菩Bồ 薩Tát 藏Tạng 阿A 毗Tỳ 達Đạt 摩Ma 古Cổ 迹Tích 卷quyển 第đệ 四tứ 本bổn
Bồ Tát Tạng A Tỳ Đạt Ma Cổ Tích ♦ Quyển 0

青thanh 丘khâu 沙Sa 門Môn 。 太thái 賢hiền 。 集tập 。


成thành 唯duy 識thức 論luận 學học 記ký (# 自tự 第đệ 二nhị 卷quyển 中trung 次thứ 至chí 第đệ 四tứ 卷quyển )# 。


且thả 染nhiễm 法pháp 種chủng 。 至chí 見kiến 道đạo 等đẳng 對đối 治trị 生sanh 位vị 。 餘dư 有hữu 漏lậu 法pháp 至chí 涅Niết 槃Bàn 際tế 。 佛Phật 種chủng 乃nãi 至chí 窮cùng 未vị 來lai 等đẳng (# 世thế 親thân 無vô 性tánh 且thả 說thuyết 顯hiển 相tương/tướng )# 。 實thật 亦diệc 應ưng 簡giản 本bổn 識thức 現hiện 行hành 。 亦diệc 有hữu 界giới 地địa 轉chuyển 易dị 義nghĩa 故cố 。 然nhiên 種chủng 所sở 依y 且thả 不bất 簡giản 也dã 。


四tứ 性tánh 決quyết 定định (# 至chí )# 有hữu 因nhân 緣duyên 義nghĩa 。


述thuật 曰viết 。 攝nhiếp 七thất 義nghĩa 中trung 。 第đệ 六lục 功công 能năng 相tương 應ứng 。 遮già 薩tát 婆bà 多đa 。 惡ác 與dữ 有hữu 覆phú 同đồng 類loại 因nhân 等đẳng 。


五ngũ 待đãi 眾chúng 緣duyên (# 至chí )# 非phi 恆hằng 頓đốn 生sanh 。


述thuật 曰viết 。 攝nhiếp 七thất 義nghĩa 中trung 。 第đệ 四tứ 得đắc 緣duyên 。 第đệ 五ngũ 變biến 異dị 。 薩tát 婆bà 多đa 宗tông 。 緣duyên 三tam 世thế 有hữu 。 有hữu 頓đốn 生sanh 過quá 。 設thiết 救cứu 有hữu 體thể 而nhi 未vị 起khởi 用dụng 。 破phá 用dụng 恆hằng 起khởi 。 不bất 離ly 體thể 故cố 。 恆hằng 有hữu 緣duyên 故cố 。 大Đại 乘Thừa 不bất 爾nhĩ 。 故cố 顯hiển 自tự 宗tông 非phi 恆hằng 頓đốn 生sanh 。


六lục 引dẫn 自tự 果quả (# 至chí )# 。 互hỗ 為vi 因nhân 緣duyên 。


述thuật 曰viết 。 攝nhiếp 七thất 義nghĩa 中trung 。 第đệ 七thất 相tương 稱xứng 。 此thử 遮già 外ngoại 道đạo 大đại 自tự 在tại 等đẳng 。 及cập 薩tát 婆bà 多đa 。 善thiện 色sắc 四tứ 蘊uẩn 互hỗ 因nhân 緣duyên 等đẳng (# 測trắc 師sư 於ư 此thử 引dẫn 攝nhiếp 論luận 釋thích 。 今kim 釋thích 彼bỉ 文văn 。 如như 彼bỉ 論luận 記ký )# 。


唯duy 本bổn 識thức 中trung (# 至chí )# 非phi 實thật 種chủng 子tử 。


述thuật 曰viết 。 總tổng 結kết 簡giản 持trì 。 無vô 著trước 攝nhiếp 論luận 。 及cập 二nhị 釋thích 云vân 。 內nội 外ngoại 二nhị 種chủng 。 具cụ 六lục 義nghĩa 故cố 。 今kim 簡giản 持trì 云vân 實thật 種chủng 唯duy 內nội 而nhi 外ngoại 假giả 說thuyết 言ngôn 識thức 所sở 變biến 故cố 者giả 。 基cơ 云vân 。 顯hiển 重trọng/trùng 變biến 也dã 。 謂vị 內nội 種chủng 亦diệc 識thức 所sở 變biến 。 應ưng 非phi 實thật 種chủng 子tử 。 答đáp 。 內nội 種chủng 識thức 變biến 已dĩ 。 復phục 生sanh 麥mạch 等đẳng 。 麥mạch 等đẳng 復phục 識thức 變biến 。 以dĩ 重trọng/trùng 變biến 故cố (# 所sở 變biến 種chủng 生sanh 更cánh 所sở 變biến 故cố )# 。


此thử 種chủng 勢thế 力lực (# 至chí )# 即tức 名danh 引dẫn 因nhân 。


述thuật 曰viết 。 第đệ 八bát 生sanh 引dẫn 門môn 。 此thử 有hữu 二nhị 門môn 。 一nhất 近cận 遠viễn 相tương 對đối 門môn 。 且thả 本bổn 識thức 種chủng 。 望vọng 名danh 色sắc 生sanh 因nhân 。 望vọng 六lục 處xứ 引dẫn 因nhân 外ngoại 種chủng 於ư 牙nha 生sanh 於ư 莖hành 等đẳng 為vi 引dẫn 。 二nhị 正chánh 殘tàn 相tương 對đối 門môn 。 如như 世thế 親thân 論luận 外ngoại 種chủng 至chí 果quả 熟thục 。 內nội 種chủng 壽thọ 邊biên 際tế 。 為vi 能năng 生sanh 因nhân 。 收thu 後hậu 枯khô 等đẳng 。 死tử 後hậu 骸hài 等đẳng 。 為vi 引dẫn 因nhân 果quả 。 世thế 親thân 唯duy 明minh 後hậu 。 此thử 論luận 及cập 無vô 性tánh 。 具cụ 辨biện 二nhị 種chủng 。


內nội 種chủng 必tất 由do (# 至chí )# 所sở 生sanh 果quả 故cố 。


述thuật 曰viết 。 第đệ 九cửu 四tứ 緣duyên 門môn 。 准chuẩn 內nội 因nhân 緣duyên 外ngoại 增tăng 上thượng 故cố 。


依y 何hà 等đẳng 義nghĩa (# 至chí )# 非phi 心tâm 所sở 等đẳng 。


述thuật 曰viết 。 第đệ 十thập 熏huân 習tập 門môn 中trung 有hữu 三tam 。 略lược 問vấn 答đáp 故cố 。 廣quảng 問vấn 答đáp 故cố 。 總tổng 結kết 成thành 故cố 。 廣quảng 中trung 為vi 二nhị 。 所sở 熏huân 故cố 。 能năng 熏huân 故cố 。 所sở 熏huân 四tứ 中trung 。 一nhất 堅kiên 住trụ 性tánh 。 一nhất 期kỳ 必tất 無vô 間gian 轉chuyển 義nghĩa 故cố 。 遮già 轉chuyển 識thức 者giả 。 基cơ 云vân 。 遮già 七thất 轉chuyển 識thức 。 若nhược 許hứa 持trì 種chủng 。 菩Bồ 薩Tát 見kiến 道đạo 。 應ưng 失thất 一nhất 切thiết 有hữu 漏lậu 。 種chủng 子tử (# 末mạt 那na 一nhất 期kỳ 有hữu 轉chuyển 易dị 也dã )# 。 基cơ 云vân 。 識thức 言ngôn 亦diệc 攝nhiếp 心tâm 所sở 。 測trắc 云vân 。 第đệ 三tam 方phương 簡giản 心tâm (# 准chuẩn 下hạ 利lợi 好hảo/hiếu )# 。 聲thanh 風phong 等đẳng 者giả 。 等đẳng 取thủ 諸chư 色sắc 。 且thả 舉cử 相tương/tướng 顯hiển 。 類loại 諸chư 根căn 塵trần 。 為vi 簡giản 經kinh 部bộ 色sắc 心tâm 可khả 熏huân 。 無vô 色sắc 無vô 心tâm 不bất 堅kiên 住trụ 故cố 。 佛Phật 識thức 亦diệc 堅kiên 。 是thị 所sở 熏huân 耶da 。 不bất 爾nhĩ 。 平bình 等đẳng 方phương 受thọ 熏huân 故cố 。 善thiện 如như 沉trầm 香hương 。 不bất 受thọ 檀đàn 萩# 。 不bất 善thiện 如như 萩# 。 不bất 受thọ [苔/心]# 香hương 。 唯duy 無vô 記ký 法pháp 不bất 違vi 三tam 性tánh 。 故cố 佛Phật 第đệ 八bát 持trì 因nhân 位vị 熏huân 。 本bổn 識thức 相tương 應ứng 。 及cập 虗hư 空không 等đẳng 。 亦diệc 堅kiên 無vô 記ký 。 是thị 所sở 熏huân 耶da 。 不bất 爾nhĩ 。 心tâm 所sở 如như 假giả 依y 他tha 。 無vô 為vi 堅kiên 密mật 如như 堅kiên 石thạch 故cố 。 基cơ 云vân 。 依y 他tha 兼kiêm 不bất 相tương 應ứng 。 假giả 識thức 類loại 等đẳng 。 如như 瓶bình 持trì 水thủy 。 假giả 持trì 何hà 失thất 。 由do 實thật 法pháp 持trì 假giả 說thuyết 瓶bình 持trì 。 由do 如như 命mạng 根căn 住trụ 六lục 處xứ 等đẳng 。 他tha 識thức 前tiền 後hậu 具cụ 上thượng 三tam 是thị 所sở 熏huân 耶da 。 不bất 爾nhĩ 可khả 知tri 。


何hà 等đẳng 名danh 為vi 。 (# 至chí )# 可khả 是thị 能năng 熏huân 。


述thuật 曰viết 。 第đệ 二nhị 能năng 熏huân 中trung 。 言ngôn 遮già 異dị 熟thục 心tâm 心tâm 所sở 等đẳng 者giả 。 基cơ 云vân 。 舉cử 第đệ 八bát 識thức 心tâm 心tâm 所sở 等đẳng 。 等đẳng 彼bỉ 相tương/tướng 分phần/phân 及cập 六lục 識thức 中trung 異dị 熟thục 無vô 記ký 。 非phi 謂vị 一nhất 切thiết 異dị 熟thục 生sanh 心tâm 法pháp 執chấp 等đẳng 類loại 皆giai 不bất 能năng 熏huân 。 若nhược 為vi 相tương/tướng 分phần/phân 。 即tức 第đệ 八bát 識thức 。 為vi 六lục 七thất 識thức 之chi 所sở 緣duyên 故cố 。 為vi 相tương/tướng 分phần/phân 熏huân (# 依y 有hữu 力lực 見kiến 。 熏huân 本bổn 質chất 種chủng 。 如như 末mạt 那na 中trung 異dị 熟thục 相tương/tướng 分phần/phân )# 。 測trắc 云vân 。 威uy 儀nghi 等đẳng 三tam 定định 是thị 能năng 熏huân 。 異dị 熟thục 二nhị 釋thích 。 一nhất 云vân 。 一nhất 切thiết 業nghiệp 感cảm 。 定định 不bất 能năng 熏huân 。 唯duy 法pháp 爾nhĩ 生sanh 。 劣liệt 故cố 業nghiệp 助trợ 。 一nhất 云vân 。 業nghiệp 感cảm 有hữu 二nhị 。 強cường/cưỡng 者giả 能năng 熏huân 。 劣liệt 即tức 不bất 能năng 。 三tam 藏tạng 存tồn 後hậu (# 謂vị 能năng 熏huân 心tâm 所sở 現hiện 影ảnh 像tượng 。 顯hiển 境cảnh 名danh 言ngôn 勢thế 力lực 故cố 熏huân 。 報báo 意ý 識thức 中trung 所sở 現hiện 善thiện 惡ác 。 所sở 依y 劣liệt 故cố 。 亦diệc 不bất 能năng 熏huân 。 如như 本bổn 識thức 變biến 三tam 性tánh 種chủng 子tử 。 天thiên 眼nhãn 耳nhĩ 根căn 長trưởng 養dưỡng 色sắc 等đẳng )# 。 有hữu 增tăng 減giảm 中trung 。 基cơ 云vân 。 末mạt 那na 至chí 無vô 漏lậu 位vị 。 亦diệc 有hữu 增tăng 減giảm 。 無vô 性tánh 有hữu 情tình 。 此thử 第đệ 七thất 識thức 。 畢tất 竟cánh 無vô 有hữu 。 動động 轉chuyển 之chi 時thời 。 闕khuyết 有hữu 增tăng 減giảm 。 應ưng 非phi 能năng 熏huân 。 此thử 有hữu 二nhị 釋thích 。 一nhất 云vân 。 從tùng 無vô 始thỉ 來lai 。 行hành 相tương/tướng 轉chuyển 闇ám 。 剎sát 那na 剎sát 那na 。 現hiện 種chủng 增tăng 長trưởng 。 如như 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 入nhập 聖thánh 漸tiệm 增tăng 明minh 。 然nhiên 極cực 難nạn/nan 也dã (# 彼bỉ 難nan 解giải 者giả 。 聖thánh 智trí 漸tiệm 增tăng 。 極cực 至chí 佛Phật 圓viên 。 無vô 性tánh 末mạt 那na 。 窮cùng 未vị 來lai 際tế 。 當đương 成thành 何hà 品phẩm )# 。 二nhị 云vân 。 生sanh 上thượng 下hạ 時thời 。 地địa 繫hệ 麤thô 細tế 。 有hữu 增tăng 減giảm 故cố 。 雖tuy 有hữu 九cửu 品phẩm 。 然nhiên 三tam 性tánh 受thọ 境cảnh 界giới 相tương 續tục 。 不bất 易dị 脫thoát 故cố 。 名danh 為vi 一nhất 類loại 。 雖tuy 一nhất 時thời 斷đoạn 。 然nhiên 如như 見kiến 道đạo 。 頓đốn 出xuất 離ly 道đạo 。 菩Bồ 薩Tát 金kim 剛cang 。 非phi 無vô 九cửu 品phẩm 。 測trắc 意ý 同đồng 斯tư (# 此thử 亦diệc 難nan 解giải 。 佛Phật 平bình 等đẳng 智trí 。 猶do 如như 因nhân 位vị 。 歷lịch 入nhập 諸chư 定định 。 上thượng 下hạ 麤thô 細tế 。 既ký 有hữu 增tăng 減giảm 。 應ưng 能năng 熏huân 故cố 。 若nhược 佛Phật 彼bỉ 智trí 唯duy 依y 一nhất 地địa 。 菩Bồ 薩Tát 無vô 漏lậu 。 非phi 佛Phật 性tánh 過quá 。 餘dư 地địa 種chủng 子tử 若nhược 不bất 生sanh 現hiện 。 應ưng 無vô 用dụng 故cố )# 。 又hựu 云vân 。 無vô 性tánh 末mạt 那na 有hữu 性tánh 類loại 故cố 。 有hữu 增tăng 減giảm 者giả 。 自tự 破phá 不bất 然nhiên 。 勿vật 佛Phật 七thất 識thức 因nhân 七thất 之chi 類loại 亦diệc 能năng 熏huân 故cố 。 觀quán 云vân 。 有hữu 性tánh 第đệ 七thất 。 先tiên 無vô 增tăng 減giảm 。 後hậu 有hữu 增tăng 減giảm 。 得đắc 成thành 能năng 熏huân 。 佛Phật 果Quả 善thiện 法Pháp 。 後hậu 無vô 增tăng 減giảm 。 先tiên 有hữu 增tăng 減giảm 。 應ưng 成thành 能năng 熏huân 。 解giải 云vân 。 闕khuyết 所sở 熏huân 俱câu 不bất 成thành 能năng 熏huân (# 今kim 謂vị 不bất 爾nhĩ 。 若nhược 無vô 垢cấu 識thức 非phi 所sở 熏huân 故cố 。 如Như 來Lai 轉chuyển 識thức 自tự 不bất 成thành 熏huân 。 立lập 第đệ 三tam 義nghĩa 。 應ưng 無vô 用dụng 故cố 。 况# 有hữu 前tiền 過quá 。 不bất 可khả 依y 也dã )# 。 並tịnh 不bất 盡tận 理lý 。 今kim 出xuất 別biệt 釋thích 。 謂vị 第đệ 七thất 識thức 與dữ 六lục 為vi 依y 。 如như 如như 六lục 識thức 染nhiễm 法pháp 增tăng 盛thịnh 。 如như 是thị 如như 是thị 。 染nhiễm 意ý 勢thế 增tăng 。 如như 如như 六lục 識thức 。 善thiện 法Pháp 增tăng 長trưởng 。 如như 是thị 如như 是thị 。 染nhiễm 意ý 勢thế 感cảm 。 勝thắng 違vi 順thuận 法pháp 。 所sở 損tổn 益ích 故cố 。 有hữu 情tình 無vô 性tánh 。 何hà 有hữu 異dị 途đồ 。 結kết 言ngôn 唯duy 七thất 轉chuyển 及cập 心tâm 所sở 者giả 。 基cơ 云vân 。 舉cử 能năng 緣duyên 也dã 。 若nhược 為vi 相tương/tướng 分phần/phân 。 何hà 法pháp 為vi 障chướng 。 即tức 第đệ 八bát 識thức 為vi 六lục 七thất 識thức 之chi 所sở 緣duyên 故cố 。 為vi 相tương/tướng 分phần/phân 熏huân (# 況huống 色sắc 聲thanh 等đẳng )# 。 何hà 分phân 為vi 能năng 熏huân 。 唯duy 自tự 體thể 分phần/phân 。 如như 自tự 體thể 分phần/phân 唯duy 受thọ 熏huân 故cố 。 見kiến 分phần/phân 體thể 故cố (# 和hòa 上thượng 云vân 。 且thả 說thuyết 能năng 緣duyên 。 熏huân 自tự 類loại 分phần/phân 。 相tương/tướng 分phần/phân 有hữu 別biệt 起khởi 用dụng 故cố 。 熏huân 是thị 傍bàng 用dụng 。 唯duy 從tùng 體thể 攝nhiếp 。 以dĩ 不bất 緣duyên 其kỳ 所sở 熏huân 種chủng 故cố 。 若nhược 言ngôn 熏huân 用dụng 即tức 緣duyên 用dụng 者giả 。 但đãn 是thị 有hữu 緣duyên 。 必tất 應ưng 有hữu 熏huân 。 相tương/tướng 分phần/phân 無vô 緣duyên 。 應ưng 無vô 熏huân 用dụng 。 然nhiên 第đệ 七thất 云vân 見kiến 分phần/phân 熏huân 者giả 。 以dĩ 見kiến 體thể 熏huân 自tự 類loại 故cố 。 此thử 中trung 意ý 也dã )# 。


如như 是thị 能năng 熏huân (# 至chí )# 一nhất 切thiết 種chủng 相tương/tướng 。


述thuật 曰viết 。 第đệ 三tam 結kết 成thành 。 舊cựu 種chủng 生sanh 現hiện 。 現hiện 熏huân 新tân 種chủng 。 一nhất 現hiện 二nhị 種chủng 三tam 法pháp 同đồng 時thời 。 不bất 同đồng 經kinh 部bộ 因nhân 果quả 異dị 時thời 。 問vấn 。 舊cựu 種chủng 生sanh 新tân 現hiện 。 新tân 現hiện 即tức 熏huân 新tân 種chủng 。 新tân 種chủng 從tùng 現hiện 生sanh 。 亦diệc 應ưng 生sanh 新tân 現hiện 。 答đáp 。 現hiện 行hành 現hiện 用dụng 。 一nhất 足túc 餘dư 不bất 生sanh 。 種chủng 子tử 為vi 後hậu 因nhân 。 熏huân 亦diệc 無vô 失thất 。 言ngôn 如như 俱câu 有hữu 因nhân 等đẳng 者giả 。 基cơ 云vân 。 引dẫn 薩tát 婆bà 多đa 。 俱câu 有hữu 同đồng 類loại 。 二nhị 因nhân 為ví 喻dụ 。 測trắc 。 一nhất 云vân 同đồng 前tiền 。 一nhất 云vân 指chỉ 事sự 。 大Đại 乘Thừa 亦diệc 有hữu 六lục 因nhân 義nghĩa 故cố (# 初sơ 解giải 為vi 勝thắng 。 無vô 性tánh 論luận 云vân 。 以dĩ 種chủng 生sanh 現hiện 為vi 同đồng 類loại 因nhân 。 大Đại 乘Thừa 未vị 必tất 定định 前tiền 後hậu 故cố )# 。 言ngôn 此thử 二nhị 者giả 。 一nhất 同đồng 剎sát 那na 種chủng 現hiện 相tướng 生sanh 。 二nhị 前tiền 念niệm 種chủng 生sanh 後hậu 自tự 類loại 。 言ngôn 假giả 說thuyết 者giả 。 雜tạp 集tập 第đệ 四tứ 。 六lục 因nhân 皆giai 是thị 因nhân 緣duyên 攝nhiếp 故cố 。 顯hiển 揚dương 破phá 故cố 。


此thử 識thức 行hành 種chủng (# 至chí )# 而nhi 得đắc 起khởi 故cố 。


述thuật 曰viết 。 第đệ 二nhị 大đại 段đoạn 合hợp 釋thích 所sở 緣duyên 行hành 相tướng 門môn 也dã 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 略lược 標tiêu 故cố 。 廣quảng 釋thích 故cố 。 此thử 初sơ 也dã 。 言ngôn 相tướng 名danh 分phân 別biệt 習tập 氣khí 者giả 。 五ngũ 事sự 之chi 中trung 。 真Chân 如Như 無vô 種chủng 。 正chánh 智trí 無vô 漏lậu 。 雖tuy 依y 此thử 識thức 。 此thử 識thức 不bất 緣duyên 。 故cố 非phi 報báo 受thọ 。 有hữu 漏lậu 相tương/tướng 分phần/phân 所sở 詮thuyên 色sắc 等đẳng 。 總tổng 名danh 為vi 相tương/tướng 。 能năng 詮thuyên 聲thanh 體thể 。 名danh 之chi 為vi 名danh 。 能năng 變biến 心tâm 及cập 心tâm 所sở 自tự 體thể 。 名danh 為vi 分phân 別biệt 。 三tam 藏tạng 云vân 。 名danh 所sở 依y 聲thanh 。 此thử 中trung 為vi 名danh 。 假giả 無vô 種chủng 故cố 。 同đồng 安an 危nguy 者giả 。 執chấp 受thọ 有hữu 二nhị 。 一nhất 覺giác 受thọ 處xứ 。 二nhị 攝nhiếp 為vi 體thể 。 雜tạp 集tập 論luận 云vân 。 五ngũ 色sắc 界giới 全toàn 四tứ 界giới 一nhất 分phần/phân 。 依y 初sơ 門môn 故cố 。 基cơ 云vân 。 若nhược 據cứ 實thật 理lý 。 生sanh 覺giác 受thọ 者giả 。 唯duy 是thị 身thân 根căn 。 以dĩ 餘dư 四tứ 根căn 。 色sắc 香hương 味vị 觸xúc 。 不bất 離ly 身thân 根căn 同đồng 聚tụ 一nhất 處xứ 。 亦diệc 名danh 覺giác 受thọ 。 體thể 實thật 非phi 也dã 。 五ngũ 十thập 六lục 云vân 。 五ngũ 執chấp 受thọ 五ngũ 執chấp 非phi 執chấp 。 所sở 餘dư 一nhất 向hướng 非phi 執chấp 受thọ 者giả 。 測trắc 云vân 。 依y (# 聲thanh 雖tuy 虗hư 疎sơ 不bất 生sanh 覺giác 受thọ 。 不bất 離ly 根căn 處xứ 。 攝nhiếp 為vi 體thể 故cố )# 如như 五ngũ 十thập 三tam 。 謂vị 識thức 所sở 託thác 安an 危nguy 事sự 同đồng 。 又hựu 此thử 為vi 依y 能năng 生sanh 諸chư 受thọ 。 雙song 說thuyết 二nhị 門môn 。 今kim 此thử 唯duy 識thức 依y 後hậu 門môn 也dã 。 即tức 以dĩ 所sở 變biến 為vi 所sở 緣duyên 者giả 。 緣duyên 種chủng 有hữu 根căn 及cập 器khí 體thể 故cố 。 然nhiên 說thuyết 此thử 緣duyên 無vô 量lượng 執chấp 受thọ 。 如như 瑜du 伽già 記ký 。 十thập 卷quyển 楞lăng 伽già 云vân 。 阿a 梨lê 耶da 識thức 。 緣duyên 名danh 及cập 相tương/tướng 如như 毛mao 輪luân 者giả 。 基cơ 云vân 。 名danh 體thể 即tức 聲thanh 。 或hoặc 四tứ 蘊uẩn 種chủng 。 或hoặc 自tự 證chứng 分phần/phân 所sở 緣duyên 見kiến 分phần/phân 。 故cố 不bất 相tương 違vi 。 彼bỉ 說thuyết 頓đốn 知tri 一nhất 切thiết 境cảnh 者giả 。 於ư 自tự 說thuyết 境cảnh 不bất 漸tiệm 取thủ 故cố 。 不bất 同đồng 真Chân 諦Đế 緣duyên 十thập 八bát 界giới 。


