữu 。 老lão 壞hoại 為vi 死tử 。 全toàn 同đồng 論luận 文văn 。 剎sát 那na 滅diệt 故cố 是thị 彼bỉ 疏sớ/sơ 釋thích 。
疏sớ/sơ 。 此thử 若nhược 不bất 斷đoạn 則tắc 名danh 連liên 縛phược 下hạ 。 第đệ 二nhị 略lược 釋thích 餘dư 三tam 緣duyên 起khởi 。 論luận 云vân 連liên 縛phược 者giả 。 如như 品phẩm 類loại 足túc 論luận 。 謂vị 遍biến 有hữu 為vi 十thập 二nhị 支chi 位vị 。 所sở 有hữu 五ngũ 蘊uẩn 。 皆giai 分phần/phân 位vị 攝nhiếp 。 即tức 此thử 懸huyền 遠viễn 相tương 續tục 無vô 始thỉ 說thuyết 為vi 遠viễn 續tục 。 上thượng 皆giai 論luận 文văn 。 釋thích 曰viết 。 連liên 縛phược 要yếu 因nhân 果quả 無vô 間gian 相tương 連liên 起khởi 也dã 。 若nhược 情tình 非phi 情tình 皆giai 有hữu 生sanh 滅diệt 。 念niệm 念niệm 相tương 續tục 故cố 。 剎sát 那na 連liên 縛phược 遍biến 。 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 。 云vân 謂vị 遍biến 有hữu 為vi 分phần/phân 位vị 。 緣duyên 起khởi 要yếu 約ước 順thuận 生sanh 受thọ 業nghiệp 及cập 不bất 定định 業nghiệp 。 三tam 世thế 十thập 二nhị 支chi 五ngũ 蘊uẩn 分phần/phân 位vị 。 若nhược 遠viễn 續tục 者giả 。 即tức 前tiền 分phần/phân 位vị 遠viễn 相tương 續tục 耳nhĩ 。 故cố 論luận 云vân 。 即tức 此thử 相tương 續tục 順thuận 正chánh 理lý 論luận 云vân 。 遠viễn 續tục 緣duyên 起khởi 。 謂vị 前tiền 後hậu 際tế 有hữu 順thuận 後hậu 受thọ 業nghiệp 及cập 不bất 定định 業nghiệp 。 無vô 始thỉ 流lưu 轉chuyển 。 如như 說thuyết 無vô 明minh 有hữu 愛ái 本bổn 際tế 不bất 可khả 知tri 等đẳng 。 連liên 縛phược 緣duyên 起khởi 。 取thủ 相tương/tướng 隣lân 接tiếp 相tương/tướng 繫hệ 不bất 斷đoạn 。 彼bỉ 疏sớ/sơ 云vân 。 遠viễn 續tục 唯duy 隔cách 越việt 。 連liên 縛phược 唯duy 無vô 間gian 。 遠viễn 續tục 唯duy 異dị 熟thục 因nhân 。 若nhược 兼kiêm 無vô 情tình 亦diệc 同đồng 類loại 因nhân 。 連liên 縛phược 定định 非phi 異dị 熟thục 。 異dị 熟thục 因nhân 非phi 連liên 縛phược 。 故cố 通thông 同đồng 類loại 遍biến 行hành 能năng 作tác 。 除trừ 相tương 應ứng 俱câu 有hữu 此thử 二nhị 。 非phi 前tiền 後hậu 故cố 。
疏sớ/sơ 。 大đại 小tiểu 理lý 通thông 者giả 。 第đệ 二nhị 總tổng 結kết 亦diệc 是thị 釋thích 妨phương 難nạn/nan 。 謂vị 有hữu 問vấn 言ngôn 。 今kim 釋thích 一Nhất 乘Thừa 唯duy 一nhất 心tâm 法pháp 。 何hà 以dĩ 引dẫn 俱câu 舍xá 為vi 證chứng 。 故cố 為vi 此thử 答đáp 。 一nhất 心tâm 之chi 義nghĩa 小Tiểu 乘Thừa 立lập 六lục 大đại 有hữu 八bát 等đẳng 。 則tắc 有hữu 不bất 同đồng 。 若nhược 一nhất 剎sát 那na 具cụ 十thập 二nhị 支chi 。 則tắc 大đại 小tiểu 皆giai 具cụ 。 疏sớ/sơ 非phi 聖thánh 教giáo 量lượng 等đẳng 者giả 。 結kết 示thị 令linh 信tín 也dã 。 自tự 古cổ 不bất 為vi 此thử 釋thích 。 今kim 總tổng 約ước 一nhất 念niệm 具cụ 十thập 二nhị 。 故cố 以dĩ 聖thánh 教giáo 量lượng 證chứng 非phi 臆ức 說thuyết 矣hĩ 。 言ngôn 論luận 主chủ 不bất 釋thích 殆đãi 似tự 疎sơ 遺di 者giả 。 論luận 主chủ 造tạo 俱câu 舍xá 論luận 。 非phi 是thị 不bất 知tri 。 將tương 為vi 易dị 解giải 故cố 不bất 解giải 釋thích 。 由do 論luận 不bất 釋thích 令linh 後hậu 誤ngộ 解giải 。 即tức 似tự 疎sơ 遺di 。 殆đãi 者giả 近cận 也dã 。 近cận 似tự 之chi 言ngôn 顯hiển 非phi 失thất 矣hĩ 。
疏sớ/sơ 。 此thử 文văn 正chánh 辨biện 下hạ 。 第đệ 三tam 例lệ 釋thích 。 同đồng 時thời 同đồng 體thể 可khả 知tri 。
疏sớ/sơ 。 以dĩ 此thử 十thập 二nhị 有hữu 支chi 下hạ 。 第đệ 三tam 約ước 時thời 攝nhiếp 六lục 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 先tiên 廣quảng 釋thích 五ngũ 世thế 。 後hậu 二nhị 依y 三tam 世thế 下hạ 略lược 例lệ 餘dư 五ngũ 。 前tiền 中trung 先tiên 正chánh 明minh 。 後hậu 通thông 妨phương 。 今kim 初sơ 即tức 涅Niết 槃Bàn 三tam 十thập 七thất 意ý 。 南nam 經kinh 三tam 十thập 四tứ 迦Ca 葉Diếp 問vấn 觀quán 業nghiệp 苦khổ 。 如Như 來Lai 釋thích 之chi 。 經Kinh 云vân 。 智trí 者giả 復phục 觀quán 。 煩phiền 惱não 因nhân 緣duyên 。 生sanh 於ư 煩phiền 惱não 。 業nghiệp 因nhân 緣duyên 故cố 。 亦diệc 生sanh 煩phiền 惱não 。 煩phiền 惱não 因nhân 緣duyên 。 復phục 生sanh 於ư 業nghiệp 。 業nghiệp 因nhân 緣duyên 故cố 生sanh 苦khổ 。 苦khổ 因nhân 緣duyên 故cố 生sanh 於ư 煩phiền 惱não 。 煩phiền 惱não 因nhân 緣duyên 故cố 生sanh 有hữu 支chi 。 有hữu 因nhân 緣duyên 生sanh 苦khổ 。 有hữu 因nhân 緣duyên 生sanh 有hữu 。 有hữu 因nhân 緣duyên 生sanh 業nghiệp 。 業nghiệp 因nhân 緣duyên 生sanh 煩phiền 惱não 。 煩phiền 惱não 因nhân 緣duyên 生sanh 苦khổ 。 苦khổ 因nhân 緣duyên 生sanh 苦khổ 。 善thiện 男nam 子tử 智trí 者giả 若nhược 能năng 作tác 如như 是thị 觀quán 。 當đương 知tri 是thị 人nhân 。 能năng 觀quán 業nghiệp 苦khổ 。 遠viễn 公công 釋thích 云vân 。 此thử 就tựu 五ngũ 世thế 以dĩ 明minh 因nhân 緣duyên 。 謂vị 過quá 去khứ 過quá 去khứ 有hữu 其kỳ 二nhị 支chi 。 煩phiền 惱não 因nhân 緣duyên 。 生sanh 煩phiền 惱não 者giả 。 從tùng 彼bỉ 過quá 去khứ 過quá 去khứ 煩phiền 惱não 。 生sanh 於ư 過quá 去khứ 無vô 明minh 也dã 。 業nghiệp 因nhân 緣duyên 故cố 。 亦diệc 生sanh 煩phiền 惱não 者giả 。 從tùng 彼bỉ 過quá 去khứ 過quá 去khứ 業nghiệp 行hành 。 生sanh 於ư 次thứ 過quá 去khứ 無vô 明minh 。 其kỳ 次thứ 過quá 去khứ 亦diệc 立lập 二nhị 支chi 。 煩phiền 惱não 因nhân 緣duyên 。 復phục 生sanh 於ư 業nghiệp 者giả 。 過quá 去khứ 無vô 明minh 生sanh 於ư 行hành 支chi 。 業nghiệp 生sanh 苦khổ 者giả 。 謂vị 從tùng 前tiền 行hành 生sanh 現hiện 識thức 支chi 。 現hiện 在tại 世thế 中trung 。 立lập 其kỳ 四tứ 支chi 。 言ngôn 苦khổ 因nhân 緣duyên 生sanh 煩phiền 惱não 者giả 。 謂vị 於ư 現hiện 在tại 五ngũ 果quả 起khởi 於ư 愛ái 取thủ 。 煩phiền 惱não 因nhân 緣duyên 。 生sanh 於ư 有hữu 者giả 。 從tùng 現hiện 愛ái 取thủ 起khởi 現hiện 有hữu 支chi 。 有hữu 因nhân 緣duyên 生sanh 苦khổ 者giả 。 從tùng 現hiện 有hữu 支chi 生sanh 未vị 來lai 生sanh 老lão 死tử 支chi 。 有hữu 因nhân 緣duyên 生sanh 有hữu 者giả 。 從tùng 現hiện 有hữu 支chi 生sanh 未vị 來lai 有hữu 。 現hiện 在tại 世thế 中trung 。 善thiện 惡ác 二nhị 業nghiệp 為vi 同đồng 類loại 因nhân 。 生sanh 未vị 來lai 善thiện 惡ác 業nghiệp 故cố 。 其kỳ 次thứ 未vị 來lai 出xuất 於ư 三tam 支chi 。 有hữu 因nhân 緣duyên 生sanh 業nghiệp 者giả 。 未vị 來lai 業nghiệp 行hành 前tiền 後hậu 相tương 生sanh 。 言ngôn 業nghiệp 因nhân 緣duyên 生sanh 煩phiền 惱não 者giả 。 從tùng 未vị 來lai 世thế 所sở 造tạo 業nghiệp 。 起khởi 未vị 來lai 世thế 潤nhuận 生sanh 煩phiền 惱não 。 煩phiền 惱não 因nhân 緣duyên 生sanh 苦khổ 者giả 。 從tùng 未vị 來lai 世thế 潤nhuận 生sanh 煩phiền 惱não 。 生sanh 於ư 未vị 來lai 。 未vị 來lai 生sanh 支chi 未vị 來lai 。 未vị 來lai 唯duy 立lập 一nhất 支chi 。 苦khổ 因nhân 緣duyên 生sanh 苦khổ 者giả 。 從tùng 彼bỉ 未vị 來lai 未vị 來lai 生sanh 支chi 。 生sanh 彼bỉ 世thế 老lão 死tử 支chi 也dã 。 釋thích 曰viết 。 上thượng 以dĩ 疏sớ/sơ 文văn 對đối 此thử 經Kinh 。 釋thích 於ư 義nghĩa 可khả 了liễu 。 但đãn 疏sớ/sơ 文văn 稍sảo 略lược 耳nhĩ 。 疏sớ/sơ 此thử 依y 三tam 世thế 下hạ 。 第đệ 二nhị 釋thích 妨phương 。 謂vị 有hữu 問vấn 言ngôn 。 若nhược 過quá 去khứ 無vô 明minh 更cánh 依y 過quá 去khứ 。 則tắc 前tiền 無vô 始thỉ 未vị 來lai 老lão 死tử 。 更cánh 生sanh 未vị 來lai 老lão 死tử 之chi 果quả 。 則tắc 未vị 來lai 無vô 窮cùng 則tắc 無vô 明minh 非phi 無vô 因nhân 。 老lão 死tử 非phi 無vô 果quả 。 有hữu 無vô 窮cùng 過quá 故cố 。 今kim 答đáp 云vân 。 今kim 依y 推thôi 過quá 去khứ 無vô 明minh 。 非phi 自tự 然nhiên 生sanh 。 復phục 因nhân 宿túc 習tập 未vị 來lai 不bất 得đắc 對đối 治trị 。 則tắc 苦khổ 果quả 無vô 窮cùng 。 因nhân 果quả 相tương/tướng 關quan 故cố 有hữu 五ngũ 世thế 。 五ngũ 世thế 之chi 外ngoại 更cánh 不bất 關quan 涉thiệp 。 故cố 非phi 無vô 窮cùng 。 若nhược 約ước 三tam 世thế 輪luân 環hoàn 無vô 無vô 窮cùng 過quá 。
疏sớ/sơ 。 二nhị 約ước 大đại 悲bi 隨tùy 順thuận 下hạ 。 此thử 文văn 有hữu 六lục 。 一nhất 標tiêu 觀quán 名danh 故cố 。 論luận 徵trưng 云vân 。 云vân 何hà 餘dư 處xứ 求cầu 解giải 脫thoát 耶da 。 二nhị 謂vị 凡phàm 夫phu 愚ngu 癡si 。 下hạ 引dẫn 論luận 釋thích 相tương/tướng 。 三tam 經kinh 明minh 唯duy 是thị 下hạ 。 以dĩ 論luận 意ý 引dẫn 經kinh 。 而nhi 為vi 對đối 治trị 我ngã 我ngã 等đẳng 中trung 求cầu 為vi 非phi 。 於ư 心tâm 等đẳng 求cầu 為vi 是thị 。 四tứ 亦diệc 同đồng 淨tịnh 名danh 下hạ 引dẫn 例lệ 為vi 釋thích 。 即tức 問vấn 疾tật 品phẩm 因nhân 問vấn 空không 室thất 之chi 由do 。 尋tầm 末mạt 歸quy 本bổn 有hữu 三tam 重trùng 問vấn 答đáp 。 一nhất 問vấn 空không 當đương 於ư 何hà 求cầu 。
