阿a 毘tỳ 達đạt 磨ma 俱câu 舍xá 論luận 卷quyển 。 第đệ 二nhị 十thập 三tam
尊tôn 者giả 世thế 親thân 造tạo
三Tam 藏Tạng 法Pháp 師sư 玄huyền 奘tráng 奉phụng 。 詔chiếu 譯dịch 分phân 別biệt 賢hiền 聖thánh 。 品phẩm 第đệ 六lục 之chi 二nhị 。
如như 是thị 已dĩ 說thuyết 入nhập 修tu 二nhị 門môn 。 由do 此thử 二nhị 門môn 心tâm 便tiện 得đắc 定định 。 心tâm 得đắc 定định 已dĩ 復phục 何hà 所sở 修tu 。 頌tụng 曰viết 。
依y 已dĩ 修tu 成thành 止chỉ 。 為vi 觀quán 修tu 念niệm 住trụ 。
以dĩ 自tự 相tướng 共cộng 相tướng 。 觀quán 身thân 受thọ 心tâm 法pháp 。
自tự 性tánh 聞văn 等đẳng 慧tuệ 。 餘dư 相tương/tướng 雜tạp 所sở 緣duyên 。
說thuyết 次thứ 第đệ 隨tùy 生sanh 。 治trị 倒đảo 故cố 唯duy 四tứ 。
論luận 曰viết 。 依y 已dĩ 修tu 成thành 滿mãn 。 勝thắng 奢Xa 摩Ma 他Tha 。 為vi 毘Tỳ 鉢Bát 舍Xá 那Na 。 修tu 四tứ 念niệm 住trụ 。 如như 何hà 修tu 習tập 四tứ 念niệm 住trụ 耶da 。 謂vị 以dĩ 自tự 共cộng 相tương 觀quán 。 身thân 受thọ 心tâm 法pháp 。 身thân 受thọ 心tâm 法pháp 。 各các 別biệt 自tự 性tánh 名danh 為vi 自tự 相tương/tướng 。 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 。 皆giai 非phi 常thường 性tánh 。 一nhất 切thiết 有hữu 漏lậu 。 皆giai 是thị 苦khổ 性tánh 。 及cập 一nhất 切thiết 法pháp 。 空không 非phi 我ngã 性tánh 名danh 為vi 共cộng 相tương 。 身thân 自tự 性tánh 者giả 。 大đại 種chủng 造tạo 色sắc 。 受thọ 心tâm 自tự 性tánh 如như 自tự 名danh 顯hiển 。 法pháp 自tự 性tánh 者giả 。 除trừ 三tam 餘dư 法pháp 。 傳truyền 說thuyết 。 在tại 定định 以dĩ 極cực 微vi 剎sát 那na 。 各các 別biệt 觀quán 身thân 名danh 身thân 念niệm 住trụ 滿mãn 。 餘dư 三tam 滿mãn 相tương/tướng 如như 應ưng 當đương 知tri 。 何hà 等đẳng 名danh 為vi 。 四tứ 念niệm 住trụ 體thể 。 此thử 四tứ 念niệm 住trụ 體thể 各các 有hữu 三tam 。 自tự 性tánh 相tướng 雜tạp 所sở 緣duyên 別biệt 故cố 。 自tự 性tánh 念niệm 住trụ 以dĩ 慧tuệ 為vi 體thể 。 此thử 慧tuệ 有hữu 三tam 種chủng 。 謂vị 聞văn 等đẳng 所sở 成thành 。 即tức 此thử 亦diệc 名danh 三tam 種chủng 念niệm 住trụ 。 相tương/tướng 雜tạp 念niệm 住trụ 以dĩ 慧tuệ 所sở 餘dư 俱câu 有hữu 為vi 體thể 。 所sở 緣duyên 念niệm 住trụ 以dĩ 慧tuệ 所sở 緣duyên 諸chư 法pháp 為vi 體thể 。 寧ninh 知tri 自tự 性tánh 是thị 慧tuệ 非phi 餘dư 。 經kinh 說thuyết 。 於ư 身thân 住trụ 循tuần 身thân 觀quán 。 名danh 身thân 念niệm 住trụ 。 餘dư 三tam 亦diệc 然nhiên 。 諸chư 循tuần 觀quán 名danh 唯duy 目mục 慧tuệ 體thể 。 非phi 慧tuệ 無vô 有hữu 循tuần 觀quán 用dụng 故cố 。 何hà 緣duyên 於ư 慧tuệ 立lập 念niệm 住trụ 名danh 。 毘tỳ 婆bà 沙sa 師sư 說thuyết 。 此thử 品phẩm 念niệm 增tăng 故cố 。 是thị 念niệm 力lực 持trì 慧tuệ 得đắc 轉chuyển 義nghĩa 。 如như 斧phủ 破phá 木mộc 由do 楔tiết 力lực 持trì 。 理lý 實thật 應ưng 言ngôn 慧tuệ 令linh 念niệm 住trụ 。 是thị 故cố 於ư 慧tuệ 立lập 念niệm 住trụ 名danh 。 隨tùy 慧tuệ 所sở 觀quán 能năng 明minh 記ký 故cố 。 由do 此thử 無vô 滅diệt 。 作tác 如như 是thị 言ngôn 。 若nhược 有hữu 能năng 於ư 。 身thân 住trụ 循tuần 身thân 觀quán 。 緣duyên 身thân 念niệm 得đắc 住trụ 。 乃nãi 至chí 廣quảng 說thuyết 。 世Thế 尊Tôn 亦diệc 說thuyết 。 若nhược 有hữu 於ư 身thân 住trụ 循tuần 身thân 觀quán 。 者giả 念niệm 便tiện 住trụ 不bất 謬mậu 。 然nhiên 有hữu 經kinh 言ngôn 。 此thử 四tứ 念niệm 住trụ 由do 何hà 故cố 集tập 。 由do 何hà 故cố 滅diệt 。 食thực 觸xúc 名danh 色sắc 作tác 意ý 集tập 故cố 。 如như 次thứ 令linh 身thân 受thọ 心tâm 法pháp 集tập 。 食thực 觸xúc 名danh 色sắc 作tác 意ý 滅diệt 故cố 。 如như 次thứ 令linh 身thân 受thọ 心tâm 法pháp 滅diệt 。 應ưng 知tri 彼bỉ 說thuyết 所sở 緣duyên 念niệm 住trụ 以dĩ 念niệm 於ư 彼bỉ 得đắc 安an 住trụ 故cố 。 又hựu 念niệm 住trụ 別biệt 名danh 隨tùy 所sở 緣duyên 緣duyên 自tự 他tha 俱câu 相tương 續tục 異dị 故cố 。 一nhất 一nhất 念niệm 住trụ 。 各các 有hữu 三tam 種chủng 。 此thử 四tứ 念niệm 住trụ 說thuyết 次thứ 隨tùy 生sanh 。 生sanh 復phục 何hà 緣duyên 次thứ 第đệ 如như 是thị 。 隨tùy 境cảnh 麁thô 者giả 應ưng 先tiên 觀quán 故cố 。 或hoặc 諸chư 欲dục 貪tham 於ư 身thân 處xứ 轉chuyển 。 故cố 四tứ 念niệm 住trụ 觀quán 身thân 在tại 初sơ 。 然nhiên 貪tham 於ư 身thân 由do 欣hân 樂nhạo 受thọ 。 欣hân 樂nhạo 於ư 受thọ 由do 心tâm 不bất 調điều 。 心tâm 之chi 不bất 調điều 由do 惑hoặc 未vị 斷đoạn 。 故cố 觀quán 受thọ 等đẳng 。 如như 是thị 次thứ 第đệ 。 此thử 四tứ 念niệm 住trụ 如như 次thứ 治trị 彼bỉ 淨tịnh 樂nhạo/nhạc/lạc 常thường 我ngã 。 四tứ 種chủng 顛điên 倒đảo 。 故cố 唯duy 有hữu 四tứ 。 不bất 增tăng 不bất 減giảm 。 四tứ 中trung 三tam 種chủng 唯duy 不bất 雜tạp 緣duyên 。 第đệ 四tứ 所sở 緣duyên 通thông 雜tạp 不bất 雜tạp 。 若nhược 唯duy 觀quán 法pháp 名danh 不bất 雜tạp 緣duyên 。 若nhược 於ư 身thân 等đẳng 二nhị 三tam 或hoặc 四tứ 。 總tổng 而nhi 觀quán 察sát 名danh 為vi 雜tạp 緣duyên 。 如như 是thị 熟thục 修tu 雜tạp 緣duyên 身thân 等đẳng 法pháp 念niệm 住trụ 已dĩ 。 復phục 何hà 所sở 修tu 。 頌tụng 曰viết 。
彼bỉ 居cư 法pháp 念niệm 住trụ 。 總tổng 觀quán 四tứ 所sở 緣duyên 。
修tu 非phi 常thường 及cập 苦khổ 。 空không 非phi 我ngã 行hành 相tương/tướng 。
論luận 曰viết 。 彼bỉ 觀quán 行hành 者giả 。 居cư 緣duyên 總tổng 雜tạp 法pháp 念niệm 住trụ 中trung 。 總tổng 觀quán 所sở 緣duyên 身thân 等đẳng 四tứ 境cảnh 修tu 四tứ 行hành 相tương/tướng 。 所sở 謂vị 非phi 常thường 苦khổ 空không 非phi 我ngã 。 修tu 此thử 觀quán 已dĩ 生sanh 何hà 善thiện 根căn 。 頌tụng 曰viết 。
從tùng 此thử 生sanh 煖Noãn 法Pháp 。 具cụ 觀quán 四tứ 聖Thánh 諦Đế 。
修tu 十thập 六lục 行hành 相tương/tướng 。 次thứ 生sanh 頂đảnh 亦diệc 然nhiên 。
如như 是thị 二nhị 善thiện 根căn 。 皆giai 初sơ 法pháp 後hậu 四tứ 。
次thứ 忍nhẫn 唯duy 法pháp 念niệm 。 下hạ 中trung 品phẩm 同đồng 頂đảnh 。
上thượng 唯duy 觀quán 欲dục 苦khổ 。 一nhất 行hành 一nhất 剎sát 那na 。
世thế 第đệ 一nhất 亦diệc 然nhiên 。 皆giai 慧tuệ 五ngũ 除trừ 得đắc 。
論luận 曰viết 。 修tu 習tập 總tổng 緣duyên 共cộng 相tương 法pháp 念niệm 住trụ 。 漸tiệm 次thứ 成thành 熟thục 乃nãi 至chí 上thượng 上thượng 品phẩm 。 從tùng 此thử 念niệm 住trụ 後hậu 。 有hữu 順thuận 決quyết 擇trạch 分phần/phân 初sơ 善thiện 根căn 生sanh 。 名danh 為vi 煖Noãn 法Pháp 。 此thử 法pháp 如như 煖noãn 立lập 煖Noãn 法Pháp 名danh 。 是thị 能năng 燒thiêu 惑hoặc 薪tân 聖thánh 道Đạo 火hỏa 前tiền 相tương/tướng 。 如như 火hỏa 前tiền 相tương/tướng 故cố 名danh 為vi 煖noãn 。 此thử 煖noãn 善thiện 根căn 分phần/phân 位vị 長trường/trưởng 故cố 。 能năng 具cụ 觀quán 察sát 四tứ 聖Thánh 諦Đế 境cảnh 。 及cập 能năng 具cụ 修tu 十thập 六lục 行hành 相tương/tướng 。 觀quán 苦khổ 聖Thánh 諦Đế 修tu 四tứ 行hành 相tương/tướng 。 一nhất 非phi 常thường 二nhị 苦khổ 三tam 空không 四tứ 非phi 我ngã 。 觀quán 集tập 聖Thánh 諦Đế 修tu 四tứ 行hành 相tương/tướng 。 一nhất 因nhân 二nhị 集tập 三tam 生sanh 四tứ 緣duyên 。 觀quán 滅diệt 聖Thánh 諦Đế 修tu 四tứ 行hành 相tương/tướng 。 一nhất 滅diệt 二nhị 靜tĩnh 三tam 妙diệu 四tứ 離ly 。 觀quán 道đạo 聖Thánh 諦Đế 修tu 四tứ 行hành 相tương/tướng 。 一nhất 道đạo 二nhị 如như 三tam 行hành 四tứ 出xuất 。 此thử 相tương/tướng 差sai 別biệt 如như 後hậu 當đương 辯biện 。 此thử 煖noãn 善thiện 根căn 下hạ 中trung 上thượng 品phẩm 漸tiệm 次thứ 增tăng 長trưởng 。 至chí 成thành 滿mãn 時thời 有hữu 善thiện 根căn 生sanh 。 名danh 為vi 頂Đảnh 法Pháp 。 此thử 轉chuyển 勝thắng 故cố 更cánh 立lập 異dị 名danh 。 動động 善thiện 根căn 中trung 此thử 法pháp 最tối 勝thắng 如như 人nhân 頂đảnh 故cố 名danh 為vi 頂Đảnh 法Pháp 。 或hoặc 由do 此thử 是thị 進tiến 退thoái 兩lưỡng 際tế 如như 山sơn 頂đảnh 故cố 。 說thuyết 名danh 為vi 頂đảnh 。 此thử 亦diệc 如như 煖noãn 具cụ 觀quán 四Tứ 諦Đế 。 及cập 能năng 具cụ 修tu 十thập 六lục 行hành 相tương/tướng 。 如như 是thị 煖noãn 頂đảnh 二nhị 種chủng 善thiện 根căn 。 初sơ 安an 足túc 時thời 唯duy 法pháp 念niệm 住trụ 。 以dĩ 何hà 義nghĩa 故cố 。 名danh 初sơ 安an 足túc 。 謂vị 隨tùy 何hà 善thiện 根căn 以dĩ 十thập 六lục 行hành 相tương/tướng 最tối 初sơ 遊du 踐tiễn 四tứ 聖Thánh 諦Đế 迹tích 。 後hậu 增tăng 進tiến 時thời 具cụ 四tứ 念niệm 住trụ 。 諸chư 先tiên 所sở 得đắc 後hậu 不bất 現hiện 前tiền 。 於ư 彼bỉ 不bất 生sanh 欽khâm 重trọng/trùng 心tâm 故cố 。 此thử 頂đảnh 善thiện 根căn 下hạ 中trung 上thượng 品phẩm 漸tiệm 次thứ 增tăng 長trưởng 。 至chí 成thành 滿mãn 時thời 有hữu 善thiện 根căn 生sanh 名danh 為vi 忍Nhẫn 法Pháp 。 於ư 四Tứ 諦Đế 理lý 。 能năng 忍nhẫn 可khả 中trung 此thử 最tối 勝thắng 故cố 。 又hựu 此thử 位vị 忍nhẫn 無vô 退thoái 墮đọa 故cố 名danh 為vi 忍Nhẫn 法Pháp 。 此thử 忍nhẫn 善thiện 根căn 安an 足túc 增tăng 進tiến 皆giai 法pháp 念niệm 住trụ 。 與dữ 前tiền 有hữu 別biệt 。 然nhiên 此thử 忍Nhẫn 法Pháp 有hữu 下hạ 中trung 上thượng 。 下hạ 中trung 二nhị 品phẩm 與dữ 頂Đảnh 法Pháp 同đồng 。 謂vị 具cụ 觀quán 察sát 四tứ 聖Thánh 諦Đế 境cảnh 及cập 能năng 具cụ 修tu 十thập 六lục 行hành 相tương/tướng 。 上thượng 品phẩm 有hữu 異dị 。 唯duy 觀quán 欲dục 苦khổ 與dữ 世thế 第đệ 一nhất 相tương/tướng 隣lân 接tiếp 故cố 。 由do 此thử 義nghĩa 准chuẩn 。 煖noãn 等đẳng 善thiện 根căn 皆giai 能năng 具cụ 緣duyên 三tam 界giới 苦khổ 等đẳng 義nghĩa 已dĩ 成thành 立lập 。 無vô 簡giản 別biệt 故cố 。 謂vị 瑜du 伽già 師sư 於ư 色sắc 無vô 色sắc 。 對đối 治trị 道đạo 等đẳng 一nhất 一nhất 聖Thánh 諦Đế 行hành 相tương/tướng 所sở 緣duyên 漸tiệm 減giảm 漸tiệm 略lược 。 乃nãi 至chí 但đãn 有hữu 二nhị 念niệm 作tác 意ý 思tư 惟duy 。 欲dục 界giới 苦khổ 聖Thánh 諦Đế 境cảnh 。 齊tề 此thử 以dĩ 前tiền 名danh 中trung 忍nhẫn 位vị 。 從tùng 此thử 位vị 無vô 間gian 起khởi 勝thắng 善thiện 根căn 一nhất 行hành 一nhất 剎sát 那na 名danh 上thượng 品phẩm 忍nhẫn 。 此thử 善thiện 根căn 起khởi 不bất 相tương 續tục 故cố 。 上thượng 品phẩm 忍nhẫn 無vô 間gian 生sanh 。 世Thế 第Đệ 一Nhất 法Pháp 。 如như 上thượng 品phẩm 忍nhẫn 緣duyên 欲dục 苦Khổ 諦Đế 修tu 一nhất 行hành 相tương/tướng 唯duy 一nhất 剎sát 那na 。 此thử 有hữu 漏lậu 故cố 名danh 為vi 世thế 間gian 。 是thị 最tối 勝thắng 故cố 。 名danh 為vi 第đệ 一nhất 。 此thử 有hữu 漏lậu 法pháp 。 世thế 間gian 中trung 勝thắng 。 是thị 故cố 名danh 為vi 。 世Thế 第Đệ 一Nhất 法Pháp 。 有hữu 士sĩ 用dụng 力lực 離ly 同đồng 類loại 因nhân 引dẫn 聖thánh 道Đạo 生sanh 。 故cố 名danh 最tối 勝thắng 。 如như 是thị 煖noãn 等đẳng 四tứ 種chủng 善thiện 根căn 。 念niệm 住trụ 性tánh 故cố 。 皆giai 慧tuệ 為vi 體thể 。 若nhược 并tinh 助trợ 伴bạn 皆giai 五ngũ 蘊uẩn 性tánh 。 然nhiên 除trừ 彼bỉ 得đắc 勿vật 諸chư 聖thánh 者giả 煖noãn 等đẳng 善thiện 根căn 重trọng/trùng 現hiện 前tiền 故cố 。 此thử 中trung 煖Noãn 法Pháp 初sơ 安an 足túc 時thời 。 緣duyên 三tam 諦đế 法pháp 念niệm 住trụ 現hiện 在tại 。 修tu 未vị 來lai 四tứ 。 隨tùy 一nhất 行hành 相tương/tướng 現hiện 在tại 。 修tu 未vị 來lai 四tứ 。 緣duyên 滅Diệt 諦Đế 法pháp 念niệm 住trụ 現hiện 在tại 。 修tu 未vị 來lai 一nhất 。 隨tùy 一nhất 行hành 相tương/tướng 現hiện 在tại 。 修tu 未vị 來lai 四tứ 。 由do 此thử 種chủng 性tánh 先tiên 未vị 曾tằng 得đắc 。 要yếu 同đồng 分phần/phân 者giả 方phương 能năng 修tu 故cố 。 後hậu 增tăng 進tiến 時thời 緣duyên 三tam 諦đế 。 隨tùy 一nhất 念niệm 住trụ 現hiện 在tại 。 修tu 未vị 來lai 四tứ 。 隨tùy 一nhất 行hành 相tương/tướng 現hiện 在tại 。 修tu 未vị 來lai 十thập 六lục 。 緣duyên 滅Diệt 諦Đế 法pháp 念niệm 住trụ 現hiện 在tại 。 修tu 未vị 來lai 四tứ 。 隨tùy 一nhất 行hành 相tương/tướng 現hiện 在tại 。 修tu 未vị 來lai 十thập 六lục 。 由do 此thử 種chủng 性tánh 先tiên 已dĩ 曾tằng 得đắc 。 不bất 同đồng 分phần/phân 者giả 亦diệc 能năng 修tu 故cố 。 頂đảnh 初sơ 安an 足túc 緣duyên 四Tứ 諦Đế 法pháp 念niệm 住trụ 現hiện 在tại 。 修tu 未vị 來lai 四tứ 。 隨tùy 一nhất 行hành 相tương/tướng 現hiện 在tại 。 修tu 未vị 來lai 十thập 六lục 。 後hậu 增tăng 進tiến 時thời 緣duyên 三tam 諦đế 隨tùy 一nhất 念niệm 住trụ 現hiện 在tại 。 修tu 未vị 來lai 四tứ 。 隨tùy 一nhất 行hành 相tương/tướng 現hiện 在tại 。 修tu 未vị 來lai 十thập 六lục 。 緣duyên 滅Diệt 諦Đế 法pháp 念niệm 住trụ 現hiện 在tại 。 修tu 未vị 來lai 四tứ 。 隨tùy 一nhất 行hành 相tương/tướng 現hiện 在tại 。 修tu 未vị 來lai 十thập 六lục 。 忍nhẫn 初sơ 安an 足túc 及cập 後hậu 增tăng 進tiến 。 緣duyên 四Tứ 諦Đế 法pháp 念niệm 住trụ 現hiện 在tại 。 修tu 未vị 來lai 四tứ 。 隨tùy 一nhất 行hành 相tương/tướng 現hiện 在tại 。 修tu 未vị 來lai 十thập 六lục 。 然nhiên 於ư 增tăng 進tiến 略lược 所sở 緣duyên 時thời 。 隨tùy 略lược 彼bỉ 所sở 緣duyên 不bất 修tu 彼bỉ 行hành 相tương/tướng 。 世Thế 第Đệ 一Nhất 法Pháp 。 緣duyên 欲dục 苦Khổ 諦Đế 法pháp 念niệm 住trụ 現hiện 在tại 。 修tu 未vị 來lai 四tứ 。 隨tùy 一nhất 行hành 相tương/tướng 現hiện 在tại 。 修tu 未vị 來lai 四tứ 。 無vô 異dị 分phần/phân 故cố 。 似tự 見kiến 道đạo 故cố 。 已dĩ 辯biện 所sở 生sanh 善thiện 根căn 相tương/tướng 體thể 。 今kim 次thứ 應ưng 辯biện 此thử 差sai 別biệt 義nghĩa 。 頌tụng 曰viết 。
