阿A 毘Tỳ 達Đạt 磨Ma 俱Câu 舍Xá 論Luận 卷quyển 第đệ 十thập
A Tỳ Đạt Ma Câu Xá Luận ♦ Quyển 10
尊tôn 者giả 世thế 親thân 造tạo
三Tam 藏Tạng 法Pháp 師sư 玄huyền 奘tráng 奉phụng 。 詔chiếu 譯dịch 分phân 別biệt 世thế 品phẩm 第đệ 三tam 之chi 三tam 。
無vô 明minh 何hà 義nghĩa 。 謂vị 體thể 非phi 明minh 。 若nhược 爾nhĩ 無vô 明minh 應ưng 是thị 眼nhãn 等đẳng 。 既ký 爾nhĩ 。 此thử 義nghĩa 應ưng 謂vị 明minh 無vô 。 若nhược 爾nhĩ 無vô 明minh 體thể 應ưng 非phi 有hữu 。 為vi 顯hiển 有hữu 體thể 義nghĩa 不bất 濫lạm 餘dư 。 頌tụng 曰viết 。
明minh 所sở 治trị 無vô 明minh 。 如như 非phi 親thân 實thật 等đẳng 。
論luận 曰viết 。 如như 諸chư 親thân 友hữu 所sở 對đối 怨oán 敵địch 親thân 友hữu 相tương 違vi 名danh 非phi 親thân 友hữu 。 非phi 異dị 親thân 友hữu 。 非phi 親thân 友hữu 無vô 。 諦đế 語ngữ 名danh 實thật 。 此thử 所sở 對đối 治trị 虛hư 誑cuống 言ngôn 論luận 名danh 為vi 非phi 實thật 。 非phi 異dị 於ư 實thật 。 亦diệc 非phi 實thật 無vô 。 等đẳng 言ngôn 為vi 顯hiển 非phi 法pháp 非phi 義nghĩa 。 非phi 事sự 等đẳng 性tánh 非phi 異dị 非phi 無vô 。 如như 是thị 無vô 明minh 。 別biệt 有hữu 實thật 體thể 。 是thị 明minh 所sở 治trị 非phi 異dị 非phi 無vô 。 云vân 何hà 知tri 然nhiên 。 說thuyết 行hành 緣duyên 故cố 。
復phục 有hữu 誠thành 證chứng 。 頌tụng 曰viết 。
說thuyết 為vi 結kết 等đẳng 故cố 。 非phi 惡ác 慧tuệ 見kiến 故cố 。
與dữ 見kiến 相tương 應ứng 故cố 。 說thuyết 能năng 染nhiễm 慧tuệ 故cố 。
論luận 曰viết 。 經kinh 說thuyết 無vô 明minh 以dĩ 為vi 結kết 縛phược 隨tùy 眠miên 及cập 漏lậu 軛ách 瀑bộc 流lưu 等đẳng 。 非phi 餘dư 眼nhãn 等đẳng 及cập 體thể 全toàn 無vô 可khả 得đắc 說thuyết 為vi 結kết 縛phược 等đẳng 事sự 。 故cố 有hữu 別biệt 法pháp 說thuyết 名danh 無vô 明minh 。 如như 惡ác 妻thê 子tử 名danh 無vô 妻thê 子tử 。 如như 是thị 惡ác 慧tuệ 應ưng 名danh 無vô 明minh 。 彼bỉ 非phi 無vô 明minh 有hữu 是thị 見kiến 故cố 。 諸chư 染nhiễm 污ô 慧tuệ 名danh 為vi 惡ác 慧tuệ 。 於ư 中trung 有hữu 見kiến 故cố 非phi 無vô 明minh 。 若nhược 爾nhĩ 非phi 見kiến 慧tuệ 應ưng 許hứa 是thị 無vô 明minh 。 不bất 爾nhĩ 。 無vô 明minh 見kiến 相tương 應ứng 故cố 。 無vô 明minh 若nhược 是thị 慧tuệ 應ưng 見kiến 不bất 相tương 應ứng 。 無vô 二nhị 慧tuệ 體thể 共cộng 相tương 應ưng 故cố 。 又hựu 說thuyết 無vô 明minh 能năng 染nhiễm 慧tuệ 故cố 。 如như 契Khế 經Kinh 言ngôn 。 貪tham 欲dục 染nhiễm 心tâm 令linh 不bất 解giải 脫thoát 。 無vô 明minh 染nhiễm 慧tuệ 令linh 不bất 清thanh 淨tịnh 。 非phi 慧tuệ 還hoàn 能năng 染nhiễm 於ư 慧tuệ 體thể 。 如như 貪tham 異dị 類loại 能năng 染nhiễm 於ư 心tâm 。 無vô 明minh 亦diệc 應ưng 異dị 慧tuệ 能năng 染nhiễm 。 如như 何hà 不bất 許hứa 諸chư 染nhiễm 污ô 慧tuệ 間gian 雜tạp 善thiện 慧tuệ 令linh 不bất 清thanh 淨tịnh 說thuyết 為vi 能năng 染nhiễm 。 如như 貪tham 染nhiễm 心tâm 令linh 不bất 解giải 脫thoát 。 豈khởi 必tất 現hiện 起khởi 與dữ 心tâm 相tương 應ứng 。 方phương 說thuyết 能năng 染nhiễm 。 然nhiên 由do 貪tham 力lực 損tổn 縛phược 於ư 心tâm 令linh 不bất 解giải 脫thoát 。 後hậu 轉chuyển 滅diệt 彼bỉ 貪tham 熏huân 習tập 時thời 心tâm 便tiện 解giải 脫thoát 。 如như 是thị 無vô 明minh 。 染nhiễm 污ô 於ư 慧tuệ 令linh 不bất 清thanh 淨tịnh 。 非phi 慧tuệ 相tương 應ứng 。 但đãn 由do 無vô 明minh 損tổn 濁trược 於ư 慧tuệ 。 如như 是thị 分phân 別biệt 。 何hà 理lý 相tương 違vi 。 誰thùy 復phục 能năng 遮già 自tự 所sở 分phân 別biệt 。 然nhiên 異dị 慧tuệ 類loại 別biệt 有hữu 無vô 明minh 。 如như 貪tham 異dị 心tâm 此thử 說thuyết 為vi 善thiện 。 有hữu 執chấp 煩phiền 惱não 。 皆giai 是thị 無vô 明minh 。 此thử 亦diệc 應ưng 同đồng 前tiền 理lý 遮già 遣khiển 。 若nhược 諸chư 煩phiền 惱não 。 皆giai 是thị 無vô 明minh 。 於ư 結kết 等đẳng 中trung 不bất 應ưng 別biệt 說thuyết 。 亦diệc 不bất 應ưng 與dữ 。 見kiến 等đẳng 相tương 應ứng 。 見kiến 等đẳng 不bất 應ưng 自tự 相tương 應ứng 故cố 。 或hoặc 亦diệc 應ưng 說thuyết 無vô 明minh 染nhiễm 心tâm 。 若nhược 謂vị 此thử 中trung 就tựu 差sai 別biệt 說thuyết 。 應ưng 於ư 染nhiễm 慧tuệ 不bất 說thuyết 總tổng 名danh 。 既ký 許hứa 無vô 明minh 別biệt 法pháp 為vi 體thể 應ưng 說thuyết 此thử 體thể 。 其kỳ 相tướng 云vân 何hà 。 謂vị 不bất 了liễu 知tri 諦đế 實thật 業nghiệp 果quả 。 未vị 測trắc 何hà 相tương/tướng 名danh 不bất 了liễu 知tri 。 為vi 異dị 了liễu 知tri 。 為vi 此thử 非phi 有hữu 。 二nhị 俱câu 有hữu 過quá 。 如như 無vô 明minh 說thuyết 。 此thử 謂vị 了liễu 知tri 所sở 治trị 別biệt 法pháp 。 此thử 復phục 難nan 測trắc 。 其kỳ 相tương/tướng 是thị 何hà 。 此thử 類loại 法pháp 爾nhĩ 。 應ưng 如như 是thị 說thuyết 。 如như 餘dư 處xứ 言ngôn 。 云vân 何hà 為vi 眼nhãn 。 謂vị 清thanh 淨tịnh 色sắc 。 眼nhãn 識thức 所sở 依y 。 無vô 明minh 亦diệc 然nhiên 。 唯duy 可khả 辯biện 用dụng 。 大đại 德đức 法pháp 救cứu 說thuyết 。 此thử 無vô 明minh 是thị 諸chư 有hữu 情tình 。 恃thị 我ngã 類loại 性tánh 。 異dị 於ư 我ngã 慢mạn 類loại 體thể 是thị 何hà 。 經kinh 言ngôn 。 我ngã 今kim 如như 是thị 知tri 已dĩ 。 如như 是thị 見kiến 已dĩ 。 諸chư 所sở 有hữu 愛ái 。 諸chư 所sở 有hữu 見kiến 。 諸chư 所sở 有hữu 類loại 性tánh 。 諸chư 我ngã 我ngã 所sở 執chấp 。 我ngã 慢mạn 執chấp 。 隨tùy 眠miên 。 斷đoạn 遍biến 知tri 故cố 無vô 影ảnh 寂tịch 滅diệt 。 故cố 知tri 類loại 性tánh 異dị 於ư 我ngã 慢mạn 。 寧ninh 知tri 類loại 性tánh 。 即tức 是thị 無vô 明minh 。 不bất 可khả 說thuyết 為vi 餘dư 煩phiền 惱não 故cố 。 豈khởi 不bất 可khả 說thuyết 為vi 餘dư 慢mạn 等đẳng 。 若nhược 更cánh 於ư 此thử 巨cự 細tế 研nghiên 尋tầm 。 言ngôn 論luận 繁phồn 雜tạp 故cố 應ưng 且thả 止chỉ 。 名danh 色sắc 何hà 義nghĩa 。 色sắc 如như 先tiên 辯biện 。 今kim 唯duy 辯biện 名danh 。 頌tụng 曰viết 。
名danh 無vô 色sắc 四tứ 蘊uẩn 。
論luận 曰viết 。 無vô 色sắc 四tứ 蘊uẩn 何hà 故cố 稱xưng 名danh 。 隨tùy 所sở 立lập 名danh 根căn 境cảnh 勢thế 力lực 於ư 義nghĩa 轉chuyển 變biến 故cố 說thuyết 為vi 名danh 。 云vân 何hà 隨tùy 名danh 勢thế 力lực 轉chuyển 變biến 。 謂vị 隨tùy 種chủng 種chủng 世thế 共cộng 立lập 名danh 。 於ư 彼bỉ 彼bỉ 義nghĩa 轉chuyển 變biến 詮thuyên 表biểu 。 即tức 如như 牛ngưu 馬mã 色sắc 味vị 等đẳng 名danh 。 此thử 復phục 何hà 緣duyên 標tiêu 以dĩ 名danh 稱xưng 。 於ư 彼bỉ 彼bỉ 境cảnh 轉chuyển 變biến 而nhi 緣duyên 。 又hựu 類loại 似tự 名danh 。 隨tùy 名danh 顯hiển 故cố 。 有hữu 餘dư 師sư 說thuyết 。 四tứ 無vô 色sắc 蘊uẩn 捨xả 此thử 身thân 已dĩ 。 轉chuyển 趣thú 餘dư 生sanh 。 轉chuyển 變biến 如như 名danh 。 故cố 標tiêu 名danh 稱xưng 。 觸xúc 何hà 為vi 義nghĩa 。 頌tụng 曰viết 。
觸xúc 六lục 三tam 和hòa 生sanh 。
論luận 曰viết 。 觸xúc 有hữu 六lục 種chủng 。 所sở 謂vị 眼nhãn 觸xúc 。 乃nãi 至chí 意ý 觸xúc 。 此thử 復phục 是thị 何hà 。 三tam 和hòa 所sở 生sanh 。 謂vị 根căn 境cảnh 識thức 三tam 和hòa 合hợp 故cố 有hữu 別biệt 觸xúc 生sanh 。 且thả 五ngũ 觸xúc 生sanh 可khả 三tam 和hòa 合hợp 。 許hứa 根căn 境cảnh 識thức 俱câu 時thời 起khởi 故cố 。 意ý 根căn 過quá 去khứ 。 法pháp 或hoặc 未vị 來lai 。 意ý 識thức 現hiện 在tại 。 如như 何hà 和hòa 合hợp 。 此thử 即tức 名danh 和hòa 合hợp 。 謂vị 因nhân 果quả 義nghĩa 成thành 。 或hoặc 同đồng 一nhất 果quả 故cố 名danh 和hòa 合hợp 。 謂vị 根căn 境cảnh 識thức 三tam 同đồng 順thuận 生sanh 觸xúc 故cố 。 諸chư 師sư 於ư 此thử 覺giác 慧tuệ 不bất 同đồng 。 有hữu 說thuyết 。 三tam 和hòa 即tức 名danh 為vi 觸xúc 。 彼bỉ 引dẫn 經kinh 證chứng 。 如như 契Khế 經Kinh 言ngôn 。 如như 是thị 三tam 法Pháp 。 聚tụ 集tập 和hòa 合hợp 說thuyết 名danh 為vi 觸xúc 。 有hữu 說thuyết 。 別biệt 法pháp 與dữ 心tâm 相tương 應ứng 。 三tam 和hòa 所sở 生sanh 說thuyết 名danh 為vi 觸xúc 。 彼bỉ 引dẫn 經kinh 證chứng 。 經kinh 言ngôn 。 云vân 何hà 六lục 。 六lục 法Pháp 門môn 。 一nhất 六lục 內nội 處xứ 。 二nhị 六lục 外ngoại 處xứ 。 三tam 六lục 識thức 身thân 。 四tứ 六lục 觸xúc 身thân 。 五ngũ 六lục 受thọ 身thân 。 六lục 六lục 愛ái 身thân 。 此thử 契Khế 經Kinh 中trung 根căn 境cảnh 識thức 外ngoại 別biệt 說thuyết 六lục 觸xúc 。 故cố 觸xúc 別biệt 有hữu 。 說thuyết 即tức 三tam 和hòa 名danh 為vi 觸xúc 者giả 。 釋thích 後hậu 所sở 引dẫn 六lục 六lục 經kinh 言ngôn 。 非phi 由do 別biệt 說thuyết 便tiện 有hữu 別biệt 體thể 。 勿vật 受thọ 及cập 愛ái 非phi 法pháp 處xứ 攝nhiếp 無vô 如như 是thị 失thất 。 離ly 愛ái 受thọ 觸xúc 別biệt 有hữu 所sở 餘dư 法pháp 處xứ 體thể 故cố 。 汝nhữ 宗tông 離ly 觸xúc 無vô 別biệt 有hữu 三tam 。 可khả 觸xúc 及cập 三tam 差sai 別biệt 而nhi 說thuyết 。 雖tuy 有hữu 根căn 境cảnh 不bất 發phát 於ư 識thức 。 而nhi 無vô 有hữu 識thức 。 不bất 託thác 根căn 境cảnh 。 故cố 已dĩ 說thuyết 三tam 更cánh 別biệt 說thuyết 觸xúc 便tiện 成thành 無vô 用dụng 。 有hữu 餘dư 救cứu 言ngôn 。 非phi 諸chư 眼nhãn 色sắc 皆giai 諸chư 眼nhãn 識thức 因nhân 。 非phi 諸chư 眼nhãn 識thức 皆giai 諸chư 眼nhãn 色sắc 果quả 。 非phi 因nhân 果quả 者giả 別biệt 說thuyết 為vi 三tam 。 因nhân 果quả 所sở 收thu 總tổng 立lập 為vi 觸xúc 。 說thuyết 離ly 三tam 和hòa 有hữu 別biệt 觸xúc 者giả 。 釋thích 前tiền 所sở 引dẫn 如như 是thị 三tam 法Pháp 。 聚tụ 集tập 和hòa 合hợp 名danh 觸xúc 。 經kinh 言ngôn 我ngã 部bộ 所sở 誦tụng 經Kinh 文văn 異dị 此thử 。 或hoặc 於ư 因nhân 上thượng 假giả 說thuyết 果quả 名danh 。 如như 說thuyết 諸chư 佛Phật 出xuất 現hiện 樂nhạo/nhạc/lạc 等đẳng 。 如như 是thị 展triển 轉chuyển 。 更cánh 相tương 難nạn/nan 釋thích 。 言ngôn 論luận 煩phiền 多đa 故cố 應ưng 且thả 止chỉ 。 然nhiên 對đối 法pháp 者giả 說thuyết 有hữu 別biệt 觸xúc 。 即tức 前tiền 六lục 觸xúc 復phục 合hợp 為vi 二nhị 。 頌tụng 曰viết 。
五ngũ 相tương 應ứng 有hữu 對đối 。 第đệ 六lục 俱câu 增tăng 語ngữ 。
論luận 曰viết 。 眼nhãn 等đẳng 五ngũ 觸xúc 說thuyết 名danh 有hữu 對đối 。 以dĩ 有hữu 對đối 根căn 。 為vi 所sở 依y 故cố 。 第đệ 六lục 意ý 觸xúc 說thuyết 名danh 增tăng 語ngữ 。
所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 增tăng 語ngữ 謂vị 名danh 。 名danh 是thị 意ý 觸xúc 所sở 緣duyên 長trường/trưởng 境cảnh 故cố 偏thiên 就tựu 此thử 名danh 增tăng 語ngữ 觸xúc 。 如như 說thuyết 眼nhãn 識thức 但đãn 能năng 了liễu 青thanh 不bất 了liễu 是thị 青thanh 。 意ý 識thức 了liễu 青thanh 亦diệc 了liễu 是thị 青thanh 。 故cố 名danh 為vi 長trường/trưởng 。 故cố 有hữu 對đối 觸xúc 名danh 從tùng 所sở 依y 。 增tăng 語ngữ 觸xúc 名danh 就tựu 所sở 緣duyên 立lập 。 有hữu 說thuyết 。 意ý 識thức 語ngữ 為vi 增tăng 上thượng 方phương 於ư 境cảnh 轉chuyển 。 五ngũ 識thức 不bất 然nhiên 。 是thị 故cố 意ý 識thức 獨độc 名danh 增tăng 語ngữ 。 與dữ 此thử 相tương 應ứng 名danh 增tăng 語ngữ 觸xúc 。 故cố 有hữu 對đối 觸xúc 名danh 從tùng 所sở 依y 。 增tăng 語ngữ 觸xúc 名danh 就tựu 相tương 應ứng 立lập 。 即tức 前tiền 六lục 觸xúc 隨tùy 別biệt 相tướng 應ưng 復phục 成thành 八bát 種chủng 。 頌tụng 曰viết 。
明minh 無vô 明minh 非phi 二nhị 。 無vô 漏lậu 染nhiễm 污ô 餘dư 。
愛ái 恚khuể 二nhị 相tương 應ứng 。 樂nhạo/nhạc/lạc 等đẳng 順thuận 三tam 受thọ 。
論luận 曰viết 。 明minh 無vô 明minh 等đẳng 相tương 應ứng 成thành 三tam 。 一nhất 明minh 觸xúc 。 二nhị 無vô 明minh 觸xúc 。 三tam 非phi 明minh 非phi 無vô 明minh 觸xúc 。 此thử 三tam 如như 次thứ 應ưng 知tri 。 即tức 是thị 無vô 漏lậu 染nhiễm 污ô 餘dư 相tương 應ứng 觸xúc 。 餘dư 謂vị 無vô 漏lậu 及cập 染nhiễm 污ô 餘dư 。 即tức 有hữu 漏lậu 善thiện 無vô 覆phú 無vô 記ký 。 無vô 明minh 觸xúc 中trung 一nhất 分phần/phân 數số 起khởi 。 依y 彼bỉ 復phục 立lập 愛ái 恚khuể 二nhị 觸xúc 。 愛ái 恚khuể 隨tùy 眠miên 共cộng 相tương 應ưng 故cố 。 總tổng 攝nhiếp 一nhất 切thiết 復phục 成thành 三tam 觸xúc 。 一nhất 順thuận 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 觸xúc 。 二nhị 順thuận 苦khổ 受thọ 觸xúc 。 三tam 順thuận 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 受thọ 觸xúc 。 此thử 三tam 能năng 引dẫn 樂nhạo/nhạc/lạc 等đẳng 受thọ 故cố 。 或hoặc 是thị 樂nhạo/nhạc/lạc 等đẳng 受thọ 所sở 領lãnh 故cố 。 或hoặc 能năng 為vi 受thọ 行hành 相tương 依y 故cố 名danh 為vi 順thuận 受thọ 。 如như 何hà 觸xúc 為vi 受thọ 所sở 領lãnh 行hành 相tương 依y 。 行hành 相tương/tướng 極cực 似tự 觸xúc 。 依y 觸xúc 而nhi 生sanh 故cố 。 如như 是thị 合hợp 成thành 十thập 六lục 種chủng 觸xúc 。 受thọ 何hà 為vi 義nghĩa 。 頌tụng 曰viết 。
從tùng 此thử 生sanh 六lục 受thọ 。 五ngũ 屬thuộc 身thân 餘dư 心tâm 。
