大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 隨Tùy 疏Sớ/sơ 演Diễn 義Nghĩa 鈔Sao 卷Quyển 。 第Đệ 二Nhị 十Thập 一Nhất
Đại Phương Quảng Phật Hoa Nghiêm Kinh Tùy Sớ/sơ Diễn Nghĩa Sao Quyển Đệ Nhị Thập Nhất

唐đường 清thanh 涼lương 山sơn 大đại 華hoa 嚴nghiêm 寺tự 沙Sa 門Môn 澄trừng 觀quán 述thuật


自tự 下hạ 第đệ 二nhị 八bát 部bộ 眾chúng 。


疏sớ/sơ 。 然nhiên 則tắc 世thế 之chi 憂ưu 喜hỷ 生sanh 乎hồ 利lợi 害hại 下hạ 。 上thượng 顯hiển 釋thích 經kinh 文văn 。 此thử 下hạ 密mật 取thủ 經kinh 意ý 。 舉cử 世thế 憂ưu 喜hỷ 。 況huống 出xuất 世thế 樂lạc 。 即tức 周chu 易dị 繫hệ 辭từ 之chi 文văn 。 而nhi 倒đảo 用dụng 之chi 。 先tiên 具cụ 出xuất 易dị 文văn 。 易dị 云vân 。 剛cang 柔nhu 雜tạp 居cư 而nhi 吉cát 凶hung 可khả 見kiến 矣hĩ 。 變biến 動động 以dĩ 利lợi 言ngôn 。 註chú 云vân 。 變biến 而nhi 通thông 之chi 以dĩ 盡tận 利lợi 也dã 。 易dị 云vân 。 吉cát 凶hung 以dĩ 情tình 遷thiên 。 註chú 云vân 。 吉cát 凶hung 無vô 定định 。 唯duy 人nhân 所sở 動động 。 情tình 順thuận 乘thừa 理lý 以dĩ 之chi 吉cát 。 情tình 逆nghịch 違vi 道đạo 以dĩ 蹈đạo 凶hung 。 故cố 曰viết 吉cát 凶hung 以dĩ 情tình 遷thiên 也dã 。 易dị 云vân 。 是thị 故cố 愛ái 惡ác 相tướng 攻công 。 而nhi 吉cát 凶hung 生sanh 焉yên 。 即tức 今kim 疏sớ/sơ 。 云vân 吉cát 凶hung 存tồn 乎hồ 愛ái 惡ác 。 則tắc 愛ái 惡ác 是thị 吉cát 凶hung 之chi 因nhân 也dã 。 易dị 云vân 。 遠viễn 近cận 相tương/tướng 取thủ 而nhi 悔hối 悋lận 生sanh 。 情tình 偽ngụy 相tương/tướng 感cảm 而nhi 利lợi 害hại 生sanh 。 即tức 今kim 疏sớ/sơ 。 云vân 憂ưu 喜hỷ 存tồn 乎hồ 利lợi 害hại 利lợi 害hại 存tồn 乎hồ 情tình 偽ngụy 。 是thị 則tắc 情tình 偽ngụy 為vi 利lợi 害hại 因nhân 。 故cố 註chú 云vân 。 情tình 以dĩ 感cảm 物vật 則tắc 得đắc 利lợi 。 偽ngụy 以dĩ 感cảm 物vật 則tắc 致trí 害hại 。 則tắc 有hữu 憂ưu 喜hỷ 。 故cố 利lợi 害hại 是thị 憂ưu 喜hỷ 之chi 因nhân 。 故cố 上thượng 易dị 。 云vân 遠viễn 近cận 相tương/tướng 取thủ 而nhi 悔hối 悋lận 生sanh 。 意ý 云vân 。 相tương/tướng 取thủ 相tương/tướng 資tư 也dã 。 順thuận 之chi 則tắc 喜hỷ 。 逆nghịch 之chi 則tắc 憂ưu 。 順thuận 則tắc 利lợi 也dã 。 逆nghịch 則tắc 害hại 也dã 。 又hựu 次thứ 易dị 云vân 。 凡phàm 易dị 之chi 情tình 近cận 而nhi 不bất 相tương 得đắc 則tắc 凶hung 。 或hoặc 害hại 之chi 。 悔hối 且thả 吝lận 。 今kim 為vi 順thuận 逆nghịch 之chi 次thứ 第đệ 。 不bất 順thuận 疏sớ/sơ 次thứ 。 但đãn 曉hiểu 易dị 文văn 疏sớ/sơ 文văn 自tự 了liễu 。 愛ái 惡ác 盡tận 下hạ 。 彰chương 滅diệt 吉cát 凶hung 憂ưu 喜hỷ 所sở 以dĩ 。 易dị 雖tuy 無vô 文văn 乃nãi 易dị 本bổn 意ý 。 即tức 知tri 無vô 憂ưu 無vô 喜hỷ 。 方phương 為vi 大đại 喜hỷ 。 無vô 苦khổ 無vô 樂lạc 。 為vi 真chân 樂nhạo/nhạc/lạc 耳nhĩ 。


疏sớ/sơ 。 慈từ 雲vân 普phổ 陰ấm 材tài 與dữ 不bất 材tài 皆giai 涼lương 等đẳng 者giả 。 上thượng 句cú 依y 莊trang 子tử 。 下hạ 句cú 依y 法pháp 華hoa 。 材tài 者giả 可khả 為vi 棟đống 樑lương 成thành 器khí 之chi 木mộc 也dã 。 不bất 材tài 無vô 所sở 堪kham 也dã 。 莊trang 子tử 行hành 於ư 山sơn 中trung 。 見kiến 木mộc 枝chi 葉diệp 盛thịnh 茂mậu 。 伐phạt 木mộc 者giả 止chỉ 其kỳ 傍bàng 而nhi 不bất 取thủ 也dã 。 問vấn 其kỳ 故cố 。 曰viết 無vô 所sở 可khả 用dụng 。 莊trang 子tử 曰viết 。 此thử 木mộc 以dĩ 不bất 材tài 。 得đắc 終chung 其kỳ 天thiên 年niên 。 莊trang 子tử 出xuất 於ư 山sơn 。 舍xá 於ư 故cố 人nhân 之chi 家gia 。 故cố 人nhân 喜hỷ 命mạng 豎thụ 子tử 殺sát 雁nhạn 而nhi 烹phanh 之chi 。 豎thụ 子tử 請thỉnh 曰viết 。 其kỳ 一nhất 能năng 鳴minh 。 其kỳ 一nhất 不bất 能năng 鳴minh 。 請thỉnh 奚hề 殺sát 。 主chủ 人nhân 曰viết 。 殺sát 不bất 能năng 鳴minh 者giả 。 明minh 日nhật 弟đệ 子tử 問vấn 莊trang 子tử 曰viết 。 昨tạc 日nhật 山sơn 中trung 之chi 木mộc 。 以dĩ 不bất 材tài 得đắc 終chung 其kỳ 天thiên 年niên 。 今kim 日nhật 主chủ 人nhân 之chi 雁nhạn 。 以dĩ 不bất 材tài 致trí 死tử 。 先tiên 生sanh 將tương 何hà 處xứ 焉yên 。 莊trang 子tử 笑tiếu 對đối 曰viết 。 將tương 處xứ 夫phu 材tài 與dữ 不bất 材tài 之chi 間gian 。 然nhiên 材tài 不bất 材tài 之chi 言ngôn 。 雖tuy 在tại 莊trang 子tử 。 意ý 亦diệc 法pháp 華hoa 第đệ 三tam 云vân 。 我ngã 觀quán 一nhất 切thiết 。 普phổ 皆giai 平bình 等đẳng 。 無vô 有hữu 彼bỉ 此thử 。 愛ái 憎tăng 之chi 心tâm 。 我ngã 無vô 貪tham 著trước 。 亦diệc 無vô 限hạn 礙ngại 。 恆hằng 為vi 一nhất 切thiết 平bình 等đẳng 說thuyết 法Pháp 。 乃nãi 至chí 云vân 。 貴quý 賤tiện 上thượng 下hạ 。 持trì 戒giới 毀hủy 戒giới 。 威uy 儀nghi 具cụ 足túc 。 及cập 不bất 具cụ 足túc 。 正chánh 見kiến 邪tà 見kiến 。 利lợi 根căn 鈍độn 根căn 。 等đẳng 雨vũ 法Pháp 雨vũ 。 而nhi 無vô 懈giải 倦quyện 。 即tức 材tài 與dữ 不bất 材tài 皆giai 涼lương 也dã 。 言ngôn 三tam 草thảo 者giả 。 小tiểu 草thảo 中trung 草thảo 上thượng 草thảo 。 二nhị 木mộc 者giả 。 小tiểu 樹thụ 大đại 樹thụ 。 以dĩ 人nhân 天thiên 乘thừa 為vi 小tiểu 草thảo 。 經Kinh 云vân 。 或hoặc 處xứ 人nhân 天thiên 。 轉Chuyển 輪Luân 聖Thánh 王Vương 。 釋Thích 梵Phạm 諸chư 王vương 。 是thị 小tiểu 藥dược 草thảo 。 二Nhị 乘Thừa 為vi 中trung 草thảo 。 經Kinh 云vân 。 知tri 無vô 漏lậu 法Pháp 。 能năng 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。 起khởi 六Lục 神Thần 通Thông 。 及cập 得đắc 三Tam 明Minh 。 獨độc 處xứ 山sơn 林lâm 。 常thường 行hành 禪thiền 定định 。 得đắc 緣Duyên 覺Giác 證chứng 。 是thị 中trung 藥dược 草thảo 。 菩Bồ 薩Tát 為vi 上thượng 草thảo 。 經Kinh 云vân 。 求cầu 世Thế 尊Tôn 處xứ 。 我ngã 當đương 作tác 佛Phật 。 行hành 精tinh 進tấn 定định 。 是thị 上thượng 藥dược 草thảo 。 此thử 通thông 說thuyết 大Đại 乘Thừa 。 為vi 上thượng 以dĩ 大Đại 乘Thừa 登đăng 地địa 已dĩ 上thượng 慈từ 陰ấm 義nghĩa 廣quảng 。 復phục 加gia 二nhị 樹thụ 。 七thất 地địa 已dĩ 前tiền 為vi 小tiểu 樹thụ 。 經Kinh 云vân 。 又hựu 諸chư 佛Phật 子tử 。 專chuyên 心tâm 佛Phật 道Đạo 。 常thường 行hành 慈từ 悲bi 。 自tự 知tri 作tác 佛Phật 。 決quyết 定định 無vô 疑nghi 。 是thị 名danh 小tiểu 樹thụ 。 八bát 地địa 已dĩ 上thượng 為vi 大đại 樹thụ 。 經Kinh 云vân 。 安an 住trụ 神thần 通thông 。 轉chuyển 不bất 退thoái 輪luân 。 度độ 無vô 量lượng 億ức 。 百bách 千thiên 眾chúng 生sanh 。 如như 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 名danh 為vi 大đại 樹thụ 。 而nhi 言ngôn 咸hàm 益ích 者giả 。 經Kinh 云vân 。 佛Phật 平bình 等đẳng 說thuyết 。 如như 一nhất 味vị 雨vũ 。 隨tùy 眾chúng 生sanh 性tánh 。 所sở 受thọ 不bất 同đồng 。 如như 彼bỉ 草thảo 木mộc 。 所sở 稟bẩm 各các 異dị 等đẳng 。


疏sớ/sơ 。 足túc 履lý 影ảnh 覆phú 至chí 若nhược 在tại 下hạ 。 苦khổ 七thất 日nhật 之chi 中trung 。 身thân 心tâm 安an 樂lạc 者giả 。 涅Niết 槃Bàn 二nhị 十thập 六lục 說thuyết 。 如như 有hữu 怖bố 鴿cáp 至chí 身thân 子tử 影ảnh 中trung 猶do 自tự 戰chiến 懼cụ 。 至chí 佛Phật 影ảnh 中trung 坦thản 然nhiên 安an 樂lạc 。 世Thế 尊Tôn 履lý 地địa 去khứ 地địa 四tứ 指chỉ 。 然nhiên 當đương 足túc 下hạ 蟲trùng 。 皆giai 得đắc 生sanh 天thiên 。 於ư 如Như 來Lai 所sở 。 種chúng 少thiểu 善thiện 根căn 。 如như 食thực 金kim 剛cang 必tất 至chí 涅Niết 槃Bàn 。


疏sớ/sơ 。 又hựu 總tổng 取thủ 偈kệ 意ý 等đẳng 者giả 。 上thượng 別biệt 配phối 三tam 句cú 竟cánh 。 今kim 總tổng 取thủ 三tam 句cú 釋thích 因nhân 果quả 。 次thứ 第đệ 成thành 言ngôn 。 乃nãi 有hữu 五ngũ 對đối 因nhân 果quả 。 一nhất 取thủ 初sơ 句cú 上thượng 四tứ 字tự 為vi 因nhân 。 第đệ 三tam 句cú 初sơ 二nhị 字tự 是thị 果quả 。 由do 佛Phật 身thân 淨tịnh 令linh 眾chúng 生sanh 解giải 脫thoát 故cố 。 二nhị 以dĩ 第đệ 三tam 句cú 初sơ 解giải 脫thoát 字tự 為vi 因nhân 。 第đệ 二nhị 句cú 為vi 果quả 。 此thử 是thị 如Như 來Lai 。 作tác 用dụng 解giải 脫thoát 。 令linh 眾chúng 生sanh 得đắc 樂nhạo/nhạc/lạc 故cố 。 上thượng 為vi 一nhất 對đối 。 三tam 世thế 無vô 盡tận 樂nhạo/nhạc/lạc 下hạ 。 以dĩ 第đệ 二nhị 句cú 為vi 因nhân 。 第đệ 三tam 句cú 初sơ 解giải 脫thoát 字tự 為vi 果quả 。 以dĩ 世thế 樂lạc 為vi 因nhân 出xuất 世thế 解giải 脫thoát 樂nhạo/nhạc/lạc 為vi 果quả 故cố 。 四tứ 以dĩ 第đệ 三tam 句cú 初sơ 解giải 脫thoát 字tự 為vi 因nhân 。 第đệ 一nhất 句cú 初sơ 四tứ 字tự 為vi 果quả 。 佛Phật 證chứng 離ly 障chướng 解giải 脫thoát 。 方phương 能năng 起khởi 於ư 大đại 用dụng 而nhi 現hiện 身thân 故cố 。 上thượng 即tức 第đệ 二nhị 對đối 。 五ngũ 又hựu 佛Phật 身thân 清thanh 淨tịnh 下hạ 。 唯duy 就tựu 初sơ 句cú 自tự 分phần/phân 因nhân 果quả 。 上thượng 四tứ 字tự 為vi 因nhân 。 下hạ 三tam 字tự 為vi 果quả 。 由do 佛Phật 身thân 清thanh 淨tịnh 令linh 物vật 樂nhạo 見kiến 。 無vô 有hữu 厭yếm 足túc 。 六lục 又hựu 以dĩ 初sơ 句cú 下hạ 三tam 字tự 為vi 因nhân 。 上thượng 四tứ 字tự 為vi 果quả 。 由do 物vật 樂nhạo 見kiến 自tự 感cảm 淨tịnh 身thân 。 又hựu 眾chúng 生sanh 若nhược 樂nhạo 見kiến 則tắc 淨tịnh 身thân 有hữu 果quả 。 若nhược 不bất 樂nhạo 見kiến 則tắc 淨tịnh 身thân 無vô 有hữu 果quả 。 即tức 以dĩ 利lợi 他tha 為vi 果quả 故cố 。 上thượng 即tức 第đệ 三tam 對đối 。 七thất 眾chúng 生sanh 樂nhạo 見kiến 下hạ 。 以dĩ 初sơ 句cú 下hạ 三tam 字tự 為vi 因nhân 。 第đệ 二nhị 句cú 為vi 果quả 。 由do 樂nhạo 見kiến 佛Phật 。 天thiên 上thượng 人nhân 間gian 。 常thường 受thọ 安an 樂lạc 。 八bát 以dĩ 第đệ 二nhị 句cú 為vi 因nhân 。 初sơ 句cú 下hạ 三tam 字tự 為vi 果quả 。 樂nhạo 見kiến 若nhược 得đắc 樂lạc 。 樂nhạo 見kiến 即tức 有hữu 果quả 。 樂nhạo 見kiến 若nhược 無vô 樂nhạo/nhạc/lạc 。 樂nhạo 見kiến 便tiện 無vô 果quả 。 上thượng 即tức 第đệ 四tứ 對đối 。 九cửu 無vô 盡tận 安an 樂lạc 下hạ 。 以dĩ 第đệ 二nhị 句cú 全toàn 為vi 因nhân 。 以dĩ 初sơ 句cú 上thượng 四tứ 字tự 為vi 果quả 。 由do 得đắc 無vô 盡tận 世thế 樂lạc 故cố 。 終chung 得đắc 清thanh 淨tịnh 之chi 身thân 。 此thử 舉cử 世Thế 尊Tôn 因nhân 中trung 修tu 行hành 之chi 果quả 。 勸khuyến 物vật 亦diệc 然nhiên 。 十thập 能năng 現hiện 淨tịnh 業nghiệp 是thị 無vô 盡tận 果quả 者giả 。 即tức 以dĩ 第đệ 二nhị 句cú 中trung 下hạ 三tam 字tự 為vi 因nhân 。 第đệ 一nhất 句cú 上thượng 四tứ 字tự 為vi 果quả 。 謂vị 無vô 盡tận 樂nhạo/nhạc/lạc 即tức 涅Niết 槃Bàn 樂nhạo/nhạc/lạc 。 安an 住trụ 涅Niết 槃Bàn 。 能năng 建kiến 大đại 事sự 。 方phương 便tiện 現hiện 淨tịnh 身thân 。 是thị 故cố 淨tịnh 身thân 。 是thị 無vô 盡tận 樂nhạo/nhạc/lạc 果quả 故cố 。 上thượng 釋thích 云vân 。 終chung 獲hoạch 涅Niết 槃Bàn 為vi 無vô 盡tận 樂nhạo/nhạc/lạc 。 則tắc 無vô 盡tận 樂nhạo/nhạc/lạc 言ngôn 。 有hữu 其kỳ 二nhị 種chủng 。 一nhất 則tắc 出xuất 世thế 如như 上thượng 所sở 明minh 。 二nhị 連liên 取thủ 一nhất 句cú 。 即tức 世thế 無vô 盡tận 樂nhạo/nhạc/lạc 。 如như 純thuần 陀đà 施thí 佛Phật 。 果quả 報báo 無vô 盡tận 。 應ưng 不bất 成thành 佛Phật 。 故cố 約ước 世thế 樂lạc 說thuyết 無vô 盡tận 耳nhĩ 。 結kết 云vân 如như 是thị 展triển 轉chuyển 者giả 。 遞đệ 互hỗ 相tương 成thành 也dã 。


