大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 隨Tùy 疏Sớ/sơ 演Diễn 義Nghĩa 鈔Sao 卷quyển 第đệ 五ngũ 十thập 四tứ
Đại Phương Quảng Phật Hoa Nghiêm Kinh Tùy Sớ/sơ Diễn Nghĩa Sao ♦ Quyển 54

唐đường 清thanh 涼lương 山sơn 大đại 華hoa 嚴nghiêm 寺tự 沙Sa 門Môn 澄trừng 觀quán 述thuật


疏sớ/sơ 。 後hậu 一nhất 望vọng 上thượng 顯hiển 同đồng 下hạ 。 明minh 第đệ 三tam 盡tận 此thử 句cú 顯hiển 意ý 標tiêu 名danh 。 言ngôn 滿mãn 種chủng 智trí 者giả 。 釋thích 一Nhất 切Thiết 智Trí 智Trí 字tự 。 此thử 有hữu 二nhị 意ý 。 一nhất 上thượng 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 是thị 根căn 本bổn 智trí 。 重trọng/trùng 言ngôn 智trí 者giả 。 是thị 後hậu 得đắc 智trí 。 此thử 二nhị 無vô 礙ngại 名danh 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 二nhị 依y 論luận 經kinh 意ý 上thượng 一Nhất 切Thiết 智Trí 是thị 佛Phật 。 下hạ 智trí 字tự 是thị 佛Phật 智trí 慧tuệ 。 故cố 論luận 云vân 得đắc 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 人nhân 智trí 滿mãn 足túc 故cố 。 二nhị 義nghĩa 皆giai 是thị 種chủng 智trí 。 疏sớ/sơ 自tự 力lực 辨biện 中trung 下hạ 解giải 妨phương 問vấn 意ý 云vân 。 他tha 力lực 唯duy 一nhất 句cú 自tự 力lực 有hữu 十thập 句cú 者giả 。 答đáp 謂vị 。 他tha 力lực 總tổng 彰chương 佛Phật 加gia 。 不bất 在tại 彰chương 於ư 佛Phật 德đức 。 自tự 力lực 欲dục 彰chương 剛cang 藏tạng 勝thắng 德đức 故cố 具cụ 列liệt 多đa 句cú 。 後hậu 後hậu 勝thắng 前tiền 前tiền 則tắc 無vô 德đức 不bất 備bị 。 如như 無vô 作tác 法pháp 淨tịnh 。 即tức 勝thắng 有hữu 作tác 善thiện 法Pháp 淨tịnh 。 教giáo 化hóa 眾chúng 生sanh 。 勝thắng 前tiền 自tự 利lợi 身thân 淨tịnh 。 已dĩ 勝thắng 前tiền 三tam 皆giai 顯hiển 二nhị 利lợi 滿mãn 故cố 。 身thân 淨tịnh 中trung 受thọ 位vị 過quá 於ư 位vị 滿mãn 。 後hậu 報báo 勝thắng 於ư 現hiện 前tiền 。 得đắc 涅Niết 槃Bàn 道Đạo 。 後hậu 勝thắng 於ư 前tiền 同đồng 佛Phật 種chủng 智trí 。 謂vị 位vị 極cực 尊tôn 勝thắng 方phương 顯hiển 剛cang 藏tạng 從tùng 因nhân 至chí 果quả 無vô 德đức 不bất 備bị 。 方phương 堪kham 說thuyết 法Pháp 故cố 廣quảng 顯hiển 之chi 。 疏sớ/sơ 第đệ 二nhị 意ý 加gia 者giả 。 當đương 時thời 如Như 來Lai 但đãn 意ý 地địa 冥minh 被bị 與dữ 其kỳ 智trí 力lực 。 都đô 無vô 言ngôn 說thuyết 。 皆giai 集tập 經kinh 者giả 言ngôn 。 疏sớ/sơ 總tổng 中trung 身thân 有hữu 二nhị 種chủng 者giả 。 論luận 經kinh 總tổng 句cú 云vân 。 與dữ 金Kim 剛Cang 藏Tạng 菩Bồ 薩Tát 。 真chân 實thật 無vô 畏úy 身thân 。 無vô 畏úy 即tức 無vô 能năng 勝thắng 義nghĩa 。 上thượng 力lực 被bị 下hạ 故cố 名danh 為vi 與dữ 。 雖tuy 己kỷ 之chi 智trí 即tức 不bất 可khả 他tha 用dụng 。 約ước 為vi 緣duyên 助trợ 故cố 得đắc 言ngôn 與dữ 。 如như 鬼quỷ 入nhập 身thân 尚thượng 增tăng 智trí 辯biện 。 況huống 於ư 如Như 來Lai 。 問vấn 此thử 與dữ 為vi 暫tạm 為vi 永vĩnh 。 答đáp 有hữu 三tam 義nghĩa 。 一nhất 就tựu 實thật 相tướng 。 金kim 剛cang 藏tạng 上thượng 契khế 佛Phật 心tâm 佛Phật 力lực 下hạ 被bị 。 相tương 應ứng 為vi 與dữ 此thử 與dữ 則tắc 常thường 。 二nhị 就tựu 化hóa 體thể 。 既ký 金kim 剛cang 藏tạng 化hóa 周chu 法Pháp 界Giới 。 無vô 時thời 不bất 說thuyết 。 隨tùy 說thuyết 即tức 與dữ 無vô 有hữu 暫tạm 廢phế 亦diệc 得đắc 名danh 永vĩnh 。 三tam 就tựu 化hóa 相tương/tướng 。 有hữu 說thuyết 不bất 說thuyết 。 說thuyết 時thời 即tức 與dữ 。 此thử 則tắc 非phi 永vĩnh 。 然nhiên 此thử 總tổng 句cú 亦diệc 總tổng 亦diệc 別biệt 。 總tổng 謂vị 總tổng 攝nhiếp 十thập 句cú 為vi 無vô 能năng 勝thắng 身thân 故cố 。 別biệt 謂vị 此thử 句cú 即tức 當đương 色sắc 身thân 。 後hậu 九cửu 句cú 別biệt 唯duy 屬thuộc 名danh 故cố 。 二nhị 名danh 已dĩ 去khứ 即tức 得đắc 名danh 身thân 。 身thân 者giả 聚tụ 義nghĩa 。 疏sớ/sơ 後hậu 與dữ 無vô 礙ngại 下hạ 。 釋thích 別biệt 句cú 。 於ư 中trung 有hữu 四tứ 。 一nhất 總tổng 顯hiển 別biệt 句cú 不bất 通thông 色sắc 身thân 。 二nhị 所sở 加gia 通thông 三tam 下hạ 解giải 妨phương 難nạn/nan 謂vị 有hữu 難nạn/nan 云vân 。 上thượng 云vân 口khẩu 加gia 增tăng 辯biện 。 意ý 加gia 益ích 智trí 。 身thân 加gia 增tăng 威uy 。 今kim 何hà 意ý 加gia 而nhi 增tăng 身thân 威uy 。 此thử 即tức 難nạn/nan 前tiền 身thân 勝thắng 故cố 為vi 此thử 答đáp 。 亦diệc 是thị 此thử 釋thích 云vân 。 如như 實thật 意ý 者giả 。 能năng 加gia 則tắc 局cục 所sở 加gia 則tắc 通thông 。 故cố 隨tùy 一nhất 業nghiệp 皆giai 加gia 三tam 業nghiệp 。 今kim 此thử 意ý 加gia 故cố 益ích 身thân 勝thắng 。 由do 意ý 得đắc 智trí 便tiện 說thuyết 無vô 礙ngại 即tức 益ích 口khẩu 也dã 。 三tam 在tại 心tâm 名danh 智trí 下hạ 。 會hội 論luận 同đồng 經kinh 。 正chánh 顯hiển 所sở 加gia 通thông 加gia 口khẩu 義nghĩa 。 四tứ 一nhất 與dữ 不bất 著trước 下hạ 。 隨tùy 文văn 別biệt 釋thích 。 九cửu 中trung 前tiền 八bát 與dữ 其kỳ 自tự 在tại 說thuyết 智trí 。 後hậu 一nhất 與dữ 其kỳ 殊thù 勝thắng 化hóa 業nghiệp 。 前tiền 中trung 相tương 從tùng 攝nhiếp 為vi 三tam 對đối 。 初sơ 二nhị 句cú 一nhất 對đối 。 前tiền 句cú 說thuyết 能năng 後hậu 句cú 能năng 說thuyết 智trí 。 令linh 知tri 世thế 法pháp 。 次thứ 三tam 句cú 為vi 一nhất 對đối 。 初sơ 句cú 說thuyết 能năng 。 後hậu 二nhị 句cú 能năng 說thuyết 智trí 。 於ư 中trung 前tiền 句cú 方phương 便tiện 智trí 。 後hậu 句cú 了liễu 理lý 智trí 。 後hậu 三tam 句cú 為vi 一nhất 對đối 。 前tiền 二nhị 句cú 說thuyết 能năng 。 後hậu 一nhất 句cú 說thuyết 智trí 。 令linh 知tri 教giáo 法pháp 。 然nhiên 案án 文văn 影ảnh 略lược 故cố 為vi 此thử 判phán 。 實thật 則tắc 智trí 能năng 皆giai 通thông 諸chư 句cú 。 故cố 總tổng 名danh 與dữ 智trí 。 已dĩ 總tổng 科khoa 判phán 。 今kim 當đương 別biệt 釋thích 。 今kim 初sơ 一nhất 不bất 著trước 辯biện 才tài 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 四tứ 。 一nhất 此thử 上thượng 即tức 論luận 標tiêu 名danh 峻tuấn 若nhược 懸huyền 流lưu 無vô 澁sáp 滯trệ 故cố 。 二nhị 說thuyết 法Pháp 不bất 斷đoạn 無vô 滯trệ 礙ngại 故cố 即tức 是thị 論luận 釋thích 。 三tam 謂vị 無vô 偏thiên 住trụ 著trước 故cố 不bất 滯trệ 事sự 理lý 。 即tức 疏sớ/sơ 釋thích 論luận 四tứ 云vân 。 無vô 礙ngại 樂nhạo 說thuyết 。 疏sớ/sơ 舉cử 經kinh 帖# 下hạ 八bát 大đại 同đồng 。 疏sớ/sơ 二nhị 與dữ 堪kham 辯biện 。 此thử 論luận 標tiêu 名danh 。 分phân 別biệt 法pháp 相tướng 下hạ 。 疏sớ/sơ 以dĩ 論luận 意ý 會hội 經kinh 。 由do 解giải 法pháp 相tướng 故cố 。 能năng 正chánh 說thuyết 解giải 故cố 名danh 堪kham 。 正chánh 故cố 名danh 淨tịnh 。 從tùng 論luận 云vân 下hạ 。 別biệt 示thị 堪kham 相tương/tướng 。 解giải 此thử 四tứ 事sự 名danh 解giải 法pháp 相tướng 。 故cố 堪kham 說thuyết 法Pháp 。 於ư 中trung 二nhị 。 先tiên 舉cử 論luận 正chánh 釋thích 。 後hậu 此thử 言ngôn 緣duyên 者giả 下hạ 。 疏sớ/sơ 釋thích 論luận 文văn 。 於ư 中trung 三tam 。 初sơ 取thủ 意ý 略lược 釋thích 。 次thứ 然nhiên 其kỳ 此thử 四tứ 下hạ 。 略lược 指chỉ 二nhị 經kinh 。 後hậu 今kim 依y 雜tạp 集tập 下hạ 。 引dẫn 論luận 正chánh 釋thích 。 於ư 中trung 二nhị 。 先tiên 正chánh 釋thích 。 後hậu 而nhi 彼bỉ 經kinh 論luận 下hạ 。 明minh 其kỳ 次thứ 第đệ 。 疏sớ/sơ 所sở 應ưng 成thành 義nghĩa 者giả 。 謂vị 自tự 體thể 差sai 別biệt 者giả 。 即tức 聲thanh 為vi 自tự 體thể 。 常thường 無vô 常thường 等đẳng 而nhi 為vi 差sai 別biệt 。 又hựu 色sắc 是thị 自tự 體thể 。 形hình 色sắc 顯hiển 色sắc 表biểu 無vô 表biểu 等đẳng 而nhi 為vi 差sai 別biệt 。 言ngôn 現hiện 量lượng 等đẳng 者giả 。 等đẳng 取thủ 比tỉ 量lượng 聖thánh 言ngôn 量lượng 。 不bất 違vi 立lập 宗tông 等đẳng 言ngôn 者giả 。 等đẳng 取thủ 於ư 因nhân 。 因nhân 唯duy 一nhất 字tự 。 何hà 故cố 不bất 言ngôn 不bất 違vi 宗tông 因nhân 。 今kim 等đẳng 取thủ 言ngôn 。 云vân 何hà 等đẳng 言ngôn 。 如như 云vân 聲thanh 是thị 有hữu 法pháp 定định 無vô 常thường 故cố 。 宗tông 法pháp 因nhân 云vân 。 從tùng 緣duyên 生sanh 故cố 。 此thử 言ngôn 既ký 多đa 。 今kim 立lập 宗tông 等đẳng 言ngôn 。 四tứ 字tự 攝nhiếp 之chi 故cố 云vân 等đẳng 言ngôn 。 疏sớ/sơ 如như 火hỏa 能năng 燒thiêu 等đẳng 者giả 。 此thử 釋thích 自tự 相tương/tướng 。 下hạ 釋thích 共cộng 相tương 。 疏sớ/sơ 三tam 任nhậm 放phóng 辯biện 才tài 。 於ư 中trung 三tam 。 此thử 標tiêu 名danh 。 言ngôn 說thuyết 恣tứ 心tâm 故cố 名danh 任nhậm 放phóng 。 二nhị 說thuyết 不bất 待đãi 下hạ 論luận 釋thích 三tam 謂vị 隨tùy 門môn 下hạ 疏sớ/sơ 釋thích 論luận 。 然nhiên 論luận 經Kinh 云vân 與dữ 善thiện 憶ức 念niệm 不bất 忘vong 加gia 。 論luận 釋thích 加gia 字tự 云vân 是thị 不bất 忘vong 加gia 意ý 力lực 。 故cố 所sở 以dĩ 偏thiên 就tựu 此thử 釋thích 者giả 意ý 加gia 正chánh 為vi 不bất 忘vong 故cố 。 疏sớ/sơ 四tứ 能năng 說thuyết 辯biện 者giả 。 初sơ 舉cử 論luận 謂vị 字tự 下hạ 。 疏sớ/sơ 會hội 論luận 就tựu 經kinh 。 疏sớ/sơ 五ngũ 不bất 雜tạp 辯biện 下hạ 。 初sơ 舉cử 論luận 三tam 義nghĩa 無vô 亂loạn 故cố 云vân 不bất 雜tạp 。 次thứ 三tam 同đồng 智trí 下hạ 。 疏sớ/sơ 釋thích 論luận 。 無vô 法pháp 不bất 爾nhĩ 下hạ 會hội 經kinh 。 疏sớ/sơ 六lục 教giáo 出xuất 辯biện 。 然nhiên 論luận 但đãn 云vân 得đắc 佛Phật 十Thập 力Lực 不bất 壞hoại 。 於ư 可khả 度độ 故cố 者giả 。 斷đoạn 煩phiền 惱não 故cố 。 釋thích 曰viết 。 謂vị 令linh 眾chúng 生sanh 。 斷đoạn 惑hoặc 出xuất 離ly 故cố 名danh 教giáo 出xuất 。 而nhi 論luận 經Kinh 云vân 與dữ 佛Phật 不bất 壞hoại 力lực 故cố 。 故cố 有hữu 不bất 壞hoại 之chi 言ngôn 。 今kim 疏sớ/sơ 云vân 化hóa 物vật 。 即tức 是thị 教giáo 義nghĩa 。 斷đoạn 惑hoặc 是thị 出xuất 義nghĩa 。 論luận 無vô 得đắc 果quả 之chi 言ngôn 。 今kim 會hội 經kinh 文văn 成thành 道Đạo 二nhị 字tự 。 疏sớ/sơ 八bát 無vô 量lượng 辨biện 中trung 先tiên 舉cử 論luận 言ngôn 。 修Tu 多Đa 羅La 等đẳng 。 等đẳng 餘dư 二nhị 藏tạng 。 次thứ 言ngôn 六lục 正chánh 見kiến 者giả 下hạ 。 疏sớ/sơ 釋thích 論luận 此thử 六lục 正chánh 見kiến 即tức 深thâm 密mật 中trung 六lục 種chủng 理lý 趣thú 。 已dĩ 如như 普phổ 賢hiền 三tam 昧muội 品phẩm 說thuyết 。 此thử 中trung 名danh 小tiểu 異dị 爾nhĩ 。 其kỳ 能năng 知tri 教giáo 法pháp 合hợp 云vân 教giáo 道đạo 。 前tiền 三tam 為vi 本bổn 。 後hậu 三tam 次thứ 第đệ 釋thích 於ư 前tiền 三tam 。 就tựu 其kỳ 所sở 知tri 名danh 為vi 理lý 趣thú 。 就tựu 其kỳ 能năng 知tri 。 名danh 為vi 正chánh 見kiến 。 