此thử 順thuận 決quyết 擇trạch 分phần/phân 。 四tứ 皆giai 修tu 所sở 成thành 。
六lục 地địa 二nhị 或hoặc 七thất 。 依y 欲dục 界giới 身thân 九cửu 。
三tam 女nữ 男nam 得đắc 二nhị 。 第đệ 四tứ 女nữ 亦diệc 爾nhĩ 。
聖thánh 由do 失thất 地địa 捨xả 。 異dị 生sanh 由do 命mạng 終chung 。
初sơ 二nhị 亦diệc 退thoái 捨xả 。 依y 本bổn 必tất 見kiến 諦Đế 。
捨xả 已dĩ 得đắc 非phi 先tiên 。 二nhị 捨xả 性tánh 非phi 得đắc 。
論luận 曰viết 。 此thử 煖noãn 頂đảnh 忍nhẫn 。 世Thế 第Đệ 一Nhất 法Pháp 。 四tứ 殊thù 勝thắng 善thiện 根căn 。 名danh 順thuận 決quyết 擇trạch 分phần/phân 。 依y 何hà 義nghĩa 建kiến 立lập 順thuận 決quyết 擇trạch 分phần/phân 名danh 。 決quyết 謂vị 決quyết 斷đoán 。 擇trạch 謂vị 簡giản 擇trạch 。 決quyết 斷đoán 簡giản 擇trạch 謂vị 諸chư 聖thánh 道Đạo 。 以dĩ 諸chư 聖thánh 道Đạo 能năng 斷đoạn 疑nghi 故cố 。 及cập 能năng 分phân 別biệt 。 四Tứ 諦Đế 相tương/tướng 故cố 。 分phần/phân 謂vị 分phân 段đoạn 。 此thử 言ngôn 意ý 顯hiển 所sở 順thuận 唯duy 是thị 見kiến 道đạo 一nhất 分phần/phân 。 決quyết 擇trạch 之chi 分phần 故cố 得đắc 決quyết 擇trạch 分phần/phân 名danh 。 此thử 四tứ 為vi 緣duyên 引dẫn 決quyết 擇trạch 分phần/phân 。 順thuận 益ích 彼bỉ 故cố 得đắc 順thuận 彼bỉ 名danh 故cố 。 此thử 名danh 為vi 順thuận 決quyết 擇trạch 分phần/phân 。 如như 是thị 四tứ 種chủng 。 皆giai 修tu 所sở 成thành 。 非phi 聞văn 思tư 所sở 成thành 。 唯duy 等đẳng 引dẫn 地địa 故cố 。 四tứ 中trung 前tiền 二nhị 是thị 下hạ 品phẩm 攝nhiếp 。 以dĩ 俱câu 可khả 動động 猶do 可khả 退thoái 故cố 。 忍nhẫn 中trung 品phẩm 攝nhiếp 。 勝thắng 前tiền 二nhị 故cố 。 有hữu 世thế 第đệ 一nhất 為vi 其kỳ 上thượng 故cố 。 世Thế 第Đệ 一Nhất 法Pháp 。 獨độc 是thị 上thượng 品phẩm 。 此thử 四tứ 善thiện 根căn 皆giai 依y 六lục 地địa 。 謂vị 四tứ 靜tĩnh 慮lự 。 未vị 至chí 中trung 間gian 。 欲dục 界giới 中trung 無vô 。 闕khuyết 等đẳng 引dẫn 故cố 。 餘dư 上thượng 地địa 亦diệc 無vô 。 見kiến 道đạo 眷quyến 屬thuộc 故cố 。 又hựu 無vô 色sắc 界giới 心tâm 不bất 緣duyên 欲dục 界giới 故cố 。 欲dục 界giới 先tiên 應ưng 遍biến 知tri 斷đoạn 故cố 。 此thử 四tứ 善thiện 根căn 能năng 感cảm 色sắc 界giới 五ngũ 蘊uẩn 異dị 熟thục 為vi 圓viên 滿mãn 因nhân 。 不bất 能năng 牽khiên 引dẫn 。 憎tăng 背bối/bội 有hữu 故cố 。 或hoặc 聲thanh 為vi 顯hiển 二nhị 有hữu 異dị 說thuyết 。 謂vị 煖noãn 頂đảnh 二nhị 。 尊tôn 者giả 妙diệu 音âm 說thuyết 。 依y 前tiền 六lục 及cập 欲dục 七thất 地địa 。 此thử 四tứ 善thiện 根căn 依y 欲dục 身thân 起khởi 。 人nhân 天thiên 九cửu 處xứ 除trừ 北bắc 俱câu 盧lô 。 前tiền 三tam 善thiện 根căn 三tam 洲châu 初sơ 起khởi 。 後hậu 生sanh 天thiên 處xứ 亦diệc 續tục 現hiện 前tiền 。 第đệ 四tứ 善thiện 根căn 天thiên 處xứ 亦diệc 起khởi 。 此thử 無vô 初sơ 後hậu 一nhất 剎sát 那na 故cố 。 此thử 四tứ 善thiện 根căn 唯duy 依y 男nam 女nữ 。 前tiền 三tam 男nam 女nữ 俱câu 通thông 得đắc 二nhị 。 第đệ 四tứ 女nữ 身thân 亦diệc 得đắc 二nhị 種chủng 。 依y 男nam 唯duy 得đắc 男nam 身thân 善thiện 根căn 。 已dĩ 得đắc 女nữ 身thân 非phi 擇trạch 滅diệt 故cố 。 聖thánh 依y 此thử 地địa 得đắc 此thử 善thiện 根căn 。 失thất 此thử 地địa 時thời 善thiện 根căn 方phương 捨xả 。 失thất 地địa 言ngôn 顯hiển 遷thiên 生sanh 上thượng 地địa 。 異dị 生sanh 於ư 地địa 若nhược 失thất 不bất 失thất 。 但đãn 失thất 眾chúng 同đồng 分phần/phân 。 必tất 捨xả 此thử 善thiện 根căn 。 初sơ 二nhị 善thiện 根căn 亦diệc 由do 退thoái 捨xả 。 由do 死tử 退thoái 捨xả 唯duy 異dị 生sanh 非phi 聖thánh 。 由do 失thất 地địa 捨xả 唯duy 聖thánh 非phi 異dị 生sanh 。 忍nhẫn 及cập 世thế 第đệ 一nhất 異dị 生sanh 亦diệc 無vô 退thoái 。 依y 根căn 本bổn 地địa 起khởi 煖noãn 等đẳng 善thiện 根căn 。 彼bỉ 於ư 此thử 生sanh 必tất 定định 得đắc 見kiến 諦Đế 。 厭yếm 生sanh 死tử 心tâm 極cực 猛mãnh 利lợi 故cố 。 若nhược 先tiên 捨xả 已dĩ 後hậu 重trọng/trùng 得đắc 時thời 。 所sở 得đắc 必tất 非phi 先tiên 之chi 所sở 捨xả 。 如như 捨xả 已dĩ 重trọng/trùng 得đắc 別Biệt 解Giải 脫Thoát 律luật 儀nghi 。 以dĩ 未vị 曾tằng 熟thục 修tu 大đại 功công 用dụng 成thành 故cố 。 若nhược 先tiên 已dĩ 得đắc 。 煖noãn 等đẳng 善thiện 根căn 經kinh 生sanh 故cố 捨xả 。 遇ngộ 了liễu 分phần/phân 位vị 善thiện 說thuyết 法Pháp 師sư 便tiện 生sanh 頂đảnh 等đẳng 。 若nhược 不bất 遇ngộ 者giả 還hoàn 從tùng 本bổn 修tu 。 失thất 退thoái 二nhị 捨xả 非phi 得đắc 為vi 性tánh 。 退thoái 必tất 起khởi 過quá 。 失thất 不bất 必tất 然nhiên 。 得đắc 此thử 善thiện 根căn 有hữu 何hà 勝thắng 利lợi 。 頌tụng 曰viết 。
煖noãn 必tất 至chí 涅Niết 槃Bàn 。 頂đảnh 終chung 不bất 斷đoạn 善thiện 。
忍nhẫn 不bất 墮đọa 惡ác 趣thú 。 第đệ 一nhất 入nhập 離ly 生sanh 。
論luận 曰viết 。 四tứ 善thiện 根căn 中trung 若nhược 得đắc 煖Noãn 法Pháp 。 雖tuy 有hữu 退thoái 斷đoạn 善thiện 根căn 造tạo 無vô 間gián 業nghiệp 。 墮đọa 惡ác 趣thú 等đẳng 。 而nhi 無vô 久cửu 流lưu 轉chuyển 必tất 至chí 涅Niết 槃Bàn 故cố 。 若nhược 爾nhĩ 何hà 殊thù 順thuận 解giải 脫thoát 分phần/phân 。 若nhược 無vô 障chướng 礙ngại 去khứ 見kiến 諦Đế 近cận 。 此thử 與dữ 見kiến 道Đạo 行hạnh 相tương/tướng 同đồng 故cố 。 若nhược 得đắc 頂Đảnh 法Pháp 雖tuy 有hữu 退thoái 等đẳng 而nhi 增tăng 畢tất 竟cánh 不bất 斷đoạn 善thiện 根căn 。 若nhược 得đắc 忍nhẫn 時thời 雖tuy 命mạng 終chung 捨xả 住trụ 異dị 生sanh 位vị 而nhi 增tăng 無vô 退thoái 不bất 造tạo 無vô 間gian 。 不bất 墮đọa 惡ác 趣thú 。 然nhiên 頌tụng 但đãn 說thuyết 不bất 墮đọa 惡ác 趣thú 言ngôn 。 義nghĩa 准chuẩn 已dĩ 知tri 不phủ 。 造tạo 無vô 間gián 業nghiệp 。 造tạo 無vô 間gián 業nghiệp 者giả 。 必tất 墮đọa 惡ác 趣thú 故cố 。 忍nhẫn 位vị 無vô 退thoái 如như 前tiền 已dĩ 辯biện 。 此thử 位vị 不bất 墮đọa 諸chư 惡ác 趣thú 者giả 。 已dĩ 遠viễn 趣thú 彼bỉ 業nghiệp 煩phiền 惱não 故cố 。 若nhược 至chí 忍nhẫn 位vị 於ư 少thiểu 趣thú 生sanh 處xứ 身thân 有hữu 惑hoặc 中trung 得đắc 不bất 生sanh 法pháp 故cố 。 趣thú 謂vị 諸chư 惡ác 趣thú 。 生sanh 謂vị 卵noãn 濕thấp 生sanh 。 處xử 謂vị 無vô 想tưởng 北bắc 俱câu 盧lô 大đại 梵Phạm 處xứ 。 身thân 謂vị 扇thiên/phiến 搋trỉ 半bán 擇trạch 迦ca 二nhị 形hình 身thân 。 有hữu 謂vị 第đệ 八bát 等đẳng 有hữu 。 惑hoặc 謂vị 見kiến 所sở 斷đoạn 惑hoặc 。 此thử 於ư 下hạ 上thượng 位vị 隨tùy 所sở 應ưng 而nhi 得đắc 。 謂vị 於ư 下hạ 忍nhẫn 得đắc 惡ác 趣thú 不bất 生sanh 。 所sở 餘dư 不bất 生sanh 至chí 上thượng 忍nhẫn 方phương 得đắc 。 得đắc 世Thế 第Đệ 一Nhất 法Pháp 。 雖tuy 住trụ 異dị 生sanh 位vị 而nhi 能năng 趣thú 入nhập 。 正chánh 性tánh 離ly 生sanh 。 頌tụng 雖tuy 不bất 言ngôn 離ly 命mạng 終chung 捨xả 。 既ký 無vô 間gian 入nhập 。 正chánh 性tánh 離ly 生sanh 。 義nghĩa 准chuẩn 已dĩ 成thành 。 無vô 命mạng 終chung 捨xả 。 何hà 緣duyên 唯duy 此thử 能năng 入nhập 離ly 生sanh 。 已dĩ 得đắc 異dị 生sanh 非phi 擇trạch 滅diệt 故cố 。 能năng 如như 無vô 間gian 道đạo 捨xả 異dị 生sanh 性tánh 故cố 。 此thử 四tứ 善thiện 根căn 各các 有hữu 三tam 品phẩm 。 由do 聲Thanh 聞Văn 等đẳng 種chủng 性tánh 別biệt 故cố 。 隨tùy 何hà 種chủng 性tánh 善thiện 根căn 已dĩ 生sanh 。 彼bỉ 可khả 移di 轉chuyển 向hướng 餘dư 乘thừa 不phủ 。 頌tụng 曰viết 。
轉chuyển 聲Thanh 聞Văn 種chủng 性tánh 。 二nhị 成thành 佛Phật 三tam 餘dư 。
麟lân 角giác 佛Phật 無vô 轉chuyển 。 一nhất 坐tọa 成thành 覺giác 故cố 。
論luận 曰viết 。 聲Thanh 聞Văn 種chủng 性tánh 。 煖noãn 頂đảnh 已dĩ 生sanh 。 容dung 可khả 轉chuyển 成thành 無Vô 上Thượng 正Chánh 覺Giác 。 彼bỉ 若nhược 得đắc 忍nhẫn 無vô 成thành 佛Phật 理lý 。 謂vị 於ư 惡ác 趣thú 已dĩ 超siêu 越việt 故cố 。 菩Bồ 提Đề 薩Tát 埵Đóa 。 利lợi 物vật 為vi 懷hoài 。 為vì 化hóa 有hữu 情tình 。 必tất 往vãng 惡ác 趣thú 。 彼bỉ 忍nhẫn 種chủng 性tánh 不bất 可khả 迴hồi 轉chuyển 。 是thị 故cố 定định 無vô 得đắc 成thành 佛Phật 義nghĩa 。 聲Thanh 聞Văn 種chủng 性tánh 。 煖noãn 頂đảnh 忍nhẫn 三tam 。 皆giai 有hữu 可khả 轉chuyển 成thành 獨Độc 覺Giác 義nghĩa 。 在tại 佛Phật 乘thừa 外ngoại 故cố 說thuyết 為vi 餘dư 。 麟lân 角giác 佛Phật 言ngôn 顯hiển 麟lân 角giác 喻dụ 及cập 無vô 上thượng 覺giác 煖noãn 等đẳng 善thiện 根căn 。 並tịnh 無vô 移di 轉chuyển 向hướng 餘dư 乘thừa 義nghĩa 。 皆giai 以dĩ 第đệ 四tứ 靜tĩnh 慮lự 為vi 依y 。 一nhất 坐tọa 便tiện 成thành 自tự 乘thừa 覺giác 故cố 。 第đệ 四tứ 靜tĩnh 慮lự 是thị 不bất 傾khuynh 動động 。 最tối 極cực 明minh 利lợi 。 三tam 摩ma 地địa 故cố 。 堪kham 為vi 麟lân 角giác 喻dụ 無vô 上thượng 覺giác 所sở 依y 。 此thử 中trung 覺giác 言ngôn 顯hiển 盡tận 無vô 生sanh 智trí 。 後hậu 當đương 辯biện 。 此thử 是thị 菩Bồ 提Đề 性tánh 故cố 。 言ngôn 一nhất 坐tọa 者giả 。 從tùng 煖noãn 善thiện 根căn 乃nãi 至chí 菩Bồ 提Đề 。 不bất 起khởi 于vu 座tòa 。 有hữu 餘dư 師sư 說thuyết 。 從tùng 不bất 淨tịnh 觀quán 不bất 起khởi 于vu 座tòa 。 乃nãi 至chí 菩Bồ 提Đề 。 有hữu 餘dư 獨Độc 覺Giác 異dị 麟lân 角giác 喻dụ 。 起khởi 彼bỉ 種chủng 性tánh 初sơ 二nhị 善thiện 根căn 。 轉chuyển 向hướng 餘dư 乘thừa 。 理lý 無vô 遮già 礙ngại 。 頗phả 有hữu 此thử 生sanh 創sáng/sang 修tu 此thử 行hành 即tức 此thử 生sanh 引dẫn 起khởi 順thuận 決quyết 擇trạch 分phần/phân 耶da 。 不bất 爾nhĩ 。 云vân 何hà 。 頌tụng 曰viết 。
前tiền 順thuận 解giải 脫thoát 分phần/phân 。 速tốc 三tam 生sanh 解giải 脫thoát 。
聞văn 思tư 成thành 三tam 業nghiệp 。 殖thực 在tại 人nhân 三tam 洲châu 。
論luận 曰viết 。 順thuận 決quyết 擇trạch 分phần/phân 今kim 生sanh 起khởi 者giả 。 必tất 前tiền 生sanh 起khởi 順thuận 解giải 脫thoát 分phần/phân 。 諸chư 有hữu 創sáng/sang 殖thực 順thuận 解giải 脫thoát 分phần/phân 。 極cực 速tốc 三tam 生sanh 。 方phương 得đắc 解giải 脫thoát 。 謂vị 初sơ 生sanh 起khởi 順thuận 解giải 脫thoát 分phần/phân 。 第đệ 二nhị 生sanh 起khởi 順thuận 決quyết 擇trạch 分phần/phân 。 第đệ 三tam 生sanh 入nhập 聖thánh 。 乃nãi 至chí 得đắc 解giải 脫thoát 。 譬thí 如như 下hạ 種chủng 苗miêu 成thành 結kết 實thật 三tam 位vị 不bất 同đồng 。 身thân 入nhập 法pháp 性tánh 成thành 熟thục 解giải 脫thoát 。 三tam 位vị 亦diệc 爾nhĩ 。 傳truyền 說thuyết 。 如như 是thị 順thuận 解giải 脫thoát 分phần/phân 。 唯duy 聞văn 思tư 所sở 成thành 。 通thông 三tam 業nghiệp 為vi 體thể 。 雖tuy 就tựu 最tối 勝thắng 唯duy 是thị 意ý 業nghiệp 。 而nhi 此thử 思tư 願nguyện 攝nhiếp 起khởi 身thân 語ngữ 亦diệc 得đắc 名danh 為vi 。 順thuận 解giải 脫thoát 分phần/phân 。 有hữu 施thí 一nhất 食thực 持trì 一nhất 戒giới 等đẳng 深thâm 樂nhạo/nhạc/lạc 解giải 脫thoát 。 願nguyện 力lực 所sở 持trì 便tiện 名danh 種chủng 殖thực 順thuận 解giải 脫thoát 分phần/phân 。 殖thực 順thuận 解giải 脫thoát 分phần/phân 唯duy 人nhân 三tam 洲châu 。 餘dư 厭yếm 離ly 般Bát 若Nhã 如như 應ưng 無vô 故cố 。 遇ngộ 佛Phật 出xuất 世thế 。 殖thực 此thử 善thiện 根căn 。 有hữu 餘dư 師sư 言ngôn 。 亦diệc 遇ngộ 獨Độc 覺Giác 。 已dĩ 因nhân 便tiện 說thuyết 順thuận 解giải 脫thoát 分phần/phân 。 入nhập 觀quán 次thứ 第đệ 是thị 正chánh 所sở 論luận 。 於ư 中trung 已dĩ 明minh 諸chư 加gia 行hành 道Đạo 世Thế 第Đệ 一Nhất 法Pháp 。 為vi 其kỳ 後hậu 邊biên 。 應ưng 說thuyết 從tùng 斯tư 復phục 生sanh 何hà 道đạo 。 頌tụng 曰viết 。
世thế 第đệ 一nhất 無vô 間gian 。 即tức 緣duyên 欲dục 界giới 苦khổ 。
生sanh 無vô 漏lậu 法Pháp 忍Nhẫn 。 忍nhẫn 次thứ 生sanh 法pháp 智trí 。
次thứ 緣duyên 餘dư 界giới 苦khổ 。 生sanh 類loại 忍nhẫn 類loại 智trí 。