此thử 中trung 了liễu 者giả (# 至chí )# 各các 。 自tự 然nhiên 而nhi 轉chuyển 。


述thuật 曰viết 。 第đệ 二nhị 廣quảng 釋thích 中trung 有hữu 二nhị 。 行hành 相tương/tướng 故cố 。 所sở 緣duyên 故cố 。 初sơ 亦diệc 有hữu 四tứ 。 二nhị 分phần 三tam 分phần/phân 四tứ 分phần/phân 一nhất 分phần/phân 。 此thử 二nhị 分phần 也dã 。 測trắc 云vân 。 佛Phật 唯duy 識thức 多đa 說thuyết 一nhất 分phần/phân 。 如như 契Khế 經Kinh 言ngôn 。 三tam 界giới 唯duy 心tâm 。 佛Phật 滅diệt 度độ 後hậu 。 至chí 九cửu 百bách 年niên 。 無vô 著trước 世thế 親thân 。 開khai 為vi 二nhị 分phần 。 謂vị 相tương 及cập 見kiến 。 次thứ 陳trần 那na 等đẳng 。 加gia 自tự 證chứng 分phần/phân 。 千thiên 一nhất 百bách 年niên 。 護hộ 法Pháp 菩Bồ 薩Tát 。 依y 厚hậu 嚴nghiêm 經kinh (# 今kim 言ngôn 密mật 嚴nghiêm )# 。 造tạo 成thành 假giả 論luận 。 更cánh 立lập 四tứ 分phần/phân 。 開khai 合hợp 雖tuy 異dị 。 理lý 無vô 乖quai 返phản (# 今kim 謂vị 。 無vô 著trước 世thế 親thân 。 唯duy 立lập 二nhị 分phần 。 相tương/tướng 傳truyền 謬mậu 矣hĩ 。 金kim 剛cang 般Bát 若Nhã 論luận 云vân 三tam 分phần/phân 故cố 。 經Kinh 云vân 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 法pháp 。 如như 星tinh 翳ế 灯# 幻huyễn 。 二nhị 論luận 並tịnh 釋thích 。 此thử 中trung 星tinh 翳ế 。 喻dụ 見kiến 相tương/tướng 分phần/phân 。 灯# 喻dụ 識thức 體thể 。 既ký 彼bỉ 法pháp 喻dụ 。 現hiện 有hữu 三tam 故cố )# 言ngôn 似tự 所sở 緣duyên 能năng 相tương/tướng 者giả 。 如như 前tiền 非phi 實thật 。 似tự 情tình 計kế 故cố 。 申thân 自tự 宗tông 已dĩ 次thứ 破phá 他tha 宗tông 。 正chánh 量lượng 部bộ 云vân 。 心tâm 上thượng 有hữu 見kiến 。 無vô 所sở 緣duyên 相tương/tướng 。 清thanh 辨biện 世thế 俗tục 。 唯duy 有hữu 境cảnh 相tướng 。 無vô 能năng 緣duyên 相tương/tướng 。 安an 慧tuệ 唯duy 體thể 。 無vô 見kiến 相tương/tướng 分phần/phân 。 俱câu 遍biến 計kế 故cố 。 破phá 無vô 所sở 緣duyên 。 則tắc 有hữu 二nhị 量lượng 。 一nhất 汝nhữ 心tâm 心tâm 所sở 應ưng 不bất 能năng 緣duyên 自tự 所sở 緣duyên 境cảnh 。 許hứa 無vô 所sở 緣duyên 相tương/tướng 故cố 。 猶do 如như 餘dư 境cảnh (# 即tức 下hạ 〔# 唯duy 〕# 言ngôn 自tự 如như 餘dư )# 。 二nhị 應ưng 一nhất 一nhất 心tâm 緣duyên 餘dư 諸chư 境cảnh 。 無vô 所sở 緣duyên 相tương/tướng 故cố 。 猶do 如như 自tự 境cảnh (# 即tức 下hạ 喻dụ 言ngôn 。 餘dư 如như 自tự 也dã 。 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 雖tuy 無vô 相tướng 分phần/phân 。 而nhi 有hữu 似tự 境cảnh 之chi 行hành 相tương/tướng 故cố 。 如như 薩tát 婆bà 多đa 似tự 境cảnh 之chi 識thức 。 是thị 以dĩ 無vô 不bất 定định 失thất )# 。 破phá 無vô 能năng 緣duyên 。 亦diệc 有hữu 二nhị 量lượng 。 一nhất 汝nhữ 心tâm 所sở 應ưng 不bất 能năng 緣duyên 。 無vô 能năng 緣duyên 相tương/tướng 故cố 。 如như 虗hư 等đẳng 。 汝nhữ 虗hư 空không 等đẳng 應ưng 是thị 能năng 緣duyên 相tương/tướng 故cố 。 如như 心tâm 心tâm 所sở 。 初sơ 破phá 正chánh 量lượng 。 後hậu 破phá 清thanh 辨biện 。 合hợp 破phá 安an 慧tuệ 。 傳truyền 說thuyết 如như 此thử (# 既ký 比tỉ 量lượng 故cố 。 無vô 世thế 間gian 現hiện 量lượng 自tự 教giáo 相tương 違vi 等đẳng 過quá 。 亦diệc 不bất 應ưng 以dĩ 。 正chánh 智trí 緣duyên 如như 自tự 證chứng 分phần/phân 等đẳng 而nhi 作tác 不bất 定định 。 如như 第đệ 九cửu 云vân 。 正chánh 智trí 帶đái 如như 相tương/tướng 故cố 。 下hạ 四tứ 分phần/phân 云vân 。 具cụ 所sở 緣duyên 能năng 緣duyên 。 無vô 無vô 窮cùng 過quá 故cố )# 。 引dẫn 厚hậu 嚴nghiêm 頌tụng 。 初sơ 存tồn 內nội 識thức 。 次thứ 遣khiển 外ngoại 境cảnh 。 下hạ 半bán 開khai 內nội 立lập 見kiến 相tương/tướng 分phần/phân 。


執chấp 有hữu 離ly (# 至chí )# 此thử 三tam 體thể 無vô 別biệt 。


述thuật 曰viết 。 二nhị 三tam 分phần/phân 釋thích 也dã 。 相tương/tướng 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 對đối 他tha 宗tông 辨biện 三tam 事sự 別biệt 。 後hậu 建kiến 立lập 三tam 分phần/phân 。 除trừ 正chánh 量lượng 部bộ 。 十thập 九cửu 部bộ 云vân 。 心tâm 上thượng 有hữu 似tự 所sở 緣duyên 之chi 相tướng 。 名danh 為vi 行hành 相tương/tướng 。 而nhi 非phi 所sở 緣duyên 。 亦diệc 非phi 行hành 解giải (# 所sở 緣duyên 唯duy 外ngoại 行hành 解giải 事sự 故cố )# 。 彼bỉ 宗tông 雖tuy 不bất 立lập 見kiến 相tương/tướng 名danh 。 將tương 大Đại 乘Thừa 名danh 會hội 彼bỉ 說thuyết 也dã 。 一nhất 緣duyên 一nhất 同đồng 所sở 依y 緣duyên 。 各các 帶đái 境cảnh 相tướng 。 行hành 相tương/tướng 相tương 似tự 。 王vương 數số 各các 一nhất 。 言ngôn 事sự 數số 等đẳng 體thể 性tánh 相tướng 狀trạng 別biệt 故cố 相tương/tướng 異dị 。 大Đại 乘Thừa 見kiến 分phần/phân 名danh 行hành 相tương/tướng 者giả 。 解giải 行hành 相tướng 狀trạng 或hoặc 行hành 相tương/tướng 。 相tương 見kiến 所sở 依y 自tự 體thể 者giả 。 此thử 二nhị 若nhược 無vô 一nhất 總tổng 體thể 者giả 。 相tương 離ly 見kiến 有hữu 。 是thị 二nhị 法pháp 故cố 。 如như 心tâm 與dữ 所sở 然nhiên 無vô 別biệt 體thể 。 但đãn 二nhị 功công 能năng 。 有hữu 難nạn/nan 。 刀đao 不bất 自tự 割cát 。 何hà 心tâm 自tự 緣duyên 。 解giải 曰viết 。 別biệt 功công 能năng 故cố 。 不bất 同đồng 自tự 割cát 。 由do 此thử 別biệt 立lập 自tự 證chứng 分phần/phân 也dã 。 若nhược 無vô 自tự 證chứng 曾tằng 緣duyên 見kiến 分phần/phân 。 除trừ 神thần 通thông 力lực 。 不bất 憶ức 前tiền 心tâm 。 如như 見kiến 不bất 曾tằng 所sở 更cánh 相tương 故cố 。 言ngôn 所sở 緣duyên 相tương 似tự 者giả 。 各các 變biến 影ảnh 故cố 。 然nhiên 極cực 相tương 似tự 。 瑜du 伽già 第đệ 一nhất 說thuyết 同đồng 一nhất 所sở 緣duyên 。 又hựu 瑜du 伽già 意ý 說thuyết 本bổn 質chất 體thể 。 復phục 以dĩ 二nhị 因nhân 建kiến 立lập 三tam 分phần/phân 。 一nhất 如như 世thế 量lượng 物vật 有hữu 能năng 所sở 量lượng 及cập 知tri 量lương 心tâm 。 基cơ 云vân 。 果quả 是thị 何hà 義nghĩa 。 成thành 滿mãn 因nhân 義nghĩa 。 若nhược 無vô 量lượng 果quả 。 量lượng 境cảnh 何hà 益ích 。 二nhị 二nhị 分phần 必tất 有hữu 共cộng 所sở 依y 體thể 。 勿vật 各các 別biệt 體thể 心tâm 外ngoại 境cảnh 故cố 。 集tập 量lượng 論luận 者giả 。 廣quảng 集tập 三tam 量lượng 。 陳trần 那na 造tạo 也dã 。


又hựu 心tâm 心tâm 所sở (# 至chí )# 是thị 見kiến 分phần/phân 故cố 。


述thuật 曰viết 。 第đệ 三tam 四tứ 分phần/phân 釋thích 也dã 。 言ngôn 心tâm 分phần/phân 既ký 同đồng 應ưng 皆giai 證chứng 故cố 者giả 。 基cơ 云vân 。 第đệ 三tam 心tâm 分phần/phân 應ưng 有hữu 能năng 照chiếu 之chi 心tâm 。 心tâm 分phần/phân 攝nhiếp 故cố 。 猶do 如như 見kiến 分phần/phân 。 見kiến 分phần/phân 返phản 此thử 。 或hoặc 無vô 能năng 證chứng (# 證chứng 師sư 破phá 云vân 。 宗tông 有hữu 相tương/tướng 符phù 。 意ý 識thức 遍biến 緣duyên 。 歒địch 論luận 許hứa 故cố 。 因nhân 有hữu 不bất 定định 。 心tâm 上thượng 四tứ 相tương/tướng 。 是thị 心tâm 分phần/phân 故cố 。 今kim 謂vị 不bất 爾nhĩ 。 親thân 照chiếu 為vi 宗tông 。 非phi 相tướng 符phù 故cố 。 四tứ 相tương/tướng 心tâm 分phần/phân 。 理lý 亦diệc 不bất 然nhiên 。 共cộng 許hứa 非phi 色sắc 非phi 心tâm 分phần/phân 故cố )# 。 測trắc 云vân 。 第đệ 三tam 自tự 證chứng 定định 有hữu 能năng 證chứng 。 是thị 心tâm 分phần/phân 故cố 。 猶do 如như 見kiến 分phần/phân (# 證chứng 云vân 。 有hữu 過quá 同đồng 前tiền 。 今kim 謂vị 。 無vô 過quá 同đồng 前tiền )# 。 判phán 比tỉ 量lượng 云vân 。 執chấp 四tứ 分phần/phân 者giả 。 為vi 破phá 三tam 分phần/phân 。 立lập 此thử 量lượng 云vân 。 自tự 證chứng 必tất 有hữu 即tức 體thể 能năng 證chứng 。 心tâm 分phần/phân 攝nhiếp 故cố 。 如như 相tương/tướng 分phần/phân 等đẳng 。 自tự 證chứng 應ưng 非phi 心tâm 所sở 攝nhiếp 。 以dĩ 無vô 即tức 體thể 能năng 證chứng 故cố 。 如như 兔thố 角giác 等đẳng 。 判phán 曰viết 。 此thử 二nhị 皆giai 有hữu 不bất 定định 。 眼nhãn 識thức 生sanh 相tương/tướng 。 雖tuy 心tâm 分phần/phân 攝nhiếp 。 而nhi 無vô 即tức 體thể 能năng 證chứng 故cố 。 了liễu 識thức 相tương/tướng 分phần/phân 三tam 相tương/tướng 雖tuy 無vô 。 即tức 體thể 能năng 證chứng 。 而nhi 是thị 心tâm 分phần/phân 所sở 攝nhiếp 故cố (# 非phi 也dã 。 論luận 主chủ 心tâm 分phần/phân 。 取thủ 緣duyên 慮lự 分phần/phân 。 何hà 說thuyết 相tương/tướng 分phần/phân 及cập 四tứ 相tương/tướng 等đẳng 名danh 為vi 心tâm 分phần/phân 。 彼bỉ 色sắc 等đẳng 分phần/phân 及cập 以dĩ 非phi 色sắc 非phi 心tâm 分phần/phân 故cố )# 。 證chứng 立lập 量lượng 云vân 。 第đệ 三tam 分phần/phân 定định 有hữu 非phi 見kiến 即tức 體thể 能năng 證chứng 。 心tâm 分phần/phân 所sở 攝nhiếp 能năng 緣duyên 慮lự 故cố 。 由do 如như 見kiến 分phần/phân (# 簡giản 相tương/tướng 符phù 云vân 。 非phi 見kiến 即tức 體thể 此thử 亦diệc 有hữu 過quá 。 如như 本bổn 母mẫu 釋thích )# 。 有hữu 難nạn/nan 。 見kiến 分phần/phân 緣duyên 相tương/tướng 或hoặc 量lượng 非phi 量lượng 。 一nhất 向hướng 現hiện 量lượng 。 自tự 證chứng 為vi 果quả 。 何hà 妨phương 自tự 證chứng 一nhất 向hướng 現hiện 量lượng 。 或hoặc 比tỉ 非phi 量lượng 。 見kiến 分phân 為vi 果quả 。 故cố 論luận 解giải 云vân 。 證chứng 自tự 體thể 者giả 必tất 現hiện 量lượng 故cố 。 謂vị 見kiến 外ngoại 緣duyên 。 或hoặc 比tỉ 非phi 量lượng 。 自tự 內nội 緣duyên 者giả 皆giai 證chứng 自tự 相tương/tướng 。 見kiến 分phần/phân 一nhất 念niệm 現hiện 比tỉ 不bất 俱câu 。 以dĩ 心tâm 不bất 故cố 。 猶do 如như 自tự 證chứng 。 問vấn 。 諸chư 佛Phật 及cập 因nhân 五ngũ 八bát 識thức 等đẳng 唯duy 現hiện 量lượng 者giả 。 應ưng 但đãn 三tam 分phần/phân 。 見kiến 分phần/phân 得đắc 為vi 第đệ 三tam 果quả 故cố 。 基cơ 答đáp 。 不bất 然nhiên 。 內nội 外ngoại 定định 故cố 。 見kiến 分phần/phân 外ngoại 緣duyên 。 不bất 為vi 內nội 果quả 。 一nhất 用dụng 不bất 得đắc 緣duyên 內nội 外ngoại 故cố 。 證chứng 難nạn/nan 此thử 云vân 。 無vô 漏lậu 見kiến 分phần/phân 。 不bất 應ưng 緣duyên 第đệ 三tam 。 內nội 外ngoại 定định 故cố 。 應ưng 說thuyết 現hiện 量lượng 必tất 具cụ 四tứ 分phần/phân 。 緣duyên 慮lự 識thức 故cố 。 如như 非phi 量lượng 識thức 。 此thử 難nạn/nan 不bất 爾nhĩ 。 基cơ 疏sớ/sơ 下hạ 云vân 。 設thiết 佛Phật 見kiến 分phần/phân 緣duyên 於ư 自tự 證chứng 。 作tác 影ảnh 像tượng 緣duyên 。 不bất 爾nhĩ 。 便tiện 無vô 四tứ 分phân 之chi 義nghĩa 。 故cố 下hạ 第đệ 八bát 。 唯duy 除trừ 見kiến 分phần/phân 。 非phi 相tướng 所sở 緣duyên 。 許hứa 見kiến 亦diệc 緣duyên 自tự 證chứng 分phần/phân 等đẳng 。 但đãn 不bất 親thân 證chứng 故cố 。 前tiền 二nhị 是thị 外ngoại 者giả 。 見kiến 緣duyên 外ngoại 故cố 。 非phi 體thể 是thị 外ngoại 。 設thiết 三tam 通thông 二nhị 者giả 。 有hữu 難nạn/nan 。 見kiến 等đẳng 應ưng 不bất 能năng 緣duyên 。 親thân 所sở 緣duyên 故cố 。 如như 相tương/tướng 分phần/phân 心tâm 。 基cơ 云vân 不bất 然nhiên 。 一nhất 能năng 緣duyên 上thượng 義nghĩa 別biệt 分phần/phân 故cố 。 若nhược 為vi 相tương/tướng 分phần/phân 心tâm 。 非phi 能năng 緣duyên 體thể 故cố (# 見kiến 分phần/phân 等đẳng 用dụng 。 依y 能năng 緣duyên 體thể 。 相tương/tướng 體thể 無vô 慮lự 。 不bất 可khả 例lệ 也dã )# 。 問vấn 。 既ký 證chứng 自tự 證chứng 。 自tự 證chứng 為vi 果quả 。 所sở 量lượng 及cập 果quả 應ưng 無vô 差sai 別biệt 。 測trắc 答đáp 不bất 然nhiên 。 體thể 所sở 二nhị 義nghĩa 無vô 雜tạp 亂loạn 故cố 。 言ngôn 以dĩ 無vô 用dụng 故cố 者giả 。 第đệ 三tam 已dĩ 緣duyên 。 何hà 用dụng 重trọng/trùng 證chứng 。 猶do 如như 第đệ 三tam 不bất 緣duyên 第đệ 一nhất 。 言ngôn 無vô 窮cùng 過quá 者giả 。 證chứng 云vân 。 見kiến 分phần/phân 不bất 隨tùy 相tương/tướng 成thành 多đa 。 見kiến 無vô 異dị 相tướng 。 自tự 證chứng 非phi 多đa 。 一nhất 云vân 。 三tam 四tứ 展triển 轉chuyển 成thành 多đa 。 然nhiên 第đệ 四tứ 分phần/phân 但đãn 緣duyên 第đệ 三tam 。 緣duyên 見kiến 之chi 用dụng 不bất 緣duyên 自tự 故cố 。 無vô 無vô 窮cùng 故cố 。 初sơ 說thuyết 為vi 勝thắng (# 彼bỉ 許hứa 意ý 者giả 。 若nhược 不bất 緣duyên 三tam 緣duyên 四tứ 之chi 用dụng 。 論luận 主chủ 本bổn 量lượng 有hữu 不bất 定định 失thất 。 此thử 亦diệc 心tâm 分phần/phân 無vô 能năng 證chứng 故cố 。 要yếu 集tập 廣quảng 引dẫn 諸chư 家gia 比tỉ 量lượng 。 不bất 要yếu 不bất 取thủ )# 。 言ngôn 所sở 能năng 取thủ 纏triền 者giả 。 基cơ 云vân 。 此thử 唯duy 眾chúng 生sanh 四tứ 分phần/phân 。 故cố 言ngôn 纏triền 縛phược 。 相tương 及cập 麤thô 重trọng/trùng 二nhị 縛phược 具cụ 故cố 。 無vô 漏lậu 具cụ 四tứ 。 而nhi 非phi 纏triền 縛phược 。 此thử 頌tụng 意ý 言ngôn 。 初sơ 二nhị 名danh 外ngoại 。 見kiến 緣duyên 外ngoại 故cố 。 三tam 四tứ 名danh 內nội 。 證chứng 自tự 體thể 故cố 。 然nhiên 唯duy 見kiến 分phần/phân 。 種chủng 種chủng 差sai 別biệt 。 測trắc 云vân 。 四tứ 分phần/phân 展triển 轉chuyển 所sở 取thủ 能năng 取thủ 。 更cánh 相tương 繫hệ 屬thuộc 。 故cố 名danh 為vi 纏triền 。 亦diệc 通thông 無vô 漏lậu 。 非phi 謂vị 煩phiền 惱não 纏triền 故cố 名danh 纏triền (# 密mật 嚴nghiêm 頌tụng 也dã 。 四tứ 分phần/phân 家gia 證chứng 。 內nội 外ngoại 名danh 一nhất 切thiết 分phần/phân 。 故cố 知tri 內nội 分phần/phân 。 亦diệc 有hữu 二nhị 種chủng 。 三tam 分phần/phân 家gia 證chứng 。 內nội 外ngoại 總tổng 一nhất 切thiết 分phần/phân )# 。


如như 是thị 四tứ 分phần 。 (# 至chí )# 識thức 之chi 見kiến 分phần/phân 。


述thuật 曰viết 。 第đệ 四tứ 一nhất 分phần/phân 釋thích 也dã 。 基cơ 云vân 。 安an 慧tuệ 一nhất 分phần/phân 。 難Nan 陀Đà 二nhị 分phần 。 陳trần 那na 三tam 分phần/phân 。 護hộ 法Pháp 四tứ 分phần/phân 。 然nhiên 今kim 此thử 文văn 護hộ 法Pháp 開khai 合hợp 。 餘dư 文văn 可khả 解giải 。


