禪Thiền 法Pháp 要Yếu 解Giải 卷quyển 上thượng
行hành 者giả 初sơ 來lai 。 欲dục 受thọ 法Pháp 時thời 。 師sư 問vấn 五ngũ 眾chúng 戒giới 淨tịnh 已dĩ 。 若nhược 婬dâm 欲dục 多đa 者giả 。 應ưng 教giáo 觀quán 不bất 淨tịnh 。 不bất 淨tịnh 有hữu 二nhị 種chủng 。
一nhất 者giả 。 惡ác 厭yếm 不bất 淨tịnh 。 二nhị 者giả 。 非phi 惡ác 厭yếm 不bất 淨tịnh 。
何hà 以dĩ 故cố 。 眾chúng 生sanh 有hữu 六lục 種chủng 欲dục 。
一nhất 者giả 。 著trước 色sắc 。 二nhị 者giả 。 著trước 形hình 容dung 。 三tam 者giả 。 著trước 威uy 儀nghi 。 四tứ 者giả 。 著trước 言ngôn 聲thanh 。 五ngũ 者giả 。 著trước 細tế 滑hoạt 。 六lục 者giả 。 著trước 人nhân 相tướng 。
著trước 五ngũ 種chủng 欲dục 者giả 。 令linh 觀quán 惡ác 厭yếm 不bất 淨tịnh 。 著trước 人nhân 相tướng 者giả 。 令linh 觀quán 白bạch 骨cốt 人nhân 相tướng 。 又hựu 觀quán 死tử 屍thi 。 若nhược 壞hoại 若nhược 不bất 壞hoại 。 觀quán 不bất 壞hoại 。 斷đoạn 二nhị 種chủng 欲dục 。 威uy 儀nghi 。 言ngôn 聲thanh 。 觀quán 已dĩ 壞hoại 。 悉tất 斷đoạn 六lục 種chủng 欲dục 。
習tập 不bất 淨tịnh 有hữu 二nhị 種chủng 。
一nhất 者giả 。 觀quán 死tử 屍thi 。 臭xú 爛lạn 不bất 淨tịnh 。 我ngã 身thân 不bất 淨tịnh 。 死tử 屍thi 一nhất 等đẳng 。 無vô 有hữu 異dị 也dã 。 如như 是thị 觀quán 己kỷ 。 心tâm 生sanh 惡ác 厭yếm 。 取thủ 是thị 相tướng 已dĩ 。 至chí 閑nhàn 靜tĩnh 處xứ 。 若nhược 樹thụ 下hạ 。 若nhược 空không 舍xá 。 以dĩ 所sở 取thủ 相tướng 。 自tự 觀quán 不bất 淨tịnh 。 處xứ 處xứ 遍biến 察sát 。 繫hệ 心tâm 身thân 中trung 。 不bất 令linh 外ngoại 出xuất 。 若nhược 心tâm 馳trì 散tán 。 還hoàn 攝nhiếp 緣duyên 中trung 。
二nhị 者giả 。 雖tuy 不bất 眼nhãn 見kiến 。 從tùng 師sư 受thọ 法Pháp 。 憶ức 想tưởng 分phân 別biệt 。 自tự 觀quán 身thân 中trung 。 三tam 十thập 六lục 物vật 。 不bất 淨tịnh 充sung 滿mãn 。 髮phát 。 毛mao 。 爪trảo 。 齒xỉ 。 涕thế 。 淚lệ 。 涎tiên 。 涶 。 汗hãn 。 垢cấu 。 肪phương 。 𦙱san 。 皮bì 膜mô 。 肌cơ 肉nhục 。 筋cân 。 脈mạch 。 髓tủy 。 腦não 。 心tâm 。 肝can 。 脾tì 。 腎thận 。 肺phế 。 胃vị 。 腸tràng 。 肚đỗ 。 胞bào 。 膽đảm 。 痰đàm 。 癊ấm 。 生sanh 藏tạng 。 膿nùng 。 血huyết 。 屎thỉ 。 尿niệu 。 諸chư 蟲trùng 。 如như 是thị 等đẳng 種chủng 種chủng 不bất 淨tịnh 聚tụ 。 假giả 名danh 為vi 身thân 。 自tự 觀quán 如như 是thị 。 所sở 著trước 外ngoại 身thân 。 亦diệc 如như 是thị 觀quán 。 若nhược 心tâm 厭yếm 惡ác 婬dâm 欲dục 。 心tâm 息tức 則tắc 已dĩ 。
若nhược 心tâm 不bất 息tức 。 當đương 勤cần 精tinh 進tấn 。 呵ha 責trách 其kỳ 心tâm 。 作tác 是thị 念niệm 言ngôn 。
老lão 病bệnh 死tử 苦khổ 。 其kỳ 為vi 至chí 近cận 。 命mạng 如như 電điện 逝thệ 。 人nhân 身thân 難nan 得đắc 。 善thiện 師sư 難nan 遇ngộ 。 佛Phật 法Pháp 欲dục 滅diệt 。 如như 曉hiểu 時thời 燈đăng 。 有hữu 破phá 定định 法Pháp 。 眾chúng 患hoạn 甚thậm 多đa 。 內nội 諸chư 煩phiền 惱não 。 外ngoại 有hữu 魔ma 民dân 。 國quốc 土thổ 飢cơ 荒hoang 。 內nội 外ngoại 老lão 病bệnh 。 死tử 賊tặc 其kỳ 力lực 甚thậm 大đại 。 壞hoại 習tập 禪thiền 定định 。 我ngã 身thân 可khả 畏úy 。 於ư 諸chư 煩phiền 惱não 。 賊tặc 中trung 未vị 有hữu 微vi 損tổn 。 於ư 禪thiền 定định 法Pháp 中trung 。 未vị 有hữu 所sở 得đắc 。 雖tuy 服phục 法Pháp 衣y 。 內nội 實thật 空không 虛hư 。 俗tục 人nhân 無vô 異dị 。 諸chư 惡ác 趣thú 門môn 。 一nhất 切thiết 皆giai 開khai 。 諸chư 善thiện 法Pháp 中trung 。 未vị 入nhập 正chánh 定định 。 於ư 諸chư 惡ác 法pháp 。 未vị 能năng 必tất 不bất 為vi 惡ác 。 我ngã 今kim 云vân 何hà 。 著trước 是thị 屎thỉ 囊nang 。 而nhi 生sanh 懈giải 怠đãi 。 不bất 能năng 精tinh 勤cần 。 制chế 伏phục 其kỳ 心tâm 。 如như 此thử 弊tệ 身thân 。 賢hiền 聖thánh 所sở 呵ha 。 不bất 淨tịnh 可khả 惡ác 。 九cửu 孔khổng 流lưu 出xuất 。 而nhi 貪tham 著trước 此thử 身thân 。 與dữ 畜súc 生sanh 同đồng 死tử 。 俱câu 投đầu 黑hắc 闇ám 。 甚thậm 所sở 不bất 應ưng 。
如như 是thị 鞭tiên 心tâm 。 思tư 惟duy 自tự 責trách 。 還hoàn 攝nhiếp 本bổn 處xứ 。 又hựu 時thời 亦diệc 復phục 。 應ưng 令linh 心tâm 悅duyệt 。 作tác 是thị 念niệm 言ngôn 。
佛Phật 是thị 一Nhất 切Thiết 智Trí 人nhân 。 直trực 說thuyết 道Đạo 教giáo 。 易dị 解giải 易dị 行hành 。 是thị 我ngã 大đại 師sư 。 如như 是thị 不bất 應ưng 憂ưu 畏úy 。 如như 依y 大đại 王vương 。 無vô 有hữu 怖bố 畏úy 。 諸chư 阿A 羅La 漢Hán 。 所sở 作tác 已dĩ 辦biện 。 是thị 我ngã 同đồng 伴bạn 。 已dĩ 能năng 伏phục 心tâm 。 如như 奴nô 衷 主chủ 。 心tâm 已dĩ 調điều 伏phục 。 具cụ 種chủng 種chủng 果quả 。 六Lục 通Thông 自tự 在tại 。 我ngã 亦diệc 應ưng 自tự 伏phục 其kỳ 心tâm 。 求cầu 得đắc 此thử 事sự 。 唯duy 有hữu 此thử 道Đạo 。 無vô 復phục 異dị 路lộ 。
如như 是thị 思tư 惟duy 已dĩ 。 還hoàn 觀quán 不bất 淨tịnh 。 復phục 自tự 欣hân 歡hoan 。 作tác 是thị 念niệm 言ngôn 。
初sơ 習tập 道đạo 時thời 。 諸chư 煩phiền 惱não 風phong 。 吹xuy 破phá 我ngã 心tâm 。 我ngã 欲dục 得đắc 道Đạo 。 上thượng 妙diệu 五ngũ 欲dục 。 尚thượng 不bất 能năng 壞hoại 。 何hà 況huống 弊tệ 者giả 。 如như 長Trưởng 老lão 摩Ma 訶Ha 目Mục 揵Kiền 連Liên 。 得đắc 阿A 羅La 漢Hán 道Đạo 。 本bổn 婦phụ 將tương 從tùng 伎kỹ 樂nhạc 。 盛thịnh 自tự 莊trang 嚴nghiêm 飾sức 。 欲dục 壞hoại 目Mục 連Liên 。
目Mục 連Liên 爾nhĩ 時thời 說thuyết 偈kệ 言ngôn 。
汝nhữ 身thân 骨cốt 幹cán 立lập 。
皮bì 肉nhục 相tương 纏triền 裹khỏa 。
不bất 淨tịnh 內nội 充sung 滿mãn 。
無vô 一nhất 是thị 好hảo 物vật 。
韋vi 囊nang 盛thịnh 屎thỉ 尿niệu 。
九cửu 孔khổng 常thường 流lưu 出xuất 。
如như 鬼quỷ 無vô 所sở 直trực 。
何hà 足túc 以dĩ 自tự 貴quý 。
汝nhữ 身thân 如như 行hành 廁trắc 。
薄bạc 皮bì 以dĩ 自tự 覆phú 。
智trí 者giả 所sở 棄khí 遠viễn 。
如như 人nhân 捨xả 廁trắc 去khứ 。
若nhược 人nhân 知tri 汝nhữ 身thân 。
如như 我ngã 所sở 厭yếm 惡ác 。
一nhất 切thiết 皆giai 遠viễn 離ly 。
如như 人nhân 避tị 屎thỉ 坑khanh 。
汝nhữ 身thân 自tự 嚴nghiêm 飾sức 。
華hoa 香hương 以dĩ 瓔anh 珞lạc 。
凡phàm 夫phu 所sở 貪tham 愛ái 。
智trí 者giả 所sở 不bất 惑hoặc 。
汝nhữ 是thị 不bất 淨tịnh 聚tụ 。
集tập 諸chư 穢uế 惡ác 物vật 。
如như 莊trang 嚴nghiêm 廁trắc 舍xá 。
愚ngu 者giả 以dĩ 為vi 好hảo 。
汝nhữ 脅hiếp 肋lặc 著trước 脊tích 。
如như 椽chuyên 依y 棟đống 住trụ 。
五ngũ 藏tạng 在tại 腹phúc 內nội 。
不bất 淨tịnh 如như 屎thỉ 篋khiếp 。
汝nhữ 身thân 如như 糞phẩn 舍xá 。
愚ngu 夫phu 所sở 保bảo 愛ái 。
飾sức 以dĩ 珠châu 瓔anh 珞lạc 。
外ngoại 好hảo 如như 畫họa 瓶bình 。
若nhược 人nhân 欲dục 染nhiễm 空không 。
終chung 始thỉ 不bất 可khả 著trước 。
汝nhữ 欲dục 來lai 嬈nhiễu 我ngã 。
如như 蛾nga 自tự 投đầu 火hỏa 。
一nhất 切thiết 諸chư 欲dục 毒độc 。
我ngã 今kim 已dĩ 滅diệt 盡tận 。
五ngũ 欲dục 已dĩ 遠viễn 離ly 。
魔ma 網võng 已dĩ 壞hoại 裂liệt 。
我ngã 心tâm 如như 虛hư 空không 。
一nhất 切thiết 無vô 所sở 著trước 。
正chánh 使sử 天thiên 欲dục 來lai 。
不bất 能năng 染nhiễm 我ngã 心tâm 。
行hành 者giả 如như 是thị 。 思tư 惟duy 決quyết 定định 堅kiên 固cố 。 住trụ 心tâm 本bổn 緣duyên 。 不bất 畏úy 眾chúng 欲dục 。 若nhược 利lợi 根căn 者giả 。 一nhất 心tâm 精tinh 勤cần 。 遠viễn 至chí 七thất 日nhật 。 心tâm 得đắc 定định 住trụ 。 中trung 根căn 者giả 。 乃nãi 至chí 三tam 七thất 。 鈍độn 根căn 者giả 。 久cửu 久cửu 乃nãi 得đắc 。 如như 攢toàn 酪lạc 成thành 酥tô 。 必tất 可khả 得đắc 也dã 。 若nhược 不bất 任nhậm 習tập 行hành 。 是thị 身thân 雖tuy 復phục 久cửu 習tập 。 種chủng 種chủng 方phương 喻dụ 。 空không 無vô 所sở 得đắc 。 譬thí 如như 攢toàn 水thủy 。 終chung 不bất 成thành 酥tô 。
問vấn 曰viết 。
何hà 事sự 不bất 中trung 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 犯phạm 禁cấm 戒giới 。 不bất 可khả 懺sám 者giả 。 若nhược 邪tà 見kiến 不bất 捨xả 。 若nhược 斷đoạn 善thiện 根căn 。 及cập 三tam 覆phú 障chướng 。 所sở 謂vị 厚hậu 利lợi 煩phiền 惱não 。 五ngũ 無vô 間gián 罪tội 。 三tam 惡ác 道đạo 報báo 。 如như 是thị 等đẳng 罪tội 。 不bất 應ưng 習tập 行hành 。 又hựu 摩Ma 訶Ha 衍Diễn 中trung 。 菩Bồ 薩Tát 利lợi 根căn 。 有hữu 實thật 智trí 慧tuệ 。 福phước 德đức 因nhân 緣duyên 。 不bất 同đồng 其kỳ 事sự 。 若nhược 不bất 任nhậm 習tập 行hành 。 當đương 誦tụng 經Kinh 修tu 福phước 。 起khởi 塔tháp 供cúng 養dường 。 說thuyết 法Pháp 教giáo 化hóa 。 行hành 十Thập 善Thiện 道Đạo 。
問vấn 曰viết 。
云vân 何hà 當đương 知tri 。 得đắc 一nhất 心tâm 相tướng 。
答đáp 曰viết 。
心tâm 住trụ 相tướng 者giả 。 身thân 軟nhuyễn 輕khinh 樂lạc 。 瞋sân 恚khuể 愁sầu 憂ưu 。 諸chư 惱não 心tâm 法pháp 。 皆giai 已dĩ 止chỉ 息tức 。 心tâm 得đắc 快khoái 樂lạc 。 未vị 曾tằng 所sở 得đắc 。 勝thắng 於ư 五ngũ 欲dục 。 心tâm 淨tịnh 不bất 濁trược 故cố 。 身thân 有hữu 光quang 明minh 。 如như 清thanh 淨tịnh 鏡kính 。 光quang 現hiện 於ư 外ngoại 。 如như 明minh 珠châu 在tại 淨tịnh 水thủy 中trung 。 光quang 明minh 顯hiển 照chiếu 。 行hành 者giả 見kiến 是thị 相tướng 己kỷ 。 心tâm 安an 喜hỷ 悅duyệt 。 譬thí 如như 渴khát 人nhân 。 掘quật 地địa 求cầu 水thủy 。 已dĩ 見kiến 濕thấp 泥nê 。 得đắc 水thủy 不bất 久cửu 。 行hành 者giả 如như 是thị 。 初sơ 習tập 行hành 時thời 。 如như 掘quật 乾can 土thổ 。 久cửu 而nhi 不bất 止chỉ 。 得đắc 見kiến 濕thấp 相tướng 。 自tự 知tri 不bất 久cửu 。 當đương 得đắc 禪thiền 定định 。