緣duyên 集tập 滅diệt 道Đạo 諦Đế 。 各các 生sanh 四tứ 亦diệc 然nhiên 。
如như 是thị 十thập 六lục 心tâm 。 名danh 聖Thánh 諦Đế 現hiện 觀quán 。
此thử 總tổng 有hữu 三tam 種chủng 。 謂vị 見kiến 緣duyên 事sự 別biệt 。
論luận 曰viết 。 從tùng 世thế 第đệ 一nhất 善thiện 根căn 無vô 間gian 。 即tức 緣duyên 欲dục 界giới 苦khổ 聖Thánh 諦Đế 境cảnh 有hữu 無vô 漏lậu 攝nhiếp 法pháp 智trí 忍nhẫn 生sanh 。 此thử 忍nhẫn 名danh 為vi 苦khổ 法pháp 智trí 忍nhẫn 。 為vi 顯hiển 此thử 忍nhẫn 是thị 無vô 漏lậu 故cố 。 舉cử 後hậu 等đẳng 流lưu 以dĩ 為vi 標tiêu 別biệt 。 此thử 能năng 生sanh 法pháp 智trí 。 是thị 法pháp 智trí 因nhân 得đắc 法Pháp 智trí 忍nhẫn 名danh 。 如như 花hoa 果quả 樹thụ 。 即tức 此thử 名danh 入nhập 。 正chánh 性tánh 離ly 生sanh 。 亦diệc 復phục 名danh 入nhập 正chánh 性tánh 決quyết 定định 。 由do 此thử 是thị 初sơ 入nhập 正chánh 性tánh 離ly 生sanh 。 亦diệc 是thị 初sơ 入nhập 正chánh 性tánh 決quyết 定định 故cố 。 經kinh 說thuyết 。 正chánh 性tánh 所sở 謂vị 涅Niết 槃Bàn 。 或hoặc 正chánh 性tánh 言ngôn 因nhân 諸chư 聖thánh 道Đạo 。 生sanh 謂vị 煩phiền 惱não 。 或hoặc 根căn 未vị 熟thục 。 聖thánh 道Đạo 能năng 越việt 故cố 名danh 離ly 生sanh 。 能năng 決quyết 趣thú 涅Niết 槃Bàn 。 或hoặc 決quyết 了liễu 諦đế 相tướng 故cố 。 諸chư 聖thánh 道Đạo 得đắc 決quyết 定định 名danh 。 至chí 此thử 位vị 中trung 說thuyết 名danh 為vi 入nhập 。 此thử 忍nhẫn 生sanh 已dĩ 得đắc 聖thánh 者giả 名danh 。 此thử 在tại 未vị 來lai 捨xả 異dị 生sanh 性tánh 。 謂vị 許hứa 此thử 忍nhẫn 未vị 來lai 生sanh 時thời 有hữu 此thử 用dụng 非phi 餘dư 。 如như 燈đăng 及cập 生sanh 相tương/tướng 。 有hữu 餘dư 師sư 說thuyết 。 世Thế 第Đệ 一Nhất 法Pháp 。 捨xả 異dị 生sanh 性tánh 。 此thử 義nghĩa 不bất 然nhiên 。 彼bỉ 此thử 同đồng 名danh 世thế 間gian 法pháp 故cố 。 性tánh 相tương 違vi 故cố 。 亦diệc 無vô 有hữu 失thất 。 如như 上thượng 怨oán 肩kiên 能năng 害hại 怨oán 命mạng 。 有hữu 餘dư 師sư 說thuyết 。 此thử 二nhị 共cộng 捨xả 。 如như 無vô 間gian 道đạo 。 解giải 脫thoát 道Đạo 故cố 。 此thử 忍nhẫn 無vô 間gian 即tức 緣duyên 欲dục 苦khổ 有hữu 法pháp 智trí 生sanh 。 名danh 苦khổ 法pháp 智trí 。 應ưng 知tri 此thử 智trí 亦diệc 無vô 漏lậu 攝nhiếp 。 前tiền 無vô 漏lậu 言ngôn 遍biến 流lưu 後hậu 故cố 。 如như 緣duyên 欲dục 界giới 苦khổ 聖Thánh 諦Đế 境cảnh 有hữu 苦khổ 法Pháp 忍Nhẫn 苦khổ 法pháp 智trí 生sanh 。 如như 是thị 復phục 於ư 法pháp 智trí 無vô 間gian 總tổng 緣duyên 餘dư 界giới 苦khổ 聖Thánh 諦Đế 境cảnh 。 有hữu 類loại 智trí 忍nhẫn 生sanh 。 名danh 苦khổ 類loại 智trí 忍nhẫn 。 此thử 忍nhẫn 無vô 間gian 即tức 緣duyên 此thử 境cảnh 有hữu 類loại 智trí 生sanh 。 名danh 苦khổ 類loại 智trí 。 最tối 初sơ 證chứng 知tri 諸chư 法pháp 真chân 理lý 故cố 名danh 法pháp 智trí 。 此thử 後hậu 境cảnh 智trí 與dữ 前tiền 相tương 似tự 故cố 得đắc 類loại 名danh 。 以dĩ 後hậu 隨tùy 前tiền 而nhi 證chứng 境cảnh 故cố 。 如như 緣duyên 苦Khổ 諦Đế 欲dục 界giới 及cập 餘dư 生sanh 法pháp 類loại 忍Nhẫn 法Pháp 類loại 智trí 四tứ 。 緣duyên 餘dư 三tam 諦đế 各các 四tứ 亦diệc 然nhiên 。 謂vị 復phục 於ư 前tiền 苦khổ 類loại 智trí 後hậu 。 次thứ 緣duyên 欲dục 界giới 集tập 聖Thánh 諦Đế 境cảnh 有hữu 法pháp 智trí 忍nhẫn 生sanh 。 名danh 集tập 法pháp 智trí 忍nhẫn 。 此thử 忍nhẫn 無vô 間gian 即tức 緣duyên 欲dục 集tập 有hữu 法pháp 智trí 生sanh 。 名danh 集tập 法pháp 智trí 。 次thứ 緣duyên 餘dư 界giới 集tập 聖Thánh 諦Đế 境cảnh 有hữu 類loại 智trí 忍nhẫn 生sanh 。 名danh 集tập 類loại 智trí 忍nhẫn 。 此thử 忍nhẫn 無vô 間gian 即tức 緣duyên 此thử 境cảnh 有hữu 類loại 智trí 生sanh 。 名danh 集tập 類loại 智trí 。 次thứ 緣duyên 欲dục 界giới 滅diệt 聖Thánh 諦Đế 境cảnh 有hữu 法pháp 智trí 忍nhẫn 生sanh 。 名danh 滅diệt 法pháp 智trí 忍nhẫn 。 此thử 忍nhẫn 無vô 間gian 即tức 緣duyên 欲dục 滅diệt 有hữu 法pháp 智trí 生sanh 。 名danh 滅diệt 法pháp 智trí 。 次thứ 緣duyên 餘dư 界giới 滅diệt 聖Thánh 諦Đế 境cảnh 有hữu 類loại 智trí 忍nhẫn 生sanh 。 名danh 滅diệt 類loại 智trí 忍nhẫn 。 此thử 忍nhẫn 無vô 間gian 即tức 緣duyên 此thử 境cảnh 有hữu 類loại 智trí 生sanh 。 名danh 滅diệt 類loại 智trí 。 次thứ 緣duyên 欲dục 界giới 道đạo 聖Thánh 諦Đế 境cảnh 有hữu 法pháp 智trí 忍nhẫn 生sanh 。 名danh 道Đạo 法Pháp 智trí 忍nhẫn 。 此thử 忍nhẫn 無vô 間gian 即tức 緣duyên 欲dục 道đạo 有hữu 法pháp 智trí 生sanh 。 名danh 道Đạo 法Pháp 智trí 。 次thứ 緣duyên 餘dư 界giới 道đạo 聖Thánh 諦Đế 境cảnh 有hữu 類loại 智trí 忍nhẫn 生sanh 。 名danh 道đạo 類loại 智trí 忍nhẫn 。 此thử 忍nhẫn 無vô 間gian 即tức 緣duyên 此thử 境cảnh 有hữu 類loại 智trí 生sanh 。 名danh 道đạo 類loại 智trí 。 如như 是thị 次thứ 第đệ 。 有hữu 十thập 六lục 心tâm 。 總tổng 說thuyết 名danh 為vi 聖Thánh 諦Đế 現hiện 觀quán 。 此thử 中trung 餘dư 部bộ 。 有hữu 作tác 是thị 言ngôn 。 於ư 諸chư 諦đế 中trung 唯duy 頓đốn 現hiện 觀quán 。 然nhiên 彼bỉ 意ý 趣thú 應ưng 更cánh 推thôi 尋tầm 。 彼bỉ 現hiện 觀quán 言ngôn 。 無vô 差sai 別biệt 故cố 。 詳tường 諸chư 現hiện 觀quán 總tổng 有hữu 三tam 種chủng 。 謂vị 見kiến 緣duyên 事sự 。 有hữu 差sai 別biệt 故cố 。 唯duy 無vô 漏lậu 慧tuệ 於ư 諸chư 諦đế 境cảnh 現hiện 見kiến 分phân 明minh 名danh 見kiến 現hiện 觀quán 。 此thử 無vô 漏lậu 慧tuệ 并tinh 餘dư 相tương 應ứng 同đồng 一nhất 所sở 緣duyên 名danh 緣duyên 現hiện 觀quán 。 此thử 諸chư 能năng 緣duyên 并tinh 餘dư 俱câu 有hữu 戒giới 生sanh 相tương/tướng 等đẳng 不bất 相tương 應ứng 法pháp 。 同đồng 一nhất 事sự 業nghiệp 名danh 事sự 現hiện 觀quán 。 見kiến 苦Khổ 諦Đế 時thời 於ư 苦khổ 聖Thánh 諦Đế 具cụ 三tam 現hiện 觀quán 。 於ư 餘dư 三tam 諦đế 唯duy 事sự 現hiện 觀quán 。 謂vị 斷đoạn 證chứng 修tu 。 若nhược 諸chư 諦đế 中trung 約ước 見kiến 現hiện 觀quán 說thuyết 頓đốn 現hiện 觀quán 理lý 必tất 不bất 然nhiên 。 以dĩ 諸chư 諦đế 中trung 行hành 相tương/tướng 別biệt 故cố 。 若nhược 言ngôn 以dĩ 一nhất 無vô 我ngã 行hành 相tương/tướng 總tổng 見kiến 諸chư 諦đế 則tắc 不bất 應ứng 用dụng 苦khổ 等đẳng 行hành 相tương 見kiến 苦Khổ 諦Đế 等đẳng 。 如như 是thị 便tiện 與dữ 契Khế 經Kinh 相tương 違vi 。 如như 契Khế 經Kinh 言ngôn 。 諸chư 聖thánh 弟đệ 子tử 。 以dĩ 苦khổ 行hạnh 相tương/tướng 思tư 惟duy 於ư 苦khổ 。 以dĩ 集tập 行hành 相tương/tướng 思tư 惟duy 於ư 集tập 。 以dĩ 滅diệt 行hành 相tương/tướng 思tư 惟duy 於ư 滅diệt 。 以dĩ 道Đạo 行hạnh 相tương/tướng 思tư 惟duy 於ư 道đạo 。 無vô 漏lậu 作tác 意ý 相tương 應ứng 擇trạch 法pháp 。 若nhược 言ngôn 此thử 經Kinh 說thuyết 修tu 道Đạo 位vị 此thử 亦diệc 不bất 然nhiên 。 如như 見kiến 修tu 故cố 。 若nhược 彼bỉ 復phục 謂vị 見kiến 一nhất 諦đế 時thời 於ư 餘dư 諦đế 中trung 得đắc 自tự 在tại 故cố 。 說thuyết 頓đốn 現hiện 觀quán 理lý 亦diệc 無vô 失thất 。 然nhiên 於ư 如như 是thị 現hiện 觀quán 中trung 間gian 有hữu 起khởi 不bất 起khởi 。 別biệt 應ưng 思tư 擇trạch 。 若nhược 彼bỉ 復phục 謂vị 於ư 見kiến 苦khổ 時thời 。 即tức 能năng 斷đoạn 集tập 證chứng 滅diệt 修tu 道Đạo 。 說thuyết 頓đốn 現hiện 觀quán 理lý 亦diệc 無vô 失thất 。 由do 先tiên 已dĩ 說thuyết 見kiến 苦Khổ 諦Đế 時thời 於ư 餘dư 三tam 諦đế 中trung 有hữu 事sự 現hiện 觀quán 故cố 。 依y 見kiến 現hiện 觀quán 。 於ư 契Khế 經Kinh 中trung 見kiến 有hữu 誠thành 文văn 。 說thuyết 漸tiệm 現hiện 觀quán 。 如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。
佛Phật 告cáo 長trưởng 者giả 。
於ư 四Tứ 聖Thánh 諦Đế 。 非phi 頓đốn 現hiện 觀quán 必tất 漸tiệm 現hiện 觀quán 。 乃nãi 至chí 廣quảng 說thuyết 。 如như 是thị 等đẳng 有hữu 三tam 經kinh 。 一nhất 一nhất 經kinh 有hữu 別biệt 喻dụ 。 若nhược 謂vị 有hữu 經kinh 。 作tác 如như 是thị 說thuyết 。 但đãn 於ư 苦Khổ 諦Đế 無vô 惑hoặc 無vô 疑nghi 。 於ư 佛Phật 亦diệc 無vô 故cố 頓đốn 現hiện 觀quán 。 此thử 亦diệc 非phi 證chứng 。 依y 定định 不bất 行hành 。 或hoặc 必tất 當đương 斷đoạn 。 密mật 意ý 說thuyết 故cố 。 已dĩ 辯biện 現hiện 觀quán 具cụ 十thập 六lục 心tâm 。 此thử 十thập 六lục 心tâm 為vi 依y 何hà 地địa 。 頌tụng 曰viết 。
皆giai 與dữ 世thế 第đệ 一nhất 。 同đồng 依y 於ư 一nhất 地địa 。
論luận 曰viết 。 隨tùy 世thế 第đệ 一nhất 所sở 依y 諸chư 地địa 應ưng 知tri 即tức 此thử 十thập 六lục 心tâm 依y 。 彼bỉ 依y 六lục 地địa 。 如như 先tiên 已dĩ 說thuyết 。 何hà 緣duyên 必tất 有hữu 如như 是thị 忍nhẫn 智trí 前tiền 後hậu 次thứ 第đệ 間gian 雜tạp 而nhi 起khởi 。 頌tụng 曰viết 。
忍nhẫn 智trí 如như 次thứ 第đệ 。 無vô 間gian 解giải 脫thoát 道đạo 。
論luận 曰viết 。 十thập 六lục 心tâm 中trung 忍nhẫn 是thị 無vô 間gian 道đạo 。 約ước 斷đoạn 惑hoặc 得đắc 無vô 能năng 隔cách 礙ngại 故cố 。 智trí 是thị 解giải 脫thoát 道Đạo 。 已dĩ 解giải 脫thoát 惑hoặc 得đắc 與dữ 離ly 繫hệ 得đắc 俱câu 時thời 起khởi 故cố 。 具cụ 二nhị 次thứ 第đệ 理lý 定định 應ưng 然nhiên 。 猶do 如như 世thế 間gian 。 驅khu 賊tặc 閉bế 戶hộ 。 若nhược 謂vị 第đệ 二nhị 唯duy 無vô 間gian 道đạo 與dữ 離ly 繫hệ 得đắc 俱câu 時thời 而nhi 生sanh 。 則tắc 此thử 位vị 中trung 於ư 彼bỉ 彼bỉ 境cảnh 應ưng 定định 不bất 起khởi 已dĩ 斷đoạn 疑nghi 智trí 。 若nhược 謂vị 見kiến 位vị 唯duy 忍nhẫn 斷đoạn 惑hoặc 則tắc 與dữ 本bổn 論luận 說thuyết 九cửu 結kết 聚tụ 相tương 違vi 。 此thử 難nạn/nan 不bất 然nhiên 。 諸chư 忍nhẫn 皆giai 是thị 智trí 眷quyến 屬thuộc 故cố 。 如như 王vương 眷quyến 屬thuộc 所sở 作tác 事sự 業nghiệp 。 名danh 王vương 所sở 作tác 。 此thử 十thập 六lục 心tâm 皆giai 見kiến 諦Đế 理lý 。 一nhất 切thiết 可khả 說thuyết 見kiến 道đạo 攝nhiếp 耶da 。 不bất 爾nhĩ 。 云vân 何hà 。 頌tụng 曰viết 。
前tiền 十thập 五ngũ 見kiến 道đạo 。 見kiến 未vị 曾tằng 見kiến 故cố 。
論luận 曰viết 。 苦khổ 法pháp 智trí 忍nhẫn 為vi 初sơ 。 道đạo 類loại 智trí 忍nhẫn 為vi 後hậu 。 其kỳ 中trung 總tổng 有hữu 十thập 五ngũ 剎sát 那na 。 皆giai 見kiến 道đạo 所sở 攝nhiếp 。 見kiến 未vị 見kiến 諦Đế 故cố 。 至chí 第đệ 十thập 六lục 道đạo 類loại 智trí 時thời 。 無vô 一nhất 諦đế 理lý 未vị 見kiến 今kim 見kiến 。 如như 習tập 曾tằng 見kiến 。 故cố 修tu 道Đạo 攝nhiếp 。 豈khởi 不bất 爾nhĩ 時thời 觀quán 道đạo 類loại 忍nhẫn 見kiến 道Đạo 諦Đế 理lý 未vị 見kiến 今kim 見kiến 。 此thử 中trung 約ước 諦đế 不bất 約ước 剎sát 那na 。 非phi 一nhất 剎sát 那na 未vị 見kiến 今kim 見kiến 可khả 名danh 今kim 見kiến 未vị 見kiến 諦Đế 理lý 。 如như 刈ngải 畦huề 稻đạo 唯duy 餘dư 一nhất 科khoa 不bất 可khả 名danh 為vi 此thử 畦huề 未vị 刈ngải 。 又hựu 道đạo 類loại 智trí 是thị 果quả 攝nhiếp 故cố 。 頓đốn 修tu 八bát 智trí 十thập 六lục 行hành 故cố 。 捨xả 前tiền 道đạo 故cố 。 相tương 續tục 起khởi 故cố 。 如như 餘dư 修tu 道Đạo 。 非phi 見kiến 道đạo 攝nhiếp 。 然nhiên 道đạo 類loại 智trí 必tất 不bất 退thoái 者giả 。 任nhậm 持trì 見kiến 道đạo 所sở 斷đoạn 斷đoạn 故cố 。 即tức 由do 此thử 故cố 應ưng 見kiến 道đạo 攝nhiếp 。 此thử 難nạn/nan 不bất 然nhiên 。 太thái 過quá 失thất 故cố 。 何hà 緣duyên 七thất 智trí 亦diệc 見kiến 道đạo 攝nhiếp 。 見kiến 諸chư 諦đế 理lý 未vị 究cứu 竟cánh 故cố 。 謂vị 未vị 周chu 遍biến 見kiến 諸chư 諦đế 理lý 中trung 間gian 起khởi 故cố 。 亦diệc 見kiến 道đạo 攝nhiếp 。 已dĩ 說thuyết 見kiến 修tu 二nhị 道đạo 生sanh 異dị 。 當đương 依y 此thử 道đạo 分phần/phân 位vị 差sai 別biệt 建kiến 立lập 眾chúng 聖thánh 。 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 且thả 依y 見kiến 道đạo 十thập 五ngũ 心tâm 位vị 建kiến 立lập 眾chúng 聖thánh 有hữu 差sai 別biệt 者giả 。 頌tụng 曰viết 。
名danh 隨tùy 信tín 法pháp 行hành 。 由do 根căn 鈍độn 利lợi 別biệt 。
具cụ 修tu 惑hoặc 斷đoạn 一nhất 。 至chí 五ngũ 向hướng 初sơ 果quả 。
斷đoạn 次thứ 三tam 向hướng 二nhị 。 離ly 八bát 地địa 向hướng 三tam 。
