大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 隨Tùy 疏Sớ/sơ 演Diễn 義Nghĩa 鈔Sao 卷Quyển 。 第Đệ 二Nhị 十Thập 二Nhị
Đại Phương Quảng Phật Hoa Nghiêm Kinh Tùy Sớ/sơ Diễn Nghĩa Sao Quyển Đệ Nhị Thập Nhị

唐đường 清thanh 涼lương 山sơn 大đại 華hoa 嚴nghiêm 寺tự 沙Sa 門Môn 澄trừng 觀quán 述thuật


第đệ 五ngũ 經kinh 自tự 下hạ 。 第đệ 二nhị 同đồng 生sanh 眾chúng 。 疏sớ/sơ 謂vị 不bất 動động 真chân 而nhi 成thành 事sự 者giả 。 即tức 事sự 理lý 無vô 礙ngại 為vi 方phương 便tiện 。 如như 涉thiệp 有hữu 不bất 迷mê 於ư 空không 次thứ 。 巧xảo 以dĩ 因nhân 門môn 契khế 果quả 者giả 。 即tức 事sự 事sự 無vô 礙ngại 之chi 方phương 便tiện 。 因nhân 果quả 交giao 徹triệt 故cố 。


疏sớ/sơ 。 竪thụ 通thông 四tứ 上thượng 等đẳng 者giả 。 並tịnh 如như 世thế 界giới 成thành 就tựu 品phẩm 。 略lược 言ngôn 竪thụ 者giả 。 即tức 於ư 一nhất 處xứ 有hữu 四tứ 上thượng 故cố 。 以dĩ 法pháp 性tánh 之chi 土thổ/độ 為vi 三tam 土thổ/độ 體thể 。 故cố 本bổn 遍biến 常thường 自tự 受thọ 用dụng 土thổ/độ 。 量lượng 周chu 法Pháp 界Giới 。 一nhất 如như 法Pháp 性tánh 。 他tha 受thọ 用dụng 土thổ/độ 。 及cập 變biến 化hóa 土thổ/độ 。 不bất 離ly 上thượng 二nhị 。 猶do 如như 物vật 影ảnh 不bất 離ly 空không 及cập 日nhật 光quang 。 而nhi 地địa 受thọ 用dụng 及cập 變biến 化hóa 土thổ/độ 。 隨tùy 心tâm 異dị 見kiến 亦diệc 如như 兩lưỡng 影ảnh 。 互hỗ 相tương 涉thiệp 入nhập 。 故cố 一nhất 塵trần 中trung 則tắc 有hữu 四tứ 土thổ/độ 。 橫hoạnh/hoành 遍biến 法Pháp 界Giới 。 即tức 十thập 方phương 一nhất 切thiết 。 差sai 別biệt 國quốc 土độ 。 橫hoạnh/hoành 竪thụ 相tương/tướng 融dung 者giả 。 以dĩ 竪thụ 融dung 橫hoạnh/hoành 。 則tắc 一nhất 塵trần 之chi 中trung 有hữu 。 十thập 方phương 國quốc 土độ 。 以dĩ 橫hoạnh/hoành 融dung 竪thụ 。 則tắc 一nhất 塵trần 四tứ 土thổ/độ 常thường 遍biến 十thập 方phương 。 結kết 成thành 可khả 知tri 。


疏sớ/sơ 。 前tiền 半bán 頌tụng 明minh 總tổng 遍biến 別biệt 中trung 者giả 。 然nhiên 則tắc 能năng 遍biến 所sở 遍biến 不bất 離ly 依y 正chánh 。 依y 正chánh 各các 二nhị 。 一nhất 總tổng 二nhị 別biệt 。 全toàn 佛Phật 身thân 為vi 正chánh 之chi 總tổng 。 一nhất 毛mao 孔khổng 等đẳng 為vi 正chánh 之chi 別biệt 。 一nhất 佛Phật 國quốc 土độ 。 為vi 依y 之chi 總tổng 。 一nhất 微vi 塵trần 等đẳng 為vi 依y 之chi 別biệt 。 今kim 以dĩ 前tiền 半bán 佛Phật 遍biến 塵trần 中trung 。 故cố 云vân 總tổng 遍biến 別biệt 中trung 。 言ngôn 體thể 用dụng 無vô 礙ngại 者giả 。 上thượng 句cú 是thị 體thể 。 無vô 去khứ 來lai 故cố 。 下hạ 句cú 是thị 用dụng 。 現hiện 諸chư 土thổ/độ 故cố 。 亦diệc 是thị 總tổng 遍biến 。 總tổng 者giả 身thân 遍biến 國quốc 故cố 。 餘dư 可khả 思tư 之chi 。


疏sớ/sơ 。 如như 不bất 入nhập 海hải 安an 能năng 得đắc 寶bảo 。 即tức 淨tịnh 名danh 觀quán 佛Phật 道Đạo 品Phẩm 。 譬thí 如như 不bất 下hạ 巨cự 海hải 。 則tắc 不bất 能năng 得đắc 。 無vô 價giá 寶bảo 珠châu 。 如như 是thị 不bất 入nhập 。 煩phiền 惱não 大đại 海hải 。 則tắc 不bất 能năng 得đắc 。 一Nhất 切Thiết 智Trí 寶bảo 。


疏sớ/sơ 。 經Kinh 云vân 。 水thủy 銀ngân 和hòa 真chân 金kim 。 能năng 塗đồ 諸chư 色sắc 像tượng 等đẳng 者giả 。 金kim 如như 法Pháp 身thân 。 水thủy 銀ngân 如như 般Bát 若Nhã 。 以dĩ 般Bát 若Nhã 照chiếu 機cơ 真chân 身thân 隨tùy 感cảm 故cố 。 天thiên 台thai 智trí 者giả 亦diệc 用dụng 此thử 義nghĩa 。 以dĩ 釋thích 法pháp 華hoa 壽thọ 量lượng 應ứng 用dụng 。


疏sớ/sơ 。 若nhược 結kết 跏già 趺phu 坐tọa 。 身thân 安an 入nhập 三tam 昧muội 等đẳng 者giả 。 等đẳng 取thủ 餘dư 偈kệ 云vân 。 威uy 德đức 人nhân 敬kính 仰ngưỡng 。 如như 日nhật 照chiếu 天thiên 下hạ 。 除trừ 睡thụy 嬾lãn 覆phú 心tâm 。 身thân 輕khinh 不bất 疲bì 倚ỷ 。 覺giác 悟ngộ 亦diệc 輕khinh 便tiện 。 安an 坐tọa 如như 龍long 蟠bàn 。 見kiến 畫họa 跏già 趺phu 坐tọa 。 魔ma 王vương 亦diệc 驚kinh 怖bố 。 何hà 況huống 入nhập 道Đạo 人Nhân 。 安an 坐tọa 不bất 傾khuynh 動động 。 即tức 第đệ 八bát 論luận 。


疏sớ/sơ 。 然nhiên 三tam 世thế 平bình 等đẳng 下hạ 。 重trọng/trùng 釋thích 善thiện 住trụ 三tam 世thế 平bình 等đẳng 智trí 地địa 。 文văn 中trung 三tam 。 初sơ 指chỉ 前tiền 標tiêu 舉cử 。 二nhị 且thả 依y 下hạ 。 別biệt 明minh 義nghĩa 相tương/tướng 。 三tam 依y 此thử 釋thích 者giả 下hạ 。 結kết 釋thích 善thiện 住trụ 智trí 地địa 之chi 言ngôn 。 二nhị 中trung 即tức 正chánh 釋thích 。 三tam 世thế 平bình 等đẳng 。 於ư 中trung 三tam 。 初sơ 唯duy 約ước 佛Phật 。 如như 問vấn 明minh 品phẩm 十thập 方phương 諸chư 如Như 來Lai 。 同đồng 共cộng 一nhất 法Pháp 身thân 等đẳng 。 二nhị 唯duy 約ước 生sanh 。 六lục 道đạo 雖tuy 差sai 皆giai 三tam 雜tạp 染nhiễm 。 三tam 若nhược 生sanh 佛Phật 相tương 望vọng 下hạ 。 生sanh 佛Phật 對đối 說thuyết 。 平bình 等đẳng 之chi 義nghĩa 。 於ư 中trung 二nhị 。 先tiên 異dị 時thời 平bình 等đẳng 。 後hậu 同đồng 時thời 平bình 等đẳng 。 前tiền 中trung 先tiên 總tổng 言ngôn 等đẳng 。 後hậu 此thử 約ước 三tam 世thế 下hạ 。 別biệt 示thị 義nghĩa 相tương/tướng 。 便tiện 引dẫn 涅Niết 槃Bàn 四tứ 出xuất 偈kệ 釋thích 。 今kim 先tiên 敘tự 彼bỉ 經kinh 。 後hậu 方phương 釋thích 疏sớ/sơ 。 疏sớ/sơ 言ngôn 四tứ 出xuất 偈kệ 者giả 。 四tứ 處xứ 出xuất 故cố 。 亦diệc 名danh 四tứ 住trụ 。 一nhất 即tức 第đệ 十thập 經kinh 中trung 出xuất 。 二nhị 即tức 十thập 七thất 經kinh 。 三tam 即tức 二nhị 十thập 七thất 經kinh 。 四tứ 即tức 二nhị 十thập 八bát 經kinh 。 初sơ 段đoạn 即tức 如Như 來Lai 性tánh 品phẩm 。 南nam 經kinh 第đệ 九cửu 菩Bồ 薩Tát 品phẩm 。 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 白bạch 佛Phật 言ngôn 。


世Thế 尊Tôn 。 今kim 此thử 純thuần 陀đà 者giả 。 猶do 有hữu 疑nghi 心tâm 。 佛Phật 徵trưng 文Văn 殊Thù 。 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 言ngôn 。 純thuần 陀đà 心tâm 疑nghi 。 如Như 來Lai 常thường 住trụ 。 以dĩ 得đắc 知tri 見kiến 佛Phật 性tánh 力lực 故cố 。 若nhược 見kiến 佛Phật 性tánh 而nhi 為vi 常thường 者giả 。 本bổn 未vị 見kiến 時thời 應ưng 是thị 無vô 常thường 。 若nhược 本bổn 無vô 常thường 後hậu 亦diệc 應ưng 爾nhĩ 。


何hà 以dĩ 故cố 。 如như 世thế 間gian 物vật 本bổn 無vô 今kim 有hữu 。 已dĩ 有hữu 還hoàn 無vô 。 如như 是thị 等đẳng 物vật 。 悉tất 是thị 無vô 常thường 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 無vô 有hữu 差sai 別biệt 。


爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 即tức 說thuyết 偈kệ 言ngôn 。 本bổn 有hữu 今kim 無vô 。 本bổn 無vô 今kim 有hữu 。 三tam 世thế 有hữu 法pháp 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。


善thiện 男nam 子tử 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 亦diệc 有hữu 差sai 別biệt 。 亦diệc 無vô 差sai 別biệt 。 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 讚tán 言ngôn 。 善thiện 哉tai 誠thành 如như 聖thánh 教giáo 。 我ngã 今kim 始thỉ 解giải 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 亦diệc 有hữu 差sai 別biệt 。 亦diệc 無vô 差sai 別biệt 。 佛Phật 更cánh 不bất 說thuyết 。 迦Ca 葉Diếp 便tiện 請thỉnh 佛Phật 說thuyết 。 如Như 來Lai 便tiện 為vi 引dẫn 長trưởng 者giả 𤚲cấu 牛ngưu 之chi 喻dụ 。 以dĩ 況huống 佛Phật 性tánh 。 乳nhũ 色sắc 皆giai 一nhất 如như 性tánh 無vô 異dị 。 上thượng 第đệ 一nhất 出xuất 竟cánh 。 第đệ 二nhị 出xuất 即tức 第đệ 十thập 七thất 經kinh 梵Phạm 行hạnh 品phẩm 。 南nam 經kinh 十thập 五ngũ 因nhân 為vi 迦Ca 葉Diếp 說thuyết 。 無vô 所sở 得đắc 竟cánh 。 迦Ca 葉Diếp 領lãnh 解giải 。 更cánh 欲dục 請thỉnh 問vấn 無vô 所sở 得đắc 義nghĩa 。 舉cử 佛Phật 先tiên 說thuyết 本bổn 有hữu 今kim 無vô 偈kệ 。 問vấn 如Như 來Lai 。 為vi 答đáp 云vân 。 本bổn 有hữu 者giả 。 我ngã 昔tích 本bổn 有hữu 無vô 量lượng 煩phiền 惱não 故cố 。 以dĩ 煩phiền 惱não 故cố 。 現hiện 在tại 無vô 有hữu 。 大đại 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 言ngôn 本bổn 無vô 者giả 。 本bổn 無vô 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 以dĩ 無vô 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 故cố 。 現hiện 在tại 具cụ 有hữu 。 諸chư 煩phiền 惱não 結kết 。 此thử 釋thích 上thượng 半bán 。 若nhược 有hữu 沙Sa 門Môn 婆Bà 羅La 門Môn 。 若nhược 天thiên 若nhược 魔ma 若nhược 梵Phạm 若nhược 人nhân 。 說thuyết 言ngôn 如Như 來Lai 去khứ 來lai 。 現hiện 在tại 有hữu 煩phiền 惱não 者giả 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。 此thử 釋thích 下hạ 半bán 。 下hạ 略lược 經kinh 意ý 有hữu 二nhị 。 一nhất 明minh 本bổn 有hữu 父phụ 母mẫu 之chi 身thân 。 無vô 金kim 剛cang 身thân 。 本bổn 無vô 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 具cụ 有hữu 四tứ 百bách 四tứ 病bệnh 。 二nhị 云vân 本bổn 有hữu 無vô 常thường 無vô 我ngã 等đẳng 。 今kim 無vô 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 本bổn 無vô 見kiến 佛Phật 性tánh 。 今kim 有hữu 無vô 常thường 等đẳng 。 總tổng 有hữu 八bát 段đoạn 。 大đại 意ý 多đa 同đồng 。 皆giai 明minh 本bổn 有hữu 有hữu 世thế 間gian 妄vọng 因nhân 。 今kim 無vô 無vô 出xuất 世thế 真chân 德đức 。 本bổn 無vô 無vô 出xuất 世thế 因nhân 。 今kim 有hữu 有hữu 世thế 間gian 妄vọng 法pháp 結kết 云vân 。 我ngã 或hoặc 知tri 言ngôn 不bất 知tri 。 有hữu 相tương/tướng 言ngôn 無vô 相tướng 。 隨tùy 宜nghi 化hóa 物vật 耳nhĩ 。 上thượng 即tức 第đệ 二nhị 出xuất 竟cánh 。 第đệ 三tam 出xuất 。 即tức 二nhị 十thập 七thất 經kinh 。 南nam 經kinh 二nhị 十thập 五ngũ 。 師sư 子tử 吼hống 品phẩm 。 因nhân 說thuyết 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 定định 得đắc 菩Bồ 提Đề 。 是thị 故cố 我ngã 說thuyết 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 定định 有hữu 佛Phật 性tánh 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 真chân 實thật 未vị 有hữu 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 八bát 十thập 種chủng 好hảo 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 我ngã 說thuyết 偈kệ 云vân 。 本bổn 有hữu 今kim 無vô 等đẳng 。