一nhất 心tâm 信tín 樂nhạo 。 精tinh 勤cần 攝nhiếp 心tâm 。 轉chuyển 入nhập 深thâm 定định 。 作tác 是thị 念niệm 已dĩ 。 毀hủy 訾tí 五ngũ 欲dục 。 見kiến 求cầu 欲dục 者giả 。 甚thậm 為vi 可khả 惡ác 。 如như 人nhân 見kiến 狗cẩu 。 不bất 得đắc 好hảo 食thực 。 而nhi 噉đạm 臭xú 糞phẩn 。 如như 是thị 種chủng 種chủng 。 因nhân 緣duyên 呵ha 欲dục 為vi 過quá 。 心tâm 生sanh 憐lân 愍mẫn 。 受thọ 五ngũ 欲dục 者giả 。 自tự 心tâm 有hữu 樂lạc 。 而nhi 不bất 知tri 求cầu 。 反phản 更cánh 外ngoại 求cầu 。 不bất 淨tịnh 罪tội 樂lạc 。 行hành 者giả 常thường 應ưng 精tinh 進tấn 。 晝trú 夜dạ 集tập 諸chư 善thiện 法Pháp 。 助trợ 成thành 禪thiền 定định 。 諸chư 障chướng 禪thiền 法Pháp 。 令linh 心tâm 遠viễn 離ly 。 集tập 諸chư 善thiện 法Pháp 者giả 。 觀quán 欲dục 界giới 。 無vô 常thường 。 苦khổ 。 空không 。 無vô 我ngã 。 如như 病bệnh 。 如như 瘡sang 。 如như 癰ung 。 如như 箭tiễn 入nhập 心tâm 。 三tam 毒độc 熾sí 然nhiên 。 起khởi 諸chư 鬪đấu 諍tranh 。 嫉tật 妬đố 烟yên 相tướng 。 甚thậm 為vi 惡ác 厭yếm 。 如như 是thị 觀quán 者giả 。 是thị 名danh 初sơ 習tập 禪thiền 法Pháp 。 若nhược 習tập 法Pháp 時thời 。 中trung 間gian 或hoặc 有hữu 。 五ngũ 蓋cái 覆phú 心tâm 。 即tức 應ưng 除trừ 滅diệt 。 如như 黑hắc 雲vân 翳ế 。 日nhật 風phong 力lực 破phá 散tán 。
若nhược 婬dâm 欲dục 蓋cái 起khởi 。 心tâm 念niệm 五ngũ 欲dục 。 即tức 應ưng 思tư 惟duy 。
我ngã 今kim 在tại 道Đạo 。 自tự 捨xả 五ngũ 欲dục 。 云vân 何hà 復phục 念niệm 。 如như 人nhân 還hoàn 食thực 其kỳ 吐thổ 。 此thử 是thị 世thế 間gian 罪tội 法pháp 。 我ngã 今kim 學học 道Đạo 。 除trừ 剃thế 鬚tu 髮phát 。 被bị 著trước 法Pháp 衣y 。 盡tận 其kỳ 形hình 壽thọ 。 五ngũ 欲dục 情tình 願nguyện 。 永vĩnh 離ly 永vĩnh 斷đoạn 。 云vân 何hà 還hoàn 復phục 生sanh 著trước 。 甚thậm 非phi 所sở 宜nghi 。
即tức 令linh 除trừ 滅diệt 。 如như 賊tặc 毒độc 蛇xà 。 不bất 令linh 入nhập 室thất 。 以dĩ 其kỳ 為vi 禍họa 。 甚thậm 深thâm 重trọng 故cố 。
復phục 次thứ 五ngũ 欲dục 之chi 法pháp 。 眾chúng 惡ác 住trú 處xứ 。 無vô 有hữu 反phản 復phục 。 初sơ 時thời 尚thượng 可khả 。 久cửu 後hậu 欺khi 誑cuống 。 受thọ 諸chư 苦khổ 毒độc 。 嫉tật 妬đố 恚khuể 怒nộ 。 無vô 惡ác 不bất 作tác 。 如như 囊nang 盛thình 眾chúng 刀đao 。 以dĩ 手thủ 抱bão 觸xúc 。 左tả 右hữu 傷thương 壞hoại 。
復phục 次thứ 設thiết 得đắc 五ngũ 欲dục 。 猶do 不bất 厭yếm 足túc 。 若nhược 無vô 厭yếm 足túc 。 則tắc 無vô 有hữu 樂lạc 。 如như 渴khát 飲ẩm 漿tương 。 未vị 及cập 除trừ 渴khát 。 不bất 得đắc 有hữu 樂lạc 。 猶do 如như 搔tao 疥giới 。 其kỳ 患hoạn 未vị 差sai 。 不bất 可khả 為vi 樂lạc 。
復phục 次thứ 欲dục 染nhiễm 其kỳ 心tâm 。 不bất 見kiến 好hảo 醜xú 。 不bất 畏úy 今kim 世thế 。 後hậu 世thế 罪tội 報báo 。 以dĩ 是thị 之chi 故cố 。 除trừ 卻khước 婬dâm 欲dục 。
已dĩ 卻khước 婬dâm 欲dục 。 或hoặc 生sanh 瞋sân 惱não 。 瞋sân 惱não 心tâm 生sanh 。 即tức 應ưng 除trừ 卻khước 。 眾chúng 生sanh 可khả 念niệm 。
處xứ 胎thai 已dĩ 來lai 。 無vô 時thời 不bất 苦khổ 。 眾chúng 苦khổ 備bị 具cụ 。 云vân 何hà 更cánh 增tăng 其kỳ 惱não 。 如như 人nhân 臨lâm 欲dục 刑hình 戮lục 。 何hà 有hữu 善thiện 人nhân 。 重trùng 增tăng 苦khổ 痛thống 。 又hựu 復phục 行hành 道Đạo 之chi 人nhân 。 應ưng 捨xả 吾ngô 我ngã 。 愛ái 慢mạn 等đẳng 結kết 。 雖tuy 不bất 障chướng 生sanh 天thiên 。 而nhi 行hành 道Đạo 之chi 人nhân 。 尚thượng 不bất 生sanh 念niệm 。 何hà 況huống 瞋sân 恚khuể 。 拔bạt 樂lạc 根căn 本bổn 。
復phục 次thứ 如như 水thủy 沸phí 動động 。 不bất 見kiến 面diện 像tượng 。 瞋sân 恚khuể 心tâm 生sanh 。 不bất 識thức 尊tôn 卑ty 。 父phụ 母mẫu 師sư 長trưởng 。 乃nãi 至chí 不bất 受thọ 佛Phật 教giáo 。 瞋sân 為vi 大đại 病bệnh 。 殘tàn 害hại 無vô 道đạo 。 猶do 如như 羅la 剎sát 。 當đương 以dĩ 思tư 惟duy 慈từ 心tâm 。 消tiêu 滅diệt 瞋sân 恚khuể 。
婬dâm 欲dục 瞋sân 恚khuể 既ký 止chỉ 。 若nhược 得đắc 禪thiền 定định 。 則tắc 為vi 快khoái 樂lạc 。 若nhược 未vị 得đắc 禪thiền 樂lạc 。 情tình 散tán 愁sầu 憒hội 。 心tâm 轉chuyển 沈trầm 重trọng 。 瞪trừng 瞢măng 不bất 了liễu 。 即tức 知tri 睡thụy 眠miên 。 害hại 心tâm 之chi 賊tặc 。 尚thượng 破phá 世thế 利lợi 。 何hà 況huống 道đạo 事sự 。 睡thụy 眠miên 法pháp 者giả 。 與dữ 死tử 無vô 異dị 。 氣khí 息tức 為vi 別biệt 。 如như 水thủy 衣y 覆phú 水thủy 。 不bất 覩đổ 面diện 像tượng 。 睡thụy 眠miên 覆phú 心tâm 。 不bất 見kiến 好hảo 醜xú 。 諸chư 法pháp 之chi 實thật 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 即tức 時thời 除trừ 卻khước 。
應ưng 作tác 是thị 念niệm 。
諸chư 煩phiền 惱não 賊tặc 。 皆giai 欲dục 危nguy 害hại 。 何hà 可khả 安an 眠miên 。 如như 對đối 賊tặc 陣trận 。 鋒phong 刃nhận 之chi 間gian 。 不bất 應ưng 睡thụy 眠miên 。 未vị 離ly 老lão 病bệnh 死tử 患hoạn 。 未vị 脫thoát 三tam 惡ác 道đạo 苦khổ 。 於ư 道Đạo 法Pháp 中trung 。 乃nãi 至chí 暖Noãn 法Pháp 。 未vị 有hữu 所sở 得đắc 。 不bất 應ưng 睡thụy 眠miên 。
作tác 是thị 念niệm 已dĩ 。 若nhược 睡thụy 猶do 不bất 止chỉ 。 即tức 應ưng 起khởi 行hành 。 冷lãnh 水thủy 洗tẩy 面diện 。 瞻chiêm 視thị 四tứ 方phương 。 仰ngưỡng 觀quan 星tinh 宿tú 。 念niệm 於ư 三tam 事sự 。 除trừ 滅diệt 睡thụy 眠miên 。 不bất 令linh 覆phú 心tâm 。
一nhất 者giả 怖bố 畏úy 。 當đương 自tự 思tư 惟duy 。 死tử 王vương 大đại 力lực 。 常thường 欲dục 為vi 害hại 。 念niệm 死tử 甚thậm 近cận 。 如như 賊tặc 疾tật 來lai 。 無vô 可khả 恃thị 怙hộ 。 又hựu 如như 拔bạt 刀đao 臨lâm 項hạng 。 睡thụy 則tắc 斬trảm 首thủ 。
二nhị 者giả 欣hân 慰úy 。 當đương 作tác 是thị 念niệm 。
佛Phật 為vi 大đại 師sư 。 所sở 有hữu 妙diệu 法Pháp 。 未vị 曾tằng 有hữu 也dã 。 我ngã 以dĩ 受thọ 學học 。
自tự 幸hạnh 欣hân 慶khánh 。 睡thụy 心tâm 即tức 滅diệt 。
三tam 者giả 愁sầu 憂ưu 。 當đương 復phục 念niệm 言ngôn 。
後hậu 世thế 展triển 轉chuyển 。 受thọ 身thân 經kinh 歷lịch 。 苦khổ 痛thống 毒độc 害hại 。 無vô 邊biên 無vô 量lượng 。
如như 是thị 種chủng 種chủng 。 因nhân 緣duyên 呵ha 睡thụy 眠miên 法pháp 。 如như 是thị 思tư 惟duy 。 睡thụy 眠miên 則tắc 止chỉ 。
若nhược 掉trạo 悔hối 蓋cái 起khởi 。 應ưng 作tác 是thị 念niệm 。
世thế 人nhân 欲dục 除trừ 憂ưu 。 求cầu 歡hoan 喜hỷ 故cố 。 而nhi 生sanh 掉trạo 戲hí 。 今kim 我ngã 苦khổ 行hành 。 坐tọa 禪thiền 求cầu 道Đạo 。 云vân 何hà 自tự 恣tứ 。 放phóng 心tâm 掉trạo 戲hí 。 甚thậm 所sở 不bất 應ưng 。 佛Phật 法Pháp 所sở 重trọng 。 攝nhiếp 心tâm 為vi 本bổn 。 不bất 應ưng 輕khinh 躁táo 。 縱túng 心tâm 自tự 放phóng 。 如như 水thủy 波ba 動động 。 不bất 見kiến 面diện 像tượng 。 掉trạo 戲hí 動động 心tâm 。 不bất 見kiến 好hảo 醜xú 。
悔hối 如như 禪thiền 度độ 中trung 說thuyết 。
問vấn 曰viết 。
貪tham 欲dục 恚khuể 疑nghi 。 各các 別biệt 為vi 蓋cái 。 何hà 故cố 睡thụy 眠miên 。 掉trạo 悔hối 二nhị 合hợp 為vi 蓋cái 。
答đáp 曰viết 。
睡thụy 雖tuy 煩phiền 惱não 。 勢thế 力lực 微vi 薄bạc 。 眠miên 不bất 助trợ 成thành 。 則tắc 不bất 覆phú 心tâm 。 掉trạo 戲hí 無vô 悔hối 。 不bất 能năng 成thành 蓋cái 。 以dĩ 是thị 故cố 二nhị 合hợp 為vi 蓋cái 。 譬thí 如như 以dĩ 繩thằng 繫hệ 物vật 。 單đơn 則tắc 無vô 力lực 。 合hợp 而nhi 能năng 繫hệ 。
復phục 次thứ 睡thụy 眠miên 心tâm 法pháp 。 因nhân 睡thụy 心tâm 重trọng 。 以dĩ 心tâm 重trọng 故cố 。 身thân 亦diệc 俱câu 重trọng 。 因nhân 睡thụy 微vi 覆phú 。 眠miên 覆phú 轉chuyển 增tăng 。 遮già 壞hoại 道Đạo 法Pháp 。 是thị 故cố 二nhị 合hợp 為vi 蓋cái 。 眠miên 既ký 覺giác 已dĩ 。 心tâm 不bất 專chuyên 一nhất 。 馳trì 念niệm 五ngũ 欲dục 。 行hành 諸chư 煩phiền 惱não 。 是thị 名danh 為vi 掉trạo 。 譬thí 如như 獼mi 猴hầu 。 得đắc 出xuất 羈ki 閉bế 。 自tự 恣tứ 跳khiêu 躑trịch 。 戲hí 諸chư 林lâm 木mộc 。 掉trạo 亦diệc 如như 是thị 。 已dĩ 念niệm 五ngũ 欲dục 。 行hành 諸chư 結kết 使sử 。 身thân 口khẩu 意ý 失thất 。 而nhi 生sanh 憂ưu 悔hối 。
作tác 是thị 念niệm 言ngôn 。
不bất 應ưng 作tác 而nhi 作tác 。 應ưng 作tác 而nhi 不bất 作tác 。
是thị 故cố 掉trạo 悔hối 相tướng 。 因nhân 二nhị 合hợp 為vi 蓋cái 。
問vấn 曰viết 。
作tác 惡ác 能năng 悔hối 。 不bất 應ưng 為vi 蓋cái 。
答đáp 曰viết 。
如như 犯phạm 戒giới 自tự 悔hối 。 從tùng 今kim 以dĩ 往vãng 。 不bất 復phục 更cánh 作tác 。 如như 是thị 非phi 蓋cái 。 若nhược 心tâm 作tác 罪tội 。 常thường 念niệm 不bất 息tức 。 憂ưu 惱não 亂loạn 心tâm 。 故cố 名danh 為vi 蓋cái 。 如như 是thị 種chủng 種chủng 因nhân 緣duyên 。 呵ha 掉trạo 悔hối 蓋cái 。 繫hệ 心tâm 緣duyên 中trung 。 若nhược 心tâm 生sanh 疑nghi 。 即tức 應ưng 令linh 滅diệt 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 疑nghi 之chi 為vi 法pháp 。 非phi 如như 愛ái 慢mạn 。 今kim 世thế 不bất 生sanh 歡hoan 心tâm 。 後hậu 世thế 令linh 墮đọa 地địa 獄ngục 。 有hữu 疑nghi 遮già 諸chư 善thiện 法Pháp 。 如như 岐kỳ 路lộ 猶do 豫dự 。 不bất 知tri 那na 進tiến 。 便tiện 自tự 止chỉ 息tức 。 行hành 者giả 如như 是thị 。 本bổn 所sở 習tập 法pháp 。 疑nghi 不bất 復phục 進tiến 。 即tức 知tri 疑nghi 患hoạn 。 遮già 覆phú 正Chánh 道Đạo 。 當đương 疾tật 除trừ 卻khước 。
復phục 作tác 是thị 念niệm 。
佛Phật 為vi 一Nhất 切Thiết 智Trí 人nhân 。 分phân 別biệt 諸chư 法pháp 。 是thị 世thế 間gian 法pháp 。 是thị 出xuất 世thế 間gian 法Pháp 。 是thị 善thiện 是thị 不bất 善thiện 。 是thị 利lợi 是thị 害hại 。 了liễu 了liễu 分phân 明minh 。 今kim 但đãn 受thọ 行hành 。 不bất 應ưng 生sanh 疑nghi 。 當đương 隨tùy 教giáo 法Pháp 。 不bất 應ưng 拒cự 違vi 。
復phục 次thứ 佛Phật 法Pháp 妙diệu 者giả 。 修tu 定định 智trí 慧tuệ 。 如như 實thật 如như 法Pháp 。 我ngã 無vô 是thị 智trí 。 云vân 何hà 自tự 心tâm 。 籌trù 量lượng 諸chư 法pháp 。 如như 人nhân 手thủ 執chấp 利lợi 器khí 。 乃nãi 可khả 與dữ 賊tặc 相tương 禦ngữ 。 若nhược 無vô 所sở 執chấp 。 而nhi 對đối 強cường 敵địch 。 反phản 以dĩ 為vi 害hại 。 我ngã 今kim 未vị 得đắc 。 修tu 定định 智trí 慧tuệ 。 云vân 何hà 欲dục 籌trù 量lượng 。 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 是thị 不bất 應ưng 然nhiên 。