論luận 曰viết 。 見kiến 道đạo 位vị 中trung 聖thánh 者giả 有hữu 二nhị 。 一nhất 隨tùy 信tín 行hành 。 二nhị 隨tùy 法pháp 行hành 。 由do 根căn 鈍độn 利lợi 別biệt 立lập 二nhị 名danh 。 諸chư 鈍độn 根căn 名danh 隨tùy 信tín 行hành 者giả 。 諸chư 利lợi 根căn 名danh 。 隨tùy 法Pháp 行hành 者giả 。 由do 信tín 隨tùy 行hành 名danh 隨tùy 信tín 行hành 。 彼bỉ 有hữu 隨tùy 信tín 行hành 名danh 隨tùy 信tín 行hành 者giả 。 或hoặc 由do 串xuyến 習tập 此thử 隨tùy 信tín 行hành 以dĩ 成thành 其kỳ 性tánh 故cố 名danh 隨tùy 信tín 行hành 者giả 。 彼bỉ 先tiên 信tín 他tha 隨tùy 行hành 義nghĩa 故cố 。 准chuẩn 此thử 應ưng 釋thích 。 隨tùy 法Pháp 行hành 者giả 。 彼bỉ 於ư 先tiên 時thời 。 由do 自tự 披phi 閱duyệt 契Khế 經Kinh 等đẳng 法Pháp 。 隨tùy 行hành 義nghĩa 故cố 。 即tức 二nhị 聖thánh 者giả 。 由do 於ư 修tu 惑hoặc 具cụ 斷đoạn 有hữu 殊thù 立lập 為vi 三tam 向hướng 。 謂vị 彼bỉ 二nhị 聖thánh 若nhược 於ư 先tiên 時thời 未vị 以dĩ 世thế 道đạo 斷đoạn 修tu 斷đoạn 惑hoặc 名danh 為vi 具cụ 縛phược 。 或hoặc 先tiên 已dĩ 斷đoạn 欲dục 界giới 一nhất 品phẩm 乃nãi 至chí 五ngũ 品phẩm 至chí 此thử 位vị 中trung 名danh 初sơ 果quả 向hướng 。 趣thú 初sơ 果quả 故cố 。 言ngôn 初sơ 果quả 者giả 。 謂vị 預dự 流lưu 果quả 。 此thử 於ư 一nhất 切thiết 沙Sa 門Môn 果quả 中trung 必tất 初sơ 得đắc 故cố 。 若nhược 先tiên 已dĩ 斷đoạn 欲dục 界giới 六lục 品phẩm 或hoặc 七thất 八bát 品phẩm 至chí 此thử 位vị 中trung 名danh 第đệ 二nhị 果quả 向hướng 。 趣thú 第đệ 二nhị 果quả 故cố 。 第đệ 二nhị 果quả 者giả 。 謂vị 一nhất 來lai 果quả 。 遍biến 得đắc 果quả 中trung 此thử 第đệ 二nhị 故cố 。 若nhược 先tiên 已dĩ 離ly 欲dục 界giới 九cửu 品phẩm 。 或hoặc 先tiên 已dĩ 斷đoạn 初sơ 定định 一nhất 品phẩm 。 乃nãi 至chí 具cụ 離ly 無Vô 所Sở 有Hữu 處Xứ 。 至chí 此thử 位vị 中trung 名danh 第đệ 三tam 果quả 向hướng 。 趣thú 第đệ 三tam 果quả 故cố 。 第đệ 三tam 果quả 者giả 。 謂vị 不bất 還hoàn 果quả 。 數số 准chuẩn 前tiền 釋thích 。 次thứ 依y 修tu 道Đạo 道đạo 類loại 智trí 時thời 建kiến 立lập 眾chúng 聖thánh 有hữu 差sai 別biệt 者giả 。 頌tụng 曰viết 。
至chí 第đệ 十thập 六lục 心tâm 。 隨tùy 三tam 向hướng 住trụ 果quả 。
名danh 信tín 解giải 見kiến 至chí 。 亦diệc 由do 鈍độn 利lợi 別biệt 。
論luận 曰viết 。 即tức 前tiền 隨tùy 信tín 隨tùy 法Pháp 行hành 者giả 。 至chí 第đệ 十thập 六lục 道đạo 類loại 智trí 心tâm 名danh 為vi 住trụ 果quả 。 不bất 復phục 名danh 向hướng 。 隨tùy 前tiền 三tam 向hướng 今kim 住trụ 三tam 果quả 。 謂vị 前tiền 預dự 流lưu 向hướng 今kim 住trụ 預dự 流lưu 果quả 。 前tiền 一nhất 來lai 向hướng 今kim 住trụ 一nhất 來lai 果quả 。 前tiền 不bất 還hoàn 向hướng 今kim 住trụ 不bất 還hoàn 果quả 。 阿A 羅La 漢Hán 果Quả 。 必tất 無vô 初sơ 得đắc 。 見kiến 道đạo 無vô 容dung 斷đoạn 修tu 惑hoặc 故cố 。 世thế 道đạo 無vô 容dung 離ly 有hữu 頂đảnh 故cố 。 至chí 住trụ 果quả 位vị 捨xả 得đắc 二nhị 名danh 。 謂vị 不bất 復phục 名danh 隨tùy 信tín 法pháp 行hành 。 轉chuyển 得đắc 信tín 解giải 見kiến 至chí 二nhị 名danh 。 此thử 亦diệc 由do 根căn 鈍độn 利lợi 差sai 別biệt 。 諸chư 鈍độn 根căn 者giả 先tiên 名danh 隨tùy 信tín 行hành 今kim 名danh 信tín 解giải 。 諸chư 利lợi 根căn 者giả 先tiên 名danh 隨tùy 法pháp 行hành 今kim 名danh 見kiến 至chí 。 此thử 二nhị 聖thánh 者giả 信tín 慧tuệ 互hỗ 增tăng 故cố 。 標tiêu 信tín 解giải 見kiến 至chí 名danh 別biệt 。 何hà 緣duyên 先tiên 斷đoạn 欲dục 界giới 修tu 惑hoặc 一nhất 至chí 五ngũ 等đẳng 至chí 第đệ 十thập 六lục 道đạo 類loại 智trí 心tâm 。 但đãn 說thuyết 名danh 為vi 預dự 流lưu 果quả 等đẳng 。 非phi 後hậu 果quả 向hướng 。 頌tụng 曰viết 。
諸chư 得đắc 果quả 位vị 中trung 。 未vị 得đắc 勝thắng 果quả 道đạo 。
故cố 未vị 起khởi 勝thắng 道đạo 。 名danh 住trụ 果quả 非phi 向hướng 。
論luận 曰viết 。 諸chư 得đắc 果quả 時thời 於ư 勝thắng 果quả 道đạo 必tất 定định 未vị 得đắc 故cố 。 住trụ 果quả 者giả 乃nãi 至chí 未vị 起khởi 勝thắng 果quả 道đạo 時thời 。 但đãn 名danh 住trụ 果quả 。 不bất 名danh 後hậu 向hướng 。 然nhiên 諸chư 先tiên 斷đoạn 欲dục 界giới 修tu 惑hoặc 一nhất 至chí 五ngũ 等đẳng 至chí 得đắc 果quả 時thời 此thử 生sanh 必tất 定định 起khởi 勝thắng 果quả 道đạo 。 由do 此thử 先tiên 離ly 三tam 靜tĩnh 慮lự 染nhiễm 後hậu 依y 下hạ 地địa 入nhập 見kiến 道đạo 者giả 。 彼bỉ 得đắc 果quả 已dĩ 於ư 現hiện 生sanh 中trung 必tất 能năng 引dẫn 生sanh 後hậu 勝thắng 果quả 道đạo 。 若nhược 異dị 此thử 者giả 聖thánh 生sanh 上thượng 地địa 應ưng 不bất 可khả 說thuyết 定định 成thành 樂nhạo/nhạc/lạc 根căn 。 如như 是thị 已dĩ 依y 先tiên 具cụ 倍bội 離ly 及cập 全toàn 離ly 欲dục 入nhập 見kiến 諦Đế 者giả 十thập 六lục 心tâm 位vị 立lập 眾chúng 聖thánh 別biệt 。 當đương 約ước 修tu 惑hoặc 辯biện 漸tiệm 次thứ 生sanh 能năng 對đối 治trị 道đạo 分phần/phân 位vị 差sai 別biệt 。 頌tụng 曰viết 。
地địa 地địa 失thất 德đức 九cửu 。 下hạ 中trung 上thượng 各các 三tam 。
論luận 曰viết 。 失thất 謂vị 過quá 失thất 。 即tức 所sở 治trị 障chướng 。 德đức 謂vị 功công 德đức 。 即tức 能năng 治trị 道đạo 。 如như 先tiên 已dĩ 辯biện 欲dục 修tu 斷đoạn 惑hoặc 九cửu 品phẩm 差sai 別biệt 。 如như 是thị 上thượng 地địa 乃nãi 至chí 有Hữu 頂Đảnh 。 例lệ 亦diệc 應ưng 爾nhĩ 。 如như 所sở 斷đoạn 障chướng 一nhất 一nhất 地địa 中trung 。 各các 有hữu 九cửu 品phẩm 。 諸chư 能năng 治trị 道đạo 無vô 間gian 解giải 脫thoát 九cửu 品phẩm 亦diệc 然nhiên 。 失thất 德đức 如như 何hà 各các 分phần/phân 九cửu 品phẩm 。 謂vị 根căn 本bổn 品phẩm 。 有hữu 下hạ 中trung 上thượng 。 此thử 三tam 各các 分phần/phân 下hạ 中trung 上thượng 別biệt 。 由do 此thử 失thất 德đức 各các 分phần/phân 九cửu 品phẩm 。 謂vị 下hạ 下hạ 下hạ 中trung 下hạ 上thượng 。 中trung 下hạ 中trung 中trung 中trung 上thượng 。 上thượng 下hạ 上thượng 中trung 上thượng 上thượng 品phẩm 。 應ưng 知tri 此thử 中trung 下hạ 下hạ 品phẩm 道đạo 勢thế 力lực 能năng 斷đoạn 上thượng 上thượng 品phẩm 障chướng 。 如như 是thị 乃nãi 至chí 。 上thượng 上thượng 品phẩm 道đạo 勢thế 力lực 能năng 斷đoạn 下hạ 下hạ 品phẩm 障chướng 。 上thượng 上thượng 品phẩm 等đẳng 諸chư 能năng 治trị 德đức 初sơ 未vị 有hữu 故cố 。 此thử 德đức 有hữu 時thời 上thượng 上thượng 品phẩm 等đẳng 失thất 已dĩ 無vô 故cố 。 如như 浣hoán 衣y 位vị 麁thô 垢cấu 先tiên 除trừ 於ư 後hậu 後hậu 時thời 漸tiệm 除trừ 細tế 垢cấu 。 又hựu 如như 麁thô 闇ám 小tiểu 明minh 能năng 滅diệt 。 要yếu 以dĩ 大đại 明minh 方phương 滅diệt 細tế 闇ám 。 失thất 德đức 相tương 對đối 理lý 亦diệc 應ưng 然nhiên 。 白bạch 法Pháp 力lực 強cường/cưỡng 黑hắc 法pháp 力lực 劣liệt 故cố 剎sát 那na 頃khoảnh 劣liệt 道đạo 現hiện 行hành 。 無vô 始thỉ 時thời 來lai 。 展triển 轉chuyển 增tăng 益ích 上thượng 品phẩm 諸chư 惑hoặc 能năng 令linh 頓đốn 斷đoạn 。 如như 經kinh 久cửu 時thời 所sở 集tập 眾chúng 病bệnh 服phục 少thiểu 良lương 藥dược 能năng 令linh 頓đốn 愈dũ 。 又hựu 如như 長trường 時thời 所sở 集tập 大đại 闇ám 。 一nhất 剎sát 那na 頃khoảnh 。 小tiểu 燈đăng 能năng 滅diệt 。 已dĩ 辯biện 失thất 德đức 差sai 別biệt 九cửu 品phẩm 。 次thứ 當đương 依y 彼bỉ 立lập 聖thánh 者giả 別biệt 。 且thả 諸chư 有hữu 學học 修tu 道Đạo 位vị 中trung 總tổng 亦diệc 名danh 為vi 信tín 解giải 見kiến 至chí 。 隨tùy 位vị 復phục 有hữu 多đa 種chủng 差sai 別biệt 。 先tiên 應ưng 建kiến 立lập 都đô 未vị 斷đoạn 者giả 。 頌tụng 曰viết 。
未vị 斷đoạn 修tu 斷đoạn 失thất 。 住trụ 果quả 極cực 七thất 返phản 。
論luận 曰viết 。 諸chư 住trụ 果quả 者giả 於ư 一nhất 切thiết 地địa 修tu 所sở 斷đoạn 失thất 都đô 未vị 斷đoạn 時thời 名danh 為vi 預dự 流lưu 。 生sanh 極cực 七thất 返phản 。 七thất 返phản 言ngôn 顯hiển 。 七thất 往vãng 返phản 生sanh 。 是thị 人nhân 天thiên 中trung 各các 七thất 生sanh 義nghĩa 。 極cực 言ngôn 為vi 顯hiển 受thọ 生sanh 最tối 多đa 。 非phi 諸chư 預dự 流lưu 皆giai 受thọ 七thất 返phản 故cố 。 契Khế 經Kinh 說thuyết 極cực 七thất 返phản 生sanh 。 是thị 彼bỉ 最tối 多đa 七thất 返phản 生sanh 義nghĩa 。 諸chư 無vô 漏lậu 道Đạo 總tổng 名danh 為vi 流lưu 。 由do 此thử 為vi 因nhân 趣thú 涅Niết 槃Bàn 故cố 。 預dự 言ngôn 為vi 顯hiển 最tối 初sơ 至chí 得đắc 。 彼bỉ 預dự 流lưu 故cố 說thuyết 名danh 預dự 流lưu 。 此thử 預dự 流lưu 名danh 。 為vi 目mục 何hà 義nghĩa 。 若nhược 初sơ 得đắc 道Đạo 名danh 為vi 預dự 流lưu 則tắc 預dự 流lưu 名danh 應ưng 目mục 第đệ 八bát 。 若nhược 初sơ 得đắc 果quả 名danh 為vi 預dự 流lưu 則tắc 倍bội 離ly 欲dục 全toàn 離ly 欲dục 者giả 至chí 道đạo 類loại 智trí 應ưng 名danh 預dự 流lưu 。 此thử 預dự 流lưu 名danh 目mục 初sơ 得đắc 果quả 。 然nhiên 依y 遍biến 得đắc 一nhất 切thiết 果quả 者giả 初sơ 所sở 得đắc 果quả 建kiến 立lập 此thử 名danh 。 一nhất 來lai 不bất 還hoàn 非phi 定định 初sơ 得đắc 。 此thử 定định 初sơ 得đắc 。 故cố 名danh 預Dự 流Lưu 。 何hà 緣duyên 此thử 名danh 不bất 目mục 第đệ 八bát 。 以dĩ 要yếu 至chí 得đắc 道Đạo 類loại 智trí 時thời 具cụ 得đắc 向hướng 果quả 無vô 漏lậu 道Đạo 故cố 。 具cụ 得đắc 見kiến 修tu 無vô 漏lậu 道Đạo 故cố 。 於ư 現hiện 觀quán 流lưu 遍biến 至chí 得đắc 故cố 名danh 預Dự 流Lưu 者giả 。 第đệ 八bát 不bất 然nhiên 。 故cố 預dự 流lưu 名danh 不bất 目mục 第đệ 八bát 。 彼bỉ 從tùng 此thử 後hậu 別biệt 於ư 人nhân 中trung 極cực 多đa 結kết 七thất 中trung 有hữu 生sanh 有hữu 。 天thiên 中trung 亦diệc 然nhiên 。 總tổng 二nhị 十thập 八bát 。 皆giai 七thất 等đẳng 故cố 說thuyết 極cực 七thất 生sanh 。 如như 七thất 處xứ 善thiện 及cập 七thất 葉diệp 樹thụ 。 毘tỳ 婆bà 沙sa 師sư 。 所sở 說thuyết 如như 是thị 。 若nhược 爾nhĩ 何hà 故cố 契Khế 經Kinh 中trung 言ngôn 無vô 處xứ 無vô 容dung 見kiến 圓viên 滿mãn 者giả 更cánh 可khả 有hữu 受thọ 第đệ 八bát 有hữu 義nghĩa 。 此thử 契Khế 經Kinh 意ý 約ước 一nhất 趣thú 說thuyết 。 若nhược 如như 言ngôn 執chấp 中trung 有hữu 應ưng 無vô 。 若nhược 爾nhĩ 上thượng 流lưu 極cực 有hữu 頂đảnh 者giả 。 亦diệc 應ưng 一nhất 趣thú 無vô 第đệ 八bát 生sanh 。 依y 欲dục 界giới 說thuyết 故cố 無vô 此thử 過quá 。 此thử 何hà 為vi 證chứng 為vi 教giáo 為vi 理lý 。 以dĩ 何hà 證chứng 彼bỉ 於ư 人nhân 天thiên 中trung 。 各các 受thọ 七thất 生sanh 非phi 合hợp 受thọ 七thất 。 以dĩ 契Khế 經Kinh 說thuyết 天thiên 七thất 及cập 人nhân 。 飲ẩm 光quang 部bộ 經kinh 分phân 明minh 別biệt 說thuyết 於ư 人nhân 天thiên 處xứ 各các 受thọ 七thất 生sanh 。 由do 是thị 此thử 中trung 不bất 應ưng 固cố 執chấp 。 若nhược 於ư 人nhân 趣thú 。 得đắc 預Dự 流Lưu 果Quả 。 彼bỉ 還hoàn 人nhân 趣thú 。 得đắc 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 於ư 天thiên 趣thú 得đắc 還hoàn 於ư 天thiên 趣thú 。 何hà 緣duyên 彼bỉ 無vô 受thọ 第đệ 八bát 有hữu 。 相tương 續tục 齊tề 此thử 必tất 成thành 熟thục 故cố 。 聖thánh 道Đạo 種chủng 類loại 法Pháp 應ưng 如như 是thị 。 如như 七thất 步bộ 蛇xà 第đệ 四tứ 日nhật 瘧ngược 。 又hựu 彼bỉ 有hữu 餘dư 七thất 結kết 在tại 故cố 。 謂vị 二nhị 下hạ 分phần/phân 五ngũ 上thượng 分phần/phân 結kết 。 中trung 間gian 雖tuy 有hữu 聖thánh 道Đạo 現hiện 前tiền 餘dư 業nghiệp 力lực 持trì 不bất 證chứng 圓viên 寂tịch 。 至chí 第đệ 七thất 有hữu 逢phùng 無vô 佛Phật 法Pháp 時thời 。 彼bỉ 在tại 居cư 家gia 。 得đắc 阿A 羅La 漢Hán 果Quả 。 既ký 得đắc 果Quả 已dĩ 。 必tất 不bất 住trụ 家gia 。 法pháp 爾nhĩ 自tự 得đắc 苾Bật 芻Sô 形hình 相tướng 。 有hữu 言ngôn 。 彼bỉ 往vãng 餘dư 道đạo 出xuất 家gia 。 云vân 何hà 彼bỉ 名danh 無vô 退thoái 墮đọa 法pháp 。 以dĩ 不bất 生sanh 長trưởng 退thoái 墮đọa 業nghiệp 故cố 。 違vi 彼bỉ 生sanh 長trưởng 業nghiệp 與dữ 果quả 故cố 。 強cường 盛thịnh 善thiện 根căn 鎮trấn 彼bỉ 身thân 故cố 。 加gia 行hành 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 俱câu 清thanh 淨tịnh 故cố 。 諸chư 有hữu 決quyết 定định 墮đọa 惡ác 趣thú 業nghiệp 尚thượng 不bất 起khởi 忍nhẫn 。 況huống 得đắc 預dự 流lưu 。 故cố 有hữu 頌tụng 言ngôn 。
愚ngu 作tác 罪tội 小tiểu 亦diệc 墮đọa 惡ác 。 智trí 為vi 罪tội 大đại 亦diệc 脫thoát 苦khổ 。
如như 團đoàn 鐵thiết 小tiểu 亦diệc 沈trầm 水thủy 。 為vi 鉢bát 鐵thiết 大đại 亦diệc 能năng 浮phù 。
經kinh 說thuyết 預dự 流lưu 作tác 苦khổ 邊biên 際tế 。 依y 何hà 義nghĩa 立lập 苦khổ 邊biên 際tế 名danh 。 依y 齊tề 此thử 生sanh 後hậu 更cánh 無vô 苦khổ 。 是thị 令linh 後hậu 苦khổ 不bất 相tương 續tục 義nghĩa 。 或hoặc 苦khổ 邊biên 際tế 。 所sở 謂vị 涅Niết 槃Bàn 。 如như 何hà 涅Niết 槃Bàn 可khả 是thị 所sở 作tác 。 除trừ 彼bỉ 得đắc 障chướng 故cố 說thuyết 作tác 言ngôn 。 如như 言ngôn 作tác 空không 。 謂vị 毀hủy 臺đài 觀quán 。 餘dư 位vị 亦diệc 有hữu 極cực 七thất 返phản 生sanh 。 然nhiên 非phi 決quyết 定định 。 是thị 故cố 不bất 說thuyết 。
說thuyết 一nhất 切thiết 有hữu 部bộ 俱câu 舍xá 論luận 卷quyển 。 第đệ 二nhị 十thập 三tam
❖
