大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 隨Tùy 疏Sớ/sơ 演Diễn 義Nghĩa 鈔Sao 卷Quyển 。 第Đệ 二Nhị 十Thập 六Lục
Đại Phương Quảng Phật Hoa Nghiêm Kinh Tùy Sớ/sơ Diễn Nghĩa Sao Quyển Đệ Nhị Thập Lục

唐đường 清thanh 涼lương 山sơn 大đại 華hoa 嚴nghiêm 寺tự 沙Sa 門Môn 澄trừng 觀quán 述thuật


疏sớ/sơ 。 土thổ/độ 既ký 不bất 同đồng 下hạ 。 第đệ 二nhị 釋thích 文văn 於ư 中trung 四tứ 。 一nhất 躡niếp 前tiền 生sanh 起khởi 。 二nhị 正chánh 釋thích 經kinh 文văn 。 三tam 料liệu 揀giản 解giải 妨phương 。 四tứ 次thứ 第đệ 鉤câu 鎖tỏa 。


疏sớ/sơ 。 初sơ 三tam 者giả 下hạ 。 第đệ 二nhị 正chánh 釋thích 經kinh 文văn 釋thích 第đệ 一nhất 句cú 。


疏sớ/sơ 。 文văn 有hữu 二nhị 。 一nhất 正chánh 釋thích 。 二nhị 解giải 妨phương 。 今kim 初sơ 。 言ngôn 一nhất 切thiết 淨tịnh 穢uế 者giả 。 此thử 通thông 三tam 土thổ/độ 唯duy 除trừ 法pháp 性tánh 。 以dĩ 言ngôn 通thông 慧tuệ 力lực 所sở 成thành 故cố 。 此thử 即tức 偈kệ 文văn 智trí 慧tuệ 神thần 通thông 。 力lực 如như 是thị 也dã 。 言ngôn 為vi 物vật 而nhi 取thủ 擬nghĩ 將tương 普phổ 應ưng 者giả 。 除trừ 自tự 受thọ 用dụng 皆giai 為vi 物vật 故cố 。


疏sớ/sơ 。 佛Phật 應ưng 統thống 之chi 下hạ 解giải 妨phương 。 此thử 有hữu 二nhị 妨phương 。 一nhất 皆giai 名danh 佛Phật 土độ 妨phương 。 謂vị 土thổ/độ 有hữu 淨tịnh 穢uế 穢uế 豈khởi 佛Phật 土độ 。 故cố 今kim 答đáp 云vân 。 穢uế 亦diệc 佛Phật 土độ 。 三tam 界giới 朽hủ 宅trạch 。 屬thuộc 于vu 一nhất 人nhân 。 娑sa 婆bà 雜tạp 惡ác 居cư 華hoa 藏tạng 內nội 是thị 我ngã 佛Phật 土độ 。 二nhị 然nhiên 就tựu 佛Phật 言ngôn 之chi 。 故cố 無vô 國quốc 而nhi 不bất 淨tịnh 者giả 。 通thông 於ư 穢uế 土thổ/độ 稱xưng 為vi 淨tịnh 妨phương 。 此thử 由do 淨tịnh 名danh 經kinh 中trung 。 寶bảo 積tích 願nguyện 聞văn 得đắc 佛Phật 國quốc 土độ 清thanh 淨tịnh 。 而nhi 佛Phật 答đáp 云vân 。 眾chúng 生sanh 之chi 類loại 。 是thị 則tắc 不bất 揀giản 淨tịnh 穢uế 穢uế 亦diệc 淨tịnh 土độ 。 故cố 生sanh 疑nghi 云vân 穢uế 名danh 佛Phật 土độ 。 就tựu 佛Phật 統thống 之chi 穢uế 名danh 淨tịnh 土độ 。 復phục 據cứ 何hà 理lý 故cố 有hữu 此thử 答đáp 。 然nhiên 佛Phật 土độ 皆giai 淨tịnh 。 所sở 以dĩ 身thân 子tử 見kiến 。 丘khâu 陵lăng 坑khanh 坎khảm 。 佛Phật 言ngôn 我ngã 此thử 土độ 淨tịnh 。 而nhi 汝nhữ 不bất 見kiến 。 言ngôn 既ký 即tức 穢uế 而nhi 淨tịnh 故cố 。 不bất 思tư 議nghị 者giả 。 即tức 以dĩ 上thượng 義nghĩa 會hội 下hạ 偈kệ 文văn 。 偈kệ 云vân 。 世Thế 尊Tôn 境cảnh 界giới 不bất 思tư 議nghị 故cố 。


疏sớ/sơ 。 若nhược 是thị 法pháp 性tánh 即tức 本bổn 識thức 等đẳng 者giả 。 約ước 如Như 來Lai 藏tạng 隨tùy 緣duyên 成thành 立lập 淨tịnh 穢uế 諸chư 土thổ/độ 。 如như 三tam 昧muội 品phẩm 引dẫn 楞lăng 伽già 說thuyết 。 此thử 從tùng 通thông 相tương/tướng 不bất 局cục 眾chúng 生sanh 。 亦diệc 不bất 局cục 佛Phật 。 若nhược 云vân 法pháp 爾nhĩ 者giả 。 即tức 法pháp 爾nhĩ 道Đạo 理lý 。 如như 十Thập 地Địa 說thuyết 故cố 。


疏sớ/sơ 。 會hội 二nhị 文văn 於ư 理lý 可khả 見kiến 。


疏sớ/sơ 。 業nghiệp 有hữu 善thiện 惡ác 下hạ 。 先tiên 總tổng 釋thích 。 後hậu 淨tịnh 名danh 下hạ 。 後hậu 引dẫn 證chứng 。 引dẫn 三tam 經kinh 四tứ 文văn 。 淨tịnh 名danh 有hữu 二nhị 皆giai 佛Phật 國quốc 品phẩm 。 初sơ 云vân 以dĩ 萬vạn 行hạnh 為vi 因nhân 者giả 。 經Kinh 云vân 。 寶bảo 積tích 。 當đương 知tri 直trực 心tâm 是thị 菩Bồ 薩Tát 淨tịnh 土độ 。 菩Bồ 薩Tát 成thành 佛Phật 時thời 。 不bất 諂siểm 眾chúng 生sanh 。 來lai 生sanh 其kỳ 國quốc 。 深thâm 心tâm 是thị 菩Bồ 薩Tát 淨tịnh 土độ 。 菩Bồ 薩Tát 成thành 佛Phật 時thời 。 具cụ 足túc 功công 德đức 眾chúng 生sanh 。 來lai 生sanh 其kỳ 國quốc 。 菩Bồ 提Đề 心tâm 是thị 菩Bồ 薩Tát 淨tịnh 土độ 。 菩Bồ 薩Tát 成thành 佛Phật 時thời 。 大Đại 乘Thừa 眾chúng 生sanh 。 來lai 生sanh 其kỳ 國quốc 。 次thứ 列liệt 六Lục 度Độ 等đẳng 。 故cố 云vân 萬vạn 行hạnh 為vi 因nhân 。 二nhị 又hựu 云vân 眾chúng 生sanh 之chi 類loại 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 佛Phật 土độ 等đẳng 者giả 。 亦diệc 是thị 此thử 文văn 。 次thứ 云vân 為vi 法pháp 性tánh 雖tuy 一nhất 下hạ 。 雙song 釋thích 上thượng 二nhị 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 三tam 。 初sơ 隨tùy 業nghiệp 成thành 異dị 。 釋thích 上thượng 萬vạn 行hạnh 為vi 因nhân 。 此thử 是thị 土thổ/độ 因nhân 。 二nhị 佛Phật 隨tùy 異dị 類loại 取thủ 土thổ/độ 攝nhiếp 生sanh 釋thích 上thượng 文văn 。 又hựu 云vân 眾chúng 生sanh 之chi 類loại 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 佛Phật 土độ 。 此thử 是thị 土thổ/độ 緣duyên 。 三tam 涅Niết 槃Bàn 下hạ 。 別biệt 引dẫn 他tha 經kinh 成thành 其kỳ 初sơ 義nghĩa 。 就tựu 第đệ 二nhị 中trung 亦diệc 具cụ 引dẫn 文văn 。 佛Phật 國quốc 品phẩm 寶bảo 積tích 獻hiến 蓋cái 。 佛Phật 為vi 現hiện 變biến 化hóa 淨tịnh 土độ 相tương/tướng 。 便tiện 求cầu 其kỳ 因nhân 故cố 。 初sơ 問vấn 云vân 。 願nguyện 聞văn 得đắc 佛Phật 國quốc 土độ 清thanh 淨tịnh 舉cử 果quả 也dã 。 唯duy 願nguyện 世Thế 尊Tôn 。 說thuyết 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 淨tịnh 土độ 之chi 行hạnh 。 徵trưng 因nhân 也dã )# 佛Phật 答đáp 云vân 。 眾chúng 生sanh 之chi 類loại 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 佛Phật 土độ 。 標tiêu 也dã 下hạ 徵trưng 釋thích 文văn 。 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 菩Bồ 薩Tát 隨tùy 所sở 化hóa 眾chúng 生sanh 。 而nhi 取thủ 佛Phật 土độ 。 隨tùy 所sở 調điều 伏phục 眾chúng 生sanh 。 而nhi 取thủ 佛Phật 土độ 。 釋thích 曰viết 。 上thượng 二nhị 句cú 總tổng 明minh 取thủ 土thổ/độ 一nhất 向hướng 為vi 物vật 。 經Kinh 云vân 。 隨tùy 諸chư 眾chúng 生sanh 。 應ưng 以dĩ 何hà 國quốc 。 入nhập 佛Phật 智trí 慧tuệ 。 而nhi 取thủ 佛Phật 土độ 。 隨tùy 諸chư 眾chúng 生sanh 。 應ưng 以dĩ 何hà 國quốc 。 起khởi 菩Bồ 薩Tát 根căn 。 而nhi 取thủ 佛Phật 土độ 。 釋thích 曰viết 此thử 明minh 土thổ/độ 異dị 之chi 由do 。 下hạ 經kinh 徵trưng 釋thích 云vân 。


所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 菩Bồ 薩Tát 取thủ 於ư 淨tịnh 國quốc 。 皆giai 為vì 饒nhiêu 益ích 。 諸chư 眾chúng 生sanh 故cố 。 釋thích 經kinh 意ý 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 修tu 因nhân 取thủ 土thổ/độ 皆giai 緣duyên 眾chúng 生sanh 。 若nhược 無vô 眾chúng 生sanh 。 取thủ 土thổ/độ 何hà 用dụng 。 此thử 皆giai 他tha 受thọ 用dụng 土thổ/độ 。 及cập 變biến 化hóa 土thổ/độ 緣duyên 故cố 。 唯duy 識thức 中trung 二nhị 土thổ/độ 皆giai 以dĩ 利lợi 他tha 行hành 成thành 。 明minh 為vi 物vật 取thủ 故cố 。 彼bỉ 經kinh 舉cử 喻dụ 。 欲dục 造tạo 宮cung 室thất 。 須tu 依y 空không 地địa 。 若nhược 無vô 虛hư 空không 。 終chung 不bất 能năng 成thành 。 欲dục 修tu 淨tịnh 土độ 必tất 緣duyên 眾chúng 生sanh 。 若nhược 無vô 眾chúng 生sanh 。 無vô 修tu 土thổ/độ 處xứ 。


疏sớ/sơ 。 涅Niết 槃Bàn 微vi 善thiện 者giả 下hạ 。 別biệt 引dẫn 他tha 經kinh 成thành 其kỳ 初sơ 義nghĩa 。 即tức 二nhị 十thập 一nhất 經kinh 高cao 貴quý 德đức 王vương 菩Bồ 薩Tát 品phẩm 。 琉lưu 璃ly 光quang 菩Bồ 薩Tát 從tùng 不bất 動động 世thế 界giới 而nhi 來lai 。 無Vô 畏Úy 菩Bồ 薩Tát 問vấn 佛Phật 。 此thử 土độ 眾chúng 生sanh 。 當đương 造tạo 何hà 業nghiệp 。 而nhi 得đắc 生sanh 彼bỉ 不bất 動động 世thế 界giới 。 佛Phật 以dĩ 偈kệ 答đáp 廣quảng 列liệt 十Thập 善Thiện 。 一nhất 一nhất 皆giai 生sanh 。 言ngôn 微vi 善thiện 者giả 。 彼bỉ 有hữu 偈kệ 云vân 。 若nhược 於ư 佛Phật 法Pháp 僧Tăng 。 供cúng 養dường 一nhất 香hương 燈đăng 。 乃nãi 至chí 獻hiến 一nhất 華hoa 。 則tắc 生sanh 不Bất 動Động 國Quốc 。 若nhược 為vi 怖bố 畏úy 故cố 。 利lợi 養dưỡng 及cập 福phước 德đức 書thư 是thị 經Kinh 一nhất 偈kệ 。 則tắc 生sanh 不Bất 動Động 國Quốc 。 又hựu 云vân 造tạo 像tượng 若nhược 佛Phật 塔tháp 。 猶do 如như 大đại 拇mẫu 指chỉ 。 常thường 生sanh 歡hoan 喜hỷ 心tâm 。 即tức 生sanh 不Bất 動Động 國Quốc 是thị 也dã 。


疏sớ/sơ 。 觀quán 經kinh 三tam 心tâm 者giả 。 有hữu 三tam 種chủng 。 三tam 心tâm 第đệ 一nhất 佛Phật 為vi 韋vi 提đề 希hy 現hiện 淨tịnh 土độ 竟cánh 。 韋vi 提đề 希hy 願nguyện 生sanh 求cầu 因nhân 。 佛Phật 言ngôn 欲dục 生sanh 彼bỉ 國quốc 。 當đương 修tu 三tam 福phước 。 一nhất 者giả 孝hiếu 養dưỡng 父phụ 母mẫu 。 奉phụng 事sự 師sư 長trưởng 。 慈từ 心tâm 不bất 殺sát 。 修tu 十Thập 善Thiện 業Nghiệp 。 二nhị 者giả 受thọ 持trì 三Tam 歸Quy 。 具cụ 足túc 眾chúng 戒giới 。 不bất 犯phạm 威uy 儀nghi 。 三tam 者giả 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 深thâm 信tín 因nhân 果quả 。 讀đọc 誦tụng 大Đại 乘Thừa 。 勸khuyến 進tấn 行hành 者giả 。 如như 是thị 三tam 事sự 。 名danh 為vi 淨Tịnh 業Nghiệp 。


佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。 及cập 韋Vi 提Đề 希Hy 。

汝nhữ 今kim 知tri 不phủ 。 此thử 三tam 種chủng 業nghiệp 。 過quá 去khứ 未vị 來lai 現hiện 在tại 。 三tam 世thế 諸chư 佛Phật 。 淨tịnh 業nghiệp 正chánh 因nhân 。 釋thích 曰viết 。 若nhược 具cụ 此thử 三tam 何hà 淨tịnh 不bất 致trí 。 然nhiên 以dĩ 生sanh 就tựu 佛Phật 總tổng 名danh 為vi 生sanh 。 如như 上thượng 引dẫn 直trực 心tâm 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 佛Phật 土độ 。 菩Bồ 薩Tát 成thành 佛Phật 時thời 。 不bất 諂siểm 眾chúng 生sanh 。 來lai 生sanh 其kỳ 國quốc 。 第đệ 二nhị 上thượng 品phẩm 上thượng 生sanh 文văn 中trung 云vân 。 若nhược 有hữu 眾chúng 生sanh 。 願nguyện 生sanh 彼bỉ 國quốc 。 發phát 三tam 種chủng 心tâm 。 即tức 便tiện 往vãng 生sanh 。 何hà 等đẳng 為vi 三tam 。


一nhất 者giả 至chí 誠thành 心tâm 。 二nhị 者giả 深thâm 心tâm 。 三tam 者giả 迴hồi 向hướng 發phát 願nguyện 心tâm 。 具cụ 足túc 三tam 心tâm 者giả 。 必tất 生sanh 彼bỉ 國quốc 。 第đệ 三tam 云vân 。


復phục 有hữu 三tam 種chủng 眾chúng 生sanh 。 當đương 得đắc 往vãng 生sanh 。 何hà 等đẳng 為vi 三tam 。

一nhất 者giả 慈từ 心tâm 不bất 殺sát 。 具cụ 諸chư 戒giới 行hạnh 。 二nhị 者giả 讀đọc 誦tụng 大Đại 乘Thừa 方Phương 等Đẳng 經Kinh 典điển 。 三tam 者giả 修tu 行hành 六Lục 念Niệm 。 迴hồi 向hướng 發phát 願nguyện 。 願nguyện 生sanh 彼bỉ 國quốc 。 具cụ 此thử 功công 德đức 。 一nhất 日nhật 乃nãi 至chí 七thất 日nhật 。 即tức 得đắc 往vãng 生sanh 。 釋thích 曰viết 。 第đệ 三tam 三tam 心tâm 多đa 同đồng 初sơ 三tam 句cú 。 而nhi 合hợp 初sơ 二nhị 開khai 其kỳ 後hậu 一nhất 。 此thử 上thượng 諸chư 心tâm 。 非phi 但đãn 得đắc 生sanh 彼bỉ 國quốc 。 而nhi 為vi 生sanh 因nhân 。 亦diệc 能năng 成thành 彼bỉ 淨tịnh 國quốc 得đắc 為vi 修tu 因nhân 故cố 。 觀quán 經Kinh 云vân 。 三tam 世thế 諸chư 佛Phật 。 淨tịnh 業nghiệp 正chánh 因nhân 故cố 。 今kim 引dẫn 為vi 佛Phật 國quốc 因nhân 也dã 。