論luận 曰viết 。 從tùng 前tiền 六lục 觸xúc 生sanh 於ư 六lục 受thọ 。 謂vị 眼nhãn 觸xúc 所sở 生sanh 受thọ 至chí 意ý 觸xúc 所sở 生sanh 受thọ 。 六lục 中trung 前tiền 五ngũ 說thuyết 為vi 身thân 受thọ 。 依y 色sắc 根căn 故cố 。 意ý 觸xúc 所sở 生sanh 說thuyết 為vi 心tâm 受thọ 。 但đãn 依y 心tâm 故cố 。 受thọ 生sanh 與dữ 觸xúc 為vi 後hậu 為vi 俱câu 。 毘tỳ 婆bà 沙sa 師sư 說thuyết 。 俱câu 時thời 起khởi 觸xúc 受thọ 展triển 轉chuyển 俱câu 有hữu 因nhân 故cố 。 云vân 何hà 二nhị 法pháp 。 俱câu 時thời 而nhi 生sanh 能năng 生sanh 所sở 生sanh 義nghĩa 可khả 成thành 立lập 。 如như 何hà 不bất 立lập 。 無vô 功công 能năng 故cố 。 於ư 已dĩ 生sanh 法pháp 餘dư 法pháp 無vô 能năng 。 此thử 與dữ 立lập 宗tông 義nghĩa 意ý 無vô 別biệt 。 如như 言ngôn 二nhị 法pháp 俱câu 時thời 而nhi 生sanh 能năng 生sanh 所sở 生sanh 義nghĩa 不bất 成thành 立lập 。 於ư 已dĩ 生sanh 法pháp 餘dư 法pháp 無vô 能năng 。 義nghĩa 意ý 同đồng 前tiền 。 重trùng 說thuyết 何hà 用dụng 。 若nhược 爾nhĩ 便tiện 有hữu 互hỗ 相tương 生sanh 失thất 。 許hứa 故cố 非phi 失thất 。 我ngã 宗tông 許hứa 二nhị 為vi 俱câu 有hữu 因nhân 。 亦diệc 互hỗ 為vi 果quả 。 仁nhân 雖tuy 許hứa 爾nhĩ 。 而nhi 契Khế 經Kinh 中trung 不bất 許hứa 此thử 二nhị 互hỗ 為vi 因nhân 果quả 。 契Khế 經Kinh 但đãn 說thuyết 眼nhãn 觸xúc 為vi 緣duyên 。 生sanh 眼nhãn 觸xúc 所sở 生sanh 受thọ 。 曾tằng 無vô 經kinh 說thuyết 眼nhãn 受thọ 為vi 緣duyên 生sanh 眼nhãn 受thọ 所sở 生sanh 觸xúc 。 又hựu 此thử 義nghĩa 非phi 理lý 。 越việt 能năng 生sanh 法pháp 故cố 。 若nhược 法pháp 極cực 成thành 能năng 生sanh 彼bỉ 法pháp 。 此thử 法pháp 與dữ 彼bỉ 時thời 別biệt 極cực 成thành 。 如như 先tiên 種chủng 後hậu 芽nha 先tiên 乳nhũ 後hậu 酪lạc 先tiên 擊kích 後hậu 聲thanh 先tiên 意ý 後hậu 識thức 等đẳng 。 先tiên 因nhân 後hậu 果quả 非phi 不bất 極cực 成thành 。 亦diệc 有hữu 極cực 成thành 同đồng 時thời 因nhân 果quả 。 如như 眼nhãn 識thức 等đẳng 眼nhãn 色sắc 等đẳng 俱câu 。 四tứ 大đại 種chủng 俱câu 有hữu 所sở 造tạo 色sắc 。 此thử 中trung 亦diệc 許hứa 前tiền 根căn 境cảnh 緣duyên 能năng 發phát 後hậu 識thức 。 前tiền 大đại 造tạo 聚tụ 生sanh 後hậu 造tạo 色sắc 。 何hà 理lý 能năng 遮già 。 如như 影ảnh 與dữ 身thân 。 豈khởi 非phi 俱câu 有hữu 。 有hữu 說thuyết 。 觸xúc 後hậu 方phương 有hữu 受thọ 生sanh 。 根căn 境cảnh 為vi 先tiên 次thứ 有hữu 識thức 起khởi 。 此thử 三tam 合hợp 故cố 即tức 名danh 為vi 觸xúc 。 第đệ 三tam 剎sát 那na 緣duyên 觸xúc 生sanh 受thọ 。 若nhược 爾nhĩ 應ưng 識thức 非phi 皆giai 有hữu 受thọ 。 諸chư 識thức 亦diệc 應ưng 非phi 皆giai 是thị 觸xúc 。 無vô 如như 是thị 失thất 。 因nhân 前tiền 位vị 觸xúc 故cố 。 後hậu 觸xúc 位vị 受thọ 生sanh 故cố 。 諸chư 觸xúc 時thời 皆giai 悉tất 有hữu 受thọ 。 所sở 有hữu 識thức 體thể 無vô 非phi 是thị 觸xúc 。 此thử 不bất 應ưng 理lý 。 何hà 理lý 相tương 違vi 。 謂vị 或hoặc 有hữu 時thời 二nhị 觸xúc 境cảnh 別biệt 。 因nhân 前tiền 受thọ 位vị 觸xúc 生sanh 後hậu 觸xúc 位vị 受thọ 。 如như 何hà 異dị 境cảnh 受thọ 從tùng 異dị 境cảnh 觸xúc 生sanh 。 或hoặc 應ưng 許hứa 受thọ 此thử 心tâm 相tương 應ứng 非phi 與dữ 此thử 心tâm 同đồng 緣duyên 一nhất 境cảnh 。 既ký 爾nhĩ 。 若nhược 許hứa 有hữu 成thành 觸xúc 識thức 是thị 觸xúc 無vô 受thọ 。 於ư 此thử 位vị 前tiền 有hữu 識thức 有hữu 受thọ 而nhi 體thể 非phi 觸xúc 。 緣duyên 差sai 故cố 然nhiên 。 斯tư 有hữu 何hà 過quá 。 若nhược 爾nhĩ 便tiện 壞hoại 十thập 大đại 地địa 法pháp 。 彼bỉ 定định 一nhất 切thiết 心tâm 品phẩm 恆hằng 俱câu 。 彼bỉ 定định 恆hằng 俱câu 依y 何hà 教giáo 立lập 。 依y 本bổn 論luận 立lập 。 我ngã 等đẳng 但đãn 以dĩ 契Khế 經Kinh 為vi 量lượng 。 本bổn 論luận 非phi 量lượng 。 壞hoại 之chi 何hà 咎cữu 。 故cố 世Thế 尊Tôn 言ngôn 。 當đương 依y 經kinh 量lượng 。 或hoặc 大đại 地địa 法pháp 義nghĩa 非phi 要yếu 遍biến 諸chư 心tâm 。 若nhược 爾nhĩ 何hà 名danh 大đại 地địa 法pháp 義nghĩa 。 謂vị 有hữu 三tam 地địa 。 一nhất 有hữu 尋tầm 有hữu 伺tứ 地địa 。 二nhị 無vô 尋tầm 唯duy 伺tứ 地địa 。 三tam 無vô 尋tầm 無vô 伺tứ 地địa 。
復phục 有hữu 三tam 地địa 。 一nhất 善thiện 地địa 。 二nhị 不bất 善thiện 地địa 。 三tam 無vô 記ký 地địa 。
復phục 有hữu 三tam 地địa 。 一nhất 學học 地địa 。 二nhị 無Vô 學Học 地địa 。 三tam 非phi 學học 非phi 無Vô 學Học 地địa 。 若nhược 法pháp 於ư 前tiền 諸chư 地địa 皆giai 有hữu 。 名danh 大đại 地địa 法pháp 。 若nhược 法pháp 唯duy 於ư 諸chư 善thiện 地địa 中trung 有hữu 。 名danh 大đại 善thiện 地địa 法pháp 。 若nhược 法pháp 唯duy 於ư 諸chư 染nhiễm 地địa 中trung 有hữu 。 名danh 大đại 煩phiền 惱não 地địa 法pháp 。 如như 是thị 等đẳng 法Pháp 。 各các 隨tùy 所sở 應ứng 。 更cánh 代đại 而nhi 生sanh 。 非phi 皆giai 並tịnh 起khởi 。 餘dư 說thuyết 如như 是thị 大đại 不bất 善thiện 地địa 法pháp 。 因nhân 誦tụng 引dẫn 來lai 。 是thị 今kim 所sở 增tăng 益ích 非phi 本bổn 所sở 誦tụng 。 若nhược 於ư 觸xúc 後hậu 方phương 有hữu 受thọ 生sanh 。 經Kinh 云vân 何hà 釋thích 。 如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 眼nhãn 及cập 色sắc 為vi 緣duyên 。 生sanh 於ư 眼nhãn 識thức 。 三tam 和hòa 合hợp 觸xúc 俱câu 起khởi 受thọ 想tưởng 思tư 。 但đãn 言ngôn 俱câu 起khởi 不bất 說thuyết 觸xúc 俱câu 。 此thử 於ư 我ngã 宗tông 何hà 違vi 須tu 釋thích 。 又hựu 於ư 無vô 間gian 亦diệc 有hữu 俱câu 聲thanh 。 如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 與dữ 慈từ 俱câu 行hành 修tu 念niệm 覺giác 支chi 。 故cố 彼bỉ 非phi 證chứng 。 若nhược 爾nhĩ 何hà 故cố 。 契Khế 經Kinh 中trung 言ngôn 。 是thị 受thọ 是thị 想tưởng 是thị 思tư 是thị 識thức 。 如như 是thị 諸chư 法pháp 相tướng 雜tạp 不bất 離ly 。 故cố 無vô 有hữu 識thức 離ly 於ư 受thọ 等đẳng 。 今kim 應ưng 審thẩm 思tư 。 相tương/tướng 雜tạp 何hà 義nghĩa 。 此thử 經Kinh 復phục 說thuyết 。 諸chư 所sở 受thọ 即tức 所sở 思tư 。 諸chư 所sở 思tư 即tức 所sở 想tưởng 。 諸chư 所sở 想tưởng 即tức 所sở 識thức 。 未vị 了liễu 於ư 此thử 為vi 約ước 所sở 緣duyên 。 為vi 約ước 剎sát 那na 。 作tác 如như 是thị 說thuyết 。 於ư 壽thọ 與dữ 煖noãn 俱câu 時thời 起khởi 中trung 。 亦diệc 有hữu 如như 斯tư 相tương/tướng 雜tạp 言ngôn 。 故cố 例lệ 知tri 。 此thử 說thuyết 定định 約ước 剎sát 那na 。 又hựu 契Khế 經Kinh 言ngôn 三tam 和hòa 合hợp 觸xúc 。 如như 何hà 有hữu 識thức 而nhi 非phi 三tam 和hòa 。 或hoặc 是thị 三tam 和hòa 而nhi 不bất 名danh 觸xúc 。 故cố 應ưng 定định 許hứa 一nhất 切thiết 識thức 俱câu 悉tất 皆giai 有hữu 觸xúc 諸chư 所sở 有hữu 觸xúc 無vô 不bất 皆giai 與dữ 。 受thọ 等đẳng 俱câu 生sanh 。 傍bàng 論luận 已dĩ 終chung 。 應ưng 辯biện 本bổn 義nghĩa 。 頌tụng 曰viết 。
此thử 復phục 成thành 十thập 八bát 。 由do 意ý 近cận 行hành 異dị 。
論luận 曰viết 。 於ư 前tiền 略lược 說thuyết 一nhất 心tâm 受thọ 中trung 。 由do 意ý 近cận 行hành 異dị 復phục 分phần/phân 成thành 十thập 八bát 。 應ưng 知tri 此thử 復phục 聲thanh 顯hiển 乘thừa 前tiền 起khởi 後hậu 。 此thử 意ý 近cận 行hành 十thập 八bát 云vân 何hà 。 謂vị 喜hỷ 憂ưu 捨xả 各các 六lục 近cận 行hành 。 此thử 復phục 何hà 緣duyên 立lập 為vi 十thập 八bát 。 若nhược 由do 自tự 性tánh 應ưng 但đãn 有hữu 三tam 。 喜hỷ 憂ưu 捨xả 三tam 自tự 性tánh 異dị 故cố 。 若nhược 由do 相tương 應ứng 應ưng 唯duy 有hữu 一nhất 。 一nhất 切thiết 皆giai 與dữ 。 意ý 相tương 應ứng 故cố 。 若nhược 由do 所sở 緣duyên 應ưng 但đãn 有hữu 六lục 。 色sắc 等đẳng 六lục 境cảnh 。 為vi 所sở 緣duyên 故cố 。 此thử 成thành 十thập 八bát 。 具cụ 足túc 由do 三tam 。 於ư 中trung 十thập 五ngũ 色sắc 等đẳng 近cận 行hành 名danh 不bất 雜tạp 緣duyên 。 境cảnh 各các 別biệt 故cố 。 三tam 法pháp 近cận 行hành 皆giai 通thông 二nhị 種chủng 。 意ý 近cận 行hành 名danh 。 為vi 目mục 何hà 義nghĩa 。 傳truyền 說thuyết 。 喜hỷ 等đẳng 意ý 為vi 近cận 緣duyên 於ư 諸chư 境cảnh 中trung 數số 遊du 行hành 故cố 。 有hữu 說thuyết 。 喜hỷ 等đẳng 能năng 為vi 近cận 緣duyên 令linh 意ý 於ư 境cảnh 數số 遊du 行hành 故cố 。 如như 何hà 身thân 受thọ 非phi 意ý 近cận 行hành 。 非phi 唯duy 依y 意ý 故cố 不bất 名danh 近cận 。 由do 無vô 分phân 別biệt 故cố 亦diệc 非phi 行hành 。 第đệ 三tam 靜tĩnh 慮lự 意ý 地địa 樂nhạo/nhạc/lạc 根căn 。 意ý 近cận 行hành 中trung 何hà 故cố 不bất 攝nhiếp 。 傳truyền 說thuyết 。 初sơ 界giới 意ý 識thức 相tương 應ứng 無vô 樂nhạo/nhạc/lạc 根căn 故cố 。 又hựu 無vô 所sở 對đối 苦khổ 根căn 所sở 攝nhiếp 意ý 近cận 行hành 故cố 。 若nhược 唯duy 意ý 地địa 何hà 故cố 經kinh 言ngôn 眼nhãn 見kiến 色sắc 已dĩ 於ư 順thuận 喜hỷ 色sắc 起khởi 喜hỷ 近cận 行hành 。 廣quảng 說thuyết 如như 經kinh 。 依y 五ngũ 識thức 身thân 所sở 引dẫn 意ý 地địa 喜hỷ 等đẳng 近cận 行hành 。 故cố 作tác 是thị 說thuyết 。 如như 依y 眼nhãn 識thức 引dẫn 不bất 淨tịnh 觀quán 。 此thử 不bất 淨tịnh 觀quán 唯duy 意ý 地địa 攝nhiếp 。 又hựu 彼bỉ 經kinh 言ngôn 眼nhãn 見kiến 色sắc 已dĩ 。 乃nãi 至chí 廣quảng 說thuyết 。 故cố 不bất 應ưng 難nạn/nan 。 若nhược 雖tuy 非phi 見kiến 乃nãi 至chí 觸xúc 已dĩ 。 而nhi 起khởi 喜hỷ 憂ưu 捨xả 亦diệc 是thị 意ý 近cận 行hành 。 若nhược 異dị 此thử 者giả 。 在tại 欲dục 界giới 中trung 應ưng 無vô 緣duyên 色sắc 界giới 色sắc 等đẳng 意ý 近cận 行hành 。 又hựu 在tại 色sắc 界giới 。 應ưng 無vô 緣duyên 欲dục 香hương 味vị 觸xúc 境cảnh 諸chư 意ý 近cận 行hành 。 見kiến 色sắc 等đẳng 言ngôn 隨tùy 明minh 了liễu 說thuyết 見kiến 色sắc 等đẳng 已dĩ 於ư 聲thanh 等đẳng 中trung 起khởi 喜hỷ 憂ưu 捨xả 亦diệc 意ý 近cận 行hành 。 隨tùy 無vô 雜tạp 亂loạn 。 故cố 作tác 是thị 說thuyết 。 於ư 中trung 建kiến 立lập 。 根căn 境cảnh 定định 故cố 。 為vi 有hữu 色sắc 等đẳng 於ư 喜hỷ 等đẳng 三tam 唯duy 能năng 順thuận 生sanh 一nhất 近cận 行hành 不phủ 。 有hữu 就tựu 相tương 續tục 非phi 約ước 所sở 緣duyên 。 諸chư 意ý 近cận 行hành 中trung 。 幾kỷ 欲dục 界giới 繫hệ 。 欲dục 界giới 意ý 近cận 行hành 幾kỷ 何hà 所sở 緣duyên 。 色sắc 無vô 色sắc 界giới 。 為vi 問vấn 亦diệc 爾nhĩ 。 頌tụng 曰viết 。
欲dục 緣duyên 欲dục 十thập 八bát 。 色sắc 十thập 二nhị 上thượng 三tam 。
二nhị 緣duyên 欲dục 十thập 二nhị 。 八bát 自tự 二nhị 無vô 色sắc 。
後hậu 二nhị 緣duyên 欲dục 六lục 。 四tứ 自tự 一nhất 上thượng 緣duyên 。
初sơ 無vô 色sắc 近cận 分phần/phân 。 緣duyên 色sắc 四tứ 自tự 一nhất 。
四tứ 本bổn 及cập 三tam 邊biên 。 唯duy 一nhất 緣duyên 自tự 境cảnh 。
論luận 曰viết 。 欲dục 界giới 所sở 繫hệ 。 具cụ 有hữu 十thập 八bát 。 緣duyên 欲dục 界giới 境cảnh 。 其kỳ 數số 亦diệc 然nhiên 。 緣duyên 色sắc 界giới 境cảnh 唯duy 有hữu 十thập 二nhị 。 除trừ 香hương 味vị 六lục 彼bỉ 無vô 境cảnh 故cố 。 緣duyên 無vô 色sắc 境cảnh 唯duy 得đắc 有hữu 三tam 。 彼bỉ 無vô 色sắc 等đẳng 五ngũ 所sở 緣duyên 故cố 說thuyết 欲dục 界giới 繫hệ 已dĩ 。 當đương 說thuyết 色sắc 界giới 繫hệ 。 初sơ 二nhị 靜tĩnh 慮lự 唯duy 有hữu 十thập 二nhị 。 謂vị 除trừ 六lục 憂ưu 緣duyên 欲dục 界giới 境cảnh 亦diệc 有hữu 十thập 二nhị 。 除trừ 香hương 味vị 四tứ 餘dư 八bát 自tự 緣duyên 。 二nhị 緣duyên 無vô 色sắc 。 謂vị 法pháp 近cận 行hành 。 三tam 四tứ 靜tĩnh 慮lự 唯duy 六lục 。 謂vị 捨xả 緣duyên 欲dục 界giới 境cảnh 亦diệc 得đắc 有hữu 六lục 。 除trừ 香hương 味vị 二nhị 餘dư 四tứ 自tự 緣duyên 。 一nhất 緣duyên 無vô 色sắc 謂vị 法pháp 近cận 行hành 。 說thuyết 色sắc 界giới 繫hệ 已dĩ 。 當đương 說thuyết 無vô 色sắc 繫hệ 。 空không 處xứ 近cận 分phần/phân 唯duy 有hữu 四tứ 種chủng 。 謂vị 捨xả 但đãn 緣duyên 色sắc 聲thanh 觸xúc 法pháp 。 緣duyên 第đệ 四tứ 靜tĩnh 慮lự 亦diệc 具cụ 有hữu 四tứ 種chủng 。 此thử 就tựu 許hứa 有hữu 別biệt 緣duyên 者giả 說thuyết 。 若nhược 執chấp 彼bỉ 地địa 唯duy 總tổng 緣duyên 下hạ 。 但đãn 有hữu 雜tạp 緣duyên 法pháp 意ý 近cận 行hành 。 緣duyên 無vô 色sắc 界giới 唯duy 一nhất 。 謂vị 法pháp 四tứ 根căn 本bổn 地địa 及cập 上thượng 三tam 邊biên 唯duy 一nhất 。 謂vị 法pháp 但đãn 緣duyên 自tự 境cảnh 。 無vô 色sắc 根căn 本bổn 不bất 緣duyên 下hạ 故cố 。 彼bỉ 上thượng 三tam 邊biên 不bất 緣duyên 色sắc 故cố 。 不bất 緣duyên 下hạ 義nghĩa 如như 後hậu 當đương 辯biện 。 此thử 意ý 近cận 行hành 通thông 無vô 漏lậu 耶da 。 頌tụng 曰viết 。
十thập 八bát 唯duy 有hữu 漏lậu 。
