大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 隨Tùy 疏Sớ/sơ 演Diễn 義Nghĩa 鈔Sao 卷quyển 第đệ 三tam 十thập 六lục
Đại Phương Quảng Phật Hoa Nghiêm Kinh Tùy Sớ/sơ Diễn Nghĩa Sao ♦ Quyển 36
唐đường 清thanh 涼lương 山sơn 大đại 華hoa 嚴nghiêm 寺tự 沙Sa 門Môn 澄trừng 觀quán 述thuật
疏sớ/sơ 。 第đệ 八bát 毛mao 光quang 照chiếu 益ích 三tam 昧muội 中trung 。 言ngôn 智trí 契khế 解giải 脫thoát 之chi 門môn 等đẳng 者giả 。 總tổng 出xuất 光quang 明minh 之chi 因nhân 具cụ 悲bi 智trí 故cố 。 先tiên 此thử 上thượng 一nhất 句cú 約ước 智trí 。 亦diệc 是thị 約ước 表biểu 釋thích 。 謂vị 毛mao 孔khổng 表biểu 解giải 脫thoát 門môn 。 光quang 明minh 表biểu 於ư 智trí 慧tuệ 故cố 。 二nhị 正chánh 明minh 智trí 慧tuệ 故cố 。 云vân 智trí 契khế 解giải 脫thoát 之chi 門môn 。
疏sớ/sơ 。 慈từ 熏huân 身thân 語ngữ 意ý 業nghiệp 者giả 。 約ước 悲bi 智trí 釋thích 。 以dĩ 菩Bồ 薩Tát 曠khoáng 劫kiếp 慈từ 悲bi 熏huân 修tu 三tam 業nghiệp 故cố 。
疏sớ/sơ 。 後hậu 具cụ 一nhất 四tứ 總tổng 持trì 者giả 。 一nhất 法pháp 持trì 。 二nhị 義nghĩa 持trì 。 三tam 咒chú 持trì 。 四tứ 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 持trì 。 如như 七thất 地địa 中trung 廣quảng 說thuyết 。 四tứ 持trì 並tịnh 具cụ 。 何hà 不bất 自tự 在tại 。
疏sớ/sơ 。 不bất 以dĩ 不bất 見kiến 疑nghi 菩Bồ 薩Tát 之chi 無vô 光quang 等đẳng 者giả 。 此thử 下hạ 別biệt 釋thích 絕tuyệt 疑nghi 之chi 義nghĩa 。 絕tuyệt 於ư 三tam 疑nghi 。 一nhất 以dĩ 不bất 見kiến 疑nghi 無vô 光quang 明minh 。 二nhị 不bất 救cứu 劇kịch 苦khổ 謂vị 光quang 無vô 益ích 。 經kinh 文văn 以dĩ 如như 盲manh 不bất 見kiến 日nhật 等đẳng 雙song 釋thích 二nhị 疑nghi 。 三tam 亦diệc 不bất 高cao 推thôi 果quả 用dụng 下hạ 。 又hựu 遣khiển 一nhất 疑nghi 。 謂vị 此thử 作tác 用dụng 是thị 佛Phật 果Quả 用dụng 非phi 十thập 信tín 故cố 。
疏sớ/sơ 。 既ký 言ngôn 量lượng 等đẳng 三tam 千thiên 。 則tắc 不bất 壞hoại 次thứ 第đệ 等đẳng 者giả 。 此thử 亦diệc 遮già 其kỳ 不bất 信tín 十thập 信tín 八bát 相tương/tướng 成thành 道Đạo 。 謂vị 十Thập 地Địa 方phương 能năng 故cố 云vân 不bất 壞hoại 次thứ 第đệ 。 謂vị 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 受thọ 職chức 。 有hữu 大đại 蓮liên 華hoa 。 量lượng 等đẳng 百bách 萬vạn 。 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 十thập 定định 品phẩm 辨biện 等Đẳng 覺Giác 菩Bồ 薩Tát 。 有hữu 一nhất 蓮liên 華hoa 。 量lượng 周chu 法Pháp 界Giới 。 周chu 法Pháp 界Giới 唯duy 大đại 。 百bách 萬vạn 億ức 中trung 但đãn 言ngôn 三tam 千thiên 故cố 劣liệt 後hậu 二nhị 。 今kim 疏sớ/sơ 十thập 二nhị 頌tụng 六lục 對đối 。 一nhất 一nhất 對đối 中trung 有hữu 十thập 義nghĩa 五ngũ 對đối 等đẳng 者giả 。 疏sớ/sơ 文văn 分phần/phân 六lục 。 初sơ 總tổng 標tiêu 。 二nhị 欲dục 辨biện 無vô 礙ngại 下hạ 。 總tổng 辨biện 定định 慧tuệ 。 三tam 言ngôn 五ngũ 對đối 下hạ 。 正chánh 明minh 無vô 礙ngại 。 四tứ 上thượng 來lai 無vô 礙ngại 下hạ 。 總tổng 示thị 入nhập 門môn 。 五ngũ 又hựu 向hướng 云vân 色sắc 性tánh 下hạ 。 彰chương 其kỳ 含hàm 攝nhiếp 。 六lục 此thử 是thị 菩Bồ 薩Tát 下hạ 。 總tổng 結kết 勸khuyến 修tu 。 初sơ 文văn 可khả 知tri 。 就tựu 第đệ 二nhị 總tổng 辨biện 定định 慧tuệ 之chi 中trung 三tam 。 初sơ 總tổng 指chỉ 當đương 文văn 定định 慧tuệ 之chi 相tướng 。 二nhị 定định 慧tuệ 雖tuy 多đa 下hạ 。 彰chương 其kỳ 類loại 別biệt 。 後hậu 所sở 以dĩ 局cục 見kiến 之chi 者giả 下hạ 。 總tổng 示thị 得đắc 失thất 。 二nhị 中trung 又hựu 二nhị 。 先tiên 總tổng 辨biện 為vi 二nhị 。 二nhị 者giả 用dụng 二nhị 不bất 同đồng 。 今kim 初sơ 。
疏sớ/sơ 。 制chế 之chi 一nhất 處xứ 。 無vô 事sự 不bất 辦biện 。 者giả 即tức 遺di 教giáo 經kinh 文văn 。 然nhiên 亦diệc 可khả 通thông 理lý 。 以dĩ 其kỳ 先tiên 後hậu 類loại 例lệ 多đa 約ước 事sự 故cố 。 即tức 是thị 彼bỉ 經kinh 八bát 大đại 人nhân 覺giác 。 中trung 第đệ 二nhị 明minh 精tinh 進tấn 初sơ 云vân 。 汝nhữ 等đẳng 比Bỉ 丘Khâu 。 已dĩ 能năng 住trụ 戒giới 。 當đương 制chế 五ngũ 根căn 。 勿vật 令linh 放phóng 逸dật 。 乃nãi 至chí 云vân 。 此thử 五ngũ 根căn 者giả 。 心tâm 為vi 其kỳ 主chủ 。 是thị 故cố 汝nhữ 等đẳng 。 當đương 好hảo 制chế 心tâm 。 心tâm 之chi 可khả 畏úy 。 甚thậm 於ư 毒độc 蛇xà 。 惡ác 獸thú 怨oán 賊tặc 。 大đại 火hỏa 越việt 逸dật 。 未vị 足túc 踰du 也dã 。 喻dụ 如như 有hữu 人nhân 。 手thủ 執chấp 蜜mật 器khí 。 動động 轉chuyển 輕khinh 躁táo 。 但đãn 觀quán 於ư 蜜mật 。 不bất 見kiến 深thâm 坑khanh 。 譬thí 如như 狂cuồng 象tượng 無vô 鉤câu 。 猿viên 猴hầu 得đắc 樹thụ 。 騰đằng 躍dược 跳khiêu 擲trịch 。 難nan 可khả 禁cấm 制chế 。 當đương 急cấp 挫tỏa 之chi 。 無vô 令linh 放phóng 逸dật 。 縱túng 此thử 心tâm 者giả 。 喪táng 人nhân 善thiện 事sự 。 制chế 之chi 一nhất 處xứ 。 無vô 事sự 不bất 辦biện 。 是thị 故cố 比Bỉ 丘Khâu 。 當đương 勤cần 精tinh 進tấn 。 折chiết 伏phục 汝nhữ 心tâm 。
疏sớ/sơ 。 能năng 觀quán 心tâm 性tánh 契khế 理lý 不bất 動động 者giả 。 上thượng 句cú 即tức 涅Niết 槃Bàn 經kinh 意ý 。 彼bỉ 第đệ 二nhị 十thập 七thất 。 師sư 子tử 吼hống 品phẩm 云vân 。 以dĩ 彼bỉ 立lập 三tam 品phẩm 定định 故cố 。 經Kinh 云vân 。
善thiện 男nam 子tử 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 具cụ 三tam 種chủng 定định 。 謂vị 上thượng 中trung 下hạ 。 上thượng 者giả 謂vị 佛Phật 性tánh 也dã 。 以dĩ 是thị 故cố 言ngôn 一nhất 切thiết 。 眾chúng 生sanh 悉tất 有hữu 佛Phật 性tánh 。 中trung 者giả 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 具cụ 足túc 初sơ 禪thiền 等đẳng 。 下hạ 者giả 。 十thập 大đại 地địa 中trung 心tâm 數số 定định 也dã 。 今kim 但đãn 義nghĩa 引dẫn 耳nhĩ 。 從tùng 契khế 理lý 不bất 動động 即tức 義nghĩa 說thuyết 也dã 。 觀quán 其kỳ 心tâm 性tánh 即tức 是thị 觀quán 門môn 。 而nhi 云vân 定định 者giả 心tâm 性tánh 是thị 理lý 觀quán 。 即tức 契khế 理lý 與dữ 理lý 相tương 應ứng 。 湛trạm 然nhiên 不bất 動động 。 故cố 名danh 為vi 定định 。
疏sớ/sơ 。 明minh 達đạt 法pháp 相tướng 事sự 觀quán 者giả 。 如như 起khởi 信tín 等đẳng 。
疏sớ/sơ 。 善thiện 了liễu 無vô 生sanh 者giả 。 即tức 七thất 地địa 經Kinh 云vân 。 了liễu 法pháp 無vô 生sanh 名danh 般Bát 若Nhã 是thị 也dã 。
疏sớ/sơ 。 諸chư 經kinh 論luận 中trung 或hoặc 單đơn 說thuyết 事sự 定định 等đẳng 者giả 。 即tức 第đệ 二nhị 用dụng 二nhị 不bất 同đồng 也dã 。
疏sớ/sơ 。 如như 起khởi 信tín 論luận 止chỉ 一nhất 切thiết 相tương/tướng 乃nãi 至chí 等đẳng 者giả 。 論luận 云vân 。 云vân 何hà 修tu 行hành 止Chỉ 觀Quán 門môn 。 所sở 言ngôn 止chỉ 者giả 。 謂vị 止chỉ 一nhất 切thiết 境cảnh 界giới 相tương/tướng 。 隨tùy 順thuận 奢Xa 摩Ma 他Tha 觀quán 義nghĩa 故cố 。 所sở 言ngôn 觀quán 者giả 。 謂vị 分phân 別biệt 因nhân 緣duyên 生sanh 滅diệt 相tương/tướng 。 隨tùy 順thuận 毘Tỳ 鉢Bát 舍Xá 那Na 觀quán 義nghĩa 故cố 。 云vân 何hà 隨tùy 順thuận 。 以dĩ 此thử 二nhị 義nghĩa 漸tiệm 漸tiệm 修tu 習tập 。 不bất 相tương 捨xả 離ly 。 雙song 現hiện 前tiền 故cố 。 次thứ 論luận 云vân 。 若nhược 行hành 若nhược 住trụ 。 若nhược 臥ngọa 若nhược 起khởi 。 皆giai 應ưng 止Chỉ 觀Quán 俱câu 行hành 。 所sở 謂vị 雖tuy 念niệm 諸chư 法pháp 自tự 性tánh 不bất 生sanh 。 而nhi 復phục 即tức 念niệm 。 因nhân 緣duyên 和hòa 合hợp 。 善thiện 惡ác 之chi 業nghiệp 。 苦khổ 樂lạc 等đẳng 報báo 不bất 失thất 不bất 壞hoại 。 雖tuy 念niệm 因nhân 緣duyên 善thiện 惡ác 業nghiệp 報báo 。 而nhi 亦diệc 即tức 念niệm 。 性tánh 不bất 可khả 得đắc 。 釋thích 曰viết 。 此thử 中trung 先tiên 止chỉ 不bất 礙ngại 觀quán 。 後hậu 觀quán 不bất 礙ngại 止chỉ 。 皆giai 止chỉ 約ước 入nhập 理lý 。 觀quán 約ước 觀quán 事sự 。 第đệ 一nhất 經kinh 中trung 已dĩ 廣quảng 引dẫn 文văn 。 兼kiêm 辯biện 大đại 意ý 。 以dĩ 疏sớ/sơ 對đối 論luận 文văn 相tương/tướng 可khả 知tri 。
疏sớ/sơ 。 或hoặc 以dĩ 理lý 觀quán 對đối 於ư 事sự 定định 言ngôn 下hạ 。 經kinh 一nhất 心tâm 不bất 動động 等đẳng 者giả 。 即tức 七thất 地địa 偈kệ 文văn 。 然nhiên 今kim 經Kinh 云vân 。 於ư 道đạo 不bất 動động 即tức 修tu 禪thiền 。 忍nhẫn 受thọ 無vô 生sanh 名danh 般Bát 若Nhã 。 蓋cái 其kỳ 義nghĩa 引dẫn 小tiểu 有hữu 不bất 同đồng 。
疏sớ/sơ 。 禪thiền 定định 持trì 心tâm 常thường 一nhất 緣duyên 等đẳng 者giả 。 即tức 第đệ 三tam 十thập 三tam 經kinh 。 彼bỉ 具cụ 明minh 十thập 度độ 云vân 。 如như 其kỳ 迴hồi 向hướng 行hành 布bố 施thí 。 亦diệc 復phục 堅kiên 持trì 於ư 禁cấm 戒giới 。 精tinh 進tấn 長trường 時thời 無vô 退thoái 怯khiếp 。 忍nhẫn 辱nhục 柔nhu 和hòa 。 心tâm 不bất 動động 禪thiền 定định 下hạ 同đồng 。 今kim 此thử 但đãn 取thủ 明minh 定định 慧tuệ 文văn 耳nhĩ 。
疏sớ/sơ 。 言ngôn 五ngũ 對đối 者giả 下hạ 。 第đệ 三tam 正chánh 明minh 無vô 礙ngại 。 於ư 中trung 先tiên 別biệt 明minh 。 後hậu 總tổng 結kết 。 前tiền 中trung 五ngũ 對đối 即tức 為vi 五ngũ 別biệt 。 然nhiên 其kỳ 五ngũ 對đối 皆giai 約ước 經kinh 文văn 。 取thủ 文văn 不bất 同đồng 。 第đệ 一nhất 對đối 取thủ 根căn 境cảnh 。 如như 初sơ 偈kệ 將tương 上thượng 於ư 眼nhãn 根căn 中trung 對đối 下hạ 於ư 色sắc 塵trần 中trung 作tác 義nghĩa 。 於ư 中trung 有hữu 三tam 。 初sơ 明minh 根căn 入nhập 境cảnh 出xuất 。 二nhị 為vi 顯hiển 下hạ 。 出xuất 所sở 以dĩ 。 所sở 以dĩ 無vô 礙ngại 者giả 。 略lược 有hữu 三tam 義nghĩa 。 一nhất 唯duy 心tâm 現hiện 故cố 。 二nhị 緣duyên 起khởi 相tương/tướng 由do 故cố 。 三tam 法pháp 性tánh 融dung 通thông 故cố 。 廣quảng 如như 玄huyền 中trung 。 以dĩ 是thị 最tối 初sơ 故cố 。 具cụ 出xuất 所sở 以dĩ 。 下hạ 多đa 總tổng 略lược 。 三tam 境cảnh 入nhập 根căn 出xuất 亦diệc 然nhiên 。 即tức 例lệ 釋thích 後hậu 偈kệ 。
疏sớ/sơ 。 第đệ 二nhị 對đối 者giả 。 即tức 於ư 入nhập 正chánh 定định 中trung 作tác 義nghĩa 。 於ư 中trung 文văn 四tứ 。 一nhất 正chánh 明minh 。
疏sớ/sơ 。 分phân 別biệt 事sự 相tướng 等đẳng 者giả 。 緣duyên 從tùng 色sắc 塵trần 中trung 出xuất 。 明minh 知tri 眼nhãn 根căn 中trung 入nhập 是thị 其kỳ 理lý 定định 。
疏sớ/sơ 。 欲dục 觀quán 性tánh 空không 等đẳng 者giả 。 緣duyên 於ư 眼nhãn 起khởi 等đẳng 是thị 理lý 起khởi 。 明minh 知tri 色sắc 塵trần 中trung 入nhập 是thị 事sự 入nhập 。 二nhị 以dĩ 契khế 即tức 事sự 之chi 理lý 下hạ 。 出xuất 所sở 以dĩ 。 唯duy 約ước 事sự 理lý 無vô 礙ngại 明minh 所sở 以dĩ 。 於ư 中trung 二nhị 。 先tiên 成thành 上thượng 分phân 別biệt 事sự 相tướng 應ưng 入nhập 事sự 定định 而nhi 入nhập 理lý 定định 。 後hậu 制chế 心tâm 即tức 理lý 之chi 事sự 下hạ 。 成thành 上thượng 欲dục 觀quán 性tánh 空không 。 應ưng 入nhập 理lý 定định 而nhi 入nhập 事sự 定định 。 三tam 而nhi 經kinh 中trung 但đãn 云vân 下hạ 。 出xuất 二nhị 定định 得đắc 名danh 所sở 以dĩ 。 顯hiển 上thượng 入nhập 正chánh 定định 所sở 對đối 之chi 文văn 。 由do 對đối 觀quán 故cố 。 四tứ 亦diệc 合hợp 將tương 根căn 事sự 對đối 於ư 境cảnh 理lý 以dĩ 辨biện 無vô 礙ngại 者giả 結kết 例lệ 。 謂vị 合hợp 有hữu 二nhị 偈kệ 云vân 。 於ư 眼nhãn 根căn 中trung 入nhập 正chánh 定định 於ư 色sắc 起khởi 定định 。 心tâm 不bất 亂loạn 。 了liễu 色sắc 無vô 生sanh 無vô 有hữu 起khởi 。 性tánh 空không 寂tịch 滅diệt 無vô 所sở 作tác 。 於ư 色sắc 塵trần 中trung 入nhập 正chánh 定định 。 於ư 眼nhãn 根căn 中trung 三tam 昧muội 起khởi 。 分phân 別biệt 眼nhãn 性tánh 不bất 思tư 議nghị 。 諸chư 天thiên 世thế 人nhân 莫mạc 能năng 知tri 。
疏sớ/sơ 。 第đệ 三tam 對đối 理lý 事sự 無vô 礙ngại 等đẳng 者giả 。 即tức 約ước 經kinh 文văn 從tùng 定định 起khởi 。 對đối 於ư 後hậu 半bán 以dĩ 作tác 義nghĩa 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 三tam 。 初sơ 正chánh 明minh 。 次thứ 以dĩ 所sở 觀quán 下hạ 出xuất 所sở 以dĩ 。 三tam 亦diệc 應ưng 下hạ 反phản 例lệ 。 初sơ 中trung 疏sớ/sơ 文văn 但đãn 作tác 初sơ 偈kệ 不bất 作tác 後hậu 偈kệ 。 若nhược 具cụ 應ưng 云vân 欲dục 了liễu 真chân 理lý 。 應ưng 從tùng 理lý 觀quán 起khởi 。 而nhi 反phản 從tùng 事sự 觀quán 起khởi 。 謂vị 前tiền 偈kệ 示thị 現hiện 色sắc 性tánh 。 是thị 事sự 則tắc 色sắc 塵trần 中trung 三tam 昧muội 起khởi 。 義nghĩa 當đương 理lý 觀quán 也dã 。 後hậu 偈kệ 說thuyết 眼nhãn 無vô 生sanh 無vô 有hữu 起khởi 。 是thị 理lý 性tánh 則tắc 前tiền 眼nhãn 根căn 起khởi 定định 心tâm 不bất 亂loạn 。 義nghĩa 當đương 事sự 觀quán 。 出xuất 所sở 以dĩ 可khả 知tri 。 疏sớ/sơ 亦diệc 應ưng 將tương 境cảnh 事sự 理lý 對đối 根căn 理lý 事sự 。 以dĩ 辨biện 無vô 礙ngại 者giả 。 三tam 反phản 例lệ 此thử 意ý 稍sảo 隱ẩn 。 先tiên 應ưng 問vấn 言ngôn 。 上thượng 辨biện 二nhị 定định 但đãn 云vân 亦diệc 合hợp 將tương 根căn 事sự 對đối 於ư 境cảnh 理lý 。 今kim 何hà 雙song 言ngôn 將tương 境cảnh 事sự 理lý 對đối 根căn 理lý 事sự 故cố 。 應ưng 答đáp 言ngôn 。 以dĩ 上thượng 二nhị 定định 不bất 能năng 自tự 別biệt 。 要yếu 因nhân 起khởi 觀quán 方phương 知tri 事sự 理lý 。 如như 眼nhãn 入nhập 定định 未vị 知tri 何hà 定định 。 以dĩ 見kiến 塵trần 上thượng 了liễu 色sắc 差sai 別biệt 。 是thị 其kỳ 事sự 觀quán 欲dục 令linh 無vô 礙ngại 故cố 。 說thuyết 根căn 中trung 入nhập 定định 是thị 其kỳ 理lý 定định 境cảnh 入nhập 根căn 起khởi 既ký 了liễu 根căn 性tánh 空không 故cố 。 說thuyết 境cảnh 中trung 入nhập 於ư 事sự 定định 。 則tắc 經kinh 文văn 中trung 。 已dĩ 辨biện 根căn 理lý 對đối 於ư 境cảnh 事sự 。 故cố 但đãn 合hợp 例lệ 以dĩ 將tương 根căn 事sự 定định 對đối 於ư 境cảnh 理lý 。 今kim 此thử 二nhị 觀quán 不bất 因nhân 定định 別biệt 。 根căn 上thượng 境cảnh 上thượng 各các 有hữu 二nhị 觀quán 。 謂vị 根căn 入nhập 定định 即tức 於ư 境cảnh 上thượng 從tùng 理lý 觀quán 起khởi 而nhi 分phân 別biệt 事sự 。 於ư 色sắc 入nhập 定định 即tức 於ư 根căn 上thượng 從tùng 事sự 觀quán 起khởi 分phân 別biệt 於ư 理lý 。 經kinh 文văn 已dĩ 有hữu 此thử 二nhị 未vị 於ư 境cảnh 上thượng 從tùng 事sự 觀quán 起khởi 。 分phân 別biệt 於ư 理lý 。 及cập 與dữ 根căn 上thượng 從tùng 理lý 觀quán 起khởi 。 分phân 別biệt 於ư 事sự 。 若nhược 作tác 偈kệ 者giả 。 應ưng 云vân 於ư 眼nhãn 根căn 中trung 入nhập 正chánh 定định 於ư 色sắc 塵trần 中trung 事sự 觀quán 起khởi 。 說thuyết 色sắc 無vô 生sanh 無vô 有hữu 起khởi 。 性tánh 空không 寂tịch 滅diệt 無vô 所sở 作tác 。 及cập 於ư 色sắc 塵trần 中trung 入nhập 正chánh 定định 。 於ư 眼nhãn 根căn 中trung 理lý 觀quán 起khởi 。 分phân 別biệt 一nhất 切thiết 上thượng 妙diệu 眼nhãn 。 諸chư 天thiên 世thế 人nhân 莫mạc 能năng 知tri 。 斯tư 則tắc 境cảnh 上thượng 事sự 起khởi 觀quán 理lý 。 以dĩ 對đối 根căn 上thượng 理lý 起khởi 觀quán 事sự 故cố 。 云vân 亦diệc 應ưng 以dĩ 境cảnh 事sự 理lý 對đối 根căn 理lý 事sự 以dĩ 辨biện 無vô 礙ngại 也dã 。
疏sớ/sơ 。 第đệ 四tứ 對đối 出xuất 入nhập 無vô 礙ngại 者giả 。 即tức 於ư 經kinh 入nhập 正chánh 定định 對đối 從tùng 定định 起khởi 言ngôn 及cập 起khởi 定định 不bất 亂loạn 。 作tác 義nghĩa 於ư 中trung 二nhị 先tiên 正chánh 明minh 。 後hậu 若nhược 以dĩ 事sự 理lý 相tương 望vọng 下hạ 。 句cú 數số 料liệu 揀giản 。 事sự 理lý 四tứ 句cú 但đãn 出xuất 其kỳ 二nhị 。 等đẳng 取thủ 餘dư 二nhị 。 謂vị 三tam 理lý 入nhập 事sự 起khởi 。 四tứ 理lý 入nhập 理lý 起khởi 。 上thượng 且thả 單đơn 說thuyết 有hữu 其kỳ 四tứ 句cú 。 若nhược 單đơn 複phức 相tương 望vọng 應ưng 成thành 九cửu 句cú 。 於ư 前tiền 四tứ 上thượng 更cánh 加gia 五ngũ 句cú 。 謂vị 事sự 入nhập 事sự 理lý 起khởi 。 理lý 入nhập 事sự 理lý 起khởi 。 事sự 理lý 入nhập 事sự 起khởi 。 事sự 理lý 入nhập 理lý 起khởi 。 事sự 理lý 入nhập 事sự 理lý 起khởi 。 故cố 為vi 九cửu 句cú 。 疏sớ/sơ 又hựu 成thành 四tứ 句cú 。 即tức 根căn 境cảnh 出xuất 入nhập 成thành 四tứ 。 但đãn 舉cử 其kỳ 一nhất 。 若nhược 具cụ 應ưng 云vân 二nhị 境cảnh 事sự 入nhập 根căn 事sự 起khởi 。 三tam 根căn 理lý 入nhập 境cảnh 理lý 起khởi 。 四tứ 境cảnh 理lý 入nhập 根căn 理lý 起khởi 。 若nhược 更cánh 交giao 絡lạc 乃nãi 成thành 十thập 句cú 。 五ngũ 謂vị 根căn 事sự 入nhập 境cảnh 理lý 起khởi 。 六lục 境cảnh 事sự 入nhập 根căn 理lý 起khởi 七thất 根căn 理lý 入nhập 境cảnh 事sự 起khởi 。 八bát 境cảnh 理lý 入nhập 根căn 事sự 起khởi 。 九cửu 根căn 事sự 理lý 入nhập 境cảnh 事sự 理lý 起khởi 。 十thập 境cảnh 事sự 理lý 入nhập 根căn 事sự 理lý 起khởi 。 以dĩ 其kỳ 事sự 理lý 相tương 望vọng 。 屬thuộc 前tiền 事sự 理lý 四tứ 句cú 故cố 但đãn 云vân 四tứ 耳nhĩ 。
疏sớ/sơ 。 第đệ 五ngũ 對đối 二nhị 利lợi 體thể 用dụng 無vô 礙ngại 者giả 。 此thử 有hữu 兩lưỡng 重trọng/trùng 無vô 礙ngại 。 一nhất 體thể 用dụng 無vô 礙ngại 。 二nhị 二nhị 利lợi 無vô 礙ngại 。 下hạ 雙song 牒điệp 釋thích 。 言ngôn 心tâm 不bất 亂loạn 是thị 體thể 者giả 。 全toàn 用dụng 根căn 起khởi 三tam 句cú 。 以dĩ 對đối 境cảnh 起khởi 中trung 後hậu 二nhị 句cú 。 作tác 義nghĩa 則tắc 根căn 起khởi 三tam 句cú 為vi 體thể 亦diệc 為vi 自tự 利lợi 。 謂vị 於ư 眼nhãn 起khởi 定định 心tâm 不bất 亂loạn 。 說thuyết 眼nhãn 無vô 生sanh 無vô 有hữu 起khởi 。 性tánh 空không 寂tịch 滅diệt 無vô 所sở 作tác 。 而nhi 言ngôn 不bất 礙ngại 現hiện 於ư 廣quảng 境cảnh 者giả 即tức 取thủ 前tiền 示thị 現hiện 色sắc 性tánh 不bất 思tư 議nghị 。 諸chư 天thiên 世thế 人nhân 。 莫mạc 能năng 知tri 為vi 廣quảng 境cảnh 。 亦diệc 全toàn 用dụng 此thử 二nhị 句cú 為vi 利lợi 他tha 。 疏sớ/sơ 良lương 以dĩ 下hạ 。 以dĩ 體thể 用dụng 無vô 二nhị 。 釋thích 二nhị 利lợi 無vô 礙ngại 。 然nhiên 上thượng 疏sớ/sơ 但đãn 約ước 眼nhãn 色sắc 根căn 境cảnh 以dĩ 為vi 體thể 。 例lệ 後hậu 五ngũ 根căn 境cảnh 可khả 知tri 。
疏sớ/sơ 。 此thử 上thượng 十thập 義nghĩa 同đồng 為vi 一nhất 聚tụ 下hạ 二nhị 總tổng 結kết 十thập 對đối 也dã 。 於ư 中trung 又hựu 二nhị 先tiên 正chánh 結kết 。 後hậu 又hựu 經kinh 且thả 約ước 根căn 境cảnh 下hạ 。 例lệ 顯hiển 若nhược 境cảnh 境cảnh 相tướng 對đối 即tức 下hạ 於ư 自tự 他tha 身thân 。 自tự 在tại 中trung 攝nhiếp 故cố 。 此thử 不bất 明minh 根căn 根căn 相tướng 對đối 等đẳng 。 但đãn 略lược 無vô 耳nhĩ 。 例lệ 亦diệc 合hợp 有hữu 。 若nhược 具cụ 說thuyết 者giả 。 應ưng 云vân 於ư 眼nhãn 根căn 中trung 入nhập 正chánh 定định 於ư 耳nhĩ 根căn 中trung 從tùng 定định 起khởi 。 示thị 現hiện 耳nhĩ 性tánh 不bất 思tư 議nghị 諸chư 天thiên 世thế 人nhân 莫mạc 能năng 知tri 。 於ư 耳nhĩ 根căn 中trung 入nhập 正chánh 定định 從tùng 眼nhãn 起khởi 。 定định 心tâm 不bất 亂loạn 。 說thuyết 眼nhãn 無vô 生sanh 無vô 有hữu 起khởi 。 性tánh 空không 寂tịch 滅diệt 無vô 所sở 作tác 等đẳng 。 成thành 六lục 根căn 互hỗ 用dụng 。 疏sớ/sơ 一nhất 塵trần 入nhập 正chánh 受thọ 多đa 根căn 從tùng 定định 起khởi 等đẳng 者giả 。 亦diệc 略lược 無vô 耳nhĩ 。 若nhược 具cụ 應ưng 云vân 於ư 色sắc 塵trần 中trung 入nhập 正chánh 定định 。 於ư 六lục 根căn 中trung 從tùng 定định 起khởi 。 示thị 現hiện 六lục 根căn 不bất 思tư 議nghị 。 諸chư 天thiên 世thế 人nhân 莫mạc 能năng 知tri 。 於ư 六lục 根căn 中trung 入nhập 正chánh 定định 。 於ư 色sắc 起khởi 定định 心tâm 不bất 亂loạn 。 說thuyết 色sắc 無vô 生sanh 無vô 有hữu 起khởi 。 性tánh 空không 寂tịch 滅diệt 無vô 所sở 作tác 等đẳng 。 復phục 應ưng 有hữu 一nhất 根căn 入nhập 多đa 塵trần 起khởi 故cố 云vân 等đẳng 也dã 。 等đẳng 字tự 等đẳng 於ư 兩lưỡng 重trọng/trùng 。 一nhất 等đẳng 多đa 根căn 入nhập 一nhất 塵trần 起khởi 。 二nhị 等đẳng 一nhất 根căn 入nhập 多đa 塵trần 起khởi 。 若nhược 具cụ 應ưng 云vân 於ư 眼nhãn 根căn 中trung 入nhập 正chánh 定định 於ư 六lục 塵trần 中trung 三tam 昧muội 起khởi 。 分phân 別biệt 六lục 境cảnh 不bất 思tư 議nghị 。 諸chư 天thiên 世thế 人nhân 莫mạc 能năng 知tri 。 於ư 六lục 境cảnh 中trung 入nhập 正chánh 定định 眼nhãn 根căn 起khởi 。 定định 心tâm 不bất 亂loạn 。 說thuyết 眼nhãn 無vô 生sanh 無vô 有hữu 起khởi 。 性tánh 空không 寂tịch 滅diệt 無vô 所sở 作tác 。 餘dư 根căn 對đối 塵trần 亦diệc 然nhiên 故cố 云vân 並tịnh 略lược 不bất 說thuyết 。