所sở 言ngôn 處xứ 者giả (# 至chí )# 各các 變biến 似tự 一nhất 。


述thuật 曰viết 。 第đệ 二nhị 廣quảng 所sở 緣duyên 也dã 。 於ư 中trung 有hữu 三tam 。 外ngoại 境cảnh 故cố 。 內nội 境cảnh 故cố 。 斷đoạn 簡giản 故cố 。 初sơ 亦diệc 有hữu 三tam 。 正chánh 釋thích 故cố 。 問vấn 答đáp 故cố 。 類loại 釋thích 故cố 。 此thử 初sơ 也dã 。 異dị 熟thục 識thức 者giả 果quả 能năng 變biến 也dã 。 共cộng 相tương 種chủng 者giả 因nhân 能năng 變biến 也dã 。 由do 二nhị 變biến 力lực 器khí 世thế 生sanh 也dã 。 然nhiên 共cộng 不bất 共cộng 有hữu 四tứ 句cú 。 一nhất 共cộng 中trung 共cộng 。 大đại 地địa 山sơn 等đẳng 。 二nhị 共cộng 中trung 不bất 共cộng 。 鬼quỷ 等đẳng 異dị 見kiến 。 三tam 不bất 共cộng 中trung 不bất 共cộng 。 如như 五ngũ 根căn 等đẳng 。 四tứ 不bất 共cộng 中trung 共cộng 。 根căn 所sở 依y 處xứ 。 此thử 言ngôn 共cộng 相tương 。 側trắc 云vân 。 即tức 初sơ 二nhị 句cú 攝nhiếp 境cảnh 盡tận 故cố 。 基cơ 云vân 初sơ 句cú 。 後hậu 別biệt 准chuẩn 此thử 釋thích 第đệ 二nhị 故cố 。 雖tuy 知tri 人nhân 人nhân 所sở 變biến 各các 別biệt 名danh 為vi 唯duy 識thức 。 然nhiên 有hữu 相tương 似tự 共cộng 受thọ 用dụng 義nghĩa 。 說thuyết 名danh 共cộng 相tương 。 基cơ 云vân 。 如như 己kỷ 田điền 宅trạch 。 共cộng 中trung 不bất 共cộng 。 非phi 也dã 。 共cộng 中trung 共cộng 故cố 。 謂vị 變biến 與dữ 感cảm 。 義nghĩa 有hữu 差sai 別biệt 。 貧bần 富phú 所sở 感cảm 雖tuy 有hữu 寬khoan 狹hiệp 。 同đồng 趣thú 變biến 用dụng 。 共cộng 相tương 似tự 故cố 。 言ngôn 色sắc 等đẳng 者giả 。 等đẳng 取thủ 聲thanh 香hương 味vị 觸xúc 實thật 法pháp 。 基cơ 云vân 。 非phi 如như 意ý 識thức 別biệt 得đắc 緣duyên 假giả 。 此thử 無vô 別biệt 體thể 。 不bất 可khả 緣duyên 故cố 。 言ngôn 即tức 外ngoại 者giả 。 非phi 情tình 數số 故cố 。 言ngôn 各các 遍biến 似tự 一nhất 者giả 。 樞xu 要yếu 云vân 。 對đối 法pháp 第đệ 三tam 。 喻dụ 一nhất 眼nhãn 識thức 依y 二nhị 根căn 轉chuyển 。 猶do 如như 二nhị 灯# 共cộng 發phát 一nhất 光quang 。 如như 何hà 會hội 通thông 。 此thử 隨tùy 小Tiểu 乘Thừa 。 彼bỉ 據cứ 大Đại 乘Thừa 。 如như 因nhân 俱câu 聲thanh 。 共cộng 別biệt 造tạo 故cố 。 若nhược 爾nhĩ 多đa 灯# 如như 何hà 影ảnh 殊thù 。 今kim 正chánh 釋thích 者giả 。 一nhất 盞trản 多đa 炷chú 及cập 因nhân 俱câu 聲thanh 。 大đại 種chủng 隣lân 近cận 共cộng 造tạo 一nhất 色sắc 。 兩lưỡng 盞trản 別biệt 炷chú 不bất 共cộng 造tạo 故cố 。 影ảnh 有hữu 同đồng 異dị 。 二nhị 論luận 不bất 違vi 。 證chứng 云vân 。 各các 發phát 一nhất 光quang 相tướng 資tư 而nhi 有hữu 。 一nhất 大đại 假giả 光quang 二nhị 論luận 各các 說thuyết 。 猶do 如như 眾chúng 人nhân 發phát 一nhất 實thật 聲thanh 。 相tương/tướng 資tư 有hữu 大đại 。 假giả 聲thanh 遠viễn 聞văn 。 別biệt 光quang 異dị 故cố 。 影ảnh 有hữu 差sai 別biệt 。 有hữu 假giả 光quang 故cố 。 光quang 即tức 更cánh 明minh (# 今kim 恐khủng 不bất 然nhiên 。 若nhược 別biệt 光quang 外ngoại 有hữu 一nhất 大đại 光quang 。 應ưng 別biệt 影ảnh 外ngoại 一nhất 大đại 影ảnh 生sanh 。 果quả 影ảnh 既ký 無vô 。 因nhân 光quang 亦diệc 爾nhĩ 。 但đãn 相tương/tướng 資tư 助trợ 相tương/tướng 各các 增tăng 明minh 。 猶do 如như 多đa 縷lũ 相tương/tướng 資tư 懸huyền 重trọng/trùng )# 。 測trắc 云vân 。 似tự 一nhất 自tự 有hữu 四tứ 句cú 。 一nhất 異dị 質chất 同đồng 見kiến 。 如như 諸chư 佛Phật 化hóa 同đồng 處xứ 似tự 一nhất 。 二nhị 同đồng 質chất 異dị 見kiến 。 如như 眾chúng 各các 見kiến 佛Phật 對đối 其kỳ 前tiền 。 三tam 同đồng 質chất 同đồng 見kiến 。 如như 一nhất 佛Phật 化hóa 同đồng 見kiến 一nhất 身thân 。 四tứ 異dị 質chất 異dị 見kiến 。 如như 諸chư 世thế 間gian 所sở 見kiến 異dị 物vật 。 今kim 此thử 共cộng 即tức 異dị 質chất 同đồng 見kiến 。 相tương 順thuận 共cộng 不bất 相tương 妨phương 礙ngại 。 猶do 如như 同đồng 處xứ 不bất 相tương 離ly 色sắc 。


誰thùy 異dị 熟thục 識thức (# 至chí )# 共cộng 所sở 起khởi 故cố 。


述thuật 曰viết 。 第đệ 二nhị 問vấn 答đáp 。 基cơ 云vân 。 護hộ 法Pháp 菩Bồ 薩Tát 假giả 敘tự 三tam 計kế 。 初sơ 同đồng 月nguyệt 藏tạng 。 第đệ 二nhị 無vô 師sư 。 假giả 為vi 別biệt 義nghĩa 。 測trắc 云vân 。 初sơ 月nguyệt 藏tạng 。 次thứ 難Nan 陀Đà 釋thích 。 後hậu 護hộ 法Pháp 釋thích 。 月nguyệt 藏tạng 如như 前tiền 不bất 入nhập 十thập 釋thích 。 欲dục 對đối 顯hiển 理lý 。 護hộ 法Pháp 引dẫn 之chi 。 觀quán 云vân 。 月nguyệt 藏tạng 出xuất 現hiện 。 在tại 難Nan 陀Đà 後hậu 。 在tại 護hộ 法Pháp 前tiền 。 由do 此thử 護hộ 法Pháp 依y 難Nan 陀Đà 破phá 。 初sơ 言ngôn 一nhất 切thiết 三tam 界giới 。 九cửu 地địa 凡phàm 聖thánh 五ngũ 趣thú 共cộng 相tương 變biến 故cố 。 三tam 藏tạng 云vân 。 破phá 亦diệc 不bất 許hứa 佛Phật 變biến 穢uế 土thổ/độ (# 證chứng 述thuật 曰viết 。 諸chư 釋thích 皆giai 除trừ 佛Phật 初sơ 問vấn 誰thùy 異dị 熟thục 識thức 變biến 故cố )# 。


有hữu 義nghĩa (# 至chí )# 皆giai 共cộng 變biến 故cố 。


述thuật 曰viết 。 第đệ 二nhị 義nghĩa 也dã 。 言ngôn 應ưng 實thật 變biến 者giả 。 簡giản 假giả 變biến 也dã 。 佛Phật 隨tùy 眾chúng 生sanh 暫tạm 變biến 穢uế 土thổ/độ 。 凡phàm 二Nhị 乘Thừa 等đẳng 。 隨tùy 佛Phật 接tiếp 足túc 。 變biến 淨tịnh 土độ 故cố 。 他tha 方phương 淨tịnh 妙diệu 土độ 者giả 。 如như 極cực 樂lạc 等đẳng 。 此thử 界giới 淨tịnh 妙diệu 土độ 者giả 。 如như 鷲thứu 峯phong 中trung 。 聖thánh 生sanh 無vô 色sắc 必tất 不bất 下hạ 生sanh 者giả 。 基cơ 云vân 。 就tựu 顯hiển 處xứ 說thuyết 色sắc 界giới 。 異dị 地địa 類loại 此thử 亦diệc 然nhiên 。 測trắc 云vân 。 不bất 說thuyết 聖thánh 人nhân 生sanh 色sắc 界giới 者giả 。 彼bỉ 有hữu 色sắc 身thân 往vãng 欲dục 界giới 故cố 。 寂tịch 云vân 。 聖thánh 人nhân 伏phục 下hạ 生sanh 無vô 色sắc 者giả 。 還hoàn 生sanh 色sắc 界giới 。 斷đoạn 所sở 伏phục 或hoặc 。 論luận 依y 斷đoạn 下hạ 生sanh 上thượng 者giả 。 說thuyết 非phi 也dã 。 如như 第đệ 七thất 云vân 無vô 有hữu 伏phục 下hạ 生sanh 上thượng 地địa 義nghĩa 。 對đối 法pháp 第đệ 二nhị 無vô 眼nhãn 界giới 故cố 。 現hiện 居cư 當đương 生sanh 分phân 齊tề 云vân 何hà 。 三tam 藏tạng 云vân 。 身thân 所sở 現hiện 居cư 一nhất 須Tu 彌Di 界giới 。 當đương 生sanh 即tức 是thị 第đệ 二nhị 生sanh 處xứ 。 又hựu 解giải 。 當đương 言ngôn 非phi 唯duy 一nhất 生sanh 。 隨tùy 其kỳ 凡phàm 聖thánh 可khả 生sanh 者giả 變biến 。 前tiền 說thuyết 為vi 勝thắng 。 後hậu 無vô 限hạn 故cố (# 基cơ 測trắc 同đồng 記ký )# 。 基cơ 云vân 。 無vô 色sắc 當đương 生sanh 下hạ 雖tuy 亦diệc 變biến 為vi 下hạ 。 然nhiên 五ngũ 十thập 一nhất 云vân 。 彼bỉ 識thức 不bất 緣duyên 下hạ 外ngoại 器khí 者giả 。 以dĩ 無vô 色sắc 聖thánh 者giả 不bất 緣duyên 不bất 生sanh 故cố 。 雖tuy 聖thánh 不bất 生sanh 地địa 獄ngục 長Trường 壽Thọ 天Thiên 。 現hiện 居cư 地địa 攝nhiếp 。 亦diệc 得đắc 說thuyết 變biến (# 此thử 云vân 長trường 壽thọ 。 取thủ 無vô 想tưởng 天thiên 。 不bất 同đồng 智trí 論luận 云vân 非Phi 想Tưởng 非Phi 非Phi 想Tưởng 天Thiên 。 八bát 萬vạn 大đại 劫kiếp 名danh 長Trường 壽Thọ 天Thiên 也dã )# 。


有hữu 義nghĩa (# 至chí )# 而nhi 亦diệc 現hiện 有hữu 。


述thuật 曰viết 。 護hộ 法Pháp 正chánh 宗tông 言ngôn 說thuyết 有hữu 色sắc 身thân 等đẳng 者giả 。 基cơ 云vân 。 設thiết 縱túng/tung 汝nhữ 宗tông 如như 大đại 眾chúng 部bộ 無vô 色sắc 有hữu 色sắc 身thân 。 及cập 身thân 生sanh 有hữu 色sắc 上thượng 地địa 麤thô 細tế 懸huyền 隔cách 不bất 相tương 依y 持trì 。 如như 梵Phạm 王Vương 下hạ 別biệt 變biến 為vi 地địa 。 既ký 異dị 地địa 身thân 。 不bất 能năng 受thọ 用dụng 。 故cố 變biến 無vô 用dụng 。 測trắc 解giải 意ý 同đồng 。 言ngôn 護hộ 法Pháp 宗tông 唯duy 於ư 欲dục 色sắc 。 各các 變biến 自tự 器khí 。 九cửu 地địa 分phân 別biệt 。 隨tùy 應ứng 亦diệc 爾nhĩ 。 如như 智Trí 度Độ 論luận 。 淨Tịnh 居Cư 諸chư 天thiên 。 住trụ 在tại 欲dục 界giới 。 變biến 上thượng 界giới 土thổ/độ 。 以dĩ 欲dục 界giới 土thổ/độ 不bất 能năng 攝nhiếp 持trì 。 上thượng 界giới 身thân 故cố (# 基cơ 云vân 上thượng 地địa 。 測trắc 云vân 九cửu 地địa 。 明minh 知tri 彼bỉ 釋thích 同đồng 界giới 異dị 地địa 。 亦diệc 不bất 相tương 變biến )# 。 言ngôn 可khả 有hữu 持trì 用dụng 者giả 。 測trắc 云vân 。 身thân 所sở 現hiện 居cư 。 通thông 力lực 往vãng 還hoàn 。 三tam 藏tạng 云vân 。 若nhược 由do 自tự 力lực 。 近cận 而nhi 非phi 遠viễn 。 若nhược 由do 他tha 力lực 。 所sở 變biến 無vô 限hạn 。 佛Phật 等đẳng 通thông 力lực 無vô 分phần/phân 限hạn 故cố (# 此thử 不bất 分phân 明minh 身thân 所sở 現hiện 居cư 。 一nhất 須Tu 彌Di 界giới 。 凡phàm 二Nhị 乘Thừa 通thông 不bất 過quá 大Đại 千Thiên 。 便tiện 違vi 他tha 方phương 自tự 識thức 變biến 故cố 。 然nhiên 三tam 藏tạng 意ý 。 自tự 力lực 他tha 力lực 但đãn 可khả 持trì 用dụng 一nhất 切thiết 皆giai 變biến 。 故cố 總tổng 言ngôn 之chi 。 所sở 變biến 無vô 限hạn 。 除trừ 不bất 可khả 持trì 。 不bất 同đồng 月nguyệt 藏tạng )# 。 基cơ 云vân 。 聖thánh 於ư 梵Phạm 宮cung 自tự 地địa 。 乃nãi 至chí 地địa 獄ngục 。 若nhược 自tự 地địa 。 若nhược 諸chư 異dị 生sanh 他tha 千thiên 界giới 欲dục 界giới 等đẳng 中trung 自tự 地địa 無vô 用dụng 。 不bất 能năng 持trì 身thân 。 變biến 之chi 何hà 益ích 。 今kim 此thử 義nghĩa 言ngôn 。 現hiện 雖tuy 無vô 用dụng 。 身thân 若nhược 往vãng 彼bỉ 。 可khả 得đắc 持trì 身thân 。 故cố 須tu 變biến 作tác 。 非phi 謂vị 現hiện 身thân 即tức 令linh 得đắc 持trì 用dụng 。 言ngôn 可khả 持trì 用dụng 故cố 。 且thả 如như 聖thánh 者giả 。 設thiết 往vãng 地địa 獄ngục 。 豈khởi 亦diệc 不bất 得đắc 依y 彼bỉ 而nhi 住trụ 。 異dị 生sanh 設thiết 往vãng 他tha 方phương 欲dục 界giới 。 亦diệc 得đắc 持trì 身thân 。 以dĩ 業nghiệp 同đồng 故cố 。 以dĩ 麤thô 細tế 等đẳng 不bất 懸huyền 隔cách 故cố (# 上thượng 地địa 色sắc 等đẳng 。 雖tuy 他tha 力lực 用dụng 。 但đãn 所sở 加gia 被bị 。 非phi 自tự 可khả 用dụng 。 自tự 地địa 不bất 爾nhĩ 。 但đãn 身thân 往vãng 彼bỉ 。 不bất 加gia 即tức 用dụng 。 由do 此thử 法Pháp 界Giới 雖tuy 無vô 邊biên 際tế 。 如như 夢mộng 所sở 見kiến 。 不bất 離ly 自tự 心tâm 。 故cố 變biến 自tự 地địa 。 盡tận 十thập 方phương 界giới 。 如như 新tân 花hoa 嚴nghiêm 三tam 十thập 九cửu 頌tụng 。 菩Bồ 薩Tát 觀quán 世thế 間gian 。 妄vọng 想tưởng 業nghiệp 所sở 起khởi 。 妄vọng 想tưởng 無vô 邊biên 故cố 。 世thế 間gian 亦diệc 無vô 量lượng 。 一nhất 切thiết 諸chư 國quốc 土thổ/độ 。 想tưởng 細tế 之chi 所sở 現hiện 。 約ước 細tế 方phương 便tiện 故cố 。 一nhất 念niệm 悉tất 能năng 入nhập 。 解giải 云vân 。 梵Phạm 網võng 經Kinh 云vân 。 如như 細tế 孔khổng 故cố 。 菩Bồ 薩Tát 通thông 達đạt 幻huyễn 空không 方phương 便tiện 。 一nhất 念niệm 一nhất 塵trần 頓đốn 入nhập 諸chư 國quốc )# 。 言ngôn 設thiết 生sanh 他tha 方phương 者giả 。 測trắc 云vân 。 他tha 方phương 欲dục 界giới 。 彼bỉ 識thức 亦diệc 能năng 變biến 為vi 此thử 方phương 娑Sa 訶Ha 世Thế 界Giới 。 諸chư 淨tịnh 穢uế 土thổ/độ (# 此thử 言ngôn 通thông 釋thích 生sanh 淨tịnh 穢uế 土thổ/độ 隨tùy 類loại 變biến 義nghĩa 。 非phi 淨tịnh 穢uế 者giả 交giao 雜tạp 而nhi 變biến 。 彼bỉ 及cập 異dị 地địa 。 論luận 所sở 破phá 故cố )# 。


此thử 說thuyết 一nhất 切thiết (# 至chí )# 所sở 見kiến 異dị 故cố 。


述thuật 曰viết 。 第đệ 三tam 類loại 釋thích 。 此thử 上thượng 所sở 說thuyết 共cộng 中trung 共cộng 者giả 。 若nhược 別biệt 受thọ 用dụng 。 共cộng 中trung 不bất 共cộng 。 准chuẩn 此thử 應ưng 知tri 。 隨tùy 類loại 共cộng 變biến 。 不bất 變biến 他tha 類loại 。 所sở 見kiến 異dị 故cố 。 彼bỉ 異dị 類loại 于vu 增tăng 上thượng 緣duyên 。 有hữu 時thời 水thủy 盡tận 。 鬼quỷ 火hỏa 隨tùy 滅diệt 。 然nhiên 未vị 必tất 爾nhĩ 。 鬼quỷ 見kiến 涸hạc 竭kiệt 。 海hải 猶do 溢dật 故cố 。 問vấn 。 人nhân 酌chước 水thủy 飲ẩm 。 四tứ 事sự 同đồng 來lai 。 若nhược 別biệt 受thọ 用dụng 。 何hà 皆giai 入nhập 昨tạc 。 答đáp 。 酌chước 器khí 人nhân 昨tạc 。 四tứ 識thức 共cộng 變biến 。 四tứ 器khí 酌chước 四tứ 。 各các 入nhập 四tứ 作tác 。 問vấn 。 若nhược 別biệt 變biến 者giả 。 天thiên 何hà 知tri 水thủy 。 答đáp 。 由do 業nghiệp 趣thú 勝thắng 。 兼kiêm 知tri 下hạ 變biến 。 如như 舍Xá 利Lợi 子Tử 。 唯duy 見kiến 穢uế 土thổ/độ 。 螺Loa 髻Kế 梵Phạm 王Vương 。 通thông 見kiến 淨tịnh 穢uế 。 問vấn 。 無vô 垢cấu 稱xưng 經kinh 智Trí 度Độ 論luận 等đẳng 。 佛Phật 破phá 常thường 執chấp 。 現hiện 燒thiêu 天thiên 地địa 。 何hà 故cố 諸chư 論luận 由do 業nghiệp 成thành 壞hoại 。 答đáp 。 有hữu 時thời 機cơ 宜nghi 隨tùy 順thuận 變biến 故cố 。


諸chư 種chủng 子tử 者giả (# 至chí )# 不bất 違vi 唯duy 識thức 。


述thuật 曰viết 。 第đệ 二nhị 內nội 境cảnh 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 種chủng 子tử 故cố 。 有hữu 根căn 故cố 。 此thử 初sơ 也dã 。 言ngôn 此thử 識thức 性tánh 攝nhiếp 者giả 。 雖tuy 有hữu 多đa 釋thích 。 有hữu 漏lậu 性tánh 同đồng 。 以dĩ 為vi 善thiện 說thuyết 。 此thử 識thức 必tất 親thân 取thủ 。 不bất 緣duyên 無vô 漏lậu 故cố 。 三tam 性tánh 種chủng 子tử 從tùng 體thể 無vô 記ký 。 三tam 界giới 亦diệc 應ưng 從tùng 體thể 一nhất 界giới 。 基cơ 云vân 。 性tánh 即tức 體thể 類loại 之chi 義nghĩa 。 從tùng 體thể 無vô 記ký 。 界giới 是thị 繫hệ 縛phược 之chi 義nghĩa 。 三tam 界giới 懸huyền 殊thù 。 問vấn 。 境cảnh 是thị 心tâm 變biến 隨tùy 心tâm 所sở 繫hệ 。 如như 生sanh 上thượng 界giới 。 上thượng 潤nhuận 生sanh 愛ái 。 依y 緣duyên 下hạ 身thân 。 而nhi 影ảnh 上thượng 繫hệ 。 何hà 故cố 本bổn 識thức 緣duyên 三tam 界giới 種chủng 。 亦diệc 緣duyên 異dị 地địa 身thân 及cập 器khí 世thế 。 謂vị 在tại 下hạ 界giới 起khởi 天thiên 眼nhãn 耳nhĩ 。 及cập 緣duyên 無vô 色sắc 。 淚lệ 下hạ 如như 雨vũ 。 相tương 見kiến 地địa 別biệt 。 七thất 識thức 不bất 爾nhĩ 。 彼bỉ 自tự 解giải 云vân 。 本bổn 識thức 必tất 有hữu 實thật 用dụng 。 故cố 變biến 他tha 界giới 身thân 器khí 。 見kiến 相tương/tướng 得đắc 別biệt 。 七thất 識thức 不bất 爾nhĩ 。 故cố 繫hệ 隨tùy 同đồng (# 前tiền 後hậu 相tương 違vi 。 次thứ 下hạ 自tự 許hứa 二nhị 禪thiền 已dĩ 上thượng 起khởi 初sơ 禪thiền 三tam 識thức 緣duyên 上thượng 地địa 色sắc 見kiến 相tương/tướng 別biệt 。 准chuẩn 知tri 彼bỉ 師sư 轉chuyển 識thức 二nhị 釋thích )# 。