答đáp 曰viết 。
當đương 於ư 六lục 十thập 二nhị 見kiến 中trung 求cầu 。 又hựu 問vấn 六lục 十thập 二nhị 見kiến 。 當đương 於ư 何hà 求cầu 。
答đáp 曰viết 。
當đương 於ư 諸chư 佛Phật 解giải 脫thoát 中trung 求cầu 。 又hựu 問vấn 諸chư 佛Phật 解giải 脫thoát 。 當đương 於ư 何hà 求cầu 。
答đáp 曰viết 。
當đương 於ư 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 心tâm 行hành 中trung 求cầu 。 然nhiên 尋tầm 古cổ 釋thích 略lược 有hữu 三tam 意ý 。 第đệ 一nhất 意ý 云vân 。 執chấp 見kiến 乖quai 空không 則tắc 顯hiển 空không 非phi 是thị 。 見kiến 佛Phật 解giải 脫thoát 中trung 無vô 見kiến 。 則tắc 知tri 見kiến 非phi 解giải 脫thoát 。 眾chúng 生sanh 心tâm 中trung 。 無vô 佛Phật 解giải 脫thoát 。 當đương 知tri 諸chư 佛Phật 解giải 脫thoát 中trung 。 則tắc 非phi 眾chúng 生sanh 親thân 契khế 空không 矣hĩ 。 即tức 生sanh 公công 意ý 。 二nhị 云vân 。 空không 智trí 因nhân 於ư 見kiến 生sanh 。 則tắc 空không 智trí 無vô 性tánh 無vô 性tánh 故cố 智trí 空không 。 諸chư 佛Phật 解giải 脫thoát 。 而nhi 非phi 有hữu 邪tà 因nhân 。 正chánh 生sanh 邪tà 亦diệc 空không 矣hĩ 。 諸chư 佛Phật 解giải 脫thoát 。 因nhân 悟ngộ 眾chúng 生sanh 心tâm 行hành 。 則tắc 解giải 脫thoát 空không 矣hĩ 。 三tam 者giả 約ước 其kỳ 空không 體thể 無vô 二nhị 。 所sở 以dĩ 互hỗ 求cầu 理lý 無vô 不bất 遍biến 。 此thử 意ý 近cận 於ư 今kim 經kinh 。 今kim 經kinh 正chánh 明minh 於ư 真chân 妄vọng 心tâm 求cầu 。 見kiến 妄vọng 性tánh 空không 悟ngộ 本bổn 真chân 體thể 。 如như 下hạ 當đương 釋thích 。 疏sớ/sơ 言ngôn 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 此thử 云vân 藏tạng 釋thích 者giả 。 此thử 下hạ 第đệ 五ngũ 會hội 釋thích 論luận 文văn 。 然nhiên 唯duy 識thức 第đệ 三Tam 明Minh 第đệ 八bát 識thức 總tổng 有hữu 七thất 名danh 。 故cố 彼bỉ 論luận 云vân 。 然nhiên 第đệ 八bát 識thức 雖tuy 諸chư 有hữu 情tình 。 皆giai 悉tất 成thành 就tựu 。 而nhi 隨tùy 義nghĩa 別biệt 立lập 種chủng 種chủng 名danh 。 謂vị 或hoặc 名danh 心tâm 。 由do 種chủng 種chủng 法pháp 熏huân 習tập 種chủng 子tử 所sở 積tích 集tập 故cố 。 或hoặc 名danh 阿a 陀đà 那na 。 執chấp 持trì 種chủng 子tử 及cập 諸chư 色sắc 根căn 令linh 不bất 壞hoại 故cố 。 或hoặc 名danh 所sở 知tri 依y 能năng 與dữ 染nhiễm 淨tịnh 所sở 知tri 諸chư 法Pháp 為vi 依y 止chỉ 故cố 。 或hoặc 名danh 種chủng 子tử 識thức 。 能năng 遍biến 任nhậm 持trì 世thế 出xuất 世thế 間gian 。 二nhị 諸chư 種chủng 子tử 故cố 。 此thử 等đẳng 諸chư 名danh 通thông 一nhất 切thiết 位vị 。 釋thích 曰viết 。 前tiền 名danh 心tâm 者giả 。 望vọng 種chủng 積tích 集tập 。 此thử 種chủng 子tử 識thức 唯duy 望vọng 能năng 生sanh 故cố 不bất 立lập 也dã 。 次thứ 論luận 云vân 。 或hoặc 名danh 阿a 賴lại 耶da 。 攝nhiếp 藏tạng 一nhất 切thiết 雜tạp 染nhiễm 。 品phẩm 法pháp 令linh 不bất 失thất 故cố 。 我ngã 見kiến 愛ái 等đẳng 執chấp 藏tạng 以dĩ 為vi 自tự 內nội 我ngã 故cố 。 此thử 名danh 唯duy 在tại 異dị 生sanh 有hữu 學học 。 非phi 無Vô 學Học 位vị 。 不bất 退thoái 菩Bồ 薩Tát 。 有hữu 雜tạp 染nhiễm 法pháp 執chấp 藏tạng 義nghĩa 。 故cố 釋thích 曰viết 。 然nhiên 準chuẩn 賴lại 耶da 有hữu 三tam 藏tạng 義nghĩa 故cố 。 上thượng 論luận 云vân 。 此thử 識thức 具cụ 有hữu 能năng 藏tạng 所sở 藏tạng 執chấp 藏tạng 義nghĩa 故cố 。 謂vị 與dữ 雜tạp 染nhiễm 。 互hỗ 為vi 緣duyên 故cố 。 有hữu 情tình 執chấp 為vi 自tự 內nội 我ngã 故cố 。 釋thích 曰viết 。 言ngôn 互hỗ 為vi 緣duyên 即tức 具cụ 能năng 所sở 二nhị 藏tạng 。 一nhất 能năng 持trì 染nhiễm 種chủng 種chủng 名danh 所sở 藏tạng 。 識thức 是thị 能năng 藏tạng 。 謂vị 現hiện 行hành 異dị 熟thục 能năng 持trì 種chủng 子tử 。 二nhị 是thị 雜tạp 染nhiễm 法pháp 所sở 熏huân 所sở 依y 。 則tắc 染nhiễm 法pháp 名danh 能năng 藏tạng 。 此thử 識thức 為vi 所sở 藏tạng 。 起khởi 信tín 疏sớ/sơ 云vân 。 又hựu 藏tạng 自tự 體thể 。 於ư 諸chư 法pháp 中trung 。 大Đại 乘Thừa 法Pháp 師sư 云vân 。 謂vị 由do 七thất 轉chuyển 識thức 熏huân 成thành 種chủng 子tử 。 識thức 體thể 與dữ 種chủng 子tử 無vô 異dị 性tánh 故cố 。 亦diệc 隨tùy 所sở 藏tạng 種chủng 子tử 不bất 離ly 轉chuyển 識thức 。 藏tạng 在tại 轉chuyển 識thức 中trung 。 三tam 又hựu 為vi 第đệ 七thất 之chi 所sở 執chấp 藏tạng 。 今kim 但đãn 出xuất 二nhị 義nghĩa 。 闕khuyết 所sở 藏tạng 者giả 約ước 通thông 無vô 漏lậu 不bất 說thuyết 所sở 藏tạng 。 次thứ 論luận 云vân 。 或hoặc 名danh 異dị 熟thục 識thức 。 能năng 引dẫn 生sanh 死tử 善thiện 不bất 善thiện 業nghiệp 。 異dị 熟thục 果quả 故cố 。 此thử 名danh 唯duy 在tại 異dị 生sanh 。 二Nhị 乘Thừa 諸chư 菩Bồ 薩Tát 位vị 。 非phi 如Như 來Lai 地địa 。 猶do 有hữu 異dị 熟thục 無vô 記ký 法pháp 故cố 。 釋thích 曰viết 。 此thử 通thông 二Nhị 乘Thừa 無Vô 學Học 。 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 以dĩ 如Như 來Lai 唯duy 善thiện 無vô 無vô 記ký 故cố 。 次thứ 論luận 云vân 。 或hoặc 名danh 無vô 垢cấu 識thức 。 最tối 極cực 清thanh 淨tịnh 。 諸chư 無vô 漏lậu 法pháp 所sở 依y 止chỉ 故cố 。 此thử 名danh 唯duy 在tại 如Như 來Lai 地Địa 。 有hữu 菩Bồ 薩Tát 二Nhị 乘Thừa 。 及cập 異dị 生sanh 位vị 。 持trì 有hữu 漏lậu 種chủng 可khả 受thọ 熏huân 習tập 。 未vị 得đắc 善thiện 淨tịnh 第đệ 八bát 識thức 故cố 。 釋thích 曰viết 。 非phi 煩phiền 惱não 依y 故cố 名danh 無vô 垢cấu 。 今kim 論luận 唯duy 舉cử 二nhị 名danh 者giả 。 賴lại 耶da 意ý 在tại 通thông 染nhiễm 。 阿a 陀đà 那na 意ý 在tại 通thông 淨tịnh 。 略lược 舉cử 一nhất 對đối 。 通thông 為vi 所sở 求cầu 之chi 處xứ 其kỳ 理lý 已dĩ 同đồng 。 故cố 疏sớ/sơ 云vân 論luận 主chủ 意ý 明minh 心tâm 含hàm 染nhiễm 淨tịnh 。
疏sớ/sơ 。 求cầu 義nghĩa 云vân 何hà 下hạ 。 第đệ 六lục 別biệt 釋thích 求cầu 相tương/tướng 。 即tức 示thị 二nhị 無vô 我ngã 觀quán 。 於ư 中trung 先tiên 舉cử 迷mê 。 後hậu 若nhược 我ngã 執chấp 亡vong 下hạ 明minh 悟ngộ 。 即tức 捨xả 賴lại 耶da 名danh 者giả 。 唯duy 識thức 云vân 阿A 羅La 漢Hán 位vị 捨xả 。 以dĩ 三tam 藏tạng 中trung 無vô 我ngã 愛ái 執chấp 藏tạng 故cố 。 羅La 漢Hán 位vị 捨xả 。 若nhược 約ước 菩Bồ 薩Tát 。 義nghĩa 當đương 八bát 地địa 已dĩ 出xuất 三tam 界giới 。 言ngôn 妄vọng 心tâm 斯tư 滅diệt 真chân 心tâm 顯hiển 現hiện 。 即tức 起khởi 信tín 意ý 前tiền 疏sớ/sơ 已dĩ 引dẫn 。 從tùng 故cố 下hạ 偈kệ 云vân 引dẫn 證chứng 。 先tiên 引dẫn 當đương 經kinh 。 具cụ 云vân 了liễu 達đạt 三tam 界giới 依y 心tâm 有hữu 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 亦diệc 復phục 然nhiên 。 生sanh 死tử 皆giai 由do 心tâm 所sở 作tác 。 心tâm 若nhược 滅diệt 者giả 生sanh 死tử 盡tận 。 次thứ 云vân 即tức 妄vọng 滅diệt 也dã 。 非phi 心tâm 體thể 滅diệt 者giả 。 即tức 暗ám 引dẫn 起khởi 信tín 成thành 經kinh 滅diệt 義nghĩa 。 故cố 彼bỉ 文văn 云vân 。 但đãn 心tâm 相tương/tướng 滅diệt 非phi 心tâm 體thể 滅diệt 。 楞lăng 伽già 亦diệc 云vân 。 若nhược 阿a 賴lại 耶da 滅diệt 。 不bất 異dị 外ngoại 道đạo 斷đoạn 見kiến 戲hí 論luận 。 亦diệc 前tiền 疏sớ/sơ 已dĩ 用dụng 。 疏sớ/sơ 即tức 當đương 第đệ 二nhị 依y 止Chỉ 觀Quán 者giả 。 疏sớ/sơ 有hữu 二nhị 解giải 。 前tiền 解giải 但đãn 唯duy 依y 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 故cố 唯duy 約ước 淨tịnh 。 此thử 明minh 有hữu 支chi 依y 持trì 。 故cố 通thông 染nhiễm 淨tịnh 。 第đệ 二nhị 解giải 中trung 依y 真chân 起khởi 妄vọng 者giả 。 不bất 了liễu 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 名danh 無vô 明minh 等đẳng 故cố 。 顯hiển 妄vọng 依y 真chân 者giả 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 皆giai 依y 一nhất 心tâm 。 如như 是thị 而nhi 立lập 故cố 。