疏sớ/sơ 。 上thượng 來lai 無vô 礙ngại 深thâm 妙diệu 難nan 思tư 下hạ 。 第đệ 四tứ 總tổng 示thị 入nhập 門môn 。 先tiên 問vấn 。 後hậu 今kim 當đương 下hạ 。 正chánh 示thị 知tri 事sự 理lý 無vô 礙ngại 根căn 境cảnh 亦diệc 如như 總tổng 觀quán 也dã 。 念niệm 慮lự 不bất 生sanh 總tổng 止chỉ 也dã 。 即tức 禪thiền 門môn 大đại 意ý 。
疏sớ/sơ 。 又hựu 向hướng 云vân 色sắc 性tánh 難nan 思tư 下hạ 。 第đệ 五ngũ 彰chương 其kỳ 含hàm 攝nhiếp 。 於ư 中trung 又hựu 二nhị 。 先tiên 收thu 總tổng 持trì 等đẳng 。 會hội 佛Phật 名danh 經kinh 。 後hậu 約ước 三tam 觀quán 會hội 通thông 智trí 論luận 。 前tiền 中trung 然nhiên 十thập 二nhị 入nhập 。 約ước 其kỳ 含hàm 攝nhiếp 並tịnh 稱xưng 總tổng 持trì 。 約ước 其kỳ 性tánh 空không 究cứu 竟cánh 並tịnh 稱xưng 波Ba 羅La 蜜Mật 。 約ước 其kỳ 性tánh 本bổn 清thanh 淨tịnh 皆giai 解giải 脫thoát 門môn 。 約ước 其kỳ 覺giác 性tánh 圓viên 明minh 並tịnh 得đắc 稱xưng 佛Phật 。 故cố 佛Phật 名danh 經Kinh 云vân 眼nhãn 陀đà 羅la 尼ni 自tự 在tại 佛Phật 。 乃nãi 至chí 意ý 陀đà 羅la 尼ni 自tự 在tại 佛Phật 。 色sắc 陀đà 羅la 尼ni 自tự 在tại 佛Phật 。 乃nãi 至chí 法pháp 陀đà 羅la 尼ni 自tự 在tại 佛Phật 等đẳng 。
疏sớ/sơ 。 不bất 唯duy 取thủ 相tương/tướng 為vi 染nhiễm 無vô 心tâm 為vi 淨tịnh 而nhi 已dĩ 者giả 。 結kết 彈đàn 北bắc 宗tông 禪thiền 門môn 但đãn 得đắc 。 一nhất 分phân 之chi 義nghĩa 。 謂vị 彼bỉ 云vân 眼nhãn 見kiến 色sắc 意ý 同đồng 知tri 染nhiễm 法Pháp 界Giới 。 意ý 不bất 同đồng 知tri 淨tịnh 法Pháp 界Giới 。 意ý 同đồng 知tri 即tức 眼nhãn 陀đà 羅la 尼ni 自tự 在tại 佛Phật 。 眼nhãn 等đẳng 總tổng 持trì 度độ 門môn 等đẳng 者giả 。 今kim 謂vị 亦diệc 是thị 一nhất 義nghĩa 。 但đãn 得đắc 不bất 起khởi 心tâm 之chi 義nghĩa 耳nhĩ 。 不bất 同đồng 上thượng 來lai 十thập 重trọng/trùng 五ngũ 對đối 無vô 礙ngại 自tự 在tại 等đẳng 。
疏sớ/sơ 。 又hựu 以dĩ 智trí 論luận 三tam 觀quán 下hạ 。 第đệ 二nhị 以dĩ 三tam 觀quán 會hội 智trí 論luận 。 於ư 中trung 有hữu 三tam 。 初sơ 明minh 三tam 觀quán 。 次thứ 辨biện 三tam 止chỉ 。 後hậu 雙song 結kết 上thượng 二nhị 。 初sơ 中trung 先tiên 明minh 次thứ 第đệ 三tam 觀quán 。 後hậu 三tam 無vô 前tiền 後hậu 即tức 一nhất 心tâm 三tam 觀quán 。 言ngôn 此thử 二nhị 不bất 二nhị 色sắc 性tánh 難nan 思tư 中trung 道đạo 觀quán 也dã 。 此thử 有hữu 二nhị 種chủng 中trung 道đạo 。 一nhất 但đãn 合hợp 上thượng 二nhị 以dĩ 為vi 中trung 道đạo 。 此thử 之chi 中trung 道đạo 大Đại 乘Thừa 初sơ 門môn 。 二nhị 色sắc 性tánh 難nan 思tư 即tức 佛Phật 性tánh 中trung 道đạo 。 斯tư 為vi 圓viên 妙diệu 欲dục 辨biện 包bao 含hàm 故cố 雙song 出xuất 耳nhĩ 。
疏sớ/sơ 。 對đối 此thử 三tam 觀quán 下hạ 。 辨biện 三tam 止chỉ 。 一nhất 方phương 便tiện 隨tùy 緣duyên 止chỉ 。 即tức 假giả 觀quán 家gia 止chỉ 。 謂vị 方phương 便tiện 涉thiệp 有hữu 隨tùy 一nhất 一nhất 緣duyên 住trụ 一nhất 境cảnh 故cố 。 二nhị 體thể 真chân 止chỉ 。 即tức 空không 觀quán 家gia 止chỉ 。 體thể 達đạt 真chân 理lý 與dữ 理lý 冥minh 故cố 。 三tam 離ly 二nhị 邊biên 分phân 別biệt 止chỉ 。 即tức 中trung 道đạo 家gia 止chỉ 。 不bất 取thủ 有hữu 無vô 等đẳng 二nhị 相tương/tướng 也dã 。 以dĩ 上thượng 對đối 經kinh 文văn 之chi 次thứ 故cố 。 以dĩ 假giả 觀quán 為vi 初sơ 。 今kim 對đối 上thượng 觀quán 亦diệc 以dĩ 方phương 便tiện 居cư 首thủ 。 若nhược 準chuẩn 智trí 論luận 中trung 。 先tiên 空không 次thứ 假giả 後hậu 中trung 義nghĩa 如như 前tiền 辨biện 。
疏sớ/sơ 。 既ký 止Chỉ 觀Quán 雙song 運vận 下hạ 。 三tam 雙song 結kết 上thượng 二nhị 。 於ư 中trung 又hựu 二nhị 。 先tiên 結kết 止Chỉ 觀Quán 。 諸chư 處xứ 多đa 明minh 一nhất 心tâm 三tam 觀quán 。 既ký 有hữu 雙song 運vận 則tắc 亦diệc 合hợp 言ngôn 一nhất 心tâm 三tam 止chỉ 。 若nhược 具cụ 亦diệc 可khả 言ngôn 一nhất 心tâm 三tam 止Chỉ 觀Quán 也dã 。
疏sớ/sơ 。 即tức 一nhất 而nhi 三tam 。 下hạ 二nhị 結kết 三tam 一nhất 通thông 於ư 止Chỉ 觀Quán 。 即tức 一nhất 而nhi 三tam 體thể 隨tùy 相tương/tướng 用dụng 故cố 。 即tức 三tam 而nhi 一nhất 相tương/tướng 用dụng 即tức 體thể 故cố 。 雙song 照chiếu 三tam 一nhất 體thể 用dụng 顯hiển 然nhiên 。 雙song 遮già 三tam 一nhất 互hỗ 奪đoạt 雙song 泯mẫn 。 謂vị 即tức 體thể 同đồng 用dụng 故cố 。 非phi 一nhất 即tức 用dụng 同đồng 體thể 故cố 非phi 三tam 也dã 。
疏sớ/sơ 。 一nhất 一nhất 釋thích 文văn 準chuẩn 思tư 可khả 見kiến 者giả 。 今kim 將tương 三tam 觀quán 以dĩ 對đối 經kinh 文văn 三tam 觀quán 。 以dĩ 遮già 照chiếu 等đẳng 亦diệc 然nhiên 。 謂vị 色sắc 相tướng 難nan 思tư 是thị 假giả 觀quán 。 眼nhãn 定định 即tức 是thị 隨tùy 緣duyên 止chỉ 。 性tánh 空không 寂tịch 滅diệt 是thị 空không 觀quán 。 色sắc 定định 即tức 是thị 體thể 真chân 止chỉ 。 色sắc 性tánh 難nan 思tư 是thị 中trung 觀quán 。 眼nhãn 根căn 即tức 是thị 離ly 二nhị 邊biên 分phân 別biệt 止chỉ 。 以dĩ 色sắc 性tánh 有hữu 三tam 義nghĩa 。 若nhược 以dĩ 變biến 礙ngại 為vi 性tánh 即tức 假giả 觀quán 攝nhiếp 。 若nhược 以dĩ 真chân 實thật 難nan 思tư 為vi 性tánh 即tức 中trung 道đạo 攝nhiếp 。 故cố 二nhị 觀quán 皆giai 用dụng 雙song 運vận 即tức 是thị 根căn 境cảnh 對đối 辨biện 。 二nhị 俱câu 宛uyển 然nhiên 即tức 是thị 雙song 照chiếu 。 二nhị 俱câu 無vô 礙ngại 互hỗ 奪đoạt 雙song 亡vong 即tức 是thị 雙song 遮già 。
疏sớ/sơ 。 此thử 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 圓viên 融dung 功công 德đức 等đẳng 者giả 。 第đệ 六lục 總tổng 結kết 勸khuyến 修tu 可khả 知tri 第đệ 五ngũ 喻dụ 況huống 玄huyền 旨chỉ 中trung 。
疏sớ/sơ 。 眾chúng 生sanh 含hàm 其kỳ 前tiền 三tam 者giả 。 以dĩ 業nghiệp 報báo 二nhị 字tự 是thị 第đệ 四tứ 故cố 則tắc 初sơ 一nhất 含hàm 四tứ 。
疏sớ/sơ 。 菩Bồ 薩Tát 神thần 力lực 。 由do 三tam 種chủng 相tương/tướng 除trừ 佛Phật 後hậu 二nhị 者giả 以dĩ 無vô 障chướng 礙ngại 。 約ước 二nhị 障chướng 盡tận 故cố 。 成thành 立lập 有hữu 情tình 未vị 周chu 遍biến 故cố 。 疏sớ/sơ 然nhiên 取thủ 分phần/phân 喻dụ 者giả 。 由do 上thượng 云vân 無vô 可khả 同đồng 喻dụ 今kim 何hà 喻dụ 耶da 。 故cố 云vân 分phần/phân 喻dụ 。 無vô 可khả 喻dụ 者giả 下hạ 經Kinh 云vân 。 三tam 界giới 有hữu 無vô 一nhất 切thiết 。 法pháp 不bất 能năng 與dữ 佛Phật 為vi 譬thí 喻dụ 故cố 。 言ngôn 分phần/phân 喻dụ 者giả 。 喻dụ 有hữu 八bát 種chủng 。 一nhất 順thuận 二nhị 逆nghịch 三tam 現hiện 四tứ 非phi 五ngũ 先tiên 六lục 後hậu 七thất 者giả 先tiên 後hậu 八bát 者giả 遍biến 喻dụ 。 如như 涅Niết 槃Bàn 說thuyết 前tiền 文văn 已dĩ 引dẫn 則tắc 有hữu 遍biến 喻dụ 。 今kim 對đối 遍biến 喻dụ 但đãn 取thủ 少thiểu 分phần 。 如như 言ngôn 佛Phật 面diện 。 猶do 如như 滿mãn 月nguyệt 。 但đãn 取thủ 圓viên 無vô 缺khuyết 義nghĩa 故cố 。 今kim 喻dụ 亦diệc 然nhiên 。 以dĩ 小tiểu 喻dụ 大đại 者giả 。 若nhược 易dị 中trung 射xạ 隼chuẩn 于vu 高cao 墉# 。 以dĩ 況huống 天thiên 下hạ 等đẳng 其kỳ 事sự 甚thậm 多đa 。 疏sớ/sơ 令linh 聞văn 喻dụ 者giả 。 忘vong 象tượng 領lãnh 意ý 故cố 褒bao 以dĩ 智trí 者giả 。 周chu 易dị 略lược 例lệ 云vân 。 夫phu 象tượng 者giả 出xuất 意ý 者giả 也dã 。 言ngôn 者giả 明minh 象tượng 者giả 也dã 。 盡tận 意ý 莫mạc 若nhược 象tượng 。 盡tận 象tượng 莫mạc 若nhược 言ngôn 。 言ngôn 生sanh 於ư 象tượng 故cố 可khả 尋tầm 言ngôn 以dĩ 觀quán 象tượng 。 象tượng 生sanh 於ư 意ý 故cố 可khả 尋tầm 象tượng 以dĩ 觀quán 意ý 。 意ý 以dĩ 象tượng 盡tận 。 象tượng 以dĩ 言ngôn 著trước 。 故cố 言ngôn 者giả 所sở 以dĩ 明minh 象tượng 。 得đắc 象tượng 而nhi 忘vong 言ngôn 象tượng 者giả 所sở 以dĩ 存tồn 意ý 。 得đắc 意ý 而nhi 忘vong 象tượng 。 猶do 罤# 者giả 所sở 以dĩ 在tại 兔thố 。 得đắc 兔thố 而nhi 忘vong 罤# 。 筌thuyên 者giả 所sở 以dĩ 在tại 魚ngư 。 得đắc 魚ngư 而nhi 忘vong 筌thuyên 也dã 。 然nhiên 則tắc 言ngôn 者giả 象tượng 之chi 罤# 也dã 。 象tượng 者giả 意ý 之chi 筌thuyên 也dã 。 是thị 故cố 存tồn 言ngôn 者giả 非phi 得đắc 象tượng 者giả 也dã 。 存tồn 象tượng 者giả 非phi 得đắc 意ý 者giả 也dã 。 象tượng 生sanh 於ư 意ý 而nhi 存tồn 象tượng 焉yên 。 則tắc 所sở 存tồn 者giả 乃nãi 非phi 其kỳ 象tượng 也dã 。 言ngôn 生sanh 於ư 象tượng 而nhi 存tồn 言ngôn 焉yên 。 則tắc 所sở 存tồn 者giả 乃nãi 非phi 其kỳ 言ngôn 也dã 。 然nhiên 則tắc 忘vong 象tượng 者giả 乃nãi 得đắc 意ý 者giả 也dã 。 忘vong 言ngôn 者giả 乃nãi 得đắc 象tượng 者giả 也dã 。 得đắc 意ý 在tại 忘vong 象tượng 。 得đắc 象tượng 在tại 忘vong 言ngôn 。 故cố 立lập 象tượng 以dĩ 盡tận 意ý 。 而nhi 象tượng 可khả 忘vong 也dã 。 重trọng/trùng 畫họa 以dĩ 盡tận 情tình 而nhi 畫họa 可khả 忘vong 也dã 。 是thị 故cố 觸xúc 類loại 可khả 為vi 其kỳ 象tượng 。 合hợp 義nghĩa 可khả 為vi 其kỳ 徵trưng 。 今kim 疏sớ/sơ 用dụng 此thử 文văn 故cố 令linh 忘vong 象tượng 領lãnh 意ý 。 謂vị 如như 水thủy 現hiện 四tứ 兵binh 。 是thị 喻dụ 是thị 象tượng 但đãn 知tri 菩Bồ 薩Tát 無vô 心tâm 頓đốn 現hiện 。 則tắc 水thủy 印ấn 可khả 忘vong 矣hĩ 。 諸chư 喻dụ 皆giai 然nhiên 。 若nhược 能năng 忘vong 象tượng 得đắc 意ý 斯tư 為vi 智trí 者giả 。 執chấp 象tượng 失thất 意ý 乃nãi 成thành 愚ngu 滯trệ 故cố 。 法pháp 華hoa 云vân 。 諸chư 有hữu 智trí 者giả 。 以dĩ 譬thí 喻dụ 得đắc 解giải 。 疏sớ/sơ 江giang 南nam 之chi 人nhân 。 不bất 信tín 千thiên 人nhân 之chi 氈chiên 帳trướng 者giả 。 即tức 顏nhan 之chi 推thôi 。 字tự 介giới 文văn 。 家gia 訓huấn 歸quy 心tâm 篇thiên 中trung 之chi 語ngữ 也dã 。
疏sớ/sơ 。 為vi 毒độc 塗đồ 鼓cổ 者giả 。 即tức 涅Niết 槃Bàn 第đệ 九cửu 如Như 來Lai 性tánh 品phẩm 云vân 。
復phục 次thứ 善thiện 男nam 子tử 。 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 以dĩ 雜tạp 毒độc 藥dược 用dụng 塗đồ 大đại 鼓cổ 。 於ư 眾chúng 人nhân 中trung 。 擊kích 之chi 發phát 聲thanh 雖tuy 無vô 心tâm 欲dục 聞văn 聞văn 之chi 皆giai 死tử 。 唯duy 除trừ 一nhất 人nhân 。 不bất 橫hoạnh 死tử 者giả 。 鼓cổ 合hợp 涅Niết 槃Bàn 。 死tử 喻dụ 滅diệt 惑hoặc 。 不bất 橫hoạnh 死tử 者giả 。 喻dụ 一nhất 闡xiển 提đề 。 終chung 成thành 堅kiên 種chủng 者giả 。 即tức 下hạ 出xuất 現hiện 品phẩm 如như 上thượng 頻tần 引dẫn 。
第Đệ 三Tam 會Hội 升Thăng 須Tu 彌Di 山Sơn 頂Đảnh 。 品Phẩm 第đệ 十thập 三tam
☸ Phẩm 13:
疏sớ/sơ 。 信tín 前tiền 此thử 解giải 者giả 即tức 疏sớ/sơ 本bổn 意ý 。 疏sớ/sơ 以dĩ 前tiền 信tín 會hội 答đáp 第đệ 二nhị 會hội 。 初sơ 所sở 脫thoát 信tín 問vấn 故cố 。 次thứ 住trụ 有hữu 二nhị 段đoạn 。 即tức 古cổ 德đức 意ý 。
疏sớ/sơ 。 二nhị 品phẩm 名danh 須Tu 彌Di 下hạ 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 二nhị 。 先tiên 正chánh 釋thích 。 後hậu 表biểu 位vị 下hạ 約ước 表biểu 法pháp 釋thích 於ư 中trung 四tứ 。 一nhất 正chánh 約ước 表biểu 。 二nhị 若nhược 天thiên 表biểu 淨tịnh 下hạ 。 假giả 問vấn 徵trưng 起khởi 。 三tam 妙diệu 有hữu 十thập 義nghĩa 下hạ 。 通thông 釋thích 上thượng 問vấn 。 四tứ 若nhược 約ước 觀quán 心tâm 下hạ 。 約ước 觀quán 心tâm 釋thích 。 前tiền 三tam 可khả 知tri 三tam 中trung 分phần/phân 四tứ 。 一nhất 約ước 能năng 表biểu 。 二nhị 十thập 住trụ 之chi 行hành 下hạ 合hợp 所sở 表biểu 。 三tam 顯hiển 十thập 住trụ 功công 德đức 下hạ 結kết 所sở 釋thích 。 四tứ 然nhiên 上thượng 所sở 釋thích 下hạ 揀giản 權quyền 實thật 。 初sơ 中trung 二nhị 。 先tiên 釋thích 妙diệu 。 後hậu 釋thích 高cao 。 前tiền 中trung 疏sớ/sơ 。 謂vị 七thất 金kim 山sơn 七thất 重trùng 圍vi 繞nhiễu 者giả 。 俱câu 舍xá 世thế 間gian 品phẩm 偈kệ 云vân 。 蘇tô 迷mê 盧lô 處xứ 中trung (# 蘇tô 即tức 妙diệu 也dã 迷mê 盧lô 高cao 也dã )# 。 次thứ 踰du 健kiện 達đạt 羅la (# 此thử 云vân 持trì 雙song 以dĩ 山sơn 頂đảnh 有hữu 二nhị 道đạo 脊tích 山sơn 能năng 持trì 此thử 故cố 以dĩ 為vi 名danh )# 。 伊y 沙sa 馱đà 羅la 山sơn (# 此thử 云vân 持trì 軸trục 山sơn 峯phong 上thượng 聳tủng 猶do 如như 車xa 軸trục 。 山sơn 頂đảnh 持trì 故cố )# 。 竭kiệt 地địa 洛lạc 迦ca 山sơn (# 俱câu 舍xá 疏sớ/sơ 云vân 此thử 即tức 西tây 方phương 樹thụ 名danh 大đại 疏sớ/sơ 但đãn 依y 狀trạng 翻phiên 不bất 出xuất 其kỳ 名danh 頌tụng 疏sớ/sơ 云vân 此thử 方phương 亦diệc 有hữu 名danh 檐diêm 木mộc 山sơn 山sơn 上thượng 寶bảo 樹thụ 形hình 似tự 彼bỉ 故cố )# 。 蘇tô 達đạt 梨lê 舍xá 那na (# 此thử 云vân 善thiện 見kiến 見kiến 者giả 稱xưng 善thiện )# 。 頞át 濕thấp 縛phược 竭kiệt 拏noa (# 此thử 云vân 馬mã 耳nhĩ 山sơn 形hình 似tự 彼bỉ 故cố )# 。 毘tỳ 那na 怛đát 迦ca 山sơn (# 此thử 云vân 象tượng 鼻tị 山sơn 形hình 似tự 故cố )# 。 尼ni 民dân 達đạt 羅la 山sơn (# 俱câu 舍xá 疏sớ/sơ 云vân 魚ngư 名danh 其kỳ 魚ngư 觜tủy 尖tiêm 山sơn 形hình 似tự 故cố 華hoa 嚴nghiêm 音âm 義nghĩa 釋thích 此thử 云vân 云vân 持trì 邊biên 山sơn 也dã )# 。 於ư 大đại 洲châu 等đẳng 外ngoại 有hữu 鐵thiết 輪luân 圍vi 山sơn 。 前tiền 七thất 金kim 所sở 成thành 。 蘇tô 迷mê 盧lô 四tứ 寶bảo 。 入nhập 水thủy 皆giai 八bát 萬vạn 。 妙diệu 高cao 出xuất 亦diệc 然nhiên 。 餘dư 八bát 半bán 半bán 減giảm 。 廣quảng 皆giai 等đẳng 高cao 量lượng 。 釋thích 曰viết 。 上thượng 來lai 所sở 引dẫn 正chánh 證chứng 七thất 金kim 餘dư 因nhân 便tiện 來lai 。 下hạ 疏sớ/sơ 方phương 要yếu 疏sớ/sơ 及cập 七thất 香hương 海hải 海hải 印ấn 旋toàn 流lưu 者giả 。 俱câu 舍xá 頌tụng 云vân 。 山sơn 間gian 有hữu 八bát 海hải 前tiền 七thất 名danh 為vi 內nội 。 最tối 初sơ 廣quảng 八bát 萬vạn 。 四tứ 邊biên 各các 三tam 倍bội 。 餘dư 六lục 半bán 半bán 狹hiệp 。 第đệ 八bát 名danh 為vi 外ngoại 。 三tam 洛lạc 叉xoa 二nhị 萬vạn 二nhị 千thiên 踰du [跳-兆+善]# 那na 。 釋thích 曰viết 。 前tiền 七thất 名danh 為vi 內nội 七thất 金kim 內nội 故cố 。 第đệ 八bát 名danh 為vi 外ngoại 七thất 金kim 外ngoại 故cố 。 外ngoại 在tại 鐵Thiết 圍Vi 之chi 內nội 。 亦diệc 名danh 山sơn 間gian 。 最tối 初sơ 八bát 萬vạn 即tức 持trì 雙song 之chi 內nội 海hải 也dã 。 七thất 金kim 內nội 海hải 皆giai 。 八bát 功công 德đức 水thủy 。 故cố 云vân 香hương 水thủy 旋toàn 流lưu 。 外ngoại 海hải 鐵thiết 圍vi 因nhân 便tiện 故cố 來lai 耳nhĩ 。
疏sớ/sơ 。 唯duy 天thiên 依y 住trụ 者giả 。 俱câu 舍xá 頌tụng 云vân 。 妙diệu 高cao 層tằng 有hữu 四tứ 相tương/tướng 去khứ 各các 十thập 千thiên 。 傍bàng 出xuất 十thập 六lục 千thiên 。 八bát 四tứ 二nhị 千thiên 量lượng 。 堅kiên 手thủ 及cập 持trì 鬘man 。 恆hằng 憍kiêu 天thiên 王vương 眾chúng 如như 次thứ 居cư 四tứ 級cấp 。 亦diệc 住trụ 餘dư 七thất 山sơn 。 釋thích 曰viết 。 謂vị 始thỉ 從tùng 水thủy 際tế 盡tận 第đệ 一nhất 層tằng 相tương/tướng 去khứ 十thập 千thiên 。 傍bàng 出xuất 十thập 六lục 千thiên 。 上thượng 三tam 層tằng 級cấp 向hướng 上thượng 相tương/tướng 去khứ 數số 同đồng 。 傍bàng 出xuất 漸tiệm 減giảm 一nhất 半bán 。 第đệ 二nhị 層tằng 八bát 千thiên 。 三tam 即tức 四tứ 千thiên 。 四tứ 即tức 二nhị 千thiên 。 向hướng 上thượng 漸tiệm 狹hiệp 。 此thử 四tứ 層tằng 級cấp 直trực 上thượng 方phương 盡tận 妙diệu 高cao 下hạ 半bán 四tứ 萬vạn 踰du [跳-兆+善]# 那na 。 第đệ 一nhất 級cấp 有hữu 藥dược 叉xoa 神thần 名danh 為vi 堅kiên 首thủ 。 乃nãi 至chí 第đệ 四tứ 是thị 四Tứ 天Thiên 王Vương 餘dư 皆giai 四tứ 王vương 管quản 故cố 。 云vân 唯duy 天thiên 依y 住trụ 。 妙diệu 高cao 頂đảnh 八bát 方phương 復phục 三Tam 十Thập 三Tam 天Thiên 居cư 故cố 。 皆giai 天thiên 住trụ 。 疏sớ/sơ 。 波ba 利lợi 質chất 多đa 羅la 。 能năng 益ích 天thiên 眾chúng 者giả 。 波ba 利lợi 此thử 云vân 遍biến 也dã 。 亦diệc 曰viết 周chu 匝táp 。 質chất 多đa 羅la 。 此thử 云vân 間gian 錯thác 莊trang 嚴nghiêm 。 言ngôn 此thử 樹thụ 眾chúng 雜tạp 色sắc 華hoa 。 周chu 匝táp 莊trang 嚴nghiêm 。 或hoặc 云vân 圓viên 妙diệu 莊trang 嚴nghiêm 。 即tức 俱câu 舍xá 園viên 生sanh 樹thụ 也dã 。 故cố 俱câu 舍xá 云vân 東đông 北bắc 園viên 生sanh 樹thụ 。 西tây 南nam 善thiện 法Pháp 堂đường 。 論luận 釋thích 云vân 。 其kỳ 園viên 生sanh 樹thụ 槃bàn 根căn 深thâm 廣quảng 五ngũ 十thập 踰du [跳-兆+善]# 那na 。 聳tủng 幹cán 上thượng 升thăng 枝chi 條điều 傍bàng 布bố 。 高cao 廣quảng 量lượng 等đẳng 百bách 踰du [跳-兆+善]# 那na 。 挺đĩnh 葉diệp 開khai 華hoa 。 妙diệu 香hương 芬phân 馥phức 。 順thuận 風phong 熏huân 滿mãn 百bách 踰du [跳-兆+善]# 那na 。 若nhược 逆nghịch 風phong 熏huân 猶do 遍biến 五ngũ 十thập 。 是thị 諸chư 天thiên 眾chúng 。 遊du 樂nhạo/nhạc/lạc 之chi 所sở 。 餘dư 文văn 可khả 知tri 。
疏sớ/sơ 。 為vi 顯hiển 十thập 住trụ 功công 德đức 妙diệu 高cao 下hạ 。 第đệ 三tam 總tổng 結kết 釋thích 也dã 。 於ư 中trung 三tam 。 初sơ 正chánh 結kết 釋thích 。 次thứ 四tứ 王vương 處xứ 半bán 下hạ 通thông 伏phục 難nạn/nan 。 謂vị 有hữu 難nạn/nan 言ngôn 。 若nhược 以dĩ 妙diệu 高cao 為vi 表biểu 四tứ 王vương 亦diệc 處xứ 妙diệu 高cao 。 復phục 為vi 次thứ 第đệ 何hà 不bất 處xứ 此thử 。 故cố 為vi 此thử 通thông 。 後hậu 善Thiện 財Tài 童Đồng 子Tử 下hạ 。 引dẫn 例lệ 為vi 證chứng 。
疏sớ/sơ 。 偈kệ 讚tán 一nhất 品phẩm 義nghĩa 有hữu 兩lưỡng 兼kiêm 者giả 。 前tiền 是thị 古cổ 意ý 。 後hậu 是thị 新tân 意ý 可khả 知tri 。 十thập 段đoạn 科khoa 中trung 皆giai 有hữu 皆giai 俱câu 齊tề 遍biến 等đẳng 言ngôn 者giả 。 以dĩ 約ước 結kết 通thông 周chu 法Pháp 界Giới 故cố 。