疏sớ/sơ 。 上thượng 三tam 初sơ 一nhất 因nhân 二nhị 緣duyên 三tam 因nhân 者giả 。 然nhiên 因nhân 略lược 有hữu 二nhị 。 一nhất 變biến 化hóa 因nhân 。 即tức 第đệ 一nhất 如Như 來Lai 通thông 慧tuệ 。 二nhị 感cảm 淨tịnh 剎sát 因nhân 。 即tức 是thị 第đệ 三tam 。 緣duyên 亦diệc 有hữu 二nhị 。 一nhất 約ước 境cảnh 利lợi 物vật 眾chúng 生sanh 為vi 緣duyên 。 二nhị 攝nhiếp 境cảnh 從tùng 心tâm 皆giai 自tự 識thức 變biến 。 此thử 中trung 第đệ 二nhị 義nghĩa 而nhi 是thị 真chân 心tâm 隨tùy 緣duyên 變biến 耳nhĩ 。


疏sớ/sơ 。 次thứ 四tứ 別biệt 明minh 有hữu 因nhân 有hữu 緣duyên 者giả 。 如như 鏡kính 智trí 所sở 成thành 是thị 緣duyên 變biến 化hóa 土thổ/độ 因nhân 。 通thông 因nhân 通thông 緣duyên 。 佛Phật 以dĩ 生sanh 為vi 緣duyên 生sanh 以dĩ 佛Phật 為vi 緣duyên 。


疏sớ/sơ 。 眾chúng 生sanh 菩Bồ 薩Tát 共cộng 搆câu 一nhất 緣duyên 者giả 。 上thượng 已dĩ 總tổng 明minh 即tức 是thị 直trực 心tâm 是thị 菩Bồ 薩Tát 淨tịnh 土độ 等đẳng 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 自tự 修tu 直trực 心tâm 。 眾chúng 生sanh 諂siểm 曲khúc 何hà 由do 得đắc 生sanh 。 是thị 故cố 勸khuyến 物vật 同đồng 修tu 直trực 心tâm 。 故cố 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 直trực 心tâm 之chi 因nhân 。 取thủ 直trực 心tâm 之chi 土thổ/độ 。 以dĩ 應ưng 直trực 心tâm 眾chúng 生sanh 為vi 同đồng 搆câu 一nhất 緣duyên 。 來lai 生sanh 其kỳ 國quốc 。 萬vạn 行hạnh 皆giai 然nhiên 故cố 云vân 隨tùy 其kỳ 行hành 業nghiệp 。 言ngôn 凡phàm 聖thánh 同đồng 居cư 者giả 。 即tức 變biến 化hóa 土thổ/độ 。 若nhược 他tha 受thọ 用dụng 唯duy 聖thánh 所sở 居cư 。 變biến 化hóa 之chi 土thổ/độ 凡phàm 聖thánh 同đồng 居cư 有hữu 二nhị 意ý 。 一nhất 就tựu 機cơ 化hóa 故cố 。 二nhị 於ư 凡phàm 身thân 中trung 初sơ 證chứng 聖thánh 果Quả 。 尚thượng 亦diệc 為vi 居cư 之chi 。


疏sớ/sơ 。 三tam 四tứ 二nhị 種chủng 他tha 受thọ 用dụng 土thổ/độ 因nhân 者giả 。 略lược 如như 上thượng 引dẫn 唯duy 識thức 論luận 文văn 。 唯duy 識thức 一nhất 向hướng 就tựu 佛Phật 說thuyết 因nhân 。 今kim 通thông 菩Bồ 薩Tát 。 謂vị 佛Phật 因nhân 中trung 修tu 此thử 二nhị 因nhân 。 成thành 他tha 受thọ 用dụng 。 即tức 是thị 佛Phật 因nhân 。 二nhị 住trụ 地địa 菩Bồ 薩Tát 修tu 此thử 。 二nhị 因nhân 得đắc 他tha 受thọ 用dụng 。 約ước 菩Bồ 薩Tát 因nhân 。 初Sơ 地Địa 八bát 地địa 地địa 經kinh 廣quảng 說thuyết 。


疏sớ/sơ 。 勝thắng 解giải 印ấn 持trì 隨tùy 心tâm 轉chuyển 變biến 者giả 。 勝thắng 解giải 以dĩ 於ư 境cảnh 印ấn 持trì 為vi 性tánh 。 印ấn 持trì 萬vạn 境cảnh 隨tùy 心tâm 轉chuyển 變biến 。


疏sớ/sơ 。 一nhất 善thiện 根căn 所sở 流lưu 因nhân 中trung 者giả 。 即tức 圓viên 融dung 修tu 行hành 自tự 他tha 二nhị 利lợi 。 無vô 障chướng 礙ngại 行hành 。 故cố 得đắc 爾nhĩ 也dã 。


疏sớ/sơ 。 其kỳ 法pháp 性tánh 土thổ/độ 下hạ 。 第đệ 三tam 料liệu 揀giản 妨phương 難nạn/nan 。 問vấn 上thượng 之chi 十thập 句cú 含hàm 於ư 四tứ 土thổ/độ 。 何hà 以dĩ 特đặc 明minh 三tam 土thổ/độ 因nhân 耶da 。 故cố 為vi 此thử 釋thích 。 次thứ 復phục 問vấn 云vân 。 四tứ 土thổ/độ 之chi 外ngoại 別biệt 說thuyết 圓viên 融dung 應ưng 有hữu 五ngũ 土thổ/độ 。 故cố 今kim 答đáp 云vân 故cố 。 其kỳ 後hậu 三tam 但đãn 融dung 他tha 四tứ 即tức 是thị 我ngã 宗tông 。 非phi 別biệt 有hữu 體thể 。 其kỳ 圓viên 融dung 之chi 因nhân 。 亦diệc 如như 上thượng 說thuyết 。 又hựu 說thuyết 淨tịnh 土độ 總tổng 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 者giả 行hành 淨tịnh 業nghiệp 為vi 因nhân 感cảm 淨tịnh 相tương/tướng 果quả 。 二nhị 以dĩ 德đức 業nghiệp 為vi 因nhân 感cảm 自tự 在tại 淨tịnh 果quả 。 行hành 業nghiệp 始thỉ 自tự 凡phàm 夫phu 終chung 至chí 十Thập 地Địa 。 德đức 業nghiệp 始thỉ 起khởi 不bất 動động 。 終chung 至chí 如Như 來Lai 故cố 。 第đệ 二nhị 別biệt 明minh 是thị 行hành 業nghiệp 淨tịnh 。 第đệ 三tam 融dung 攝nhiếp 。 是thị 自tự 在tại 淨tịnh 。 第đệ 一nhất 總tổng 明minh 具cụ 斯tư 二nhị 淨tịnh 故cố 。 疏sớ/sơ 為vi 三tam 。


疏sớ/sơ 。 又hựu 此thử 十thập 事sự 下hạ 。 生sanh 鉤câu 鎖tỏa 偈kệ 中trung 。


疏sớ/sơ 。 成thành 唯duy 識thức 下hạ 。 此thử 下hạ 之chi 文văn 前tiền 已dĩ 總tổng 引dẫn 。 今kim 當đương 略lược 釋thích 大Đại 圓Viên 鏡Kính 智Trí 。 相tương 應ứng 淨tịnh 識thức 。 即tức 果quả 位vị 第đệ 八bát 此thử 是thị 依y 因nhân 。 依y 此thử 頓đốn 變biến 故cố 。 由do 昔tích 所sở 修tu 下hạ 。 此thử 是thị 行hành 因nhân 。 從tùng 初sơ 成thành 佛Phật 下hạ 。 辯biện 其kỳ 果quả 相tương/tướng 。 初sơ 明minh 竪thụ 長trường/trưởng 。 後hậu 周chu 圓viên 下hạ 。 明minh 其kỳ 橫hoạnh/hoành 廣quảng 。


疏sớ/sơ 。 論luận 云vân 。 謂vị 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 等đẳng 者giả 。 上thượng 已dĩ 具cụ 引dẫn 。 先tiên 智trí 後hậu 行hành 俱câu 是thị 緣duyên 因nhân 。 亦diệc 以dĩ 行hành 為vi 因nhân 以dĩ 智trí 為vi 緣duyên 。 故cố 云vân 因nhân 緣duyên 。 亦diệc 上thượng 二nhị 皆giai 因nhân 。 隨tùy 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 為vi 緣duyên 。 如như 上thượng 隨tùy 所sở 化hóa 眾chúng 生sanh 。 等đẳng 變biến 化hóa 為vi 淨tịnh 土độ 。 即tức 是thị 果quả 相tương/tướng 。 初Sơ 地Địa 見kiến 剎sát 等đẳng 百bách 三tam 千thiên 。 故cố 名danh 為vi 小tiểu 。 二nhị 地địa 即tức 千thiên 三tam 地địa 萬vạn 等đẳng 。 後hậu 後hậu 大đại 於ư 前tiền 前tiền 。 前tiền 前tiền 即tức 劣liệt 後hậu 後hậu 漸tiệm 勝thắng 。 下hạ 所sở 引dẫn 地địa 義nghĩa 並tịnh 如như 本bổn 品phẩm 。


疏sớ/sơ 。 又hựu 第đệ 七thất 偈kệ 依y 中trung 有hữu 依y 下hạ 。 以dĩ 義nghĩa 料liệu 揀giản 成thành 無vô 礙ngại 行hành 門môn 。 此thử 即tức 賢hiền 首thủ 華hoa 藏tạng 觀quán 意ý 。 彼bỉ 有hữu 五ngũ 門môn 。 一nhất 成thành 立lập 因nhân 緣duyên 。 正chánh 當đương 此thử 門môn 起khởi 具cụ 因nhân 緣duyên 。 二nhị 相tướng 狀trạng 布bố 列liệt 。 即tức 華hoa 藏tạng 品phẩm 風phong 輪luân 香hương 海hải 等đẳng 。 三tam 具cụ 德đức 圓viên 滿mãn 。 四tứ 依y 正chánh 融dung 攝nhiếp 。 五ngũ 攝nhiếp 成thành 觀quán 智trí 。 今kim 疏sớ/sơ 有hữu 二nhị 。 先tiên 牒điệp 經kinh 略lược 明minh 即tức 彼bỉ 第đệ 四tứ 。 二nhị 從tùng 然nhiên 其kỳ 無vô 礙ngại 通thông 有hữu 十thập 種chủng 下hạ 。 即tức 彼bỉ 第đệ 三tam 但đãn 解giải 此thử 二nhị 自tự 成thành 觀quán 智trí 。 略lược 無vô 第đệ 五ngũ 。 然nhiên 彼bỉ 具cụ 德đức 指chỉ 一nhất 香hương 樹thụ 。 亦diệc 明minh 十thập 義nghĩa 。 一nhất 此thử 香hương 樹thụ 即tức 佛Phật 智trí 身thân 德đức 。 二nhị 即tức 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 三tam 事sự 理lý 無vô 礙ngại 。 四tứ 悲bi 智trí 德đức 。 五ngũ 難nan 思tư 德đức 。 六lục 體thể 用dụng 無vô 礙ngại 。 七thất 定định 亂loạn 無vô 礙ngại 。 八bát 微vi 細tế 德đức 。 九cửu 佛Phật 境cảnh 界giới 德đức 。 十thập 緣duyên 起khởi 無vô 礙ngại 德đức 。 而nhi 內nội 外ngoại 相tướng 參tham 以dĩ 成thành 十thập 門môn 。 亦diệc 不bất 引dẫn 證chứng 。 今kim 為vi 順thuận 經kinh 加gia 減giảm 廢phế 立lập 皆giai 引dẫn 文văn 證chứng 。 而nhi 具cụ 事sự 理lý 事sự 事sự 無vô 礙ngại 。 疏sớ/sơ 中trung 有hữu 四tứ 。 初sơ 總tổng 摽phiếu/phiêu 。 二nhị 諸chư 教giáo 說thuyết 土thổ/độ 下hạ 立lập 意ý 。 或hoặc 是thị 無vô 常thường 者giả 。 通thông 大đại 小Tiểu 乘Thừa 。 或hoặc 云vân 心tâm 變biến 。 唯duy 是thị 大Đại 乘Thừa 理lý 事sự 懸huyền 隔cách 明minh 非phi 實thật 教giáo 。 三tam 一nhất 事sự 理lý 無vô 礙ngại 下hạ 。 開khai 門môn 別biệt 釋thích 。 一nhất 中trung 引dẫn 經kinh 即tức 第đệ 十thập 經kinh 偈kệ 末mạt 句cú 云vân 。 安an 住trụ 於ư 空không 虛hư 今kim 但đãn 取thủ 莊trang 嚴nghiêm 為vi 事sự 法Pháp 界Giới 為vi 理lý 無vô 差sai 別biệt 言ngôn 即tức 是thị 無vô 礙ngại 。 二nhị 成thành 壞hoại 中trung 不bất 引dẫn 文văn 者giả 。 義nghĩa 易dị 了liễu 故cố 。 亦diệc 是thị 此thử 偈kệ 故cố 云vân 一nhất 一nhất 。 剎sát 種chủng 中trung 劫kiếp 燒thiêu 不bất 思tư 議nghị 所sở 現hiện 雖tuy 敗bại 惡ác 其kỳ 處xứ 常thường 清thanh 淨tịnh 。 三tam 中trung 經Kinh 云vân 。 體thể 相tướng 如như 本bổn 等đẳng 者giả 。 即tức 第đệ 八bát 經kinh 釋thích 剎sát 種chủng 章chương 偈kệ 。 及cập 後hậu 四tứ 相tương/tướng 入nhập 中trung 所sở 引dẫn 。 即tức 前tiền 偈kệ 前tiền 半bán 具cụ 云vân 以dĩ 一nhất 剎sát 種chủng 入nhập 一nhất 切thiết 。 一nhất 切thiết 入nhập 一nhất 亦diệc 無vô 餘dư 體thể 相tướng 。 如như 本bổn 無vô 差sai 別biệt 。 無vô 等đẳng 無vô 量lượng 普phổ 周chu 遍biến 。 五ngũ 相tương/tướng 即tức 無vô 礙ngại 證chứng 文văn 即tức 第đệ 七thất 經kinh 。 六lục 清thanh 淨tịnh 珠châu 玉ngọc 等đẳng 即tức 第đệ 八bát 香hương 水thủy 河hà 偈kệ 。 具cụ 云vân 清thanh 淨tịnh 珠châu 玉ngọc 布bố 若nhược 雲vân 一nhất 切thiết 香hương 河hà 悉tất 彌di 覆phú 其kỳ 珠châu 。 等đẳng 佛Phật 眉mi 間gian 相tương/tướng 炳bỉnh 然nhiên 顯hiển 現hiện 諸chư 佛Phật 影ảnh 。 今kim 但đãn 取thủ 初sơ 後hậu 二nhị 句cú 。 是thị 顯hiển 微vi 細tế 之chi 義nghĩa 。 七thất 隱ẩn 顯hiển 中trung 略lược 不bất 引dẫn 經kinh 。 以dĩ 義nghĩa 多đa 故cố 。 即tức 此thử 中trung 偈kệ 。 隨tùy 心tâm 造tạo 業nghiệp 不bất 思tư 議nghị 。 一nhất 切thiết 剎sát 土độ 斯tư 成thành 立lập 。 即tức 其kỳ 義nghĩa 也dã 。 以dĩ 同đồng 處xứ 異dị 見kiến 故cố 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 又hựu 形hình 狀trạng 偈kệ 云vân 。 一nhất 切thiết 塵trần 中trung 所sở 現hiện 剎sát 皆giai 是thị 本bổn 願nguyện 神thần 通thông 力lực 。 隨tùy 其kỳ 心tâm 樂nhạo/nhạc/lạc 種chủng 種chủng 殊thù 於ư 虛hư 空không 中trung 悉tất 能năng 作tác 。 釋thích 曰viết 。 既ký 一nhất 塵trần 隨tùy 樂nhạo/nhạc/lạc 種chủng 種chủng 皆giai 作tác 則tắc 隱ẩn 顯hiển 自tự 在tại 也dã 。 然nhiên 疏sớ/sơ 文văn 中trung 略lược 出xuất 二nhị 種chủng 隱ẩn 顯hiển 。 一nhất 染nhiễm 淨tịnh 隱ẩn 顯hiển 。 如như 感cảm 娑sa 婆bà 者giả 。 對đối 華hoa 藏tạng 而nhi 見kiến 娑sa 婆bà 。 則tắc 淨tịnh 隱ẩn 染nhiễm 顯hiển 。 感cảm 華hoa 藏tạng 者giả 。 對đối 娑sa 婆bà 而nhi 見kiến 華hoa 藏tạng 。 則tắc 染nhiễm 隱ẩn 淨tịnh 顯hiển 故cố 。 摩Ma 竭Kiệt 提Đề 國Quốc 。 其kỳ 地địa 金kim 剛cang 等đẳng 。 二nhị 明minh 異dị 類loại 隱ẩn 顯hiển 。 如như 須Tu 彌Di 山Sơn 形hình 世thế 界giới 。 一nhất 類loại 顯hiển 時thời 江giang 河hà 等đẳng 形hình 即tức 皆giai 隱ẩn 也dã 。 長trường/trưởng 剎sát 顯hiển 時thời 短đoản 剎sát 則tắc 隱ẩn 。 餘dư 可khả 例lệ 知tri 。 八bát 重trọng/trùng 現hiện 無vô 礙ngại 亦diệc 不bất 引dẫn 文văn 。 以dĩ 華hoa 藏tạng 世thế 界giới 所sở 有hữu 。 塵trần 一nhất 一nhất 塵trần 中trung 。 見kiến 法Pháp 界Giới 已dĩ 頻tần 引dẫn 故cố 。 若nhược 更cánh 引dẫn 者giả 。 依y 住trụ 偈kệ 云vân 。 或hoặc 有hữu 國quốc 土độ 。 周chu 法Pháp 界Giới 清thanh 淨tịnh 。 離ly 垢cấu 從tùng 心tâm 現hiện 如như 影ảnh 如như 幻huyễn 廣quảng 無vô 邊biên 。 如như 因nhân 陀đà 羅la 各các 差sai 別biệt 等đẳng 。 九cửu 所sở 引dẫn 即tức 第đệ 八bát 經kinh 釋thích 小tiểu 海hải 中trung 偈kệ 十thập 中trung 。 又hựu 下hạ 文văn 云vân 。 即tức 第đệ 八bát 經kinh 河hà 間gian 樹thụ 林lâm 偈kệ 。