疏sớ/sơ 。 欲dục 為vi 苦khổ 本bổn 者giả 。 法pháp 華hoa 云vân 。 諸chư 苦khổ 所sở 因nhân 。 貪tham 欲dục 為vi 本bổn 。


疏sớ/sơ 。 次thứ 句cú 明minh 等đẳng 電điện 光quang 者giả 。 下hạ 經Kinh 云vân 。 通thông 明minh 無vô 畏úy 。 以dĩ 為vi 電điện 光quang 。 謂vị 十thập 通thông 十thập 明minh 十thập 無vô 畏úy 等đẳng 。 皆giai 稱xưng 電điện 光quang 故cố 云vân 方phương 便tiện 。


疏sớ/sơ 。 圓viên 音âm 之chi 雷lôi 可khả 以dĩ 思tư 準chuẩn 者giả 。 謂vị 雷lôi 震chấn 百bách 里lý 。 今kim 周chu 法Pháp 界Giới 。 二nhị 發phát 生sanh 。 云vân 何hà 為vi 發phát 。 耽đam 著trước 禪thiền 味vị 起khởi 大đại 功công 用dụng 。 是thị 蟄chập 蟲trùng 發phát 動động 。 云vân 何hà 為vi 生sanh 。 令linh 諸chư 眾chúng 生sanh 。 善thiện 根căn 萌manh 芽nha 。 未vị 生sanh 令linh 生sanh 。


疏sớ/sơ 。 自tự 然nhiên 朝triêu 宗tông 者giả 。 謂vị 百bách 川xuyên 趣thú 海hải 。 如như 萬vạn 國quốc 歸quy 朝triêu 。 禮lễ 云vân 。 春xuân 見kiến 曰viết 朝triêu 。 夏hạ 見kiến 曰viết 宗tông 。


疏sớ/sơ 。 諸chư 龍long 皆giai 有hữu 四tứ 種chủng 熱nhiệt 惱não 者giả 。 經kinh 論luận 不bất 同đồng 。 然nhiên 謗báng 佛Phật 經Kinh 說thuyết 。 如như 阿A 那Na 婆Bà 達Đạt 多Đa 龍Long 王Vương 。 三tam 種chủng 過quá 患hoạn 皆giai 悉tất 遠viễn 離ly 。 一nhất 者giả 熱nhiệt 沙sa 不bất 墮đọa 其kỳ 頭đầu 。 二nhị 者giả 不bất 以dĩ 蛇xà 身thân 行hành 欲dục 。 三tam 者giả 無vô 有hữu 迦ca 褸# 羅la 鳥điểu 之chi 畏úy 。 彼bỉ 喻dụ 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 離ly 三tam 界giới 惡ác 。 然nhiên 會hội 之chi 亦diệc 同đồng 。 疏sớ/sơ 云vân 。 無vô 鱗lân 甲giáp 細tế 蟲trùng 而nhi 有hữu 風phong 吹xuy 者giả 。 由do 有hữu 細tế 蟲trùng 故cố 𩥇chiêm 熱nhiệt 沙sa 。 此thử 二nhị 則tắc 同đồng 共cộng 風phong 吹xuy 寶bảo 衣y 露lộ 身thân 。 即tức 現hiện 復phục 本bổn 身thân 之chi 恥sỉ 。 所sở 以dĩ 互hỗ 有hữu 開khai 合hợp 。


疏sớ/sơ 。 第đệ 四tứ 夜dạ 叉xoa 王vương 下hạ 。 前tiền 之chi 十thập 段đoạn 長trường/trưởng 行hành 偈kệ 頌tụng 委ủy 釋thích 。 第đệ 十thập 一nhất 段đoạn 去khứ 。 即tức 摘trích 難nạn/nan 釋thích 。 此thử 下hạ 多đa 不bất 釋thích 偈kệ 。 偈kệ 有hữu 難nạn/nan 者giả 。 懸huyền 引dẫn 釋thích 於ư 長trường/trưởng 行hành 之chi 中trung 。 講giảng 者giả 自tự 對đối 會hội 之chi 。


疏sớ/sơ 。 住trụ 正Chánh 道Đạo 者giả 。 則tắc 不bất 分phân 別biệt 。 是thị 邪tà 是thị 正chánh 者giả 。 即tức 淨tịnh 名danh 入nhập 不bất 二nhị 法Pháp 門môn 品phẩm 中trung 。 珠châu 頂đảnh 王vương 菩Bồ 薩Tát 之chi 言ngôn 。


疏sớ/sơ 。 善thiện 者giả 善thiện 之chi 等đẳng 。 即tức 借tá 用dụng 老lão 子tử 云vân 。 善thiện 者giả 吾ngô 亦diệc 善thiện 之chi 。 不bất 善thiện 者giả 吾ngô 亦diệc 善thiện 之chi 。 即tức 德đức 經kinh 也dã 。


疏sớ/sơ 。 聞văn 深thâm 不bất 怖bố 等đẳng 者giả 。 即tức 大đại 分phần/phân 深thâm 義nghĩa 。 所sở 謂vị 空không 也dã 。 聞văn 說thuyết 於ư 空không 謂vị 同đồng 斷đoạn 滅diệt 。 故cố 令linh 人nhân 怖bố 。 故cố 大đại 品phẩm 云vân 。 既ký 非phi 先tiên 有hữu 亦diệc 非phi 後hậu 無vô 。 自tự 性tánh 常thường 空không 勿vật 生sanh 驚kinh 怖bố 。 聞văn 淺thiển 不bất 疑nghi 者giả 。 淺thiển 謂vị 涉thiệp 事sự 方phương 便tiện 多đa 門môn 。 則tắc 令linh 疑nghi 惑hoặc 。 今kim 知tri 隨tùy 宜nghi 何hà 所sở 疑nghi 耶da 。 聞văn 非phi 深thâm 非phi 淺thiển 。 疑nghi 無vô 所sở 據cứ 。 使sử 身thân 心tâm 茫mang 然nhiên 。 今kim 知tri 非phi 深thâm 為vi 妙diệu 有hữu 。 非phi 淺thiển 為vi 真chân 空không 。 離ly 身thân 心tâm 相tương/tướng 方phương 為vi 勇dũng 猛mãnh 。 可khả 造tạo 斯tư 境cảnh 。 又hựu 此thử 三tam 句cú 亦diệc 即tức 三tam 觀quán 。 初sơ 空không 次thứ 假giả 後hậu 中trung 道đạo 。 三tam 句cú 齊tề 聞văn 。 一nhất 念niệm 皆giai 會hội 。


疏sớ/sơ 。 七thất 城thành 有hữu 三tam 義nghĩa 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 二nhị 意ý 。 先tiên 解giải 長trường/trưởng 行hành 城thành 義nghĩa 。 後hậu 有hữu 斯tư 已dĩ 下hạ 。 會hội 頌tụng 文văn 。 前tiền 中trung 有hữu 三tam 。 初sơ 立lập 城thành 三tam 義nghĩa 。 二nhị 今kim 言ngôn 法pháp 城thành 下hạ 。 出xuất 城thành 之chi 體thể 。 三tam 從tùng 各các 有hữu 三tam 義nghĩa 下hạ 。 別biệt 釋thích 教giáo 理lý 行hành 果quả 。 皆giai 有hữu 防phòng 外ngoại 敵địch 等đẳng 三tam 。 而nhi 四tứ 法pháp 為vi 三tam 。 以dĩ 理lý 行hành 合hợp 釋thích 。 非phi 理lý 不bất 顯hiển 行hành 。 非phi 行hành 不bất 顯hiển 理lý 。 故cố 初sơ 若nhược 了liễu 心tâm 城thành 之chi 性tánh 空không 。 則tắc 眾chúng 惑hoặc 不bất 入nhập 。 是thị 防phòng 外ngoại 敵địch 義nghĩa 。 性tánh 空không 是thị 理lý 。 謂vị 自tự 性tánh 淨tịnh 心tâm 不bất 與dữ 妄vọng 合hợp 即tức 理lý 防phòng 外ngoại 敵địch 了liễu 空không 即tức 行hành 。 眾chúng 惑hoặc 不bất 入nhập 即tức 行hành 為vi 城thành 。 名danh 防phòng 外ngoại 敵địch 也dã 。


疏sớ/sơ 。 見kiến 恆Hằng 沙sa 性tánh 德đức 。 則tắc 萬vạn 行hạnh 爰viên 增tăng 。 即tức 是thị 第đệ 二nhị 養dưỡng 人nhân 眾chúng 義nghĩa 。 恆Hằng 沙sa 性tánh 德đức 是thị 不bất 空không 藏tạng 。 是thị 理lý 所sở 養dưỡng 。 見kiến 即tức 行hành 體thể 。 萬vạn 行hạnh 爰viên 增tăng 即tức 行hành 養dưỡng 人nhân 眾chúng 義nghĩa 。 以dĩ 知tri 法pháp 性tánh 本bổn 寂tịch 。 有hữu 定định 慧tuệ 等đẳng 。


疏sớ/sơ 。 道đạo 無vô 不bất 通thông 則tắc 自tự 他tha 引dẫn 攝nhiếp 者giả 。 第đệ 三tam 開khai 門môn 引dẫn 攝nhiếp 義nghĩa 。 道đạo 無vô 不bất 通thông 言ngôn 含hàm 二nhị 意ý 。 一nhất 理lý 即tức 是thị 道đạo 。 無vô 不bất 通thông 故cố 。 即tức 開khai 門môn 引dẫn 攝nhiếp 。 二nhị 行hành 契khế 於ư 道đạo 則tắc 。 無vô 所sở 不bất 通thông 。 故cố 能năng 引dẫn 攝nhiếp 二nhị 利lợi 之chi 行hành 。


疏sớ/sơ 。 便tiện 能năng 下hạ 。 第đệ 二nhị 約ước 果quả 城thành 說thuyết 三tam 義nghĩa 。 果quả 由do 理lý 行hành 成thành 故cố 云vân 便tiện 能năng 。 即tức 契khế 果quả 位vị 三tam 德đức 。 為vi 涅Niết 槃Bàn 城thành 之chi 三tam 義nghĩa 矣hĩ 。


疏sớ/sơ 。 方phương 顯hiển 教giáo 城thành 下hạ 。 第đệ 三tam 由do 上thượng 三tam 城thành 皆giai 因nhân 能năng 詮thuyên 故cố 方phương 顯hiển 教giáo 功công 。 三tam 義nghĩa 可khả 思tư 。


疏sớ/sơ 。 有hữu 斯tư 多đa 義nghĩa 下hạ 。 二nhị 會hội 釋thích 偈kệ 文văn 。 重trùng 重trùng 四tứ 門môn 者giả 。 且thả 第đệ 一nhất 重trọng/trùng 即tức 是thị 四tứ 句cú 。 謂vị 一nhất 有hữu 門môn 。 二nhị 空không 門môn 。 三tam 亦diệc 空không 亦diệc 有hữu 門môn 。 四tứ 非phi 空không 非phi 有hữu 門môn 。 天thiên 台thai 以dĩ 斯tư 歷lịch 於ư 四tứ 教giáo 。 則tắc 有hữu 四tứ 箇cá 四tứ 門môn 。 略lược 如như 前tiền 玄huyền 談đàm 中trung 辯biện 。 今kim 且thả 於ư 一nhất 重trọng/trùng 四tứ 句cú 中trung 。 更cánh 有hữu 四tứ 重trọng/trùng 四tứ 門môn 。 然nhiên 執chấp 著trước 成thành 見kiến 取thủ 。 成thành 四tứ 謗báng 得đắc 意ý 為vi 門môn 。 今kim 取thủ 門môn 義nghĩa 。 言ngôn 四tứ 重trọng/trùng 者giả 。 一nhất 即tức 單đơn 四tứ 句cú 。 如như 向hướng 所sở 說thuyết 。 二nhị 複phức 四tứ 句cú 。 謂vị 一nhất 有hữu 有hữu 有hữu 無vô 。 二nhị 無vô 有hữu 無vô 無vô 。 三tam 亦diệc 有hữu 有hữu 有hữu 無vô 。 亦diệc 無vô 有hữu 無vô 無vô 。 四tứ 非phi 有hữu 有hữu 有hữu 無vô 。 非phi 無vô 有hữu 無vô 無vô 。 而nhi 言ngôn 複phức 者giả 。 四tứ 句cú 之chi 中trung 皆giai 說thuyết 有hữu 無vô 故cố 。 第đệ 三tam 具cụ 足túc 四tứ 句cú 者giả 。 四tứ 句cú 之chi 中trung 皆giai 具cụ 四tứ 故cố 。 第đệ 一nhất 有hữu 句cú 具cụ 四tứ 者giả 。 謂vị 一nhất 有hữu 有hữu 。 二nhị 有hữu 無vô 。 三tam 有hữu 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 。 四tứ 有hữu 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 第đệ 二nhị 無vô 句cú 中trung 四tứ 者giả 。 一nhất 無vô 有hữu 。 二nhị 無vô 無vô 。 三tam 無vô 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 。 四tứ 無vô 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 第đệ 三tam 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 具cụ 四tứ 者giả 。 一nhất 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 有hữu 。 二nhị 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 無vô 。 三tam 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 。 有hữu 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 無vô 。 四tứ 亦diệc 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 有hữu 亦diệc 非phi 無vô 非phi 無vô 無vô 。 第đệ 四tứ 非phi 有hữu 非phi 無vô 具cụ 四tứ 者giả 。 一nhất 非phi 有hữu 非phi 無vô 有hữu 。 二nhị 非phi 有hữu 非phi 無vô 無vô 。 三tam 亦diệc 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 有hữu 亦diệc 非phi 有hữu 非phi 無vô 無vô 。 四tứ 非phi 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 有hữu 非phi 非phi 有hữu 非phi 無vô 無vô 。 上thượng 四tứ 四tứ 一nhất 十thập 六lục 句cú 為vi 具cụ 足túc 四tứ 句cú 。 第đệ 四tứ 絕tuyệt 言ngôn 四tứ 句cú 者giả 。 一nhất 單đơn 四tứ 句cú 外ngoại 一nhất 絕tuyệt 言ngôn 。 二nhị 複phức 四tứ 句cú 外ngoại 一nhất 絕tuyệt 言ngôn 。 三tam 具cụ 足túc 四tứ 句cú 外ngoại 一nhất 絕tuyệt 言ngôn 有hữu 三tam 絕tuyệt 言ngôn 。 若nhược 為vi 見kiến 釋thích 。 上thượng 諸chư 四tứ 見kiến 。 一nhất 一nhất 皆giai 有hữu 。 八bát 十thập 八bát 使sử 相tương 應ứng 。 是thị 見kiến 即tức 外ngoại 道đạo 見kiến 故cố 。 若nhược 約ước 佛Phật 法Pháp 歷lịch 四tứ 教giáo 。 四tứ 門môn 各các 生sanh 四tứ 見kiến 。 又hựu 一nhất 種chủng 四tứ 句cú 。 各các 一nhất 絕tuyệt 言ngôn 。 如như 是thị 一nhất 一nhất 。 亦diệc 各các 有hữu 八bát 十thập 八bát 使sử 。 六lục 十thập 二nhị 見kiến 。 百bách 八bát 等đẳng 惑hoặc 。 若nhược 破phá 諸chư 見kiến 一nhất 一nhất 見kiến 破phá 。 一nhất 一nhất 成thành 門môn 故cố 云vân 重trùng 重trùng 四tứ 門môn 。 又hựu 重trùng 重trùng 者giả 。 如như 一nhất 有hữu 無vô 門môn 具cụ 諸chư 四tứ 句cú 。 則tắc 歷lịch 常thường 無vô 常thường 我ngã 與dữ 無vô 我ngã 等đẳng 。 亦diệc 有hữu 多đa 四tứ 句cú 。 謂vị 一nhất 有hữu 無vô 常thường 。 二nhị 無vô 無vô 常thường 。 三tam 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 無vô 常thường 。 四tứ 非phi 有hữu 非phi 無vô 無vô 常thường 等đẳng 。 又hựu 歷lịch 萬vạn 行hạnh 。 謂vị 若nhược 布bố 施thí 等đẳng 。 如như 云vân 一nhất 有hữu 布bố 施thí 。 二nhị 無vô 布bố 施thí 。 三tam 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 布bố 施thí 。 四tứ 非phi 有hữu 非phi 無vô 布bố 施thí 等đẳng 。