疏sớ/sơ 。 今kim 此thử 明minh 遍biến 即tức 十thập 重trùng 說thuyết 處xứ 中trung 第đệ 一nhất 重trọng/trùng 也dã 。 即tức 第đệ 一nhất 疏sớ/sơ 說thuyết 經Kinh 緣duyên 中trung 初sơ 此thử 閻Diêm 浮Phù 是thị 也dã 。 疏sớ/sơ 文văn 分phần/phân 三tam 。 一nhất 總tổng 釋thích 文văn 意ý 。 二nhị 何hà 須tu 舉cử 此thử 下hạ 。 釋thích 舉cử 二nhị 會hội 所sở 以dĩ 。 三tam 所sở 以dĩ 唯duy 約ước 覺giác 樹thụ 下hạ 。 通thông 妨phương 難nạn/nan 。 此thử 通thông 二nhị 難nạn/nan 。 一nhất 有hữu 難nạn/nan 云vân 。 既ký 不bất 散tán 前tiền 應ưng 舉cử 二nhị 會hội 。 何hà 以dĩ 唯duy 言ngôn 不bất 起khởi 覺giác 樹thụ 。 故cố 此thử 通thông 云vân 。 初sơ 會hội 為vi 本bổn 。 又hựu 第đệ 二nhị 會hội 近cận 初sơ 會hội 故cố 。 二nhị 若nhược 同đồng 時thời 下hạ 。 復phục 通thông 一nhất 妨phương 。 文văn 中trung 先tiên 舉cử 難nạn/nan 。 後hậu 應ưng 云vân 即tức 用dụng 下hạ 。 通thông 釋thích 可khả 知tri 。 疏sớ/sơ 動động 靜tĩnh 相tương 違vi 去khứ 住trụ 懸huyền 隔cách 下hạ 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 五ngũ 。 一nhất 假giả 問vấn 徵trưng 起khởi 。 二nhị 序tự 昔tích 順thuận 違vi 。 三tam 申thân 今kim 正chánh 解giải 。 四tứ 會hội 通thông 古cổ 義nghĩa 。 五ngũ 問vấn 答đáp 會hội 違vi 。 疏sớ/sơ 古cổ 有hữu 多đa 釋thích 下hạ 。 次thứ 序tự 昔tích 順thuận 違vi 。 昔tích 有hữu 五ngũ 義nghĩa 。 而nhi 文văn 三tam 節tiết 。 初sơ 併tinh 序tự 三tam 師sư 。 二nhị 序tự 第đệ 四tứ 。 三tam 序tự 第đệ 五ngũ 。 以dĩ 初sơ 三tam 師sư 並tịnh 約ước 三Tam 身Thân 義nghĩa 類loại 大đại 同đồng 。 欲dục 併tinh 破phá 故cố 先tiên 序tự 於ư 昔tích 可khả 知tri 。 疏sớ/sơ 並tịnh 非phi 文văn 意ý 下hạ 。 二nhị 辨biện 違vi 。 通thông 有hữu 二nhị 違vi 。 一nhất 違vi 現hiện 文văn 去khứ 。 住trụ 皆giai 是thị 遮già 那na 佛Phật 故cố 。 二nhị 違vi 經kinh 宗tông 。 十thập 身thân 非phi 三Tam 身Thân 故cố (# 彼bỉ 即tức 是thị 後hậu 二nhị 會hội 此thử 即tức 今kim 文văn 也dã )# 疏sớ/sơ 一nhất 云vân 以dĩ 去khứ 即tức 非phi 去khứ 等đẳng 者giả 。 二nhị 序tự 第đệ 四tứ 師sư 以dĩ 不bất 分phân 三Tam 身Thân 。 但đãn 就tựu 一nhất 身thân 論luận 性tánh 相tướng 故cố 。 即tức 是thị 事sự 理lý 無vô 礙ngại 。 宗tông 中trung 之chi 意ý 。 不bất 違vi 本bổn 體thể 。 不bất 順thuận 今kim 文văn 。 於ư 中trung 先tiên 序tự 昔tích 。 後hậu 辨biện 違vi 。 前tiền 中trung 光quang 正chánh 釋thích 。 後hậu 如như 不bất 來lai 相tướng 而nhi 來lai 等đẳng 。 即tức 是thị 古cổ 人nhân 引dẫn 例lệ 證chứng 成thành 。 此thử 是thị 淨tịnh 名danh 經kinh 問vấn 疾tật 品phẩm 中trung 淨tịnh 名danh 之chi 言ngôn 。 經Kinh 云vân 。
時thời 維Duy 摩Ma 詰Cật 言ngôn 。 善thiện 來lai 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 。 不bất 來lai 相tướng 而nhi 來lai 。 不bất 見kiến 相tướng 而nhi 見kiến 。 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 言ngôn 。 如như 是thị 居cư 士sĩ 。 若nhược 來lai 已dĩ 更cánh 不bất 來lai 。 若nhược 去khứ 已dĩ 更cánh 不bất 去khứ 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 來lai 者giả 無vô 所sở 從tùng 來lai 。 去khứ 者giả 無vô 所sở 至chí 。 所sở 可khả 見kiến 者giả 。 更cánh 不bất 可khả 見kiến 。 今kim 但đãn 引dẫn 淨tịnh 名danh 之chi 言ngôn 。 餘dư 略lược 不bất 引dẫn 。 叡duệ 公công 釋thích 云vân 。 文Văn 殊Thù 心tâm 棲tê 實thật 相tướng 。 形hình 貫quán 法Pháp 身thân 。 內nội 外ngoại 冥minh 寂tịch 都đô 無vô 來lai 相tương/tướng 。 都đô 無vô 來lai 相tương/tướng 能năng 以dĩ 之chi 來lai 。 此thử 明minh 心tâm 冥minh 至chí 理lý 體thể 絕tuyệt 去khứ 來lai 。 應ưng 物vật 隨tùy 緣duyên 不bất 壞hoại 來lai 去khứ 。 而nhi 下hạ 文Văn 殊Thù 答đáp 者giả 。 即tức 得đắc 意ý 相tương/tướng 領lãnh 印ấn 成thành 其kỳ 言ngôn 。 則tắc 以dĩ 三tam 時thời 門môn 領lãnh 其kỳ 。 不bất 來lai 相tướng 而nhi 來lai 。 以dĩ 合hợp 不bất 合hợp 門môn 成thành 其kỳ 。 不bất 見kiến 相tướng 而nhi 見kiến 。 前tiền 中trung 三tam 時thời 略lược 舉cử 其kỳ 一nhất 以dĩ 相tương/tướng 顯hiển 故cố 。 言ngôn 三tam 時thời 者giả 。 即tức 中trung 論luận 去khứ 來lai 品phẩm 偈kệ 云vân 。 已dĩ 去khứ 無vô 有hữu 去khứ 。 未vị 去khứ 亦diệc 無vô 去khứ 。 去khứ 時thời 亦diệc 無vô 去khứ 。 翻phiên 此thử 則tắc 云vân 。 已dĩ 來lai 無vô 有hữu 來lai 。 未vị 來lai 亦diệc 無vô 來lai 。 來lai 時thời 亦diệc 無vô 來lai 。 謂vị 已dĩ 來lai 已dĩ 滅diệt 不bất 可khả 言ngôn 來lai 。 未vị 來lai 未vị 有hữu 何hà 得đắc 言ngôn 來lai 。 來lai 時thời 不bất 住trụ 已dĩ 未vị 分phân 之chi 故cố 亦diệc 無vô 來lai 。 無vô 去khứ 亦diệc 然nhiên 。 故cố 下hạ 經Kinh 云vân 。 若nhược 過quá 去khứ 生sanh 。 過quá 去khứ 生sanh 已dĩ 滅diệt 。 若nhược 未vị 來lai 生sanh 。 未vị 來lai 生sanh 未vị 至chí 。 若nhược 現hiện 在tại 生sanh 。 現hiện 在tại 生sanh 無vô 住trụ 。 而nhi 淨tịnh 名danh 所sở 見kiến 。 文Văn 殊Thù 自tự 菴am 園viên 而nhi 來lai 。 菴am 園viên 眾chúng 會hội 謂vị 文Văn 殊Thù 為vi 去khứ 。 故cố 文Văn 殊Thù 言ngôn 非phi 唯duy 居cư 士sĩ 見kiến 我ngã 不bất 來lai 而nhi 來lai 。 從tùng 菴am 園viên 見kiến 我ngã 為vi 去khứ 。 我ngã 亦diệc 不bất 去khứ 而nhi 去khứ 也dã 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 下hạ 文Văn 殊Thù 自tự 徵trưng 釋thích 上thượng 義nghĩa 。 謂vị 若nhược 先tiên 有hữu 法pháp 。 從tùng 彼bỉ 而nhi 來lai 。 既ký 非phi 先tiên 有hữu 緣duyên 會hội 而nhi 來lai 。 故cố 於ư 三tam 時thời 無vô 有hữu 來lai 矣hĩ 。 無vô 去khứ 亦diệc 然nhiên 。 來lai 必tất 有hữu 從tùng 。 去khứ 必tất 有hữu 至chí 。 故cố 三tam 句cú 釋thích 別biệt 。 又hựu 有hữu 來lai 去khứ 不bất 出xuất 三tam 時thời 。 今kim 三tam 時thời 無vô 來lai 故cố 。 來lai 無vô 所sở 從tùng 。 三tam 時thời 無vô 去khứ 故cố 。 去khứ 無vô 所sở 至chí 。 言ngôn 所sở 可khả 見kiến 者giả 。 更cánh 不bất 可khả 見kiến 者giả 。 即tức 以dĩ 合hợp 不bất 合hợp 門môn 成thành 上thượng 。 不bất 見kiến 相tướng 而nhi 見kiến 。 謂vị 見kiến 必tất 有hữu 三tam 。 謂vị 能năng 見kiến 所sở 見kiến 及cập 以dĩ 見kiến 者giả 。 方phương 成thành 於ư 見kiến 。 所sở 見kiến 因nhân 於ư 二nhị 成thành 故cố 無vô 所sở 見kiến 。 所sở 見kiến 無vô 故cố 餘dư 二nhị 寧ninh 有hữu 。 故cố 中trung 論luận 云vân 。 見kiến 及cập 所sở 見kiến 者giả 。 是thị 三tam 各các 異dị 方phương 。 如như 是thị 三tam 法Pháp 。 異dị 終chung 無vô 有hữu 合hợp 時thời 。 異dị 法pháp 不bất 可khả 合hợp 。 非phi 異dị 無vô 可khả 合hợp 。 又hựu 論luận 云vân 。 見kiến 不bất 能năng 有hữu 見kiến 。 非phi 見kiến 亦diệc 不bất 見kiến 。 若nhược 已dĩ 破phá 於ư 見kiến 則tắc 為vi 破phá 見kiến 者giả 故cố 。 正chánh 見kiến 時thời 即tức 無vô 見kiến 矣hĩ 。 因nhân 他tha 所sở 引dẫn 略lược 示thị 綱cương 宗tông 。 疏sớ/sơ 若nhược 爾nhĩ 但đãn 是thị 下hạ 。 二nhị 辨biện 違vi 但đãn 是thị 升thăng 即tức 非phi 升thăng 。 似tự 去khứ 即tức 非phi 去khứ 。 何hà 有hữu 樹thụ 下hạ 不bất 動động 之chi 身thân 。 若nhược 菴am 園viên 有hữu 文Văn 殊Thù 。 毘tỳ 耶da 更cánh 見kiến 妙diệu 德đức 。 可khả 以dĩ 證chứng 此thử 。 彼bỉ 此thử 義nghĩa 異dị 何hà 得đắc 援viện 引dẫn 。
疏sớ/sơ 。 有hữu 云vân 此thử 佛Phật 神thần 通thông 同đồng 體thể 等đẳng 者giả 。 三tam 別biệt 序tự 第đệ 五ngũ 師sư 。 即tức 刊# 定định 記ký 主chủ 。 亦diệc 先tiên 序tự 昔tích 。 後hậu 辨biện 順thuận 違vi 。 前tiền 中trung 以dĩ 體thể 遍biến 為vi 不bất 動động 。 以dĩ 用dụng 應ưng 而nhi 猶do 升thăng 。 疏sớ/sơ 若nhược 爾nhĩ 何hà 殊thù 第đệ 三tam 師sư 不bất 起khởi 是thị 法pháp 者giả 。 即tức 第đệ 二nhị 辨biện 違vi 也dã 。 此thử 有hữu 二nhị 破phá 。 一nhất 指chỉ 同đồng 前tiền 義nghĩa 破phá 前tiền 義nghĩa 不bất 立lập 。 此thử 義nghĩa 自tự 破phá 。 二nhị 又hựu 以dĩ 住trụ 釋thích 於ư 不bất 起khởi 下hạ 。 直trực 就tựu 所sở 立lập 破phá 。 唯duy 住trụ 覺giác 樹thụ 非phi 有hữu 體thể 遍biến 。 遍biến 於ư 去khứ 處xứ 何hà 得đắc 去khứ 非phi 體thể 遍biến 。 然nhiên 覺giác 樹thụ 亦diệc 用dụng 獨độc 言ngôn 是thị 體thể 。 升thăng 天thiên 有hữu 體thể 但đãn 言ngôn 是thị 用dụng 故cố 。 有hữu 所sở 違vi 。 非phi 責trách 本bổn 立lập 同đồng 體thể 業nghiệp 用dụng 。 故cố 下hạ 正chánh 義nghĩa 亦diệc 是thị 即tức 體thể 業nghiệp 用dụng 。
疏sớ/sơ 。 今kim 顯hiển 正chánh 義nghĩa 下hạ 。 第đệ 三tam 申thân 今kim 正chánh 解giải 。 有hữu 法pháp 喻dụ 結kết 。 文văn 顯hiển 可khả 知tri 。 疏sớ/sơ 古cổ 德đức 釋thích 此thử 略lược 有hữu 十thập 義nghĩa 下hạ 。 第đệ 四tứ 會hội 取thủ 古cổ 釋thích 。 於ư 中trung 二nhị 。 先tiên 正chánh 序tự 。 後hậu 然nhiên 此thử 十thập 解giải 前tiền 五ngũ 玄huyền 門môn 下hạ 。 為vi 其kỳ 會hội 通thông 。 於ư 中trung 又hựu 二nhị 。 先tiên 總tổng 會hội 。 意ý 明minh 古cổ 德đức 所sở 立lập 。 文văn 則tắc 雜tạp 亂loạn 。 義nghĩa 則tắc 無vô 違vi 。
疏sớ/sơ 。 然nhiên 此thử 中trung 相tương 望vọng 有hữu 四tứ 對đối 法pháp 下hạ 。 二nhị 別biệt 會hội 通thông 。 於ư 中trung 又hựu 二nhị 。 先tiên 通thông 明minh 義nghĩa 類loại 。 後hậu 一nhất 多đa 相tương 望vọng 應ưng 成thành 四tứ 句cú 下hạ 。 別biệt 釋thích 前tiền 法pháp 類loại 中trung 一nhất 多đa 之chi 義nghĩa 。 於ư 中trung 三tam 。 初sơ 正chánh 說thuyết 四tứ 句cú 。 次thứ 類loại 釋thích 餘dư 會hội 。 後hậu 例lệ 釋thích 餘dư 義nghĩa 。 今kim 初sơ 。 經kinh 中trung 欲dục 顯hiển 一nhất 多đa 相tương/tướng 即tức 故cố 等đẳng 者giả 。 顯hiển 經kinh 中trung 不bất 盡tận 之chi 由do 。 若nhược 云vân 不bất 離ly 一nhất 樹thụ 而nhi 升thăng 一nhất 天thiên 難nan 思tư 之chi 相tướng 不bất 顯hiển 。 若nhược 言ngôn 不bất 起khởi 一nhất 樹thụ 而nhi 升thăng 一nhất 切thiết 忉Đao 利Lợi 天thiên 者giả 。 則tắc 不bất 能năng 顯hiển 本bổn 會hội 圓viên 遍biến 。 若nhược 言ngôn 不bất 離ly 一nhất 切thiết 樹thụ 。 而nhi 升thăng 一nhất 切thiết 天thiên 。 則tắc 無vô 一nhất 多đa 無vô 礙ngại 之chi 相tướng 。 故cố 唯duy 出xuất 初sơ 句cú 。 下hạ 法pháp 慧tuệ 例lệ 云vân 十thập 方phương 悉tất 亦diệc 然nhiên 。 方phương 有hữu 升thăng 一nhất 切thiết 句cú 即tức 俱câu 多đa 句cú 。 疏sớ/sơ 升thăng 釋thích 天thiên 既ký 爾nhĩ 下hạ 。 二nhị 類loại 釋thích 餘dư 會hội 。
疏sớ/sơ 。 復phục 應ưng 樹thụ 樹thụ 相tương 望vọng 等đẳng 者giả 。 三tam 類loại 釋thích 餘dư 義nghĩa 。 於ư 中trung 二nhị 。 先tiên 例lệ 經kinh 。 後hậu 又hựu 既ký 一nhất 處xứ 有hữu 一nhất 切thiết 處xứ 下hạ 。 例lệ 釋thích 十thập 玄huyền 。 以dĩ 古cổ 德đức 玄huyền 文văn 與dữ 意ý 相tương/tướng 參tham 但đãn 有hữu 四tứ 玄huyền 。 前tiền 五ngũ 但đãn 二nhị 九cửu 為vi 託thác 事sự 。 十thập 為vi 同đồng 時thời 。 故cố 今kim 加gia 六lục 十thập 玄huyền 具cụ 矣hĩ 。
疏sớ/sơ 。 問vấn 帶đái 前tiền 起khởi 後hậu 下hạ 。 問vấn 答đáp 會hội 通thông 可khả 知tri 。
疏sớ/sơ 。 第đệ 九cửu 迦Ca 葉Diếp 下hạ 。 同đồng 讚tán 如Như 來Lai 者giả 。 此thử 中trung 疏sớ/sơ 以dĩ 別biệt 德đức 釋thích 其kỳ 別biệt 名danh 。 於ư 中trung 數số 名danh 狀trạng 若nhược 疏sớ/sơ 家gia 。 以dĩ 文văn 就tựu 義nghĩa 觀quán 下hạ 二nhị 會hội 義nghĩa 更cánh 昭chiêu 然nhiên 。
須Tu 彌Di 山Sơn 頂Đảnh 。 偈Kệ 讚Tán 品Phẩm 第đệ 十thập 四tứ
☸ Phẩm 14:
疏sớ/sơ 。 先tiên 陳trần 體thể 性tánh 者giả 。 即tức 第đệ 二nhị 來lai 意ý 如như 前tiền 品phẩm 明minh 。 疏sớ/sơ 別biệt 即tức 次thứ 第đệ 配phối 於ư 十thập 住trụ 等đẳng 者giả 。 下hạ 之chi 所sở 釋thích 闇ám 引dẫn 經kinh 文văn 。 如như 以dĩ 主chủ 導đạo 世thế 間gian 釋thích 因nhân 陀đà 羅la 者giả 。 因nhân 陀đà 羅la 此thử 云vân 帝đế 也dã 。 主chủ 也dã 。 即tức 下hạ 發phát 心tâm 住trụ 勸khuyến 學học 十thập 法pháp 中trung 云vân 。 所sở 謂vị 勤cần 供cúng 養dường 佛Phật 。 樂nhạo 住trụ 生sanh 死tử 。 主chủ 導đạo 世thế 間gian 令linh 除trừ 惡ác 業nghiệp 。 乃nãi 至chí 為vì 苦khổ 眾chúng 生sanh 。 作tác 歸quy 依y 處xứ 。 皆giai 為vi 主chủ 義nghĩa 。 從tùng 二nhị 已dĩ 下hạ 但đãn 取thủ 名danh 上thượng 之chi 義nghĩa 不bất 引dẫn 經kinh 文văn 。 疏sớ/sơ 亦diệc 可khả 別biệt 明minh 十thập 住trụ 勝thắng 進tiến 十thập 法pháp 思tư 之chi 者giả 。 初sơ 之chi 一nhất 住trụ 已dĩ 引dẫn 經kinh 文văn 。 餘dư 九cửu 思tư 者giả 。 二nhị 以dĩ 治trị 地địa 勝thắng 進tiến 云vân 習tập 誦tụng 多đa 聞văn 虛hư 閑nhàn 寂tịch 靜tĩnh 近cận 善Thiện 知Tri 識Thức 。 了liễu 達đạt 於ư 義nghĩa 等đẳng 。 皆giai 如như 蓮liên 華hoa 開khai 敷phu 義nghĩa 故cố 。 三tam 謂vị 觀quán 察sát 眾chúng 生sanh 法Pháp 界Giới 等đẳng 。 謂vị 智trí 寶bảo 故cố 。 四tứ 為vi 了liễu 知tri 三tam 世thế 佛Phật 法Pháp 。 等đẳng 為vi 最tối 勝thắng 故cố 。 五ngũ 知tri 眾chúng 生sanh 無vô 。 邊biên 無vô 量lượng 無vô 數số 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 等đẳng 。 為vi 大Đại 乘Thừa 如như 金kim 剛cang 誓thệ 願nguyện 心tâm 故cố 。 六lục 學học 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 相tướng 無vô 體thể 不bất 可khả 修tu 等đẳng 如như 香hương 氣khí 故cố 。 七thất 說thuyết 一nhất 即tức 多đa 說thuyết 多đa 即tức 一nhất 。 文văn 隨tùy 於ư 義nghĩa 義nghĩa 隨tùy 於ư 文văn 等đẳng 。 可khả 悅duyệt 意ý 故cố 。 八bát 知tri 剎sát 持trì 剎sát 觀quán 剎sát 詣nghệ 剎sát 。 領lãnh 受thọ 佛Phật 法Pháp 為vi 明minh 淨tịnh 故cố 。 九cửu 善thiện 學học 法Pháp 王Vương 善thiện 巧xảo 軌quỹ 度độ 等đẳng 為vi 可khả 持trì 故cố 。 十thập 學học 十thập 種chủng 智trí 。 如như 空không 遍biến 故cố 。 疏sớ/sơ 智trí 明minh 闇ám 息tức 恩ân 益ích 清thanh 涼lương 應ứng 器khí 周chu 故cố 者giả 。 月nguyệt 有hữu 四tứ 德đức 合hợp 佛Phật 三tam 法pháp 。 明minh 是thị 智trí 德đức 。 闇ám 息tức 斷đoạn 德đức 。 清thanh 涼lương 是thị 恩ân 德đức 。 應ứng 器khí 周chu 故cố 亦diệc 是thị 恩ân 德đức 。 又hựu 具cụ 上thượng 三tam 德đức 故cố 。 能năng 遍biến 應ưng 。 疏sớ/sơ 別biệt 名danh 即tức 十thập 住trụ 自tự 分phân 之chi 果quả 者giả 。 前tiền 剎sát 配phối 勝thắng 進tiến 故cố 。 此thử 配phối 自tự 分phần/phân 具cụ 如như 下hạ 文văn 。 疏sớ/sơ 以dĩ 此thử 十thập 因nhân 下hạ 結kết 成thành 。 上thượng 且thả 隨tùy 下hạ 令linh 其kỳ 尋tầm 本bổn 。 疏sớ/sơ 如như 名danh 號hiệu 品phẩm 者giả 。 不bất 欲dục 繁phồn 文văn 故cố 令linh 尋tầm 彼bỉ 。 但đãn 遠viễn 近cận 小tiểu 異dị 義nghĩa 理lý 全toàn 同đồng 。 若nhược 剎sát 若nhược 人nhân 皆giai 遍biến 法Pháp 界Giới 重trùng 重trùng 無vô 盡tận 。 疏sớ/sơ 次thứ 二nhị 勸khuyến 觀quán 佛Phật 力lực 更cánh 發phát 勝thắng 心tâm 者giả 。 前tiền 品phẩm 成thành 於ư 四tứ 句cú 亦diệc 從tùng 此thử 生sanh 。 謂vị 前tiền 一nhất 偈kệ 半bán 即tức 指chỉ 上thượng 文văn 。 是thị 不bất 起khởi 一nhất 切thiết 。 處xử 而nhi 升thăng 一nhất 處xứ 。 後hậu 十thập 方phương 悉tất 亦diệc 然nhiên 。 單đơn 取thủ 十thập 方phương 須Tu 彌Di 頂đảnh 亦diệc 然nhiên 。 即tức 是thị 不bất 離ly 一nhất 切thiết 。 處xử 而nhi 升thăng 一nhất 切thiết 處xứ 。 取thủ 上thượng 一nhất 閻Diêm 浮Phù 提Đề 對đối 此thử 。 則tắc 是thị 不bất 離ly 一nhất 處xứ 而nhi 升thăng 一nhất 切thiết 處xứ 。 取thủ 上thượng 一nhất 閻Diêm 浮Phù 對đối 我ngã 等đẳng 今kim 見kiến 佛Phật 住trụ 於ư 須Tu 彌Di 頂đảnh 。 即tức 不bất 離ly 一nhất 處xứ 而nhi 升thăng 一nhất 處xứ 。 如Như 來Lai 自tự 在tại 力lực 。 通thông 於ư 四tứ 句cú 。 第đệ 二nhị 南nam 方phương 疏sớ/sơ 了liễu 一nhất 切thiết 法pháp 。 真chân 實thật 之chi 性tánh 者giả 。 約ước 偈kệ 文văn 釋thích 。 言ngôn 淨tịnh 心tâm 地địa 者giả 。 約ước 表biểu 治trị 地địa 住trụ 釋thích 。
疏sớ/sơ 。 頌tụng 意ý 為vi 顯hiển 於ư 諸chư 眾chúng 生sanh 。 增tăng 長trưởng 大đại 悲bi 者giả 。 約ước 彼bỉ 住trụ 中trung 勝thắng 進tiến 行hành 釋thích 。 以dĩ 稱xưng 實thật 而nhi 觀quán 救cứu 世thế 者giả 故cố 。 約ước 當đương 偈kệ 釋thích 。
疏sớ/sơ 。 初sơ 二nhị 句cú 空không 觀quán 。 緣duyên 生sanh 無vô 性tánh 故cố 等đẳng 者giả 。 約ước 三tam 觀quán 釋thích 。 皆giai 初sơ 牒điệp 經kinh 摽phiếu/phiêu 觀quán 。 後hậu 句cú 取thủ 經kinh 意ý 釋thích 成thành 中trung 觀quán 疏sớ/sơ 。 釋thích 成thành 中trung 有hữu 二nhị 義nghĩa 釋thích 。 次thứ 二nhị 句cú 中trung 道đạo 觀quán 。 一nhất 云vân 由do 觀quán 前tiền 生sanh 滅diệt 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 即tức 無vô 性tánh 故cố 者giả 。 一nhất 切thiết 法Pháp 故cố 非phi 無vô 。 即tức 無vô 性tánh 故cố 非phi 有hữu 。 由do 前tiền 但đãn 觀quán 無vô 性tánh 是thị 空không 。 但đãn 觀quán 假giả 名danh 是thị 假giả 。 今kim 二nhị 相tương/tướng 即tức 故cố 非phi 空không 非phi 假giả 。 是thị 中trung 道đạo 義nghĩa 。 此thử 約ước 即tức 緣duyên 生sanh 法pháp 。 以dĩ 明minh 中trung 道đạo 。 二nhị 云vân 相tương/tướng 體thể 即tức 是thị 不bất 生sanh 滅diệt 也dã 者giả 。 約ước 三tam 性tánh 義nghĩa 以dĩ 辨biện 中trung 道đạo 。 然nhiên 無vô 生sanh 多đa 義nghĩa 。 略lược 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 事sự 無vô 生sanh 緣duyên 生sanh 之chi 相tướng 。 即tức 無vô 生sanh 故cố 。 二nhị 理lý 無vô 生sanh 。 圓viên 成thành 實thật 體thể 本bổn 不bất 生sanh 故cố 。 今kim 既ký 經kinh 言ngôn 該cai 一nhất 切thiết 法pháp 。 不bất 揀giản 相tương/tướng 性tánh 則tắc 相tương/tướng 體thể 皆giai 無vô 生sanh 矣hĩ 。 則tắc 遍biến 計kế 無vô 生sanh 是thị 空không 觀quán 。 緣duyên 生sanh 假giả 有hữu 是thị 假giả 觀quán 。 緣duyên 生sanh 無vô 生sanh 。 及cập 圓viên 成thành 無vô 生sanh 皆giai 中trung 道đạo 觀quán 。 則tắc 性tánh 相tướng 二nhị 宗tông 三tam 觀quán 皆giai 具cụ 。 然nhiên 此thử 二nhị 偈kệ 亦diệc 可khả 但đãn 為vi 性tánh 空không 之chi 觀quán 。 則tắc 初sơ 二nhị 句cú 正chánh 辨biện 性tánh 空không 故cố 。 言ngôn 自tự 性tánh 無vô 所sở 有hữu 。 次thứ 假giả 觀quán 二nhị 句cú 通thông 妨phương 。 謂vị 有hữu 難nạn/nan 言ngôn 。 現hiện 見kiến 生sanh 滅diệt 那na 言ngôn 無vô 生sanh 。 故cố 釋thích 云vân 。 隨tùy 世thế 假giả 說thuyết 耳nhĩ 。 次thứ 二nhị 句cú 中trung 觀quán 正chánh 示thị 不bất 生sanh 之chi 理lý 。 依y 此thử 釋thích 者giả 極cực 順thuận 常thường 解giải 三tam 論luận 中trung 意ý 。 而nhi 未vị 得đắc 於ư 龍long 樹thụ 玄huyền 旨chỉ 故cố 。
疏sớ/sơ 。 取thủ 論luận 三tam 觀quán 釋thích 之chi 。
疏sớ/sơ 。 法pháp 性tánh 本bổn 空không 非phi 觀quán 之chi 使sử 空không 故cố 無vô 所sở 取thủ 者giả 。 此thử 以dĩ 性tánh 空không 門môn 顯hiển 無vô 所sở 取thủ 。 次thứ 云vân 何hà 有hữu 能năng 見kiến 者giả 。 即tức 以dĩ 相tương 待đãi 門môn 遣khiển 其kỳ 能năng 見kiến 。 此thử 中trung 語ngữ 略lược 。 合hợp 云vân 若nhược 有hữu 所sở 取thủ 則tắc 有hữu 能năng 取thủ 。 既ký 無vô 所sở 取thủ 故cố 。 無vô 能năng 取thủ 能năng 因nhân 於ư 所sở 而nhi 得đắc 立lập 故cố 。 亦diệc 曰viết 相tương/tướng 因nhân 門môn 。 然nhiên 取thủ 與dữ 見kiến 皆giai 通thông 能năng 所sở 。 今kim 所sở 取thủ 之chi 中trung 則tắc 存tồn 於ư 所sở 取thủ 略lược 無vô 能năng 取thủ 。 於ư 能năng 見kiến 中trung 略lược 無vô 所sở 見kiến 。 所sở 見kiến 即tức 所sở 取thủ 故cố 。
疏sớ/sơ 。 又hựu 上thượng 來lai 以dĩ 空không 遣khiển 有hữu 等đẳng 者giả 。 此thử 別biệt 為vi 二nhị 釋thích 不bất 分phân 止Chỉ 觀Quán 。 四tứ 偈kệ 相tương/tướng 躡niếp 總tổng 為vi 遣khiển 病bệnh 。 則tắc 四tứ 偈kệ 中trung 。 初sơ 二nhị 句cú 以dĩ 空không 遣khiển 有hữu 。 次thứ 二nhị 句cú 以dĩ 假giả 遣khiển 空không 。 次thứ 二nhị 句cú 以dĩ 如như 不bất 生sanh 滅diệt 雙song 遣khiển 空không 假giả 。 次thứ 二nhị 句cú 且thả 結kết 觀quán 益ích 。 第đệ 三tam 偈kệ 即tức 雙song 遣khiển 非phi 。