論luận 曰viết 。 無vô 意ý 近cận 行hành 通thông 無vô 漏lậu 者giả 。 故cố 言ngôn 十thập 八bát 唯duy 是thị 有hữu 漏lậu 。 誰thùy 成thành 就tựu 幾kỷ 意ý 近cận 行hành 耶da 。 謂vị 生sanh 欲dục 界giới 。 若nhược 未vị 獲hoạch 得đắc 。 色sắc 界giới 善thiện 心tâm 。 成thành 欲dục 一nhất 切thiết 初sơ 二nhị 定định 八bát 三tam 四tứ 定định 四tứ 無vô 色sắc 界giới 一nhất 。 所sở 成thành 上thượng 界giới 皆giai 不bất 下hạ 緣duyên 。 唯duy 染nhiễm 污ô 故cố 。 若nhược 已dĩ 獲hoạch 得đắc 色sắc 界giới 善thiện 心tâm 未vị 離ly 欲dục 貪tham 。 成thành 欲dục 一nhất 切thiết 初sơ 靜tĩnh 慮lự 十thập 。 餘dư 說thuyết 如như 前tiền 。 初sơ 靜tĩnh 慮lự 中trung 唯duy 成thành 四tứ 喜hỷ 。 染nhiễm 不bất 緣duyên 下hạ 香hương 味vị 境cảnh 故cố 。 捨xả 具cụ 成thành 六lục 。 未vị 至chí 定định 中trung 善thiện 心tâm 得đắc 緣duyên 香hương 味vị 境cảnh 故cố 。 餘dư 隨tùy 此thử 理lý 如như 應ưng 當đương 知tri 。 若nhược 生sanh 色sắc 界giới 。 唯duy 成thành 欲dục 界giới 一nhất 捨xả 法pháp 近cận 行hành 。 謂vị 通thông 果quả 心tâm 俱câu 。 有hữu 說thuyết 。 如như 是thị 諸chư 意ý 近cận 行hành 。 毘tỳ 婆bà 沙sa 師sư 隨tùy 義nghĩa 而nhi 立lập 。 然nhiên 我ngã 所sở 見kiến 經kinh 義nghĩa 有hữu 殊thù 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 非phi 於ư 此thử 地Địa 已dĩ 得đắc 離ly 染nhiễm 。 可khả 緣duyên 此thử 境cảnh 起khởi 意ý 近cận 行hành 。 故cố 非phi 有hữu 漏lậu 喜hỷ 憂ưu 捨xả 三tam 皆giai 近cận 行hành 攝nhiếp 。 唯duy 雜tạp 染nhiễm 者giả 與dữ 意ý 相tương 牽khiên 數số 行hành 所sở 緣duyên 。 是thị 意ý 近cận 行hành 。 云vân 何hà 與dữ 意ý 相tương 牽khiên 數số 行hành 。 或hoặc 愛ái 或hoặc 憎tăng 或hoặc 不bất 擇trạch 捨xả 。 為vi 對đối 治trị 彼bỉ 說thuyết 六lục 恆hằng 住trụ 。 謂vị 見kiến 色sắc 已dĩ 不bất 喜hỷ 不bất 憂ưu 。 心tâm 恆hằng 住trụ 捨xả 具cụ 念niệm 正chánh 智trí 。 廣quảng 說thuyết 乃nãi 至chí 。 知tri 法pháp 亦diệc 爾nhĩ 。 非phi 阿A 羅La 漢Hán 。 無vô 有hữu 世thế 間gian 。 緣duyên 善thiện 法Pháp 喜hỷ 。 但đãn 為vi 遮già 止chỉ 雜tạp 染nhiễm 近cận 行hành 。 故cố 作tác 是thị 說thuyết 。 又hựu 即tức 喜hỷ 等đẳng 為vi 三tam 十thập 六lục 師sư 句cú 。 謂vị 為vi 耽đam 嗜thị 出xuất 離ly 依y 別biệt 。 此thử 句cú 差sai 別biệt 。 大đại 師sư 說thuyết 故cố 。 耽đam 嗜thị 依y 者giả 。 謂vị 諸chư 染nhiễm 受thọ 。 出xuất 離ly 依y 者giả 。 謂vị 諸chư 善thiện 受thọ 。 如như 是thị 所sở 說thuyết 受thọ 。 有hữu 支chi 中trung 應ưng 知tri 。 義nghĩa 門môn 無vô 量lượng 差sai 別biệt 。 何hà 緣duyên 不bất 說thuyết 。 所sở 餘dư 有hữu 支chi 。 頌tụng 曰viết 。
餘dư 已dĩ 說thuyết 當đương 說thuyết 。
論luận 曰viết 。 所sở 餘dư 有hữu 支chi 。 或hoặc 有hữu 已dĩ 說thuyết 。 或hoặc 有hữu 當đương 說thuyết 。 故cố 此thử 不bất 論luận 。 此thử 中trung 識thức 支chi 如như 先tiên 已dĩ 說thuyết 識thức 謂vị 各các 了liễu 別biệt 此thử 即tức 名danh 意ý 處xứ 等đẳng 。 其kỳ 六lục 處xứ 支chi 如như 先tiên 已dĩ 說thuyết 彼bỉ 識thức 依y 淨tịnh 色sắc 名danh 眼nhãn 等đẳng 五ngũ 根căn 等đẳng 。 行hành 有hữu 二nhị 支chi 業nghiệp 品phẩm 當đương 說thuyết 。 愛ái 取thủ 二nhị 支chi 隨tùy 眠miên 品phẩm 當đương 說thuyết 。 此thử 諸chư 緣duyên 起khởi 略lược 立lập 為vi 三tam 。 謂vị 煩phiền 惱não 業nghiệp 異dị 熟thục 果quả 事sự 。 應ưng 寄ký 外ngoại 喻dụ 顯hiển 別biệt 功công 能năng 。 頌tụng 曰viết 。
此thử 中trung 說thuyết 煩phiền 惱não 。 如như 種chủng 復phục 如như 龍long 。
如như 草thảo 根căn 樹thụ 莖hành 。 及cập 如như 糠khang 裹khỏa 米mễ 。
業nghiệp 如như 有hữu 糠khang 米mễ 。 如như 草thảo 藥dược 如như 花hoa 。
諸chư 異dị 熟thục 果quả 事sự 。 如như 成thành 熟thục 飲ẩm 食thực 。
論luận 曰viết 。 如như 何hà 此thử 三tam 種chủng 等đẳng 相tương 似tự 。 如như 從tùng 種chủng 子tử 芽nha 葉diệp 等đẳng 生sanh 。 從tùng 煩phiền 惱não 生sanh 。 煩phiền 惱não 業nghiệp 事sự 。 如như 龍long 鎮trấn 池trì 水thủy 恆hằng 不bất 竭kiệt 。 煩phiền 惱não 鎮trấn 業nghiệp 生sanh 續tục 無vô 窮cùng 。 如như 草thảo 根căn 未vị 拔bạt 苗miêu 剪tiễn 剪tiễn 還hoàn 生sanh 。 未vị 拔bạt 煩phiền 惱não 根căn 。 趣thú 滅diệt 滅diệt 還hoàn 起khởi 。 如như 從tùng 樹thụ 莖hành 頻tần 生sanh 枝chi 花hoa 果quả 。 從tùng 諸chư 煩phiền 惱não 數số 起khởi 惑hoặc 業nghiệp 事sự 如như 糠khang 裹khỏa 米mễ 能năng 生sanh 芽nha 等đẳng 。 非phi 獨độc 能năng 生sanh 。 或hoặc 得đắc 裹khỏa 業nghiệp 能năng 感cảm 餘dư 生sanh 。 非phi 獨độc 能năng 感cảm 。 惑hoặc 如như 種chủng 等đẳng 。 應ưng 如như 是thị 知tri 。 如như 米mễ 有hữu 糠khang 能năng 生sanh 芽nha 等đẳng 。 業nghiệp 有hữu 煩phiền 惱não 能năng 招chiêu 異dị 熟thục 。 如như 諸chư 草thảo 藥dược 果quả 熟thục 為vi 後hậu 邊biên 。 業nghiệp 果quả 熟thục 已dĩ 更cánh 不bất 招chiêu 異dị 熟thục 。 如như 花hoa 於ư 果quả 為vi 生sanh 近cận 因nhân 。 業nghiệp 為vi 近cận 因nhân 能năng 生sanh 異dị 熟thục 。 業nghiệp 如như 米mễ 等đẳng 。 應ưng 如như 是thị 知tri 。 如như 熟thục 飲ẩm 食thực 但đãn 應ưng 受thọ 用dụng 。 不bất 可khả 復phục 轉chuyển 成thành 餘dư 飲ẩm 食thực 。 異dị 熟thục 果quả 事sự 。 既ký 成thành 熟thục 已dĩ 。 不bất 能năng 更cánh 招chiêu 餘dư 生sanh 異dị 熟thục 。 若nhược 諸chư 異dị 熟thục 復phục 感cảm 餘dư 生sanh 。 餘dư 復phục 感cảm 餘dư 應ưng 無vô 解giải 脫thoát 。 事sự 如như 飲ẩm 食thực 。 應ưng 如như 是thị 知tri 。 如như 是thị 緣duyên 起khởi 煩phiền 惱não 業nghiệp 事sự 。 生sanh 生sanh 相tương 續tục 不bất 過quá 四tứ 有hữu 。 中trung 生sanh 本bổn 死tử 。 如như 前tiền 已dĩ 釋thích 。 染nhiễm 不bất 染nhiễm 義nghĩa 三tam 界giới 有hữu 無vô 。 今kim 當đương 略lược 辯biện 。 頌tụng 曰viết 。
於ư 四tứ 種chủng 有hữu 中trung 。 生sanh 有hữu 唯duy 染nhiễm 污ô 。
由do 自tự 地địa 煩phiền 惱não 。 餘dư 三tam 無vô 色sắc 三tam 。
論luận 曰viết 。 於ư 四tứ 有hữu 中trung 生sanh 有hữu 唯duy 染nhiễm 。 由do 何hà 煩phiền 惱não 自tự 地địa 諸chư 惑hoặc 。 謂vị 此thử 地địa 生sanh 此thử 地địa 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 染nhiễm 污ô 此thử 地địa 生sanh 有hữu 。 故cố 對đối 法pháp 者giả 。 咸hàm 作tác 是thị 言ngôn 。 諸chư 煩phiền 惱não 中trung 。 無vô 一nhất 煩phiền 惱não 於ư 結kết 生sanh 位vị 無vô 潤nhuận 功công 能năng 。 然nhiên 諸chư 結kết 生sanh 唯duy 煩phiền 惱não 力lực 。 非phi 由do 自tự 力lực 現hiện 起khởi 纏triền 垢cấu 。 雖tuy 此thử 位vị 中trung 心tâm 身thân 昧muội 劣liệt 。 而nhi 由do 數số 起khởi 或hoặc 近cận 現hiện 行hành 引dẫn 發phát 力lực 故cố 。 煩phiền 惱não 現hiện 起khởi 。 應ưng 知tri 中trung 有hữu 初sơ 續tục 剎sát 那na 亦diệc 必tất 染nhiễm 污ô 。 猶do 如như 生sanh 有hữu 。 然nhiên 餘dư 三tam 有hữu 一nhất 一nhất 通thông 三tam 。 謂vị 本bổn 死tử 中trung 三tam 。 各các 善thiện 染nhiễm 無vô 記ký 。 於ư 無vô 色sắc 界giới 。 除trừ 中trung 有hữu 三tam 。 非phi 彼bỉ 界giới 中trung 有hữu 處xứ 隔cách 別biệt 。 為vi 往vãng 餘dư 處xứ 可khả 立lập 中trung 有hữu 。 頌tụng 中trung 不bất 說thuyết 欲dục 色sắc 二nhị 界giới 。 故cố 知tri 於ư 中trung 許hứa 具cụ 四tứ 有hữu 。 有hữu 情tình 緣duyên 起khởi 。 已dĩ 廣quảng 分phân 別biệt 。 是thị 諸chư 有hữu 情tình 。 由do 何hà 而nhi 住trụ 。 頌tụng 曰viết 。
有hữu 情tình 由do 食thực 住trụ 。 段đoạn 欲dục 體thể 唯duy 三tam 。
非phi 色sắc 不bất 能năng 益ích 。 自tự 根căn 解giải 脫thoát 故cố 。
觸xúc 思tư 識thức 三tam 食thực 。 有hữu 漏lậu 通thông 三tam 界giới 。
意ý 成thành 及cập 求cầu 生sanh 。 食thực 香hương 中trung 有hữu 起khởi 。
前tiền 二nhị 益ích 此thử 世thế 。 所sở 依y 及cập 能năng 依y 。
後hậu 二nhị 於ư 當đương 有hữu 。 引dẫn 及cập 起khởi 如như 次thứ 。
論luận 曰viết 。 經kinh 說thuyết 。 世Thế 尊Tôn 自tự 悟ngộ 一nhất 法pháp 。 正chánh 覺giác 正chánh 說thuyết 。 謂vị 諸chư 有hữu 情tình 。 一nhất 切thiết 無vô 非phi 由do 食thực 而nhi 住trụ 。 何hà 等đẳng 為vi 食thực 。
食thực 有hữu 四tứ 種chủng 。 一nhất 段đoạn 二nhị 觸xúc 三tam 思tư 四tứ 識thức 。 段đoạn 有hữu 二nhị 種chủng 。 謂vị 細tế 及cập 麁thô 。 細tế 謂vị 中trung 有hữu 食thực 。 香hương 為vi 食thực 故cố 。 及cập 天thiên 劫kiếp 初sơ 食thực 。 無vô 變biến 穢uế 故cố 。 如như 油du 沃ốc 砂sa 。 散tán 入nhập 支chi 故cố 。 或hoặc 細tế 污ô 虫trùng 嬰anh 兒nhi 等đẳng 食thực 說thuyết 名danh 為vi 細tế 。 翻phiên 此thử 為vi 麁thô 。 如như 是thị 段đoạn 食thực 唯duy 在tại 欲dục 界giới 。 離ly 段đoạn 食thực 貪tham 生sanh 上thượng 界giới 故cố 。 唯duy 欲dục 界giới 繫hệ 。 香hương 味vị 觸xúc 三tam 。 一nhất 切thiết 皆giai 為vi 段đoạn 食thực 自tự 體thể 。 可khả 成thành 段đoạn 別biệt 而nhi 飲ẩm 噉đạm 。 故cố 謂vị 以dĩ 口khẩu 鼻tị 分phần 分phần 受thọ 之chi 。 光quang 影ảnh 炎diễm 涼lương 如như 何hà 成thành 食thực 。 傳truyền 說thuyết 。 此thử 語ngữ 從tùng 多đa 為vi 論luận 。 又hựu 雖tuy 非phi 飲ẩm 噉đạm 而nhi 能năng 持trì 身thân 。 亦diệc 細tế 食thực 所sở 攝nhiếp 。 如như 塗đồ 洗tẩy 等đẳng 。 色sắc 亦diệc 可khả 成thành 段đoạn 別biệt 飲ẩm 噉đạm 。 何hà 緣duyên 非phi 食thực 。 此thử 不bất 能năng 益ích 自tự 所sở 對đối 根căn 解giải 脫thoát 者giả 故cố 。 夫phu 名danh 食thực 者giả 。 必tất 先tiên 資tư 益ích 自tự 根căn 大đại 種chủng 。 後hậu 乃nãi 及cập 餘dư 。 飲ẩm 噉đạm 色sắc 時thời 於ư 自tự 根căn 大đại 尚thượng 不bất 為vi 益ích 。 況huống 能năng 及cập 餘dư 。 由do 彼bỉ 諸chư 根căn 境cảnh 各các 別biệt 故cố 。 有hữu 時thời 見kiến 色sắc 生sanh 喜hỷ 樂lạc 者giả 。 緣duyên 色sắc 觸xúc 生sanh 。 是thị 食thực 非phi 色sắc 。 又hựu 不bất 還hoàn 者giả 及cập 阿A 羅La 漢Hán 。 解giải 脫thoát 食thực 貪tham 。 雖tuy 見kiến 種chủng 種chủng 上thượng 妙diệu 。 飲ẩm 食thực 而nhi 無vô 益ích 故cố 。 觸xúc 謂vị 三tam 和hòa 所sở 生sanh 諸chư 觸xúc 。 思tư 謂vị 意ý 業nghiệp 。 識thức 謂vị 識thức 蘊uẩn 。 此thử 三tam 唯duy 有hữu 漏lậu 通thông 三tam 界giới 皆giai 有hữu 。 如như 何hà 食thực 體thể 不bất 通thông 無vô 漏lậu 。 毘tỳ 婆bà 沙sa 師sư 作tác 如như 是thị 釋thích 。 能năng 資tư 諸chư 有hữu 是thị 其kỳ 食thực 義nghĩa 。 無vô 漏lậu 修tu 生sanh 為vi 滅diệt 諸chư 有hữu 。 又hựu 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 食thực 有hữu 四tứ 種chủng 。 能năng 令linh 部bộ 多đa 有hữu 情tình 安an 住trụ 。 及cập 能năng 資tư 益ích 諸chư 求cầu 生sanh 者giả 。 無vô 漏lậu 不bất 然nhiên 。 故cố 非phi 食thực 體thể 。 言ngôn 部bộ 多đa 者giả 。 顯hiển 已dĩ 生sanh 義nghĩa 。 諸chư 趣thú 生sanh 已dĩ 皆giai 謂vị 已dĩ 生sanh 。 復phục 說thuyết 求cầu 生sanh 為vi 何hà 所sở 目mục 。 此thử 目mục 中trung 有hữu 。 由do 佛Phật 世Thế 尊Tôn 以dĩ 五ngũ 種chủng 名danh 說thuyết 中trung 有hữu 故cố 。 何hà 等đẳng 為vi 五ngũ 。
一nhất 者giả 意ý 成thành 。 從tùng 意ý 生sanh 故cố 。 非phi 精tinh 血huyết 等đẳng 所sở 有hữu 外ngoại 緣duyên 合hợp 所sở 成thành 故cố 。 二nhị 者giả 求cầu 生sanh 。 常thường 喜hỷ 尋tầm 察sát 當đương 生sanh 處xứ 故cố 。 三tam 者giả 食thực 香hương 。 身thân 資tư 香hương 食thực 往vãng 生sanh 處xứ 故cố 。 四tứ 者giả 中trung 有hữu 。 二nhị 趣thú 中trung 間gian 所sở 有hữu 蘊uẩn 故cố 。 五ngũ 者giả 名danh 起khởi 。 對đối 向hướng 當đương 生sanh 暫tạm 時thời 起khởi 故cố 。 如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 有hữu 壞hoại 自tự 體thể 起khởi 。 有hữu 壞hoại 世thế 間gian 生sanh 。 起khởi 謂vị 中trung 有hữu 。 又hựu 經kinh 說thuyết 。 有hữu 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 已dĩ 斷đoạn 起khởi 結kết 未vị 斷đoạn 生sanh 結kết 。 於ư 此thử 經Kinh 中trung 。 廣quảng 說thuyết 四tứ 句cú 。 離ly 二nhị 界giới 貪tham 諸chư 上thượng 流lưu 者giả 為vi 第đệ 一nhất 句cú 。 中trung 般bát 涅Niết 槃Bàn 為vi 第đệ 二nhị 句cú 。 諸chư 阿A 羅La 漢Hán 。 為vi 第đệ 三tam 句cú 。 除trừ 前tiền 諸chư 相tướng 為vi 第đệ 四tứ 句cú 。 又hựu 部bộ 多đa 者giả 。 謂vị 阿A 羅La 漢Hán 。 餘dư 有hữu 愛ái 者giả 說thuyết 名danh 求cầu 生sanh 。 幾kỷ 食thực 能năng 令linh 部bộ 多đa 安an 住trụ 。 幾kỷ 食thực 資tư 益ích 求cầu 生sanh 有hữu 情tình 。 毘tỳ 婆bà 沙sa 師sư 說thuyết 。 皆giai 具cụ 四tứ 。 諸chư 有hữu 愛ái 者giả 。 亦diệc 由do 段đoạn 食thực 為vi 緣duyên 資tư 益ích 令linh 招chiêu 從tùng 有hữu 。 以dĩ 世Thế 尊Tôn 說thuyết 四tứ 食thực 皆giai 為vi 病bệnh 癰ung 箭tiễn 根căn 老lão 死tử 緣duyên 故cố 。 亦diệc 見kiến 思tư 食thực 安an 住trụ 現hiện 身thân 。 世thế 傳truyền 有hữu 言ngôn 。 昔tích 有hữu 一nhất 父phụ 。