全toàn 與dữ 前tiền 同đồng 。 若nhược 約ước 今kim 文văn 前tiền 三tam 即tức 理lý 行hành 教giáo 。 略lược 無vô 果quả 耳nhĩ 。 疏sớ/sơ 上thượng 十thập 已dĩ 辯biện 他tha 力lực 者giả 。 然nhiên 論luận 文văn 中trung 無vô 有hữu 自tự 力lực 他tha 力lực 之chi 文văn 。 以dĩ 前tiền 口khẩu 加gia 中trung 有hữu 自tự 他tha 力lực 二nhị 辯biện 才tài 故cố 以dĩ 義nghĩa 例lệ 之chi 。 故cố 此thử 上thượng 已dĩ 有hữu 佛Phật 正chánh 與dữ 智trí 故cố 為vi 他tha 力lực 。 具cụ 德đức 堪kham 加gia 故cố 為vi 自tự 力lực 。 疏sớ/sơ 何hà 以dĩ 得đắc 此thử 三tam 昧muội 者giả 。 疏sớ/sơ 徵trưng 得đắc 三tam 昧muội 之chi 由do 。 上thượng 總tổng 句cú 中trung 由do 得đắc 三tam 昧muội 故cố 得đắc 偏thiên 加gia 。 今kim 徵trưng 意ý 云vân 。 三tam 昧muội 殊thù 勝thắng 何hà 以dĩ 能năng 得đắc 。 下hạ 別biệt 顯hiển 下hạ 。 答đáp 有hữu 二nhị 因nhân 。 一nhất 宿túc 願nguyện 深thâm 重trọng 。 謂vị 因nhân 中trung 發phát 願nguyện 。 欲dục 證chứng 十Thập 地Địa 智trí 光quang 三tam 昧muội 。 故cố 今kim 得đắc 之chi 。 二nhị 是thị 現hiện 緣duyên 。 即tức 三tam 昧muội 身thân 攝nhiếp 功công 德đức 也dã 。 現hiện 身thân 無vô 德đức 雖tuy 有hữu 宿túc 願nguyện 亦diệc 不bất 能năng 入nhập 。 然nhiên 諸chư 菩Bồ 薩Tát 皆giai 具cụ 此thử 德đức 。 隨tùy 門môn 顯hiển 法pháp 在tại 金kim 剛cang 藏tạng 。 故cố 偏thiên 言ngôn 其kỳ 有hữu 。 又hựu 據cứ 佛Phật 力lực 能năng 加gia 草thảo 木mộc 何hà 要yếu 有hữu 德đức 。 欲dục 令linh 菩Bồ 薩Tát 。 進tiến 修tu 具cụ 德đức 。 上thượng 契khế 佛Phật 心tâm 方phương 得đắc 加gia 故cố 。 表biểu 此thử 地địa 法pháp 證chứng 方phương 說thuyết 故cố 。 疏sớ/sơ 此thử 復phục 八bát 種chủng 下hạ 。 就tựu 總tổng 開khai 別biệt 。 於ư 中trung 有hữu 三tam 。 初sơ 總tổng 科khoa 。 二nhị 別biệt 釋thích 。 三tam 總tổng 顯hiển 為vi 因nhân 。 今kim 初sơ 。 先tiên 出xuất 論luận 文văn 。 謂vị 前tiền 四tứ 下hạ 疏sớ/sơ 釋thích 。 疏sớ/sơ 一nhất 善thiện 淨tịnh 深thâm 心tâm 下hạ 別biệt 釋thích 。 此thử 一nhất 句cú 中trung 文văn 有hữu 五ngũ 節tiết 上thượng 句cú 牒điệp 經kinh 。 二nhị 云vân 是thị 因nhân 淨tịnh 者giả 。 是thị 論luận 立lập 名danh 。 三tam 信tín 樂nhạo 至chí 極cực 趣thú 菩Bồ 薩Tát 地địa 盡tận 皆giai 清thanh 淨tịnh 故cố 者giả 。 是thị 論luận 釋thích 義nghĩa 。 論luận 中trung 具cụ 云vân 。 一nhất 因nhân 淨tịnh 深thâm 心tâm 趣thú 菩Bồ 薩Tát 地địa 盡tận 清thanh 淨tịnh 故cố 。 如như 經kinh 善thiện 淨tịnh 深thâm 心tâm 者giả 。 信tín 樂nhạo 等đẳng 復phục 是thị 一nhất 切thiết 。 善thiện 根căn 本bổn 故cố 。 今kim 疏sớ/sơ 取thủ 後hậu 論luận 向hướng 前tiền 釋thích 其kỳ 信tín 樂nhạo 字tự 。 是thị 論luận 釋thích 經kinh 深thâm 心tâm 。 即tức 初Sơ 地Địa 契khế 理lý 淨tịnh 心tâm 。 論luận 主chủ 但đãn 云vân 信tín 樂nhạo 。 其kỳ 至chí 極cực 兩lưỡng 字tự 。 即tức 是thị 疏sớ/sơ 釋thích 深thâm 心tâm 之chi 言ngôn 。 以dĩ 信tín 樂nhạo 殷ân 重trọng 故cố 曰viết 深thâm 心tâm 。 由do 此thử 深thâm 心tâm 故cố 能năng 得đắc 第đệ 二nhị 。 第đệ 三tam 乃nãi 至chí 十Thập 地Địa 。 為vi 菩Bồ 薩Tát 地địa 盡tận 。 即tức 論luận 等đẳng 字tự 。 既ký 至chí 地địa 盡tận 障chướng 無vô 不bất 除trừ 。 云vân 盡tận 清thanh 淨tịnh 。 四tứ 故cố 云vân 善thiện 淨tịnh 即tức 疏sớ/sơ 以dĩ 論luận 會hội 經kinh 。 五ngũ 此thử 一nhất 為vi 眾chúng 行hành 本bổn 故cố 名danh 為vi 因nhân 。 即tức 疏sớ/sơ 釋thích 論luận 立lập 名danh 即tức 復phục 是thị 一nhất 切thiết 。 善thiện 根căn 本bổn 也dã 。 既ký 此thử 為vi 因nhân 則tắc 顯hiển 下hạ 德đức 為vi 其kỳ 行hành 體thể 。 疏sớ/sơ 謂vị 二nhị 即tức 智trí 淨tịnh 趣thú 菩Bồ 薩Tát 地địa 盡tận 修tu 道Đạo 真Chân 如Như 觀quán 者giả 。 舉cử 論luận 則tắc 顯hiển 初sơ 句cú 是thị 見kiến 道đạo 。 故cố 次thứ 如như 日nhật 輪luân 下hạ 義nghĩa 取thủ 論luận 釋thích 。 具cụ 足túc 論luận 云vân 。 此thử 真Chân 如Như 觀quán 內nội 智trí 圓viên 滿mãn 。 普phổ 照chiếu 法Pháp 界Giới 。 猶do 如như 日nhật 輪luân 。 光quang 遍biến 世thế 界giới 故cố 然nhiên 。 今kim 疏sớ/sơ 文văn 言ngôn 含hàm 法pháp 喻dụ 。 疏sớ/sơ 三Tam 身Thân 轉chuyển 淨tịnh 者giả 。 助trợ 道đạo 能năng 得đắc 出xuất 世thế 報báo 身thân 名danh 身thân 。 初Sơ 地Địa 已dĩ 上thượng 受thọ 身thân 非phi 。 一nhất 後hậu 後hậu 勝thắng 前tiền 前tiền 名danh 生sanh 生sanh 轉chuyển 勝thắng 。 總tổng 由do 助trợ 道đạo 福phước 行hành 淨tịnh 故cố 。 疏sớ/sơ 四tứ 心tâm 調điều 伏phục 淨tịnh 空không 有hữu 自tự 在tại 名danh 心tâm 調điều 伏phục 。 言ngôn 善thiện 斷đoạn 等đẳng 者giả 。 不bất 著trước 有hữu 故cố 斷đoạn 麁thô 煩phiền 惱não 。 不bất 住trụ 無vô 故cố 斷đoạn 微vi 細tế 習tập 。 無vô 住trụ 而nhi 斷đoạn 故cố 稱xưng 善thiện 斷đoạn 。 言ngôn 故cố 云vân 修tu 治trị 者giả 。 以dĩ 論luận 會hội 經kinh 。 無vô 住trụ 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 本bổn 業nghiệp 即tức 是thị 修tu 治trị 故cố 。 論luận 經Kinh 云vân 善thiện 修tu 本bổn 業nghiệp 。 本bổn 業nghiệp 即tức 今kim 經kinh 所sở 作tác 。 亦diệc 是thị 以dĩ 無vô 住trụ 心tâm 修tu 前tiền 證chứng 助trợ 。 以dĩ 為vi 本bổn 業nghiệp 言ngôn 此thử 即tức 斷đoạn 德đức 者giả 。 初sơ 是thị 智trí 德đức 則tắc 顯hiển 助trợ 道đạo 是thị 其kỳ 恩ân 德đức 。 已dĩ 配phối 三tam 德đức 。 下hạ 配phối 三tam 道đạo 。 故cố 有hữu 亦diệc 言ngôn 。 疏sớ/sơ 五ngũ 聞văn 攝nhiếp 淨tịnh 。 謂vị 聞văn 持trì 智trí 。 而nhi 為vi 能năng 念niệm 其kỳ 無vô 量lượng 法pháp 。 即tức 是thị 所sở 念niệm 持trì 即tức 是thị 念niệm 。 具cụ 能năng 所sở 持trì 故cố 為vi 法Pháp 器khí 。 論luận 云vân 一nhất 切thiết 如Như 來Lai 所sở 說thuyết 。 祕bí 密mật 法pháp 者giả 。 一nhất 切thiết 明minh 廣quảng 祕bí 密mật 顯hiển 深thâm 。 若nhược 不bất 持trì 法Pháp 不bất 能năng 利lợi 他tha 。 以dĩ 聞văn 持trì 而nhi 為vi 方phương 便tiện 。 其kỳ 無vô 量lượng 言ngôn 便tiện 含hàm 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 多đa 無vô 分phần/phân 量lượng 。 二nhị 深thâm 無vô 分phần/phân 量lượng 。 疏sớ/sơ 上thượng 八bát 句cú 下hạ 。 第đệ 三tam 總tổng 顯hiển 上thượng 八bát 行hành 能năng 為vi 因nhân 義nghĩa 。 疏sớ/sơ 謂vị 由do 深thâm 心tâm 能năng 起khởi 行hành 等đẳng 者giả 。 前tiền 明minh 深thâm 心tâm 是thị 起khởi 行hành 方phương 便tiện 。 起khởi 行hành 即tức 是thị 精tinh 進tấn 故cố 。 深thâm 心tâm 為vi 精tinh 進tấn 因nhân 。 二nhị 由do 得đắc 如như 智trí 故cố 常thường 不bất 忘vong 。 三tam 由do 助trợ 道đạo 成thành 勝thắng 勢thế 力lực 。 四tứ 由do 不bất 住trụ 道đạo 。 不bất 住trụ 空không 有hữu 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 故cố 無vô 染nhiễm 著trước 。 五ngũ 由do 自tự 念niệm 法pháp 能năng 斷đoạn 他tha 疑nghi 。 六lục 由do 神thần 通thông 故cố 令linh 他tha 敬kính 重trọng 。 敬kính 重trọng 即tức 是thị 信tín 入nhập 。 疏sớ/sơ 七thất 轉chuyển 法pháp 理lý 因nhân 者giả 。 即tức 無vô 錯thác 謬mậu 總tổng 持trì 法Pháp 。 是thị 教giáo 法pháp 理lý 是thị 義nghĩa 理lý 。 化hóa 流lưu 名danh 轉chuyển 。 謂vị 正Chánh 法Pháp 滅diệt 時thời 。 假giả 餘dư 外ngoại 法pháp 流lưu 通thông 誦tụng 持trì 彼bỉ 正Chánh 法Pháp 義nghĩa 故cố 。 以dĩ 總tổng 持trì 持trì 餘dư 尊tôn 法pháp 為vi 教giáo 理lý 流lưu 轉chuyển 之chi 因nhân 。 疏sớ/sơ 八bát 教giáo 出xuất 離ly 因nhân 者giả 。 具cụ 足túc 論luận 云vân 。 教giáo 授thọ 出xuất 離ly 因nhân 。 即tức 經Kinh 法Pháp 界giới 智trí 印ấn 善thiện 印ấn 故cố 。 謂vị 教giáo 授thọ 於ư 他tha 。 由do 契khế 法Pháp 界Giới 自tự 出xuất 取thủ 相tương/tướng 。 即tức 化hóa 而nhi 無vô 化hóa 也dã 。 亦diệc 令linh 他tha 出xuất 。 次thứ 引dẫn 論luận 釋thích 此thử 意ý 明minh 下hạ 疏sớ/sơ 釋thích 論luận 。 疏sớ/sơ 不bất 離ly 本bổn 處xứ 等đẳng 者giả 。 今kim 經kinh 但đãn 云vân 。 各các 申thân 右hữu 手thủ 。 論luận 經Kinh 云vân 爾nhĩ 時thời 十thập 方phương 諸chư 佛Phật 。 不bất 離ly 本bổn 處xứ 。 以dĩ 神thần 通thông 力lực 。 各các 申thân 右hữu 手thủ 。 故cố 疏sớ/sơ 為vi 此thử 釋thích 言ngôn 。 即tức 四tứ 通thông 者giả 。 智trí 論luận 云vân 。 一nhất 如như 意ý 通thông 轉chuyển 變biến 自tự 身thân 。 以dĩ 大đại 音âm 聲thanh 。 聞văn 一nhất 切thiết 等đẳng 。 二nhị 者giả 幻huyễn 通thông 轉chuyển 變biến 外ngoại 事sự 。 三tam 法pháp 智trí 通thông 。 智trí 法pháp 無vô 礙ngại 。 四tứ 聖thánh 自tự 在tại 通thông 。 能năng 於ư 苦khổ 中trung 。 生sanh 於ư 樂lạc 想tưởng 。 於ư 彼bỉ 樂nhạc 中trung 。 能năng 生sanh 苦khổ 想tưởng 。 於ư 苦khổ 樂lạc 中trung 生sanh 於ư 捨xả 想tưởng 。 如như 是thị 一nhất 切thiết 。 今kim 於ư 自tự 身thân 但đãn 延diên 促xúc 一nhất 多đa 故cố 。 是thị 如như 意ý 非phi 餘dư 三tam 也dã 。 疏sớ/sơ 所sở 以dĩ 起khởi 者giả 。 三tam 昧muội 事sự 訖ngật 等đẳng 者giả 。 徵trưng 其kỳ 起khởi 因nhân 。 乃nãi 有hữu 四tứ 義nghĩa 。 論luận 主chủ 但đãn 云vân 即tức 三tam 昧muội 起khởi 者giả 。 以dĩ 三tam 昧muội 事sự 訖ngật 故cố 。 又hựu 得đắc 勝thắng 力lực 說thuyết 時thời 復phục 至chí 。 定định 無vô 言ngôn 說thuyết 故cố 。 釋thích 此thử 論luận 文văn 乃nãi 通thông 二nhị 勢thế 。 一nhất 當đương 句cú 釋thích 。 二nhị 相tương/tướng 承thừa 釋thích 。 即tức 今kim 疏sớ/sơ 意ý 後hậu 後hậu 躡niếp 於ư 前tiền 前tiền 。 若nhược 當đương 句cú 釋thích 者giả 。 言ngôn 事sự 訖ngật 者giả 。 上thượng 入nhập 三tam 昧muội 為vi 顯hiển 已dĩ 證chứng 故cố 能năng 宣tuyên 說thuyết 。 今kim 已dĩ 顯hiển 竟cánh 故cố 名danh 事sự 訖ngật 。 二nhị 前tiền 入nhập 三tam 昧muội 為vi 受thọ 佛Phật 加gia 。 今kim 佛Phật 已dĩ 加gia 云vân 得đắc 勝thắng 力lực 。 三tam 前tiền 入nhập 三tam 昧muội 為vi 觀quán 物vật 機cơ 。 隨tùy 順thuận 受thọ 法pháp 物vật 悟ngộ 在tại 今kim 故cố 云vân 時thời 至chí 。 四tứ 前tiền 入nhập 三tam 昧muội 顯hiển 證chứng 離ly 言ngôn 。 今kim 說thuyết 起khởi 定định 反phản 顯hiển 所sở 入nhập 寂tịch 滅diệt 離ly 言ngôn 故cố 云vân 定định 無vô 言ngôn 說thuyết 。 當đương 句cú 則tắc 顯hiển 入nhập 定định 有hữu 其kỳ 四tứ 義nghĩa 。 句cú 句cú 不bất 同đồng 相tương/tướng 躡niếp 。 則tắc 得đắc 勝thắng 力lực 。 言ngôn 含hàm 於ư 多đa 意ý 。 謂vị 顯hiển 證chứng 得đắc 加gia 觀quán 機cơ 已dĩ 竟cánh 。 皆giai 名danh 得đắc 力lực 應ưng 存tồn 二nhị 釋thích 。 疏sớ/sơ 第đệ 五ngũ 普phổ 告cáo 下hạ 。 本bổn 分phần/phân 者giả 若nhược 約ước 教giáo 道đạo 分phần/phân 三tam 分phần/phân 者giả 。 此thử 下hạ 當đương 其kỳ 正chánh 宗tông 。 