疏sớ/sơ 。


復phục 有hữu 一nhất 行hành 。 是thị 如Như 來Lai 行hạnh 。 即tức 涅Niết 槃Bàn 第đệ 十thập 一nhất 。 至chí 下hạ 當đương 引dẫn 。


疏sớ/sơ 。 如như 尸thi 毘tỳ 救cứu 鴿cáp 等đẳng 。 即tức 智trí 論luận 第đệ 五ngũ 。 及cập 報báo 恩ân 經kinh 等đẳng 。 皆giai 本bổn 師sư 本bổn 行hạnh 。 如như 常thường 所sở 知tri 。 自tự 下hạ 第đệ 三tam 諸chư 神thần 。


疏sớ/sơ 。 智trí 了liễu 物vật 心tâm 如như 空không 入nhập 色sắc 者giả 。 取thủ 下hạ 偈kệ 意ý 。 偈kệ 中trung 如như 空không 。 是thị 喻dụ 光quang 明minh 之chi 言ngôn 。 舍xá 於ư 法pháp 喻dụ 。 餘dư 皆giai 是thị 法pháp 。 法pháp 喻dụ 相tương 對đối 。 略lược 有hữu 三tam 入nhập 。 一nhất 以dĩ 初sơ 句cú 佛Phật 智trí 為vi 能năng 入nhập 。 第đệ 三tam 句cú 眾chúng 生sanh 心tâm 行hành 為vi 所sở 入nhập 。 入nhập 者giả 了liễu 達đạt 義nghĩa 。 故cố 八bát 十thập 經Kinh 云vân 。 佛Phật 智trí 廣quảng 大đại 同đồng 虛hư 空không 。 普phổ 遍biến 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 心tâm 。 悉tất 了liễu 世thế 間gian 諸chư 妄vọng 想tưởng 。 不bất 起khởi 種chủng 種chủng 異dị 分phân 別biệt 。 此thử 即tức 智trí 了liễu 物vật 心tâm 而nhi 云vân 如như 空không 入nhập 色sắc 者giả 。 出xuất 現hiện 品phẩm 云vân 。 譬thí 如như 虛hư 空không 。 遍biến 至chí 一nhất 切thiết 。 色sắc 非phi 色sắc 處xứ 故cố 。 二nhị 言ngôn 光quang 照chiếu 身thân 器khí 如như 日nhật 合hợp 空không 者giả 。 即tức 以dĩ 第đệ 二nhị 句cú 光quang 明minh 為vi 能năng 入nhập 。 第đệ 四tứ 句cú 為vi 所sở 入nhập 。 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 即tức 眾chúng 生sanh 世thế 間gian 。 及cập 器khí 世thế 間gian 。 故cố 云vân 光quang 照chiếu 身thân 器khí 。 即tức 取thủ 上thượng 空không 喻dụ 為vi 所sở 入nhập 。 取thủ 光quang 明minh 上thượng 法pháp 喻dụ 皆giai 為vi 能năng 入nhập 。 光quang 通thông 二nhị 種chủng 。 身thân 光quang 照chiếu 事sự 。 智trí 光quang 雙song 照chiếu 事sự 理lý 。 三Tam 身Thân 遍biến 器khí 中trung 如như 像tượng 在tại 鏡kính 者giả 。 即tức 唯duy 取thủ 第đệ 四tứ 句cú 。 自tự 有hữu 能năng 所sở 。 則tắc 無vô 不bất 入nhập 言ngôn 通thông 三tam 種chủng 入nhập 。 一nhất 光quang 入nhập 。 二nhị 智trí 入nhập 。 如như 上thượng 已dĩ 說thuyết 。 三Tam 身Thân 入nhập 。 但đãn 言ngôn 無vô 不bất 入nhập 。 不bất 揀giản 身thân 故cố 。 而nhi 言ngôn 如như 像tượng 在tại 鏡kính 者giả 。 將tương 上thượng 如như 空không 普phổ 遍biến 喻dụ 此thử 亦diệc 齊tề 。 今kim 傍bàng 出xuất 一nhất 喻dụ 以dĩ 喻dụ 身thân 入nhập 。 質chất 來lai 對đối 鏡kính 鏡kính 中trung 見kiến 像tượng 。 像tượng 是thị 執chấp 像tượng 。 機cơ 感cảm 對đối 剎sát 。 剎sát 中trung 見kiến 佛Phật 。 佛Phật 是thị 心tâm 佛Phật 。 從tùng 世thế 間gian 主chủ 力lực 下hạ 。 上thượng 是thị 佛Phật 德đức 。 今kim 攝nhiếp 歸quy 就tựu 神thần 。 故cố 云vân 能năng 攝nhiếp 此thử 身thân 。 從tùng 此thử 身thân 之chi 性tánh 等đẳng 世thế 間gian 故cố 者giả 。 彰chương 入nhập 所sở 以dĩ 。 智trí 身thân 色sắc 身thân 皆giai 等đẳng 世thế 間gian 。 論luận 云vân 。 智trí 性tánh 色sắc 性tánh 皆giai 相tương/tướng 即tức 故cố 。 皆giai 入nhập 觀quán 機cơ 。 彰chương 入nhập 之chi 意ý 。 並tịnh 釋thích 普phổ 字tự 結kết 歸quy 長trường/trưởng 行hành 。 所sở 入nhập 之chi 處xứ 下hạ 。 結kết 歸quy 神thần 名danh 。 以dĩ 難nan 見kiến 故cố 。 所sở 以dĩ 偏thiên 結kết 。 疏sớ/sơ 隨tùy 緣duyên 非phi 有hữu 之chi 法Pháp 身thân 等đẳng 。 至chí 第đệ 五ngũ 經kinh 當đương 釋thích 。


疏sớ/sơ 。 十thập 有hữu 覺giác 德đức 行hạnh 者giả 。 即tức 毛mao 詩thi 註chú 云vân 。 覺giác 大đại 也dã 。


疏sớ/sơ 。 石thạch 室thất 留lưu 影ảnh 毒độc 龍long 革cách 心tâm 者giả 。 革cách 變biến 也dã 。 即tức 觀quán 佛Phật 三tam 昧muội 海hải 經kinh 。 彼bỉ 事sự 極cực 長trường/trưởng 。 今kim 當đương 略lược 意ý 。 即tức 第đệ 七thất 經kinh 佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 云vân 。 如Như 來Lai 到đáo 那na 乾can/kiền/càn 訶ha 羅la 國quốc 古cổ 仙tiên 所sở 止chỉ 簷diêm 匐bặc 華hoa 林lâm 有hữu 毒độc 龍long 池trì 青thanh 蓮liên 華hoa 泉tuyền 北bắc 羅la 剎sát 石thạch 穴huyệt 阿a 那na 斯tư 山sơn 南nam 。


爾nhĩ 時thời 彼bỉ 穴huyệt 有hữu 五ngũ 羅la 剎sát 。 化hóa 作tác 龍long 女nữ 與dữ 毒độc 龍long 通thông 。 龍long 復phục 降giáng/hàng 雹bạc 。 羅la 剎sát 亂loạn 行hành 。 飢cơ 饉cận 疾tật 疫dịch 。 已dĩ 歷lịch 四tứ 年niên 。


時thời 王vương 驚kinh 懼cụ 。 禱đảo 祀tự 神thần 祇kỳ 。 於ư 事sự 無vô 益ích 。 下hạ 取thủ 意ý 引dẫn 。 有hữu 一nhất 梵Phạm 志Chí 。 讚tán 佛Phật 功công 德đức 。 彼bỉ 王vương 焚phần 香hương 遙diêu 請thỉnh 如Như 來Lai 。 如Như 來Lai 受thọ 那na 乾can/kiền/càn 訶ha 羅la 王vương 弗phất 巴ba 浮phù 提đề 請thỉnh 。 廣quảng 現hiện 神thần 變biến 。 羅la 剎sát 毒độc 龍long 既ký 受thọ 化hóa 已dĩ 。


爾nhĩ 時thời 龍long 王vương 。 長trường 跪quỵ 合hợp 掌chưởng 。 勸khuyến 請thỉnh 世Thế 尊Tôn 。 唯duy 願nguyện 如Như 來Lai 。 常thường 住trụ 此thử 間gian 。 佛Phật 若nhược 不bất 在tại 我ngã 發phát 惡ác 心tâm 。 無vô 由do 得đắc 成thành 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 世Thế 尊Tôn 不bất 離ly 龍long 窟quật 復phục 受thọ 王vương 請thỉnh 入nhập 城thành 教giáo 化hóa 。 遊du 行hành 往vãng 昔tích 行hành 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 處xứ 。 諸chư 龍long 皆giai 從tùng 聞văn 佛Phật 欲dục 還hoàn 。 復phục 啼đề 哭khốc 雨vũ 淚lệ 白bạch 佛Phật 言ngôn 。


世Thế 尊Tôn 。 請thỉnh 佛Phật 常thường 住trụ 。 云vân 何hà 捨xả 我ngã 。 我ngã 不bất 見kiến 佛Phật 。 當đương 作tác 惡ác 事sự 。 墜trụy 墮đọa 惡ác 道đạo 。


爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 安an 慰úy 龍long 王vương 。 我ngã 受thọ 汝nhữ 請thỉnh 坐tọa 汝nhữ 窟quật 中trung 千thiên 五ngũ 百bách 歲tuế 。 釋Thích 迦Ca 文Văn 佛Phật 。 踊dũng 身thân 入nhập 石thạch 。 猶do 如như 明minh 鏡kính 。 人nhân 見kiến 面diện 像tượng 。 諸chư 龍long 皆giai 見kiến 佛Phật 在tại 石thạch 內nội 。 影ảnh 現hiện 於ư 外ngoại 。


爾nhĩ 時thời 諸chư 龍long 。 合hợp 掌chưởng 歡hoan 喜hỷ 不bất 出xuất 其kỳ 池trì 。 常thường 見kiến 佛Phật 日nhật 。


爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 結kết 跏già 趺phu 坐tọa 。 在tại 石thạch 壁bích 內nội 。 眾chúng 生sanh 見kiến 時thời 遠viễn 望vọng 則tắc 見kiến 。 近cận 則tắc 不bất 現hiện 。 諸chư 天thiên 百bách 千thiên 。 供cúng 養dường 佛Phật 影ảnh 。 影ảnh 亦diệc 說thuyết 法Pháp 。


時thời 梵Phạm 天Thiên 王Vương 。 合hợp 掌chưởng 恭cung 敬kính 。 以dĩ 偈kệ 頌tụng 曰viết 。 如Như 來Lai 處xứ 石thạch 窟quật 。 踊dũng 身thân 入nhập 石thạch 裏lý 。 如như 日nhật 無vô 障chướng 礙ngại 。 金kim 光quang 相tướng 具cụ 足túc 。 我ngã 今kim 頭đầu 面diện 禮lễ 。 牟Mâu 尼Ni 救cứu 世Thế 尊Tôn 。 經kinh 文văn 甚thậm 廣quảng 。 復phục 令linh 眾chúng 生sanh 。 觀quán 於ư 佛Phật 座tòa 。 見kiến 丈trượng 六lục 像tượng 坐tọa 於ư 草thảo 座tòa 。 作tác 一nhất 石thạch 窟quật 高cao 一nhất 丈trượng 八bát 尺xích 。 深thâm 二nhị 十thập 四tứ 步bộ 。 青thanh 白bạch 石thạch 想tưởng 。 又hựu 想tưởng 此thử 窟quật 成thành 七thất 寶bảo 窟quật 。 見kiến 佛Phật 形hình 像tượng 。 踊dũng 入nhập 石thạch 壁bích 等đẳng 。 廣quảng 弘hoằng 明minh 集tập 。 說thuyết 遠viễn 公công 有hữu 此thử 石thạch 影ảnh 讚tán 。 說thuyết 處xứ 所sở 與dữ 經kinh 全toàn 同đồng 云vân 。 在tại 西tây 域vực 那na 伽già 訶ha 羅la 國quốc 南nam 山sơn 古cổ 仙tiên 石thạch 室thất 中trung 。 度độ 流lưu 沙sa 逕kính 道đạo 去khứ 此thử 。 一nhất 萬vạn 五ngũ 千thiên 八bát 百bách 五ngũ 十thập 里lý 。 感cảm 世thế 之chi 應ưng 備bị 於ư 別biệt 傳truyền 。 西tây 域vực 記ký 第đệ 八bát 亦diệc 說thuyết 遠viễn 公công 序tự 云vân 。 昔tích 遇ngộ 西tây 域vực 沙Sa 門Môn 。 輒triếp 飡xan 遊du 方phương 之chi 說thuyết 。 知tri 有hữu 佛Phật 影ảnh 。 而nhi 傳truyền 者giả 尚thượng 未vị 曉hiểu 。 然nhiên 及cập 在tại 此thử 山sơn 。 值trị 罽kế 賓tân 禪thiền 師sư 南nam 國quốc 律luật 學học 道Đạo 士sĩ 。 與dữ 昔tích 聞văn 既ký 同đồng 。 並tịnh 是thị 其kỳ 人nhân 遊du 歷lịch 所sở 經kinh 。 因nhân 詳tường 其kỳ 間gian 。 乃nãi 圖đồ 之chi 為vi 銘minh 曰viết 。 廓khuếch 矣hĩ 大đại 像tượng 。 理lý 玄huyền 無vô 名danh 。 體thể 神thần 入nhập 化hóa 。 落lạc 影ảnh 離ly 形hình 。 迴hồi 輝huy 層tằng 巖nham 。 凝ngưng 映ánh 虛hư 亭đình 。 在tại 陰ấm 不bất 昧muội 。 處xử 暗ám 逾du 明minh 。 婉uyển 出xuất 蟬thiền 蛻thuế 。 朝triêu 宗tông 百bách 靈linh 。 應ưng 不bất 同đồng 方phương 。 迹tích 絕tuyệt 杳# 冥minh (# 其kỳ 一nhất )# 。 茫mang 茫mang 荒hoang 宇vũ 。 靡mĩ 勸khuyến 靡mĩ 獎tưởng 。 淡đạm 虛hư 寫tả 容dung 。 拂phất 空không 傅phó/phụ 像tượng 。 相tương/tướng 具cụ 體thể 微vi 。 神thần 姿tư 自tự 朗lãng 。 白bạch 毫hào 吐thổ 曜diệu 。 昏hôn 夜dạ 中trung 爽sảng 。 感cảm 誠thành 乃nãi 應ưng 。 扣khấu 機cơ 發phát 響hưởng 。 留lưu 音âm 停đình 岫# 。 津tân 悟ngộ 冥minh 賞thưởng 。 撫phủ 之chi 有hữu 會hội 。 功công 弗phất 由do 囊nang (# 其kỳ 二nhị )# 。 餘dư 如như 廣quảng 弘hoằng 明minh 集tập 。 罽kế 賓tân 禪thiền 師sư 即tức 耶da 舍xá 三tam 藏tạng 疏sớ/sơ 。 世thế 人nhân 靡mĩ 不bất 有hữu 初sơ 等đẳng 者giả 。 本bổn 即tức 毛mao 詩thi 王vương 註chú 周chu 易dị 亦diệc 用dụng 此thử 言ngôn 。 靡mĩ 無vô 也dã 。 鮮tiển 少thiểu 也dã 。 克khắc 能năng 也dã 。