有hữu 根căn 身thân 者giả (# 至chí )# 猶do 見kiến 相tương 續tục 。


述thuật 曰viết 。 第đệ 二nhị 根căn 身thân 不bất 共cộng 相tương 種chủng 者giả 。 後hậu 二nhị 句cú 也dã 。 對đối 非phi 情tình 故cố 。 總tổng 名danh 不bất 共cộng 。 然nhiên 扶phù 根căn 塵trần 他tha 所sở 用dụng 質chất 。 故cố 四tứ 句cú 言ngôn 不bất 共cộng 中trung 共cộng 。 言ngôn 有hữu 共cộng 相tương 種chủng 成thành 熟thục 者giả 。 基cơ 測trắc 並tịnh 言ngôn 不bất 共cộng 中trung 共cộng (# 謂vị 扶phù 根căn 塵trần 自tự 變biến 他tha 變biến 。 皆giai 第đệ 四tứ 句cú 。 相tương 似tự 同đồng 處xứ 共cộng 受thọ 用dụng 故cố 。 證chứng 云vân 。 他tha 變biến 唯duy 共cộng 。 如như 山sơn 河hà 等đẳng 。 非phi 理lý 應ưng 知tri )# 。 此thử 中trung 初sơ 義nghĩa 。 亦diệc 變biến 似tự 根căn 。 測trắc 云vân 。 月nguyệt 藏tạng 難Nan 陀Đà 等đẳng 釋thích 。 若nhược 爾nhĩ 如như 何hà 入nhập 楞lăng 伽già 云vân 。 頓đốn 分phân 別biệt 知tri 自tự 身thân 資tư 生sanh 器khí 世thế 間gian 。 而nhi 說thuyết 言ngôn 他tha 身thân 根căn 等đẳng 。 三tam 藏tạng 云vân 。 彼bỉ 釋thích 彼bỉ 經kinh 。 他tha 根căn 望vọng 自tự 亦diệc 名danh 器khí 處xứ 。 基cơ 云vân 。 若nhược 許hứa 變biến 根căn 。 全toàn 無vô 實thật 用dụng 。 非phi 他tha 依y 故cố 。 變biến 何hà 用dụng 者giả 。 此thử 亦diệc 不bất 然nhiên 。 為vi 用dụng 依y 處xứ 變biến 故cố 他tha 根căn 由do 。 根căn 若nhược 無vô 時thời 依y 處xứ 亦diệc 無vô 故cố 。 如như 色sắc 界giới 繫hệ 有hữu 鼻tị 舌thiệt 根căn 方phương 有hữu 依y 處xứ 。 莊trang 嚴nghiêm 身thân 故cố 。 非phi 不bất 生sanh 識thức 故cố 不bất 能năng 變biến 。 色sắc 依y 本bổn 識thức 變biến 鼻tị 舌thiệt 故cố 。 此thử 即tức 安an 慧tuệ 等đẳng 諸chư 大đại 論luận 師sư 解giải 。 後hậu 義nghĩa 護hộ 法Pháp 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 解giải 。 測trắc 云vân 。 他tha 根căn 於ư 己kỷ 無vô 發phát 識thức 用dụng 。 彼bỉ 同đồng 分phần/phân 根căn 。 色sắc 界giới 鼻tị 舌thiệt 。 容dung 有hữu 發phát 義nghĩa 。 不bất 應ưng 齊tề 難nạn/nan 。 基cơ 云vân 。 若nhược 無vô 用dụng 亦diệc 變biến 。 何hà 不bất 變biến 七thất 識thức 。 無vô 緣duyên 慮lự 用dụng 。 而nhi 得đắc 緣duyên 故cố (# 若nhược 不bất 得đắc 須tu 自tự 性tánh 實thật 用dụng 即tức 不bất 然nhiên 。 變biến 扶phù 根căn 所sở 依y 非phi 根căn 性tánh 用dụng 。 但đãn 發phát 自tự 識thức 為vi 性tánh 用dụng 故cố 。 他tha 根căn 於ư 己kỷ 無vô 本bổn 性tánh 用dụng 。 如như 自tự 七thất 識thức 亦diệc 不bất 變biến 也dã )# 。 言ngôn 故cố 生sanh 他tha 地địa 等đẳng 者giả 。 彼bỉ 二nhị 自tự 識thức 雖tuy 不bất 變biến 尸thi 。 現hiện 有hữu 殘tàn 身thân 。 知tri 有hữu 他tha 變biến 。 然nhiên 死tử 無vô 根căn 但đãn 依y 處xứ 。 故cố 知tri 未vị 死tử 變biến 處xứ 非phi 根căn 。 既ký 他tha 共cộng 相tương 種chủng 子tử 所sở 生sanh 。 何hà 故cố 前tiền 言ngôn 由do 引dẫn 因nhân 力lực 。 解giải 云vân 。 生sanh 前tiền 隨tùy 彼bỉ 生sanh 因nhân 變biến 生sanh 。 死tử 後hậu 他tha 變biến 。 不bất 能năng 獨độc 住trụ 。 必tất 待đãi 死tử 者giả 引dẫn 因nhân 力lực 故cố 。 入nhập 涅Niết 槃Bàn 等đẳng 。 因nhân 體thể 雖tuy 滅diệt 。 而nhi 如như 弓cung 斷đoạn 。 依y 勢thế 箭tiễn 行hành 。


前tiền 來lai 且thả 說thuyết (# 至chí )# 繫hệ 發phát 起khởi 故cố 。


述thuật 曰viết 。 第đệ 三tam 斷đoạn 簡giản 。 於ư 中trung 有hữu 三tam 。 業nghiệp 力lực 功công 用dụng 差sai 別biệt 門môn 故cố 。 變biến 不bất 能năng 變biến 差sai 門môn 故cố 。 此thử 初sơ 也dã 。 先tiên 舉cử 業nghiệp 力lực 。 對đối 顯hiển 功công 力lực 。 謂vị 定định 等đẳng 力lực 所sở 變biến 不bất 定định 。 測trắc 云vân 。 等đẳng 言ngôn 等đẳng 取thủ 通thông 力lực 。 定định 力lực 者giả 。 如như 中trung 陰ấm 經kinh 無vô 色sắc 中trung 陰ấm 。 等đẳng 通thông 力lực 者giả 。 如như 起khởi 四tứ 禪thiền 天thiên 眼nhãn 耳nhĩ 根căn 。 又hựu 由do 化hóa 心tâm 。 欲dục 界giới 第đệ 八bát 變biến 欲dục 色sắc 界giới 身thân 器khí 二nhị 種chủng 。 若nhược 生sanh 色sắc 界giới 變biến 欲dục 界giới 。 准chuẩn 此thử 應ưng 知tri 。 三tam 藏tạng 云vân 。 等đẳng 言ngôn 亦diệc 攝nhiếp 願nguyện 力lực 所sở 變biến (# 此thử 疏sớ/sơ 許hứa 通thông 力lực 所sở 化hóa 。 欲dục 界giới 人nhân 見kiến 是thị 欲dục 繫hệ 。 即tức 同đồng 樞xu 要yếu 。 有hữu 欲dục 界giới 繫hệ 定định 色sắc 種chủng 勝thắng 。 瑜du 伽già 論luận 云vân 。 若nhược 依y 此thử 繫hệ 。 定định 無vô 能năng 引dẫn 變biến 。 然nhiên 定định 通thông 果quả 上thượng 繫hệ 為vi 。 即tức 由do 此thử 繫hệ 。 大đại 種chủng 造tạo 故cố )# 。 基cơ 云vân 有hữu 五ngũ 。 一nhất 定định 力lực 。 二nhị 通thông 力lực 。 三tam 法pháp 威uy 力lực 。 四tứ 借tá 識thức 力lực 。 五ngũ 大đại 願nguyện 力lực 。 此thử 通thông 諸chư 識thức 。 若nhược 第đệ 八bát 變biến 。 唯duy 有hữu 初sơ 二nhị 。 通thông 力lực 所sở 變biến 。 異dị 地địa 身thân 者giả 。 起khởi 上thượng 眼nhãn 耳nhĩ 扶phù 根căn 色sắc 觸xúc 。 或hoặc 可khả 有hữu 聲thanh 。 無vô 文văn 別biệt 說thuyết 。 然nhiên 無vô 上thượng 地địa 起khởi 下hạ 眼nhãn 耳nhĩ 。 劣liệt 無vô 用dụng 故cố 。 通thông 力lực 所sở 變biến 異dị 地địa 器khí 者giả 。 如như 以dĩ 通thông 力lực 馬mã 勝thắng 比Bỉ 丘Khâu 上thượng 入nhập 色sắc 界giới 梵Phạm 王Vương 等đẳng 。 第đệ 八bát 緣duyên 彼bỉ 身thân 中trung 扶phù 根căn 。 亦diệc 由do 通thông 力lực 色sắc 相tướng 諸chư 天thiên 。 佛Phật 前tiền 聽thính 法Pháp 。 令linh 此thử 人nhân 見kiến (# 此thử 疏sớ/sơ 意ý 者giả 。 馬mã 勝thắng 所sở 變biến 梵Phạm 王Vương 之chi 身thân 。 器khí 世thế 界giới 分phần/phân 攝nhiếp 。 非phi 自tự 他tha 識thức 所sở 執chấp 受thọ 故cố 。 又hựu 色sắc 界giới 天thiên 。 所sở 現hiện 色sắc 身thân 。 許hứa 欲dục 界giới 繫hệ 。 名danh 異dị 地địa 器khí 。 不bất 如như 彼bỉ 瑜du 伽già 記ký 也dã )# 。 定định 力lực 之chi 中trung 。 無vô 第đệ 八bát 變biến 異dị 地địa 內nội 根căn 。 無vô 色sắc 無vô 通thông 。 佛Phật 邊biên 體thể 法pháp 。 令linh 他tha 得đắc 見kiến 。 但đãn 是thị 定định 力lực 。 八bát 地địa 已dĩ 上thượng 。 及cập 在tại 佛Phật 身thân 。 一nhất 念niệm 俱câu 起khởi 定định 通thông 果quả 身thân 。 總tổng 述thuật 疏sớ/sơ 意ý 。 平bình 等đẳng 心tâm 天thiên 。 諸chư 無vô 礙ngại 身thân 菩Bồ 薩Tát 。 所sở 聞văn 有hữu 頂đảnh 香hương 等đẳng 。 鶖thu 子tử 滅diệt 時thời 。 無vô 色sắc 淚lệ 下hạ 。 若nhược 身thân 若nhược 器khí 。 但đãn 下hạ 人nhân 見kiến 。 皆giai 名danh 與dữ 識thức 異dị 地địa 身thân 器khí (# 此thử 不bất 順thuận 教giáo 。 瑜du 伽già 論luận 等đẳng 。 取thủ 彼bỉ 色sắc 等đẳng 。 為vi 上thượng 繫hệ 定định 果quả 色sắc 故cố )# 。 又hựu 彼bỉ 別biệt 解giải 。 如như 上thượng 界giới 天thiên 見kiến 下hạ 三tam 灾# 。 身thân 在tại 下hạ 界giới 。 上thượng 眼nhãn 見kiến 上thượng 。 豈khởi 第đệ 八bát 亦diệc 緣duyên 耶da 。 彼bỉ 既ký 不bất 緣duyên 。 馬mã 勝thắng 亦diệc 爾nhĩ 。 若nhược 遠viễn 雖tuy 見kiến 。 第đệ 八bát 不bất 緣duyên 。 近cận 者giả 何hà 妨phương 第đệ 八bát 亦diệc 變biến 。 故cố 天thiên 眼nhãn 耳nhĩ 境cảnh 。 非phi 必tất 有hữu 本bổn 質chất 。 此thử 違vi 論luận 下hạ 五ngũ 識thức 有hữu 踈sơ 所sở 緣duyên 緣duyên (# 許hứa 亦diệc 無vô 違vi 。 既ký 許hứa 本bổn 識thức 他tha 變biến 為vi 質chất 。 彼bỉ 亦diệc 他tha 變biến 為vi 疎sơ 所sở 緣duyên 。 如như 第đệ 七thất 卷quyển 記ký )# 。 言ngôn 所sở 變biến 身thân 器khí 多đa 恆hằng 相tương 續tục 者giả 。 業nghiệp 力lực 恆hằng 續tục 。 功công 力lực 不bất 然nhiên 。 俱câu 舍xá 智Trí 度Độ 言ngôn 天thiên 眼nhãn 耳nhĩ 准chuẩn 同đồng 分phần/phân 攝nhiếp 。 由do 此thử 初sơ 禪thiền 二nhị 通thông 滅diệt 時thời 。 四tứ 禪thiền 二nhị 根căn 如như 應ưng 隨tùy 滅diệt 。 扶phù 根căn 及cập 器khí 准chuẩn 此thử 應ưng 知tri 。 對đối 功công 力lực 斷đoạn 。 言ngôn 多đa 恆hằng 續tục 。 基cơ 云vân 。 少thiểu 分phần 間gian 斷đoạn 。 如như 蜉# 蝣# 等đẳng 。 生sanh 已dĩ 死tử 故cố 。 證chứng 云vân 。 此thử 非phi 間gian 斷đoạn 。 與dữ 異dị 熟thục 識thức 起khởi 盡tận 等đẳng 故cố 。 勿vật 得đắc 異dị 熟thục 識thức 亦diệc 名danh 間gian 斷đoạn 。 故cố 此thử 言ngôn 間gian 斷đoạn 先tiên 於ư 識thức 斷đoạn 。 由do 此thử 身thân 根căn 及cập 此thử 依y 處xứ 與dữ 識thức 俱câu 盡tận 。 餘dư 有hữu 間gian 斷đoạn 。 問vấn 。 第đệ 八bát 恆hằng 相tương 續tục 。 如như 何hà 緣duyên 斷đoạn 法pháp 。 基cơ 解giải 云vân 。 如như 鏡kính 恆hằng 時thời 明minh 境cảnh 至chí 方phương 影ảnh 起khởi 。


略lược 說thuyết 此thử 識thức (# 至chí )# 所sở 現hiện 實thật 色sắc 。


述thuật 曰viết 。 第đệ 二nhị 變biến 不bất 變biến 差sai 別biệt 門môn 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 變biến 故cố 。 不bất 變biến 故cố 結kết 故cố 。 此thử 初sơ 也dã 。 有hữu 漏lậu 種chủng 者giả 。 基cơ 云vân 。 唯duy 緣duyên 種chủng 體thể 。 不bất 緣duyên 功công 能năng 。 故cố 無vô 表biểu 等đẳng 非phi 此thử 識thức 緣duyên 。 十thập 色sắc 處xứ 中trung 。 測trắc 云vân 。 且thả 說thuyết 色sắc 處xứ 有hữu 二nhị 十thập 五ngũ 。 皆giai 有hữu 本bổn 影ảnh 。 此thử 識thức 緣duyên 本bổn 。 眼nhãn 意ý 識thức 影ảnh (# 違vi 護hộ 法Pháp 宗tông 。 本bổn 識thức 眼nhãn 識thức 不bất 緣duyên 假giả 故cố )# 。 基cơ 云vân 。 十thập 色sắc 處xứ 中trung 。 五ngũ 根căn 唯duy 內nội 。 五ngũ 塵trần 通thông 外ngoại 。 唯duy 緣duyên 實thật 境cảnh 。 由do 此thử 亦diệc 緣duyên 法pháp 處xứ 實thật 色sắc 。 謂vị 威uy 德đức 定định 所sở 境cảnh 色sắc 。 墮đọa 者giả 。 攝nhiếp 義nghĩa 。 極cực 逈huýnh 受thọ 所sở 引dẫn 色sắc 遍biến 計kế 所sở 起khởi 。 若nhược 說thuyết 唯duy 是thị 。 鏡kính 像tượng 水thủy 月nguyệt 。 或hoặc 通thông 根căn 塵trần 。 皆giai 假giả 不bất 緣duyên 。 此thử 任nhậm 運vận 緣duyên 無vô 分phân 別biệt 故cố 。 (# 正chánh 如như 本bổn 母mẫu 釋thích )# 。 測trắc 云vân 。 瑜du 伽già 論luận 等đẳng 不bất 說thuyết 法Pháp 處xứ 。 寧ninh 知tri 此thử 識thức 緣duyên 法pháp 處xứ 耶da 。 解giải 云vân 。 如như 五ngũ 十thập 四tứ 。 威uy 德đức 定định 色sắc 。 猶do 如như 變biến 化hóa 。 (# 既ký 安an 布bố 處xứ 五ngũ 識thức 起khởi 用dụng 。 明minh 知tri 此thử 變biến 方phương 有hữu 實thật 用dụng )# 。 定định 境cảnh 定định 果quả 。 一nhất 云vân 。 一nhất 體thể 。 對đối 功công 名danh 果quả 。 一nhất 云vân 。 體thể 異dị 。 定định 變biến 名danh 境cảnh 。 本bổn 識thức 變biến 果quả 。 測trắc 云vân 。 初sơ 家gia 不bất 許hứa 第đệ 八bát 識thức 變biến 。 後hậu 護hộ 法Pháp 宗tông 。 三tam 藏tạng 解giải 云vân 。 非phi 但đãn 由do 定định 緣duyên 色sắc 繫hệ 發phát 。 由do 前tiền 加gia 行hành 為vi 緣duyên 亦diệc 發phát 。 猶do 如như 在tại 滅diệt 定định 現hiện 諸chư 威uy 儀nghi 。 等đẳng (# 能năng 造tạo 此thử 色sắc 大đại 種chủng 二nhị 釋thích 及cập 取thủ 捨xả 等đẳng 。 如như 對đối 法pháp 記ký )# 。 何hà 等đẳng 能năng 變biến 。 樞xu 要yếu 二nhị 釋thích 。 一nhất 云vân 。 若nhược 言ngôn 通thông 力lực 。 唯duy 色sắc 四tứ 地địa 。 然nhiên 除trừ 中trung 間gian 。 若nhược 言ngôn 定định 力lực 。 通thông 色sắc 五ngũ 時thời 無vô 色sắc 四tứ 地địa 。 餘dư 七thất 方phương 便tiện 。 欣hân 猒# 無vô 力lực 。 不bất 能năng 生sanh 色sắc 。 一nhất 云vân 。 初sơ 未vị 至chí 定định 亦diệc 無vô 能năng 故cố 。 非phi 想tưởng 微vi 闇ám 。 故cố 亦diệc 不bất 能năng 。 證chứng 云vân 。 六lục 十thập 五ngũ 云vân 。 又hựu 根căn 本bổn 定định 名danh 具cụ 威uy 德đức 。 故cố 非phi 近cận 分phần/phân 。 五ngũ 十thập 四tứ 云vân 。 明minh 了liễu 現hiện 前tiền 。 知tri 非phi 非phi 想tưởng (# 今kim 謂vị 。 此thử 許hứa 非phi 諸chư 近cận 分phần/phân 。 可khả 爾nhĩ 。 非phi 想tưởng 不bất 爾nhĩ 。 說thuyết 持trì 法Pháp 花hoa 聞văn 有hữu 頂đảnh 香hương 。 五ngũ 十thập 三tam 云vân 。 無vô 色sắc 定định 於ư 一nhất 切thiết 。 色sắc 得đắc 自tự 在tại 。 不bất 簡giản 非phi 想tưởng 故cố 。 然nhiên 明minh 了liễu 顯hiển 離ly 翳ế 障chướng 。 證chứng 師sư 多đa 門môn 分phân 別biệt 此thử 色sắc 有hữu 是thị 有hữu 非phi 。 我ngã 於ư 對đối 法pháp 瑜du 伽già 等đẳng 記ký 簡giản 擇trạch 故cố 。 今kim 不bất 重trọng/trùng 述thuật )# 。


何hà 故cố 此thử 識thức (# 至chí )# 應ưng 非phi 遍biến 知tri 。


述thuật 曰viết 。 第đệ 二nhị 不bất 變biến 。 基cơ 云vân 。 等đẳng 言ngôn 等đẳng 取thủ 。 不bất 相tương 應ứng 行hành 。 及cập 諸chư 無vô 為vi 無vô 法pháp 為vi 門môn 。 然nhiên 二nhị 種chủng 變biến 。 測trắc 出xuất 二nhị 釋thích 。 一nhất 云vân 。 第đệ 八bát 識thức 聚tụ 五ngũ 及cập 同đồng 緣duyên 一nhất 切thiết 定định 位vị 。 名danh 因nhân 緣duyên 變biến 。 理lý 實thật 雖tuy 心tâm 分phân 別biệt 所sở 變biến 。 然nhiên 皆giai 現hiện 量lượng 。 分phân 別biệt 劣liệt 故cố 。 從tùng 勝thắng 為vi 名danh 。 名danh 因nhân 緣duyên 變biến 。 除trừ 諸chư 現hiện 量lượng 。 五ngũ 後hậu 意ý 等đẳng 。 雖tuy 因nhân 緣duyên 生sanh 。 名danh 分phân 別biệt 變biến 。 實thật 用dụng 有hữu 三tam 。 一nhất 六lục 根căn 發phát 識thức 用dụng 。 二nhị 境cảnh 生sanh 現hiện 量lượng 用dụng 。 三tam 六lục 識thức 緣duyên 慮lự 用dụng 。 本bổn 識thức 所sở 變biến 有hữu 初sơ 二nhị 用dụng 。 此thử 論luận 意ý 者giả 。 諸chư 法pháp 實thật 用dụng 理lý 難nạn/nan 成thành 故cố 。 初sơ 中trung 有hữu 用dụng 非phi 因nhân 緣duyên 變biến 。 皆giai 有hữu 實thật 用dụng 。 問vấn 。 若nhược 因nhân 緣duyên 變biến 定định 有hữu 用dụng 。 可khả 以dĩ 實thật 用dụng 證chứng 不bất 緣duyên 。 既ký 許hứa 因nhân 變biến 容dung 無vô 用dụng 。 何hà 妨phương 變biến 心tâm 而nhi 無vô 用dụng 。 解giải 云vân 。 第đệ 八bát 自tự 在tại 亦diệc 相tương 續tục 。 由do 此thử 所sở 變biến 必tất 有hữu 相tương/tướng 分phần/phân 心tâm 等đẳng 不bất 能năng 緣duyên 。 是thị 故cố 第đệ 八bát 。 不bất 變biến 心tâm (# 此thử 釋thích 不bất 然nhiên 。 若nhược 生sanh 現hiện 量lượng 。 亦diệc 為vi 實thật 用dụng 。 應ưng 如như 無vô 漏lậu 變biến 似tự 心tâm 等đẳng 自tự 在tại 相tương 續tục 。 故cố 令linh 有hữu 。 亦diệc 應ưng 變biến 心tâm 令linh 有hữu 實thật 用dụng 。 故cố 不bất 成thành 證chứng )# 。 一nhất 云vân 。 因nhân 緣duyên 變biến 者giả 。 唯duy 本bổn 識thức 心tâm 。 以dĩ 具cụ 自tự 在tại 相tương 續tục 義nghĩa 故cố 。 以dĩ 外ngoại 心tâm 等đẳng 皆giai 名danh 分phân 別biệt 。 言ngôn 有hữu 用dụng 者giả 。 根căn 發phát 識thức 用dụng 。 識thức 緣duyên 慮lự 用dụng 。 二nhị 釋thích 。 一nhất 云vân 。 質chất 礙ngại 用dụng 。 一nhất 云vân 。 五ngũ 質chất 用dụng 。 本bổn 識thức 所sở 變biến 。 但đãn 根căn 境cảnh 用dụng (# 猶do 不bất 分phân 明minh 。 自tự 在tại 相tương 續tục 。 著trước 前tiền 難nạn/nan 故cố )# 。 基cơ 出xuất 四tứ 釋thích 。 一nhất 云vân 。 因nhân 變biến 有hữu 力lực 。 唯duy 任nhậm 運vận 心tâm 五ngũ 八bát 識thức 也dã 。 八bát 俱câu 五ngũ 數số 。 即tức 無vô 勝thắng 力lực 。 設thiết 任nhậm 運vận 生sanh 。 境cảnh 無vô 實thật 用dụng 。 分phân 別biệt 強cường/cưỡng 思tư 。 即tức 六lục 七thất 識thức 強cường/cưỡng 分phân 別biệt 故cố 。 一nhất 云vân 。 初sơ 唯duy 第đệ 八bát 異dị 熟thục 主chủ 故cố 。 所sở 熏huân 處xứ 故cố 。 能năng 持trì 種chủng 故cố 。 變biến 必tất 有hữu 用dụng 。 後hậu 餘dư 七thất 識thức 及cập 觸xúc 等đẳng 變biến 。 非phi 實thật 種chủng 故cố 。 報báo 六lục 識thức 等đẳng 。 雖tuy 任nhậm 運vận 生sanh 。 不bất 隨tùy 實thật 體thể 種chủng 因nhân 緣duyên 變biến 。 但đãn 是thị 影ảnh 像tượng 種chủng 所sở 生sanh 故cố (# 此thử 釋thích 意ý 者giả 。 生sanh 本bổn 生sanh 影ảnh 。 種chủng 各các 定định 別biệt 。 不bất 同đồng 常thường 說thuyết 隨tùy 緣duyên 通thông 生sanh 。 若nhược 爾nhĩ 質chất 種chủng 誰thùy 所sở 熏huân 成thành 。 諸chư 本bổn 質chất 色sắc 非phi 能năng 熏huân 故cố )# 。 樞xu 要yếu 難nạn/nan 云vân 。 七thất 變biến 若nhược 非phi 實thật 。 何hà 名danh 得đắc 自tự 相tương/tướng (# 云vân 云vân 。 此thử 難nạn/nan 不bất 爾nhĩ 。 自tự 相tương 通thông 影ảnh 故cố )# 。 一nhất 云vân 。 為vi 具cụ 名danh 言ngôn 有hữu 支chi 種chủng 生sanh 。 為vi 因nhân 緣duyên 變biến 。 即tức 瑜du 伽già 釋thích 亦diệc 許hứa 觸xúc 等đẳng 同đồng 識thức 實thật 變biến 。 第đệ 三tam 卷quyển 破phá 。 一nhất 云vân 。 因nhân 緣duyên 謂vị 法pháp 體thể 實thật 從tùng 真chân 種chủng 生sanh 。 性tánh 境cảnh 全toàn 帶đái 質chất 一nhất 分phần/phân 。 是thị 因nhân 緣duyên 變biến (# 言ngôn 一nhất 分phần/phân 者giả 從tùng 質chất 生sanh 分phần/phân )# 。 獨độc 影ảnh 全toàn 帶đái 質chất 一nhất 分phần/phân 。 是thị 分phân 別biệt 變biến (# 言ngôn 一nhất 分phần/phân 者giả 見kiến 種chủng 生sanh 分phần/phân )# 。 基cơ 自tự 許hứa 云vân 。 第đệ 四tứ 為vi 正chánh 。 無vô 妨phương 難nạn/nan 故cố (# 今kim 謂vị 不bất 爾nhĩ 。 影ảnh 色sắc 無vô 礙ngại 。 影ảnh 心tâm 無vô 緣duyên 。 若nhược 許hứa 亦diệc 是thị 因nhân 緣duyên 變biến 者giả 。 此thử 論luận 本bổn 識thức 因nhân 緣duyên 故cố 。 變biến 即tức 有hữu 用dụng 。 如như 不bất 成thành 識thức 緣duyên 慮lự 質chất 礙ngại 為vi 實thật 用dụng 故cố 。 如như 實thật 之chi 義nghĩa 。 如như 本bổn 母mẫu 釋thích )# 。 有hữu 伏phục 難nạn/nan 云vân 。 爾nhĩ 何hà 說thuyết 心tâm 心tâm 所sở 法pháp 。 從tùng 第đệ 八bát 生sanh 。 故cố 論luận 解giải 云vân 。 須tu 七thất 識thức 等đẳng 緣duyên 慮lự 實thật 用dụng 。 別biệt 從tùng 本bổn 識thức 因nhân 變biến 而nhi 生sanh 。 若nhược 變biến 無vô 為vi 。 無vô 為vi 無vô 常thường 住trụ 用dụng 。 等đẳng 者giả 。 等đẳng 取thủ 不bất 相tương 應ứng 等đẳng 。 本bổn 無vô 實thật 體thể 。 雖tuy 變biến 無vô 用dụng 。 無vô 法pháp 亦diệc 爾nhĩ 。 言ngôn 應ưng 非phi 遍biến 智trí 者giả 。 如như 佛Phật 地địa 論luận 。 由do 圓viên 鏡kính 智trí 恆hằng 頓đốn 遍biến 緣duyên 。 名danh 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 以dĩ 餘dư 三tam 智trí 境cảnh 不bất 定định 故cố 。 基cơ 云vân 。 遍biến 緣duyên 有hữu 無vô 。 故cố 成thành 遍biến 智trí 。 若nhược 爾nhĩ 亦diệc 應ưng 緣duyên 相tương 應ứng 法pháp 。 許hứa 亦diệc 無vô 失thất 。 如như 卷quyển 初sơ 記ký 。