疏sớ/sơ 。 從tùng 若nhược 謂vị 雙song 非phi 下hạ 。 正chánh 釋thích 第đệ 三tam 偈kệ 。 以dĩ 上thượng 來lai 疏sớ/sơ 重trọng/trùng 舉cử 前tiền 文văn 生sanh 此thử 偈kệ 故cố 。 故cố 此thử 正chánh 釋thích 。 於ư 中trung 初sơ 舉cử 所sở 破phá 。 次thứ 故cố 辨biện 起khởi 心tâm 皆giai 妄vọng 下hạ 。 以dĩ 偈kệ 正chánh 破phá 。 起khởi 心tâm 皆giai 妄vọng 絕tuyệt 念niệm 方phương 真chân 。 釋thích 其kỳ 上thượng 半bán 。 念niệm 本bổn 自tự 無vô 斯tư 絕tuyệt 亦diệc 滅diệt 。 釋thích 其kỳ 下hạ 半bán 。 以dĩ 性tánh 空không 無vô 念niệm 亦diệc 不bất 可khả 思tư 故cố 。
疏sớ/sơ 。 故cố 中trung 論luận 云vân 下hạ 。 引dẫn 證chứng 即tức 如Như 來Lai 品phẩm 初sơ 廣quảng 破phá 有hữu 如Như 來Lai 竟cánh 。 末mạt 後hậu 結kết 云vân 若nhược 於ư 一nhất 異dị 中trung 如Như 來Lai 不bất 可khả 得đắc 。 五ngũ 種chủng 求cầu 亦diệc 無vô 。 云vân 何hà 受thọ 中trung 有hữu 。 又hựu 所sở 受thọ 五ngũ 陰ấm 不bất 從tùng 自tự 性tánh 有hữu 。 若nhược 無vô 有hữu 自tự 性tánh 。 云vân 何hà 有hữu 他tha 性tánh 。 以dĩ 如như 是thị 義nghĩa 。 故cố 受thọ 空không 受thọ 者giả 空không 。 云vân 何hà 當đương 以dĩ 空không 而nhi 說thuyết 空không 如Như 來Lai 。 次thứ 破phá 於ư 空không 四tứ 句cú 皆giai 拂phất 。 頌tụng 云vân 。 空không 則tắc 不bất 可khả 說thuyết 。 非phi 空không 不bất 可khả 說thuyết 。 共cộng 不bất 共cộng 叵phả 說thuyết 。 但đãn 以dĩ 假giả 名danh 說thuyết 。
何hà 以dĩ 故cố 。 寂tịch 滅diệt 相tương/tướng 中trung 無vô 無vô 常thường 等đẳng 四tứ 。 寂tịch 滅diệt 相tương/tướng 中trung 無vô 無vô 邊biên 等đẳng 四tứ 。 次thứ 問vấn 云vân 。 若nhược 如như 是thị 破phá 應ưng 無vô 如Như 來Lai 。 次thứ 偈kệ 答đáp 云vân 。 邪tà 見kiến 深thâm 厚hậu 者giả 。 則tắc 說thuyết 無vô 如Như 來Lai 。 如Như 來Lai 寂tịch 滅diệt 相tương/tướng 。 分phân 別biệt 有hữu 亦diệc 非phi 。 如như 是thị 性tánh 空không 中trung 。 思tư 惟duy 亦diệc 不bất 可khả 。 如Như 來Lai 滅diệt 度độ 後hậu 。 分phân 別biệt 於ư 有hữu 無vô 。 次thứ 總tổng 拂phất 偈kệ 云vân 。 如Như 來Lai 過quá 戲hí 論luận 。 而nhi 人nhân 生sanh 戲hí 論luận 。 戲hí 論luận 破phá 慧tuệ 眼nhãn 。 是thị 皆giai 不bất 見kiến 佛Phật 。 長trường/trưởng 行hành 釋thích 云vân 。 戲hí 論luận 名danh 憶ức 念niệm 。 分phân 別biệt 有hữu 此thử 彼bỉ 。 又hựu 云vân 。 此thử 如Như 來Lai 品phẩm 初sơ 中trung 後hậu 。 思tư 惟duy 如Như 來Lai 。 定định 性tánh 不bất 可khả 得đắc 。 是thị 故cố 偈kệ 說thuyết 如Như 來Lai 所sở 有hữu 。 性tánh 即tức 是thị 世thế 間gian 性tánh 。 如Như 來Lai 無vô 有hữu 。 性tánh 世thế 間gian 亦diệc 無vô 性tánh 。 此thử 上thượng 諸chư 偈kệ 。 文văn 義nghĩa 相tương 連liên 。
疏sớ/sơ 。 家gia 但đãn 引dẫn 同đồng 今kim 經kinh 偈kệ 。 言ngôn 用dụng 此thử 文văn 者giả 。 明minh 是thị 龍long 樹thụ 取thủ 此thử 經Kinh 意ý 而nhi 為vi 論luận 偈kệ 。
疏sớ/sơ 。 亦diệc 含hàm 三tam 止chỉ 意ý 者giả 。 上thượng 云vân 心tâm 冥minh 性tánh 佛Phật 即tức 停đình 止chỉ 止chỉ 。 心tâm 安an 正chánh 理lý 故cố 。 止chỉ 絕tuyệt 思tư 求cầu 即tức 止chỉ 息tức 止chỉ 。 今kim 偈kệ 疏sớ/sơ 文văn 即tức 心tâm 冥minh 體thể 性tánh 停đình 止chỉ 止chỉ 也dã 。 惑hoặc 何hà 由do 生sanh 止chỉ 息tức 止chỉ 也dã 。 直trực 就tựu 經kinh 文văn 體thể 性tánh 皆giai 如như 。 即tức 是thị 對đối 不bất 止chỉ 止chỉ 也dã 。 謂vị 法pháp 性tánh 非phi 止chỉ 非phi 不bất 止chỉ 。 而nhi 銘minh 法pháp 性tánh 為vi 止chỉ 故cố 。 云vân 對đối 不bất 止chỉ 止chỉ 。
疏sớ/sơ 。 又hựu 亦diệc 通thông 結kết 止Chỉ 觀Quán 者giả 。 即tức 以dĩ 第đệ 四tứ 偈kệ 結kết 上thượng 三tam 偈kệ 也dã 。 而nhi 止chỉ 。 已dĩ 先tiên 明minh 故cố 。 此thử 疏sớ/sơ 文văn 但đãn 結kết 上thượng 觀quán 。 疏sớ/sơ 第đệ 六lục 偈kệ 推thôi 功công 下hạ 。 此thử 有hữu 四tứ 意ý 。 一nhất 明minh 義nghĩa 意ý 相tương/tướng 承thừa 有hữu 本bổn 。 二nhị 亦diệc 謙khiêm 己kỷ 下hạ 揀giản 異dị 凡phàm 情tình 。 三tam 令linh 法pháp 下hạ 辨biện 法pháp 相tướng 承thừa 。 四tứ 殊thù 途đồ 下hạ 彰chương 法pháp 體thể 連liên 合hợp 次thứ 八bát 菩Bồ 薩Tát 例lệ 有hữu 此thử 四tứ 。 第đệ 三tam 西tây 方phương 勝thắng 慧tuệ 解giải 佛Phật 勝thắng 智trí 。 偈kệ 此thử 偈kệ 明minh 隨tùy 空không 心tâm 淨tịnh 即tức 表biểu 位vị 中trung 義nghĩa 故cố 。 彼bỉ 文văn 云vân 。 所sở 謂vị 觀quán 一nhất 切thiết 法pháp 無vô 常thường 。 一nhất 切thiết 法pháp 苦khổ 。 一nhất 切thiết 法pháp 空không 等đẳng 故cố 。 云vân 隨tùy 空không 心tâm 靜tĩnh 下hạ 七thất 菩Bồ 薩Tát 初sơ 釋thích 名danh 中trung 。 皆giai 有hữu 二nhị 意ý 。 細tế 尋tầm 準chuẩn 此thử 。
疏sớ/sơ 。 謂vị 了liễu 一nhất 切thiết 法pháp 。 即tức 心tâm 自tự 性tánh 。 性tánh 亦diệc 非phi 性tánh 者giả 。 即tức 心tâm 自tự 性tánh 此thử 是thị 表biểu 詮thuyên 。 由do 一nhất 切thiết 法pháp 無vô 性tánh 故cố 。 即tức 我ngã 心tâm 之chi 實thật 性tánh 。 言ngôn 性tánh 亦diệc 非phi 性tánh 者giả 。 此thử 是thị 遮già 詮thuyên 。 即tức 上thượng 真chân 性tánh 以dĩ 無vô 性tánh 為vi 性tánh 也dã 。 即tức 心tâm 自tự 性tánh 如như 圓viên 成thành 性tánh 。 性tánh 亦diệc 非phi 性tánh 。 如như 勝thắng 義nghĩa 無vô 自tự 性tánh 性tánh 。 以dĩ 偈kệ 但đãn 云vân 了liễu 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。 自tự 性tánh 無vô 所sở 有hữu 故cố 。 故cố 復phục 遣khiển 性tánh 。
疏sớ/sơ 。 翻phiên 前tiền 內nội 取thủ 等đẳng 者giả 。 疏sớ/sơ 文văn 。 有hữu 二nhị 。 一nhất 總tổng 釋thích 文văn 意ý 。 二nhị 然nhiên 此thử 一nhất 偈kệ 下hạ 。 顯hiển 義nghĩa 包bao 含hàm 。 略lược 為vi 二nhị 解giải 。 初sơ 云vân 但đãn 是thị 蘊uẩn 縛phược 。 即tức 涅Niết 槃Bàn 二nhị 十thập 九cửu 。 師sư 子tử 吼hống 難nạn/nan 云vân 。 如như 佛Phật 所sở 說thuyết 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 有hữu 二nhị 種chủng 因nhân 。 一nhất 者giả 正chánh 因nhân 。 二nhị 者giả 緣duyên 因nhân 以dĩ 是thị 二nhị 因nhân 應ưng 無vô 縛phược 解giải 是thị 五ngũ 陰ấm 者giả 。 念niệm 念niệm 生sanh 滅diệt 。 如như 其kỳ 生sanh 滅diệt 誰thùy 縛phược 誰thùy 解giải 。 世Thế 尊Tôn 因nhân 此thử 五ngũ 陰ấm 生sanh 後hậu 五ngũ 陰ấm 。 此thử 陰ấm 自tự 滅diệt 不bất 至chí 彼bỉ 陰ấm 。 雖tuy 不bất 至chí 彼bỉ 能năng 生sanh 彼bỉ 陰ấm 。 如như 因nhân 子tử 生sanh 芽nha 子tử 不bất 至chí 芽nha 。 雖tuy 不bất 至chí 芽nha 而nhi 能năng 生sanh 芽nha 。 眾chúng 生sanh 亦diệc 爾nhĩ 。 云vân 何hà 縛phược 解giải 下hạ 佛Phật 牒điệp 以dĩ 為vi 答đáp 。 引dẫn 蠟lạp 印ấn 印ấn 埿nê 印ấn 壞hoại 文văn 成thành 。 喻dụ 意ý 云vân 。 生sanh 時thời 諸chư 根căn 有hữu 具cụ 不bất 具cụ 。 具cụ 者giả 見kiến 色sắc 則tắc 生sanh 於ư 貪tham 。 生sanh 於ư 貪tham 則tắc 名danh 為vi 愛ái 。 狂cuồng 故cố 生sanh 貪tham 。 是thị 名danh 無vô 明minh 。 貪tham 愛ái 無vô 明minh 。 二nhị 因nhân 緣duyên 故cố 。 所sở 見kiến 境cảnh 界giới 。 皆giai 悉tất 顛điên 倒đảo 。 無vô 常thường 見kiến 常thường 。 無vô 我ngã 見kiến 我ngã 。 無vô 樂lạc 見kiến 樂lạc 。 無vô 淨tịnh 見kiến 淨tịnh 。 以dĩ 四tứ 倒đảo 故cố 作tác 善thiện 惡ác 行hành 。 煩phiền 惱não 作tác 業nghiệp 業nghiệp 作tác 煩phiền 惱não 。 是thị 名danh 繫hệ 縛phược 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 名danh 五ngũ 陰ấm 生sanh 。 此thử 中trung 意ý 云vân 。 雖tuy 復phục 生sanh 滅diệt 不bất 妨phương 繫hệ 縛phược 故cố 。 今kim 用dụng 云vân 但đãn 是thị 蘊uẩn 縛phược 。 無vô 有hữu 我ngã 人nhân 。
疏sớ/sơ 。 二nhị 前tiền 後hậu 因nhân 依y 相tương 續tục 無vô 性tánh 下hạ 。 是thị 第đệ 二nhị 意ý 上thượng 辨biện 人nhân 空không 。 此thử 明minh 法pháp 空không 。 於ư 中trung 又hựu 二nhị 。 先tiên 正chánh 明minh 法pháp 空không 。 後hậu 此thử 性tánh 即tức 是thị 第đệ 一nhất 。 義nghĩa 空không 下hạ 。 會hội 通thông 佛Phật 性tánh 。 然nhiên 案án 顯hiển 文văn 但đãn 辨biện 二nhị 空không 理lý 已dĩ 玄huyền 矣hĩ 。 觀quán 其kỳ 法pháp 喻dụ 。 包bao 涅Niết 槃Bàn 經kinh 佛Phật 性tánh 深thâm 義nghĩa 故cố 復phục 顯hiển 之chi 。 此thử 中trung 文văn 勢thế 連liên 環hoàn 。 先tiên 總tổng 示thị 佛Phật 性tánh 。 即tức 師sư 子tử 品phẩm 初sơ 。 如như 前tiền 玄huyền 中trung 已dĩ 廣quảng 引dẫn 竟cánh 。
疏sớ/sơ 。 又hựu 上thượng 性tánh 無vô 所sở 有hữu 下hạ 。 別biệt 示thị 諸chư 因nhân 先tiên 指chỉ 經kinh 以dĩ 明minh 。 性tánh 無vô 所sở 有hữu 者giả 。 即tức 前tiền 偈kệ 自tự 性tánh 無vô 所sở 有hữu 。 內nội 外ngoại 雖tuy 異dị 皆giai 是thị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 空không 。 故cố 指chỉ 前tiền 偈kệ 亦diệc 即tức 此thử 偈kệ 於ư 此thử 性tánh 也dã 。 既ký 以dĩ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 空không 為vi 正chánh 因nhân 佛Phật 性tánh 故cố 。 性tánh 無vô 所sở 有hữu 。 即tức 正chánh 因nhân 也dã 。
疏sớ/sơ 。 前tiền 解giải 此thử 了liễu 者giả 。 前tiền 偈kệ 云vân 如như 是thị 解giải 法pháp 性tánh 故cố 云vân 前tiền 解giải 。 此thử 偈kệ 云vân 於ư 此thử 性tánh 了liễu 知tri 故cố 云vân 此thử 了liễu 。 並tịnh 是thị 了liễu 因nhân 。 明minh 知tri 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 雖tuy 有hữu 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 空không 。 智trí 慧tuệ 之chi 性tánh 。 若nhược 無vô 般Bát 若Nhã 等đẳng 為vi 了liễu 因nhân 者giả 終chung 不bất 成thành 佛Phật 。 上thượng 通thông 二nhị 偈kệ 以dĩ 出xuất 正chánh 了liễu 。
疏sớ/sơ 。 此thử 蘊uẩn 相tương 續tục 即tức 是thị 正chánh 因nhân 。 亦diệc 名danh 生sanh 因nhân 者giả 。 唯duy 約ước 此thử 偈kệ 以dĩ 顯hiển 二nhị 因nhân 此thử 雙song 標tiêu 也dã 。
疏sớ/sơ 。 言ngôn 正chánh 因nhân 者giả 下hạ 。 即tức 雙song 釋thích 也dã 。 然nhiên 欲dục 解giải 諸chư 因nhân 先tiên 須tu 知tri 彼bỉ 經kinh 文văn 。 二nhị 十thập 八bát 云vân 。 善thiện 男nam 子tử 因nhân 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 生sanh 因nhân 。 二nhị 者giả 了liễu 因nhân 。 能năng 生sanh 法pháp 者giả 是thị 名danh 生sanh 因nhân 。 燈đăng 能năng 照chiếu 物vật 名danh 為vi 了liễu 因nhân 。 煩phiền 惱não 諸chư 結kết 。 是thị 名danh 生sanh 因nhân 。 眾chúng 生sanh 父phụ 母mẫu 。 名danh 為vi 了liễu 因nhân 。 穀cốc 子tử 名danh 生sanh 。 水thủy 土thổ/độ 名danh 了liễu 。 六Lục 度Độ 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 名danh 為vi 生sanh 因nhân 。 佛Phật 性tánh 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 名danh 為vi 了liễu 因nhân 。
復phục 有hữu 了liễu 因nhân 。 謂vị 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 佛Phật 性tánh 。
復phục 有hữu 生sanh 因nhân 。 謂vị 首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 三Tam 昧Muội 。 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。
復phục 有hữu 了liễu 因nhân 。 謂vị 八bát 正chánh 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。
復phục 有hữu 生sanh 因nhân 。 謂vị 信tín 心tâm 六Lục 度Độ 。 又hựu 云vân 。
善thiện 男nam 子tử 。 因nhân 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 正chánh 因nhân 。 二nhị 者giả 緣duyên 因nhân 。 正chánh 因nhân 者giả 如như 乳nhũ 生sanh 酪lạc 。 緣duyên 因nhân 者giả 如như 酵# 暖noãn 等đẳng 。 又hựu 云vân 。 正chánh 因nhân 者giả 名danh 為vi 佛Phật 性tánh 。 緣duyên 因nhân 者giả 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 又hựu 云vân 。 正chánh 因nhân 者giả 。 謂vị 諸chư 眾chúng 生sanh 。
善thiện 男nam 子tử 。 僧Tăng 名danh 和hòa 合hợp 。 和hòa 合hợp 者giả 名danh 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 中trung 亦diệc 有hữu 佛Phật 性tánh 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 常thường 。 佛Phật 性tánh 亦diệc 常thường 。 是thị 故cố 我ngã 說thuyết 。 僧Tăng 有hữu 佛Phật 性tánh 。 故cố 下hạ 疏sớ/sơ 云vân 。 然nhiên 復phục 生sanh 必tất 對đối 了liễu 。 正chánh 必tất 對đối 緣duyên 。 已dĩ 引dẫn 經kinh 文văn 次thứ 當đương 釋thích 疏sớ/sơ 。 言ngôn 正chánh 因nhân 者giả 是thị 中trung 道đạo 義nghĩa 。 中trung 道đạo 即tức 是thị 佛Phật 性tánh 。 者giả 總tổng 示thị 其kỳ 體thể 故cố 。 二nhị 十thập 七thất 云vân 。 佛Phật 性tánh 即tức 是thị 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 中trung 道đạo 種chủng 子tử 。
疏sớ/sơ 。 謂vị 現hiện 在tại 陰ấm 滅diệt 下hạ 。 出xuất 中trung 道đạo 相tương/tướng 。 即tức 今kim 因nhân 前tiền 五ngũ 陰ấm 故cố 。 偈kệ 是thị 中trung 道đạo 義nghĩa 。 其kỳ 下hạ 所sở 用dụng 涅Niết 槃Bàn 經kinh 文văn 。 即tức 前tiền 二nhị 十thập 九cửu 答đáp 師sư 子tử 吼hống 陰ấm 縛phược 難nạn/nan 文văn 。 上thượng 引dẫn 難nạn/nan 文văn 則tắc 具cụ 。 引dẫn 答đáp 則tắc 略lược 。 今kim 當đương 具cụ 引dẫn 佛Phật 答đáp 之chi 文văn 。 經Kinh 云vân 。
善thiện 男nam 子tử 。 諦đế 聽thính 諦đế 聽thính 。 我ngã 當đương 為vì 汝nhữ 。 分phân 別biệt 解giải 說thuyết 。
善thiện 男nam 子tử 。 如như 人nhân 捨xả 命mạng 。 受thọ 大đại 苦khổ 時thời 。 宗tông 親thân 圍vi 繞nhiễu 。 號hào 哭khốc 懊áo 惱não 。 其kỳ 人nhân 惶hoàng 怖bố 莫mạc 知tri 依y 救cứu 。 雖tuy 有hữu 五ngũ 情tình 。 無vô 所sở 覺giác 知tri 。 肢chi 節tiết 戰chiến 動động 。 不bất 能năng 自tự 持trì 。 身thân 體thể 虛hư 冷lãnh 暖noãn 氣khí 欲dục 盡tận 。 見kiến 先tiên 所sở 修tu 善thiện 惡ác 報báo 相tương/tướng 。
善thiện 男nam 子tử 。 如như 日nhật 垂thùy 沒một 山sơn 陵lăng 塠# 阜phụ 。 影ảnh 現hiện 東đông 移di 理lý 無vô 西tây 逝thệ 。 眾chúng 生sanh 業nghiệp 報báo 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 此thử 陰ấm 滅diệt 時thời 彼bỉ 陰ấm 續tục 生sanh 。 如như 燈đăng 生sanh 闇ám 滅diệt 燈đăng 滅diệt 闇ám 生sanh 。
善thiện 男nam 子tử 。 如như 蠟lạp 印ấn 印ấn 埿nê 印ấn 與dữ 埿nê 合hợp 印ấn 滅diệt 文văn 成thành 。 而nhi 是thị 蠟lạp 印ấn 不bất 變biến 在tại 埿nê 。 文văn 非phi 埿nê 出xuất 不bất 餘dư 處xứ 來lai 。 以dĩ 印ấn 因nhân 緣duyên 而nhi 生sanh 是thị 文văn 。 現hiện 在tại 陰ấm 滅diệt 中trung 陰ấm 陰ấm 生sanh 。 是thị 現hiện 在tại 陰ấm 終chung 不bất 變biến 為vi 中trung 陰ấm 五ngũ 陰ấm 。 中trung 陰ấm 五ngũ 陰ấm 亦diệc 非phi 自tự 生sanh 不bất 從tùng 餘dư 來lai 。 因nhân 現hiện 陰ấm 故cố 生sanh 中trung 陰ấm 中trung 。 陰ấm 如như 印ấn 印ấn 埿nê 印ấn 壞hoại 文văn 成thành 。 名danh 雖tuy 無vô 差sai 而nhi 時thời 節tiết 各các 異dị 。 是thị 故cố 我ngã 說thuyết 。 中trung 陰ấm 五ngũ 陰ấm 。 非phi 肉nhục 眼nhãn 見kiến 。 天thiên 眼nhãn 所sở 見kiến 。 釋thích 曰viết 。 此thử 上thượng 具cụ 引dẫn 。 今kim 疏sớ/sơ 用dụng 經kinh 便tiện 以dĩ 義nghĩa 間gian 但đãn 觀quán 經kinh 文văn 自tự 分phần/phân 主chủ 客khách 。 然nhiên 百bách 論luận 唯duy 識thức 皆giai 說thuyết 。 因nhân 緣duyên 相tương 生sanh 。 續tục 故cố 不bất 斷đoạn 。 滅diệt 故cố 不bất 常thường 。 不bất 斷đoạn 約ước 果quả 續tục 。 不bất 常thường 約ước 因nhân 滅diệt 。 今kim 疏sớ/sơ 。 以dĩ 中trung 論luận 中trung 義nghĩa 於ư 因nhân 果quả 中trung 各các 有hữu 斷đoạn 常thường 。 現hiện 陰ấm 為vi 因nhân 先tiên 明minh 滅diệt 故cố 不bất 常thường 。 後hậu 雖tuy 不bất 至chí 芽nha 而nhi 能năng 生sanh 芽nha 。 此thử 現hiện 在tại 陰ấm 雖tuy 不bất 至chí 後hậu 下hạ 。 以dĩ 有hữu 功công 能năng 明minh 現hiện 陰ấm 不bất 斷đoạn 。
疏sớ/sơ 。 而nhi 中trung 陰ấm 五ngũ 陰ấm 亦diệc 非phi 自tự 生sanh 下hạ 。 約ước 後hậu 陰ấm 明minh 非phi 斷đoạn 常thường 。 先tiên 明minh 非phi 無vô 因nhân 常thường 。 以dĩ 中trung 論luận 明minh 無vô 因nhân 。 則tắc 墮đọa 常thường 過quá 。 如như 外ngoại 道đạo 立lập 時thời 方phương 微vi 塵trần 等đẳng 故cố 。 後hậu 既ký 能năng 續tục 前tiền 下hạ 明minh 。 續tục 故cố 不bất 斷đoạn 。
疏sớ/sơ 。 非phi 斷đoạn 非phi 常thường 。 是thị 中trung 道đạo 義nghĩa 正chánh 因nhân 性tánh 也dã 。 總tổng 結kết 示thị 也dã 。
疏sớ/sơ 。 能năng 生sanh 佛Phật 果Quả 故cố 曰viết 生sanh 因nhân 道đạo 。 上thượng 釋thích 正chánh 因nhân 。 今kim 釋thích 生sanh 因nhân 也dã 。 前tiền 有hữu 六lục 對đối 生sanh 了liễu 二nhị 因nhân 。 前tiền 三tam 對đối 以dĩ 因nhân 為vi 生sanh 因nhân 。 緣duyên 為vi 了liễu 因nhân 皆giai 就tựu 能năng 生sanh 。 後hậu 三tam 對đối 以dĩ 因nhân 望vọng 果quả 以dĩ 論luận 生sanh 了liễu 。 今kim 是thị 前tiền 意ý 。 如như 乳nhũ 是thị 生sanh 因nhân 酵# 等đẳng 為vi 了liễu 因nhân 故cố 。 乳nhũ 等đẳng 即tức 喻dụ 眾chúng 生sanh 。 望vọng 於ư 佛Phật 果Quả 而nhi 為vi 因nhân 也dã 。
疏sớ/sơ 。 眾chúng 生sanh 佛Phật 性tánh 。 有hữu 二nhị 種chủng 因nhân 者giả 。 引dẫn 文văn 證chứng 成thành 。 如như 上thượng 已dĩ 引dẫn 。 疏sớ/sơ 今kim 以dĩ 了liễu 因nhân 了liễu 彼bỉ 正chánh 因nhân 下hạ 。 結kết 示thị 經kinh 文văn 可khả 知tri 疏sớ/sơ 。 初sơ 一nhất 顯hiển 無vô 緣duyên 了liễu 不bất 見kiến 正chánh 因nhân 下hạ 。 此thử 釋thích 第đệ 一nhất 偈kệ 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 二nhị 。 先tiên 正chánh 釋thích 文văn 。 後hậu 引dẫn 難nạn/nan 成thành 立lập 。 前tiền 中trung 三tam 。 初sơ 正chánh 釋thích 經kinh 。 次thứ 揀giản 定định 二nhị 因nhân 。 後hậu 結kết 示thị 喻dụ 旨chỉ 。 前tiền 中trung 先tiên 釋thích 上thượng 半bán 喻dụ 可khả 知tri 。 後hậu 下hạ 半bán 法pháp 合hợp 下hạ 釋thích 合hợp 。 然nhiên 有hữu 二nhị 解giải 。 解giải 雖tuy 慧tuệ 莫mạc 能năng 了liễu 。 前tiền 義nghĩa 但đãn 有hữu 二nhị 法pháp 成thành 見kiến 。 謂vị 寶bảo 與dữ 燈đăng 以dĩ 成thành 正chánh 因nhân 緣duyên 因nhân 。 後hậu 義nghĩa 則tắc 三tam 法pháp 成thành 見kiến 。 應ưng 須tu 加gia 眼nhãn 以dĩ 喻dụ 於ư 慧tuệ 。 此thử 中trung 法pháp 喻dụ 合hợp 應ưng 各các 四tứ 句cú 。 謂vị 一nhất 有hữu 眼nhãn 無vô 燈đăng 不bất 見kiến 。 二nhị 無vô 眼nhãn 有hữu 燈đăng 不bất 見kiến 。 三tam 無vô 眼nhãn 無vô 燈đăng 不bất 見kiến 。 四tứ 有hữu 眼nhãn 有hữu 燈đăng 則tắc 見kiến 。 則tắc 眼nhãn 為vi 因nhân 燈đăng 為vi 緣duyên 。 因nhân 緣duyên 合hợp 故cố 方phương 得đắc 見kiến 寶bảo 。 因nhân 緣duyên 隨tùy 缺khuyết 則tắc 皆giai 不bất 成thành 見kiến 。 以dĩ 喻dụ 善thiện 友hữu 為vi 緣duyên 如như 燈đăng 有hữu 慧tuệ 為vi 因nhân 如như 眼nhãn 。 因nhân 緣duyên 具cụ 故cố 方phương 見kiến 真chân 性tánh 。 亦diệc 有hữu 四tứ 句cú 。 一nhất 者giả 有hữu 慧tuệ 無vô 友hữu 不bất 見kiến 。 二nhị 無vô 慧tuệ 遇ngộ 友hữu 不bất 見kiến 。 三tam 無vô 慧tuệ 無vô 友hữu 不bất 見kiến 。 四tứ 有hữu 慧tuệ 有hữu 友hữu 則tắc 見kiến 。 其kỳ 第đệ 四tứ 句cú 則tắc 是thị 約ước 人nhân 。 因nhân 緣duyên 和hòa 合hợp 。 亦diệc 成thành 了liễu 因nhân 。 今kim 喻dụ 前tiền 失thất 故cố 無vô 此thử 句cú 。 三tam 句cú 失thất 中trung 唯duy 合hợp 初sơ 一nhất 。 其kỳ 無vô 眼nhãn 有hữu 燈đăng 影ảnh 在tại 後hậu 喻dụ 瞽# 者giả 不bất 見kiến 明minh 淨tịnh 日nhật 中trung 。 則tắc 明minh 因nhân 緣duyên 互hỗ 缺khuyết 不bất 見kiến 。 況huống 全toàn 缺khuyết 耶da 。 故cố 不bất 明minh 於ư 無vô 眼nhãn 無vô 燈đăng 。
大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 隨Tùy 疏Sớ/sơ 演Diễn 義Nghĩa 鈔Sao 卷quyển 第đệ 三tam 十thập 六lục
Đại Phương Quảng Phật Hoa Nghiêm Kinh Tùy Sớ/sơ Diễn Nghĩa Sao ♦ Hết quyển 36