正chánh 說thuyết 地địa 故cố 如như 品phẩm 初sơ 所sở 明minh 。 例lệ 如như 法Pháp 華hoa 方phương 便tiện 品phẩm 去khứ 以dĩ 為vi 正chánh 宗tông 。 此thử 中trung 本bổn 分phần/phân 如như 雙song 歎thán 二nhị 深thâm 。 下hạ 請thỉnh 分phần/phân 如như 身thân 子tử 三tam 請thỉnh 。 說thuyết 分phần/phân 如như 彼bỉ 廣quảng 明minh 開khai 權quyền 顯hiển 實thật 。 故cố 前tiền 四tứ 分phân 為vi 序tự 。 即tức 起khởi 說thuyết 之chi 由do 。 令linh 物vật 生sanh 信tín 。 今kim 此thử 本bổn 分phần/phân 舉cử 法pháp 歎thán 勝thắng 令linh 起khởi 樂nhạo 欲dục 。 是thị 所sở 成thành 行hành 。 文văn 中trung 有hữu 四tứ 。 一nhất 釋thích 名danh 。 二nhị 解giải 妨phương 。 三tam 科khoa 判phán 。 四tứ 釋thích 文văn 。 今kim 初sơ 。 何hà 名danh 為vi 本bổn 生sanh 下hạ 二nhị 分phần 故cố 於ư 此thử 中trung 略lược 示thị 綱cương 要yếu 。 有hữu 體thể 有hữu 相tương/tướng 說thuyết 分phân 之chi 中trung 。 說thuyết 於ư 地địa 相tương/tướng 以dĩ 顯hiển 體thể 故cố 。 請thỉnh 分phần/phân 聞văn 於ư 名danh 體thể 而nhi 申thân 請thỉnh 故cố 。 若nhược 別biệt 說thuyết 者giả 。 十thập 名danh 地địa 相tương/tướng 即tức 說thuyết 分phần/phân 本bổn 說thuyết 分phần/phân 廣quảng 顯hiển 十Thập 地Địa 相tương/tướng 。 故cố 云vân 為vi 廣quảng 本bổn 。 此thử 中trung 地địa 體thể 即tức 請thỉnh 分phần/phân 本bổn 請thỉnh 分phần/phân 廣quảng 顯hiển 地địa 體thể 寂tịch 滅diệt 出xuất 言ngôn 道đạo 故cố 。 故cố 云vân 亦diệc 與dữ 請thỉnh 分phân 為vi 其kỳ 本bổn 故cố 。 疏sớ/sơ 不bất 請thỉnh 而nhi 說thuyết 下hạ 。 二nhị 辨biện 妨phương 。 妨phương 云vân 下hạ 待đãi 三tam 請thỉnh 此thử 何hà 不bất 請thỉnh 。 答đáp 有hữu 二nhị 意ý 。 前tiền 意ý 疑nghi 說thuyết 。 後hậu 意ý 疑nghi 法pháp 。 謂vị 設thiết 知tri 欲dục 說thuyết 不bất 知tri 說thuyết 何hà 。 此thử 即tức 無vô 問vấn 自tự 說thuyết 經kinh 也dã 。 問vấn 上thượng 言ngôn 佛Phật 加gia 為vi 令linh 說thuyết 法Pháp 。 何hà 言ngôn 不bất 知tri 為vi 說thuyết 不bất 說thuyết 。 答đáp 諸chư 佛Phật 雖tuy 加gia 不bất 知tri 剛cang 藏tạng 承thừa 力lực 。 說thuyết 不bất 問vấn 上thượng 言ngôn 說thuyết 不bất 思tư 議nghị 。 諸chư 佛Phật 法Pháp 明minh 。 云vân 何hà 言ngôn 復phục 不bất 知tri 。 欲dục 說thuyết 何hà 法Pháp 。 答đáp 不bất 思tư 議nghị 法Pháp 中trung 。 門môn 別biệt 非phi 一nhất 。 故cố 猶do 不bất 知tri 。 若nhược 爾nhĩ 上thượng 以dĩ 能năng 加gia 。 同đồng 名danh 金Kim 剛Cang 藏Tạng 。 則tắc 知tri 所sở 為vi 是thị 金kim 剛cang 法pháp 。 云vân 何hà 不bất 知tri 。 答đáp 藉tạ 相tương/tướng 表biểu 知tri 而nhi 非phi 決quyết 定định 。 猶do 名danh 不bất 知tri 。 為vi 說thuyết 何hà 法Pháp 。 疏sớ/sơ 文văn 分phân 為vi 三tam 下hạ 。 三tam 科khoa 判phán 也dã 。 科khoa 為vi 三tam 段đoạn 。 若nhược 別biệt 對đối 者giả 。 對đối 下hạ 請thỉnh 中trung 互hỗ 相tương 成thành 起khởi 。 此thử 初Sơ 地Địa 體thể 起khởi 下hạ 請thỉnh 中trung 地địa 體thể 寂tịch 滅diệt 。 後hậu 顯hiển 寂tịch 滅diệt 成thành 此thử 標tiêu 體thể 。 此thử 彰chương 要yếu 勝thắng 起khởi 下hạ 大đại 眾chúng 令linh 生sanh 樂nhạo 欲dục 。 下hạ 自tự 陳trần 。 有hữu 根căn 有hữu 欲dục 即tức 成thành 於ư 此thử 。 其kỳ 第đệ 二nhị 段đoạn 自tự 對đối 說thuyết 分phần/phân 。 此thử 能năng 起khởi 彼bỉ 。 彼bỉ 能năng 成thành 此thử 可khả 知tri 。 疏sớ/sơ 今kim 初Sơ 地Địa 體thể 已dĩ 如như 前tiền 辨biện 下hạ 。 四tứ 釋thích 文văn 即tức 品phẩm 。 初sơ 有hữu 十thập 體thể 。 一nhất 離ly 言ngôn 體thể 。 二nhị 所sở 證chứng 體thể 。 三tam 能năng 證chứng 體thể 。 四tứ 能năng 所sở 契khế 合hợp 體thể 。 五ngũ 隨tùy 相tương/tướng 體thể 。 六lục 三tam 昧muội 體thể 。 七thất 就tựu 德đức 體thể 。 八bát 隨tùy 要yếu 體thể 。 九cửu 總tổng 攝nhiếp 體thể 。 十thập 唯duy 因nhân 體thể 。 今kim 此thử 即tức 當đương 第đệ 八bát 隨tùy 要yếu 。 以dĩ 六lục 決quyết 定định 而nhi 為vi 體thể 也dã 。 疏sớ/sơ 就tựu 總tổng 中trung 言ngôn 菩Bồ 薩Tát 願nguyện 下hạ 。 釋thích 此thử 總tổng 句cú 文văn 有hữu 六lục 段đoạn 一nhất 解giải 菩Bồ 薩Tát 。 疏sớ/sơ 於ư 大đại 菩Bồ 提Đề 。 下hạ 二nhị 解giải 願nguyện 義nghĩa 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 正chánh 釋thích 願nguyện 。 願nguyện 以dĩ 希hy 求cầu 為vi 義nghĩa 故cố 。 後hậu 即tức 下hạ 初Sơ 地Địa 中trung 。 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 者giả 。 即tức 指chỉ 下hạ 初Sơ 地Địa 住trụ 分phân 之chi 中trung 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 生sanh 即tức 是thị 此thử 願nguyện 故cố 。 下hạ 論luận 文văn 還hoàn 指chỉ 此thử 願nguyện 。 故cố 彼bỉ 文văn 云vân 。 生sanh 是thị 心tâm 者giả 是thị 本bổn 分phần/phân 中trung 願nguyện 善thiện 決quyết 定định 。 良lương 以dĩ 心tâm 願nguyện 體thể 一nhất 故cố 二nhị 處xứ 相tương/tướng 指chỉ 兩lưỡng 處xứ 之chi 文văn 俱câu 顯hiển 地địa 體thể 。 謂vị 此thử 世thế 真chân 證chứng 善thiện 根căn 以dĩ 能năng 增tăng 長trưởng 順thuận 趣thú 菩Bồ 提Đề 故cố 說thuyết 名danh 願nguyện 。 亦diệc 名danh 發phát 心tâm 。 體thể 雖tuy 是thị 同đồng 。 隨tùy 義nghĩa 有hữu 異dị 。 心tâm 願nguyện 不bất 同đồng 。 言ngôn 義nghĩa 異dị 者giả 。 謂vị 於ư 大đại 菩Bồ 提Đề 。 起khởi 意ý 趣thú 向hướng 是thị 發phát 心tâm 義nghĩa 。 要yếu 彼bỉ 屬thuộc 己kỷ 是thị 其kỳ 願nguyện 義nghĩa 。 問vấn 願nguyện 善thiện 是thị 諸chư 地địa 體thể 。 說thuyết 分phần/phân 已dĩ 下hạ 皆giai 是thị 地địa 相tương/tướng 。 何hà 故cố 偏thiên 指chỉ 初Sơ 地Địa 發phát 心tâm 。


答đáp 曰viết 。

就tựu 始thỉ 言ngôn 故cố 。


又hựu 問vấn 。

願nguyện 善thiện 是thị 體thể 。 說thuyết 分phần/phân 已dĩ 下hạ 但đãn 是thị 地địa 相tương/tướng 。 云vân 何hà 指chỉ 相tương/tướng 而nhi 得đắc 顯hiển 體thể 。 答đáp 總tổng 相tương/tướng 指chỉ 彼bỉ 在tại 地địa 相tương/tướng 中trung 。 分phân 別biệt 指chỉ 彼bỉ 即tức 相tương/tướng 所sở 顯hiển 。 果quả 分phần/phân 發phát 心tâm 是thị 此thử 願nguyện 矣hĩ 。 疏sớ/sơ 此thử 願nguyện 所sở 以dĩ 下hạ 。 第đệ 三tam 釋thích 善thiện 決quyết 定định 義nghĩa 。 願nguyện 是thị 希hy 求cầu 。 若nhược 地địa 前tiền 願nguyện 不bất 得đắc 稱xưng 善thiện 決quyết 定định 今kim 是thị 證chứng 智trí 相tương 應ứng 之chi 願nguyện 。 相tương 應ứng 之chi 願nguyện 真chân 能năng 隨tùy 理lý 故cố 名danh 為vi 善thiện 。 此thử 善thiện 即tức 是thị 。 決quyết 定định 之chi 義nghĩa 。 疏sớ/sơ 真chân 智trí 即tức 善thiện 下hạ 。 第đệ 四tứ 會hội 六lục 釋thích 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 先tiên 正chánh 釋thích 。 後hậu 故cố 論luận 下hạ 引dẫn 證chứng 。 迴hồi 文văn 未vị 盡tận 。 合hợp 言ngôn 善thiện 決quyết 定định 者giả 。 善thiện 即tức 是thị 決quyết 定định 。 疏sớ/sơ 此thử 已dĩ 入nhập 初Sơ 地Địa 下hạ 。 第đệ 五ngũ 揀giản 善thiện 決quyết 定định 。 地địa 前tiền 亦diệc 有hữu 相tương/tướng 心tâm 之chi 善thiện 。 非phi 真chân 智trí 攝nhiếp 。 不bất 名danh 決quyết 定định 。 地địa 前tiền 亦diệc 有hữu 決quyết 定định 。 復phục 非phi 至chí 順thuận 於ư 理lý 不bất 得đắc 稱xưng 善thiện 。 故cố 地địa 持trì 說thuyết 決quyết 定định 有hữu 三tam 。 一nhất 種chủng 性tánh 地địa 名danh 為vi 決quyết 定định 。 定định 為vi 佛Phật 種chủng 。 二nhị 解giải 行hành 地địa 名danh 為vi 決quyết 定định 。 定định 能năng 發phát 心tâm 。 三tam 初Sơ 地Địa 已dĩ 上thượng 名danh 為vi 決quyết 定định 。 今kim 是thị 第đệ 三tam 。 揀giản 非phi 前tiền 二nhị 。 疏sớ/sơ 若nhược 通thông 論luận 決quyết 定định 下hạ 。 第đệ 六Lục 通Thông 顯hiển 決quyết 定định 得đắc 名danh 。 唯duy 取thủ 第đệ 三tam 決quyết 定định 耳nhĩ 。 下hạ 別biệt 句cú 中trung 有hữu 六lục 決quyết 定định 。 一nhất 一nhất 皆giai 具cụ 。 今kim 之chi 六lục 義nghĩa 。 疏sớ/sơ 後hậu 別biệt 中trung 此thử 善thiện 決quyết 定định 有hữu 六lục 種chủng 者giả 。 釋thích 此thử 別biệt 句cú 經kinh 前tiền 有hữu 三tam 。 初sơ 就tựu 總tổng 開khai 別biệt 。 二nhị 瑜du 伽già 下hạ 指chỉ 文văn 引dẫn 證chứng 。 既ký 諸chư 論luận 皆giai 說thuyết 故cố 要yếu 為vi 六lục 。 疏sớ/sơ 此thử 六lục 行hành 相tương/tướng 下hạ 。 三tam 通thông 相tương/tướng 料liệu 揀giản 。 先tiên 從tùng 後hậu 漸tiệm 收thu 。 後hậu 是thị 故cố 自tự 體thể 下hạ 順thuận 牒điệp 結kết 示thị 。 疏sớ/sơ 一nhất 無vô 雜tạp 等đẳng 者giả 。 文văn 總tổng 有hữu 四tứ 。 一nhất 牒điệp 經kinh 。 二nhị 即tức 觀quán 相tương/tướng 善thiện 決quyết 定định 者giả 。 論luận 主chủ 立lập 名danh 總tổng 中trung 開khai 出xuất 故cố 有hữu 決quyết 定định 。 三tam 真Chân 如Như 觀quán 一nhất 味vị 相tương/tướng 故cố 者giả 。 即tức 論luận 釋thích 也dã 。 真Chân 如Như 觀quán 釋thích 觀quán 。 一nhất 味vị 相tương/tướng 釋thích 相tương/tướng 。 理lý 絕tuyệt 妄vọng 情tình 說thuyết 之chi 為vi 真chân 。 諸chư 法pháp 體thể 同đồng 目mục 之chi 為vi 如như 。 照chiếu 理lý 名danh 觀quán 。 觀quán 之chi 體thể 狀trạng 。 故cố 名danh 觀quán 相tương/tướng 。 四tứ 謂vị 正chánh 體thể 緣duyên 如như 下hạ 。 疏sớ/sơ 釋thích 上thượng 論luận 正chánh 體thể 緣duyên 如như 轉chuyển 釋thích 真Chân 如Như 觀quán 。 言ngôn 正chánh 體thể 者giả 。 揀giản 非phi 後hậu 得đắc 是thị 根căn 本bổn 智trí 名danh 為vi 正chánh 體thể 。 此thử 是thị 能năng 觀quán 如như 是thị 所sở 觀quán 。 緣duyên 即tức 觀quán 義nghĩa 。 故cố 唯duy 識thức 云vân 。 若nhược 時thời 於ư 所sở 緣duyên 智trí 。 都đô 無vô 所sở 得đắc 。