復phục 次thứ 外ngoại 道đạo 。 非phi 佛Phật 弟đệ 子tử 。 故cố 應ưng 生sanh 疑nghi 。 我ngã 是thị 弟đệ 子tử 。 云vân 何hà 於ư 佛Phật 。 而nhi 復phục 生sanh 疑nghi 。 佛Phật 常thường 毀hủy 訾tí 疑nghi 患hoạn 。 是thị 覆phú 是thị 蓋cái 。 是thị 遮già 是thị 礙ngại 。 自tự 誑cuống 之chi 法pháp 。 如như 人nhân 既ký 知tri 刺thứ 客khách 。 即tức 應ưng 除trừ 避tị 。 疑nghi 亦diệc 如như 是thị 。 誑cuống 惑hoặc 行hành 者giả 。 欲dục 與dữ 疑nghi 慧tuệ 。 而nhi 礙ngại 實thật 智trí 。 譬thí 如như 病bệnh 疥giới 。 搔tao 之chi 轉chuyển 多đa 。 身thân 壞hoại 增tăng 劇kịch 。 良lương 醫y 授thọ 藥dược 。 疥giới 痒dương 自tự 止chỉ 。 行hành 者giả 如như 是thị 。 種chủng 種chủng 諸chư 法pháp 。 而nhi 生sanh 疑nghi 想tưởng 。 隨tùy 事sự 欲dục 解giải 。 疑nghi 心tâm 轉chuyển 多đa 。 是thị 以dĩ 佛Phật 教giáo 。 直trực 令linh 斷đoạn 疑nghi 。 疑nghi 生sanh 即tức 滅diệt 。
如như 是thị 種chủng 種chủng 呵ha 疑nghi 。 當đương 疾tật 除trừ 卻khước 。 行hành 者giả 如như 是thị 。 思tư 惟duy 除trừ 捨xả 五ngũ 蓋cái 。 集tập 諸chư 善thiện 法Pháp 。 深thâm 入nhập 一nhất 心tâm 。 斷đoạn 欲dục 界giới 煩phiền 惱não 。 得đắc 初sơ 禪thiền 定định 。 如như 佛Phật 經Kinh 說thuyết 。 行hành 者giả 離ly 欲dục 。 惡ác 不bất 善thiện 法pháp 。 有hữu 覺giác 有hữu 觀quán 。 離ly 生sanh 喜hỷ 樂lạc 入nhập 初sơ 禪thiền 。
問vấn 曰viết 。
得đắc 初sơ 禪thiền 相tướng 云vân 何hà 。
答đáp 曰viết 。
如như 先tiên 以dĩ 正chánh 念niệm 。 呵ha 止chỉ 五ngũ 欲dục 。 未vị 得đắc 到đáo 地địa 。 身thân 心tâm 快khoái 樂lạc 。 柔nhu 和hòa 輕khinh 軟nhuyễn 。 身thân 有hữu 光quang 明minh 。 得đắc 初sơ 禪thiền 相tướng 。 轉chuyển 復phục 增tăng 勝thắng 。 色sắc 界giới 四tứ 大đại 。 遍biến 滿mãn 身thân 故cố 。 柔nhu 和hòa 輕khinh 軟nhuyễn 。 離ly 欲dục 惡ác 不bất 善thiện 。 一nhất 心tâm 定định 故cố 。 能năng 令linh 快khoái 樂lạc 。 色sắc 界giới 造tạo 色sắc 。 有hữu 光quang 明minh 相tướng 。 是thị 故cố 行hành 者giả 。 見kiến 妙diệu 光quang 明minh 。 照chiếu 身thân 內nội 外ngoại 。 行hành 者giả 如như 是thị 。 心tâm 意ý 轉chuyển 異dị 。 瞋sân 處xứ 不bất 瞋sân 。 喜hỷ 處xứ 不bất 喜hỷ 。 世thế 間gian 八bát 法pháp 。 所sở 不bất 能năng 動động 。 信tín 敬kính 慚tàm 愧quý 。 轉chuyển 多đa 增tăng 倍bội 。 於ư 衣y 服phục 飲ẩm 食thực 等đẳng 。 心tâm 不bất 貪tham 著trước 。 但đãn 以dĩ 諸chư 善thiện 。 功công 德đức 為vi 貴quý 。 餘dư 者giả 為vi 賤tiện 。 於ư 天thiên 五ngũ 欲dục 。 尚thượng 不bất 繫hệ 心tâm 。 何hà 況huống 世thế 間gian 。 不bất 淨tịnh 五ngũ 欲dục 。 得đắc 初sơ 禪thiền 人nhân 。 有hữu 如như 是thị 等đẳng 相tướng 。
復phục 次thứ 得đắc 初sơ 禪thiền 時thời 。 心tâm 大đại 驚kinh 喜hỷ 。
譬thí 如như 貧bần 者giả 。 卒thốt 得đắc 寶bảo 藏tạng 。 心tâm 大đại 歡hoan 喜hỷ 。 作tác 是thị 念niệm 言ngôn 。
初sơ 夜dạ 中trung 夜dạ 後hậu 夜dạ 。 精tinh 勤cần 苦khổ 行hành 。 習tập 初sơ 禪thiền 道Đạo 。 今kim 得đắc 果quả 報báo 。 如như 實thật 不bất 虛hư 。 妙diệu 樂lạc 如như 是thị 。 而nhi 諸chư 眾chúng 生sanh 。 狂cuồng 惑hoặc 頑ngoan 愚ngu 。 沒một 於ư 五ngũ 欲dục 。 不bất 淨tịnh 非phi 樂lạc 。 甚thậm 可khả 憐lân 愍mẫn 。
初sơ 禪thiền 快khoái 樂lạc 。 內nội 外ngoại 遍biến 身thân 。 如như 水thủy 漬tí 乾can 土thổ 。 內nội 外ngoại 霑triêm 洽hiệp 。 欲dục 界giới 身thân 分phần 受thọ 樂lạc 。 不bất 能năng 普phổ 遍biến 。 欲dục 界giới 婬dâm 恚khuể 。 諸chư 火hỏa 熱nhiệt 身thân 。 入nhập 初sơ 禪thiền 池trì 。 涼lương 樂lạc 第đệ 一nhất 。 除trừ 諸chư 熱nhiệt 惱não 。 如như 大đại 熱nhiệt 極cực 。 入nhập 清thanh 涼lương 池trì 。
既ký 得đắc 初sơ 禪thiền 。 念niệm 本bổn 所sở 習tập 。 修tu 行hành 道Đạo 門môn 。 或hoặc 有hữu 異dị 緣duyên 。 所sở 謂vị 。 念Niệm 佛Phật 三Tam 昧Muội 。 或hoặc 念niệm 不bất 淨tịnh 。 慈từ 心tâm 觀quán 等đẳng 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 是thị 行hành 思tư 力lực 。 令linh 得đắc 禪thiền 定định 。 轉chuyển 復phục 深thâm 入nhập 。 本bổn 觀quán 倍bội 增tăng 。 清thanh 淨tịnh 明minh 了liễu 。 行hành 者giả 得đắc 初sơ 禪thiền 已dĩ 。 進tiến 求cầu 二nhị 禪thiền 。 若nhược 有hữu 漏lậu 道đạo 。 於ư 二nhị 禪thiền 邊biên 地địa 。 厭yếm 患hoạn 覺giác 觀quán 。 如như 欲dục 界giới 五ngũ 欲dục 五ngũ 蓋cái 。 令linh 心tâm 散tán 亂loạn 。 初sơ 禪thiền 覺giác 觀quán 。 惱não 亂loạn 定định 心tâm 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 若nhược 無vô 漏lậu 道Đạo 。 離ly 初sơ 禪thiền 欲dục 。 即tức 用dụng 無vô 漏lậu 初sơ 禪thiền 。 呵ha 責trách 覺giác 觀quán 。
問vấn 曰viết 。
如như 初sơ 禪thiền 結kết 使sử 。 亦diệc 能năng 亂loạn 心tâm 。 何hà 故cố 但đãn 說thuyết 覺giác 觀quán 。
答đáp 曰viết 。
初sơ 禪thiền 結kết 使sử 。 名danh 為vi 覺giác 觀quán 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 因nhân 善thiện 覺giác 觀quán 。 而nhi 生sanh 愛ái 著trước 。 是thị 故cố 結kết 使sử 。 亦diệc 名danh 覺giác 觀quán 。 始thỉ 得đắc 初sơ 禪thiền 。 未vị 有hữu 餘dư 著trước 。
復phục 次thứ 本bổn 未vị 曾tằng 。 得đắc 覺giác 觀quán 大đại 喜hỷ 。 以dĩ 大đại 喜hỷ 故cố 。 壞hoại 敗bại 定định 心tâm 。 以dĩ 破phá 定định 故cố 。 先tiên 應ưng 除trừ 捨xả 。
復phục 次thứ 欲dục 入nhập 甚thậm 深thâm 。 二nhị 禪thiền 定định 故cố 。 除trừ 卻khước 覺giác 觀quán 。 為vì 大đại 利lợi 故cố 。 而nhi 捨xả 小tiểu 利lợi 。 如như 捨xả 欲dục 界giới 小tiểu 樂lạc 。 而nhi 得đắc 大đại 樂lạc 。
問vấn 曰viết 。
但đãn 說thuyết 覺giác 觀quán 應ưng 滅diệt 。 不bất 說thuyết 初sơ 禪thiền 煩phiền 惱não 耶da 。
答đáp 曰viết 。
覺giác 觀quán 即tức 是thị 。 初sơ 禪thiền 善thiện 覺giác 觀quán 也dã 。 初sơ 禪thiền 愛ái 等đẳng 。 亦diệc 名danh 覺giác 觀quán 。 以dĩ 惡ác 覺giác 觀quán 。 障chướng 二nhị 禪thiền 道đạo 。 是thị 故cố 宜nghi 滅diệt 。 以dĩ 善thiện 覺giác 觀quán 。 能năng 留lưu 行hành 者giả 。 令linh 心tâm 樂nhạo 住trụ 。 是thị 故cố 皆giai 應ưng 當đương 滅diệt 。 尋tầm 復phục 思tư 惟duy 。 知tri 惡ác 覺giác 觀quán 。 是thị 為vi 真chân 賊tặc 。 善thiện 覺giác 觀quán 者giả 。 雖tuy 似tự 親thân 善thiện 。 亦diệc 復phục 是thị 賊tặc 。 奪đoạt 我ngã 大đại 利lợi 故cố 。 當đương 進tiến 求cầu 滅diệt 二nhị 覺giác 觀quán 。 覺giác 觀quán 惱não 亂loạn 。 如như 人nhân 疲bì 極cực 。 安an 眠miên 眾chúng 音âm 惱não 亂loạn 。 是thị 故cố 行hành 者giả 。 滅diệt 此thử 覺giác 觀quán 。 已dĩ 求cầu 二nhị 禪thiền 。 譬thí 如như 風phong 土thổ 。 能năng 濁trược 清thanh 水thủy 。 不bất 見kiến 面diện 像tượng 。 欲dục 界giới 五ngũ 欲dục 濁trược 心tâm 。 如như 土thổ 濁trược 水thủy 。 覺giác 觀quán 亂loạn 心tâm 。 如như 風phong 動động 水thủy 。 以dĩ 覺giác 觀quán 滅diệt 故cố 。 內nội 得đắc 清thanh 淨tịnh 。 無vô 覺giác 無vô 觀quán 。 定định 生sanh 喜hỷ 樂lạc 。 入nhập 於ư 二nhị 禪thiền 。
問vấn 曰viết 。
云vân 何hà 是thị 二nhị 禪thiền 相tướng 。
答đáp 曰viết 。
經Kinh 中trung 說thuyết 言ngôn 。 滅diệt 諸chư 覺giác 觀quán 。 若nhược 善thiện 若nhược 無vô 記ký 。 以dĩ 無vô 覺giác 觀quán 動động 故cố 。 內nội 心tâm 清thanh 淨tịnh 。 如như 水thủy 澄trừng 靜tĩnh 。 無vô 有hữu 風phong 波ba 。 星tinh 月nguyệt 諸chư 山sơn 。 悉tất 皆giai 照chiếu 見kiến 。 如như 是thị 內nội 心tâm 清thanh 淨tịnh 故cố 。 名danh 賢hiền 聖thánh 默mặc 然nhiên 。 三tam 禪thiền 四tứ 禪thiền 。 雖tuy 皆giai 默mặc 然nhiên 。 以dĩ 二nhị 禪thiền 初sơ 得đắc 。 為vi 名danh 有hữu 覺giác 觀quán 。 語ngữ 言ngôn 因nhân 緣duyên 。 因nhân 緣duyên 初sơ 滅diệt 故cố 。 得đắc 名danh 默mặc 然nhiên 。 定định 生sanh 喜hỷ 樂lạc 。 妙diệu 勝thắng 初sơ 禪thiền 。 初sơ 禪thiền 喜hỷ 樂lạc 。 從tùng 離ly 欲dục 生sanh 。 此thử 中trung 喜hỷ 樂lạc 。 從tùng 初sơ 禪thiền 定định 生sanh 。
問vấn 曰viết 。
二nhị 禪thiền 亦diệc 離ly 。 初sơ 禪thiền 結kết 使sử 。 何hà 以dĩ 不bất 言ngôn 離ly 生sanh 。
答đáp 曰viết 。
雖tuy 復phục 離ly 結kết 。 但đãn 依y 定định 力lực 多đa 故cố 。 以dĩ 定định 為vi 名danh 。
復phục 次thứ 言ngôn 離ly 欲dục 者giả 。 則tắc 離ly 欲dục 界giới 。 言ngôn 離ly 初sơ 禪thiền 。 未vị 離ly 色sắc 界giới 。 是thị 故cố 不bất 名danh 離ly 生sanh 。 如như 是thị 等đẳng 是thị 二nhị 禪thiền 相tướng 。 行hành 者giả 既ký 得đắc 二nhị 禪thiền 。 更cánh 求cầu 深thâm 定định 。 二nhị 禪thiền 定định 有hữu 。 煩phiền 惱não 覆phú 心tâm 。 所sở 謂vị 愛ái 慢mạn 。 邪tà 見kiến 疑nghi 等đẳng 。 壞hoại 破phá 定định 心tâm 。 是thị 二nhị 禪thiền 賊tặc 。 遮già 三tam 禪thiền 門môn 。 是thị 故cố 當đương 求cầu 。 斷đoạn 滅diệt 此thử 患hoạn 。 以dĩ 求cầu 三tam 禪thiền 。
問vấn 曰viết 。
若nhược 爾nhĩ 者giả 。 佛Phật 何hà 以dĩ 故cố 。 說thuyết 離ly 喜hỷ 行hành 捨xả 。 得đắc 入nhập 三tam 禪thiền 。
答đáp 曰viết 。
得đắc 二nhị 禪thiền 大đại 喜hỷ 。 喜hỷ 心tâm 過quá 差sai 。 心tâm 變biến 著trước 喜hỷ 。 生sanh 諸chư 結kết 使sử 。 以dĩ 是thị 故cố 喜hỷ 。 為vi 煩phiền 惱não 之chi 本bổn 。 又hựu 復phục 諸chư 結kết 使sử 。 無vô 有hữu 利lợi 益ích 。 不bất 應ưng 生sanh 著trước 。 喜hỷ 是thị 悅duyệt 樂lạc 。 甚thậm 為vi 利lợi 益ích 。 滯trệ 著trước 難nan 捨xả 。 以dĩ 是thị 故cố 佛Phật 說thuyết 。 捨xả 喜hỷ 得đắc 入nhập 三tam 禪thiền 。
問vấn 曰viết 。
五ngũ 欲dục 不bất 淨tịnh 罪tội 。 喜hỷ 則tắc 應ưng 當đương 捨xả 。 是thị 喜hỷ 淨tịnh 妙diệu 。 眾chúng 生sanh 所sở 樂lạc 。 云vân 何hà 言ngôn 捨xả 。
答đáp 曰viết 。
先tiên 已dĩ 答đáp 生sanh 著trước 因nhân 緣duyên 。 則tắc 是thị 罪tội 門môn 。