Phiên âm: 14/3/2016 ◊ Cập nhật: 14/3/2016
尊tôn 者giả 世thế 親thân 造tạo
三Tam 藏Tạng 法Pháp 師sư 玄huyền 奘tráng 奉phụng 。 詔chiếu 譯dịch 分phân 別biệt 賢hiền 聖thánh 。 品phẩm 第đệ 六lục 之chi 二nhị 。
如như 是thị 已dĩ 說thuyết 入nhập 修tu 二nhị 門môn 。 由do 此thử 二nhị 門môn 心tâm 便tiện 得đắc 定định 。 心tâm 得đắc 定định 已dĩ 復phục 何hà 所sở 修tu 。 頌tụng 曰viết 。
依y 已dĩ 修tu 成thành 止chỉ 。 為vi 觀quán 修tu 念niệm 住trụ 。
以dĩ 自tự 相tướng 共cộng 相tướng 。 觀quán 身thân 受thọ 心tâm 法pháp 。
自tự 性tánh 聞văn 等đẳng 慧tuệ 。 餘dư 相tương/tướng 雜tạp 所sở 緣duyên 。
說thuyết 次thứ 第đệ 隨tùy 生sanh 。 治trị 倒đảo 故cố 唯duy 四tứ 。
論luận 曰viết 。 依y 已dĩ 修tu 成thành 滿mãn 。 勝thắng 奢Xa 摩Ma 他Tha 。 為vi 毘Tỳ 鉢Bát 舍Xá 那Na 。 修tu 四tứ 念niệm 住trụ 。 如như 何hà 修tu 習tập 四tứ 念niệm 住trụ 耶da 。 謂vị 以dĩ 自tự 共cộng 相tương 觀quán 。 身thân 受thọ 心tâm 法pháp 。 身thân 受thọ 心tâm 法pháp 。 各các 別biệt 自tự 性tánh 名danh 為vi 自tự 相tương/tướng 。 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 。 皆giai 非phi 常thường 性tánh 。 一nhất 切thiết 有hữu 漏lậu 。 皆giai 是thị 苦khổ 性tánh 。 及cập 一nhất 切thiết 法pháp 。 空không 非phi 我ngã 性tánh 名danh 為vi 共cộng 相tương 。 身thân 自tự 性tánh 者giả 。 大đại 種chủng 造tạo 色sắc 。 受thọ 心tâm 自tự 性tánh 如như 自tự 名danh 顯hiển 。 法pháp 自tự 性tánh 者giả 。 除trừ 三tam 餘dư 法pháp 。 傳truyền 說thuyết 。 在tại 定định 以dĩ 極cực 微vi 剎sát 那na 。 各các 別biệt 觀quán 身thân 名danh 身thân 念niệm 住trụ 滿mãn 。 餘dư 三tam 滿mãn 相tương/tướng 如như 應ưng 當đương 知tri 。 何hà 等đẳng 名danh 為vi 。 四tứ 念niệm 住trụ 體thể 。 此thử 四tứ 念niệm 住trụ 體thể 各các 有hữu 三tam 。 自tự 性tánh 相tướng 雜tạp 所sở 緣duyên 別biệt 故cố 。 自tự 性tánh 念niệm 住trụ 以dĩ 慧tuệ 為vi 體thể 。 此thử 慧tuệ 有hữu 三tam 種chủng 。 謂vị 聞văn 等đẳng 所sở 成thành 。 即tức 此thử 亦diệc 名danh 三tam 種chủng 念niệm 住trụ 。 相tương/tướng 雜tạp 念niệm 住trụ 以dĩ 慧tuệ 所sở 餘dư 俱câu 有hữu 為vi 體thể 。 所sở 緣duyên 念niệm 住trụ 以dĩ 慧tuệ 所sở 緣duyên 諸chư 法pháp 為vi 體thể 。 寧ninh 知tri 自tự 性tánh 是thị 慧tuệ 非phi 餘dư 。 經kinh 說thuyết 。 於ư 身thân 住trụ 循tuần 身thân 觀quán 。 名danh 身thân 念niệm 住trụ 。 餘dư 三tam 亦diệc 然nhiên 。 諸chư 循tuần 觀quán 名danh 唯duy 目mục 慧tuệ 體thể 。 非phi 慧tuệ 無vô 有hữu 循tuần 觀quán 用dụng 故cố 。 何hà 緣duyên 於ư 慧tuệ 立lập 念niệm 住trụ 名danh 。 毘tỳ 婆bà 沙sa 師sư 說thuyết 。 此thử 品phẩm 念niệm 增tăng 故cố 。 是thị 念niệm 力lực 持trì 慧tuệ 得đắc 轉chuyển 義nghĩa 。 如như 斧phủ 破phá 木mộc 由do 楔tiết 力lực 持trì 。 理lý 實thật 應ưng 言ngôn 慧tuệ 令linh 念niệm 住trụ 。 是thị 故cố 於ư 慧tuệ 立lập 念niệm 住trụ 名danh 。 隨tùy 慧tuệ 所sở 觀quán 能năng 明minh 記ký 故cố 。 由do 此thử 無vô 滅diệt 。 作tác 如như 是thị 言ngôn 。 若nhược 有hữu 能năng 於ư 。 身thân 住trụ 循tuần 身thân 觀quán 。 緣duyên 身thân 念niệm 得đắc 住trụ 。 乃nãi 至chí 廣quảng 說thuyết 。 世Thế 尊Tôn 亦diệc 說thuyết 。 若nhược 有hữu 於ư 身thân 住trụ 循tuần 身thân 觀quán 。 者giả 念niệm 便tiện 住trụ 不bất 謬mậu 。 然nhiên 有hữu 經kinh 言ngôn 。 此thử 四tứ 念niệm 住trụ 由do 何hà 故cố 集tập 。 由do 何hà 故cố 滅diệt 。 食thực 觸xúc 名danh 色sắc 作tác 意ý 集tập 故cố 。 如như 次thứ 令linh 身thân 受thọ 心tâm 法pháp 集tập 。 食thực 觸xúc 名danh 色sắc 作tác 意ý 滅diệt 故cố 。 如như 次thứ 令linh 身thân 受thọ 心tâm 法pháp 滅diệt 。 應ưng 知tri 彼bỉ 說thuyết 所sở 緣duyên 念niệm 住trụ 以dĩ 念niệm 於ư 彼bỉ 得đắc 安an 住trụ 故cố 。 又hựu 念niệm 住trụ 別biệt 名danh 隨tùy 所sở 緣duyên 緣duyên 自tự 他tha 俱câu 相tương 續tục 異dị 故cố 。 一nhất 一nhất 念niệm 住trụ 。 各các 有hữu 三tam 種chủng 。 此thử 四tứ 念niệm 住trụ 說thuyết 次thứ 隨tùy 生sanh 。 生sanh 復phục 何hà 緣duyên 次thứ 第đệ 如như 是thị 。 隨tùy 境cảnh 麁thô 者giả 應ưng 先tiên 觀quán 故cố 。 或hoặc 諸chư 欲dục 貪tham 於ư 身thân 處xứ 轉chuyển 。 故cố 四tứ 念niệm 住trụ 觀quán 身thân 在tại 初sơ 。 然nhiên 貪tham 於ư 身thân 由do 欣hân 樂nhạo 受thọ 。 欣hân 樂nhạo 於ư 受thọ 由do 心tâm 不bất 調điều 。 心tâm 之chi 不bất 調điều 由do 惑hoặc 未vị 斷đoạn 。 故cố 觀quán 受thọ 等đẳng 。 如như 是thị 次thứ 第đệ 。 此thử 四tứ 念niệm 住trụ 如như 次thứ 治trị 彼bỉ 淨tịnh 樂nhạo/nhạc/lạc 常thường 我ngã 。 四tứ 種chủng 顛điên 倒đảo 。 故cố 唯duy 有hữu 四tứ 。 不bất 增tăng 不bất 減giảm 。 四tứ 中trung 三tam 種chủng 唯duy 不bất 雜tạp 緣duyên 。 第đệ 四tứ 所sở 緣duyên 通thông 雜tạp 不bất 雜tạp 。 若nhược 唯duy 觀quán 法pháp 名danh 不bất 雜tạp 緣duyên 。 若nhược 於ư 身thân 等đẳng 二nhị 三tam 或hoặc 四tứ 。 總tổng 而nhi 觀quán 察sát 名danh 為vi 雜tạp 緣duyên 。 如như 是thị 熟thục 修tu 雜tạp 緣duyên 身thân 等đẳng 法pháp 念niệm 住trụ 已dĩ 。 復phục 何hà 所sở 修tu 。 頌tụng 曰viết 。
彼bỉ 居cư 法pháp 念niệm 住trụ 。 總tổng 觀quán 四tứ 所sở 緣duyên 。
修tu 非phi 常thường 及cập 苦khổ 。 空không 非phi 我ngã 行hành 相tương/tướng 。
論luận 曰viết 。 彼bỉ 觀quán 行hành 者giả 。 居cư 緣duyên 總tổng 雜tạp 法pháp 念niệm 住trụ 中trung 。 總tổng 觀quán 所sở 緣duyên 身thân 等đẳng 四tứ 境cảnh 修tu 四tứ 行hành 相tương/tướng 。 所sở 謂vị 非phi 常thường 苦khổ 空không 非phi 我ngã 。 修tu 此thử 觀quán 已dĩ 生sanh 何hà 善thiện 根căn 。 頌tụng 曰viết 。
從tùng 此thử 生sanh 煖Noãn 法Pháp 。 具cụ 觀quán 四tứ 聖Thánh 諦Đế 。
修tu 十thập 六lục 行hành 相tương/tướng 。 次thứ 生sanh 頂đảnh 亦diệc 然nhiên 。
如như 是thị 二nhị 善thiện 根căn 。 皆giai 初sơ 法pháp 後hậu 四tứ 。
次thứ 忍nhẫn 唯duy 法pháp 念niệm 。 下hạ 中trung 品phẩm 同đồng 頂đảnh 。
上thượng 唯duy 觀quán 欲dục 苦khổ 。 一nhất 行hành 一nhất 剎sát 那na 。
世thế 第đệ 一nhất 亦diệc 然nhiên 。 皆giai 慧tuệ 五ngũ 除trừ 得đắc 。
論luận 曰viết 。 修tu 習tập 總tổng 緣duyên 共cộng 相tương 法pháp 念niệm 住trụ 。 漸tiệm 次thứ 成thành 熟thục 乃nãi 至chí 上thượng 上thượng 品phẩm 。 從tùng 此thử 念niệm 住trụ 後hậu 。 有hữu 順thuận 決quyết 擇trạch 分phần/phân 初sơ 善thiện 根căn 生sanh 。 名danh 為vi 煖Noãn 法Pháp 。 此thử 法pháp 如như 煖noãn 立lập 煖Noãn 法Pháp 名danh 。 是thị 能năng 燒thiêu 惑hoặc 薪tân 聖thánh 道Đạo 火hỏa 前tiền 相tương/tướng 。 如như 火hỏa 前tiền 相tương/tướng 故cố 名danh 為vi 煖noãn 。 此thử 煖noãn 善thiện 根căn 分phần/phân 位vị 長trường/trưởng 故cố 。 能năng 具cụ 觀quán 察sát 四tứ 聖Thánh 諦Đế 境cảnh 。 及cập 能năng 具cụ 修tu 十thập 六lục 行hành 相tương/tướng 。 觀quán 苦khổ 聖Thánh 諦Đế 修tu 四tứ 行hành 相tương/tướng 。 一nhất 非phi 常thường 二nhị 苦khổ 三tam 空không 四tứ 非phi 我ngã 。 觀quán 集tập 聖Thánh 諦Đế 修tu 四tứ 行hành 相tương/tướng 。 一nhất 因nhân 二nhị 集tập 三tam 生sanh 四tứ 緣duyên 。 觀quán 滅diệt 聖Thánh 諦Đế 修tu 四tứ 行hành 相tương/tướng 。 一nhất 滅diệt 二nhị 靜tĩnh 三tam 妙diệu 四tứ 離ly 。 觀quán 道đạo 聖Thánh 諦Đế 修tu 四tứ 行hành 相tương/tướng 。 一nhất 道đạo 二nhị 如như 三tam 行hành 四tứ 出xuất 。 此thử 相tương/tướng 差sai 別biệt 如như 後hậu 當đương 辯biện 。 此thử 煖noãn 善thiện 根căn 下hạ 中trung 上thượng 品phẩm 漸tiệm 次thứ 增tăng 長trưởng 。 至chí 成thành 滿mãn 時thời 有hữu 善thiện 根căn 生sanh 。 名danh 為vi 頂Đảnh 法Pháp 。 此thử 轉chuyển 勝thắng 故cố 更cánh 立lập 異dị 名danh 。 動động 善thiện 根căn 中trung 此thử 法pháp 最tối 勝thắng 如như 人nhân 頂đảnh 故cố 名danh 為vi 頂Đảnh 法Pháp 。 或hoặc 由do 此thử 是thị 進tiến 退thoái 兩lưỡng 際tế 如như 山sơn 頂đảnh 故cố 。 說thuyết 名danh 為vi 頂đảnh 。 此thử 亦diệc 如như 煖noãn 具cụ 觀quán 四Tứ 諦Đế 。 及cập 能năng 具cụ 修tu 十thập 六lục 行hành 相tương/tướng 。 如như 是thị 煖noãn 頂đảnh 二nhị 種chủng 善thiện 根căn 。 初sơ 安an 足túc 時thời 唯duy 法pháp 念niệm 住trụ 。 以dĩ 何hà 義nghĩa 故cố 。 名danh 初sơ 安an 足túc 。 謂vị 隨tùy 何hà 善thiện 根căn 以dĩ 十thập 六lục 行hành 相tương/tướng 最tối 初sơ 遊du 踐tiễn 四tứ 聖Thánh 諦Đế 迹tích 。 後hậu 增tăng 進tiến 時thời 具cụ 四tứ 念niệm 住trụ 。 諸chư 先tiên 所sở 得đắc 後hậu 不bất 現hiện 前tiền 。 於ư 彼bỉ 不bất 生sanh 欽khâm 重trọng/trùng 心tâm 故cố 。 此thử 頂đảnh 善thiện 根căn 下hạ 中trung 上thượng 品phẩm 漸tiệm 次thứ 增tăng 長trưởng 。 至chí 成thành 滿mãn 時thời 有hữu 善thiện 根căn 生sanh 名danh 為vi 忍Nhẫn 法Pháp 。 於ư 四Tứ 諦Đế 理lý 。 能năng 忍nhẫn 可khả 中trung 此thử 最tối 勝thắng 故cố 。 又hựu 此thử 位vị 忍nhẫn 無vô 退thoái 墮đọa 故cố 名danh 為vi 忍Nhẫn 法Pháp 。 此thử 忍nhẫn 善thiện 根căn 安an 足túc 增tăng 進tiến 皆giai 法pháp 念niệm 住trụ 。 與dữ 前tiền 有hữu 別biệt 。 然nhiên 此thử 忍Nhẫn 法Pháp 有hữu 下hạ 中trung 上thượng 。 下hạ 中trung 二nhị 品phẩm 與dữ 頂Đảnh 法Pháp 同đồng 。 謂vị 具cụ 觀quán 察sát 四tứ 聖Thánh 諦Đế 境cảnh 及cập 能năng 具cụ 修tu 十thập 六lục 行hành 相tương/tướng 。 上thượng 品phẩm 有hữu 異dị 。 唯duy 觀quán 欲dục 苦khổ 與dữ 世thế 第đệ 一nhất 相tương/tướng 隣lân 接tiếp 故cố 。 由do 此thử 義nghĩa 准chuẩn 。 煖noãn 等đẳng 善thiện 根căn 皆giai 能năng 具cụ 緣duyên 三tam 界giới 苦khổ 等đẳng 義nghĩa 已dĩ 成thành 立lập 。 無vô 簡giản 別biệt 故cố 。 謂vị 瑜du 伽già 師sư 於ư 色sắc 無vô 色sắc 。 對đối 治trị 道đạo 等đẳng 一nhất 一nhất 聖Thánh 諦Đế 行hành 相tương/tướng 所sở 緣duyên 漸tiệm 減giảm 漸tiệm 略lược 。 乃nãi 至chí 但đãn 有hữu 二nhị 念niệm 作tác 意ý 思tư 惟duy 。 欲dục 界giới 苦khổ 聖Thánh 諦Đế 境cảnh 。 齊tề 此thử 以dĩ 前tiền 名danh 中trung 忍nhẫn 位vị 。 從tùng 此thử 位vị 無vô 間gian 起khởi 勝thắng 善thiện 根căn 一nhất 行hành 一nhất 剎sát 那na 名danh 上thượng 品phẩm 忍nhẫn 。 此thử 善thiện 根căn 起khởi 不bất 相tương 續tục 故cố 。 上thượng 品phẩm 忍nhẫn 無vô 間gian 生sanh 。 世Thế 第Đệ 一Nhất 法Pháp 。 如như 上thượng 品phẩm 忍nhẫn 緣duyên 欲dục 苦Khổ 諦Đế 修tu 一nhất 行hành 相tương/tướng 唯duy 一nhất 剎sát 那na 。 此thử 有hữu 漏lậu 故cố 名danh 為vi 世thế 間gian 。 是thị 最tối 勝thắng 故cố 。 名danh 為vi 第đệ 一nhất 。 此thử 有hữu 漏lậu 法pháp 。 世thế 間gian 中trung 勝thắng 。 是thị 故cố 名danh 為vi 。 世Thế 第Đệ 一Nhất 法Pháp 。 有hữu 士sĩ 用dụng 力lực 離ly 同đồng 類loại 因nhân 引dẫn 聖thánh 道Đạo 生sanh 。 故cố 名danh 最tối 勝thắng 。 如như 是thị 煖noãn 等đẳng 四tứ 種chủng 善thiện 根căn 。 念niệm 住trụ 性tánh 故cố 。 皆giai 慧tuệ 為vi 體thể 。 若nhược 并tinh 助trợ 伴bạn 皆giai 五ngũ 蘊uẩn 性tánh 。 然nhiên 除trừ 彼bỉ 得đắc 勿vật 諸chư 聖thánh 者giả 煖noãn 等đẳng 善thiện 根căn 重trọng/trùng 現hiện 前tiền 故cố 。 此thử 中trung 煖Noãn 法Pháp 初sơ 安an 足túc 時thời 。 緣duyên 三tam 諦đế 法pháp 念niệm 住trụ 現hiện 在tại 。 修tu 未vị 來lai 四tứ 。 隨tùy 一nhất 行hành 相tương/tướng 現hiện 在tại 。 修tu 未vị 來lai 四tứ 。 緣duyên 滅Diệt 諦Đế 法pháp 念niệm 住trụ 現hiện 在tại 。 修tu 未vị 來lai 一nhất 。 隨tùy 一nhất 行hành 相tương/tướng 現hiện 在tại 。 修tu 未vị 來lai 四tứ 。 由do 此thử 種chủng 性tánh 先tiên 未vị 曾tằng 得đắc 。 要yếu 同đồng 分phần/phân 者giả 方phương 能năng 修tu 故cố 。 後hậu 增tăng 進tiến 時thời 緣duyên 三tam 諦đế 。 隨tùy 一nhất 念niệm 住trụ 現hiện 在tại 。 修tu 未vị 來lai 四tứ 。 隨tùy 一nhất 行hành 相tương/tướng 現hiện 在tại 。 修tu 未vị 來lai 十thập 六lục 。 緣duyên 滅Diệt 諦Đế 法pháp 念niệm 住trụ 現hiện 在tại 。 修tu 未vị 來lai 四tứ 。 隨tùy 一nhất 行hành 相tương/tướng 現hiện 在tại 。 修tu 未vị 來lai 十thập 六lục 。 由do 此thử 種chủng 性tánh 先tiên 已dĩ 曾tằng 得đắc 。 不bất 同đồng 分phần/phân 者giả 亦diệc 能năng 修tu 故cố 。 頂đảnh 初sơ 安an 足túc 緣duyên 四Tứ 諦Đế 法pháp 念niệm 住trụ 現hiện 在tại 。 修tu 未vị 來lai 四tứ 。 隨tùy 一nhất 行hành 相tương/tướng 現hiện 在tại 。 修tu 未vị 來lai 十thập 六lục 。 後hậu 增tăng 進tiến 時thời 緣duyên 三tam 諦đế 隨tùy 一nhất 念niệm 住trụ 現hiện 在tại 。 修tu 未vị 來lai 四tứ 。 隨tùy 一nhất 行hành 相tương/tướng 現hiện 在tại 。 修tu 未vị 來lai 十thập 六lục 。 緣duyên 滅Diệt 諦Đế 法pháp 念niệm 住trụ 現hiện 在tại 。 修tu 未vị 來lai 四tứ 。 隨tùy 一nhất 行hành 相tương/tướng 現hiện 在tại 。 修tu 未vị 來lai 十thập 六lục 。 忍nhẫn 初sơ 安an 足túc 及cập 後hậu 增tăng 進tiến 。 緣duyên 四Tứ 諦Đế 法pháp 念niệm 住trụ 現hiện 在tại 。 修tu 未vị 來lai 四tứ 。 隨tùy 一nhất 行hành 相tương/tướng 現hiện 在tại 。 修tu 未vị 來lai 十thập 六lục 。 然nhiên 於ư 增tăng 進tiến 略lược 所sở 緣duyên 時thời 。 隨tùy 略lược 彼bỉ 所sở 緣duyên 不bất 修tu 彼bỉ 行hành 相tương/tướng 。 世Thế 第Đệ 一Nhất 法Pháp 。 緣duyên 欲dục 苦Khổ 諦Đế 法pháp 念niệm 住trụ 現hiện 在tại 。 修tu 未vị 來lai 四tứ 。 隨tùy 一nhất 行hành 相tương/tướng 現hiện 在tại 。 修tu 未vị 來lai 四tứ 。 無vô 異dị 分phần/phân 故cố 。 似tự 見kiến 道đạo 故cố 。 已dĩ 辯biện 所sở 生sanh 善thiện 根căn 相tương/tướng 體thể 。 今kim 次thứ 應ưng 辯biện 此thử 差sai 別biệt 義nghĩa 。 頌tụng 曰viết 。