疏sớ/sơ 。 世thế 人nhân 以dĩ 人nhân 隨tùy 欲dục 者giả 。 書thư 云vân 。 小tiểu 人nhân 以dĩ 人nhân 從tùng 欲dục 。 君quân 子tử 以dĩ 欲dục 從tùng 人nhân 。 言ngôn 不bất 能năng 兼kiêm 亡vong 者giả 。 亡vong 無vô 也dã 。 然nhiên 兩lưỡng 字tự 相tương 連liên 。 即tức 莊trang 子tử 意ý 。 而nhi 亡vong 字tự 有hữu 心tâm 。 則tắc 自tự 他tha 想tưởng 忘vong 。 不bất 恃thị 己kỷ 功công 也dã 。 今kim 云vân 兼kiêm 於ư 無vô 道đạo 之chi 人nhân 耳nhĩ 。


疏sớ/sơ 。 空không 有hữu 四tứ 義nghĩa 含hàm 於ư 五ngũ 法pháp 者giả 。 四tứ 義nghĩa 即tức 無vô 生sanh 等đẳng 。 五ngũ 法pháp 即tức 名danh 等đẳng 。 今kim 當đương 先tiên 釋thích 五ngũ 法pháp 。 後hậu 消tiêu 疏sớ/sơ 文văn 。 五ngũ 法pháp 諸chư 經kinh 論luận 皆giai 具cụ 。 且thả 依y 楞lăng 伽già 列liệt 次thứ 者giả 。 即tức 名danh 相tướng 妄vọng 想tưởng 正chánh 智trí 如như 如như 。 以dĩ 為vi 其kỳ 次thứ 。 若nhược 瑜du 伽già 七thất 十thập 二nhị 云vân 一nhất 相tương/tướng 。 二nhị 名danh 。 三tam 分phân 別biệt 。 四tứ 真Chân 如Như 。 五ngũ 正chánh 智trí 。 分phân 別biệt 妄vọng 想tưởng 異dị 名danh 。 相tương 謂vị 言ngôn 談đàm 安an 足túc 事sự 處xứ 。 名danh 即tức 於ư 相tương/tướng 所sở 有hữu 。 增tăng 語ngữ 分phân 別biệt 。 謂vị 三tam 界giới 行hành 中trung 所sở 有hữu 心tâm 心tâm 所sở 。 真Chân 如Như 謂vị 無vô 為vi 法Pháp 。 無vô 我ngã 所sở 顯hiển 。 聖thánh 智trí 所sở 行hành 。 非phi 一nhất 切thiết 言ngôn 談đàm 安an 足túc 事sự 處xứ 。 正chánh 智trí 略lược 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 唯duy 出xuất 世thế 間gian 正chánh 智trí 。 二nhị 世thế 間gian 出xuất 世thế 間gian 正chánh 智trí 。 釋thích 曰viết 。 上thượng 即tức 根căn 本bổn 。 下hạ 即tức 後hậu 得đắc 。 此thử 之chi 五ngũ 法pháp 為vi 假giả 為vi 實thật 。 然nhiên 相tương 通thông 假giả 實thật 。 亦diệc 具cụ 假giả 實thật 二nhị 有hữu 。 名danh 唯duy 假giả 有hữu 。 分phân 別biệt 同đồng 相tương/tướng 。 以dĩ 有hữu 三tam 界giới 心tâm 心tâm 所sở 實thật 法pháp 。 故cố 是thị 實thật 有hữu 。 若nhược 虛hư 妄vọng 計kế 度độ 故cố 是thị 假giả 有hữu 。 真Chân 如Như 唯duy 實thật 有hữu 。 二nhị 智trí 俱câu 實thật 有hữu 。 此thử 五ngũ 二nhị 諦đế 。 何hà 諦đế 所sở 攝nhiếp 。 前tiền 三tam 世thế 俗tục 有hữu 。 真Chân 如Như 勝thắng 義nghĩa 有hữu 。 根căn 本bổn 智trí 勝thắng 義nghĩa 有hữu 。 後hậu 得đắc 智trí 通thông 二nhị 有hữu 。 五ngũ 從tùng 何hà 生sanh 。 名danh 從tùng 欲dục 生sanh 。 相tương/tướng 與dữ 分phân 別biệt 俱câu 。 從tùng 想tưởng 分phân 別biệt 生sanh 。 真Chân 如Như 無vô 生sanh 智trí 。 從tùng 聽thính 聞văn 正Chánh 法Pháp 。 如như 理lý 作tác 意ý 生sanh 。 此thử 之chi 五ngũ 法pháp 。 為vi 一nhất 為vi 異dị 。 今kim 且thả 將tương 相tương 望vọng 餘dư 四tứ 法pháp 。 論luận 異dị 不bất 異dị 者giả 。 一nhất 相tương/tướng 與dữ 名danh 異dị 。 若nhược 言ngôn 其kỳ 異dị 。 名danh 應ưng 實thật 有hữu 。 若nhược 言ngôn 不bất 異dị 。 取thủ 相tương 應ứng 得đắc 名danh 。 二nhị 相tương/tướng 與dữ 分phân 別biệt 若nhược 異dị 。 則tắc 分phân 別biệt 應ưng 非phi 相tướng 。 若nhược 不bất 異dị 分phân 別biệt 外ngoại 相tướng 。 應ưng 以dĩ 分phân 別biệt 為vi 性tánh 。 三tam 相tương/tướng 與dữ 真Chân 如Như 若nhược 異dị 。 則tắc 相tương/tướng 之chi 勝thắng 義nghĩa 。 應ưng 非phi 是thị 如như 。 觀quán 者giả 應ưng 捨xả 相tương 求cầu 如như 。 正chánh 覺giác 真Chân 如Như 應ưng 不bất 覺giác 相tương/tướng 。 若nhược 言ngôn 不bất 異dị 。 真Chân 如Như 無vô 差sai 別biệt 。 相tương/tướng 亦diệc 無vô 差sai 別biệt 。 得đắc 相tương/tướng 之chi 時thời 。 應ưng 得đắc 真Chân 如Như 。 又hựu 得đắc 真Chân 如Như 時thời 。 亦diệc 應ưng 得đắc 相tương/tướng 。 應ưng 不bất 清thanh 淨tịnh 。 四tứ 相tương/tướng 與dữ 正chánh 智trí 。 如như 相tương/tướng 與dữ 分phân 別biệt 說thuyết 。 應ưng 知tri 名danh 與dữ 分phân 別biệt 及cập 正chánh 智trí 。 及cập 分phân 別biệt 於ư 正chánh 智trí 。 皆giai 當đương 言ngôn 異dị 。 餘dư 略lược 可khả 知tri 。 已dĩ 知tri 五ngũ 法pháp 名danh 相tướng 差sai 別biệt 。 今kim 當đương 消tiêu 疏sớ/sơ 文văn 。 疏sớ/sơ 中trung 。 先tiên 以dĩ 五ngũ 法pháp 屬thuộc 文văn 。 後hậu 迷mê 如như 下hạ 。 辯biện 因nhân 起khởi 融dung 攝nhiếp 。 言ngôn 迷mê 如như 以dĩ 成thành 名danh 相tướng 則tắc 妄vọng 想tưởng 是thị 生sanh 者giả 。 此thử 顯hiển 迷mê 時thời 唯duy 有hữu 三tam 法pháp 。 一nhất 名danh 。 二nhị 相tương/tướng 。 三tam 妄vọng 想tưởng 。 故cố 此thử 五ngũ 法pháp 通thông 該cai 一nhất 切thiết 。 而nhi 不bất 必tất 同đồng 時thời 。 謂vị 妄vọng 想tưởng 正chánh 智trí 。 此thử 必tất 不bất 並tịnh 故cố 。 今kim 有hữu 妄vọng 想tưởng 決quyết 無vô 正chánh 智trí 。 其kỳ 如như 如như 名danh 相tướng 。 則tắc 有hữu 隱ẩn 顯hiển 。 此thử 中trung 迷mê 故cố 。 如như 如như 則tắc 隱ẩn 。 名danh 相tướng 則tắc 顯hiển 。 次thứ 云vân 悟ngộ 名danh 相tướng 之chi 本bổn 如như 執chấp 翻phiên 成thành 智trí 者giả 。 此thử 顯hiển 悟ngộ 時thời 但đãn 有hữu 其kỳ 二nhị 。 一nhất 正chánh 智trí 。 二nhị 如như 如như 。 既ký 有hữu 正chánh 智trí 決quyết 無vô 妄vọng 想tưởng 。 了liễu 得đắc 如như 如như 。 名danh 相tướng 即tức 隱ẩn 。 雖tuy 不bất 壞hoại 相tương/tướng 。 舉cử 體thể 即tức 空không 。 理lý 奪đoạt 於ư 事sự 無vô 不bất 蕩đãng 盡tận 。 是thị 故cố 空không 中trung 無vô 色sắc 等đẳng 法pháp 。 故cố 楞lăng 伽già 云vân 。 謂vị 了liễu 名danh 相tướng 及cập 與dữ 妄vọng 想tưởng 體thể 本bổn 不bất 可khả 得đắc 。 名danh 為vi 正chánh 智trí 。 如như 如như 即tức 是thị 名danh 相tướng 。 妄vọng 想tưởng 本bổn 自tự 不bất 生sanh 。 釋thích 曰viết 。 名danh 相tướng 不bất 生sanh 則tắc 境cảnh 如như 矣hĩ 。 妄vọng 想tưởng 不bất 生sanh 。 則tắc 心tâm 如như 矣hĩ 。 了liễu 心tâm 境cảnh 如như 是thị 為vi 正chánh 智trí 。 故cố 唯duy 正chánh 智trí 。 及cập 如như 如như 存tồn 。 次thứ 云vân 。 如như 外ngoại 無vô 智trí 。 智trí 體thể 即tức 如như 者giả 。 復phục 融dung 上thượng 二nhị 。 以dĩ 為vi 一nhất 味vị 。 如như 外ngoại 無vô 智trí 。 即tức 以dĩ 如như 攝nhiếp 智trí 。 智trí 體thể 即tức 如như 。 是thị 以dĩ 智trí 攝nhiếp 如như 。 合hợp 為vi 一nhất 味vị 。 故cố 下hạ 經Kinh 云vân 。 無vô 有hữu 智trí 外ngoại 如như 為vi 智trí 所sở 入nhập 。 亦diệc 無vô 如như 外ngoại 智trí 能năng 證chứng 於ư 如như 。 即tức 斯tư 義nghĩa 也dã 。 故cố 疏sớ/sơ 結kết 云vân 。 此thử 二nhị 猶do 空không 寂tịch 照chiếu 無vô 礙ngại 。 寂tịch 即tức 是thị 如như 。 照chiếu 即tức 是thị 智trí 。 如như 日nhật 合hợp 空không 。 雖tuy 有hữu 二nhị 事sự 。 一nhất 相tương/tướng 難nạn/nan 分phần/phân 。


疏sớ/sơ 。 十Thập 力Lực 降hàng 魔ma 十thập 軍quân 皆giai 殄điễn 者giả 。 智trí 論luận 第đệ 六lục 云vân 。 欲dục 為vì 汝nhữ 初sơ 軍quân 。 憂ưu 愁sầu 軍quân 第đệ 二nhị 。 饑cơ 渴khát 軍quân 第đệ 三tam 。 渴khát 愛ái 軍quân 第đệ 四tứ 。 睡thụy 眠miên 軍quân 第đệ 五ngũ 。 怖bố 畏úy 軍quân 第đệ 六lục 。 疑nghi 軍quân 為vi 第đệ 七thất 。 含hàm 毒độc 軍quân 第đệ 八bát 。 利lợi 養dưỡng 軍quân 第đệ 九cửu 。 著trước 虛hư 妄vọng 名danh 聞văn 。 自tự 高cao 軍quân 第đệ 十thập 。 輕khinh 慢mạn 於ư 他tha 人nhân 。 汝nhữ 等đẳng 軍quân 如như 是thị 。 一nhất 切thiết 世thế 間gian 人nhân 。 及cập 諸chư 一nhất 切thiết 天thiên 。 無vô 能năng 破phá 之chi 者giả 。 我ngã 以dĩ 智trí 慧tuệ 箭tiễn 。 修tu 定định 智trí 為vi 弓cung 。 摧tồi 破phá 汝nhữ 魔ma 軍quân 。 如như 坏phôi 瓶bình 投đầu 水thủy 。 今kim 以dĩ 愛ái 欲dục 為vi 水thủy 故cố 偏thiên 語ngữ 之chi 。 疏sớ/sơ 百bách 竅khiếu 異dị 吹xuy 者giả 。 義nghĩa 則tắc 可khả 知tri 。 事sự 出xuất 莊trang 子tử 第đệ 四tứ 。


經kinh 疏sớ/sơ 。 日nhật 光quang 合hợp 空không 等đẳng 者giả 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 三tam 。 初sơ 總tổng 釋thích 。 二nhị 開khai 彰chương 別biệt 釋thích 。 三tam 總tổng 結kết 稱xưng 歎thán 。 今kim 初sơ 。 先tiên 舉cử 喻dụ 。 智trí 符phù 已dĩ 下hạ 合hợp 。 以dĩ 智trí 合hợp 日nhật 。 以dĩ 實thật 相tướng 合hợp 空không 。 符phù 者giả 。 分phần/phân 而nhi 合hợp 也dã 。 實thật 相tướng 體thể 上thượng 本bổn 有hữu 智trí 光quang 。 無vô 始thỉ 迷mê 之chi 今kim 方phương 朗lãng 悟ngộ 。 即tức 我ngã 始thỉ 會hội 之chi 。 非phi 照chiếu 今kim 有hữu 。 故cố 與dữ 實thật 相tướng 分phần/phân 而nhi 合hợp 也dã 。 實thật 相tướng 無vô 邊biên 智trí 亦diệc 無vô 邊biên 。 如như 空không 無vô 際tế 光quang 亦diệc 無vô 際tế 。 雖tuy 從tùng 曠khoáng 劫kiếp 修tu 成thành 全toàn 同đồng 本bổn 有hữu 者giả 。 以dĩ 偈kệ 文văn 會hội 義nghĩa 也dã 。 偈kệ 云vân 。 億ức 劫kiếp 修tu 成thành 不bất 可khả 思tư 。 求cầu 其kỳ 邊biên 際tế 莫mạc 能năng 知tri 。 義nghĩa 乃nãi 修tu 成thành 。 智trí 無vô 際tế 耳nhĩ 。 何hà 得đắc 分phần/phân 而nhi 合hợp 也dã 。 故cố 今kim 答đáp 云vân 。 雖tuy 則tắc 修tu 成thành 。 全toàn 同đồng 本bổn 有hữu 。 是thị 以dĩ 經Kinh 云vân 。 演diễn 法pháp 實thật 相tướng 令linh 歡hoan 喜hỷ 。 故cố 疏sớ/sơ 結kết 云vân 。 窮cùng 靈linh 極cực 數số 。 即tức 是thị 修tu 成thành 。 妙diệu 盡tận 難nan 思tư 。 即tức 符phù 本bổn 有hữu 。 亦diệc 猶do 始thỉ 覺giác 同đồng 本bổn 覺giác 。 無vô 復phục 始thỉ 本bổn 之chi 異dị 。 為vi 究cứu 竟cánh 覺giác 。 然nhiên 窮cùng 靈linh 極cực 數số 之chi 言ngôn 。 即tức 肇triệu 論luận 。 劉lưu 遺di 民dân 所sở 難nạn/nan 。 般Bát 若Nhã 無vô 知tri 論luận 語ngữ 。 具cụ 云vân 。 但đãn 今kim 談đàm 者giả 所sở 疑nghi 。 於ư 高cao 論luận 之chi 旨chỉ 。 欲dục 求cầu 聖thánh 心tâm 之chi 異dị 。 為vi 謂vị 窮cùng 靈linh 極cực 數số 妙diệu 盡tận 冥minh 符phù 耶da 。 謂vị 將tương 心tâm 體thể 自tự 然nhiên 靈linh 怕phạ 獨độc 感cảm 耶da 。 若nhược 窮cùng 靈linh 極cực 數số 妙diệu 盡tận 冥minh 符phù 。 則tắc 寂tịch 照chiếu 之chi 名danh 故cố 。 是thị 定định 慧tuệ 之chi 體thể 耳nhĩ 。 若nhược 心tâm 體thể 自tự 然nhiên 靈linh 怕phạ 獨độc 感cảm 。 則tắc 群quần 數số 之chi 應ưng 。 固cố 已dĩ 幾kỷ 乎hồ 息tức 矣hĩ 。 此thử 公công 意ý 云vân 。 若nhược 窮cùng 靈linh 極cực 數số 妙diệu 盡tận 冥minh 符phù 。 則tắc 是thị 修tu 極cực 於ư 無vô 修tu 。 窮cùng 靈linh 為vi 照chiếu 。 妙diệu 盡tận 為vi 寂tịch 。 亦diệc 是thị 我ngã 之chi 定định 慧tuệ 。 何hà 用dụng 別biệt 立lập 無vô 知tri 。 若nhược 心tâm 體thể 自tự 然nhiên 靈linh 怕phạ 獨độc 感cảm 。 則tắc 是thị 體thể 本bổn 無vô 知tri 。 固cố 合hợp 無vô 乎hồ 應ứng 用dụng 。 何hà 以dĩ 言ngôn 般Bát 若Nhã 無vô 知tri 。 對đối 緣duyên 而nhi 照chiếu 故cố 。 結kết 云vân 。 疑nghi 者giả 當đương 以dĩ 撫phủ 會hội 。 應ứng 機cơ 覩đổ 變biến 之chi 知tri 。 不bất 可khả 謂vị 之chi 不bất 有hữu 。 論luận 主chủ 答đáp 云vân 。 意ý 謂vị 妙diệu 盡tận 冥minh 符phù 。 不bất 可khả 以dĩ 定định 慧tuệ 為vi 名danh 。 靈linh 怕phạ 獨độc 感cảm 。 不bất 可khả 稱xưng 群quần 數số 已dĩ 息tức 。 兩lưỡng 言ngôn 雖tuy 異dị 妙diệu 用dụng 常thường 一nhất 。 迹tích 我ngã 而nhi 乖quai 。 在tại 聖thánh 不bất 殊thù 也dã 。 釋thích 曰viết 。 觀quán 肇triệu 公công 答đáp 上thượng 句cú 云vân 。 既ký 冥minh 符phù 心tâm 體thể 。 何hà 可khả 以dĩ 定định 慧tuệ 為vi 名danh 。 若nhược 以dĩ 定định 慧tuệ 為vi 名danh 。 則tắc 未vị 符phù 心tâm 體thể 答đáp 下hạ 句cú 意ý 云vân 靈linh 怕phạ 獨độc 感cảm 。 與dữ 窮cùng 靈linh 極cực 數số 。 二nhị 義nghĩa 相tương/tướng 合hợp 。 何hà 得đắc 息tức 於ư 群quần 數số 之chi 應ưng 。 故cố 云vân 兩lưỡng 言ngôn 雖tuy 異dị 在tại 聖thánh 不bất 殊thù 也dã 。 今kim 疏sớ/sơ 總tổng 不bất 用dụng 彼bỉ 難nạn/nan 答đáp 本bổn 意ý 。 借tá 其kỳ 問vấn 中trung 一nhất 句cú 。 謂vị 窮cùng 其kỳ 靈linh 鑑giám 極cực 其kỳ 數số 運vận 。 妙diệu 無vô 不bất 盡tận 。 則tắc 合hợp 心tâm 體thể 。 今kim 略lược 申thân 故cố 難nan 思tư 耳nhĩ 。 十thập 義nghĩa 以dĩ 辯biện 難nan 思tư 。 第đệ 二nhị 開khai 彰chương 別biệt 釋thích 。 於ư 中trung 二nhị 。 先tiên 別biệt 舉cử 十thập 門môn 之chi 喻dụ 。 後hậu 以dĩ 智trí 慧tuệ 日nhật 照chiếu 心tâm 性tánh 空không 下hạ 。 總tổng 以dĩ 法pháp 合hợp 。 憑bằng 喻dụ 解giải 法pháp 故cố 云vân 準chuẩn 思tư 。