❖
Phiên âm: 23/3/2016 ◊ Cập nhật: 23/3/2016
Đại Phương Quảng Phật Hoa Nghiêm Kinh Tùy Sớ/sơ Diễn Nghĩa Sao ♦ Quyển 36
唐đường 清thanh 涼lương 山sơn 大đại 華hoa 嚴nghiêm 寺tự 沙Sa 門Môn 澄trừng 觀quán 述thuật
疏sớ/sơ 。 第đệ 八bát 毛mao 光quang 照chiếu 益ích 三tam 昧muội 中trung 。 言ngôn 智trí 契khế 解giải 脫thoát 之chi 門môn 等đẳng 者giả 。 總tổng 出xuất 光quang 明minh 之chi 因nhân 具cụ 悲bi 智trí 故cố 。 先tiên 此thử 上thượng 一nhất 句cú 約ước 智trí 。 亦diệc 是thị 約ước 表biểu 釋thích 。 謂vị 毛mao 孔khổng 表biểu 解giải 脫thoát 門môn 。 光quang 明minh 表biểu 於ư 智trí 慧tuệ 故cố 。 二nhị 正chánh 明minh 智trí 慧tuệ 故cố 。 云vân 智trí 契khế 解giải 脫thoát 之chi 門môn 。
疏sớ/sơ 。 慈từ 熏huân 身thân 語ngữ 意ý 業nghiệp 者giả 。 約ước 悲bi 智trí 釋thích 。 以dĩ 菩Bồ 薩Tát 曠khoáng 劫kiếp 慈từ 悲bi 熏huân 修tu 三tam 業nghiệp 故cố 。
疏sớ/sơ 。 後hậu 具cụ 一nhất 四tứ 總tổng 持trì 者giả 。 一nhất 法pháp 持trì 。 二nhị 義nghĩa 持trì 。 三tam 咒chú 持trì 。 四tứ 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 持trì 。 如như 七thất 地địa 中trung 廣quảng 說thuyết 。 四tứ 持trì 並tịnh 具cụ 。 何hà 不bất 自tự 在tại 。
疏sớ/sơ 。 不bất 以dĩ 不bất 見kiến 疑nghi 菩Bồ 薩Tát 之chi 無vô 光quang 等đẳng 者giả 。 此thử 下hạ 別biệt 釋thích 絕tuyệt 疑nghi 之chi 義nghĩa 。 絕tuyệt 於ư 三tam 疑nghi 。 一nhất 以dĩ 不bất 見kiến 疑nghi 無vô 光quang 明minh 。 二nhị 不bất 救cứu 劇kịch 苦khổ 謂vị 光quang 無vô 益ích 。 經kinh 文văn 以dĩ 如như 盲manh 不bất 見kiến 日nhật 等đẳng 雙song 釋thích 二nhị 疑nghi 。 三tam 亦diệc 不bất 高cao 推thôi 果quả 用dụng 下hạ 。 又hựu 遣khiển 一nhất 疑nghi 。 謂vị 此thử 作tác 用dụng 是thị 佛Phật 果Quả 用dụng 非phi 十thập 信tín 故cố 。
疏sớ/sơ 。 既ký 言ngôn 量lượng 等đẳng 三tam 千thiên 。 則tắc 不bất 壞hoại 次thứ 第đệ 等đẳng 者giả 。 此thử 亦diệc 遮già 其kỳ 不bất 信tín 十thập 信tín 八bát 相tương/tướng 成thành 道Đạo 。 謂vị 十Thập 地Địa 方phương 能năng 故cố 云vân 不bất 壞hoại 次thứ 第đệ 。 謂vị 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 受thọ 職chức 。 有hữu 大đại 蓮liên 華hoa 。 量lượng 等đẳng 百bách 萬vạn 。 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 十thập 定định 品phẩm 辨biện 等Đẳng 覺Giác 菩Bồ 薩Tát 。 有hữu 一nhất 蓮liên 華hoa 。 量lượng 周chu 法Pháp 界Giới 。 周chu 法Pháp 界Giới 唯duy 大đại 。 百bách 萬vạn 億ức 中trung 但đãn 言ngôn 三tam 千thiên 故cố 劣liệt 後hậu 二nhị 。 今kim 疏sớ/sơ 十thập 二nhị 頌tụng 六lục 對đối 。 一nhất 一nhất 對đối 中trung 有hữu 十thập 義nghĩa 五ngũ 對đối 等đẳng 者giả 。 疏sớ/sơ 文văn 分phần/phân 六lục 。 初sơ 總tổng 標tiêu 。 二nhị 欲dục 辨biện 無vô 礙ngại 下hạ 。 總tổng 辨biện 定định 慧tuệ 。 三tam 言ngôn 五ngũ 對đối 下hạ 。 正chánh 明minh 無vô 礙ngại 。 四tứ 上thượng 來lai 無vô 礙ngại 下hạ 。 總tổng 示thị 入nhập 門môn 。 五ngũ 又hựu 向hướng 云vân 色sắc 性tánh 下hạ 。 彰chương 其kỳ 含hàm 攝nhiếp 。 六lục 此thử 是thị 菩Bồ 薩Tát 下hạ 。 總tổng 結kết 勸khuyến 修tu 。 初sơ 文văn 可khả 知tri 。 就tựu 第đệ 二nhị 總tổng 辨biện 定định 慧tuệ 之chi 中trung 三tam 。 初sơ 總tổng 指chỉ 當đương 文văn 定định 慧tuệ 之chi 相tướng 。 二nhị 定định 慧tuệ 雖tuy 多đa 下hạ 。 彰chương 其kỳ 類loại 別biệt 。 後hậu 所sở 以dĩ 局cục 見kiến 之chi 者giả 下hạ 。 總tổng 示thị 得đắc 失thất 。 二nhị 中trung 又hựu 二nhị 。 先tiên 總tổng 辨biện 為vi 二nhị 。 二nhị 者giả 用dụng 二nhị 不bất 同đồng 。 今kim 初sơ 。
疏sớ/sơ 。 制chế 之chi 一nhất 處xứ 。 無vô 事sự 不bất 辦biện 。 者giả 即tức 遺di 教giáo 經kinh 文văn 。 然nhiên 亦diệc 可khả 通thông 理lý 。 以dĩ 其kỳ 先tiên 後hậu 類loại 例lệ 多đa 約ước 事sự 故cố 。 即tức 是thị 彼bỉ 經kinh 八bát 大đại 人nhân 覺giác 。 中trung 第đệ 二nhị 明minh 精tinh 進tấn 初sơ 云vân 。 汝nhữ 等đẳng 比Bỉ 丘Khâu 。 已dĩ 能năng 住trụ 戒giới 。 當đương 制chế 五ngũ 根căn 。 勿vật 令linh 放phóng 逸dật 。 乃nãi 至chí 云vân 。 此thử 五ngũ 根căn 者giả 。 心tâm 為vi 其kỳ 主chủ 。 是thị 故cố 汝nhữ 等đẳng 。 當đương 好hảo 制chế 心tâm 。 心tâm 之chi 可khả 畏úy 。 甚thậm 於ư 毒độc 蛇xà 。 惡ác 獸thú 怨oán 賊tặc 。 大đại 火hỏa 越việt 逸dật 。 未vị 足túc 踰du 也dã 。 喻dụ 如như 有hữu 人nhân 。 手thủ 執chấp 蜜mật 器khí 。 動động 轉chuyển 輕khinh 躁táo 。 但đãn 觀quán 於ư 蜜mật 。 不bất 見kiến 深thâm 坑khanh 。 譬thí 如như 狂cuồng 象tượng 無vô 鉤câu 。 猿viên 猴hầu 得đắc 樹thụ 。 騰đằng 躍dược 跳khiêu 擲trịch 。 難nan 可khả 禁cấm 制chế 。 當đương 急cấp 挫tỏa 之chi 。 無vô 令linh 放phóng 逸dật 。 縱túng 此thử 心tâm 者giả 。 喪táng 人nhân 善thiện 事sự 。 制chế 之chi 一nhất 處xứ 。 無vô 事sự 不bất 辦biện 。 是thị 故cố 比Bỉ 丘Khâu 。 當đương 勤cần 精tinh 進tấn 。 折chiết 伏phục 汝nhữ 心tâm 。
疏sớ/sơ 。 能năng 觀quán 心tâm 性tánh 契khế 理lý 不bất 動động 者giả 。 上thượng 句cú 即tức 涅Niết 槃Bàn 經kinh 意ý 。 彼bỉ 第đệ 二nhị 十thập 七thất 。 師sư 子tử 吼hống 品phẩm 云vân 。 以dĩ 彼bỉ 立lập 三tam 品phẩm 定định 故cố 。 經Kinh 云vân 。
善thiện 男nam 子tử 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 具cụ 三tam 種chủng 定định 。 謂vị 上thượng 中trung 下hạ 。 上thượng 者giả 謂vị 佛Phật 性tánh 也dã 。 以dĩ 是thị 故cố 言ngôn 一nhất 切thiết 。 眾chúng 生sanh 悉tất 有hữu 佛Phật 性tánh 。 中trung 者giả 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 具cụ 足túc 初sơ 禪thiền 等đẳng 。 下hạ 者giả 。 十thập 大đại 地địa 中trung 心tâm 數số 定định 也dã 。 今kim 但đãn 義nghĩa 引dẫn 耳nhĩ 。 從tùng 契khế 理lý 不bất 動động 即tức 義nghĩa 說thuyết 也dã 。 觀quán 其kỳ 心tâm 性tánh 即tức 是thị 觀quán 門môn 。 而nhi 云vân 定định 者giả 心tâm 性tánh 是thị 理lý 觀quán 。 即tức 契khế 理lý 與dữ 理lý 相tương 應ứng 。 湛trạm 然nhiên 不bất 動động 。 故cố 名danh 為vi 定định 。
疏sớ/sơ 。 明minh 達đạt 法pháp 相tướng 事sự 觀quán 者giả 。 如như 起khởi 信tín 等đẳng 。
疏sớ/sơ 。 善thiện 了liễu 無vô 生sanh 者giả 。 即tức 七thất 地địa 經Kinh 云vân 。 了liễu 法pháp 無vô 生sanh 名danh 般Bát 若Nhã 是thị 也dã 。
疏sớ/sơ 。 諸chư 經kinh 論luận 中trung 或hoặc 單đơn 說thuyết 事sự 定định 等đẳng 者giả 。 即tức 第đệ 二nhị 用dụng 二nhị 不bất 同đồng 也dã 。
疏sớ/sơ 。 如như 起khởi 信tín 論luận 止chỉ 一nhất 切thiết 相tương/tướng 乃nãi 至chí 等đẳng 者giả 。 論luận 云vân 。 云vân 何hà 修tu 行hành 止Chỉ 觀Quán 門môn 。 所sở 言ngôn 止chỉ 者giả 。 謂vị 止chỉ 一nhất 切thiết 境cảnh 界giới 相tương/tướng 。 隨tùy 順thuận 奢Xa 摩Ma 他Tha 觀quán 義nghĩa 故cố 。 所sở 言ngôn 觀quán 者giả 。 謂vị 分phân 別biệt 因nhân 緣duyên 生sanh 滅diệt 相tương/tướng 。 隨tùy 順thuận 毘Tỳ 鉢Bát 舍Xá 那Na 觀quán 義nghĩa 故cố 。 云vân 何hà 隨tùy 順thuận 。 以dĩ 此thử 二nhị 義nghĩa 漸tiệm 漸tiệm 修tu 習tập 。 不bất 相tương 捨xả 離ly 。 雙song 現hiện 前tiền 故cố 。 次thứ 論luận 云vân 。 若nhược 行hành 若nhược 住trụ 。 若nhược 臥ngọa 若nhược 起khởi 。 皆giai 應ưng 止Chỉ 觀Quán 俱câu 行hành 。 所sở 謂vị 雖tuy 念niệm 諸chư 法pháp 自tự 性tánh 不bất 生sanh 。 而nhi 復phục 即tức 念niệm 。 因nhân 緣duyên 和hòa 合hợp 。 善thiện 惡ác 之chi 業nghiệp 。 苦khổ 樂lạc 等đẳng 報báo 不bất 失thất 不bất 壞hoại 。 雖tuy 念niệm 因nhân 緣duyên 善thiện 惡ác 業nghiệp 報báo 。 而nhi 亦diệc 即tức 念niệm 。 性tánh 不bất 可khả 得đắc 。 釋thích 曰viết 。 此thử 中trung 先tiên 止chỉ 不bất 礙ngại 觀quán 。 後hậu 觀quán 不bất 礙ngại 止chỉ 。 皆giai 止chỉ 約ước 入nhập 理lý 。 觀quán 約ước 觀quán 事sự 。 第đệ 一nhất 經kinh 中trung 已dĩ 廣quảng 引dẫn 文văn 。 兼kiêm 辯biện 大đại 意ý 。 以dĩ 疏sớ/sơ 對đối 論luận 文văn 相tương/tướng 可khả 知tri 。
疏sớ/sơ 。 或hoặc 以dĩ 理lý 觀quán 對đối 於ư 事sự 定định 言ngôn 下hạ 。 經kinh 一nhất 心tâm 不bất 動động 等đẳng 者giả 。 即tức 七thất 地địa 偈kệ 文văn 。 然nhiên 今kim 經Kinh 云vân 。 於ư 道đạo 不bất 動động 即tức 修tu 禪thiền 。 忍nhẫn 受thọ 無vô 生sanh 名danh 般Bát 若Nhã 。 蓋cái 其kỳ 義nghĩa 引dẫn 小tiểu 有hữu 不bất 同đồng 。
疏sớ/sơ 。 禪thiền 定định 持trì 心tâm 常thường 一nhất 緣duyên 等đẳng 者giả 。 即tức 第đệ 三tam 十thập 三tam 經kinh 。 彼bỉ 具cụ 明minh 十thập 度độ 云vân 。 如như 其kỳ 迴hồi 向hướng 行hành 布bố 施thí 。 亦diệc 復phục 堅kiên 持trì 於ư 禁cấm 戒giới 。 精tinh 進tấn 長trường 時thời 無vô 退thoái 怯khiếp 。 忍nhẫn 辱nhục 柔nhu 和hòa 。 心tâm 不bất 動động 禪thiền 定định 下hạ 同đồng 。 今kim 此thử 但đãn 取thủ 明minh 定định 慧tuệ 文văn 耳nhĩ 。
疏sớ/sơ 。 言ngôn 五ngũ 對đối 者giả 下hạ 。 第đệ 三tam 正chánh 明minh 無vô 礙ngại 。 於ư 中trung 先tiên 別biệt 明minh 。 後hậu 總tổng 結kết 。 前tiền 中trung 五ngũ 對đối 即tức 為vi 五ngũ 別biệt 。 然nhiên 其kỳ 五ngũ 對đối 皆giai 約ước 經kinh 文văn 。 取thủ 文văn 不bất 同đồng 。 第đệ 一nhất 對đối 取thủ 根căn 境cảnh 。 如như 初sơ 偈kệ 將tương 上thượng 於ư 眼nhãn 根căn 中trung 對đối 下hạ 於ư 色sắc 塵trần 中trung 作tác 義nghĩa 。 於ư 中trung 有hữu 三tam 。 初sơ 明minh 根căn 入nhập 境cảnh 出xuất 。 二nhị 為vi 顯hiển 下hạ 。 出xuất 所sở 以dĩ 。 所sở 以dĩ 無vô 礙ngại 者giả 。 略lược 有hữu 三tam 義nghĩa 。 一nhất 唯duy 心tâm 現hiện 故cố 。 二nhị 緣duyên 起khởi 相tương/tướng 由do 故cố 。 三tam 法pháp 性tánh 融dung 通thông 故cố 。 廣quảng 如như 玄huyền 中trung 。 以dĩ 是thị 最tối 初sơ 故cố 。 具cụ 出xuất 所sở 以dĩ 。 下hạ 多đa 總tổng 略lược 。 三tam 境cảnh 入nhập 根căn 出xuất 亦diệc 然nhiên 。 即tức 例lệ 釋thích 後hậu 偈kệ 。
疏sớ/sơ 。 第đệ 二nhị 對đối 者giả 。 即tức 於ư 入nhập 正chánh 定định 中trung 作tác 義nghĩa 。 於ư 中trung 文văn 四tứ 。 一nhất 正chánh 明minh 。
疏sớ/sơ 。 分phân 別biệt 事sự 相tướng 等đẳng 者giả 。 緣duyên 從tùng 色sắc 塵trần 中trung 出xuất 。 明minh 知tri 眼nhãn 根căn 中trung 入nhập 是thị 其kỳ 理lý 定định 。
疏sớ/sơ 。 欲dục 觀quán 性tánh 空không 等đẳng 者giả 。 緣duyên 於ư 眼nhãn 起khởi 等đẳng 是thị 理lý 起khởi 。 明minh 知tri 色sắc 塵trần 中trung 入nhập 是thị 事sự 入nhập 。 二nhị 以dĩ 契khế 即tức 事sự 之chi 理lý 下hạ 。 出xuất 所sở 以dĩ 。 唯duy 約ước 事sự 理lý 無vô 礙ngại 明minh 所sở 以dĩ 。 於ư 中trung 二nhị 。 先tiên 成thành 上thượng 分phân 別biệt 事sự 相tướng 應ưng 入nhập 事sự 定định 而nhi 入nhập 理lý 定định 。 後hậu 制chế 心tâm 即tức 理lý 之chi 事sự 下hạ 。 成thành 上thượng 欲dục 觀quán 性tánh 空không 。 應ưng 入nhập 理lý 定định 而nhi 入nhập 事sự 定định 。 三tam 而nhi 經kinh 中trung 但đãn 云vân 下hạ 。 出xuất 二nhị 定định 得đắc 名danh 所sở 以dĩ 。 顯hiển 上thượng 入nhập 正chánh 定định 所sở 對đối 之chi 文văn 。 由do 對đối 觀quán 故cố 。 四tứ 亦diệc 合hợp 將tương 根căn 事sự 對đối 於ư 境cảnh 理lý 以dĩ 辨biện 無vô 礙ngại 者giả 結kết 例lệ 。 謂vị 合hợp 有hữu 二nhị 偈kệ 云vân 。 於ư 眼nhãn 根căn 中trung 入nhập 正chánh 定định 於ư 色sắc 起khởi 定định 。 心tâm 不bất 亂loạn 。 了liễu 色sắc 無vô 生sanh 無vô 有hữu 起khởi 。 性tánh 空không 寂tịch 滅diệt 無vô 所sở 作tác 。 於ư 色sắc 塵trần 中trung 入nhập 正chánh 定định 。 於ư 眼nhãn 根căn 中trung 三tam 昧muội 起khởi 。 分phân 別biệt 眼nhãn 性tánh 不bất 思tư 議nghị 。 諸chư 天thiên 世thế 人nhân 莫mạc 能năng 知tri 。
疏sớ/sơ 。 第đệ 三tam 對đối 理lý 事sự 無vô 礙ngại 等đẳng 者giả 。 即tức 約ước 經kinh 文văn 從tùng 定định 起khởi 。 對đối 於ư 後hậu 半bán 以dĩ 作tác 義nghĩa 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 三tam 。 初sơ 正chánh 明minh 。 次thứ 以dĩ 所sở 觀quán 下hạ 出xuất 所sở 以dĩ 。 三tam 亦diệc 應ưng 下hạ 反phản 例lệ 。 初sơ 中trung 疏sớ/sơ 文văn 但đãn 作tác 初sơ 偈kệ 不bất 作tác 後hậu 偈kệ 。 若nhược 具cụ 應ưng 云vân 欲dục 了liễu 真chân 理lý 。 應ưng 從tùng 理lý 觀quán 起khởi 。 而nhi 反phản 從tùng 事sự 觀quán 起khởi 。 謂vị 前tiền 偈kệ 示thị 現hiện 色sắc 性tánh 。 是thị 事sự 則tắc 色sắc 塵trần 中trung 三tam 昧muội 起khởi 。 義nghĩa 當đương 理lý 觀quán 也dã 。 後hậu 偈kệ 說thuyết 眼nhãn 無vô 生sanh 無vô 有hữu 起khởi 。 是thị 理lý 性tánh 則tắc 前tiền 眼nhãn 根căn 起khởi 定định 心tâm 不bất 亂loạn 。 義nghĩa 當đương 事sự 觀quán 。 出xuất 所sở 以dĩ 可khả 知tri 。 疏sớ/sơ 亦diệc 應ưng 將tương 境cảnh 事sự 理lý 對đối 根căn 理lý 事sự 。 以dĩ 辨biện 無vô 礙ngại 者giả 。 三tam 反phản 例lệ 此thử 意ý 稍sảo 隱ẩn 。 先tiên 應ưng 問vấn 言ngôn 。 上thượng 辨biện 二nhị 定định 但đãn 云vân 亦diệc 合hợp 將tương 根căn 事sự 對đối 於ư 境cảnh 理lý 。 今kim 何hà 雙song 言ngôn 將tương 境cảnh 事sự 理lý 對đối 根căn 理lý 事sự 故cố 。 應ưng 答đáp 言ngôn 。 以dĩ 上thượng 二nhị 定định 不bất 能năng 自tự 別biệt 。 要yếu 因nhân 起khởi 觀quán 方phương 知tri 事sự 理lý 。 如như 眼nhãn 入nhập 定định 未vị 知tri 何hà 定định 。 以dĩ 見kiến 塵trần 上thượng 了liễu 色sắc 差sai 別biệt 。 是thị 其kỳ 事sự 觀quán 欲dục 令linh 無vô 礙ngại 故cố 。 說thuyết 根căn 中trung 入nhập 定định 是thị 其kỳ 理lý 定định 境cảnh 入nhập 根căn 起khởi 既ký 了liễu 根căn 性tánh 空không 故cố 。 說thuyết 境cảnh 中trung 入nhập 於ư 事sự 定định 。 則tắc 經kinh 文văn 中trung 。 已dĩ 辨biện 根căn 理lý 對đối 於ư 境cảnh 事sự 。 故cố 但đãn 合hợp 例lệ 以dĩ 將tương 根căn 事sự 定định 對đối 於ư 境cảnh 理lý 。 今kim 此thử 二nhị 觀quán 不bất 因nhân 定định 別biệt 。 根căn 上thượng 境cảnh 上thượng 各các 有hữu 二nhị 觀quán 。 謂vị 根căn 入nhập 定định 即tức 於ư 境cảnh 上thượng 從tùng 理lý 觀quán 起khởi 而nhi 分phân 別biệt 事sự 。 於ư 色sắc 入nhập 定định 即tức 於ư 根căn 上thượng 從tùng 事sự 觀quán 起khởi 分phân 別biệt 於ư 理lý 。 經kinh 文văn 已dĩ 有hữu 此thử 二nhị 未vị 於ư 境cảnh 上thượng 從tùng 事sự 觀quán 起khởi 。 分phân 別biệt 於ư 理lý 。 及cập 與dữ 根căn 上thượng 從tùng 理lý 觀quán 起khởi 。 分phân 別biệt 於ư 事sự 。 若nhược 作tác 偈kệ 者giả 。 應ưng 云vân 於ư 眼nhãn 根căn 中trung 入nhập 正chánh 定định 於ư 色sắc 塵trần 中trung 事sự 觀quán 起khởi 。 說thuyết 色sắc 無vô 生sanh 無vô 有hữu 起khởi 。 性tánh 空không 寂tịch 滅diệt 無vô 所sở 作tác 。 及cập 於ư 色sắc 塵trần 中trung 入nhập 正chánh 定định 。 於ư 眼nhãn 根căn 中trung 理lý 觀quán 起khởi 。 分phân 別biệt 一nhất 切thiết 上thượng 妙diệu 眼nhãn 。 諸chư 天thiên 世thế 人nhân 莫mạc 能năng 知tri 。 斯tư 則tắc 境cảnh 上thượng 事sự 起khởi 觀quán 理lý 。 以dĩ 對đối 根căn 上thượng 理lý 起khởi 觀quán 事sự 故cố 。 云vân 亦diệc 應ưng 以dĩ 境cảnh 事sự 理lý 對đối 根căn 理lý 事sự 以dĩ 辨biện 無vô 礙ngại 也dã 。
疏sớ/sơ 。 第đệ 四tứ 對đối 出xuất 入nhập 無vô 礙ngại 者giả 。 即tức 於ư 經kinh 入nhập 正chánh 定định 對đối 從tùng 定định 起khởi 言ngôn 及cập 起khởi 定định 不bất 亂loạn 。 作tác 義nghĩa 於ư 中trung 二nhị 先tiên 正chánh 明minh 。 後hậu 若nhược 以dĩ 事sự 理lý 相tương 望vọng 下hạ 。 句cú 數số 料liệu 揀giản 。 事sự 理lý 四tứ 句cú 但đãn 出xuất 其kỳ 二nhị 。 等đẳng 取thủ 餘dư 二nhị 。 謂vị 三tam 理lý 入nhập 事sự 起khởi 。 四tứ 理lý 入nhập 理lý 起khởi 。 上thượng 且thả 單đơn 說thuyết 有hữu 其kỳ 四tứ 句cú 。 若nhược 單đơn 複phức 相tương 望vọng 應ưng 成thành 九cửu 句cú 。 於ư 前tiền 四tứ 上thượng 更cánh 加gia 五ngũ 句cú 。 謂vị 事sự 入nhập 事sự 理lý 起khởi 。 理lý 入nhập 事sự 理lý 起khởi 。 事sự 理lý 入nhập 事sự 起khởi 。 事sự 理lý 入nhập 理lý 起khởi 。 事sự 理lý 入nhập 事sự 理lý 起khởi 。 故cố 為vi 九cửu 句cú 。 疏sớ/sơ 又hựu 成thành 四tứ 句cú 。 即tức 根căn 境cảnh 出xuất 入nhập 成thành 四tứ 。 但đãn 舉cử 其kỳ 一nhất 。 若nhược 具cụ 應ưng 云vân 二nhị 境cảnh 事sự 入nhập 根căn 事sự 起khởi 。 三tam 根căn 理lý 入nhập 境cảnh 理lý 起khởi 。 四tứ 境cảnh 理lý 入nhập 根căn 理lý 起khởi 。 若nhược 更cánh 交giao 絡lạc 乃nãi 成thành 十thập 句cú 。 五ngũ 謂vị 根căn 事sự 入nhập 境cảnh 理lý 起khởi 。 六lục 境cảnh 事sự 入nhập 根căn 理lý 起khởi 七thất 根căn 理lý 入nhập 境cảnh 事sự 起khởi 。 八bát 境cảnh 理lý 入nhập 根căn 事sự 起khởi 。 九cửu 根căn 事sự 理lý 入nhập 境cảnh 事sự 理lý 起khởi 。 十thập 境cảnh 事sự 理lý 入nhập 根căn 事sự 理lý 起khởi 。 以dĩ 其kỳ 事sự 理lý 相tương 望vọng 。 屬thuộc 前tiền 事sự 理lý 四tứ 句cú 故cố 但đãn 云vân 四tứ 耳nhĩ 。
疏sớ/sơ 。 第đệ 五ngũ 對đối 二nhị 利lợi 體thể 用dụng 無vô 礙ngại 者giả 。 此thử 有hữu 兩lưỡng 重trọng/trùng 無vô 礙ngại 。 一nhất 體thể 用dụng 無vô 礙ngại 。 二nhị 二nhị 利lợi 無vô 礙ngại 。 下hạ 雙song 牒điệp 釋thích 。 言ngôn 心tâm 不bất 亂loạn 是thị 體thể 者giả 。 全toàn 用dụng 根căn 起khởi 三tam 句cú 。 以dĩ 對đối 境cảnh 起khởi 中trung 後hậu 二nhị 句cú 。 作tác 義nghĩa 則tắc 根căn 起khởi 三tam 句cú 為vi 體thể 亦diệc 為vi 自tự 利lợi 。 謂vị 於ư 眼nhãn 起khởi 定định 心tâm 不bất 亂loạn 。 說thuyết 眼nhãn 無vô 生sanh 無vô 有hữu 起khởi 。 性tánh 空không 寂tịch 滅diệt 無vô 所sở 作tác 。 而nhi 言ngôn 不bất 礙ngại 現hiện 於ư 廣quảng 境cảnh 者giả 即tức 取thủ 前tiền 示thị 現hiện 色sắc 性tánh 不bất 思tư 議nghị 。 諸chư 天thiên 世thế 人nhân 。 莫mạc 能năng 知tri 為vi 廣quảng 境cảnh 。 亦diệc 全toàn 用dụng 此thử 二nhị 句cú 為vi 利lợi 他tha 。 疏sớ/sơ 良lương 以dĩ 下hạ 。 以dĩ 體thể 用dụng 無vô 二nhị 。 釋thích 二nhị 利lợi 無vô 礙ngại 。 然nhiên 上thượng 疏sớ/sơ 但đãn 約ước 眼nhãn 色sắc 根căn 境cảnh 以dĩ 為vi 體thể 。 例lệ 後hậu 五ngũ 根căn 境cảnh 可khả 知tri 。
疏sớ/sơ 。 此thử 上thượng 十thập 義nghĩa 同đồng 為vi 一nhất 聚tụ 下hạ 二nhị 總tổng 結kết 十thập 對đối 也dã 。 於ư 中trung 又hựu 二nhị 先tiên 正chánh 結kết 。 後hậu 又hựu 經kinh 且thả 約ước 根căn 境cảnh 下hạ 。 例lệ 顯hiển 若nhược 境cảnh 境cảnh 相tướng 對đối 即tức 下hạ 於ư 自tự 他tha 身thân 。 自tự 在tại 中trung 攝nhiếp 故cố 。 此thử 不bất 明minh 根căn 根căn 相tướng 對đối 等đẳng 。 但đãn 略lược 無vô 耳nhĩ 。 例lệ 亦diệc 合hợp 有hữu 。 若nhược 具cụ 說thuyết 者giả 。 應ưng 云vân 於ư 眼nhãn 根căn 中trung 入nhập 正chánh 定định 於ư 耳nhĩ 根căn 中trung 從tùng 定định 起khởi 。 示thị 現hiện 耳nhĩ 性tánh 不bất 思tư 議nghị 諸chư 天thiên 世thế 人nhân 莫mạc 能năng 知tri 。 於ư 耳nhĩ 根căn 中trung 入nhập 正chánh 定định 從tùng 眼nhãn 起khởi 。 定định 心tâm 不bất 亂loạn 。 說thuyết 眼nhãn 無vô 生sanh 無vô 有hữu 起khởi 。 性tánh 空không 寂tịch 滅diệt 無vô 所sở 作tác 等đẳng 。 成thành 六lục 根căn 互hỗ 用dụng 。 疏sớ/sơ 一nhất 塵trần 入nhập 正chánh 受thọ 多đa 根căn 從tùng 定định 起khởi 等đẳng 者giả 。 亦diệc 略lược 無vô 耳nhĩ 。 若nhược 具cụ 應ưng 云vân 於ư 色sắc 塵trần 中trung 入nhập 正chánh 定định 。 於ư 六lục 根căn 中trung 從tùng 定định 起khởi 。 示thị 現hiện 六lục 根căn 不bất 思tư 議nghị 。 諸chư 天thiên 世thế 人nhân 莫mạc 能năng 知tri 。 於ư 六lục 根căn 中trung 入nhập 正chánh 定định 。 於ư 色sắc 起khởi 定định 心tâm 不bất 亂loạn 。 說thuyết 色sắc 無vô 生sanh 無vô 有hữu 起khởi 。 性tánh 空không 寂tịch 滅diệt 無vô 所sở 作tác 等đẳng 。 復phục 應ưng 有hữu 一nhất 根căn 入nhập 多đa 塵trần 起khởi 故cố 云vân 等đẳng 也dã 。 等đẳng 字tự 等đẳng 於ư 兩lưỡng 重trọng/trùng 。 一nhất 等đẳng 多đa 根căn 入nhập 一nhất 塵trần 起khởi 。 二nhị 等đẳng 一nhất 根căn 入nhập 多đa 塵trần 起khởi 。 若nhược 具cụ 應ưng 云vân 於ư 眼nhãn 根căn 中trung 入nhập 正chánh 定định 於ư 六lục 塵trần 中trung 三tam 昧muội 起khởi 。 分phân 別biệt 六lục 境cảnh 不bất 思tư 議nghị 。 諸chư 天thiên 世thế 人nhân 莫mạc 能năng 知tri 。 於ư 六lục 境cảnh 中trung 入nhập 正chánh 定định 眼nhãn 根căn 起khởi 。 定định 心tâm 不bất 亂loạn 。 說thuyết 眼nhãn 無vô 生sanh 無vô 有hữu 起khởi 。 性tánh 空không 寂tịch 滅diệt 無vô 所sở 作tác 。 餘dư 根căn 對đối 塵trần 亦diệc 然nhiên 故cố 云vân 並tịnh 略lược 不bất 說thuyết 。