疏sớ/sơ 。 此thử 十thập 無vô 礙ngại 下hạ 。 四tứ 結kết 釋thích 六lục 相tương/tướng 之chi 義nghĩa 。 略lược 如như 前tiền 說thuyết 。 廣quảng 如như 十Thập 地Địa 別biệt 章chương 。


疏sớ/sơ 。 如như 何hà 廣quảng 大đại 下hạ 。 隨tùy 難nạn/nan 別biệt 釋thích 。 釋thích 第đệ 八bát 九cửu 有hữu 二nhị 義nghĩa 釋thích 。 前tiền 通thông 諸chư 教giáo 。 後hậu 由do 無vô 漏lậu 下hạ 。 即tức 事sự 事sự 無vô 礙ngại 宗tông 故cố 。 上thượng 普phổ 賢hiền 云vân 。 一nhất 切thiết 剎sát 土độ 。 入nhập 我ngã 身thân 所sở 住trụ 諸chư 。 佛Phật 亦diệc 復phục 然nhiên 。 汝nhữ 應ưng 觀quán 我ngã 諸chư 毛mao 孔khổng 。 我ngã 今kim 示thị 汝nhữ 。 佛Phật 境cảnh 界giới 等đẳng 。


疏sớ/sơ 。 所sở 現hiện 國quốc 土độ 似tự 彼bỉ 報báo 故cố 重trùng 重trùng 而nhi 現hiện 。 不bất 離ly 一nhất 毛mao 者giả 。 如như 十thập 盞trản 燈đăng 共cộng 照chiếu 一nhất 毛mao 。 則tắc 一nhất 毛mao 之chi 上thượng 有hữu 千thiên 重trọng/trùng 光quang 也dã 。 準chuẩn 喻dụ 思tư 法pháp 。


疏sớ/sơ 。 第đệ 四tứ 剎sát 體thể 中trung 諸chư 教giáo 不bất 同đồng 下hạ 。 即tức 五ngũ 教giáo 出xuất 體thể 釋thích 有hữu 二nhị 意ý 。 一nhất 則tắc 別biệt 配phối 八bát 微vi 是thị 小Tiểu 乘Thừa 。 唯duy 心tâm 是thị 始thỉ 教giáo 。 法pháp 性tánh 是thị 終chung 頓đốn 二nhị 教giáo 。 或hoặc 一nhất 切thiết 法pháp 是thị 圓viên 教giáo 。 二nhị 則tắc 通thông 明minh 圓viên 教giáo 具cụ 於ư 四tứ 義nghĩa 。 頓đốn 教giáo 唯duy 法pháp 性tánh 小Tiểu 乘Thừa 唯duy 八bát 微vi 。 始thỉ 終chung 二nhị 教giáo 通thông 於ư 前tiền 三tam 。 若nhược 三tam 各các 別biệt 即tức 二nhị 是thị 始thỉ 教giáo 。 若nhược 三tam 無vô 礙ngại 性tánh 相tướng 圓viên 融dung 即tức 是thị 終chung 教giáo 故cố 。 法pháp 相tướng 宗tông 出xuất 體thể 之chi 別biệt 。 一nhất 法pháp 性tánh 土thổ/độ 。 以dĩ 真Chân 如Như 為vi 體thể 。 二nhị 實thật 報báo 土thổ/độ 。 力Lực 、 無Vô 畏Úy 等đẳng 。 一nhất 切thiết 功công 德đức 。 無vô 漏lậu 五ngũ 蘊uẩn 以dĩ 為vi 體thể 性tánh 。 若nhược 攝nhiếp 相tương/tướng 歸quy 性tánh 亦diệc 真Chân 如Như 為vi 體thể 。 三tam 色sắc 相tướng 土thổ/độ 。 攝nhiếp 境cảnh 從tùng 心tâm 自tự 利lợi 後hậu 得đắc 智trí 為vi 體thể 故cố 。 佛Phật 地địa 論luận 云vân 。 最tối 極cực 自tự 在tại 。 淨tịnh 識thức 為vi 相tướng 。 相tương/tướng 即tức 體thể 相tướng 。 若nhược 約ước 相tương/tướng 別biệt 即tức 四tứ 塵trần 為vi 體thể 。 四tứ 他tha 受thọ 用dụng 土thổ/độ 。 攝nhiếp 境cảnh 從tùng 心tâm 利lợi 他tha 後hậu 得đắc 智trí 為vi 體thể 。 攝nhiếp 相tương/tướng 歸quy 性tánh 亦diệc 以dĩ 真Chân 如Như 為vi 體thể 。 若nhược 約ước 相tương/tướng 別biệt 亦diệc 是thị 四tứ 塵trần 。 五ngũ 變biến 化hóa 土thổ/độ 同đồng 前tiền 他tha 受thọ 用dụng 體thể 。 是thị 知tri 始thỉ 教giáo 具cụ 用dụng 三tam 法pháp 。 圓viên 教giáo 則tắc 以dĩ 性tánh 融dung 相tương/tướng 相tương/tướng 無vô 礙ngại 故cố 通thông 一nhất 切thiết 法pháp 。 則tắc 事sự 事sự 無vô 礙ngại 而nhi 為vi 其kỳ 體thể 。 是thị 故cố 疏sớ/sơ 云vân 。 今kim 皆giai 具cụ 之chi 。 次thứ 引dẫn 經kinh 具cụ 收thu 。 後hậu 融dung 無vô 礙ngại 。


疏sớ/sơ 。 第đệ 五ngũ 段đoạn 剎sát 莊trang 嚴nghiêm 中trung 至chí 或hoặc 寶bảo 為vi 嚴nghiêm 等đẳng 者giả 。 然nhiên 莊trang 嚴nghiêm 有hữu 三tam 。 即tức 名danh 三tam 淨tịnh 。 一nhất 處xứ 所sở 淨tịnh 。 即tức 眾chúng 寶bảo 為vi 嚴nghiêm 。 二nhị 住trú 處xứ 眾chúng 生sanh 淨tịnh 。 即tức 人nhân 寶bảo 為vi 嚴nghiêm 。 三tam 法Pháp 門môn 流lưu 布bố 淨tịnh 。 即tức 以dĩ 法pháp 為vi 嚴nghiêm 。 對đối 文văn 可khả 知tri 。


疏sớ/sơ 。 第đệ 六lục 段đoạn 明minh 剎sát 清thanh 淨tịnh 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 四tứ 。 一nhất 總tổng 摽phiếu/phiêu 大đại 意ý 。 二nhị 別biệt 顯hiển 其kỳ 相tương/tướng 。 三tam 對đối 教giáo 揀giản 定định 。 四tứ 對đối 文văn 揀giản 濫lạm 。 今kim 初sơ 。 言ngôn 唯duy 約ước 淨tịnh 者giả 。 以dĩ 言ngôn 清thanh 淨tịnh 故cố 不bất 同đồng 形hình 等đẳng 。 通thông 於ư 染nhiễm 淨tịnh 。 言ngôn 行hạnh 致trí 者giả 。 即tức 生sanh 公công 意ý 。 彼bỉ 淨tịnh 名danh 注chú 云vân 。 行hành 致trí 淨tịnh 土độ 非phi 造tạo 之chi 也dã 。 造tạo 於ư 土thổ/độ 者giả 。 眾chúng 生sanh 之chi 類loại 矣hĩ 。 十thập 四tứ 科khoa 中trung 釋thích 致trí 義nghĩa 云vân 。 問vấn 云vân 何hà 致trí 而nhi 非phi 得đắc 耶da 。 答đáp 夫phu 稱xưng 致trí 者giả 。 體thể 為vi 物vật 假giả 雖tuy 獲hoạch 非phi 己kỷ 。 釋thích 曰viết 。 謂vị 因nhân 他tha 而nhi 得đắc 故cố 名danh 為vi 致trí 。 謂vị 佛Phật 修tu 萬vạn 行hạnh 直trực 趣thú 真chân 極cực 不bất 取thủ 色sắc 相tướng 。 他tha 受thọ 用dụng 等đẳng 因nhân 他tha 眾chúng 生sanh 。 遂toại 以dĩ 大đại 悲bi 為vi 物vật 取thủ 土thổ/độ 。 故cố 云vân 行hành 致trí 。 既ký 因nhân 萬vạn 行hạnh 而nhi 致trí 於ư 土thổ/độ 必tất 招chiêu 淨tịnh 也dã 。


疏sớ/sơ 。 然nhiên 淨tịnh 有hữu 二nhị 下hạ 。 第đệ 二nhị 別biệt 顯hiển 其kỳ 相tương/tướng 。 展triển 轉chuyển 開khai 之chi 乃nãi 成thành 四tứ 重trọng/trùng 。 皆giai 以dĩ 方phương 便tiện 。 為vi 因nhân 清thanh 淨tịnh 為vi 果quả 。 第đệ 一nhất 對đối 中trung 言ngôn 以dĩ 六lục 行hành 為vi 方phương 便tiện 者giả 。 謂vị 厭yếm 下hạ 苦khổ 麁thô 障chướng 。 欣hân 上thượng 淨tịnh 妙diệu 離ly 故cố 。 以dĩ 色sắc 無vô 色sắc 界giới 。 而nhi 為vi 淨tịnh 土độ 。


疏sớ/sơ 。 此thử 復phục 二nhị 種chủng 下hạ 。 第đệ 二nhị 對đối 二Nhị 乘Thừa 淨tịnh 土độ 玄huyền 中trung 已dĩ 明minh 。


疏sớ/sơ 。 然nhiên 出xuất 世thế 上thượng 上thượng 淨tịnh 中trung 下hạ 。 第đệ 三tam 對đối 言ngôn 仁nhân 王vương 經kinh 等đẳng 者giả 。 即tức 菩Bồ 薩Tát 行hành 品phẩm 。 波Ba 斯Tư 匿Nặc 王Vương 讚tán 佛Phật 。 此thử 前tiền 一nhất 偈kệ 半bán 云vân 。 正chánh 覺giác 無vô 相tướng 遍biến 法Pháp 界Giới 。 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 盡tận 智trí 圓viên 明minh 。 寂tịch 照chiếu 無vô 礙ngại 真chân 解giải 脫thoát 。 大đại 悲bi 應ưng 現hiện 無vô 與dữ 等đẳng 。 湛trạm 然nhiên 不bất 動động 常thường 安an 隱ẩn 。 光quang 明minh 遍biến 照chiếu 無vô 所sở 照chiếu 。 三tam 賢hiền 十thập 聖thánh 住trụ 果quả 報báo 。 唯duy 佛Phật 一nhất 人nhân 居cư 淨tịnh 土độ 。 在tại 文văn 易dị 知tri 。 若nhược 瓔anh 珞lạc 經kinh 亦diệc 云vân 。 佛Phật 子tử 有hữu 土thổ/độ 名danh 一nhất 切thiết 賢hiền 聖thánh 。 所sở 居cư 之chi 處xứ 。 是thị 故cố 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 一nhất 切thiết 聖thánh 賢hiền 。 各các 有hữu 自tự 居cư 果quả 報báo 之chi 土thổ/độ 。 若nhược 凡phàm 夫phu 眾chúng 生sanh 。 住trụ 五ngũ 陰ấm 中trung 。 為vi 正chánh 報báo 之chi 土thổ/độ 。 山sơn 林lâm 大đại 地địa 名danh 為vi 依y 報báo 之chi 土thổ/độ 。 初Sơ 地Địa 聖thánh 人nhân 亦diệc 有hữu 二nhị 土thổ/độ 。 一nhất 實thật 智trí 土thổ/độ 。 前tiền 智trí 為vi 住trụ 後hậu 智trí 為vi 土thổ/độ 。 二nhị 變biến 化hóa 淨tịnh 穢uế 經kinh 多đa 劫kiếp 數số 量lượng 應ưng 現hiện 之chi 土thổ/độ 乃nãi 至chí 無vô 垢cấu 。 地địa 土thổ/độ 亦diệc 如như 是thị 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 乃nãi 至chí 無vô 垢cấu 地địa 。 盡tận 非phi 淨tịnh 土độ 住trụ 果quả 報báo 故cố 。 唯duy 佛Phật 獨độc 居cư 中trung 道đạo 第đệ 一nhất 法pháp 性tánh 之chi 土thổ/độ 。 是thị 故cố 我ngã 昔tích 。 在tại 普phổ 光quang 堂đường 。 廣quảng 為vì 一nhất 切thiết 。 眾chúng 生sanh 說thuyết 淨tịnh 土độ 門môn 。 以dĩ 上thượng 二nhị 經kinh 唯duy 佛Phật 為vi 淨tịnh 。


疏sớ/sơ 。 未vị 極cực 之chi 中trung 下hạ 。 第đệ 四tứ 對đối 也dã 。 言ngôn 永vĩnh 絕tuyệt 色sắc 累lũy/lụy/luy 者giả 。 即tức 生sanh 公công 十thập 四tứ 科khoa 淨tịnh 土độ 義nghĩa 云vân 。 夫phu 未vị 免miễn 形hình 累lũy/lụy/luy 者giả 。 八bát 地địa 已dĩ 前tiền 在tại 生sanh 空không 觀quán 。 即tức 淨tịnh 土độ 出xuất 即tức 居cư 穢uế 土thổ/độ 。 八bát 地địa 已dĩ 上thượng 長trường/trưởng 在tại 生sanh 空không 。 即tức 長trường/trưởng 在tại 淨tịnh 土độ 。 故cố 須tu 託thác 土thổ/độ 以dĩ 自tự 居cư 之chi 。 八bát 地địa 已dĩ 上thượng 永vĩnh 絕tuyệt 色sắc 累lũy/lụy/luy 。 照chiếu 體thể 獨độc 立lập 神thần 無vô 方phương 所sở 。 土thổ/độ 復phục 何hà 為vi 。 意ý 云vân 。 八bát 地địa 淨tịnh 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 得đắc 色sắc 自tự 在tại 。 捨xả 於ư 分phân 段đoạn 故cố 云vân 永vĩnh 絕tuyệt 色sắc 累lũy/lụy/luy 。 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 出xuất 世thế 間gian 心tâm 。 悉tất 不bất 現hiện 前tiền 。 故cố 云vân 照chiếu 體thể 獨độc 立lập 。 稱xưng 性tánh 普phổ 周chu 故cố 云vân 神thần 無vô 方phương 所sở 。 神thần 即tức 心tâm 神thần 。 易dị 云vân 。 神thần 者giả 。 妙diệu 萬vạn 物vật 而nhi 為vi 言ngôn 者giả 也dã 。 故cố 神thần 無vô 方phương 而nhi 易dị 無vô 體thể 。 既ký 無vô 色sắc 累lũy/lụy/luy 。 故cố 其kỳ 土thổ/độ 相tương/tướng 難nan 以dĩ 名danh 目mục 。


疏sớ/sơ 。 七thất 地địa 已dĩ 還hoàn 等đẳng 者giả 。 未vị 出xuất 三tam 界giới 者giả 。 依y 直trực 往vãng 者giả 。 未vị 捨xả 分phân 段đoạn 故cố 。 無vô 漏lậu 觀quán 智trí 有hữu 間gian 斷đoạn 者giả 。 即tức 六lục 地địa 已dĩ 下hạ 若nhược 至chí 七thất 地địa 觀quán 無vô 有hữu 間gian 。 依y 十Thập 地Địa 經kinh 六lục 地địa 已dĩ 下hạ 為vi 染nhiễm 。 八bát 地địa 已dĩ 上thượng 為vi 淨tịnh 。 七thất 地địa 亦diệc 名danh 中trung 間gian 。 亦diệc 可khả 名danh 染nhiễm 亦diệc 得đắc 名danh 淨tịnh 。 或hoặc 非phi 染nhiễm 非phi 淨tịnh 。 今kim 取thủ 染nhiễm 義nghĩa 故cố 非phi 純thuần 淨tịnh 。


疏sớ/sơ 。 若nhược 依y 瑜du 伽già 下hạ 。 第đệ 三tam 對đối 教giáo 揀giản 定định 可khả 知tri 。


疏sớ/sơ 。 然nhiên 淨tịnh 方phương 便tiện 下hạ 。 第đệ 四tứ 對đối 文văn 揀giản 濫lạm 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 先tiên 對đối 此thử 文văn 。 上thượng 來lai 四tứ 對đối 。 皆giai 約ước 清thanh 淨tịnh 為vi 果quả 。 方phương 便tiện 為vi 因nhân 。 今kim 以dĩ 義nghĩa 通thông 方phương 便tiện 亦diệc 果quả 。 親thân 近cận 善thiện 友hữu 。 即tức 是thị 方phương 便tiện 。 今kim 得đắc 人nhân 寶bảo 為vi 嚴nghiêm 則tắc 兼kiêm 於ư 果quả 故cố 。 極cực 樂lạc 等đẳng 土thổ/độ 諸chư 上thượng 善thiện 人nhân 。 俱câu 會hội 一nhất 處xứ 。 是thị 等đẳng 流lưu 果quả 也dã 。