疏sớ/sơ 。 寂tịch 然nhiên 不bất 動động 。 以dĩ 觀quán 機cơ 者giả 。 此thử 言ngôn 即tức 周chu 易dị 繫hệ 辭từ 。 具cụ 云vân 。 夫phu 易dị 無vô 思tư 也dã 。 無vô 為vi 也dã 。 寂tịch 然nhiên 不bất 動động 。 感cảm 而nhi 遂toại 通thông 天thiên 下hạ 之chi 故cố 。 今kim 借tá 此thử 言ngôn 也dã 。


疏sớ/sơ 。 第đệ 一nhất 偈kệ 前tiền 半bán 辯biện 一nhất 相tương/tướng 因nhân 果quả 等đẳng 者giả 。 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 二nhị 。 先tiên 消tiêu 經kinh 文văn 。 辯biện 十thập 身thân 相tướng 。 後hậu 引dẫn 經kinh 論luận 辯biện 三Tam 身Thân 相tương/tướng 。 今kim 初sơ 。 言ngôn 純thuần 雜tạp 無vô 礙ngại 因nhân 果quả 相tương/tướng 融dung 者giả 。 然nhiên 如Như 來Lai 相tương/tướng 亦diệc 具cụ 四tứ 句cú 。 一nhất 一nhất 因nhân 一nhất 相tương/tướng 。 二nhị 一nhất 因nhân 一nhất 切thiết 相tương/tướng 。 此thử 皆giai 純thuần 門môn 。 三tam 一nhất 切thiết 因nhân 一nhất 相tương/tướng 。 四tứ 一nhất 切thiết 因nhân 一nhất 切thiết 相tương/tướng 。 皆giai 是thị 雜tạp 門môn 。 正chánh 純thuần 恆hằng 雜tạp 雜tạp 而nhi 常thường 純thuần 。 故cố 云vân 無vô 礙ngại 。 由do 因nhân 相tương/tướng 無vô 礙ngại 。 果quả 相tương/tướng 亦diệc 無vô 礙ngại 。 故cố 得đắc 圓viên 成thành 非phi 分phần/phân 成thành 耳nhĩ 。 以dĩ 一nhất 切thiết 純thuần 雜tạp 無vô 礙ngại 之chi 行hành 。 成thành 一nhất 相tương/tướng 故cố 。 故cố 此thử 一nhất 相tương/tướng 即tức 同đồng 法Pháp 界Giới 。 況huống 因nhân 果quả 交giao 徹triệt 。 因nhân 中trung 有hữu 無vô 盡tận 之chi 果quả 。 果quả 中trung 有hữu 難nan 思tư 之chi 因nhân 。


疏sớ/sơ 。 若nhược 三tam 十thập 二nhị 相tướng 下hạ 。 第đệ 二nhị 引dẫn 經kinh 及cập 論luận 。 說thuyết 三Tam 身Thân 相tương/tướng 。 唯duy 語ngữ 化hóa 身thân 。 而nhi 總tổng 指chỉ 在tại 餘dư 。 智trí 論luận 當đương 三tam 十thập 二nhị 。 瑜du 伽già 當đương 四tứ 十thập 九cửu 。 涅Niết 槃Bàn 當đương 二nhị 十thập 九cửu 。 經Kinh 云vân 。


善thiện 男nam 子tử 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 持trì 戒giới 不bất 動động 施thí 心tâm 不bất 移di 。 安an 住trụ 實thật 語ngữ 。 如như 須Tu 彌Di 山Sơn 。 以dĩ 是thị 業nghiệp 緣duyên 。 得đắc 足túc 下hạ 平bình 。 滿mãn 如như 奩# 底để 相tương/tướng 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 於ư 父phụ 母mẫu 所sở 。 和hòa 尚thượng 師sư 長trưởng 乃nãi 至chí 畜súc 生sanh 。 以dĩ 如như 法Pháp 財tài 供cúng 養dường 供cung 給cấp 。 以dĩ 是thị 業nghiệp 緣duyên 。 得đắc 成thành 足túc 下hạ 千thiên 輻bức 輪luân 相tương/tướng 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 不bất 殺sát 不bất 盜đạo 。 於ư 父phụ 母mẫu 師sư 長trưởng 。 常thường 生sanh 歡hoan 喜hỷ 。 以dĩ 是thị 業nghiệp 緣duyên 。 得đắc 成thành 三tam 相tương/tướng 。 一nhất 者giả 手thủ 指chỉ 纖tiêm 長trường 。 二nhị 足túc 跟cân 修tu 長trường/trưởng 。 三tam 其kỳ 身thân 方phương 直trực 。 如như 是thị 三tam 相tương/tướng 同đồng 一nhất 業nghiệp 緣duyên 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 修tu 四Tứ 攝Nhiếp 法Pháp 。 攝nhiếp 取thủ 眾chúng 生sanh 。 以dĩ 是thị 業nghiệp 緣duyên 。 得đắc 網võng 縵man 指chỉ 。 如như 白bạch 鵝nga 王vương 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 父phụ 母mẫu 師sư 長trưởng 。 若nhược 病bệnh 苦khổ 時thời 。 以dĩ 手thủ 洗tẩy 拭thức 捉tróc 持trì 案án 摩ma 。 以dĩ 是thị 業nghiệp 緣duyên 。 得đắc 手thủ 足túc 軟nhuyễn 嫰# 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 持trì 戒giới 聞văn 法Pháp 慧tuệ 施thí 無vô 厭yếm 。 以dĩ 是thị 業nghiệp 緣duyên 。 得đắc 節tiết 踝hõa 傭dong 滿mãn 。 身thân 毛mao 上thượng 靡mĩ 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 以dĩ 專chuyên 心tâm 聽thính 法Pháp 演diễn 說thuyết 正chánh 教giáo 。 以dĩ 是thị 業nghiệp 緣duyên 。 得đắc 鹿lộc 王vương 腨# 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 於ư 諸chư 眾chúng 生sanh 。 不bất 生sanh 害hại 心tâm 。 飲ẩm 食thực 知tri 足túc 。 常thường 樂nhạo 惠huệ 施thí 。 瞻chiêm 病bệnh 施thí 藥dược 。 以dĩ 是thị 業nghiệp 緣duyên 。 其kỳ 身thân 圓viên 滿mãn 。 如như 尼ni 拘câu 陀đà 樹thụ 。 立lập 手thủ 過quá 膝tất 。 頂đảnh 有hữu 肉nhục 髻kế 。 無vô 見kiến 頂đảnh 相tướng 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 見kiến 怖bố 畏úy 者giả 。 為vi 作tác 救cứu 護hộ 。 見kiến 裸lõa 露lộ 者giả 。 施thí 與dữ 衣y 服phục 。 以dĩ 是thị 業nghiệp 緣duyên 。 得đắc 陰âm 藏tàng 相tương/tướng 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 親thân 近cận 智trí 者giả 。 遠viễn 離ly 愚ngu 人nhân 。 善thiện 喜hỷ 問vấn 答đáp 掃tảo 飾sức 行hành 路lộ 。 以dĩ 是thị 業nghiệp 緣duyên 。 得đắc 皮bì 膚phu 細tế 滑hoạt 。 身thân 毛mao 右hữu 旋toàn 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 常thường 以dĩ 飲ẩm 食thực 衣y 服phục 。 臥ngọa 具cụ 醫y 藥dược 。 香hương 華hoa 燈đăng 明minh 施thí 人nhân 。 以dĩ 是thị 業nghiệp 緣duyên 。 得đắc 身thân 金kim 色sắc 常thường 光quang 照chiếu 耀diệu 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 施thí 之chi 時thời 。 所sở 施thí 之chi 物vật 。 能năng 捨xả 不bất 悋lận 。 不bất 觀quán 福phước 田điền 。 及cập 非phi 福phước 田điền 。 以dĩ 是thị 業nghiệp 緣duyên 。 得đắc 七thất 處xứ 平bình 滿mãn 相tương/tướng 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 布bố 施thí 之chi 時thời 。 心tâm 不bất 生sanh 疑nghi 。 以dĩ 是thị 業nghiệp 緣duyên 。 得đắc 柔nhu 軟nhuyễn 聲thanh 相tương/tướng 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 如như 法Pháp 求cầu 財tài 。 以dĩ 用dụng 布bố 施thí 。 以dĩ 是thị 業nghiệp 緣duyên 。 得đắc 缺khuyết 骨cốt 充sung 滿mãn 師sư 子tử 上thượng 身thân 臂tý 肘trửu 傭dong 纖tiêm 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 遠viễn 離ly 兩lưỡng 舌thiệt 。 惡ác 口khẩu 恚khuể 心tâm 。 以dĩ 是thị 業nghiệp 緣duyên 。 得đắc 四tứ 十thập 齒xỉ 白bạch 淨tịnh 齊tề 密mật 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 於ư 諸chư 眾chúng 生sanh 。 常thường 修tu 大đại 慈từ 悲bi 。 以dĩ 是thị 業nghiệp 緣duyên 。 得đắc 二nhị 互hỗ 相tương 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 常thường 作tác 是thị 願nguyện 。 有hữu 來lai 求cầu 者giả 。 隨tùy 意ý 給cấp 與dữ 。 以dĩ 是thị 業nghiệp 緣duyên 。 得đắc 師sư 子tử 頰giáp 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 隨tùy 諸chư 眾chúng 生sanh 。 所sở 須tu 之chi 食thực 。 悉tất 皆giai 與dữ 之chi 。 以dĩ 是thị 業nghiệp 緣duyên 。 得đắc 味vị 中trung 上thượng 味vị 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 自tự 修tu 十Thập 善Thiện 遍biến 以dĩ 化hóa 人nhân 。 以dĩ 是thị 業nghiệp 緣duyên 。 得đắc 廣quảng 長trường 舌thiệt 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 不bất 訟tụng 彼bỉ 短đoản 。 不bất 謗báng 正Chánh 法Pháp 。 以dĩ 是thị 業nghiệp 緣duyên 。 得đắc 梵Phạm 音âm 聲thanh 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 見kiến 諸chư 怨oán 憎tăng 。 生sanh 於ư 喜hỷ 心tâm 。 以dĩ 是thị 業nghiệp 緣duyên 。 得đắc 目mục 睫tiệp 紺cám 色sắc 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 不bất 隱ẩn 他tha 德đức 稱xưng 揚dương 其kỳ 善thiện 。 以dĩ 是thị 業nghiệp 緣duyên 。 得đắc 白bạch 毫hào 相tướng 。


善thiện 男nam 子tử 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 修tu 習tập 如như 是thị 。 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 業nghiệp 因nhân 緣duyên 時thời 。 則tắc 得đắc 不bất 退thoái 菩Bồ 提Đề 之chi 心tâm 。


疏sớ/sơ 。 正chánh 因nhân 令linh 顯hiển 如như 出xuất 金kim 藏tạng 。 即tức 涅Niết 槃Bàn 經kinh 。 如như 貧bần 女nữ 家gia 中trung 寶bảo 藏tạng 之chi 喻dụ 。


疏sớ/sơ 。 了liễu 如như 不bất 取thủ 則tắc 心tâm 絕tuyệt 動động 搖dao 者giả 。 金kim 剛cang 經Kinh 云vân 。 不bất 取thủ 於ư 相tướng 。 如như 如như 不bất 動động 。


疏sớ/sơ 。 須Tu 彌Di 可khả 傾khuynh 魔ma 豈khởi 能năng 嬈nhiễu 者giả 。 即tức 高cao 僧Tăng 傳truyền 中trung 慧tuệ 嵬ngôi 禪thiền 師sư 之chi 事sự 。 雲vân 林lâm 修tu 定định 有hữu 一nhất 惡ác 鬼quỷ 。 而nhi 現hiện 其kỳ 前tiền 。 有hữu 身thân 無vô 首thủ 令linh 禪thiền 師sư 懼cụ 。 公công 安an 然nhiên 不bất 懼cụ 。 而nhi 慰úy 之chi 言ngôn 。 喜hỷ 汝nhữ 無vô 頭đầu 痛thống 之chi 患hoạn 。 次thứ 現hiện 無vô 腹phúc 之chi 鬼quỷ 。 復phục 云vân 。 喜hỷ 汝nhữ 無vô 五ngũ 臟tạng 之chi 憂ưu 。 如như 是thị 隨tùy 來lai 隨tùy 遣khiển 。 竟cánh 不bất 能năng 惑hoặc 。 魔ma 又hựu 化hóa 為vi 天thiên 女nữ 云vân 。 天thiên 帝đế 令linh 我ngã 以dĩ 備bị 掃tảo 灑sái 。 公công 曰viết 。 我ngã 心tâm 如như 地địa 。 難nan 可khả 傾khuynh 動động 。 無vô 以dĩ 革cách 囊nang 來lai 相tương 見kiến 試thí 。 天thiên 女nữ 乃nãi 騰đằng 空không 而nhi 去khứ 。 讚tán 曰viết 。 大đại 海hải 可khả 竭kiệt 須Tu 彌Di 可khả 傾khuynh 。 彼bỉ 上thượng 人nhân 者giả 。 執chấp 志chí 堅kiên 貞trinh 。 今kim 用dụng 一nhất 句cú 。 義nghĩa 意ý 全toàn 同đồng 。


疏sớ/sơ 。 以dĩ 慈từ 善thiện 根căn 力lực 。 放phóng 月nguyệt 愛ái 光quang 者giả 。 慈từ 善thiện 根căn 。 即tức 涅Niết 槃Bàn 第đệ 十thập 五ngũ 經Kinh 云vân 。


復phục 次thứ 善thiện 男nam 子tử 。 菩Bồ 薩Tát 四Tứ 無Vô 量Lượng 心Tâm 。 能năng 為vì 一nhất 切thiết 。 諸chư 善thiện 根căn 本bổn 。 下hạ 廣quảng 說thuyết 慈từ 心tâm 行hành 施thí 。 發phát 起khởi 大đại 願nguyện 竟cánh 云vân 。