此thử 順thuận 決quyết 擇trạch 分phần/phân 。 四tứ 皆giai 修tu 所sở 成thành 。
六lục 地địa 二nhị 或hoặc 七thất 。 依y 欲dục 界giới 身thân 九cửu 。
三tam 女nữ 男nam 得đắc 二nhị 。 第đệ 四tứ 女nữ 亦diệc 爾nhĩ 。
聖thánh 由do 失thất 地địa 捨xả 。 異dị 生sanh 由do 命mạng 終chung 。
初sơ 二nhị 亦diệc 退thoái 捨xả 。 依y 本bổn 必tất 見kiến 諦Đế 。
捨xả 已dĩ 得đắc 非phi 先tiên 。 二nhị 捨xả 性tánh 非phi 得đắc 。
論luận 曰viết 。 此thử 煖noãn 頂đảnh 忍nhẫn 。 世Thế 第Đệ 一Nhất 法Pháp 。 四tứ 殊thù 勝thắng 善thiện 根căn 。 名danh 順thuận 決quyết 擇trạch 分phần/phân 。 依y 何hà 義nghĩa 建kiến 立lập 順thuận 決quyết 擇trạch 分phần/phân 名danh 。 決quyết 謂vị 決quyết 斷đoán 。 擇trạch 謂vị 簡giản 擇trạch 。 決quyết 斷đoán 簡giản 擇trạch 謂vị 諸chư 聖thánh 道Đạo 。 以dĩ 諸chư 聖thánh 道Đạo 能năng 斷đoạn 疑nghi 故cố 。 及cập 能năng 分phân 別biệt 。 四Tứ 諦Đế 相tương/tướng 故cố 。 分phần/phân 謂vị 分phân 段đoạn 。 此thử 言ngôn 意ý 顯hiển 所sở 順thuận 唯duy 是thị 見kiến 道đạo 一nhất 分phần/phân 。 決quyết 擇trạch 之chi 分phần 故cố 得đắc 決quyết 擇trạch 分phần/phân 名danh 。 此thử 四tứ 為vi 緣duyên 引dẫn 決quyết 擇trạch 分phần/phân 。 順thuận 益ích 彼bỉ 故cố 得đắc 順thuận 彼bỉ 名danh 故cố 。 此thử 名danh 為vi 順thuận 決quyết 擇trạch 分phần/phân 。 如như 是thị 四tứ 種chủng 。 皆giai 修tu 所sở 成thành 。 非phi 聞văn 思tư 所sở 成thành 。 唯duy 等đẳng 引dẫn 地địa 故cố 。 四tứ 中trung 前tiền 二nhị 是thị 下hạ 品phẩm 攝nhiếp 。 以dĩ 俱câu 可khả 動động 猶do 可khả 退thoái 故cố 。 忍nhẫn 中trung 品phẩm 攝nhiếp 。 勝thắng 前tiền 二nhị 故cố 。 有hữu 世thế 第đệ 一nhất 為vi 其kỳ 上thượng 故cố 。 世Thế 第Đệ 一Nhất 法Pháp 。 獨độc 是thị 上thượng 品phẩm 。 此thử 四tứ 善thiện 根căn 皆giai 依y 六lục 地địa 。 謂vị 四tứ 靜tĩnh 慮lự 。 未vị 至chí 中trung 間gian 。 欲dục 界giới 中trung 無vô 。 闕khuyết 等đẳng 引dẫn 故cố 。 餘dư 上thượng 地địa 亦diệc 無vô 。 見kiến 道đạo 眷quyến 屬thuộc 故cố 。 又hựu 無vô 色sắc 界giới 心tâm 不bất 緣duyên 欲dục 界giới 故cố 。 欲dục 界giới 先tiên 應ưng 遍biến 知tri 斷đoạn 故cố 。 此thử 四tứ 善thiện 根căn 能năng 感cảm 色sắc 界giới 五ngũ 蘊uẩn 異dị 熟thục 為vi 圓viên 滿mãn 因nhân 。 不bất 能năng 牽khiên 引dẫn 。 憎tăng 背bối/bội 有hữu 故cố 。 或hoặc 聲thanh 為vi 顯hiển 二nhị 有hữu 異dị 說thuyết 。 謂vị 煖noãn 頂đảnh 二nhị 。 尊tôn 者giả 妙diệu 音âm 說thuyết 。 依y 前tiền 六lục 及cập 欲dục 七thất 地địa 。 此thử 四tứ 善thiện 根căn 依y 欲dục 身thân 起khởi 。 人nhân 天thiên 九cửu 處xứ 除trừ 北bắc 俱câu 盧lô 。 前tiền 三tam 善thiện 根căn 三tam 洲châu 初sơ 起khởi 。 後hậu 生sanh 天thiên 處xứ 亦diệc 續tục 現hiện 前tiền 。 第đệ 四tứ 善thiện 根căn 天thiên 處xứ 亦diệc 起khởi 。 此thử 無vô 初sơ 後hậu 一nhất 剎sát 那na 故cố 。 此thử 四tứ 善thiện 根căn 唯duy 依y 男nam 女nữ 。 前tiền 三tam 男nam 女nữ 俱câu 通thông 得đắc 二nhị 。 第đệ 四tứ 女nữ 身thân 亦diệc 得đắc 二nhị 種chủng 。 依y 男nam 唯duy 得đắc 男nam 身thân 善thiện 根căn 。 已dĩ 得đắc 女nữ 身thân 非phi 擇trạch 滅diệt 故cố 。 聖thánh 依y 此thử 地địa 得đắc 此thử 善thiện 根căn 。 失thất 此thử 地địa 時thời 善thiện 根căn 方phương 捨xả 。 失thất 地địa 言ngôn 顯hiển 遷thiên 生sanh 上thượng 地địa 。 異dị 生sanh 於ư 地địa 若nhược 失thất 不bất 失thất 。 但đãn 失thất 眾chúng 同đồng 分phần/phân 。 必tất 捨xả 此thử 善thiện 根căn 。 初sơ 二nhị 善thiện 根căn 亦diệc 由do 退thoái 捨xả 。 由do 死tử 退thoái 捨xả 唯duy 異dị 生sanh 非phi 聖thánh 。 由do 失thất 地địa 捨xả 唯duy 聖thánh 非phi 異dị 生sanh 。 忍nhẫn 及cập 世thế 第đệ 一nhất 異dị 生sanh 亦diệc 無vô 退thoái 。 依y 根căn 本bổn 地địa 起khởi 煖noãn 等đẳng 善thiện 根căn 。 彼bỉ 於ư 此thử 生sanh 必tất 定định 得đắc 見kiến 諦Đế 。 厭yếm 生sanh 死tử 心tâm 極cực 猛mãnh 利lợi 故cố 。 若nhược 先tiên 捨xả 已dĩ 後hậu 重trọng/trùng 得đắc 時thời 。 所sở 得đắc 必tất 非phi 先tiên 之chi 所sở 捨xả 。 如như 捨xả 已dĩ 重trọng/trùng 得đắc 別Biệt 解Giải 脫Thoát 律luật 儀nghi 。 以dĩ 未vị 曾tằng 熟thục 修tu 大đại 功công 用dụng 成thành 故cố 。 若nhược 先tiên 已dĩ 得đắc 。 煖noãn 等đẳng 善thiện 根căn 經kinh 生sanh 故cố 捨xả 。 遇ngộ 了liễu 分phần/phân 位vị 善thiện 說thuyết 法Pháp 師sư 便tiện 生sanh 頂đảnh 等đẳng 。 若nhược 不bất 遇ngộ 者giả 還hoàn 從tùng 本bổn 修tu 。 失thất 退thoái 二nhị 捨xả 非phi 得đắc 為vi 性tánh 。 退thoái 必tất 起khởi 過quá 。 失thất 不bất 必tất 然nhiên 。 得đắc 此thử 善thiện 根căn 有hữu 何hà 勝thắng 利lợi 。 頌tụng 曰viết 。
煖noãn 必tất 至chí 涅Niết 槃Bàn 。 頂đảnh 終chung 不bất 斷đoạn 善thiện 。
忍nhẫn 不bất 墮đọa 惡ác 趣thú 。 第đệ 一nhất 入nhập 離ly 生sanh 。
論luận 曰viết 。 四tứ 善thiện 根căn 中trung 若nhược 得đắc 煖Noãn 法Pháp 。 雖tuy 有hữu 退thoái 斷đoạn 善thiện 根căn 造tạo 無vô 間gián 業nghiệp 。 墮đọa 惡ác 趣thú 等đẳng 。 而nhi 無vô 久cửu 流lưu 轉chuyển 必tất 至chí 涅Niết 槃Bàn 故cố 。 若nhược 爾nhĩ 何hà 殊thù 順thuận 解giải 脫thoát 分phần/phân 。 若nhược 無vô 障chướng 礙ngại 去khứ 見kiến 諦Đế 近cận 。 此thử 與dữ 見kiến 道Đạo 行hạnh 相tương/tướng 同đồng 故cố 。 若nhược 得đắc 頂Đảnh 法Pháp 雖tuy 有hữu 退thoái 等đẳng 而nhi 增tăng 畢tất 竟cánh 不bất 斷đoạn 善thiện 根căn 。 若nhược 得đắc 忍nhẫn 時thời 雖tuy 命mạng 終chung 捨xả 住trụ 異dị 生sanh 位vị 而nhi 增tăng 無vô 退thoái 不bất 造tạo 無vô 間gian 。 不bất 墮đọa 惡ác 趣thú 。 然nhiên 頌tụng 但đãn 說thuyết 不bất 墮đọa 惡ác 趣thú 言ngôn 。 義nghĩa 准chuẩn 已dĩ 知tri 不phủ 。 造tạo 無vô 間gián 業nghiệp 。 造tạo 無vô 間gián 業nghiệp 者giả 。 必tất 墮đọa 惡ác 趣thú 故cố 。 忍nhẫn 位vị 無vô 退thoái 如như 前tiền 已dĩ 辯biện 。 此thử 位vị 不bất 墮đọa 諸chư 惡ác 趣thú 者giả 。 已dĩ 遠viễn 趣thú 彼bỉ 業nghiệp 煩phiền 惱não 故cố 。 若nhược 至chí 忍nhẫn 位vị 於ư 少thiểu 趣thú 生sanh 處xứ 身thân 有hữu 惑hoặc 中trung 得đắc 不bất 生sanh 法pháp 故cố 。 趣thú 謂vị 諸chư 惡ác 趣thú 。 生sanh 謂vị 卵noãn 濕thấp 生sanh 。 處xử 謂vị 無vô 想tưởng 北bắc 俱câu 盧lô 大đại 梵Phạm 處xứ 。 身thân 謂vị 扇thiên/phiến 搋trỉ 半bán 擇trạch 迦ca 二nhị 形hình 身thân 。 有hữu 謂vị 第đệ 八bát 等đẳng 有hữu 。 惑hoặc 謂vị 見kiến 所sở 斷đoạn 惑hoặc 。 此thử 於ư 下hạ 上thượng 位vị 隨tùy 所sở 應ưng 而nhi 得đắc 。 謂vị 於ư 下hạ 忍nhẫn 得đắc 惡ác 趣thú 不bất 生sanh 。 所sở 餘dư 不bất 生sanh 至chí 上thượng 忍nhẫn 方phương 得đắc 。 得đắc 世Thế 第Đệ 一Nhất 法Pháp 。 雖tuy 住trụ 異dị 生sanh 位vị 而nhi 能năng 趣thú 入nhập 。 正chánh 性tánh 離ly 生sanh 。 頌tụng 雖tuy 不bất 言ngôn 離ly 命mạng 終chung 捨xả 。 既ký 無vô 間gian 入nhập 。 正chánh 性tánh 離ly 生sanh 。 義nghĩa 准chuẩn 已dĩ 成thành 。 無vô 命mạng 終chung 捨xả 。 何hà 緣duyên 唯duy 此thử 能năng 入nhập 離ly 生sanh 。 已dĩ 得đắc 異dị 生sanh 非phi 擇trạch 滅diệt 故cố 。 能năng 如như 無vô 間gian 道đạo 捨xả 異dị 生sanh 性tánh 故cố 。 此thử 四tứ 善thiện 根căn 各các 有hữu 三tam 品phẩm 。 由do 聲Thanh 聞Văn 等đẳng 種chủng 性tánh 別biệt 故cố 。 隨tùy 何hà 種chủng 性tánh 善thiện 根căn 已dĩ 生sanh 。 彼bỉ 可khả 移di 轉chuyển 向hướng 餘dư 乘thừa 不phủ 。 頌tụng 曰viết 。
轉chuyển 聲Thanh 聞Văn 種chủng 性tánh 。 二nhị 成thành 佛Phật 三tam 餘dư 。
麟lân 角giác 佛Phật 無vô 轉chuyển 。 一nhất 坐tọa 成thành 覺giác 故cố 。
論luận 曰viết 。 聲Thanh 聞Văn 種chủng 性tánh 。 煖noãn 頂đảnh 已dĩ 生sanh 。 容dung 可khả 轉chuyển 成thành 無Vô 上Thượng 正Chánh 覺Giác 。 彼bỉ 若nhược 得đắc 忍nhẫn 無vô 成thành 佛Phật 理lý 。 謂vị 於ư 惡ác 趣thú 已dĩ 超siêu 越việt 故cố 。 菩Bồ 提Đề 薩Tát 埵Đóa 。 利lợi 物vật 為vi 懷hoài 。 為vì 化hóa 有hữu 情tình 。 必tất 往vãng 惡ác 趣thú 。 彼bỉ 忍nhẫn 種chủng 性tánh 不bất 可khả 迴hồi 轉chuyển 。 是thị 故cố 定định 無vô 得đắc 成thành 佛Phật 義nghĩa 。 聲Thanh 聞Văn 種chủng 性tánh 。 煖noãn 頂đảnh 忍nhẫn 三tam 。 皆giai 有hữu 可khả 轉chuyển 成thành 獨Độc 覺Giác 義nghĩa 。 在tại 佛Phật 乘thừa 外ngoại 故cố 說thuyết 為vi 餘dư 。 麟lân 角giác 佛Phật 言ngôn 顯hiển 麟lân 角giác 喻dụ 及cập 無vô 上thượng 覺giác 煖noãn 等đẳng 善thiện 根căn 。 並tịnh 無vô 移di 轉chuyển 向hướng 餘dư 乘thừa 義nghĩa 。 皆giai 以dĩ 第đệ 四tứ 靜tĩnh 慮lự 為vi 依y 。 一nhất 坐tọa 便tiện 成thành 自tự 乘thừa 覺giác 故cố 。 第đệ 四tứ 靜tĩnh 慮lự 是thị 不bất 傾khuynh 動động 。 最tối 極cực 明minh 利lợi 。 三tam 摩ma 地địa 故cố 。 堪kham 為vi 麟lân 角giác 喻dụ 無vô 上thượng 覺giác 所sở 依y 。 此thử 中trung 覺giác 言ngôn 顯hiển 盡tận 無vô 生sanh 智trí 。 後hậu 當đương 辯biện 。 此thử 是thị 菩Bồ 提Đề 性tánh 故cố 。 言ngôn 一nhất 坐tọa 者giả 。 從tùng 煖noãn 善thiện 根căn 乃nãi 至chí 菩Bồ 提Đề 。 不bất 起khởi 于vu 座tòa 。 有hữu 餘dư 師sư 說thuyết 。 從tùng 不bất 淨tịnh 觀quán 不bất 起khởi 于vu 座tòa 。 乃nãi 至chí 菩Bồ 提Đề 。 有hữu 餘dư 獨Độc 覺Giác 異dị 麟lân 角giác 喻dụ 。 起khởi 彼bỉ 種chủng 性tánh 初sơ 二nhị 善thiện 根căn 。 轉chuyển 向hướng 餘dư 乘thừa 。 理lý 無vô 遮già 礙ngại 。 頗phả 有hữu 此thử 生sanh 創sáng/sang 修tu 此thử 行hành 即tức 此thử 生sanh 引dẫn 起khởi 順thuận 決quyết 擇trạch 分phần/phân 耶da 。 不bất 爾nhĩ 。 云vân 何hà 。 頌tụng 曰viết 。
前tiền 順thuận 解giải 脫thoát 分phần/phân 。 速tốc 三tam 生sanh 解giải 脫thoát 。
聞văn 思tư 成thành 三tam 業nghiệp 。 殖thực 在tại 人nhân 三tam 洲châu 。
論luận 曰viết 。 順thuận 決quyết 擇trạch 分phần/phân 今kim 生sanh 起khởi 者giả 。 必tất 前tiền 生sanh 起khởi 順thuận 解giải 脫thoát 分phần/phân 。 諸chư 有hữu 創sáng/sang 殖thực 順thuận 解giải 脫thoát 分phần/phân 。 極cực 速tốc 三tam 生sanh 。 方phương 得đắc 解giải 脫thoát 。 謂vị 初sơ 生sanh 起khởi 順thuận 解giải 脫thoát 分phần/phân 。 第đệ 二nhị 生sanh 起khởi 順thuận 決quyết 擇trạch 分phần/phân 。 第đệ 三tam 生sanh 入nhập 聖thánh 。 乃nãi 至chí 得đắc 解giải 脫thoát 。 譬thí 如như 下hạ 種chủng 苗miêu 成thành 結kết 實thật 三tam 位vị 不bất 同đồng 。 身thân 入nhập 法pháp 性tánh 成thành 熟thục 解giải 脫thoát 。 三tam 位vị 亦diệc 爾nhĩ 。 傳truyền 說thuyết 。 如như 是thị 順thuận 解giải 脫thoát 分phần/phân 。 唯duy 聞văn 思tư 所sở 成thành 。 通thông 三tam 業nghiệp 為vi 體thể 。 雖tuy 就tựu 最tối 勝thắng 唯duy 是thị 意ý 業nghiệp 。 而nhi 此thử 思tư 願nguyện 攝nhiếp 起khởi 身thân 語ngữ 亦diệc 得đắc 名danh 為vi 。 順thuận 解giải 脫thoát 分phần/phân 。 有hữu 施thí 一nhất 食thực 持trì 一nhất 戒giới 等đẳng 深thâm 樂nhạo/nhạc/lạc 解giải 脫thoát 。 願nguyện 力lực 所sở 持trì 便tiện 名danh 種chủng 殖thực 順thuận 解giải 脫thoát 分phần/phân 。 殖thực 順thuận 解giải 脫thoát 分phần/phân 唯duy 人nhân 三tam 洲châu 。 餘dư 厭yếm 離ly 般Bát 若Nhã 如như 應ưng 無vô 故cố 。 遇ngộ 佛Phật 出xuất 世thế 。 殖thực 此thử 善thiện 根căn 。 有hữu 餘dư 師sư 言ngôn 。 亦diệc 遇ngộ 獨Độc 覺Giác 。 已dĩ 因nhân 便tiện 說thuyết 順thuận 解giải 脫thoát 分phần/phân 。 入nhập 觀quán 次thứ 第đệ 是thị 正chánh 所sở 論luận 。 於ư 中trung 已dĩ 明minh 諸chư 加gia 行hành 道Đạo 世Thế 第Đệ 一Nhất 法Pháp 。 為vi 其kỳ 後hậu 邊biên 。 應ưng 說thuyết 從tùng 斯tư 復phục 生sanh 何hà 道đạo 。 頌tụng 曰viết 。
世thế 第đệ 一nhất 無vô 間gian 。 即tức 緣duyên 欲dục 界giới 苦khổ 。
生sanh 無vô 漏lậu 法Pháp 忍Nhẫn 。 忍nhẫn 次thứ 生sanh 法pháp 智trí 。
次thứ 緣duyên 餘dư 界giới 苦khổ 。 生sanh 類loại 忍nhẫn 類loại 智trí 。