復phục 次thứ 若nhược 不bất 捨xả 喜hỷ 。 則tắc 不bất 能năng 得đắc 。 上thượng 妙diệu 功công 德đức 。 以dĩ 是thị 故cố 捨xả 小tiểu 得đắc 大đại 。 有hữu 何hà 過quá 也dã 。 行hành 者giả 進tiến 求cầu 三tam 禪thiền 。 觀quán 喜hỷ 知tri 患hoạn 。 憂ưu 苦khổ 因nhân 緣duyên 。 所sở 可khả 喜hỷ 樂lạc 。 無vô 常thường 事sự 變biến 。 則tắc 生sanh 憂ưu 苦khổ 。
復phục 次thứ 喜hỷ 為vi 麁thô 樂lạc 。 今kim 欲dục 捨xả 麁thô 。 而nhi 求cầu 細tế 樂lạc 。 故cố 言ngôn 離ly 喜hỷ 。 更cánh 入nhập 深thâm 定định 。 求cầu 異dị 定định 樂lạc 。 云vân 何hà 三tam 禪thiền 相tướng 滅diệt 喜hỷ 。 捨xả 此thử 妙diệu 喜hỷ 。 心tâm 不bất 悔hối 念niệm 。 知tri 喜hỷ 為vi 害hại 。 譬thí 如như 人nhân 知tri 。 婦phụ 是thị 羅la 剎sát 。 則tắc 能năng 捨xả 離ly 。 心tâm 不bất 悔hối 念niệm 。 喜hỷ 為vi 狂cuồng 惑hoặc 。 麁thô 法pháp 非phi 妙diệu 。 第đệ 三tam 禪thiền 身thân 受thọ 樂lạc 。 世thế 間gian 最tối 樂lạc 。 無vô 有hữu 過quá 者giả 。 聖thánh 所sở 經kinh 由do 。 能năng 受thọ 能năng 捨xả 。 無vô 喜hỷ 之chi 樂lạc 。 以dĩ 念niệm 巧xảo 慧tuệ 身thân 。 則tắc 遍biến 受thọ 入nhập 於ư 三tam 禪thiền 。
問vấn 曰viết 。
此thử 說thuyết 一nhất 心tâm 念niệm 慧tuệ 。 初sơ 禪thiền 二nhị 禪thiền 。 何hà 以dĩ 不bất 說thuyết 。
答đáp 曰viết 。
第đệ 三tam 禪thiền 者giả 。 身thân 遍biến 受thọ 樂lạc 。 心tâm 行hành 捨xả 法pháp 。 不bất 令linh 心tâm 著trước 。 分phân 別biệt 好hảo 醜xú 。 故cố 言ngôn 一nhất 心tâm 念niệm 慧tuệ 。
復phục 次thứ 三tam 禪thiền 中trung 有hữu 三tam 過quá 。
一nhất 者giả 。 心tâm 轉chuyển 細tế 沒một 。 二nhị 者giả 。 心tâm 大đại 發phát 動động 。 三tam 者giả 。 心tâm 生sanh 迷mê 悶muộn 。
行hành 者giả 常thường 應ưng 。 一nhất 心tâm 念niệm 此thử 三tam 過quá 。 若nhược 心tâm 沒một 時thời 。 以dĩ 精tinh 進tấn 智trí 。 慧tuệ 力lực 還hoàn 令linh 心tâm 起khởi 。 若nhược 大đại 發phát 動động 。 則tắc 應ưng 攝nhiếp 止chỉ 。 若nhược 心tâm 迷mê 悶muộn 。 應ưng 念niệm 佛Phật 妙diệu 法Pháp 。 還hoàn 令linh 心tâm 喜hỷ 。 常thường 當đương 守thủ 護hộ 。 治trị 此thử 三tam 心tâm 。 是thị 名danh 一nhất 心tâm 。 行hành 樂lạc 者giả 入nhập 第đệ 三tam 禪thiền 。
問vấn 曰viết 。
如như 經kinh 。 第đệ 三tam 禪thiền 中trung 。 二nhị 時thời 說thuyết 樂lạc 。 何hà 等đẳng 為vi 二nhị 樂lạc 。
答đáp 曰viết 。
前tiền 說thuyết 受thọ 樂lạc 。 後hậu 說thuyết 快khoái 樂lạc 。
問vấn 曰viết 。
有hữu 三tam 種chủng 樂lạc 。
受thọ 樂lạc 。 快khoái 樂lạc 。 無vô 惱não 樂lạc 。 以dĩ 何hà 樂lạc 故cố 。 三tam 禪thiền 名danh 為vi 。 第đệ 一nhất 之chi 樂lạc 。
答đáp 曰viết 。
三tam 樂lạc 上thượng 妙diệu 。 皆giai 勝thắng 下hạ 地địa 。 但đãn 以dĩ 受thọ 樂lạc 第đệ 一nhất 。 說thuyết 名danh 樂lạc 地địa 。 究cứu 竟cánh 盡tận 故cố 。 餘dư 二nhị 樂lạc 者giả 。 上thượng 地địa 猶do 有hữu 。 此thử 中trung 不bất 以dĩ 為vi 名danh 。
問vấn 曰viết 。
喜hỷ 樂lạc 無vô 喜hỷ 樂lạc 。 有hữu 何hà 差sai 別biệt 。
答đáp 曰viết 。
樂lạc 受thọ 有hữu 二nhị 種chủng 。
一nhất 者giả 。 喜hỷ 根căn 。 二nhị 者giả 。 樂lạc 根căn 。
喜hỷ 根căn 喜hỷ 樂lạc 。 初sơ 禪thiền 二nhị 禪thiền 所sở 攝nhiếp 。 樂lạc 根căn 無vô 喜hỷ 樂lạc 。 三tam 禪thiền 所sở 攝nhiếp 。
復phục 次thứ 欲dục 界giới 。 初sơ 禪thiền 樂lạc 受thọ 。 麁thô 者giả 名danh 樂lạc 根căn 。 細tế 者giả 名danh 為vi 喜hỷ 根căn 。 二nhị 禪thiền 。 三tam 禪thiền 樂lạc 受thọ 。 麁thô 者giả 為vi 喜hỷ 根căn 。 細tế 者giả 為vi 樂lạc 根căn 。 譬thí 如như 熱nhiệt 極cực 。 得đắc 清thanh 冷lãnh 水thủy 。 持trì 洗tẩy 手thủ 面diện 。 是thị 名danh 為vi 喜hỷ 。 入nhập 大đại 涼lương 池trì 。 舉cử 身thân 沐mộc 浴dục 。 是thị 名danh 受thọ 樂lạc 。 行hành 者giả 如như 是thị 。 初sơ 禪thiền 覺giác 觀quán 故cố 。 樂lạc 不bất 遍biến 身thân 。 二nhị 禪thiền 大đại 喜hỷ 驚kinh 故cố 。 不bất 能năng 遍biến 身thân 。 三tam 禪thiền 無vô 障chướng 礙ngại 故cố 。 樂lạc 遍biến 其kỳ 身thân 。 是thị 名danh 差sai 別biệt 。
復phục 次thứ 樂lạc 受thọ 有hữu 四tứ 種chủng 。
欲dục 界giới 六lục 識thức 相tương 應ứng 樂lạc 。 名danh 為vi 喜hỷ 根căn 。 亦diệc 名danh 樂lạc 根căn 。 初sơ 禪thiền 四tứ 識thức 相tương 應ứng 樂lạc 。 名danh 為vi 樂lạc 根căn 。 亦diệc 名danh 喜hỷ 根căn 。 二nhị 禪thiền 意ý 識thức 相tương 應ứng 樂lạc 。 受thọ 名danh 為vi 喜hỷ 根căn 。 三tam 禪thiền 離ly 喜hỷ 故cố 。 意ý 識thức 相tương 應ứng 樂lạc 受thọ 。 名danh 為vi 樂lạc 根căn 。 行hành 者giả 既ký 得đắc 三tam 禪thiền 。 知tri 上thượng 三tam 樂lạc 。 一nhất 心tâm 守thủ 護hộ 。 常thường 恐khủng 畏úy 忘vong 失thất 。 則tắc 為vi 是thị 惱não 。 是thị 故cố 樂lạc 復phục 為vi 患hoạn 。 當đương 求cầu 離ly 樂lạc 。 譬thí 如như 人nhân 求cầu 。 富phú 貴quý 之chi 樂lạc 。 求cầu 時thời 既ký 苦khổ 。 得đắc 時thời 無vô 厭yếm 。 則tắc 復phục 為vi 苦khổ 。 得đắc 已dĩ 守thủ 護hộ 。 亦diệc 復phục 為vi 苦khổ 。 有hữu 人nhân 以dĩ 求cầu 樂lạc 。 為vi 苦khổ 故cố 捨xả 。 或hoặc 有hữu 得đắc 樂lạc 無vô 厭yếm 。 覺giác 苦khổ 故cố 捨xả 。 或hoặc 有hữu 既ký 得đắc 。 守thủ 護hộ 為vi 苦khổ 故cố 捨xả 。 行hành 者giả 患hoạn 樂lạc 亦diệc 如như 是thị 。 求cầu 初sơ 禪thiền 樂lạc 。 以dĩ 覺giác 觀quán 惱não 亂loạn 故cố 捨xả 。 二nhị 禪thiền 大đại 喜hỷ 動động 故cố 捨xả 。 三tam 禪thiền 知tri 樂lạc 。 無vô 常thường 難nan 守thủ 故cố 捨xả 。 以dĩ 是thị 故cố 。 當đương 捨xả 此thử 樂lạc 。 求cầu 於ư 四tứ 禪thiền 。 安an 隱ẩn 之chi 地địa 。
問vấn 曰viết 。
行hành 者giả 依y 禪thiền 定định 樂lạc 。 捨xả 於ư 欲dục 樂lạc 。 今kim 依y 何hà 等đẳng 。 而nhi 捨xả 禪thiền 樂lạc 。 若nhược 捨xả 禪thiền 樂lạc 。 得đắc 何hà 利lợi 益ích 。
答đáp 曰viết 。
行hành 者giả 依y 於ư 涅Niết 槃Bàn 樂lạc 。 能năng 捨xả 禪thiền 樂lạc 。 得đắc 三tam 利lợi 故cố 。 所sở 謂vị 羅La 漢Hán 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 佛Phật 道Đạo 。 是thị 故cố 捨xả 禪thiền 定định 樂lạc 。 行hành 於ư 四tứ 禪thiền 。 安an 隱ẩn 快khoái 樂lạc 。 以dĩ 三Tam 乘Thừa 道Đạo 。 隨tùy 意ý 而nhi 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。
問vấn 曰viết 。
云vân 何hà 知tri 是thị 。 第đệ 四tứ 禪thiền 相tướng 。
答đáp 曰viết 。
如như 佛Phật 說thuyết 四tứ 禪thiền 相tướng 。 若nhược 比Bỉ 丘Khâu 。 斷đoạn 樂lạc 斷đoạn 苦khổ 。 先tiên 滅diệt 憂ưu 喜hỷ 。 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 。 護hộ 念niệm 清thanh 淨tịnh 。 入nhập 第đệ 四tứ 禪thiền 。
問vấn 曰viết 。
斷đoạn 三tam 禪thiền 樂lạc 應ưng 爾nhĩ 。 離ly 欲dục 時thời 已dĩ 斷đoạn 苦khổ 。 今kim 何hà 故cố 復phục 言ngôn 斷đoạn 苦khổ 。
答đáp 曰viết 。
有hữu 人nhân 言ngôn 。 斷đoạn 有hữu 二nhị 種chủng 。
一nhất 。 別biệt 相tướng 斷đoạn 。 二nhị 。 總tổng 相tướng 斷đoạn 。
如như 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 。 以dĩ 道Đạo 比tỉ 智trí 總tổng 斷đoạn 。 一nhất 切thiết 見kiến 諦đế 結kết 使sử 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 佛Phật 說thuyết 斷đoạn 苦khổ 斷đoạn 樂lạc 。 先tiên 滅diệt 憂ưu 喜hỷ 。 若nhược 欲dục 界giới 苦khổ 。 應ưng 說thuyết 先tiên 斷đoạn 苦khổ 憂ưu 喜hỷ 。 而nhi 不bất 說thuyết 者giả 。 以dĩ 是thị 故cố 知tri 。 非phi 欲dục 界giới 苦khổ 。 以dĩ 三tam 禪thiền 樂lạc 。 無vô 常thường 相tướng 故cố 。 則tắc 能năng 生sanh 苦khổ 。 是thị 故cố 說thuyết 斷đoạn 苦khổ 。 又hựu 如như 佛Phật 說thuyết 。 樂lạc 受thọ 時thời 當đương 觀quán 是thị 苦khổ 。 於ư 三tam 禪thiền 樂lạc 生sanh 時thời 。 住trụ 時thời 為vi 樂lạc 。 滅diệt 時thời 為vi 苦khổ 。 以dĩ 是thị 故cố 言ngôn 。 斷đoạn 樂lạc 斷đoạn 苦khổ 。 先tiên 滅diệt 憂ưu 喜hỷ 者giả 。 欲dục 界giới 中trung 憂ưu 。 初sơ 二nhị 禪thiền 喜hỷ 者giả 。
問vấn 曰viết 。
欲dục 界giới 中trung 有hữu 苦khổ 有hữu 憂ưu 。 離ly 欲dục 時thời 滅diệt 。 何hà 以dĩ 但đãn 說thuyết 斷đoạn 憂ưu 。 不bất 說thuyết 斷đoạn 苦khổ 。
答đáp 曰viết 。
離ly 欲dục 時thời 雖tuy 斷đoạn 二nhị 事sự 。 憂ưu 根căn 不bất 復phục 成thành 就tựu 。 苦khổ 根căn 成thành 就tựu 。 以dĩ 成thành 就tựu 故cố 。 不bất 得đắc 言ngôn 滅diệt 。
問vấn 曰viết 。
若nhược 三tam 禪thiền 中trung 樂lạc 。 生sanh 住trụ 時thời 樂lạc 。 滅diệt 時thời 為vi 苦khổ 。 今kim 說thuyết 初sơ 禪thiền 。 二nhị 禪thiền 中trung 喜hỷ 。 何hà 獨độc 不bất 爾nhĩ 。
答đáp 曰viết 。
佛Phật 經Kinh 所sở 說thuyết 。 離ly 三tam 禪thiền 時thời 。 斷đoạn 樂lạc 斷đoạn 苦khổ 。 無vô 滅diệt 憂ưu 喜hỷ 。 初sơ 禪thiền 二nhị 禪thiền 。 不bất 作tác 是thị 說thuyết 。
問vấn 曰viết 。
佛Phật 何hà 因nhân 緣duyên 。 不bất 作tác 是thị 說thuyết 。
答đáp 曰viết 。
三tam 禪thiền 中trung 樂lạc 。 於ư 三tam 界giới 中trung 。 受thọ 樂lạc 最tối 妙diệu 。 心tâm 所sở 著trước 處xứ 。 以dĩ 其kỳ 著trước 故cố 。 無vô 常thường 生sanh 苦khổ 。 以dĩ 喜hỷ 麁thô 故cố 。 不bất 能năng 遍biến 身thân 。 雖tuy 復phục 有hữu 失thất 。 不bất 大đại 生sanh 憂ưu 。 以dĩ 是thị 故cố 。 佛Phật 經Kinh 不bất 說thuyết 也dã 。 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 者giả 。 第đệ 四tứ 禪thiền 中trung 。 雖tuy 有hữu 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 受thọ 。 捨xả 者giả 捨xả 三tam 禪thiền 樂lạc 。 行hành 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 受thọ 。 不bất 憶ức 不bất 悔hối 。 念niệm 清thanh 淨tịnh 者giả 。 以dĩ 滅diệt 憂ưu 喜hỷ 苦khổ 樂lạc 四tứ 事sự 。 故cố 念niệm 清thanh 淨tịnh 。
問vấn 曰viết 。
上thượng 三tam 禪thiền 中trung 。 不bất 說thuyết 清thanh 淨tịnh 。 此thử 中trung 何hà 以dĩ 獨độc 說thuyết 。
答đáp 曰viết 。