疏sớ/sơ 。 上thượng 來lai 無vô 礙ngại 深thâm 妙diệu 難nan 思tư 下hạ 。 第đệ 四tứ 總tổng 示thị 入nhập 門môn 。 先tiên 問vấn 。 後hậu 今kim 當đương 下hạ 。 正chánh 示thị 知tri 事sự 理lý 無vô 礙ngại 根căn 境cảnh 亦diệc 如như 總tổng 觀quán 也dã 。 念niệm 慮lự 不bất 生sanh 總tổng 止chỉ 也dã 。 即tức 禪thiền 門môn 大đại 意ý 。
疏sớ/sơ 。 又hựu 向hướng 云vân 色sắc 性tánh 難nan 思tư 下hạ 。 第đệ 五ngũ 彰chương 其kỳ 含hàm 攝nhiếp 。 於ư 中trung 又hựu 二nhị 。 先tiên 收thu 總tổng 持trì 等đẳng 。 會hội 佛Phật 名danh 經kinh 。 後hậu 約ước 三tam 觀quán 會hội 通thông 智trí 論luận 。 前tiền 中trung 然nhiên 十thập 二nhị 入nhập 。 約ước 其kỳ 含hàm 攝nhiếp 並tịnh 稱xưng 總tổng 持trì 。 約ước 其kỳ 性tánh 空không 究cứu 竟cánh 並tịnh 稱xưng 波Ba 羅La 蜜Mật 。 約ước 其kỳ 性tánh 本bổn 清thanh 淨tịnh 皆giai 解giải 脫thoát 門môn 。 約ước 其kỳ 覺giác 性tánh 圓viên 明minh 並tịnh 得đắc 稱xưng 佛Phật 。 故cố 佛Phật 名danh 經Kinh 云vân 眼nhãn 陀đà 羅la 尼ni 自tự 在tại 佛Phật 。 乃nãi 至chí 意ý 陀đà 羅la 尼ni 自tự 在tại 佛Phật 。 色sắc 陀đà 羅la 尼ni 自tự 在tại 佛Phật 。 乃nãi 至chí 法pháp 陀đà 羅la 尼ni 自tự 在tại 佛Phật 等đẳng 。
疏sớ/sơ 。 不bất 唯duy 取thủ 相tương/tướng 為vi 染nhiễm 無vô 心tâm 為vi 淨tịnh 而nhi 已dĩ 者giả 。 結kết 彈đàn 北bắc 宗tông 禪thiền 門môn 但đãn 得đắc 。 一nhất 分phân 之chi 義nghĩa 。 謂vị 彼bỉ 云vân 眼nhãn 見kiến 色sắc 意ý 同đồng 知tri 染nhiễm 法Pháp 界Giới 。 意ý 不bất 同đồng 知tri 淨tịnh 法Pháp 界Giới 。 意ý 同đồng 知tri 即tức 眼nhãn 陀đà 羅la 尼ni 自tự 在tại 佛Phật 。 眼nhãn 等đẳng 總tổng 持trì 度độ 門môn 等đẳng 者giả 。 今kim 謂vị 亦diệc 是thị 一nhất 義nghĩa 。 但đãn 得đắc 不bất 起khởi 心tâm 之chi 義nghĩa 耳nhĩ 。 不bất 同đồng 上thượng 來lai 十thập 重trọng/trùng 五ngũ 對đối 無vô 礙ngại 自tự 在tại 等đẳng 。
疏sớ/sơ 。 又hựu 以dĩ 智trí 論luận 三tam 觀quán 下hạ 。 第đệ 二nhị 以dĩ 三tam 觀quán 會hội 智trí 論luận 。 於ư 中trung 有hữu 三tam 。 初sơ 明minh 三tam 觀quán 。 次thứ 辨biện 三tam 止chỉ 。 後hậu 雙song 結kết 上thượng 二nhị 。 初sơ 中trung 先tiên 明minh 次thứ 第đệ 三tam 觀quán 。 後hậu 三tam 無vô 前tiền 後hậu 即tức 一nhất 心tâm 三tam 觀quán 。 言ngôn 此thử 二nhị 不bất 二nhị 色sắc 性tánh 難nan 思tư 中trung 道đạo 觀quán 也dã 。 此thử 有hữu 二nhị 種chủng 中trung 道đạo 。 一nhất 但đãn 合hợp 上thượng 二nhị 以dĩ 為vi 中trung 道đạo 。 此thử 之chi 中trung 道đạo 大Đại 乘Thừa 初sơ 門môn 。 二nhị 色sắc 性tánh 難nan 思tư 即tức 佛Phật 性tánh 中trung 道đạo 。 斯tư 為vi 圓viên 妙diệu 欲dục 辨biện 包bao 含hàm 故cố 雙song 出xuất 耳nhĩ 。
疏sớ/sơ 。 對đối 此thử 三tam 觀quán 下hạ 。 辨biện 三tam 止chỉ 。 一nhất 方phương 便tiện 隨tùy 緣duyên 止chỉ 。 即tức 假giả 觀quán 家gia 止chỉ 。 謂vị 方phương 便tiện 涉thiệp 有hữu 隨tùy 一nhất 一nhất 緣duyên 住trụ 一nhất 境cảnh 故cố 。 二nhị 體thể 真chân 止chỉ 。 即tức 空không 觀quán 家gia 止chỉ 。 體thể 達đạt 真chân 理lý 與dữ 理lý 冥minh 故cố 。 三tam 離ly 二nhị 邊biên 分phân 別biệt 止chỉ 。 即tức 中trung 道đạo 家gia 止chỉ 。 不bất 取thủ 有hữu 無vô 等đẳng 二nhị 相tương/tướng 也dã 。 以dĩ 上thượng 對đối 經kinh 文văn 之chi 次thứ 故cố 。 以dĩ 假giả 觀quán 為vi 初sơ 。 今kim 對đối 上thượng 觀quán 亦diệc 以dĩ 方phương 便tiện 居cư 首thủ 。 若nhược 準chuẩn 智trí 論luận 中trung 。 先tiên 空không 次thứ 假giả 後hậu 中trung 義nghĩa 如như 前tiền 辨biện 。
疏sớ/sơ 。 既ký 止Chỉ 觀Quán 雙song 運vận 下hạ 。 三tam 雙song 結kết 上thượng 二nhị 。 於ư 中trung 又hựu 二nhị 。 先tiên 結kết 止Chỉ 觀Quán 。 諸chư 處xứ 多đa 明minh 一nhất 心tâm 三tam 觀quán 。 既ký 有hữu 雙song 運vận 則tắc 亦diệc 合hợp 言ngôn 一nhất 心tâm 三tam 止chỉ 。 若nhược 具cụ 亦diệc 可khả 言ngôn 一nhất 心tâm 三tam 止Chỉ 觀Quán 也dã 。
疏sớ/sơ 。 即tức 一nhất 而nhi 三tam 。 下hạ 二nhị 結kết 三tam 一nhất 通thông 於ư 止Chỉ 觀Quán 。 即tức 一nhất 而nhi 三tam 體thể 隨tùy 相tương/tướng 用dụng 故cố 。 即tức 三tam 而nhi 一nhất 相tương/tướng 用dụng 即tức 體thể 故cố 。 雙song 照chiếu 三tam 一nhất 體thể 用dụng 顯hiển 然nhiên 。 雙song 遮già 三tam 一nhất 互hỗ 奪đoạt 雙song 泯mẫn 。 謂vị 即tức 體thể 同đồng 用dụng 故cố 。 非phi 一nhất 即tức 用dụng 同đồng 體thể 故cố 非phi 三tam 也dã 。
疏sớ/sơ 。 一nhất 一nhất 釋thích 文văn 準chuẩn 思tư 可khả 見kiến 者giả 。 今kim 將tương 三tam 觀quán 以dĩ 對đối 經kinh 文văn 三tam 觀quán 。 以dĩ 遮già 照chiếu 等đẳng 亦diệc 然nhiên 。 謂vị 色sắc 相tướng 難nan 思tư 是thị 假giả 觀quán 。 眼nhãn 定định 即tức 是thị 隨tùy 緣duyên 止chỉ 。 性tánh 空không 寂tịch 滅diệt 是thị 空không 觀quán 。 色sắc 定định 即tức 是thị 體thể 真chân 止chỉ 。 色sắc 性tánh 難nan 思tư 是thị 中trung 觀quán 。 眼nhãn 根căn 即tức 是thị 離ly 二nhị 邊biên 分phân 別biệt 止chỉ 。 以dĩ 色sắc 性tánh 有hữu 三tam 義nghĩa 。 若nhược 以dĩ 變biến 礙ngại 為vi 性tánh 即tức 假giả 觀quán 攝nhiếp 。 若nhược 以dĩ 真chân 實thật 難nan 思tư 為vi 性tánh 即tức 中trung 道đạo 攝nhiếp 。 故cố 二nhị 觀quán 皆giai 用dụng 雙song 運vận 即tức 是thị 根căn 境cảnh 對đối 辨biện 。 二nhị 俱câu 宛uyển 然nhiên 即tức 是thị 雙song 照chiếu 。 二nhị 俱câu 無vô 礙ngại 互hỗ 奪đoạt 雙song 亡vong 即tức 是thị 雙song 遮già 。
疏sớ/sơ 。 此thử 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 圓viên 融dung 功công 德đức 等đẳng 者giả 。 第đệ 六lục 總tổng 結kết 勸khuyến 修tu 可khả 知tri 第đệ 五ngũ 喻dụ 況huống 玄huyền 旨chỉ 中trung 。
疏sớ/sơ 。 眾chúng 生sanh 含hàm 其kỳ 前tiền 三tam 者giả 。 以dĩ 業nghiệp 報báo 二nhị 字tự 是thị 第đệ 四tứ 故cố 則tắc 初sơ 一nhất 含hàm 四tứ 。
疏sớ/sơ 。 菩Bồ 薩Tát 神thần 力lực 。 由do 三tam 種chủng 相tương/tướng 除trừ 佛Phật 後hậu 二nhị 者giả 以dĩ 無vô 障chướng 礙ngại 。 約ước 二nhị 障chướng 盡tận 故cố 。 成thành 立lập 有hữu 情tình 未vị 周chu 遍biến 故cố 。 疏sớ/sơ 然nhiên 取thủ 分phần/phân 喻dụ 者giả 。 由do 上thượng 云vân 無vô 可khả 同đồng 喻dụ 今kim 何hà 喻dụ 耶da 。 故cố 云vân 分phần/phân 喻dụ 。 無vô 可khả 喻dụ 者giả 下hạ 經Kinh 云vân 。 三tam 界giới 有hữu 無vô 一nhất 切thiết 。 法pháp 不bất 能năng 與dữ 佛Phật 為vi 譬thí 喻dụ 故cố 。 言ngôn 分phần/phân 喻dụ 者giả 。 喻dụ 有hữu 八bát 種chủng 。 一nhất 順thuận 二nhị 逆nghịch 三tam 現hiện 四tứ 非phi 五ngũ 先tiên 六lục 後hậu 七thất 者giả 先tiên 後hậu 八bát 者giả 遍biến 喻dụ 。 如như 涅Niết 槃Bàn 說thuyết 前tiền 文văn 已dĩ 引dẫn 則tắc 有hữu 遍biến 喻dụ 。 今kim 對đối 遍biến 喻dụ 但đãn 取thủ 少thiểu 分phần 。 如như 言ngôn 佛Phật 面diện 。 猶do 如như 滿mãn 月nguyệt 。 但đãn 取thủ 圓viên 無vô 缺khuyết 義nghĩa 故cố 。 今kim 喻dụ 亦diệc 然nhiên 。 以dĩ 小tiểu 喻dụ 大đại 者giả 。 若nhược 易dị 中trung 射xạ 隼chuẩn 于vu 高cao 墉# 。 以dĩ 況huống 天thiên 下hạ 等đẳng 其kỳ 事sự 甚thậm 多đa 。 疏sớ/sơ 令linh 聞văn 喻dụ 者giả 。 忘vong 象tượng 領lãnh 意ý 故cố 褒bao 以dĩ 智trí 者giả 。 周chu 易dị 略lược 例lệ 云vân 。 夫phu 象tượng 者giả 出xuất 意ý 者giả 也dã 。 言ngôn 者giả 明minh 象tượng 者giả 也dã 。 盡tận 意ý 莫mạc 若nhược 象tượng 。 盡tận 象tượng 莫mạc 若nhược 言ngôn 。 言ngôn 生sanh 於ư 象tượng 故cố 可khả 尋tầm 言ngôn 以dĩ 觀quán 象tượng 。 象tượng 生sanh 於ư 意ý 故cố 可khả 尋tầm 象tượng 以dĩ 觀quán 意ý 。 意ý 以dĩ 象tượng 盡tận 。 象tượng 以dĩ 言ngôn 著trước 。 故cố 言ngôn 者giả 所sở 以dĩ 明minh 象tượng 。 得đắc 象tượng 而nhi 忘vong 言ngôn 象tượng 者giả 所sở 以dĩ 存tồn 意ý 。 得đắc 意ý 而nhi 忘vong 象tượng 。 猶do 罤# 者giả 所sở 以dĩ 在tại 兔thố 。 得đắc 兔thố 而nhi 忘vong 罤# 。 筌thuyên 者giả 所sở 以dĩ 在tại 魚ngư 。 得đắc 魚ngư 而nhi 忘vong 筌thuyên 也dã 。 然nhiên 則tắc 言ngôn 者giả 象tượng 之chi 罤# 也dã 。 象tượng 者giả 意ý 之chi 筌thuyên 也dã 。 是thị 故cố 存tồn 言ngôn 者giả 非phi 得đắc 象tượng 者giả 也dã 。 存tồn 象tượng 者giả 非phi 得đắc 意ý 者giả 也dã 。 象tượng 生sanh 於ư 意ý 而nhi 存tồn 象tượng 焉yên 。 則tắc 所sở 存tồn 者giả 乃nãi 非phi 其kỳ 象tượng 也dã 。 言ngôn 生sanh 於ư 象tượng 而nhi 存tồn 言ngôn 焉yên 。 則tắc 所sở 存tồn 者giả 乃nãi 非phi 其kỳ 言ngôn 也dã 。 然nhiên 則tắc 忘vong 象tượng 者giả 乃nãi 得đắc 意ý 者giả 也dã 。 忘vong 言ngôn 者giả 乃nãi 得đắc 象tượng 者giả 也dã 。 得đắc 意ý 在tại 忘vong 象tượng 。 得đắc 象tượng 在tại 忘vong 言ngôn 。 故cố 立lập 象tượng 以dĩ 盡tận 意ý 。 而nhi 象tượng 可khả 忘vong 也dã 。 重trọng/trùng 畫họa 以dĩ 盡tận 情tình 而nhi 畫họa 可khả 忘vong 也dã 。 是thị 故cố 觸xúc 類loại 可khả 為vi 其kỳ 象tượng 。 合hợp 義nghĩa 可khả 為vi 其kỳ 徵trưng 。 今kim 疏sớ/sơ 用dụng 此thử 文văn 故cố 令linh 忘vong 象tượng 領lãnh 意ý 。 謂vị 如như 水thủy 現hiện 四tứ 兵binh 。 是thị 喻dụ 是thị 象tượng 但đãn 知tri 菩Bồ 薩Tát 無vô 心tâm 頓đốn 現hiện 。 則tắc 水thủy 印ấn 可khả 忘vong 矣hĩ 。 諸chư 喻dụ 皆giai 然nhiên 。 若nhược 能năng 忘vong 象tượng 得đắc 意ý 斯tư 為vi 智trí 者giả 。 執chấp 象tượng 失thất 意ý 乃nãi 成thành 愚ngu 滯trệ 故cố 。 法pháp 華hoa 云vân 。 諸chư 有hữu 智trí 者giả 。 以dĩ 譬thí 喻dụ 得đắc 解giải 。 疏sớ/sơ 江giang 南nam 之chi 人nhân 。 不bất 信tín 千thiên 人nhân 之chi 氈chiên 帳trướng 者giả 。 即tức 顏nhan 之chi 推thôi 。 字tự 介giới 文văn 。 家gia 訓huấn 歸quy 心tâm 篇thiên 中trung 之chi 語ngữ 也dã 。
疏sớ/sơ 。 為vi 毒độc 塗đồ 鼓cổ 者giả 。 即tức 涅Niết 槃Bàn 第đệ 九cửu 如Như 來Lai 性tánh 品phẩm 云vân 。
復phục 次thứ 善thiện 男nam 子tử 。 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 以dĩ 雜tạp 毒độc 藥dược 用dụng 塗đồ 大đại 鼓cổ 。 於ư 眾chúng 人nhân 中trung 。 擊kích 之chi 發phát 聲thanh 雖tuy 無vô 心tâm 欲dục 聞văn 聞văn 之chi 皆giai 死tử 。 唯duy 除trừ 一nhất 人nhân 。 不bất 橫hoạnh 死tử 者giả 。 鼓cổ 合hợp 涅Niết 槃Bàn 。 死tử 喻dụ 滅diệt 惑hoặc 。 不bất 橫hoạnh 死tử 者giả 。 喻dụ 一nhất 闡xiển 提đề 。 終chung 成thành 堅kiên 種chủng 者giả 。 即tức 下hạ 出xuất 現hiện 品phẩm 如như 上thượng 頻tần 引dẫn 。
第Đệ 三Tam 會Hội 升Thăng 須Tu 彌Di 山Sơn 頂Đảnh 。 品Phẩm 第đệ 十thập 三tam
☸ Phẩm 13:
疏sớ/sơ 。 信tín 前tiền 此thử 解giải 者giả 即tức 疏sớ/sơ 本bổn 意ý 。 疏sớ/sơ 以dĩ 前tiền 信tín 會hội 答đáp 第đệ 二nhị 會hội 。 初sơ 所sở 脫thoát 信tín 問vấn 故cố 。 次thứ 住trụ 有hữu 二nhị 段đoạn 。 即tức 古cổ 德đức 意ý 。
疏sớ/sơ 。 二nhị 品phẩm 名danh 須Tu 彌Di 下hạ 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 二nhị 。 先tiên 正chánh 釋thích 。 後hậu 表biểu 位vị 下hạ 約ước 表biểu 法pháp 釋thích 於ư 中trung 四tứ 。 一nhất 正chánh 約ước 表biểu 。 二nhị 若nhược 天thiên 表biểu 淨tịnh 下hạ 。 假giả 問vấn 徵trưng 起khởi 。 三tam 妙diệu 有hữu 十thập 義nghĩa 下hạ 。 通thông 釋thích 上thượng 問vấn 。 四tứ 若nhược 約ước 觀quán 心tâm 下hạ 。 約ước 觀quán 心tâm 釋thích 。 前tiền 三tam 可khả 知tri 三tam 中trung 分phần/phân 四tứ 。 一nhất 約ước 能năng 表biểu 。 二nhị 十thập 住trụ 之chi 行hành 下hạ 合hợp 所sở 表biểu 。 三tam 顯hiển 十thập 住trụ 功công 德đức 下hạ 結kết 所sở 釋thích 。 四tứ 然nhiên 上thượng 所sở 釋thích 下hạ 揀giản 權quyền 實thật 。 初sơ 中trung 二nhị 。 先tiên 釋thích 妙diệu 。 後hậu 釋thích 高cao 。 前tiền 中trung 疏sớ/sơ 。 謂vị 七thất 金kim 山sơn 七thất 重trùng 圍vi 繞nhiễu 者giả 。 俱câu 舍xá 世thế 間gian 品phẩm 偈kệ 云vân 。 蘇tô 迷mê 盧lô 處xứ 中trung (# 蘇tô 即tức 妙diệu 也dã 迷mê 盧lô 高cao 也dã )# 。 次thứ 踰du 健kiện 達đạt 羅la (# 此thử 云vân 持trì 雙song 以dĩ 山sơn 頂đảnh 有hữu 二nhị 道đạo 脊tích 山sơn 能năng 持trì 此thử 故cố 以dĩ 為vi 名danh )# 。 伊y 沙sa 馱đà 羅la 山sơn (# 此thử 云vân 持trì 軸trục 山sơn 峯phong 上thượng 聳tủng 猶do 如như 車xa 軸trục 。 山sơn 頂đảnh 持trì 故cố )# 。 竭kiệt 地địa 洛lạc 迦ca 山sơn (# 俱câu 舍xá 疏sớ/sơ 云vân 此thử 即tức 西tây 方phương 樹thụ 名danh 大đại 疏sớ/sơ 但đãn 依y 狀trạng 翻phiên 不bất 出xuất 其kỳ 名danh 頌tụng 疏sớ/sơ 云vân 此thử 方phương 亦diệc 有hữu 名danh 檐diêm 木mộc 山sơn 山sơn 上thượng 寶bảo 樹thụ 形hình 似tự 彼bỉ 故cố )# 。 蘇tô 達đạt 梨lê 舍xá 那na (# 此thử 云vân 善thiện 見kiến 見kiến 者giả 稱xưng 善thiện )# 。 頞át 濕thấp 縛phược 竭kiệt 拏noa (# 此thử 云vân 馬mã 耳nhĩ 山sơn 形hình 似tự 彼bỉ 故cố )# 。 毘tỳ 那na 怛đát 迦ca 山sơn (# 此thử 云vân 象tượng 鼻tị 山sơn 形hình 似tự 故cố )# 。 尼ni 民dân 達đạt 羅la 山sơn (# 俱câu 舍xá 疏sớ/sơ 云vân 魚ngư 名danh 其kỳ 魚ngư 觜tủy 尖tiêm 山sơn 形hình 似tự 故cố 華hoa 嚴nghiêm 音âm 義nghĩa 釋thích 此thử 云vân 云vân 持trì 邊biên 山sơn 也dã )# 。 於ư 大đại 洲châu 等đẳng 外ngoại 有hữu 鐵thiết 輪luân 圍vi 山sơn 。 前tiền 七thất 金kim 所sở 成thành 。 蘇tô 迷mê 盧lô 四tứ 寶bảo 。 入nhập 水thủy 皆giai 八bát 萬vạn 。 妙diệu 高cao 出xuất 亦diệc 然nhiên 。 餘dư 八bát 半bán 半bán 減giảm 。 廣quảng 皆giai 等đẳng 高cao 量lượng 。 釋thích 曰viết 。 上thượng 來lai 所sở 引dẫn 正chánh 證chứng 七thất 金kim 餘dư 因nhân 便tiện 來lai 。 下hạ 疏sớ/sơ 方phương 要yếu 疏sớ/sơ 及cập 七thất 香hương 海hải 海hải 印ấn 旋toàn 流lưu 者giả 。 俱câu 舍xá 頌tụng 云vân 。 山sơn 間gian 有hữu 八bát 海hải 前tiền 七thất 名danh 為vi 內nội 。 最tối 初sơ 廣quảng 八bát 萬vạn 。 四tứ 邊biên 各các 三tam 倍bội 。 餘dư 六lục 半bán 半bán 狹hiệp 。 第đệ 八bát 名danh 為vi 外ngoại 。 三tam 洛lạc 叉xoa 二nhị 萬vạn 二nhị 千thiên 踰du [跳-兆+善]# 那na 。 釋thích 曰viết 。 前tiền 七thất 名danh 為vi 內nội 七thất 金kim 內nội 故cố 。 第đệ 八bát 名danh 為vi 外ngoại 七thất 金kim 外ngoại 故cố 。 外ngoại 在tại 鐵Thiết 圍Vi 之chi 內nội 。 亦diệc 名danh 山sơn 間gian 。 最tối 初sơ 八bát 萬vạn 即tức 持trì 雙song 之chi 內nội 海hải 也dã 。 七thất 金kim 內nội 海hải 皆giai 。 八bát 功công 德đức 水thủy 。 故cố 云vân 香hương 水thủy 旋toàn 流lưu 。 外ngoại 海hải 鐵thiết 圍vi 因nhân 便tiện 故cố 來lai 耳nhĩ 。
疏sớ/sơ 。 唯duy 天thiên 依y 住trụ 者giả 。 俱câu 舍xá 頌tụng 云vân 。 妙diệu 高cao 層tằng 有hữu 四tứ 相tương/tướng 去khứ 各các 十thập 千thiên 。 傍bàng 出xuất 十thập 六lục 千thiên 。 八bát 四tứ 二nhị 千thiên 量lượng 。 堅kiên 手thủ 及cập 持trì 鬘man 。 恆hằng 憍kiêu 天thiên 王vương 眾chúng 如như 次thứ 居cư 四tứ 級cấp 。 亦diệc 住trụ 餘dư 七thất 山sơn 。 釋thích 曰viết 。 謂vị 始thỉ 從tùng 水thủy 際tế 盡tận 第đệ 一nhất 層tằng 相tương/tướng 去khứ 十thập 千thiên 。 傍bàng 出xuất 十thập 六lục 千thiên 。 上thượng 三tam 層tằng 級cấp 向hướng 上thượng 相tương/tướng 去khứ 數số 同đồng 。 傍bàng 出xuất 漸tiệm 減giảm 一nhất 半bán 。 第đệ 二nhị 層tằng 八bát 千thiên 。 三tam 即tức 四tứ 千thiên 。 四tứ 即tức 二nhị 千thiên 。 向hướng 上thượng 漸tiệm 狹hiệp 。 此thử 四tứ 層tằng 級cấp 直trực 上thượng 方phương 盡tận 妙diệu 高cao 下hạ 半bán 四tứ 萬vạn 踰du [跳-兆+善]# 那na 。 第đệ 一nhất 級cấp 有hữu 藥dược 叉xoa 神thần 名danh 為vi 堅kiên 首thủ 。 乃nãi 至chí 第đệ 四tứ 是thị 四Tứ 天Thiên 王Vương 餘dư 皆giai 四tứ 王vương 管quản 故cố 。 云vân 唯duy 天thiên 依y 住trụ 。 妙diệu 高cao 頂đảnh 八bát 方phương 復phục 三Tam 十Thập 三Tam 天Thiên 居cư 故cố 。 皆giai 天thiên 住trụ 。 疏sớ/sơ 。 波ba 利lợi 質chất 多đa 羅la 。 能năng 益ích 天thiên 眾chúng 者giả 。 波ba 利lợi 此thử 云vân 遍biến 也dã 。 亦diệc 曰viết 周chu 匝táp 。 質chất 多đa 羅la 。 此thử 云vân 間gian 錯thác 莊trang 嚴nghiêm 。 言ngôn 此thử 樹thụ 眾chúng 雜tạp 色sắc 華hoa 。 周chu 匝táp 莊trang 嚴nghiêm 。 或hoặc 云vân 圓viên 妙diệu 莊trang 嚴nghiêm 。 即tức 俱câu 舍xá 園viên 生sanh 樹thụ 也dã 。 故cố 俱câu 舍xá 云vân 東đông 北bắc 園viên 生sanh 樹thụ 。 西tây 南nam 善thiện 法Pháp 堂đường 。 論luận 釋thích 云vân 。 其kỳ 園viên 生sanh 樹thụ 槃bàn 根căn 深thâm 廣quảng 五ngũ 十thập 踰du [跳-兆+善]# 那na 。 聳tủng 幹cán 上thượng 升thăng 枝chi 條điều 傍bàng 布bố 。 高cao 廣quảng 量lượng 等đẳng 百bách 踰du [跳-兆+善]# 那na 。 挺đĩnh 葉diệp 開khai 華hoa 。 妙diệu 香hương 芬phân 馥phức 。 順thuận 風phong 熏huân 滿mãn 百bách 踰du [跳-兆+善]# 那na 。 若nhược 逆nghịch 風phong 熏huân 猶do 遍biến 五ngũ 十thập 。 是thị 諸chư 天thiên 眾chúng 。 遊du 樂nhạo/nhạc/lạc 之chi 所sở 。 餘dư 文văn 可khả 知tri 。
疏sớ/sơ 。 為vi 顯hiển 十thập 住trụ 功công 德đức 妙diệu 高cao 下hạ 。 第đệ 三tam 總tổng 結kết 釋thích 也dã 。 於ư 中trung 三tam 。 初sơ 正chánh 結kết 釋thích 。 次thứ 四tứ 王vương 處xứ 半bán 下hạ 通thông 伏phục 難nạn/nan 。 謂vị 有hữu 難nạn/nan 言ngôn 。 若nhược 以dĩ 妙diệu 高cao 為vi 表biểu 四tứ 王vương 亦diệc 處xứ 妙diệu 高cao 。 復phục 為vi 次thứ 第đệ 何hà 不bất 處xứ 此thử 。 故cố 為vi 此thử 通thông 。 後hậu 善Thiện 財Tài 童Đồng 子Tử 下hạ 。 引dẫn 例lệ 為vi 證chứng 。
疏sớ/sơ 。 偈kệ 讚tán 一nhất 品phẩm 義nghĩa 有hữu 兩lưỡng 兼kiêm 者giả 。 前tiền 是thị 古cổ 意ý 。 後hậu 是thị 新tân 意ý 可khả 知tri 。 十thập 段đoạn 科khoa 中trung 皆giai 有hữu 皆giai 俱câu 齊tề 遍biến 等đẳng 言ngôn 者giả 。 以dĩ 約ước 結kết 通thông 周chu 法Pháp 界Giới 故cố 。