爾nhĩ 時thời 住trụ 唯duy 識thức 離ly 二nhị 取thủ 相tương/tướng 故cố 。 境cảnh 智trí 即tức 是thị 二nhị 取thủ 。 離ly 二nhị 取thủ 相tương/tướng 故cố 為vi 一nhất 味vị 。 即tức 以dĩ 一nhất 味vị 為vi 觀quán 之chi 體thể 相tướng 。 一nhất 味vị 是thị 喻dụ 。 如như 海hải 雖tuy 廣quảng 。 同đồng 一nhất 鹹hàm 味vị 。 亦diệc 如như 眾chúng 藥dược 煮chử 之chi 一nhất 器khí 其kỳ 味vị 無vô 別biệt 。 能năng 觀quán 所sở 觀quán 皆giai 無vô 所sở 得đắc 。 即tức 為vi 一nhất 味vị 。 言ngôn 則tắc 無vô 帶đái 相tương/tướng 之chi 雜tạp 者giả 。 以dĩ 論luận 會hội 經kinh 。 經Kinh 云vân 無vô 雜tạp 。 論luận 以dĩ 一nhất 味vị 相tương/tướng 。 釋thích 無vô 雜tạp 也dã 。 若nhược 是thị 地địa 前tiền 現hiện 前tiền 立lập 少thiểu 物vật 。 謂vị 是thị 唯duy 識thức 性tánh 以dĩ 有hữu 所sở 得đắc 故cố 。 非phi 實thật 住trụ 唯duy 識thức 。 未vị 能năng 忘vong 如như 為vi 帶đái 如như 相tương/tướng 。 此thử 相tương/tướng 為vi 雜tạp 。 今kim 俱câu 無vô 所sở 得đắc 故cố 無vô 此thử 雜tạp 。 疏sớ/sơ 二nhị 不bất 可khả 見kiến 者giả 。 牒điệp 經kinh 是thị 真chân 實thật 善thiện 決quyết 定định 者giả 。 論luận 立lập 名danh 也dã 。 非phi 一nhất 切thiết 世thế 間gian 境cảnh 故cố 者giả 。 是thị 論luận 釋thích 義nghĩa 。 謂vị 此thử 真chân 智trí 下hạ 。 疏sớ/sơ 釋thích 於ư 論luận 。 由do 此thử 句cú 明minh 行hành 體thể 離ly 過quá 。 行hành 成thành 離ly 妄vọng 故cố 曰viết 真chân 實thật 。 緣duyên 觀quán 不bất 覩đổ 名danh 非phi 世thế 間gian 境cảnh 。 言ngôn 出xuất 世thế 間gian 故cố 者giả 。 轉chuyển 釋thích 非phi 境cảnh 。 既ký 是thị 出xuất 世thế 。 世thế 智trí 安an 知tri 。 經Kinh 云vân 不bất 可khả 見kiến 斯tư 乃nãi 契khế 實thật 。 反phản 望vọng 情tình 想tưởng 虛hư 妄vọng 由do 來lai 不bất 有hữu 故cố 名danh 為vi 出xuất 。 非phi 有hữu 世thế 間gian 對đối 之chi 出xuất 也dã 。 謂vị 此thử 真chân 下hạ 疏sớ/sơ 釋thích 可khả 知tri 。 疏sớ/sơ 三tam 廣quảng 大đại 如như 法Pháp 界Giới 者giả 。 牒điệp 經kinh 勝thắng 善thiện 決quyết 定định 即tức 論luận 立lập 名danh 。 此thử 明minh 行hành 德đức 行hạnh 合hợp 法Pháp 界Giới 。 隨tùy 義nghĩa 廣quảng 大đại 故cố 名danh 為vi 勝thắng 。 疏sớ/sơ 論luận 總tổng 釋thích 下hạ 。 以dĩ 論luận 釋thích 相tương/tướng 。 然nhiên 論luận 有hữu 二nhị 段đoạn 。 一nhất 總tổng 釋thích 。 二nhị 重trọng/trùng 料liệu 揀giản 前tiền 段đoạn 。 疏sớ/sơ 中trung 先tiên 舉cử 論luận 文văn 。 後hậu 此thử 中trung 上thượng 句cú 下hạ 。 疏sớ/sơ 釋thích 論luận 上thượng 句cú 。 即tức 論luận 云vân 大đại 法Pháp 界Giới 故cố 。 下hạ 句cú 即tức 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 根căn 本bổn 。 以dĩ 地địa 智trí 是thị 諸chư 佛Phật 根căn 本bổn 故cố 。 如như 法Pháp 界giới 之chi 廣quảng 大đại 也dã 。 從tùng 法Pháp 界Giới 所sở 以dĩ 下hạ 。 別biệt 釋thích 二nhị 句cú 。 先tiên 釋thích 所sở 如như 法Pháp 界giới 。 後hậu 今kim 能năng 如như 地địa 智trí 為vi 下hạ 。 合hợp 上thượng 二nhị 義nghĩa 法Pháp 界Giới 為vi 悟ngộ 之chi 根căn 。 今kim 地địa 智trí 為vi 菩Bồ 提Đề 智trí 根căn 。 法Pháp 界Giới 為vi 諸chư 法pháp 性tánh 。 今kim 地địa 智trí 為vi 佛Phật 本bổn 性tánh 。 況huống 體thể 合hợp 下hạ 。 釋thích 成thành 上thượng 義nghĩa 。 地địa 智trí 所sở 以dĩ 得đắc 如như 法Pháp 界giới 者giả 由do 契khế 合hợp 故cố 。 合hợp 則tắc 一nhất 味vị 。 離ly 於ư 二nhị 取thủ 故cố 無vô 所sở 如như 。 智trí 即tức 是thị 如như 。 況huống 復phục 相tương/tướng 契khế 如như 是thị 方phương 是thị 真chân 實thật 如như 法Pháp 界giới 矣hĩ 。 疏sớ/sơ 下hạ 開khai 義nghĩa 釋thích 下hạ 。 即tức 論luận 第đệ 二nhị 重trọng/trùng 分phân 別biệt 。 於ư 中trung 二nhị 。 先tiên 疏sớ/sơ 假giả 問vấn 生sanh 起khởi 。 後hậu 論luận 總tổng 釋thích 云vân 下hạ 。 舉cử 論luận 解giải 釋thích 。 先tiên 總tổng 後hậu 別biệt 。 總tổng 中trung 先tiên 舉cử 論luận 文văn 。 後hậu 言ngôn 一nhất 體thể 者giả 下hạ 。 疏sớ/sơ 釋thích 論luận 既ký 是thị 一nhất 體thể 異dị 名danh 故cố 不bất 妨phương 將tương 勝thắng 釋thích 於ư 廣quảng 大đại 。 便tiện 更cánh 將tương 高cao 釋thích 廣quảng 理lý 亦diệc 無vô 違vi 。 四tứ 義nghĩa 同đồng 體thể 故cố 。 疏sớ/sơ 法pháp 爾nhĩ 者giả 即tức 是thị 界giới 義nghĩa 者giả 。 梵Phạm 云vân 達đạt 摩ma 馱đà 都đô 此thử 云vân 法Pháp 界Giới 。 亦diệc 云vân 法pháp 爾nhĩ 故cố 。 疏sớ/sơ 一nhất 雙song 釋thích 大đại 勝thắng 下hạ 。 論luận 釋thích 能năng 如như 文văn 有hữu 三tam 段đoạn 。 義nghĩa 包bao 四tứ 字tự 。 於ư 三tam 段đoạn 中trung 皆giai 初sơ 句cú 標tiêu 舉cử 論luận 意ý 。 次thứ 舉cử 論luận 文văn 。 後hậu 疏sớ/sơ 釋thích 論luận 。 並tịnh 顯hiển 可khả 知tri 。 疏sớ/sơ 故cố 隨tùy 義nghĩa 下hạ 。 總tổng 結kết 上thượng 三tam 節tiết 。 又hựu 大đại 字tự 為vi 總tổng 故cố 。 上thượng 四tứ 節tiết 皆giai 有hữu 大đại 言ngôn 。 餘dư 之chi 三tam 義nghĩa 在tại 三tam 別biệt 中trung 。 雖tuy 無vô 其kỳ 名danh 義nghĩa 無vô 遺di 矣hĩ 。 然nhiên 其kỳ 三tam 段đoạn 皆giai 應ưng 有hữu 說thuyết 大đại 白bạch 。 第đệ 二nhị 顯hiển 廣quảng 云vân 說thuyết 大Đại 乘Thừa 。 第đệ 三tam 顯hiển 高cao 特đặc 云vân 白bạch 也dã 。 疏sớ/sơ 是thị 因nhân 善thiện 決quyết 定định 者giả 是thị 論luận 立lập 名danh 。 二nhị 此thử 有hữu 下hạ 論luận 釋thích 。 三tam 有hữu 釋thích 云vân 下hạ 。 疏sớ/sơ 釋thích 論luận 。 於ư 中trung 三tam 。 初sơ 敘tự 昔tích 。 二nhị 此thử 順thuận 法pháp 相tướng 下hạ 。 辯biện 順thuận 違vi 。 三tam 今kim 更cánh 下hạ 。 申thân 正chánh 釋thích 。 於ư 中trung 分phần/phân 五ngũ 。 一nhất 正chánh 釋thích 言ngôn 用dụng 雖tuy 虧khuy 盈doanh 者giả 。 正chánh 揀giản 智trí 體thể 非phi 無vô 常thường 義nghĩa 。 智trí 體thể 如như 空không 空không 非phi 無vô 常thường 所sở 生sanh 之chi 色sắc 。 有hữu 起khởi 有hữu 滅diệt 。 如như 用dụng 應ứng 機cơ 說thuyết 為vi 無vô 常thường 。 言ngôn 究cứu 竟cánh 如như 空không 者giả 。 謂vị 畢tất 竟cánh 無vô 有hữu 。 不bất 如như 空không 義nghĩa 。 二nhị 若nhược 會hội 下hạ 會hội 三Tam 身Thân 。 明minh 報báo 身thân 不bất 在tại 無vô 常thường 因nhân 中trung 。 三tam 設thiết 智trí 為vi 了liễu 因nhân 下hạ 。 遮già 救cứu 。 恐khủng 彼bỉ 救cứu 云vân 。 智trí 為vi 了liễu 因nhân 了liễu 於ư 涅Niết 槃Bàn 。 若nhược 為vi 生sanh 因nhân 生sanh 於ư 菩Bồ 提Đề 。 故cố 今kim 答đáp 云vân 。 性tánh 淨tịnh 菩Bồ 提Đề 亦diệc 了liễu 因nhân 所sở 了liễu 。 本bổn 具cụ 智trí 慧tuệ 光quang 明minh 義nghĩa 故cố 。 四tứ 故cố 論luận 云vân 涅Niết 槃Bàn 道Đạo 下hạ 釋thích 成thành 上thượng 義nghĩa 。 古cổ 譯dịch 菩Bồ 提Đề 名danh 之chi 為vi 道Đạo 。 是thị 故cố 疏sớ/sơ 云vân 道đạo 亦diệc 菩Bồ 提Đề 明minh 論luận 亦diệc 說thuyết 菩Bồ 提Đề 。 涅Niết 槃Bàn 以dĩ 為vi 常thường 矣hĩ 。 用dụng 是thị 無vô 常thường 若nhược 別biệt 對đối 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 因nhân 者giả 。 即tức 寂tịch 之chi 照chiếu 。 是thị 菩Bồ 提Đề 因nhân 。 即tức 照chiếu 之chi 寂tịch 是thị 涅Niết 槃Bàn 因nhân 。 寂tịch 照chiếu 既ký 融dung 二nhị 果quả 亦diệc 融dung 。 故cố 云vân 若nhược 相tương/tướng 融dung 攝nhiếp 故cố 不bất 在tại 言ngôn 。 五ngũ 言ngôn 無vô 常thường 愛ái 者giả 下hạ 隨tùy 難nạn/nan 釋thích 論luận 。 疏sớ/sơ 大đại 善thiện 決quyết 定định 者giả 此thử 句cú 標tiêu 名danh 。 二nhị 隨tùy 順thuận 下hạ 論luận 釋thích 相tương/tướng 。 三tam 即tức 普phổ 覆phú 名danh 大đại 。 疏sớ/sơ 釋thích 論luận 名danh 。 疏sớ/sơ 論luận 又hựu 云vân 次thứ 前tiền 下hạ 。 舉cử 論luận 釋thích 不bất 住trụ 義nghĩa 。 於ư 中trung 二nhị 。 先tiên 舉cử 論luận 。 後hậu 謂vị 由do 下hạ 。 疏sớ/sơ 釋thích 論luận 。 於ư 中trung 三tam 。 初sơ 牒điệp 論luận 正chánh 釋thích 。 二nhị 敘tự 異dị 解giải 。 三tam 廣quảng 釋thích 不bất 住trụ 。 今kim 初sơ 又hựu 二nhị 。 先tiên 正chánh 釋thích 。 後hậu 前tiền 雖tuy 有hữu 應ứng 用dụng 亦diệc 智trí 所sở 成thành 者giả 。 遮già 難nạn/nan 。 恐khủng 有hữu 難nạn/nan 云vân 。 常thường 果quả 因nhân 是thị 智trí 。 無vô 常thường 果quả 因nhân 為vi 用dụng 。 既ký 為vi 應ứng 用dụng 豈khởi 不bất 是thị 悲bi 。 答đáp 因nhân 善thiện 中trung 已dĩ 成thành 不bất 住trụ 故cố 為vi 此thử 答đáp 。 二nhị 有hữu 云vân 下hạ 。 敘tự 異dị 解giải 許hứa 不bất 違vi 理lý 。 即tức 遠viễn 公công 意ý 。 謂vị 常thường 果quả 因nhân 。 能năng 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。 故cố 於ư 世thế 間gian 不bất 一nhất 向hướng 住trụ 。 無vô 常thường 愛ái 果quả 因nhân 。 及cập 此thử 大đại 善thiện 能năng 隨tùy 世thế 間gian 。 故cố 於ư 涅Niết 槃Bàn 。 不bất 一nhất 向hướng 住trụ 。 三tam 然nhiên 約ước 雙song 遮già 下hạ 。 廣quảng 釋thích 不bất 住trụ 之chi 義nghĩa 。


復phục 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 謂vị 住trụ 不bất 住trụ 。 論luận 意ý 即tức 是thị 雙song 住trụ 之chi 義nghĩa 。 云vân 非phi 一nhất 向hướng 住trụ 不bất 言ngôn 無vô 住trụ 。 然nhiên 即tức 由do 非phi 一nhất 向hướng 住trụ 故cố 成thành 無vô 住trụ 。 猶do 如như 船thuyền 師sư 。 非phi 一nhất 向hướng 在tại 此thử 岸ngạn 住trụ 。 亦diệc 非phi 一nhất 向hướng 在tại 彼bỉ 岸ngạn 住trụ 。 故cố 成thành 無vô 住trụ 。 運vận 載tải 眾chúng 生sanh 。 而nhi 言ngôn 謂vị 大đại 悲bi 故cố 常thường 處xử 生sanh 死tử 等đẳng 者giả 。 等đẳng 字tự 多đa 義nghĩa 。 一nhất 者giả 等đẳng 取thủ 大đại 智trí 。 故cố 常thường 處xứ 涅Niết 槃Bàn 是thị 俱câu 住trụ 義nghĩa 。 二nhị 大đại 悲bi 故cố 。 不bất 住trụ 涅Niết 槃Bàn 。 大đại 智trí 故cố 不bất 住trụ 生sanh 死tử 。 即tức 二nhị 俱câu 不bất 住trụ 。 又hựu 一nhất 明minh 俱câu 不bất 住trụ 者giả 。 有hữu 二nhị 義nghĩa 故cố 。 不bất 住trụ 生sanh 死tử 。 一nhất 見kiến 生sanh 死tử 過quá 。 患hoạn 故cố 不bất 可khả 住trụ 。 二nhị 由do 見kiến 生sanh 死tử 本bổn 空không 故cố 無vô 可khả 住trụ 。 上thượng 二nhị 皆giai 約ước 智trí 故cố 不bất 住trụ 。 有hữu 二nhị 義nghĩa 故cố 。 不bất 住trụ 涅Niết 槃Bàn 。 一nhất 見kiến 涅Niết 槃Bàn 本bổn 自tự 有hữu 故cố 不bất 待đãi 住trụ 。 二nhị 由do 不bất 異dị 生sanh 死tử 故cố 不bất 可khả 住trụ 。 又hựu 智trí 與dữ 理lý 冥minh 。 無vô 別biệt 異dị 故cố 。 能năng 所sở 絕tuyệt 跡tích 故cố 無vô 能năng 所sở 住trụ 也dã 。 則tắc 雙song 不bất 住trụ 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 上thượng 皆giai 約ước 智trí 。 二nhị 明minh 俱câu 住trụ 者giả 。 有hữu 二nhị 義nghĩa 故cố 。 住trụ 於ư 生sanh 死tử 。 一nhất 由do 見kiến 過quá 患hoạn 起khởi 大đại 悲bi 。 故cố 住trụ 為vi 練luyện 除trừ 也dã 。 二nhị 見kiến 空không 故cố 住trụ 不bất 怖bố 也dã 。 上thượng 句cú 約ước 悲bi 。 下hạ 句cú 約ước 智trí 。 又hựu 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 見kiến 過quá 生sanh 厭yếm 故cố 住trụ 。 二nhị 見kiến 空không 即tức 涅Niết 槃Bàn 故cố 住trụ 。 此thử 即tức 常thường 在tại 生sanh 死tử 。 恆hằng 在tại 涅Niết 槃Bàn 也dã 。 此thử 二nhị 皆giai 約ước 智trí 。 前tiền 了liễu 相tương/tướng 。 後hậu 了liễu 性tánh 。 有hữu 二nhị 義nghĩa 故cố 。 常thường 住trụ 涅Niết 槃Bàn 。 一nhất 常thường 證chứng 理lý 故cố 住trụ 。 二nhị 常thường 化hóa 眾chúng 生sanh 故cố 住trụ 。 以dĩ 所sở 化hóa 眾chúng 生sanh 。 即tức 涅Niết 槃Bàn 故cố 。 上thượng 句cú 約ước 智trí 。 下hạ 句cú 雙song 具cụ 悲bi 智trí 。 