初sơ 禪thiền 覺giác 觀quán 亂loạn 故cố 。 念niệm 不bất 清thanh 淨tịnh 。 譬thí 如như 露lộ 地địa 。 風phong 中trung 然nhiên 燈đăng 。 雖tuy 有hữu 脂chi 炷chú 。 以dĩ 風phong 吹xuy 故cố 。 明minh 不bất 得đắc 照chiếu 。 二nhị 禪thiền 中trung 雖tuy 一nhất 識thức 攝nhiếp 。 以dĩ 喜hỷ 大đại 發phát 故cố 。 定định 心tâm 散tán 亂loạn 。 是thị 故cố 不bất 名danh 念niệm 清thanh 淨tịnh 。 三tam 禪thiền 中trung 著trước 樂lạc 心tâm 多đa 。 亂loạn 此thử 禪thiền 定định 故cố 。 不bất 說thuyết 念niệm 清thanh 淨tịnh 。 四tứ 禪thiền 中trung 都đô 無vô 此thử 事sự 故cố 。 言ngôn 念niệm 清thanh 淨tịnh 。
復phục 次thứ 下hạ 地địa 。 雖tuy 有hữu 定định 心tâm 。 出xuất 入nhập 息tức 故cố 。 令linh 心tâm 難nan 攝nhiếp 。 是thị 中trung 無vô 出xuất 入nhập 息tức 故cố 。 心tâm 則tắc 易dị 攝nhiếp 。 易dị 攝nhiếp 故cố 念niệm 清thanh 淨tịnh 。
復phục 次thứ 第đệ 四tứ 禪thiền 。 名danh 為vi 真chân 禪thiền 。 餘dư 三tam 禪thiền 者giả 。 方phương 便tiện 階giai 梯thê 。 是thị 第đệ 四tứ 禪thiền 。 譬thí 如như 山sơn 頂đảnh 。 餘dư 三tam 禪thiền 定định 。 如như 上thượng 山sơn 道đạo 。 是thị 故cố 第đệ 四tứ 禪thiền 。 佛Phật 說thuyết 為vi 不bất 動động 處xứ 。 無vô 有hữu 定định 所sở 動động 處xứ 故cố 。 有hữu 名danh 安an 隱ẩn 。 調điều 順thuận 之chi 處xứ 。 是thị 第đệ 四tứ 禪thiền 相tướng 。 譬thí 如như 善thiện 御ngự 調điều 馬mã 。 隨tùy 意ý 所sở 至chí 。 行hành 者giả 得đắc 此thử 第đệ 四tứ 禪thiền 。 欲dục 行hành 四Tứ 無Vô 量Lượng 。 心tâm 隨tùy 意ý 易dị 得đắc 。 欲dục 修tu 四Tứ 念Niệm 處Xứ 。 修tu 之chi 則tắc 易dị 。 欲dục 得đắc 四Tứ 諦Đế 。 疾tật 得đắc 不bất 難nan 。 欲dục 入nhập 四Tứ 無Vô 色Sắc 定Định 。 易dị 可khả 得đắc 入nhập 。 欲dục 得đắc 六Lục 通Thông 。 求cầu 之chi 亦diệc 易dị 。
何hà 以dĩ 故cố 。 第đệ 四tứ 禪thiền 中trung 。 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 。 捨xả 念niệm 清thanh 淨tịnh 。 調điều 柔nhu 隨tùy 意ý 。 如như 佛Phật 說thuyết 喻dụ 。 金kim 師sư 調điều 金kim 。 洋dương 鍊luyện 如như 法pháp 。 隨tùy 意ý 作tác 器khí 。 無vô 不bất 成thành 就tựu 。
問vấn 曰viết 。
行hành 者giả 云vân 何hà 得đắc 。 慈từ 心tâm 無vô 量lượng 。
答đáp 曰viết 。
行hành 者giả 依y 四tứ 禪thiền 已dĩ 。 念niệm 一nhất 城thành 眾chúng 生sanh 。 願nguyện 令linh 得đắc 樂lạc 。 如như 是thị 一nhất 國quốc 土độ 。 一nhất 閻Diêm 浮Phù 提Đề 四tứ 天thiên 下hạ 。 小tiểu 千thiên 國quốc 土độ 。 二nhị 千thiên 國quốc 土độ 。 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 國Quốc 土Độ 。 乃nãi 至chí 十thập 方phương 。 恒Hằng 河Hà 沙sa 等đẳng 。 無vô 量lượng 無vô 邊biên 眾chúng 生sanh 。 慈từ 心tâm 遍biến 覆phú 。 皆giai 願nguyện 得đắc 樂lạc 。 譬thí 如như 水thủy 劫kiếp 盡tận 時thời 。 消tiêu 水thủy 火hỏa 珠châu 。 滅diệt 不bất 復phục 現hiện 。 大đại 海hải 龍long 王vương 。 心tâm 大đại 發phát 動động 。 從tùng 念niệm 生sanh 水thủy 。 出xuất 海hải 盈doanh 漫mạn 。 及cập 天thiên 澍chú 雨vũ 。 遍biến 滿mãn 天thiên 下hạ 。 是thị 時thời 天thiên 地địa 。 彌di 漫mạn 無vô 不bất 充sung 溢dật 。 行hành 者giả 亦diệc 爾nhĩ 。 以dĩ 大đại 慈từ 水thủy 滅diệt 瞋sân 恚khuể 。 消tiêu 慈từ 火hỏa 珠châu 。 慈từ 水thủy 發phát 溢dật 。 漸tiệm 漸tiệm 廣quảng 大đại 。 遍biến 至chí 無vô 量lượng 。 無vô 邊biên 眾chúng 生sanh 。 悉tất 蒙mông 潤nhuận 澤trạch 。 常thường 出xuất 不bất 斷đoạn 。 或hoặc 聽thính 說thuyết 法Pháp 。 增tăng 益ích 慈từ 心tâm 。 譬thí 如như 大đại 雨vũ 。 無vô 不bất 周chu 普phổ 。 行hành 者giả 慈từ 念niệm 眾chúng 生sanh 。 令linh 得đắc 世thế 間gian 。 清thanh 淨tịnh 之chi 樂lạc 。 亦diệc 以dĩ 所sở 得đắc 。 禪thiền 定định 快khoái 樂lạc 。 持trì 與dữ 眾chúng 生sanh 。 亦diệc 以dĩ 涅Niết 槃Bàn 。 苦khổ 盡tận 之chi 樂lạc 。 乃nãi 至chí 諸chư 佛Phật 。 第đệ 一nhất 實thật 樂lạc 。 願nguyện 與dữ 眾chúng 生sanh 。 以dĩ 慈từ 力lực 故cố 。 悉tất 見kiến 十thập 方phương 。 六lục 道đạo 眾chúng 生sanh 。 無vô 不bất 受thọ 樂lạc 。
問vấn 曰viết 。
如như 阿A 毘Tỳ 曇Đàm 說thuyết 。 何hà 等đẳng 是thị 慈Từ 三Tam 昧Muội 。 觀quán 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 悉tất 見kiến 受thọ 樂lạc 。 又hựu 經Kinh 中trung 說thuyết 。 慈Từ 心Tâm 三Tam 昧Muội 。 遍biến 滿mãn 十thập 方phương 。 皆giai 見kiến 受thọ 樂lạc 。 云vân 何hà 但đãn 言ngôn 。 願nguyện 令linh 眾chúng 生sanh 得đắc 樂lạc 。
答đáp 曰viết 。
初sơ 習tập 慈từ 心tâm 。 願nguyện 令linh 得đắc 樂lạc 。 深thâm 入nhập 慈Từ 心Tâm 三Tam 昧Muội 已dĩ 。 悉tất 見kiến 眾chúng 生sanh 。 無vô 不bất 受thọ 樂lạc 。 如như 鑽toàn 燧toại 出xuất 火hỏa 。 初sơ 然nhiên 細tế 軟nhuyễn 乾can 草thảo 。 火hỏa 勢thế 轉chuyển 大đại 。 濕thấp 木mộc 山sơn 林lâm 。 一nhất 時thời 俱câu 然nhiên 。 慈từ 亦diệc 如như 是thị 。 初sơ 入nhập 觀quán 時thời 。 見kiến 人nhân 受thọ 樂lạc 。 願nguyện 與dữ 苦khổ 者giả 。 慈từ 力lực 轉chuyển 成thành 。 悉tất 見kiến 得đắc 樂lạc 。
問vấn 曰viết 。
眾chúng 生sanh 實thật 無vô 得đắc 者giả 。 云vân 何hà 皆giai 見kiến 得đắc 樂lạc 。 而nhi 不bất 顛điên 倒đảo 。
答đáp 曰viết 。
定định 有hữu 二nhị 種chủng 。
一nhất 者giả 。 觀quán 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 二nhị 者giả 。 觀quán 法pháp 利lợi 用dụng 。
譬thí 如như 真chân 珠châu 師sư 。 一nhất 者giả 。 善thiện 知tri 珠châu 相tướng 。 貴quý 賤tiện 好hảo 醜xú 。 二nhị 者giả 。 善thiện 能năng 治trị 用dụng 。 或hoặc 有hữu 知tri 相tướng 。 而nhi 不bất 能năng 用dụng 。 或hoặc 有hữu 治trị 用dụng 。 而nhi 不bất 知tri 相tướng 。 或hoặc 有hữu 知tri 相tướng 。 亦diệc 能năng 治trị 用dụng 。 行hành 者giả 如như 是thị 。 賢hiền 聖thánh 未vị 離ly 欲dục 者giả 。 能năng 觀quán 法pháp 相tướng 。 四Tứ 真Chân 諦Đế 等đẳng 。 而nhi 不bất 能năng 用dụng 。 不bất 行hành 四Tứ 無Vô 量Lượng 故cố 。 如như 凡phàm 夫phu 離ly 欲dục 。 行hành 諸chư 功công 德đức 。 能năng 有hữu 利lợi 用dụng 生sanh 。 四Tứ 無Vô 量Lượng 心Tâm 。 不bất 能năng 觀quán 實thật 相tướng 故cố 。 如như 俱câu 解giải 脫thoát 。 阿A 羅La 漢Hán 等đẳng 。 能năng 觀quán 實thật 相tướng 。 具cụ 禪thiền 定định 故cố 。 生sanh 四Tứ 無Vô 量Lượng 。 四Tứ 無Vô 量Lượng 者giả 。 得đắc 解giải 之chi 法Pháp 。 以dĩ 利lợi 用dụng 故cố 。 非phi 為vi 顛điên 倒đảo 。
復phục 次thứ 佛Phật 法Pháp 之chi 。 實thật 無vô 有hữu 眾chúng 生sanh 。 云vân 何hà 觀quán 苦khổ 者giả 為vi 實thật 。 樂lạc 者giả 為vi 倒đảo 。 所sở 謂vị 顛điên 倒đảo 。 無vô 眾chúng 生sanh 中trung 。 而nhi 著trước 我ngã 相tướng 。 若nhược 常thường 若nhược 無vô 常thường 。 若nhược 邊biên 若nhược 無vô 邊biên 等đẳng 。 是thị 為vi 顛điên 倒đảo 。 行hành 慈từ 之chi 人nhân 。 知tri 眾chúng 生sanh 假giả 名danh 。 如như 輪luân 等đẳng 和hòa 合hợp 。 名danh 之chi 為vi 車xa 。 是thị 故cố 行hành 者giả 。 慈từ 心tâm 清thanh 淨tịnh 。 則tắc 非phi 顛điên 倒đảo 。
復phục 次thứ 若nhược 無vô 眾chúng 生sanh 。 以dĩ 為vi 實thật 者giả 。 眾chúng 生sanh 受thọ 樂lạc 。 應ưng 是thị 顛điên 倒đảo 。 而nhi 有hữu 眾chúng 生sanh 。 無vô 眾chúng 生sanh 皆giai 為vi 是thị 邊biên 。 不bất 應ưng 但đãn 有hữu 眾chúng 生sanh 。 以dĩ 為vi 顛điên 倒đảo 。
復phục 次thứ 慈Từ 三Tam 昧Muội 力lực 故cố 。 行hành 者giả 皆giai 見kiến 眾chúng 生sanh 。 無vô 不bất 得đắc 樂lạc 。 如như 一nhất 切thiết 入nhập 觀quán 。 禪thiền 定định 力lực 故cố 。 於ư 緣duyên 境cảnh 界giới 。 轉chuyển 青thanh 作tác 赤xích 。 何hà 況huống 眾chúng 生sanh 。 皆giai 有hữu 樂lạc 相tướng 。 而nhi 不bất 見kiến 也dã 。 如như 貴quý 賤tiện 貧bần 富phú 。 禽cầm 獸thú 之chi 屬thuộc 。 各các 自tự 有hữu 樂lạc 。 互hỗ 相tương 憐lân 愍mẫn 。 貴quý 者giả 之chi 患hoạn 。 貧bần 者giả 所sở 無vô 。 貧bần 者giả 之chi 患hoạn 。 貴quý 者giả 所sở 無vô 。
問vấn 曰viết 。
餘dư 道đạo 可khả 爾nhĩ 。 地địa 獄ngục 云vân 何hà 。
答đáp 曰viết 。
地địa 獄ngục 眾chúng 生sanh 。 亦diệc 有hữu 樂lạc 分phần 。 遠viễn 見kiến 刀đao 山sơn 灰hôi 河hà 。 皆giai 謂vị 林lâm 水thủy 。 而nhi 生sanh 樂lạc 想tưởng 。 見kiến 樹thụ 上thượng 女nữ 人nhân 。 亦diệc 生sanh 樂lạc 想tưởng 。 又hựu 我ngã 心tâm 顛điên 倒đảo 故cố 。 愛ái 樂nhạo 其kỳ 身thân 。 若nhược 欲dục 殺sát 時thời 。 逃đào 避tị 啼đề 哭khốc 。 請thỉnh 求cầu 獄ngục 卒tốt 。 願nguyện 見kiến 放phóng 捨xả 。 若nhược 語ngữ 赦xá 汝nhữ 。 得đắc 脫thoát 此thử 苦khổ 。 心tâm 亦diệc 可khả 樂lạc 。 如như 是thị 之chi 等đẳng 。 皆giai 有hữu 樂lạc 分phần 。
又hựu 復phục 神thần 通thông 力lực 故cố 。 行hành 慈từ 之chi 心tâm 。 種chủng 種chủng 教giáo 化hóa 。 令linh 眾chúng 生sanh 得đắc 樂lạc 。 或hoặc 隨tùy 所sở 有hữu 。 而nhi 能năng 與dữ 之chi 。 及cập 身thân 口khẩu 行hành 。 助trợ 成thành 利lợi 益ích 。 如như 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 深thâm 心tâm 愛ái 念niệm 。 壞hoại 諸chư 惡ác 趣thú 。 實thật 令linh 眾chúng 生sanh 。 得đắc 種chủng 種chủng 樂lạc 。 以dĩ 是thị 故cố 。 不bất 但đãn 願nguyện 與dữ 。 亦diệc 實thật 令linh 得đắc 樂lạc 。
問vấn 曰viết 。
行hành 慈từ 者giả 。 得đắc 何hà 功công 德đức 。
答đáp 曰viết 。
行hành 慈từ 者giả 。 諸chư 惡ác 不bất 能năng 加gia 。 如như 好hảo 守thủ 備bị 。 外ngoại 賊tặc 不bất 害hại 。 若nhược 欲dục 惱não 害hại 。 反phản 自tự 受thọ 患hoạn 。 如như 人nhân 以dĩ 掌chưởng 拍phách 矛mâu 。 掌chưởng 自tự 傷thương 壞hoại 。 矛mâu 無vô 所sở 害hại 。 五ngũ 種chủng 邪tà 語ngữ 。 不bất 能năng 壞hoại 心tâm 。
五ngũ 種chủng 者giả 。
一nhất 。 妄vọng 語ngữ 說thuyết 過quá 。 二nhị 。 惡ác 口khẩu 說thuyết 過quá 。 三tam 。 不bất 時thời 說thuyết 過quá 。 四tứ 。 惡ác 心tâm 說thuyết 過quá 。 五ngũ 。 不bất 利lợi 益ích 說thuyết 過quá 。
譬thí 如như 大đại 地địa 。 不bất 可khả 破phá 壞hoại 。 種chủng 種chủng 瞋sân 惱não 讒sàm 謗báng 等đẳng 。 不bất 能năng 毀hủy 也dã 。 譬thí 如như 虛hư 空không 。 不bất 受thọ 加gia 害hại 。 心tâm 智trí 柔nhu 軟nhuyễn 。 猶do 若nhược 天thiên 衣y 。