疏sớ/sơ 。 然nhiên 望vọng 莊trang 嚴nghiêm 下hạ 。 第đệ 二nhị 對đối 前tiền 文văn 揀giản 也dã 。 如như 莊trang 嚴nghiêm 中trung 云vân 。 或hoặc 以dĩ 說thuyết 一nhất 切thiết 菩Bồ 薩Tát 。 功công 德đức 莊trang 嚴nghiêm 。 與dữ 此thử 增tăng 長trưởng 廣quảng 大đại 。 功công 德đức 雲vân 遍biến 法Pháp 界Giới 故cố 文văn 同đồng 。 又hựu 彼bỉ 偈kệ 中trung 多đa 舉cử 因nhân 顯hiển 果quả 。 與dữ 此thử 長trường/trưởng 行hành 同đồng 。 此thử 云vân 慈từ 悲bi 廣quảng 大đại 遍biến 眾chúng 生sanh 。 以dĩ 此thử 莊trang 嚴nghiêm 諸chư 剎sát 海hải 。 與dữ 莊trang 嚴nghiêm 同đồng 起khởi 具cụ 因nhân 緣duyên 。 諸chư 淨tịnh 剎sát 因nhân 與dữ 此thử 長trường/trưởng 行hành 修tu 淨tịnh 因nhân 同đồng 故cố 。 為vi 此thử 揀giản 。


疏sớ/sơ 。 文văn 有hữu 二nhị 。 一nhất 明minh 門môn 別biệt 。 謂vị 所sở 用dụng 雖tuy 一nhất 。 用dụng 處xứ 不bất 同đồng 。 猶do 如như 說thuyết 法Pháp 在tại 布bố 施thí 門môn 名danh 為vi 法Pháp 施thí 。 在tại 智trí 慧tuệ 門môn 名danh 為vi 方phương 便tiện 等đẳng 。


疏sớ/sơ 。 又hựu 起khởi 具cụ 下hạ 。 更cánh 以dĩ 別biệt 理lý 揀giản 於ư 二nhị 門môn 。 則tắc 具cụ 緣duyên 是thị 通thông 此thử 處xứ 則tắc 局cục 故cố 。 前tiền 疏sớ/sơ 。 云vân 唯duy 約ước 淨tịnh 也dã 。 對đối 於ư 莊trang 嚴nghiêm 則tắc 多đa 少thiểu 不bất 同đồng 。 如như 多đa 藥dược 和hòa 合hợp 從tùng 疆cương 得đắc 名danh 。 定định 中trung 有hữu 慧tuệ 但đãn 資tư 於ư 定định 。 慧tuệ 中trung 有hữu 定định 但đãn 名danh 般Bát 若Nhã 等đẳng 。 故cố 云vân 彼bỉ 多đa 約ước 果quả 。 此thử 多đa 約ước 因nhân 。 從tùng 前tiền 多đa 修tu 善thiện 者giả 亦diệc 從tùng 多đa 少thiểu 。 前tiền 則tắc 以dĩ 因nhân 對đối 果quả 論luận 其kỳ 多đa 少thiểu 。 此thử 則tắc 唯duy 就tựu 因nhân 中trung 自tự 有hữu 多đa 少thiểu 。 前tiền 云vân 菩Bồ 薩Tát 無vô 邊biên 功công 德đức 海hải 。 及cập 普Phổ 賢Hiền 行hạnh 願nguyện 。 諸chư 佛Phật 子tử 等đẳng 。 眾chúng 生sanh 劫kiếp 勤cần 修tu 習tập 此thử 多đa 修tu 善thiện 也dã 。 今kim 乃nãi 文văn 。 云vân 淨tịnh 修tu 廣quảng 大đại 諸chư 勝thắng 解giải 成thành 就tựu 方phương 便tiện 清thanh 淨tịnh 力lực 。 即tức 治trị 惡ác 多đa 。 文văn 顯hiển 可khả 知tri 。


疏sớ/sơ 。 如như 善thiện 財tài 夜dạ 神thần 處xứ 說thuyết 。 即tức 七thất 十thập 三tam 經kinh 大đại 願nguyện 精tinh 進tấn 力lực 夜dạ 神thần 善thiện 財tài 初sơ 見kiến 。 起khởi 於ư 善Thiện 知Tri 識Thức 。 同đồng 已dĩ 等đẳng 十thập 心tâm 。 便tiện 得đắc 佛Phật 剎sát 微vi 塵trần 數số 行hành 。 所sở 謂vị 同đồng 念niệm 心tâm 常thường 憶ức 念niệm 。 十thập 方phương 三tam 世thế 佛Phật 故cố 。 同đồng 慧tuệ 心tâm 分phân 別biệt 決quyết 定định 。 一nhất 切thiết 法Pháp 故cố 等đẳng 。 廣quảng 如như 彼bỉ 說thuyết 。 此thử 下hạ 數số 段đoạn 皆giai 如như 十Thập 地Địa 經kinh 文văn 。


疏sớ/sơ 。 前tiền 半bán 方phương 便tiện 。 後hậu 半bán 清thanh 淨tịnh 者giả 。 以dĩ 各các 下hạ 句cú 有hữu 方phương 便tiện 清thanh 淨tịnh 言ngôn 故cố 。 言ngôn 皆giai 上thượng 句cú 果quả 下hạ 句cú 因nhân 者giả 。 從tùng 多đa 分phần 說thuyết 。 則tắc 方phương 便tiện 為vi 因nhân 。 清thanh 淨tịnh 為vi 果quả 。 若nhược 從tùng 通thông 說thuyết 俱câu 通thông 因nhân 果quả 。 方phương 便tiện 約ước 因nhân 。 善thiện 巧xảo 出xuất 生sanh 於ư 土thổ/độ 。 方phương 便tiện 約ước 果quả 。 依y 正chánh 業nghiệp 用dụng 是thị 淨tịnh 土độ 相tương/tướng 清thanh 淨tịnh 。 約ước 因nhân 離ly 諸chư 障chướng 蓋cái 。 清thanh 淨tịnh 約ước 果quả 無vô 有hữu 三tam 惡ác 八bát 難nạn 等đẳng 故cố 。


疏sớ/sơ 。 初sơ 二nhị 隨tùy 彼bỉ 類loại 者giả 。 如như 佛Phật 出xuất 娑sa 婆bà 但đãn 可khả 丈trượng 六lục 。 若nhược 生sanh 極cực 樂lạc 無vô 量lượng 由do 旬tuần 。 不bất 可khả 以dĩ 無vô 量lượng 由do 旬tuần 之chi 如Như 來Lai 。 以dĩ 化hóa 三tam 尺xích 身thân 眾chúng 生sanh 。 丈trượng 六lục 之chi 佛Phật 化hóa 萬vạn 丈trượng 之chi 人nhân 壽thọ 。 亦diệc 然nhiên 矣hĩ 。 居cư 於ư 此thử 剎sát 不bất 滿mãn 百bách 年niên 。 彌di 陀đà 人nhân 民dân 壽thọ 皆giai 無vô 量lượng 。 然nhiên 此thử 一nhất 對đối 亦diệc 通thông 化hóa 機cơ 多đa 少thiểu 。 次thứ 一nhất 緣duyên 廣quảng 狹hiệp 者giả 。 緣duyên 廣quảng 則tắc 剎sát 廣quảng 如như 文Văn 殊Thù 普phổ 賢hiền 之chi 邦bang 。 緣duyên 狹hiệp 則tắc 剎sát 狹hiệp 如như 迦Ca 葉Diếp 光quang 德đức 之chi 國quốc 。 四tứ 宜nghi 聞văn 三tam 則tắc 祕bí 一Nhất 乘Thừa 之chi 妙diệu 寶bảo 。 宜nghi 聞văn 一nhất 則tắc 廢phế 羊dương 鹿lộc 之chi 小tiểu 車xa 。 五ngũ 根căn 熟thục 者giả 。 化hóa 多đa 如như 釋Thích 迦Ca 之chi 化hóa 。 未vị 熟thục 則tắc 化hóa 少thiểu 如như 須tu 扇thiên/phiến 多đa 如Như 來Lai 亦diệc 是thị 因nhân 中trung 緣duyên 廣quảng 狹hiệp 故cố 。


疏sớ/sơ 。 一nhất 念niệm 與dữ 劫kiếp 下hạ 。 釋thích 唯duy 心tâm 方phương 便tiện 之chi 義nghĩa 。 然nhiên 一nhất 念niệm 與dữ 劫kiếp 。 並tịnh 由do 想tưởng 心tâm 。 此thử 有hữu 二nhị 意ý 。 一nhất 者giả 由do 有hữu 想tưởng 念niệm 。 即tức 有hữu 剎sát 那na 。 積tích 此thử 剎sát 那na 終chung 竟cánh 成thành 劫kiếp 。 心tâm 想tưởng 若nhược 滅diệt 生sanh 死tử 長trường/trưởng 絕tuyệt 。 此thử 順thuận 經kinh 文văn 。 二nhị 者giả 一nhất 切thiết 境cảnh 界giới 。 皆giai 依y 妄vọng 念niệm 。 而nhi 有hữu 差sai 別biệt 。 若nhược 離ly 心tâm 念niệm 則tắc 無vô 一nhất 切thiết 境cảnh 界giới 之chi 相tướng 。 此thử 順thuận 經kinh 意ý 。 成thành 唯duy 心tâm 觀quán 是thị 故cố 。 疏sớ/sơ 云vân 。 心tâm 想tưởng 不bất 生sanh 長trưởng 短đoản 安an 在tại 。 無vô 長trường/trưởng 無vô 短đoản 即tức 心tâm 體thể 清thanh 淨tịnh 。 是thị 以dĩ 經kinh 言ngôn 以dĩ 一nhất 方phương 便tiện 。 皆giai 清thanh 淨tịnh 也dã 。 此thử 約ước 真chân 性tánh 故cố 。 第đệ 三tam 句cú 是thị 不bất 壞hoại 相tương/tướng 義nghĩa 。 相tương/tướng 性tánh 無vô 礙ngại 剎sát 海hải 義nghĩa 也dã 。


疏sớ/sơ 。 二nhị 唯duy 約ước 住trụ 劫kiếp 之chi 中trung 居cư 人nhân 善thiện 惡ác 。


復phục 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 約ước 眾chúng 生sanh 引dẫn 因nhân 所sở 得đắc 。 二nhị 約ước 菩Bồ 薩Tát 居cư 中trung 作tác 用dụng 。 心tâm 純thuần 善thiện 故cố 染nhiễm 淨tịnh 交giao 徹triệt 耳nhĩ 。


疏sớ/sơ 。 一nhất 遇ngộ 惡ác 緣duyên 故cố 淨tịnh 變biến 為vi 染nhiễm 。 即tức 是thị 劫kiếp 中trung 染nhiễm 污ô 。 眾chúng 生sanh 住trụ 故cố 。 七thất 十thập 二nhị 經Kinh 云vân 。 往vãng 昔tích 此thử 城thành 邑ấp 大đại 王vương 未vị 出xuất 時thời 。 一nhất 切thiết 不bất 可khả 樂lạc 猶do 如như 饑cơ 鬼quỷ 處xứ 。 眾chúng 生sanh 相tương 殺sát 害hại 。 竊thiết 盜đạo 縱túng/tung 婬dâm 佚# 。 兩lưỡng 舌thiệt 不bất 實thật 語ngữ 無vô 義nghĩa 麁thô 惡ác 言ngôn 。 貪tham 愛ái 他tha 財tài 物vật 瞋sân 恚khuể 懷hoài 毒độc 心tâm 。 邪tà 見kiến 不bất 善thiện 行hành 。 命mạng 終chung 墮đọa 惡ác 道đạo 。 以dĩ 是thị 諸chư 眾chúng 生sanh 。 愚ngu 癡si 所sở 覆phú 蔽tế 。 住trụ 於ư 顛điên 倒đảo 見kiến 上thượng 惡ác 緣duyên 也dã 。 天thiên 旱hạn 不bất 降giáng/hàng 澤trạch 以dĩ 時thời 無vô 雨vũ 故cố 。 百bách 穀cốc 悉tất 不bất 生sanh 草thảo 木mộc 皆giai 枯khô 槁cảo 。 泉tuyền 流lưu 亦diệc 乾can 竭kiệt 。 大đại 王vương 未vị 興hưng 世thế 河hà 池trì 悉tất 枯khô 涸hạc 。 園viên 苑uyển 多đa 骸hài 骨cốt 望vọng 之chi 如như 曠khoáng 野dã 即tức 劫kiếp 變biến 也dã 。


疏sớ/sơ 。 粳canh 米mễ 自tự 然nhiên 生sanh 等đẳng 。 即tức 是thị 上thượng 經kinh 次thứ 文văn 云vân 。 大đại 王vương 昇thăng 寶bảo 位vị 。 廣quảng 濟tế 諸chư 群quần 生sanh 。 油du 雲vân 被bị 八bát 方phương 普phổ 雨vũ 皆giai 充sung 洽hiệp 。 乃nãi 翻phiên 十thập 惡ác 成thành 十Thập 善Thiện 也dã 。 其kỳ 中trung 翻phiên 偷thâu 盜đạo 云vân 。 往vãng 昔tích 諸chư 眾chúng 生sanh 貧bần 窮cùng 少thiểu 衣y 服phục 。 以dĩ 草thảo 自tự 遮già 蔽tế 饑cơ 羸luy 如như 餓ngạ 鬼quỷ 。 大đại 王vương 既ký 興hưng 世thế 。 粳canh 米mễ 自tự 然nhiên 生sanh 。 樹thụ 中trung 生sanh 妙diệu 衣y 男nam 女nữ 皆giai 嚴nghiêm 飾sức 。 即tức 其kỳ 事sự 也dã 。


疏sớ/sơ 。 三tam 即tức 地địa 前tiền 者giả 。 信tín 解giải 是thị 地địa 前tiền 通thông 稱xưng 。 亦diệc 名danh 勝thắng 解giải 行hành 住trụ 。 未vị 證chứng 真Chân 如Như 但đãn 依y 解giải 力lực 。 而nhi 修tu 行hành 故cố 。


疏sớ/sơ 。 或hoặc 以dĩ 多đa 莊trang 嚴nghiêm 而nhi 嚴nghiêm 一nhất 剎sát 者giả 。 如như 第đệ 五ngũ 迴hồi 向hướng 即tức 願nguyện 。 普phổ 攝nhiếp 十thập 方phương 三tam 世thế 。 所sở 有hữu 佛Phật 剎sát 。 一nhất 切thiết 莊trang 嚴nghiêm 。 而nhi 嚴nghiêm 一nhất 一nhất 剎sát 。 一nhất 切thiết 亦diệc 然nhiên 。 至chí 登đăng 地địa 竟cánh 能năng 如như 願nguyện 成thành 。 如như 八bát 地địa 十Thập 地Địa 中trung 說thuyết 言ngôn 。 或hoặc 以dĩ 一nhất 嚴nghiêm 而nhi 嚴nghiêm 多đa 剎sát 者giả 。 第đệ 二nhị 迴hồi 向hướng 云vân 。 以dĩ 一nhất 莊trang 嚴nghiêm 嚴nghiêm 一nhất 切thiết 。 亦diệc 不bất 於ư 法pháp 生sanh 分phân 別biệt 。 如như 是thị 開khai 悟ngộ 諸chư 眾chúng 生sanh 。 一nhất 切thiết 無vô 性tánh 無vô 所sở 觀quán 。 如như 上thượng 口khẩu 光quang 召triệu 眾chúng 者giả 。 即tức 第đệ 六lục 經kinh 。 其kỳ 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 既ký 至chí 會hội 中trung 現hiện 自tự 在tại 用dụng 。 如như 是thị 坐tọa 已dĩ 。 其kỳ 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 身thân 毛mao 孔khổng 中trung 。 一nhất 一nhất 各các 現hiện 十thập 世thế 界giới 海hải 微vi 塵trần 數số 一nhất 切thiết 寶bảo 種chủng 種chủng 色sắc 光quang 明minh 。 一nhất 一nhất 光quang 中trung 。 現hiện 十thập 世thế 界giới 海hải 微vi 塵trần 數số 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 皆giai 坐tọa 蓮liên 華hoa 藏tạng 。 師sư 子tử 之chi 座tòa 。 此thử 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 悉tất 能năng 遍biến 往vãng 。 一nhất 切thiết 法Pháp 界Giới 。 諸chư 安an 立lập 海hải 。 所sở 有hữu 微vi 塵trần 。 彼bỉ 一nhất 一nhất 塵trần 。 中trung 皆giai 有hữu 十thập 佛Phật 世thế 界giới 。 微vi 塵trần 數số 諸chư 廣quảng 大đại 剎sát 。 一nhất 一nhất 剎sát 中trung 。 皆giai 有hữu 三tam 世thế 。 諸chư 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 此thử 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 悉tất 能năng 遍biến 往vãng 親thân 近cận 供cúng 養dường 等đẳng 。 即tức 嚴nghiêm 微vi 塵trần 中trung 剎sát 也dã 。