善thiện 男nam 子tử 。 凡phàm 有hữu 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 未vị 來lai 有hữu 。 二nhị 現hiện 在tại 有hữu 。 三tam 過quá 去khứ 有hữu 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 未vị 來lai 當đương 有hữu 。 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 是thị 名danh 佛Phật 性tánh 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 現hiện 在tại 悉tất 有hữu 煩phiền 惱não 。 是thị 故cố 現hiện 在tại 無vô 有hữu 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 八bát 十thập 種chủng 好hảo 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 過quá 去khứ 之chi 世thế 。 有hữu 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 是thị 故cố 現hiện 在tại 。 得đắc 見kiến 佛Phật 性tánh 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 我ngã 常thường 宣tuyên 說thuyết 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 乃nãi 至chí 一nhất 闡xiển 提đề 亦diệc 有hữu 佛Phật 性tánh 。 未vị 來lai 有hữu 故cố 。 如như 有hữu 乳nhũ 者giả 問vấn 言ngôn 有hữu 酥tô 上thượng 。 即tức 第đệ 三tam 出xuất 竟cánh 。 第đệ 四tứ 出xuất 。 即tức 二nhị 十thập 八bát 經kinh 。 南nam 經kinh 二nhị 十thập 六lục 。 因nhân 明minh 食thực 為vi 命mạng 因nhân 。 非phi 即tức 食thực 為vi 命mạng 。 故cố 說thuyết 此thử 偈kệ 。 本bổn 有hữu 今kim 無vô 等đẳng 。 五ngũ 敘tự 古cổ 人nhân 不bất 得đắc 論luận 意ý 。 釋thích 曰viết 。 上thượng 四tứ 處xứ 經kinh 偈kệ 意ý 。 大đại 同đồng 而nhi 用dụng 小tiểu 異dị 。 諸chư 公công 多đa 於ư 第đệ 十thập 經kinh 中trung 。 廣quảng 釋thích 其kỳ 相tương/tướng 。 遠viễn 公công 引dẫn 十thập 七thất 經kinh 意ý 。 釋thích 云vân 。 上thượng 二nhị 句cú 自tự 立lập 道Đạo 理lý 。 下hạ 二nhị 句cú 破phá 他tha 定định 義nghĩa 。 釋thích 上thượng 二nhị 句cú 。 一nhất 同đồng 第đệ 十thập 七thất 經kinh 。 釋thích 下hạ 二nhị 句cú 云vân 。 此thử 文văn 語ngữ 略lược 。 亦diệc 合hợp 云vân 三tam 世thế 無vô 法pháp 。 亦diệc 無vô 是thị 處xứ 。 意ý 云vân 。 於ư 佛Phật 煩phiền 惱não 昔tích 有hữu 今kim 已dĩ 斷đoạn 竟cánh 。 故cố 三tam 世thế 有hữu 法pháp 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。 涅Niết 槃Bàn 昔tích 無vô 今kim 已dĩ 證chứng 竟cánh 。 言ngôn 三tam 世thế 無vô 法pháp 。 亦diệc 無vô 是thị 處xứ 。 於ư 眾chúng 生sanh 反phản 此thử 可khả 知tri 。 故cố 無vô 一nhất 法pháp 三tam 世thế 定định 有hữu 。 三tam 世thế 定định 無vô 。 此thử 意ý 明minh 必tất 互hỗ 有hữu 互hỗ 無vô 。 次thứ 通thông 難nạn/nan 意ý 云vân 。 佛Phật 今kim 現hiện 證chứng 有hữu 異dị 二Nhị 乘Thừa 。 故cố 非phi 無vô 差sai 。 彼bỉ 亦diệc 當đương 得đắc 。 則tắc 亦diệc 無vô 差sai 別biệt 。 此thử 答đáp 文Văn 殊Thù 疑nghi 。 又hựu 云vân 。 佛Phật 今kim 已dĩ 證chứng 。 何hà 得đắc 難nạn/nan 言ngôn 。 後hậu 亦diệc 無vô 常thường 。 釋thích 曰viết 。 此thử 通thông 純thuần 陀đà 疑nghi 。 諸chư 公công 大đại 同đồng 此thử 意ý 。 則tắc 成thành 此thử 偈kệ 。 但đãn 是thị 三tam 世thế 有hữu 無vô 之chi 法pháp 。 如như 何hà 能năng 通thông 純thuần 陀đà 之chi 難nạn/nan 。 難nạn/nan 意ý 正chánh 云vân 。 由do 見kiến 佛Phật 性tánh 而nhi 為vi 常thường 者giả 。 見kiến 既ký 有hữu 始thỉ 。 後hậu 必tất 當đương 終chung 。 如như 世thế 間gian 物vật 有hữu 已dĩ 還hoàn 無vô 。 今kim 明minh 證chứng 見kiến 。 何hà 能năng 通thông 此thử 。 若nhược 超siêu 悟ngộ 法Pháp 師sư 說thuyết 答đáp 疑nghi 意ý 。 意ý 則tắc 善thiện 成thành 。 是thị 生sanh 公công 意ý 。 但đãn 是thị 我ngã 始thỉ 會hội 之chi 。 非phi 照chiếu 今kim 有hữu 。 而nhi 其kỳ 釋thích 偈kệ 亦diệc 多đa 同đồng 遠viễn 公công 。 將tương 偈kệ 答đáp 難nạn/nan 。 亦diệc 不bất 順thuận 理lý 。 薦tiến 福phước 即tức 用dụng 本bổn 有hữu 今kim 無vô 。 論luận 意ý 出xuất 二nhị 種chủng 疑nghi 。 釋thích 偈kệ 下hạ 半bán 。 亦diệc 同đồng 遠viễn 公công 。 不bất 得đắc 論luận 意ý 故cố 非phi 盡tận 理lý 。 六lục 正chánh 會hội 論luận 意ý 。 今kim 先tiên 出xuất 論luận 意ý 。 後hậu 出xuất 經kinh 中trung 四tứ 出xuất 別biệt 意ý 。 今kim 初sơ 。 先tiên 定định 本bổn 有hữu 今kim 無vô 之chi 法pháp 。 謂vị 煩phiền 惱não 業nghiệp 若nhược 是thị 生sanh 得đắc 名danh 本bổn 。 解giải 脫thoát 聖thánh 性tánh 是thị 修tu 得đắc 是thị 今kim 。 釋thích 曰viết 。 今kim 此thử 正chánh 順thuận 十thập 七thất 經kinh 本bổn 有hữu 煩phiền 惱não 。 今kim 無vô 涅Niết 槃Bàn 等đẳng 。 故cố 論luận 云vân 。 為vi 二Nhị 乘Thừa 說thuyết 。 不bất 謗báng 大Đại 乘Thừa 。 若nhược 為vì 大Đại 乘Thừa 說thuyết 。 是thị 謗báng 大Đại 乘Thừa 。 意ý 云vân 。 此thử 是thị 隨tùy 相tương/tướng 之chi 法pháp 。 是thị 三tam 世thế 有hữu 法pháp 。 迷mê 悟ngộ 之chi 殊thù 。 是thị 無vô 常thường 法pháp 。 可khả 化hóa 二Nhị 乘Thừa 。 非phi 是thị 大Đại 乘Thừa 涅Niết 槃Bàn 真chân 性tánh 。 上thượng 定định 本bổn 今kim 之chi 法pháp 。 次thứ 正chánh 說thuyết 偈kệ 意ý 。 論luận 云vân 。 此thử 偈kệ 有hữu 二nhị 意ý 。 一nhất 破phá 邪tà 義nghĩa 。 二nhị 立lập 正chánh 義nghĩa 。 破phá 邪tà 義nghĩa 者giả 。 依y 語ngữ 言ngôn 說thuyết 。 立lập 正chánh 義nghĩa 者giả 。 依y 於ư 義nghĩa 說thuyết 。 不bất 依y 語ngữ 言ngôn 。 然nhiên 邪tà 復phục 有hữu 二nhị 。 一nhất 者giả 外ngoại 道đạo 。 二nhị 者giả 小Tiểu 乘Thừa 。 上thượng 三tam 句cú 。 是thị 邪tà 小tiểu 所sở 立lập 之chi 法pháp 。 第đệ 四tứ 句cú 。 總tổng 非phi 云vân 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。 初sơ 外ngoại 道đạo 者giả 。 謂vị 本bổn 有hữu 。 同đồng 僧Tăng 佉khư 因nhân 中trung 有hữu 果quả 。 本bổn 無vô 。 同đồng 衛vệ 世thế 因nhân 中trung 無vô 果quả 。 三tam 世thế 有hữu 。 同đồng 勒lặc 沙sa 婆bà 因nhân 中trung 亦diệc 有hữu 果quả 亦diệc 無vô 果quả 。 皆giai 有hữu 多đa 過quá 故cố 。 云vân 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。 二nhị 破phá 小Tiểu 乘Thừa 者giả 。 如như 向hướng 所sở 說thuyết 。 為vi 小Tiểu 乘Thừa 說thuyết 煩phiền 惱não 本bổn 有hữu 。 為vi 大Đại 乘Thừa 者giả 說thuyết 過quá 三tam 種chủng 義nghĩa 。 謂vị 若nhược 煩phiền 惱não 本bổn 有hữu 。 為vi 真Chân 諦Đế 有hữu 為vi 俗tục 諦đế 有hữu 。 若nhược 真Chân 諦Đế 有hữu 。 前tiền 後hậu 無vô 異dị 。 煩phiền 惱não 不bất 可khả 斷đoạn 。 若nhược 俗tục 諦đế 有hữu 。 俗tục 諦đế 無vô 本bổn 何hà 名danh 本bổn 有hữu 。 言ngôn 本bổn 無vô 今kim 有hữu 者giả 。 若nhược 本bổn 無vô 者giả 後hậu 不bất 應ưng 有hữu 。 若nhược 本bổn 無vô 法pháp 而nhi 得đắc 有hữu 者giả 。 空không 應ưng 生sanh 華hoa 。 諸chư 本bổn 無vô 法pháp 皆giai 應ưng 當đương 生sanh 。 若nhược 三tam 世thế 共cộng 有hữu 。 居cư 然nhiên 不bất 成thành 。 三tam 世thế 相tương 違vi 故cố 。 故cố 下hạ 結kết 云vân 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。 則tắc 破phá 小Tiểu 乘Thừa 說thuyết 三tam 世thế 有hữu 法pháp 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。 已dĩ 破phá 邪tà 義nghĩa 。 所sở 言ngôn 立lập 正chánh 義nghĩa 者giả 。 本bổn 有hữu 今kim 有hữu 過quá 於ư 三tam 世thế 。 是thị 名danh 正chánh 義nghĩa 。 本bổn 有hữu 今kim 有hữu 者giả 。 從tùng 初sơ 發phát 心tâm 。 至chí 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。 一nhất 味vị 無vô 異dị 。 不bất 依y 生sanh 因nhân 。 不bất 依y 滅diệt 因nhân 。 有hữu 則tắc 清thanh 淨tịnh 。 凡phàm 夫phu 法pháp 不bất 能năng 染nhiễm 污ô 。 聖thánh 人nhân 法pháp 不bất 能năng 清thanh 淨tịnh 。 乃nãi 至chí 過quá 一nhất 切thiết 語ngữ 言ngôn 。 道đạo 及cập 一nhất 切thiết 思tư 惟duy 。 不bất 可khả 說thuyết 不bất 可khả 思tư 惟duy 。 攝nhiếp 受thọ 因nhân 果quả 。 非phi 因nhân 非phi 果quả 。 如Như 來Lai 一nhất 體thể 最tối 極cực 攝nhiếp 受thọ 一nhất 切thiết 妙diệu 寶bảo 。 是thị 大đại 涅Niết 槃Bàn 超siêu 過quá 三tam 世thế 。 為vi 說thuyết 涅Niết 槃Bàn 。 功công 德đức 乃nãi 至chí 。 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。


復phục 次thứ 有hữu 二nhị 種chủng 義nghĩa 。 若nhược 本bổn 有hữu 今kim 有hữu 。 則tắc 是thị 常thường 見kiến 。 若nhược 過quá 三tam 世thế 則tắc 是thị 斷đoạn 見kiến 。 若nhược 二nhị 義nghĩa 相tương 待đãi 。 成thành 離ly 斷đoạn 常thường 。 是thị 中trung 道đạo 義nghĩa 。 如như 是thị 俗tục 諦đế 真Chân 諦Đế 相tương 待đãi 故cố 有hữu 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 真chân 實thật 。 何hà 以dĩ 故cố 離ly 二nhị 邊biên 是thị 真chân 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 若nhược 能năng 善thiện 解giải 。 則tắc 見kiến 如Như 來Lai 。 現hiện 在tại 於ư 世thế 。 釋thích 曰viết 。 此thử 後hậu 一nhất 段đoạn 。 復phục 融dung 性tánh 相tướng 令linh 其kỳ 無vô 礙ngại 。 餘dư 廣quảng 如như 論luận 。 已dĩ 知tri 論luận 意ý 。 今kim 將tương 論luận 釋thích 經kinh 之chi 疑nghi 。 論luận 云vân 。 純thuần 陀đà 有hữu 二nhị 因nhân 緣duyên 故cố 疑nghi 。 一nhất 純thuần 陀đà 見kiến 同đồng 相tương/tướng 。 不bất 見kiến 異dị 相tướng 故cố 生sanh 疑nghi 。 二nhị 文Văn 殊Thù 見kiến 異dị 相tướng 。 不bất 見kiến 同đồng 相tương/tướng 故cố 生sanh 疑nghi 。 皆giai 是thị 權quyền 為vi 物vật 疑nghi 。 然nhiên 若nhược 別biệt 配phối 。 初sơ 疑nghi 即tức 經kinh 中trung 純thuần 陀đà 疑nghi 。 後hậu 疑nghi 即tức 文Văn 殊Thù 疑nghi 。 然nhiên 此thử 二nhị 疑nghi 文văn 即tức 影ảnh 略lược 。 實thật 即tức 二nhị 人nhân 俱câu 有hữu 此thử 疑nghi 。 故cố 云vân 純thuần 陀đà 有hữu 二nhị 種chủng 疑nghi 。 今kim 初sơ 。 云vân 何hà 見kiến 同đồng 。 謂vị 純thuần 陀đà 將tương 本bổn 無vô 今kim 有hữu 疑nghi 。 同đồng 本bổn 有hữu 今kim 無vô 疑nghi 云vân 。 佛Phật 本bổn 不bất 見kiến 佛Phật 性tánh 。 後hậu 見kiến 佛Phật 性tánh 而nhi 得đắc 常thường 住trụ 。 豈khởi 非phi 本bổn 無vô 今kim 有hữu 。 本bổn 無vô 今kim 有hữu 。 即tức 是thị 生sanh 法pháp 。 生sanh 法pháp 必tất 滅diệt 。 故cố 是thị 無vô 常thường 。 即tức 與dữ 世thế 同đồng 。 故cố 云vân 見kiến 同đồng 。 云vân 何hà 不bất 見kiến 異dị 。 不bất 見kiến 如Như 來Lai 。 契khế 無vô 三tam 世thế 異dị 於ư 凡phàm 小tiểu 。 故cố 今kim 舉cử 異dị 答đáp 云vân 。 約ước 緣duyên 始thỉ 會hội 。 以dĩ 本bổn 無vô 今kim 有hữu 。 菩Bồ 提Đề 之chi 性tánh 。 不bất 屬thuộc 三tam 世thế 。 智trí 契khế 此thử 性tánh 。 同đồng 性tánh 是thị 常thường 。 何hà 得đắc 難nạn/nan 言ngôn 。 有hữu 始thỉ 必tất 有hữu 終chung 。 是thị 無vô 常thường 耶da 。 純thuần 陀đà 疑nghi 心tâm 。 自tự 茲tư 遣khiển 矣hĩ 。 若nhược 通thông 文Văn 殊Thù 疑nghi 者giả 。 文Văn 殊Thù 見kiến 異dị 。 不bất 見kiến 同đồng 故cố 疑nghi 。 謂vị 見kiến 三tam 乘thừa 迷mê 悟ngộ 差sai 別biệt 。 今kim 同đồng 二Nhị 乘Thừa 無vô 常thường 盡tận 滅diệt 。 即tức 無vô 差sai 別biệt 。 此thử 名danh 見kiến 異dị 生sanh 疑nghi 。 云vân 何hà 不bất 見kiến 同đồng 。 不bất 見kiến 同đồng 無vô 三tam 世thế 故cố 。 今kim 答đáp 云vân 。 契khế 無vô 三tam 世thế 。 一nhất 得đắc 永vĩnh 常thường 。 何hà 得đắc 同đồng 於ư 二Nhị 乘Thừa 無vô 常thường 。 無vô 三tam 世thế 性tánh 則tắc 無vô 差sai 別biệt 。 會hội 與dữ 不bất 會hội 則tắc 有hữu 差sai 別biệt 。 上thượng 根căn 一nhất 聞văn 二nhị 疑nghi 頓đốn 遣khiển 。 中trung 下hạ 未vị 悟ngộ 。 迦Ca 葉Diếp 起khởi 悲bi 。 梵Phạm 行hạnh 品phẩm 中trung 因nhân 無vô 得đắc 問vấn 。 佛Phật 舉cử 八bát 段đoạn 。 八bát 段đoạn 之chi 中trung 皆giai 悉tất 結kết 云vân 。 三tam 世thế 有hữu 者giả 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。 斯tư 無vô 得đắc 矣hĩ 。 二nhị 十thập 七thất 經kinh 。 因nhân 說thuyết 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 定định 得đắc 菩Bồ 提Đề 。 是thị 當đương 有hữu 義nghĩa 。 是thị 故cố 說thuyết 言ngôn 。 有hữu 三tam 種chủng 有hữu 。 一nhất 未vị 來lai 有hữu 。 二nhị 過quá 去khứ 有hữu 。 三tam 現hiện 在tại 有hữu 。 明minh 此thử 三tam 有hữu 。 亦diệc 約ước 迷mê 悟ngộ 。 佛Phật 性tánh 菩Bồ 提Đề 豈khởi 屬thuộc 三tam 世thế 。 二nhị 十thập 八bát 經kinh 。 食thực 為vi 命mạng 因nhân 。 非phi 即tức 是thị 命mạng 如như 佛Phật 性tánh 為vi 因nhân 非phi 即tức 是thị 佛Phật 。 亦diệc 是thị 三tam 世thế 。 因nhân 緣duyên 之chi 法Pháp 。 隨tùy 相tương/tướng 而nhi 說thuyết 。 若nhược 隨tùy 相tương/tướng 取thủ 。 亦diệc 無vô 是thị 處xứ 。 釋thích 曰viết 。 上thượng 來lai 判phán 釋thích 四tứ 出xuất 之chi 偈kệ 。 理lý 無vô 不bất 盡tận 。 次thứ 當đương 解giải 釋thích 今kim 疏sớ/sơ 用dụng 意ý 。 按án 十thập 七thất 經kinh 本bổn 有hữu 今kim 有hữu 。 皆giai 約ước 於ư 妄vọng 。 故cố 本bổn 無vô 今kim 無vô 。 並tịnh 約ước 於ư 真chân 故cố 。 故cố 云vân 我ngã 本bổn 有hữu 煩phiền 惱não 。 今kim 無vô 涅Niết 槃Bàn 。 本bổn 無vô 般Bát 若Nhã 。 今kim 有hữu 煩phiền 惱não 。 所sở 以dĩ 爾nhĩ 者giả 。 約ước 佛Phật 昔tích 因nhân 故cố 。 及cập 二nhị 十thập 七thất 經kinh 。 則tắc 云vân 眾chúng 生sanh 過quá 去khứ 。 有hữu 斷đoạn 煩phiền 惱não 因nhân 緣duyên 。 今kim 見kiến 佛Phật 性tánh 。 則tắc 是thị 真chân 法pháp 。 本bổn 無vô 今kim 有hữu 。 故cố 純thuần 陀đà 生sanh 疑nghi 。 正chánh 約ước 世Thế 尊Tôn 。 因nhân 見kiến 佛Phật 性tánh 本bổn 無vô 今kim 有hữu 為vi 難nạn/nan 。 是thị 知tri 若nhược 真chân 若nhược 妄vọng 。 皆giai 通thông 本bổn 有hữu 今kim 無vô 。 本bổn 無vô 今kim 有hữu 。 故cố 疏sớ/sơ 取thủ 經kinh 意ý 及cập 彼bỉ 論luận 意ý 。 故cố 約ước 生sanh 佛Phật 相tương 望vọng 真chân 妄vọng 並tịnh 說thuyết 。 又hựu 十thập 七thất 經kinh 約ước 佛Phật 昔tích 說thuyết 故cố 。 即tức 以dĩ 佛Phật 昔tích 時thời 為vi 本bổn 。 亦diệc 以dĩ 昔tích 時thời 為vi 今kim 。 例lệ 於ư 眾chúng 生sanh 。 則tắc 以dĩ 今kim 時thời 為vi 本bổn 。 亦diệc 以dĩ 今kim 時thời 為vi 今kim 。 如như 佛Phật 昔tích 有hữu 煩phiền 惱não 無vô 異dị 。 皆giai 是thị 影ảnh 略lược 。 後hậu 釋thích 疏sớ/sơ 。 今kim 疏sớ/sơ 。 取thủ 意ý 。 則tắc 以dĩ 昔tích 為vi 本bổn 。 現hiện 在tại 為vi 今kim 。 言ngôn 煩phiền 惱não 。 佛Phật 則tắc 本bổn 有hữu 今kim 無vô 者giả 。 以dĩ 佛Phật 昔tích 為vi 凡phàm 夫phu 則tắc 有hữu 煩phiền 惱não 。 今kim 成thành 正chánh 覺giác 故cố 無vô 煩phiền 惱não 。 言ngôn 眾chúng 生sanh 則tắc 本bổn 無vô 今kim 有hữu 者giả 。 約ước 性tánh 淨tịnh 故cố 。 本bổn 無vô 煩phiền 惱não 。 約ước 客khách 塵trần 故cố 今kim 有hữu 煩phiền 惱não 。