復phục 次thứ 行hành 者giả 入nhập 慈từ 。 虎hổ 狼lang 毒độc 獸thú 。 蛇xà 蚖ngoan 之chi 屬thuộc 。 皆giai 不bất 能năng 害hại 。 如như 入nhập 牢lao 城thành 。 無vô 能năng 傷thương 害hại 。 得đắc 如như 是thị 等đẳng 。 無vô 量lượng 功công 德đức 。
問vấn 曰viết 。
慈từ 德đức 如như 是thị 。 何hà 者giả 名danh 慈từ 法pháp 。
答đáp 曰viết 。
愛ái 念niệm 眾chúng 生sanh 。 皆giai 見kiến 受thọ 樂lạc 。 是thị 心tâm 相tương 應ứng 法pháp 行hành 。 陰ấm 所sở 攝nhiếp 名danh 為vi 慈từ 法pháp 。 或hoặc 色sắc 界giới 繫hệ 。 或hoặc 不bất 繫hệ 。 心tâm 數số 法pháp 。 心tâm 共cộng 生sanh 。 隨tùy 心tâm 行hành 。 非phi 色sắc 法pháp 。 非phi 是thị 業nghiệp 。 業nghiệp 相tương 應ứng 。 業nghiệp 共cộng 生sanh 。 隨tùy 業nghiệp 行hành 。 非phi 報báo 生sanh 。 是thị 應ưng 修tu 。 得đắc 修tu 。 行hành 修tu 。 應ưng 證chứng 。 身thân 證chứng 。 慧tuệ 證chứng 。 或hoặc 思tư 惟duy 斷đoạn 。 或hoặc 不bất 斷đoạn 。 或hoặc 有hữu 覺giác 有hữu 觀quán 。 或hoặc 無vô 覺giác 有hữu 觀quán 。 或hoặc 無vô 覺giác 無vô 觀quán 。 或hoặc 有hữu 喜hỷ 。 或hoặc 無vô 喜hỷ 。 或hoặc 有hữu 出xuất 入nhập 息tức 。 或hoặc 無vô 出xuất 入nhập 息tức 。 或hoặc 賢hiền 聖thánh 。 或hoặc 凡phàm 夫phu 。 或hoặc 樂lạc 受thọ 相tương 應ứng 。 或hoặc 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 受thọ 相tương 應ứng 。 非phi 道Đạo 品Phẩm 。 先tiên 緣duyên 相tướng 。 後hậu 緣duyên 法pháp 。 在tại 四tứ 禪thiền 亦diệc 餘dư 地địa 。 緣duyên 無vô 量lượng 眾chúng 生sanh 。 故cố 名danh 為vi 無vô 量lượng 。 清thanh 淨tịnh 故cố 。 慈từ 念niệm 故cố 。 憐lân 愍mẫn 利lợi 益ích 故cố 。 名danh 為vi 梵Phạm 行hành 梵Phạm 乘thừa 。 能năng 到đáo 梵Phạm 世Thế 。 名danh 為vi 梵Phạm 道đạo 。 是thị 過quá 去khứ 諸chư 佛Phật 。 常thường 所sở 行hành 道Đạo 。
問vấn 曰viết 。
云vân 何hà 修tu 習tập 慈từ 心tâm 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 行hành 者giả 作tác 是thị 念niệm 。
我ngã 除trừ 剃thế 鬚tu 髮phát 。 不bất 在tại 飾sức 好hảo 。 破phá 憍kiêu 慢mạn 相tướng 。 若nhược 稱xưng 此thử 者giả 。 宜nghi 應ưng 行hành 慈từ 。 今kim 著trước 染nhiễm 衣y 。 當đương 應ưng 行hành 慈từ 。 令linh 心tâm 不bất 染nhiễm 。 食thực 他tha 之chi 食thực 。 不bất 虛hư 受thọ 施thí 。 如như 經kinh 所sở 說thuyết 。 若nhược 有hữu 比Bỉ 丘Khâu 。 漸tiệm 修tu 慈từ 心tâm 。 則tắc 隨tùy 佛Phật 教giáo 。 如như 是thị 不bất 虛hư 。 食thực 人nhân 信tín 施thí 。
復phục 次thứ 若nhược 出xuất 家gia 。 若nhược 在tại 家gia 。 行hành 者giả 作tác 是thị 念niệm 。
慈từ 心tâm 力lực 故cố 。 於ư 惡ác 世thế 中trung 。 安an 隱ẩn 無vô 患hoạn 。 於ư 破phá 法pháp 眾chúng 中trung 。 獨độc 隨tùy 法pháp 行hành 。 於ư 熱nhiệt 煩phiền 惱não 。 令linh 心tâm 清thanh 冷lãnh 。 如như 近cận 聚tụ 落lạc 。 有hữu 清thanh 涼lương 池trì 。
復phục 次thứ 行hành 慈từ 力lực 故cố 。 怨oán 家gia 毒độc 害hại 。 不bất 能năng 復phục 害hại 。 如như 著trước 革cách 屣tỉ 。 刺thứ 不bất 能năng 傷thương 。 行hành 者giả 處xử 於ư 欲dục 界giới 。 多đa 瞋sân 怒nộ 害hại 。 鬪đấu 諍tranh 怨oán 毒độc 。 種chủng 種chủng 諸chư 害hại 。 慈từ 心tâm 力lực 故cố 。 無vô 能năng 傷thương 損tổn 。 譬thí 如như 力lực 士sĩ 。 著trước 金kim 剛cang 鎧khải 。 執chấp 持trì 利lợi 器khí 。 雖tuy 入nhập 大đại 陣trận 。 不bất 能năng 傷thương 壞hoại 。
復phục 次thứ 是thị 慈từ 能năng 利lợi 益ích 。 利lợi 益ích 三tam 種chủng 人nhân 。 凡phàm 夫phu 行hành 慈từ 。 除trừ 諸chư 瞋sân 恚khuể 。 得đắc 無vô 量lượng 福phước 。 生sanh 於ư 淨tịnh 果quả 。 世thế 間gian 福phước 德đức 。 無vô 過quá 是thị 者giả 。 求cầu 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 者giả 。 欲dục 界giới 多đa 瞋sân 。 慈từ 力lực 能năng 破phá 。 及cập 餘dư 煩phiền 惱não 。 則tắc 亦diệc 隨tùy 滅diệt 。 得đắc 離ly 欲dục 界giới 。 漸tiệm 出xuất 三tam 界giới 。 如như 佛Phật 所sở 說thuyết 。 慈từ 心tâm 共cộng 俱câu 。 近cận 修tu 七thất 覺giác 。 大Đại 乘Thừa 發phát 心tâm 。 為vì 度độ 眾chúng 生sanh 。 以dĩ 慈từ 為vi 本bổn 。 如như 是thị 慈từ 心tâm 。 於ư 三tam 種chủng 人nhân 。 無vô 量lượng 利lợi 益ích 。 又hựu 習tập 慈từ 初sơ 門môn 。
又hựu 十thập 六lục 行hành 。 令linh 速tốc 得đắc 慈từ 。 又hựu 使sử 牢lao 固cố 。 亦diệc 常thường 修tu 行hành 。
一nhất 者giả 。 持trì 戒giới 清thanh 淨tịnh 。 二nhị 者giả 。 心tâm 不bất 悔hối 。 三tam 者giả 。 善thiện 法Pháp 中trung 生sanh 喜hỷ 。 四tứ 者giả 。 快khoái 樂lạc 。 五ngũ 者giả 。 攝nhiếp 護hộ 五ngũ 情tình 。 六lục 者giả 。 念niệm 巧xảo 便tiện 慧tuệ 。 七thất 者giả 。 身thân 離ly 心tâm 離ly 。 八bát 者giả 。 同đồng 行hành 共cộng 住trú 。 九cửu 者giả 。 若nhược 聽thính 若nhược 說thuyết 。 隨tùy 順thuận 慈từ 法Pháp 。 十thập 者giả 。 不bất 惱não 亂loạn 他tha 人nhân 。 十thập 一nhất 者giả 。 食thực 知tri 自tự 節tiết 。 十thập 二nhị 者giả 。 少thiểu 於ư 睡thụy 眠miên 。 十thập 三tam 者giả 。 省tỉnh 於ư 言ngôn 語ngữ 。 十thập 四tứ 者giả 。 身thân 四tứ 威uy 儀nghi 。 安an 隱ẩn 適thích 意ý 。 十thập 五ngũ 者giả 。 所sở 須tu 之chi 物vật 。 隨tùy 意ý 無vô 乏phạp 。 十thập 六lục 者giả 。 不bất 戲hí 論luận 諸chư 法pháp 行hành 。
是thị 十thập 六lục 法Pháp 。 助trợ 慈Từ 三Tam 昧Muội 。 悲bi 者giả 觀quán 眾chúng 生sanh 苦khổ 。 如như 地địa 獄ngục 。 餓ngạ 鬼quỷ 。 畜súc 生sanh 。 世thế 間gian 刑hình 徒đồ 。 飢cơ 寒hàn 病bệnh 苦khổ 等đẳng 。 取thủ 其kỳ 苦khổ 相tướng 故cố 。 悲bi 心tâm 轉chuyển 增tăng 。 乃nãi 至chí 樂lạc 人nhân 。 皆giai 見kiến 其kỳ 苦khổ 。
問vấn 曰viết 。
云vân 何hà 以dĩ 樂lạc 為vi 苦khổ 。
答đáp 曰viết 。
樂lạc 是thị 無vô 常thường 。 樂lạc 無vô 厭yếm 足túc 。 從tùng 因nhân 緣duyên 生sanh 。 念niệm 念niệm 生sanh 滅diệt 。 無vô 有hữu 住trụ 時thời 。 以dĩ 是thị 故cố 苦khổ 。
復phục 次thứ 如như 欲dục 天thiên 受thọ 樂lạc 。 如như 狂cuồng 如như 醉túy 。 無vô 所sở 別biệt 知tri 。 死tử 時thời 乃nãi 覺giác 。 色sắc 無vô 色sắc 界giới 眾chúng 生sanh 。 於ư 深thâm 禪thiền 定định 。 愛ái 味vị 心tâm 著trước 。 命mạng 終chung 隨tùy 業nghiệp 因nhân 緣duyên 。 還hoàn 復phục 受thọ 報báo 。 如như 是thị 眾chúng 生sanh 。 當đương 有hữu 何hà 樂lạc 。 於ư 地địa 獄ngục 三tam 惡ác 道đạo 。 是thị 舊cựu 住trú 處xứ 。 天thiên 上thượng 人nhân 中trung 。 猶do 如như 客khách 住trụ 。 暫tạm 得đắc 止chỉ 息tức 。 以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên 故cố 。 佛Phật 但đãn 說thuyết 苦Khổ 諦Đế 。 無vô 有hữu 樂lạc 諦đế 。 是thị 故cố 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 無vô 不bất 是thị 苦khổ 。 眾chúng 生sanh 可khả 愍mẫn 。 不bất 知tri 實thật 苦khổ 。 於ư 顛điên 倒đảo 中trung 。 而nhi 生sanh 樂lạc 想tưởng 。 今kim 世thế 後hậu 世thế 。 受thọ 種chủng 種chủng 憂ưu 惱não 。 而nhi 無vô 厭yếm 心tâm 。 雖tuy 暫tạm 得đắc 離ly 苦khổ 。 還hoàn 復phục 求cầu 樂lạc 。 作tác 諸chư 苦khổ 事sự 。 如như 是thị 思tư 惟duy 。 見kiến 諸chư 眾chúng 生sanh 。 悉tất 皆giai 受thọ 苦khổ 。 是thị 為vi 悲bi 心tâm 。 餘dư 悲bi 心tâm 義nghĩa 。
如như 摩Ma 訶Ha 衍Diễn 論Luận 。 四Tứ 無Vô 量Lượng 中trung 說thuyết 。
喜hỷ 者giả 行hành 人nhân 。 知tri 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 觀quán 苦khổ 眾chúng 生sanh 。 皆giai 為vi 樂lạc 相tướng 。 觀quán 樂lạc 眾chúng 生sanh 。 皆giai 為vi 苦khổ 相tướng 。 如như 是thị 諸chư 法pháp 。 無vô 有hữu 定định 相tướng 。 隨tùy 心tâm 力lực 轉chuyển 。 若nhược 諸chư 法pháp 無vô 有hữu 。 一nhất 定định 相tướng 者giả 。 成thành 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 尚thượng 無vô 有hữu 難nạn 。 何hà 況huống 餘dư 道đạo 。 隨tùy 意ý 可khả 得đắc 故cố 。 心tâm 生sanh 歡hoan 喜hỷ 。
復phục 次thứ 行hành 者giả 作tác 是thị 念niệm 。
我ngã 因nhân 少thiểu 持trì 。 戒giới 精tinh 進tấn 等đẳng 。 便tiện 得đắc 離ly 欲dục 。 逮đãi 諸chư 禪thiền 定định 。 無vô 量lượng 功công 德đức 。
念niệm 諸chư 善thiện 功công 德đức 故cố 。 心tâm 生sanh 歡hoan 喜hỷ 。 譬thí 如như 賈cổ 客khách 。 齎tê 持trì 少thiểu 物vật 。 百bách 千thiên 倍bội 利lợi 。 心tâm 大đại 歡hoan 喜hỷ 。
復phục 作tác 是thị 念niệm 。
如như 是thị 法Pháp 利lợi 。 皆giai 由do 佛Phật 恩ân 。 佛Phật 自tự 然nhiên 得đắc 道Đạo 。 與dữ 人nhân 演diễn 說thuyết 。 隨tùy 教giáo 修tu 行hành 。 得đắc 如như 是thị 利lợi 益ích 。
是thị 時thời 心tâm 念niệm 。 十thập 方phương 諸chư 佛Phật 。 身thân 有hữu 金kim 色sắc 。 相tướng 好hảo 莊trang 嚴nghiêm 。 及cập 十Thập 力Lực 等đẳng 。 無vô 量lượng 功công 德đức 法Pháp 身thân 。 因nhân 是thị 念niệm 佛Phật 。 心tâm 生sanh 歡hoan 喜hỷ 。
復phục 次thứ 佛Phật 法Pháp 。 於ư 九cửu 十thập 六lục 種chủng 道đạo 中trung 。 最tối 為vi 第đệ 一nhất 。 能năng 滅diệt 諸chư 苦khổ 。 能năng 趣thú 常thường 樂lạc 。 心tâm 生sanh 歡hoan 喜hỷ 。
又hựu 復phục 分phân 別biệt 。 三tam 種chủng 佛Phật 法Pháp 。
一nhất 者giả 。 涅Niết 槃Bàn 無vô 量lượng 常thường 相tướng 。 是thị 究cứu 竟cánh 不bất 壞hoại 法Pháp 。 二nhị 者giả 。 涅Niết 槃Bàn 方phương 便tiện 。 八bát 直trực 聖thánh 道Đạo 。 三tam 者giả 。 十Thập 二Nhị 部Bộ 經Kinh 。 宣tuyên 示thị 八Bát 道Đạo 。
如như 是thị 念niệm 法Pháp 。 心tâm 生sanh 歡hoan 喜hỷ 。
復phục 次thứ 能năng 知tri 。 如như 是thị 實thật 相tướng 。 行hành 於ư 正Chánh 道Đạo 。 離ly 諸chư 邪tà 徑kính 。 是thị 為vi 正chánh 人nhân 。 所sở 謂vị 。 佛Phật 弟đệ 子tử 眾chúng 。 於ư 一nhất 切thiết 眾chúng 中trung 。 最tối 為vi 第đệ 一nhất 。
自tự 思tư 惟duy 言ngôn 。