疏sớ/sơ 。 佛Phật 滅diệt 度độ 百bách 年niên 乳nhũ 不bất 及cập 水thủy 者giả 。 育dục 王vương 經kinh 說thuyết 。 育dục 王vương 常thường 供cúng 養dường 諸chư 聖thánh 僧Tăng 。 上thượng 座tòa 食thực 乳nhũ 稍sảo 多đa 。 育dục 王vương 白bạch 言ngôn 。 乳nhũ 若nhược 多đa 食thực 恐khủng 生sanh 疾tật 患hoạn 。 上thượng 座tòa 云vân 。 此thử 乳nhũ 有hữu 何hà 力lực 。 不bất 及cập 世Thế 尊Tôn 。 在tại 世thế 時thời 水thủy 。 今kim 佛Phật 滅diệt 度độ 一nhất 切thiết 精tinh 淳thuần 皆giai 沈trầm 地địa 下hạ 。 育dục 王vương 願nguyện 見kiến 佛Phật 在tại 時thời 水thủy 。 上thượng 座tòa 展triển 手thủ 地địa 下hạ 取thủ 水thủy 。 育dục 王vương 嘗thường 之chi 實thật 過quá 於ư 乳nhũ 。 明minh 知tri 福phước 人nhân 滅diệt 矣hĩ 。 能năng 事sự 隨tùy 滅diệt 。 百bách 年niên 上thượng 爾nhĩ 。 況huống 今kim 去khứ 聖thánh 將tương 二nhị 千thiên 年niên 。 尤vưu 更cánh 淡đạm 薄bạc 況huống 於ư 減giảm 極cực 。 鐵thiết 為vi 上thượng 嚴nghiêm 稗bại 為vi 上thượng 味vị 。 如như 起khởi 世thế 等đẳng 經kinh 說thuyết 。


疏sớ/sơ 。 八bát 如như 彌Di 勒Lặc 來lai 者giả 。 即tức 彌Di 勒Lặc 下hạ 生sanh 經kinh 說thuyết 。


佛Phật 告cáo 舍Xá 利Lợi 弗Phất 云vân 。


四tứ 大đại 海hải 水thủy 。 以dĩ 漸tiệm 減giảm 少thiểu 。 三tam 千thiên 由do 旬tuần 。 是thị 時thời 閻Diêm 浮Phù 提Đề 地địa 。 長trường 十thập 千thiên 由do 旬tuần 。 廣quảng 八bát 千thiên 由do 旬tuần 。 平bình 坦thản 如như 鏡kính 。 名danh 華hoa 軟nhuyễn 草thảo 。 遍biến 覆phú 其kỳ 地địa 。 種chủng 種chủng 樹thụ 木mộc 。 華hoa 果quả 茂mậu 盛thịnh 。 其kỳ 樹thụ 悉tất 皆giai 。 高cao 三tam 十thập 里lý 。 城thành 邑ấp 次thứ 比tỉ 。 雞kê 飛phi 相tương 及cập 。 人nhân 壽thọ 八bát 萬vạn 歲tuế 。 智trí 慧tuệ 威uy 德đức 。 色sắc 力lực 具cụ 足túc 。 安an 隱ẩn 快khoái 樂lạc 。 有hữu 一nhất 大đại 城thành 。 名danh 翅Sí 頭Đầu 末Mạt 底để 。 長trường 十thập 二nhị 由do 旬tuần 。 廣quảng 七thất 由do 旬tuần 。 其kỳ 城thành 七thất 寶bảo 。 上thượng 有hữu 樓lâu 閣các 。 戶hộ 牖dũ 軒hiên 窓song 。 皆giai 是thị 眾chúng 寶bảo 。 真chân 珠châu 網võng 覆phú 。 塹tiệm 廣quảng 十thập 二nhị 里lý 。 街nhai 巷hạng 道đạo 陌mạch 。 處xứ 處xứ 皆giai 有hữu 。 明minh 珠châu 之chi 柱trụ 。 處xứ 處xứ 皆giai 有hữu 。 金kim 銀ngân 之chi 聚tụ 。 便tiện 利lợi 不bất 淨tịnh 。 地địa 裂liệt 受thọ 之chi 。 受thọ 已dĩ 還hoàn 合hợp 。 亦diệc 無vô 衰suy 惱não 。 水thủy 火hỏa 力lực 兵binh 及cập 諸chư 饑cơ 饉cận 。 毒độc 害hại 之chi 事sự 。 園viên 林lâm 池trì 沼chiểu 。 八bát 功công 德đức 水thủy 。 眾chúng 華hoa 異dị 香hương 。 皆giai 悉tất 盈doanh 滿mãn 。 不bất 生sanh 草thảo 穢uế 。 一nhất 種chủng 七thất 穫hoạch 。 味vị 甚thậm 香hương 美mỹ 。 增tăng 色sắc 力lực 身thân 等đẳng 廣quảng 如như 彼bỉ 說thuyết 。


疏sớ/sơ 。 淨tịnh 名danh 足túc 指chỉ 案án 地địa 者giả 。 即tức 佛Phật 國quốc 品phẩm 說thuyết 。 隨tùy 其kỳ 心tâm 淨tịnh 。 則tắc 佛Phật 土độ 淨tịnh 。


爾nhĩ 時thời 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 承thừa 佛Phật 威uy 神thần 。 作tác 是thị 念niệm 言ngôn 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 心tâm 淨tịnh 。 則tắc 佛Phật 土độ 淨tịnh 者giả 。 我ngã 世Thế 尊Tôn 本bổn 。 為vi 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 時thời 。 意ý 豈khởi 不bất 淨tịnh 。 而nhi 是thị 佛Phật 土độ 。 不bất 淨tịnh 若nhược 此thử 。 佛Phật 即tức 答đáp 云vân 。 我ngã 此thử 土độ 淨tịnh 。 而nhi 汝nhữ 不bất 見kiến 。


爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 即tức 以dĩ 足túc 指chỉ 案án 地địa 。 即tức 時thời 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 若nhược 干can 百bách 千thiên 。 眾chúng 寶bảo 莊trang 嚴nghiêm 土thổ/độ 。 一nhất 切thiết 大đại 眾chúng 。 歎thán 未vị 曾tằng 有hữu 。 而nhi 皆giai 自tự 見kiến 。 坐tọa 寶bảo 蓮liên 華hoa 等đẳng 是thị 也dã 。


疏sớ/sơ 。 法pháp 華hoa 三tam 變biến 淨tịnh 土độ 者giả 。 即tức 寶bảo 塔tháp 品phẩm 大đại 樂nhạo 說thuyết 請thỉnh 開khai 塔tháp 戶hộ 。


佛Phật 言ngôn 。

須tu 集tập 分phân 身thân 。 大đại 樂nhạo 說thuyết 請thỉnh 集tập 分phân 身thân 佛Phật 。 世Thế 尊Tôn 放phóng 光quang 遠viễn 召triệu 。 為vi 欲dục 受thọ 分phân 身thân 佛Phật 故cố 。 一nhất 變biến 娑sa 婆bà 。 二nhị 於ư 八bát 方phương 各các 更cánh 。 變biến 二nhị 百bách 萬vạn 億ức 那na 由do 他tha 國quốc 。 土thổ/độ 皆giai 令linh 清thanh 淨tịnh 。 坐tọa 佛Phật 不bất 足túc 。 第đệ 三tam 更cánh 變biến 二nhị 百bách 萬vạn 億ức 那na 由do 他tha 國quốc 土thổ/độ 。 皆giai 令linh 清thanh 淨tịnh 。 故cố 云vân 三tam 變biến 。


疏sớ/sơ 。 謂vị 前tiền 九cửu 辯biện 諸chư 世thế 界giới 約ước 相tương/tướng 不bất 同đồng 至chí 皆giai 周chu 遍biến 故cố 皆giai 釋thích 標tiêu 名danh 。 於ư 中trung 有hữu 三tam 。 一nhất 約ước 性tánh 相tướng 相tương 對đối 。 相tương/tướng 則tắc 有hữu 差sai 性tánh 則tắc 無vô 差sai 。 二nhị 又hựu 約ước 權quyền 設thiết 下hạ 約ước 權quyền 實thật 相tướng 對đối 。 實thật 則tắc 無vô 差sai 。 三tam 又hựu 皆giai 是thị 諸chư 佛Phật 。 之chi 所sở 用dụng 故cố 下hạ 。 收thu 差sai 與dữ 無vô 差sai 皆giai 歸quy 果quả 用dụng 。 前tiền 之chi 二nhị 對đối 性tánh 相tướng 權quyền 實thật 二nhị 不bất 相tương 即tức 。 今kim 則tắc 融dung 即tức 。 言ngôn 無vô 差sai 之chi 差sai 者giả 。 是thị 圓viên 融dung 上thượng 之chi 行hành 布bố 也dã 。 差sai 之chi 無vô 差sai 者giả 。 是thị 行hành 布bố 上thượng 之chi 圓viên 融dung 也dã 。 若nhược 離ly 圓viên 融dung 則tắc 無vô 可khả 差sai 別biệt 也dã 。 若nhược 離ly 差sai 別biệt 無vô 可khả 圓viên 融dung 。 如như 攬lãm 別biệt 成thành 總tổng 。 非phi 離ly 別biệt 外ngoại 而nhi 有hữu 此thử 總tổng 。 引dẫn 法pháp 華hoa 經kinh 但đãn 明minh 二nhị 不bất 相tương 離ly 。 由do 依y 此thử 義nghĩa 下hạ 。 顯hiển 十thập 八bát 圓viên 滿mãn 由do 此thử 而nhi 成thành 。


疏sớ/sơ 。 盡tận 海hải 之chi 塵trần 一nhất 塵trần 一nhất 剎sát 已dĩ 是thị 含hàm 攝nhiếp 之chi 義nghĩa 者giả 。 以dĩ 經Kinh 云vân 一nhất 一nhất 世thế 界giới 海hải 。 中trung 有hữu 世thế 界giới 海hải 微vi 塵trần 數số 世thế 界giới 無vô 差sai 別biệt 。 謂vị 一nhất 箇cá 世thế 界giới 海hải 。 還hoàn 有hữu 世thế 界giới 海hải 。 微vi 塵trần 數số 世thế 界giới 。 則tắc 義nghĩa 當đương 一nhất 塵trần 是thị 一nhất 世thế 界giới 竟cánh 。 唯duy 就tựu 此thử 一nhất 句cú 已dĩ 顯hiển 融dung 攝nhiếp 釋thích 。 無vô 差sai 別biệt 義nghĩa 善thiện 成thành 矣hĩ 。 若nhược 界giới 界giới 相tương 望vọng 論luận 無vô 差sai 者giả 。 無vô 差sai 全toàn 少thiểu 。 今kim 十thập 句cú 中trung 句cú 句cú 各các 有hữu 世thế 界giới 海hải 塵trần 。 則tắc 一nhất 海hải 之chi 中trung 已dĩ 有hữu 十thập 世thế 界giới 海hải 塵trần 數số 無vô 差sai 故cố 。 須tu 融dung 攝nhiếp 思tư 之chi 。


疏sớ/sơ 。 而nhi 前tiền 但đãn 約ước 平bình 漫mạn 無vô 差sai 者giả 。 即tức 長trường/trưởng 行hành 云vân 。 一nhất 一nhất 世thế 界giới 海hải 。 中trung 所sở 有hữu 佛Phật 威uy 力lực 無vô 差sai 別biệt 。 今kim 乃nãi 皆giai 云vân 一nhất 一nhất 塵trần 中trung 。 無vô 量lượng 光quang 等đẳng 。 即tức 是thị 重trùng 疊điệp 無vô 差sai 別biệt 也dã 。


疏sớ/sơ 。 若nhược 云vân 約ước 共cộng 同đồng 事sự 下hạ 。 結kết 彈đàn 古cổ 人nhân 。 謂vị 經kinh 舉cử 十thập 事sự 皆giai 約ước 融dung 攝nhiếp 。 若nhược 依y 昔tích 義nghĩa 。 何hà 以dĩ 不bất 言ngôn 一nhất 一nhất 世thế 界giới 海hải 。 中trung 染nhiễm 淨tịnh 無vô 差sai 別biệt 。 一nhất 一nhất 世thế 界giới 海hải 。 由do 眾chúng 生sanh 受thọ 苦khổ 無vô 差sai 別biệt 。 以dĩ 世thế 界giới 海hải 中trung 皆giai 有hữu 染nhiễm 有hữu 苦khổ 故cố 。 故cố 疏sớ/sơ 結kết 云vân 。 豈khởi 世thế 界giới 海hải 中trung 都đô 無vô 此thử 耶da 。 今kim 經kinh 不bất 言ngôn 。 明minh 知tri 約ước 融dung 攝nhiếp 無vô 差sai 別biệt 耳nhĩ 。 世thế 界giới 成thành 就tựu 品phẩm 竟cánh 。


華Hoa 藏Tạng 世Thế 界Giới 品Phẩm 第đệ 五ngũ (# 盡tận 第đệ 二nhị 會hội 初sơ 如Như 來Lai 名danh 號hiệu 品phẩm )#
☸ Phẩm :

疏sớ/sơ 。 梵Phạm 本bổn 具cụ 云vân 等đẳng 者giả 梵Phạm 云vân 拘câu 蘇tô 磨ma (# 華hoa 也dã )# 多đa 羅la (# 藏tạng 也dã )# 驃phiếu 訶ha (# 莊trang 嚴nghiêm 也dã )# 阿a 楞lăng 伽già (# 嚴nghiêm 具cụ 也dã )# 嚕rô 迦ca 馱đà 都đô (# 世thế 界giới 也dã )# 三tam 牟mâu 達đạt 囉ra (# 海hải 也dã )# 鉢bát 履lý 輸du 陀đà (# 云vân 遍biến 清thanh 淨tịnh 也dã )# 懼cụ 曩nẵng (# 功công 德đức 也dã )# 三tam 牟mâu 達đạt 囉ra (# 海hải 也dã )# 阿a 羅la 婆bà (# 上thượng )# 娑sa (# 光quang 明minh 也dã )# 鉢bát 履lý 勿vật 多đa (# 品phẩm 也dã )# 。 此thử 云vân 華hoa 藏tạng 莊trang 嚴nghiêm 嚴nghiêm 具cụ 世thế 界giới 海hải 遍biến 清thanh 淨tịnh 功công 德đức 。 海hải 光quang 明minh 品phẩm 。 然nhiên 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 四tứ 。 一nhất 舉cử 梵Phạm 名danh 。 二nhị 譯dịch 者giả 嫌hiềm 繁phồn 下hạ 申thân 其kỳ 義nghĩa 釋thích 。 三tam 其kỳ 梵Phạm 本bổn 云vân 下hạ 釋thích 前tiền 梵Phạm 本bổn 。 四tứ 約ước 事sự 可khả 爾nhĩ 下hạ 。 覈# 其kỳ 本bổn 源nguyên 。 不bất 為vi 此thử 釋thích 豈khởi 委ủy 剎sát 海hải 之chi 興hưng 由do 。 三tam 宗tông 趣thú 言ngôn 有hữu 十thập 德đức 者giả 。 前tiền 品phẩm 已dĩ 引dẫn 四tứ 文văn 也dã 。 疏sớ/sơ 初sơ 明minh 華hoa 藏tạng 因nhân 果quả 自tự 體thể 者giả 。 然nhiên 第đệ 二nhị 安an 布bố 莊trang 嚴nghiêm 亦diệc 是thị 果quả 相tương/tướng 故cố 。 應ứng 對đối 果quả 分phần/phân 因nhân 。 總tổng 為vi 二nhị 段đoạn 。 謂vị 先tiên 明minh 剎sát 因nhân 。 後hậu 彰chương 果quả 相tương/tướng 。 以dĩ 第đệ 一nhất 段đoạn 中trung 長trường/trưởng 行hành 具cụ 有hữu 因nhân 果quả 。 偈kệ 中trung 雙song 明minh 因nhân 果quả 。 故cố 合hợp 於ư 因nhân 。 屬thuộc 自tự 體thể 中trung 。 疏sớ/sơ 謂vị 指chỉ 此thử 剎sát 海hải 。 是thị 我ngã 本bổn 師sư 下hạ 疏sớ/sơ 文văn 二nhị 。 先tiên 通thông 釋thích 經kinh 文văn 。 後hậu 隨tùy 難nạn/nan 別biệt 釋thích 。 今kim 初sơ 疏sớ/sơ 不bất 唯duy 勝thắng 觀quán 釋Thích 迦Ca 等đẳng 者giả 。 俱câu 舍xá 論luận 第đệ 十thập 八bát 說thuyết 。 於ư 三tam 無vô 數số 劫kiếp 。 各các 供cúng 養dường 七thất 萬vạn 。 又hựu 如như 次thứ 供cúng 養dường 五ngũ 六lục 七thất 千thiên 佛Phật 。 三tam 無vô 數số 劫kiếp 。 滿mãn 逆nghịch 次thứ 逢phùng 勝thắng 觀quán 然nhiên 燈đăng 寶bảo 髻kế 佛Phật 。 初sơ 釋Thích 迦Ca 牟Mâu 尼Ni 。 釋thích 曰viết 。 此thử 三tam 偈kệ 中trung 初sơ 偈kệ 明minh 供cúng 養dường 佛Phật 。 數số 謂vị 初sơ 無vô 數số 劫kiếp 供cúng 養dường 七thất 萬vạn 五ngũ 千thiên 佛Phật 。 第đệ 二nhị 無vô 數số 劫kiếp 供cúng 養dường 七thất 萬vạn 六lục 千thiên 佛Phật 。 第đệ 三tam 無vô 數số 劫kiếp 。 供cúng 養dường 七thất 萬vạn 七thất 千thiên 佛Phật 。 後hậu 頌tụng 意ý 明minh 供cúng 養dường 何hà 佛Phật 。 言ngôn 逆nghịch 次thứ 者giả 。 從tùng 第đệ 三tam 無vô 數số 劫kiếp 。 向hướng 前tiền 以dĩ 明minh 。 謂vị 第đệ 三tam 無vô 數số 劫kiếp 。 滿mãn 逢phùng 勝thắng 觀quán 佛Phật 。 第đệ 二nhị 無vô 數số 劫kiếp 滿mãn 逢phùng 然nhiên 燈đăng 佛Phật 。 第đệ 一nhất 無vô 數số 劫kiếp 滿mãn 逢phùng 寶bảo 髻kế 佛Phật 。 最tối 初sơ 發phát 心tâm 。 逢phùng 釋Thích 迦Ca 牟Mâu 尼Ni 佛Phật 。 發phát 誓thệ 願nguyện 言ngôn 。 願nguyện 我ngã 當đương 作tác 佛Phật 。 一nhất 如như 今kim 世Thế 尊Tôn 。 彼bỉ 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 末mạt 劫kiếp 出xuất 世thế 時thời 法pháp 住trụ 千thiên 年niên 。 今kim 我ngã 如Như 來Lai 一nhất 一nhất 同đồng 彼bỉ 。 故cố 今kim 疏sớ/sơ 云vân 。 不bất 唯duy 勝thắng 觀quán 者giả 。 舉cử 第đệ 三tam 阿a 僧tăng 祇kỳ 劫kiếp 滿mãn 佛Phật 。 言ngôn 釋Thích 迦Ca 者giả 。 舉cử 初sơ 發phát 心tâm 之chi 佛Phật 。 而nhi 言ngôn 等đẳng 者giả 乃nãi 有hữu 三tam 義nghĩa 。 一nhất 等đẳng 然nhiên 燈đăng 寶bảo 髻kế 。 二nhị 等đẳng 所sở 供cung 佛Phật 數số 。 三tam 等đẳng 餘dư 教giáo 所sở 明minh 。 設thiết 言ngôn 供cúng 養dường 三tam 十thập 六lục 恆hằng 三tam 十thập 八bát 恆hằng 佛Phật 等đẳng 。 皆giai 未vị 足túc 為vi 多đa 也dã 。