故cố 有hữu 漏lậu 位vị (# 至chí )# 此thử 色sắc 為vi 境cảnh 。


述thuật 曰viết 。 結kết 也dã 。 言ngôn 有hữu 定định 果quả 色sắc 於ư 理lý 無vô 違vi 者giả 。 即tức 顯hiển 揚dương 五ngũ 云vân 。 無vô 色sắc 繫hệ 色sắc 謂vị 等đẳng 持trì 色sắc 。 明minh 知tri 彼bỉ 色sắc 雖tuy 為vi 下hạ 界giới 見kiến 聞văn 者giả 現hiện 。 非phi 下hạ 界giới 繫hệ 。 然nhiên 彼bỉ 不bất 為vi 無vô 色sắc 者giả 現hiện 。 彼bỉ 無vô 眼nhãn 等đẳng 及cập 他tha 心tâm 通thông 。 必tất 不bất 能năng 用dụng 。 現hiện 無vô 益ích 故cố 。


不bất 可khả 知tri 者giả (# 至chí )# 。 當đương 知tri 亦diệc 爾nhĩ 。


述thuật 曰viết 。 通thông 釋thích 二nhị 門môn 不bất 可khả 知tri 也dã 。 依y 梵Phạm 本bổn 次thứ 最tối 後hậu 釋thích 故cố 。 漢hán 語ngữ 顛điên 倒đảo 。 先tiên 言ngôn 不bất 可khả 耳nhĩ 。 量lượng 難nan 測trắc 者giả 。 欲dục 身thân 器khí 等đẳng 。 雖tuy 狹hiệp 小tiểu 等đẳng 。 各các 變biến 自tự 界giới 。 遍biến 法Pháp 界Giới 故cố 。 對đối 薩tát 婆bà 多đa 滅diệt 定định 無vô 心tâm 。 故cố 立lập 宗tông 云vân 。 滅diệt 定định 有hữu 識thức 。 對đối 上thượng 座tòa 。 部bộ 等đẳng 。 立lập 已dĩ 成thành 過quá 故cố 。


●# 論luận 本bổn 第đệ 三tam


此thử 識thức 與dữ 幾kỷ (# 至chí )# 心tâm 所sở 攝nhiếp 故cố 。


述thuật 曰viết 。 上thượng 二nhị 段đoạn 釋thích 初sơ 五ngũ 門môn 已dĩ 。 今kim 第đệ 三tam 段đoạn 。 釋thích 第đệ 六lục 七thất 心tâm 所sở 及cập 受thọ 相tương 應ứng 二nhị 門môn 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 正chánh 說thuyết 故cố 。 問vấn 答đáp 故cố 。 初sơ 門môn 有hữu 三tam 。 標tiêu 釋thích 結kết 故cố 。 此thử 初sơ 對đối 聞văn 舉cử 頌tụng 答đáp 也dã 。 釋thích 常thường 字tự 。 言ngôn 乃nãi 至chí 未vị 轉chuyển 者giả 。 未vị 至chí 三tam 乘thừa 無vô 餘dư 滅diệt 也dã 。


觸xúc 謂vị (# 至chí )# 引dẫn 發phát 勝thắng 故cố 。


述thuật 曰viết 。 第đệ 二nhị 釋thích 中trung 。 五ngũ 數số 為vi 五ngũ 。 初sơ 觸xúc 二nhị 文văn 。 正chánh 釋thích 故cố 。 破phá 邪tà 故cố 。 此thử 初sơ 也dã 。 觸xúc 具cụ 三tam 義nghĩa 。 一nhất 三tam 和hòa 。 二nhị 分phần 別biệt 變biến 異dị 。 三tam 令linh 觸xúc 境cảnh 。 論luận 次thứ 第đệ 釋thích 三tam 法pháp 能năng 所sở 相tương 順thuận 名danh 和hòa 。 三tam 合hợp 非phi 觸xúc 。 然nhiên 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 依y 三tam 和hòa 生sanh 。 二nhị 令linh 三tam 和hòa 合hợp 。 故cố 瑜du 伽già 等đẳng 觸xúc 從tùng 因nhân 果quả 。 名danh 彼bỉ 三tam 和hòa 。 如như 以dĩ 決quyết 擇trạch 顯hiển 無vô 癡si 性tánh 。 三tam 未vị 合hợp 前tiền 無vô 生sanh 心tâm 所sở 。 今kim 與dữ 前tiền 殊thù 。 說thuyết 名danh 變biến 異dị 。 樞xu 要yếu 云vân 。 無vô 為vi 常thường 住trụ 隱ẩn 現hiện 名danh 變biến 。 分phân 別biệt 而nhi 是thị 領lãnh 似tự 異dị 名danh 。 此thử 當đương 瑜du 伽già 能năng 攝nhiếp 受thọ 義nghĩa 。 領lãnh 有hữu 似tự 三tam 生sanh 心tâm 所sở 故cố 。 基cơ 云vân 。 觸xúc 不bất 似tự 三tam 生sanh 觸xúc 功công 能năng 。 但đãn 為vi 餘dư 本bổn 。 不bất 自tự 生sanh 故cố 。 猶do 如như 不bất 似tự 根căn 境cảnh 生sanh 識thức 。 言ngôn 勝thắng 彼bỉ 識thức 境cảnh 者giả 。 根căn 增tăng 上thượng 力lực 識thức 境cảnh 生sanh 故cố 。 非phi 但đãn 三tam 和hòa 分phân 別biệt 變biến 異dị 。 亦diệc 由do 此thử 力lực 。 不bất 令linh 雖tuy 散tán 各các 別biệt 行hành 相tương/tướng 。 同đồng 趣thú 一nhất 境cảnh 。 由do 此thử 二nhị 義nghĩa 。 顯hiển 觸xúc 自tự 性tánh 。 證chứng 云vân 。 不bất 共cộng 作tác 用dụng 。 勝thắng 故cố 顯hiển 體thể 。 通thông 餘dư 法pháp 者giả 。 劣liệt 故cố 名danh 業nghiệp (# 且thả 觸xúc 業nghiệp 通thông 根căn 境cảnh 識thức 故cố 。 餘dư 准chuẩn 可khả 知tri )# 。 起khởi 盡tận 經kinh 者giả 。 明minh 生sanh 滅diệt 故cố 。 因nhân 二nhị 三tam 四tứ 和hòa 合hợp 生sanh 者giả 。 經kinh 說thuyết 因nhân 根căn 境cảnh 故cố 識thức 生sanh 。 因nhân 根căn 境cảnh 識thức 三tam 故cố 觸xúc 生sanh 。 因nhân 根căn 境cảnh 識thức 觸xúc 故cố 受thọ 生sanh 。 受thọ 等đẳng 等đẳng 取thủ 餘dư 諸chư 心tâm 所sở 。 既ký 受thọ 等đẳng 餘dư 皆giai 因nhân 四tứ 合hợp 。 明minh 知tri 一nhất 切thiết 以dĩ 觸xúc 為vi 緣duyên 。 問vấn 。 說thuyết 受thọ 緣duyên 受thọ 。 如như 何hà 愛ái 不bất 因nhân 五ngũ 令linh 生sanh 。 測trắc 云vân 。 非phi 無vô 此thử 理lý 。 但đãn 熟thục 勝thắng 依y 。 可khả 意ý 。 等đẳng 取thủ 不bất 可khả 意ý 俱câu 非phi 。 順thuận 益ích 。 等đẳng 取thủ 損tổn 害hại 及cập 俱câu 非phi 。


然nhiên 觸xúc 自tự 性tánh (# 至chí )# 非phi 即tức 三tam 和hòa 合hợp 。


述thuật 曰viết 。 第đệ 二nhị 破phá 邪tà 。 若nhược 薩tát 婆bà 多đa 同đồng 大Đại 乘Thừa 實thật 。 經kinh 部bộ 有hữu 二nhị 。 一nhất 三tam 和hòa 成thành 觸xúc 。 是thị 假giả 非phi 實thật 。 二nhị 三tam 和hòa 生sanh 觸xúc 。 是thị 實thật 非phi 假giả 。 今kim 破phá 初sơ 中trung 。 測trắc 云vân 。 一nhất 宗tông 三tam 因nhân 二nhị 喻dụ 。 如như 受thọ 等đẳng 者giả 。 取thủ 思tư 故cố 。 言ngôn 觸xúc 自tự 性tánh 。 是thị 實thật 非phi 假giả 宗tông 也dã 。 六lục 六lục 法pháp 者giả 。 如như 俱câu 舍xá 云vân 。 六lục 根căn 六lục 境cảnh 。 六lục 識thức 六lục 觸xúc 六lục 受thọ 六lục 愛ái 。 言ngôn 心tâm 所sở 性tánh 。 避tị 不bất 定định 過quá 。 彼bỉ 許hứa 根căn 境cảnh 假giả 非phi 實thật 故cố (# 界giới 身thân 足túc 論luận 。 六lục 六lục 法pháp 異dị 。 六lục 識thức 六lục 觸xúc 六lục 受thọ 六lục 想tưởng 六lục 思tư 六lục 愛ái 。 既ký 心tâm 所sở 簡giản 。 和hòa 今kim 依y 前tiền )# 。 第đệ 二nhị 因nhân 言ngôn 是thị 食thực 攝nhiếp 故cố 。 此thử 思tư 為ví 喻dụ 。 第đệ 三tam 因nhân 言ngôn 能năng 為vi 緣duyên 故cố 。 亦diệc 受thọ 為ví 喻dụ 。 問vấn 。 豈khởi 不bất 三tam 因nhân 皆giai 有hữu 不bất 定định 。 經kinh 部bộ 宗tông 愛ái 。 思tư 上thượng 假giả 立lập 。 段đoạn 食thực 假giả 故cố 。 基cơ 測trắc 同đồng 解giải 。 觸xúc 即tức 三tam 和hòa 。 無vô 體thể 之chi 假giả 。 愛ái 體thể 即tức 思tư 。 三tam 塵trần 即tức 食thực 。 亦diệc 許hứa 實thật 故cố 。 基cơ 云vân 。 或hoặc 想tưởng 心tâm 所sở 通thông 後hậu 二nhị 因nhân 。 故cố 不bất 得đắc 以dĩ 段đoạn 食thực 不bất 定định 。 測trắc 又hựu 宗tông 云vân 。 觸xúc 實thật 非phi 假giả 。 非phi 即tức 三tam 和hòa 。 因nhân 喻dụ 如như 前tiền 。 故cố 無vô 不bất 定định 。 基cơ 云vân 。 如như 受thọ 等đẳng 性tánh 非phi 即tức 三tam 和hòa 。 喻dụ 也dã 。 熟thục 中trung 受thọ 與dữ 初sơ 後hậu 為ví 喻dụ 。 等đẳng 言ngôn 取thủ 思tư 中trung 因nhân 之chi 喻dụ 。 或hoặc 可khả 二nhị 宗tông 。 非phi 即tức 三tam 和hòa 。 為vi 第đệ 二nhị 宗tông 。 證chứng 云vân 。 實thật 非phi 假giả 宗tông 。 對đối 正chánh 理lý 論luận 。 經kinh 部bộ 一nhất 師sư 立lập 三tam 心tâm 所sở 。 非phi 三tam 和hòa 宗tông 。 通thông 對đối 譬thí 喻dụ 覺giác 天thiên 成thành 熟thục 不bất 立lập 心tâm 所sở 。 雖tuy 無vô 實thật 受thọ 等đẳng 。 同đồng 喻dụ 得đắc 成thành 故cố 。 初sơ 三tam 六lục 法pháp 。 雖tuy 即tức 三tam 和hòa 。 心tâm 所sở 言ngôn 簡giản 。 無vô 不bất 定định 故cố 。


作tác 意ý (# 至chí )# 不bất 異dị 定định 故cố 。


述thuật 曰viết 。 第đệ 二nhị 作tác 意ý 。 五ngũ 蘊uẩn 論luận 云vân 。 令linh 心tâm 發phát 悟ngộ 。 雜tạp 集tập 等đẳng 云vân 。 發phát 動động 心tâm 等đẳng 。 皆giai 此thử 釋thích 云vân 。 故cố 言ngôn 覺giác 心tâm 也dã 。 謂vị 現hiện 作tác 意ý 。 警cảnh 俱câu 心tâm 種chủng 。 引dẫn 彼bỉ 現hiện 心tâm 。 趣thú 自tự 所sở 緣duyên 。 應ưng 起khởi 言ngôn 簡giản 緣duyên 未vị 合hợp 種chủng 。 同đồng 時thời 義nghĩa 說thuyết 能năng 所sở 警cảnh 故cố 。 有hữu 義nghĩa 未vị 生sanh 現hiện 位vị 。 其kỳ 作tác 意ý 種chủng 警cảnh 應ưng 生sanh 種chủng 。 令linh 起khởi 趣thú 境cảnh 。 似tự 正chánh 理lý 師sư 作tác 意ý 之chi 用dụng 在tại 未vị 來lai 起khởi (# 基cơ 測trắc 並tịnh 出xuất 此thử 二nhị 義nghĩa 釋thích )# 。 測trắc 云vân 。 同đồng 時thời 為vi 勝thắng 。 破phá 二nhị 許hứa 中trung 。 測trắc 云vân 。 初sơ 破phá 正chánh 理lý 。 彼bỉ 第đệ 十thập 一nhất 云vân 。 作tác 意ý 力lực 能năng 令linh 相tương/tướng 識thức 於ư 餘dư 境cảnh 轉chuyển 。 後hậu 計kế 經kinh 部bộ 異dị 師sư 所sở 說thuyết 。 如như 成thành 實thật 論luận 。 彼bỉ 所sở 說thuyết 念niệm 。 即tức 作tác 意ý 故cố 。 又hựu 解giải 皆giai 是thị 大Đại 乘Thừa 異dị 師sư 。 瑜du 伽già 第đệ 三tam 。 作tác 意ý 云vân 何hà 。 謂vị 心tâm 迴hồi 轉chuyển 。 集tập 論luận 第đệ 一nhất 。 於ư 所sở 緣duyên 境cảnh 。 持trì 心tâm 為vi 業nghiệp 。 如như 文văn 執chấp 義nghĩa 。 故cố 今kim 破phá 之chi 。 基cơ 云vân 。 集tập 論luận 於ư 所sở 緣duyên 境cảnh 持trì 心tâm 令linh 住trụ 。 非phi 也dã 。 但đãn 言ngôn 持trì 心tâm 。 不bất 言ngôn 令linh 住trụ 。 雜tạp 集tập 釋thích 持trì 數sác 數sác 引dẫn 心tâm 。 同đồng 此thử 論luận 故cố 。 證chứng 云vân 。 測trắc 釋thích 但đãn 破phá 小Tiểu 乘Thừa 。 於ư 理lý 為vi 勝thắng 。 大Đại 乘Thừa 廻hồi 轉chuyển 。 作tác 意ý 別biệt 用dụng 。 不bất 共cộng 餘dư 法pháp 。 故cố 說thuyết 為vi 性tánh 。 如như 瑜du 伽già 第đệ 三tam 。 作tác 意ý 四tứ 力lực 趣thú 於ư 異dị 境cảnh (# 此thử 故cố 意ý 不bất 同đồng 散tán 亂loạn 不bất 獲hoạch 已dĩ 脫thoát )# 。 破phá 但đãn 非phi 理lý 。 若nhược 如như 初sơ 說thuyết 。 應ưng 非phi 遍biến 行hành 。 不bất 逈huýnh 趣thú 時thời 。 無vô 作tác 意ý 故cố 。 若nhược 如như 後hậu 說thuyết 。 應ưng 不bất 異dị 定định 。 持trì 心tâm 令linh 住trụ 。 即tức 定định 用dụng 故cố 。


受thọ 謂vị 領lãnh 納nạp (# 至chí )# 不bất 共cộng 餘dư 故cố 。


述thuật 曰viết 。 第đệ 三tam 受thọ 數số 。 且thả 有hữu 漏lậu 受thọ 為vi 業nghiệp 。 樂nhạo/nhạc/lạc 起khởi 合hợp 欲dục 。 苦khổ 起khởi 離ly 非phi 二nhị 欲dục 。 欲dục 愛ái 異dị 名danh 。 故cố 基cơ 云vân 。 若nhược 欲dục 希hy 求cầu 即tức 通thông 三tam 性tánh 有hữu 漏lậu 。 然nhiên 令linh 有hữu 漏lậu 言ngôn 起khởi 愛ái 故cố 。 非phi 第đệ 八bát 識thức 。 不bất 生sanh 愛ái 故cố 。 疎sơ 起khởi 六lục 識thức 中trung 愛ái 無vô 妨phương 。 如như 想tưởng 起khởi 言ngôn 疎sơ 亦diệc 起khởi 故cố 。 此thử 五ngũ 數số 中trung 。 唯duy 受thọ 想tưởng 業nghiệp 。 約ước 勝thắng 能năng 說thuyết 。 餘dư 三tam 遍biến 能năng (# 證chứng 釋thích 云vân 。 此thử 中trung 五ngũ 數số 。 性tánh 通thông 一nhất 切thiết 。 業nghiệp 則tắc 不bất 定định 。 受thọ 除trừ 第đệ 八bát 。 及cập 諸chư 無vô 漏lậu 。 想tưởng 准chuẩn 第đệ 六lục 。 發phát 語ngữ 言ngôn 故cố )# 。 有hữu 作tác 是thị 說thuyết 者giả 。 順thuận 正chánh 論luận 師sư 也dã 。 汝nhữ 亦diệc 不bất 許hứa 緣duyên 相tương 應ứng 法pháp 。 如như 何hà 能năng 領lãnh 所sở 不bất 緣duyên 觸xúc 。 若nhược 救cứu 似tự 觸xúc 者giả 領lãnh 觸xúc 者giả 。 諸chư 等đẳng 流lưu 果quả 。 皆giai 應ưng 受thọ 性tánh 。 似tự 因nhân 生sanh 故cố 。 如như 自tự 性tánh 受thọ 。 又hựu 既ký 領lãnh 觸xúc 。 應ưng 名danh 因nhân 受thọ 。 受thọ 不bất 自tự 領lãnh 。 何hà 名danh 自tự 性tánh 。 若nhược 救cứu 如như 王vương 食thực 國quốc 所sở 生sanh 不bất 食thực 土thổ/độ 田điền 。 而nhi 名danh 國quốc 觸xúc 。 如như 上thượng 田điền 受thọ 。 如như 禾hòa 稼giá 受thọ 。 能năng 自tự 領lãnh 觸xúc 所sở 生sanh 受thọ 。 便tiện 違vi 不bất 自tự 證chứng 。 如như 刀đao 不bất 自tự 割cát 。 論luận 主chủ 評bình 取thủ 境cảnh 界giới 受thọ 中trung 。 定định 屬thuộc 己kỷ 者giả 。 基cơ 云vân 。 如như 多đa 人nhân 罵mạ 言ngôn 是thị 奴nô 中trung 有hữu 奴nô 者giả 。 攝nhiếp 為vi 罵mạ 己kỷ 。 餘dư 非phi 奴nô 者giả 。 不bất 攝nhiếp 為vi 罵mạ 己kỷ 。 餘dư 非phi 奴nô 者giả 。 不bất 攝nhiếp 屬thuộc 須tu 等đẳng 唯duy 在tại 受thọ 也dã 。


想tưởng 謂vị (# 至chí )# 種chủng 種chủng 名danh 言ngôn 。


述thuật 曰viết 。 第đệ 四tứ 想tưởng 數số 。 基cơ 云vân 。 青thanh 等đẳng 名danh 為vi 分phân 齊tề 。 此thử 但đãn 意ý 俱câu 。 餘dư 識thức 想tưởng 不bất 起khởi 言ngôn 故cố 。


思tư 謂vị (# 至chí )# 令linh 造tạo 善thiện 等đẳng 。


述thuật 曰viết 。 第đệ 五ngũ 思tư 數số 。 測trắc 云vân 。 境cảnh 上thượng 引dẫn 發phát 善thiện 思tư 。 為vi 邪tà 因nhân 相tương/tướng 。 引dẫn 無vô 記ký 思tư 俱câu 非phi 因nhân 想tưởng 。 由do 三tam 性tánh 思tư 各các 取thủ 一nhất 相tương/tướng 。 基cơ 云vân 。 約ước 勝thắng 唯duy 說thuyết 役dịch 心tâm 實thật 通thông 心tâm 所sở 。


此thử 五ngũ (# 至chí )# 故cố 名danh 相tướng 應ưng 。


述thuật 曰viết 。 第đệ 三tam 結kết 也dã 。 謂vị 結kết 釋thích 頌tụng 相tương 應ứng 言ngôn 故cố 。 薩tát 婆bà 多đa 宗tông 。 俱câu 舍xá 第đệ 四tứ 第đệ 五ngũ 義nghĩa 相tương 應ứng 。 所sở 依y 所sở 緣duyên 行hành 相tướng 。 時thời 事sự 皆giai 平bình 等đẳng 故cố 。 (# 前tiền 二nhị 體thể 一nhất 故cố 。 等đẳng 後hậu 三tam 別biệt 似tự 故cố 等đẳng )# 。 婆bà 沙sa 二nhị 說thuyết 。 或hoặc 四tứ 。 或hoặc 五ngũ 。 大Đại 乘Thừa 四tứ 義nghĩa 。 如như 五ngũ 十thập 五ngũ 。 問vấn 。 何hà 故cố 名danh 相tướng 應ưng 。 答đáp 。 事sự 等đẳng 處xứ 等đẳng 時thời 等đẳng 依y 等đẳng 故cố 。 基cơ 云vân 。