疏sớ/sơ 。 菩Bồ 提Đề 則tắc 眾chúng 生sanh 本bổn 有hữu 今kim 無vô 者giả 。 亦diệc 約ước 性tánh 淨tịnh 菩Bồ 提Đề 本bổn 有hữu 。 今kim 為vi 客khách 塵trần 之chi 所sở 覆phú 故cố 。 迷mê 真chân 起khởi 妄vọng 無vô 有hữu 證chứng 得đắc 圓viên 淨tịnh 菩Bồ 提Đề 。 故cố 云vân 今kim 無vô 耳nhĩ 。 言ngôn 諸chư 佛Phật 則tắc 本bổn 無vô 今kim 有hữu 者giả 。 約ước 圓viên 淨tịnh 菩Bồ 提Đề 。 昔tích 未vị 修tu 成thành 故cố 云vân 本bổn 無vô 今kim 已dĩ 修tu 得đắc 故cố 云vân 今kim 有hữu 。 上thượng 來lai 已dĩ 顯hiển 彼bỉ 偈kệ 上thượng 半bán 。


疏sớ/sơ 。 約ước 迷mê 悟ngộ 異dị 下hạ 。 釋thích 偈kệ 下hạ 半bán 。 然nhiên 準chuẩn 論luận 意ý 三tam 句cú 皆giai 相tương/tướng 。 第đệ 四tứ 一nhất 句cú 拂phất 去khứ 上thượng 三tam 。 方phương 為vi 真chân 性tánh 。 今kim 疏sớ/sơ 以dĩ 第đệ 三tam 句cú 總tổng 牒điệp 三tam 世thế 。 第đệ 四tứ 句cú 遣khiển 之chi 。 故cố 云vân 下hạ 半bán 顯hiển 性tánh 。 取thủ 文văn 小tiểu 異dị 。 全toàn 是thị 論luận 意ý 。 云vân 何hà 約ước 迷mê 悟ngộ 異dị 等đẳng 。 謂vị 迷mê 時thời 有hữu 妄vọng 。 非phi 是thị 無vô 。 真chân 悟ngộ 時thời 見kiến 性tánh 。 性tánh 非phi 今kim 有hữu 。 故cố 生sanh 公công 云vân 。 但đãn 是thị 我ngã 始thỉ 會hội 之chi 。 非phi 照chiếu 今kim 有hữu 。 照chiếu 不bất 在tại 今kim 。 即tức 是thị 莫mạc 先tiên 為vi 大đại 。 既ký 云vân 大đại 矣hĩ 。 所sở 以dĩ 稱xưng 常thường 。 是thị 知tri 迷mê 悟ngộ 雖tuy 異dị 。 涅Niết 槃Bàn 之chi 性tánh 三tam 世thế 不bất 遷thiên 。 湛trạm 然nhiên 常thường 住trụ 。 會hội 即tức 符phù 契khế 。 同đồng 彼bỉ 性tánh 常thường 如như 始thỉ 覺giác 同đồng 本bổn 。 無vô 復phục 始thỉ 本bổn 之chi 異dị 。 何hà 得đắc 難nạn/nan 言ngôn 有hữu 始thỉ 必tất 終chung 。 則tắc 純thuần 陀đà 之chi 難nạn/nan 遣khiển 矣hĩ 。 疏sớ/sơ 若nhược 以dĩ 性tánh 淨tịnh 下hạ 。 第đệ 二nhị 約ước 同đồng 時thời 平bình 等đẳng 。 正chánh 是thị 前tiền 偈kệ 下hạ 半bán 之chi 意ý 。 以dĩ 離ly 三tam 世thế 性tánh 故cố 現hiện 今kim 平bình 等đẳng 。 而nhi 不bất 妨phương 迷mê 悟ngộ 之chi 殊thù 者giả 。 即tức 是thị 論luận 主chủ 末mạt 後hậu 融dung 其kỳ 性tánh 相tướng 。 令linh 離ly 斷đoạn 常thường 。 若nhược 相tương/tướng 外ngoại 有hữu 性tánh 。 性tánh 為vi 斷đoạn 滅diệt 。 相tương/tướng 是thị 定định 常thường 故cố 。 離ly 迷mê 悟ngộ 無vô 別biệt 真chân 性tánh 。 因nhân 乖quai 常thường 故cố 。 有hữu 三tam 界giới 無vô 常thường 。 因nhân 解giải 無vô 常thường 之chi 實thật 性tánh 故cố 。 成thành 常thường 智trí 二nhị 理lý 。 不bất 偏thiên 照chiếu 與dữ 之chi 符phù 。 猶do 懸huyền 鏡kính 高cao 堂đường 萬vạn 像tượng 斯tư 鑒giám 。 經kinh 引dẫn 二nhị 鳥điểu 意ý 在tại 此thử 也dã 。 是thị 故cố 三tam 乘thừa 。 亦diệc 有hữu 差sai 別biệt 。 亦diệc 無vô 差sai 別biệt 。 即tức 是thị 涅Niết 槃Bàn 。 文Văn 殊Thù 領lãnh 解giải 性tánh 無vô 二nhị 故cố 。 故cố 無vô 差sai 別biệt 。 迷mê 悟ngộ 淺thiển 深thâm 。 故cố 有hữu 差sai 別biệt 。 則tắc 文Văn 殊Thù 之chi 疑nghi 遺di 矣hĩ 。 文Văn 殊Thù 之chi 疑nghi 既ký 遣khiển 。 迦Ca 葉Diếp 之chi 疑nghi 亦diệc 亡vong 。 餘dư 如như 上thượng 論luận 。 眾chúng 生sanh 寂tịch 滅diệt 即tức 是thị 法Pháp 身thân 下hạ 。 示thị 於ư 亦diệc 有hữu 差sai 別biệt 。 亦diệc 無vô 差sai 別biệt 之chi 相tướng 。 言ngôn 眾chúng 生sanh 寂tịch 滅diệt 即tức 是thị 法Pháp 身thân 者giả 。 生sanh 不bất 異dị 佛Phật 。 法Pháp 身thân 隨tùy 緣duyên 名danh 曰viết 眾chúng 生sanh 者giả 。 佛Phật 不bất 異dị 生sanh 則tắc 無vô 差sai 別biệt 矣hĩ 。 次thứ 言ngôn 寂tịch 滅diệt 非phi 無vô 之chi 眾chúng 生sanh 恆hằng 不bất 異dị 真chân 而nhi 成thành 立lập 下hạ 。 一nhất 對đối 。 明minh 無vô 差sai 不bất 礙ngại 差sai 。 寂tịch 滅diệt 故cố 無vô 差sai 。 非phi 無vô 眾chúng 生sanh 故cố 不bất 礙ngại 差sai 。 恆hằng 不bất 異dị 真chân 成thành 上thượng 寂tịch 滅diệt 。 而nhi 成thành 立lập 言ngôn 。 成thành 上thượng 非phi 無vô 之chi 眾chúng 生sanh 。 隨tùy 緣duyên 非phi 有hữu 之chi 法Pháp 身thân 。 恆hằng 不bất 異dị 事sự 而nhi 顯hiển 現hiện 者giả 。 隨tùy 緣duyên 故cố 佛Phật 不bất 異dị 生sanh 。 非phi 有hữu 之chi 法Pháp 身thân 。 則tắc 不bất 礙ngại 異dị 生sanh 。 恆hằng 不bất 異dị 事sự 成thành 上thượng 隨tùy 緣duyên 。 而nhi 顯hiển 現hiện 言ngôn 成thành 上thượng 非phi 有hữu 之chi 法Pháp 身thân 。 從tùng 是thị 故cố 染nhiễm 淨tịnh 下hạ 。 總tổng 以dĩ 融dung 結kết 。 疏sớ/sơ 況huống 稱xưng 性tánh 互hỗ 收thu 者giả 下hạ 上thượng 但đãn 事sự 理lý 無vô 礙ngại 。 已dĩ 是thị 難nan 思tư 餘dư 經kinh 容dung 有hữu 。 此thử 則tắc 事sự 事sự 無vô 礙ngại 。 唯duy 華hoa 嚴nghiêm 意ý 。 如như 是thị 下hạ 結kết 釋thích 可khả 知tri 。 此thử 上thượng 一nhất 義nghĩa 乃nãi 似tự 傍bàng 來lai 。 涅Niết 槃Bàn 玄huyền 旨chỉ 於ư 是thị 乎hồ 見kiến 也dã 。 疏sớ/sơ 九cửu 會hội 五ngũ 周chu 之chi 文văn 等đẳng 者giả 。 指chỉ 此thử 上thượng 一nhất 經kinh 。 一nhất 化hóa 隨tùy 宜nghi 。 則tắc 始thỉ 從tùng 鹿lộc 苑uyển 終chung 至chí 雙song 林lâm 。 一Nhất 乘Thừa 三tam 乘thừa 場tràng 地địa 頓đốn 演diễn 。 何hà 況huống 如Như 來Lai 。 言ngôn 說thuyết 之chi 耶da 。 第đệ 七thất 金kim 焰diễm 菩Bồ 薩Tát 中trung 十Thập 力Lực 章chương 。


疏sớ/sơ 。 下hạ 諸chư 經kinh 文văn 屢lũ 明minh 十Thập 力Lực 下hạ 。


疏sớ/sơ 。 文văn 分phần/phân 三tam 。 初sơ 立lập 章chương 所sở 由do 。 二nhị 然nhiên 大đại 般Bát 若Nhã 下hạ 。 廣quảng 指chỉ 他tha 釋thích 。 三tam 今kim 略lược 以dĩ 下hạ 。 開khai 章chương 釋thích 文văn 。 今kim 初sơ 。 即tức 七thất 門môn 中trung 初sơ 門môn 。 恐khủng 言ngôn 當đương 宗tông 貴quý 其kỳ 名danh 相tướng 故cố 。 總tổng 出xuất 斯tư 意ý 。 文văn 有hữu 五ngũ 意ý 。 一nhất 經kinh 文văn 多đa 故cố 。 解giải 斯tư 一nhất 節tiết 。 餘dư 處xứ 例lệ 然nhiên 。 二nhị 是thị 不bất 共cộng 德đức 。 三tam 佛Phật 佛Phật 等đẳng 有hữu 。 此thử 二nhị 是thị 瑜du 伽già 二nhị 門môn 。 四tứ 菩Bồ 薩Tát 緣duyên 此thử 發phát 心tâm 。 即tức 十thập 住trụ 品phẩm 。 則tắc 不bất 識thức 十Thập 力Lực 。 如như 何hà 發phát 心tâm 。 五ngũ 梵Phạm 行hạnh 令linh 觀quán 。 不bất 了liễu 十Thập 力Lực 非phi 真chân 梵Phạm 行hạnh 。


疏sớ/sơ 。 今kim 初sơ 立lập 意ý 者giả 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 四tứ 。 一nhất 總tổng 顯hiển 立lập 意ý 。 智trí 論luận 即tức 二nhị 十thập 七thất 。 二nhị 如Như 來Lai 唯duy 一nhất 下hạ 。 成thành 十thập 所sở 以dĩ 。 三tam 由do 時thời 下hạ 。 成thành 多đa 所sở 以dĩ 。 四tứ 度độ 人nhân 因nhân 緣duyên 下hạ 。 說thuyết 十thập 之chi 由do 。 三tam 中trung 即tức 瑜du 伽già 中trung 分phân 別biệt 門môn 。 然nhiên 瑜du 伽già 亦diệc 說thuyết 七thất 門môn 。 與dữ 此thử 小tiểu 異dị 。 一nhất 自tự 性tánh 。 二nhị 分phần 別biệt 。 三tam 不bất 共cộng 。 四tứ 平bình 等đẳng 。 五ngũ 作tác 業nghiệp 。 六lục 次thứ 第đệ 。 七thất 差sai 別biệt 。 前tiền 有hữu 二nhị 門môn 。 今kim 有hữu 分phân 別biệt 。 云vân 何hà 分phân 別biệt 。 瑜du 伽già 云vân 。 由do 三tam 分phân 別biệt 。 當đương 知tri 無vô 量lượng 。 一nhất 由do 時thời 分phân 別biệt 。 謂vị 墮đọa 三tam 世thế 一nhất 切thiết 所sở 知tri 。 隨tùy 悟ngộ 入nhập 故cố 。 二nhị 由do 品phẩm 類loại 分phân 別biệt 。 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 。 自tự 相tướng 共cộng 相tướng 。 一nhất 切thiết 行hành 相tướng 。 隨tùy 悟ngộ 入nhập 故cố 。 三tam 由do 相tương 續tục 分phân 別biệt 。 謂vị 諸chư 有hữu 情tình 。 各các 各các 差sai 別biệt 。 一nhất 切thiết 相tương 續tục 一nhất 切thiết 事sự 義nghĩa 隨tùy 悟ngộ 入nhập 故cố 。 四tứ 說thuyết 十thập 之chi 由do 可khả 思tư 。 二nhị 釋thích 名danh 中trung 瑜du 伽già 即tức 四tứ 十thập 九cửu 。 自tự 性tánh 中trung 五ngũ 十thập 七thất 。 即tức 決quyết 擇trạch 分phần/phân 。 五ngũ 次thứ 第đệ 中trung 分phần/phân 四tứ 。 一nhất 通thông 列liệt 諸chư 文văn 之chi 次thứ 。 二nhị 且thả 依y 下hạ 。 依y 論luận 明minh 次thứ 。 三tam 瑜du 伽già 多đa 門môn 下hạ 。 指chỉ 廣quảng 在tại 餘dư 。 四tứ 上thượng 來lai 下hạ 。 會hội 經kinh 之chi 次thứ 。 三tam 中trung 言ngôn 多đa 門môn 者giả 。 論luận 云vân 。 如Như 來Lai 初sơ 成thành 正chánh 覺giác 。 即tức 頓đốn 證chứng 得đắc 。 十thập 種chủng 智trí 力lực 。 後hậu 方phương 次thứ 第đệ 逐trục 一nhất 現hiện 前tiền 。 謂vị 初sơ 起khởi 處xứ 非phi 處xứ 力lực 。 觀quán 察sát 諸chư 法pháp 。 建kiến 立lập 一nhất 切thiết 。 無vô 倒đảo 因nhân 果quả 。 既ký 觀quán 察sát 已dĩ 。 次thứ 起khởi 自tự 業nghiệp 智trí 力lực 。 謂vị 有hữu 希hy 求cầu 欲dục 界giới 勝thắng 果quả 。 方phương 便tiện 為vi 說thuyết 。 令linh 離ly 不bất 善thiện 故cố 。 若nhược 有hữu 希hy 求cầu 。 世thế 間gian 離ly 欲dục 之chi 道đạo 。 教giáo 授thọ 令linh 趣thú 。 禪thiền 定định 功công 德đức 。 故cố 起khởi 定định 力lực 。 若nhược 諸chư 有hữu 情tình 。 希hy 求cầu 出xuất 世thế 離ly 欲dục 法pháp 者giả 。 為vi 說thuyết 出xuất 世thế 之chi 道đạo 。 謂vị 於ư 此thử 中trung 先tiên 起khởi 根căn 力lực 。 觀quán 根căn 勝thắng 劣liệt 。 次thứ 觀quán 彼bỉ 根căn 。 為vi 先tiên 所sở 有hữu 意ý 樂lạc 。 次thứ 觀quán 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 。 為vi 先tiên 所sở 有hữu 隨tùy 眠miên 。 既ký 知tri 根căn 欲dục 及cập 隨tùy 眠miên 已dĩ 。 次thứ 令linh 於ư 所sở 緣duyên 中trung 而nhi 得đắc 趣thú 入nhập 。 次thứ 由do 於ư 所sở 緣duyên 趣thú 入nhập 門môn 。 加gia 行hành 攝nhiếp 住trụ 心tâm 已dĩ 。 淨tịnh 修tu 行hành 已dĩ 。 為vi 說thuyết 中trung 道đạo 令linh 離ly 斷đoạn 常thường 。 謂vị 宿túc 命mạng 除trừ 常thường 。 天thiên 眼nhãn 除trừ 斷đoạn 。 次thứ 令linh 永vĩnh 斷đoạn 一nhất 切thiết 。 煩phiền 惱não 及cập 諸chư 習tập 氣khí 起khởi 漏lậu 盡tận 力lực 。 更cánh 有hữu 異dị 門môn 次thứ 第đệ 。 恐khủng 繁phồn 不bất 引dẫn 。