疏sớ/sơ 。 第đệ 三tam 自tự 業nghiệp 助trợ 成thành 者giả 。 然nhiên 雜tạp 集tập 論luận 名danh 建kiến 立lập 支chi 業nghiệp 。 各các 具cụ 二nhị 業nghiệp 故cố 。 全toàn 同đồng 今kim 經kinh 。 依y 本bổn 論luận 初sơ 觀quán 中trung 二nhị 。 先tiên 總tổng 解giải 二nhị 因nhân 。 後hậu 別biệt 解giải 此thử 段đoạn 。 前tiền 中trung 一nhất 總tổng 標tiêu 。 二nhị 遠viễn 公công 下hạ 敘tự 昔tích 。 三tam 他tha 因nhân 小tiểu 通thông 下hạ 辨biện 違vi 。 以dĩ 知tri 無vô 明minh 異dị 行hành 故cố 。 許hứa 其kỳ 通thông 。 而nhi 又hựu 不bất 知tri 無vô 明minh 望vọng 行hành 。 具cụ 自tự 他tha 義nghĩa 但đãn 為vi 他tha 因nhân 故cố 。 故cố 小tiểu 通thông 耳nhĩ 。 言ngôn 自tự 因nhân 有hữu 妨phương 者giả 。 以dĩ 違vi 論luận 故cố 。 論luận 主chủ 既ký 引dẫn 無vô 明minh 因nhân 緣duyên 生sanh 行hành 。 證chứng 離ly 前tiền 支chi 則tắc 無vô 後hậu 支chi 。 明minh 以dĩ 無vô 明minh 為vi 前tiền 行hành 為vi 後hậu 矣hĩ 。 況huống 自tự 因nhân 緣duyên 內nội 。 無vô 有hữu 無vô 明minh 。 生sanh 無vô 明minh 支chi 。 四tứ 今kim 謂vị 下hạ 申thân 今kim 正chánh 義nghĩa 。 於ư 中trung 二nhị 。 先tiên 別biệt 明minh 。 後hậu 總tổng 結kết 。 前tiền 中trung 二nhị 因nhân 皆giai 先tiên 正chánh 明minh 。 後hậu 故cố 大đại 悲bi 下hạ 。 引dẫn 二nhị 觀quán 為vi 證chứng 。 大đại 悲bi 觀quán 中trung 冥minh 性tánh 。 即tức 外ngoại 道đạo 之chi 自tự 生sanh 與dữ 自tự 性tánh 義nghĩa 同đồng 故cố 。 以dĩ 他tha 因nhân 破phá 其kỳ 自tự 生sanh 。 自tự 生sanh 即tức 外ngoại 道đạo 從tùng 他tha 生sanh 義nghĩa 故cố 。 以dĩ 自tự 因nhân 破phá 其kỳ 他tha 生sanh 。 一nhất 切thiết 相tướng 智trí 中trung 。 他tha 因nhân 乃nãi 前tiền 為vi 後hậu 之chi 方phương 便tiện 。 自tự 因nhân 即tức 為vi 。 因nhân 緣duyên 之chi 相tướng 。 此thử 義nghĩa 極cực 顯hiển 。 故cố 舉cử 酪lạc 喻dụ 正chánh 喻dụ 自tự 因nhân 。 亦diệc 喻dụ 他tha 因nhân 酪lạc 。 不bất 從tùng 自tự 生sanh 。 必tất 假giả 乳nhũ 為vi 因nhân 故cố 。 此thử 則tắc 乳nhũ 為vi 酪lạc 家gia 他tha 因nhân 。 以dĩ 乳nhũ 非phi 酪lạc 故cố 。 要yếu 從tùng 乳nhũ 生sanh 。 不bất 從tùng 蒲bồ 石thạch 等đẳng 生sanh 故cố 。 乳nhũ 為vi 酪lạc 家gia 自tự 因nhân 。 以dĩ 若nhược 不bất 要yếu 從tùng 乳nhũ 生sanh 者giả 。 因nhân 同đồng 非phi 因nhân 故cố 。 若nhược 無vô 他tha 義nghĩa 。 乳nhũ 即tức 是thị 酪lạc 俱câu 失thất 因nhân 果quả 。
疏sớ/sơ 。 三tam 觀quán 取thủ 意ý 下hạ 。 第đệ 二nhị 總tổng 結kết 由do 大đại 同đồng 故cố 。 得đắc 引dẫn 為vi 證chứng 。 諸chư 德đức 下hạ 結kết 彈đàn 。 然nhiên 自tự 因nhân 他tha 因nhân 即tức 俱câu 舍xá 等đẳng 。 此thử 有hữu 彼bỉ 有hữu 此thử 生sanh 彼bỉ 生sanh 。 俱câu 舍xá 第đệ 九cửu 云vân 。 何hà 故cố 世Thế 尊Tôn 。 說thuyết 前tiền 二nhị 句cú (# 此thử 問vấn 也dã )# 論luận 答đáp 云vân 。 謂vị 依y 此thử 有hữu 彼bỉ 有hữu 此thử 生sanh 彼bỉ 生sanh 。 於ư 緣duyên 起khởi 決quyết 定định 故cố 。 如như 餘dư 處xứ 說thuyết 。 依y 無vô 明minh 有hữu 諸chư 行hành 得đắc 有hữu 。 非phi 離ly 無vô 明minh 可khả 有hữu 諸chư 行hành 。 又hựu 為vi 顯hiển 示thị 諸chư 支chi 轉chuyển 生sanh 。 謂vị 依y 此thử 支chi 有hữu 彼bỉ 支chi 得đắc 有hữu 。 由do 彼bỉ 支chi 生sanh 故cố 餘dư 支chi 得đắc 生sanh 。 又hựu 為vi 顯hiển 示thị 三tam 際tế 轉chuyển 生sanh 。 謂vị 前tiền 際tế 有hữu 中trung 際tế 得đắc 有hữu 。 由do 中trung 際tế 生sanh 後hậu 際tế 得đắc 生sanh 。 又hựu 為vi 顯hiển 示thị 親thân 轉chuyển 二nhị 緣duyên 。 謂vị 有hữu 無vô 明minh 無vô 間gian 生sanh 行hành 。 或hoặc 展triển 轉chuyển 力lực 諸chư 行hành 方phương 生sanh 。 有hữu 餘dư 師sư 說thuyết 。 如như 是thị 二nhị 句cú 為vi 破phá 無vô 因nhân 常thường 因nhân 二nhị 論luận 。 謂vị 非phi 無vô 因nhân 諸chư 行hành 可khả 有hữu 。 亦diệc 非phi 由do 常thường 自tự 性tánh 我ngã 等đẳng 無vô 生sanh 因nhân 故cố 。 諸chư 行hành 得đắc 生sanh 。 若nhược 爾nhĩ 便tiện 成thành 前tiền 句cú 無vô 用dụng 。 但đãn 由do 後hậu 句cú 此thử 生sanh 彼bỉ 生sanh 。 能năng 具cụ 破phá 前tiền 無vô 因nhân 常thường 因nhân 等đẳng 故cố 軌quỹ 範phạm 師sư 釋thích 此thử 二nhị 句cú 。 為vi 顯hiển 因nhân 果quả 因nhân 果quả 不bất 斷đoạn 。 及cập 生sanh 者giả 為vi 有hữu 釋thích 。 為vi 顯hiển 因nhân 果quả 住trụ 生sanh (# 云vân 云vân )# 。 釋thích 曰viết 。 上thượng 皆giai 論luận 文văn 今kim 當đương 會hội 釋thích 。 此thử 即tức 雜tạp 集tập 等đẳng 。 及cập 上thượng 經kinh 中trung 是thị 事sự 有hữu 。 故cố 是thị 事sự 有hữu 。 是thị 事sự 起khởi 故cố 是thị 事sự 起khởi 起khởi 即tức 生sanh 義nghĩa 已dĩ 如như 前tiền 釋thích 。 今kim 且thả 會hội 二nhị 因nhân 。 前tiền 支chi 有hữu 故cố 後hậu 支chi 得đắc 有hữu 。 即tức 自tự 因nhân 義nghĩa 以dĩ 要yếu 不bất 離ly 前tiền 方phương 有hữu 後hậu 。 故cố 此thử 生sanh 彼bỉ 生sanh 即tức 他tha 因nhân 義nghĩa 。 此thử 支chi 生sanh 時thời 彼bỉ 支chi 別biệt 故cố 。 故cố 前tiền 第đệ 四tứ 釋thích 此thử 有hữu 彼bỉ 有hữu 為vi 親thân 因nhân 。 此thử 生sanh 彼bỉ 生sanh 為vi 展triển 轉chuyển 因nhân 。 展triển 轉chuyển 者giả 即tức 是thị 他tha 義nghĩa 。 要yếu 從tùng 前tiền 支chi 即tức 是thị 自tự 義nghĩa 。 若nhược 望vọng 大đại 悲bi 隨tùy 順thuận 觀quán 。 則tắc 前tiền 第đệ 五ngũ 為vi 破phá 二nhị 因nhân 。 義nghĩa 甚thậm 相tương 順thuận 。 以dĩ 自tự 因nhân 破phá 無vô 因nhân 。 酪lạc 要yếu 因nhân 乳nhũ 故cố 。 以dĩ 他tha 因nhân 破phá 常thường 因nhân 。 必tất 假giả 他tha 因nhân 非phi 自tự 性tánh 等đẳng 。 故cố 是thị 則tắc 先tiên 破phá 二nhị 因nhân 。 未vị 為vi 失thất 意ý 。 既ký 今kim 經kinh 意ý 順thuận 上thượng 論luận 意ý 。 自tự 他tha 昭chiêu 然nhiên 。 則tắc 諸chư 古cổ 德đức 非phi 獨độc 闕khuyết 。 尋tầm 本bổn 論luận 亦diệc 不bất 見kiến 於ư 他tha 。 論luận 之chi 意ý 旨chỉ 疏sớ/sơ 。 今kim 此thử 一nhất 門môn 下hạ 。 第đệ 二nhị 別biệt 釋thích 此thử 段đoạn 。 於ư 中trung 二nhị 。 先tiên 以dĩ 二nhị 業nghiệp 釋thích 他tha 因nhân 義nghĩa 。 後hậu 別biệt 釋thích 文văn 。 今kim 初sơ 二nhị 釋thích 。 前tiền 合hợp 釋thích 。 以dĩ 自tự 業nghiệp 之chi 他tha 助trợ 成thành 後hậu 支chi 之chi 因nhân 。 二nhị 別biệt 配phối 二nhị 字tự 可khả 知tri 。
疏sớ/sơ 。 然nhiên 生sanh 起khởi 之chi 因nhân 下hạ 。 二nhị 別biệt 釋thích 經kinh 文văn 。 先tiên 釋thích 助trợ 成thành 。 後hậu 釋thích 自tự 業nghiệp 。 前tiền 中trung 二nhị 。 先tiên 總tổng 釋thích 經kinh 文văn 。 後hậu 廣quảng 顯hiển 差sai 別biệt 。 今kim 初sơ 經kinh 中trung 助trợ 成thành 唯duy 增tăng 上thượng 緣duyên 。 而nhi 云vân 作tác 生sanh 起khởi 因nhân 者giả 。 從tùng 通thông 相tương/tướng 說thuyết 。 別biệt 則tắc 因nhân 親thân 緣duyên 疎sơ 通thông 則tắc 因nhân 即tức 是thị 緣duyên 故cố 。 俱câu 舍xá 中trung 四tứ 緣duyên 攝nhiếp 於ư 六lục 因nhân 。 論luận 云vân 。 說thuyết 有hữu 四tứ 種chủng 緣duyên 。 因nhân 緣duyên 五ngũ 因nhân 性tánh 。 等đẳng 無vô 間gian 非phi 後hậu 心tâm 心tâm 所sở 以dĩ 生sanh 。 所sở 緣duyên 一nhất 切thiết 法pháp 。 增tăng 上thượng 即tức 能năng 作tác 。 若nhược 唯duy 識thức 論luận 亦diệc 攝nhiếp 十thập 因nhân 以dĩ 為vi 四tứ 緣duyên 。 六lục 因nhân 十thập 因nhân 前tiền 疏sớ/sơ 已dĩ 說thuyết 。 今kim 意ý 但đãn 顯hiển 通thông 耳nhĩ 。
疏sớ/sơ 。 於ư 四tứ 緣duyên 中trung 下hạ 。 第đệ 二nhị 廣quảng 顯hiển 差sai 別biệt 。 即tức 唯duy 識thức 緣duyên 生sanh 中trung 諸chư 門môn 分phân 別biệt 。 內nội 四tứ 緣duyên 分phân 別biệt 門môn 。
疏sớ/sơ 。 多đa 依y 彼bỉ 就tựu 文văn 有hữu 四tứ 。 一nhất 總tổng 顯hiển 具cụ 闕khuyết 。 二nhị 別biệt 釋thích 有hữu 無vô 。 三tam 結kết 例lệ 無vô 方phương 。 四tứ 會hội 通thông 經kinh 意ý 。 今kim 初sơ 彼bỉ 論luận 具cụ 云vân 。 諸chư 支chi 相tương 望vọng 增tăng 上thượng 定định 有hữu 。 餘dư 之chi 三tam 緣duyên 有hữu 無vô 不bất 定định 。 契Khế 經Kinh 依y 定định 唯duy 說thuyết 有hữu 一nhất 。 釋thích 曰viết 。 對đối 疏sớ/sơ 可khả 知tri 。 然nhiên 增tăng 上thượng 體thể 寬khoan 故cố 皆giai 定định 有hữu 。 餘dư 三tam 緣duyên 局cục 故cố 有hữu 無vô 不bất 定định 。
疏sớ/sơ 。 謂vị 愛ái 望vọng 於ư 取thủ 下hạ 。 第đệ 二nhị 別biệt 釋thích 有hữu 無vô 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 先tiên 明minh 因nhân 緣duyên 。 後hậu 辨biện 餘dư 二nhị 。 前tiền 中trung 有hữu 二nhị 。 先tiên 正chánh 明minh 後hậu 料liệu 揀giản 。 前tiền 中trung 有hữu 四tứ 。 一nhất 依y 實thật 有hữu 。 二nhị 依y 不bất 定định 。 三tam 結kết 例lệ 。 四tứ 會hội 通thông 他tha 論luận 。 今kim 初sơ 愛ái 是thị 取thủ 家gia 因nhân 緣duyên 者giả 。 夫phu 言ngôn 因nhân 緣duyên 要yếu 辨biện 體thể 親thân 生sanh 既ký 愛ái 增tăng 為vi 取thủ 則tắc 愛ái 是thị 取thủ 種chủng 。 能năng 生sanh 現hiện 取thủ 故cố 為vi 因nhân 緣duyên 。 識thức 增tăng 為vi 有hữu 者giả 。 有hữu 無vô 別biệt 體thể 。 由do 愛ái 取thủ 潤nhuận 五ngũ 種chủng 成thành 有hữu 。 有hữu 即tức 識thức 種chủng 生sanh 支chi 即tức 識thức 現hiện 行hành 。 識thức 種chủng 有hữu 生sanh 現hiện 故cố 。 故cố 有hữu 得đắc 是thị 生sanh 家gia 因nhân 緣duyên 。