又hựu 合hợp 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 二nhị 境cảnh 體thể 無vô 二nhị 故cố 。 無vô 偏thiên 住trú 處xứ 故cố 云vân 無vô 住trụ 。 又hựu 即tức 住trụ 此thử 無vô 二nhị 之chi 處xứ 故cố 亦diệc 云vân 住trụ 。 又hựu 合hợp 住trụ 不bất 住trụ 之chi 二nhị 行hành 以dĩ 為vi 無vô 礙ngại 。 良lương 以dĩ 不bất 住trụ 為vi 住trụ 。 住trụ 為vi 不bất 住trụ 。 唯duy 一nhất 無vô 分phân 別biệt 行hành 。 故cố 無vô 二nhị 也dã 。 又hựu 合hợp 境cảnh 行hành 二nhị 門môn 。 以dĩ 法Pháp 界Giới 法Pháp 門môn 絕tuyệt 能năng 所sở 故cố 平bình 等đẳng 。 法pháp 性tánh 唯duy 一nhất 味vị 故cố 無vô 境cảnh 行hành 之chi 異dị 也dã 。 上thượng 開khai 則tắc 多đa 門môn 。 合hợp 則tắc 無vô 二nhị 。 開khai 合hợp 無vô 二nhị 。 總tổng 為vi 一nhất 大đại 。 無vô 障chướng 礙ngại 門môn 。 言ngôn 思tư 斯tư 絕tuyệt 。 疏sớ/sơ 六lục 為vi 一nhất 切thiết 下hạ 。 是thị 不bất 怯khiếp 弱nhược 善thiện 決quyết 定định 文văn 中trung 有hữu 三tam 。 初sơ 論luận 立lập 名danh 。 於ư 深thâm 能năng 入nhập 故cố 不bất 怯khiếp 弱nhược 。 二nhị 上thượng 入nhập 下hạ 論luận 釋thích 。 三tam 論luận 經kinh 下hạ 。 疏sớ/sơ 釋thích 論luận 會hội 經kinh 。 言ngôn 與dữ 入nhập 智trí 地địa 反phản 覆phúc 相tương/tướng 成thành 者giả 。 智trí 造tạo 佛Phật 境cảnh 即tức 入nhập 智trí 地địa 。 故cố 得đắc 佛Phật 護hộ 此thử 以dĩ 入nhập 智trí 地địa 成thành 佛Phật 護hộ 。 由do 得đắc 佛Phật 護hộ 得đắc 入nhập 智trí 地địa 。 即tức 佛Phật 護hộ 成thành 智trí 地địa 。 疏sớ/sơ 論luận 下hạ 。 六lục 相tương/tướng 圓viên 融dung 者giả 。 論luận 云vân 善thiện 決quyết 定định 者giả 總tổng 相tương/tướng 。 餘dư 者giả 是thị 別biệt 相tướng 。 同đồng 相tương/tướng 者giả 善thiện 決quyết 定định 。 謂vị 六lục 種chủng 同đồng 名danh 善thiện 決quyết 定định 故cố 。 異dị 相tướng 者giả 別biệt 相tướng 故cố 。 一nhất 觀quán 相tương/tướng 。 二nhị 真chân 實thật 。 三tam 勝thắng 。 四tứ 因nhân 。 五ngũ 大đại 。 六lục 不bất 怯khiếp 弱nhược 。 相tương/tướng 別biệt 不bất 同đồng 故cố 不bất 同đồng 前tiền 別biệt 。 分phần/phân 一nhất 總tổng 句cú 為vi 六lục 決quyết 定định 。 以dĩ 為vi 別biệt 相tướng 。 成thành 相tương/tướng 者giả 略lược 說thuyết 故cố 。 壞hoại 相tương/tướng 者giả 一nhất 一nhất 廣quảng 說thuyết 故cố 。 如như 世thế 界giới 成thành 壞hoại 。 前tiền 文văn 已dĩ 有hữu 故cố 云vân 類loại 前tiền 可khả 見kiến 。 疏sớ/sơ 二nhị 中trung 以dĩ 生sanh 成thành 住trụ 持trì 故cố 者giả 。 出xuất 同đồng 說thuyết 所sở 以dĩ 。 然nhiên 生sanh 之chi 與dữ 成thành 。 望vọng 於ư 佛Phật 果Quả 。 始thỉ 起khởi 為vi 生sanh 。 終chung 滿mãn 為vi 成thành 。 亦diệc 可khả 生sanh 為vi 因nhân 成thành 為vi 緣duyên 。 因nhân 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 證chứng 二nhị 教giáo 。 果quả 亦diệc 有hữu 二nhị 。 一nhất 是thị 性tánh 淨tịnh 。 二nhị 方phương 便tiện 淨tịnh 。 望vọng 性tánh 淨tịnh 果quả 。 證chứng 道đạo 為vi 因nhân 。 教giáo 道đạo 為vi 緣duyên 。 望vọng 方phương 便tiện 淨tịnh 果quả 。 教giáo 道đạo 為vi 因nhân 。 證chứng 道đạo 為vi 緣duyên 。 因nhân 果quả 功công 德đức 皆giai 因Nhân 地Địa 智trí 。 而nhi 住trụ 地địa 智trí 能năng 持trì 有hữu 斯tư 勝thắng 能năng 。 故cố 三tam 世thế 同đồng 說thuyết 。 疏sớ/sơ 同đồng 說thuyết 之chi 言ngôn 文văn 在tại 地địa 相tương/tướng 。 義nghĩa 兼kiêm 地địa 體thể 者giả 。 地địa 體thể 最tối 為vi 要yếu 勝thắng 故cố 。 又hựu 依y 論luận 經kinh 初sơ 無vô 寄ký 問vấn 徵trưng 起khởi 。 釋thích 不bất 怯khiếp 弱nhược 善thiện 竟cánh 。 便tiện 云vân 諸chư 佛Phật 子tử 。 此thử 菩Bồ 薩Tát 十Thập 地Địa 。 是thị 過quá 去khứ 未vị 來lai 。 現hiện 在tại 諸chư 佛Phật 。 已dĩ 說thuyết 今kim 說thuyết 當đương 說thuyết 故cố 。 論luận 先tiên 云vân 復phục 此thử 十Thập 地Địa 生sanh 成thành 佛Phật 智trí 住trụ 持trì 故cố 。 如như 經kinh 諸chư 佛Phật 子tử 此thử 菩Bồ 薩Tát 十Thập 地Địa 等đẳng 。 方phương 牒điệp 向hướng 前tiền 所sở 引dẫn 經kinh 文văn 。 明minh 是thị 三tam 世thế 同đồng 說thuyết 。 地địa 體thể 六lục 決quyết 定định 也dã 。 疏sớ/sơ 三tam 列liệt 名danh 中trung 為vi 對đối 治trị 十thập 障chướng 下hạ 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 三tam 。 初sơ 總tổng 明minh 。 二nhị 別biệt 釋thích 。 三tam 料liệu 揀giản 。 今kim 初sơ 。 即tức 唯duy 識thức 論luận 文văn 指chỉ 在tại 說thuyết 分phần/phân 。 然nhiên 本bổn 論luận 此thử 中trung 文văn 有hữu 三tam 段đoạn 。 初sơ 列liệt 十thập 障chướng 。 二nhị 釋thích 十Thập 地Địa 名danh 。 三tam 總tổng 以dĩ 喻dụ 顯hiển 。 今kim 疏sớ/sơ 唯duy 廣quảng 第đệ 二nhị 喻dụ 。 顯hiển 略lược 標tiêu 初sơ 段đoạn 。 即tức 今kim 總tổng 明minh 。 今kim 當đương 具cụ 顯hiển 論luận 文văn 故cố 。 論luận 問vấn 云vân 。 何hà 故cố 定định 說thuyết 。 菩Bồ 薩Tát 十Thập 地Địa 。 對đối 治trị 十thập 障chướng 故cố 。 何hà 者giả 十thập 障chướng 。 一nhất 者giả 凡phàm 夫phu 我ngã 相tương/tướng 障chướng 。 二nhị 者giả 邪tà 行hành 障chướng 。 三tam 者giả 暗ám 鈍độn 於ư 聞văn 思tư 修tu 等đẳng 諸chư 法pháp 忘vong 障chướng 。 四tứ 者giả 解giải 法pháp 慢mạn 障chướng 。 五ngũ 者giả 身thân 淨tịnh 慢mạn 障chướng 。 六lục 者giả 微vi 細tế 煩phiền 惱não 習tập 障chướng 。 七thất 者giả 細tế 相tương/tướng 習tập 障chướng 。 八bát 者giả 於ư 無vô 相tướng 有hữu 加gia 行hành 障chướng 。 九cửu 者giả 不bất 能năng 善thiện 利lợi 益ích 眾chúng 生sanh 障chướng 。 十thập 者giả 於ư 諸chư 法pháp 中trung 。 不bất 得đắc 自tự 在tại 障chướng 。 義nghĩa 如như 下hạ 說thuyết 。 疏sớ/sơ 今kim 依y 本bổn 論luận 略lược 釋thích 地địa 名danh 者giả 。 即tức 論luận 第đệ 二nhị 段đoạn 也dã 。 論luận 先tiên 徵trưng 云vân 。 何hà 故cố 十Thập 地Địa 初sơ 名danh 歡hoan 喜hỷ 。 乃nãi 至chí 十thập 名danh 法Pháp 雲Vân 。 疏sớ/sơ 此thử 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 上thượng 則tắc 論luận 文văn 。 此thử 下hạ 疏sớ/sơ 釋thích 。 二nhị 利lợi 創sáng/sang 成thành 是thị 其kỳ 教giáo 行hành 由do 前tiền 修tu 習tập 。 今kim 得đắc 初sơ 成thành 非phi 前tiền 能năng 加gia 。 故cố 云vân 無vô 上thượng 。 聖thánh 位vị 新tân 得đắc 即tức 是thị 證chứng 行hành 。 理lý 即tức 聖thánh 家gia 故cố 名danh 為vi 處xứ 。 此thử 地địa 證chứng 始thỉ 故cố 名danh 為vi 初sơ 。 無vô 上thượng 揀giản 前tiền 初sơ 證chứng 揀giản 後hậu 上thượng 二nhị 喜hỷ 事sự 故cố 生sanh 歡hoan 喜hỷ 。 即tức 是thị 喜hỷ 心tâm 。 疏sớ/sơ 此thử 有hữu 三tam 義nghĩa 下hạ 。 釋thích 論luận 。 一nhất 因nhân 離ly 者giả 三tam 離ly 之chi 義nghĩa 。 本bổn 地địa 具cụ 足túc 。 今kim 當đương 略lược 釋thích 因nhân 惑hoặc 起khởi 業nghiệp 詺# 惑hoặc 為vi 因nhân 。 攬lãm 因nhân 成thành 行hành 詺# 業nghiệp 為vi 果quả 。 行hành 體thể 清thanh 淨tịnh 故cố 能năng 對đối 治trị 。 然nhiên 惑hoặc 有hữu 二nhị 。 一nhất 麁thô 。 二nhị 細tế 。 犯phạm 亦diệc 有hữu 二nhị 。 一nhất 麁thô 。 二nhị 細tế 。 細tế 即tức 誤ngộ 犯phạm 。 麁thô 即tức 故cố 犯phạm 。 由do 麁thô 煩phiền 惱não 起khởi 於ư 故cố 犯phạm 。 由do 細tế 煩phiền 惱não 起khởi 於ư 誤ngộ 犯phạm 。 今kim 無vô 細tế 惑hoặc 故cố 不bất 起khởi 誤ngộ 。 何hà 況huống 故cố 耶da 。 此thử 之chi 三tam 義nghĩa 即tức 同đồng 十thập 住trụ 毘tỳ 婆bà 沙sa 論luận 。 疏sớ/sơ 此thử 唯duy 一nhất 義nghĩa 下hạ 。 疏sớ/sơ 釋thích 於ư 中trung 三tam 。 初sơ 順thuận 今kim 經kinh 文văn 。 聞văn 思tư 修tu 等đẳng 是thị 所sở 知tri 法pháp 。 順thuận 法pháp 正chánh 解giải 故cố 名danh 為vi 照chiếu 。 照chiếu 法pháp 分phân 明minh 稱xưng 為vi 顯hiển 現hiện 。 言ngôn 當đương 地địa 所sở 聞văn 者giả 。 以dĩ 此thử 地địa 中trung 亡vong 軀khu 求cầu 法Pháp 故cố 。 疏sớ/sơ 若nhược 準chuẩn 下hạ 二nhị 引dẫn 論luận 重trọng/trùng 釋thích 彼bỉ 無vô 行hành 慧tuệ 者giả 。 義nghĩa 如như 下hạ 釋thích 。 疏sớ/sơ 然nhiên 唯duy 識thức 下hạ 。 三tam 引dẫn 他tha 經kinh 論luận 釋thích 。 以dĩ 此thử 一nhất 地địa 與dữ 經kinh 名danh 別biệt 。 故cố 引dẫn 他tha 論luận 。 於ư 中trung 有hữu 四tứ 。 一nhất 雙song 標tiêu 經kinh 論luận 。 二nhị 謂vị 成thành 就tựu 下hạ 。 唯duy 識thức 論luận 釋thích 。 三tam 此thử 則tắc 三tam 義nghĩa 下hạ 。 疏sớ/sơ 釋thích 論luận 文văn 。 四tứ 然nhiên 三tam 慧tuệ 就tựu 初sơ 下hạ 。 會hội 今kim 地địa 論luận 。 謂vị 唯duy 識thức 以dĩ 得đắc 三tam 慧tuệ 方phương 發phát 證chứng 智trí 故cố 。 慧tuệ 光quang 為vi 後hậu 。 疏sớ/sơ 此thử 亦diệc 兼kiêm 下hạ 二nhị 義nghĩa 。 疏sớ/sơ 釋thích 二nhị 義nghĩa 中trung 。 前tiền 約ước 內nội 證chứng 。 後hậu 約ước 外ngoại 用dụng 。 據cứ 能năng 燒thiêu 惑hoặc 應ưng 名danh 火hỏa 地địa 。 但đãn 火hỏa 能năng 燒thiêu 未vị 必tất 有hữu 焰diễm 。 今kim 取thủ 有hữu 焰diễm 故cố 能năng 普phổ 照chiếu 。 疏sớ/sơ 五ngũ 得đắc 出xuất 世thế 間gian 智trí 下hạ 。 先tiên 舉cử 論luận 文văn 。 遠viễn 公công 意ý 云vân 。 上thượng 二nhị 句cú 解giải 難nan 度độ 。 難nan 度độ 即tức 釋thích 勝thắng 義nghĩa 。 今kim 疏sớ/sơ 但đãn 通thông 釋thích 。 此thử 唯duy 下hạ 疏sớ/sơ 釋thích 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 先tiên 總tổng 明minh 。 後hậu 以dĩ 三tam 地địa 下hạ 別biệt 顯hiển 。 初sơ 三tam 地địa 下hạ 。 是thị 一nhất 難nan 度độ 。 四tứ 地địa 下hạ 是thị 二nhị 難nan 度độ 。 多đa 滯trệ 已dĩ 下hạ 結kết 前tiền 難nan 度độ 。 謂vị 三tam 滯trệ 世thế 。 四tứ 滯trệ 出xuất 世thế 。 云vân 滯trệ 二nhị 邊biên 。 上thượng 明minh 所sở 度độ 之chi 境cảnh 。 從tùng 今kim 得đắc 出xuất 世thế 下hạ 。 是thị 能năng 度độ 之chi 法pháp 。 此thử 句cú 由do 得đắc 四tứ 地địa 已dĩ 度độ 世thế 間gian 故cố 。 論luận 云vân 十thập 平bình 等đẳng 心tâm 實thật 難nan 得đắc 故cố 。 從tùng 又hựu 能năng 隨tùy 下hạ 。 即tức 是thị 論luận 文văn 。 巧xảo 方phương 便tiện 智trí 。 已dĩ 入nhập 五ngũ 地địa 能năng 度độ 出xuất 世thế 。 前tiền 三tam 滯trệ 俗tục 違vi 真chân 。 第đệ 四tứ 滯trệ 真chân 違vi 俗tục 。 今kim 已dĩ 度độ 前tiền 故cố 化hóa 眾chúng 生sanh 而nhi 無vô 著trước 俗tục 不bất 違vi 真chân 。 證chứng 出xuất 世thế 智trí 而nhi 起khởi 用dụng 故cố 。 真chân 不bất 違vi 俗tục 。 則tắc 前tiền 四tứ 地địa 不bất 能năng 勝thắng 也dã 。 若nhược 爾nhĩ 六lục 地địa 已dĩ 上thượng 豈khởi 不bất 然nhiên 耶da 。 故cố 疏sớ/sơ 通thông 云vân 此thử 初sơ 得đắc 故cố 。 疏sớ/sơ 六lục 般Bát 若Nhã 下hạ 。 先tiên 舉cử 論luận 。 