疏sớ/sơ 。 七thất 釋thích 文văn 中trung 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 三tam 。 初sơ 總tổng 辯biện 宗tông 意ý 。 二nhị 第đệ 一nhất 偈kệ 下hạ 。 正chánh 釋thích 。 三tam 然nhiên 上thượng 十Thập 力Lực 下hạ 。 重trùng 以dĩ 諸chư 門môn 料liệu 揀giản 。 二nhị 中trung 一nhất 一nhất 文văn 內nội 。 皆giai 分phân 為vi 二nhị 。 先tiên 名danh 義nghĩa 。 後hậu 釋thích 文văn 。 名danh 義nghĩa 中trung 或hoặc 二nhị 或hoặc 三tam 。 至chí 文văn 當đương 知tri 。 今kim 第đệ 一nhất 力lực 中trung 有hữu 三tam 。 一nhất 釋thích 名danh 。 即tức 因nhân 果quả 相tương 當đương 名danh 之chi 為vi 處xứ 。 若nhược 不bất 相tương 當đương 名danh 為vi 非phi 處xứ 。 二nhị 其kỳ 作tác 業nghiệp 者giả 下hạ 。 即tức 作tác 業nghiệp 。 第đệ 二nhị 偈kệ 業nghiệp 力lực 中trung 。 初sơ 釋thích 名danh 。 二nhị 與dữ 初sơ 何hà 別biệt 下hạ 。 次thứ 辯biện 差sai 別biệt 也dã 。 初sơ 力lực 約ước 所sở 造tạo 。 自tự 業nghiệp 約ước 能năng 造tạo 。 此thử 猶do 未vị 了liễu 。 云vân 何hà 能năng 所sở 。 謂vị 以dĩ 人nhân 望vọng 業nghiệp 已dĩ 殺sát 等đẳng 竟cánh 。 此thử 殺sát 等đẳng 業nghiệp 必tất 招chiêu 於ư 果quả 。 名danh 為vi 所sở 造tạo 。 此thử 人nhân 若nhược 行hành 於ư 殺sát 。 必tất 墮đọa 地địa 獄ngục 。 此thử 名danh 能năng 造tạo 。 即tức 上thượng 自tự 業nghiệp 。 各các 隨tùy 善thiện 惡ác 而nhi 感cảm 果quả 故cố 。 即tức 是thị 作tác 業nghiệp 。 第đệ 三tam 偈kệ 根căn 力lực 中trung 。 先tiên 釋thích 名danh 。 及cập 能năng 於ư 彼bỉ 下hạ 。 二nhị 明minh 作tác 業nghiệp 。 其kỳ 於ư 此thử 正chánh 知tri 。 向hướng 上thượng 釋thích 智trí 力lực 字tự 。 向hướng 下hạ 釋thích 能năng 作tác 業nghiệp 下hạ 皆giai 準chuẩn 之chi 。 第đệ 四tứ 勝thắng 解giải 智trí 中trung 。 初sơ 釋thích 名danh 。 二nhị 令linh 捨xả 下hạ 。 作tác 業nghiệp 。 三tam 此thử 與dữ 前tiền 下hạ 。 三tam 辯biện 差sai 別biệt 。 此thử 有hữu 二nhị 解giải 。 一nhất 約ước 宿túc 現hiện 起khởi 別biệt 。 故cố 智trí 論luận 云vân 。 以dĩ 二nhị 種chủng 欲dục 作tác 上thượng 下hạ 根căn 因nhân 緣duyên 故cố 。 十Thập 地Địa 論luận 中trung 別biệt 歎thán 根căn 欲dục 。 如như 有hữu 根căn 無vô 欲dục 。 能năng 解giải 不bất 樂lạc 。 有hữu 欲dục 無vô 根căn 。 雖tuy 聞văn 不bất 解giải 。 二nhị 論luận 云vân 下hạ 。 二nhị 即tức 瑜du 伽già 揀giản 依y 根căn 起khởi 樂nhạo/nhạc/lạc 即tức 是thị 根căn 力lực 。 正chánh 分phân 別biệt 欲dục 樂lạc 即tức 名danh 解giải 力lực 。 第đệ 五ngũ 界giới 力lực 中trung 。 先tiên 釋thích 名danh 體thể 。 二nhị 性tánh 即tức 種chủng 子tử 下hạ 。 辯biện 差sai 別biệt 。 於ư 中trung 二nhị 。 先tiên 正chánh 釋thích 。 後hậu 解giải 妨phương 。 今kim 初sơ 。 先tiên 引dẫn 智trí 論luận 。 於ư 義nghĩa 可khả 知tri 。 後hậu 引dẫn 瑜du 伽già 。 應ưng 有hữu 問vấn 言ngôn 。 勝thắng 解giải 力lực 中trung 亦diệc 知tri 彼bỉ 解giải 當đương 成thành 此thử 種chủng 與dữ 此thử 界giới 性tánh 有hữu 何hà 別biệt 耶da 。 故cố 疏sớ/sơ 答đáp 云vân 。 照chiếu 解giải 起khởi 種chủng 即tức 是thị 解giải 力lực 。 但đãn 照chiếu 種chủng 子tử 即tức 是thị 界giới 力lực 。 然nhiên 智Trí 度Độ 論luận 。 即tức 明minh 種chủng 現hiện 內nội 外ngoại 之chi 殊thù 。 瑜du 伽già 即tức 解giải 兼kiêm 種chủng 現hiện 性tánh 唯duy 種chủng 子tử 。


疏sớ/sơ 。 若nhược 習tập 欲dục 成thành 性tánh 下hạ 。 二nhị 解giải 妨phương 。 此thử 對đối 智trí 論luận 若nhược 依y 性tánh 起khởi 欲dục 義nghĩa 如như 前tiền 說thuyết 。 若nhược 習tập 欲dục 成thành 性tánh 。 則tắc 欲dục 前tiền 性tánh 後hậu 。 復phục 云vân 何hà 別biệt 。 故cố 以dĩ 寬khoan 狹hiệp 通thông 之chi 。 則tắc 欲dục 狹hiệp 性tánh 寬khoan 。 言ngôn 欲dục 唯duy 大đại 地địa 一nhất 數số 者giả 。 此thử 即tức 俱câu 舍xá 頌tụng 。 通thông 大đại 地địa 十thập 法pháp 云vân 。 受thọ 想tưởng 思tư 觸xúc 欲dục 。 慧tuệ 念niệm 與dữ 作tác 意ý 。 勝thắng 解giải 三tam 摩ma 地địa 。 遍biến 於ư 一nhất 切thiết 心tâm 。 今kim 即tức 十thập 中trung 第đệ 五ngũ 欲dục 也dã 。 言ngôn 性tánh 通thông 諸chư 數số 者giả 。 既ký 有hữu 貪tham 等đẳng 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 心tâm 所sở 。 則tắc 廣quảng 數số 即tức 心tâm 所sở 。 次thứ 引dẫn 智trí 論luận 。 帖# 成thành 正chánh 義nghĩa 疏sớ/sơ 。 若nhược 性tánh 即tức 種chủng 子tử 下hạ 。 對đối 根căn 辯biện 異dị 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 先tiên 約ước 寬khoan 狹hiệp 正chánh 通thông 。 後hậu 以dĩ 信tín 等đẳng 望vọng 果quả 下hạ 。 通thông 於ư 前tiền 伏phục 難nạn/nan 。 難nạn/nan 云vân 。 性tánh 既ký 寬khoan 通thông 。 何hà 不bất 名danh 根căn 。 答đáp 云vân 。 特đặc 由do 寬khoan 故cố 不bất 得đắc 名danh 根căn 。 以dĩ 信tín 等đẳng 望vọng 果quả 。 三tam 乘thừa 聖thánh 道Đạo 有hữu 勝thắng 用dụng 增tăng 上thượng 。 可khả 得đắc 名danh 根căn 。 性tánh 無vô 此thử 能năng 安an 得đắc 名danh 根căn 。 上thượng 正chánh 顯hiển 竟cánh 。 後hậu 三tam 善thiện 根căn 下hạ 。 舉cử 況huống 以dĩ 成thành 。 三tam 善thiện 根căn 是thị 善thiện 。 尚thượng 不bất 得đắc 名danh 根căn 。 性tánh 兼kiêm 貪tham 瞋sân 等đẳng 。 何hà 可khả 得đắc 名danh 根căn 。 言ngôn 三tam 善thiện 根căn 者giả 。 但đãn 是thị 翻phiên 三tam 不bất 善thiện 根căn 。 立lập 三tam 善thiện 根căn 名danh 不bất 同đồng 信tín 等đẳng 。 體thể 相tướng 昭chiêu 著trước 故cố 不bất 立lập 為vi 根căn 。 且thả 依y 一nhất 義nghĩa 。 若nhược 根căn 通thông 二nhị 十thập 二nhị 根căn 。 則tắc 所sở 望vọng 不bất 同đồng 耳nhĩ 。 根căn 約ước 勝thắng 用dụng 增tăng 上thượng 。 性tánh 約ước 不bất 改cải 。


疏sớ/sơ 。 謂vị 非phi 唯duy 佛Phật 智trí 如như 空không 等đẳng 者giả 。 此thử 有hữu 二nhị 種chủng 。 超siêu 勝thắng 之chi 相tướng 。 尋tầm 常thường 界giới 力lực 。 但đãn 以dĩ 佛Phật 智trí 能năng 知tri 能năng 所sở 不bất 同đồng 。 今kim 云vân 佛Phật 智trí 。 平bình 等đẳng 如như 虛hư 空không 。 則tắc 眾chúng 生sanh 之chi 界giới 。 皆giai 是thị 如Như 來Lai 。 智trí 中trung 之chi 物vật 。 此thử 為vi 一nhất 勝thắng 二nhị 者giả 智trí 能năng 包bao 納nạp 。 猶do 是thị 智trí 類loại 。 今kim 毛mao 孔khổng 頓đốn 現hiện 。 則tắc 細tế 色sắc 能năng 收thu 。 良lương 以dĩ 色sắc 性tánh 智trí 性tánh 融dung 無vô 礙ngại 故cố 。 以dĩ 性tánh 融dung 相tương/tướng 。 為vi 華hoa 嚴nghiêm 宗tông 之chi 界giới 力lực 也dã 。 第đệ 六lục 至chí 一nhất 切thiết 處xứ 道Đạo 力lực 中trung 。 先tiên 釋thích 名danh 體thể 。 若nhược 出xuất 離ly 行hành 不phủ 。 出xuất 離ly 行hành 者giả 。 標tiêu 也dã 如như 行hành 有hữu 漏lậu 下hạ 。 別biệt 顯hiển 。 瑜du 伽già 又hựu 云vân 。 如như 貪tham 行hành 者giả 修tu 不bất 淨tịnh 觀quán 等đẳng 。 名danh 遍biến 趣thú 行hành 。 又hựu 趣thú 一nhất 切thiết 五ngũ 趣thú 之chi 門môn 。 或hoặc 諸chư 外ngoại 道đạo 。 沙Sa 門Môn 婆Bà 羅La 門Môn 。 各các 各các 異dị 見kiến 。 品phẩm 類loại 諸chư 行hành 。 或hoặc 此thử 世thế 他tha 世thế 。 無vô 罪tội 趣thú 行hành 。 名danh 遍biến 趣thú 行hành 。 名danh 下hạ 之chi 事sự 即tức 為vi 作tác 業nghiệp 。 二nhị 若nhược 知tri 如như 是thị 下hạ 。 次thứ 辯biện 差sai 別biệt 。 先tiên 對đối 界giới 辯biện 異dị 。 意ý 云vân 從tùng 性tánh 起khởi 行hành 。 即tức 屬thuộc 性tánh 攝nhiếp 。 但đãn 觀quán 其kỳ 行hành 即tức 屬thuộc 趣thú 行hành 。 次thứ 初sơ 力lực 下hạ 。 對đối 初sơ 力lực 辯biện 異dị 有hữu 二nhị 義nghĩa 可khả 知tri 。 然nhiên 對đối 他tha 辯biện 自tự 。 自tự 亦diệc 作tác 業nghiệp 。 第đệ 七thất 偈kệ 禪thiền 定định 力lực 。 初sơ 釋thích 名danh 。 瑜du 伽già 名danh 為vi 淨tịnh 慮lự 解giải 脫thoát 等đẳng 持trì 。 等Đẳng 至Chí 智trí 力lực 。 佛Phật 善thiện 知tri 下hạ 。 結kết 成thành 智trí 力lực 。 即tức 為vi 作tác 業nghiệp 。 二nhị 此thử 與dữ 下hạ 。 二nhị 辯biện 差sai 別biệt 。 此thử 中trung 有hữu 問vấn 云vân 。 自tự 業nghiệp 有hữu 三tam 。 一nhất 罪tội 二nhị 福phước 三tam 不bất 動động 。 不bất 動động 業nghiệp 即tức 是thị 禪thiền 定định 。 與dữ 此thử 何hà 別biệt 。 亦diệc 應ưng 答đáp 言ngôn 。 業nghiệp 通thông 定định 散tán 。 今kim 唯duy 約ước 定định 。 居cư 然nhiên 不bất 同đồng 今kim 疏sớ/sơ 所sở 通thông 是thị 瑜du 伽già 意ý 。 若nhược 唯duy 知tri 定định 體thể 。 即tức 是thị 自tự 業nghiệp 。 知tri 定định 體thể 用dụng 便tiện 是thị 禪thiền 力lực 。 第đệ 八bát 偈kệ 宿túc 住trụ 力lực 中trung 。 初sơ 名danh 兼kiêm 顯hiển 作tác 業nghiệp 。 二nhị 瑜du 伽già 下hạ 。 辯biện 差sai 別biệt 也dã 。 謂vị 有hữu 問vấn 言ngôn 宿túc 住trụ 智trí 中trung 知tri 彼bỉ 修tu 因nhân 。 則tắc 與dữ 遍biến 趣thú 何hà 異dị 。 答đáp 中trung 有hữu 三tam 。 初sơ 依y 瑜du 伽già 正chánh 答đáp 。 謂vị 唯duy 知tri 因nhân 是thị 遍biến 趣thú 行hành 。 兼kiêm 能năng 知tri 果quả 。 即tức 宿túc 住trụ 攝nhiếp 。 言ngôn 名danh 姓tánh 苦khổ 樂lạc 等đẳng 事sự 者giả 。 瑜du 伽già 知tri 過quá 去khứ 所sở 有hữu 自tự 體thể 。 有hữu 八bát 言ngôn 說thuyết 句cú 。 一nhất 如như 是thị 名danh 。 二nhị 生sanh 類loại 。 三tam 種chủng 姓tánh 。 四tứ 飲ẩm 食thực 。 五ngũ 受thọ 苦khổ 樂lạc 。 六lục 長trường 時thời 。 七thất 久cửu 住trụ 。 八bát 壽thọ 量lượng 邊biên 際tế 。 今kim 但đãn 列liệt 三tam 。 等đẳng 取thủ 餘dư 五ngũ 。 二nhị 此thử 與dữ 智trí 論luận 下hạ 。 引dẫn 智trí 論luận 難nạn/nan 。 三tam 故cố 應ưng 通thông 云vân 下hạ 。 疏sớ/sơ 家gia 為vi 答đáp 。 瑜du 伽già 為vi 對đối 下hạ 。 出xuất 瑜du 伽già 宿túc 住trụ 無vô 有hữu 因nhân 。 意ý 。 若nhược 以dĩ 等đẳng 字tự 收thu 之chi 。 於ư 理lý 可khả 也dã 。 第đệ 九cửu 偈kệ 天thiên 眼nhãn 力lực 。 初sơ 釋thích 名danh 。 亦diệc 即tức 作tác 業nghiệp 。 二nhị 知tri 前tiền 際tế 下hạ 。 辯biện 差sai 別biệt 可khả 知tri 。 文văn 中trung 五ngũ 眼nhãn 十thập 眼nhãn 。 並tịnh 如như 離ly 世thế 間gian 品phẩm 。 第đệ 十thập 偈kệ 漏lậu 盡tận 力lực 中trung 。 初sơ 釋thích 名danh 。 即tức 為vi 作tác 業nghiệp 。 二nhị 文văn 中trung 下hạ 。 釋thích 文văn 。 以dĩ 漏lậu 盡tận 無vô 濫lạm 故cố 不bất 辯biện 差sai 別biệt 。 餘dư 習tập 有hữu 四tứ 。 謂vị 貪tham 瞋sân 癡si 慢mạn 。 貪tham 習tập 如như 迦Ca 留Lưu 陀Đà 夷Di 。 嗔sân 習tập 如như 身thân 子tử 。 癡si 習tập 如như 周chu 利lợi 槃bàn 特đặc 。 慢mạn 習tập 如như 畢Tất 陵Lăng 伽Già 婆Bà 蹉Sa 。 曾tằng 無vô 有hữu 教giáo 說thuyết 見kiến 疑nghi 習tập 氣khí 。 見kiến 有hữu 習tập 氣khí 不bất 見kiến 理lý 故cố 。 通thông 說thuyết 或hoặc 有hữu 耳nhĩ 。