疏sớ/sơ 。 若nhược 說thuyết 識thức 支chi 是thị 業nghiệp 種chủng 下hạ 。 二nhị 依y 不bất 定định 。 此thử 是thị 唯duy 識thức 會hội 對đối 法pháp 意ý 。 若nhược 以dĩ 識thức 種chủng 為vi 識thức 支chi 。 行hành 非phi 識thức 親thân 因nhân 。 今kim 以dĩ 業nghiệp 種chủng 為vi 識thức 支chi 。 故cố 行hành 得đắc 為vi 識thức 之chi 因nhân 緣duyên 。 此thử 則tắc 現hiện 行hành 為vi 種chủng 因nhân 緣duyên 。 識thức 是thị 業nghiệp 種chủng 如như 初sơ 章chương 辨biện 。
疏sớ/sơ 。 餘dư 支chi 下hạ 結kết 例lệ 。 疏sớ/sơ 而nhi 集tập 論luận 下hạ 。 第đệ 四tứ 會hội 通thông 他tha 論luận 。 先tiên 會hội 集tập 論luận 後hậu 會hội 瑜du 伽già 。 今kim 初sơ 即tức 第đệ 四tứ 。 於ư 中trung 先tiên 標tiêu 彼bỉ 有hữu 。 後hậu 依y 無vô 明minh 時thời 下hạ 。 顯hiển 其kỳ 有hữu 義nghĩa 。 明minh 是thị 假giả 說thuyết 謂vị 依y 無vô 明minh 俱câu 時thời 之chi 思tư 業nghiệp 之chi 習tập 氣khí 。 與dữ 無vô 明minh 俱câu 假giả 說thuyết 業nghiệp 種chủng 。 以dĩ 為vi 無vô 明minh 。 實thật 是thị 行hành 種chủng 生sanh 行hành 現hiện 行hành 耳nhĩ 。 然nhiên 集tập 論luận 中trung 名danh 建kiến 立lập 支chi 緣duyên 。 論luận 云vân 。 建kiến 立lập 支chi 緣duyên 者giả 。 謂vị 習tập 氣khí 故cố 。 引dẫn 發phát 故cố 。 思tư 惟duy 故cố 。 俱câu 有hữu 故cố 。 建kiến 立lập 支chi 緣duyên 。 隨tùy 其kỳ 所sở 應ứng 。 依y 四tứ 緣duyên 相tương/tướng 建kiến 立lập 支chi 緣duyên 。 且thả 如như 無vô 明minh 望vọng 行hành 。 前tiền thọ 生sanh 習tập 氣khí 故cố 得đắc 為vi 緣duyên 由do 彼bỉ 熏huân 習tập 相tương 續tục 所sở 生sanh 諸chư 業nghiệp 。 能năng 造tạo 後hậu 有hữu 故cố 。 一nhất 當đương 於ư 爾nhĩ 時thời 。 現hiện 行hành 無vô 明minh 能năng 引dẫn 發phát 故cố 。 為vi 等đẳng 無vô 間gian 緣duyên 。 二nhị 由do 彼bỉ 引dẫn 發phát 差sai 別biệt 諸chư 行hành 流lưu 轉chuyển 。 相tương 續tục 生sanh 故cố 。 思tư 惟duy 彼bỉ 故cố 為vi 所sở 緣duyên 緣duyên 。 三tam 以dĩ 計kế 最tối 勝thắng 等đẳng 不bất 如như 理lý 思tư 惟duy 。 緣duyên 愚ngu 癡si 位vị 為vi 境cảnh 界giới 故cố 。 彼bỉ 俱câu 有hữu 故cố 為vi 增tăng 上thượng 緣duyên 。 由do 彼bỉ 增tăng 上thượng 緣duyên 力lực 。 令linh 相tương 應ứng 思tư 顛điên 倒đảo 緣duyên 境cảnh 而nhi 造tạo 作tác 故cố 。 四tứ 如như 是thị 一nhất 切thiết 。 隨tùy 其kỳ 所sở 應ứng 令linh 盡tận 。 當đương 知tri 。 釋thích 曰viết 。 上thượng 於ư 無vô 明minh 望vọng 行hành 具cụ 作tác 四tứ 緣duyên 。 既ký 例lệ 一nhất 切thiết 令linh 盡tận 。 當đương 知tri 則tắc 十thập 二nhị 支chi 皆giai 具cụ 四tứ 緣duyên 。 大Đại 乘Thừa 法Pháp 師sư 釋thích 曰viết 。 此thử 唯duy 識thức 論luận 依y 於ư 別biệt 體thể 。 故cố 互hỗ 有hữu 無vô 。 彼bỉ 依y 分phần/phân 位vị 故cố 得đắc 皆giai 具cụ 。 彼bỉ 以dĩ 無vô 明minh 。 為vi 法pháp 之chi 式thức 。 例lệ 於ư 餘dư 支chi 。 今kim 唯duy 識thức 論luận 且thả 偏thiên 會hội 之chi 。 釋thích 曰viết 。 此thử 大Đại 乘Thừa 法Pháp 師sư 意ý 。 似tự 明minh 唯duy 識thức 不bất 曉hiểu 彼bỉ 意ý 。 不bất 合hợp 唯duy 會hội 無vô 明minh 與dữ 行hành 故cố 。 下hạ 疏sớ/sơ 云vân 。 既ký 約ước 因nhân 言ngôn 已dĩ 含hàm 餘dư 三tam 則tắc 皆giai 具cụ 四tứ 。
疏sớ/sơ 。 瑜du 伽già 論luận 說thuyết 諸chư 支chi 相tương 望vọng 無vô 因nhân 緣duyên 者giả 。 下hạ 二nhị 會hội 大đại 論luận 。 第đệ 十thập 說thuyết 有hữu 三tam 緣duyên 。 無vô 有hữu 因nhân 緣duyên 。 上thượng 牒điệp 大đại 論luận 。 從tùng 依y 現hiện 愛ái 取thủ 唯duy 業nghiệp 有hữu 說thuyết 會hội 上thượng 有hữu 義nghĩa 。 大đại 論luận 言ngôn 無vô 上thượng 具cụ 說thuyết 有hữu 。 上thượng 有hữu 四tứ 位vị 不bất 定định 假giả 說thuyết 。 此thử 不bất 須tu 會hội 。 但đãn 會hội 二nhị 位vị 實thật 有hữu 因nhân 緣duyên 也dã 。 依y 現hiện 愛ái 取thủ 者giả 。 會hội 前tiền 愛ái 望vọng 於ư 取thủ 。 有hữu 因nhân 緣duyên 義nghĩa 。 彼bỉ 以dĩ 愛ái 增tăng 為vi 取thủ 。 種chủng 生sanh 現hiện 故cố 得đắc 為vi 因nhân 緣duyên 。 今kim 以dĩ 現hiện 行hành 之chi 愛ái 。 望vọng 現hiện 行hành 取thủ 。 非phi 從tùng 自tự 種chủng 安an 得đắc 因nhân 緣duyên 。 言ngôn 唯duy 業nghiệp 有hữu 說thuyết 者giả 。 會hội 前tiền 有hữu 望vọng 於ư 生sanh 得đắc 為vi 因nhân 緣duyên 。 前tiền 以dĩ 識thức 種chủng 起khởi 生sanh 現hiện 行hành 。 得đắc 為vi 因nhân 緣duyên 。 今kim 以dĩ 業nghiệp 種chủng 為vi 有hữu 而nhi 起khởi 於ư 生sanh 。 業nghiệp 非phi 識thức 體thể 但đãn 為vi 增tăng 上thượng 安an 為vi 因nhân 緣duyên 。 故cố 瑜du 伽già 云vân 。 何hà 故cố 相tương 望vọng 皆giai 無vô 因nhân 緣duyên 。 答đáp 因nhân 緣duyên 者giả 。 自tự 體thể 種chủng 子tử 因nhân 所sở 顯hiển 故cố 。 今kim 現hiện 行hành 愛ái 取thủ 非phi 是thị 種chủng 子tử 。 以dĩ 業nghiệp 望vọng 生sanh 非phi 自tự 體thể 故cố 。 大Đại 乘Thừa 法Pháp 師sư 云vân 。 若nhược 無vô 此thử 論luận 難nan 解giải 瑜du 伽già 。
疏sớ/sơ 。 上thượng 四tứ 位vị 相tương 望vọng 下hạ 。 第đệ 二nhị 料liệu 揀giản 非phi 唯duy 識thức 論luận 。 是thị 疏sớ/sơ 意ý 耳nhĩ 。 尋tầm 上thượng 可khả 知tri 。
疏sớ/sơ 。 無vô 明minh 望vọng 行hành 至chí 有hữu 餘dư 二nhị 緣duyên 者giả 。 第đệ 二nhị 辨biện 餘dư 二nhị 緣duyên 。 自tự 有hữu 三tam 義nghĩa 。 初sơ 三tam 位vị 具cụ 二nhị 。 次thứ 二nhị 位vị 具cụ 一nhất 。 後hậu 結kết 餘dư 皆giai 無vô 。 今kim 初sơ 先tiên 舉cử 論luận 文văn 。 從tùng 並tịnh 以dĩ 下hạ 。 疏sớ/sơ 釋thích 並tịnh 以dĩ 現hiện 行hành 相tương 望vọng 。 總tổng 出xuất 有hữu 二nhị 緣duyên 所sở 以dĩ 。 言ngôn 無vô 間gian 引dẫn 生sanh 者giả 。 明minh 有hữu 等đẳng 無vô 間gian 緣duyên 。 謂vị 等đẳng 無vô 間gian 緣duyên 。 要yếu 是thị 現hiện 行hành 。 心tâm 心tâm 所sở 法pháp 。 前tiền 念niệm 謝tạ 滅diệt 引dẫn 生sanh 後hậu 念niệm 故cố 。 無vô 明minh 心tâm 心tâm 所sở 滅diệt 。 引dẫn 行hành 思tư 心tâm 。 愛ái 心tâm 所sở 滅diệt 引dẫn 起khởi 取thủ 心tâm 。 此thử 中trung 愛ái 支chi 亦diệc 約ước 現hiện 行hành 。 生sanh 及cập 老lão 死tử 。 但đãn 是thị 識thức 與dữ 名danh 色sắc 增tăng 長trưởng 衰suy 變biến 。 增tăng 長trưởng 心tâm 滅diệt 引dẫn 生sanh 衰suy 變biến 。 故cố 此thử 三tam 位vị 有hữu 等đẳng 無vô 間gian 。 言ngôn 行hạnh 等đẳng 思tư 心tâm 可khả 反phản 緣duyên 故cố 者giả 。 明minh 有hữu 所sở 緣duyên 緣duyên 等đẳng 者giả 。 等đẳng 於ư 取thủ 及cập 老lão 死tử 。 謂vị 行hành 之chi 思tư 心tâm 。 可khả 得đắc 反phản 緣duyên 前tiền 無vô 明minh 支chi 。 故cố 無vô 明minh 支chi 即tức 是thị 行hành 家gia 所sở 緣duyên 緣duyên 也dã 。 二nhị 取thủ 亦diệc 心tâm 所sở 故cố 得đắc 緣duyên 愛ái 。 愛ái 是thị 取thủ 家gia 所sở 緣duyên 緣duyên 也dã 。 老lão 死tử 心tâm 所sở 可khả 緣duyên 於ư 生sanh 。 生sanh 即tức 老lão 死tử 所sở 緣duyên 緣duyên 也dã 。 皆giai 言ngôn 反phản 緣duyên 者giả 。 後hậu 支chi 緣duyên 前tiền 故cố 。
疏sớ/sơ 。 有hữu 望vọng 於ư 生sanh 受thọ 望vọng 於ư 愛ái 無vô 等đẳng 無vô 間gian 有hữu 所sở 緣duyên 緣duyên 者giả 。 此thử 即tức 第đệ 二nhị 二nhị 位vị 相tương 望vọng 。 但đãn 具cụ 一nhất 緣duyên 。 此thử 上thượng 論luận 文văn 。 從tùng 以dĩ 種chủng 望vọng 現hiện 故cố 下hạ 。 釋thích 上thượng 無vô 等đẳng 無vô 間gian 義nghĩa 。 以dĩ 等đẳng 無vô 間gian 要yếu 是thị 現hiện 行hành 心tâm 心tâm 所sở 法pháp 。 相tương/tướng 引dẫn 生sanh 故cố 。 今kim 有hữu 是thị 種chủng 子tử 生sanh 是thị 現hiện 行hành 。 安an 得đắc 有hữu 之chi 受thọ 亦diệc 種chủng 子tử 。 愛ái 是thị 現hiện 行hành 故cố 非phi 無vô 間gian 。 從tùng 所sở 生sanh 現hiện 行hành 卻khước 緣duyên 種chủng 故cố 者giả 。 釋thích 有hữu 所sở 緣duyên 緣duyên 義nghĩa 。 生sanh 是thị 現hiện 行hành 能năng 緣duyên 有hữu 種chủng 。 愛ái 是thị 現hiện 行hành 能năng 緣duyên 受thọ 種chủng 。 故cố 有hữu 及cập 受thọ 為vi 所sở 緣duyên 緣duyên 。
疏sớ/sơ 。 餘dư 支chi 相tương 望vọng 二nhị 俱câu 非phi 有hữu 者giả 。 三Tam 明Minh 全toàn 無vô 二nhị 也dã 。 餘dư 支chi 者giả 。 即tức 更cánh 有hữu 六lục 位vị 相tương 望vọng 。 總tổng 無vô 二nhị 緣duyên 。 謂vị 行hành 望vọng 識thức 識thức 望vọng 名danh 色sắc 。 名danh 色sắc 望vọng 六lục 入nhập 。 六lục 入nhập 望vọng 觸xúc 觸xúc 望vọng 受thọ 支chi 。 取thủ 望vọng 有hữu 支chi 。 所sở 以dĩ 無vô 等đẳng 無vô 間gian 者giả 。 其kỳ 果quả 皆giai 非phi 現hiện 行hành 心tâm 心tâm 所sở 相tương/tướng 引dẫn 生sanh 故cố 。 謂vị 識thức 等đẳng 至chí 受thọ 皆giai 是thị 種chủng 子tử 。 有hữu 亦diệc 種chủng 子tử 行hành 為vi 識thức 因nhân 。 取thủ 為vi 有hữu 因nhân 。 雖tuy 是thị 現hiện 行hành 。 所sở 生sanh 識thức 有hữu 即tức 是thị 種chủng 故cố 。 非phi 等đẳng 無vô 間gian 。 所sở 以dĩ 非phi 所sở 緣duyên 緣duyên 者giả 。 既ký 非phi 現hiện 行hành 。 心tâm 心tâm 所sở 法pháp 。 何hà 有hữu 緣duyên 慮lự 。