疏sớ/sơ 。 不bất 唯duy 淨tịnh 一nhất 無vô 生sanh 等đẳng 者giả 。 如như 智trí 論luận 說thuyết 。 五ngũ 華hoa 供cúng 養dường 然nhiên 燈đăng 。 得đắc 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。 故cố 金kim 剛cang 經Kinh 云vân 。 若nhược 有hữu 少thiểu 法pháp 可khả 得đắc 。 然Nhiên 燈Đăng 佛Phật 則tắc 不bất 與dữ 我ngã 授thọ 記ký 等đẳng 。 無vô 法pháp 可khả 得đắc 。 是thị 無vô 生sanh 相tương/tướng 。 而nhi 言ngôn 等đẳng 者giả 等đẳng 餘dư 法Pháp 門môn 。 俱câu 舍xá 頌tụng 云vân 。 但đãn 由do 悲bi 普phổ 施thí 被bị 折chiết 心tâm 無vô 忿phẫn 。 讚tán 歎thán 底để 沙sa 佛Phật 。 次thứ 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 多đa 。 於ư 如như 是thị 四tứ 位vị 一nhất 二nhị 又hựu 一nhất 二nhị 如như 次thứ 修tu 圓viên 滿mãn 。 釋thích 曰viết 。 初sơ 之chi 四tứ 句cú 即tức 是thị 四tứ 位vị 。 初sơ 位vị 一nhất 滿mãn 。 謂vị 普phổ 施thí 成thành 檀đàn 。 次thứ 位vị 二nhị 滿mãn 。 謂vị 尸thi 及cập 忍nhẫn 。 被bị 折chiết 不bất 報báo 故cố 能năng 滿mãn 尸thi 。 由do 內nội 無vô 忿phẫn 故cố 成thành 於ư 忍nhẫn 。 第đệ 三tam 位vị 中trung 但đãn 一nhất 度độ 滿mãn 。 謂vị 精tinh 進tấn 度độ 。 第đệ 四tứ 位vị 中trung 定định 慧tuệ 雙song 滿mãn 。 故cố 云vân 一nhất 二nhị 復phục 一nhất 二nhị 等đẳng 。 言ngôn 底để 沙sa 者giả 。 此thử 云vân 圓viên 滿mãn 。 讚tán 佛Phật 偈kệ 云vân 。 天thiên 地địa 此thử 界giới 多đa 聞văn 室thất 。 逝thệ 宮cung 天thiên 處xứ 十thập 方phương 無vô 。 丈trượng 夫phu 牛ngưu 王vương 大đại 沙Sa 門Môn 。 尋tầm 地địa 山sơn 林lâm 遍biến 無vô 等đẳng 。 七thất 日nhật 七thất 夜dạ 。 忘vong 下hạ 一nhất 足túc 歎thán 底để 沙sa 。 故cố 超siêu 於ư 彌Di 勒Lặc 九cửu 劫kiếp 先tiên 成thành 佛Phật 。 智trí 論luận 之chi 中trung 亦diệc 同đồng 此thử 說thuyết 。 故cố 六Lục 度Độ 滿mãn 前tiền 後hậu 不bất 多đa 。 今kim 經kinh 一nhất 一nhất 佛Phật 所sở 。 淨tịnh 修tu 世thế 界giới 海hải 微vi 塵trần 數số 大đại 願nguyện 。 況huống 於ư 多đa 佛Phật 況huống 多đa 劫kiếp 耶da 。 故cố 結kết 云vân 由do 上thượng 三tam 重trọng/trùng 故cố 云vân 深thâm 廣quảng 。 疏sớ/sơ 然nhiên 瑜du 伽già 起khởi 信tín 下hạ 。 第đệ 二nhị 隨tùy 難nạn/nan 別biệt 釋thích 。 即tức 重trọng/trùng 釋thích 三tam 祇kỳ 。 約ước 三tam 乘thừa 一Nhất 乘Thừa 以dĩ 通thông 。 言ngôn 該cai 通thông 十thập 方phương 者giả 。 對đối 上thượng 一nhất 方phương 化hóa 儀nghi 言ngôn 。 及cập 樹thụ 形hình 等đẳng 界giới 者giả 。 對đối 上thượng 一nhất 類loại 世thế 界giới 。 且thả 如như 娑sa 婆bà 一nhất 劫kiếp 方phương 知tri 安an 養dưỡng 得đắc 為vi 一nhất 日nhật 。 則tắc 安An 養Dưỡng 世Thế 界Giới 。 乃nãi 經kinh 三tam 無vô 數sổ 日nhật 耳nhĩ 。 更cánh 方phương 袈ca 裟sa 幢tràng 剎sát 未vị 經kinh 歲tuế 月nguyệt 。 況huống 於ư 後hậu 後hậu 以dĩ 劫kiếp 為vi 日nhật 之chi 剎sát 耶da 。 是thị 則tắc 不bất 可khả 。 以dĩ 此thử 一nhất 方phương 一nhất 類loại 定định 於ư 成thành 佛Phật 時thời 劫kiếp 之chi 數số 。 二nhị 異dị 類loại 剎sát 者giả 。 即tức 於ư 一nhất 界giới 即tức 具cụ 諸chư 界giới 互hỗ 不bất 相tương 見kiến 。


時thời 劫kiếp 亦diệc 殊thù 安an 知tri 脩tu 短đoản 。 故cố 朝triêu 菌# 不bất 知tri 晦hối 朔sóc 。 況huống 識thức 春xuân 秋thu 耶da 。 況huống 於ư 大đại 椿xuân 之chi 歲tuế 耶da 。 言ngôn 寶bảo 雲vân 經kinh 者giả 。 經Kinh 云vân 。


善thiện 男nam 子tử 。 菩Bồ 薩Tát 不bất 能năng 思tư 議nghị 。 如Như 來Lai 境cảnh 界giới 。 如Như 來Lai 境cảnh 界giới 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 但đãn 為vi 淺thiển 近cận 眾chúng 生sanh 說thuyết 三tam 僧Tăng 祇kỳ 修tu 習tập 所sở 得đắc 菩Bồ 提Đề 。 而nhi 實thật 發phát 心tâm 已dĩ 來lai 。 不bất 可khả 計kế 數sổ 。 賢hiền 首thủ 釋thích 云vân 。 不bất 可khả 計kế 者giả 。 不bất 可khả 計kế 數sổ 。 阿a 僧tăng 祇kỳ 也dã 。 義nghĩa 分phân 齊tề 云vân 。 始thỉ 教giáo 三tam 祇kỳ 不bất 同đồng 小Tiểu 乘Thừa 十thập 十thập 數số 之chi 。 此thử 即tức 倍bội 倍bội 數số 之chi 。 仍nhưng 說thuyết 百bách 劫kiếp 修tu 相tướng 好hảo 等đẳng 。 智Trí 度Độ 論luận 破phá 此thử 別biệt 修tu 相tướng 好hảo 。 不bất 許hứa 三tam 祇kỳ 之chi 外ngoại 別biệt 修tu 。 即tức 是thị 實thật 教giáo 之chi 意ý 。 然nhiên 實thật 教giáo 之chi 意ý 。 自tự 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 定định 。 三tam 僧Tăng 祇kỳ 一nhất 方phương 化hóa 儀nghi 故cố 。 又hựu 是thị 實thật 佛Phật 故cố 。 起khởi 信tín 云vân 。 或hoặc 示thị 超siêu 地địa 。 速tốc 成thành 正chánh 覺giác 。 以dĩ 為vi 怯khiếp 弱nhược 眾chúng 生sanh 故cố 。 或hoặc 說thuyết 我ngã 於ư 無vô 量lượng 阿a 僧Tăng 。 祇kỳ 劫kiếp 當đương 成thành 佛Phật 道Đạo 。 以dĩ 為vi 懈giải 慢mạn 眾chúng 生sanh 故cố 。 能năng 示thị 如như 是thị 無vô 量lượng 。 方phương 便tiện 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 而nhi 實thật 菩Bồ 薩Tát 。 種chủng 性tánh 根căn 等đẳng 。 發phát 心tâm 則tắc 等đẳng 所sở 證chứng 亦diệc 等đẳng 。 無vô 有hữu 超siêu 過quá 之chi 法pháp 。 以dĩ 一nhất 切thiết 菩Bồ 薩Tát 。 皆giai 經kinh 於ư 三tam 阿a 僧tăng 祇kỳ 劫kiếp 故cố 。 斯tư 則tắc 定định 也dã 。 二nhị 者giả 不bất 定định 。


復phục 有hữu 二nhị 意ý 。 一nhất 為vi 通thông 餘dư 類loại 世thế 界giới 故cố 。 如như 勝thắng 天thiên 王vương 說thuyết 。 即tức 前tiền 樹thụ 形hình 等đẳng 剎sát 是thị 。 二nhị 據cứ 佛Phật 實thật 德đức 無vô 限hạn 故cố 。 如như 寶bảo 雲vân 經kinh 。 若nhược 瑜du 伽già 說thuyết 有hữu 二nhị 種chủng 無vô 數số 劫kiếp 。 一nhất 者giả 日nhật 夜dạ 月nguyệt 半bán 月nguyệt 等đẳng 方phương 便tiện 顯hiển 時thời 無vô 量lượng 故cố 。 二nhị 者giả 如như 常thường 說thuyết 。 若nhược 依y 初sơ 義nghĩa 。 經kinh 無vô 量lượng 劫kiếp 。 若nhược 依y 後hậu 義nghĩa 但đãn 三tam 僧Tăng 祇kỳ 。 然nhiên 依y 此thử 釋thích 不bất 同đồng 寶bảo 雲vân 。 寶bảo 雲vân 不bất 言ngôn 為vi 淺thiển 近cận 眾chúng 生sanh 說thuyết 於ư 大đại 劫kiếp 。 為vi 於ư 深thâm 勝thắng 說thuyết 日nhật 月nguyệt 劫kiếp 。 明minh 知tri 意ý 殊thù 。 是thị 則tắc 瑜du 伽già 亦diệc 是thị 一nhất 方phương 所sở 宜nghi 說thuyết 耳nhĩ 。


疏sớ/sơ 。 又hựu 時thời 無vô 別biệt 體thể 下hạ 。 別biệt 教giáo 一Nhất 乘Thừa 融dung 攝nhiếp 以dĩ 說thuyết 。 如như 毘tỳ 目mục 仙tiên 人nhân 執chấp 善thiện 財tài 手thủ 時thời 經kinh 多đa 劫kiếp 。 處xử 歷lịch 無vô 邊biên 故cố 不bất 可khả 以dĩ 長trường 短đoản 思tư 也dã 。 若nhược 顯hiển 超siêu 勝thắng 一nhất 生sanh 頓đốn 圓viên 。 若nhược 約ước 甚thậm 深thâm 多đa 劫kiếp 莫mạc 究cứu 。 故cố 云vân 不bất 可khả 定định 執chấp 貴quý 在tại 入nhập 玄huyền 。


疏sớ/sơ 。 第đệ 二nhị 諸chư 佛Phật 子tử 下hạ 彰chương 果quả 體thể 相tướng 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 四tứ 。 一nhất 總tổng 相tương 生sanh 起khởi 。 二nhị 彰chương 其kỳ 分phần/phân 量lượng 。 三tam 科khoa 釋thích 經kinh 文văn 。 四tứ 用dụng 義nghĩa 通thông 局cục 。