疏sớ/sơ 。 然nhiên 上thượng 十Thập 力Lực 下hạ 。 第đệ 三tam 重trùng 以dĩ 諸chư 門môn 料liệu 揀giản 。 於ư 中trung 二nhị 。 先tiên 會hội 六lục 釋thích 。 後hậu 顯hiển 功công 能năng 。 前tiền 中trung 先tiên 總tổng 名danh 中trung 。 但đãn 云vân 智trí 力lực 。 即tức 持trì 業nghiệp 釋thích 。 若nhược 云vân 十Thập 力Lực 。 即tức 帶đái 數số 釋thích 。 二nhị 此thử 中trung 宿túc 住trụ 下hạ 會hội 別biệt 名danh 。 宿túc 住trụ 名danh 隣lân 近cận 者giả 智trí 近cận 於ư 念niệm 故cố 。 言ngôn 宿túc 住trụ 亦diệc 依y 主chủ 者giả 。 宿túc 住trụ 境cảnh 之chi 隨tùy 念niệm 故cố 。 二nhị 然nhiên 此thử 十Thập 力Lực 下hạ 。 辯biện 功công 能năng 可khả 知tri 。 十Thập 力Lực 略lược 義nghĩa 亦diệc 已dĩ 釋thích 周chu 。 更cánh 欲dục 廣quảng 引dẫn 。 恐khủng 翳ế 玄huyền 理lý 。


疏sớ/sơ 。 佛Phật 威uy 神thần 力lực 者giả 。 略lược 有hữu 三tam 種chủng 者giả 。 即tức 當đương 瑜du 伽già 四tứ 十thập 七thất 中trung 。 彼bỉ 有hữu 二nhị 類loại 。 初sơ 列liệt 三tam 種chủng 云vân 。 一nhất 聖thánh 威uy 力lực 。 二nhị 法pháp 威uy 力lực 。 三tam 俱câu 生sanh 威uy 力lực 。 次thứ 又hựu 云vân 。


復phục 有hữu 五ngũ 種chủng 。 一nhất 神thần 通thông 威uy 力lực 。 二nhị 法pháp 威uy 力lực 。 三tam 俱câu 生sanh 威uy 力lực 。 四tứ 者giả 共cộng 聲Thanh 聞Văn 威uy 力lực 。 五ngũ 不bất 共cộng 二Nhị 乘Thừa 威uy 力lực 彼bỉ 廣quảng 釋thích 相tương/tướng 。 今kim 疏sớ/sơ 引dẫn 三tam 而nhi 不bất 依y 彼bỉ 次thứ 。 及cập 至chí 釋thích 文văn 二nhị 處xứ 參tham 用dụng 。 風phong 不bất 動động 衣y 等đẳng 。 即tức 五ngũ 中trung 俱câu 生sanh 。 俱câu 生sanh 有hữu 多đa 。 謂vị 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 常thường 右hữu 脇hiếp 臥ngọa 。 如như 師sư 子tử 王vương 。 雖tuy 現hiện 安an 處xứ 草thảo 葉diệp 等đẳng 蓐nhục 一nhất 脇hiếp 而nhi 臥ngọa 。 會hội 無vô 動động 亂loạn 。 一nhất 切thiết 如Như 來Lai 。 應Ứng 。 正Chánh 等Đẳng 覺Giác 。 雖tuy 現hiện 睡thụy 眠miên 而nhi 不bất 轉chuyển 側trắc 。 大đại 風phong 卒thốt 起khởi 。 不bất 動động 身thân 衣y 。 行hành 如như 牛ngưu 王vương 。 步bộ 如như 師sư 子tử 等đẳng 。 今kim 但đãn 云vân 風phong 不bất 動động 衣y 等đẳng 。 等đẳng 取thủ 餘dư 事sự 。 五ngũ 中trung 望vọng 三tam 。 神thần 道đạo 即tức 聖thánh 威uy 力lực 共cộng 與dữ 不bất 共cộng 。 但đãn 顯hiển 超siêu 勝thắng 。 疏sớ/sơ 中trung 皆giai 含hàm 二nhị 處xứ 法pháp 威uy 力lực 。 疏sớ/sơ 中trung 云vân 。 謂vị 波Ba 羅La 蜜Mật 。 圓viên 滿mãn 法pháp 力lực 。 即tức 是thị 語ngữ 因nhân 。 從tùng 令linh 五ngũ 根căn 中trung 下hạ 。 辯biện 其kỳ 果quả 相tương/tướng 。 彼bỉ 法pháp 威uy 力lực 中trung 。 諸chư 度Độ 各các 有hữu 四tứ 相tương/tướng 。 一nhất 斷đoạn 所sở 對đối 治trị 。 二nhị 資tư 糧lương 成thành 就tựu 。 三tam 饒nhiêu 益ích 自tự 他tha 。 第đệ 四tứ 辯biện 果quả 果quả 各các 不bất 同đồng 。 施thí 得đắc 大đại 財tài 寶bảo 。 朋bằng 黨đảng 眷quyến 屬thuộc 。 戒giới 生sanh 人nhân 天thiên 。 忍nhẫn 臨lâm 終chung 之chi 時thời 。 心tâm 無vô 憂ưu 悔hối 。 生sanh 於ư 天thiên 界giới 。 進tiến 得đắc 愛ái 樂nhạo 殊thù 勝thắng 士sĩ 夫phu 功công 業nghiệp 。 定định 得đắc 神thần 通thông 生sanh 靜tĩnh 慮lự 天thiên 。 慧tuệ 果quả 能năng 離ly 煩phiền 惱não 。 所sở 知tri 二nhị 種chủng 重trọng 障chướng 。 上thượng 瑜du 伽già 中trung 多đa 是thị 近cận 果quả 。 又hựu 是thị 別biệt 明minh 。 今kim 是thị 究cứu 竟cánh 之chi 果quả 。 又hựu 是thị 總tổng 明minh 。 無vô 諸chư 非phi 淨tịnh 即tức 離ly 繫hệ 果quả 。 百bách 節tiết 有hữu 力lực 是thị 施thí 等đẳng 果quả 。 堅kiên 因nhân 不bất 壞hoại 是thị 戒giới 度độ 果quả 。 故cố 普phổ 眼nhãn 長trưởng 者giả 。 以dĩ 十thập 度độ 因nhân 成thành 十thập 身thân 果quả 。 言ngôn 遍biến 十thập 方phương 下hạ 。 疏sớ/sơ 以dĩ 經kinh 文văn 會hội 上thượng 果quả 義nghĩa 。 餘dư 義nghĩa 廣quảng 如như 論luận 文văn 。


疏sớ/sơ 。 二nhị 有hữu 十thập 頌tụng 別biệt 顯hiển 下hạ 。 疏sớ/sơ 文văn 分phần/phân 二nhị 。 先tiên 總tổng 釋thích 經kinh 文văn 。 後hậu 十thập 度độ 之chi 義nghĩa 下hạ 。 立lập 章chương 廣quảng 釋thích 。 此thử 中trung 立lập 章chương 。 多đa 依y 唯duy 識thức 第đệ 九cửu 。


疏sớ/sơ 。 安an 住trụ 菩Bồ 薩Tát 種chủng 性tánh 者giả 。 若nhược 依y 五ngũ 性tánh 則tắc 揀giản 餘dư 四tứ 性tánh 。 唯duy 取thủ 菩Bồ 薩Tát 種chủng 性tánh 。 今kim 法pháp 性tánh 宗tông 。 約ước 習tập 以dĩ 成thành 性tánh 。 非phi 約ước 本bổn 有hữu 本bổn 有hữu 平bình 等đẳng 故cố 。 故cố 攝nhiếp 論luận 中trung 。 但đãn 有hữu 六lục 種chủng 最tối 勝thắng 。 無vô 初sơ 安an 住trụ 。 或hoặc 云vân 菩Bồ 提Đề 心tâm 攝nhiếp 。 則tắc 知tri 唯duy 約ước 習tập 所sở 成thành 者giả 。 然nhiên 無vô 性tánh 引dẫn 頌tụng 。 亦diệc 似tự 證chứng 有hữu 安an 住trụ 種chủng 性tánh 。 頌tụng 云vân 。 麟lân 角giác 喻dụ 無vô 有hữu 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 多đa 。 唯duy 我ngã 最tối 勝thắng 尊tôn 。 上thượng 品phẩm 到đáo 彼bỉ 岸ngạn 。 此thử 最tối 勝thắng 尊tôn 義nghĩa 似tự 初sơ 一nhất 。 然nhiên 依y 此thử 釋thích 。 亦diệc 是thị 習tập 成thành 非phi 約ước 本bổn 有hữu 。 五ngũ 疏sớ/sơ 謂vị 要yếu 。 無vô 相tướng 智trí 者giả 。 即tức 三tam 輪luân 空không 也dã 。 故cố 離ly 世thế 間gian 品phẩm 云vân 。 三tam 輪luân 清thanh 淨tịnh 施thí 。 施thí 者giả 受thọ 者giả 。 及cập 以dĩ 施thí 物vật 。 正chánh 念niệm 觀quán 察sát 。 如như 虛hư 空không 故cố 。 疏sớ/sơ 六lục 迴hồi 向hướng 最tối 勝thắng 。 問vấn 既ký 言ngôn 迴hồi 向hướng 菩Bồ 提Đề 。 何hà 異dị 依y 止chỉ 。 釋thích 曰viết 。 彼bỉ 有hữu 道Đạo 心tâm 未vị 必tất 。 一nhất 切thiết 迴hồi 向hướng 菩Bồ 提Đề 。 此thử 乃nãi 迴hồi 向hướng 。 又hựu 依y 止chỉ 者giả 。 即tức 行hành 前tiền 心tâm 。 今kim 迴hồi 向hướng 者giả 。 乃nãi 行hành 後hậu 願nguyện 。


疏sớ/sơ 。 七thất 清thanh 淨tịnh 最tối 勝thắng 者giả 。 謂vị 要yếu 不bất 為vi 二nhị 障chướng 。 間gian 雜tạp 者giả 。 約ước 分phần/phân 說thuyết 耳nhĩ 。 通thông 說thuyết 清thanh 淨tịnh 為vi 離ly 二nhị 障chướng 。 行hành 於ư 六Lục 度Độ 耳nhĩ 。 言ngôn 謂vị 三tam 時thời 無vô 悔hối 者giả 。 此thử 乃nãi 大Đại 乘Thừa 法Pháp 師sư 釋thích 論luận 意ý 也dã 。 悔hối 即tức 煩phiền 惱não 由do 不bất 了liễu 故cố 。 即tức 是thị 所sở 知tri 。 又hựu 即tức 此thử 悔hối 心tâm 障chướng 於ư 真chân 智trí 。 亦diệc 所sở 知tri 也dã 。


疏sớ/sơ 。 四tứ 句cú 分phân 別biệt 者giả 。 有hữu 三tam 四tứ 句cú 。 一nhất 者giả 一nhất 一nhất 自tự 望vọng 種chủng 類loại 而nhi 有hữu 四tứ 句cú 。 施thí 中trung 四tứ 者giả 。 一nhất 是thị 施thí 非phi 度độ 。 不bất 與dữ 七thất 勝thắng 相tương 應ứng 施thí 故cố 。 二nhị 是thị 度độ 非phi 施thí 。 隨tùy 喜hỷ 他tha 施thí 具cụ 七thất 勝thắng 故cố 。 三tam 亦diệc 施thí 亦diệc 度độ 。 具cụ 七thất 勝thắng 施thí 故cố 。 四tứ 非phi 施thí 非phi 度độ 。 隨tùy 喜hỷ 他tha 施thí 。 不bất 與dữ 七thất 勝thắng 共cộng 相tương 應ưng 故cố 。 二nhị 者giả 不bất 約ước 種chủng 類loại 次thứ 第đệ 修tu 者giả 。 以dĩ 明minh 四tứ 句cú 。 唯duy 施thí 一nhất 種chủng 。 但đãn 有hữu 二nhị 句cú 。 未vị 成thành 餘dư 度độ 。 闕khuyết 二nhị 句cú 故cố 。 謂vị 是thị 度độ 非phi 施thí 。 及cập 非phi 施thí 非phi 度độ 。 餘dư 戒giới 等đẳng 五ngũ 。 得đắc 有hữu 四tứ 句cú 。 前tiền 有hữu 施thí 度độ 。 得đắc 為vi 是thị 度độ 非phi 戒giới 等đẳng 故cố 。 謂vị 一nhất 是thị 戒giới 非phi 度độ 。 謂vị 不bất 與dữ 七thất 勝thắng 共cộng 相tương 應ưng 故cố 。 二nhị 是thị 度độ 非phi 戒giới 。 即tức 前tiền 施thí 度độ 具cụ 七thất 勝thắng 故cố 。 三tam 亦diệc 戒giới 亦diệc 度độ 。 具cụ 七thất 最tối 勝thắng 而nhi 持trì 戒giới 故cố 。 四tứ 非phi 戒giới 非phi 度độ 。 謂vị 前tiền 布bố 施thí 不bất 具cụ 七thất 故cố 。 忍nhẫn 度độ 望vọng 戒giới 。 進tiến 度độ 望vọng 忍nhẫn 。 次thứ 第đệ 如như 戒giới 。 三tam 非phi 次thứ 第đệ 修tu 者giả 。 諸chư 度Độ 各các 得đắc 具cụ 於ư 四tứ 句cú 。 如như 施thí 得đắc 望vọng 戒giới 忍nhẫn 等đẳng 度độ 。 得đắc 有hữu 是thị 度độ 非phi 施thí 等đẳng 句cú 故cố 。 可khả 以dĩ 思tư 準chuẩn 。 此thử 上thượng 釋thích 度độ 。 即tức 彼bỉ 論luận 疏sớ/sơ 明minh 相tướng 門môn 也dã 。 謂vị 顯hiển 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 相tương/tướng 故cố 。 故cố 此thử 論luận 初sơ 云vân 。 此thử 十thập 相tương/tướng 者giả 要yếu 七thất 最tối 勝thắng 等đẳng 。


疏sớ/sơ 。 四tứ 建kiến 立lập 等đẳng 者giả 。 即tức 彼bỉ 第đệ 四tứ 。 無vô 增tăng 減giảm 門môn 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 三tam 。 一nhất 明minh 十thập 無vô 增tăng 減giảm 。 即tức 建kiến 立lập 十thập 度độ 之chi 所sở 以dĩ 也dã 。 二nhị 立lập 六lục 所sở 以dĩ 。 三tam 重trọng/trùng 顯hiển 十thập 義nghĩa 。 初sơ 中trung 為vi 治trị 十thập 障chướng 者giả 。 即tức 異dị 生sanh 性tánh 等đẳng 十thập 無vô 明minh 也dã 。 至chí 下hạ 十Thập 地Địa 具cụ 明minh 。 今kim 略lược 列liệt 名danh 。 一nhất 異dị 生sanh 性tánh 障chướng 。 二nhị 邪tà 行hành 障chướng 。 三tam 暗ám 鈍độn 障chướng 。 四tứ 微vi 細tế 煩phiền 惱não 現hiện 行hành 障chướng 。 五ngũ 於ư 下hạ 乘thừa 般bát 涅Niết 槃Bàn 障chướng 。 六lục 麁thô 相tương/tướng 現hiện 行hành 障chướng 。 七thất 細tế 相tướng 現hiện 行hành 障chướng 。 八bát 無vô 相tướng 中trung 作tác 加gia 行hành 障chướng 。 九cửu 利lợi 他tha 中trung 不bất 欲dục 行hành 障chướng 。 十thập 於ư 諸chư 法pháp 中trung 。 未vị 得đắc 自tự 在tại 障chướng 。 若nhược 準chuẩn 對đối 法pháp 十thập 二nhị 云vân 。 所sở 知tri 障chướng 等đẳng 。 皆giai 度độ 所sở 治trị 。 故cố 云vân 為vi 治trị 障chướng 故cố 。