疏sớ/sơ 。 此thử 中trung 且thả 依y 隣lân 近cận 下hạ 。 第đệ 三tam 結kết 例lệ 無vô 方phương 。 亦diệc 唯duy 識thức 論luận 意ý 於ư 中trung 二nhị 。 先tiên 舉cử 論luận 文văn 。 後hậu 以dĩ 其kỳ 逆nghịch 順thuận 下hạ 。 即tức 疏sớ/sơ 釋thích 成thành 。 然nhiên 其kỳ 論luận 中trung 乃nãi 有hữu 四tứ 重trọng/trùng 。 一nhất 依y 隣lân 近cận 則tắc 異dị 隔cách 越việt 。 或hoặc 唯duy 越việt 一nhất 越việt 二nhị 越việt 多đa 。 二nhị 依y 順thuận 次thứ 則tắc 異dị 逆nghịch 次thứ 。 唯duy 將tương 無vô 明minh 作tác 行hành 之chi 緣duyên 。 不bất 以dĩ 行hành 為vi 無vô 明minh 緣duyên 等đẳng 。 三tam 依y 不bất 相tương 雜tạp 亂loạn 。 異dị 於ư 雜tạp 亂loạn 。 若nhược 集tập 論luận 說thuyết 。 以dĩ 無vô 明minh 望vọng 行hành 乃nãi 取thủ 無vô 明minh 。 其kỳ 中trung 行hành 種chủng 而nhi 為vi 無vô 明minh 。 故cố 是thị 雜tạp 亂loạn 。 四tứ 依y 實thật 緣duyên 起khởi 說thuyết 者giả 。 異dị 於ư 假giả 說thuyết 。 如như 向hướng 無vô 明minh 俱câu 時thời 業nghiệp 之chi 習tập 氣khí 。 實thật 是thị 行hành 種chủng 假giả 說thuyết 無vô 明minh 。 後hậu 之chi 二nhị 義nghĩa 大đại 同đồng 小tiểu 異dị 。 從tùng 異dị 此thử 相tương 望vọng 為vi 緣duyên 不bất 定định 者giả 。 即tức 異dị 上thượng 四tứ 義nghĩa 。 是thị 向hướng 鈔sao 中trung 所sở 異dị 是thị 也dã 。 既ký 異dị 隔cách 越việt 等đẳng 故cố 。 疏sớ/sơ 云vân 以dĩ 其kỳ 逆nghịch 順thuận 各các 有hữu 次thứ 第đệ 。 及cập 超siêu 間gian 故cố 。 且thả 約ước 第đệ 一nhất 隔cách 越việt 者giả 。 如như 無vô 明minh 與dữ 識thức 等đẳng 五ngũ 及cập 有hữu 。 但đãn 一nhất 增tăng 上thượng 唯duy 能năng 生sanh 起khởi 彼bỉ 種chủng 子tử 故cố 。 無vô 明minh 與dữ 愛ái 取thủ 老lão 死tử 為vi 二nhị 緣duyên 。 謂vị 所sở 緣duyên 緣duyên 增tăng 上thượng 緣duyên 。 餘dư 一nhất 切thiết 緣duyên 準chuẩn 此thử 可khả 知tri 。 二nhị 約ước 逆nghịch 次thứ 者giả 。 亦diệc 有hữu 隣lân 次thứ 隔cách 越việt 。 今kim 合hợp 說thuyết 之chi 。 老lão 死tử 與dữ 生sanh 愛ái 取thủ 行hành 無vô 明minh 為vi 二nhị 緣duyên 。 謂vị 所sở 緣duyên 增tăng 上thượng 緣duyên 。 餘dư 但đãn 增tăng 上thượng 。 三tam 若nhược 相tương/tướng 雜tạp 亂loạn 有hữu 二nhị 。 一nhất 順thuận 二nhị 逆nghịch 。 順thuận 中trung 有hữu 隣lân 次thứ 隔cách 越việt 。 隣lân 次thứ 如như 對đối 法pháp 。 前tiền 無vô 明minh 望vọng 行hành 是thị 也dã 。 隔cách 越việt 與dữ 前tiền 實thật 緣duyên 不bất 殊thù 。 亦diệc 約ước 識thức 等đẳng 五ngũ 種chủng 而nhi 說thuyết 。 若nhược 約ước 當đương 生sanh 。 隨tùy 其kỳ 所sở 應ứng 。 逆nghịch 次thứ 之chi 中trung 有hữu 隣lân 有hữu 間gian 。 此thử 應ưng 思tư 準chuẩn 。 上thượng 約ước 實thật 緣duyên 起khởi 說thuyết 。 此thử 約ước 增tăng 上thượng 說thuyết 。 然nhiên 有hữu 遠viễn 近cận 乃nãi 至chí 諸chư 支chi 一nhất 一nhất 應ưng 作tác 。 然nhiên 此thử 中trung 識thức 等đẳng 五ngũ 。 依y 當đương 起khởi 位vị 。 諸chư 支chi 隔cách 越việt 逆nghịch 次thứ 超siêu 間gian 相tương/tướng 雜tạp 為vi 緣duyên 。 一nhất 一nhất 思tư 準chuẩn 可khả 解giải 。 不bất 繁phồn 廣quảng 說thuyết 。
疏sớ/sơ 。 為vi 緣duyên 既ký 多đa 義nghĩa 不bất 同đồng 下hạ 。 第đệ 四tứ 會hội 通thông 經kinh 意ý 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 先tiên 明minh 經kinh 中trung 但đãn 有hữu 增tăng 上thượng 。 總tổng 言ngôn 為vi 生sanh 起khởi 因nhân 故cố 。 若nhược 雜tạp 集tập 六lục 因nhân 即tức 能năng 作tác 因nhân 。 名danh 成thành 起khởi 相tương/tướng 。 非phi 謂vị 隣lân 近cận 緣duyên 。 如như 無vô 明minh 望vọng 行hành 由do 此thử 無vô 間gian 生sanh 當đương 有hữu 故cố 。 二nhị 又hựu 約ước 因nhân 言ngôn 已dĩ 含hàm 餘dư 三tam 者giả 。 即tức 總tổng 明minh 具cụ 四tứ 。 如như 雜tạp 集tập 說thuyết 兼kiêm 約ước 位vị 故cố 。 但đãn 言ngôn 生sanh 起khởi 因nhân 不bất 定định 增tăng 上thượng 故cố 。 若nhược 瑜du 伽già 意ý 。 生sanh 起khởi 即tức 是thị 增tăng 上thượng 緣duyên 耳nhĩ 。 故cố 論luận 問vấn 云vân 。 若nhược 諸chư 支chi 相tương 望vọng 。 無vô 因nhân 緣duyên 者giả 。 何hà 故cố 說thuyết 言ngôn 。 依y 因nhân 果quả 體thể 性tánh 建kiến 立lập 緣duyên 起khởi 耶da 。 答đáp 依y 增tăng 上thượng 緣duyên 所sở 攝nhiếp 。 引dẫn 發phát 因nhân 牽khiên 引dẫn 因nhân 生sanh 起khởi 因nhân 。 故cố 說thuyết 名danh 為vi 因nhân 。 故cố 大Đại 乘Thừa 法Pháp 師sư 釋thích 云vân 。 即tức 以dĩ 此thử 文văn 證chứng 生sanh 起khởi 因nhân 。 唯duy 說thuyết 增tăng 上thượng 緣duyên 。 然nhiên 生sanh 起khởi 因nhân 若nhược 別biệt 說thuyết 者giả 。 即tức 十thập 因nhân 之chi 一nhất 。 言ngôn 十thập 因nhân 者giả 。 瑜du 伽già 三tam 十thập 八bát 菩Bồ 提Đề 分phần/phân 品phẩm 云vân 。 一nhất 隨tùy 說thuyết 因nhân 。 二nhị 觀quán 待đãi 因nhân 。 三tam 牽khiên 引dẫn 因nhân 。 四tứ 攝nhiếp 受thọ 因nhân 。 五ngũ 生sanh 起khởi 因nhân 。 六lục 引dẫn 發phát 因nhân 。 七thất 定định 別biệt 因nhân 。 八bát 同đồng 事sự 因nhân 。 九cửu 相tương 違vi 因nhân 。 十thập 不bất 相tương 違vi 因nhân 。 謂vị 一nhất 切thiết 法pháp 。 名danh 為vi 先tiên 故cố 想tưởng 。 想tưởng 為vi 先tiên 故cố 說thuyết 。 是thị 名danh 彼bỉ 諸chư 法pháp 隨tùy 說thuyết 因nhân 。 觀quán 待đãi 此thử 故cố 此thử 為vi 因nhân 故cố 。 於ư 彼bỉ 彼bỉ 事sự 若nhược 求cầu 若nhược 取thủ 。 此thử 名danh 彼bỉ 觀quán 待đãi 因nhân 。 如như 觀quán 待đãi 手thủ 故cố 。 手thủ 為vi 因nhân 故cố 。 有hữu 執chấp 持trì 業nghiệp 觀quán 待đãi 足túc 故cố 。 足túc 為vi 因nhân 故cố 。 有hữu 往vãng 來lai 業nghiệp 。 觀quán 待đãi 節tiết 故cố 節tiết 為vi 因nhân 。 有hữu 屈khuất 申thân 業nghiệp 。 觀quán 待đãi 飢cơ 渴khát 故cố 。 飢cơ 渴khát 為vi 因nhân 故cố 。 於ư 諸chư 飲ẩm 食thực 。 若nhược 求cầu 若nhược 取thủ 。 隨tùy 如như 是thị 等đẳng 無vô 量lượng 。 道Đạo 理lý 應ưng 當đương 了liễu 知tri 。 觀quán 待đãi 因nhân 相tương/tướng 。 一nhất 切thiết 種chủng 子tử 。 望vọng 後hậu 自tự 果quả 。 名danh 牽khiên 引dẫn 因nhân 。 餘dư 種chủng 子tử 外ngoại 所sở 餘dư 諸chư 緣duyên 。 名danh 攝nhiếp 受thọ 因nhân 。 即tức 諸chư 種chủng 子tử 望vọng 初sơ 自tự 果quả 。 名danh 生sanh 起khởi 因nhân 。 即tức 初sơ 種chủng 子tử 所sở 生sanh 起khởi 果quả 。 望vọng 後hậu 種chủng 子tử 所sở 牽khiên 引dẫn 果quả 名danh 引dẫn 發phát 因nhân 。 種chủng 種chủng 異dị 類loại 。 各các 別biệt 因nhân 緣duyên 。 名danh 定định 別biệt 因nhân 。 若nhược 觀quán 待đãi 因nhân 若nhược 牽khiên 引dẫn 因nhân 。 若nhược 攝nhiếp 受thọ 因nhân 若nhược 生sanh 起khởi 因nhân 。 若nhược 引dẫn 發phát 因nhân 若nhược 定định 別biệt 因nhân 。 如như 是thị 諸chư 因nhân 總tổng 攝nhiếp 為vi 一nhất 名danh 同đồng 事sự 因nhân 。 於ư 所sở 生sanh 法pháp 能năng 障chướng 礙ngại 因nhân 。 名danh 相tướng 違vi 因nhân 。 此thử 障chướng 礙ngại 因nhân 若nhược 闕khuyết 若nhược 離ly 。 名danh 不bất 相tương 違vi 因nhân 。 餘dư 如như 彼bỉ 釋thích 。 下hạ 復phục 次thứ 云vân 。 此thử 一nhất 切thiết 因nhân 二nhị 因nhân 所sở 攝nhiếp 。 一nhất 能năng 生sanh 因nhân 。 二nhị 方phương 便tiện 因nhân 。 當đương 知tri 此thử 中trung 。 牽khiên 引dẫn 種chủng 子tử 生sanh 起khởi 種chủng 子tử 。 名danh 能năng 生sanh 因nhân 。 所sở 餘dư 諸chư 因nhân 名danh 方phương 便tiện 因nhân 。 釋thích 曰viết 。 意ý 明minh 三tam 五ngũ 是thị 能năng 生sanh 因nhân 。 次thứ 即tức 云vân 因nhân 復phục 有hữu 四tứ 。 一nhất 因nhân 緣duyên 。 二nhị 等đẳng 無vô 間gian 緣duyên 。 三tam 所sở 緣duyên 緣duyên 。 四tứ 增tăng 上thượng 緣duyên 。 當đương 知tri 此thử 中trung 。 若nhược 能năng 生sanh 因nhân 。 名danh 為vi 因nhân 緣duyên 。 若nhược 方phương 便tiện 因nhân 是thị 增tăng 上thượng 緣duyên 等đẳng 無vô 間gian 緣duyên 。 及cập 所sở 緣duyên 緣duyên 。 唯duy 望vọng 一nhất 切thiết 。 心tâm 心tâm 所sở 法pháp 。 前tiền 生sanh 開khai 導đạo 所sở 攝nhiếp 受thọ 故cố 。 所sở 緣duyên 境cảnh 界giới 。 所sở 攝nhiếp 受thọ 故cố 。 方phương 生sanh 方phương 轉chuyển 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 等đẳng 無vô 間gian 緣duyên 。 及cập 所sở 緣duyên 緣duyên 。 攝nhiếp 受thọ 因nhân 攝nhiếp 。 餘dư 如như 彼bỉ 論luận 廣quảng 明minh 。 釋thích 曰viết 。 彼bỉ 論luận 中trung 十thập 因nhân 別biệt 義nghĩa 。 今kim 云vân 為vi 生sanh 起khởi 因nhân 。 即tức 十thập 因nhân 中trung 第đệ 五ngũ 因nhân 也dã 。 即tức 增tăng 上thượng 緣duyên 。 今kim 疏sớ/sơ 依y 通thông 更cánh 以dĩ 別biệt 理lý 。 前tiền 能năng 生sanh 後hậu 或hoặc 親thân 因nhân 生sanh 。 或hoặc 是thị 增tăng 上thượng 或hoặc 等đẳng 無vô 間gian 。 或hoặc 為vi 所sở 緣duyên 通thông 云vân 生sanh 起khởi 。 如như 分phần/phân 位vị 緣duyên 生sanh 位vị 位vị 五ngũ 蘊uẩn 故cố 。 容dung 具cụ 四tứ 緣duyên 。 如như 上thượng 集tập 論luận 說thuyết 耳nhĩ 。 十thập 因nhân 之chi 義nghĩa 唯duy 識thức 廣quảng 明minh 四tứ 緣duyên 之chi 義nghĩa 。 廣quảng 如như 二nhị 論luận 。 今kim 但đãn 略lược 知tri 名danh 目mục 大đại 意ý 以dĩ 消tiêu 經kinh 耳nhĩ 。