我ngã 已dĩ 在tại 此thử 眾chúng 中trung 。 是thị 我ngã 真chân 伴bạn 。 彼bỉ 能năng 益ích 我ngã 。
以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên 故cố 。 心tâm 生sanh 歡hoan 喜hỷ 。 願nguyện 令linh 眾chúng 生sanh 。 悉tất 皆giai 歡hoan 喜hỷ 。 定định 力lực 轉chuyển 成thành 故cố 。 悉tất 見kiến 眾chúng 生sanh 。 皆giai 得đắc 是thị 喜hỷ 。
捨xả 者giả 行hành 人nhân 。 如như 小tiểu 懈giải 極cực 。 心tâm 暫tạm 止chỉ 息tức 。 但đãn 觀quán 眾chúng 生sanh 一nhất 相tướng 。 不bất 觀quán 苦khổ 樂lạc 。 喜hỷ 相tướng 猶do 如như 小tiểu 兒nhi 。 若nhược 常thường 愛ái 念niệm 。 憍kiêu 恣tứ 敗bại 壞hoại 。 若nhược 常thường 苦khổ 切thiết 。 怖bố 畏úy 羸luy 瘦sấu 。 是thị 故cố 有hữu 時thời 放phóng 捨xả 。 不bất 愛ái 不bất 憎tăng 。 行hành 者giả 如như 是thị 。 若nhược 常thường 行hành 慈từ 喜hỷ 。 心tâm 則tắc 放phóng 逸dật 。 以dĩ 喜hỷ 樂lạc 多đa 故cố 。 若nhược 常thường 行hành 悲bi 心tâm 。 則tắc 生sanh 憂ưu 惱não 。 以dĩ 念niệm 苦khổ 多đa 故cố 。 是thị 故cố 行hành 捨xả 。 莫mạc 令linh 苦khổ 樂lạc 有hữu 過quá 。
復phục 次thứ 行hành 者giả 。 入nhập 道đạo 得đắc 禪thiền 定định 味vị 。 分phân 別biệt 眾chúng 生sanh 好hảo 醜xú 。 是thị 善thiện 是thị 不bất 善thiện 。 善thiện 者giả 恭cung 敬kính 愛ái 念niệm 。 不bất 善thiện 者giả 則tắc 生sanh 輕khinh 慢mạn 。 如như 人nhân 得đắc 大đại 珍trân 寶bảo 。 輕khinh 慢mạn 貧bần 者giả 。 見kiến 有hữu 寶bảo 者giả 。 恭cung 敬kính 愛ái 念niệm 。 破phá 是thị 二nhị 相tướng 故cố 。 而nhi 行hành 捨xả 心tâm 。
如như 經Kinh 中trung 說thuyết 。 修tu 行hành 慈từ 心tâm 。 除trừ 破phá 瞋sân 恚khuể 。 修tu 行hành 悲bi 心tâm 。 除trừ 惱não 眾chúng 生sanh 。 修tu 行hành 喜hỷ 心tâm 。 除trừ 破phá 愁sầu 憂ưu 。 修tu 行hành 捨xả 心tâm 。 除trừ 破phá 憎tăng 愛ái 。 但đãn 觀quán 眾chúng 生sanh 。 得đắc 解giải 脫thoát 故cố 。 隨tùy 心tâm 所sở 作tác 。 如như 人nhân 觀quán 林lâm 。 不bất 觀quán 樹thụ 也dã 。 又hựu 如như 世thế 人nhân 。 寒hàn 時thời 得đắc 溫ôn 。 熱nhiệt 時thời 得đắc 涼lương 。 資tư 生sanh 隨tùy 意ý 者giả 。 是thị 名danh 為vi 樂lạc 。 若nhược 得đắc 官quan 位vị 寶bảo 藏tạng 。 歌ca 舞vũ 戲hí 笑tiếu 。 是thị 名danh 為vi 喜hỷ 。 若nhược 失thất 此thử 眾chúng 事sự 者giả 。 是thị 名danh 憂ưu 苦khổ 。 若nhược 無vô 此thử 三tam 事sự 者giả 。 是thị 名danh 為vi 捨xả 。 行hành 者giả 亦diệc 如như 是thị 。 具cụ 有hữu 四tứ 心tâm 。 自tự 身thân 受thọ 樂lạc 。 願nguyện 及cập 眾chúng 生sanh 。 心tâm 既ký 柔nhu 軟nhuyễn 。 見kiến 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 悉tất 得đắc 是thị 樂lạc 。
又hựu 復phục 見kiến 諸chư 天thiên 上thượng 。 世thế 間gian 豪hào 貴quý 。 取thủ 其kỳ 樂lạc 相tướng 。 願nguyện 及cập 眾chúng 生sanh 。 心tâm 既ký 柔nhu 軟nhuyễn 。 見kiến 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 悉tất 得đắc 是thị 樂lạc 。 修tu 行hành 慈từ 時thời 。 心tâm 生sanh 大đại 喜hỷ 。 以dĩ 此thử 大đại 喜hỷ 。 願nguyện 與dữ 眾chúng 生sanh 。 或hoặc 從tùng 定định 起khởi 。 禮lễ 佛Phật 法pháp 眾chúng 。 讚tán 歎thán 供cúng 養dường 。 亦diệc 得đắc 心tâm 喜hỷ 。 願nguyện 與dữ 眾chúng 生sanh 。 及cập 取thủ 外ngoại 喜hỷ 。 願nguyện 與dữ 眾chúng 生sanh 。 或hoặc 時thời 自tự 見kiến 其kỳ 苦khổ 。 老lão 病bệnh 憂ưu 惱não 。 飢cơ 寒hàn 困khốn 苦khổ 。 欲dục 令linh 眾chúng 生sanh 。 離ly 是thị 苦khổ 惱não 。 我ngã 能năng 分phân 別biệt 籌trù 量lượng 。 心tâm 忍nhẫn 猶do 尚thượng 苦khổ 惱não 。 何hà 況huống 眾chúng 生sanh 。 無vô 有hữu 智trí 慧tuệ 。 忍nhẫn 受thọ 眾chúng 苦khổ 。 何hà 得đắc 不bất 惱não 。 則tắc 生sanh 悲bi 心tâm 。 復phục 見kiến 外ngoại 人nhân 。 刑hình 戮lục 鞭tiên 撻thát 。
又hựu 聞văn 經Kinh 說thuyết 。 惡ác 道đạo 苦khổ 痛thống 。 取thủ 是thị 苦khổ 相tướng 觀quán 。 一nhất 切thiết 皆giai 苦khổ 。 而nhi 生sanh 悲bi 心tâm 。 捨xả 者giả 自tự 捨xả 憎tăng 愛ái 。 亦diệc 觀quán 眾chúng 生sanh 。 無vô 有hữu 憎tăng 愛ái 。 及cập 取thủ 外ngoại 眾chúng 生sanh 。 受thọ 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 者giả 。 從tùng 第đệ 四tứ 禪thiền 。 乃nãi 至chí 非Phi 有Hữu 想Tưởng 非Phi 無Vô 想Tưởng 處Xứ 。 及cập 欲dục 界giới 。 無vô 苦khổ 無vô 樂lạc 時thời 。 取thủ 是thị 相tướng 已dĩ 。 觀quán 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 亦diệc 都đô 如như 是thị 。 無vô 苦khổ 無vô 樂lạc 。
復phục 次thứ 如như 貴quý 人nhân 。 唯duy 有hữu 一nhất 子tử 。 愛ái 念niệm 甚thậm 重trọng 。 心tâm 常thường 慈từ 愍mẫn 。 世thế 間gian 諸chư 樂lạc 。 願nguyện 令linh 悉tất 得đắc 。 自tự 能năng 得đắc 者giả 。 亦diệc 皆giai 與dữ 之chi 。 其kỳ 子tử 或hoặc 時thời 。 遭tao 諸chư 惱não 患hoạn 。 父phụ 甚thậm 悲bi 念niệm 。 若nhược 子tử 從tùng 因nhân 得đắc 免miễn 。 其kỳ 父phụ 大đại 喜hỷ 。 心tâm 生sanh 喜hỷ 已dĩ 。 即tức 便tiện 放phóng 捨xả 。 任nhậm 子tử 自tự 長trưởng 。 父phụ 得đắc 休hưu 息tức 。 行hành 者giả 如như 是thị 。 於ư 四Tứ 無Vô 量Lượng 心Tâm 中trung 。 觀quán 諸chư 眾chúng 生sanh 。 亦diệc 如như 子tử 想tưởng 。 隨tùy 己kỷ 所sở 有hữu 樂lạc 事sự 。 及cập 取thủ 世thế 間gian 。 種chủng 種chủng 諸chư 樂lạc 。 願nguyện 令linh 得đắc 之chi 。 慈từ 定định 力lực 故cố 。 悉tất 見kiến 一nhất 切thiết 。 皆giai 是thị 樂lạc 者giả 。 行hành 人nhân 從tùng 慈từ 心tâm 起khởi 。 若nhược 見kiến 眾chúng 生sanh 。 受thọ 諸chư 苦khổ 痛thống 。 取thủ 是thị 相tướng 已dĩ 。 而nhi 生sanh 悲bi 心tâm 。 悲bi 心tâm 力lực 故cố 。 見kiến 諸chư 眾chúng 生sanh 。 悉tất 皆giai 受thọ 苦khổ 。 見kiến 受thọ 苦khổ 已dĩ 。 願nguyện 令linh 眾chúng 生sanh 。 皆giai 離ly 是thị 苦khổ 。 從tùng 悲Bi 三Tam 昧Muội 起khởi 。 若nhược 見kiến 眾chúng 生sanh 。 受thọ 樂lạc 得đắc 道Đạo 。 入nhập 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 取thủ 是thị 相tướng 已dĩ 。 而nhi 生sanh 喜hỷ 心tâm 。 欲dục 令linh 彼bỉ 得đắc 。 而nhi 彼bỉ 自tự 得đắc 。 心tâm 識thức 柔nhu 軟nhuyễn 。 悉tất 見kiến 眾chúng 生sanh 。 皆giai 得đắc 歡hoan 喜hỷ 。 從tùng 此thử 定định 起khởi 。 見kiến 眾chúng 生sanh 。 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 者giả 。 不bất 憂ưu 不bất 喜hỷ 者giả 。 取thủ 是thị 相tướng 已dĩ 。 而nhi 生sanh 捨xả 心tâm 。 願nguyện 令linh 眾chúng 生sanh 。 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 。 不bất 憂ưu 不bất 喜hỷ 。 以dĩ 善thiện 修tu 捨xả 定định 力lực 故cố 。 悉tất 見kiến 眾chúng 生sanh 。 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 。 不bất 憂ưu 不bất 喜hỷ 。 得đắc 離ly 煩phiền 惱não 熱nhiệt 。
復phục 次thứ 若nhược 眾chúng 生sanh 。 有hữu 諸chư 過quá 釁hấn 。 捨xả 而nhi 不bất 問vấn 。 若nhược 恭cung 敬kính 愛ái 著trước 。 不bất 以dĩ 為vi 喜hỷ 。 是thị 為vi 捨xả 心tâm 。 如như 是thị 等đẳng 四Tứ 無Vô 量Lượng 義nghĩa 。 如như 摩Ma 訶Ha 衍Diễn 中trung 說thuyết 。
禪Thiền 法Pháp 要Yếu 解Giải 卷quyển 上thượng
行hành 者giả 初sơ 來lai 。 欲dục 受thọ 法Pháp 時thời 。 師sư 問vấn 五ngũ 眾chúng 戒giới 淨tịnh 已dĩ 。 若nhược 婬dâm 欲dục 多đa 者giả 。 應ưng 教giáo 觀quán 不bất 淨tịnh 。 不bất 淨tịnh 有hữu 二nhị 種chủng 。
一nhất 者giả 。 惡ác 厭yếm 不bất 淨tịnh 。 二nhị 者giả 。 非phi 惡ác 厭yếm 不bất 淨tịnh 。
何hà 以dĩ 故cố 。 眾chúng 生sanh 有hữu 六lục 種chủng 欲dục 。
一nhất 者giả 。 著trước 色sắc 。 二nhị 者giả 。 著trước 形hình 容dung 。 三tam 者giả 。 著trước 威uy 儀nghi 。 四tứ 者giả 。 著trước 言ngôn 聲thanh 。 五ngũ 者giả 。 著trước 細tế 滑hoạt 。 六lục 者giả 。 著trước 人nhân 相tướng 。
著trước 五ngũ 種chủng 欲dục 者giả 。 令linh 觀quán 惡ác 厭yếm 不bất 淨tịnh 。 著trước 人nhân 相tướng 者giả 。 令linh 觀quán 白bạch 骨cốt 人nhân 相tướng 。 又hựu 觀quán 死tử 屍thi 。 若nhược 壞hoại 若nhược 不bất 壞hoại 。 觀quán 不bất 壞hoại 。 斷đoạn 二nhị 種chủng 欲dục 。 威uy 儀nghi 。 言ngôn 聲thanh 。 觀quán 已dĩ 壞hoại 。 悉tất 斷đoạn 六lục 種chủng 欲dục 。
習tập 不bất 淨tịnh 有hữu 二nhị 種chủng 。
一nhất 者giả 。 觀quán 死tử 屍thi 。 臭xú 爛lạn 不bất 淨tịnh 。 我ngã 身thân 不bất 淨tịnh 。 死tử 屍thi 一nhất 等đẳng 。 無vô 有hữu 異dị 也dã 。 如như 是thị 觀quán 己kỷ 。 心tâm 生sanh 惡ác 厭yếm 。 取thủ 是thị 相tướng 已dĩ 。 至chí 閑nhàn 靜tĩnh 處xứ 。 若nhược 樹thụ 下hạ 。 若nhược 空không 舍xá 。 以dĩ 所sở 取thủ 相tướng 。 自tự 觀quán 不bất 淨tịnh 。 處xứ 處xứ 遍biến 察sát 。 繫hệ 心tâm 身thân 中trung 。 不bất 令linh 外ngoại 出xuất 。 若nhược 心tâm 馳trì 散tán 。 還hoàn 攝nhiếp 緣duyên 中trung 。
二nhị 者giả 。 雖tuy 不bất 眼nhãn 見kiến 。 從tùng 師sư 受thọ 法Pháp 。 憶ức 想tưởng 分phân 別biệt 。 自tự 觀quán 身thân 中trung 。 三tam 十thập 六lục 物vật 。 不bất 淨tịnh 充sung 滿mãn 。 髮phát 。 毛mao 。 爪trảo 。 齒xỉ 。 涕thế 。 淚lệ 。 涎tiên 。 涶 。 汗hãn 。 垢cấu 。 肪phương 。 𦙱san 。 皮bì 膜mô 。 肌cơ 肉nhục 。 筋cân 。 脈mạch 。 髓tủy 。 腦não 。 心tâm 。 肝can 。 脾tì 。 腎thận 。 肺phế 。 胃vị 。 腸tràng 。 肚đỗ 。 胞bào 。 膽đảm 。 痰đàm 。 癊ấm 。 生sanh 藏tạng 。 膿nùng 。 血huyết 。 屎thỉ 。 尿niệu 。 諸chư 蟲trùng 。 如như 是thị 等đẳng 種chủng 種chủng 不bất 淨tịnh 聚tụ 。 假giả 名danh 為vi 身thân 。 自tự 觀quán 如như 是thị 。 所sở 著trước 外ngoại 身thân 。 亦diệc 如như 是thị 觀quán 。 若nhược 心tâm 厭yếm 惡ác 婬dâm 欲dục 。 心tâm 息tức 則tắc 已dĩ 。
若nhược 心tâm 不bất 息tức 。 當đương 勤cần 精tinh 進tấn 。 呵ha 責trách 其kỳ 心tâm 。 作tác 是thị 念niệm 言ngôn 。