疏sớ/sơ 。 為vi 對đối 六lục 蔽tế 下hạ 。 第đệ 二nhị 立lập 六Lục 度Độ 所sở 以dĩ 。 於ư 中trung 總tổng 有hữu 六lục 門môn 。 一nhất 對đối 治trị 六lục 蔽tế 門môn 。 即tức 上thượng 一nhất 句cú 。 言ngôn 六lục 蔽tế 者giả 。 一nhất 慳san 悋lận 蔽tế 。 二nhị 犯phạm 戒giới 蔽tế 。 三tam 嗔sân 恚khuể 蔽tế 。 四tứ 懈giải 怠đãi 蔽tế 。 五ngũ 散tán 亂loạn 蔽tế 。 六lục 惡ác 慧tuệ 蔽tế 。 亦diệc 有hữu 師sư 言ngôn 。 離ly 惡ác 慧tuệ 為vi 五ngũ 成thành 十thập 度độ 障chướng 。 大Đại 乘Thừa 法Pháp 師sư 不bất 許hứa 此thử 義nghĩa 。 上thượng 來lai 十thập 度độ 及cập 與dữ 六Lục 度Độ 。 皆giai 是thị 第đệ 四tứ 。 無vô 增tăng 減giảm 門môn 。


疏sớ/sơ 。 漸tiệm 修tu 佛Phật 法Pháp 者giả 。 即tức 第đệ 二nhị 漸tiệm 修tu 佛Phật 法Pháp 門môn 。 故cố 唯duy 識thức 云vân 。 漸tiệm 次thứ 修tu 行hành 。 諸chư 佛Phật 法Pháp 故cố 。 諸chư 佛Phật 法Pháp 者giả 。 謂vị 十Thập 力Lực 等đẳng 。 攝nhiếp 論luận 云vân 。 前tiền 之chi 四tứ 度độ 不bất 散tán 動động 因nhân 。 第đệ 五ngũ 一nhất 種chủng 不bất 散tán 動động 成thành 就tựu 。 第đệ 六lục 依y 是thị 。 如như 實thật 覺giác 知tri 。


疏sớ/sơ 。 漸tiệm 熟thục 有hữu 情tình 者giả 。 即tức 第đệ 三tam 漸tiệm 熟thục 有hữu 情tình 門môn 也dã 。 唯duy 識thức 云vân 。 漸tiệm 次thứ 成thành 熟thục 。 諸chư 有hữu 情tình 故cố 。 攝nhiếp 論luận 云vân 。 由do 施thí 能năng 攝nhiếp 受thọ 。 由do 戒giới 能năng 不bất 害hại 。 由do 忍nhẫn 雖tuy 遭tao 苦khổ 能năng 受thọ 。 由do 勤cần 助trợ 彼bỉ 所sở 作tác 。 由do 定định 心tâm 未vị 定định 者giả 令linh 定định 。 由do 慧tuệ 已dĩ 定định 者giả 。 令linh 得đắc 解giải 脫thoát 。


疏sớ/sơ 。 六lục 中trung 前tiền 三tam 增tăng 上thượng 生sanh 道đạo 下hạ 。 第đệ 四tứ 二nhị 道đạo 之chi 因nhân 門môn 。 施thí 感cảm 大đại 財tài 。 謂vị 多đa 饒nhiêu 財tài 寶bảo 。 戒giới 感cảm 大đại 體thể 。 謂vị 尊tôn 貴quý 身thân 。 忍nhẫn 感cảm 眷quyến 屬thuộc 。 有hữu 情tình 歸quy 附phụ 。 由do 富phú 勝thắng 形hình 及cập 多đa 眷quyến 屬thuộc 。 趣thú 中trung 增tăng 上thượng 。 名danh 增tăng 上thượng 生sanh 道đạo 。 道đạo 亦diệc 即tức 因nhân 。 言ngôn 能năng 伏phục 煩phiền 惱não 者giả 。 謂vị 修tu 善thiện 方phương 便tiện 。 故cố 定định 熟thục 有hữu 情tình 者giả 。 依y 此thử 發phát 通thông 故cố 。 慧tuệ 成thành 佛Phật 法pháp 者giả 。 佛Phật 法Pháp 由do 慧tuệ 故cố 。 有hữu 此thử 三tam 德đức 名danh 決quyết 定định 勝thắng 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 。 唯duy 有hữu 此thử 三tam 。 若nhược 闕khuyết 一nhất 種chủng 道đạo 不bất 成thành 故cố 。


疏sớ/sơ 。 又hựu 前tiền 三tam 種chủng 饒nhiêu 益ích 。 有hữu 情tình 等đẳng 者giả 。 第đệ 五ngũ 利lợi 生sanh 斷đoạn 惑hoặc 門môn 。 故cố 瑜du 伽già 論luận 七thất 十thập 八bát 解giải 深thâm 密mật 等đẳng 說thuyết 。 由do 二nhị 因nhân 緣duyên 。 是thị 故cố 六Lục 度Độ 不bất 增tăng 不bất 減giảm 。 即tức 其kỳ 義nghĩa 也dã 。 施thí 財tài 攝nhiếp 彼bỉ 。 戒giới 不bất 惱não 害hại 。 忍nhẫn 受thọ 彼bỉ 惱não 。 此thử 三tam 皆giai 通thông 有hữu 饒nhiêu 益ích 故cố 。 後hậu 三tam 言ngôn 勤cần 修tu 加gia 行hành 者giả 。 瑜du 伽già 云vân 。 由do 精tinh 進tấn 故cố 。 雖tuy 未vị 永vĩnh 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 永vĩnh 害hại 隨tùy 眠miên 。 而nhi 能năng 勇dũng 猛mãnh 。 修tu 諸chư 善thiện 品phẩm 。 彼bỉ 諸chư 煩phiền 惱não 。 不bất 能năng 傾khuynh 動động 。 善thiện 品phẩm 加gia 行hành 。 故cố 唯duy 識thức 云vân 。 雖tuy 未vị 伏phục 滅diệt 。 而nhi 能năng 勤cần 修tu 治trị 善thiện 法Pháp 加gia 行hành 。 由do 靜tĩnh 慮lự 故cố 。 永vĩnh 伏phục 煩phiền 惱não 。 由do 般Bát 若Nhã 故cố 。 永vĩnh 斷đoạn 隨tùy 眠miên 。 是thị 故cố 疏sớ/sơ 云vân 永vĩnh 伏phục 永vĩnh 滅diệt 。 對đối 法pháp 十thập 一nhất 亦diệc 有hữu 此thử 解giải 。


疏sớ/sơ 。 又hựu 由do 前tiền 三tam 者giả 故cố 不bất 住trụ 涅Niết 槃Bàn 等đẳng 者giả 。 第đệ 六lục 為vi 無vô 住trụ 涅Niết 槃Bàn 因nhân 故cố 。 以dĩ 前tiền 三tam 是thị 大đại 悲bi 饒nhiêu 益ích 有hữu 情tình 故cố 。 後hậu 三tam 是thị 大đại 智trí 斷đoạn 滅diệt 諸chư 惑hoặc 故cố 。 故cố 為vi 無vô 住trụ 涅Niết 槃Bàn 因nhân 也dã 。 翻phiên 彼bỉ 凡phàm 小tiểu 之chi 雙song 住trụ 也dã 。 又hựu 復phục 三tam 學học 攝nhiếp 於ư 六Lục 度Độ 故cố 不bất 增tăng 減giảm 。 瑜du 伽già 四tứ 十thập 九cửu 說thuyết 。 前tiền 四tứ 是thị 戒giới 。 後hậu 二nhị 是thị 定định 慧tuệ 二nhị 學học 故cố 。 由do 上thượng 七thất 義nghĩa 故cố 立lập 六Lục 度Độ 。 此thử 第đệ 七thất 義nghĩa 疏sớ/sơ 略lược 不bất 明minh 。


疏sớ/sơ 。 後hậu 唯duy 四tứ 者giả 下hạ 。 第đệ 三tam 重trọng/trùng 顯hiển 十thập 義nghĩa 。 謂vị 有hữu 問vấn 言ngôn 。 六Lục 度Độ 既ký 爾nhĩ 。 後hậu 四tứ 云vân 何hà 。 此thử 答đáp 意ý 云vân 。 四tứ 屬thuộc 六lục 攝nhiếp 。 義nghĩa 隨tùy 六lục 異dị 。 於ư 中trung 分phần/phân 二nhị 。 先tiên 總tổng 明minh 。 後hậu 方phương 便tiện 助trợ 前tiền 三tam 下hạ 。 別biệt 顯hiển 。 大đại 論luận 七thất 十thập 八bát 云vân 。 由do 前tiền 三tam 種chủng 。 所sở 攝nhiếp 有hữu 情tình 。 以dĩ 諸chư 攝nhiếp 事sự 。 方phương 便tiện 善thiện 巧xảo 。 而nhi 攝nhiếp 受thọ 故cố 。 意ý 云vân 。 巧xảo 用dụng 施thí 等đẳng 以dĩ 攝nhiếp 物vật 也dã 。


疏sớ/sơ 。 願nguyện 助trợ 精tinh 進tấn 者giả 。 大đại 論luận 云vân 。 由do 正chánh 願nguyện 故cố 能năng 破phá 羸luy 劣liệt 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 。 煩phiền 惱não 微vi 薄bạc 。 起khởi 精tinh 進tấn 修tu 。 言ngôn 力lực 助trợ 靜tĩnh 慮lự 者giả 。 深thâm 密mật 云vân 。 若nhược 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 親thân 近cận 善thiện 士sĩ 。 聽thính 聞văn 正Chánh 法Pháp 。 如như 理lý 作tác 意ý 。 為vì 因nhân 緣duyên 故cố 。 轉chuyển 劣liệt 意ý 樂lạc 。 成thành 勝thắng 意ý 樂lạc 。 亦diệc 得đắc 上thượng 界giới 勝thắng 解giải 。 名danh 力Lực 波Ba 羅La 蜜Mật 多đa 。 由do 此thử 力lực 故cố 。 於ư 內nội 心tâm 住trụ 。 有hữu 所sở 堪kham 能năng 故cố 。 說thuyết 力lực 度độ 助trợ 於ư 定định 也dã 。 言ngôn 智trí 助trợ 般Bát 若Nhã 者giả 。 彼bỉ 經Kinh 云vân 。 若nhược 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 已dĩ 能năng 聞văn 法Pháp 因nhân 緣duyên 。 善thiện 修tu 習tập 故cố 。 能năng 發phát 靜tĩnh 慮lự 。 如như 是thị 名danh 智trí 。 由do 此thử 智trí 故cố 。 性tánh 能năng 引dẫn 發phát 。 出xuất 世thế 間gian 慧tuệ 。 故cố 說thuyết 智trí 為vi 慧tuệ 助trợ 。 是thị 以dĩ 後hậu 四tứ 助trợ 於ư 前tiền 六lục 。 令linh 前tiền 六Lục 度Độ 修tu 習tập 圓viên 滿mãn 。 前tiền 六lục 不bất 能năng 助trợ 於ư 後hậu 四tứ 。 第đệ 五ngũ 次thứ 第đệ 門môn 。 此thử 曲khúc 有hữu 四tứ 。 一nhất 引dẫn 發phát 門môn 。 二nhị 攝nhiếp 持trì 門môn 。 三tam 麁thô 細tế 門môn 。 四tứ 難nan 易dị 門môn 。 兼kiêm 通thông 結kết 上thượng 。 今kim 初sơ 。 疏sớ/sơ 云vân 。 謂vị 由do 前tiền 前tiền 引dẫn 發phát 後hậu 後hậu 者giả 。 即tức 初sơ 引dẫn 發phát 門môn 。 謂vị 由do 行hành 施thí 引dẫn 發phát 持trì 戒giới 。 由do 持trì 戒giới 故cố 。 引dẫn 發phát 於ư 忍nhẫn 等đẳng 。 及cập 由do 後hậu 下hạ 。 二nhị 攝nhiếp 持trì 門môn 者giả 。 布bố 施thí 本bổn 欲dục 益ích 他tha 。 持trì 戒giới 不bất 惱não 於ư 彼bỉ 。 彌di 令linh 施thí 淨tịnh 等đẳng 。 故cố 云vân 。 及cập 由do 後hậu 後hậu 持trì 淨tịnh 前tiền 前tiền 。 三tam 又hựu 前tiền 前tiền 下hạ 。 麁thô 細tế 門môn 者giả 。 布bố 施thí 則tắc 麁thô 。 持trì 戒giới 則tắc 細tế 。 戒giới 望vọng 於ư 忍nhẫn 。 戒giới 則tắc 為vi 麁thô 。 忍nhẫn 則tắc 為vi 細tế 等đẳng 。 故cố 云vân 前tiền 前tiền 麁thô 後hậu 後hậu 細tế 。 前tiền 九cửu 並tịnh 為vi 前tiền 前tiền 。 從tùng 戒giới 至chí 智trí 並tịnh 名danh 後hậu 後hậu 。 一nhất 一nhất 相tương 望vọng 故cố 致trí 重trọng/trùng 言ngôn 。 初sơ 一nhất 唯duy 前tiền 。 後hậu 一nhất 唯duy 後hậu 。 中trung 間gian 八bát 度độ 遞đệ 為vi 前tiền 後hậu 。 四tứ 易dị 難nạn/nan 修tu 習tập 下hạ 即tức 難nan 易dị 門môn 。 亦diệc 結kết 通thông 上thượng 三tam 也dã 。 上thượng 之chi 四tứ 門môn 。 並tịnh 如như 瑜du 伽già 對đối 法pháp 所sở 辯biện 。


疏sớ/sơ 。 六lục 相tương/tướng 攝nhiếp 門môn 等đẳng 者giả 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 二nhị 。 先tiên 總tổng 明minh 十thập 互hỗ 相tương 攝nhiếp 。 後hậu 明minh 六lục 十thập 相tương/tướng 攝nhiếp 。 前tiền 中trung 文văn 三tam 。 初sơ 總tổng 明minh 。 次thứ 般Bát 若Nhã 論luận 下hạ 。 引dẫn 證chứng 。 三tam 會hội 今kim 意ý 。 二nhị 中trung 先tiên 引dẫn 般Bát 若Nhã 。 後hậu 引dẫn 智trí 論luận 。 前tiền 中trung 言ngôn 資tư 生sanh 無vô 畏úy 法pháp 等đẳng 者giả 。 等đẳng 取thủ 下hạ 半bán 云vân 此thử 中trung 一nhất 二nhị 三tam 。 是thị 名danh 修Tu 行Hành 住Trụ 。 謂vị 施thí 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 財tài 。 二nhị 無vô 畏úy 。 三tam 者giả 法Pháp 施thí 。 財tài 即tức 資tư 生sanh 。 正chánh 是thị 檀đàn 度độ 。 故cố 云vân 此thử 中trung 一nhất 也dã 。 無vô 畏úy 攝nhiếp 二nhị 謂vị 尸thi 不bất 惱não 彼bỉ 。 忍nhẫn 受thọ 彼bỉ 惱não 。 皆giai 無vô 畏úy 相tương/tướng 。 故cố 云vân 二nhị 也dã 。 法Pháp 施thí 攝nhiếp 三tam 。 謂vị 進tiến 定định 及cập 慧tuệ 。 決quyết 定định 勝thắng 道đạo 漸tiệm 熟thục 佛Phật 法Pháp 。 是thị 法Pháp 施thí 相tương/tướng 。 故cố 云vân 三tam 也dã 。 即tức 十thập 八bát 住trụ 中trung 。 修tu 行hành 住trụ 也dã 。 三tam 今kim 此thử 經Kinh 文văn 下hạ 。 會hội 釋thích 今kim 意ý 。 是thị 圓viên 教giáo 故cố 。 非phi 唯duy 要yếu 約ước 相tương 順thuận 相tương/tướng 類loại 。 以dĩ 理lý 融dung 故cố 。 法pháp 爾nhĩ 一nhất 攝nhiếp 一nhất 切thiết 行hành 也dã 。