時thời 遭tao 飢cơ 饉cận 。 欲dục 造tạo 他tha 方phương 。 自tự 既ký 飢cơ 羸luy 。 二nhị 子tử 嬰anh 稚trĩ 。 意ý 欲dục 攜huề 去khứ 。 力lực 所sở 不bất 任nhậm 。 以dĩ 囊nang 盛thịnh 灰hôi 挂quải 於ư 壁bích 上thượng 。 慰úy 喻dụ 二nhị 子tử 云vân 是thị 麨xiểu 囊nang 。 二nhị 子tử 希hy 望vọng 多đa 時thời 延diên 命mạng 。 後hậu 有hữu 人nhân 至chí 取thủ 囊nang 為vi 開khai 。 子tử 見kiến 是thị 灰hôi 望vọng 絕tuyệt 便tiện 死tử 。 又hựu 於ư 大đại 海hải 。 有hữu 諸chư 商thương 人nhân 。 遭tao 難nạn/nan 敗bại 船thuyền 飲ẩm 食thực 俱câu 失thất 。 遙diêu 瞻chiêm 積tích 沫mạt 疑nghi 為vi 海hải 岸ngạn 。 意ý 望vọng 速tốc 至chí 命mạng 得đắc 延diên 時thời 。 至chí 觸xúc 知tri 非phi 望vọng 絕tuyệt 便tiện 死tử 。 集tập 異dị 門môn 足túc 說thuyết 。 大đại 海hải 中trung 有hữu 大đại 眾chúng 生sanh 。 登đăng 岸ngạn 生sanh 卵noãn 埋mai 於ư 砂sa 內nội 還hoàn 入nhập 海hải 中trung 。 母mẫu 若nhược 常thường 思tư 卵noãn 便tiện 不bất 壞hoại 。 如như 其kỳ 失thất 念niệm 卵noãn 即tức 敗bại 亡vong 。 此thử 不bất 應ưng 然nhiên 。 違vi 食thực 義nghĩa 故cố 。 豈khởi 他tha 思tư 食thực 能năng 持trì 自tự 身thân 。 理lý 實thật 應ưng 言ngôn 卵noãn 常thường 思tư 母mẫu 得đắc 不bất 爛lạn 壞hoại 。 忘vong 則tắc 命mạng 終chung 。 起khởi 念niệm 母mẫu 思tư 在tại 於ư 觸xúc 位vị 。 諸chư 有hữu 漏lậu 法pháp 皆giai 滋tư 長trưởng 有hữu 。 如như 何hà 世Thế 尊Tôn 。 說thuyết 食thực 唯duy 四tứ 。 雖tuy 爾nhĩ 就tựu 勝thắng 說thuyết 四tứ 無vô 失thất 。 謂vị 初sơ 二nhị 食thực 能năng 益ích 此thử 身thân 所sở 依y 能năng 依y 。 後hậu 之chi 二nhị 食thực 能năng 引dẫn 當đương 有hữu 能năng 起khởi 當đương 有hữu 。 言ngôn 所sở 依y 者giả 。 謂vị 有hữu 根căn 身thân 。 段đoạn 食thực 於ư 彼bỉ 能năng 為vi 資tư 益ích 。 言ngôn 能năng 依y 者giả 。 謂vị 心tâm 心tâm 所sở 。 觸xúc 食thực 於ư 彼bỉ 能năng 為vi 資tư 益ích 。 如như 是thị 二nhị 食thực 於ư 已dĩ 生sanh 有hữu 資tư 益ích 功công 能năng 。 最tối 為vi 殊thù 勝thắng 。 言ngôn 當đương 有hữu 者giả 。 謂vị 未vị 來lai 生sanh 。 於ư 彼bỉ 當đương 生sanh 思tư 食thực 能năng 引dẫn 。 思tư 食thực 引dẫn 已dĩ 。 從tùng 業nghiệp 所sở 熏huân 識thức 種chủng 子tử 力lực 後hậu 有hữu 得đắc 起khởi 。 如như 是thị 二nhị 食thực 於ư 未vị 生sanh 有hữu 引dẫn 起khởi 功công 能năng 。 最tối 為vi 殊thù 勝thắng 。 故cố 雖tuy 有hữu 漏lậu 皆giai 滋tư 長trưởng 有hữu 而nhi 就tựu 勝thắng 能năng 唯duy 說thuyết 四tứ 食thực 。 前tiền 二nhị 如như 養dưỡng 母mẫu 養dưỡng 已dĩ 生sanh 故cố 。 後hậu 二nhị 如như 生sanh 母mẫu 生sanh 未vị 生sanh 故cố 。 諸chư 所sở 有hữu 段đoạn 皆giai 是thị 食thực 耶da 。 有hữu 段đoạn 非phi 食thực 應ưng 作tác 四tứ 句cú 。 第đệ 一nhất 句cú 者giả 。 謂vị 所sở 飲ẩm 噉đạm 為vi 緣duyên 損tổn 壞hoại 諸chư 根căn 大đại 種chủng 。 第đệ 二nhị 句cú 者giả 。 謂vị 餘dư 三tam 食thực 。 第đệ 三tam 句cú 者giả 。 謂vị 所sở 飲ẩm 噉đạm 為vi 緣duyên 資tư 益ích 諸chư 根căn 大đại 種chủng 。 第đệ 四tứ 句cú 者giả 。 除trừ 前tiền 諸chư 相tướng 。 如như 是thị 觸xúc 等đẳng 隨tùy 其kỳ 所sở 應ứng 。 一nhất 一nhất 當đương 知tri 。 皆giai 有hữu 四tứ 句cú 。 頗phả 有hữu 觸xúc 等đẳng 為vi 緣duyên 資tư 益ích 諸chư 根căn 。 大đại 種chủng 而nhi 非phi 食thực 耶da 。 有hữu 謂vị 異dị 地địa 無vô 漏lậu 觸xúc 等đẳng 。 諸chư 有hữu 食thực 已dĩ 捐quyên 食thực 者giả 身thân 亦diệc 名danh 為vi 食thực 。 初sơ 資tư 益ích 故cố 。 毘tỳ 婆bà 沙sa 說thuyết 。 食thực 於ư 二nhị 時thời 能năng 為vi 食thực 事sự 。 俱câu 得đắc 名danh 食thực 。 一nhất 初sơ 食thực 時thời 能năng 除trừ 飢cơ 渴khát 。 二nhị 消tiêu 化hóa 已dĩ 資tư 根căn 及cập 大đại 。 何hà 趣thú 何hà 生sanh 各các 具cụ 幾kỷ 食thực 。 五ngũ 趣thú 四tứ 生sanh 皆giai 具cụ 四tứ 食thực 。 如như 何hà 地địa 獄ngục 有hữu 段đoạn 食thực 耶da 。 鐵thiết 丸hoàn 洋dương 銅đồng 豈khởi 非phi 段đoạn 食thực 。 若nhược 能năng 為vi 害hại 亦diệc 是thị 食thực 者giả 。 則tắc 與dữ 前tiền 說thuyết 四tứ 句cú 相tương 違vi 。 又hựu 品phẩm 類loại 足túc 言ngôn 。 云vân 何hà 為vi 段đoạn 食thực 。 謂vị 能năng 資tư 益ích 諸chư 根căn 大đại 種chủng 。 廣quảng 說thuyết 乃nãi 至chí 。 識thức 食thực 亦diệc 爾nhĩ 。 彼bỉ 說thuyết 且thả 依y 能năng 資tư 益ích 者giả 說thuyết 名danh 為vi 食thực 故cố 不bất 相tương 違vi 。 然nhiên 地địa 獄ngục 中trung 熱nhiệt 鐵thiết 丸hoàn 等đẳng 雖tuy 於ư 食thực 已dĩ 能năng 為vi 損tổn 害hại 。 而nhi 能năng 暫tạm 時thời 解giải 除trừ 飢cơ 渴khát 。 得đắc 食thực 相tướng 故cố 。 亦diệc 名danh 為vi 食thực 。 又hựu 孤cô 地địa 獄ngục 段đoạn 食thực 如như 人nhân 。 故cố 五ngũ 趣thú 中trung 皆giai 有hữu 四tứ 食thực 。 世Thế 尊Tôn 所sở 說thuyết 。 有hữu 人nhân 能năng 施thí 一nhất 百bách 外ngoại 道đạo 離ly 欲dục 仙tiên 食thực 。 若nhược 能năng 施thí 一nhất 贍thiệm 部bộ 林lâm 中trung 異dị 生sanh 者giả 食thực 。 其kỳ 果quả 勝thắng 彼bỉ 。 何hà 謂vị 贍thiệm 部bộ 林lâm 中trung 異dị 生sanh 。 有hữu 作tác 是thị 釋thích 。 所sở 有hữu 一nhất 切thiết 。 住trụ 贍Thiệm 部Bộ 洲Châu 諸chư 有hữu 腹phúc 者giả 。 彼bỉ 釋thích 非phi 理lý 。 說thuyết 一nhất 言ngôn 故cố 。 又hựu 於ư 此thử 中trung 有hữu 施thí 無vô 量lượng 異dị 生sanh 者giả 食thực 。 理lý 勝thắng 以dĩ 食thực 施thí 少thiểu 外ngoại 道đạo 離ly 欲dục 仙tiên 人nhân 。 何hà 足túc 為vi 奇kỳ 。 挍giảo 量lượng 歎thán 勝thắng 。 有hữu 言ngôn 。 彼bỉ 是thị 近cận 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 理lý 亦diệc 不bất 然nhiên 。 施thí 彼bỉ 獲hoạch 福phước 勝thắng 施thí 俱câu 胝chi 阿A 羅La 漢Hán 故cố 。 毘tỳ 婆bà 沙sa 者giả 說thuyết 。 此thử 異dị 生sanh 是thị 已dĩ 獲hoạch 得đắc 順thuận 決quyết 擇trạch 分phần/phân 。 此thử 名danh 與dữ 義nghĩa 。 亦diệc 不bất 相tương 應ứng 。 曾tằng 無vô 契Khế 經Kinh 或hoặc 本bổn 論luận 說thuyết 得đắc 順thuận 決quyết 擇trạch 分phần/phân 居cư 贍thiệm 部bộ 林lâm 中trung 。 當đương 知tri 彼bỉ 唯duy 自tự 所sở 分phân 別biệt 。 後hậu 身thân 菩Bồ 薩Tát 。 居cư 贍thiệm 部bộ 林lâm 名danh 彼bỉ 異dị 生sanh 。 此thử 說thuyết 應ưng 理lý 。
爾nhĩ 時thời 菩Bồ 薩Tát 。 同đồng 離ly 欲dục 仙tiên 故cố 。 對đối 彼bỉ 仙tiên 挍giảo 量lượng 歎thán 勝thắng 。 雖tuy 施thí 菩Bồ 薩Tát 福phước 勝thắng 無vô 邊biên 。 乘thừa 前tiền 挍giảo 量lượng 且thả 言ngôn 勝thắng 百bách 。 理lý 必tất 應ưng 爾nhĩ 。 由do 後hậu 世Thế 尊Tôn 除trừ 彼bỉ 異dị 生sanh 還hoàn 將tương 外ngoại 道đạo 對đối 預dự 流lưu 向hướng 挍giảo 量lượng 勝thắng 劣liệt 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 世Thế 尊Tôn 則tắc 應ưng 將tương 彼bỉ 異dị 生sanh 對đối 預dự 流lưu 向hướng 。 已dĩ 說thuyết 有hữu 情tình 緣duyên 起khởi 及cập 住trụ 。 如như 先tiên 所sở 說thuyết 。 壽thọ 盡tận 死tử 等đẳng 。 今kim 應ưng 正chánh 辦biện 。 何hà 識thức 現hiện 前tiền 何hà 受thọ 相tương 應ứng 有hữu 死tử 生sanh 等đẳng 。 頌tụng 曰viết 。
斷đoạn 善thiện 根căn 與dữ 續tục 。 離ly 染nhiễm 退thoái 死tử 生sanh 。
許hứa 唯duy 意ý 識thức 中trung 。 死tử 生sanh 唯duy 捨xả 受thọ 。
非phi 定định 無vô 心tâm 二nhị 。 二nhị 無vô 記ký 涅Niết 槃Bàn 。
漸tiệm 死tử 足túc 齊tề 心tâm 。 最tối 後hậu 意ý 識thức 滅diệt 。
下hạ 人nhân 天thiên 不bất 生sanh 。 斷đoạn 末mạt 摩ma 水thủy 等đẳng 。
論luận 曰viết 。 斷đoạn 善thiện 續tục 善thiện 離ly 界giới 地địa 染nhiễm 從tùng 離ly 染nhiễm 退thoái 命mạng 終chung 受thọ 生sanh 。 於ư 此thử 六lục 位vị 法pháp 爾nhĩ 唯duy 許hứa 意ý 識thức 非phi 餘dư 。 所sở 說thuyết 生sanh 言ngôn 應ưng 知tri 。 亦diệc 攝nhiếp 初sơ 結kết 中trung 有hữu 。 死tử 生sanh 唯duy 許hứa 捨xả 受thọ 相tương 應ứng 。 捨xả 相tương 應ứng 心tâm 不bất 明minh 利lợi 故cố 。 餘dư 受thọ 明minh 利lợi 不bất 順thuận 死tử 生sanh 。 又hựu 此thử 二nhị 時thời 唯duy 散tán 非phi 定định 。 要yếu 有hữu 心tâm 位vị 必tất 非phi 無vô 心tâm 。 非phi 在tại 定định 心tâm 有hữu 死tử 生sanh 義nghĩa 。 界giới 地địa 別biệt 故cố 。 加gia 行hành 生sanh 故cố 。 能năng 攝nhiếp 益ích 故cố 。 亦diệc 非phi 無vô 心tâm 。 有hữu 死tử 生sanh 義nghĩa 。 以dĩ 無vô 心tâm 位vị 命mạng 必tất 無vô 損tổn 。 若nhược 所sở 依y 身thân 將tương 欲dục 變biến 壞hoại 。 必tất 定định 還hoàn 起khởi 屬thuộc 所sở 依y 心tâm 。 然nhiên 後hậu 命mạng 終chung 。 更cánh 無vô 餘dư 理lý 。 又hựu 無vô 心tâm 者giả 不bất 能năng 受thọ 生sanh 。 以dĩ 無vô 因nhân 故cố 。 離ly 起khởi 煩phiền 惱não 無vô 受thọ 生sanh 故cố 。 雖tuy 說thuyết 死tử 有hữu 通thông 三tam 性tánh 心tâm 。 然nhiên 入nhập 涅Niết 槃Bàn 唯duy 二nhị 無vô 記ký 。 若nhược 說thuyết 欲dục 界giới 有hữu 捨xả 異dị 熟thục 。 彼bỉ 說thuyết 欲dục 界giới 入nhập 涅Niết 槃Bàn 心tâm 亦diệc 具cụ 威uy 儀nghi 異dị 熟thục 無vô 記ký 。 若nhược 說thuyết 欲dục 界giới 無vô 捨xả 異dị 熟thục 。 彼bỉ 說thuyết 欲dục 界giới 入nhập 涅Niết 槃Bàn 心tâm 但đãn 有hữu 威uy 儀nghi 而nhi 無vô 異dị 熟thục 。 何hà 故cố 唯duy 無vô 記ký 。 得đắc 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。 無vô 記ký 勢thế 力lực 微vi 順thuận 心tâm 斷đoạn 故cố 。 於ư 命mạng 終chung 位vị 何hà 身thân 分phần/phân 中trung 識thức 最tối 後hậu 滅diệt 。 頓đốn 命mạng 終chung 者giả 意ý 識thức 身thân 根căn 欻hốt 然nhiên 總tổng 滅diệt 。 若nhược 漸tiệm 死tử 者giả 往vãng 下hạ 人nhân 天thiên 。 於ư 足túc 齊tề 心tâm 如như 次thứ 識thức 滅diệt 。 謂vị 墮đọa 惡ác 趣thú 說thuyết 名danh 往vãng 下hạ 。 彼bỉ 識thức 最tối 後hậu 於ư 足túc 處xứ 滅diệt 。 若nhược 往vãng 人nhân 趣thú 識thức 滅diệt 於ư 臍tề 若nhược 往vãng 生sanh 天thiên 識thức 滅diệt 心tâm 處xứ 。 諸chư 阿A 羅La 漢Hán 。 說thuyết 名danh 不bất 生sanh 。 彼bỉ 最tối 後hậu 心tâm 亦diệc 心tâm 處xứ 滅diệt 。 有hữu 餘dư 師sư 說thuyết 。 彼bỉ 滅diệt 在tại 頂đảnh 。 正chánh 命mạng 終chung 時thời 於ư 足túc 等đẳng 處xứ 身thân 根căn 滅diệt 故cố 。 意ý 識thức 隨tùy 滅diệt 。 臨lâm 命mạng 終chung 時thời 。 身thân 根căn 漸tiệm 滅diệt 。 至chí 足túc 等đẳng 處xứ 欻hốt 然nhiên 都đô 滅diệt 。 如như 以dĩ 少thiểu 水thủy 置trí 炎diễm 石thạch 上thượng 。 漸tiệm 減giảm 漸tiệm 消tiêu 一nhất 處xứ 都đô 盡tận 。 又hựu 漸tiệm 命mạng 終chung 者giả 。 臨lâm 命mạng 終chung 時thời 。 多đa 為vi 斷đoạn 末mạt 摩ma 苦khổ 受thọ 所sở 逼bức 。 無vô 有hữu 別biệt 物vật 名danh 為vi 末mạt 摩ma 。 然nhiên 於ư 身thân 中trung 有hữu 異dị 支chi 節tiết 觸xúc 便tiện 致trí 死tử 。 是thị 謂vị 末mạt 摩ma 。 若nhược 水thủy 火hỏa 風phong 隨tùy 一nhất 增tăng 盛thịnh 。 如như 利lợi 刀đao 刃nhận 觸xúc 彼bỉ 末mạt 摩ma 。 因nhân 此thử 便tiện 生sanh 增tăng 上thượng 苦khổ 受thọ 。 從tùng 斯tư 不bất 久cửu 遂toại 致trí 命mạng 終chung 。 非phi 如như 斬trảm 薪tân 說thuyết 名danh 為vi 斷đoạn 。 如như 斷đoạn 無vô 覺giác 故cố 得đắc 斷đoạn 名danh 。 地địa 界giới 何hà 緣duyên 無vô 斯tư 斷đoạn 用dụng 。 以dĩ 無vô 第đệ 四tứ 內nội 災tai 患hoạn 故cố 。 內nội 三tam 災tai 患hoạn 。 謂vị 風phong 熱nhiệt 淡đạm 水thủy 火hỏa 風phong 增tăng 隨tùy 所sở 應ưng 起khởi 。 有hữu 說thuyết 。 此thử 似tự 外ngoại 器khí 三tam 災tai 。 此thử 斷đoạn 末mạt 摩ma 天thiên 中trung 非phi 有hữu 。 然nhiên 諸chư 天thiên 子tử 。 將tương 命mạng 終chung 時thời 。 先tiên 有hữu 五ngũ 種chủng 小tiểu 衰suy 相tương/tướng 現hiện 。 一nhất 者giả 衣y 服phục 嚴nghiêm 具cụ 。 出xuất 非phi 愛ái 聲thanh 。 二nhị 者giả 自tự 身thân 光quang 明minh 。 忽hốt 然nhiên 昧muội 劣liệt 。 三tam 者giả 於ư 沐mộc 浴dục 位vị 水thủy 渧đế 著trước 身thân 。 四tứ 者giả 本bổn 性tánh 囂hiêu 馳trì 今kim 滯trệ 一nhất 境cảnh 。 五ngũ 者giả 眼nhãn 本bổn 凝ngưng 寂tịch 今kim 數số 瞬thuấn 動động 。 此thử 五ngũ 相tương/tướng 現hiện 非phi 定định 當đương 死tử 。
復phục 有hữu 五ngũ 種chủng 大đại 衰suy 相tương/tướng 現hiện 。 一nhất 者giả 衣y 染nhiễm 埃ai 塵trần 。 二nhị 者giả 花hoa 鬘man 萎nuy 悴tụy 。 三tam 者giả 兩lưỡng 腋dịch 汗hãn 出xuất 。 四tứ 者giả 臭xú 氣khí 入nhập 身thân 。 五ngũ 者giả 不bất 樂nhạo 本bổn 座tòa 。 此thử 五ngũ 相tương/tướng 現hiện 必tất 定định 當đương 死tử 。 世Thế 尊Tôn 於ư 此thử 。 有hữu 情tình 世thế 間gian 生sanh 住trụ 沒một 中trung 建kiến 立lập 三tam 聚tụ 。 何hà 謂vị 三tam 聚tụ 。 頌tụng 曰viết 。
正chánh 邪tà 不bất 定định 聚tụ 。 聖thánh 造tạo 無vô 間gian 餘dư 。
論luận 曰viết 。 一nhất 正chánh 性tánh 定định 聚tụ 。 二nhị 邪tà 性tánh 定định 聚tụ 。 三tam 不bất 定định 性tánh 聚tụ 。 何hà 名danh 正chánh 性tánh 。 謂vị 契Khế 經Kinh 言ngôn 。 貪tham 無vô 餘dư 斷đoạn 。 瞋sân 無vô 餘dư 斷đoạn 。 癡si 無vô 餘dư 斷đoạn 。 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 皆giai 無vô 餘dư 斷đoạn 。 是thị 名danh 正chánh 性tánh 。 定định 者giả 謂vị 聖thánh 。 聖thánh 謂vị 已dĩ 有hữu 無vô 漏lậu 道Đạo 生sanh 。 遠viễn 諸chư 惡ác 法pháp 故cố 名danh 為vi 聖thánh 。 獲hoạch 得đắc 畢tất 竟cánh 離ly 繫hệ 得đắc 故cố 。 定định 盡tận 煩phiền 惱não 故cố 名danh 正chánh 定định 。 諸chư 已dĩ 獲hoạch 得đắc 順thuận 解giải 脫thoát 分phần/phân 者giả 。 亦diệc 定định 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。 何hà 非phi 正chánh 定định 。 彼bỉ 後hậu 或hoặc 墮đọa 邪tà 定định 聚tụ 故cố 。 又hựu 得đắc 涅Niết 槃Bàn 時thời 未vị 定định 故cố 。 非phi 如như 預dự 流lưu 者giả 極cực 七thất 返phản 有hữu 等đẳng 。 又hựu 彼bỉ 未vị 能năng 捨xả 邪tà 性tánh 故cố 。 不bất 名danh 正chánh 定định 。 何hà 名danh 邪tà 性tánh 。 謂vị 諸chư 地địa 獄ngục 傍bàng 生sanh 餓ngạ 鬼quỷ 。 是thị 名danh 邪tà 性tánh 。 定định 謂vị 無vô 間gian 。 造tạo 無vô 間gián 者giả 。 必tất 墮đọa 地địa 獄ngục 。 故cố 名danh 邪tà 定định 。 正chánh 邪tà 定định 餘dư 名danh 不bất 定định 性tánh 。 彼bỉ 待đãi 二nhị 緣duyên 可khả 成thành 二nhị 故cố 。
說Thuyết 一Nhất 切Thiết 有Hữu 部Bộ 俱Câu 舍Xá 論Luận 卷quyển 第đệ 十thập
Thuyết Nhất Thiết Hữu Bộ Câu Xá Luận ♦ Hết quyển 10
❖