疏sớ/sơ 。 然nhiên 所sở 依y 剎sát 量lượng 下hạ 。 第đệ 二nhị 彰chương 其kỳ 分phần/phân 量lượng 。 言ngôn 大đại 小tiểu 之chi 化hóa 者giả 。 如như 梵Phạm 網võng 經kinh 周chu 匝táp 千thiên 華hoa 上thượng 。 復phục 現hiện 千thiên 釋Thích 迦Ca 。 即tức 大đại 化hóa 也dã 。 一nhất 華hoa 百bách 億ức 國quốc 。 一nhất 國quốc 一nhất 釋Thích 迦Ca 。 即tức 小tiểu 化hóa 也dã 。 小tiểu 化hóa 唯duy 一nhất 四tứ 洲châu 。 大đại 化hóa 總tổng 該cai 百bách 億ức 。 且thả 依y 一nhất 相tương/tướng 等đẳng 者giả 。 且thả 依y 一nhất 種chủng 義nghĩa 相tương/tướng 。 不bất 壞hoại 邊biên 表biểu 。 有hữu 蓮liên 華hoa 外ngoại 別biệt 佛Phật 剎sát 海hải 等đẳng 實thật 則tắc 稱xưng 性tánh 橫hoạnh/hoành 不bất 可khả 尋tầm 。 故cố 云vân 法Pháp 界Giới 無vô 差sai 別biệt 。 若nhược 以dĩ 性tánh 融dung 相tương/tướng 則tắc 一nhất 塵trần 中trung 。 法Pháp 界Giới 無vô 量lượng 。 疏sớ/sơ 然nhiên 準chuẩn 下hạ 別biệt 顯hiển 。 下hạ 第đệ 三tam 科khoa 釋thích 經kinh 文văn 。 言ngôn 應ưng 有hữu 十thập 事sự 者giả 。 以dĩ 文văn 廣quảng 釋thích 十thập 事sự 故cố 。 此thử 中trung 長trường/trưởng 行hành 略lược 標tiêu 列liệt 故cố 。 是thị 以dĩ 古cổ 德đức 一nhất 品phẩm 之chi 中trung 。 先tiên 分phần/phân 土thổ/độ 因nhân 。 就tựu 果quả 相tương/tướng 中trung 即tức 分phần/phân 十thập 段đoạn 。 今kim 不bất 依y 者giả 。 以dĩ 下hạ 六lục 事sự 各các 有hữu 長trường/trưởng 行hành 偈kệ 頌tụng 。 而nhi 前tiền 四tứ 事sự 同đồng 一nhất 長trường/trưởng 行hành 。 故cố 科khoa 十thập 段đoạn 於ư 文văn 不bất 便tiện 。 先tiên 科khoa 為vi 三tam 。 於ư 第đệ 一nhất 華hoa 藏tạng 自tự 體thể 中trung 長trường/trưởng 行hành 之chi 內nội 。 方phương 為vi 四tứ 耳nhĩ 。 疏sớ/sơ 然nhiên 其kỳ 剎sát 因nhân 下hạ 。 第đệ 四tứ 明minh 用dụng 義nghĩa 通thông 局cục 。 已dĩ 見kiến 上thượng 文văn 者giả 。 即tức 起khởi 具cụ 因nhân 緣duyên 中trung 通thông 義nghĩa 易dị 知tri 故cố 。 示thị 別biệt 相tướng 。 列liệt 中trung 疏sớ/sơ 風phong 力lực 遙diêu 持trì 者giả 。 古cổ 有hữu 二nhị 釋thích 。 一nhất 云vân 一nhất 重trọng/trùng 風phong 輪luân 持trì 一nhất 重trọng/trùng 物vật 。 疏sớ/sơ 以dĩ 出xuất 現hiện 品phẩm 中trung 。 有hữu 十thập 風phong 輪luân 持trì 欲dục 色sắc 等đẳng 。 皆giai 是thị 遙diêu 持trì 故cố 。 今kim 案án 定định 。 疏sớ/sơ 所sở 持trì 香hương 海hải 下hạ 。 疏sớ/sơ 有hữu 二nhị 釋thích 。 一nhất 約ước 事sự 釋thích 。 二nhị 又hựu 藏tạng 識thức 下hạ 約ước 表biểu 。 於ư 中trung 又hựu 二nhị 。 一nhất 約ước 眾chúng 生sanh 。 二nhị 又hựu 佛Phật 性tánh 名danh 水thủy 下hạ 。 約ước 通thông 生sanh 佛Phật 。 佛Phật 性tánh 即tức 是thị 真chân 法pháp 性tánh 故cố 。 故cố 此thử 品phẩm 初sơ 海hải 表biểu 三tam 義nghĩa 。 今kim 舉cử 其kỳ 二nhị 略lược 不bất 說thuyết 悲bi 。 涅Niết 槃Bàn 亦diệc 云vân 。 有hữu 人nhân 聞văn 香hương 即tức 第đệ 七thất 經kinh 。 至chí 問vấn 明minh 品phẩm 當đương 具cụ 引dẫn 之chi 。 疏sớ/sơ 又hựu 所sở 發phát 萬vạn 行hạnh 下hạ 。 上thượng 約ước 事sự 釋thích 。 此thử 約ước 表biểu 法pháp 。 但đãn 通thông 相tương/tướng 表biểu 行hành 。 若nhược 別biệt 說thuyết 者giả 。 略lược 示thị 十thập 德đức 表biểu 於ư 十thập 度độ 。 一nhất 開khai 敷phu 鮮tiên 榮vinh 。 以dĩ 表biểu 施thí 度độ 。 二nhị 自tự 性tánh 無vô 染nhiễm 以dĩ 表biểu 戒giới 度độ 。 三tam 香hương 氣khí 芬phân 馥phức 。 四tứ 寶bảo 莖hành 堅kiên 固cố 。 五ngũ 寶bảo 葉diệp 扶phù 疎sơ 。 六lục 寶bảo 蘂nhị 光quang 幢tràng 。 七thất 相tương/tướng 巧xảo 成thành 就tựu 。 八bát 含hàm 藏tạng 蓮liên 子tử 。 九cửu 寶bảo 臺đài 堅kiên 住trụ 。 十thập 普phổ 放phóng 光quang 明minh 。 下hạ 八bát 如như 次thứ 顯hiển 於ư 八bát 度độ 。 疏sớ/sơ 宿túc 因nhân 現hiện 緣duyên 經kinh 離ly 頌tụng 合hợp 等đẳng 者giả 。 此thử 中trung 詺# 長trường/trưởng 行hành 為vi 經kinh 。 以dĩ 取thủ 長trường/trưởng 行hành 綴chuế 葺# 略lược 說thuyết 所sở 應ưng 說thuyết 義nghĩa 。 別biệt 相tướng 修tu 多đa 羅la 故cố 。 言ngôn 經kinh 離ly 頌tụng 合hợp 者giả 。 宿túc 因nhân 即tức 前tiền 顯hiển 因nhân 深thâm 廣quảng 。 現hiện 緣duyên 即tức 前tiền 風phong 持trì 香hương 海hải 等đẳng 。 此thử 二nhị 離ly 明minh 言ngôn 頌tụng 合hợp 者giả 。 初sơ 偈kệ 頌tụng 總tổng 。 前tiền 半bán 宿túc 因nhân 。 後hậu 半bán 現hiện 緣duyên 。 第đệ 二nhị 偈kệ 三tam 句cú 宿túc 因nhân 。 第đệ 四tứ 句cú 是thị 現hiện 緣duyên 故cố 。 疏sớ/sơ 所sở 成thành 果quả 相tương/tướng 。 經kinh 略lược 頌tụng 廣quảng 者giả 。 長trường/trưởng 行hành 云vân 。 華hoa 藏tạng 世thế 界giới 海hải 住trú 在tại 其kỳ 中trung 者giả 。 即tức 所sở 成thành 果quả 相tương/tướng 此thử 文văn 則tắc 略lược 。 以dĩ 十thập 偈kệ 之chi 內nội 皆giai 有hữu 果quả 相tương/tướng 故cố 云vân 頌tụng 廣quảng 。 疏sớ/sơ 三tam 現hiện 緣duyên 風phong 輪luân 經kinh 廣quảng 頌tụng 略lược 者giả 。 經kinh 列liệt 十thập 種chủng 風phong 輪luân 。 偈kệ 中trung 但đãn 云vân 風phong 力lực 所sở 持trì 無vô 動động 搖dao 耳nhĩ 。 疏sớ/sơ 四tứ 山sơn 地địa 海hải 樹thụ 經kinh 有hữu 頌tụng 無vô 者giả 。 長trường/trưởng 行hành 云vân 。 金Kim 剛Cang 輪Luân 山Sơn 。 周chu 匝táp 圍vi 繞nhiễu 。 地địa 海hải 眾chúng 樹thụ 各các 有hữu 區khu 別biệt 。 此thử 經Kinh 有hữu 也dã 。 頌tụng 無vô 可khả 知tri 。 上thượng 言ngôn 有hữu 四tứ 者giả 。 但đãn 有hữu 四tứ 例lệ 唯duy 廣quảng 略lược 一nhất 種chủng 。 乃nãi 成thành 一nhất 對đối 離ly 合hợp 有hữu 無vô 。 但đãn 成thành 一nhất 例lệ 耳nhĩ 。 若nhược 成thành 對đối 者giả 。 應ưng 須tu 經kinh 合hợp 頌tụng 離ly 經kinh 無vô 頌tụng 有hữu 方phương 成thành 三tam 對đối 耳nhĩ 。 餘dư 四tứ 例lệ 二nhị 對đối 。 此thử 中trung 則tắc 無vô 下hạ 頌tụng 則tắc 有hữu 。 疏sớ/sơ 是thị 無vô 邊biên 之chi 邊biên 不bất 礙ngại 理lý 而nhi 即tức 事sự 等đẳng 者giả 。 意ý 明minh 理lý 無vô 分phần/phân 限hạn 總tổng 曰viết 無vô 邊biên 。 事sự 有hữu 分phần/phân 限hạn 故cố 名danh 有hữu 邊biên 。 若nhược 理lý 成thành 事sự 理lý 性tánh 全toàn 隱ẩn 。 則tắc 無vô 邊biên 即tức 邊biên 。 若nhược 會hội 事sự 歸quy 理lý 事sự 相tướng 全toàn 盡tận 。 則tắc 邊biên 即tức 無vô 邊biên 。 今kim 則tắc 不bất 爾nhĩ 。 不bất 失thất 理lý 而nhi 事sự 現hiện 。 云vân 無vô 邊biên 之chi 邊biên 。 不bất 壞hoại 事sự 而nhi 理lý 顯hiển 。 云vân 邊biên 之chi 無vô 邊biên 。 此thử 是thị 事sự 理lý 無vô 礙ngại 義nghĩa 不bất 是thị 相tương/tướng 即tức 。 相tương/tướng 作tác 之chi 義nghĩa 思tư 之chi 。 疏sớ/sơ 但đãn 云vân 諸chư 嚴nghiêm 下hạ 。 此thử 句cú 稍sảo 長trường/trưởng 故cố 。 牒điệp 釋thích 云vân 。 即tức 從tùng 諸chư 莊trang 嚴nghiêm 具cụ 。 下hạ 是thị 第đệ 九cửu 句cú 。 摩ma 尼ni 妙diệu 寶bảo 下hạ 皆giai 第đệ 十thập 句cú 。


疏sớ/sơ 。 準chuẩn 下hạ 剎sát 種chủng 及cập 梵Phạm 本bổn 皆giai 有hữu 十thập 者giả 。 以dĩ 中trung 一nhất 海hải 管quản 十thập 海hải 。 而nhi 此thử 十thập 海hải 一nhất 道đạo 布bố 列liệt 。 結kết 有hữu 不bất 可khả 說thuyết 。 佛Phật 剎sát 微vi 塵trần 數số 香hương 水thủy 海hải 。 十thập 道đạo 皆giai 然nhiên 。 一nhất 海hải 一nhất 種chủng 故cố 。 有hữu 十thập 不bất 可khả 說thuyết 也dã 。 言ngôn 下hạ 摽phiếu/phiêu 種chủng 處xứ 亦diệc 然nhiên 者giả 。 摽phiếu/phiêu 云vân 。 諸chư 佛Phật 子tử 此thử 不bất 可khả 說thuyết 佛Phật 剎sát 。 微vi 塵trần 數số 香hương 水thủy 海hải 中trung 。 有hữu 不bất 可khả 說thuyết 。 佛Phật 剎sát 微vi 塵trần 數số 世thế 界giới 種chủng 。 釋thích 曰viết 。 此thử 即tức 摽phiếu/phiêu 種chủng 處xứ 無vô 十thập 字tự 亦diệc 例lệ 合hợp 有hữu 。


疏sớ/sơ 。 芬phân 陀đà 利lợi 即tức 白bạch 蓮liên 華hoa 者giả 。 即tức 唐đường 三tam 藏tạng 等đẳng 諸chư 師sư 所sở 翻phiên 而nhi 言ngôn 。 亦diệc 是thị 正chánh 敷phu 榮vinh 時thời 者giả 。 即tức 付phó 公công 意ý 故cố 。 叡duệ 公công 法pháp 華hoa 序tự 云vân 。 華hoa 有hữu 三tam 時thời 之chi 異dị 。 華hoa 而nhi 未vị 敷phu 名danh 屈khuất 摩ma 羅la 。 凋điêu 而nhi 將tương 落lạc 名danh 迦ca 摩ma 羅la 。 處xử 中trung 盛thịnh 時thời 名danh 芬phân 陀đà 利lợi 。 生sanh 公công 亦diệc 云vân 。 器khí 像tượng 之chi 妙diệu 莫mạc 踰du 蓮liên 華hoa 。 蓮liên 華hoa 之chi 美mỹ 榮vinh 在tại 始thỉ 敷phu 。 始thỉ 敷phu 之chi 盛thịnh 則tắc 子tử 盈doanh 於ư 內nội 色sắc 香hương 味vị 足túc 。 諸chư 之chi 芬phân 陀đà 利lợi 。 意ý 亦diệc 同đồng 也dã 。 今kim 存tồn 二nhị 譯dịch 各các 是thị 一nhất 義nghĩa 。 梵Phạn 語ngữ 多đa 含hàm 故cố 兩lưỡng 存tồn 耳nhĩ 。 疏sớ/sơ 即tức 隨tùy 一nhất 一nhất 心tâm 同đồng 時thời 相tương 應ứng 功công 德đức 流lưu 注chú 者giả 。 大đại 海hải 既ký 喻dụ 藏tạng 識thức 。 小tiểu 海hải 復phục 表biểu 種chủng 子tử 。 二nhị 皆giai 心tâm 王vương 故cố 。 河hà 表biểu 同đồng 時thời 心tâm 。 所sở 謂vị 善thiện 十thập 一nhất 遍biến 行hành 別biệt 境cảnh 二nhị 。 千thiên 福phước 河hà 流lưu 注chú 心tâm 地địa 也dã 。


疏sớ/sơ 。 嚴nghiêm 中trung 嚴nghiêm 事sự 下hạ 。 釋thích 第đệ 二nhị 辯biện 嚴nghiêm 也dã 。


疏sớ/sơ 。 中trung 先tiên 略lược 釋thích 。 後hậu 結kết 十thập 句cú 可khả 知tri 。 今kim 先tiên 示thị 十thập 句cú 後hậu 示thị 別biệt 釋thích 。 十thập 句cú 者giả 。 一nhất 岸ngạn 體thể 金kim 剛cang 。 二nhị 淨tịnh 光quang 下hạ 摩ma 尼ni 嚴nghiêm 岸ngạn 。 三tam 常thường 現hiện 下hạ 現hiện 佛Phật 光quang 色sắc 。 四tứ 及cập 諸chư 下hạ 出xuất 同đồng 類loại 音âm 。 五ngũ 其kỳ 河hà 下hạ 旋toàn 澓phục 出xuất 影ảnh 。 六lục 摩ma 尼ni 下hạ 網võng 鐸đạc 垂thùy 覆phú 。 七thất 諸chư 世thế 界giới 下hạ 總tổng 顯hiển 多đa 嚴nghiêm 。 八bát 摩ma 尼ni 寶bảo 雲vân 下hạ 寶bảo 雲vân 覆phú 上thượng 。 九cửu 復phục 出xuất 妙diệu 音âm 下hạ 浪lãng 出xuất 妙diệu 音âm 。 十thập 其kỳ 香hương 水thủy 下hạ 水thủy 湧dũng 光quang 雲vân 以dĩ 文văn 易dị 知tri 。 故cố 長trường/trưởng 行hành 不bất 出xuất 。 但đãn 偈kệ 中trung 具cụ 示thị 。 今kim 示thị 略lược 釋thích 者giả 。


疏sớ/sơ 。 云vân 寶bảo 體thể 是thị 初sơ 句cú 。 寶bảo 嚴nghiêm 是thị 第đệ 二nhị 句cú 。 聖thánh 靈linh 遊du 集tập 即tức 三tam 四tứ 五ngũ 句cú 。 光quang 雲vân 相tương/tướng 映ánh 即tức 六lục 八bát 。 與dữ 十thập 萬vạn 像tượng 浮phù 輝huy 即tức 七thất 九cửu 二nhị 句cú 。 疏sớ/sơ 如như 劍kiếm 葉diệp 林lâm 者giả 。 其kỳ 林lâm 樹thụ 葉diệp 猶do 如như 刀đao 劍kiếm 。 下hạ 即tức 傷thương 人nhân 。 言ngôn 如như 天thiên 意ý 樹thụ 者giả 。 涅Niết 槃Bàn 四tứ 十thập 二nhị 問vấn 中trung 。 當đương 第đệ 二nhị 十thập 四tứ 問vấn 云vân 。 云vân 何hà 觀quán 三Tam 寶Bảo 猶do 如như 天thiên 意ý 樹thụ 。 言ngôn 天thiên 意ý 樹thụ 者giả 。 隨tùy 天thiên 意ý 轉chuyển 故cố 。 至chí 第đệ 九cửu 經kinh 方phương 始thỉ 答đáp 之chi 云vân 。


復phục 次thứ 善thiện 男nam 子tử 。 如như 菴am 羅la 樹thụ 及cập 閻diêm 浮phù 樹thụ 。 一nhất 年niên 三tam 變biến 。 有hữu 時thời 生sanh 華hoa 光quang 色sắc 敷phu 榮vinh 。 有hữu 時thời 生sanh 葉diệp 滋tư 茂mậu 蓊ống 欝uất 。 有hữu 時thời 凋điêu 落lạc 狀trạng 如như 枯khô 死tử 。


善thiện 男nam 子tử 。 於ư 意ý 云vân 何hà 。 是thị 樹thụ 實thật 為vi 枯khô 死tử 不phủ 耶da 。 不phủ 也dã 世Thế 尊Tôn 。


善thiện 男nam 子tử 。 如Như 來Lai 亦diệc 耳nhĩ 。 於ư 三tam 界giới 中trung 。 示thị 三tam 種chủng 身thân 。 有hữu 時thời 初sơ 生sanh 有hữu 時thời 長trường/trưởng 大đại 有hữu 時thời 涅Niết 槃Bàn 。 而nhi 如Như 來Lai 身thân 實thật 非phi 無vô 常thường 。 釋thích 曰viết 。 意ý 明minh 三Tam 寶Bảo 隨tùy 物vật 轉chuyển 變biến 而nhi 實thật 常thường 存tồn 。 如như 天thiên 意ý 樹thụ 隨tùy 天thiên 意ý 轉chuyển 而nhi 實thật 不bất 死tử 。 隨tùy 天thiên 之chi 意ý 明minh 是thị 善thiện 業nghiệp 矣hĩ 。 言ngôn 男nam 女nữ 林lâm 者giả 。 即tức 楞lăng 伽già 第đệ 一nhất 百bách 六lục 問vấn 。 云vân 何hà 男nam 女nữ 林lâm 。 一nhất 百bách 七thất 問vấn 。 云vân 何hà 訶ha 梨lê 勒lặc 阿a 摩ma 勒lặc 。 解giải 曰viết 謂vị 令linh 觀quán 世thế 間gian 如như 男nam 女nữ 林lâm 等đẳng 。 依y 立lập 世thế 阿a 毘tỳ 曇đàm 論luận 第đệ 一nhất 云vân 。 閻Diêm 浮Phù 提đề 林lâm 外ngoại 有hữu 二nhị 林lâm 。 一nhất 名danh 訶ha 梨lê 勒lặc 。 二nhị 名danh 阿a 摩ma 勒lặc 。 此thử 二nhị 林lâm 南nam 復phục 有hữu 七thất 林lâm 中trung 有hữu 人nhân 林lâm 。 是thị 人nhân 林lâm 中trung 果quả 形hình 如như 人nhân 。 如như 閻Diêm 浮Phù 提Đề 。 聖thánh 人nhân 王vương 種chủng 。 若nhược 男nam 子tử 十thập 六lục 歲tuế 如như 女nữ 十thập 五ngũ 歲tuế 莊trang 嚴nghiêm 具cụ 足túc 。 狀trạng 如như 行hành 嫁giá 。 是thị 人nhân 林lâm 果quả 可khả 愛ái 如như 是thị 。 其kỳ 子tử 蔕# 形hình 如như 人nhân 頭đầu 髻kế 未vị 離ly 欲dục 者giả 。 見kiến 此thử 果quả 子tử 便tiện 生sanh 愛ái 心tâm 。 諸chư 外ngoại 道đạo 等đẳng 。 有hữu 離ly 欲dục 人nhân 。 若nhược 見kiến 此thử 果quả 即tức 失thất 禪thiền 定định 欲dục 心tâm 還hoàn 生sanh 。 其kỳ 子tử 熟thục 時thời 唯duy 鳥điểu 競cạnh 食thực 。 鳥điểu 食thực 之chi 餘dư 殘tàn 落lạc 於ư 地địa 。 如như 尸thi 陀đà 林lâm 。 甚thậm 可khả 厭yếm 惡ác 。 諸chư 退thoái 禪thiền 定định 者giả 。 見kiến 是thị 相tướng 已dĩ 。 深thâm 生sanh 厭yếm 離ly 。 還hoàn 得đắc 本bổn 定định 。 意ý 表biểu 世thế 間gian 男nam 女nữ 如như 林lâm 所sở 見kiến 榮vinh 飾sức 悉tất 皆giai 如như 幻huyễn 與dữ 此thử 無vô 別biệt 。 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 妄vọng 謂vị 之chi 實thật 。 菩Bồ 薩Tát 觀quán 之chi 。 都đô 無vô 所sở 有hữu 。 故cố 楞lăng 伽già 云vân 。 觀quán 諸chư 眾chúng 生sanh 。 如như 死tử 屍thi 無vô 知tri 。 以dĩ 妄vọng 想tưởng 故cố 見kiến 有hữu 往vãng 來lai 。 若nhược 離ly 妄vọng 想tưởng 如như 彼bỉ 死tử 屍thi 無vô 鬼quỷ 入nhập 中trung 云vân 為vi 自tự 在tại 故cố 。 有hữu 經kinh 說thuyết 菩Bồ 薩Tát 所sở 見kiến 世thế 間gian 資tư 生sanh 無vô 非phi 實thật 相tướng 。 此thử 之chi 謂vị 矣hĩ 。