時thời 謂vị 剎sát 那na 。 定định 同đồng 一nhất 世thế 。 依y 謂vị 俱câu 有hữu 等đẳng 無vô 間gian 依y 。 非phi 種chủng 子tử 依y 。 以dĩ 各các 別biệt 故cố 。


時thời 依y 定định 一nhất 。 此thử 論luận 名danh 同đồng 。 處xử 謂vị 相tương/tướng 分phần/phân 似tự 名danh 等đẳng 。 體thể 別biệt 各các 一nhất 。 亦diệc 言ngôn 事sự 等đẳng 。 瑜du 伽già 初sơ 言ngôn 同đồng 一nhất 所sở 緣duyên 。 相tương 似tự 名danh 同đồng 。 或hoặc 約ước 本bổn 質chất 。 及cập 通thông 證chứng 智trí 。 有hữu 部bộ 五ngũ 中trung 。 除trừ 行hành 相tương/tướng 一nhất 。 或hoặc 雖tuy 不bất 同đồng 。 亦diệc 兼kiêm 取thủ 彼bỉ (# 後hậu 釋thích 不bất 爾nhĩ 。 若nhược 言ngôn 五ngũ 義nghĩa 。 違vi 瑜du 伽già 四tứ 故cố )# 。 測trắc 云vân 。 法pháp 外ngoại 無vô 時thời 隨tùy 。 既ký 法pháp 非phi 一nhất 。 而nhi 同đồng 剎sát 那na 。 極cực 似tự 名danh 同đồng (# 既ký 同đồng 剎sát 那na 。 何hà 言ngôn 非phi 一nhất 。 影ảnh 亦diệc 極cực 似tự 。 論luận 應ưng 言ngôn 同đồng )# 。 依y 謂vị 開khai 導đạo 俱câu 有hữu 。 一nhất 分phần/phân 心tâm 所sở 。 亦diệc 用dụng 俱câu 識thức 為vi 依y 。 而nhi 彼bỉ 心tâm 體thể 不bất 自tự 依y 故cố 。 四tứ 中trung 隨tùy 一nhất 。 何hà 不bất 相tương 應ứng 。 若nhược 但đãn 時thời 同đồng 。 異dị 識thức 相tương 應ứng 。 若nhược 但đãn 依y 同đồng 。 前tiền 後hậu 相tương 應ứng 。 若nhược 但đãn 緣duyên 同đồng 。 五ngũ 六lục 相tương 應ứng 。 若nhược 唯duy 體thể 等đẳng 。 八bát 識thức 相tương 應ứng 。 故cố 必tất 具cụ 四tứ 。 方phương 成thành 相tương 應ứng 。


此thử 識thức 行hành 相tương/tướng (# 至chí )# 善thiện 惡ác 俱câu 招chiêu 。


述thuật 曰viết 。 第đệ 七thất 受thọ 相tương 應ứng 門môn 。 行hành 相tương/tướng 極cực 不bất 明minh 了liễu 等đẳng 者giả 。 簡giản 苦khổ 樂lạc 受thọ 必tất 明minh 了liễu 者giả 。 薩tát 婆bà 多đa 師sư 依y 自tự 宗tông 難nạn/nan 。 捨xả 是thị 寂tịch 靜tĩnh 應ưng 唯duy 善thiện 果quả 。 如như 何hà 令linh 許hứa 惡ác 業nghiệp 亦diệc 感cảm 。 論luận 釋thích 如như 文văn 。


如như 何hà 識thức (# 至chí )# 定định 非phi 異dị 熟thục 。


述thuật 曰viết 。 第đệ 二nhị 問vấn 答đáp 。 測trắc 等đẳng 釋thích 頌tụng 。 八bát 段đoạn 十thập 義nghĩa 。 非phi 也dã 。 若nhược 心tâm 所sở 但đãn 而nhi 受thọ 別biệt 段đoạn 。 如như 何hà 受thọ 後hậu 論luận 諸chư 心tâm 所sở 。 故cố 今kim 合hợp 彼bỉ 言ngôn 七thất 段đoạn 也dã 。 言ngôn 剎sát 那na 別biệt 緣duyên 者giả 。 任nhậm 運vận 對đối 取thủ 。 不bất 從tùng 前tiền 境cảnh 審thẩm 住trụ 今kim 故cố 。 言ngôn 善thiện 染nhiễm 等đẳng 者giả 。 即tức 十thập 一nhất 善thiện 六lục 及cập 二nhị 十thập 自tự 性tánh 染nhiễm 法pháp 。 等đẳng 謂vị 等đẳng 取thủ 善thiện 染nhiễm 悔hối 等đẳng 。 其kỳ 無vô 記ký 者giả 。 次thứ 別biệt 簡giản 之chi 。


法pháp 有hữu 四tứ 種chủng (# 至chí )# 故cố 名danh 無vô 記ký 。


述thuật 曰viết 。 第đệ 四tứ 段đoạn 釋thích 第đệ 八bát 三tam 性tánh 門môn 。 三tam 因nhân 成thành 立lập 。 唯duy 無vô 記ký 中trung 。 初sơ 因nhân 意ý 者giả 。 基cơ 云vân 。 若nhược 恆hằng 生sanh 善thiện 。 即tức 無vô 流lưu 轉chuyển 。 若nhược 恆hằng 生sanh 染nhiễm 。 應ưng 無vô 還hoàn 滅diệt 。 流lưu 是thị 集Tập 諦Đế 。 轉chuyển 是thị 苦Khổ 諦Đế 。 還hoàn 謂vị 道Đạo 諦Đế 。 滅diệt 即tức 滅Diệt 諦Đế 。 言ngôn 歒địch 心tâm 者giả 。 樞xu 要yếu 云vân 。 有hữu 二nhị 。 一nhất 法pháp 性tánh 心tâm 。 二nhị 依y 他tha 心tâm 。 殊thù 勝thắng 自tự 體thể 可khả 記ký 別biệt 者giả 。 一nhất 云vân 。 唯duy 取thủ 無vô 漏lậu 。 及cập 無vô 為vi 法pháp 。 一nhất 云vân 。 亦diệc 通thông 有hữu 漏lậu 善thiện 惡ác 。 餘dư 文văn 可khả 解giải 。


觸xúc 等đẳng 亦diệc 如như 是thị 。 (# 至chí )# 亦diệc 如như 是thị 言ngôn 。


述thuật 曰viết 。 第đệ 五ngũ 段đoạn 釋thích 例lệ 心tâm 所sở 句cú 。 測trắc 云vân 。 有hữu 三tam 。 初sơ 申thân 正chánh 義nghĩa 。 次thứ 破phá 異dị 說thuyết 。 後hậu 結kết 正chánh 宗tông 。 初sơ 二nhị 正chánh 義nghĩa 。 皆giai 護hộ 法Pháp 釋thích 。 初sơ 釋thích 近cận 例lệ 無vô 記ký 。 後hậu 釋thích 且thả 例lệ 五ngũ 事sự 。 一nhất 異dị 熟thục 。 二nhị 俱câu 不bất 可khả 知tri 。 三tam 所sở 緣duyên 。 四tứ 五ngũ 俱câu 。 五ngũ 無vô 記ký 。 不bất 例lệ 自tự 相tương 及cập 一nhất 切thiết 種chủng 并tinh 行hành 相tương/tướng 受thọ 攝nhiếp 持trì 因nhân 果quả 。 受thọ 熏huân 持trì 種chủng 。 不bất 開khai 所sở 故cố 。 了liễu 別biệt 領lãnh 納nạp 等đẳng 。 行hành 相tương/tướng 各các 別biệt 故cố 。 觸xúc 等đẳng 雖tuy 受thọ 俱câu 受thọ 故cố 觸xúc 等đẳng 雖tuy 不bất 觸xúc 等đẳng 相tương 應ứng 。 五ngũ 俱câu 數số 等đẳng 。 故cố 相tương/tướng 例lệ 之chi 。 基cơ 後hậu 二nhị 門môn 。 測trắc 云vân 。 第đệ 九cửu 因nhân 果quả 不bất 斷đoạn 。 但đãn 顯hiển 識thức 持trì 因nhân 果quả 力lực 故cố 。 第đệ 十thập 持trì 捨xả 名danh 。 亦diệc 屬thuộc 心tâm 王vương 。 故cố 次thứ 八bát 門môn 。 置trí 相tương/tướng 例lệ 句cú 。 基cơ 云vân 。 更cánh 有hữu 第đệ 四tứ 釋thích 。 謂vị 例lệ 五ngũ 門môn 。 同đồng 第đệ 二nhị 師sư 。 今kim 加gia 斷đoạn 捨xả 。 隨tùy 所sở 應ưng 故cố 。 若nhược 最tối 後hậu 例lệ 。 恐khủng 十thập 門môn 所sở 以dĩ 中trung 門môn 說thuyết 如như 是thị 言ngôn 。 (# 有hữu 第đệ 四tứ 師sư 。 不bất 順thuận 文văn 義nghĩa 。 現hiện 文văn 相tương/tướng 有hữu 三tam 釋thích 故cố 。 護hộ 法Pháp 唯duy 說thuyết 執chấp 藏tạng 心tâm 王vương 。 隨tùy 本bổn 非phi 藏tạng 。 無vô 所sở 捨xả 故cố )# 。


有hữu 義nghĩa (# 至chí )# 無vô 簡giản 別biệt 故cố 。


述thuật 曰viết 。 次thứ 破phá 異dị 說thuyết 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 敘tự 故cố 。 破phá 故cố 。 此thử 初sơ 也dã 。 是thị 誰thùy 釋thích 耶da 。 基cơ 云vân 。 難Nan 陀Đà 等đẳng 釋thích 。 測trắc 云vân 。 火hỏa 辨biện 親thân 勝thắng 等đẳng 釋thích 。 寂tịch 云vân 。 定định 非phi 難Nan 陀Đà 。 彼bỉ 立lập 五ngũ 根căn 。 即tức 五ngũ 識thức 種chủng 。 不bất 許hứa 識thức 變biến 現hiện 行hành 五ngũ 根căn 。 觸xúc 等đẳng 變biến 似tự 故cố 假giả 設thiết 義nghĩa 。 證chứng 云vân 。 種chủng 子tử 為vi 根căn 。 是thị 安an 慧tuệ 義nghĩa 。 不bất 關quan 難Nan 陀Đà (# 寂tịch 師sư 難nạn/nan 且thả 不bất 爾nhĩ 。 五ngũ 識thức 種chủng 影ảnh 於ư 觸xúc 等đẳng 現hiện 。 名danh 似tự 根căn 等đẳng 。 不bất 言ngôn 現hiện 故cố 。 證chứng 師sư 救cứu 亦diệc 不bất 然nhiên 。 安an 慧tuệ 見kiến 相tương/tướng 無vô 實thật 種chủng 子tử 。 不bất 可khả 難nạn/nan 言ngôn 根căn 若nhược 識thức 種chủng 。 十thập 八bát 界giới 種chủng 成thành 雜tạp 亂loạn 故cố )# 。 此thử 例lệ 幾kỷ 門môn 。 測trắc 云vân 七thất 門môn 。 前tiền 八bát 門môn 中trung 唯duy 除trừ 自tự 相tương/tướng 。 基cơ 云vân 。 唯duy 除trừ 自tự 相tương/tướng 行hành 相tương/tướng 受thọ 俱câu 。 准chuẩn 下hạ 難nạn/nan 故cố (# 觀quán 述thuật 云vân 。 若nhược 例lệ 行hành 相tương/tướng 。 反phản 質chất 不bất 成thành 。 彼bỉ 師sư 唯duy 〔# 加gia 〕# 因nhân 相tương/tướng 故cố 破phá )# 。 此thử 師sư 應ưng 知tri 例lệ 上thượng 五ngũ 門môn 并tinh 不bất 可khả 知tri 。 即tức 有hữu 其kỳ 六lục 。


彼bỉ 說thuyết 非phi 理lý (# 至chí )# 俱câu 時thời 生sanh 故cố 。


述thuật 曰viết 。 破phá 中trung 有hữu 二nhị 。 一nhất 破phá 例lệ 因nhân 相tương/tướng 。 二nhị 破phá 無vô 簡giản 因nhân 。 初sơ 亦diệc 有hữu 二nhị 。 破phá 本bổn 計kế 故cố 。 破phá 轉chuyển 救cứu 故cố 。 此thử 初sơ 也dã 。 世thế 親thân 攝nhiếp 論luận 。 所sở 熏huân 四tứ 義nghĩa 已dĩ 外ngoại 。 別biệt 立lập 有hữu 自tự 在tại 義nghĩa 。 方phương 能năng 受thọ 熏huân 。 然nhiên 今kim 護hộ 法Pháp 攝nhiếp 入nhập 加gia 所sở 熏huân 。 由do 此thử 立lập 量lượng 。 不bất 自tự 在tại 故cố 。 不bất 受thọ 熏huân 等đẳng 。 問vấn 。 若nhược 自tự 在tại 非phi 所sở 熏huân 。 亦diệc 可khả 自tự 在tại 始thỉ 能năng 熏huân 。 答đáp 。 遍biến 受thọ 一nhất 切thiết 熏huân 自tự 在tại 始thỉ 能năng 得đắc 別biệt 熏huân 自tự 類loại 種chủng 但đãn 力lực 皆giai 熏huân (# 基cơ 多đa 問vấn 答đáp 理lý 皆giai 斯tư 盡tận )# 。 問vấn 。 心tâm 所sở 受thọ 熏huân 。 若nhược 成thành 六lục 體thể 。 心tâm 所sở 能năng 熏huân 還hoàn 有hữu 此thử 妨phương 。 既ký 答đáp 頓đốn 熏huân 果quả 從tùng 何hà 起khởi 。 於ư 此thử 四tứ 難nạn/nan 豈khởi 無vô 自tự 害hại 。 基cơ 疏sớ/sơ 。 一nhất 云vân 。 且thả 緣duyên 本bổn 識thức 及cập 五ngũ 數số 時thời 。 唯duy 心tâm 王vương 熏huân 生sanh 六lục 質chất 種chủng 。 心tâm 所sở 唯duy 熏huân 生sanh 六lục 影ảnh 種chủng (# 彼bỉ 亦diệc 應ưng 本bổn 識thức 中trung 種chủng 能năng 生sanh 本bổn 質chất 五ngũ 數số 所sở 。 持trì 唯duy 影ảnh 像tượng 。 彼bỉ 既ký 有hữu 過quá 。 此thử 釋thích 不bất 然nhiên )# 。 一nhất 云vân 。 緣duyên 本bổn 識thức 時thời 。 熏huân 心tâm 聚tụ 共cộng 熏huân 一nhất 種chủng 。 為vi 增tăng 上thượng 緣duyên 。 本bổn 有hữu 種chủng 子tử 為vì 因nhân 緣duyên 故cố 。 無vô 頓đốn 生sanh 六lục 果quả 等đẳng 之chi 妨phương (# 此thử 亦diệc 不bất 然nhiên 。 能năng 熏huân 於ư 種chủng 。 既ký 許hứa 因nhân 緣duyên 。 此thử 亦diệc 多đa 種chủng 生sanh 一nhất 牙nha 故cố 。 亦diệc 即tức 新tân 種chủng 唯duy 增tăng 上thượng 緣duyên 。 便tiện 違vi 識thức 法pháp 牙nha 因nhân 緣duyên 藏tạng )# 。 一nhất 云vân 。 能năng 熏huân 各các 各các 熏huân 一nhất 識thức 種chủng 。 逢phùng 緣duyên 和hòa 合hợp 。 共cộng 生sanh 一nhất 果quả 。 如như 一nhất 麥mạch 子tử 。 有hữu 多đa 微vi 分phần/phân 。 共cộng 生sanh 一nhất 牙nha 。 非phi 各các 生sanh 故cố 。 然nhiên 成thành 業nghiệp 論luận 不bất 許hứa 多đa 種chủng 生sanh 一nhất 牙nha 者giả 。 破phá 如như 經kinh 部bộ 色sắc 心tâm 持trì 種chủng 共cộng 生sanh 一nhất 果quả 。 如như 二nhị 麥mạch 等đẳng 不bất 共cộng 生sanh 一nhất 。 若nhược 許hứa 五ngũ 數số 持trì 種chủng 亦diệc 爾nhĩ 。 今kim 護hộ 法Pháp 義nghĩa 。 一nhất 本bổn 識thức 中trung 同đồng 類loại 種chủng 子tử 同đồng 時thời 熏huân 者giả 。 共cộng 生sanh 無vô 妨phương 。 如như 一nhất 糓cốc 糠khang 所sở 褁# 多đa 微vi (# 雖tuy 無vô 極cực 微vi 約ước 有hữu 分phần/phân 說thuyết )# 。 測trắc 引dẫn 例lệ 云vân 。 如như 本bổn 新tân 種chủng 共cộng 生sanh 一nhất 果quả 。 斯tư 亦diệc 二nhị 說thuyết 。 一nhất 云vân 。 二nhị 種chủng 共cộng 作tác 因nhân 緣duyên 。 一nhất 云vân 。 有hữu 一nhất 能năng 生sanh 。 一nhất 即tức 助trợ 緣duyên (# 後hậu 理lý 無vô 定định 難nan 可khả 依y 准chuẩn )# 。


誰thùy 言ngôn 觸xúc 等đẳng (# 至chí )# 有hữu 重trọng 言ngôn 失thất 。


述thuật 曰viết 。 第đệ 二nhị 破phá 轉chuyển 救cứu 也dã 。 彼bỉ 三tam 因nhân 成thành 。 一nhất 心tâm 心tâm 所sở 同đồng 一nhất 所sở 緣duyên 故cố 。 設thiết 不bất 緣duyên 種chủng 。 緣duyên 色sắc 應ưng 同đồng 故cố 。 第đệ 二nhị 因nhân 生sanh 無vô 色sắc 界giới 。 必tất 有hữu 緣duyên 故cố 。 緣duyên 識thức 中trung 種chủng 。 寧ninh 無vô 所sở 緣duyên 。 故cố 第đệ 三tam 云vân 。 親thân 所sở 緣duyên 緣duyên 定định 應ưng 有hữu 故cố 。 不bất 爾nhĩ 取thủ 外ngoại 非phi 唯duy 識thức 也dã 。 破phá 似tự 種chủng 影ảnh 。 既ký 非phi 實thật 因nhân 。 應ưng 因nhân 相tương/tướng 後hậu 所sở 緣duyên 門môn 例lệ 。 若nhược 彼bỉ 種chủng 相tương/tướng 但đãn 所sở 緣duyên 義nghĩa 不bất 取thủ 真chân 實thật 因nhân 緣duyên 義nghĩa 者giả 。 二nhị 處xứ 說thuyết 境cảnh 。 有hữu 重trọng 言ngôn 失thất 。 基cơ 云vân 。 若nhược 救cứu 緣duyên 種chủng 者giả 名danh 一nhất 切thiết 種chủng 執chấp 受thọ 處xứ 中trung 說thuyết 身thân 器khí 故cố 無vô 量lượng 過quá 者giả 。 理lý 亦diệc 不bất 然nhiên 。 世thế 親thân 攝nhiếp 論luận 第đệ 一nhất 。 引dẫn 阿a 毗tỳ 達đạt 摩ma 經kinh 言ngôn 。 執chấp 受thọ 有hữu 二nhị 。 一nhất 五ngũ 色sắc 根căn 及cập 根căn 依y 處xứ 。 二nhị 相tướng 名danh 分phân 別biệt 習tập 氣khí 故cố 。


又hựu 彼bỉ 所sở 說thuyết (# 至chí )# 非phi 謂vị 一nhất 切thiết 。


述thuật 曰viết 。 第đệ 二nhị 破phá 無vô 簡giản 因nhân 。 基cơ 云vân 。 了liễu 別biệt 唯duy 是thị 我ngã 行hành 相tương/tướng 故cố (# 此thử 顯hiển 唯duy 了liễu 總tổng 相tương/tướng 之chi 用dụng 唯duy 在tại 心tâm 王vương 。 非phi 謂vị 解giải 等đẳng 都đô 無vô 此thử 用dụng 。 亦diệc 了liễu 總tổng 相tương/tướng 故cố )# 。


阿a 賴lại 耶da 識thức 。 (# 至chí )# 恆hằng 轉chuyển 如như 流lưu 。


述thuật 曰viết 。 第đệ 六lục 段đoạn 釋thích 頌tụng 第đệ 九cửu 因nhân 果quả 相tương 續tục 門môn 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 正chánh 釋thích 故cố 。 問vấn 答đáp 故cố 。 此thử 初sơ 也dã 。 恆hằng 故cố 非phi 斷đoạn 。 遮già 經kinh 部bộ 師sư 轉chuyển 識thức 持trì 種chủng 。 轉chuyển 故cố 非phi 常thường 。 遮già 僧Tăng 佉khư 等đẳng 。 自tự 性tánh 為vi 因nhân 。 言ngôn 漂phiêu 溺nịch 者giả 。 人nhân 天thiên 如như 漂phiêu 。 惡ác 趣thú 如như 溺nịch 。 水thủy 上thượng 草thảo 喻dụ 別biệt 體thể 觸xúc 等đẳng 。 水thủy 下hạ 魚ngư 喻dụ 識thức 變biến 習tập 氣khí 。 餘dư 文văn 可khả 知tri 。


過quá 去khứ 未vị 來lai 。 (# 至chí )# 緣duyên 起khởi 正chánh 理lý 。


述thuật 曰viết 。 第đệ 二nhị 問vấn 答đáp 。 於ư 中trung 有hữu 三tam 。 對đối 薩tát 婆bà 多đa 對đối 上thượng 座tòa 部bộ 。 對đối 經kinh 部bộ 故cố 。 初sơ 亦diệc 有hữu 二nhị 。 破phá 執chấp 故cố 。 申thân 正chánh 故cố 。 初sơ 中trung 外ngoại 難nạn/nan 。 若nhược 如như 我ngã 等đẳng 過quá 未vị 有hữu 體thể 。 未vị 來lai 續tục 故cố 非phi 斷đoạn 。 往vãng 過quá 去khứ 故cố 非phi 常thường 。 汝nhữ 過quá 去khứ 無vô 。 可khả 許hứa 非phi 常thường 。 未vị 來lai 既ký 無vô 。 後hậu 法pháp 應ưng 斷đoạn 。 現hiện 不bất 住trụ 故cố 。 當đương 無vô 體thể 故cố 。 是thị 則tắc 豈khởi 成thành 緣duyên 起khởi 正chánh 理lý 。 論luận 主chủ 反phản 質chất 。 若nhược 如như 汝nhữ 宗tông 體thể 常thường 有hữu 故cố 。 可khả 許hứa 非phi 斷đoạn 。 如như 何hà 非phi 常thường 。


豈khởi 斥xích 他tha 過quá (# 至chí )# 方phương 成thành 非phi 斷đoạn 。


述thuật 曰viết 。 次thứ 外ngoại 責trách 言ngôn 。 但đãn 斥xích 他tha 過quá 。 自tự 義nghĩa 何hà 成thành 。 論luận 主chủ 答đáp 云vân 。 先tiên 不bất 摧tồi 邪tà 。 難nan 可khả 顯hiển 正chánh 。 生sanh 滅diệt 同đồng 時thời 。 既ký 中trung 無vô 隔cách 。 因nhân 果quả 不bất 斷đoạn 。