Phiên âm: 14/3/2016 ◊ Cập nhật: 14/3/2016
A Tỳ Đạt Ma Câu Xá Luận ♦ Quyển 10
尊tôn 者giả 世thế 親thân 造tạo
三Tam 藏Tạng 法Pháp 師sư 玄huyền 奘tráng 奉phụng 。 詔chiếu 譯dịch 分phân 別biệt 世thế 品phẩm 第đệ 三tam 之chi 三tam 。
無vô 明minh 何hà 義nghĩa 。 謂vị 體thể 非phi 明minh 。 若nhược 爾nhĩ 無vô 明minh 應ưng 是thị 眼nhãn 等đẳng 。 既ký 爾nhĩ 。 此thử 義nghĩa 應ưng 謂vị 明minh 無vô 。 若nhược 爾nhĩ 無vô 明minh 體thể 應ưng 非phi 有hữu 。 為vi 顯hiển 有hữu 體thể 義nghĩa 不bất 濫lạm 餘dư 。 頌tụng 曰viết 。
明minh 所sở 治trị 無vô 明minh 。 如như 非phi 親thân 實thật 等đẳng 。
論luận 曰viết 。 如như 諸chư 親thân 友hữu 所sở 對đối 怨oán 敵địch 親thân 友hữu 相tương 違vi 名danh 非phi 親thân 友hữu 。 非phi 異dị 親thân 友hữu 。 非phi 親thân 友hữu 無vô 。 諦đế 語ngữ 名danh 實thật 。 此thử 所sở 對đối 治trị 虛hư 誑cuống 言ngôn 論luận 名danh 為vi 非phi 實thật 。 非phi 異dị 於ư 實thật 。 亦diệc 非phi 實thật 無vô 。 等đẳng 言ngôn 為vi 顯hiển 非phi 法pháp 非phi 義nghĩa 。 非phi 事sự 等đẳng 性tánh 非phi 異dị 非phi 無vô 。 如như 是thị 無vô 明minh 。 別biệt 有hữu 實thật 體thể 。 是thị 明minh 所sở 治trị 非phi 異dị 非phi 無vô 。 云vân 何hà 知tri 然nhiên 。 說thuyết 行hành 緣duyên 故cố 。
復phục 有hữu 誠thành 證chứng 。 頌tụng 曰viết 。
說thuyết 為vi 結kết 等đẳng 故cố 。 非phi 惡ác 慧tuệ 見kiến 故cố 。
與dữ 見kiến 相tương 應ứng 故cố 。 說thuyết 能năng 染nhiễm 慧tuệ 故cố 。
論luận 曰viết 。 經kinh 說thuyết 無vô 明minh 以dĩ 為vi 結kết 縛phược 隨tùy 眠miên 及cập 漏lậu 軛ách 瀑bộc 流lưu 等đẳng 。 非phi 餘dư 眼nhãn 等đẳng 及cập 體thể 全toàn 無vô 可khả 得đắc 說thuyết 為vi 結kết 縛phược 等đẳng 事sự 。 故cố 有hữu 別biệt 法pháp 說thuyết 名danh 無vô 明minh 。 如như 惡ác 妻thê 子tử 名danh 無vô 妻thê 子tử 。 如như 是thị 惡ác 慧tuệ 應ưng 名danh 無vô 明minh 。 彼bỉ 非phi 無vô 明minh 有hữu 是thị 見kiến 故cố 。 諸chư 染nhiễm 污ô 慧tuệ 名danh 為vi 惡ác 慧tuệ 。 於ư 中trung 有hữu 見kiến 故cố 非phi 無vô 明minh 。 若nhược 爾nhĩ 非phi 見kiến 慧tuệ 應ưng 許hứa 是thị 無vô 明minh 。 不bất 爾nhĩ 。 無vô 明minh 見kiến 相tương 應ứng 故cố 。 無vô 明minh 若nhược 是thị 慧tuệ 應ưng 見kiến 不bất 相tương 應ứng 。 無vô 二nhị 慧tuệ 體thể 共cộng 相tương 應ưng 故cố 。 又hựu 說thuyết 無vô 明minh 能năng 染nhiễm 慧tuệ 故cố 。 如như 契Khế 經Kinh 言ngôn 。 貪tham 欲dục 染nhiễm 心tâm 令linh 不bất 解giải 脫thoát 。 無vô 明minh 染nhiễm 慧tuệ 令linh 不bất 清thanh 淨tịnh 。 非phi 慧tuệ 還hoàn 能năng 染nhiễm 於ư 慧tuệ 體thể 。 如như 貪tham 異dị 類loại 能năng 染nhiễm 於ư 心tâm 。 無vô 明minh 亦diệc 應ưng 異dị 慧tuệ 能năng 染nhiễm 。 如như 何hà 不bất 許hứa 諸chư 染nhiễm 污ô 慧tuệ 間gian 雜tạp 善thiện 慧tuệ 令linh 不bất 清thanh 淨tịnh 說thuyết 為vi 能năng 染nhiễm 。 如như 貪tham 染nhiễm 心tâm 令linh 不bất 解giải 脫thoát 。 豈khởi 必tất 現hiện 起khởi 與dữ 心tâm 相tương 應ứng 。 方phương 說thuyết 能năng 染nhiễm 。 然nhiên 由do 貪tham 力lực 損tổn 縛phược 於ư 心tâm 令linh 不bất 解giải 脫thoát 。 後hậu 轉chuyển 滅diệt 彼bỉ 貪tham 熏huân 習tập 時thời 心tâm 便tiện 解giải 脫thoát 。 如như 是thị 無vô 明minh 。 染nhiễm 污ô 於ư 慧tuệ 令linh 不bất 清thanh 淨tịnh 。 非phi 慧tuệ 相tương 應ứng 。 但đãn 由do 無vô 明minh 損tổn 濁trược 於ư 慧tuệ 。 如như 是thị 分phân 別biệt 。 何hà 理lý 相tương 違vi 。 誰thùy 復phục 能năng 遮già 自tự 所sở 分phân 別biệt 。 然nhiên 異dị 慧tuệ 類loại 別biệt 有hữu 無vô 明minh 。 如như 貪tham 異dị 心tâm 此thử 說thuyết 為vi 善thiện 。 有hữu 執chấp 煩phiền 惱não 。 皆giai 是thị 無vô 明minh 。 此thử 亦diệc 應ưng 同đồng 前tiền 理lý 遮già 遣khiển 。 若nhược 諸chư 煩phiền 惱não 。 皆giai 是thị 無vô 明minh 。 於ư 結kết 等đẳng 中trung 不bất 應ưng 別biệt 說thuyết 。 亦diệc 不bất 應ưng 與dữ 。 見kiến 等đẳng 相tương 應ứng 。 見kiến 等đẳng 不bất 應ưng 自tự 相tương 應ứng 故cố 。 或hoặc 亦diệc 應ưng 說thuyết 無vô 明minh 染nhiễm 心tâm 。 若nhược 謂vị 此thử 中trung 就tựu 差sai 別biệt 說thuyết 。 應ưng 於ư 染nhiễm 慧tuệ 不bất 說thuyết 總tổng 名danh 。 既ký 許hứa 無vô 明minh 別biệt 法pháp 為vi 體thể 應ưng 說thuyết 此thử 體thể 。 其kỳ 相tướng 云vân 何hà 。 謂vị 不bất 了liễu 知tri 諦đế 實thật 業nghiệp 果quả 。 未vị 測trắc 何hà 相tương/tướng 名danh 不bất 了liễu 知tri 。 為vi 異dị 了liễu 知tri 。 為vi 此thử 非phi 有hữu 。 二nhị 俱câu 有hữu 過quá 。 如như 無vô 明minh 說thuyết 。 此thử 謂vị 了liễu 知tri 所sở 治trị 別biệt 法pháp 。 此thử 復phục 難nan 測trắc 。 其kỳ 相tương/tướng 是thị 何hà 。 此thử 類loại 法pháp 爾nhĩ 。 應ưng 如như 是thị 說thuyết 。 如như 餘dư 處xứ 言ngôn 。 云vân 何hà 為vi 眼nhãn 。 謂vị 清thanh 淨tịnh 色sắc 。 眼nhãn 識thức 所sở 依y 。 無vô 明minh 亦diệc 然nhiên 。 唯duy 可khả 辯biện 用dụng 。 大đại 德đức 法pháp 救cứu 說thuyết 。 此thử 無vô 明minh 是thị 諸chư 有hữu 情tình 。 恃thị 我ngã 類loại 性tánh 。 異dị 於ư 我ngã 慢mạn 類loại 體thể 是thị 何hà 。 經kinh 言ngôn 。 我ngã 今kim 如như 是thị 知tri 已dĩ 。 如như 是thị 見kiến 已dĩ 。 諸chư 所sở 有hữu 愛ái 。 諸chư 所sở 有hữu 見kiến 。 諸chư 所sở 有hữu 類loại 性tánh 。 諸chư 我ngã 我ngã 所sở 執chấp 。 我ngã 慢mạn 執chấp 。 隨tùy 眠miên 。 斷đoạn 遍biến 知tri 故cố 無vô 影ảnh 寂tịch 滅diệt 。 故cố 知tri 類loại 性tánh 異dị 於ư 我ngã 慢mạn 。 寧ninh 知tri 類loại 性tánh 。 即tức 是thị 無vô 明minh 。 不bất 可khả 說thuyết 為vi 餘dư 煩phiền 惱não 故cố 。 豈khởi 不bất 可khả 說thuyết 為vi 餘dư 慢mạn 等đẳng 。 若nhược 更cánh 於ư 此thử 巨cự 細tế 研nghiên 尋tầm 。 言ngôn 論luận 繁phồn 雜tạp 故cố 應ưng 且thả 止chỉ 。 名danh 色sắc 何hà 義nghĩa 。 色sắc 如như 先tiên 辯biện 。 今kim 唯duy 辯biện 名danh 。 頌tụng 曰viết 。
名danh 無vô 色sắc 四tứ 蘊uẩn 。
論luận 曰viết 。 無vô 色sắc 四tứ 蘊uẩn 何hà 故cố 稱xưng 名danh 。 隨tùy 所sở 立lập 名danh 根căn 境cảnh 勢thế 力lực 於ư 義nghĩa 轉chuyển 變biến 故cố 說thuyết 為vi 名danh 。 云vân 何hà 隨tùy 名danh 勢thế 力lực 轉chuyển 變biến 。 謂vị 隨tùy 種chủng 種chủng 世thế 共cộng 立lập 名danh 。 於ư 彼bỉ 彼bỉ 義nghĩa 轉chuyển 變biến 詮thuyên 表biểu 。 即tức 如như 牛ngưu 馬mã 色sắc 味vị 等đẳng 名danh 。 此thử 復phục 何hà 緣duyên 標tiêu 以dĩ 名danh 稱xưng 。 於ư 彼bỉ 彼bỉ 境cảnh 轉chuyển 變biến 而nhi 緣duyên 。 又hựu 類loại 似tự 名danh 。 隨tùy 名danh 顯hiển 故cố 。 有hữu 餘dư 師sư 說thuyết 。 四tứ 無vô 色sắc 蘊uẩn 捨xả 此thử 身thân 已dĩ 。 轉chuyển 趣thú 餘dư 生sanh 。 轉chuyển 變biến 如như 名danh 。 故cố 標tiêu 名danh 稱xưng 。 觸xúc 何hà 為vi 義nghĩa 。 頌tụng 曰viết 。
觸xúc 六lục 三tam 和hòa 生sanh 。
論luận 曰viết 。 觸xúc 有hữu 六lục 種chủng 。 所sở 謂vị 眼nhãn 觸xúc 。 乃nãi 至chí 意ý 觸xúc 。 此thử 復phục 是thị 何hà 。 三tam 和hòa 所sở 生sanh 。 謂vị 根căn 境cảnh 識thức 三tam 和hòa 合hợp 故cố 有hữu 別biệt 觸xúc 生sanh 。 且thả 五ngũ 觸xúc 生sanh 可khả 三tam 和hòa 合hợp 。 許hứa 根căn 境cảnh 識thức 俱câu 時thời 起khởi 故cố 。 意ý 根căn 過quá 去khứ 。 法pháp 或hoặc 未vị 來lai 。 意ý 識thức 現hiện 在tại 。 如như 何hà 和hòa 合hợp 。 此thử 即tức 名danh 和hòa 合hợp 。 謂vị 因nhân 果quả 義nghĩa 成thành 。 或hoặc 同đồng 一nhất 果quả 故cố 名danh 和hòa 合hợp 。 謂vị 根căn 境cảnh 識thức 三tam 同đồng 順thuận 生sanh 觸xúc 故cố 。 諸chư 師sư 於ư 此thử 覺giác 慧tuệ 不bất 同đồng 。 有hữu 說thuyết 。 三tam 和hòa 即tức 名danh 為vi 觸xúc 。 彼bỉ 引dẫn 經kinh 證chứng 。 如như 契Khế 經Kinh 言ngôn 。 如như 是thị 三tam 法Pháp 。 聚tụ 集tập 和hòa 合hợp 說thuyết 名danh 為vi 觸xúc 。 有hữu 說thuyết 。 別biệt 法pháp 與dữ 心tâm 相tương 應ứng 。 三tam 和hòa 所sở 生sanh 說thuyết 名danh 為vi 觸xúc 。 彼bỉ 引dẫn 經kinh 證chứng 。 經kinh 言ngôn 。 云vân 何hà 六lục 。 六lục 法Pháp 門môn 。 一nhất 六lục 內nội 處xứ 。 二nhị 六lục 外ngoại 處xứ 。 三tam 六lục 識thức 身thân 。 四tứ 六lục 觸xúc 身thân 。 五ngũ 六lục 受thọ 身thân 。 六lục 六lục 愛ái 身thân 。 此thử 契Khế 經Kinh 中trung 根căn 境cảnh 識thức 外ngoại 別biệt 說thuyết 六lục 觸xúc 。 故cố 觸xúc 別biệt 有hữu 。 說thuyết 即tức 三tam 和hòa 名danh 為vi 觸xúc 者giả 。 釋thích 後hậu 所sở 引dẫn 六lục 六lục 經kinh 言ngôn 。 非phi 由do 別biệt 說thuyết 便tiện 有hữu 別biệt 體thể 。 勿vật 受thọ 及cập 愛ái 非phi 法pháp 處xứ 攝nhiếp 無vô 如như 是thị 失thất 。 離ly 愛ái 受thọ 觸xúc 別biệt 有hữu 所sở 餘dư 法pháp 處xứ 體thể 故cố 。 汝nhữ 宗tông 離ly 觸xúc 無vô 別biệt 有hữu 三tam 。 可khả 觸xúc 及cập 三tam 差sai 別biệt 而nhi 說thuyết 。 雖tuy 有hữu 根căn 境cảnh 不bất 發phát 於ư 識thức 。 而nhi 無vô 有hữu 識thức 。 不bất 託thác 根căn 境cảnh 。 故cố 已dĩ 說thuyết 三tam 更cánh 別biệt 說thuyết 觸xúc 便tiện 成thành 無vô 用dụng 。 有hữu 餘dư 救cứu 言ngôn 。 非phi 諸chư 眼nhãn 色sắc 皆giai 諸chư 眼nhãn 識thức 因nhân 。 非phi 諸chư 眼nhãn 識thức 皆giai 諸chư 眼nhãn 色sắc 果quả 。 非phi 因nhân 果quả 者giả 別biệt 說thuyết 為vi 三tam 。 因nhân 果quả 所sở 收thu 總tổng 立lập 為vi 觸xúc 。 說thuyết 離ly 三tam 和hòa 有hữu 別biệt 觸xúc 者giả 。 釋thích 前tiền 所sở 引dẫn 如như 是thị 三tam 法Pháp 。 聚tụ 集tập 和hòa 合hợp 名danh 觸xúc 。 經kinh 言ngôn 我ngã 部bộ 所sở 誦tụng 經Kinh 文văn 異dị 此thử 。 或hoặc 於ư 因nhân 上thượng 假giả 說thuyết 果quả 名danh 。 如như 說thuyết 諸chư 佛Phật 出xuất 現hiện 樂nhạo/nhạc/lạc 等đẳng 。 如như 是thị 展triển 轉chuyển 。 更cánh 相tương 難nạn/nan 釋thích 。 言ngôn 論luận 煩phiền 多đa 故cố 應ưng 且thả 止chỉ 。 然nhiên 對đối 法pháp 者giả 說thuyết 有hữu 別biệt 觸xúc 。 即tức 前tiền 六lục 觸xúc 復phục 合hợp 為vi 二nhị 。 頌tụng 曰viết 。
五ngũ 相tương 應ứng 有hữu 對đối 。 第đệ 六lục 俱câu 增tăng 語ngữ 。
論luận 曰viết 。 眼nhãn 等đẳng 五ngũ 觸xúc 說thuyết 名danh 有hữu 對đối 。 以dĩ 有hữu 對đối 根căn 。 為vi 所sở 依y 故cố 。 第đệ 六lục 意ý 觸xúc 說thuyết 名danh 增tăng 語ngữ 。
所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 增tăng 語ngữ 謂vị 名danh 。 名danh 是thị 意ý 觸xúc 所sở 緣duyên 長trường/trưởng 境cảnh 故cố 偏thiên 就tựu 此thử 名danh 增tăng 語ngữ 觸xúc 。 如như 說thuyết 眼nhãn 識thức 但đãn 能năng 了liễu 青thanh 不bất 了liễu 是thị 青thanh 。 意ý 識thức 了liễu 青thanh 亦diệc 了liễu 是thị 青thanh 。 故cố 名danh 為vi 長trường/trưởng 。 故cố 有hữu 對đối 觸xúc 名danh 從tùng 所sở 依y 。 增tăng 語ngữ 觸xúc 名danh 就tựu 所sở 緣duyên 立lập 。 有hữu 說thuyết 。 意ý 識thức 語ngữ 為vi 增tăng 上thượng 方phương 於ư 境cảnh 轉chuyển 。 五ngũ 識thức 不bất 然nhiên 。 是thị 故cố 意ý 識thức 獨độc 名danh 增tăng 語ngữ 。 與dữ 此thử 相tương 應ứng 名danh 增tăng 語ngữ 觸xúc 。 故cố 有hữu 對đối 觸xúc 名danh 從tùng 所sở 依y 。 增tăng 語ngữ 觸xúc 名danh 就tựu 相tương 應ứng 立lập 。 即tức 前tiền 六lục 觸xúc 隨tùy 別biệt 相tướng 應ưng 復phục 成thành 八bát 種chủng 。 頌tụng 曰viết 。
明minh 無vô 明minh 非phi 二nhị 。 無vô 漏lậu 染nhiễm 污ô 餘dư 。
愛ái 恚khuể 二nhị 相tương 應ứng 。 樂nhạo/nhạc/lạc 等đẳng 順thuận 三tam 受thọ 。
論luận 曰viết 。 明minh 無vô 明minh 等đẳng 相tương 應ứng 成thành 三tam 。 一nhất 明minh 觸xúc 。 二nhị 無vô 明minh 觸xúc 。 三tam 非phi 明minh 非phi 無vô 明minh 觸xúc 。 此thử 三tam 如như 次thứ 應ưng 知tri 。 即tức 是thị 無vô 漏lậu 染nhiễm 污ô 餘dư 相tương 應ứng 觸xúc 。 餘dư 謂vị 無vô 漏lậu 及cập 染nhiễm 污ô 餘dư 。 即tức 有hữu 漏lậu 善thiện 無vô 覆phú 無vô 記ký 。 無vô 明minh 觸xúc 中trung 一nhất 分phần/phân 數số 起khởi 。 依y 彼bỉ 復phục 立lập 愛ái 恚khuể 二nhị 觸xúc 。 愛ái 恚khuể 隨tùy 眠miên 共cộng 相tương 應ưng 故cố 。 總tổng 攝nhiếp 一nhất 切thiết 復phục 成thành 三tam 觸xúc 。 一nhất 順thuận 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 觸xúc 。 二nhị 順thuận 苦khổ 受thọ 觸xúc 。 三tam 順thuận 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 受thọ 觸xúc 。 此thử 三tam 能năng 引dẫn 樂nhạo/nhạc/lạc 等đẳng 受thọ 故cố 。 或hoặc 是thị 樂nhạo/nhạc/lạc 等đẳng 受thọ 所sở 領lãnh 故cố 。 或hoặc 能năng 為vi 受thọ 行hành 相tương 依y 故cố 名danh 為vi 順thuận 受thọ 。 如như 何hà 觸xúc 為vi 受thọ 所sở 領lãnh 行hành 相tương 依y 。 行hành 相tương/tướng 極cực 似tự 觸xúc 。 依y 觸xúc 而nhi 生sanh 故cố 。 如như 是thị 合hợp 成thành 十thập 六lục 種chủng 觸xúc 。 受thọ 何hà 為vi 義nghĩa 。 頌tụng 曰viết 。
從tùng 此thử 生sanh 六lục 受thọ 。 五ngũ 屬thuộc 身thân 餘dư 心tâm 。