緣duyên 集tập 滅diệt 道Đạo 諦Đế 。 各các 生sanh 四tứ 亦diệc 然nhiên 。
如như 是thị 十thập 六lục 心tâm 。 名danh 聖Thánh 諦Đế 現hiện 觀quán 。
此thử 總tổng 有hữu 三tam 種chủng 。 謂vị 見kiến 緣duyên 事sự 別biệt 。
論luận 曰viết 。 從tùng 世thế 第đệ 一nhất 善thiện 根căn 無vô 間gian 。 即tức 緣duyên 欲dục 界giới 苦khổ 聖Thánh 諦Đế 境cảnh 有hữu 無vô 漏lậu 攝nhiếp 法pháp 智trí 忍nhẫn 生sanh 。 此thử 忍nhẫn 名danh 為vi 苦khổ 法pháp 智trí 忍nhẫn 。 為vi 顯hiển 此thử 忍nhẫn 是thị 無vô 漏lậu 故cố 。 舉cử 後hậu 等đẳng 流lưu 以dĩ 為vi 標tiêu 別biệt 。 此thử 能năng 生sanh 法pháp 智trí 。 是thị 法pháp 智trí 因nhân 得đắc 法Pháp 智trí 忍nhẫn 名danh 。 如như 花hoa 果quả 樹thụ 。 即tức 此thử 名danh 入nhập 。 正chánh 性tánh 離ly 生sanh 。 亦diệc 復phục 名danh 入nhập 正chánh 性tánh 決quyết 定định 。 由do 此thử 是thị 初sơ 入nhập 正chánh 性tánh 離ly 生sanh 。 亦diệc 是thị 初sơ 入nhập 正chánh 性tánh 決quyết 定định 故cố 。 經kinh 說thuyết 。 正chánh 性tánh 所sở 謂vị 涅Niết 槃Bàn 。 或hoặc 正chánh 性tánh 言ngôn 因nhân 諸chư 聖thánh 道Đạo 。 生sanh 謂vị 煩phiền 惱não 。 或hoặc 根căn 未vị 熟thục 。 聖thánh 道Đạo 能năng 越việt 故cố 名danh 離ly 生sanh 。 能năng 決quyết 趣thú 涅Niết 槃Bàn 。 或hoặc 決quyết 了liễu 諦đế 相tướng 故cố 。 諸chư 聖thánh 道Đạo 得đắc 決quyết 定định 名danh 。 至chí 此thử 位vị 中trung 說thuyết 名danh 為vi 入nhập 。 此thử 忍nhẫn 生sanh 已dĩ 得đắc 聖thánh 者giả 名danh 。 此thử 在tại 未vị 來lai 捨xả 異dị 生sanh 性tánh 。 謂vị 許hứa 此thử 忍nhẫn 未vị 來lai 生sanh 時thời 有hữu 此thử 用dụng 非phi 餘dư 。 如như 燈đăng 及cập 生sanh 相tương/tướng 。 有hữu 餘dư 師sư 說thuyết 。 世Thế 第Đệ 一Nhất 法Pháp 。 捨xả 異dị 生sanh 性tánh 。 此thử 義nghĩa 不bất 然nhiên 。 彼bỉ 此thử 同đồng 名danh 世thế 間gian 法pháp 故cố 。 性tánh 相tương 違vi 故cố 。 亦diệc 無vô 有hữu 失thất 。 如như 上thượng 怨oán 肩kiên 能năng 害hại 怨oán 命mạng 。 有hữu 餘dư 師sư 說thuyết 。 此thử 二nhị 共cộng 捨xả 。 如như 無vô 間gian 道đạo 。 解giải 脫thoát 道Đạo 故cố 。 此thử 忍nhẫn 無vô 間gian 即tức 緣duyên 欲dục 苦khổ 有hữu 法pháp 智trí 生sanh 。 名danh 苦khổ 法pháp 智trí 。 應ưng 知tri 此thử 智trí 亦diệc 無vô 漏lậu 攝nhiếp 。 前tiền 無vô 漏lậu 言ngôn 遍biến 流lưu 後hậu 故cố 。 如như 緣duyên 欲dục 界giới 苦khổ 聖Thánh 諦Đế 境cảnh 有hữu 苦khổ 法Pháp 忍Nhẫn 苦khổ 法pháp 智trí 生sanh 。 如như 是thị 復phục 於ư 法pháp 智trí 無vô 間gian 總tổng 緣duyên 餘dư 界giới 苦khổ 聖Thánh 諦Đế 境cảnh 。 有hữu 類loại 智trí 忍nhẫn 生sanh 。 名danh 苦khổ 類loại 智trí 忍nhẫn 。 此thử 忍nhẫn 無vô 間gian 即tức 緣duyên 此thử 境cảnh 有hữu 類loại 智trí 生sanh 。 名danh 苦khổ 類loại 智trí 。 最tối 初sơ 證chứng 知tri 諸chư 法pháp 真chân 理lý 故cố 名danh 法pháp 智trí 。 此thử 後hậu 境cảnh 智trí 與dữ 前tiền 相tương 似tự 故cố 得đắc 類loại 名danh 。 以dĩ 後hậu 隨tùy 前tiền 而nhi 證chứng 境cảnh 故cố 。 如như 緣duyên 苦Khổ 諦Đế 欲dục 界giới 及cập 餘dư 生sanh 法pháp 類loại 忍Nhẫn 法Pháp 類loại 智trí 四tứ 。 緣duyên 餘dư 三tam 諦đế 各các 四tứ 亦diệc 然nhiên 。 謂vị 復phục 於ư 前tiền 苦khổ 類loại 智trí 後hậu 。 次thứ 緣duyên 欲dục 界giới 集tập 聖Thánh 諦Đế 境cảnh 有hữu 法pháp 智trí 忍nhẫn 生sanh 。 名danh 集tập 法pháp 智trí 忍nhẫn 。 此thử 忍nhẫn 無vô 間gian 即tức 緣duyên 欲dục 集tập 有hữu 法pháp 智trí 生sanh 。 名danh 集tập 法pháp 智trí 。 次thứ 緣duyên 餘dư 界giới 集tập 聖Thánh 諦Đế 境cảnh 有hữu 類loại 智trí 忍nhẫn 生sanh 。 名danh 集tập 類loại 智trí 忍nhẫn 。 此thử 忍nhẫn 無vô 間gian 即tức 緣duyên 此thử 境cảnh 有hữu 類loại 智trí 生sanh 。 名danh 集tập 類loại 智trí 。 次thứ 緣duyên 欲dục 界giới 滅diệt 聖Thánh 諦Đế 境cảnh 有hữu 法pháp 智trí 忍nhẫn 生sanh 。 名danh 滅diệt 法pháp 智trí 忍nhẫn 。 此thử 忍nhẫn 無vô 間gian 即tức 緣duyên 欲dục 滅diệt 有hữu 法pháp 智trí 生sanh 。 名danh 滅diệt 法pháp 智trí 。 次thứ 緣duyên 餘dư 界giới 滅diệt 聖Thánh 諦Đế 境cảnh 有hữu 類loại 智trí 忍nhẫn 生sanh 。 名danh 滅diệt 類loại 智trí 忍nhẫn 。 此thử 忍nhẫn 無vô 間gian 即tức 緣duyên 此thử 境cảnh 有hữu 類loại 智trí 生sanh 。 名danh 滅diệt 類loại 智trí 。 次thứ 緣duyên 欲dục 界giới 道đạo 聖Thánh 諦Đế 境cảnh 有hữu 法pháp 智trí 忍nhẫn 生sanh 。 名danh 道Đạo 法Pháp 智trí 忍nhẫn 。 此thử 忍nhẫn 無vô 間gian 即tức 緣duyên 欲dục 道đạo 有hữu 法pháp 智trí 生sanh 。 名danh 道Đạo 法Pháp 智trí 。 次thứ 緣duyên 餘dư 界giới 道đạo 聖Thánh 諦Đế 境cảnh 有hữu 類loại 智trí 忍nhẫn 生sanh 。 名danh 道đạo 類loại 智trí 忍nhẫn 。 此thử 忍nhẫn 無vô 間gian 即tức 緣duyên 此thử 境cảnh 有hữu 類loại 智trí 生sanh 。 名danh 道đạo 類loại 智trí 。 如như 是thị 次thứ 第đệ 。 有hữu 十thập 六lục 心tâm 。 總tổng 說thuyết 名danh 為vi 聖Thánh 諦Đế 現hiện 觀quán 。 此thử 中trung 餘dư 部bộ 。 有hữu 作tác 是thị 言ngôn 。 於ư 諸chư 諦đế 中trung 唯duy 頓đốn 現hiện 觀quán 。 然nhiên 彼bỉ 意ý 趣thú 應ưng 更cánh 推thôi 尋tầm 。 彼bỉ 現hiện 觀quán 言ngôn 。 無vô 差sai 別biệt 故cố 。 詳tường 諸chư 現hiện 觀quán 總tổng 有hữu 三tam 種chủng 。 謂vị 見kiến 緣duyên 事sự 。 有hữu 差sai 別biệt 故cố 。 唯duy 無vô 漏lậu 慧tuệ 於ư 諸chư 諦đế 境cảnh 現hiện 見kiến 分phân 明minh 名danh 見kiến 現hiện 觀quán 。 此thử 無vô 漏lậu 慧tuệ 并tinh 餘dư 相tương 應ứng 同đồng 一nhất 所sở 緣duyên 名danh 緣duyên 現hiện 觀quán 。 此thử 諸chư 能năng 緣duyên 并tinh 餘dư 俱câu 有hữu 戒giới 生sanh 相tương/tướng 等đẳng 不bất 相tương 應ứng 法pháp 。 同đồng 一nhất 事sự 業nghiệp 名danh 事sự 現hiện 觀quán 。 見kiến 苦Khổ 諦Đế 時thời 於ư 苦khổ 聖Thánh 諦Đế 具cụ 三tam 現hiện 觀quán 。 於ư 餘dư 三tam 諦đế 唯duy 事sự 現hiện 觀quán 。 謂vị 斷đoạn 證chứng 修tu 。 若nhược 諸chư 諦đế 中trung 約ước 見kiến 現hiện 觀quán 說thuyết 頓đốn 現hiện 觀quán 理lý 必tất 不bất 然nhiên 。 以dĩ 諸chư 諦đế 中trung 行hành 相tương/tướng 別biệt 故cố 。 若nhược 言ngôn 以dĩ 一nhất 無vô 我ngã 行hành 相tương/tướng 總tổng 見kiến 諸chư 諦đế 則tắc 不bất 應ứng 用dụng 苦khổ 等đẳng 行hành 相tương 見kiến 苦Khổ 諦Đế 等đẳng 。 如như 是thị 便tiện 與dữ 契Khế 經Kinh 相tương 違vi 。 如như 契Khế 經Kinh 言ngôn 。 諸chư 聖thánh 弟đệ 子tử 。 以dĩ 苦khổ 行hạnh 相tương/tướng 思tư 惟duy 於ư 苦khổ 。 以dĩ 集tập 行hành 相tương/tướng 思tư 惟duy 於ư 集tập 。 以dĩ 滅diệt 行hành 相tương/tướng 思tư 惟duy 於ư 滅diệt 。 以dĩ 道Đạo 行hạnh 相tương/tướng 思tư 惟duy 於ư 道đạo 。 無vô 漏lậu 作tác 意ý 相tương 應ứng 擇trạch 法pháp 。 若nhược 言ngôn 此thử 經Kinh 說thuyết 修tu 道Đạo 位vị 此thử 亦diệc 不bất 然nhiên 。 如như 見kiến 修tu 故cố 。 若nhược 彼bỉ 復phục 謂vị 見kiến 一nhất 諦đế 時thời 於ư 餘dư 諦đế 中trung 得đắc 自tự 在tại 故cố 。 說thuyết 頓đốn 現hiện 觀quán 理lý 亦diệc 無vô 失thất 。 然nhiên 於ư 如như 是thị 現hiện 觀quán 中trung 間gian 有hữu 起khởi 不bất 起khởi 。 別biệt 應ưng 思tư 擇trạch 。 若nhược 彼bỉ 復phục 謂vị 於ư 見kiến 苦khổ 時thời 。 即tức 能năng 斷đoạn 集tập 證chứng 滅diệt 修tu 道Đạo 。 說thuyết 頓đốn 現hiện 觀quán 理lý 亦diệc 無vô 失thất 。 由do 先tiên 已dĩ 說thuyết 見kiến 苦Khổ 諦Đế 時thời 於ư 餘dư 三tam 諦đế 中trung 有hữu 事sự 現hiện 觀quán 故cố 。 依y 見kiến 現hiện 觀quán 。 於ư 契Khế 經Kinh 中trung 見kiến 有hữu 誠thành 文văn 。 說thuyết 漸tiệm 現hiện 觀quán 。 如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。
佛Phật 告cáo 長trưởng 者giả 。
於ư 四Tứ 聖Thánh 諦Đế 。 非phi 頓đốn 現hiện 觀quán 必tất 漸tiệm 現hiện 觀quán 。 乃nãi 至chí 廣quảng 說thuyết 。 如như 是thị 等đẳng 有hữu 三tam 經kinh 。 一nhất 一nhất 經kinh 有hữu 別biệt 喻dụ 。 若nhược 謂vị 有hữu 經kinh 。 作tác 如như 是thị 說thuyết 。 但đãn 於ư 苦Khổ 諦Đế 無vô 惑hoặc 無vô 疑nghi 。 於ư 佛Phật 亦diệc 無vô 故cố 頓đốn 現hiện 觀quán 。 此thử 亦diệc 非phi 證chứng 。 依y 定định 不bất 行hành 。 或hoặc 必tất 當đương 斷đoạn 。 密mật 意ý 說thuyết 故cố 。 已dĩ 辯biện 現hiện 觀quán 具cụ 十thập 六lục 心tâm 。 此thử 十thập 六lục 心tâm 為vi 依y 何hà 地địa 。 頌tụng 曰viết 。
皆giai 與dữ 世thế 第đệ 一nhất 。 同đồng 依y 於ư 一nhất 地địa 。
論luận 曰viết 。 隨tùy 世thế 第đệ 一nhất 所sở 依y 諸chư 地địa 應ưng 知tri 即tức 此thử 十thập 六lục 心tâm 依y 。 彼bỉ 依y 六lục 地địa 。 如như 先tiên 已dĩ 說thuyết 。 何hà 緣duyên 必tất 有hữu 如như 是thị 忍nhẫn 智trí 前tiền 後hậu 次thứ 第đệ 間gian 雜tạp 而nhi 起khởi 。 頌tụng 曰viết 。
忍nhẫn 智trí 如như 次thứ 第đệ 。 無vô 間gian 解giải 脫thoát 道đạo 。
論luận 曰viết 。 十thập 六lục 心tâm 中trung 忍nhẫn 是thị 無vô 間gian 道đạo 。 約ước 斷đoạn 惑hoặc 得đắc 無vô 能năng 隔cách 礙ngại 故cố 。 智trí 是thị 解giải 脫thoát 道Đạo 。 已dĩ 解giải 脫thoát 惑hoặc 得đắc 與dữ 離ly 繫hệ 得đắc 俱câu 時thời 起khởi 故cố 。 具cụ 二nhị 次thứ 第đệ 理lý 定định 應ưng 然nhiên 。 猶do 如như 世thế 間gian 。 驅khu 賊tặc 閉bế 戶hộ 。 若nhược 謂vị 第đệ 二nhị 唯duy 無vô 間gian 道đạo 與dữ 離ly 繫hệ 得đắc 俱câu 時thời 而nhi 生sanh 。 則tắc 此thử 位vị 中trung 於ư 彼bỉ 彼bỉ 境cảnh 應ưng 定định 不bất 起khởi 已dĩ 斷đoạn 疑nghi 智trí 。 若nhược 謂vị 見kiến 位vị 唯duy 忍nhẫn 斷đoạn 惑hoặc 則tắc 與dữ 本bổn 論luận 說thuyết 九cửu 結kết 聚tụ 相tương 違vi 。 此thử 難nạn/nan 不bất 然nhiên 。 諸chư 忍nhẫn 皆giai 是thị 智trí 眷quyến 屬thuộc 故cố 。 如như 王vương 眷quyến 屬thuộc 所sở 作tác 事sự 業nghiệp 。 名danh 王vương 所sở 作tác 。 此thử 十thập 六lục 心tâm 皆giai 見kiến 諦Đế 理lý 。 一nhất 切thiết 可khả 說thuyết 見kiến 道đạo 攝nhiếp 耶da 。 不bất 爾nhĩ 。 云vân 何hà 。 頌tụng 曰viết 。
前tiền 十thập 五ngũ 見kiến 道đạo 。 見kiến 未vị 曾tằng 見kiến 故cố 。
論luận 曰viết 。 苦khổ 法pháp 智trí 忍nhẫn 為vi 初sơ 。 道đạo 類loại 智trí 忍nhẫn 為vi 後hậu 。 其kỳ 中trung 總tổng 有hữu 十thập 五ngũ 剎sát 那na 。 皆giai 見kiến 道đạo 所sở 攝nhiếp 。 見kiến 未vị 見kiến 諦Đế 故cố 。 至chí 第đệ 十thập 六lục 道đạo 類loại 智trí 時thời 。 無vô 一nhất 諦đế 理lý 未vị 見kiến 今kim 見kiến 。 如như 習tập 曾tằng 見kiến 。 故cố 修tu 道Đạo 攝nhiếp 。 豈khởi 不bất 爾nhĩ 時thời 觀quán 道đạo 類loại 忍nhẫn 見kiến 道Đạo 諦Đế 理lý 未vị 見kiến 今kim 見kiến 。 此thử 中trung 約ước 諦đế 不bất 約ước 剎sát 那na 。 非phi 一nhất 剎sát 那na 未vị 見kiến 今kim 見kiến 可khả 名danh 今kim 見kiến 未vị 見kiến 諦Đế 理lý 。 如như 刈ngải 畦huề 稻đạo 唯duy 餘dư 一nhất 科khoa 不bất 可khả 名danh 為vi 此thử 畦huề 未vị 刈ngải 。 又hựu 道đạo 類loại 智trí 是thị 果quả 攝nhiếp 故cố 。 頓đốn 修tu 八bát 智trí 十thập 六lục 行hành 故cố 。 捨xả 前tiền 道đạo 故cố 。 相tương 續tục 起khởi 故cố 。 如như 餘dư 修tu 道Đạo 。 非phi 見kiến 道đạo 攝nhiếp 。 然nhiên 道đạo 類loại 智trí 必tất 不bất 退thoái 者giả 。 任nhậm 持trì 見kiến 道đạo 所sở 斷đoạn 斷đoạn 故cố 。 即tức 由do 此thử 故cố 應ưng 見kiến 道đạo 攝nhiếp 。 此thử 難nạn/nan 不bất 然nhiên 。 太thái 過quá 失thất 故cố 。 何hà 緣duyên 七thất 智trí 亦diệc 見kiến 道đạo 攝nhiếp 。 見kiến 諸chư 諦đế 理lý 未vị 究cứu 竟cánh 故cố 。 謂vị 未vị 周chu 遍biến 見kiến 諸chư 諦đế 理lý 中trung 間gian 起khởi 故cố 。 亦diệc 見kiến 道đạo 攝nhiếp 。 已dĩ 說thuyết 見kiến 修tu 二nhị 道đạo 生sanh 異dị 。 當đương 依y 此thử 道đạo 分phần/phân 位vị 差sai 別biệt 建kiến 立lập 眾chúng 聖thánh 。 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 且thả 依y 見kiến 道đạo 十thập 五ngũ 心tâm 位vị 建kiến 立lập 眾chúng 聖thánh 有hữu 差sai 別biệt 者giả 。 頌tụng 曰viết 。
名danh 隨tùy 信tín 法pháp 行hành 。 由do 根căn 鈍độn 利lợi 別biệt 。
具cụ 修tu 惑hoặc 斷đoạn 一nhất 。 至chí 五ngũ 向hướng 初sơ 果quả 。
斷đoạn 次thứ 三tam 向hướng 二nhị 。 離ly 八bát 地địa 向hướng 三tam 。