疏sớ/sơ 。 其kỳ 十thập 二nhị 支chi 各các 初sơ 自tự 業nghiệp 不bất 異dị 前tiền 門môn 下hạ 。 第đệ 二nhị 釋thích 自tự 業nghiệp 。 於ư 中trung 先tiên 指chỉ 前tiền 。 不bất 欲dục 繁phồn 詞từ 故cố 。 後hậu 論luận 主chủ 下hạ 舉cử 論luận 解giải 釋thích 。 於ư 中trung 有hữu 五ngũ 。 一nhất 標tiêu 示thị 難nạn/nan 故cố 。 二nhị 然nhiên 無vô 明minh 下hạ 釋thích 難nạn/nan 所sở 以dĩ 。 三tam 是thị 以dĩ 十thập 二nhị 下hạ 。 結kết 成thành 迷mê 悟ngộ 之chi 依y 。 四tứ 論luận 主chủ 。 總tổng 以dĩ 下hạ 。 出xuất 論luận 釋thích 意ý 。 先tiên 舉cử 論luận 。 後hậu 意ý 明minh 下hạ 疏sớ/sơ 釋thích 。 五ngũ 不bất 見kiến 下hạ 結kết 彈đàn 古cổ 釋thích 。 遠viễn 公công 云vân 。 不bất 知tri 。 雖tuy 是thị 無vô 明minh 。 死tử 支chi 為vi 主chủ 。 攝nhiếp 屬thuộc 死tử 支chi 。 如như 似tự 生sanh 時thời 亦diệc 有hữu 結kết 業nghiệp 。 名danh 為vi 生sanh 支chi 。 即tức 是thị 云vân 云vân 。 不bất 身thân 論luận 意ý 。 若nhược 以dĩ 一nhất 支chi 兼kiêm 餘dư 支chi 者giả 。 則tắc 須tu 無vô 明minh 遍biến 於ư 十thập 二nhị 。 何hà 獨độc 死tử 中trung 偏thiên 說thuyết 無vô 明minh 。 今kim 明minh 老lão 死tử 能năng 生sanh 無vô 明minh 。 故cố 為vi 此thử 釋thích 。 諸chư 德đức 既ký 昧muội 故cố 曰viết 云vân 云vân 。
疏sớ/sơ 。 二nhị 約ước 大đại 悲bi 下hạ 文văn 中trung 有hữu 三tam 。 初sơ 總tổng 標tiêu 都đô 門môn 。 二nhị 論luận 云vân 下hạ 總tổng 釋thích 四tứ 門môn 。 三tam 別biệt 釋thích 當đương 門môn 。 二nhị 中trung 有hữu 三tam 。 初sơ 舉cử 論luận 。 二nhị 此thử 有hữu 四tứ 下hạ 釋thích 論luận 。 三tam 眾chúng 生sanh 於ư 上thượng 邪tà 因nhân 下hạ 結kết 示thị 經kinh 意ý 。 二nhị 中trung 先tiên 總tổng 後hậu 別biệt 。 今kim 初sơ 為vi 揀giản 濫lạm 故cố 。 昔tích 人nhân 見kiến 論luận 云vân 顛điên 倒đảo 因nhân 有hữu 三tam 種chủng 。 後hậu 列liệt 乃nãi 四tứ 。 或hoặc 欲dục 合hợp 前tiền 二nhị 以dĩ 應ưng 前tiền 三tam 。 不bất 知tri 上thượng 三tam 是thị 邪tà 因nhân 故cố 。 併tinh 云vân 顛điên 倒đảo 。 後hậu 一nhất 自tự 是thị 無vô 因nhân 邪tà 因nhân 。 無vô 因nhân 合hợp 成thành 四tứ 過quá 耳nhĩ 。
疏sớ/sơ 。 一nhất 性tánh 即tức 冥minh 性tánh 下hạ 。 二nhị 別biệt 釋thích 四tứ 因nhân 。 初sơ 性tánh 因nhân 中trung 先tiên 正chánh 釋thích 。 後hậu 前tiền 云vân 下hạ 。 對đối 一nhất 心tâm 門môn 揀giản 濫lạm 。 所sở 以dĩ 揀giản 者giả 。 由do 此thử 冥minh 性tánh 是thị 其kỳ 外ngoại 理lý 。 今kim 云vân 行hành 非phi 者giả 。 取thủ 其kỳ 能năng 知tri 得đắc 解giải 脫thoát 故cố 。 名danh 為vi 行hành 耳nhĩ 。 僧Tăng 伽già 之chi 計kế 廣quảng 如như 玄huyền 中trung 。
疏sớ/sơ 。 二nhị 即tức 迦ca 羅la 鳩cưu 馱đà 等đẳng 者giả 。 此thử 即tức 名danh 也dã 。 姓tánh 迦ca 旃chiên 延diên 。 言ngôn 計kế 自Tự 在Tại 天Thiên 者giả 。 涅Niết 槃Bàn 十thập 七thất 中trung 。 吉cát 德đức 大đại 臣thần 之chi 所sở 師sư 事sự 。 謂vị 闍xà 王vương 言ngôn 。 如như 王vương 所sở 言ngôn 。 世thế 無vô 良lương 醫y 治trị 惡ác 業nghiệp 者giả 。 今kim 有hữu 大đại 師sư 。 名danh 迦Ca 羅La 鳩Cưu 馱Đà 迦Ca 旃Chiên 延Diên 。 一nhất 切thiết 知tri 見kiến 。 乃nãi 至chí 云vân 。 為vì 諸chư 弟đệ 子tử 。 說thuyết 如như 是thị 法Pháp 。 若nhược 人nhân 殺sát 害hại 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 心tâm 無vô 慚tàm 愧quý 。 終chung 不bất 墮đọa 惡ác 。 猶do 如như 虛hư 空không 。 不bất 受thọ 塵trần 水thủy 。 有hữu 慚tàm 愧quý 者giả 。 即tức 入nhập 地địa 獄ngục 。 猶do 如như 大đại 水thủy 。 潤nhuận 濕thấp 於ư 地địa 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 悉tất 是thị 自tự 在tại 天thiên 之chi 所sở 作tác 。 自tự 在tại 天thiên 喜hỷ 。 眾chúng 生sanh 安an 樂lạc 。 自tự 在tại 天thiên 瞋sân 。 眾chúng 生sanh 苦khổ 惱não 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 若nhược 罪tội 若nhược 福phước 。 乃nãi 是thị 自tự 在tại 之chi 所sở 為vi 作tác 。 云vân 何hà 當đương 言ngôn 人nhân 有hữu 罪tội 福phước 。 譬thí 如như 工công 匠tượng 。 作tác 機cơ 關quan 木mộc 人nhân 。 行hành 住trụ 坐tọa 臥ngọa 。 唯duy 不bất 能năng 言ngôn 。 眾chúng 生sanh 亦diệc 爾nhĩ 。 自Tự 在Tại 天Thiên 者giả 。 譬thí 如như 工công 匠tượng 。 木mộc 人nhân 者giả 。 譬thí 眾chúng 生sanh 身thân 。 如như 是thị 造tạo 作tác 。 誰thùy 當đương 有hữu 罪tội 。 如như 是thị 大đại 師sư 。 今kim 者giả 近cận 在tại 王Vương 舍Xá 城Thành 住trụ 。 唯duy 速tốc 往vãng 詣nghệ 。 若nhược 得đắc 見kiến 者giả 。 眾chúng 罪tội 消tiêu 滅diệt 。 王vương 即tức 答đáp 言ngôn 。 審thẩm 有hữu 是thị 人nhân 能năng 滅diệt 我ngã 罪tội 。 我ngã 當đương 歸quy 依y 。
疏sớ/sơ 。 三tam 刪san 闍xà 夜dạ 者giả 即tức 名danh 也dã 。 是thị 毘tỳ 羅la 胝chi 之chi 子tử 。 涅Niết 槃Bàn 中trung 實thật 德đức 大đại 臣thần 為vi 闍xà 王vương 說thuyết 。 云vân 刪san 闍xà 夜dạ 為vì 諸chư 弟đệ 子tử 。 說thuyết 如như 是thị 法Pháp 。 一nhất 切thiết 眾chúng 中trung 。 若nhược 為vi 王vương 者giả 。 自tự 在tại 隨tùy 意ý 。 造tạo 作tác 善thiện 惡ác 。 悉tất 無vô 有hữu 罪tội 。 如như 火hỏa 燒thiêu 物vật 。 無vô 淨tịnh 不bất 淨tịnh 。 下hạ 取thủ 意ý 引dẫn 。 如như 地địa 普phổ 載tái 如như 水thủy 俱câu 洗tẩy 。 如như 風phong 能năng 吹xuy 。 乃nãi 至chí 云vân 如như 秋thu 杌ngột 樹thụ 春xuân 則tắc 還hoàn 生sanh 。 雖tuy 復phục 杌ngột 斫chước 實thật 無vô 有hữu 罪tội 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 此thử 間gian 命mạng 終chung 還hoàn 生sanh 此thử 間gian 。 以dĩ 還hoàn 生sanh 故cố 當đương 有hữu 何hà 罪tội 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 苦khổ 樂nhạo/nhạc/lạc 果quả 報báo 。 悉tất 皆giai 不bất 由do 現hiện 在tại 業nghiệp 果quả 因nhân 。 在tại 過quá 去khứ 現hiện 在tại 受thọ 果quả 。 現hiện 在tại 無vô 因nhân 未vị 來lai 無vô 果quả 。 以dĩ 現hiện 果quả 故cố 。 眾chúng 生sanh 持trì 戒giới 勤cần 修tu 精tinh 進tấn 。 遮già 現hiện 果quả 惡ác 。 以dĩ 持trì 戒giới 故cố 則tắc 得đắc 無vô 漏lậu 盡tận 有hữu 漏lậu 業nghiệp 以dĩ 盡tận 業nghiệp 故cố 。 眾chúng 苦khổ 得đắc 盡tận 。 眾chúng 苦khổ 盡tận 故cố 。 便tiện 得đắc 解giải 脫thoát 。 唯duy 願nguyện 大đại 王vương 。 速tốc 往vãng 其kỳ 所sở 。
疏sớ/sơ 。 四tứ 無vô 因nhân 即tức 阿a 耆kỳ 多đa 等đẳng 者giả 。 阿a 耆kỳ 多đa 此thử 名danh 也dã 。 翅sí 舍xá 欽khâm 婆bà 羅la 弊tệ 衣y 也dã 。 亦diệc 有hữu 云vân 。 計kế 阿a 耆kỳ 多đa 翅sí 舍xá 皆giai 名danh 也dã 。 即tức 悉tất 知tri 義nghĩa 大đại 臣thần 所sở 師sư 。 經Kinh 云vân 阿a 耆kỳ 多đa 一nhất 切thiết 知tri 見kiến 。 云vân 云vân 告cáo 諸chư 弟đệ 子tử 。 作tác 如như 是thị 言ngôn 。 若nhược 自tự 作tác 若nhược 教giáo 他tha 作tác 。 若nhược 自tự 斫chước 若nhược 教giáo 他tha 斫chước 。 若nhược 自tự 炙chích 若nhược 教giáo 他tha 炙chích 。 若nhược 自tự 害hại 若nhược 教giáo 他tha 害hại 。 若nhược 自tự 偷thâu 若nhược 教giáo 他tha 偷thâu 。 若nhược 自tự 婬dâm 若nhược 教giáo 他tha 婬dâm 若nhược 自tự 妄vọng 語ngữ 若nhược 教giáo 他tha 妄vọng 語ngữ 。 若nhược 自tự 飲ẩm 酒tửu 若nhược 教giáo 他tha 飲ẩm 酒tửu 。 若nhược 殺sát 一nhất 村thôn 一nhất 城thành 一nhất 國quốc 。 若nhược 以dĩ 刀đao 輪luân 。 殺sát 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 若nhược 恆Hằng 河Hà 已dĩ 南nam 。 布bố 施thí 眾chúng 生sanh 。 恆Hằng 河Hà 已dĩ 北bắc 。 殺sát 害hại 眾chúng 生sanh 。 悉tất 無vô 罪tội 福phước 。 無vô 戒giới 施thí 定định 等đẳng 上thượng 已dĩ 釋thích 竟cánh 。