論luận 曰viết 。 從tùng 前tiền 六lục 觸xúc 生sanh 於ư 六lục 受thọ 。 謂vị 眼nhãn 觸xúc 所sở 生sanh 受thọ 至chí 意ý 觸xúc 所sở 生sanh 受thọ 。 六lục 中trung 前tiền 五ngũ 說thuyết 為vi 身thân 受thọ 。 依y 色sắc 根căn 故cố 。 意ý 觸xúc 所sở 生sanh 說thuyết 為vi 心tâm 受thọ 。 但đãn 依y 心tâm 故cố 。 受thọ 生sanh 與dữ 觸xúc 為vi 後hậu 為vi 俱câu 。 毘tỳ 婆bà 沙sa 師sư 說thuyết 。 俱câu 時thời 起khởi 觸xúc 受thọ 展triển 轉chuyển 俱câu 有hữu 因nhân 故cố 。 云vân 何hà 二nhị 法pháp 。 俱câu 時thời 而nhi 生sanh 能năng 生sanh 所sở 生sanh 義nghĩa 可khả 成thành 立lập 。 如như 何hà 不bất 立lập 。 無vô 功công 能năng 故cố 。 於ư 已dĩ 生sanh 法pháp 餘dư 法pháp 無vô 能năng 。 此thử 與dữ 立lập 宗tông 義nghĩa 意ý 無vô 別biệt 。 如như 言ngôn 二nhị 法pháp 俱câu 時thời 而nhi 生sanh 能năng 生sanh 所sở 生sanh 義nghĩa 不bất 成thành 立lập 。 於ư 已dĩ 生sanh 法pháp 餘dư 法pháp 無vô 能năng 。 義nghĩa 意ý 同đồng 前tiền 。 重trùng 說thuyết 何hà 用dụng 。 若nhược 爾nhĩ 便tiện 有hữu 互hỗ 相tương 生sanh 失thất 。 許hứa 故cố 非phi 失thất 。 我ngã 宗tông 許hứa 二nhị 為vi 俱câu 有hữu 因nhân 。 亦diệc 互hỗ 為vi 果quả 。 仁nhân 雖tuy 許hứa 爾nhĩ 。 而nhi 契Khế 經Kinh 中trung 不bất 許hứa 此thử 二nhị 互hỗ 為vi 因nhân 果quả 。 契Khế 經Kinh 但đãn 說thuyết 眼nhãn 觸xúc 為vi 緣duyên 。 生sanh 眼nhãn 觸xúc 所sở 生sanh 受thọ 。 曾tằng 無vô 經kinh 說thuyết 眼nhãn 受thọ 為vi 緣duyên 生sanh 眼nhãn 受thọ 所sở 生sanh 觸xúc 。 又hựu 此thử 義nghĩa 非phi 理lý 。 越việt 能năng 生sanh 法pháp 故cố 。 若nhược 法pháp 極cực 成thành 能năng 生sanh 彼bỉ 法pháp 。 此thử 法pháp 與dữ 彼bỉ 時thời 別biệt 極cực 成thành 。 如như 先tiên 種chủng 後hậu 芽nha 先tiên 乳nhũ 後hậu 酪lạc 先tiên 擊kích 後hậu 聲thanh 先tiên 意ý 後hậu 識thức 等đẳng 。 先tiên 因nhân 後hậu 果quả 非phi 不bất 極cực 成thành 。 亦diệc 有hữu 極cực 成thành 同đồng 時thời 因nhân 果quả 。 如như 眼nhãn 識thức 等đẳng 眼nhãn 色sắc 等đẳng 俱câu 。 四tứ 大đại 種chủng 俱câu 有hữu 所sở 造tạo 色sắc 。 此thử 中trung 亦diệc 許hứa 前tiền 根căn 境cảnh 緣duyên 能năng 發phát 後hậu 識thức 。 前tiền 大đại 造tạo 聚tụ 生sanh 後hậu 造tạo 色sắc 。 何hà 理lý 能năng 遮già 。 如như 影ảnh 與dữ 身thân 。 豈khởi 非phi 俱câu 有hữu 。 有hữu 說thuyết 。 觸xúc 後hậu 方phương 有hữu 受thọ 生sanh 。 根căn 境cảnh 為vi 先tiên 次thứ 有hữu 識thức 起khởi 。 此thử 三tam 合hợp 故cố 即tức 名danh 為vi 觸xúc 。 第đệ 三tam 剎sát 那na 緣duyên 觸xúc 生sanh 受thọ 。 若nhược 爾nhĩ 應ưng 識thức 非phi 皆giai 有hữu 受thọ 。 諸chư 識thức 亦diệc 應ưng 非phi 皆giai 是thị 觸xúc 。 無vô 如như 是thị 失thất 。 因nhân 前tiền 位vị 觸xúc 故cố 。 後hậu 觸xúc 位vị 受thọ 生sanh 故cố 。 諸chư 觸xúc 時thời 皆giai 悉tất 有hữu 受thọ 。 所sở 有hữu 識thức 體thể 無vô 非phi 是thị 觸xúc 。 此thử 不bất 應ưng 理lý 。 何hà 理lý 相tương 違vi 。 謂vị 或hoặc 有hữu 時thời 二nhị 觸xúc 境cảnh 別biệt 。 因nhân 前tiền 受thọ 位vị 觸xúc 生sanh 後hậu 觸xúc 位vị 受thọ 。 如như 何hà 異dị 境cảnh 受thọ 從tùng 異dị 境cảnh 觸xúc 生sanh 。 或hoặc 應ưng 許hứa 受thọ 此thử 心tâm 相tương 應ứng 非phi 與dữ 此thử 心tâm 同đồng 緣duyên 一nhất 境cảnh 。 既ký 爾nhĩ 。 若nhược 許hứa 有hữu 成thành 觸xúc 識thức 是thị 觸xúc 無vô 受thọ 。 於ư 此thử 位vị 前tiền 有hữu 識thức 有hữu 受thọ 而nhi 體thể 非phi 觸xúc 。 緣duyên 差sai 故cố 然nhiên 。 斯tư 有hữu 何hà 過quá 。 若nhược 爾nhĩ 便tiện 壞hoại 十thập 大đại 地địa 法pháp 。 彼bỉ 定định 一nhất 切thiết 心tâm 品phẩm 恆hằng 俱câu 。 彼bỉ 定định 恆hằng 俱câu 依y 何hà 教giáo 立lập 。 依y 本bổn 論luận 立lập 。 我ngã 等đẳng 但đãn 以dĩ 契Khế 經Kinh 為vi 量lượng 。 本bổn 論luận 非phi 量lượng 。 壞hoại 之chi 何hà 咎cữu 。 故cố 世Thế 尊Tôn 言ngôn 。 當đương 依y 經kinh 量lượng 。 或hoặc 大đại 地địa 法pháp 義nghĩa 非phi 要yếu 遍biến 諸chư 心tâm 。 若nhược 爾nhĩ 何hà 名danh 大đại 地địa 法pháp 義nghĩa 。 謂vị 有hữu 三tam 地địa 。 一nhất 有hữu 尋tầm 有hữu 伺tứ 地địa 。 二nhị 無vô 尋tầm 唯duy 伺tứ 地địa 。 三tam 無vô 尋tầm 無vô 伺tứ 地địa 。
復phục 有hữu 三tam 地địa 。 一nhất 善thiện 地địa 。 二nhị 不bất 善thiện 地địa 。 三tam 無vô 記ký 地địa 。
復phục 有hữu 三tam 地địa 。 一nhất 學học 地địa 。 二nhị 無Vô 學Học 地địa 。 三tam 非phi 學học 非phi 無Vô 學Học 地địa 。 若nhược 法pháp 於ư 前tiền 諸chư 地địa 皆giai 有hữu 。 名danh 大đại 地địa 法pháp 。 若nhược 法pháp 唯duy 於ư 諸chư 善thiện 地địa 中trung 有hữu 。 名danh 大đại 善thiện 地địa 法pháp 。 若nhược 法pháp 唯duy 於ư 諸chư 染nhiễm 地địa 中trung 有hữu 。 名danh 大đại 煩phiền 惱não 地địa 法pháp 。 如như 是thị 等đẳng 法Pháp 。 各các 隨tùy 所sở 應ứng 。 更cánh 代đại 而nhi 生sanh 。 非phi 皆giai 並tịnh 起khởi 。 餘dư 說thuyết 如như 是thị 大đại 不bất 善thiện 地địa 法pháp 。 因nhân 誦tụng 引dẫn 來lai 。 是thị 今kim 所sở 增tăng 益ích 非phi 本bổn 所sở 誦tụng 。 若nhược 於ư 觸xúc 後hậu 方phương 有hữu 受thọ 生sanh 。 經Kinh 云vân 何hà 釋thích 。 如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 眼nhãn 及cập 色sắc 為vi 緣duyên 。 生sanh 於ư 眼nhãn 識thức 。 三tam 和hòa 合hợp 觸xúc 俱câu 起khởi 受thọ 想tưởng 思tư 。 但đãn 言ngôn 俱câu 起khởi 不bất 說thuyết 觸xúc 俱câu 。 此thử 於ư 我ngã 宗tông 何hà 違vi 須tu 釋thích 。 又hựu 於ư 無vô 間gian 亦diệc 有hữu 俱câu 聲thanh 。 如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 與dữ 慈từ 俱câu 行hành 修tu 念niệm 覺giác 支chi 。 故cố 彼bỉ 非phi 證chứng 。 若nhược 爾nhĩ 何hà 故cố 。 契Khế 經Kinh 中trung 言ngôn 。 是thị 受thọ 是thị 想tưởng 是thị 思tư 是thị 識thức 。 如như 是thị 諸chư 法pháp 相tướng 雜tạp 不bất 離ly 。 故cố 無vô 有hữu 識thức 離ly 於ư 受thọ 等đẳng 。 今kim 應ưng 審thẩm 思tư 。 相tương/tướng 雜tạp 何hà 義nghĩa 。 此thử 經Kinh 復phục 說thuyết 。 諸chư 所sở 受thọ 即tức 所sở 思tư 。 諸chư 所sở 思tư 即tức 所sở 想tưởng 。 諸chư 所sở 想tưởng 即tức 所sở 識thức 。 未vị 了liễu 於ư 此thử 為vi 約ước 所sở 緣duyên 。 為vi 約ước 剎sát 那na 。 作tác 如như 是thị 說thuyết 。 於ư 壽thọ 與dữ 煖noãn 俱câu 時thời 起khởi 中trung 。 亦diệc 有hữu 如như 斯tư 相tương/tướng 雜tạp 言ngôn 。 故cố 例lệ 知tri 。 此thử 說thuyết 定định 約ước 剎sát 那na 。 又hựu 契Khế 經Kinh 言ngôn 三tam 和hòa 合hợp 觸xúc 。 如như 何hà 有hữu 識thức 而nhi 非phi 三tam 和hòa 。 或hoặc 是thị 三tam 和hòa 而nhi 不bất 名danh 觸xúc 。 故cố 應ưng 定định 許hứa 一nhất 切thiết 識thức 俱câu 悉tất 皆giai 有hữu 觸xúc 諸chư 所sở 有hữu 觸xúc 無vô 不bất 皆giai 與dữ 。 受thọ 等đẳng 俱câu 生sanh 。 傍bàng 論luận 已dĩ 終chung 。 應ưng 辯biện 本bổn 義nghĩa 。 頌tụng 曰viết 。
此thử 復phục 成thành 十thập 八bát 。 由do 意ý 近cận 行hành 異dị 。
論luận 曰viết 。 於ư 前tiền 略lược 說thuyết 一nhất 心tâm 受thọ 中trung 。 由do 意ý 近cận 行hành 異dị 復phục 分phần/phân 成thành 十thập 八bát 。 應ưng 知tri 此thử 復phục 聲thanh 顯hiển 乘thừa 前tiền 起khởi 後hậu 。 此thử 意ý 近cận 行hành 十thập 八bát 云vân 何hà 。 謂vị 喜hỷ 憂ưu 捨xả 各các 六lục 近cận 行hành 。 此thử 復phục 何hà 緣duyên 立lập 為vi 十thập 八bát 。 若nhược 由do 自tự 性tánh 應ưng 但đãn 有hữu 三tam 。 喜hỷ 憂ưu 捨xả 三tam 自tự 性tánh 異dị 故cố 。 若nhược 由do 相tương 應ứng 應ưng 唯duy 有hữu 一nhất 。 一nhất 切thiết 皆giai 與dữ 。 意ý 相tương 應ứng 故cố 。 若nhược 由do 所sở 緣duyên 應ưng 但đãn 有hữu 六lục 。 色sắc 等đẳng 六lục 境cảnh 。 為vi 所sở 緣duyên 故cố 。 此thử 成thành 十thập 八bát 。 具cụ 足túc 由do 三tam 。 於ư 中trung 十thập 五ngũ 色sắc 等đẳng 近cận 行hành 名danh 不bất 雜tạp 緣duyên 。 境cảnh 各các 別biệt 故cố 。 三tam 法pháp 近cận 行hành 皆giai 通thông 二nhị 種chủng 。 意ý 近cận 行hành 名danh 。 為vi 目mục 何hà 義nghĩa 。 傳truyền 說thuyết 。 喜hỷ 等đẳng 意ý 為vi 近cận 緣duyên 於ư 諸chư 境cảnh 中trung 數số 遊du 行hành 故cố 。 有hữu 說thuyết 。 喜hỷ 等đẳng 能năng 為vi 近cận 緣duyên 令linh 意ý 於ư 境cảnh 數số 遊du 行hành 故cố 。 如như 何hà 身thân 受thọ 非phi 意ý 近cận 行hành 。 非phi 唯duy 依y 意ý 故cố 不bất 名danh 近cận 。 由do 無vô 分phân 別biệt 故cố 亦diệc 非phi 行hành 。 第đệ 三tam 靜tĩnh 慮lự 意ý 地địa 樂nhạo/nhạc/lạc 根căn 。 意ý 近cận 行hành 中trung 何hà 故cố 不bất 攝nhiếp 。 傳truyền 說thuyết 。 初sơ 界giới 意ý 識thức 相tương 應ứng 無vô 樂nhạo/nhạc/lạc 根căn 故cố 。 又hựu 無vô 所sở 對đối 苦khổ 根căn 所sở 攝nhiếp 意ý 近cận 行hành 故cố 。 若nhược 唯duy 意ý 地địa 何hà 故cố 經kinh 言ngôn 眼nhãn 見kiến 色sắc 已dĩ 於ư 順thuận 喜hỷ 色sắc 起khởi 喜hỷ 近cận 行hành 。 廣quảng 說thuyết 如như 經kinh 。 依y 五ngũ 識thức 身thân 所sở 引dẫn 意ý 地địa 喜hỷ 等đẳng 近cận 行hành 。 故cố 作tác 是thị 說thuyết 。 如như 依y 眼nhãn 識thức 引dẫn 不bất 淨tịnh 觀quán 。 此thử 不bất 淨tịnh 觀quán 唯duy 意ý 地địa 攝nhiếp 。 又hựu 彼bỉ 經kinh 言ngôn 眼nhãn 見kiến 色sắc 已dĩ 。 乃nãi 至chí 廣quảng 說thuyết 。 故cố 不bất 應ưng 難nạn/nan 。 若nhược 雖tuy 非phi 見kiến 乃nãi 至chí 觸xúc 已dĩ 。 而nhi 起khởi 喜hỷ 憂ưu 捨xả 亦diệc 是thị 意ý 近cận 行hành 。 若nhược 異dị 此thử 者giả 。 在tại 欲dục 界giới 中trung 應ưng 無vô 緣duyên 色sắc 界giới 色sắc 等đẳng 意ý 近cận 行hành 。 又hựu 在tại 色sắc 界giới 。 應ưng 無vô 緣duyên 欲dục 香hương 味vị 觸xúc 境cảnh 諸chư 意ý 近cận 行hành 。 見kiến 色sắc 等đẳng 言ngôn 隨tùy 明minh 了liễu 說thuyết 見kiến 色sắc 等đẳng 已dĩ 於ư 聲thanh 等đẳng 中trung 起khởi 喜hỷ 憂ưu 捨xả 亦diệc 意ý 近cận 行hành 。 隨tùy 無vô 雜tạp 亂loạn 。 故cố 作tác 是thị 說thuyết 。 於ư 中trung 建kiến 立lập 。 根căn 境cảnh 定định 故cố 。 為vi 有hữu 色sắc 等đẳng 於ư 喜hỷ 等đẳng 三tam 唯duy 能năng 順thuận 生sanh 一nhất 近cận 行hành 不phủ 。 有hữu 就tựu 相tương 續tục 非phi 約ước 所sở 緣duyên 。 諸chư 意ý 近cận 行hành 中trung 。 幾kỷ 欲dục 界giới 繫hệ 。 欲dục 界giới 意ý 近cận 行hành 幾kỷ 何hà 所sở 緣duyên 。 色sắc 無vô 色sắc 界giới 。 為vi 問vấn 亦diệc 爾nhĩ 。 頌tụng 曰viết 。
欲dục 緣duyên 欲dục 十thập 八bát 。 色sắc 十thập 二nhị 上thượng 三tam 。
二nhị 緣duyên 欲dục 十thập 二nhị 。 八bát 自tự 二nhị 無vô 色sắc 。
後hậu 二nhị 緣duyên 欲dục 六lục 。 四tứ 自tự 一nhất 上thượng 緣duyên 。
初sơ 無vô 色sắc 近cận 分phần/phân 。 緣duyên 色sắc 四tứ 自tự 一nhất 。
四tứ 本bổn 及cập 三tam 邊biên 。 唯duy 一nhất 緣duyên 自tự 境cảnh 。
論luận 曰viết 。 欲dục 界giới 所sở 繫hệ 。 具cụ 有hữu 十thập 八bát 。 緣duyên 欲dục 界giới 境cảnh 。 其kỳ 數số 亦diệc 然nhiên 。 緣duyên 色sắc 界giới 境cảnh 唯duy 有hữu 十thập 二nhị 。 除trừ 香hương 味vị 六lục 彼bỉ 無vô 境cảnh 故cố 。 緣duyên 無vô 色sắc 境cảnh 唯duy 得đắc 有hữu 三tam 。 彼bỉ 無vô 色sắc 等đẳng 五ngũ 所sở 緣duyên 故cố 說thuyết 欲dục 界giới 繫hệ 已dĩ 。 當đương 說thuyết 色sắc 界giới 繫hệ 。 初sơ 二nhị 靜tĩnh 慮lự 唯duy 有hữu 十thập 二nhị 。 謂vị 除trừ 六lục 憂ưu 緣duyên 欲dục 界giới 境cảnh 亦diệc 有hữu 十thập 二nhị 。 除trừ 香hương 味vị 四tứ 餘dư 八bát 自tự 緣duyên 。 二nhị 緣duyên 無vô 色sắc 。 謂vị 法pháp 近cận 行hành 。 三tam 四tứ 靜tĩnh 慮lự 唯duy 六lục 。 謂vị 捨xả 緣duyên 欲dục 界giới 境cảnh 亦diệc 得đắc 有hữu 六lục 。 除trừ 香hương 味vị 二nhị 餘dư 四tứ 自tự 緣duyên 。 一nhất 緣duyên 無vô 色sắc 謂vị 法pháp 近cận 行hành 。 說thuyết 色sắc 界giới 繫hệ 已dĩ 。 當đương 說thuyết 無vô 色sắc 繫hệ 。 空không 處xứ 近cận 分phần/phân 唯duy 有hữu 四tứ 種chủng 。 謂vị 捨xả 但đãn 緣duyên 色sắc 聲thanh 觸xúc 法pháp 。 緣duyên 第đệ 四tứ 靜tĩnh 慮lự 亦diệc 具cụ 有hữu 四tứ 種chủng 。 此thử 就tựu 許hứa 有hữu 別biệt 緣duyên 者giả 說thuyết 。 若nhược 執chấp 彼bỉ 地địa 唯duy 總tổng 緣duyên 下hạ 。 但đãn 有hữu 雜tạp 緣duyên 法pháp 意ý 近cận 行hành 。 緣duyên 無vô 色sắc 界giới 唯duy 一nhất 。 謂vị 法pháp 四tứ 根căn 本bổn 地địa 及cập 上thượng 三tam 邊biên 唯duy 一nhất 。 謂vị 法pháp 但đãn 緣duyên 自tự 境cảnh 。 無vô 色sắc 根căn 本bổn 不bất 緣duyên 下hạ 故cố 。 彼bỉ 上thượng 三tam 邊biên 不bất 緣duyên 色sắc 故cố 。 不bất 緣duyên 下hạ 義nghĩa 如như 後hậu 當đương 辯biện 。 此thử 意ý 近cận 行hành 通thông 無vô 漏lậu 耶da 。 頌tụng 曰viết 。
十thập 八bát 唯duy 有hữu 漏lậu 。