論luận 曰viết 。 見kiến 道đạo 位vị 中trung 聖thánh 者giả 有hữu 二nhị 。 一nhất 隨tùy 信tín 行hành 。 二nhị 隨tùy 法pháp 行hành 。 由do 根căn 鈍độn 利lợi 別biệt 立lập 二nhị 名danh 。 諸chư 鈍độn 根căn 名danh 隨tùy 信tín 行hành 者giả 。 諸chư 利lợi 根căn 名danh 。 隨tùy 法Pháp 行hành 者giả 。 由do 信tín 隨tùy 行hành 名danh 隨tùy 信tín 行hành 。 彼bỉ 有hữu 隨tùy 信tín 行hành 名danh 隨tùy 信tín 行hành 者giả 。 或hoặc 由do 串xuyến 習tập 此thử 隨tùy 信tín 行hành 以dĩ 成thành 其kỳ 性tánh 故cố 名danh 隨tùy 信tín 行hành 者giả 。 彼bỉ 先tiên 信tín 他tha 隨tùy 行hành 義nghĩa 故cố 。 准chuẩn 此thử 應ưng 釋thích 。 隨tùy 法Pháp 行hành 者giả 。 彼bỉ 於ư 先tiên 時thời 。 由do 自tự 披phi 閱duyệt 契Khế 經Kinh 等đẳng 法Pháp 。 隨tùy 行hành 義nghĩa 故cố 。 即tức 二nhị 聖thánh 者giả 。 由do 於ư 修tu 惑hoặc 具cụ 斷đoạn 有hữu 殊thù 立lập 為vi 三tam 向hướng 。 謂vị 彼bỉ 二nhị 聖thánh 若nhược 於ư 先tiên 時thời 未vị 以dĩ 世thế 道đạo 斷đoạn 修tu 斷đoạn 惑hoặc 名danh 為vi 具cụ 縛phược 。 或hoặc 先tiên 已dĩ 斷đoạn 欲dục 界giới 一nhất 品phẩm 乃nãi 至chí 五ngũ 品phẩm 至chí 此thử 位vị 中trung 名danh 初sơ 果quả 向hướng 。 趣thú 初sơ 果quả 故cố 。 言ngôn 初sơ 果quả 者giả 。 謂vị 預dự 流lưu 果quả 。 此thử 於ư 一nhất 切thiết 沙Sa 門Môn 果quả 中trung 必tất 初sơ 得đắc 故cố 。 若nhược 先tiên 已dĩ 斷đoạn 欲dục 界giới 六lục 品phẩm 或hoặc 七thất 八bát 品phẩm 至chí 此thử 位vị 中trung 名danh 第đệ 二nhị 果quả 向hướng 。 趣thú 第đệ 二nhị 果quả 故cố 。 第đệ 二nhị 果quả 者giả 。 謂vị 一nhất 來lai 果quả 。 遍biến 得đắc 果quả 中trung 此thử 第đệ 二nhị 故cố 。 若nhược 先tiên 已dĩ 離ly 欲dục 界giới 九cửu 品phẩm 。 或hoặc 先tiên 已dĩ 斷đoạn 初sơ 定định 一nhất 品phẩm 。 乃nãi 至chí 具cụ 離ly 無Vô 所Sở 有Hữu 處Xứ 。 至chí 此thử 位vị 中trung 名danh 第đệ 三tam 果quả 向hướng 。 趣thú 第đệ 三tam 果quả 故cố 。 第đệ 三tam 果quả 者giả 。 謂vị 不bất 還hoàn 果quả 。 數số 准chuẩn 前tiền 釋thích 。 次thứ 依y 修tu 道Đạo 道đạo 類loại 智trí 時thời 建kiến 立lập 眾chúng 聖thánh 有hữu 差sai 別biệt 者giả 。 頌tụng 曰viết 。
至chí 第đệ 十thập 六lục 心tâm 。 隨tùy 三tam 向hướng 住trụ 果quả 。
名danh 信tín 解giải 見kiến 至chí 。 亦diệc 由do 鈍độn 利lợi 別biệt 。
論luận 曰viết 。 即tức 前tiền 隨tùy 信tín 隨tùy 法Pháp 行hành 者giả 。 至chí 第đệ 十thập 六lục 道đạo 類loại 智trí 心tâm 名danh 為vi 住trụ 果quả 。 不bất 復phục 名danh 向hướng 。 隨tùy 前tiền 三tam 向hướng 今kim 住trụ 三tam 果quả 。 謂vị 前tiền 預dự 流lưu 向hướng 今kim 住trụ 預dự 流lưu 果quả 。 前tiền 一nhất 來lai 向hướng 今kim 住trụ 一nhất 來lai 果quả 。 前tiền 不bất 還hoàn 向hướng 今kim 住trụ 不bất 還hoàn 果quả 。 阿A 羅La 漢Hán 果Quả 。 必tất 無vô 初sơ 得đắc 。 見kiến 道đạo 無vô 容dung 斷đoạn 修tu 惑hoặc 故cố 。 世thế 道đạo 無vô 容dung 離ly 有hữu 頂đảnh 故cố 。 至chí 住trụ 果quả 位vị 捨xả 得đắc 二nhị 名danh 。 謂vị 不bất 復phục 名danh 隨tùy 信tín 法pháp 行hành 。 轉chuyển 得đắc 信tín 解giải 見kiến 至chí 二nhị 名danh 。 此thử 亦diệc 由do 根căn 鈍độn 利lợi 差sai 別biệt 。 諸chư 鈍độn 根căn 者giả 先tiên 名danh 隨tùy 信tín 行hành 今kim 名danh 信tín 解giải 。 諸chư 利lợi 根căn 者giả 先tiên 名danh 隨tùy 法pháp 行hành 今kim 名danh 見kiến 至chí 。 此thử 二nhị 聖thánh 者giả 信tín 慧tuệ 互hỗ 增tăng 故cố 。 標tiêu 信tín 解giải 見kiến 至chí 名danh 別biệt 。 何hà 緣duyên 先tiên 斷đoạn 欲dục 界giới 修tu 惑hoặc 一nhất 至chí 五ngũ 等đẳng 至chí 第đệ 十thập 六lục 道đạo 類loại 智trí 心tâm 。 但đãn 說thuyết 名danh 為vi 預dự 流lưu 果quả 等đẳng 。 非phi 後hậu 果quả 向hướng 。 頌tụng 曰viết 。
諸chư 得đắc 果quả 位vị 中trung 。 未vị 得đắc 勝thắng 果quả 道đạo 。
故cố 未vị 起khởi 勝thắng 道đạo 。 名danh 住trụ 果quả 非phi 向hướng 。
論luận 曰viết 。 諸chư 得đắc 果quả 時thời 於ư 勝thắng 果quả 道đạo 必tất 定định 未vị 得đắc 故cố 。 住trụ 果quả 者giả 乃nãi 至chí 未vị 起khởi 勝thắng 果quả 道đạo 時thời 。 但đãn 名danh 住trụ 果quả 。 不bất 名danh 後hậu 向hướng 。 然nhiên 諸chư 先tiên 斷đoạn 欲dục 界giới 修tu 惑hoặc 一nhất 至chí 五ngũ 等đẳng 至chí 得đắc 果quả 時thời 此thử 生sanh 必tất 定định 起khởi 勝thắng 果quả 道đạo 。 由do 此thử 先tiên 離ly 三tam 靜tĩnh 慮lự 染nhiễm 後hậu 依y 下hạ 地địa 入nhập 見kiến 道đạo 者giả 。 彼bỉ 得đắc 果quả 已dĩ 於ư 現hiện 生sanh 中trung 必tất 能năng 引dẫn 生sanh 後hậu 勝thắng 果quả 道đạo 。 若nhược 異dị 此thử 者giả 聖thánh 生sanh 上thượng 地địa 應ưng 不bất 可khả 說thuyết 定định 成thành 樂nhạo/nhạc/lạc 根căn 。 如như 是thị 已dĩ 依y 先tiên 具cụ 倍bội 離ly 及cập 全toàn 離ly 欲dục 入nhập 見kiến 諦Đế 者giả 十thập 六lục 心tâm 位vị 立lập 眾chúng 聖thánh 別biệt 。 當đương 約ước 修tu 惑hoặc 辯biện 漸tiệm 次thứ 生sanh 能năng 對đối 治trị 道đạo 分phần/phân 位vị 差sai 別biệt 。 頌tụng 曰viết 。
地địa 地địa 失thất 德đức 九cửu 。 下hạ 中trung 上thượng 各các 三tam 。
論luận 曰viết 。 失thất 謂vị 過quá 失thất 。 即tức 所sở 治trị 障chướng 。 德đức 謂vị 功công 德đức 。 即tức 能năng 治trị 道đạo 。 如như 先tiên 已dĩ 辯biện 欲dục 修tu 斷đoạn 惑hoặc 九cửu 品phẩm 差sai 別biệt 。 如như 是thị 上thượng 地địa 乃nãi 至chí 有Hữu 頂Đảnh 。 例lệ 亦diệc 應ưng 爾nhĩ 。 如như 所sở 斷đoạn 障chướng 一nhất 一nhất 地địa 中trung 。 各các 有hữu 九cửu 品phẩm 。 諸chư 能năng 治trị 道đạo 無vô 間gian 解giải 脫thoát 九cửu 品phẩm 亦diệc 然nhiên 。 失thất 德đức 如như 何hà 各các 分phần/phân 九cửu 品phẩm 。 謂vị 根căn 本bổn 品phẩm 。 有hữu 下hạ 中trung 上thượng 。 此thử 三tam 各các 分phần/phân 下hạ 中trung 上thượng 別biệt 。 由do 此thử 失thất 德đức 各các 分phần/phân 九cửu 品phẩm 。 謂vị 下hạ 下hạ 下hạ 中trung 下hạ 上thượng 。 中trung 下hạ 中trung 中trung 中trung 上thượng 。 上thượng 下hạ 上thượng 中trung 上thượng 上thượng 品phẩm 。 應ưng 知tri 此thử 中trung 下hạ 下hạ 品phẩm 道đạo 勢thế 力lực 能năng 斷đoạn 上thượng 上thượng 品phẩm 障chướng 。 如như 是thị 乃nãi 至chí 。 上thượng 上thượng 品phẩm 道đạo 勢thế 力lực 能năng 斷đoạn 下hạ 下hạ 品phẩm 障chướng 。 上thượng 上thượng 品phẩm 等đẳng 諸chư 能năng 治trị 德đức 初sơ 未vị 有hữu 故cố 。 此thử 德đức 有hữu 時thời 上thượng 上thượng 品phẩm 等đẳng 失thất 已dĩ 無vô 故cố 。 如như 浣hoán 衣y 位vị 麁thô 垢cấu 先tiên 除trừ 於ư 後hậu 後hậu 時thời 漸tiệm 除trừ 細tế 垢cấu 。 又hựu 如như 麁thô 闇ám 小tiểu 明minh 能năng 滅diệt 。 要yếu 以dĩ 大đại 明minh 方phương 滅diệt 細tế 闇ám 。 失thất 德đức 相tương 對đối 理lý 亦diệc 應ưng 然nhiên 。 白bạch 法Pháp 力lực 強cường/cưỡng 黑hắc 法pháp 力lực 劣liệt 故cố 剎sát 那na 頃khoảnh 劣liệt 道đạo 現hiện 行hành 。 無vô 始thỉ 時thời 來lai 。 展triển 轉chuyển 增tăng 益ích 上thượng 品phẩm 諸chư 惑hoặc 能năng 令linh 頓đốn 斷đoạn 。 如như 經kinh 久cửu 時thời 所sở 集tập 眾chúng 病bệnh 服phục 少thiểu 良lương 藥dược 能năng 令linh 頓đốn 愈dũ 。 又hựu 如như 長trường 時thời 所sở 集tập 大đại 闇ám 。 一nhất 剎sát 那na 頃khoảnh 。 小tiểu 燈đăng 能năng 滅diệt 。 已dĩ 辯biện 失thất 德đức 差sai 別biệt 九cửu 品phẩm 。 次thứ 當đương 依y 彼bỉ 立lập 聖thánh 者giả 別biệt 。 且thả 諸chư 有hữu 學học 修tu 道Đạo 位vị 中trung 總tổng 亦diệc 名danh 為vi 信tín 解giải 見kiến 至chí 。 隨tùy 位vị 復phục 有hữu 多đa 種chủng 差sai 別biệt 。 先tiên 應ưng 建kiến 立lập 都đô 未vị 斷đoạn 者giả 。 頌tụng 曰viết 。
未vị 斷đoạn 修tu 斷đoạn 失thất 。 住trụ 果quả 極cực 七thất 返phản 。
論luận 曰viết 。 諸chư 住trụ 果quả 者giả 於ư 一nhất 切thiết 地địa 修tu 所sở 斷đoạn 失thất 都đô 未vị 斷đoạn 時thời 名danh 為vi 預dự 流lưu 。 生sanh 極cực 七thất 返phản 。 七thất 返phản 言ngôn 顯hiển 。 七thất 往vãng 返phản 生sanh 。 是thị 人nhân 天thiên 中trung 各các 七thất 生sanh 義nghĩa 。 極cực 言ngôn 為vi 顯hiển 受thọ 生sanh 最tối 多đa 。 非phi 諸chư 預dự 流lưu 皆giai 受thọ 七thất 返phản 故cố 。 契Khế 經Kinh 說thuyết 極cực 七thất 返phản 生sanh 。 是thị 彼bỉ 最tối 多đa 七thất 返phản 生sanh 義nghĩa 。 諸chư 無vô 漏lậu 道Đạo 總tổng 名danh 為vi 流lưu 。 由do 此thử 為vi 因nhân 趣thú 涅Niết 槃Bàn 故cố 。 預dự 言ngôn 為vi 顯hiển 最tối 初sơ 至chí 得đắc 。 彼bỉ 預dự 流lưu 故cố 說thuyết 名danh 預dự 流lưu 。 此thử 預dự 流lưu 名danh 。 為vi 目mục 何hà 義nghĩa 。 若nhược 初sơ 得đắc 道Đạo 名danh 為vi 預dự 流lưu 則tắc 預dự 流lưu 名danh 應ưng 目mục 第đệ 八bát 。 若nhược 初sơ 得đắc 果quả 名danh 為vi 預dự 流lưu 則tắc 倍bội 離ly 欲dục 全toàn 離ly 欲dục 者giả 至chí 道đạo 類loại 智trí 應ưng 名danh 預dự 流lưu 。 此thử 預dự 流lưu 名danh 目mục 初sơ 得đắc 果quả 。 然nhiên 依y 遍biến 得đắc 一nhất 切thiết 果quả 者giả 初sơ 所sở 得đắc 果quả 建kiến 立lập 此thử 名danh 。 一nhất 來lai 不bất 還hoàn 非phi 定định 初sơ 得đắc 。 此thử 定định 初sơ 得đắc 。 故cố 名danh 預Dự 流Lưu 。 何hà 緣duyên 此thử 名danh 不bất 目mục 第đệ 八bát 。 以dĩ 要yếu 至chí 得đắc 道Đạo 類loại 智trí 時thời 具cụ 得đắc 向hướng 果quả 無vô 漏lậu 道Đạo 故cố 。 具cụ 得đắc 見kiến 修tu 無vô 漏lậu 道Đạo 故cố 。 於ư 現hiện 觀quán 流lưu 遍biến 至chí 得đắc 故cố 名danh 預Dự 流Lưu 者giả 。 第đệ 八bát 不bất 然nhiên 。 故cố 預dự 流lưu 名danh 不bất 目mục 第đệ 八bát 。 彼bỉ 從tùng 此thử 後hậu 別biệt 於ư 人nhân 中trung 極cực 多đa 結kết 七thất 中trung 有hữu 生sanh 有hữu 。 天thiên 中trung 亦diệc 然nhiên 。 總tổng 二nhị 十thập 八bát 。 皆giai 七thất 等đẳng 故cố 說thuyết 極cực 七thất 生sanh 。 如như 七thất 處xứ 善thiện 及cập 七thất 葉diệp 樹thụ 。 毘tỳ 婆bà 沙sa 師sư 。 所sở 說thuyết 如như 是thị 。 若nhược 爾nhĩ 何hà 故cố 契Khế 經Kinh 中trung 言ngôn 無vô 處xứ 無vô 容dung 見kiến 圓viên 滿mãn 者giả 更cánh 可khả 有hữu 受thọ 第đệ 八bát 有hữu 義nghĩa 。 此thử 契Khế 經Kinh 意ý 約ước 一nhất 趣thú 說thuyết 。 若nhược 如như 言ngôn 執chấp 中trung 有hữu 應ưng 無vô 。 若nhược 爾nhĩ 上thượng 流lưu 極cực 有hữu 頂đảnh 者giả 。 亦diệc 應ưng 一nhất 趣thú 無vô 第đệ 八bát 生sanh 。 依y 欲dục 界giới 說thuyết 故cố 無vô 此thử 過quá 。 此thử 何hà 為vi 證chứng 為vi 教giáo 為vi 理lý 。 以dĩ 何hà 證chứng 彼bỉ 於ư 人nhân 天thiên 中trung 。 各các 受thọ 七thất 生sanh 非phi 合hợp 受thọ 七thất 。 以dĩ 契Khế 經Kinh 說thuyết 天thiên 七thất 及cập 人nhân 。 飲ẩm 光quang 部bộ 經kinh 分phân 明minh 別biệt 說thuyết 於ư 人nhân 天thiên 處xứ 各các 受thọ 七thất 生sanh 。 由do 是thị 此thử 中trung 不bất 應ưng 固cố 執chấp 。 若nhược 於ư 人nhân 趣thú 。 得đắc 預Dự 流Lưu 果Quả 。 彼bỉ 還hoàn 人nhân 趣thú 。 得đắc 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 於ư 天thiên 趣thú 得đắc 還hoàn 於ư 天thiên 趣thú 。 何hà 緣duyên 彼bỉ 無vô 受thọ 第đệ 八bát 有hữu 。 相tương 續tục 齊tề 此thử 必tất 成thành 熟thục 故cố 。 聖thánh 道Đạo 種chủng 類loại 法Pháp 應ưng 如như 是thị 。 如như 七thất 步bộ 蛇xà 第đệ 四tứ 日nhật 瘧ngược 。 又hựu 彼bỉ 有hữu 餘dư 七thất 結kết 在tại 故cố 。 謂vị 二nhị 下hạ 分phần/phân 五ngũ 上thượng 分phần/phân 結kết 。 中trung 間gian 雖tuy 有hữu 聖thánh 道Đạo 現hiện 前tiền 餘dư 業nghiệp 力lực 持trì 不bất 證chứng 圓viên 寂tịch 。 至chí 第đệ 七thất 有hữu 逢phùng 無vô 佛Phật 法Pháp 時thời 。 彼bỉ 在tại 居cư 家gia 。 得đắc 阿A 羅La 漢Hán 果Quả 。 既ký 得đắc 果Quả 已dĩ 。 必tất 不bất 住trụ 家gia 。 法pháp 爾nhĩ 自tự 得đắc 苾Bật 芻Sô 形hình 相tướng 。 有hữu 言ngôn 。 彼bỉ 往vãng 餘dư 道đạo 出xuất 家gia 。 云vân 何hà 彼bỉ 名danh 無vô 退thoái 墮đọa 法pháp 。 以dĩ 不bất 生sanh 長trưởng 退thoái 墮đọa 業nghiệp 故cố 。 違vi 彼bỉ 生sanh 長trưởng 業nghiệp 與dữ 果quả 故cố 。 強cường 盛thịnh 善thiện 根căn 鎮trấn 彼bỉ 身thân 故cố 。 加gia 行hành 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 俱câu 清thanh 淨tịnh 故cố 。 諸chư 有hữu 決quyết 定định 墮đọa 惡ác 趣thú 業nghiệp 尚thượng 不bất 起khởi 忍nhẫn 。 況huống 得đắc 預dự 流lưu 。 故cố 有hữu 頌tụng 言ngôn 。
愚ngu 作tác 罪tội 小tiểu 亦diệc 墮đọa 惡ác 。 智trí 為vi 罪tội 大đại 亦diệc 脫thoát 苦khổ 。
如như 團đoàn 鐵thiết 小tiểu 亦diệc 沈trầm 水thủy 。 為vi 鉢bát 鐵thiết 大đại 亦diệc 能năng 浮phù 。
經kinh 說thuyết 預dự 流lưu 作tác 苦khổ 邊biên 際tế 。 依y 何hà 義nghĩa 立lập 苦khổ 邊biên 際tế 名danh 。 依y 齊tề 此thử 生sanh 後hậu 更cánh 無vô 苦khổ 。 是thị 令linh 後hậu 苦khổ 不bất 相tương 續tục 義nghĩa 。 或hoặc 苦khổ 邊biên 際tế 。 所sở 謂vị 涅Niết 槃Bàn 。 如như 何hà 涅Niết 槃Bàn 可khả 是thị 所sở 作tác 。 除trừ 彼bỉ 得đắc 障chướng 故cố 說thuyết 作tác 言ngôn 。 如như 言ngôn 作tác 空không 。 謂vị 毀hủy 臺đài 觀quán 。 餘dư 位vị 亦diệc 有hữu 極cực 七thất 返phản 生sanh 。 然nhiên 非phi 決quyết 定định 。 是thị 故cố 不bất 說thuyết 。
說thuyết 一nhất 切thiết 有hữu 部bộ 俱câu 舍xá 論luận 卷quyển 。 第đệ 二nhị 十thập 三tam
❖
Phiên âm: 14/3/2016 ◊ Cập nhật: 14/3/2016