善thiện 男nam 子tử 。 一nhất 切thiết 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 菩Bồ 薩Tát 諸chư 佛Phật 如Như 來Lai 。 所sở 有hữu 善thiện 根căn 。 慈từ 為vi 根căn 本bổn 。


善thiện 男nam 子tử 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 修tu 習tập 慈từ 心tâm 。 能năng 生sanh 如như 是thị 。 無vô 量lượng 善thiện 根căn 。 謂vị 不bất 淨tịnh 觀quán 等đẳng 。 皆giai 從tùng 此thử 生sanh 。 結kết 云vân 如như 是thị 等đẳng 法Pháp 。 慈từ 為vi 根căn 本bổn 。


善thiện 男nam 子tử 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 慈từ 是thị 真chân 實thật 非phi 虛hư 妄vọng 也dã 。 若nhược 有hữu 人nhân 。 問vấn 誰thùy 是thị 一nhất 切thiết 諸chư 善thiện 根căn 本bổn 。 當đương 言ngôn 慈từ 是thị 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 實thật 非phi 虛hư 妄vọng 。


善thiện 男nam 子tử 。 能năng 為vi 善thiện 慈từ 者giả 。 名danh 實thật 思tư 惟duy 。 實thật 思tư 惟duy 者giả 。 即tức 名danh 為vi 慈từ 。 慈từ 即tức 如Như 來Lai 。 慈từ 即tức 大Đại 乘Thừa 。 大Đại 乘Thừa 即tức 慈từ 。 慈từ 即tức 如Như 來Lai 。


善thiện 男nam 子tử 。 慈từ 即tức 菩Bồ 提Đề 道Đạo 。 菩Bồ 提Đề 道Đạo 即tức 如Như 來Lai 。 如Như 來Lai 即tức 慈từ 。 次thứ 廣quảng 說thuyết 慈từ 德đức 是thị 。 一nhất 切thiết 善thiện 法Pháp 。 下hạ 廣quảng 說thuyết 慈từ 德đức 。 如như 提Đề 婆Bà 達Đạt 多Đa 。 欲dục 害hại 如Như 來Lai 。 令linh 阿A 闍Xà 世Thế 王Vương 。 放phóng 護hộ 財tài 醉túy 象tượng 。 我ngã 即tức 入nhập 慈từ 定định 舉cử 手thủ 示thị 之chi 。 即tức 於ư 指chỉ 端đoan 。 出xuất 五ngũ 師sư 子tử 。 即tức 便tiện 怖bố 畏úy 。 舉cử 身thân 投đầu 地địa 。 敬kính 禮lễ 我ngã 足túc 。


善thiện 男nam 子tử 。 我ngã 時thời 手thủ 指chỉ 實thật 無vô 師sư 子tử 。 乃nãi 是thị 修tu 慈từ 善thiện 根căn 力lực 故cố 。 令linh 彼bỉ 調điều 伏phục 。 廣quảng 說thuyết 緣duyên 起khởi 。 皆giai 悉tất 結kết 歸quy 。 慈từ 善thiện 根căn 力lực 。 次thứ 放phóng 月nguyệt 愛ái 三tam 昧muội 光quang 。 即tức 涅Niết 槃Bàn 二nhị 十thập 經kinh 。


爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 在tại 雙song 樹thụ 間gian 。 見kiến 阿A 闍Xà 世Thế 王Vương 。 悶muộn 絕tuyệt 躄tích 地địa 。


爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 大đại 慈từ 道đạo 師sư 。 為vi 阿A 闍Xà 世Thế 王Vương 。 入nhập 月nguyệt 愛ái 三tam 昧muội 。 入nhập 三tam 昧muội 已dĩ 。 放phóng 大đại 光quang 明minh 。 其kỳ 光quang 清thanh 涼lương 往vãng 照chiếu 王vương 身thân 。 王vương 身thân 疾tật 愈dũ 欝uất 蒸chưng 除trừ 滅diệt 。 乃nãi 至chí 王vương 問vấn 耆kỳ 婆bà 。 何hà 等đẳng 名danh 為vi 。 月nguyệt 愛ái 三tam 昧muội 。 耆kỳ 婆bà 答đáp 言ngôn 。 有hữu 六lục 義nghĩa 似tự 。 一nhất 譬thí 如như 月nguyệt 光quang 。 能năng 令linh 一nhất 切thiết 。 優ưu 鉢bát 羅la 華hoa 。 開khai 敷phu 鮮tiên 明minh 。 月nguyệt 愛ái 三tam 昧muội 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 能năng 令linh 眾chúng 生sanh 。 善thiện 心tâm 開khai 敷phu 。 是thị 故cố 名danh 為vi 月nguyệt 愛ái 三tam 昧muội 。 二nhị 如như 月nguyệt 能năng 令linh 行hành 路lộ 歡hoan 喜hỷ 。 此thử 三tam 昧muội 能năng 令linh 修tu 習tập 涅Niết 槃Bàn 道Đạo 者giả 歡hoan 喜hỷ 。 三tam 一nhất 日nhật 至chí 十thập 五ngũ 日nhật 。 光quang 色sắc 漸tiệm 明minh 。 此thử 則tắc 能năng 令linh 善thiện 根căn 增tăng 長trưởng 。 四tứ 十thập 六lục 日nhật 至chí 三tam 十thập 日nhật 。 形hình 色sắc 漸tiệm 減giảm 。 此thử 則tắc 能năng 令linh 漸tiệm 滅diệt 煩phiền 惱não 。 五ngũ 能năng 除trừ 欝uất 蒸chưng 。 此thử 則tắc 能năng 除trừ 貪tham 瞋sân 惱não 熱nhiệt 。 六lục 如như 月nguyệt 眾chúng 星tinh 中trung 王vương 。 甘cam 露lộ 一nhất 味vị 。 人nhân 所sở 愛ái 樂nhạo 。 月nguyệt 愛ái 三tam 昧muội 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 諸chư 善thiện 中trung 王vương 甘cam 露lộ 一nhất 味vị 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 之chi 所sở 愛ái 樂nhạo 。 是thị 故cố 復phục 名danh 。 月nguyệt 愛ái 三tam 昧muội 。


疏sớ/sơ 。 佛Phật 以dĩ 正Chánh 法Pháp 金kim 錍bề 者giả 。 即tức 涅Niết 槃Bàn 第đệ 八bát 。 迦Ca 葉Diếp 菩Bồ 薩Tát 白bạch 佛Phật 言ngôn 。


世Thế 尊Tôn 。 佛Phật 性tánh 者giả 。 云vân 何hà 甚thậm 深thâm 。 難nan 見kiến 難nan 入nhập 。


佛Phật 言ngôn 。

善thiện 男nam 子tử 。 如như 百bách 盲manh 人nhân 為vi 治trị 目mục 故cố 造tạo 詣nghệ 良lương 醫y 。 是thị 時thời 良lương 醫y 。 即tức 以dĩ 金kim 錍bề 抉# 其kỳ 眼nhãn 瞙# 。 以dĩ 一nhất 指chỉ 示thị 問vấn 言ngôn 見kiến 不phủ 。 盲manh 人nhân 答đáp 言ngôn 。 我ngã 猶do 未vị 見kiến 。 復phục 以dĩ 二nhị 指chỉ 三tam 指chỉ 示thị 之chi 。 乃nãi 言ngôn 少thiểu 見kiến 。


善thiện 男nam 子tử 。 是thị 大đại 涅Niết 槃Bàn 微vi 妙diệu 經Kinh 典điển 。 如Như 來Lai 未vị 說thuyết 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 無vô 量lượng 菩Bồ 薩Tát 。 雖tuy 已dĩ 具cụ 足túc 。 行hành 諸chư 波Ba 羅La 蜜Mật 。 乃nãi 至chí 十Thập 住Trụ 。 猶do 未vị 能năng 得đắc 見kiến 於ư 佛Phật 性tánh 。 如Như 來Lai 既ký 說thuyết 。 即tức 便tiện 少thiểu 見kiến 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 既ký 得đắc 見kiến 已dĩ 。 咸hàm 作tác 是thị 言ngôn 。 甚thậm 奇kỳ 世Thế 尊Tôn 。 我ngã 等đẳng 流lưu 轉chuyển 。 無vô 量lượng 生sanh 死tử 。 常thường 為vi 無vô 我ngã 。 之chi 所sở 惑hoặc 亂loạn 。


善thiện 男nam 子tử 。 如như 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 位vị 階giai 十Thập 地Địa 。 尚thượng 不bất 了liễu 了liễu 知tri 見kiến 佛Phật 性tánh 。 何hà 況huống 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 之chi 人nhân 能năng 得đắc 見kiến 耶da 。 澤trạch 州châu 苑uyển 公công 。 及cập 延diên 法Pháp 師sư 。 廣quảng 有hữu 配phối 釋thích 。 今kim 並tịnh 不bất 用dụng 。 且thả 澤trạch 州châu 釋thích 云vân 。 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 各các 修tu 十thập 度độ 。 名danh 為vi 百bách 人nhân 涅Niết 槃Bàn 為vi 金kim 錍bề 。 經kinh 初sơ 一nhất 說thuyết 名danh 一nhất 指chỉ 示thị 。 中trung 間gian 重trùng 說thuyết 名danh 二nhị 指chỉ 示thị 。 經kinh 末mạt 後hậu 說thuyết 名danh 三tam 指chỉ 示thị 。 下hạ 合hợp 中trung 未vị 見kiến 佛Phật 性tánh 。 並tịnh 如như 前tiền 盲manh 人nhân 。 若nhược 俱câu 經kinh 教giáo 則tắc 錍bề 指chỉ 不bất 殊thù 。 若nhược 以dĩ 涅Niết 槃Bàn 為vi 所sở 詮thuyên 者giả 。 又hựu 不bất 順thuận 喻dụ 。 所sở 以dĩ 不bất 依y 。 延diên 公công 云vân 金kim 錍bề 喻dụ 教giáo 。 抉# 瞙# 者giả 。 教giáo 能năng 生sanh 解giải 。 喻dụ 破phá 無vô 明minh 。 即tức 今kim 疏sớ/sơ 意ý 。 故cố 名danh 正Chánh 法Pháp 金kim 錍bề 。 而nhi 言ngôn 三tam 指chỉ 者giả 。 喻dụ 三tam 僧Tăng 祇kỳ 。 乃nãi 至chí 十Thập 地Địa 。 未vị 了liễu 分phân 明minh 故cố 言ngôn 少thiểu 見kiến 。 若nhược 準chuẩn 澤trạch 州châu 則tắc 涅Niết 槃Bàn 為vi 錍bề 。 三tam 說thuyết 為vi 三tam 指chỉ 者giả 。 若nhược 俱câu 約ước 教giáo 。 則tắc 錍bề 指chỉ 不bất 殊thù 。 若nhược 以dĩ 涅Niết 槃Bàn 為vi 所sở 詮thuyên 者giả 。 又hựu 不bất 順thuận 喻dụ 。 寧ninh 取thủ 延diên 公công 。 約ước 以dĩ 三tam 僧Tăng 祇kỳ 為vi 三tam 指chỉ 者giả 。 亦diệc 順thuận 前tiền 示thị 及cập 與dữ 後hậu 示thị 。 亦diệc 順thuận 十thập 住trụ 少thiểu 見kiến 之chi 言ngôn 。 今kim 不bất 取thủ 者giả 。 遂toại 令linh 佛Phật 說thuyết 一nhất 時thời 之chi 中trung 。 不bất 具cụ 三tam 指chỉ 。 又hựu 以dĩ 時thời 喻dụ 指chỉ 。 以dĩ 未vị 全toàn 同đồng 故cố 。


疏sớ/sơ 。 自tự 釋thích 以dĩ 三tam 諦đế 為vi 三tam 指chỉ 。 指chỉ 為vi 旨chỉ 趣thú 。 義nghĩa 甚thậm 分phân 明minh 。 一nhất 時thời 橫hoạnh/hoành 觀quán 皆giai 觀quán 三tam 諦đế 。 竪thụ 至chí 十Thập 地Địa 亦diệc 證chứng 三tam 諦đế 。 第đệ 一nhất 指chỉ 者giả 。 即tức 示thị 俗tục 諦đế 。 言ngôn 凡phàm 是thị 有hữu 心tâm 定định 當đương 作tác 佛Phật 。 皆giai 有hữu 佛Phật 性tánh 。 二nhị 者giả 示thị 真Chân 諦Đế 為vi 第đệ 二nhị 指chỉ 。 云vân 佛Phật 性tánh 者giả 。 名danh 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 空không 。 三tam 示thị 中trung 道đạo 為vi 三tam 指chỉ 。 經Kinh 云vân 。 佛Phật 性tánh 即tức 是thị 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 中trung 道đạo 種chủng 子tử 故cố 。 非phi 有hữu 如như 虛hư 空không 。 非phi 無vô 如như 兔thố 角giác 。 故cố 知tri 三tam 諦đế 喻dụ 於ư 三tam 指chỉ 。


疏sớ/sơ 。 悟ngộ 如như 日nhật 照chiếu 等đẳng 者giả 。 楞lăng 伽già 經kinh 中trung 有hữu 四tứ 漸tiệm 四tứ 頓đốn 。 今kim 唯duy 用dụng 一nhất 。 彼bỉ 經kinh 大đại 慧tuệ 白bạch 佛Phật 言ngôn 。


世Thế 尊Tôn 。 云vân 何hà 淨tịnh 除trừ 自tự 心tâm 現hiện 流lưu 。 為vi 頓đốn 為vi 漸tiệm 。 答đáp 中trung 先tiên 明minh 四tứ 漸tiệm 。 後hậu 說thuyết 四tứ 頓đốn 。 漸tiệm 。 經Kinh 云vân 。