疏sớ/sơ 。 因nhân 此thử 便tiện 引dẫn 涅Niết 槃Bàn 餘dư 之chi 三tam 師sư 第đệ 四Tứ 無Vô 所Sở 畏Úy 。 大đại 臣thần 師sư 尼ni 健kiện 陀đà 若nhược 提đề 子tử 。 告cáo 諸chư 弟đệ 子tử 言ngôn 。 無vô 善thiện 無vô 施thí 。 無vô 父phụ 無vô 母mẫu 。 無vô 今kim 世thế 後hậu 世thế 。 無vô 阿A 羅La 漢Hán 。 無vô 修tu 無vô 道đạo 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 經kinh 八bát 萬vạn 劫kiếp 。 於ư 生sanh 死tử 輪luân 。 自tự 然nhiên 解giải 脫thoát 。 有hữu 罪tội 無vô 罪tội 。 悉tất 亦diệc 如như 是thị 。 如như 四tứ 大đại 河hà 。 所sở 謂vị 辛tân 頭đầu 河hà 恆Hằng 河Hà 博bác 叉xoa 私tư 陀đà 。 悉tất 入nhập 大đại 海hải 。 無vô 有hữu 差sai 別biệt 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 得đắc 解giải 脫thoát 時thời 悉tất 無vô 差sai 別biệt 。 五ngũ 藏tạng 德đức 大đại 臣thần 所sở 宗tông 。 即tức 末mạt 伽già 梨lê 俱câu 賒xa 離ly 子tử 。 為vì 諸chư 弟đệ 子tử 。 說thuyết 如như 是thị 法Pháp 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 身thân 有hữu 七thất 分phần 。 何hà 等đẳng 為vi 七thất 。
地địa 水thủy 火hỏa 風phong 。 苦khổ 樂lạc 壽thọ 命mạng 。 如như 是thị 七thất 法Pháp 。 非phi 化hóa 非phi 作tác 。 不bất 可khả 毀hủy 害hại 如như 伊y 師sư 迦ca 草thảo 。 安an 住trụ 不bất 動động 如như 須Tu 彌Di 山sơn 。 不bất 捨xả 不bất 作tác 猶do 如như 乳nhũ 酪lạc 。 各các 不bất 諍tranh 訟tụng 。 若nhược 苦khổ 若nhược 樂lạc 。 若nhược 善thiện 若nhược 不bất 善thiện 。 投đầu 之chi 利lợi 刀đao 。 無vô 所sở 傷thương 害hại 。
何hà 以dĩ 故cố 。 七thất 分phần 空không 中trung 無vô 妨phương 礙ngại 故cố 。 命mạng 亦diệc 無vô 害hại 。
何hà 以dĩ 故cố 。 無vô 有hữu 害hại 者giả 及cập 死tử 者giả 。 故cố 無vô 作tác 無vô 受thọ 。 無vô 說thuyết 無vô 聽thính 。 無vô 有hữu 念niệm 者giả 及cập 以dĩ 教giáo 者giả 。 常thường 說thuyết 是thị 法pháp 。 六lục 即tức 日nhật 月nguyệt 稱xưng 大đại 臣thần 所sở 宗tông 。 富phú 蘭lan 那na 說thuyết 如như 是thị 法Pháp 。 無vô 有hữu 黑hắc 業nghiệp 無vô 黑hắc 業nghiệp 報báo 。 無vô 有hữu 白bạch 業nghiệp 無vô 白bạch 業nghiệp 報báo 。 無vô 黑hắc 白bạch 業nghiệp 無vô 黑hắc 白bạch 業nghiệp 報báo 。 無vô 有hữu 上thượng 業nghiệp 及cập 以dĩ 下hạ 業nghiệp 。 彼bỉ 當đương 第đệ 一nhất 。 末mạt 伽già 梨lê 第đệ 二nhị 。 刪san 闍xà 夜dạ 第đệ 三tam 。 阿a 耆kỳ 多đa 第đệ 四tứ 。 迦ca 羅la 鳩cưu 馱đà 第đệ 五ngũ 。 若nhược 提đề 子tử 第đệ 六lục 。 已dĩ 上thượng 略lược 明minh 六lục 師sư 之chi 計kế 廣quảng 如như 諸chư 論luận 。
疏sớ/sơ 。 三tam 約ước 一nhất 切thiết 相tướng 智trí 觀quán 。 然nhiên 論luận 但đãn 云vân 因nhân 緣duyên 有hữu 支chi 二nhị 種chủng 業nghiệp 。 能năng 起khởi 因nhân 緣duyên 事sự 故cố 。 今kim 疏sớ/sơ 乃nãi 義nghĩa 加gia 。 解giải 脫thoát 方phương 便tiện 。 又hựu 二nhị 業nghiệp 中trung 。 經kinh 文văn 後hậu 一nhất 為vi 起khởi 後hậu 因nhân 。 疏sớ/sơ 意ý 云vân 。 若nhược 無vô 自tự 業nghiệp 何hà 能năng 起khởi 後hậu 。 故cố 云vân 二nhị 業nghiệp 為vi 起khởi 後hậu 方phương 便tiện 。 第đệ 四tứ 不bất 相tương 捨xả 離ly 中trung 。 疏sớ/sơ 初sơ 相tương/tướng 諦đế 下hạ 有hữu 二nhị 。 先tiên 釋thích 自tự 因nhân 。 後hậu 釋thích 經kinh 文văn 。 前tiền 中trung 二nhị 。 先tiên 指chỉ 前tiền 章chương 。 疏sớ/sơ 云vân 唯duy 從tùng 無vô 明minh 生sanh 。 行hành 等đẳng 名danh 自tự 因nhân 是thị 也dã 。 後hậu 又hựu 論luận 云vân 自tự 因nhân 觀quán 下hạ 。 二nhị 引dẫn 論luận 廣quảng 釋thích 。 於ư 中trung 亦diệc 二nhị 。 先tiên 標tiêu 。 後hậu 謂vị 離ly 前tiền 支chi 下hạ 釋thích 。 今kim 初sơ 即tức 論luận 主chủ 生sanh 起khởi 之chi 文văn 。 引dẫn 論luận 不bất 盡tận 。 此thử 下hạ 更cánh 云vân 何hà 者giả 。 是thị 無vô 明minh 等đẳng 因nhân 緣duyên 行hành 不bất 斷đoạn 助trợ 成thành 故cố 。 釋thích 曰viết 。 此thử 是thị 論luận 家gia 先tiên 舉cử 下hạ 。 經kinh 釋thích 成thành 自tự 因nhân 。 以dĩ 易dị 故cố 不bất 引dẫn 。 又hựu 與dữ 下hạ 廣quảng 釋thích 。 義nghĩa 同đồng 故cố 略lược 不bất 引dẫn 。 然nhiên 無vô 明minh 等đẳng 自tự 生sanh 因nhân 。 觀quán 是thị 自tự 義nghĩa 。 緣duyên 事sự 二nhị 字tự 是thị 其kỳ 因nhân 義nghĩa 。
疏sớ/sơ 。 謂vị 離ly 前tiền 支chi 下hạ 。 第đệ 二nhị 廣quảng 釋thích 。 即tức 下hạ 釋thích 經kinh 論luận 文văn 。 釋thích 自tự 因nhân 義nghĩa 。 然nhiên 具cụ 足túc 論luận 云vân 。 自tự 因nhân 觀quán 者giả 。 不bất 相tương 捨xả 離ly 觀quán 故cố 。 離ly 前tiền 支chi 無vô 後hậu 支chi 觀quán 故cố 。 不bất 離ly 無vô 明minh 則tắc 成thành 行hành 觀quán 。 若nhược 不bất 離ly 無vô 明minh 有hữu 行hành 者giả 。 不bất 應ưng 言ngôn 無vô 明minh 緣duyên 行hành 。 若nhược 離ly 無vô 明minh 有hữu 行hành 成thành 者giả 。 異dị 則tắc 不bất 成thành 。 是thị 故cố 偈kệ 言ngôn 眾chúng 。 因nhân 緣duyên 生sanh 法pháp 。 是thị 則tắc 不bất 即tức 因nhân 。 亦diệc 復phục 不bất 異dị 因nhân 。 不bất 斷đoạn 亦diệc 不bất 常thường 。 釋thích 曰viết 。 今kim 疏sớ/sơ 以dĩ 言ngôn 間gian 論luận 釋thích 之chi 。 對đối 文văn 可khả 見kiến 。 今kim 更cánh 委ủy 釋thích 。 此thử 中trung 疏sớ/sơ 取thủ 論luận 意ý 。 但đãn 以dĩ 不bất 即tức 不bất 離ly 。 成thành 自tự 因nhân 義nghĩa 。 不bất 即tức 故cố 因nhân 義nghĩa 成thành 。 不bất 離ly 故cố 自tự 義nghĩa 成thành 。 於ư 中trung 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 其kỳ 三tam 段đoạn 。 一nhất 順thuận 釋thích 。 三tam 反phản 釋thích 。 三tam 結kết 成thành 正chánh 義nghĩa 。 今kim 初sơ 明minh 要yếu 具cụ 不bất 即tức 離ly 義nghĩa 自tự 因nhân 方phương 成thành 。 然nhiên 文văn 但đãn 有hữu 不bất 離ly 之chi 言ngôn 。 意ý 則tắc 已dĩ 有hữu 不bất 即tức 之chi 義nghĩa 。 於ư 中trung 離ly 前tiền 支chi 無vô 後hậu 支chi 者giả 。 以dĩ 義nghĩa 標tiêu 次thứ 。 如như 不bất 離ly 無vô 明minh 有hữu 行hành 等đẳng 。 則tắc 指chỉ 經kinh 釋thích 成thành 。 並tịnh 同đồng 論luận 文văn 。 但đãn 初sơ 闕khuyết 不bất 相tương 捨xả 離ly 之chi 言ngôn 。 中trung 間gian 加gia 一nhất 如như 字tự 。 即tức 出xuất 彼bỉ 論luận 。 從tùng 則tắc 無vô 明minh 唯duy 是thị 行hành 自tự 因nhân 。 是thị 疏sớ/sơ 釋thích 論luận 意ý 。 成thành 其kỳ 自tự 義nghĩa 。 從tùng 以dĩ 是thị 自tự 故cố 下hạ 結kết 成thành 二nhị 義nghĩa 。 謂vị 自tự 及cập 因nhân 義nghĩa 。 即tức 是thị 論luận 經kinh 。 然nhiên 今kim 經kinh 文văn 一nhất 時thời 併tinh 舉cử 不bất 斷đoạn 助trợ 成thành 。 若nhược 論luận 經kinh 文văn 亦diệc 各các 別biệt 歷lịch 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 云vân 是thị 中trung 無vô 明minh 緣duyên 行hành 者giả 。 無vô 明minh 因nhân 緣duyên 。 令linh 行hành 不bất 斷đoạn 助trợ 成thành 故cố 。 行hành 緣duyên 識thức 者giả 。 行hành 因nhân 緣duyên 故cố 。 令linh 識thức 不bất 斷đoạn 。 助trợ 成thành 故cố 等đẳng 。 今kim 初sơ 論luận 意ý 云vân 。 以dĩ 無vô 明minh 令linh 行hành 不bất 斷đoạn 為vi 自tự 義nghĩa 。 助trợ 成thành 是thị 因nhân 義nghĩa 。 助trợ 成thành 是thị 不bất 即tức 。 令linh 不bất 斷đoạn 是thị 不bất 離ly 故cố 。 上thượng 標tiêu 云vân 自tự 生sanh 因nhân 觀quán 是thị 自tự 義nghĩa 。 緣duyên 事sự 是thị 因nhân 也dã 。 自tự 生sanh 因nhân 觀quán 即tức 令linh 行hành 不bất 斷đoạn 。 緣duyên 事sự 即tức 是thị 助trợ 成thành 。
疏sớ/sơ 。 若nhược 唯duy 不bất 離ly 下hạ 。 第đệ 二nhị 反phản 釋thích 。 太thái 即tức 則tắc 無vô 明minh 即tức 行hành 。 不bất 得đắc 言ngôn 無vô 明minh 與dữ 行hành 為vi 緣duyên 。 太thái 離ly 則tắc 無vô 明minh 不bất 干can 於ư 行hành 。 何hà 殊thù 色sắc 於ư 行hành 耶da 。