疏sớ/sơ 。 後hậu 三tam 結kết 嚴nghiêm 所sở 因nhân 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 三tam 。 初sơ 總tổng 明minh 。 二nhị 然nhiên 此thử 三tam 偈kệ 下hạ 別biệt 釋thích 。 三tam 顯hiển 華hoa 嚴nghiêm 下hạ 結kết 歎thán 。 二nhị 中trung 示thị 難nan 思tư 相tương/tướng 。 總tổng 有hữu 六lục 重trọng/trùng 。 六lục 重trọng/trùng 之chi 中trung 皆giai 通thông 一nhất 偈kệ 而nhi 各các 取thủ 一nhất 句cú 中trung 言ngôn 。 又hựu 此thử 四tứ 句cú 各các 是thị 一nhất 義nghĩa 。 如như 第đệ 一nhất 偈kệ 初sơ 句cú 所sở 現hiện 之chi 境cảnh 。 二nhị 能năng 現hiện 之chi 處xứ 。 三tam 所sở 現hiện 相tướng 。 四tứ 能năng 現hiện 之chi 因nhân 下hạ 二nhị 例lệ 。 然nhiên 其kỳ 第đệ 一nhất 重trọng/trùng 料liệu 揀giản 初sơ 句cú 。 所sở 現hiện 不bất 同đồng 。 三tam 偈kệ 各các 一nhất 世thế 間gian 。 而nhi 初sơ 偈kệ 是thị 初sơ 句cú 。 次thứ 偈kệ 是thị 第đệ 二nhị 句cú 。 後hậu 偈kệ 是thị 第đệ 二nhị 三tam 兩lưỡng 句cú 。 言ngôn 影ảnh 略lược 其kỳ 文văn 者giả 。 謂vị 隨tùy 一nhất 能năng 現hiện 。 能năng 現hiện 三tam 世thế 間gian 。 今kim 各các 舉cử 其kỳ 一nhất 故cố 云vân 影ảnh 略lược 。 非phi 但đãn 此thử 義nghĩa 六lục 重trọng/trùng 皆giai 影ảnh 略lược 。


疏sớ/sơ 。 又hựu 初sơ 明minh 一nhất 果quả 。 能năng 現hiện 下hạ 第đệ 二nhị 重trọng/trùng 約ước 現hiện 處xứ 明minh 矣hĩ 。 初sơ 偈kệ 是thị 第đệ 二nhị 句cú 。 後hậu 二nhị 偈kệ 皆giai 第đệ 一nhất 句cú 。


疏sớ/sơ 。 又hựu 初sơ 明minh 佛Phật 力lực 下hạ 。 第đệ 三tam 重trọng/trùng 約ước 能năng 現hiện 因nhân 差sai 各các 顯hiển 一nhất 因nhân 。 皆giai 第đệ 四tứ 句cú 。


疏sớ/sơ 。 又hựu 初sơ 果quả 後hậu 因nhân 願nguyện 通thông 因nhân 果quả 者giả 。 是thị 第đệ 四tứ 重trọng 。 亦diệc 約ước 現hiện 因nhân 明minh 異dị 。 重trọng/trùng 釋thích 第đệ 四tứ 句cú 而nhi 約ước 因nhân 果quả 不bất 同đồng 。


疏sớ/sơ 。 又hựu 初sơ 自tự 下hạ 第đệ 五ngũ 亦diệc 約ước 能năng 現hiện 因nhân 。 句cú 亦diệc 第đệ 四tứ 約ước 二nhị 利lợi 不bất 同đồng 。


疏sớ/sơ 。 初sơ 明minh 即tức 性tánh 無vô 性tánh 下hạ 。 第đệ 六lục 重trọng/trùng 約ước 所sở 現hiện 性tánh 相tướng 明minh 差sai 。 三tam 偈kệ 皆giai 第đệ 三tam 句cú 。 以dĩ 各các 見kiến 不bất 同đồng 。 同đồng 體thể 無vô 來lai 等đẳng 故cố 。 此thử 之chi 一nhất 義nghĩa 更cánh 須tu 解giải 釋thích 。 謂vị 若nhược 順thuận 上thượng 釋thích 既ký 從tùng 佛Phật 力lực 等đẳng 因nhân 故cố 。 所sở 現hiện 之chi 體thể 即tức 無vô 生sanh 等đẳng 。 二nhị 者giả 此thử 句cú 亦diệc 是thị 能năng 現hiện 。 由do 體thể 無vô 生sanh 故cố 。 現hiện 而nhi 叵phả 取thủ 。 稱xưng 性tánh 而nhi 來lai 故cố 無vô 來lai 去khứ 。 隨tùy 機cơ 隱ẩn 顯hiển 。 各các 見kiến 不bất 同đồng 。


疏sớ/sơ 。 應ưng 成thành 四tứ 句cú 者giả 。 文văn 出xuất 二nhị 句cú 。 三tam 一nhất 因nhân 一nhất 果quả 釋thích 文văn 已dĩ 用dụng 。 四tứ 多đa 因nhân 多đa 果quả 隨tùy 修tu 一nhất 行hành 無vô 德đức 不bất 招chiêu 。 廣quảng 如như 問vấn 明minh 及cập 昇thăng 兜Đâu 率Suất 品phẩm 四tứ 句cú 相tương/tướng 融dung 故cố 。 一nhất 一nhất 難nan 思tư 。


疏sớ/sơ 。 一nhất 者giả 令linh 多đa 等đẳng 者giả 。 第đệ 四tứ 偈kệ 一nhất 切thiết 剎sát 海hải 咸hàm 周chu 遍biến 。 是thị 令linh 周chu 給cấp 他tha 也dã 。 第đệ 二nhị 偈kệ 中trung 靡mĩ 暫tạm 停đình 。 第đệ 三tam 偈kệ 中trung 恆hằng 聞văn 見kiến 是thị 令linh 常thường 也dã 。 第đệ 三tam 偈kệ 中trung 其kỳ 音âm 美mỹ 妙diệu 是thị 令linh 妙diệu 也dã 。 第đệ 十thập 偈kệ 中trung 無vô 等đẳng 無vô 生sanh 無vô 有hữu 相tương/tướng 是thị 稱xưng 性tánh 也dã 。 第đệ 八bát 偈kệ 能năng 於ư 一nhất 切thiết 微vi 塵trần 中trung 。 普phổ 現hiện 其kỳ 身thân 淨tịnh 眾chúng 剎sát 。 及cập 第đệ 九cửu 偈kệ 一nhất 剎sát 那na 中trung 悉tất 能năng 。 現hiện 皆giai 自tự 在tại 也dã 。


疏sớ/sơ 。 後hậu 半bán 悲bi 應ưng 即tức 他tha 受thọ 用dụng 及cập 變biến 化hóa 淨tịnh 。 一nhất 偈kệ 之chi 中trung 四tứ 土thổ/độ 具cụ 矣hĩ 。


疏sớ/sơ 。 摽phiếu/phiêu 二nhị 章chương 者giả 謂vị 種chủng 及cập 剎sát 下hạ 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 三tam 。 一nhất 總tổng 釋thích 徵trưng 名danh 。 二nhị 欲dục 明minh 世thế 界giới 下hạ 雙song 顯hiển 名danh 相tướng 。 三tam 而nhi 言ngôn 世thế 界giới 下hạ 對đối 難nạn/nan 釋thích 通thông 。 於ư 中trung 二nhị 。 初sơ 通thông 世thế 界giới 無vô 邊biên 難nạn/nan 。 後hậu 若nhược 爾nhĩ 下hạ 釋Thích 種chủng 無vô 體thể 難nạn/nan 。 雖tuy 依y 種chủng 類loại 下hạ 釋thích 通thông 。 於ư 中trung 先tiên 正chánh 釋thích 。 二nhị 結kết 成thành 。 今kim 初sơ 。 前tiền 為vi 成thành 海hải 故cố 取thủ 種chủng 類loại 略lược 無vô 別biệt 體thể 。 今kim 別biệt 喻dụ 蜂phong 窠khòa 以dĩ 彰chương 有hữu 體thể 。 蜂phong 孔khổng 如như 剎sát 一nhất 窠khòa 如như 種chủng 。 則tắc 顯hiển 魚ngư 龍long 乃nãi 成thành 分phần/phân 喻dụ 。


疏sớ/sơ 。 即tức 依y 後hậu 義nghĩa 下hạ 二nhị 結kết 成thành 也dã 。 先tiên 會hội 同đồng 晉tấn 經kinh 成thành 種chủng 性tánh 義nghĩa 。 種chủng 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 類loại 二nhị 性tánh 。 以dĩ 禾hòa 喻dụ 種chủng 以dĩ 粒lạp 喻dụ 剎sát 。 禾hòa 能năng 生sanh 穀cốc 故cố 有hữu 性tánh 義nghĩa 。 二nhị 恐khủng 濫lạm 下hạ 顯hiển 今kim 經kinh 意ý 亦diệc 是thị 通thông 難nạn/nan 。 難nạn/nan 云vân 。 若nhược 有hữu 種chủng 生sanh 之chi 義nghĩa 何hà 不bất 依y 昔tích 為vi 世thế 界giới 性tánh 故cố 。 為vi 此thử 通thông 則tắc 種chủng 兼kiêm 二nhị 義nghĩa 。 今kim 經kinh 存tồn 之chi 。 疏sớ/sơ 今kim 初sơ 也dã 。 然nhiên 此thử 十thập 門môn 剎sát 種chủng 之chi 異dị 下hạ 。


疏sớ/sơ 。 文văn 分phần/phân 四tứ 。 一nhất 顯hiển 種chủng 所sở 依y 。 二nhị 對đối 前tiền 會hội 釋thích 。 三tam 隨tùy 文văn 別biệt 解giải 。 四tứ 別biệt 示thị 義nghĩa 門môn 。


疏sớ/sơ 。 所sở 列liệt 十thập 事sự 下hạ 二nhị 對đối 前tiền 會hội 釋thích 。 於ư 中trung 亦diệc 四tứ 。 一nhất 總tổng 顯hiển 不bất 同đồng 。 二nhị 若nhược 別biệt 別biệt 相tướng 望vọng 下hạ 。 互hỗ 出xuất 同đồng 異dị 。 三tam 皆giai 顯hiển 十thập 下hạ 彰chương 互hỗ 所sở 以dĩ 。 四tứ 何hà 以dĩ 起khởi 具cụ 。 前tiền 有hữu 此thử 無vô 下hạ 。 牒điệp 問vấn 釋thích 成thành 聖thánh 即tức 問vấn 也dã 。 問vấn 意ý 云vân 。 一nhất 種chủng 起khởi 具cụ 等đẳng 五ngũ 此thử 無vô 前tiền 有hữu 。 方phương 所sở 等đẳng 五ngũ 此thử 有hữu 前tiền 無vô 。 從tùng 前tiền 段đoạn 總tổng 明minh 下hạ 答đáp 也dã 。 答đáp 中trung 對đối 上thượng 牒điệp 起khởi 具cụ 問vấn 。 而nhi 下hạ 結kết 云vân 餘dư 可khả 思tư 準chuẩn 者giả 。 即tức 是thị 結kết 例lệ 餘dư 四tứ 但đãn 用dụng 何hà 等đẳng 世thế 界giới 。 住trụ 言ngôn 總tổng 通thông 五ngũ 難nạn/nan 。 劫kiếp 住trụ 即tức 是thị 果quả 起khởi 具cụ 是thị 因nhân 。 此thử 通thông 易dị 了liễu 餘dư 四tứ 猶do 難nạn/nan 。 謂vị 清thanh 淨tịnh 佛Phật 出xuất 劫kiếp 住trụ 轉chuyển 變biến 正chánh 是thị 果quả 相tương/tướng 正chánh 辯biện 果quả 住trụ 何hà 得đắc 全toàn 無vô 。 今kim 云vân 無vô 者giả 。 清thanh 淨tịnh 方phương 便tiện 亦diệc 是thị 約ước 因nhân 。 又hựu 不bất 通thông 染nhiễm 今kim 則tắc 通thông 染nhiễm 。 又hựu 不bất 語ngữ 因nhân 佛Phật 住trụ 約ước 人nhân 今kim 此thử 辯biện 剎sát 故cố 亦diệc 無vô 之chi 。 劫kiếp 住trụ 轉chuyển 變biến 此thử 二nhị 竪thụ 明minh 。 今kim 語ngữ 現hiện 住trụ 。 亦diệc 非phi 此thử 要yếu 故cố 略lược 不bất 說thuyết 。


疏sớ/sơ 。 然nhiên 與dữ 前tiền 同đồng 下hạ 第đệ 三tam 隨tùy 文văn 別biệt 釋thích 。 但đãn 解giải 五ngũ 句cú 。 言ngôn 若nhược 圓viên 滿mãn 方phương 所sở 等đẳng 者giả 。 釋thích 此thử 五ngũ 句cú 皆giai 是thị 十thập 八bát 圓viên 滿mãn 中trung 意ý 。 次thứ 下hạ 當đương 明minh 。 此thử 中trung 每mỗi 句cú 各các 二nhị 義nghĩa 。 方phương 所sở 二nhị 者giả 。 圓viên 滿mãn 方phương 所sở 即tức 自tự 受thọ 用dụng 。 方phương 所sở 如như 上thượng 引dẫn 唯duy 識thức 明minh 自tự 受thọ 用dụng 土thổ/độ 相tương/tướng 。 隨tùy 宜nghi 方phương 所sở 者giả 。 即tức 他tha 受thọ 用dụng 及cập 變biến 化hóa 淨tịnh 。 然nhiên 依y 佛Phật 地địa 十thập 八bát 圓viên 滿mãn 。 唯duy 約ước 他tha 受thọ 用dụng 說thuyết 。 今kim 約ước 圓viên 通thông 故cố 進tiến 入nhập 自tự 受thọ 用dụng 下hạ 該cai 變biến 化hóa 。


疏sớ/sơ 。 依y 門môn 趣thú 入nhập 等đẳng 者giả 。 彼bỉ 有hữu 事sự 門môn 即tức 如như 向hướng 說thuyết 。 二nhị 約ước 法pháp 為vi 門môn 。 今kim 但đãn 出xuất 此thử 。 又hựu 互hỗ 相tương 現hiện 入nhập 者giả 。 是thị 約ước 此thử 宗tông 以dĩ 辯biện 門môn 義nghĩa 。 並tịnh 如như 下hạ 說thuyết 分phân 齊tề 分phần/phân 二nhị 。 隨tùy 宜nghi 即tức 他tha 受thọ 用dụng 等đẳng 。 約ước 佛Phật 即tức 自tự 受thọ 用dụng 土thổ/độ 。 行hàng 列liệt 與dữ 下hạ 第đệ 十thập 加gia 持trì 。 各các 約ước 事sự 法pháp 分phân 為vi 二nhị 問vấn 。 圓viên 滿mãn 方phương 所sở 云vân 。 無vô 處xứ 不bất 有hữu 。 圓viên 滿mãn 分phần 齊tề 十thập 方phương 無vô 際tế 。 二nhị 相tương/tướng 何hà 別biệt 。 答đáp 若nhược 識thức 隨tùy 宜nghi 方phương 所sở 分phân 齊tề 。 即tức 知tri 圓viên 滿mãn 二nhị 相tương/tướng 不bất 同đồng 。 謂vị 隨tùy 宜nghi 方phương 所sở 者giả 。 此thử 之chi 淨tịnh 土độ 十thập 方phương 之chi 內nội 。 為vi 在tại 何hà 方phương 。 如như 極cực 樂lạc 在tại 西tây 妙diệu 喜hỷ 在tại 東đông 等đẳng 。 言ngôn 分phân 齊tề 者giả 。 此thử 之chi 淨tịnh 土độ 廣quảng 狹hiệp 云vân 何hà 。 或hoặc 等đẳng 一nhất 娑sa 婆bà 。 或hoặc 等đẳng 百bách 千thiên 是thị 分phân 齊tề 也dã 。 是thị 則tắc 圓viên 滿mãn 方phương 所sở 明minh 無vô 處xứ 不bất 有hữu 者giả 。 即tức 遍biến 在tại 一nhất 切thiết 處xứ 也dã 。 分phân 齊tề 云vân 十thập 方phương 無vô 際tế 者giả 。 量lượng 周chu 法Pháp 界Giới 也dã 。


大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 隨Tùy 疏Sớ/sơ 演Diễn 義Nghĩa 鈔Sao 卷Quyển 。 第Đệ 二Nhị 十Thập 六Lục
Đại Phương Quảng Phật Hoa Nghiêm Kinh Tùy Sớ/sơ Diễn Nghĩa Sao Quyển Đệ Nhị Thập Lục

❖
Phiên âm: 23/3/2016 ◊ Cập nhật: 23/3/2016