疏sớ/sơ 。 若nhược 但đãn 說thuyết 六lục 下hạ 。 第đệ 二nhị 明minh 六lục 十thập 相tương/tướng 攝nhiếp 。 若nhược 六Lục 度Độ 攝nhiếp 十thập 度độ 。 第đệ 六lục 攝nhiếp 後hậu 四tứ 。 若nhược 十thập 度độ 攝nhiếp 六Lục 度Độ 。 第đệ 六lục 但đãn 攝nhiếp 第đệ 六lục 。 少thiểu 分phần 有hữu 所sở 未vị 盡tận 。 不bất 攝nhiếp 後hậu 得đắc 加gia 行hành 智trí 故cố 。 故cố 兼kiêm 後hậu 四tứ 。 方phương 攝nhiếp 第đệ 六lục 。 是thị 故cố 疏sớ/sơ 云vân 若nhược 開khai 為vi 十thập 。 第đệ 六lục 唯duy 攝nhiếp 。 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 第đệ 七thất 修tu 證chứng 中trung 五ngũ 位vị 通thông 修tu 者giả 。 謂vị 此thử 一nhất 門môn 亦diệc 名danh 為vi 位vị 。 今kim 云vân 修tu 者giả 。 以dĩ 五ngũ 位vị 通thông 修tu 故cố 名danh 為vi 修tu 。 佛Phật 方phương 究cứu 竟cánh 故cố 名danh 為vi 證chứng 。 故cố 二nhị 十thập 一nhất 種chủng 功công 德đức 之chi 中trung 。 有hữu 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 成thành 滿mãn 功công 德đức 。 然nhiên 唯duy 識thức 云vân 。 五ngũ 位vị 皆giai 具cụ 。 修tu 習tập 位vị 中trung 其kỳ 相tương/tướng 最tối 顯hiển 。 通thông 漏lậu 無vô 漏lậu 。 廣quảng 修tu 行hành 故cố 。 故cố 十Thập 地Địa 中trung 各các 一nhất 圓viên 滿mãn 。 疏sớ/sơ 十thập 約ước 因nhân 位vị 下hạ 。 即tức 分phần/phân 位vị 分phân 別biệt 。 顯hiển 於ư 三tam 劫kiếp 得đắc 名danh 不bất 同đồng 。 初sơ 但đãn 名danh 波Ba 羅La 蜜Mật 多đa 者giả 。 以dĩ 一nhất 行hành 中trung 修tu 一nhất 行hành 故cố 。 二nhị 名danh 近cận 者giả 。 一nhất 行hành 之chi 中trung 修tu 一nhất 切thiết 行hành 故cố 。 近cận 菩Bồ 提Đề 故cố 。 三tam 廣quảng 大đại 者giả 。 一nhất 切thiết 行hành 中trung 。 修tu 一nhất 切thiết 行hành 故cố 。 體thể 包bao 博bác 故cố 。 然nhiên 未vị 入nhập 劫kiếp 同đồng 於ư 第đệ 一nhất 。 已dĩ 成thành 佛Phật 竟cánh 。 同đồng 於ư 第đệ 三tam 。


疏sớ/sơ 。 八bát 約ước 教giáo 可khả 思tư 者giả 。 謂vị 小Tiểu 乘Thừa 不bất 成thành 。 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 無vô 七thất 最tối 勝thắng 故cố 。 始thỉ 教giáo 要yếu 是thị 菩Bồ 薩Tát 種chủng 性tánh 。 人nhân 方phương 有hữu 故cố 。 又hựu 各các 有hữu 體thể 性tánh 。 或hoặc 說thuyết 俱câu 空không 。 終chung 教giáo 一nhất 一nhất 皆giai 從tùng 真Chân 如Như 性tánh 功công 德đức 起khởi 。 頓đốn 教giáo 一nhất 一nhất 。 皆giai 不bất 可khả 說thuyết 。 謂vị 不bất 施thí 不bất 慳san 。 不bất 戒giới 不bất 犯phạm 。 不bất 忍nhẫn 不bất 恚khuể 。 不bất 進tiến 不bất 怠đãi 。 不bất 定định 不bất 亂loạn 。 不bất 智trí 不bất 愚ngu 。 等đẳng 一nhất 切thiết 皆giai 絕tuyệt 。 若nhược 十thập 若nhược 六lục 皆giai 悉tất 亡vong 言ngôn 。 圓viên 教giáo 如như 文văn 。


疏sớ/sơ 。 九cửu 觀quán 心tâm 可khả 以dĩ 意ý 得đắc 者giả 。 謂vị 一nhất 念niệm 相tương 應ứng 。 心tâm 捨xả 則tắc 具cụ 十thập 度độ 。 捨xả 而nhi 不bất 取thủ 為vi 施thí 。 不bất 為vi 取thủ 所sở 污ô 即tức 戒giới 。 忍nhẫn 可khả 非phi 有hữu 為vi 忍nhẫn 。 離ly 身thân 心tâm 相tương/tướng 為vi 進tiến 。 寂tịch 然nhiên 不bất 動động 。 為vi 定định 。 決quyết 了liễu 無vô 生sanh 為vi 慧tuệ 。 雖tuy 空không 不bất 礙ngại 智trí 相tương/tướng 為vi 方phương 便tiện 。 希hy 齊tề 佛Phật 果Quả 是thị 願nguyện 。 思tư 擇trạch 不bất 動động 為vi 力lực 。 決quyết 斷đoán 分phân 明minh 為vi 智trí 。 一nhất 念niệm 方Phương 等Đẳng 十thập 度độ 頓đốn 圓viên 。 縱túng/tung 七thất 最tối 勝thắng 亦diệc 在tại 一nhất 念niệm 。 可khả 以dĩ 思tư 準chuẩn 。 欲dục 令linh 行hành 者giả 即tức 之chi 於ư 心tâm 。 是thị 故cố 結kết 云vân 何hà 以dĩ 意ý 得đắc 。


疏sớ/sơ 。 十thập 釋thích 文văn 中trung 一nhất 一nhất 偈kệ 。 疏sớ/sơ 多đa 皆giai 有hữu 四tứ 。 一nhất 釋thích 名danh 二nhị 出xuất 體thể 。 二nhị 辯biện 相tương/tướng 。 四tứ 釋thích 文văn 。 唯duy 識thức 併tinh 在tại 一nhất 處xứ 出xuất 體thể 。 云vân 謂vị 施thí 以dĩ 無vô 貪tham 及cập 所sở 起khởi 三tam 業nghiệp 為vi 性tánh 。 戒giới 以dĩ 受thọ 菩Bồ 薩Tát 戒giới 時thời 。 三tam 業nghiệp 為vi 性tánh 。 忍nhẫn 以dĩ 無vô 嗔sân 精tinh 進tấn 審thẩm 慧tuệ 。 及cập 彼bỉ 所sở 起khởi 三tam 業nghiệp 為vi 性tánh 。 精tinh 進tấn 以dĩ 勤cần 所sở 及cập 起khởi 三tam 業nghiệp 為vi 性tánh 。 靜tĩnh 慮lự 但đãn 以dĩ 等đẳng 持trì 為vi 性tánh 。 後hậu 五ngũ 皆giai 以dĩ 擇trạch 法pháp 為vi 性tánh 。 為vi 有hữu 說thuyết 是thị 根căn 本bổn 後hậu 得đắc 智trí 故cố 。 辯biện 相tương/tướng 亦diệc 併tinh 居cư 一nhất 處xứ 。 今kim 隨tùy 文văn 配phối 屬thuộc 。 以dĩ 義nghĩa 相tương/tướng 映ánh 易dị 了liễu 知tri 耳nhĩ 。 今kim 初sơ 施thí 度độ 。 初sơ 名danh 可khả 知tri 。 二nhị 即tức 以dĩ 下hạ 出xuất 體thể 。 無vô 貪tham 即tức 善thiện 十thập 一nhất 中trung 一nhất 法pháp 。 要yếu 由do 無vô 貪tham 相tương 應ứng 思tư 。 於ư 自tự 身thân 財tài 方phương 能năng 慧tuệ 捨xả 故cố 。 然nhiên 三tam 施thí 體thể 大đại 意ý 多đa 同đồng 。 疏sớ/sơ 二nhị 戒giới 中trung 初sơ 名danh 防phòng 其kỳ 未vị 起khởi 非phi 。 止chỉ 已dĩ 起khởi 惡ác 故cố 。 二nhị 即tức 受thọ 學học 下hạ 。 次thứ 出xuất 體thể 。 大đại 論luận 律luật 義nghĩa 。 以dĩ 七thất 眾chúng 別Biệt 解Giải 脫Thoát 戒Giới 。 在tại 家gia 出xuất 家gia 戒giới 為vi 體thể 。 即tức 唯duy 二nhị 業nghiệp 。 謂vị 表biểu 無vô 表biểu 。 下hạ 說thuyết 語ngữ 故cố 。 若nhược 攝nhiếp 善thiện 法Pháp 戒giới 者giả 。 謂vị 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 受thọ 律luật 儀nghi 後hậu 。 一nhất 切thiết 所sở 作tác 。 為vi 大đại 菩Bồ 提Đề 。 由do 身thân 語ngữ 意ý 積tích 集tập 諸chư 善thiện 。 以dĩ 為vi 其kỳ 體thể 。 今kim 疏sớ/sơ 通thông 三tam 聚tụ 及cập 與dữ 受thọ 隨tùy 。 故cố 云vân 三tam 業nghiệp 。 攝nhiếp 眾chúng 生sanh 戒giới 。 居cư 然nhiên 通thông 三tam 。 戒giới 有hữu 三tam 種chủng 下hạ 。 三tam 釋thích 文văn 也dã 。 即tức 當đương 辯biện 相tương/tướng 。 律luật 者giả 法pháp 律luật 。 儀nghi 者giả 儀nghi 式thức 。 於ư 不bất 善thiện 法pháp 。 而nhi 能năng 遠viễn 離ly 。 及cập 防phòng 護hộ 故cố 。 故cố 攝nhiếp 論luận 名danh 為vi 依y 持trì 戒giới 。 依y 是thị 能năng 有hữu 集tập 諸chư 佛Phật 法Pháp 。 無vô 罪tội 益ích 生sanh 故cố 。 疏sớ/sơ 三tam 忍nhẫn 者giả 。 初sơ 名danh 二nhị 。 即tức 以dĩ 下hạ 出xuất 體thể 。 無vô 嗔sân 精tinh 進tấn 。 即tức 善thiện 十thập 一nhất 中trung 二nhị 。 審thẩm 慧tuệ 即tức 別biệt 境cảnh 五ngũ 中trung 慧tuệ 。 所sở 以dĩ 有hữu 此thử 三tam 者giả 。 大đại 論luận 云vân 。 自tự 無vô 憤phẫn 勃bột 不bất 報báo 他tha 怨oán 。 亦diệc 不bất 隨tùy 眠miên 流lưu 注chú 相tương 續tục 。 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 。 耐nại 怨oán 害hại 忍nhẫn 。 即tức 以dĩ 無vô 嗔sân 及cập 三tam 業nghiệp 為vi 性tánh 。 若nhược 安an 受thọ 苦khổ 忍nhẫn 。 即tức 精tinh 進tấn 三tam 業nghiệp 為vi 性tánh 。 若nhược 諦đế 察sát 法pháp 忍nhẫn 。 即tức 審thẩm 慧tuệ 三tam 業nghiệp 為vi 性tánh 。 故cố 三tam 業nghiệp 通thông 於ư 三tam 忍nhẫn 。 餘dư 三tam 各các 配phối 其kỳ 一nhất 。 故cố 有hữu 三tam 耳nhĩ 。 三tam 忍nhẫn 亦diệc 有hữu 三tam 下hạ 辯biện 相tương/tướng 。 四tứ 偈kệ 言ngôn 下hạ 。 釋thích 文văn 。 然nhiên 無vô 性tánh 云vân 。 初sơ 忍nhẫn 是thị 諸chư 有hữu 情tình 。 成thành 熟thục 轉chuyển 因nhân 。 二nhị 是thị 成thành 佛Phật 因nhân 。 寒hàn 熱nhiệt 等đẳng 法pháp 皆giai 堪kham 忍nhẫn 故cố 。 三tam 是thị 前tiền 二nhị 。 之chi 所sở 依y 處xứ 。 堪kham 任nhậm 甚thậm 深thâm 廣quảng 大đại 。 法pháp 故cố 今kim 言ngôn 色sắc 相tướng 圓viên 滿mãn 。 是thị 前tiền 二nhị 忍nhẫn 果quả 者giả 。 由do 忍nhẫn 他tha 辱nhục 生sanh 端đoan 正chánh 故cố 得đắc 依y 色sắc 相tướng 。 言ngôn 皆giai 圓viên 滿mãn 者giả 。 究cứu 竟cánh 成thành 佛Phật 具cụ 諸chư 相tướng 故cố 。 故cố 此thử 四tứ 字tự 是thị 二nhị 忍nhẫn 故cố 。 光quang 通thông 智trí 光quang 故cố 是thị 第đệ 三tam 。


疏sớ/sơ 。 精tinh 進tấn 中trung 名danh 。 二nhị 以dĩ 勤cần 下hạ 。 出xuất 體thể 。 通thông 三tam 精tinh 進tấn 。 即tức 善thiện 十thập 一nhất 中trung 之chi 一nhất 數số 也dã 。 三tam 亦diệc 有hữu 下hạ 。 辯biện 相tương/tướng 。 被bị 甲giáp 即tức 大đại 誓thệ 願nguyện 。 攝nhiếp 善thiện 即tức 方phương 便tiện 進tiến 趣thú 。 利lợi 樂lạc 即tức 勤cần 化hóa 眾chúng 生sanh 。 四tứ 初sơ 句cú 下hạ 。 釋thích 文văn 。 言ngôn 通thông 前tiền 二nhị 者giả 。 勤cần 修tu 二nhị 字tự 故cố 是thị 攝nhiếp 善thiện 。 多đa 劫kiếp 海hải 言ngôn 。 即tức 是thị 被bị 甲giáp 。 被bị 甲giáp 相tương/tướng 隱ẩn 故cố 引dẫn 論luận 釋thích 。


疏sớ/sơ 。 五ngũ 禪thiền 中trung 初sơ 釋thích 名danh 。 靜tĩnh 揀giản 散tán 心tâm 。 慮lự 無vô 慧tuệ 。 止Chỉ 觀Quán 均quân 故cố 。 二nhị 即tức 以dĩ 下hạ 出xuất 體thể 。 三tam 摩ma 地địa 雖tuy 是thị 別biệt 境cảnh 心tâm 所sở 之chi 一nhất 。 今kim 約ước 定định 說thuyết 。 不bất 通thông 散tán 心tâm 故cố 。 不bất 說thuyết 三tam 業nghiệp 。 對đối 法pháp 論luận 云vân 。 所sở 起khởi 三tam 業nghiệp 自tự 在tại 用dụng 時thời 。 所sở 有hữu 一nhất 切thiết 。 種chủng 常thường 安an 住trụ 。 即tức 通thông 三tam 業nghiệp 以dĩ 約ước 用dụng 故cố 。 三tam 亦diệc 有hữu 三tam 種chủng 下hạ 辯biện 相tương/tướng 。 言ngôn 安an 住trụ 者giả 。 安an 住trụ 現hiện 法Pháp 樂lạc 住trụ 故cố 。 無vô 性tánh 云vân 。 離ly 見kiến 慢mạn 等đẳng 。 得đắc 清thanh 淨tịnh 故cố 。 言ngôn 引dẫn 發phát 者giả 。 引dẫn 神thần 通thông 故cố 。 言ngôn 辦biện 事sự 者giả 。 成thành 辦biện 利lợi 有hữu 情tình 事sự 故cố 。 四tứ 既ký 引dẫn 發phát 下hạ 釋thích 文văn 。 取thủ 上thượng 辯biện 相tương/tướng 以dĩ 釋thích 經kinh 文văn 。


疏sớ/sơ 。 第đệ 六lục 般Bát 若Nhã 中trung 。 初sơ 釋thích 名danh 。 二nhị 此thử 及cập 下hạ 出xuất 體thể 。 以dĩ 後hậu 五ngũ 體thể 同đồng 故cố 。 故cố 唯duy 識thức 云vân 。 後hậu 五ngũ 皆giai 以dĩ 擇trạch 法pháp 為vi 體thể 。 說thuyết 是thị 根căn 本bổn 後hậu 得đắc 智trí 故cố 。 意ý 云vân 。 以dĩ 根căn 本bổn 智trí 為vi 第đệ 六lục 體thể 。 後hậu 之chi 四tứ 體thể 皆giai 後hậu 得đắc 故cố 。 此thử 依y 勝thắng 說thuyết 。 若nhược 對đối 法pháp 及cập 瑜du 伽già 四tứ 十thập 三tam 。 同đồng 以dĩ 出xuất 世thế 間gian 加gia 行hành 正chánh 智trí 後hậu 得đắc 為vi 體thể 。 唯duy 識thức 下hạ 文văn 亦diệc 云vân 。 十thập 度độ 皆giai 通thông 漏lậu 無vô 漏lậu 故cố 。 依y 此thử 實thật 義nghĩa 。 三tam 亦diệc 有hữu 三tam 種chủng 下hạ 。 辯biện 相tương/tướng 。 總tổng 有hữu 三tam 說thuyết 。 唯duy 識thức 依y 十thập 度độ 。 唯duy 取thủ 根căn 本bổn 。 攝nhiếp 論luận 三tam 智trí 約ước 六Lục 度Độ 說thuyết 。 纓anh 絡lạc 三tam 觀quán 亦diệc 約ước 十thập 度độ 。 約ước 兼kiêm 正chánh 說thuyết 故cố 。 有hữu 照chiếu 空không 照chiếu 有hữu 照chiếu 中trung 道đạo 。 是thị 以dĩ 疏sớ/sơ 云vân 三tam 觀quán 之chi 義nghĩa 至chí 下hạ 當đương 明minh 。 謂vị 十thập 行hành 當đương 會hội 。 四tứ 慧tuệ 導đạo 萬vạn 行hạnh 下hạ 。 釋thích 文văn 。 謂vị 萬vạn 行hạnh 不bất 得đắc 般Bát 若Nhã 照chiếu 。 體thể 空không 寂tịch 不bất 成thành 彼bỉ 岸ngạn 故cố 。 因nhân 如như 有hữu 目mục 者giả 。 智trí 論luận 云vân 。 五ngũ 度độ 如như 盲manh 人nhân 。 般Bát 若Nhã 如như 有hữu 眼nhãn 。 故cố 能năng 明minh 見kiến 夷di 途đồ 開khai 道đạo 萬vạn 行hạnh 。 御ngự 心tâm 中trung 道đạo 至chí 一Nhất 切Thiết 智Trí 城thành 。 即tức 其kỳ 義nghĩa 也dã 。