疏sớ/sơ 。 不bất 即tức 不bất 離ly 。 則tắc 名danh 自tự 因nhân 下hạ 。 第đệ 三tam 結kết 示thị 正chánh 義nghĩa 。 於ư 中trung 先tiên 標tiêu 言ngôn 亦diệc 二nhị 義nghĩa 成thành 矣hĩ 者giả 。 即tức 不bất 斷đoạn 助trợ 成thành 之chi 二nhị 義nghĩa 。 後hậu 故cố 論luận 主chủ 下hạ 。 二nhị 引dẫn 證chứng 。 於ư 中trung 先tiên 舉cử 論luận 偈kệ 文văn 。 後hậu 初sơ 句cú 泛phiếm 舉cử 下hạ 。 疏sớ/sơ 釋thích 論luận 偈kệ 。 謂vị 初sơ 句cú 泛phiếm 舉cử 一nhất 切thiết 因nhân 緣duyên 生sanh 法pháp 。 非phi 局cục 此thử 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 二nhị 三tam 兩lưỡng 句cú 明minh 不bất 即tức 離ly 。 第đệ 四tứ 一nhất 句cú 結kết 歸quy 中trung 道đạo 。 從tùng 非phi 斷đoạn 亦diệc 非phi 常thường 下hạ 。 疏sớ/sơ 中trung 有hữu 五ngũ 重trọng/trùng 中trung 道đạo 不bất 斷đoạn 常thường 義nghĩa 。 初sơ 一nhất 是thị 總tổng 。 正chánh 是thị 因nhân 滅diệt 不bất 常thường 。 果quả 續tục 不bất 斷đoạn 之chi 義nghĩa 。 故cố 云vân 不bất 即tức 故cố 不bất 常thường 。 即tức 乃nãi 因nhân 至chí 於ư 果quả 便tiện 墮đọa 於ư 常thường 。 言ngôn 不bất 異dị 故cố 不bất 斷đoạn 者giả 。 從tùng 因nhân 生sanh 果quả 。 是thị 果quả 續tục 義nghĩa 故cố 。 是thị 不bất 斷đoạn 異dị 則tắc 果quả 不bất 續tục 因nhân 。 便tiện 墮đọa 於ư 斷đoạn 。 次thứ 三tam 義nghĩa 於ư 此thử 開khai 出xuất 而nhi 取thủ 意ý 別biệt 。 第đệ 二nhị 意ý 於ư 不bất 即tức 不bất 離ly 。 二nhị 義nghĩa 之chi 上thượng 。 各các 成thành 不bất 斷đoạn 不bất 常thường 。 初sơ 言ngôn 不bất 即tức 因nhân 故cố 果quả 不bất 斷đoạn 因nhân 不bất 常thường 者giả 。 不bất 即tức 則tắc 有hữu 果quả 故cố 果quả 不bất 斷đoạn 因nhân 。 不bất 與dữ 果quả 俱câu 故cố 因nhân 不bất 常thường 。 次thứ 云vân 不bất 異dị 因nhân 故cố 果quả 不bất 常thường 因nhân 不bất 斷đoạn 者giả 。 果quả 從tùng 因nhân 生sanh 故cố 。 果quả 非phi 常thường 不bất 異dị 則tắc 。 因nhân 能năng 生sanh 果quả 。 故cố 因nhân 不bất 斷đoạn 。 此thử 上thượng 因nhân 果quả 交giao 絡lạc 明minh 不bất 斷đoạn 常thường 。 第đệ 三tam 又hựu 以dĩ 不bất 即tức 故cố 因nhân 果quả 俱câu 不bất 斷đoạn 等đẳng 者giả 。 當đương 一nhất 句cú 上thượng 。 即tức 具cụ 不bất 斷đoạn 不bất 常thường 。 不bất 即tức 則tắc 有hữu 因nhân 有hữu 果quả 故cố 。 俱câu 不bất 斷đoạn 不bất 異dị 故cố 。 因nhân 果quả 俱câu 不bất 常thường 者giả 。 此thử 義nghĩa 難nan 見kiến 故cố 。 釋thích 云vân 。 非phi 無vô 因nhân 常thường 。 不bất 異dị 則tắc 果quả 從tùng 因nhân 生sanh 故cố 。 非phi 無vô 因nhân 常thường 。 不bất 即tức 則tắc 因nhân 由do 果quả 顯hiển 。 亦diệc 非phi 無vô 因nhân 常thường 。 然nhiên 無vô 因nhân 常thường 。 乃nãi 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 如như 涅Niết 槃Bàn 云vân 。 是thị 諸chư 外ngoại 道đạo 。 無vô 有hữu 一nhất 法pháp 。 不bất 從tùng 緣duyên 生sanh 。 是thị 故cố 無vô 常thường 。 如Như 來Lai 佛Phật 性tánh 虛hư 空không 。 不bất 從tùng 緣duyên 生sanh 。 是thị 故cố 為vi 常thường 。 則tắc 是thị 真chân 常thường 。 非phi 此thử 所sở 明minh 。 二nhị 者giả 外ngoại 道đạo 所sở 計kế 微vi 塵trần 世thế 性tánh 。 前tiền 無vô 有hữu 因nhân 故cố 說thuyết 為vi 常thường 。 此thử 是thị 邪tà 常thường 。 是thị 今kim 所sở 揀giản 。 第đệ 四tứ 又hựu 亦diệc 反phản 此thử 者giả 。 應ưng 云vân 不bất 即tức 故cố 因nhân 果quả 俱câu 不bất 常thường 。 不bất 異dị 故cố 因nhân 果quả 俱câu 不bất 斷đoạn 。 不bất 斷đoạn 義nghĩa 易dị 故cố 更cánh 不bất 釋thích 。 謂vị 不bất 異dị 則tắc 從tùng 因nhân 有hữu 果quả 。 俱câu 不bất 斷đoạn 滅diệt 不bất 常thường 難nan 見kiến 故cố 。 今kim 釋thích 云vân 非phi 相tướng 續tục 常thường 者giả 。 若nhược 即tức 因nhân 者giả 。 因nhân 則tắc 至chí 果quả 如như 泥nê 至chí 瓶bình 。 此thử 因nhân 則tắc 常thường 果quả 。 即tức 是thị 因nhân 果quả 亦diệc 相tương 續tục 常thường 也dã 。 此thử 常thường 則tắc 是thị 邪tà 見kiến 。 故cố 今kim 揀giản 之chi 。 前tiền 不bất 斷đoạn 相tương 續tục 則tắc 是thị 正chánh 義nghĩa 。 以dĩ 果quả 續tục 不bất 斷đoạn 故cố 。 第đệ 五ngũ 云vân 。 又hựu 以dĩ 不bất 離ly 是thị 不bất 即tức 下hạ 。 合hợp 不bất 即tức 離ly 及cập 不bất 斷đoạn 不bất 常thường 。 以dĩ 為vi 一nhất 致trí 。 上thượng 五ngũ 釋thích 中trung 。 初sơ 一nhất 望vọng 次thứ 三tam 。 即tức 從tùng 總tổng 開khai 別biệt 。 此thử 一nhất 望vọng 前tiền 四tứ 。 即tức 合hợp 於ư 前tiền 開khai 故cố 令linh 思tư 之chi 。 以dĩ 成thành 深thâm 觀quán 。 疏sớ/sơ 文văn 中trung 順thuận 下hạ 。 第đệ 二nhị 釋thích 經kinh 。 然nhiên 論luận 釋thích 經kinh 。 先tiên 正chánh 釋thích 文văn 。 後hậu 釋thích 自tự 因nhân 。 自tự 因nhân 之chi 義nghĩa 前tiền 以dĩ 廣quảng 引dẫn 。 今kim 但đãn 釋thích 論luận 子tử 果quả 之chi 言ngôn 。 疏sớ/sơ 中trung 二nhị 。 釋thích 前tiền 一nhất 更cánh 是thị 上thượng 古cổ 所sở 釋thích 。 亦diệc 可khả 下hạ 是thị 第đệ 二nhị 釋thích 正chánh 順thuận 論luận 意ý 。 亦diệc 順thuận 涅Niết 槃Bàn 二nhị 十thập 九cửu 師sư 子tử 吼hống 問vấn 。 陰ấm 無vô 繫hệ 者giả 云vân 何hà 繫hệ 縛phược 。 佛Phật 答đáp 。 以dĩ 煩phiền 惱não 鎖tỏa 繫hệ 縛phược 五ngũ 陰ấm 。 因nhân 此thử 便tiện 說thuyết 名danh 色sắc 繫hệ 縛phược 眾chúng 生sanh 眾chúng 生sanh 繫hệ 縛phược 名danh 色sắc 等đẳng 師sư 子tử 吼hống 。 難nạn/nan 云vân 。 若nhược 有hữu 名danh 色sắc 是thị 繫hệ 縛phược 者giả 。 謂vị 阿A 羅La 漢Hán 。 未vị 離ly 名danh 色sắc 。 亦diệc 應ưng 繫hệ 縛phược 。 佛Phật 答đáp 云vân 。
善thiện 男nam 子tử 。 解giải 脫thoát 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 子tử 斷đoạn 。 二nhị 者giả 果quả 斷đoạn 。 言ngôn 子tử 斷đoạn 者giả 。 名danh 煩phiền 惱não 斷đoạn 。 未vị 斷đoạn 果quả 故cố 名danh 果quả 繫hệ 縛phược 。 又hựu 引dẫn 油du 燈đăng 以dĩ 喻dụ 。 煩phiền 惱não 眾chúng 生sanh 。 釋thích 曰viết 。 此thử 明minh 為vi 因nhân 義nghĩa 邊biên 名danh 子tử 。 羅La 漢Hán 斷đoạn 煩phiền 惱não 因nhân 未vị 脫thoát 果quả 縛phược 。 故cố 似tự 後hậu 義nghĩa 。 以dĩ 論luận 言ngôn 無vô 明minh 有hữu 二nhị 。 是thị 則tắc 為vi 因nhân 之chi 時thời 。 即tức 是thị 前tiền 支chi 能năng 起khởi 於ư 後hậu 。 若nhược 前tiền 支chi 至chí 後hậu 但đãn 有hữu 種chủng 子tử 。 非phi 是thị 正chánh 發phát 後hậu 支chi 之chi 因nhân 故cố 取thủ 子tử 時thời 。 子tử 即tức 因nhân 耳nhĩ 。 故cố 論luận 云vân 。 是thị 中trung 子tử 時thời 者giả 。 令linh 行hành 不bất 斷đoạn 有hữu 二nhị 義nghĩa 故cố 。 以dĩ 自tự 體thể 助trợ 成thành 二nhị 義nghĩa 。 皆giai 屬thuộc 前tiền 支chi 故cố 。 而nhi 詺# 因nhân 為vi 子tử 者giả 。 如như 穀cốc 子tử 生sanh 芽nha 故cố 。 果quả 即tức 是thị 行hành 。 行hành 時thời 有hữu 行hành 俱câu 無vô 明minh 。 非phi 發phát 業nghiệp 者giả 故cố 不bất 取thủ 之chi 。 餘dư 支chi 例lệ 然nhiên 。 皆giai 以dĩ 前tiền 支chi 為vi 後hậu 支chi 緣duyên 。 令linh 後hậu 不bất 斷đoạn 助trợ 成thành 後hậu 支chi 故cố 。
疏sớ/sơ 。 正chánh 意ý 在tại 其kỳ 後hậu 解giải 。 疏sớ/sơ 後hậu 逆nghịch 觀quán 。 論luận 云vân 下hạ 文văn 二nhị 。 先tiên 引dẫn 論luận 。 後hậu 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 下hạ 解giải 釋thích 。 今kim 初sơ 。 然nhiên 經kinh 中trung 亦diệc 歷lịch 十thập 二nhị 。 云vân 無vô 明minh 滅diệt 故cố 則tắc 行hành 滅diệt 。 無vô 明minh 因nhân 緣duyên 。 無vô 行hành 滅diệt 不bất 助trợ 成thành 故cố 。 行hành 滅diệt 故cố 則tắc 識thức 滅diệt 。 行hành 因nhân 緣duyên 無vô 識thức 滅diệt 不bất 助trợ 成thành 故cố 等đẳng 。 而nhi 論luận 云vân 。 先tiên 際tế 後hậu 際tế 。 滅diệt 中trung 際tế 亦diệc 無vô 者giả 。 意ý 云vân 。 若nhược 前tiền 際tế 無vô 明minh 行hành 無vô 。 中trung 際tế 五ngũ 果quả 則tắc 無vô 。 後hậu 際tế 愛ái 取thủ 有hữu 無vô 。 中trung 際tế 苦khổ 果quả 後hậu 更cánh 不bất 生sanh 。 總tổng 顯hiển 無vô 因nhân 則tắc 無vô 果quả 義nghĩa 。 而nhi 謂vị 愛ái 取thủ 有hữu 為vi 後hậu 際tế 者giả 。 即tức 次thứ 第đệ 六lục 段đoạn 三tam 際tế 輪luân 迴hồi 門môn 中trung 。 將tương 愛ái 取thủ 有hữu 以dĩ 因nhân 從tùng 果quả 。 名danh 後hậu 際tế 故cố 。
疏sớ/sơ 。 是thị 故cố 不bất 說thuyết 。 有hữu 不bất 斷đoạn 助trợ 成thành 義nghĩa 等đẳng 。 此thử 釋thích 上thượng 論luận 。 是thị 故cố 不bất 說thuyết 。 之chi 言ngôn 而nhi 有hữu 二nhị 釋thích 。 前tiền 約ước 經kinh 明minh 故cố 云vân 不bất 斷đoạn 助trợ 成thành 。 後hậu 約ước 論luận 意ý 云vân 不bất 說thuyết 之chi 果quả 。
疏sớ/sơ 。 三tam 一nhất 切thiết 相tướng 智trí 。 觀quán 中trung 言ngôn 即tức 以dĩ 無vô 作tác 為vi 緣duyên 之chi 相tướng 者giả 。 三tam 種chủng 緣duyên 生sanh 中trung 無vô 作tác 緣duyên 生sanh 也dã 。 三tam 種chủng 緣duyên 生sanh 者giả 。 如như 十thập 藏tạng 中trung 。 謂vị 是thị 事sự 有hữu 故cố 是thị 事sự 有hữu 。 是thị 無vô 作tác 緣duyên 生sanh 是thị 事sự 起khởi 故cố 是thị 事sự 起khởi 。 是thị 無vô 常thường 緣duyên 生sanh 。 無vô 明minh 緣duyên 行hành 。 是thị 勢thế 用dụng 緣duyên 生sanh 。 今kim 前tiền 二nhị 觀quán 。 是thị 無vô 常thường 義nghĩa 。 今kim 是thị 無vô 作tác 又hựu 無vô 常thường 義nghĩa 。 初sơ 門môn 已dĩ 明minh 。 勢thế 用dụng 一nhất 門môn 遍biến 於ư 前tiền 後hậu 。 亦diệc 廣quảng 在tại 初sơ 門môn 。
大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 隨Tùy 疏Sớ/sơ 演Diễn 義Nghĩa 鈔Sao 卷quyển 第đệ 六lục 十thập 六lục
Đại Phương Quảng Phật Hoa Nghiêm Kinh Tùy Sớ/sơ Diễn Nghĩa Sao ♦ Hết quyển 66
❖
Phiên âm: 23/3/2016 ◊ Cập nhật: 23/3/2016