佛Phật 告cáo 大đại 慧tuệ 。


漸tiệm 淨tịnh 非phi 頓đốn 。 一nhất 如như 菴am 羅la 果quả 。 漸tiệm 熟thục 非phi 頓đốn 。 如Như 來Lai 漸tiệm 除trừ 眾chúng 生sanh 自tự 心tâm 現hiện 流lưu 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 漸tiệm 淨tịnh 非phi 頓đốn (# 此thử 喻dụ 十thập 信tín )# 二nhị 。 如như 陶đào 家gia 作tác 器khí 。 漸tiệm 成thành 非phi 頓đốn (# 十thập 住trụ )# 三tam 如như 大đại 地địa 漸tiệm 生sanh 非phi 頓đốn (# 十thập 行hành )# 四tứ 如như 習tập 藝nghệ 漸tiệm 就tựu 非phi 頓đốn (# 十thập 向hướng )# 上thượng 之chi 四tứ 漸tiệm 。 約ước 於ư 修tu 行hành 未vị 證chứng 理lý 故cố 。 下hạ 之chi 四tứ 頓đốn 。 約ước 已dĩ 證chứng 理lý 故cố 。 一nhất 明minh 鏡kính 頓đốn 現hiện 喻dụ 。 經Kinh 云vân 。 譬thí 如như 明minh 鏡kính 。 頓đốn 現hiện 一nhất 切thiết 無vô 相tướng 色sắc 像tượng 。 如Như 來Lai 淨tịnh 除trừ 一nhất 切thiết 。 眾chúng 生sanh 自tự 心tâm 現hiện 流lưu 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 頓đốn 現hiện 無vô 相tướng 無vô 所sở 有hữu 。 清thanh 淨tịnh 法Pháp 界Giới 。 喻dụ 初Sơ 地Địa 至chí 七Thất 地Địa 。 二nhị 日nhật 月nguyệt 頓đốn 照chiếu 喻dụ 云vân 。 如như 日nhật 月nguyệt 輪luân 頓đốn 照chiếu 。 顯hiển 示thị 一nhất 切thiết 色sắc 像tượng 。 如Như 來Lai 為vi 離ly 自tự 心tâm 現hiện 流lưu 習tập 氣khí 過quá 患hoạn 眾chúng 生sanh 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 頓đốn 為vi 顯hiển 示thị 不bất 思tư 議nghị 。 勝thắng 智trí 境cảnh 界giới (# 喻dụ 八bát 地địa 已dĩ 上thượng )# 三tam 藏tạng 識thức 頓đốn 知tri 喻dụ 云vân 。 譬thí 如như 藏tạng 識thức 頓đốn 分phân 別biệt 知tri 自tự 心tâm 現hiện 流lưu 及cập 身thân 安an 立lập 受thọ 用dụng 境cảnh 界giới 。 彼bỉ 諸chư 依y 持trì 。 佛Phật 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 頓đốn 熟thục 眾chúng 生sanh 所sở 處xử 境cảnh 界giới 。 以dĩ 修tu 行hành 者giả 安an 處xứ 於ư 彼bỉ 色Sắc 究Cứu 竟Cánh 天Thiên 。 此thử 喻dụ 報báo 佛Phật )# 四tứ 佛Phật 光quang 頓đốn 照chiếu 喻dụ 云vân 。 譬thí 如như 諸chư 佛Phật 。 所sở 化hóa 依y 佛Phật 。 光quang 明minh 照chiếu 耀diệu 。 自tự 覺giác 聖thánh 趣thú 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 被bị 於ư 法pháp 相tướng 有hữu 性tánh 無vô 性tánh 。 惡ác 見kiến 妄vọng 想tưởng 。 照chiếu 令linh 除trừ 滅diệt (# 亦diệc 喻dụ 法pháp 報báo 前tiền 喻dụ 頓đốn 成thành 此thử 喻dụ 頓đốn 照chiếu )# 今kim 疏sớ/sơ 唯duy 取thủ 頓đốn 中trung 一nhất 日nhật 光quang 頓đốn 照chiếu 喻dụ 。 雖tuy 舉cử 鏡kính 喻dụ 非phi 是thị 明minh 鏡kính 頓đốn 照chiếu 。 自tự 取thủ 拂phất 鏡kính 之chi 喻dụ 。 正chánh 同đồng 大đại 通thông 時thời 時thời 勤cần 拂phất 拭thức 。 莫mạc 遣khiển 惹nhạ 塵trần 埃ai 。 而nhi 復phục 自tự 融dung 通thông 。 又hựu 上thượng 四tứ 漸tiệm 四tứ 頓đốn 多đa 依y 地địa 位vị 。 古cổ 今kim 同đồng 為vi 此thử 釋thích 。 亦diệc 順thuận 經kinh 文văn 。 今kim 釋thích 通thông 於ư 橫hoạnh/hoành 竪thụ 。 則tắc 位vị 位vị 之chi 中trung 皆giai 有hữu 頓đốn 義nghĩa 。 然nhiên 約ước 橫hoạnh/hoành 論luận 。 頓đốn 復phục 有hữu 多đa 義nghĩa 。 一nhất 頓đốn 悟ngộ 漸tiệm 修tu 。 如như 見kiến 九cửu 層tằng 之chi 臺đài 。 則tắc 可khả 頓đốn 見kiến 。 要yếu 須tu 躡niếp 階giai 而nhi 後hậu 得đắc 昇thăng 。 今kim 亦diệc 如như 是thị 。 頓đốn 了liễu 心tâm 性tánh 。 即tức 心tâm 即tức 佛Phật 。 無vô 法pháp 不bất 具cụ 。 而nhi 須tu 積tích 功công 遍biến 修tu 萬vạn 行hạnh 。 此thử 約ước 解giải 悟ngộ 。 二nhị 者giả 頓đốn 修tu 漸tiệm 悟ngộ 。 即tức 如như 磨ma 鏡kính 一nhất 時thời 遍biến 磨ma 明minh 淨tịnh 有hữu 漸tiệm 。 萬vạn 行hạnh 頓đốn 修tu 悟ngộ 則tắc 漸tiệm 勝thắng 。 此thử 約ước 證chứng 悟ngộ 。 三tam 頓đốn 修tu 頓đốn 悟ngộ 。 如như 利lợi 劍kiếm 斬trảm 絲ti 。 千thiên 莖hành 齊tề 斬trảm 一nhất 時thời 齊tề 斷đoạn 。 亦diệc 如như 染nhiễm 千thiên 絲ti 。 一nhất 時thời 齊tề 染nhiễm 一nhất 時thời 成thành 色sắc 。 故cố 萬vạn 行hạnh 齊tề 修tu 一nhất 時thời 朗lãng 悟ngộ 。 四tứ 漸tiệm 修tu 漸tiệm 悟ngộ 。 猶do 如như 斬trảm 竹trúc 節tiết 節tiết 不bất 同đồng 。 此thử 今kim 非phi 用dụng 。 今kim 言ngôn 悟ngộ 如như 日nhật 照chiếu 。 即tức 解giải 悟ngộ 證chứng 悟ngộ 皆giai 悉tất 頓đốn 也dã 。 即tức 頓đốn 修tu 頓đốn 悟ngộ 。 功công 如như 拂phất 鏡kính 。 亦diệc 非phi 頓đốn 悟ngộ 漸tiệm 修tu 。 是thị 頓đốn 修tu 漸tiệm 悟ngộ 義nghĩa 。 言ngôn 明minh 是thị 本bổn 明minh 漸tiệm 為vi 圓viên 漸tiệm 者giả 。 此thử 融dung 上thượng 二nhị 。 恐khủng 人nhân 謂vị 拂phất 鏡kính 非phi 頓đốn 。 明minh 鏡kính 本bổn 來lai 淨tịnh 。 何hà 用dụng 拂phất 塵trần 埃ai 。 故cố 為vi 會hội 之chi 。 此thử 是thị 六lục 祖tổ 直trực 顯hiển 本bổn 性tánh 。 破phá 其kỳ 漸tiệm 修tu 。 今kim 為vi 順thuận 經kinh 。 明minh 其kỳ 漸tiệm 證chứng 修tu 隨tùy 漸tiệm 明minh 皆giai 本bổn 明minh 矣hĩ 。 故cố 云vân 明minh 是thị 本bổn 明minh 。 即tức 無vô 念niệm 體thể 上thượng 自tự 有hữu 真chân 知tri 。 非phi 別biệt 有hữu 知tri 知tri 心tâm 體thể 也dã 。 言ngôn 漸tiệm 為vi 圓viên 漸tiệm 者giả 。 即tức 天thiên 台thai 智trí 者giả 意ý 。 彼bỉ 有hữu 言ngôn 云vân 。 漸tiệm 漸tiệm 非phi 圓viên 。 圓viên 非phi 漸tiệm 圓viên 。 謂vị 漸tiệm 家gia 亦diệc 有hữu 圓viên 漸tiệm 。 圓viên 家gia 亦diệc 有hữu 圓viên 漸tiệm 。 漸tiệm 家gia 漸tiệm 者giả 。 如như 江giang 出xuất 岷# 山sơn 始thỉ 於ư 濫lạm 觴thương 。 漸tiệm 家gia 圓viên 者giả 。 如như 大đại 江giang 千thiên 里lý 。 圓viên 家gia 漸tiệm 者giả 如như 初sơ 入nhập 海hải 雖tuy 則tắc 漸tiệm 深thâm 。 一nhất 滴tích 之chi 水thủy 已dĩ 過quá 大đại 江giang 。 況huống 濫lạm 觴thương 耶da 。 圓viên 家gia 圓viên 者giả 。 如như 窮cùng 海hải 無vô 涯nhai 底để 。 故cố 今kim 云vân 漸tiệm 是thị 圓viên 家gia 漸tiệm 。 尚thượng 過quá 漸tiệm 家gia 之chi 圓viên 。 況huống 漸tiệm 家gia 之chi 漸tiệm 。


疏sớ/sơ 。 眾chúng 生sanh 諂siểm 佞nịnh 自tự 不bất 修tu 德đức 者giả 。 詩thi 云vân 。 內nội 有hữu 進tiến 賢hiền 之chi 志chí 。 而nhi 無vô 譣# 詖# 之chi 心tâm 。 蒼thương 頡hiệt 篇thiên 曰viết 。 詖# 謂vị 諂siểm 佞nịnh 也dã 。


疏sớ/sơ 。 如như 大đại 瓔anh 珞lạc 經kinh 說thuyết 。 過quá 去khứ 有hữu 佛Phật 。 凡phàm 欲dục 說thuyết 法Pháp 令linh 大đại 眾chúng 眠miên 。


疏sớ/sơ 。 涅Niết 槃Bàn 亦diệc 云vân 。 其kỳ 人nhân 夢mộng 中trung 。 見kiến 羅la 剎sát 像tượng 。 即tức 第đệ 九cửu 如Như 來Lai 性tánh 品phẩm 。 迦Ca 葉Diếp 菩Bồ 薩Tát 白bạch 佛Phật 言ngôn 。


世Thế 尊Tôn 。 云vân 何hà 未vị 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 者giả 。 得đắc 菩Bồ 提Đề 因nhân 。


佛Phật 告cáo 迦Ca 葉Diếp 。

若nhược 有hữu 聞văn 是thị 。 大đại 涅Niết 槃Bàn 經kinh 。 言ngôn 我ngã 不bất 用dụng 。 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 誹phỉ 謗báng 正Chánh 法Pháp 。 是thị 人nhân 即tức 於ư 夢mộng 中trung 。 見kiến 羅la 剎sát 像tượng 心tâm 中trung 怖bố 懼cụ 。 羅la 剎sát 語ngữ 言ngôn 。 咄đốt 善thiện 男nam 子tử 。 汝nhữ 今kim 若nhược 不bất 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 當đương 斷đoạn 汝nhữ 命mạng 。 是thị 人nhân 惶hoàng 怖bố 寤ngụ 已dĩ 。 即tức 發phát 菩Bồ 提Đề 之chi 心tâm 。 是thị 人nhân 命mạng 終chung 。 若nhược 在tại 三tam 趣thú 及cập 在tại 人nhân 天thiên 。 續tục 復phục 憶ức 念niệm 。 菩Bồ 提Đề 之chi 心tâm 。 當đương 知tri 是thị 人nhân 。 是thị 大đại 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 也dã 。


疏sớ/sơ 。 修tu 慈từ 護hộ 法Pháp 故cố 得đắc 。 金kim 剛cang 之chi 體thể 。 亦diệc 涅Niết 槃Bàn 意ý 。 彼bỉ 第đệ 二nhị 問vấn 云vân 。 云vân 何hà 得đắc 長trường 壽thọ 。 金kim 剛cang 不bất 壞hoại 身thân 。 故cố 以dĩ 長trường 壽thọ 品phẩm 答đáp 長trường 壽thọ 問vấn 。 由do 不bất 殺sát 及cập 施thí 僧Tăng 之chi 食thực 為vi 因nhân 。 金kim 剛cang 身thân 品phẩm 答đáp 金kim 剛cang 不bất 壞hoại 身thân 問vấn 。 因nhân 於ư 護hộ 法Pháp 故cố 。 經kinh 初sơ 明minh 金kim 剛cang 身thân 義nghĩa 云vân 。


爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 復phục 告cáo 迦Ca 葉Diếp 。


善thiện 男nam 子tử 。 如Như 來Lai 身thân 者giả 。 是thị 常thường 住trụ 身thân 。 不bất 可khả 壞hoại 身thân 。 金kim 剛cang 之chi 身thân 。 非phi 雜tạp 食thực 身thân 。 即tức 是thị 法Pháp 身thân 下hạ 。 迦Ca 葉Diếp 難nạn/nan 。 次thứ 如Như 來Lai 廣quảng 答đáp 金kim 剛cang 身thân 相tướng 。 後hậu 迦Ca 葉Diếp 徵trưng 因nhân 云vân 。 唯dụy 然nhiên 世Thế 尊Tôn 。 如Như 來Lai 法Pháp 身thân 。 金kim 剛cang 不bất 壞hoại 。 而nhi 未vị 能năng 知tri 。 所sở 因nhân 云vân 何hà 。


佛Phật 告cáo 迦Ca 葉Diếp 。

以dĩ 能năng 護hộ 持trì 正Chánh 法Pháp 因nhân 緣duyên 故cố 。 得đắc 成thành 就tựu 是thị 金kim 剛cang 身thân 迦Ca 葉Diếp 。 我ngã 於ư 往vãng 昔tích 。 護hộ 法Pháp 因nhân 緣duyên 。 今kim 得đắc 成thành 就tựu 。 是thị 金kim 剛cang 身thân 。 常thường 住trụ 不bất 壞hoại 。


善thiện 男nam 子tử 。 護hộ 持trì 正Chánh 法Pháp 者giả 。 不bất 受thọ 五Ngũ 戒Giới 不bất 修tu 威uy 儀nghi 。 應ưng 持trì 刀đao 劍kiếm 弓cung 箭tiễn [矛*牟]# 。 矟sáo 守thủ 護hộ 持trì 戒giới 清thanh 淨tịnh 比Bỉ 丘Khâu 。 此thử 後hậu 廣quảng 說thuyết 護hộ 法Pháp 之chi 相tướng 。 便tiện 引dẫn 往vãng 昔tích 此thử 拘câu 尸thi 城thành 有hữu 歡hoan 喜hỷ 增tăng 益ích 如Như 來Lai 。 末Mạt 法Pháp 之chi 中trung 。 覺giác 德đức 比Bỉ 丘Khâu 能năng 師sư 子tử 吼hống 。 為vi 破phá 戒giới 比Bỉ 丘Khâu 。 刀đao 杖trượng 所sở 逼bức 。


時thời 有hữu 國quốc 王vương 。 名danh 為vi 有Hữu 德Đức 。 與dữ 破phá 戒giới 比Bỉ 丘Khâu 共cộng 戰chiến 。


時thời 王vương 被bị 鎗thương 舉cử 身thân 周chu 遍biến 。 覺giác 德đức 讚tán 王vương 。 王vương 聞văn 法Pháp 已dĩ 。 即tức 便tiện 命mạng 終chung 。 生sanh 阿A 閦Súc 佛Phật 國quốc 。 為vi 彼bỉ 如Như 來Lai 第đệ 一nhất 弟đệ 子tử 。 覺giác 德đức 比Bỉ 丘Khâu 卻khước 後hậu 壽thọ 終chung 。 亦diệc 生sanh 彼bỉ 國quốc 為vi 。 第đệ 二nhị 弟đệ 子tử 。 故cố 知tri 能năng 護hộ 功công 高cao 所sở 護hộ 。 生sanh 公công 釋thích 金kim 剛cang 身thân 云vân 。 長trường 壽thọ 之chi 與dữ 金kim 剛cang 。 皆giai 共cộng 談đàm 丈trượng 六lục 。 但đãn 內nội 外ngoại 之chi 異dị 。 長trường 壽thọ 為vi 外ngoại 應ưng 之chi 跡tích 。 金kim 剛cang 為vi 內nội 照chiếu 之chi 實thật 。 實thật 照chiếu 體thể 圓viên 故cố 無vô 方phương 也dã 。 然nhiên 則tắc 長trường 壽thọ 金kim 剛cang 。 並tịnh 義nghĩa 通thông 內nội 外ngoại 。 而nhi 金kim 色sắc 示thị 滅diệt 故cố 。 以dĩ 實thật 照chiếu 為vi 常thường 。 實thật 則tắc 至chí 妙diệu 之chi 色sắc 。 亦diệc 常thường 不bất 變biến 矣hĩ 。 然nhiên 長trường 壽thọ 對đối 於ư 凡phàm 夫phu 之chi 夭yểu 促xúc 。 金kim 剛cang 對đối 凡phàm 身thân 之chi 危nguy 脆thúy 。 故cố 無vô 長trường/trưởng 無vô 短đoản 方phương 為vi 長trường 壽thọ 。 非phi 實thật 非phi 虛hư 。 始thỉ 曰viết 金kim 剛cang 。 而nhi 推thôi 其kỳ 因nhân 由do 護hộ 法Pháp 者giả 。 護hộ 法Pháp 令linh 法Pháp 久cửu 住trụ 。 獲hoạch 法Pháp 身thân 矣hĩ 。 今kim 疏sớ/sơ 文văn 中trung 言ngôn 修tu 慈từ 護hộ 法Pháp 者giả 。 護hộ 法Pháp 即tức 涅Niết 槃Bàn 文văn 。 修tu 慈từ 即tức 今kim 偈kệ 意ý 。


疏sớ/sơ 。 教giáo 理lý 行hành 果quả 皆giai 有hữu 護hộ 也dã 者giả 。 有hữu 毀hủy 謗báng 教giáo 。 不bất 惜tích 身thân 命mạng 。 折chiết 伏phục 護hộ 持trì 。 為vi 護hộ 教giáo 也dã 。 得đắc 旨chỉ 契khế 理lý 便tiện 為vi 護hộ 理lý 。 修tu 行hành 無vô 缺khuyết 即tức 為vi 護hộ 行hành 。 此thử 三tam 若nhược 護hộ 正chánh 覺giác 果quả 圓viên 。 即tức 為vi 護hộ 果quả 。


疏sớ/sơ 。 本bổn 迷mê 無vô 始thỉ 猶do 若nhược 生sanh 盲manh 。 雖tuy 聞văn 譬thí 喻dụ 竟cánh 不bất 識thức 乳nhũ 者giả 。 即tức 涅Niết 槃Bàn 經kinh 。 然nhiên 涅Niết 槃Bàn 總tổng 有hữu 二nhị 文văn 。 一nhất 即tức 二nhị 十thập 八bát 經kinh 。 明minh 八bát 喻dụ 云vân 。


善thiện 男nam 子tử 。 凡phàm 所sở 引dẫn 喻dụ 不bất 必tất 盡tận 取thủ 。 或hoặc 取thủ 少thiểu 分phần 。 或hoặc 取thủ 多đa 分phần 。 或hoặc 復phục 全toàn 取thủ 。 如như 言ngôn 如Như 來Lai 面diện 如như 滿mãn 月nguyệt 。 是thị 名danh 少thiểu 分phần 。