因nhân 現hiện 有hữu 位vị (# 至chí )# 豈khởi 難nạn/nan 斷đoạn 常thường 。


述thuật 曰viết 。 次thứ 外ngoại 重trọng/trùng 難nạn/nan 。 未vị 生sanh 既ký 無vô 。 對đối 誰thùy 名danh 因nhân 。 已dĩ 滅diệt 亦diệc 無vô 。 對đối 誰thùy 名danh 果quả 。 論luận 主chủ 重trọng/trùng 返phản 。 若nhược 果quả 未vị 可khả 有hữu 待đãi 因nhân 成thành 。 果quả 先tiên 已dĩ 有hữu 。 何hà 待đãi 於ư 因nhân 。


因nhân 果quả 義nghĩa 成thành (# 至chí )# 因nhân 果quả 定định 無vô 。


述thuật 曰viết 。 次thứ 外ngoại 救cứu 云vân 。 因nhân 果quả 依y 用dụng 。 不bất 依y 於ư 體thể 。 有hữu 部bộ 四tứ 師sư 此thử 世thế 友hữu 義nghĩa 。 未vị 有hữu 作tác 用dụng 名danh 未vị 來lai 。 正chánh 有hữu 作tác 用dụng 名danh 現hiện 在tại 。 作tác 用dụng 時thời 既ký 成thành 因nhân 義nghĩa 。 果quả 義nghĩa 寧ninh 無vô 。 故cố 不bất 關quan 我ngã (# 正chánh 理lý 師sư 存tồn 唯duy 同đồng 類loại 因nhân 取thủ 果quả 之chi 用dụng 。 一nhất 向hướng 望vọng 自tự 。 名danh 為vi 作tác 用dụng 。 生sanh 相tương 生sanh 法pháp 等đẳng 無vô 間gian 緣duyên 。 引dẫn 他tha 類loại 等đẳng 。 望vọng 餘dư 類loại 故cố 。 但đãn 名danh 功công 能năng 。 由do 此thử 唯duy 依y 作tác 用dụng 立lập 世thế )# 。 論luận 主chủ 破phá 云vân 。 汝nhữ 說thuyết 作tác 用dụng 。 亦diệc 應ưng 本bổn 有hữu 。 不bất 離ly 體thể 故cố 。 猶do 如như 其kỳ 體thể 。 恐khủng 救cứu 不bất 爾nhĩ 。 用dụng 待đãi 緣duyên 故cố 。 故cố 則tắc 遮già 言ngôn 緣duyên 亦diệc 本bổn 有hữu 。


應ưng 信tín 大Đại 乘Thừa (# 至chí )# 應ưng 順thuận 修tu 學học 。


述thuật 曰viết 。 第đệ 二nhị 申thân 正chánh 。 觀quán 謂vị 觀quán 待đãi 。 或hoặc 是thị 觀quán 見kiến 。 基cơ 師sư 依y 後hậu 。 假giả 謂vị 現hiện 識thức 似tự 彼bỉ 相tương/tướng 現hiện 者giả 。 釋thích 前tiền 假giả 立lập 當đương 果quả 曾tằng 因nhân 。 且thả 觀quán 種chủng 子tử 引dẫn 用dụng 時thời 。 尋tầm 所sở 引dẫn 故cố 。 變biến 似tự 當đương 果quả 。 觀quán 酬thù 前tiền 時thời 。 尋tầm 所sở 從tùng 生sanh 變biến 似tự 曾tằng 因nhân 。 實thật 現hiện 在tại 故cố 。 測trắc 又hựu 解giải 現hiện 識thức 似tự 彼bỉ 相tương/tướng 者giả 。 即tức 種chủng 子tử 識thức 似tự 有hữu 酬thù 前tiền 引dẫn 後hậu 相tương/tướng 故cố 。 說thuyết 之chi 為vi 似tự 。 即tức 託thác 此thử 相tương/tướng 。 假giả 說thuyết 曾tằng 當đương 。 非phi 謂vị 觀quán 心tâm 變biến 似tự 相tương/tướng 分phần/phân (# 既ký 牒điệp 假giả 謂vị 。 明minh 知tri 釋thích 前tiền 假giả 立lập 之chi 言ngôn 。 前tiền 釋thích 順thuận 論luận 文văn )# 。 非phi 常thường 非phi 斷đoạn 。 言ngôn 離ly 邊biên 中trung 。 基cơ 云vân 。 總tổng 論luận 諸chư 教giáo 三tam 世thế 。 有hữu 三tam 。 一nhất 道Đạo 理lý 三tam 世thế 。 即tức 依y 種chủng 等đẳng 曾tằng 當đương 現hiện 位vị 。 立lập 三tam 世thế 故cố 。 二nhị 神thần 通thông 三tam 世thế 。 至chí 智trí 生sanh 時thời 法pháp 爾nhĩ 皆giai 有hữu 達đạt 三tam 世thế 用dụng 。 非phi 妄vọng 皆giai 實thật 。 實thật 能năng 所sở 緣duyên 唯duy 在tại 現hiện 在tại 。 三tam 唯duy 識thức 三tam 世thế 。 謂vị 如như 現hiện 識thức 似tự 三tam 世thế 現hiện 。 雖tuy 實thật 唯duy 識thức 道Đạo 理lý 二nhị 種chủng 。 恐khủng 濫lạm 妄vọng 緣duyên 。 別biệt 開khai 神thần 通thông 。


有hữu 餘dư 部bộ 說thuyết (# 至chí )# 捨xả 此thử 信tín 餘dư 。


述thuật 曰viết 。 第đệ 二nhị 破phá 上thượng 座tòa 部bộ 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 敘tự 故cố 。 此thử 敘tự 執chấp 也dã 。 彼bỉ 許hứa 有hữu 為vi 。 有hữu 其kỳ 二nhị 種chủng 。 一nhất 極cực 迅tấn 速tốc 。 如như 心tâm 心tâm 所sở 。 但đãn 有hữu 生sanh 滅diệt 。 雖tuy 一nhất 剎sát 那na 。 而nhi 有hữu 二nhị 時thời 。 如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 諸chư 行hành 無vô 常thường 。 有hữu 生sanh 滅diệt 法pháp 。 二nhị 遲trì 鈍độn 法pháp 。 如như 色sắc 等đẳng 法pháp 。 具cụ 生sanh 住trụ 滅diệt 。 雖tuy 一nhất 剎sát 那na 。 而nhi 有hữu 三tam 時thời 。 依y 遍biến 色sắc 心tâm 。 經kinh 唯duy 說thuyết 二nhị 。 且thả 論luận 速tốc 法pháp 略lược 有hữu 二nhị 門môn 。 一nhất 同đồng 體thể 異dị 時thời 門môn 。 謂vị 一nhất 法pháp 體thể 初sơ 生sanh 後hậu 滅diệt 。 二nhị 異dị 體thể 同đồng 時thời 門môn 。 謂vị 前tiền 滅diệt 時thời 後hậu 果quả 體thể 生sanh 。 生sanh 滅diệt 雖tuy 殊thù 。 而nhi 但đãn 有hữu 體thể 。 前tiền 滅diệt 引dẫn 果quả 。 後hậu 生sanh 酬thù 因nhân 。 連liên 頭đầu 起khởi 故cố 。 因nhân 果quả 不bất 斷đoạn 。 勝thắng 軍quân 論luận 師sư 恐khủng 有hữu 斷đoạn 過quá 。 亦diệc 云vân 現hiện 在tại 三tam 時thời 別biệt 。 初sơ 生sanh 。 次thứ 住trụ 。 後hậu 法pháp 未vị 生sanh 。 至chí 異dị 相tướng 時thời 。 後hậu 果quả 方phương 生sanh (# 基cơ 云vân 如như 此thử 。 測trắc 云vân 。 前tiền 法pháp 住trụ 時thời 。 後hậu 法pháp 即tức 生sanh )# 。 破phá 有hữu 二nhị 趣thú 并tinh 成thành 之chi 失thất 。 設thiết 救cứu 生sanh 勝thắng 隨tùy 當đương 生sanh 名danh 。 佛Phật 初sơ 剎sát 那na 成thành 生sanh 死tử 過quá 。 說thuyết 入nhập 此thử 論luận 之chi 所sở 破phá 也dã 。 上thượng 座tòa 結kết 云vân 。 因nhân 果quả 現hiện 有hữu 。 非phi 假giả 施thi 設thiết 。 接tiếp 滅diệt 而nhi 生sanh 。 故cố 離ly 斷đoạn 常thường 。 過quá 未vị 無vô 故cố 。 無vô 大Đại 乘Thừa 難nạn/nan 。 誰thùy 智trí 捨xả 此thử 信tín 汝nhữ 大Đại 乘Thừa 。


有hữu 虗hư 言ngôn (# 至chí )# 理lý 必tất 不bất 成thành 。


述thuật 曰viết 。 第đệ 二nhị 破phá 也dã 。 初sơ 破phá 同đồng 體thể 異dị 時thời 門môn 言ngôn 。


時thời 之chi 極cực 促xúc 。 名danh 為vi 剎sát 那na 。 如như 何hà 一nhất 念niệm 而nhi 有hữu 二nhị 時thời 。 前tiền 後hậu 相tương 違vi 。 寧ninh 同đồng 現hiện 在tại 。 次thứ 破phá 異dị 體thể 同đồng 時thời 門môn 言ngôn 。 滅diệt 若nhược 現hiện 在tại 。 生sanh 名danh 未vị 來lai 。 既ký 如như 有hữu 部bộ 許hứa 滅diệt 現hiện 在tại 。 後hậu 法pháp 之chi 生sanh 應ưng 在tại 未vị 來lai 。 彼bỉ 救cứu 未vị 來lai 無vô 故cố 非phi 生sanh 故cố 。 未vị 有hữu 名danh 生sanh 。 既ký 是thị 現hiện 在tại 。 即tức 應ưng 已dĩ 有hữu 還hoàn 無vô 名danh 滅diệt 。 寧ninh 非phi 過quá 去khứ 。 以dĩ 生sanh 違vi 滅diệt 。 滅diệt 若nhược 非phi 無vô 。 以dĩ 滅diệt 違vi 生sanh 。 生sanh 應ưng 非phi 有hữu 。 然nhiên 如như 大Đại 乘Thừa 許hứa 生sanh 現hiện 有hữu 。 應ưng 如như 大Đại 乘Thừa 滅diệt 應ưng 現hiện 無vô 。 又hựu 二nhị 已dĩ 下hạ 結kết 破phá 初sơ 門môn 。 量lượng 云vân 。 汝nhữ 說thuyết 生sanh 滅diệt 體thể 應ưng 非phi 一nhất 。 以dĩ 相tương 違vi 故cố 。 如như 苦khổ 樂lạc 等đẳng 。 等đẳng 取thủ 明minh 闇ám 解giải 惑hoặc 等đẳng 類loại (# 大Đại 乘Thừa 離ly 法pháp 雖tuy 無vô 生sanh 滅diệt 。 有hữu 無vô 體thể 異dị 。 不bất 同đồng 彼bỉ 宗tông 。 現hiện 有hữu 一nhất 法pháp 。 并tinh 生sanh 滅diệt 故cố )# 。 測trắc 云vân 。 設thiết 難nạn/nan 。 為vi 如như 苦khổ 樂lạc 違vi 故cố 體thể 異dị 。 為vi 如như 長trường 短đoản 違vi 而nhi 體thể 同đồng 。 解giải 云vân 不bất 爾nhĩ 。 彼bỉ 宗tông 自tự 不bất 許hứa 長trường 短đoản 體thể 同đồng 故cố (# 若nhược 大Đại 乘Thừa 義nghĩa 。 若nhược 為vi 長trường 時thời 爾nhĩ 時thời 非phi 短đoản 。 故cố 體thể 必tất 無vô )# 。 生sanh 滅diệt 若nhược 一nhất 法pháp 。 生sanh 時thời 應ưng 即tức 滅diệt 故cố 。 由do 如như 滅diệt 時thời 。 生sanh 滅diệt 若nhược 異dị 。 體thể 不bất 應ưng 同đồng 。 相tương 違vi 異dị 故cố 。 如như 苦khổ 樂lạc 等đẳng 。 結kết 文văn 可khả 知tri 。


經kinh 部bộ 師sư 等đẳng (# 至chí )# 緣duyên 起khởi 正chánh 理lý 。


述thuật 曰viết 。 第đệ 三tam 破phá 經kinh 部bộ 等đẳng 。 等đẳng 取thủ 室thất 利lợi 羅la 多đa 等đẳng 許hứa 。 彼bỉ 云vân 。 不bất 許hứa 去khứ 來lai 有hữu 故cố 。 異dị 薩tát 婆bà 多đa 。 三tam 相tương/tướng 在tại 現hiện 。 滅diệt 在tại 過quá 去khứ 。 不bất 同đồng 上thượng 座tòa 。 種chủng 子tử 前tiền 後hậu 能năng 生sanh 異dị 故cố 。 如như 大Đại 乘Thừa 宗tông 。 相tương 續tục 不bất 斷đoạn 。 論luận 主chủ 非phi 言ngôn 。 理lý 亦diệc 不bất 成thành 。 餘dư 法pháp 持trì 種chủng 。 如như 下hạ 破phá 故cố 。


此thử 識thức 無vô 始thỉ (# 至chí )# 。 名danh 阿A 羅La 漢Hán 。


述thuật 曰viết 。 第đệ 七thất 段đoạn 釋thích 第đệ 十thập 捨xả 名danh 位vị 地địa 門môn 。 廣quảng 釋thích 有hữu 二nhị 。 釋thích 頌tụng 文văn 故cố 。 顯hiển 諸chư 名danh 故cố 。 初sơ 亦diệc 有hữu 三tam 。 正chánh 釋thích 故cố 。 對đối 異dị 師sư 故cố 。 結kết 成thành 故cố 。 此thử 初sơ 也dã 。 斷đoạn 煩phiền 惱não 障chướng 究cứu 盡tận 時thời 者giả 。 測trắc 云vân 。 發phát 業nghiệp 潤nhuận 生sanh 。 唯duy 煩phiền 惱não 故cố 。 但đãn 盡tận 煩phiền 惱não 。 具cụ 三tam 應ưng 義nghĩa 。 基cơ 云vân 。 應ưng 者giả 契khế 當đương 。 應ưng 斷đoạn 應Ứng 供Cúng 應ưng 不bất 受thọ 故cố 。 此thử 據cứ 位vị 全toàn 。 除trừ 二Nhị 乘Thừa 金kim 剛cang 心tâm 。 少thiểu 故cố 不bất 說thuyết (# 二Nhị 乘Thừa 金kim 剛cang 雖tuy 未vị 證chứng 滅diệt 。 如như 不bất 動động 地địa 。 應ưng 名danh 捨xả 也dã )# 。 此thử 不bất 順thuận 論luận 唯duy 取thủ 無Vô 學Học 。 又hựu 云vân 。 麤thô 重trọng/trùng 永vĩnh 遠viễn 離ly 故cố 。 此thử 云vân 麤thô 重trọng/trùng 。 非phi 但đãn 隨tùy 眠miên 無vô 堪kham 任nhậm 性tánh 。 至chí 果quả 離ly 故cố 。 菩Bồ 薩Tát 金kim 剛cang 雖tuy 盡tận 惑hoặc 氣khí 。 但đãn 正Chánh 斷Đoạn 時thời 。 未vị 證chứng 滅diệt 故cố 。 八bát 地địa 異dị 門môn 。 不bất 可khả 為vi 例lệ 。 由do 此thử 基cơ 云vân 。 此thử 麤thô 重trọng/trùng 言ngôn 。 但đãn 取thủ 種chủng 子tử 。 可khả 依y 定định 從tùng 見kiến 道đạo 出xuất 供cung 。 現hiện 報báo 。 何hà 故cố 不bất 得đắc 。 名danh 應Ứng 供Cúng 耶da 。 非phi 一nhất 切thiết 時thời 堪kham 受thọ 供cung 故cố 。 非phi 圓viên 滿mãn 故cố 。 言ngôn 不bất 退thoái 者giả 。 基cơ 云vân 。 總tổng 有hữu 四tứ 種chủng 。 一nhất 信tín 不bất 退thoái 。 即tức 十thập 信tín 第đệ 六lục 。 二nhị 證chứng 不bất 退thoái 。 入nhập 地địa 已dĩ 往vãng 。 三tam 行hành 不bất 退thoái 。 八bát 地địa 已dĩ 上thượng 。 四tứ 煩phiền 惱não 不bất 退thoái 。 無vô 漏lậu 道Đạo 斷đoạn 。 護hộ 法Pháp 正chánh 義nghĩa 。 二nhị 復phục 次thứ 中trung 。 初sơ 迴hồi 心tâm 者giả 依y 第đệ 四tứ 也dã 。 復phục 不bất 動động 地địa 依y 第đệ 三tam 也dã 。 然nhiên 論luận 四tứ 理lý 彼bỉ 名danh 不bất 退thoái 。 一nhất 煩phiền 惱não 不bất 行hành 故cố 。 如như 解giải 深thâm 密mật 。 二nhị 駛sử 流lưu 運vận 轉chuyển 故cố 。 如như 十Thập 地Địa 論luận 第đệ 十thập 云vân 。 八bát 地địa 已dĩ 上thượng 。 於ư 無vô 相tướng 海hải 。 任nhậm 運vận 而nhi 轉chuyển 。 基cơ 云vân 。 剎sát 那na 剎sát 那na 。 真chân 俗tục 雙song 運vận 無vô 功công 用dụng 故cố 。 三tam 諸chư 行hành 。 起khởi 諸chư 行hành 故cố 。 如như 十Thập 地Địa 論luận 。 初sơ 六lục 地địa 中trung 一nhất 身thân 一nhất 行hành 。 而nhi 行hành 一nhất 切thiết 行hành 。 此thử 顯hiển 實thật 身thân 。 於ư 一nhất 度độ 中trung 。 修tu 一nhất 切thiết 行hành 。 化hóa 百bách 身thân 等đẳng 。 但đãn 能năng 修tu 一nhất 。 不bất 堪kham 雙song 行hành (# 以dĩ 上thượng 註chú )# 。 第đệ 七Thất 地Địa 中trung 。 一nhất 身thân 一nhất 切thiết 行hành 。 而nhi 得đắc 一nhất 切thiết 行hành 。 (# 此thử 亦diệc 實thật 身thân 。 若nhược 其kỳ 化hóa 身thân 。 又hựu 各các 修tu 一nhất )# 。 八bát 九cửu 十Thập 地Địa 。 於ư 一nhất 切thiết 身thân 。 一nhất 切thiết 行hành 中trung 。 行hành 一nhất 切thiết 行hành (# 實thật 身thân 化hóa 身thân 各các 於ư 諸chư 行hành 得đắc 起khởi 諸chư 行hành 。 基cơ 云vân 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 中trung 。 各các 修tu 諸chư 度Độ 故cố )# 。 四tứ 念niệm 念niệm 增tăng 進tiến 故cố 。 如như 十Thập 地Địa 經kinh 。 八bát 地địa 精tinh 進tấn 。 於ư 一nhất 念niệm 中trung 。 能năng 得đắc 百bách 萬vạn 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 微Vi 塵Trần 三Tam 昧Muội 。 乃nãi 至chí 能năng 示thị 。 爾nhĩ 許hứa 菩Bồ 薩Tát 身thân 。 九cửu 地địa 一nhất 念niệm 得đắc 十thập 增tăng 祗chi 百bách 千thiên 佛Phật 土độ 。 微Vi 塵Trần 三Tam 昧Muội 。 示thị 爾nhĩ 許hứa 身thân 。 十Thập 地Địa 一nhất 念niệm 進tiến 得đắc 十thập 不bất 可khả 說thuyết 百bách 千thiên 萬vạn 億ức 。 那na 由do 他tha 世thế 界giới 。 微vi 塵trần 數số 定định 。 能năng 示thị 爾nhĩ 許hứa 餘dư 諸chư 功công 德đức 增tăng 進tiến 亦diệc 爾nhĩ (# 四tứ 中trung 。 初sơ 一nhất 煩phiền 惱não 不bất 退thoái 。 後hậu 三tam 即tức 行hành 不bất 退thoái )# 。 基cơ 云vân 。 八bát 地địa 已dĩ 去khứ 。 於ư 初sơ 剎sát 那na 。 能năng 得đắc 過quá 前tiền 二nhị 阿a 僧tăng 祇kỳ 。 所sở 行hành 功công 德đức 。 智trí 慧tuệ 一nhất 倍bội 。 第đệ 二nhị 剎sát 那na 更cánh 倍bội 前tiền 念niệm 。 如như 是thị 展triển 轉chuyển 。 勝thắng 進tiến 倍bội 前tiền (# 十Thập 地Địa 經Kinh 云vân 。 一nhất 念niệm 智trí 乘thừa 〔# 此thử 〕# 從tùng 發phát 心tâm 。 乃nãi 至chí 七Thất 地Địa 。 百bách 分phần 不bất 及cập 一nhất 者giả 。 以dĩ 後hậu 後hậu 剎sát 那na 。 非phi 唯duy 一nhất 倍bội 故cố )# 問vấn 。 八bát 地địa 上thượng 入nhập 生sanh 空không 觀quán 。 入nhập 滅diệt 定định 時thời 。 不bất 斷đoạn 法pháp 執chấp 。 應ưng 不bất 增tăng 進tiến 。 何hà 說thuyết 念niệm 念niệm 。 答đáp 。 有hữu 諸chư 釋thích 。 測trắc 云vân 。 據cứ 法pháp 空không 位vị 說thuyết 念niệm 念niệm 增tăng 。 唯duy 八bát 地địa 上thượng 應ưng 有hữu 超siêu 劫kiếp (# 此thử 釋thích 違vi 論luận 。 菩Bồ 薩Tát 地địa 云vân 。 後hậu 二nhị 僧Tăng 祗chi 時thời 必tất 等đẳng 故cố )# 。 樞xu 要yếu 二nhị 釋thích 。 一nhất 云vân 。 實thật 八bát 地địa 上thượng 不bất 入nhập 滅diệt 定định 。 般Bát 若Nhã 經kinh 毀hủy 不bất 令linh 入nhập 故cố 。 談đàm 自tự 在tại 力lực 。 彼bỉ 入nhập 滅diệt 定định 。 一nhất 云vân 。 定định 入nhập 滅diệt 定định 。 不bất 退thoái 菩Bồ 薩Tát 。 入nhập 滅diệt 定định 時thời 。 轉chuyển 識thức 賴lại 耶da 俱câu 不bất 成thành 故cố 。 然nhiên 佛Phật 訶ha 躭đam 。 非phi 彼bỉ 不bất 入nhập (# 今kim 謂vị 入nhập 地địa 佛Phật 但đãn 訶ha 入nhập 人nhân 空không 滅diệt 定định 。 都đô 無Vô 學Học 法pháp 無vô 勝thắng 利lợi 故cố 。 曾tằng 得đắc 自tự 在tại 易dị 入nhập 出xuất 故cố 。 猶do 入nhập 法pháp 空không 。 所sở 引dẫn 滅diệt 定định 。 修tu 平bình 等đẳng 智trí 。 學học 法pháp 成thành 故cố 。 深thâm 細tế 難nan 入nhập 。 未vị 自tự 在tại 故cố )# 。 既ký 許hứa 入nhập 定định 亦diệc 有hữu 生sanh 空không 。


爾nhĩ 時thời 如như 何hà 。 念niệm 念niệm 增tăng 進tiến 。 觀quán 云vân 。 生sanh 空không 後hậu 智trí 斷đoạn 通thông 障chướng 等đẳng 。 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 。 增tăng 熏huân 種chủng 故cố 。 證chứng 云vân 。


爾nhĩ 時thời 利lợi 他tha 除trừ 麤thô 熏huân 故cố (# 不bất 動động 滅diệt 定định 起khởi 諸chư 威uy 儀nghi 。 平bình 等đẳng 智trí 增tăng 。 自tự 除trừ 麤thô 重trọng/trùng 。 有hữu 心tâm 生sanh 空không 說thuyết 俱câu 得đắc )# 。


有hữu 義nghĩa 初Sơ 地Địa (# 至chí )# 彼bỉ 說thuyết 非phi 理lý 。


述thuật 曰viết 。 第đệ 二nhị 對đối 異dị 師sư 也dã 。 基cơ 云vân 。 難Nan 陀Đà 論luận 師sư 等đẳng 。 作tác 如như 是thị 解giải 。 二nhị 殊thù 勝thắng 智trí 者giả 。 正chánh 體thể 後hậu 得đắc 。 餘dư 文văn 可khả 解giải 。