論luận 曰viết 。 無vô 意ý 近cận 行hành 通thông 無vô 漏lậu 者giả 。 故cố 言ngôn 十thập 八bát 唯duy 是thị 有hữu 漏lậu 。 誰thùy 成thành 就tựu 幾kỷ 意ý 近cận 行hành 耶da 。 謂vị 生sanh 欲dục 界giới 。 若nhược 未vị 獲hoạch 得đắc 。 色sắc 界giới 善thiện 心tâm 。 成thành 欲dục 一nhất 切thiết 初sơ 二nhị 定định 八bát 三tam 四tứ 定định 四tứ 無vô 色sắc 界giới 一nhất 。 所sở 成thành 上thượng 界giới 皆giai 不bất 下hạ 緣duyên 。 唯duy 染nhiễm 污ô 故cố 。 若nhược 已dĩ 獲hoạch 得đắc 色sắc 界giới 善thiện 心tâm 未vị 離ly 欲dục 貪tham 。 成thành 欲dục 一nhất 切thiết 初sơ 靜tĩnh 慮lự 十thập 。 餘dư 說thuyết 如như 前tiền 。 初sơ 靜tĩnh 慮lự 中trung 唯duy 成thành 四tứ 喜hỷ 。 染nhiễm 不bất 緣duyên 下hạ 香hương 味vị 境cảnh 故cố 。 捨xả 具cụ 成thành 六lục 。 未vị 至chí 定định 中trung 善thiện 心tâm 得đắc 緣duyên 香hương 味vị 境cảnh 故cố 。 餘dư 隨tùy 此thử 理lý 如như 應ưng 當đương 知tri 。 若nhược 生sanh 色sắc 界giới 。 唯duy 成thành 欲dục 界giới 一nhất 捨xả 法pháp 近cận 行hành 。 謂vị 通thông 果quả 心tâm 俱câu 。 有hữu 說thuyết 。 如như 是thị 諸chư 意ý 近cận 行hành 。 毘tỳ 婆bà 沙sa 師sư 隨tùy 義nghĩa 而nhi 立lập 。 然nhiên 我ngã 所sở 見kiến 經kinh 義nghĩa 有hữu 殊thù 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 非phi 於ư 此thử 地Địa 已dĩ 得đắc 離ly 染nhiễm 。 可khả 緣duyên 此thử 境cảnh 起khởi 意ý 近cận 行hành 。 故cố 非phi 有hữu 漏lậu 喜hỷ 憂ưu 捨xả 三tam 皆giai 近cận 行hành 攝nhiếp 。 唯duy 雜tạp 染nhiễm 者giả 與dữ 意ý 相tương 牽khiên 數số 行hành 所sở 緣duyên 。 是thị 意ý 近cận 行hành 。 云vân 何hà 與dữ 意ý 相tương 牽khiên 數số 行hành 。 或hoặc 愛ái 或hoặc 憎tăng 或hoặc 不bất 擇trạch 捨xả 。 為vi 對đối 治trị 彼bỉ 說thuyết 六lục 恆hằng 住trụ 。 謂vị 見kiến 色sắc 已dĩ 不bất 喜hỷ 不bất 憂ưu 。 心tâm 恆hằng 住trụ 捨xả 具cụ 念niệm 正chánh 智trí 。 廣quảng 說thuyết 乃nãi 至chí 。 知tri 法pháp 亦diệc 爾nhĩ 。 非phi 阿A 羅La 漢Hán 。 無vô 有hữu 世thế 間gian 。 緣duyên 善thiện 法Pháp 喜hỷ 。 但đãn 為vi 遮già 止chỉ 雜tạp 染nhiễm 近cận 行hành 。 故cố 作tác 是thị 說thuyết 。 又hựu 即tức 喜hỷ 等đẳng 為vi 三tam 十thập 六lục 師sư 句cú 。 謂vị 為vi 耽đam 嗜thị 出xuất 離ly 依y 別biệt 。 此thử 句cú 差sai 別biệt 。 大đại 師sư 說thuyết 故cố 。 耽đam 嗜thị 依y 者giả 。 謂vị 諸chư 染nhiễm 受thọ 。 出xuất 離ly 依y 者giả 。 謂vị 諸chư 善thiện 受thọ 。 如như 是thị 所sở 說thuyết 受thọ 。 有hữu 支chi 中trung 應ưng 知tri 。 義nghĩa 門môn 無vô 量lượng 差sai 別biệt 。 何hà 緣duyên 不bất 說thuyết 。 所sở 餘dư 有hữu 支chi 。 頌tụng 曰viết 。
餘dư 已dĩ 說thuyết 當đương 說thuyết 。
論luận 曰viết 。 所sở 餘dư 有hữu 支chi 。 或hoặc 有hữu 已dĩ 說thuyết 。 或hoặc 有hữu 當đương 說thuyết 。 故cố 此thử 不bất 論luận 。 此thử 中trung 識thức 支chi 如như 先tiên 已dĩ 說thuyết 識thức 謂vị 各các 了liễu 別biệt 此thử 即tức 名danh 意ý 處xứ 等đẳng 。 其kỳ 六lục 處xứ 支chi 如như 先tiên 已dĩ 說thuyết 彼bỉ 識thức 依y 淨tịnh 色sắc 名danh 眼nhãn 等đẳng 五ngũ 根căn 等đẳng 。 行hành 有hữu 二nhị 支chi 業nghiệp 品phẩm 當đương 說thuyết 。 愛ái 取thủ 二nhị 支chi 隨tùy 眠miên 品phẩm 當đương 說thuyết 。 此thử 諸chư 緣duyên 起khởi 略lược 立lập 為vi 三tam 。 謂vị 煩phiền 惱não 業nghiệp 異dị 熟thục 果quả 事sự 。 應ưng 寄ký 外ngoại 喻dụ 顯hiển 別biệt 功công 能năng 。 頌tụng 曰viết 。
此thử 中trung 說thuyết 煩phiền 惱não 。 如như 種chủng 復phục 如như 龍long 。
如như 草thảo 根căn 樹thụ 莖hành 。 及cập 如như 糠khang 裹khỏa 米mễ 。
業nghiệp 如như 有hữu 糠khang 米mễ 。 如như 草thảo 藥dược 如như 花hoa 。
諸chư 異dị 熟thục 果quả 事sự 。 如như 成thành 熟thục 飲ẩm 食thực 。
論luận 曰viết 。 如như 何hà 此thử 三tam 種chủng 等đẳng 相tương 似tự 。 如như 從tùng 種chủng 子tử 芽nha 葉diệp 等đẳng 生sanh 。 從tùng 煩phiền 惱não 生sanh 。 煩phiền 惱não 業nghiệp 事sự 。 如như 龍long 鎮trấn 池trì 水thủy 恆hằng 不bất 竭kiệt 。 煩phiền 惱não 鎮trấn 業nghiệp 生sanh 續tục 無vô 窮cùng 。 如như 草thảo 根căn 未vị 拔bạt 苗miêu 剪tiễn 剪tiễn 還hoàn 生sanh 。 未vị 拔bạt 煩phiền 惱não 根căn 。 趣thú 滅diệt 滅diệt 還hoàn 起khởi 。 如như 從tùng 樹thụ 莖hành 頻tần 生sanh 枝chi 花hoa 果quả 。 從tùng 諸chư 煩phiền 惱não 數số 起khởi 惑hoặc 業nghiệp 事sự 如như 糠khang 裹khỏa 米mễ 能năng 生sanh 芽nha 等đẳng 。 非phi 獨độc 能năng 生sanh 。 或hoặc 得đắc 裹khỏa 業nghiệp 能năng 感cảm 餘dư 生sanh 。 非phi 獨độc 能năng 感cảm 。 惑hoặc 如như 種chủng 等đẳng 。 應ưng 如như 是thị 知tri 。 如như 米mễ 有hữu 糠khang 能năng 生sanh 芽nha 等đẳng 。 業nghiệp 有hữu 煩phiền 惱não 能năng 招chiêu 異dị 熟thục 。 如như 諸chư 草thảo 藥dược 果quả 熟thục 為vi 後hậu 邊biên 。 業nghiệp 果quả 熟thục 已dĩ 更cánh 不bất 招chiêu 異dị 熟thục 。 如như 花hoa 於ư 果quả 為vi 生sanh 近cận 因nhân 。 業nghiệp 為vi 近cận 因nhân 能năng 生sanh 異dị 熟thục 。 業nghiệp 如như 米mễ 等đẳng 。 應ưng 如như 是thị 知tri 。 如như 熟thục 飲ẩm 食thực 但đãn 應ưng 受thọ 用dụng 。 不bất 可khả 復phục 轉chuyển 成thành 餘dư 飲ẩm 食thực 。 異dị 熟thục 果quả 事sự 。 既ký 成thành 熟thục 已dĩ 。 不bất 能năng 更cánh 招chiêu 餘dư 生sanh 異dị 熟thục 。 若nhược 諸chư 異dị 熟thục 復phục 感cảm 餘dư 生sanh 。 餘dư 復phục 感cảm 餘dư 應ưng 無vô 解giải 脫thoát 。 事sự 如như 飲ẩm 食thực 。 應ưng 如như 是thị 知tri 。 如như 是thị 緣duyên 起khởi 煩phiền 惱não 業nghiệp 事sự 。 生sanh 生sanh 相tương 續tục 不bất 過quá 四tứ 有hữu 。 中trung 生sanh 本bổn 死tử 。 如như 前tiền 已dĩ 釋thích 。 染nhiễm 不bất 染nhiễm 義nghĩa 三tam 界giới 有hữu 無vô 。 今kim 當đương 略lược 辯biện 。 頌tụng 曰viết 。
於ư 四tứ 種chủng 有hữu 中trung 。 生sanh 有hữu 唯duy 染nhiễm 污ô 。
由do 自tự 地địa 煩phiền 惱não 。 餘dư 三tam 無vô 色sắc 三tam 。
論luận 曰viết 。 於ư 四tứ 有hữu 中trung 生sanh 有hữu 唯duy 染nhiễm 。 由do 何hà 煩phiền 惱não 自tự 地địa 諸chư 惑hoặc 。 謂vị 此thử 地địa 生sanh 此thử 地địa 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 染nhiễm 污ô 此thử 地địa 生sanh 有hữu 。 故cố 對đối 法pháp 者giả 。 咸hàm 作tác 是thị 言ngôn 。 諸chư 煩phiền 惱não 中trung 。 無vô 一nhất 煩phiền 惱não 於ư 結kết 生sanh 位vị 無vô 潤nhuận 功công 能năng 。 然nhiên 諸chư 結kết 生sanh 唯duy 煩phiền 惱não 力lực 。 非phi 由do 自tự 力lực 現hiện 起khởi 纏triền 垢cấu 。 雖tuy 此thử 位vị 中trung 心tâm 身thân 昧muội 劣liệt 。 而nhi 由do 數số 起khởi 或hoặc 近cận 現hiện 行hành 引dẫn 發phát 力lực 故cố 。 煩phiền 惱não 現hiện 起khởi 。 應ưng 知tri 中trung 有hữu 初sơ 續tục 剎sát 那na 亦diệc 必tất 染nhiễm 污ô 。 猶do 如như 生sanh 有hữu 。 然nhiên 餘dư 三tam 有hữu 一nhất 一nhất 通thông 三tam 。 謂vị 本bổn 死tử 中trung 三tam 。 各các 善thiện 染nhiễm 無vô 記ký 。 於ư 無vô 色sắc 界giới 。 除trừ 中trung 有hữu 三tam 。 非phi 彼bỉ 界giới 中trung 有hữu 處xứ 隔cách 別biệt 。 為vi 往vãng 餘dư 處xứ 可khả 立lập 中trung 有hữu 。 頌tụng 中trung 不bất 說thuyết 欲dục 色sắc 二nhị 界giới 。 故cố 知tri 於ư 中trung 許hứa 具cụ 四tứ 有hữu 。 有hữu 情tình 緣duyên 起khởi 。 已dĩ 廣quảng 分phân 別biệt 。 是thị 諸chư 有hữu 情tình 。 由do 何hà 而nhi 住trụ 。 頌tụng 曰viết 。
有hữu 情tình 由do 食thực 住trụ 。 段đoạn 欲dục 體thể 唯duy 三tam 。
非phi 色sắc 不bất 能năng 益ích 。 自tự 根căn 解giải 脫thoát 故cố 。
觸xúc 思tư 識thức 三tam 食thực 。 有hữu 漏lậu 通thông 三tam 界giới 。
意ý 成thành 及cập 求cầu 生sanh 。 食thực 香hương 中trung 有hữu 起khởi 。
前tiền 二nhị 益ích 此thử 世thế 。 所sở 依y 及cập 能năng 依y 。
後hậu 二nhị 於ư 當đương 有hữu 。 引dẫn 及cập 起khởi 如như 次thứ 。
論luận 曰viết 。 經kinh 說thuyết 。 世Thế 尊Tôn 自tự 悟ngộ 一nhất 法pháp 。 正chánh 覺giác 正chánh 說thuyết 。 謂vị 諸chư 有hữu 情tình 。 一nhất 切thiết 無vô 非phi 由do 食thực 而nhi 住trụ 。 何hà 等đẳng 為vi 食thực 。
食thực 有hữu 四tứ 種chủng 。 一nhất 段đoạn 二nhị 觸xúc 三tam 思tư 四tứ 識thức 。 段đoạn 有hữu 二nhị 種chủng 。 謂vị 細tế 及cập 麁thô 。 細tế 謂vị 中trung 有hữu 食thực 。 香hương 為vi 食thực 故cố 。 及cập 天thiên 劫kiếp 初sơ 食thực 。 無vô 變biến 穢uế 故cố 。 如như 油du 沃ốc 砂sa 。 散tán 入nhập 支chi 故cố 。 或hoặc 細tế 污ô 虫trùng 嬰anh 兒nhi 等đẳng 食thực 說thuyết 名danh 為vi 細tế 。 翻phiên 此thử 為vi 麁thô 。 如như 是thị 段đoạn 食thực 唯duy 在tại 欲dục 界giới 。 離ly 段đoạn 食thực 貪tham 生sanh 上thượng 界giới 故cố 。 唯duy 欲dục 界giới 繫hệ 。 香hương 味vị 觸xúc 三tam 。 一nhất 切thiết 皆giai 為vi 段đoạn 食thực 自tự 體thể 。 可khả 成thành 段đoạn 別biệt 而nhi 飲ẩm 噉đạm 。 故cố 謂vị 以dĩ 口khẩu 鼻tị 分phần 分phần 受thọ 之chi 。 光quang 影ảnh 炎diễm 涼lương 如như 何hà 成thành 食thực 。 傳truyền 說thuyết 。 此thử 語ngữ 從tùng 多đa 為vi 論luận 。 又hựu 雖tuy 非phi 飲ẩm 噉đạm 而nhi 能năng 持trì 身thân 。 亦diệc 細tế 食thực 所sở 攝nhiếp 。 如như 塗đồ 洗tẩy 等đẳng 。 色sắc 亦diệc 可khả 成thành 段đoạn 別biệt 飲ẩm 噉đạm 。 何hà 緣duyên 非phi 食thực 。 此thử 不bất 能năng 益ích 自tự 所sở 對đối 根căn 解giải 脫thoát 者giả 故cố 。 夫phu 名danh 食thực 者giả 。 必tất 先tiên 資tư 益ích 自tự 根căn 大đại 種chủng 。 後hậu 乃nãi 及cập 餘dư 。 飲ẩm 噉đạm 色sắc 時thời 於ư 自tự 根căn 大đại 尚thượng 不bất 為vi 益ích 。 況huống 能năng 及cập 餘dư 。 由do 彼bỉ 諸chư 根căn 境cảnh 各các 別biệt 故cố 。 有hữu 時thời 見kiến 色sắc 生sanh 喜hỷ 樂lạc 者giả 。 緣duyên 色sắc 觸xúc 生sanh 。 是thị 食thực 非phi 色sắc 。 又hựu 不bất 還hoàn 者giả 及cập 阿A 羅La 漢Hán 。 解giải 脫thoát 食thực 貪tham 。 雖tuy 見kiến 種chủng 種chủng 上thượng 妙diệu 。 飲ẩm 食thực 而nhi 無vô 益ích 故cố 。 觸xúc 謂vị 三tam 和hòa 所sở 生sanh 諸chư 觸xúc 。 思tư 謂vị 意ý 業nghiệp 。 識thức 謂vị 識thức 蘊uẩn 。 此thử 三tam 唯duy 有hữu 漏lậu 通thông 三tam 界giới 皆giai 有hữu 。 如như 何hà 食thực 體thể 不bất 通thông 無vô 漏lậu 。 毘tỳ 婆bà 沙sa 師sư 作tác 如như 是thị 釋thích 。 能năng 資tư 諸chư 有hữu 是thị 其kỳ 食thực 義nghĩa 。 無vô 漏lậu 修tu 生sanh 為vi 滅diệt 諸chư 有hữu 。 又hựu 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 食thực 有hữu 四tứ 種chủng 。 能năng 令linh 部bộ 多đa 有hữu 情tình 安an 住trụ 。 及cập 能năng 資tư 益ích 諸chư 求cầu 生sanh 者giả 。 無vô 漏lậu 不bất 然nhiên 。 故cố 非phi 食thực 體thể 。 言ngôn 部bộ 多đa 者giả 。 顯hiển 已dĩ 生sanh 義nghĩa 。 諸chư 趣thú 生sanh 已dĩ 皆giai 謂vị 已dĩ 生sanh 。 復phục 說thuyết 求cầu 生sanh 為vi 何hà 所sở 目mục 。 此thử 目mục 中trung 有hữu 。 由do 佛Phật 世Thế 尊Tôn 以dĩ 五ngũ 種chủng 名danh 說thuyết 中trung 有hữu 故cố 。 何hà 等đẳng 為vi 五ngũ 。
一nhất 者giả 意ý 成thành 。 從tùng 意ý 生sanh 故cố 。 非phi 精tinh 血huyết 等đẳng 所sở 有hữu 外ngoại 緣duyên 合hợp 所sở 成thành 故cố 。 二nhị 者giả 求cầu 生sanh 。 常thường 喜hỷ 尋tầm 察sát 當đương 生sanh 處xứ 故cố 。 三tam 者giả 食thực 香hương 。 身thân 資tư 香hương 食thực 往vãng 生sanh 處xứ 故cố 。 四tứ 者giả 中trung 有hữu 。 二nhị 趣thú 中trung 間gian 所sở 有hữu 蘊uẩn 故cố 。 五ngũ 者giả 名danh 起khởi 。 對đối 向hướng 當đương 生sanh 暫tạm 時thời 起khởi 故cố 。 如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 有hữu 壞hoại 自tự 體thể 起khởi 。 有hữu 壞hoại 世thế 間gian 生sanh 。 起khởi 謂vị 中trung 有hữu 。 又hựu 經kinh 說thuyết 。 有hữu 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 已dĩ 斷đoạn 起khởi 結kết 未vị 斷đoạn 生sanh 結kết 。 於ư 此thử 經Kinh 中trung 。 廣quảng 說thuyết 四tứ 句cú 。 離ly 二nhị 界giới 貪tham 諸chư 上thượng 流lưu 者giả 為vi 第đệ 一nhất 句cú 。 中trung 般bát 涅Niết 槃Bàn 為vi 第đệ 二nhị 句cú 。 諸chư 阿A 羅La 漢Hán 。 為vi 第đệ 三tam 句cú 。 除trừ 前tiền 諸chư 相tướng 為vi 第đệ 四tứ 句cú 。 又hựu 部bộ 多đa 者giả 。 謂vị 阿A 羅La 漢Hán 。 餘dư 有hữu 愛ái 者giả 說thuyết 名danh 求cầu 生sanh 。 幾kỷ 食thực 能năng 令linh 部bộ 多đa 安an 住trụ 。 幾kỷ 食thực 資tư 益ích 求cầu 生sanh 有hữu 情tình 。 毘tỳ 婆bà 沙sa 師sư 說thuyết 。 皆giai 具cụ 四tứ 。 諸chư 有hữu 愛ái 者giả 。 亦diệc 由do 段đoạn 食thực 為vi 緣duyên 資tư 益ích 令linh 招chiêu 從tùng 有hữu 。 以dĩ 世Thế 尊Tôn 說thuyết 四tứ 食thực 皆giai 為vi 病bệnh 癰ung 箭tiễn 根căn 老lão 死tử 緣duyên 故cố 。 亦diệc 見kiến 思tư 食thực 安an 住trụ 現hiện 身thân 。 世thế 傳truyền 有hữu 言ngôn 。 昔tích 有hữu 一nhất 父phụ 。