疏sớ/sơ 。 今kim 此thử 明minh 遍biến 即tức 十thập 重trùng 說thuyết 處xứ 中trung 第đệ 一nhất 重trọng/trùng 也dã 。 即tức 第đệ 一nhất 疏sớ/sơ 說thuyết 經Kinh 緣duyên 中trung 初sơ 此thử 閻Diêm 浮Phù 是thị 也dã 。 疏sớ/sơ 文văn 分phần/phân 三tam 。 一nhất 總tổng 釋thích 文văn 意ý 。 二nhị 何hà 須tu 舉cử 此thử 下hạ 。 釋thích 舉cử 二nhị 會hội 所sở 以dĩ 。 三tam 所sở 以dĩ 唯duy 約ước 覺giác 樹thụ 下hạ 。 通thông 妨phương 難nạn/nan 。 此thử 通thông 二nhị 難nạn/nan 。 一nhất 有hữu 難nạn/nan 云vân 。 既ký 不bất 散tán 前tiền 應ưng 舉cử 二nhị 會hội 。 何hà 以dĩ 唯duy 言ngôn 不bất 起khởi 覺giác 樹thụ 。 故cố 此thử 通thông 云vân 。 初sơ 會hội 為vi 本bổn 。 又hựu 第đệ 二nhị 會hội 近cận 初sơ 會hội 故cố 。 二nhị 若nhược 同đồng 時thời 下hạ 。 復phục 通thông 一nhất 妨phương 。 文văn 中trung 先tiên 舉cử 難nạn/nan 。 後hậu 應ưng 云vân 即tức 用dụng 下hạ 。 通thông 釋thích 可khả 知tri 。 疏sớ/sơ 動động 靜tĩnh 相tương 違vi 去khứ 住trụ 懸huyền 隔cách 下hạ 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 五ngũ 。 一nhất 假giả 問vấn 徵trưng 起khởi 。 二nhị 序tự 昔tích 順thuận 違vi 。 三tam 申thân 今kim 正chánh 解giải 。 四tứ 會hội 通thông 古cổ 義nghĩa 。 五ngũ 問vấn 答đáp 會hội 違vi 。 疏sớ/sơ 古cổ 有hữu 多đa 釋thích 下hạ 。 次thứ 序tự 昔tích 順thuận 違vi 。 昔tích 有hữu 五ngũ 義nghĩa 。 而nhi 文văn 三tam 節tiết 。 初sơ 併tinh 序tự 三tam 師sư 。 二nhị 序tự 第đệ 四tứ 。 三tam 序tự 第đệ 五ngũ 。 以dĩ 初sơ 三tam 師sư 並tịnh 約ước 三Tam 身Thân 義nghĩa 類loại 大đại 同đồng 。 欲dục 併tinh 破phá 故cố 先tiên 序tự 於ư 昔tích 可khả 知tri 。 疏sớ/sơ 並tịnh 非phi 文văn 意ý 下hạ 。 二nhị 辨biện 違vi 。 通thông 有hữu 二nhị 違vi 。 一nhất 違vi 現hiện 文văn 去khứ 。 住trụ 皆giai 是thị 遮già 那na 佛Phật 故cố 。 二nhị 違vi 經kinh 宗tông 。 十thập 身thân 非phi 三Tam 身Thân 故cố (# 彼bỉ 即tức 是thị 後hậu 二nhị 會hội 此thử 即tức 今kim 文văn 也dã )# 疏sớ/sơ 一nhất 云vân 以dĩ 去khứ 即tức 非phi 去khứ 等đẳng 者giả 。 二nhị 序tự 第đệ 四tứ 師sư 以dĩ 不bất 分phân 三Tam 身Thân 。 但đãn 就tựu 一nhất 身thân 論luận 性tánh 相tướng 故cố 。 即tức 是thị 事sự 理lý 無vô 礙ngại 。 宗tông 中trung 之chi 意ý 。 不bất 違vi 本bổn 體thể 。 不bất 順thuận 今kim 文văn 。 於ư 中trung 先tiên 序tự 昔tích 。 後hậu 辨biện 違vi 。 前tiền 中trung 光quang 正chánh 釋thích 。 後hậu 如như 不bất 來lai 相tướng 而nhi 來lai 等đẳng 。 即tức 是thị 古cổ 人nhân 引dẫn 例lệ 證chứng 成thành 。 此thử 是thị 淨tịnh 名danh 經kinh 問vấn 疾tật 品phẩm 中trung 淨tịnh 名danh 之chi 言ngôn 。 經Kinh 云vân 。
時thời 維Duy 摩Ma 詰Cật 言ngôn 。 善thiện 來lai 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 。 不bất 來lai 相tướng 而nhi 來lai 。 不bất 見kiến 相tướng 而nhi 見kiến 。 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 言ngôn 。 如như 是thị 居cư 士sĩ 。 若nhược 來lai 已dĩ 更cánh 不bất 來lai 。 若nhược 去khứ 已dĩ 更cánh 不bất 去khứ 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 來lai 者giả 無vô 所sở 從tùng 來lai 。 去khứ 者giả 無vô 所sở 至chí 。 所sở 可khả 見kiến 者giả 。 更cánh 不bất 可khả 見kiến 。 今kim 但đãn 引dẫn 淨tịnh 名danh 之chi 言ngôn 。 餘dư 略lược 不bất 引dẫn 。 叡duệ 公công 釋thích 云vân 。 文Văn 殊Thù 心tâm 棲tê 實thật 相tướng 。 形hình 貫quán 法Pháp 身thân 。 內nội 外ngoại 冥minh 寂tịch 都đô 無vô 來lai 相tương/tướng 。 都đô 無vô 來lai 相tương/tướng 能năng 以dĩ 之chi 來lai 。 此thử 明minh 心tâm 冥minh 至chí 理lý 體thể 絕tuyệt 去khứ 來lai 。 應ưng 物vật 隨tùy 緣duyên 不bất 壞hoại 來lai 去khứ 。 而nhi 下hạ 文Văn 殊Thù 答đáp 者giả 。 即tức 得đắc 意ý 相tương/tướng 領lãnh 印ấn 成thành 其kỳ 言ngôn 。 則tắc 以dĩ 三tam 時thời 門môn 領lãnh 其kỳ 。 不bất 來lai 相tướng 而nhi 來lai 。 以dĩ 合hợp 不bất 合hợp 門môn 成thành 其kỳ 。 不bất 見kiến 相tướng 而nhi 見kiến 。 前tiền 中trung 三tam 時thời 略lược 舉cử 其kỳ 一nhất 以dĩ 相tương/tướng 顯hiển 故cố 。 言ngôn 三tam 時thời 者giả 。 即tức 中trung 論luận 去khứ 來lai 品phẩm 偈kệ 云vân 。 已dĩ 去khứ 無vô 有hữu 去khứ 。 未vị 去khứ 亦diệc 無vô 去khứ 。 去khứ 時thời 亦diệc 無vô 去khứ 。 翻phiên 此thử 則tắc 云vân 。 已dĩ 來lai 無vô 有hữu 來lai 。 未vị 來lai 亦diệc 無vô 來lai 。 來lai 時thời 亦diệc 無vô 來lai 。 謂vị 已dĩ 來lai 已dĩ 滅diệt 不bất 可khả 言ngôn 來lai 。 未vị 來lai 未vị 有hữu 何hà 得đắc 言ngôn 來lai 。 來lai 時thời 不bất 住trụ 已dĩ 未vị 分phân 之chi 故cố 亦diệc 無vô 來lai 。 無vô 去khứ 亦diệc 然nhiên 。 故cố 下hạ 經Kinh 云vân 。 若nhược 過quá 去khứ 生sanh 。 過quá 去khứ 生sanh 已dĩ 滅diệt 。 若nhược 未vị 來lai 生sanh 。 未vị 來lai 生sanh 未vị 至chí 。 若nhược 現hiện 在tại 生sanh 。 現hiện 在tại 生sanh 無vô 住trụ 。 而nhi 淨tịnh 名danh 所sở 見kiến 。 文Văn 殊Thù 自tự 菴am 園viên 而nhi 來lai 。 菴am 園viên 眾chúng 會hội 謂vị 文Văn 殊Thù 為vi 去khứ 。 故cố 文Văn 殊Thù 言ngôn 非phi 唯duy 居cư 士sĩ 見kiến 我ngã 不bất 來lai 而nhi 來lai 。 從tùng 菴am 園viên 見kiến 我ngã 為vi 去khứ 。 我ngã 亦diệc 不bất 去khứ 而nhi 去khứ 也dã 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 下hạ 文Văn 殊Thù 自tự 徵trưng 釋thích 上thượng 義nghĩa 。 謂vị 若nhược 先tiên 有hữu 法pháp 。 從tùng 彼bỉ 而nhi 來lai 。 既ký 非phi 先tiên 有hữu 緣duyên 會hội 而nhi 來lai 。 故cố 於ư 三tam 時thời 無vô 有hữu 來lai 矣hĩ 。 無vô 去khứ 亦diệc 然nhiên 。 來lai 必tất 有hữu 從tùng 。 去khứ 必tất 有hữu 至chí 。 故cố 三tam 句cú 釋thích 別biệt 。 又hựu 有hữu 來lai 去khứ 不bất 出xuất 三tam 時thời 。 今kim 三tam 時thời 無vô 來lai 故cố 。 來lai 無vô 所sở 從tùng 。 三tam 時thời 無vô 去khứ 故cố 。 去khứ 無vô 所sở 至chí 。 言ngôn 所sở 可khả 見kiến 者giả 。 更cánh 不bất 可khả 見kiến 者giả 。 即tức 以dĩ 合hợp 不bất 合hợp 門môn 成thành 上thượng 。 不bất 見kiến 相tướng 而nhi 見kiến 。 謂vị 見kiến 必tất 有hữu 三tam 。 謂vị 能năng 見kiến 所sở 見kiến 及cập 以dĩ 見kiến 者giả 。 方phương 成thành 於ư 見kiến 。 所sở 見kiến 因nhân 於ư 二nhị 成thành 故cố 無vô 所sở 見kiến 。 所sở 見kiến 無vô 故cố 餘dư 二nhị 寧ninh 有hữu 。 故cố 中trung 論luận 云vân 。 見kiến 及cập 所sở 見kiến 者giả 。 是thị 三tam 各các 異dị 方phương 。 如như 是thị 三tam 法Pháp 。 異dị 終chung 無vô 有hữu 合hợp 時thời 。 異dị 法pháp 不bất 可khả 合hợp 。 非phi 異dị 無vô 可khả 合hợp 。 又hựu 論luận 云vân 。 見kiến 不bất 能năng 有hữu 見kiến 。 非phi 見kiến 亦diệc 不bất 見kiến 。 若nhược 已dĩ 破phá 於ư 見kiến 則tắc 為vi 破phá 見kiến 者giả 故cố 。 正chánh 見kiến 時thời 即tức 無vô 見kiến 矣hĩ 。 因nhân 他tha 所sở 引dẫn 略lược 示thị 綱cương 宗tông 。 疏sớ/sơ 若nhược 爾nhĩ 但đãn 是thị 下hạ 。 二nhị 辨biện 違vi 但đãn 是thị 升thăng 即tức 非phi 升thăng 。 似tự 去khứ 即tức 非phi 去khứ 。 何hà 有hữu 樹thụ 下hạ 不bất 動động 之chi 身thân 。 若nhược 菴am 園viên 有hữu 文Văn 殊Thù 。 毘tỳ 耶da 更cánh 見kiến 妙diệu 德đức 。 可khả 以dĩ 證chứng 此thử 。 彼bỉ 此thử 義nghĩa 異dị 何hà 得đắc 援viện 引dẫn 。
疏sớ/sơ 。 有hữu 云vân 此thử 佛Phật 神thần 通thông 同đồng 體thể 等đẳng 者giả 。 三tam 別biệt 序tự 第đệ 五ngũ 師sư 。 即tức 刊# 定định 記ký 主chủ 。 亦diệc 先tiên 序tự 昔tích 。 後hậu 辨biện 順thuận 違vi 。 前tiền 中trung 以dĩ 體thể 遍biến 為vi 不bất 動động 。 以dĩ 用dụng 應ưng 而nhi 猶do 升thăng 。 疏sớ/sơ 若nhược 爾nhĩ 何hà 殊thù 第đệ 三tam 師sư 不bất 起khởi 是thị 法pháp 者giả 。 即tức 第đệ 二nhị 辨biện 違vi 也dã 。 此thử 有hữu 二nhị 破phá 。 一nhất 指chỉ 同đồng 前tiền 義nghĩa 破phá 前tiền 義nghĩa 不bất 立lập 。 此thử 義nghĩa 自tự 破phá 。 二nhị 又hựu 以dĩ 住trụ 釋thích 於ư 不bất 起khởi 下hạ 。 直trực 就tựu 所sở 立lập 破phá 。 唯duy 住trụ 覺giác 樹thụ 非phi 有hữu 體thể 遍biến 。 遍biến 於ư 去khứ 處xứ 何hà 得đắc 去khứ 非phi 體thể 遍biến 。 然nhiên 覺giác 樹thụ 亦diệc 用dụng 獨độc 言ngôn 是thị 體thể 。 升thăng 天thiên 有hữu 體thể 但đãn 言ngôn 是thị 用dụng 故cố 。 有hữu 所sở 違vi 。 非phi 責trách 本bổn 立lập 同đồng 體thể 業nghiệp 用dụng 。 故cố 下hạ 正chánh 義nghĩa 亦diệc 是thị 即tức 體thể 業nghiệp 用dụng 。
疏sớ/sơ 。 今kim 顯hiển 正chánh 義nghĩa 下hạ 。 第đệ 三tam 申thân 今kim 正chánh 解giải 。 有hữu 法pháp 喻dụ 結kết 。 文văn 顯hiển 可khả 知tri 。 疏sớ/sơ 古cổ 德đức 釋thích 此thử 略lược 有hữu 十thập 義nghĩa 下hạ 。 第đệ 四tứ 會hội 取thủ 古cổ 釋thích 。 於ư 中trung 二nhị 。 先tiên 正chánh 序tự 。 後hậu 然nhiên 此thử 十thập 解giải 前tiền 五ngũ 玄huyền 門môn 下hạ 。 為vi 其kỳ 會hội 通thông 。 於ư 中trung 又hựu 二nhị 。 先tiên 總tổng 會hội 。 意ý 明minh 古cổ 德đức 所sở 立lập 。 文văn 則tắc 雜tạp 亂loạn 。 義nghĩa 則tắc 無vô 違vi 。
疏sớ/sơ 。 然nhiên 此thử 中trung 相tương 望vọng 有hữu 四tứ 對đối 法pháp 下hạ 。 二nhị 別biệt 會hội 通thông 。 於ư 中trung 又hựu 二nhị 。 先tiên 通thông 明minh 義nghĩa 類loại 。 後hậu 一nhất 多đa 相tương 望vọng 應ưng 成thành 四tứ 句cú 下hạ 。 別biệt 釋thích 前tiền 法pháp 類loại 中trung 一nhất 多đa 之chi 義nghĩa 。 於ư 中trung 三tam 。 初sơ 正chánh 說thuyết 四tứ 句cú 。 次thứ 類loại 釋thích 餘dư 會hội 。 後hậu 例lệ 釋thích 餘dư 義nghĩa 。 今kim 初sơ 。 經kinh 中trung 欲dục 顯hiển 一nhất 多đa 相tương/tướng 即tức 故cố 等đẳng 者giả 。 顯hiển 經kinh 中trung 不bất 盡tận 之chi 由do 。 若nhược 云vân 不bất 離ly 一nhất 樹thụ 而nhi 升thăng 一nhất 天thiên 難nan 思tư 之chi 相tướng 不bất 顯hiển 。 若nhược 言ngôn 不bất 起khởi 一nhất 樹thụ 而nhi 升thăng 一nhất 切thiết 忉Đao 利Lợi 天thiên 者giả 。 則tắc 不bất 能năng 顯hiển 本bổn 會hội 圓viên 遍biến 。 若nhược 言ngôn 不bất 離ly 一nhất 切thiết 樹thụ 。 而nhi 升thăng 一nhất 切thiết 天thiên 。 則tắc 無vô 一nhất 多đa 無vô 礙ngại 之chi 相tướng 。 故cố 唯duy 出xuất 初sơ 句cú 。 下hạ 法pháp 慧tuệ 例lệ 云vân 十thập 方phương 悉tất 亦diệc 然nhiên 。 方phương 有hữu 升thăng 一nhất 切thiết 句cú 即tức 俱câu 多đa 句cú 。 疏sớ/sơ 升thăng 釋thích 天thiên 既ký 爾nhĩ 下hạ 。 二nhị 類loại 釋thích 餘dư 會hội 。
疏sớ/sơ 。 復phục 應ưng 樹thụ 樹thụ 相tương 望vọng 等đẳng 者giả 。 三tam 類loại 釋thích 餘dư 義nghĩa 。 於ư 中trung 二nhị 。 先tiên 例lệ 經kinh 。 後hậu 又hựu 既ký 一nhất 處xứ 有hữu 一nhất 切thiết 處xứ 下hạ 。 例lệ 釋thích 十thập 玄huyền 。 以dĩ 古cổ 德đức 玄huyền 文văn 與dữ 意ý 相tương/tướng 參tham 但đãn 有hữu 四tứ 玄huyền 。 前tiền 五ngũ 但đãn 二nhị 九cửu 為vi 託thác 事sự 。 十thập 為vi 同đồng 時thời 。 故cố 今kim 加gia 六lục 十thập 玄huyền 具cụ 矣hĩ 。
疏sớ/sơ 。 問vấn 帶đái 前tiền 起khởi 後hậu 下hạ 。 問vấn 答đáp 會hội 通thông 可khả 知tri 。
疏sớ/sơ 。 第đệ 九cửu 迦Ca 葉Diếp 下hạ 。 同đồng 讚tán 如Như 來Lai 者giả 。 此thử 中trung 疏sớ/sơ 以dĩ 別biệt 德đức 釋thích 其kỳ 別biệt 名danh 。 於ư 中trung 數số 名danh 狀trạng 若nhược 疏sớ/sơ 家gia 。 以dĩ 文văn 就tựu 義nghĩa 觀quán 下hạ 二nhị 會hội 義nghĩa 更cánh 昭chiêu 然nhiên 。
須Tu 彌Di 山Sơn 頂Đảnh 。 偈Kệ 讚Tán 品Phẩm 第đệ 十thập 四tứ
☸ Phẩm 14:
疏sớ/sơ 。 先tiên 陳trần 體thể 性tánh 者giả 。 即tức 第đệ 二nhị 來lai 意ý 如như 前tiền 品phẩm 明minh 。 疏sớ/sơ 別biệt 即tức 次thứ 第đệ 配phối 於ư 十thập 住trụ 等đẳng 者giả 。 下hạ 之chi 所sở 釋thích 闇ám 引dẫn 經kinh 文văn 。 如như 以dĩ 主chủ 導đạo 世thế 間gian 釋thích 因nhân 陀đà 羅la 者giả 。 因nhân 陀đà 羅la 此thử 云vân 帝đế 也dã 。 主chủ 也dã 。 即tức 下hạ 發phát 心tâm 住trụ 勸khuyến 學học 十thập 法pháp 中trung 云vân 。 所sở 謂vị 勤cần 供cúng 養dường 佛Phật 。 樂nhạo 住trụ 生sanh 死tử 。 主chủ 導đạo 世thế 間gian 令linh 除trừ 惡ác 業nghiệp 。 乃nãi 至chí 為vì 苦khổ 眾chúng 生sanh 。 作tác 歸quy 依y 處xứ 。 皆giai 為vi 主chủ 義nghĩa 。 從tùng 二nhị 已dĩ 下hạ 但đãn 取thủ 名danh 上thượng 之chi 義nghĩa 不bất 引dẫn 經kinh 文văn 。 疏sớ/sơ 亦diệc 可khả 別biệt 明minh 十thập 住trụ 勝thắng 進tiến 十thập 法pháp 思tư 之chi 者giả 。 初sơ 之chi 一nhất 住trụ 已dĩ 引dẫn 經kinh 文văn 。 餘dư 九cửu 思tư 者giả 。 二nhị 以dĩ 治trị 地địa 勝thắng 進tiến 云vân 習tập 誦tụng 多đa 聞văn 虛hư 閑nhàn 寂tịch 靜tĩnh 近cận 善Thiện 知Tri 識Thức 。 了liễu 達đạt 於ư 義nghĩa 等đẳng 。 皆giai 如như 蓮liên 華hoa 開khai 敷phu 義nghĩa 故cố 。 三tam 謂vị 觀quán 察sát 眾chúng 生sanh 法Pháp 界Giới 等đẳng 。 謂vị 智trí 寶bảo 故cố 。 四tứ 為vi 了liễu 知tri 三tam 世thế 佛Phật 法Pháp 。 等đẳng 為vi 最tối 勝thắng 故cố 。 五ngũ 知tri 眾chúng 生sanh 無vô 。 邊biên 無vô 量lượng 無vô 數số 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 等đẳng 。 為vi 大Đại 乘Thừa 如như 金kim 剛cang 誓thệ 願nguyện 心tâm 故cố 。 六lục 學học 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 相tướng 無vô 體thể 不bất 可khả 修tu 等đẳng 如như 香hương 氣khí 故cố 。 七thất 說thuyết 一nhất 即tức 多đa 說thuyết 多đa 即tức 一nhất 。 文văn 隨tùy 於ư 義nghĩa 義nghĩa 隨tùy 於ư 文văn 等đẳng 。 可khả 悅duyệt 意ý 故cố 。 八bát 知tri 剎sát 持trì 剎sát 觀quán 剎sát 詣nghệ 剎sát 。 領lãnh 受thọ 佛Phật 法Pháp 為vi 明minh 淨tịnh 故cố 。 九cửu 善thiện 學học 法Pháp 王Vương 善thiện 巧xảo 軌quỹ 度độ 等đẳng 為vi 可khả 持trì 故cố 。 十thập 學học 十thập 種chủng 智trí 。 如như 空không 遍biến 故cố 。 疏sớ/sơ 智trí 明minh 闇ám 息tức 恩ân 益ích 清thanh 涼lương 應ứng 器khí 周chu 故cố 者giả 。 月nguyệt 有hữu 四tứ 德đức 合hợp 佛Phật 三tam 法pháp 。 明minh 是thị 智trí 德đức 。 闇ám 息tức 斷đoạn 德đức 。 清thanh 涼lương 是thị 恩ân 德đức 。 應ứng 器khí 周chu 故cố 亦diệc 是thị 恩ân 德đức 。 又hựu 具cụ 上thượng 三tam 德đức 故cố 。 能năng 遍biến 應ưng 。 疏sớ/sơ 別biệt 名danh 即tức 十thập 住trụ 自tự 分phân 之chi 果quả 者giả 。 前tiền 剎sát 配phối 勝thắng 進tiến 故cố 。 此thử 配phối 自tự 分phần/phân 具cụ 如như 下hạ 文văn 。 疏sớ/sơ 以dĩ 此thử 十thập 因nhân 下hạ 結kết 成thành 。 上thượng 且thả 隨tùy 下hạ 令linh 其kỳ 尋tầm 本bổn 。 疏sớ/sơ 如như 名danh 號hiệu 品phẩm 者giả 。 不bất 欲dục 繁phồn 文văn 故cố 令linh 尋tầm 彼bỉ 。 但đãn 遠viễn 近cận 小tiểu 異dị 義nghĩa 理lý 全toàn 同đồng 。 若nhược 剎sát 若nhược 人nhân 皆giai 遍biến 法Pháp 界Giới 重trùng 重trùng 無vô 盡tận 。 疏sớ/sơ 次thứ 二nhị 勸khuyến 觀quán 佛Phật 力lực 更cánh 發phát 勝thắng 心tâm 者giả 。 前tiền 品phẩm 成thành 於ư 四tứ 句cú 亦diệc 從tùng 此thử 生sanh 。 謂vị 前tiền 一nhất 偈kệ 半bán 即tức 指chỉ 上thượng 文văn 。 是thị 不bất 起khởi 一nhất 切thiết 。 處xử 而nhi 升thăng 一nhất 處xứ 。 後hậu 十thập 方phương 悉tất 亦diệc 然nhiên 。 單đơn 取thủ 十thập 方phương 須Tu 彌Di 頂đảnh 亦diệc 然nhiên 。 即tức 是thị 不bất 離ly 一nhất 切thiết 。 處xử 而nhi 升thăng 一nhất 切thiết 處xứ 。 取thủ 上thượng 一nhất 閻Diêm 浮Phù 提Đề 對đối 此thử 。 則tắc 是thị 不bất 離ly 一nhất 處xứ 而nhi 升thăng 一nhất 切thiết 處xứ 。 取thủ 上thượng 一nhất 閻Diêm 浮Phù 對đối 我ngã 等đẳng 今kim 見kiến 佛Phật 住trụ 於ư 須Tu 彌Di 頂đảnh 。 即tức 不bất 離ly 一nhất 處xứ 而nhi 升thăng 一nhất 處xứ 。 如Như 來Lai 自tự 在tại 力lực 。 通thông 於ư 四tứ 句cú 。 第đệ 二nhị 南nam 方phương 疏sớ/sơ 了liễu 一nhất 切thiết 法pháp 。 真chân 實thật 之chi 性tánh 者giả 。 約ước 偈kệ 文văn 釋thích 。 言ngôn 淨tịnh 心tâm 地địa 者giả 。 約ước 表biểu 治trị 地địa 住trụ 釋thích 。
疏sớ/sơ 。 頌tụng 意ý 為vi 顯hiển 於ư 諸chư 眾chúng 生sanh 。 增tăng 長trưởng 大đại 悲bi 者giả 。 約ước 彼bỉ 住trụ 中trung 勝thắng 進tiến 行hành 釋thích 。 以dĩ 稱xưng 實thật 而nhi 觀quán 救cứu 世thế 者giả 故cố 。 約ước 當đương 偈kệ 釋thích 。
疏sớ/sơ 。 初sơ 二nhị 句cú 空không 觀quán 。 緣duyên 生sanh 無vô 性tánh 故cố 等đẳng 者giả 。 約ước 三tam 觀quán 釋thích 。 皆giai 初sơ 牒điệp 經kinh 摽phiếu/phiêu 觀quán 。 後hậu 句cú 取thủ 經kinh 意ý 釋thích 成thành 中trung 觀quán 疏sớ/sơ 。 釋thích 成thành 中trung 有hữu 二nhị 義nghĩa 釋thích 。 次thứ 二nhị 句cú 中trung 道đạo 觀quán 。 一nhất 云vân 由do 觀quán 前tiền 生sanh 滅diệt 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 即tức 無vô 性tánh 故cố 者giả 。 一nhất 切thiết 法Pháp 故cố 非phi 無vô 。 即tức 無vô 性tánh 故cố 非phi 有hữu 。 由do 前tiền 但đãn 觀quán 無vô 性tánh 是thị 空không 。 但đãn 觀quán 假giả 名danh 是thị 假giả 。 今kim 二nhị 相tương/tướng 即tức 故cố 非phi 空không 非phi 假giả 。 是thị 中trung 道đạo 義nghĩa 。 此thử 約ước 即tức 緣duyên 生sanh 法pháp 。 以dĩ 明minh 中trung 道đạo 。 二nhị 云vân 相tương/tướng 體thể 即tức 是thị 不bất 生sanh 滅diệt 也dã 者giả 。 約ước 三tam 性tánh 義nghĩa 以dĩ 辨biện 中trung 道đạo 。 然nhiên 無vô 生sanh 多đa 義nghĩa 。 略lược 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 事sự 無vô 生sanh 緣duyên 生sanh 之chi 相tướng 。 即tức 無vô 生sanh 故cố 。 二nhị 理lý 無vô 生sanh 。 圓viên 成thành 實thật 體thể 本bổn 不bất 生sanh 故cố 。 今kim 既ký 經kinh 言ngôn 該cai 一nhất 切thiết 法pháp 。 不bất 揀giản 相tương/tướng 性tánh 則tắc 相tương/tướng 體thể 皆giai 無vô 生sanh 矣hĩ 。 則tắc 遍biến 計kế 無vô 生sanh 是thị 空không 觀quán 。 緣duyên 生sanh 假giả 有hữu 是thị 假giả 觀quán 。 緣duyên 生sanh 無vô 生sanh 。 及cập 圓viên 成thành 無vô 生sanh 皆giai 中trung 道đạo 觀quán 。 則tắc 性tánh 相tướng 二nhị 宗tông 三tam 觀quán 皆giai 具cụ 。 然nhiên 此thử 二nhị 偈kệ 亦diệc 可khả 但đãn 為vi 性tánh 空không 之chi 觀quán 。 則tắc 初sơ 二nhị 句cú 正chánh 辨biện 性tánh 空không 故cố 。 言ngôn 自tự 性tánh 無vô 所sở 有hữu 。 次thứ 假giả 觀quán 二nhị 句cú 通thông 妨phương 。 謂vị 有hữu 難nạn/nan 言ngôn 。 現hiện 見kiến 生sanh 滅diệt 那na 言ngôn 無vô 生sanh 。 故cố 釋thích 云vân 。 隨tùy 世thế 假giả 說thuyết 耳nhĩ 。 次thứ 二nhị 句cú 中trung 觀quán 正chánh 示thị 不bất 生sanh 之chi 理lý 。 依y 此thử 釋thích 者giả 極cực 順thuận 常thường 解giải 三tam 論luận 中trung 意ý 。 而nhi 未vị 得đắc 於ư 龍long 樹thụ 玄huyền 旨chỉ 故cố 。
疏sớ/sơ 。 取thủ 論luận 三tam 觀quán 釋thích 之chi 。
疏sớ/sơ 。 法pháp 性tánh 本bổn 空không 非phi 觀quán 之chi 使sử 空không 故cố 無vô 所sở 取thủ 者giả 。 此thử 以dĩ 性tánh 空không 門môn 顯hiển 無vô 所sở 取thủ 。 次thứ 云vân 何hà 有hữu 能năng 見kiến 者giả 。 即tức 以dĩ 相tương 待đãi 門môn 遣khiển 其kỳ 能năng 見kiến 。 此thử 中trung 語ngữ 略lược 。 合hợp 云vân 若nhược 有hữu 所sở 取thủ 則tắc 有hữu 能năng 取thủ 。 既ký 無vô 所sở 取thủ 故cố 。 無vô 能năng 取thủ 能năng 因nhân 於ư 所sở 而nhi 得đắc 立lập 故cố 。 亦diệc 曰viết 相tương/tướng 因nhân 門môn 。 然nhiên 取thủ 與dữ 見kiến 皆giai 通thông 能năng 所sở 。 今kim 所sở 取thủ 之chi 中trung 則tắc 存tồn 於ư 所sở 取thủ 略lược 無vô 能năng 取thủ 。 於ư 能năng 見kiến 中trung 略lược 無vô 所sở 見kiến 。 所sở 見kiến 即tức 所sở 取thủ 故cố 。
疏sớ/sơ 。 又hựu 上thượng 來lai 以dĩ 空không 遣khiển 有hữu 等đẳng 者giả 。 此thử 別biệt 為vi 二nhị 釋thích 不bất 分phân 止Chỉ 觀Quán 。 四tứ 偈kệ 相tương/tướng 躡niếp 總tổng 為vi 遣khiển 病bệnh 。 則tắc 四tứ 偈kệ 中trung 。 初sơ 二nhị 句cú 以dĩ 空không 遣khiển 有hữu 。 次thứ 二nhị 句cú 以dĩ 假giả 遣khiển 空không 。 次thứ 二nhị 句cú 以dĩ 如như 不bất 生sanh 滅diệt 雙song 遣khiển 空không 假giả 。 次thứ 二nhị 句cú 且thả 結kết 觀quán 益ích 。 第đệ 三tam 偈kệ 即tức 雙song 遣khiển 非phi 。
疏sớ/sơ 。 從tùng 若nhược 謂vị 雙song 非phi 下hạ 。 正chánh 釋thích 第đệ 三tam 偈kệ 。 以dĩ 上thượng 來lai 疏sớ/sơ 重trọng/trùng 舉cử 前tiền 文văn 生sanh 此thử 偈kệ 故cố 。 故cố 此thử 正chánh 釋thích 。 於ư 中trung 初sơ 舉cử 所sở 破phá 。 次thứ 故cố 辨biện 起khởi 心tâm 皆giai 妄vọng 下hạ 。 以dĩ 偈kệ 正chánh 破phá 。 起khởi 心tâm 皆giai 妄vọng 絕tuyệt 念niệm 方phương 真chân 。 釋thích 其kỳ 上thượng 半bán 。 念niệm 本bổn 自tự 無vô 斯tư 絕tuyệt 亦diệc 滅diệt 。 釋thích 其kỳ 下hạ 半bán 。 以dĩ 性tánh 空không 無vô 念niệm 亦diệc 不bất 可khả 思tư 故cố 。