善thiện 男nam 子tử 。 譬thí 如như 盲manh 人nhân 。 初sơ 不bất 見kiến 乳nhũ 。 轉chuyển 問vấn 他tha 人nhân 言ngôn 。 乳nhũ 為vi 何hà 類loại 。 彼bỉ 人nhân 答đáp 言ngôn 。 如như 水thủy 蜜mật 貝bối 。 水thủy 則tắc 濕thấp 相tương/tướng 。 蜜mật 則tắc 甜điềm 相tương/tướng 。 貝bối 則tắc 色sắc 相tướng 。 雖tuy 引dẫn 三tam 喻dụ 。 未vị 得đắc 乳nhũ 實thật 。 二nhị 者giả 涅Niết 槃Bàn 第đệ 十thập 四tứ 經kinh 。 南nam 本bổn 十thập 三tam 。 喻dụ 諸chư 外ngoại 道đạo 。 不bất 識thức 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 以dĩ 四tứ 種chủng 喻dụ 。 謂vị 貝bối 稻đạo 米mễ 末mạt 雪tuyết 鶴hạc 。 經Kinh 云vân 。 如như 生sanh 盲manh 人nhân 。 不bất 識thức 乳nhũ 色sắc 。 便tiện 問vấn 他tha 言ngôn 。 乳nhũ 色sắc 何hà 似tự 。 他tha 人nhân 答đáp 言ngôn 。 色sắc 白bạch 如như 貝bối 。 盲manh 人nhân 復phục 問vấn 。 是thị 乳nhũ 色sắc 者giả 如như 貝bối 聲thanh 耶da 。 答đáp 言ngôn 不phủ 也dã 。


復phục 問vấn 。

貝bối 色sắc 為vi 何hà 似tự 耶da 。


答đáp 言ngôn 。

如như 稻đạo 米mễ 末mạt 。 盲manh 人nhân 復phục 問vấn 。 貝bối 色sắc 柔nhu 軟nhuyễn 。 如như 稻đạo 米mễ 末mạt 耶da 。 稻đạo 米mễ 末mạt 者giả 復phục 何hà 似tự 。 答đáp 言ngôn 如như 雪tuyết 。 盲manh 人nhân 復phục 問vấn 言ngôn 。 彼bỉ 稻đạo 米mễ 末mạt 。 冷lãnh 如như 雪tuyết 耶da 。 雪tuyết 復phục 何hà 似tự 。


答đáp 言ngôn 。

猶do 如như 白bạch 鶴hạc 。 是thị 生sanh 盲manh 人nhân 。 雖tuy 聞văn 如như 是thị 四tứ 種chủng 譬thí 喻dụ 。 竟cánh 不bất 能năng 識thức 得đắc 乳nhũ 真chân 色sắc 。 釋thích 曰viết 。 貝bối 可khả 喻dụ 常thường 。 米mễ 末mạt 可khả 喻dụ 樂nhạo/nhạc/lạc 。 雪tuyết 可khả 喻dụ 淨tịnh 。 鶴hạc 可khả 喻dụ 我ngã 。 然nhiên 經kinh 中trung 前tiền 三tam 。 各các 從tùng 領lãnh 解giải 。 而nhi 鶴hạc 一nhất 種chủng 略lược 無vô 領lãnh 悟ngộ 。 應ưng 言ngôn 如như 鶴hạc 動động 耶da 。 然nhiên 其kỳ 四tứ 喻dụ 。 皆giai 是thị 眼nhãn 境cảnh 。 彼bỉ 但đãn 身thân 觸xúc 。 何hà 能năng 眼nhãn 境cảnh 知tri 耶da 。 非phi 唯duy 外ngoại 道đạo 不bất 知tri 四tứ 德đức 。 智trí 眼nhãn 未vị 開khai 。 空không 欲dục 暗ám 證chứng 。 猶do 彼bỉ 盲manh 人nhân 。 觸xúc 四tứ 境cảnh 也dã 。 言ngôn 唯duy 佛Phật 出xuất 世thế 方phương 能năng 曉hiểu 之chi 者giả 。 示thị 其kỳ 出xuất 世thế 。 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 開khai 其kỳ 智trí 眼nhãn 。 了liễu 見kiến 分phân 明minh 耳nhĩ 。


疏sớ/sơ 。 夢mộng 是thị 神thần 遊du 。 漢hán 武võ 故cố 事sự 說thuyết 。 昔tích 漢hán 武võ 帝đế 欲dục 試thí 善thiện 元nguyên 夢mộng 者giả 。 乃nãi 詐trá 為vi 夢mộng 云vân 。 朕trẫm 夢mộng 見kiến 殿điện 上thượng 兩lưỡng 瓦ngõa 化hóa 為vi 鴛uyên 鴦ương 。 飛phi 空không 而nhi 去khứ 。 是thị 何hà 徵trưng 也dã 。 元nguyên 夢mộng 者giả 曰viết 。 宮cung 中trung 必tất 有hữu 相tương 殺sát 暴bạo 死tử 之chi 者giả 。 帝đế 曰viết 。 戲hí 之chi 耳nhĩ 。 言ngôn 未vị 畢tất 。 監giám 司ty 奏tấu 云vân 。 宮cung 人nhân 相tương 殺sát 。 帝đế 曰viết 。 朕trẫm 實thật 不bất 夢mộng 而nhi 有hữu 徵trưng 者giả 何hà 耶da 。 對đối 曰viết 。 夢mộng 是thị 神thần 遊du 。 陛bệ 下hạ 欲dục 言ngôn 。 即tức 夢mộng 也dã 。


疏sớ/sơ 。 亦diệc 見kiến 聞văn 之chi 氣khí 分phần/phân 者giả 。 即tức 智trí 論luận 五ngũ 夢mộng 之chi 中trung 。 見kiến 聞văn 多đa 故cố 夢mộng 也dã 。 言ngôn 五ngũ 夢mộng 者giả 。 一nhất 熱nhiệt 氣khí 多đa 故cố 夢mộng 火hỏa 。 二nhị 冷lãnh 氣khí 多đa 夢mộng 水thủy 。 三tam 風phong 氣khí 多đa 故cố 夢mộng 飛phi 空không 。 四tứ 見kiến 聞văn 多đa 入nhập 夢mộng 。 五ngũ 天thiên 神thần 與dữ 並tịnh 。 如như 下hạ 如như 夢mộng 忍nhẫn 。


疏sớ/sơ 。 如như 迦ca 旃chiên 延diên 為vi 弟đệ 子tử 現hiện 夢mộng 者giả 。 莊trang 嚴nghiêm 論luận 說thuyết 。 迦ca 旃chiên 延diên 有hữu 一nhất 弟đệ 子tử 眉mi 希hy 羅la 王vương 。 捨xả 王vương 位vị 出xuất 家gia 。 於ư 山sơn 林lâm 中trung 修tu 道Đạo 。 有hữu 一nhất 隣lân 國quốc 王vương 名danh 阿a 槃bàn 地địa 。 遊du 獵liệp 至chí 山sơn 。 其kỳ 王vương 安an 寢tẩm 。 宮cung 人nhân 詣nghệ 王vương 比Bỉ 丘Khâu 所sở 。 比Bỉ 丘Khâu 為vì 其kỳ 說thuyết 法Pháp 。 王vương 覺giác 謂vị 誘dụ 我ngã 宮cung 人nhân 。 遂toại 鞭tiên 撻thát 比Bỉ 丘Khâu 。 比Bỉ 丘Khâu 痛thống 苦khổ 心tâm 生sanh 怨oán 恨hận 。 我ngã 不bất 相tương 犯phạm 。 非phi 理lý 見kiến 辱nhục 。 遂toại 欲dục 還hoàn 家gia 為vi 王vương 伐phạt 彼bỉ 國quốc 。 師sư 勸khuyến 不bất 止chỉ 。 便tiện 言ngôn 且thả 留lưu 一nhất 宿túc 。 明minh 當đương 任nhậm 去khứ 。 即tức 留lưu 一nhất 宿túc 。 夜dạ 中trung 迦ca 旃chiên 延diên 示thị 之chi 以dĩ 夢mộng 。 夢mộng 見kiến 還hoàn 國quốc 。 國quốc 人nhân 迎nghênh 之chi 卻khước 立lập 為vi 王vương 。 與dữ 大đại 臣thần 商thương 議nghị 。 徵trưng 兵binh 伐phạt 怨oán 。 而nhi 戰chiến 敗bại 失thất 道đạo 。 遂toại 被bị 擒cầm 去khứ 。 將tương 欲dục 刑hình 戮lục 。 忽hốt 遇ngộ 本bổn 師sư 。 本bổn 師sư 告cáo 言ngôn 曰viết 。 前tiền 苦khổ 相tương/tướng 勸khuyến 何hà 為vi 不bất 從tùng 。 此thử 王vương 夢mộng 中trung 號hiệu 訴tố 師sư 言ngôn 。 大đại 師sư 救cứu 命mạng 。 失thất 聲thanh 便tiện 覺giác 。 悲bi 涕thế 白bạch 師sư 。 不bất 復phục 還hoàn 家gia 。 是thị 為vi 迦ca 旃chiên 延diên 之chi 善thiện 巧xảo 。 覺giác 化hóa 不bất 得đắc 夢mộng 化hóa 便tiện 遂toại 疏sớ/sơ 。 空không 非phi 獨độc 虛hư 者giả 。 意ý 云vân 。 非phi 為vi 無vô 物vật 處xứ 是thị 虛hư 空không 。 出xuất 現hiện 品phẩm 云vân 。 譬thí 如như 虛hư 空không 。 遍biến 至chí 一nhất 切thiết 。 色sắc 非phi 色sắc 處xứ 故cố 。 住trụ 非phi 分phần/phân 住trụ 一nhất 塵trần 亦diệc 周chu 者giả 。 如Như 來Lai 縱túng/tung 在tại 一nhất 塵trần 之chi 中trung 。 亦diệc 全toàn 法Pháp 界Giới 之chi 廣quảng 大đại 。 身thân 皆giai 具cụ 在tại 故cố 。 舉cử 芥giới 子tử 空không 證chứng 。 已dĩ 如như 前tiền 引dẫn 。


疏sớ/sơ 。 果quả 獲hoạch 五ngũ 常thường 者giả 。 疏sớ/sơ 文văn 具cụ 列liệt 。 即tức 涅Niết 槃Bàn 第đệ 二nhị 純thuần 陀đà 施thí 食thực 處xứ 說thuyết 。 下hạ 迴hồi 向hướng 施thí 食thực 中trung 當đương 廣quảng 明minh 之chi 。


疏sớ/sơ 。 受thọ 報báo 無vô 盡tận 者giả 。 亦diệc 純thuần 陀đà 事sự 。 即tức 三tam 十thập 一nhất 經kinh 。 師Sư 子Tử 吼Hống 菩Bồ 薩Tát 白bạch 佛Phật 言ngôn 。


世Thế 尊Tôn 。 如như 佛Phật 先tiên 告cáo 純thuần 陀đà 云vân 。 汝nhữ 今kim 已dĩ 得đắc 。 見kiến 於ư 佛Phật 性tánh 。 得đắc 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 是thị 義nghĩa 云vân 何hà 。


世Thế 尊Tôn 。 如như 佛Phật 所sở 說thuyết 。 施thí 畜súc 生sanh 者giả 。 得đắc 百bách 倍bội 報báo 。 乃nãi 至chí 。 云vân 施thí 不bất 退thoái 菩Bồ 薩Tát 。 及cập 最tối 後hậu 身thân 。 諸chư 大đại 菩Bồ 薩Tát 。 如Như 來Lai 世Thế 尊Tôn 。 所sở 得đắc 福phước 報báo 。 無vô 量lượng 無vô 邊biên 。 不bất 可khả 稱xưng 計kế 。 此thử 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 純thuần 陀đà 大Đại 士Sĩ 。 若nhược 受thọ 如như 是thị 無vô 量lượng 報báo 者giả 。 是thị 報báo 無vô 盡tận 。 何hà 時thời 當đương 得đắc 。 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 此thử 下hạ 廣quảng 說thuyết 施thí 相tương/tướng 。 下hạ 佛Phật 答đáp 意ý 云vân 。 如như 向hướng 難nạn/nan 言ngôn 。 純thuần 陀đà 報báo 無vô 盡tận 者giả 。 謂vị 世thế 間gian 報báo 體thể 。 然nhiên 業nghiệp 有hữu 多đa 種chủng 不bất 必tất 定định 受thọ 。 隨tùy 人nhân 所sở 造tạo 愚ngu 智trí 等đẳng 殊thù 。 今kim 純thuần 陀đà 大đại 智trí 。 將tương 此thử 施thí 業nghiệp 唯duy 為vi 菩Bồ 提Đề 及cập 利lợi 眾chúng 生sanh 。 云vân 何hà 今kim 受thọ 人nhân 天thiên 之chi 報báo 。 不bất 得đắc 菩Bồ 提Đề 。 況huống 所sở 造tạo 業nghiệp 。 及cập 受thọ 果quả 報báo 。 皆giai 是thị 垂thùy 跡tích 。 若nhược 善thiện 若nhược 惡ác 。 非phi 現hiện 生sanh 後hậu 受thọ 是thị 業nghiệp 報báo 。 下hạ 廣quảng 說thuyết 業nghiệp 有hữu 定định 不bất 定định 愚ngu 智trí 輕khinh 重trọng 。 一nhất 切thiết 聖thánh 人nhân 。 為vi 壞hoại 定định 業nghiệp 得đắc 輕khinh 報báo 故cố 。 不bất 定định 之chi 業nghiệp 無vô 果quả 報báo 等đẳng 則tắc 報báo 無vô 盡tận 者giả 。 是thị 約ước 世thế 間gian 。 今kim 疏sớ/sơ 為vi 順thuận 悉tất 離ly 貧bần 窮cùng 故cố 。 引dẫn 世thế 間gian 受thọ 報báo 無vô 盡tận 耳nhĩ 。 非phi 取thủ 彼bỉ 經kinh 師Sư 子Tử 吼Hống 菩Bồ 薩Tát 之chi 難nạn/nan 意ý 。


疏sớ/sơ 。 真chân 妄vọng 相tương/tướng 循tuần 難nạn/nan 窮cùng 初sơ 後hậu 故cố 者giả 。 若nhược 言ngôn 先tiên 妄vọng 後hậu 真chân 。 真chân 則tắc 有hữu 始thỉ 。 若nhược 謂vị 先tiên 真chân 後hậu 妄vọng 。 妄vọng 由do 何hà 生sanh 。 若nhược 妄vọng 依y 真chân 起khởi 。 真chân 亦diệc 非phi 真chân 。 若nhược 妄vọng 體thể 即tức 真chân 。 則tắc 妄vọng 亦diệc 無vô 始thỉ 。 為vi 破phá 始thỉ 起khởi 立lập 無vô 始thỉ 言ngôn 。 始thỉ 既ký 不bất 存tồn 終chung 從tùng 何hà 立lập 。 無vô 終chung 無vô 始thỉ 。 豈khởi 有hữu 中trung 間gian 。 故cố 中trung 論luận 云vân 。 大đại 聖thánh 之chi 所sở 說thuyết 。 本bổn 際tế 不bất 可khả 得đắc 。 生sanh 死tử 無vô 有hữu 始thỉ 。 亦diệc 復phục 無vô 有hữu 終chung 。 若nhược 無vô 有hữu 始thỉ 終chung 。 中trung 當đương 云vân 何hà 有hữu 。 是thị 故cố 於ư 此thử 中trung 。 先tiên 後hậu 共cộng 亦diệc 無vô 。 真chân 妄vọng 兩lưỡng 亡vong 方phương 說thuyết 真chân 妄vọng 。 真chân 妄vọng 交giao 徹triệt 無vô 定định 始thỉ 終chung 。


疏sớ/sơ 。 聞văn 空không 謂vị 空không 則tắc 沈trầm 於ư 漩tuyền 澓phục 者giả 。 大đại 分phần/phân 深thâm 義nghĩa 。 所sở 謂vị 空không 也dã 。 以dĩ 空không 為vi 空không 。 雖tuy 深thâm 而nhi 沈trầm 矣hĩ 。 餘dư 三tam 句cú 亦diệc 然nhiên 。 不bất 取thủ 空không 相tướng 則tắc 無vô 所sở 沈trầm 。


何hà 以dĩ 故cố 。 空không 相tướng 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 若nhược 復phục 見kiến 有hữu 空không 。 諸chư 佛Phật 所sở 不bất 化hóa 。 故cố 空không 即tức 有hữu 故cố 。 有hữu 等đẳng 亦diệc 然nhiên 。


大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 隨Tùy 疏Sớ/sơ 演Diễn 義Nghĩa 鈔Sao 卷Quyển 。 第Đệ 二Nhị 十Thập 一Nhất
Đại Phương Quảng Phật Hoa Nghiêm Kinh Tùy Sớ/sơ Diễn Nghĩa Sao Quyển Đệ Nhị Thập Nhất

❖
Phiên âm: 23/3/2016 ◊ Cập nhật: 23/3/2016