後hậu 謂vị 妙diệu 達đạt 下hạ 。 疏sớ/sơ 釋thích 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 解giải 大đại 智trí 。 準chuẩn 龍long 樹thụ 云vân 。 智trí 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 小tiểu 。 二nhị 大đại 。 小tiểu 謂vị 因nhân 分phần/phân 緣duyên 照chiếu 之chi 解giải 。 即tức 妙diệu 達đạt 緣duyên 生sanh 。 大đại 謂vị 果quả 分phần/phân 滅diệt 觀quán 智trí 心tâm 。 即tức 疏sớ/sơ 引dẫn 無vô 分phân 別biệt 。 今kim 取thủ 所sở 引dẫn 故cố 云vân 大đại 智trí 。 次thứ 親thân 如như 目mục 下hạ 釋thích 現hiện 前tiền 義nghĩa 。 後hậu 對đối 後hậu 下hạ 釋thích 有hữu 間gian 字tự 。 若nhược 遠viễn 公công 意ý 。 二nhị 智trí 皆giai 有hữu 間gian 。 二nhị 智trí 皆giai 現hiện 前tiền 。 疏sớ/sơ 此thử 或hoặc 下hạ 。 疏sớ/sơ 釋thích 論luận 。 於ư 中trung 三tam 。 初sơ 為vi 三tam 義nghĩa 釋thích 。 次thứ 第đệ 對đối 論luận 三tam 節tiết 可khả 知tri 。 第đệ 二nhị 合hợp 唯duy 下hạ 。 為vi 一nhất 義nghĩa 釋thích 。 先tiên 標tiêu 。 後hậu 然nhiên 善thiện 下hạ 別biệt 釋thích 二nhị 字tự 。 文văn 並tịnh 可khả 知tri 。 疏sớ/sơ 此thử 亦diệc 三tam 義nghĩa 下hạ 。 疏sớ/sơ 釋thích 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 釋thích 報báo 行hành 純thuần 熟thục 曲khúc 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 以dĩ 變biến 易dị 果quả 為vi 報báo 。 二nhị 依y 此thử 下hạ 。 約ước 行hành 德đức 釋thích 所sở 有hữu 行hành 德đức 。 由do 前tiền 修tu 起khởi 故cố 名danh 報báo 行hành 。 成thành 就tựu 在tại 今kim 故cố 云vân 純thuần 熟thục 。 即tức 下hạ 經kinh 釋thích 名danh 中trung 。 名danh 為vi 無vô 功công 用dụng 地Địa 。 先tiên 以dĩ 成thành 就tựu 故cố 。 二nhị 釋thích 無vô 相tướng 。 三tam 釋thích 無vô 間gian 。 即tức 下hạ 經kinh 名danh 為vi 力lực 持trì 地địa 。 他tha 不bất 能năng 動động 故cố 。 意ý 明minh 功công 用dụng 不bất 動động 。 二nhị 合hợp 一nhất 義nghĩa 中trung 輪Luân 王Vương 喻dụ 者giả 。 七Thất 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 煩phiền 惱não 及cập 相tương/tướng 已dĩ 不bất 動động 故cố 。 而nhi 非phi 報báo 行hành 不bất 動động 。 梵Phạm 王Vương 捨xả 欲dục 生sanh 於ư 梵Phạm 天Thiên 。 即tức 功công 用dụng 不bất 動động 故cố 。 證chứng 合hợp 唯duy 一nhất 義nghĩa 。 遠viễn 公công 意ý 云vân 。 離ly 功công 用dụng 相tương/tướng 。 名danh 為vi 無vô 相tướng 。 空không 有hữu 雙song 現hiện 故cố 曰viết 無vô 間gian 。 則tắc 無vô 相tướng 無vô 間gian 俱câu 非phi 前tiền 地địa 無vô 相tướng 無vô 間gian 也dã 。 疏sớ/sơ 得đắc 無vô 礙ngại 慧tuệ 下hạ 。 疏sớ/sơ 釋thích 。 然nhiên 其kỳ 論luận 文văn 義nghĩa 通thông 一nhất 地địa 。 剋khắc 字tự 取thủ 義nghĩa 即tức 說thuyết 成thành 就tựu 。 於ư 中trung 有hữu 三tam 。 初sơ 得đắc 無vô 礙ngại 力lực 。 即tức 口khẩu 業nghiệp 成thành 就tựu 。 謂vị 內nội 具cụ 無vô 礙ngại 之chi 智trí 。 外ngoại 以dĩ 美mỹ 妙diệu 言ngôn 說thuyết 名danh 無vô 礙ngại 力lực 。 二nhị 說thuyết 法Pháp 成thành 就tựu 者giả 。 即tức 智trí 成thành 就tựu 。 三tam 利lợi 他tha 行hành 者giả 。 即tức 法Pháp 師sư 自tự 在tại 成thành 就tựu 故cố 。 疏sớ/sơ 云vân 遍biến 說thuyết 遍biến 益ích 方phương 名danh 為vi 善thiện 。 疏sớ/sơ 十thập 得đắc 大đại 法pháp 下hạ 。 先tiên 舉cử 論luận 。 後hậu 此thử 有hữu 下hạ 疏sớ/sơ 釋thích 。 先tiên 以dĩ 法Pháp 身thân 為vi 雲vân 。 此thử 地địa 菩Bồ 薩Tát 。 法Pháp 身thân 普phổ 周chu 一nhất 切thiết 法Pháp 界Giới 。 云vân 大đại 法Pháp 身thân 。 第đệ 二nhị 義nghĩa 以dĩ 佛Phật 說thuyết 為vi 雲vân 。 能năng 受thọ 為vi 法pháp 。 即tức 法Pháp 器khí 故cố 。 論luận 釋thích 第đệ 十thập 既ký 云vân 得đắc 大đại 法Pháp 身thân 。 具cụ 足túc 自tự 在tại 。 恐khủng 濫lạm 於ư 佛Phật 。 故cố 寄ký 對đối 顯hiển 異dị 。 先tiên 對đối 下hạ 歎thán 勝thắng 。 論luận 云vân 如như 是thị 受thọ 法Pháp 王Vương 位vị 。 猶do 如như 太thái 子tử 。 而nhi 得đắc 自tự 在tại 。 後hậu 對đối 上thượng 彰chương 劣liệt 。 論luận 云vân 。 是thị 處xứ 有hữu 微vi 細tế 智trí 障chướng 故cố 不bất 自tự 在tại 。 對đối 治trị 此thử 障chướng 故cố 說thuyết 佛Phật 地địa 。 釋thích 曰viết 。 謂vị 金kim 剛cang 心tâm 後hậu 微vi 細tế 障chướng 盡tận 種chủng 智trí 現hiện 前tiền 故cố 。 第đệ 三tam 次thứ 下hạ 論luận 云vân 。 總tổng 喻dụ 十Thập 地Địa 。 疏sớ/sơ 略lược 不bất 出xuất 今kim 當đương 具cụ 之chi 。 於ư 中trung 二nhị 喻dụ 。 一nhất 喻dụ 十Thập 地Địa 在tại 障chướng 未vị 出xuất 。 二nhị 喻dụ 十thập 名danh 所sở 顯hiển 之chi 德đức 。 前tiền 中trung 亦diệc 二nhị 。 先tiên 喻dụ 菩Bồ 薩Tát 云vân 又hựu 如như 懷hoài 孕dựng 在tại 藏tạng 。 菩Bồ 薩Tát 十Thập 地Địa 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 以dĩ 諸chư 地địa 有hữu 障chướng 故cố 。 二nhị 喻dụ 如Như 來Lai 。 於ư 中trung 又hựu 二nhị 。 先tiên 喻dụ 體thể 圓viên 。 後hậu 喻dụ 用dụng 極cực 。 前tiền 中trung 論luận 云vân 。 如như 子tử 出xuất 時thời 。 佛Phật 亦diệc 如như 是thị 。 事sự 究cứu 竟cánh 故cố 。 二nhị 喻dụ 用dụng 極cực 。 論luận 云vân 。 又hựu 如như 生sanh 時thời 諸chư 根căn 覺giác 了liễu 。 佛Phật 亦diệc 如như 是thị 。 於ư 一nhất 切thiết 境cảnh 界giới 。 智trí 明minh 了liễu 故cố 。 在tại 文văn 可khả 知tri 。 但đãn 喻dụ 於ư 障chướng 。 與dữ 前tiền 小tiểu 異dị 。 前tiền 之chi 十thập 障chướng 在tại 十Thập 地Địa 前tiền 。 如như 第đệ 十Thập 地Địa 於ư 諸chư 法pháp 中trung 。 不bất 自tự 在tại 障chướng 。 在tại 於ư 九cửu 地địa 若nhược 斷đoạn 此thử 障chướng 則tắc 得đắc 十Thập 地Địa 今kim 明minh 十thập 障chướng 。 障chướng 在tại 當đương 地địa 乃nãi 障chướng 於ư 後hậu 。 如như 十Thập 地Địa 有hữu 障chướng 。 未vị 得đắc 成thành 佛Phật 。 故cố 猶do 喻dụ 在tại 胎thai 。 出xuất 胎thai 生sanh 時thời 方phương 喻dụ 於ư 佛Phật 。 無vô 有hữu 障chướng 故cố 。 第đệ 二nhị 喻dụ 前tiền 十thập 名danh 之chi 德đức 。 論luận 但đãn 有hữu 喻dụ 而nhi 無vô 合hợp 法pháp 。 而nhi 於ư 胎thai 中trung 分phân 為vi 十thập 時thời 。 以dĩ 喻dụ 十Thập 地Địa 。 論luận 云vân 。 藏tạng 有hữu 十thập 時thời 。 一nhất 陀đà 羅la 婆bà 身thân 時thời 。 遠viễn 公công 云vân 。 前tiền 三tam 梵Phạn 語ngữ 難nan 解giải 。 彼bỉ 疏sớ/sơ 不bất 釋thích 。 今kim 以dĩ 類loại 取thủ 即tức 俱câu 舍xá 涅Niết 槃Bàn 之chi 梵Phạn 語ngữ 也dã 。 陀đà 羅la 婆bà 者giả 。 即tức 最tối 初sơ 羯yết 剌lạt 藍lam 。 涅Niết 槃Bàn 云vân 歌ca 羅la 邏la 。 則tắc 大đại 同đồng 也dã 。 俱câu 舍xá 譯dịch 為vi 凝ngưng 滑hoạt 。 亦diệc 云vân 和hòa 合hợp 。 順thuận 今kim 論luận 意ý 。 即tức 喻dụ 初Sơ 地Địa 。 如như 智trí 契khế 合hợp 。 離ly 於ư 生sanh 澁sáp 。 初sơ 託thác 聖thánh 胎thai 故cố 。 論luận 云vân 。 二nhị 者giả 得đắc 捭bãi 羅la 婆bà 身thân 時thời 。 釋thích 曰viết 。 即tức 當đương 俱câu 舍xá 次thứ 生sanh 頞át 部bộ 曇đàm 。 此thử 云vân 胞bào 也dã 。 喻dụ 如như 二nhị 地địa 初sơ 成thành 戒giới 身thân 之chi 體thể 。 論luận 云vân 。 三tam 者giả 尸thi 羅la 陀đà 身thân 時thời 。 即tức 俱câu 舍xá 閉bế 尸thi 。 此thử 云vân 軟nhuyễn 肉nhục 。 如như 第đệ 三tam 地địa 忍nhẫn 辱nhục 柔nhu 軟nhuyễn 亦diệc 禪thiền 定định 柔nhu 軟nhuyễn 也dã 。 論luận 云vân 。 四tứ 者giả 堅kiên 身thân 時thời 。 下hạ 皆giai 唐đường 言ngôn 。 即tức 俱câu 舍xá 云vân 閉bế 尸thi 生sanh 鍵kiện 南nam 。 鍵kiện 南nam 此thử 云vân 堅kiên 也dã 。 正chánh 與dữ 此thử 同đồng 以dĩ 四tứ 地địa 出xuất 世thế 法Pháp 身thân 堅kiên 固cố 。 又hựu 精tinh 進tấn 堅kiên 牢lao 故cố 。 論luận 云vân 。 五ngũ 者giả 形hình 相tướng 似tự 色sắc 身thân 時thời 。 即tức 俱câu 舍xá 次thứ 鉢bát 羅la 奢xa 佉khư 。 此thử 云vân 支chi 節tiết 。 與dữ 形hình 相tướng 似tự 義nghĩa 同đồng 。 謂vị 五ngũ 地địa 涉thiệp 俗tục 不bất 住trụ 道Đạo 行hạnh 。 則tắc 於ư 一nhất 身thân 有hữu 支chi 節tiết 分phân 段đoạn 也dã 。 上thượng 之chi 五ngũ 位vị 屬thuộc 胎thai 中trung 名danh 色sắc 支chi 。 其kỳ 第đệ 五ngũ 位vị 兼kiêm 六lục 處xứ 支chi 。 俱câu 舍xá 更cánh 有hữu 兩lưỡng 句cú 。 云vân 後hậu 髮phát 毛mao 爪trảo 等đẳng 及cập 色sắc 根căn 諸chư 相tướng 。 論luận 云vân 。 六lục 者giả 性tánh 相tướng 似tự 身thân 時thời 。 即tức 猶do 屬thuộc 上thượng 支chi 節tiết 之chi 位vị 。 已dĩ 具cụ 六lục 處xứ 。 如như 頭đầu 等đẳng 六lục 分phần 成thành 智trí 身thân 性tánh 。 論luận 云vân 。 七thất 者giả 業nghiệp 動động 身thân 時thời 。 於ư 其kỳ 胎thai 中trung 已dĩ 能năng 動động 轉chuyển 。 即tức 七thất 地địa 中trung 得đắc 方phương 便tiện 智trí 起khởi 殊thù 勝thắng 行hành 故cố 。 論luận 云vân 。 八bát 者giả 滿mãn 足túc 身thân 時thời 。 釋thích 曰viết 。 此thử 下hạ 喻dụ 後hậu 三tam 地địa 行hành 德đức 滿mãn 足túc 。 論luận 云vân 。 於ư 中trung 有hữu 三tam 種chủng 根căn 滿mãn 足túc 時thời 。 男nam 女nữ 相tương/tướng 別biệt 滿mãn 足túc 時thời 。 廣quảng 長trường 諸chư 相tướng 滿mãn 足túc 時thời 。 釋thích 曰viết 。 根căn 滿mãn 足túc 者giả 。 即tức 六lục 根căn 。 即tức 俱câu 舍xá 云vân 及cập 色sắc 根căn 也dã 。 如như 八bát 地địa 報báo 行hành 純thuần 熟thục 。 二nhị 男nam 女nữ 相tương/tướng 別biệt 滿mãn 足túc 時thời 。 即tức 俱câu 舍xá 云vân 諸chư 根căn 相tướng 。 謂vị 九cửu 地địa 分phần/phân 自tự 利lợi 利lợi 他tha 二nhị 行hành 故cố 。 三tam 廣quảng 長trường 諸chư 相tướng 滿mãn 足túc 者giả 。 亦diệc 即tức 俱câu 舍xá 諸chư 相tướng 字tự 攝nhiếp 。 謂vị 第đệ 十Thập 地Địa 得đắc 大đại 法Pháp 身thân 。 充sung 滿mãn 一nhất 切thiết 。 一nhất 切thiết 功công 德đức 。 皆giai 已dĩ 滿mãn 故cố 。 下hạ 論luận 結kết 云vân 。 如như 是thị 十thập 時thời 諸chư 地địa 相tương 似tự 故cố 。 釋thích 曰viết 。 上thượng 來lai 論luận 文văn 總tổng 喻dụ 十Thập 地Địa 。 大đại 旨chỉ 易dị 了liễu 故cố 。 疏sớ/sơ 不bất 存tồn 恐khủng 尋tầm 論luận 者giả 不bất 能năng 曉hiểu 了liễu 。 抄sao 具cụ 釋thích 也dã 。 疏sớ/sơ 此thử 十thập 得đắc 名danh 略lược 有hữu 四tứ 對đối 。 下hạ 第đệ 三tam 料liệu 揀giản 可khả 知tri 。 疏sớ/sơ 初sơ 句cú 證chứng 行hành 者giả 。 即tức 經kinh 向hướng 菩Bồ 提Đề 最tối 上thượng 道đạo 。 謂vị 諸chư 佛Phật 證chứng 此thử 為vi 因nhân 者giả 。 釋thích 經Kinh 道Đạo 字tự 。 十Thập 地Địa 證chứng 智trí 為vi 佛Phật 因nhân 故cố 。 今kim 經kinh 但đãn 云vân 最tối 上thượng 。 論luận 經kinh 則tắc 云vân 增tăng 上thượng 勝thắng 妙diệu 法pháp 。 故cố 疏sớ/sơ 云vân 最tối 上thượng 最tối 勝thắng 。 疏sớ/sơ 次thứ 句cú 阿a 含hàm 者giả 。 