疏sớ/sơ 。 七thất 方phương 便tiện 中trung 。 初sơ 釋thích 名danh 。 二nhị 下hạ 四tứ 下hạ 。 辯biện 相tương/tướng 。 先tiên 總tổng 顯hiển 下hạ 四tứ 。 此thử 依y 唯duy 識thức 。 若nhược 約ước 本bổn 業nghiệp 亦diệc 各các 有hữu 三tam 。 至chí 十thập 行hành 品phẩm 說thuyết 。 後hậu 今kim 初sơ 下hạ 。 別biệt 明minh 此thử 度độ 。 謂vị 由do 大đại 智trí 故cố 。 迴hồi 前tiền 六Lục 度Độ 向hướng 大đại 菩Bồ 提Đề 。 由do 大đại 悲bi 故cố 。 迴hồi 前tiền 六Lục 度Độ 拔bạt 濟tế 有hữu 情tình 。 故cố 無vô 性tánh 云vân 。 不bất 捨xả 生sanh 死tử 。 而nhi 求cầu 菩Bồ 提Đề 。 三tam 文văn 云vân 下hạ 釋thích 文văn 可khả 知tri 。


疏sớ/sơ 。 八bát 願nguyện 中trung 初sơ 釋thích 名danh 二nhị 。 有hữu 義nghĩa 下hạ 出xuất 體thể 。 前tiền 雖tuy 總tổng 出xuất 。 此thử 一nhất 有hữu 異dị 故cố 。 復phục 別biệt 用dụng 此thử 三tam 為vi 性tánh 。 三tam 法pháp 正chánh 是thị 願nguyện 之chi 性tánh 故cố 。 謂vị 願nguyện 者giả 希hy 求cầu 。 希hy 求cầu 即tức 欲dục 。 要yếu 於ư 前tiền 境cảnh 正chánh 信tín 印ấn 持trì 。 方phương 希hy 求cầu 故cố 。 其kỳ 後hậu 得đắc 智trí 但đãn 是thị 所sở 依y 。 依y 此thử 起khởi 願nguyện 耳nhĩ 。 欲dục 及cập 勝thắng 解giải 。 別biệt 境cảnh 中trung 二nhị 也dã 。 三tam 內nội 初sơ 下hạ 。 釋thích 文văn 。 疏sớ/sơ 九cửu 力lực 者giả 。 初sơ 名danh 。 二nhị 亦diệc 有hữu 下hạ 。 辯biện 相tương/tướng 。 三tam 今kim 言ngôn 下hạ 。 釋thích 文văn 。 初sơ 即tức 無vô 性tánh 釋thích 論luận 之chi 言ngôn 。 故cố 攝nhiếp 論luận 下hạ 。 本bổn 論luận 之chi 語ngữ 。


疏sớ/sơ 。 十thập 智Trí 度Độ 初sơ 名danh 。 二nhị 亦diệc 有hữu 下hạ 。 辯biện 相tương/tướng 此thử 相tương/tướng 難nan 見kiến 故cố 引dẫn 論luận 釋thích 。 但đãn 引dẫn 釋thích 論luận 。 本bổn 論luận 但đãn 云vân 。 謂vị 由do 前tiền 六lục 成thành 立lập 妙diệu 智trí 。 受thọ 用dụng 法Pháp 樂lạc 。 成thành 熟thục 有hữu 情tình 。 若nhược 天thiên 親thân 云vân 。 由do 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 無vô 分phân 別biệt 智trí 故cố 。 故cố 成thành 立lập 後hậu 得đắc 智trí 。 復phục 由do 此thử 智trí 成thành 立lập 前tiền 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 多đa 。 由do 此thử 自tự 為vi 與dữ 同đồng 法pháp 者giả 。 受thọ 用dụng 法Pháp 樂lạc 。 成thành 熟thục 有hữu 情tình 。 大đại 意ý 亦diệc 同đồng 。 瑜du 伽già 四tứ 十thập 九cửu 云vân 。 於ư 一nhất 切thiết 法pháp 。 如như 實thật 安an 立lập 清thanh 淨tịnh 妙diệu 智trí 。 名danh 智Trí 波Ba 羅La 蜜Mật 多đa 。 當đương 知tri 能năng 取thủ 勝thắng 義nghĩa 名danh 慧tuệ 。 能năng 取thủ 安an 立lập 名danh 智trí 。 又hựu 三tam 十thập 九cửu 云vân 。 謂vị 無vô 量lượng 智trí 。 當đương 知tri 方phương 便tiện 。 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 希hy 求cầu 後hậu 後hậu 。 殊thù 勝thắng 性tánh 名danh 願nguyện 。 一nhất 切thiết 魔ma 怨oán 。 不bất 能năng 壞hoại 名danh 力lực 。 如như 實thật 覺giác 了liễu 所sở 知tri 境cảnh 名danh 智trí 。 大đại 意ý 皆giai 同đồng 。 然nhiên 上thượng 辯biện 體thể 。 約ước 剋khắc 實thật 性tánh 體thể 。 若nhược 兼kiêm 助trợ 伴bạn 。 一nhất 一nhất 皆giai 以dĩ 。 一nhất 切thiết 俱câu 行hành 功công 德đức 為vi 性tánh 。 三tam 經Kinh 云vân 下hạ 。 釋thích 文văn 可khả 知tri 。 若nhược 廣quảng 分phân 別biệt 。 如như 唯duy 識thức 疏sớ/sơ 第đệ 十thập 及cập 瑜du 伽già 四tứ 十thập 二nhị 。


疏sớ/sơ 。 恐khủng 厭yếm 繁phồn 文văn 者giả 。 謂vị 仁nhân 王vương 下hạ 卷quyển 奉phụng 持trì 品phẩm 中trung 說thuyết 。 伏phục 忍nhẫn 下hạ 中trung 上thượng 。 下hạ 忍nhẫn 初sơ 賢hiền 一nhất 僧Tăng 祇kỳ 。 中trung 忍nhẫn 次thứ 賢hiền 兩lưỡng 僧Tăng 祇kỳ 。 上thượng 忍nhẫn 亞# 聖thánh 三tam 僧Tăng 祇kỳ 。 初Sơ 地Địa 四tứ 僧Tăng 祇kỳ 。 乃nãi 至chí 七Thất 地Địa 有hữu 十thập 。 八bát 地địa 千thiên 。 九cửu 地địa 萬vạn 阿a 僧tăng 祇kỳ 。 十Thập 地Địa 百bách 萬vạn 阿a 僧tăng 祇kỳ 。 故cố 地địa 前tiền 已dĩ 經kinh 三tam 阿a 僧tăng 祇kỳ 。 經kinh 中trung 多đa 說thuyết 三tam 阿a 僧tăng 祇kỳ 成thành 佛Phật 者giả 。 以dĩ 下hạ 中trung 忍nhẫn 位vị 菩Bồ 薩Tát 相tương/tướng 隱ẩn 。 上thượng 賢hiền 之chi 位vị 菩Bồ 薩Tát 相tương/tướng 顯hiển 。 所sở 以dĩ 特đặc 言ngôn 經kinh 三tam 僧Tăng 祇kỳ 。 地địa 前tiền 菩Bồ 薩Tát 二Nhị 乘Thừa 聖thánh 者giả 。 見kiến 初sơ 入nhập 地địa 皆giai 謂vị 究cứu 竟cánh 故cố 。 說thuyết 三tam 祇kỳ 成thành 等Đẳng 正Chánh 覺Giác 。 亦diệc 佛Phật 隨tùy 宜nghi 故cố 。 寶bảo 雲vân 經Kinh 云vân 。 實thật 經kinh 無vô 量lượng 阿a 僧tăng 祇kỳ 劫kiếp 。 華hoa 藏tạng 品phẩm 初sơ 當đương 廣quảng 會hội 釋thích 。


疏sớ/sơ 。 得đắc 妙diệu 觀quán 察sát 平bình 等đẳng 。 性tánh 智trí 故cố 者giả 。 由do 破phá 分phân 別biệt 我ngã 執chấp 。 第đệ 七thất 不bất 與dữ 四tứ 惑hoặc 相tương 應ứng 。 成thành 平bình 等đẳng 性tánh 已dĩ 證chứng 真Chân 如Như 。 於ư 多đa 百bách 門môn 。 已dĩ 得đắc 自tự 在tại 。 成thành 妙diệu 觀quán 察sát 。 未vị 捨xả 異dị 熟thục 識thức 體thể 。 不bất 得đắc 大Đại 圓Viên 鏡Kính 智Trí 。 異dị 熟thục 既ký 存tồn 。 眼nhãn 等đẳng 五ngũ 根căn 是thị 異dị 熟thục 生sanh 故cố 。 亦diệc 未vị 得đắc 成Thành 所Sở 作Tác 智Trí 。 此thử 二nhị 直trực 至chí 佛Phật 果Quả 方phương 得đắc 。


疏sớ/sơ 。 世thế 間gian 中trung 極cực 者giả 。 前tiền 三tam 地địa 寄ký 同đồng 世thế 間gian 故cố 。


疏sớ/sơ 。 離ly 身thân 見kiến 者giả 。 寄ký 出xuất 世thế 間gian 初sơ 。 同đồng 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 故cố 。 又hựu 初Sơ 地Địa 斷đoạn 分phân 別biệt 身thân 見kiến 。 四tứ 地địa 斷đoạn 俱câu 生sanh 身thân 見kiến 。


疏sớ/sơ 。 十thập 平bình 等đẳng 心tâm 故cố 。 曰viết 等đẳng 門môn 者giả 。 三tam 十thập 六lục 經kinh 。 入nhập 五ngũ 地địa 有hữu 十thập 心tâm 。 一nhất 過quá 去khứ 佛Phật 法pháp 平bình 等đẳng 清thanh 淨tịnh 心tâm 。 二nhị 未vị 來lai 。 三tam 現hiện 在tại 。 四tứ 戒giới 。 五ngũ 心tâm 。 六lục 除trừ 見kiến 疑nghi 悔hối 。 七thất 道đạo 非phi 道đạo 智trí 。 八bát 修tu 行hành 智trí 見kiến 。 九cửu 於ư 一nhất 切thiết 菩Bồ 提Đề 分Phần 法Pháp 。 上thượng 上thượng 觀quán 察sát 。 十thập 教giáo 化hóa 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 皆giai 有hữu 平bình 等đẳng 清thanh 淨tịnh 心tâm 。 言ngôn 疏sớ/sơ 諦đế 法pháp 俗tục 境cảnh 者giả 。 良lương 以dĩ 十thập 重trọng/trùng 觀quán 四Tứ 諦Đế 故cố 。 四tứ 地địa 出xuất 世thế 。 五ngũ 地địa 卻khước 入nhập 。 云vân 觀quán 俗tục 境cảnh 。


疏sớ/sơ 。 得đắc 十thập 空không 三tam 昧muội 者giả 。 即tức 六lục 地địa 末mạt 云vân 。 佛Phật 子tử 。 菩Bồ 薩Tát 住trụ 此thử 現Hiện 前Tiền 地Địa 。 得đắc 入nhập 空Không 三Tam 昧Muội 。 自tự 性Tánh 空Không 三Tam 昧Muội 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 空Không 三Tam 昧Muội 。 第Đệ 一Nhất 空Không 三Tam 昧Muội 。 大đại 空không 。 合hợp 空không 。 起khởi 空không 。 如như 實thật 不bất 分phân 別biệt 空không 。 不bất 捨xả 離ly 空không 。 離ly 不bất 離ly 空không 。 句cú 句cú 皆giai 有hữu 三tam 昧muội 之chi 言ngôn 。 結kết 云vân 。 得đắc 如như 是thị 等đẳng 。 十thập 空không 三tam 昧muội 門môn 為vi 首thủ 。 百bách 千thiên 空không 三tam 昧muội 門môn 。 皆giai 悉tất 現hiện 前tiền 。


疏sớ/sơ 。 今kim 自tự 狹hiệp 之chi 寬khoan 者giả 。 娑sa 婆bà 為vi 狹hiệp 。 華hoa 藏tạng 為vi 寬khoan 也dã 。


疏sớ/sơ 。 諸chư 天thiên 重trùng 重trùng 下hạ 。 通thông 妨phương 難nạn/nan 。 難nạn/nan 云vân 。 既ký 言ngôn 華hoa 藏tạng 地địa 動động 。 華hoa 藏tạng 之chi 地địa 乃nãi 在tại 大đại 蓮liên 華hoa 地địa 面diện 。 今kim 娑sa 婆bà 界giới 當đương 第đệ 十thập 三tam 重trọng/trùng 。 曾tằng 何hà 是thị 地địa 。 設thiết 若nhược 是thị 地địa 是thị 娑sa 婆bà 地địa 。 即tức 非phi 華hoa 藏tạng 故cố 。 今kim 通thông 云vân 。 乃nãi 有hữu 二nhị 意ý 。 一nhất 以dĩ 本bổn 該cai 末mạt 。 謂vị 通thông 舉cử 華hoa 藏tạng 總tổng 該cai 利lợi 網võng 故cố 。 二nhị 十thập 重trọng/trùng 皆giai 華hoa 藏tạng 內nội 。 況huống 第đệ 十thập 三tam 下hạ 。 豈khởi 非phi 地địa 耶da 。 二nhị 又hựu 染nhiễm 淨tịnh 融dung 故cố 下hạ 。 染nhiễm 淨tịnh 交giao 徹triệt 。 通thông 摩ma 竭kiệt 之chi 地địa 便tiện 是thị 金kim 剛cang 。 染nhiễm 淨tịnh 既ký 融dung 。 是thị 故cố 一nhất 動động 一nhất 切thiết 動động 也dã 。


疏sớ/sơ 。 餘dư 如như 別biệt 章chương 者giả 。 即tức 教giáo 義nghĩa 分phân 齊tề 中trung 明minh 。 謂vị 智trí 論luận 引dẫn 長trường/trưởng 阿a 含hàm 第đệ 二nhị 云vân 。 有hữu 八bát 因nhân 緣duyên 。 一nhất 大đại 水thủy 動động 時thời 動động 。 二nhị 尊tôn 神thần 試thí 力lực 時thời 動động 。 三tam 如Như 來Lai 入nhập 胎thai 時thời 動động 。 四tứ 出xuất 胎thai 。 五ngũ 成thành 道Đạo 。 六lục 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 七thất 分phần 教giáo 。 八bát 涅Niết 槃Bàn 時thời 。 九cửu 依y 增tăng 一nhất 二nhị 十thập 八bát 。 更cánh 加gia 大đại 神thần 足túc 。 比Bỉ 丘Khâu 心tâm 得đắc 自tự 在tại 。 乃nãi 至chí 觀quán 地địa 無vô 相tướng 故cố 令linh 地địa 動động 。 十thập 智trí 論luận 云vân 。 授thọ 菩Bồ 薩Tát 記ký 。 當đương 於ư 此thử 界giới 作tác 佛Phật 之chi 時thời 。 地địa 神thần 喜hỷ 故cố 。 所sở 以dĩ 動động 也dã 。


疏sớ/sơ 。 地địa 論luận 有hữu 四tứ 非phi 當đương 今kim 文văn 者giả 。 第đệ 十thập 二nhị 論luận 云vân 。 器khí 世thế 間gian 中trung 。 依y 四tứ 種chủng 眾chúng 生sanh 聚tụ 。 一nhất 依y 不bất 善thiện 眾chúng 生sanh 。 二nhị 依y 信tín 種chủng 種chủng 天thiên 眾chúng 生sanh 。 三tam 依y 我ngã 慢mạn 眾chúng 生sanh 。 四tứ 依y 咒chú 術thuật 眾chúng 生sanh 。 為vì 此thử 眾chúng 生sanh 。 下hạ 中trung 上thượng 次thứ 第đệ 差sai 別biệt 故cố 動động 。 乃nãi 至chí 吼hống 如như 十thập 八bát 句cú 。 異dị 義nghĩa 應ưng 知tri 。 如như 是thị 生sanh 信tín 功công 德đức 。 今kim 言ngôn 非phi 當đương 今kim 文văn 者giả 。 始thỉ 成thành 正chánh 覺giác 。 便tiện 演diễn 一Nhất 乘Thừa 。 皆giai 是thị 海hải 會hội 何hà 有hữu 不bất 善thiện 等đẳng 。 據cứ 別biệt 行hành 經kinh 順thuận 別biệt 機cơ 故cố 。 論luận 為vi 此thử 釋thích 。


大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 隨Tùy 疏Sớ/sơ 演Diễn 義Nghĩa 鈔Sao 卷Quyển 。 第Đệ 二Nhị 十Thập 二Nhị
Đại Phương Quảng Phật Hoa Nghiêm Kinh Tùy Sớ/sơ Diễn Nghĩa Sao Quyển Đệ Nhị Thập Nhị

❖
Phiên âm: 23/3/2016 ◊ Cập nhật: 23/3/2016