疏sớ/sơ 。 故cố 中trung 論luận 云vân 下hạ 。 引dẫn 證chứng 即tức 如Như 來Lai 品phẩm 初sơ 廣quảng 破phá 有hữu 如Như 來Lai 竟cánh 。 末mạt 後hậu 結kết 云vân 若nhược 於ư 一nhất 異dị 中trung 如Như 來Lai 不bất 可khả 得đắc 。 五ngũ 種chủng 求cầu 亦diệc 無vô 。 云vân 何hà 受thọ 中trung 有hữu 。 又hựu 所sở 受thọ 五ngũ 陰ấm 不bất 從tùng 自tự 性tánh 有hữu 。 若nhược 無vô 有hữu 自tự 性tánh 。 云vân 何hà 有hữu 他tha 性tánh 。 以dĩ 如như 是thị 義nghĩa 。 故cố 受thọ 空không 受thọ 者giả 空không 。 云vân 何hà 當đương 以dĩ 空không 而nhi 說thuyết 空không 如Như 來Lai 。 次thứ 破phá 於ư 空không 四tứ 句cú 皆giai 拂phất 。 頌tụng 云vân 。 空không 則tắc 不bất 可khả 說thuyết 。 非phi 空không 不bất 可khả 說thuyết 。 共cộng 不bất 共cộng 叵phả 說thuyết 。 但đãn 以dĩ 假giả 名danh 說thuyết 。
何hà 以dĩ 故cố 。 寂tịch 滅diệt 相tương/tướng 中trung 無vô 無vô 常thường 等đẳng 四tứ 。 寂tịch 滅diệt 相tương/tướng 中trung 無vô 無vô 邊biên 等đẳng 四tứ 。 次thứ 問vấn 云vân 。 若nhược 如như 是thị 破phá 應ưng 無vô 如Như 來Lai 。 次thứ 偈kệ 答đáp 云vân 。 邪tà 見kiến 深thâm 厚hậu 者giả 。 則tắc 說thuyết 無vô 如Như 來Lai 。 如Như 來Lai 寂tịch 滅diệt 相tương/tướng 。 分phân 別biệt 有hữu 亦diệc 非phi 。 如như 是thị 性tánh 空không 中trung 。 思tư 惟duy 亦diệc 不bất 可khả 。 如Như 來Lai 滅diệt 度độ 後hậu 。 分phân 別biệt 於ư 有hữu 無vô 。 次thứ 總tổng 拂phất 偈kệ 云vân 。 如Như 來Lai 過quá 戲hí 論luận 。 而nhi 人nhân 生sanh 戲hí 論luận 。 戲hí 論luận 破phá 慧tuệ 眼nhãn 。 是thị 皆giai 不bất 見kiến 佛Phật 。 長trường/trưởng 行hành 釋thích 云vân 。 戲hí 論luận 名danh 憶ức 念niệm 。 分phân 別biệt 有hữu 此thử 彼bỉ 。 又hựu 云vân 。 此thử 如Như 來Lai 品phẩm 初sơ 中trung 後hậu 。 思tư 惟duy 如Như 來Lai 。 定định 性tánh 不bất 可khả 得đắc 。 是thị 故cố 偈kệ 說thuyết 如Như 來Lai 所sở 有hữu 。 性tánh 即tức 是thị 世thế 間gian 性tánh 。 如Như 來Lai 無vô 有hữu 。 性tánh 世thế 間gian 亦diệc 無vô 性tánh 。 此thử 上thượng 諸chư 偈kệ 。 文văn 義nghĩa 相tương 連liên 。
疏sớ/sơ 。 家gia 但đãn 引dẫn 同đồng 今kim 經kinh 偈kệ 。 言ngôn 用dụng 此thử 文văn 者giả 。 明minh 是thị 龍long 樹thụ 取thủ 此thử 經Kinh 意ý 而nhi 為vi 論luận 偈kệ 。
疏sớ/sơ 。 亦diệc 含hàm 三tam 止chỉ 意ý 者giả 。 上thượng 云vân 心tâm 冥minh 性tánh 佛Phật 即tức 停đình 止chỉ 止chỉ 。 心tâm 安an 正chánh 理lý 故cố 。 止chỉ 絕tuyệt 思tư 求cầu 即tức 止chỉ 息tức 止chỉ 。 今kim 偈kệ 疏sớ/sơ 文văn 即tức 心tâm 冥minh 體thể 性tánh 停đình 止chỉ 止chỉ 也dã 。 惑hoặc 何hà 由do 生sanh 止chỉ 息tức 止chỉ 也dã 。 直trực 就tựu 經kinh 文văn 體thể 性tánh 皆giai 如như 。 即tức 是thị 對đối 不bất 止chỉ 止chỉ 也dã 。 謂vị 法pháp 性tánh 非phi 止chỉ 非phi 不bất 止chỉ 。 而nhi 銘minh 法pháp 性tánh 為vi 止chỉ 故cố 。 云vân 對đối 不bất 止chỉ 止chỉ 。
疏sớ/sơ 。 又hựu 亦diệc 通thông 結kết 止Chỉ 觀Quán 者giả 。 即tức 以dĩ 第đệ 四tứ 偈kệ 結kết 上thượng 三tam 偈kệ 也dã 。 而nhi 止chỉ 。 已dĩ 先tiên 明minh 故cố 。 此thử 疏sớ/sơ 文văn 但đãn 結kết 上thượng 觀quán 。 疏sớ/sơ 第đệ 六lục 偈kệ 推thôi 功công 下hạ 。 此thử 有hữu 四tứ 意ý 。 一nhất 明minh 義nghĩa 意ý 相tương/tướng 承thừa 有hữu 本bổn 。 二nhị 亦diệc 謙khiêm 己kỷ 下hạ 揀giản 異dị 凡phàm 情tình 。 三tam 令linh 法pháp 下hạ 辨biện 法pháp 相tướng 承thừa 。 四tứ 殊thù 途đồ 下hạ 彰chương 法pháp 體thể 連liên 合hợp 次thứ 八bát 菩Bồ 薩Tát 例lệ 有hữu 此thử 四tứ 。 第đệ 三tam 西tây 方phương 勝thắng 慧tuệ 解giải 佛Phật 勝thắng 智trí 。 偈kệ 此thử 偈kệ 明minh 隨tùy 空không 心tâm 淨tịnh 即tức 表biểu 位vị 中trung 義nghĩa 故cố 。 彼bỉ 文văn 云vân 。 所sở 謂vị 觀quán 一nhất 切thiết 法pháp 無vô 常thường 。 一nhất 切thiết 法pháp 苦khổ 。 一nhất 切thiết 法pháp 空không 等đẳng 故cố 。 云vân 隨tùy 空không 心tâm 靜tĩnh 下hạ 七thất 菩Bồ 薩Tát 初sơ 釋thích 名danh 中trung 。 皆giai 有hữu 二nhị 意ý 。 細tế 尋tầm 準chuẩn 此thử 。
疏sớ/sơ 。 謂vị 了liễu 一nhất 切thiết 法pháp 。 即tức 心tâm 自tự 性tánh 。 性tánh 亦diệc 非phi 性tánh 者giả 。 即tức 心tâm 自tự 性tánh 此thử 是thị 表biểu 詮thuyên 。 由do 一nhất 切thiết 法pháp 無vô 性tánh 故cố 。 即tức 我ngã 心tâm 之chi 實thật 性tánh 。 言ngôn 性tánh 亦diệc 非phi 性tánh 者giả 。 此thử 是thị 遮già 詮thuyên 。 即tức 上thượng 真chân 性tánh 以dĩ 無vô 性tánh 為vi 性tánh 也dã 。 即tức 心tâm 自tự 性tánh 如như 圓viên 成thành 性tánh 。 性tánh 亦diệc 非phi 性tánh 。 如như 勝thắng 義nghĩa 無vô 自tự 性tánh 性tánh 。 以dĩ 偈kệ 但đãn 云vân 了liễu 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。 自tự 性tánh 無vô 所sở 有hữu 故cố 。 故cố 復phục 遣khiển 性tánh 。
疏sớ/sơ 。 翻phiên 前tiền 內nội 取thủ 等đẳng 者giả 。 疏sớ/sơ 文văn 。 有hữu 二nhị 。 一nhất 總tổng 釋thích 文văn 意ý 。 二nhị 然nhiên 此thử 一nhất 偈kệ 下hạ 。 顯hiển 義nghĩa 包bao 含hàm 。 略lược 為vi 二nhị 解giải 。 初sơ 云vân 但đãn 是thị 蘊uẩn 縛phược 。 即tức 涅Niết 槃Bàn 二nhị 十thập 九cửu 。 師sư 子tử 吼hống 難nạn/nan 云vân 。 如như 佛Phật 所sở 說thuyết 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 有hữu 二nhị 種chủng 因nhân 。 一nhất 者giả 正chánh 因nhân 。 二nhị 者giả 緣duyên 因nhân 以dĩ 是thị 二nhị 因nhân 應ưng 無vô 縛phược 解giải 是thị 五ngũ 陰ấm 者giả 。 念niệm 念niệm 生sanh 滅diệt 。 如như 其kỳ 生sanh 滅diệt 誰thùy 縛phược 誰thùy 解giải 。 世Thế 尊Tôn 因nhân 此thử 五ngũ 陰ấm 生sanh 後hậu 五ngũ 陰ấm 。 此thử 陰ấm 自tự 滅diệt 不bất 至chí 彼bỉ 陰ấm 。 雖tuy 不bất 至chí 彼bỉ 能năng 生sanh 彼bỉ 陰ấm 。 如như 因nhân 子tử 生sanh 芽nha 子tử 不bất 至chí 芽nha 。 雖tuy 不bất 至chí 芽nha 而nhi 能năng 生sanh 芽nha 。 眾chúng 生sanh 亦diệc 爾nhĩ 。 云vân 何hà 縛phược 解giải 下hạ 佛Phật 牒điệp 以dĩ 為vi 答đáp 。 引dẫn 蠟lạp 印ấn 印ấn 埿nê 印ấn 壞hoại 文văn 成thành 。 喻dụ 意ý 云vân 。 生sanh 時thời 諸chư 根căn 有hữu 具cụ 不bất 具cụ 。 具cụ 者giả 見kiến 色sắc 則tắc 生sanh 於ư 貪tham 。 生sanh 於ư 貪tham 則tắc 名danh 為vi 愛ái 。 狂cuồng 故cố 生sanh 貪tham 。 是thị 名danh 無vô 明minh 。 貪tham 愛ái 無vô 明minh 。 二nhị 因nhân 緣duyên 故cố 。 所sở 見kiến 境cảnh 界giới 。 皆giai 悉tất 顛điên 倒đảo 。 無vô 常thường 見kiến 常thường 。 無vô 我ngã 見kiến 我ngã 。 無vô 樂lạc 見kiến 樂lạc 。 無vô 淨tịnh 見kiến 淨tịnh 。 以dĩ 四tứ 倒đảo 故cố 作tác 善thiện 惡ác 行hành 。 煩phiền 惱não 作tác 業nghiệp 業nghiệp 作tác 煩phiền 惱não 。 是thị 名danh 繫hệ 縛phược 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 名danh 五ngũ 陰ấm 生sanh 。 此thử 中trung 意ý 云vân 。 雖tuy 復phục 生sanh 滅diệt 不bất 妨phương 繫hệ 縛phược 故cố 。 今kim 用dụng 云vân 但đãn 是thị 蘊uẩn 縛phược 。 無vô 有hữu 我ngã 人nhân 。
疏sớ/sơ 。 二nhị 前tiền 後hậu 因nhân 依y 相tương 續tục 無vô 性tánh 下hạ 。 是thị 第đệ 二nhị 意ý 上thượng 辨biện 人nhân 空không 。 此thử 明minh 法pháp 空không 。 於ư 中trung 又hựu 二nhị 。 先tiên 正chánh 明minh 法pháp 空không 。 後hậu 此thử 性tánh 即tức 是thị 第đệ 一nhất 。 義nghĩa 空không 下hạ 。 會hội 通thông 佛Phật 性tánh 。 然nhiên 案án 顯hiển 文văn 但đãn 辨biện 二nhị 空không 理lý 已dĩ 玄huyền 矣hĩ 。 觀quán 其kỳ 法pháp 喻dụ 。 包bao 涅Niết 槃Bàn 經kinh 佛Phật 性tánh 深thâm 義nghĩa 故cố 復phục 顯hiển 之chi 。 此thử 中trung 文văn 勢thế 連liên 環hoàn 。 先tiên 總tổng 示thị 佛Phật 性tánh 。 即tức 師sư 子tử 品phẩm 初sơ 。 如như 前tiền 玄huyền 中trung 已dĩ 廣quảng 引dẫn 竟cánh 。
疏sớ/sơ 。 又hựu 上thượng 性tánh 無vô 所sở 有hữu 下hạ 。 別biệt 示thị 諸chư 因nhân 先tiên 指chỉ 經kinh 以dĩ 明minh 。 性tánh 無vô 所sở 有hữu 者giả 。 即tức 前tiền 偈kệ 自tự 性tánh 無vô 所sở 有hữu 。 內nội 外ngoại 雖tuy 異dị 皆giai 是thị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 空không 。 故cố 指chỉ 前tiền 偈kệ 亦diệc 即tức 此thử 偈kệ 於ư 此thử 性tánh 也dã 。 既ký 以dĩ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 空không 為vi 正chánh 因nhân 佛Phật 性tánh 故cố 。 性tánh 無vô 所sở 有hữu 。 即tức 正chánh 因nhân 也dã 。
疏sớ/sơ 。 前tiền 解giải 此thử 了liễu 者giả 。 前tiền 偈kệ 云vân 如như 是thị 解giải 法pháp 性tánh 故cố 云vân 前tiền 解giải 。 此thử 偈kệ 云vân 於ư 此thử 性tánh 了liễu 知tri 故cố 云vân 此thử 了liễu 。 並tịnh 是thị 了liễu 因nhân 。 明minh 知tri 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 雖tuy 有hữu 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 空không 。 智trí 慧tuệ 之chi 性tánh 。 若nhược 無vô 般Bát 若Nhã 等đẳng 為vi 了liễu 因nhân 者giả 終chung 不bất 成thành 佛Phật 。 上thượng 通thông 二nhị 偈kệ 以dĩ 出xuất 正chánh 了liễu 。
疏sớ/sơ 。 此thử 蘊uẩn 相tương 續tục 即tức 是thị 正chánh 因nhân 。 亦diệc 名danh 生sanh 因nhân 者giả 。 唯duy 約ước 此thử 偈kệ 以dĩ 顯hiển 二nhị 因nhân 此thử 雙song 標tiêu 也dã 。
疏sớ/sơ 。 言ngôn 正chánh 因nhân 者giả 下hạ 。 即tức 雙song 釋thích 也dã 。 然nhiên 欲dục 解giải 諸chư 因nhân 先tiên 須tu 知tri 彼bỉ 經kinh 文văn 。 二nhị 十thập 八bát 云vân 。 善thiện 男nam 子tử 因nhân 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 生sanh 因nhân 。 二nhị 者giả 了liễu 因nhân 。 能năng 生sanh 法pháp 者giả 是thị 名danh 生sanh 因nhân 。 燈đăng 能năng 照chiếu 物vật 名danh 為vi 了liễu 因nhân 。 煩phiền 惱não 諸chư 結kết 。 是thị 名danh 生sanh 因nhân 。 眾chúng 生sanh 父phụ 母mẫu 。 名danh 為vi 了liễu 因nhân 。 穀cốc 子tử 名danh 生sanh 。 水thủy 土thổ/độ 名danh 了liễu 。 六Lục 度Độ 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 名danh 為vi 生sanh 因nhân 。 佛Phật 性tánh 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 名danh 為vi 了liễu 因nhân 。
復phục 有hữu 了liễu 因nhân 。 謂vị 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 佛Phật 性tánh 。
復phục 有hữu 生sanh 因nhân 。 謂vị 首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 三Tam 昧Muội 。 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。
復phục 有hữu 了liễu 因nhân 。 謂vị 八bát 正chánh 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。
復phục 有hữu 生sanh 因nhân 。 謂vị 信tín 心tâm 六Lục 度Độ 。 又hựu 云vân 。
善thiện 男nam 子tử 。 因nhân 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 正chánh 因nhân 。 二nhị 者giả 緣duyên 因nhân 。 正chánh 因nhân 者giả 如như 乳nhũ 生sanh 酪lạc 。 緣duyên 因nhân 者giả 如như 酵# 暖noãn 等đẳng 。 又hựu 云vân 。 正chánh 因nhân 者giả 名danh 為vi 佛Phật 性tánh 。 緣duyên 因nhân 者giả 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 又hựu 云vân 。 正chánh 因nhân 者giả 。 謂vị 諸chư 眾chúng 生sanh 。
善thiện 男nam 子tử 。 僧Tăng 名danh 和hòa 合hợp 。 和hòa 合hợp 者giả 名danh 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 中trung 亦diệc 有hữu 佛Phật 性tánh 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 常thường 。 佛Phật 性tánh 亦diệc 常thường 。 是thị 故cố 我ngã 說thuyết 。 僧Tăng 有hữu 佛Phật 性tánh 。 故cố 下hạ 疏sớ/sơ 云vân 。 然nhiên 復phục 生sanh 必tất 對đối 了liễu 。 正chánh 必tất 對đối 緣duyên 。 已dĩ 引dẫn 經kinh 文văn 次thứ 當đương 釋thích 疏sớ/sơ 。 言ngôn 正chánh 因nhân 者giả 是thị 中trung 道đạo 義nghĩa 。 中trung 道đạo 即tức 是thị 佛Phật 性tánh 。 者giả 總tổng 示thị 其kỳ 體thể 故cố 。 二nhị 十thập 七thất 云vân 。 佛Phật 性tánh 即tức 是thị 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 中trung 道đạo 種chủng 子tử 。
疏sớ/sơ 。 謂vị 現hiện 在tại 陰ấm 滅diệt 下hạ 。 出xuất 中trung 道đạo 相tương/tướng 。 即tức 今kim 因nhân 前tiền 五ngũ 陰ấm 故cố 。 偈kệ 是thị 中trung 道đạo 義nghĩa 。 其kỳ 下hạ 所sở 用dụng 涅Niết 槃Bàn 經kinh 文văn 。 即tức 前tiền 二nhị 十thập 九cửu 答đáp 師sư 子tử 吼hống 陰ấm 縛phược 難nạn/nan 文văn 。 上thượng 引dẫn 難nạn/nan 文văn 則tắc 具cụ 。 引dẫn 答đáp 則tắc 略lược 。 今kim 當đương 具cụ 引dẫn 佛Phật 答đáp 之chi 文văn 。 經Kinh 云vân 。
善thiện 男nam 子tử 。 諦đế 聽thính 諦đế 聽thính 。 我ngã 當đương 為vì 汝nhữ 。 分phân 別biệt 解giải 說thuyết 。
善thiện 男nam 子tử 。 如như 人nhân 捨xả 命mạng 。 受thọ 大đại 苦khổ 時thời 。 宗tông 親thân 圍vi 繞nhiễu 。 號hào 哭khốc 懊áo 惱não 。 其kỳ 人nhân 惶hoàng 怖bố 莫mạc 知tri 依y 救cứu 。 雖tuy 有hữu 五ngũ 情tình 。 無vô 所sở 覺giác 知tri 。 肢chi 節tiết 戰chiến 動động 。 不bất 能năng 自tự 持trì 。 身thân 體thể 虛hư 冷lãnh 暖noãn 氣khí 欲dục 盡tận 。 見kiến 先tiên 所sở 修tu 善thiện 惡ác 報báo 相tương/tướng 。
善thiện 男nam 子tử 。 如như 日nhật 垂thùy 沒một 山sơn 陵lăng 塠# 阜phụ 。 影ảnh 現hiện 東đông 移di 理lý 無vô 西tây 逝thệ 。 眾chúng 生sanh 業nghiệp 報báo 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 此thử 陰ấm 滅diệt 時thời 彼bỉ 陰ấm 續tục 生sanh 。 如như 燈đăng 生sanh 闇ám 滅diệt 燈đăng 滅diệt 闇ám 生sanh 。
善thiện 男nam 子tử 。 如như 蠟lạp 印ấn 印ấn 埿nê 印ấn 與dữ 埿nê 合hợp 印ấn 滅diệt 文văn 成thành 。 而nhi 是thị 蠟lạp 印ấn 不bất 變biến 在tại 埿nê 。 文văn 非phi 埿nê 出xuất 不bất 餘dư 處xứ 來lai 。 以dĩ 印ấn 因nhân 緣duyên 而nhi 生sanh 是thị 文văn 。 現hiện 在tại 陰ấm 滅diệt 中trung 陰ấm 陰ấm 生sanh 。 是thị 現hiện 在tại 陰ấm 終chung 不bất 變biến 為vi 中trung 陰ấm 五ngũ 陰ấm 。 中trung 陰ấm 五ngũ 陰ấm 亦diệc 非phi 自tự 生sanh 不bất 從tùng 餘dư 來lai 。 因nhân 現hiện 陰ấm 故cố 生sanh 中trung 陰ấm 中trung 。 陰ấm 如như 印ấn 印ấn 埿nê 印ấn 壞hoại 文văn 成thành 。 名danh 雖tuy 無vô 差sai 而nhi 時thời 節tiết 各các 異dị 。 是thị 故cố 我ngã 說thuyết 。 中trung 陰ấm 五ngũ 陰ấm 。 非phi 肉nhục 眼nhãn 見kiến 。 天thiên 眼nhãn 所sở 見kiến 。 釋thích 曰viết 。 此thử 上thượng 具cụ 引dẫn 。 今kim 疏sớ/sơ 用dụng 經kinh 便tiện 以dĩ 義nghĩa 間gian 但đãn 觀quán 經kinh 文văn 自tự 分phần/phân 主chủ 客khách 。 然nhiên 百bách 論luận 唯duy 識thức 皆giai 說thuyết 。 因nhân 緣duyên 相tương 生sanh 。 續tục 故cố 不bất 斷đoạn 。 滅diệt 故cố 不bất 常thường 。 不bất 斷đoạn 約ước 果quả 續tục 。 不bất 常thường 約ước 因nhân 滅diệt 。 今kim 疏sớ/sơ 。 以dĩ 中trung 論luận 中trung 義nghĩa 於ư 因nhân 果quả 中trung 各các 有hữu 斷đoạn 常thường 。 現hiện 陰ấm 為vi 因nhân 先tiên 明minh 滅diệt 故cố 不bất 常thường 。 後hậu 雖tuy 不bất 至chí 芽nha 而nhi 能năng 生sanh 芽nha 。 此thử 現hiện 在tại 陰ấm 雖tuy 不bất 至chí 後hậu 下hạ 。 以dĩ 有hữu 功công 能năng 明minh 現hiện 陰ấm 不bất 斷đoạn 。
疏sớ/sơ 。 而nhi 中trung 陰ấm 五ngũ 陰ấm 亦diệc 非phi 自tự 生sanh 下hạ 。 約ước 後hậu 陰ấm 明minh 非phi 斷đoạn 常thường 。 先tiên 明minh 非phi 無vô 因nhân 常thường 。 以dĩ 中trung 論luận 明minh 無vô 因nhân 。 則tắc 墮đọa 常thường 過quá 。 如như 外ngoại 道đạo 立lập 時thời 方phương 微vi 塵trần 等đẳng 故cố 。 後hậu 既ký 能năng 續tục 前tiền 下hạ 明minh 。 續tục 故cố 不bất 斷đoạn 。
疏sớ/sơ 。 非phi 斷đoạn 非phi 常thường 。 是thị 中trung 道đạo 義nghĩa 正chánh 因nhân 性tánh 也dã 。 總tổng 結kết 示thị 也dã 。
疏sớ/sơ 。 能năng 生sanh 佛Phật 果Quả 故cố 曰viết 生sanh 因nhân 道đạo 。 上thượng 釋thích 正chánh 因nhân 。 今kim 釋thích 生sanh 因nhân 也dã 。 前tiền 有hữu 六lục 對đối 生sanh 了liễu 二nhị 因nhân 。 前tiền 三tam 對đối 以dĩ 因nhân 為vi 生sanh 因nhân 。 緣duyên 為vi 了liễu 因nhân 皆giai 就tựu 能năng 生sanh 。 後hậu 三tam 對đối 以dĩ 因nhân 望vọng 果quả 以dĩ 論luận 生sanh 了liễu 。 今kim 是thị 前tiền 意ý 。 如như 乳nhũ 是thị 生sanh 因nhân 酵# 等đẳng 為vi 了liễu 因nhân 故cố 。 乳nhũ 等đẳng 即tức 喻dụ 眾chúng 生sanh 。 望vọng 於ư 佛Phật 果Quả 而nhi 為vi 因nhân 也dã 。
疏sớ/sơ 。 眾chúng 生sanh 佛Phật 性tánh 。 有hữu 二nhị 種chủng 因nhân 者giả 。 引dẫn 文văn 證chứng 成thành 。 如như 上thượng 已dĩ 引dẫn 。 疏sớ/sơ 今kim 以dĩ 了liễu 因nhân 了liễu 彼bỉ 正chánh 因nhân 下hạ 。 結kết 示thị 經kinh 文văn 可khả 知tri 疏sớ/sơ 。 初sơ 一nhất 顯hiển 無vô 緣duyên 了liễu 不bất 見kiến 正chánh 因nhân 下hạ 。 此thử 釋thích 第đệ 一nhất 偈kệ 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 二nhị 。 先tiên 正chánh 釋thích 文văn 。 後hậu 引dẫn 難nạn/nan 成thành 立lập 。 前tiền 中trung 三tam 。 初sơ 正chánh 釋thích 經kinh 。 次thứ 揀giản 定định 二nhị 因nhân 。 後hậu 結kết 示thị 喻dụ 旨chỉ 。 前tiền 中trung 先tiên 釋thích 上thượng 半bán 喻dụ 可khả 知tri 。 後hậu 下hạ 半bán 法pháp 合hợp 下hạ 釋thích 合hợp 。 然nhiên 有hữu 二nhị 解giải 。 解giải 雖tuy 慧tuệ 莫mạc 能năng 了liễu 。 前tiền 義nghĩa 但đãn 有hữu 二nhị 法pháp 成thành 見kiến 。 謂vị 寶bảo 與dữ 燈đăng 以dĩ 成thành 正chánh 因nhân 緣duyên 因nhân 。 後hậu 義nghĩa 則tắc 三tam 法pháp 成thành 見kiến 。 應ưng 須tu 加gia 眼nhãn 以dĩ 喻dụ 於ư 慧tuệ 。 此thử 中trung 法pháp 喻dụ 合hợp 應ưng 各các 四tứ 句cú 。 謂vị 一nhất 有hữu 眼nhãn 無vô 燈đăng 不bất 見kiến 。 二nhị 無vô 眼nhãn 有hữu 燈đăng 不bất 見kiến 。 三tam 無vô 眼nhãn 無vô 燈đăng 不bất 見kiến 。 四tứ 有hữu 眼nhãn 有hữu 燈đăng 則tắc 見kiến 。 則tắc 眼nhãn 為vi 因nhân 燈đăng 為vi 緣duyên 。 因nhân 緣duyên 合hợp 故cố 方phương 得đắc 見kiến 寶bảo 。 因nhân 緣duyên 隨tùy 缺khuyết 則tắc 皆giai 不bất 成thành 見kiến 。 以dĩ 喻dụ 善thiện 友hữu 為vi 緣duyên 如như 燈đăng 有hữu 慧tuệ 為vi 因nhân 如như 眼nhãn 。 因nhân 緣duyên 具cụ 故cố 方phương 見kiến 真chân 性tánh 。 亦diệc 有hữu 四tứ 句cú 。 一nhất 者giả 有hữu 慧tuệ 無vô 友hữu 不bất 見kiến 。 二nhị 無vô 慧tuệ 遇ngộ 友hữu 不bất 見kiến 。 三tam 無vô 慧tuệ 無vô 友hữu 不bất 見kiến 。 四tứ 有hữu 慧tuệ 有hữu 友hữu 則tắc 見kiến 。 其kỳ 第đệ 四tứ 句cú 則tắc 是thị 約ước 人nhân 。 因nhân 緣duyên 和hòa 合hợp 。 亦diệc 成thành 了liễu 因nhân 。 今kim 喻dụ 前tiền 失thất 故cố 無vô 此thử 句cú 。 三tam 句cú 失thất 中trung 唯duy 合hợp 初sơ 一nhất 。 其kỳ 無vô 眼nhãn 有hữu 燈đăng 影ảnh 在tại 後hậu 喻dụ 瞽# 者giả 不bất 見kiến 明minh 淨tịnh 日nhật 中trung 。 則tắc 明minh 因nhân 緣duyên 互hỗ 缺khuyết 不bất 見kiến 。 況huống 全toàn 缺khuyết 耶da 。 故cố 不bất 明minh 於ư 無vô 眼nhãn 無vô 燈đăng 。
大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 隨Tùy 疏Sớ/sơ 演Diễn 義Nghĩa 鈔Sao 卷quyển 第đệ 三tam 十thập 六lục
Đại Phương Quảng Phật Hoa Nghiêm Kinh Tùy Sớ/sơ Diễn Nghĩa Sao ♦ Hết quyển 36
❖
Phiên âm: 23/3/2016 ◊ Cập nhật: 23/3/2016