即tức 經kinh 亦diệc 是thị 清thanh 淨tịnh 法pháp 光quang 明minh 門môn 。 言ngôn 法Pháp 門môn 名danh 為vi 法pháp 體thể 者giả 。 則tắc 顯hiển 光quang 明minh 是thị 用dụng 。 體thể 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 即tức 上thượng 地địa 法pháp 由do 此thử 證chứng 真chân 故cố 能năng 了liễu 俗tục 。 名danh 為vi 光Quang 明Minh 。 二nhị 即tức 後hậu 得đắc 智trí 為vi 體thể 。 能năng 了liễu 一nhất 切thiết 餘dư 法pháp 。 餘dư 法Pháp 門môn 者giả 差sai 別biệt 法pháp 也dã 。 疏sớ/sơ 後hậu 二nhị 句cú 別biệt 顯hiển 其kỳ 相tương/tướng 者giả 。 初sơ 句cú 即tức 經kinh 所sở 謂vị 分phân 別biệt 演diễn 說thuyết 。 菩Bồ 薩Tát 諸chư 地Địa 。 疏sớ/sơ 釋thích 可khả 知tri 。 疏sớ/sơ 後hậu 句cú 顯hiển 上thượng 證chứng 道đạo 者giả 。 即tức 經kinh 佛Phật 子tử 此thử 處xứ 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 所sở 謂vị 菩Bồ 薩Tát 隨tùy 證chứng 智trí 。 此thử 有hữu 二nhị 句cú 。 疏sớ/sơ 云vân 一nhất 者giả 是thị 義nghĩa 句cú 故cố 。 若nhược 分phần/phân 二nhị 者giả 。 上thượng 句cú 歎thán 勝thắng 超siêu 劣liệt 。 下hạ 句cú 示thị 其kỳ 體thể 相tướng 。 本bổn 分phần/phân 竟cánh 。 疏sớ/sơ 此thử 下hạ 請thỉnh 中trung 三tam 者giả 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 三tam 。 初sơ 總tổng 科khoa 。 二nhị 顯hiển 意ý 。 三tam 釋thích 文văn 。 疏sớ/sơ 所sở 以dĩ 默mặc 者giả 下hạ 。 二nhị 顯hiển 意ý 也dã 。 然nhiên 通thông 論luận 請thỉnh 分phần/phân 。 總tổng 有hữu 三tam 意ý 。 一nhất 明minh 請thỉnh 中trung 所sở 顯hiển 之chi 法pháp 。 二nhị 依y 法pháp 生sanh 成thành 之chi 行hành 。 三tam 以dĩ 請thỉnh 對đối 說thuyết 互hỗ 相tương 起khởi 成thành 。 今kim 三tam 段đoạn 中trung 具cụ 此thử 三tam 意ý 。 文văn 中trung 有hữu 二nhị 。 一nhất 顯hiển 默mặc 所sở 以dĩ 。 二nhị 釋thích 請thỉnh 所sở 以dĩ 。 前tiền 中trung 令linh 生sanh 愛ái 樂nhạo 請thỉnh 法pháp 行hành 故cố 。 文văn 中trung 又hựu 二nhị 。 先tiên 立lập 理lý 即tức 借tá 老lão 子tử 意ý 。 彼bỉ 道đạo 經Kinh 云vân 。 將tương 欲dục 歙# 之chi 必tất 固cố 張trương 之chi 。 將tương 欲dục 弱nhược 之chi 必tất 固cố 彊cường/cưỡng/cương 之chi 。 將tương 欲dục 廢phế 之chi 必tất 固cố 興hưng 之chi 。 將tương 欲dục 奪đoạt 之chi 必tất 固cố 與dữ 之chi 。 是thị 謂vị 微vi 明minh 。 釋thích 曰viết 。 意ý 明minh 君quân 子tử 行hành 權quyền 。 反phản 經kinh 合hợp 義nghĩa 。 將tương 欲dục 歙# 歛liễm 眾chúng 生sanh 情tình 欲dục 。 則tắc 先tiên 開khai 張trương 極cực 其kỳ 侈xỉ 心tâm 。 令linh 自tự 固cố 於ư 愛ái 欲dục 之chi 念niệm 。 則tắc 當đương 歙# 歛liễm 矣hĩ 。 彊cường/cưỡng/cương 弱nhược 等đẳng 例lệ 然nhiên 。 此thử 道đạo 甚thậm 微vi 。 而nhi 動động 則tắc 著trước 明minh 矣hĩ 。 故cố 云vân 是thị 謂vị 微vi 明minh 。 今kim 借tá 此thử 意ý 將tương 欲dục 為vi 說thuyết 。 必tất 先tiên 默mặc 然nhiên 令linh 其kỳ 敬kính 請thỉnh 是thị 欲dục 說thuyết 也dã 。 疏sớ/sơ 欲dục 令linh 大đại 眾chúng 。 渴khát 仰ngưỡng 請thỉnh 說thuyết 者giả 。 正chánh 顯hiển 意ý 也dã 。 總tổng 云vân 請thỉnh 說thuyết 細tế 辨biện 多đa 意ý 。 一nhất 令linh 菩Bồ 薩Tát 敬kính 請thỉnh 。 二nhị 如Như 來Lai 加gia 請thỉnh 以dĩ 顯hiển 重trọng/trùng 法pháp 。 三tam 希hy 佛Phật 加gia 被bị 聽thính 者giả 。 四tứ 冀ký 佛Phật 教giáo 其kỳ 說thuyết 儀nghi 。 義nghĩa 在tại 下hạ 科khoa 。 而nhi 論luận 但đãn 云vân 何hà 故cố 默mặc 然nhiên 住trụ 。 欲dục 令linh 大đại 眾chúng 渴khát 仰ngưỡng 請thỉnh 。 故cố 。 復phục 增tăng 菩Bồ 薩Tát 尊tôn 敬kính 法pháp 故cố 。 今kim 疏sớ/sơ 將tương 論luận 初sơ 意ý 以dĩ 釋thích 默mặc 之chi 所sở 由do 。 後hậu 意ý 轉chuyển 釋thích 請thỉnh 意ý 。 疏sớ/sơ 所sở 以dĩ 俟sĩ 請thỉnh 下hạ 。 第đệ 二nhị 釋thích 請thỉnh 所sở 以dĩ 。 此thử 疏sớ/sơ 有hữu 二nhị 意ý 。 前tiền 意ý 之chi 中trung 自tự 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 為vi 生sanh 行hành 生sanh 於ư 恭cung 敬kính 重trọng 法pháp 行hành 故cố 。 由do 上thượng 首thủ 大đại 眾chúng 。 及cập 於ư 如Như 來Lai 。 加gia 被bị 請thỉnh 說thuyết 。 知tri 法pháp 可khả 重trọng/trùng 故cố 增tăng 恭cung 敬kính 。 二nhị 為vi 起khởi 說thuyết 之chi 由do 令linh 恭cung 敬kính 故cố 。 剛cang 藏tạng 便tiện 說thuyết 。 疏sớ/sơ 二nhị 前tiền 本bổn 分phần/phân 下hạ 。 是thị 疏sớ/sơ 第đệ 二nhị 意ý 。 亦diệc 曲khúc 有hữu 二nhị 意ý 。 一nhất 為vi 生sanh 行hành 。 謂vị 生sanh 正chánh 解giải 解giải 亦diệc 行hành 故cố 。 若nhược 以dĩ 請thỉnh 對đối 說thuyết 請thỉnh 為vi 生sanh 解giải 說thuyết 為vi 生sanh 行hành 。 若nhược 但đãn 就tựu 請thỉnh 解giải 亦diệc 名danh 行hành 。 對đối 所sở 顯hiển 法pháp 就tựu 人nhân 名danh 行hành 故cố 。 二nhị 者giả 顯hiển 法pháp 。 即tức 次thứ 疏sớ/sơ 言ngôn 云vân 何hà 生sanh 解giải 等đẳng 。 謂vị 徵trưng 釋thích 上thượng 解giải 便tiện 明minh 顯hiển 法pháp 。 云vân 何hà 顯hiển 法pháp 請thỉnh 分phần/phân 。 為vi 欲dục 顯hiển 於ư 地địa 體thể 離ly 言ngôn 念niệm 故cố 。 疏sớ/sơ 得đắc 說thuyết 默mặc 之chi 由do 者giả 。 由do 解giải 脫thoát 月nguyệt 意ý 第đệ 一nhất 怪quái 默mặc 騰đằng 疑nghi 請thỉnh 。 第đệ 二nhị 金kim 剛cang 藏tạng 法pháp 深thâm 難nan 受thọ 止chỉ 。 即tức 默mặc 所sở 以dĩ 。 故cố 經Kinh 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 行hành 地địa 事sự 。 最tối 上thượng 諸chư 佛Phật 本bổn 。 顯hiển 示thị 分phân 別biệt 說thuyết 。 第đệ 一nhất 希hy 有hữu 難nạn/nan 。 微vi 細tế 難nan 可khả 見kiến 。 離ly 念niệm 超siêu 心tâm 地địa 。 出xuất 生sanh 佛Phật 境cảnh 界giới 。 聞văn 者giả 悉tất 迷mê 惑hoặc 。 即tức 默mặc 所sở 以dĩ 中trung 顯hiển 地địa 體thể 也dã 。 疏sớ/sơ 令linh 眾chúng 生sanh 解giải 下hạ 。 釋thích 上thượng 顯hiển 法pháp 之chi 意ý 。 便tiện 成thành 第đệ 三tam 請thỉnh 說thuyết 相tương/tướng 成thành 之chi 義nghĩa 。 此thử 中trung 正chánh 明minh 以dĩ 請thỉnh 起khởi 說thuyết 。 然nhiên 下hạ 說thuyết 中trung 意ý 義nghĩa 有hữu 二nhị 。 一nhất 者giả 明minh 行hành 。 二nhị 者giả 明minh 說thuyết 。 今kim 請thỉnh 對đối 彼bỉ 亦diệc 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 對đối 彼bỉ 後hậu 行hành 命mạng 其kỳ 起khởi 行hành 。 若nhược 不bất 正chánh 解giải 後hậu 行hành 顛điên 倒đảo 隨tùy 聲thanh 取thủ 著trước 。 行hành 亦diệc 謬mậu 故cố 。 正chánh 今kim 文văn 意ý 。 二nhị 望vọng 後hậu 教giáo 。 亦diệc 為vi 起khởi 教giáo 。 眾chúng 有hữu 謬mậu 解giải 剛cang 藏tạng 不bất 說thuyết 故cố 。 上thượng 辨biện 起khởi 說thuyết 意ý 。 云vân 何hà 以dĩ 說thuyết 成thành 此thử 請thỉnh 耶da 。 以dĩ 後hậu 說thuyết 因nhân 分phần/phân 行hành 相tương/tướng 。 言ngôn 教giáo 詮thuyên 表biểu 。 顯hiển 斯tư 地địa 體thể 真chân 實thật 離ly 相tương/tướng 。 今kim 明minh 請thỉnh 意ý 故cố 略lược 不bất 論luận 說thuyết 能năng 成thành 請thỉnh 。 疏sớ/sơ 即tức 復phục 由do 此thử 下hạ 。 釋thích 第đệ 三tam 段đoạn 所sở 以dĩ 。 言ngôn 即tức 復phục 由do 此thử 者giả 。 上thượng 說thuyết 默mặc 之chi 由do 。 顯hiển 於ư 地địa 體thể 甚thậm 深thâm 玄huyền 妙diệu 。 本bổn 為vi 彰chương 默mặc 之chi 意ý 。 傍bàng 令linh 物vật 解giải 。 第đệ 三tam 段đoạn 中trung 將tương 欲dục 為vi 說thuyết 特đặc 明minh 義nghĩa 說thuyết 二nhị 大đại 顯hiển 法pháp 之chi 深thâm 玄huyền 。 令linh 知tri 所sở 說thuyết 但đãn 是thị 說thuyết 因nhân 說thuyết 大đại 可khả 說thuyết 。 因nhân 於ư 說thuyết 大đại 悟ngộ 解giải 深thâm 義nghĩa 。 亦diệc 為vi 令linh 眾chúng 不bất 隨tùy 聲thanh 取thủ 離ly 謬mậu 解giải 故cố 。 故cố 有hữu 即tức 復phục 之chi 言ngôn 。 疏sớ/sơ 第đệ 二nhị 請thỉnh 中trung 三tam 家gia 。 請thỉnh 殊thù 等đẳng 者giả 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 四tứ 初sơ 總tổng 科khoa 為vi 三tam 。 二nhị 出xuất 三tam 所sở 以dĩ 。 三Tam 明Minh 三tam 次thứ 第đệ 。 四tứ 釋thích 上thượng 首thủ 請thỉnh 。 疏sớ/sơ 所sở 以dĩ 要yếu 三tam 家gia 者giả 下hạ 。 第đệ 二nhị 出xuất 三tam 所sở 以dĩ 。 於ư 中trung 三tam 。 初sơ 總tổng 明minh 顯hiển 深thâm 。 二nhị 眾chúng 首thủ 顯hiển 揚dương 下hạ 。 別biệt 明minh 。 三tam 前tiền 之chi 下hạ 結kết 歎thán 。 二nhị 中trung 有hữu 四tứ 。 一nhất 正chánh 助trợ 分phân 別biệt 。 二nhị 相tương/tướng 因nhân 分phân 別biệt 。 三tam 主chủ 伴bạn 分phân 別biệt 。 四tứ 因nhân 果quả 分phân 別biệt 。 今kim 初sơ 眾chúng 首thủ 為vi 正chánh 。 餘dư 二nhị 為vi 助trợ 。 疏sớ/sơ 道đạo 大đại 兼kiêm 亡vong 下hạ 。 第đệ 二nhị 相tương/tướng 因nhân 分phân 別biệt 。 相tương/tướng 躡niếp 起khởi 故cố 道đạo 微vi 則tắc 自tự 濟tế 。 道đạo 大đại 則tắc 兼kiêm 亡vong 。 亡vong 字tự 無vô 心tâm 。 此thử 訓huấn 無vô 也dã 。 兼kiêm 於ư 無vô 道đạo 之chi 人nhân 。 故cố 論luận 語ngữ 云vân 。 夷di 狄địch 之chi 有hữu 君quân 不bất 如như 諸chư 夏hạ 之chi 亡vong 也dã 。 若nhược 加gia 於ư 心tâm 。 兼kiêm 忘vong 兩lưỡng 字tự 出xuất 於ư 莊trang 子tử 。 意ý 於ư 自tự 他tha 兩lưỡng 忘vong 。 若nhược 人nhân 相tương/tướng 忘vong 於ư 道đạo 術thuật 。 魚ngư 相tương/tướng 忘vong 於ư 江giang 湖hồ 。 雖tuy 有hữu 深thâm 意ý 非phi 此thử 所sở 用dụng 。 疏sớ/sơ 為vi 順thuận 請thỉnh 主chủ 此thử 眾chúng 堪kham 聞văn 。 言ngôn 不bất 虛hư 者giả 此thử 第đệ 二nhị 家gia 因nhân 第đệ 一nhất 家gia 起khởi 也dã 。 謂vị 初sơ 剛cang 藏tạng 云vân 法pháp 深thâm 難nan 受thọ 故cố 止chỉ 不bất 說thuyết 。 次thứ 解giải 脫thoát 月nguyệt 歎thán 眾chúng 堪kham 聞văn 。 請thỉnh 云vân 此thử 眾chúng 無vô 諸chư 垢cấu 。 志chí 解giải 悉tất 明minh 潔khiết 等đẳng 。 眾chúng 若nhược 不bất 請thỉnh 則tắc 非phi 堪kham 聞văn 。 今kim 解giải 脫thoát 月nguyệt 此thử 言ngôn 虛hư 謬mậu 故cố 。 大đại 眾chúng 請thỉnh 則tắc 言ngôn 不bất 虛hư 。 疏sớ/sơ 為vi 成thành 請thỉnh 者giả 。 如Như 來Lai 護hộ 念niệm 而nhi 生sanh 信tín 受thọ 。 言ngôn 有hữu 徵trưng 者giả 即tức 第đệ 三tam 請thỉnh 。 亦diệc 躡niếp 第đệ 一nhất 家gia 生sanh 。 謂vị 解giải 脫thoát 月nguyệt 末mạt 後hậu 雙song 歎thán 人nhân 法pháp 。 請thỉnh 云vân 佛Phật 子tử 願nguyện 承thừa 佛Phật 神thần 力lực 。 分phân 別biệt 說thuyết 此thử 。 不bất 思tư 議nghị 法Pháp 。 此thử 人nhân 當đương 得đắc 如Như 來Lai 。 護hộ 念niệm 而nhi 生sanh 信tín 受thọ 。