然nhiên 阿A 羅La 漢Hán (# 至chí )# 。 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。


述thuật 曰viết 。 第đệ 三tam 結kết 成thành 。


然nhiên 第đệ 八bát 識thức (# 至chí )# 隨tùy 義nghĩa 應ưng 說thuyết 。


述thuật 曰viết 。 第đệ 二nhị 諸chư 名danh 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 對đối 諸chư 名danh 辨biện 捨xả 差sai 別biệt 。 後hậu 明minh 染nhiễm 淨tịnh 二nhị 位vị 不bất 同đồng 。 此thử 初sơ 也dã 。 梵Phạm 云vân 質chất 多đa 。 此thử 翻phiên 為vi 心tâm 。 種chủng 在tại 其kỳ 中trung 。 是thị 積tích 集tập 義nghĩa 。 能năng 生sanh 諸chư 法pháp 。 名danh 種chủng 子tử 識thức 。 故cố 有hữu 差sai 別biệt 。 此thử 等đẳng 諸chư 名danh 者giả 。 謂vị 根căn 本bổn 識thức 亦diệc 意ý 等đẳng 。 言ngôn 契Khế 經Kinh 者giả 。 即tức 如Như 來Lai 功công 德đức 。 莊trang 嚴nghiêm 經kinh 頌tụng 也dã 。 基cơ 疏sớ/sơ 云vân 。 無vô 垢cấu 先tiên 名danh 阿a 末mạt 羅la 識thức 。 或hoặc 阿a 摩ma 羅la 識thức 。 古cổ 而nhi 立lập 為vi 第đệ 九cửu 識thức 者giả 。 非phi 也dã 。 樞xu 要yếu 云vân 。 依y 無vô 相tướng 論luận 同đồng 性tánh 經kinh 。 無vô 垢cấu 識thức 是thị 自tự 性tánh 識thức 心tâm 。 即tức 真Chân 如Như 理lý 。 故cố 知tri 無vô 垢cấu 通thông 二nhị 種chủng 也dã 。 測trắc 云vân 。 其kỳ 無vô 相tướng 論luận 真Chân 諦Đế 謬mậu (# 今kim 存tồn 樞xu 要yếu 。 此thử 既ký 云vân 鏡kính 智trí 相tương 應ứng 。 知tri 通thông 有hữu 為vi 。 大đại 莊trang 嚴nghiêm 論luận 第đệ 六lục 云vân 。 此thử 中trung 應ưng 知tri 。 說thuyết 心tâm 真Chân 如Như 名danh 之chi 為vi 心tâm 。 即tức 說thuyết 此thử 心tâm 為vi 。 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 。 此thử 心tâm 是thị 阿a 摩ma 羅la 識thức 知tri 通thông 無vô 為vi )# 。 言ngôn 菩Bồ 薩Tát 將tương 得đắc 菩Bồ 提Đề 時thời 捨xả 者giả 。 謂vị 但đãn 正chánh 捨xả 。 非phi 已dĩ 捨xả 也dã 。 如Như 來Lai 知tri 根căn 得đắc 初sơ 果quả 故cố 。


然nhiên 第đệ 八bát 識thức (# 至chí )# 。 一nhất 切thiết 法Pháp 故cố 。


述thuật 曰viết 。 第đệ 二nhị 染nhiễm 淨tịnh 位vị 別biệt 。 無vô 染nhiễm 汙ô 故cố 者giả 。 簡giản 煩phiền 惱não 等đẳng 。 無vô 散tán 動động 故cố 者giả 。 簡giản 不bất 定định 四tứ 。 無vô 漏lậu 尋tầm 伺tứ 亦diệc 功công 用dụng 勤cần 。 基cơ 云vân 。 佛Phật 果Quả 總tổng 無vô 尋tầm 伺tứ 。 如như 第đệ 七thất 卷quyển 。 任nhậm 運vận 說thuyết 故cố 。 不bất 假giả 尋tầm 伺tứ 。 言ngôn 遍biến 緣duyên 一nhất 切thiết 法pháp 者giả 。 如như 莊trang 嚴nghiêm 論luận 。 於ư 一nhất 切thiết 境cảnh 。 不bất 愚ngu 迷mê 故cố 。 佛Phật 地địa 經Kinh 云vân 。 依y 圓viên 鏡kính 智trí 。 諸chư 處xứ 境cảnh 識thức 。 眾chúng 像tượng 影ảnh 現hiện 。 故cố (# 處xứ 內nội 六lục 處xứ 。 〔# 外ngoại 〕# 六lục 處xứ 。 識thức 謂vị 〔# 識thức 〕# 通thông 十thập 八bát 界giới )# 。 基cơ 云vân 。 心tâm 等đẳng 自tự 性tánh 及cập 相tương 應ứng 法pháp 。 皆giai 悉tất 能năng 緣duyên 。 見kiến 分phần/phân 亦diệc 現hiện 自tự 證chứng 分phần/phân 影ảnh 相tương 應ứng 影ảnh 故cố 。 此thử 依y 何hà 地địa 。 基cơ 云vân 。 有hữu 流lưu 通thông 四tứ 無vô 色sắc 。 色sắc 界giới 六lục 地địa 。 遊du 觀quan 通thông 此thử 地địa 故cố 。 起khởi 現hiện 行hành 者giả 。 唯duy 第đệ 四tứ 定định 。 以dĩ 殊thù 勝thắng 故cố (# 此thử 解giải 不bất 然nhiên 。 餘dư 地địa 種chủng 子tử 。 應ưng 非phi 佛Phật 性tánh 。 應ưng 無vô 用dụng 故cố )# 。 有hữu 說thuyết 。 通thông 下hạ 六lục 定định 。 唯duy 遍biến 緣duyên 。 非phi 無vô 色sắc 故cố 。 有hữu 說thuyết 。 唯duy 是thị 第đệ 四tứ 定định 有hữu 。 餘dư 地địa 總tổng 無vô 。 如như 六lục 十thập 九cửu 。 如Như 來Lai 功công 德đức 。 多đa 依y 第đệ 四tứ 。 二nhị 疏sớ/sơ 同đồng 然nhiên 。 然nhiên 基cơ 存tồn 初sơ 。 測trắc 存tồn 最tối 後hậu 。 老lão 和hòa 上thượng 云vân 。 測trắc 解giải 為vi 勝thắng 。 種chủng 通thông 諸chư 地địa 。 不bất 現hiện 何hà 失thất 。 如như 所sở 不bất 入nhập 見kiến 道đạo 種chủng 子tử 。 彼bỉ 非phi 此thử 類loại 。 三tam 道đạo 種chủng 一nhất 。 後hậu 生sanh 餘dư 故cố 。


云vân 何hà 應ưng 知tri 。 (# 至chí )# 皆giai 不bất 得đắc 有hữu 。


述thuật 曰viết 。 大đại 段đoạn 第đệ 二nhị 五ngũ 教giáo 十thập 理lý 證chứng 有hữu 本bổn 識thức 。 總tổng 問vấn 答đáp 已dĩ 。 便tiện 引dẫn 初sơ 教giáo 。 諸chư 部bộ 小Tiểu 乘Thừa 共cộng 發phát 此thử 問vấn 。 既ký 非phi 世thế 間gian 現hiện 量lượng 境cảnh 故cố 。 以dĩ 聖thánh 教giáo 量lượng 比tỉ 量lượng 為vi 證chứng 。 此thử 初sơ 教giáo 也dã 。 末mạt 那na 意ý 識thức 轉chuyển 識thức 攝nhiếp 故cố 等đẳng 者giả 。 小Tiểu 乘Thừa 不bất 許hứa 有hữu 俱câu 有hữu 依y 。 唯duy 說thuyết 意ý 識thức 等đẳng 無vô 間gian 依y 。 故cố 以dĩ 比tỉ 量lượng 成thành 俱câu 有hữu 依y (# 自tự 比tỉ 量lượng 故cố 。 其kỳ 末mạt 那na 等đẳng 無vô 不bất 成thành 失thất )# 。 證chứng 云vân 。 有hữu 難nạn/nan 此thử 量lượng 法pháp 差sai 別biệt 過quá 。 第đệ 七thất 不bất 用dụng 第đệ 八bát 為vi 俱câu 有hữu 別biệt 依y 。 轉chuyển 識thức 攝nhiếp 故cố 。 如như 眼nhãn 等đẳng 識thức 。 相tương 違vi 決quyết 云vân 。 第đệ 七thất 必tất 用dụng 第đệ 八bát 識thức 為vi 俱câu 有hữu 別biệt 依y 。 恆hằng 行hành 心tâm 品phẩm 攝nhiếp 非phi 本bổn 識thức 故cố 。 第đệ 八bát 五ngũ 數số 。 言ngôn 第đệ 八bát 理lý 應ưng 等đẳng 者giả 。 基cơ 測trắc 云vân 。 並tịnh 立lập 量lượng 應ưng 言ngôn 。 第đệ 八bát 理lý 應ưng 有hữu 俱câu 有hữu 依y 。 是thị 識thức 性tánh 故cố 。 如như 眼nhãn 等đẳng 識thức 。 若nhược 宗tông 法pháp 云vân 。 以dĩ 七thất 為vi 依y 。 有hữu 不bất 定định 過quá 。 以dĩ 末mạt 那na 識thức 雖tuy 是thị 識thức 性tánh 。 不bất 用dụng 第đệ 七thất 為vi 俱câu 依y 故cố 。 然nhiên 今kim 論luận 主chủ 遂toại 出xuất 依y 體thể 。 言ngôn 以dĩ 第đệ 七thất 為vi 俱câu 有hữu 依y 。 有hữu 難nạn/nan 。 此thử 量lượng 有hữu 三tam 種chủng 過quá 。 有hữu 法pháp 自tự 相tương/tướng 有hữu 法pháp 及cập 法pháp 差sai 別biệt 相tương 違vi 。 如như 眼nhãn 等đẳng 識thức 。 是thị 性tánh 故cố 。 應ưng 非phi 本bổn 識thức 。 是thị 初sơ 過quá 也dã 。 第đệ 八bát 不bất 能năng 受thọ 熏huân 持trì 種chủng 。 第đệ 二nhị 過quá 也dã (# 證chứng 云vân 。 今kim 對đối 大Đại 乘Thừa 並tịnh 違vi 宗tông 異dị 今kim 恐khủng 不bất 然nhiên 。 現hiện 對đối 小Tiểu 乘Thừa 立lập 自tự 量lượng 故cố 。 設thiết 小Tiểu 乘Thừa 人nhân 出xuất 斯tư 過quá 者giả 。 俱câu 違vi 聖thánh 大Đại 乘Thừa 至chí 教giáo 。 終chung 歸quy 成thành 故cố 。 亦diệc 應ưng 歒địch 立lập 第đệ 八bát 所sở 熏huân 具cụ 四tứ 義nghĩa 。 由do 如như 苣cự 勝thắng )# 。 應ưng 非phi 以dĩ 第đệ 七thất 為vi 俱câu 有hữu 別biệt 依y 。 三tam 過quá 也dã (# 證chứng 云vân 。 第đệ 六lục 亦diệc 用dụng 七thất 為vi 別biệt 依y 。 不bất 定định 一nhất 分phần/phân 所sở 立lập 不bất 成thành )# 。 判phán 比tỉ 量lượng 難nan 有hữu 相tương 違vi 決quyết 。 量lượng 云vân 。 第đệ 八bát 必tất 無vô 俱câu 有hữu 所sở 依y 。 是thị 根căn 本bổn 故cố 。 猶do 如như 真Chân 如Như 。 又hựu 云vân 。 七thất 八bát 無vô 俱câu 有hữu 根căn 。 非phi 六lục 識thức 性tánh 故cố 。 如như 眼nhãn 根căn 等đẳng 。 證chứng 師sư 敵địch 云vân 。 七thất 八bát 二nhị 識thức 有hữu 俱câu 有hữu 根căn 。 是thị 緣duyên 慮lự 故cố 。 如như 眼nhãn 等đẳng 識thức (# 非phi 也dã 。 墮đọa 無vô 窮cùng 故cố 。 相tương 違vi 決quyết 定định 唯duy 一nhất 對đối 故cố 。 今kim 謂vị 。 二nhị 量lượng 並tịnh 有hữu 不bất 定định 。 以dĩ 五ngũ 識thức 等đẳng 與dữ 自tự 心tâm 所sở 為vi 根căn 本bổn 故cố 。 心tâm 心tâm 所sở 〔# 雖tuy 〕# 非phi 六lục 識thức 性tánh 攝nhiếp 。 有hữu 此thử 根căn 故cố 。 會hội 判phán 此thử 云vân 。 若nhược 望vọng 心tâm 所sở 。 俱câu 是thị 所sở 依y 根căn 法pháp 處xứ 所sở 攝nhiếp 。 不bất 待đãi 根căn 故cố 。 非phi 也dã 。 於ư 心tâm 心tâm 所sở 與dữ 力lực 既ký 等đẳng 。 違vi 比tỉ 量lượng 故cố 。 此thử 第đệ 四tứ 云vân 。 心tâm 心tâm 所sở 法pháp 。 離ly 俱câu 有hữu 根căn 必tất 不bất 生sanh 故cố 。 五ngũ 十thập 五ngũ 說thuyết 。 依y 異dị 所sở 依y 無vô 處xứ 說thuyết 根căn 。 異dị 所sở 依y 故cố 。 法pháp 處xứ 攝nhiếp 者giả 。 如như 本bổn 母mẫu 釋thích )# 。 能năng 所sở 趣thú 者giả 。 基cơ 測trắc 云vân 。 或hoặc 業nghiệp 中trung 有hữu 名danh 為vi 能năng 趣thú 。 生sanh 有hữu 已dĩ 去khứ 名danh 為vi 所sở 趣thú 。 趣thú 質chất 具cụ 者giả 。 彼bỉ 出xuất 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 器khí 世thế 間gian 。 是thị 趣thú 所sở 須tu 。 二nhị 惑hoặc 業nghiệp 。 趣thú 所sở 由do 具cụ 。 測trắc 許hứa 後hậu 勝thắng 。 說thuyết 惑hoặc 業nghiệp 不bất 說thuyết 器khí 故cố 。 或hoặc 此thử 俱câu 說thuyết 。 所sở 證chứng 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 如như 攝nhiếp 論luận 第đệ 四tứ 。 依y 他tha 起khởi 性tánh 通thông 為vi 遍biến 計kế 圓viên 成thành 所sở 依y 故cố 。 亦diệc 得đắc 說thuyết 依y 此thử 識thức 故cố 。 三tam 句cú 如như 次thứ 三tam 性tánh 依y 者giả 。 依y 他tha 可khả 知tri 。 後hậu 二nhị 句cú 者giả 。 如như 論luận 下hạ 云vân 。 迷mê 故cố 生sanh 死tử 。 悟ngộ 故cố 涅Niết 槃Bàn 。 故cố 此thử 遍biến 計kế 通thông 能năng 所sở 計kế 。 圓viên 成thành 亦diệc 通thông 能năng 所sở 證chứng 也dã 。


即tức 彼bỉ 經kinh 中trung (# 至chí )# 有hữu 如như 是thị 義nghĩa 。


述thuật 曰viết 。 第đệ 二nhị 教giáo 也dã 。 冥minh 諦đế 持trì 捊bào 變biến 。 轉chuyển 名danh 勝thắng 性tánh 。 用dụng 殊thù 勝thắng 故cố 。 故cố 頌tụng 對đối 勝thắng 性tánh 能năng 藏tạng 大đại 等đẳng 。 論luận 主chủ 具cụ 義nghĩa 三tam 義nghĩa 釋thích 名danh 。


解giải 深thâm 密mật 經kinh (# 至chí )# 。 有hữu 如như 是thị 相tướng 。


述thuật 曰viết 。 第đệ 三tam 教giáo 也dã 。 以dĩ 三tam 義nghĩa 釋thích 阿a 那na 名danh 。 結kết 生sanh 相tương 續tục 者giả 。 基cơ 云vân 。 初sơ 結kết 生sanh 。 後hậu 相tương 續tục 。 名danh 為vi 執chấp 取thủ 。 取thủ 諸chư 有hữu 故cố 。 測trắc 云vân 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 死tử 有hữu 潤nhuận 生sanh 中trung 有hữu 沒một 心tâm 。 皆giai 名danh 結kết 生sanh 。 受thọ 生sanh 有hữu 等đẳng 一nhất 期kỳ 五ngũ 蘊uẩn 。 名danh 為vi 相tương 續tục 。 對đối 法pháp 第đệ 五ngũ 自tự 體thể 愛ái 名danh 結kết 生sanh 心tâm 故cố 。 攝nhiếp 論luận 第đệ 三tam 中trung 有hữu 沒một 心tâm 名danh 結kết 生sanh 心tâm 。 世thế 親thân 論luận 云vân 。 能năng 執chấp 受thọ 一nhất 期kỳ 自tự 體thể 故cố 。 一nhất 云vân 。 正chánh 受thọ 生sanh 時thời 名danh 為vi 結kết 生sanh 。 瑜du 伽già 第đệ 一nhất 中trung 有hữu 生sanh 說thuyết 時thời 識thức 已dĩ 住trụ 結kết 。 生sanh 相tương 續tục 故cố 。 今kim 此thử 論luận 意ý 。 由do 識thức 持trì 種chủng 。 結kết 生sanh 續tục 也dã 。 窮cùng 底để 通thông 達đạt 。 證chứng 解giải 之chi 異dị 名danh 也dã 。 愚ngu 即tức 趣thú 寂tịch 。 凡phàm 位vị 劣liệt 不bất 宜nghi 聞văn 。 簡giản 俱câu 生sanh 執chấp 。 說thuyết 分phân 別biệt 言ngôn 。 入nhập 聖thánh 利lợi 根căn 。 亦diệc 可khả 為vi 說thuyết 。 不bất 愚ngu 法pháp 者giả 。 堪kham 信tín 賴lại 耶da 。 生sanh 無vô 色sắc 界giới 。 起khởi 滅diệt 定định 故cố 。 其kỳ 愚ngu 法pháp 聖thánh 。 雖tuy 不bất 起khởi 執chấp 。 攝nhiếp 大Đại 乘Thừa 云vân 。 不bất 求cầu 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 故cố 不bất 為vi 說thuyết 。 然nhiên 解giải 深thâm 密mật 普phổ 為vi 發phát 起khởi 說thuyết 。 第đệ 三tam 教giáo 者giả 。 測trắc 云vân 。 通thông 引dẫn 二Nhị 乘Thừa 不bất 定định 性tánh 者giả 。 故cố 不bất 相tương 違vi 。 基cơ 云vân 。 若nhược 不bất 愚ngu 法pháp 。 雖tuy 決quyết 定định 性tánh 。 亦diệc 為vi 說thuyết (# 若nhược 趣thú 寂tịch 凡phàm 有hữu 聞văn 不bất 聞văn 。 即tức 同đồng 有hữu 性tánh 。 未vị 熟thục 不bất 聞văn 。 如như 根căn 熟thục 已dĩ 。 亦diệc 可khả 宜nghi 聞văn 。 彼bỉ 亦diệc 練luyện 根căn 。 應ưng 有hữu 聞văn 故cố 。 則tắc 論luận 偏thiên 簡giản 應ưng 成thành 無vô 用dụng 。 三tam 乘thừa 普phổ 履lý 無vô 三tam 性tánh 道đạo 。 然nhiên 藏tạng 識thức 教giáo 既ký 有hữu 簡giản 別biệt 。 故cố 應ưng 如như 前tiền 趣thú 寂tịch 凡phàm 位vị 不bất 堪kham 信tín 解giải )# 有hữu 性tánh 未vị 熟thục 應ưng 生sanh 誹phỉ 謗báng 。 雖tuy 不bất 為vi 說thuyết 。 熟thục 則tắc 為vi 說thuyết 。 有hữu 大Đại 乘Thừa 性tánh 。 若nhược 凡phàm 若nhược 聖thánh 。 若nhược 不bất 為vi 說thuyết 。 誰thùy 脩tu 入nhập 證chứng 。


入nhập 楞lăng 伽già 經kinh (# 至chí )# 第đệ 八bát 識thức 性tánh 。


述thuật 曰viết 。 第đệ 四tứ 教giáo 也dã 。 楞lăng 伽già 者giả 山sơn 名danh 也dã 。 師sư 子tử 國quốc 東đông 海hải 內nội 有hữu 山sơn 。 如Như 來Lai 入nhập 彼bỉ 。 為vi 王vương 神thần 說thuyết 。 名danh 入nhập 楞lăng 伽già 。 境cảnh 等đẳng 風phong 者giả 。 等đẳng 取thủ 增tăng 上thượng 等đẳng 無vô 間gian 等đẳng 。


此thử 等đẳng 無vô 量lượng (# 至chí )# 至chí 教giáo 量lượng 攝nhiếp 。


述thuật 曰viết 。 引dẫn 四tứ 文văn 已dĩ 。 結kết 教giáo 非phi 一nhất 。 然nhiên 有hữu 外ngoại 人nhân 不bất 許hứa 佛Phật 語ngữ 。 故cố 無vô 性tánh 論luận 第đệ 三tam 立lập 三tam 比tỉ 量lượng 。 彼bỉ 初sơ 後hậu 量lượng 。 以dĩ 發phát 智trí 論luận 應ưng 作tác 不bất 定định (# 辨biện 破phá 亦diệc 救cứu 如như 彼bỉ 論luận 說thuyết )# 。 故cố 勝thắng 軍quân 師sư 更cánh 立lập 一nhất 量lượng (# 廣quảng 辨biện 得đắc 失thất 如như 因nhân 明minh 記ký )# 。 今kim 此thử 量lượng 中trung 。 諸chư 大Đại 乘Thừa 經Kinh 。 至chí 教giáo 量lượng 攝nhiếp (# 宗tông 也dã )# 如như 增tăng 壹nhất 等đẳng (# 喻dụ 也dã )# 。 因nhân 別biệt 有hữu 五ngũ 。 然nhiên 初sơ 四tứ 對đối 順thuận 無vô 我ngã 等đẳng 。 以dĩ 六lục 足túc 論luận 應ưng 作tác 不bất 定định 。 雖tuy 順thuận 無vô 我ngã 。 非phi 佛Phật 經Kinh 故cố 。 故cố 以dĩ 第đệ 五ngũ 樂lạc 大Đại 乘Thừa 許hứa 經kinh 攝nhiếp 故cố 因nhân 助trợ 令linh 無vô 過quá 。 方phương 得đắc 成thành 立lập 至chí 教giáo 量lượng 宗tông 。 是thị 則tắc 四tứ 對đối 一nhất 一nhất 因nhân 中trung 。 加gia 樂nhạo/nhạc/lạc 大Đại 乘Thừa 許hứa 經kinh 攝nhiếp 言ngôn 。 四tứ 各các 成thành 一nhất 至chí 教giáo 量lượng 宗tông 。 及cập 此thử 四tứ 因nhân 令linh 成thành 一nhất 宗tông 。 別biệt 四tứ 總tổng 一nhất 。 有hữu 五ngũ 比tỉ 量lượng 。 二nhị 二nhị 因nhân 合hợp 即tức 有hữu 六lục 量lượng 。 三tam 合hợp 有hữu 四tứ 。 總tổng 十thập 五ngũ 量lượng 。 若nhược 彼bỉ 不bất 許hứa 諸chư 大Đại 乘Thừa 順thuận 無vô 我ngã 等đẳng 。 隨tùy 一nhất 不bất 成thành 。 還hoàn 以dĩ 樂nhạo/nhạc/lạc 大Đại 乘Thừa 許hứa 經kinh 攝nhiếp 一nhất 因nhân 。 成thành 四tứ 對đối 宗tông 。 亦diệc 有hữu 四tứ 量lượng 。


成thành 唯duy 識thức 論luận 學học 記ký


❖
Phiên âm: 29/5/2016 ◊ Cập nhật: 29/5/2016