時thời 遭tao 飢cơ 饉cận 。 欲dục 造tạo 他tha 方phương 。 自tự 既ký 飢cơ 羸luy 。 二nhị 子tử 嬰anh 稚trĩ 。 意ý 欲dục 攜huề 去khứ 。 力lực 所sở 不bất 任nhậm 。 以dĩ 囊nang 盛thịnh 灰hôi 挂quải 於ư 壁bích 上thượng 。 慰úy 喻dụ 二nhị 子tử 云vân 是thị 麨xiểu 囊nang 。 二nhị 子tử 希hy 望vọng 多đa 時thời 延diên 命mạng 。 後hậu 有hữu 人nhân 至chí 取thủ 囊nang 為vi 開khai 。 子tử 見kiến 是thị 灰hôi 望vọng 絕tuyệt 便tiện 死tử 。 又hựu 於ư 大đại 海hải 。 有hữu 諸chư 商thương 人nhân 。 遭tao 難nạn/nan 敗bại 船thuyền 飲ẩm 食thực 俱câu 失thất 。 遙diêu 瞻chiêm 積tích 沫mạt 疑nghi 為vi 海hải 岸ngạn 。 意ý 望vọng 速tốc 至chí 命mạng 得đắc 延diên 時thời 。 至chí 觸xúc 知tri 非phi 望vọng 絕tuyệt 便tiện 死tử 。 集tập 異dị 門môn 足túc 說thuyết 。 大đại 海hải 中trung 有hữu 大đại 眾chúng 生sanh 。 登đăng 岸ngạn 生sanh 卵noãn 埋mai 於ư 砂sa 內nội 還hoàn 入nhập 海hải 中trung 。 母mẫu 若nhược 常thường 思tư 卵noãn 便tiện 不bất 壞hoại 。 如như 其kỳ 失thất 念niệm 卵noãn 即tức 敗bại 亡vong 。 此thử 不bất 應ưng 然nhiên 。 違vi 食thực 義nghĩa 故cố 。 豈khởi 他tha 思tư 食thực 能năng 持trì 自tự 身thân 。 理lý 實thật 應ưng 言ngôn 卵noãn 常thường 思tư 母mẫu 得đắc 不bất 爛lạn 壞hoại 。 忘vong 則tắc 命mạng 終chung 。 起khởi 念niệm 母mẫu 思tư 在tại 於ư 觸xúc 位vị 。 諸chư 有hữu 漏lậu 法pháp 皆giai 滋tư 長trưởng 有hữu 。 如như 何hà 世Thế 尊Tôn 。 說thuyết 食thực 唯duy 四tứ 。 雖tuy 爾nhĩ 就tựu 勝thắng 說thuyết 四tứ 無vô 失thất 。 謂vị 初sơ 二nhị 食thực 能năng 益ích 此thử 身thân 所sở 依y 能năng 依y 。 後hậu 之chi 二nhị 食thực 能năng 引dẫn 當đương 有hữu 能năng 起khởi 當đương 有hữu 。 言ngôn 所sở 依y 者giả 。 謂vị 有hữu 根căn 身thân 。 段đoạn 食thực 於ư 彼bỉ 能năng 為vi 資tư 益ích 。 言ngôn 能năng 依y 者giả 。 謂vị 心tâm 心tâm 所sở 。 觸xúc 食thực 於ư 彼bỉ 能năng 為vi 資tư 益ích 。 如như 是thị 二nhị 食thực 於ư 已dĩ 生sanh 有hữu 資tư 益ích 功công 能năng 。 最tối 為vi 殊thù 勝thắng 。 言ngôn 當đương 有hữu 者giả 。 謂vị 未vị 來lai 生sanh 。 於ư 彼bỉ 當đương 生sanh 思tư 食thực 能năng 引dẫn 。 思tư 食thực 引dẫn 已dĩ 。 從tùng 業nghiệp 所sở 熏huân 識thức 種chủng 子tử 力lực 後hậu 有hữu 得đắc 起khởi 。 如như 是thị 二nhị 食thực 於ư 未vị 生sanh 有hữu 引dẫn 起khởi 功công 能năng 。 最tối 為vi 殊thù 勝thắng 。 故cố 雖tuy 有hữu 漏lậu 皆giai 滋tư 長trưởng 有hữu 而nhi 就tựu 勝thắng 能năng 唯duy 說thuyết 四tứ 食thực 。 前tiền 二nhị 如như 養dưỡng 母mẫu 養dưỡng 已dĩ 生sanh 故cố 。 後hậu 二nhị 如như 生sanh 母mẫu 生sanh 未vị 生sanh 故cố 。 諸chư 所sở 有hữu 段đoạn 皆giai 是thị 食thực 耶da 。 有hữu 段đoạn 非phi 食thực 應ưng 作tác 四tứ 句cú 。 第đệ 一nhất 句cú 者giả 。 謂vị 所sở 飲ẩm 噉đạm 為vi 緣duyên 損tổn 壞hoại 諸chư 根căn 大đại 種chủng 。 第đệ 二nhị 句cú 者giả 。 謂vị 餘dư 三tam 食thực 。 第đệ 三tam 句cú 者giả 。 謂vị 所sở 飲ẩm 噉đạm 為vi 緣duyên 資tư 益ích 諸chư 根căn 大đại 種chủng 。 第đệ 四tứ 句cú 者giả 。 除trừ 前tiền 諸chư 相tướng 。 如như 是thị 觸xúc 等đẳng 隨tùy 其kỳ 所sở 應ứng 。 一nhất 一nhất 當đương 知tri 。 皆giai 有hữu 四tứ 句cú 。 頗phả 有hữu 觸xúc 等đẳng 為vi 緣duyên 資tư 益ích 諸chư 根căn 。 大đại 種chủng 而nhi 非phi 食thực 耶da 。 有hữu 謂vị 異dị 地địa 無vô 漏lậu 觸xúc 等đẳng 。 諸chư 有hữu 食thực 已dĩ 捐quyên 食thực 者giả 身thân 亦diệc 名danh 為vi 食thực 。 初sơ 資tư 益ích 故cố 。 毘tỳ 婆bà 沙sa 說thuyết 。 食thực 於ư 二nhị 時thời 能năng 為vi 食thực 事sự 。 俱câu 得đắc 名danh 食thực 。 一nhất 初sơ 食thực 時thời 能năng 除trừ 飢cơ 渴khát 。 二nhị 消tiêu 化hóa 已dĩ 資tư 根căn 及cập 大đại 。 何hà 趣thú 何hà 生sanh 各các 具cụ 幾kỷ 食thực 。 五ngũ 趣thú 四tứ 生sanh 皆giai 具cụ 四tứ 食thực 。 如như 何hà 地địa 獄ngục 有hữu 段đoạn 食thực 耶da 。 鐵thiết 丸hoàn 洋dương 銅đồng 豈khởi 非phi 段đoạn 食thực 。 若nhược 能năng 為vi 害hại 亦diệc 是thị 食thực 者giả 。 則tắc 與dữ 前tiền 說thuyết 四tứ 句cú 相tương 違vi 。 又hựu 品phẩm 類loại 足túc 言ngôn 。 云vân 何hà 為vi 段đoạn 食thực 。 謂vị 能năng 資tư 益ích 諸chư 根căn 大đại 種chủng 。 廣quảng 說thuyết 乃nãi 至chí 。 識thức 食thực 亦diệc 爾nhĩ 。 彼bỉ 說thuyết 且thả 依y 能năng 資tư 益ích 者giả 說thuyết 名danh 為vi 食thực 故cố 不bất 相tương 違vi 。 然nhiên 地địa 獄ngục 中trung 熱nhiệt 鐵thiết 丸hoàn 等đẳng 雖tuy 於ư 食thực 已dĩ 能năng 為vi 損tổn 害hại 。 而nhi 能năng 暫tạm 時thời 解giải 除trừ 飢cơ 渴khát 。 得đắc 食thực 相tướng 故cố 。 亦diệc 名danh 為vi 食thực 。 又hựu 孤cô 地địa 獄ngục 段đoạn 食thực 如như 人nhân 。 故cố 五ngũ 趣thú 中trung 皆giai 有hữu 四tứ 食thực 。 世Thế 尊Tôn 所sở 說thuyết 。 有hữu 人nhân 能năng 施thí 一nhất 百bách 外ngoại 道đạo 離ly 欲dục 仙tiên 食thực 。 若nhược 能năng 施thí 一nhất 贍thiệm 部bộ 林lâm 中trung 異dị 生sanh 者giả 食thực 。 其kỳ 果quả 勝thắng 彼bỉ 。 何hà 謂vị 贍thiệm 部bộ 林lâm 中trung 異dị 生sanh 。 有hữu 作tác 是thị 釋thích 。 所sở 有hữu 一nhất 切thiết 。 住trụ 贍Thiệm 部Bộ 洲Châu 諸chư 有hữu 腹phúc 者giả 。 彼bỉ 釋thích 非phi 理lý 。 說thuyết 一nhất 言ngôn 故cố 。 又hựu 於ư 此thử 中trung 有hữu 施thí 無vô 量lượng 異dị 生sanh 者giả 食thực 。 理lý 勝thắng 以dĩ 食thực 施thí 少thiểu 外ngoại 道đạo 離ly 欲dục 仙tiên 人nhân 。 何hà 足túc 為vi 奇kỳ 。 挍giảo 量lượng 歎thán 勝thắng 。 有hữu 言ngôn 。 彼bỉ 是thị 近cận 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 理lý 亦diệc 不bất 然nhiên 。 施thí 彼bỉ 獲hoạch 福phước 勝thắng 施thí 俱câu 胝chi 阿A 羅La 漢Hán 故cố 。 毘tỳ 婆bà 沙sa 者giả 說thuyết 。 此thử 異dị 生sanh 是thị 已dĩ 獲hoạch 得đắc 順thuận 決quyết 擇trạch 分phần/phân 。 此thử 名danh 與dữ 義nghĩa 。 亦diệc 不bất 相tương 應ứng 。 曾tằng 無vô 契Khế 經Kinh 或hoặc 本bổn 論luận 說thuyết 得đắc 順thuận 決quyết 擇trạch 分phần/phân 居cư 贍thiệm 部bộ 林lâm 中trung 。 當đương 知tri 彼bỉ 唯duy 自tự 所sở 分phân 別biệt 。 後hậu 身thân 菩Bồ 薩Tát 。 居cư 贍thiệm 部bộ 林lâm 名danh 彼bỉ 異dị 生sanh 。 此thử 說thuyết 應ưng 理lý 。
爾nhĩ 時thời 菩Bồ 薩Tát 。 同đồng 離ly 欲dục 仙tiên 故cố 。 對đối 彼bỉ 仙tiên 挍giảo 量lượng 歎thán 勝thắng 。 雖tuy 施thí 菩Bồ 薩Tát 福phước 勝thắng 無vô 邊biên 。 乘thừa 前tiền 挍giảo 量lượng 且thả 言ngôn 勝thắng 百bách 。 理lý 必tất 應ưng 爾nhĩ 。 由do 後hậu 世Thế 尊Tôn 除trừ 彼bỉ 異dị 生sanh 還hoàn 將tương 外ngoại 道đạo 對đối 預dự 流lưu 向hướng 挍giảo 量lượng 勝thắng 劣liệt 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 世Thế 尊Tôn 則tắc 應ưng 將tương 彼bỉ 異dị 生sanh 對đối 預dự 流lưu 向hướng 。 已dĩ 說thuyết 有hữu 情tình 緣duyên 起khởi 及cập 住trụ 。 如như 先tiên 所sở 說thuyết 。 壽thọ 盡tận 死tử 等đẳng 。 今kim 應ưng 正chánh 辦biện 。 何hà 識thức 現hiện 前tiền 何hà 受thọ 相tương 應ứng 有hữu 死tử 生sanh 等đẳng 。 頌tụng 曰viết 。
斷đoạn 善thiện 根căn 與dữ 續tục 。 離ly 染nhiễm 退thoái 死tử 生sanh 。
許hứa 唯duy 意ý 識thức 中trung 。 死tử 生sanh 唯duy 捨xả 受thọ 。
非phi 定định 無vô 心tâm 二nhị 。 二nhị 無vô 記ký 涅Niết 槃Bàn 。
漸tiệm 死tử 足túc 齊tề 心tâm 。 最tối 後hậu 意ý 識thức 滅diệt 。
下hạ 人nhân 天thiên 不bất 生sanh 。 斷đoạn 末mạt 摩ma 水thủy 等đẳng 。
論luận 曰viết 。 斷đoạn 善thiện 續tục 善thiện 離ly 界giới 地địa 染nhiễm 從tùng 離ly 染nhiễm 退thoái 命mạng 終chung 受thọ 生sanh 。 於ư 此thử 六lục 位vị 法pháp 爾nhĩ 唯duy 許hứa 意ý 識thức 非phi 餘dư 。 所sở 說thuyết 生sanh 言ngôn 應ưng 知tri 。 亦diệc 攝nhiếp 初sơ 結kết 中trung 有hữu 。 死tử 生sanh 唯duy 許hứa 捨xả 受thọ 相tương 應ứng 。 捨xả 相tương 應ứng 心tâm 不bất 明minh 利lợi 故cố 。 餘dư 受thọ 明minh 利lợi 不bất 順thuận 死tử 生sanh 。 又hựu 此thử 二nhị 時thời 唯duy 散tán 非phi 定định 。 要yếu 有hữu 心tâm 位vị 必tất 非phi 無vô 心tâm 。 非phi 在tại 定định 心tâm 有hữu 死tử 生sanh 義nghĩa 。 界giới 地địa 別biệt 故cố 。 加gia 行hành 生sanh 故cố 。 能năng 攝nhiếp 益ích 故cố 。 亦diệc 非phi 無vô 心tâm 。 有hữu 死tử 生sanh 義nghĩa 。 以dĩ 無vô 心tâm 位vị 命mạng 必tất 無vô 損tổn 。 若nhược 所sở 依y 身thân 將tương 欲dục 變biến 壞hoại 。 必tất 定định 還hoàn 起khởi 屬thuộc 所sở 依y 心tâm 。 然nhiên 後hậu 命mạng 終chung 。 更cánh 無vô 餘dư 理lý 。 又hựu 無vô 心tâm 者giả 不bất 能năng 受thọ 生sanh 。 以dĩ 無vô 因nhân 故cố 。 離ly 起khởi 煩phiền 惱não 無vô 受thọ 生sanh 故cố 。 雖tuy 說thuyết 死tử 有hữu 通thông 三tam 性tánh 心tâm 。 然nhiên 入nhập 涅Niết 槃Bàn 唯duy 二nhị 無vô 記ký 。 若nhược 說thuyết 欲dục 界giới 有hữu 捨xả 異dị 熟thục 。 彼bỉ 說thuyết 欲dục 界giới 入nhập 涅Niết 槃Bàn 心tâm 亦diệc 具cụ 威uy 儀nghi 異dị 熟thục 無vô 記ký 。 若nhược 說thuyết 欲dục 界giới 無vô 捨xả 異dị 熟thục 。 彼bỉ 說thuyết 欲dục 界giới 入nhập 涅Niết 槃Bàn 心tâm 但đãn 有hữu 威uy 儀nghi 而nhi 無vô 異dị 熟thục 。 何hà 故cố 唯duy 無vô 記ký 。 得đắc 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。 無vô 記ký 勢thế 力lực 微vi 順thuận 心tâm 斷đoạn 故cố 。 於ư 命mạng 終chung 位vị 何hà 身thân 分phần/phân 中trung 識thức 最tối 後hậu 滅diệt 。 頓đốn 命mạng 終chung 者giả 意ý 識thức 身thân 根căn 欻hốt 然nhiên 總tổng 滅diệt 。 若nhược 漸tiệm 死tử 者giả 往vãng 下hạ 人nhân 天thiên 。 於ư 足túc 齊tề 心tâm 如như 次thứ 識thức 滅diệt 。 謂vị 墮đọa 惡ác 趣thú 說thuyết 名danh 往vãng 下hạ 。 彼bỉ 識thức 最tối 後hậu 於ư 足túc 處xứ 滅diệt 。 若nhược 往vãng 人nhân 趣thú 識thức 滅diệt 於ư 臍tề 若nhược 往vãng 生sanh 天thiên 識thức 滅diệt 心tâm 處xứ 。 諸chư 阿A 羅La 漢Hán 。 說thuyết 名danh 不bất 生sanh 。 彼bỉ 最tối 後hậu 心tâm 亦diệc 心tâm 處xứ 滅diệt 。 有hữu 餘dư 師sư 說thuyết 。 彼bỉ 滅diệt 在tại 頂đảnh 。 正chánh 命mạng 終chung 時thời 於ư 足túc 等đẳng 處xứ 身thân 根căn 滅diệt 故cố 。 意ý 識thức 隨tùy 滅diệt 。 臨lâm 命mạng 終chung 時thời 。 身thân 根căn 漸tiệm 滅diệt 。 至chí 足túc 等đẳng 處xứ 欻hốt 然nhiên 都đô 滅diệt 。 如như 以dĩ 少thiểu 水thủy 置trí 炎diễm 石thạch 上thượng 。 漸tiệm 減giảm 漸tiệm 消tiêu 一nhất 處xứ 都đô 盡tận 。 又hựu 漸tiệm 命mạng 終chung 者giả 。 臨lâm 命mạng 終chung 時thời 。 多đa 為vi 斷đoạn 末mạt 摩ma 苦khổ 受thọ 所sở 逼bức 。 無vô 有hữu 別biệt 物vật 名danh 為vi 末mạt 摩ma 。 然nhiên 於ư 身thân 中trung 有hữu 異dị 支chi 節tiết 觸xúc 便tiện 致trí 死tử 。 是thị 謂vị 末mạt 摩ma 。 若nhược 水thủy 火hỏa 風phong 隨tùy 一nhất 增tăng 盛thịnh 。 如như 利lợi 刀đao 刃nhận 觸xúc 彼bỉ 末mạt 摩ma 。 因nhân 此thử 便tiện 生sanh 增tăng 上thượng 苦khổ 受thọ 。 從tùng 斯tư 不bất 久cửu 遂toại 致trí 命mạng 終chung 。 非phi 如như 斬trảm 薪tân 說thuyết 名danh 為vi 斷đoạn 。 如như 斷đoạn 無vô 覺giác 故cố 得đắc 斷đoạn 名danh 。 地địa 界giới 何hà 緣duyên 無vô 斯tư 斷đoạn 用dụng 。 以dĩ 無vô 第đệ 四tứ 內nội 災tai 患hoạn 故cố 。 內nội 三tam 災tai 患hoạn 。 謂vị 風phong 熱nhiệt 淡đạm 水thủy 火hỏa 風phong 增tăng 隨tùy 所sở 應ưng 起khởi 。 有hữu 說thuyết 。 此thử 似tự 外ngoại 器khí 三tam 災tai 。 此thử 斷đoạn 末mạt 摩ma 天thiên 中trung 非phi 有hữu 。 然nhiên 諸chư 天thiên 子tử 。 將tương 命mạng 終chung 時thời 。 先tiên 有hữu 五ngũ 種chủng 小tiểu 衰suy 相tương/tướng 現hiện 。 一nhất 者giả 衣y 服phục 嚴nghiêm 具cụ 。 出xuất 非phi 愛ái 聲thanh 。 二nhị 者giả 自tự 身thân 光quang 明minh 。 忽hốt 然nhiên 昧muội 劣liệt 。 三tam 者giả 於ư 沐mộc 浴dục 位vị 水thủy 渧đế 著trước 身thân 。 四tứ 者giả 本bổn 性tánh 囂hiêu 馳trì 今kim 滯trệ 一nhất 境cảnh 。 五ngũ 者giả 眼nhãn 本bổn 凝ngưng 寂tịch 今kim 數số 瞬thuấn 動động 。 此thử 五ngũ 相tương/tướng 現hiện 非phi 定định 當đương 死tử 。
復phục 有hữu 五ngũ 種chủng 大đại 衰suy 相tương/tướng 現hiện 。 一nhất 者giả 衣y 染nhiễm 埃ai 塵trần 。 二nhị 者giả 花hoa 鬘man 萎nuy 悴tụy 。 三tam 者giả 兩lưỡng 腋dịch 汗hãn 出xuất 。 四tứ 者giả 臭xú 氣khí 入nhập 身thân 。 五ngũ 者giả 不bất 樂nhạo 本bổn 座tòa 。 此thử 五ngũ 相tương/tướng 現hiện 必tất 定định 當đương 死tử 。 世Thế 尊Tôn 於ư 此thử 。 有hữu 情tình 世thế 間gian 生sanh 住trụ 沒một 中trung 建kiến 立lập 三tam 聚tụ 。 何hà 謂vị 三tam 聚tụ 。 頌tụng 曰viết 。
正chánh 邪tà 不bất 定định 聚tụ 。 聖thánh 造tạo 無vô 間gian 餘dư 。
論luận 曰viết 。 一nhất 正chánh 性tánh 定định 聚tụ 。 二nhị 邪tà 性tánh 定định 聚tụ 。 三tam 不bất 定định 性tánh 聚tụ 。 何hà 名danh 正chánh 性tánh 。 謂vị 契Khế 經Kinh 言ngôn 。 貪tham 無vô 餘dư 斷đoạn 。 瞋sân 無vô 餘dư 斷đoạn 。 癡si 無vô 餘dư 斷đoạn 。 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 皆giai 無vô 餘dư 斷đoạn 。 是thị 名danh 正chánh 性tánh 。 定định 者giả 謂vị 聖thánh 。 聖thánh 謂vị 已dĩ 有hữu 無vô 漏lậu 道Đạo 生sanh 。 遠viễn 諸chư 惡ác 法pháp 故cố 名danh 為vi 聖thánh 。 獲hoạch 得đắc 畢tất 竟cánh 離ly 繫hệ 得đắc 故cố 。 定định 盡tận 煩phiền 惱não 故cố 名danh 正chánh 定định 。 諸chư 已dĩ 獲hoạch 得đắc 順thuận 解giải 脫thoát 分phần/phân 者giả 。 亦diệc 定định 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。 何hà 非phi 正chánh 定định 。 彼bỉ 後hậu 或hoặc 墮đọa 邪tà 定định 聚tụ 故cố 。 又hựu 得đắc 涅Niết 槃Bàn 時thời 未vị 定định 故cố 。 非phi 如như 預dự 流lưu 者giả 極cực 七thất 返phản 有hữu 等đẳng 。 又hựu 彼bỉ 未vị 能năng 捨xả 邪tà 性tánh 故cố 。 不bất 名danh 正chánh 定định 。 何hà 名danh 邪tà 性tánh 。 謂vị 諸chư 地địa 獄ngục 傍bàng 生sanh 餓ngạ 鬼quỷ 。 是thị 名danh 邪tà 性tánh 。 定định 謂vị 無vô 間gian 。 造tạo 無vô 間gián 者giả 。 必tất 墮đọa 地địa 獄ngục 。 故cố 名danh 邪tà 定định 。 正chánh 邪tà 定định 餘dư 名danh 不bất 定định 性tánh 。 彼bỉ 待đãi 二nhị 緣duyên 可khả 成thành 二nhị 故cố 。
說Thuyết 一Nhất 切Thiết 有Hữu 部Bộ 俱Câu 舍Xá 論Luận 卷quyển 第đệ 十thập
Thuyết Nhất Thiết Hữu Bộ Câu Xá Luận ♦ Hết quyển 10
❖
Phiên âm: 14/3/2016 ◊ Cập nhật: 14/3/2016