何hà 以dĩ 故cố 。 說thuyết 十Thập 地Địa 時thời 法Pháp 應ưng 如như 是thị 。 得đắc 佛Phật 護hộ 念niệm 。 得đắc 護hộ 念niệm 故cố 。 於ư 此thử 智trí 地địa 能năng 生sanh 勇dũng 猛mãnh 即tức 其kỳ 文văn 也dã 。 為vi 成thành 此thử 言ngôn 故cố 。 有hữu 第đệ 三tam 如Như 來Lai 加gia 請thỉnh 文văn 云vân 若nhược 為vi 善Thiện 逝Thệ 力lực 所sở 加gia 當đương 得đắc 法Pháp 寶bảo 入nhập 其kỳ 心tâm 。 即tức 護hộ 念niệm 生sanh 信tín 言ngôn 有hữu 徵trưng 也dã 。 疏sớ/sơ 此thử 約ước 因nhân 請thỉnh 生sanh 請thỉnh 者giả 。 總tổng 結kết 上thượng 意ý 亦diệc 是thị 次thứ 第đệ 者giả 。 此thử 中trung 正chánh 顯hiển 三tam 家gia 所sở 以dĩ 。 下hạ 文văn 方phương 說thuyết 三tam 家gia 次thứ 第đệ 。 今kim 此thử 所sở 以dĩ 兼kiêm 於ư 次thứ 第đệ 故cố 。 致trí 亦diệc 是thị 言ngôn 耳nhĩ 。 疏sớ/sơ 又hựu 佛Phật 請thỉnh 者giả 下hạ 。 第đệ 三tam 主chủ 伴bạn 分phân 別biệt 上thượng 首thủ 為vi 助trợ 。 但đãn 可khả 名danh 請thỉnh 。 如Như 來Lai 為vi 主chủ 故cố 有hữu 加gia 言ngôn 。 疏sớ/sơ 又hựu 前tiền 二nhị 家gia 下hạ 。 第đệ 四tứ 因nhân 果quả 分phân 別biệt 。 疏sớ/sơ 前tiền 之chi 二nhị 請thỉnh 下hạ 。 第đệ 三tam 結kết 歎thán 。 此thử 言ngôn 因nhân 於ư 天thiên 台thai 而nhi 生sanh 。 謂vị 彼bỉ 法pháp 華hoa 經kinh 疏sớ/sơ 歎thán 身thân 子tử 三tam 請thỉnh 竟cánh 云vân 。 餘dư 經kinh 無vô 此thử 殷ân 勤cần 之chi 請thỉnh 。 唯duy 華hoa 嚴nghiêm 解giải 脫thoát 月nguyệt 請thỉnh 金kim 剛cang 藏tạng 可khả 為vi 連liên 類loại 。 而nhi 彼bỉ 因nhân 人nhân 請thỉnh 於ư 因nhân 法pháp 。 此thử 請thỉnh 佛Phật 慧tuệ 故cố 亦diệc 不bất 同đồng 。 今kim 此thử 翻phiên 明minh 法pháp 華hoa 劣liệt 。 此thử 略lược 言ngôn 但đãn 是thị 一nhất 家gia 。 細tế 分phần/phân 乃nãi 有hữu 多đa 異dị 。 彼bỉ 是thị 一nhất 家gia 。 此thử 有hữu 三tam 家gia 。 一nhất 不bất 同đồng 也dã 。 彼bỉ 之chi 一nhất 家gia 但đãn 是thị 聲Thanh 聞Văn 。 此thử 有hữu 三tam 家gia 是thị 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 二nhị 不bất 同đồng 也dã 。 彼bỉ 唯duy 三tam 請thỉnh 。 此thử 有hữu 五ngũ 請thỉnh 。 三tam 不bất 同đồng 也dã 。 彼bỉ 唯duy 因nhân 人nhân 請thỉnh 。 此thử 有hữu 佛Phật 請thỉnh 。 四tứ 不bất 同đồng 也dã 。 但đãn 彼bỉ 云vân 法pháp 華hoa 請thỉnh 果quả 。 華hoa 嚴nghiêm 請thỉnh 因nhân 者giả 。 然nhiên 此thử 請thỉnh 因nhân 乃nãi 是thị 佛Phật 因nhân 。 說thuyết 分phần/phân 等đẳng 中trung 因nhân 果quả 兼kiêm 說thuyết 。 是thị 故cố 經Kinh 云vân 此thử 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 向hướng 菩Bồ 提Đề 最tối 上thượng 道đạo 。 亦diệc 是thị 清thanh 淨tịnh 法pháp 光quang 明minh 門môn 。 又hựu 云vân 如Như 來Lai 大đại 仙tiên 。 道đạo 智trí 起khởi 佛Phật 境cảnh 界giới 。 第đệ 十Thập 地Địa 後hậu 校giảo 量lượng 佛Phật 德đức 地địa 影ảnh 像tượng 分phần/phân 。 十thập 山sơn 依y 地địa 。 十thập 德đức 依y 海hải 。 皆giai 明minh 因nhân 果quả 相tương 順thuận 。 又hựu 有hữu 因nhân 果quả 二nhị 分phần 。 令linh 於ư 因nhân 門môn 徹triệt 見kiến 果quả 海hải 。 所sở 入nhập 智trí 地địa 亦diệc 通thông 果quả 故cố 。 法pháp 華hoa 雖tuy 然nhiên 請thỉnh 說thuyết 佛Phật 智trí 。 及cập 下hạ 廣quảng 說thuyết 但đãn 示thị 因nhân 門môn 故cố 。 說thuyết 眾chúng 生sanh 皆giai 有hữu 知tri 見kiến 。 諸chư 佛Phật 智trí 慧tuệ 。 即tức 此thử 證chứng 道đạo 。 其kỳ 智trí 慧tuệ 門môn 。 即tức 此thử 教giáo 道đạo 。 教giáo 證chứng 二nhị 門môn 該cai 因nhân 徹triệt 果quả 。 非phi 此thử 獨độc 因nhân 各các 隨tùy 所sở 弘hoằng 自tự 揚dương 聖thánh 教giáo 耳nhĩ 。 疏sớ/sơ 三tam 請thỉnh 次thứ 第đệ 者giả 下hạ 。 第đệ 三Tam 明Minh 次thứ 第đệ 。 初sơ 上thượng 首thủ 請thỉnh 。 次thứ 由do 前tiền 二nhị 止chỉ 下hạ 。 大đại 眾chúng 請thỉnh 。 後hậu 聽thính 說thuyết 理lý 窮cùng 下hạ 。 如Như 來Lai 加gia 請thỉnh 。 今kim 初sơ 眾chúng 首thủ 下hạ 。 第đệ 四tứ 別biệt 釋thích 上thượng 首thủ 。 於ư 中trung 有hữu 四tứ 。 初sơ 辨biện 三tam 請thỉnh 意ý 。 二nhị 通thông 妨phương 。 三tam 科khoa 判phán 。 四tứ 釋thích 文văn 。 今kim 初sơ 自tự 有hữu 二nhị 意ý 。 一nhất 順thuận 世thế 得đắc 中trung 故cố 。 二nhị 以dĩ 止chỉ 有hữu 三tam 下hạ 對đối 止chỉ 須tu 三tam 故cố 。 上thượng 意ý 通thông 諸chư 經kinh 。 下hạ 意ý 正chánh 是thị 今kim 意ý 。 言ngôn 抑ức 揚dương 當đương 時thời 者giả 。 三tam 止chỉ 皆giai 抑ức 。 三tam 請thỉnh 皆giai 揚dương 。 謂vị 初sơ 止chỉ 通thông 抑ức 不bất 堪kham 。 次thứ 止chỉ 正chánh 明minh 法pháp 深thâm 難nan 受thọ 。 後hậu 止chỉ 劣liệt 者giả 不bất 堪kham 故cố 皆giai 抑ức 也dã 。 請thỉnh 皆giai 揚dương 者giả 。 初sơ 請thỉnh 怪quái 默mặc 騰đằng 疑nghi 有hữu 疑nghi 欲dục 問vấn 。 次thứ 請thỉnh 歎thán 眾chúng 堪kham 聞văn 後hậu 請thỉnh 雙song 歎thán 人nhân 法pháp 皆giai 是thị 揚dương 也dã 。 夫phu 請thỉnh 法pháp 者giả 必tất 歎thán 人nhân 歎thán 法Pháp 。 歎thán 法Pháp 有hữu 教giáo 有hữu 證chứng 。 歎thán 人nhân 歎thán 說thuyết 歎thán 聽thính 。 故cố 請thỉnh 儀nghi 具cụ 矣hĩ 。 疏sớ/sơ 二nhị 家gia 助trợ 成thành 各các 唯duy 一nhất 請thỉnh 者giả 。 第đệ 二nhị 通thông 妨phương 。 謂vị 有hữu 問vấn 言ngôn 。 若nhược 三tam 有hữu 表biểu 餘dư 何hà 不bất 三tam 。 通thông 意ý 可khả 知tri 。 疏sớ/sơ 然nhiên 依y 三tam 請thỉnh 下hạ 。 第đệ 三tam 科khoa 釋thích 疏sớ/sơ 今kim 初sơ 下hạ 第đệ 四tứ 釋thích 文văn 。 疏sớ/sơ 雖tuy 似tự 初sơ 二nhị 徵trưng 默mặc 所sở 由do 者giả 。 文văn 具cụ 二nhị 意ý 。 前tiền 意ý 約ước 所sở 歎thán 分phân 別biệt 歎thán 說thuyết 歎thán 聽thính 。 故cố 分phân 為vi 二nhị 。 後hậu 釋thích 約ước 徵trưng 請thỉnh 分phân 別biệt 徵trưng 請thỉnh 互hỗ 有hữu 故cố 。 依y 前tiền 判phán 言ngôn 互hỗ 有hữu 者giả 。 如như 初sơ 二nhị 中trung 何hà 故cố 不bất 說thuyết 。 即tức 正chánh 顯hiển 徵trưng 默mặc 所sở 由do 。 既ký 云vân 何hà 故cố 不bất 開khai 演diễn 亦diệc 是thị 請thỉnh 說thuyết 。 為vi 順thuận 眾chúng 欲dục 。 如như 後hậu 三tam 中trung 此thử 眾chúng 皆giai 欲dục 聞văn 。 願nguyện 為vi 分phân 別biệt 說thuyết 。 正chánh 是thị 請thỉnh 順thuận 欲dục 說thuyết 。 若nhược 為vi 宣tuyên 說thuyết 眾chúng 疑nghi 即tức 除trừ 。 相tương 視thị 恭cung 敬kính 義nghĩa 兼kiêm 徵trưng 默mặc 。 故cố 論luận 經Kinh 云vân 迭điệt 共cộng 相tương 瞻chiêm 住trụ 一nhất 切thiết 咸hàm 恭cung 敬kính 。 即tức 上thượng 句cú 正chánh 是thị 怪quái 默mặc 意ý 也dã 。 故cố 云vân 互hỗ 通thông 。 歎thán 說thuyết 歎thán 聽thính 則tắc 不bất 互hỗ 有hữu 。 故cố 依y 前tiền 判phán 。 疏sớ/sơ 合hợp 為vi 徵trưng 問vấn 之chi 辭từ 。 總tổng 言ngôn 何hà 故cố 不bất 解giải 釋thích 。 細tế 論luận 何hà 故cố 是thị 徵trưng 問vấn 之chi 辭từ 。 不bất 解giải 釋thích 是thị 徵trưng 問vấn 之chi 相tướng 。 中trung 間gian 淨tịnh 覺giác 是thị 徵trưng 問vấn 所sở 以dĩ 。 故cố 疏sớ/sơ 合hợp 云vân 謂vị 有hữu 中trung 間gian 淨tịnh 覺giác 無vô 過quá 。 何hà 故cố 不bất 解giải 釋thích 耶da 。 疏sớ/sơ 聖thánh 德đức 雖tuy 多đa 下hạ 。 釋thích 偏thiên 歎thán 所sở 以dĩ 。 具cụ 能năng 所sở 治trị 下hạ 。 別biệt 釋thích 淨tịnh 義nghĩa 。 疏sớ/sơ 別biệt 歎thán 淨tịnh 覺giác 有hữu 二nhị 下hạ 。 釋thích 此thử 別biệt 句cú 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 三tam 。 初sơ 開khai 章chương 總tổng 釋thích 。 二nhị 初sơ 中trung 由do 有hữu 下hạ 。 依y 章chương 別biệt 釋thích 。 三tam 然nhiên 念niệm 智trí 下hạ 會hội 通thông 違vi 妨phương 。 疏sớ/sơ 一nhất 雜tạp 覺giác 者giả 。 常thường 等đẳng 四tứ 倒đảo 思tư 求cầu 名danh 覺giác 。 穢uế 濁trược 之chi 心tâm 目mục 之chi 為vi 雜tạp 。 以dĩ 四tứ 念niệm 為vi 治trị 者giả 。 觀quán 身thân 不bất 淨tịnh 。 等đẳng 能năng 治trị 淨tịnh 倒đảo 等đẳng 。 疏sớ/sơ 二nhị 雜tạp 覺giác 因nhân 者giả 。 想tưởng 心tâm 見kiến 倒đảo 。 能năng 生sanh 四tứ 倒đảo 名danh 雜tạp 覺giác 因nhân 。 憶ức 想tưởng 分phân 別biệt 。 即tức 三tam 倒đảo 也dã 。 憶ức 是thị 心tâm 倒đảo 。 想tưởng 是thị 想tưởng 倒đảo 。 分phân 別biệt 是thị 見kiến 倒đảo 。 令linh 心tâm 亦diệc 倒đảo 不bất 能năng 見kiến 如như 。 妄vọng 取thủ 染nhiễm 淨tịnh 因nhân 果quả 相tương/tướng 故cố 。 謂vị 隨tùy 名danh 相tướng 轉chuyển 下hạ 。 即tức 疏sớ/sơ 釋thích 論luận 。 由do 不bất 了liễu 如như 故cố 隨tùy 名danh 相tướng 。 若nhược 得đắc 如như 智trí 斯tư 倒đảo 自tự 亡vong 。 疏sớ/sơ 離ly 慳san 嫉tật 過quá 者giả 。 悋lận 法pháp 為vi 慳san 。 忌kỵ 勝thắng 為vi 嫉tật 。 正chánh 是thị 說thuyết 法Pháp 之chi 過quá 。 三tam 善thiện 根căn 中trung 無vô 貪tham 在tại 初sơ 。 瞋sân 為vi 菩Bồ 薩Tát 大đại 障chướng 。 故cố 論luận 舉cử 瞋sân 等đẳng 貪tham 。 說thuyết 法Pháp 懈giải 怠đãi 者giả 。 有hữu 人nhân 雖tuy 無vô 慳san 嫉tật 而nhi 墮đọa 開khai 演diễn 故cố 。 疏sớ/sơ 無vô 不bất 樂nhạo 說thuyết 者giả 。 有hữu 人nhân 雖tuy 勤cần 而nhi 無vô 巧xảo 慧tuệ 。 凡phàm 所sở 言ngôn 說thuyết 。 令linh 他tha 不bất 樂nhạo 故cố 。 此thử 不bất 樂nhạo 之chi 言ngôn 乃nãi 屬thuộc 於ư 他tha 。 亦diệc 可khả 屬thuộc 自tự 。 若nhược 爾nhĩ 何hà 異dị 。 不bất 懈giải 怠đãi 耶da 。 謂vị 復phục 有hữu 人nhân 心tâm 勤cần 欲dục 說thuyết 。 無vô 有hữu 辯biện 才tài 故cố 不bất 樂nhạo 說thuyết 。 疏sớ/sơ 然nhiên 念niệm 智trí 正chánh 為vi 治trị 雜tạp 覺giác 等đẳng 者giả 。 第đệ 三tam 通thông 妨phương 難nạn/nan 也dã 。 謂vị 有hữu 問vấn 言ngôn 雜tạp 覺giác 是thị 過quá 。 有hữu 念niệm 智trí 等đẳng 即tức 得đắc 名danh 離ly 。 慳san 嫉tật 是thị 過quá 。 功công 德đức 具cụ 等đẳng 豈khởi 非phi 能năng 治trị 。 何hà 以dĩ 前tiền 覺giác 偏thiên 名danh 攝nhiếp 治trị 。 此thử 離ly 慳san 等đẳng 為vi 離ly 過quá 耶da 。 故cố 為vi 此thử 通thông 。 前tiền 由do 先tiên 有hữu 雜tạp 覺giác 故cố 。 修tu 念niệm 智trí 治trị 之chi 。 此thử 先tiên 無vô 貪tham 等đẳng 自tự 無vô 慳san 嫉tật 故cố 別biệt 立lập 名danh 。 前tiền 猶do 以dĩ 藥dược 治trị 病bệnh 。 後hậu 猶do 內nội 有hữu 妙diệu 藥dược 眾chúng 病bệnh 不bất 生sanh 故cố 有hữu 二nhị 別biệt 。 又hựu 遠viễn 公công 釋thích 云vân 念niệm 智trí 內nội 德đức 對đối 治trị 義nghĩa 顯hiển 。 不bất 貪tham 無vô 失thất 離ly 過quá 義nghĩa 彰chương 。 故cố 有hữu 隱ẩn 顯hiển 理lý 實thật 具cụ 通thông 。


大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 隨Tùy 疏Sớ/sơ 演Diễn 義Nghĩa 鈔Sao 卷quyển 第đệ 五ngũ 十thập 四tứ
Đại Phương Quảng Phật Hoa Nghiêm Kinh Tùy Sớ/sơ Diễn Nghĩa Sao ♦ Quyển 54

❖
Phiên âm: 23/3/2016 ◊ Cập nhật: 23/3/2016