老lão 病bệnh 死tử 苦khổ 。 其kỳ 為vi 至chí 近cận 。 命mạng 如như 電điện 逝thệ 。 人nhân 身thân 難nan 得đắc 。 善thiện 師sư 難nan 遇ngộ 。 佛Phật 法Pháp 欲dục 滅diệt 。 如như 曉hiểu 時thời 燈đăng 。 有hữu 破phá 定định 法Pháp 。 眾chúng 患hoạn 甚thậm 多đa 。 內nội 諸chư 煩phiền 惱não 。 外ngoại 有hữu 魔ma 民dân 。 國quốc 土thổ 飢cơ 荒hoang 。 內nội 外ngoại 老lão 病bệnh 。 死tử 賊tặc 其kỳ 力lực 甚thậm 大đại 。 壞hoại 習tập 禪thiền 定định 。 我ngã 身thân 可khả 畏úy 。 於ư 諸chư 煩phiền 惱não 。 賊tặc 中trung 未vị 有hữu 微vi 損tổn 。 於ư 禪thiền 定định 法Pháp 中trung 。 未vị 有hữu 所sở 得đắc 。 雖tuy 服phục 法Pháp 衣y 。 內nội 實thật 空không 虛hư 。 俗tục 人nhân 無vô 異dị 。 諸chư 惡ác 趣thú 門môn 。 一nhất 切thiết 皆giai 開khai 。 諸chư 善thiện 法Pháp 中trung 。 未vị 入nhập 正chánh 定định 。 於ư 諸chư 惡ác 法pháp 。 未vị 能năng 必tất 不bất 為vi 惡ác 。 我ngã 今kim 云vân 何hà 。 著trước 是thị 屎thỉ 囊nang 。 而nhi 生sanh 懈giải 怠đãi 。 不bất 能năng 精tinh 勤cần 。 制chế 伏phục 其kỳ 心tâm 。 如như 此thử 弊tệ 身thân 。 賢hiền 聖thánh 所sở 呵ha 。 不bất 淨tịnh 可khả 惡ác 。 九cửu 孔khổng 流lưu 出xuất 。 而nhi 貪tham 著trước 此thử 身thân 。 與dữ 畜súc 生sanh 同đồng 死tử 。 俱câu 投đầu 黑hắc 闇ám 。 甚thậm 所sở 不bất 應ưng 。
如như 是thị 鞭tiên 心tâm 。 思tư 惟duy 自tự 責trách 。 還hoàn 攝nhiếp 本bổn 處xứ 。 又hựu 時thời 亦diệc 復phục 。 應ưng 令linh 心tâm 悅duyệt 。 作tác 是thị 念niệm 言ngôn 。
佛Phật 是thị 一Nhất 切Thiết 智Trí 人nhân 。 直trực 說thuyết 道Đạo 教giáo 。 易dị 解giải 易dị 行hành 。 是thị 我ngã 大đại 師sư 。 如như 是thị 不bất 應ưng 憂ưu 畏úy 。 如như 依y 大đại 王vương 。 無vô 有hữu 怖bố 畏úy 。 諸chư 阿A 羅La 漢Hán 。 所sở 作tác 已dĩ 辦biện 。 是thị 我ngã 同đồng 伴bạn 。 已dĩ 能năng 伏phục 心tâm 。 如như 奴nô 衷 主chủ 。 心tâm 已dĩ 調điều 伏phục 。 具cụ 種chủng 種chủng 果quả 。 六Lục 通Thông 自tự 在tại 。 我ngã 亦diệc 應ưng 自tự 伏phục 其kỳ 心tâm 。 求cầu 得đắc 此thử 事sự 。 唯duy 有hữu 此thử 道Đạo 。 無vô 復phục 異dị 路lộ 。
如như 是thị 思tư 惟duy 已dĩ 。 還hoàn 觀quán 不bất 淨tịnh 。 復phục 自tự 欣hân 歡hoan 。 作tác 是thị 念niệm 言ngôn 。
初sơ 習tập 道đạo 時thời 。 諸chư 煩phiền 惱não 風phong 。 吹xuy 破phá 我ngã 心tâm 。 我ngã 欲dục 得đắc 道Đạo 。 上thượng 妙diệu 五ngũ 欲dục 。 尚thượng 不bất 能năng 壞hoại 。 何hà 況huống 弊tệ 者giả 。 如như 長Trưởng 老lão 摩Ma 訶Ha 目Mục 揵Kiền 連Liên 。 得đắc 阿A 羅La 漢Hán 道Đạo 。 本bổn 婦phụ 將tương 從tùng 伎kỹ 樂nhạc 。 盛thịnh 自tự 莊trang 嚴nghiêm 飾sức 。 欲dục 壞hoại 目Mục 連Liên 。
目Mục 連Liên 爾nhĩ 時thời 說thuyết 偈kệ 言ngôn 。
汝nhữ 身thân 骨cốt 幹cán 立lập 。
皮bì 肉nhục 相tương 纏triền 裹khỏa 。
不bất 淨tịnh 內nội 充sung 滿mãn 。
無vô 一nhất 是thị 好hảo 物vật 。
韋vi 囊nang 盛thịnh 屎thỉ 尿niệu 。
九cửu 孔khổng 常thường 流lưu 出xuất 。
如như 鬼quỷ 無vô 所sở 直trực 。
何hà 足túc 以dĩ 自tự 貴quý 。
汝nhữ 身thân 如như 行hành 廁trắc 。
薄bạc 皮bì 以dĩ 自tự 覆phú 。
智trí 者giả 所sở 棄khí 遠viễn 。
如như 人nhân 捨xả 廁trắc 去khứ 。
若nhược 人nhân 知tri 汝nhữ 身thân 。
如như 我ngã 所sở 厭yếm 惡ác 。
一nhất 切thiết 皆giai 遠viễn 離ly 。
如như 人nhân 避tị 屎thỉ 坑khanh 。
汝nhữ 身thân 自tự 嚴nghiêm 飾sức 。
華hoa 香hương 以dĩ 瓔anh 珞lạc 。
凡phàm 夫phu 所sở 貪tham 愛ái 。
智trí 者giả 所sở 不bất 惑hoặc 。
汝nhữ 是thị 不bất 淨tịnh 聚tụ 。
集tập 諸chư 穢uế 惡ác 物vật 。
如như 莊trang 嚴nghiêm 廁trắc 舍xá 。
愚ngu 者giả 以dĩ 為vi 好hảo 。
汝nhữ 脅hiếp 肋lặc 著trước 脊tích 。
如như 椽chuyên 依y 棟đống 住trụ 。
五ngũ 藏tạng 在tại 腹phúc 內nội 。
不bất 淨tịnh 如như 屎thỉ 篋khiếp 。
汝nhữ 身thân 如như 糞phẩn 舍xá 。
愚ngu 夫phu 所sở 保bảo 愛ái 。
飾sức 以dĩ 珠châu 瓔anh 珞lạc 。
外ngoại 好hảo 如như 畫họa 瓶bình 。
若nhược 人nhân 欲dục 染nhiễm 空không 。
終chung 始thỉ 不bất 可khả 著trước 。
汝nhữ 欲dục 來lai 嬈nhiễu 我ngã 。
如như 蛾nga 自tự 投đầu 火hỏa 。
一nhất 切thiết 諸chư 欲dục 毒độc 。
我ngã 今kim 已dĩ 滅diệt 盡tận 。
五ngũ 欲dục 已dĩ 遠viễn 離ly 。
魔ma 網võng 已dĩ 壞hoại 裂liệt 。
我ngã 心tâm 如như 虛hư 空không 。
一nhất 切thiết 無vô 所sở 著trước 。
正chánh 使sử 天thiên 欲dục 來lai 。
不bất 能năng 染nhiễm 我ngã 心tâm 。
行hành 者giả 如như 是thị 。 思tư 惟duy 決quyết 定định 堅kiên 固cố 。 住trụ 心tâm 本bổn 緣duyên 。 不bất 畏úy 眾chúng 欲dục 。 若nhược 利lợi 根căn 者giả 。 一nhất 心tâm 精tinh 勤cần 。 遠viễn 至chí 七thất 日nhật 。 心tâm 得đắc 定định 住trụ 。 中trung 根căn 者giả 。 乃nãi 至chí 三tam 七thất 。 鈍độn 根căn 者giả 。 久cửu 久cửu 乃nãi 得đắc 。 如như 攢toàn 酪lạc 成thành 酥tô 。 必tất 可khả 得đắc 也dã 。 若nhược 不bất 任nhậm 習tập 行hành 。 是thị 身thân 雖tuy 復phục 久cửu 習tập 。 種chủng 種chủng 方phương 喻dụ 。 空không 無vô 所sở 得đắc 。 譬thí 如như 攢toàn 水thủy 。 終chung 不bất 成thành 酥tô 。
問vấn 曰viết 。
何hà 事sự 不bất 中trung 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 犯phạm 禁cấm 戒giới 。 不bất 可khả 懺sám 者giả 。 若nhược 邪tà 見kiến 不bất 捨xả 。 若nhược 斷đoạn 善thiện 根căn 。 及cập 三tam 覆phú 障chướng 。 所sở 謂vị 厚hậu 利lợi 煩phiền 惱não 。 五ngũ 無vô 間gián 罪tội 。 三tam 惡ác 道đạo 報báo 。 如như 是thị 等đẳng 罪tội 。 不bất 應ưng 習tập 行hành 。 又hựu 摩Ma 訶Ha 衍Diễn 中trung 。 菩Bồ 薩Tát 利lợi 根căn 。 有hữu 實thật 智trí 慧tuệ 。 福phước 德đức 因nhân 緣duyên 。 不bất 同đồng 其kỳ 事sự 。 若nhược 不bất 任nhậm 習tập 行hành 。 當đương 誦tụng 經Kinh 修tu 福phước 。 起khởi 塔tháp 供cúng 養dường 。 說thuyết 法Pháp 教giáo 化hóa 。 行hành 十Thập 善Thiện 道Đạo 。
問vấn 曰viết 。
云vân 何hà 當đương 知tri 。 得đắc 一nhất 心tâm 相tướng 。
答đáp 曰viết 。
心tâm 住trụ 相tướng 者giả 。 身thân 軟nhuyễn 輕khinh 樂lạc 。 瞋sân 恚khuể 愁sầu 憂ưu 。 諸chư 惱não 心tâm 法pháp 。 皆giai 已dĩ 止chỉ 息tức 。 心tâm 得đắc 快khoái 樂lạc 。 未vị 曾tằng 所sở 得đắc 。 勝thắng 於ư 五ngũ 欲dục 。 心tâm 淨tịnh 不bất 濁trược 故cố 。 身thân 有hữu 光quang 明minh 。 如như 清thanh 淨tịnh 鏡kính 。 光quang 現hiện 於ư 外ngoại 。 如như 明minh 珠châu 在tại 淨tịnh 水thủy 中trung 。 光quang 明minh 顯hiển 照chiếu 。 行hành 者giả 見kiến 是thị 相tướng 己kỷ 。 心tâm 安an 喜hỷ 悅duyệt 。 譬thí 如như 渴khát 人nhân 。 掘quật 地địa 求cầu 水thủy 。 已dĩ 見kiến 濕thấp 泥nê 。 得đắc 水thủy 不bất 久cửu 。 行hành 者giả 如như 是thị 。 初sơ 習tập 行hành 時thời 。 如như 掘quật 乾can 土thổ 。 久cửu 而nhi 不bất 止chỉ 。 得đắc 見kiến 濕thấp 相tướng 。 自tự 知tri 不bất 久cửu 。 當đương 得đắc 禪thiền 定định 。
一nhất 心tâm 信tín 樂nhạo 。 精tinh 勤cần 攝nhiếp 心tâm 。 轉chuyển 入nhập 深thâm 定định 。 作tác 是thị 念niệm 已dĩ 。 毀hủy 訾tí 五ngũ 欲dục 。 見kiến 求cầu 欲dục 者giả 。 甚thậm 為vi 可khả 惡ác 。 如như 人nhân 見kiến 狗cẩu 。 不bất 得đắc 好hảo 食thực 。 而nhi 噉đạm 臭xú 糞phẩn 。 如như 是thị 種chủng 種chủng 。 因nhân 緣duyên 呵ha 欲dục 為vi 過quá 。 心tâm 生sanh 憐lân 愍mẫn 。 受thọ 五ngũ 欲dục 者giả 。 自tự 心tâm 有hữu 樂lạc 。 而nhi 不bất 知tri 求cầu 。 反phản 更cánh 外ngoại 求cầu 。 不bất 淨tịnh 罪tội 樂lạc 。 行hành 者giả 常thường 應ưng 精tinh 進tấn 。 晝trú 夜dạ 集tập 諸chư 善thiện 法Pháp 。 助trợ 成thành 禪thiền 定định 。 諸chư 障chướng 禪thiền 法Pháp 。 令linh 心tâm 遠viễn 離ly 。 集tập 諸chư 善thiện 法Pháp 者giả 。 觀quán 欲dục 界giới 。 無vô 常thường 。 苦khổ 。 空không 。 無vô 我ngã 。 如như 病bệnh 。 如như 瘡sang 。 如như 癰ung 。 如như 箭tiễn 入nhập 心tâm 。 三tam 毒độc 熾sí 然nhiên 。 起khởi 諸chư 鬪đấu 諍tranh 。 嫉tật 妬đố 烟yên 相tướng 。 甚thậm 為vi 惡ác 厭yếm 。 如như 是thị 觀quán 者giả 。 是thị 名danh 初sơ 習tập 禪thiền 法Pháp 。 若nhược 習tập 法Pháp 時thời 。 中trung 間gian 或hoặc 有hữu 。 五ngũ 蓋cái 覆phú 心tâm 。 即tức 應ưng 除trừ 滅diệt 。 如như 黑hắc 雲vân 翳ế 。 日nhật 風phong 力lực 破phá 散tán 。
若nhược 婬dâm 欲dục 蓋cái 起khởi 。 心tâm 念niệm 五ngũ 欲dục 。 即tức 應ưng 思tư 惟duy 。
我ngã 今kim 在tại 道Đạo 。 自tự 捨xả 五ngũ 欲dục 。 云vân 何hà 復phục 念niệm 。 如như 人nhân 還hoàn 食thực 其kỳ 吐thổ 。 此thử 是thị 世thế 間gian 罪tội 法pháp 。 我ngã 今kim 學học 道Đạo 。 除trừ 剃thế 鬚tu 髮phát 。 被bị 著trước 法Pháp 衣y 。 盡tận 其kỳ 形hình 壽thọ 。 五ngũ 欲dục 情tình 願nguyện 。 永vĩnh 離ly 永vĩnh 斷đoạn 。 云vân 何hà 還hoàn 復phục 生sanh 著trước 。 甚thậm 非phi 所sở 宜nghi 。
即tức 令linh 除trừ 滅diệt 。 如như 賊tặc 毒độc 蛇xà 。 不bất 令linh 入nhập 室thất 。 以dĩ 其kỳ 為vi 禍họa 。 甚thậm 深thâm 重trọng 故cố 。
復phục 次thứ 五ngũ 欲dục 之chi 法pháp 。 眾chúng 惡ác 住trú 處xứ 。 無vô 有hữu 反phản 復phục 。 初sơ 時thời 尚thượng 可khả 。 久cửu 後hậu 欺khi 誑cuống 。 受thọ 諸chư 苦khổ 毒độc 。 嫉tật 妬đố 恚khuể 怒nộ 。 無vô 惡ác 不bất 作tác 。 如như 囊nang 盛thình 眾chúng 刀đao 。 以dĩ 手thủ 抱bão 觸xúc 。 左tả 右hữu 傷thương 壞hoại 。
復phục 次thứ 設thiết 得đắc 五ngũ 欲dục 。 猶do 不bất 厭yếm 足túc 。 若nhược 無vô 厭yếm 足túc 。 則tắc 無vô 有hữu 樂lạc 。 如như 渴khát 飲ẩm 漿tương 。 未vị 及cập 除trừ 渴khát 。 不bất 得đắc 有hữu 樂lạc 。 猶do 如như 搔tao 疥giới 。 其kỳ 患hoạn 未vị 差sai 。 不bất 可khả 為vi 樂lạc 。
復phục 次thứ 欲dục 染nhiễm 其kỳ 心tâm 。 不bất 見kiến 好hảo 醜xú 。 不bất 畏úy 今kim 世thế 。 後hậu 世thế 罪tội 報báo 。 以dĩ 是thị 之chi 故cố 。 除trừ 卻khước 婬dâm 欲dục 。
已dĩ 卻khước 婬dâm 欲dục 。 或hoặc 生sanh 瞋sân 惱não 。 瞋sân 惱não 心tâm 生sanh 。 即tức 應ưng 除trừ 卻khước 。 眾chúng 生sanh 可khả 念niệm 。
處xứ 胎thai 已dĩ 來lai 。 無vô 時thời 不bất 苦khổ 。 眾chúng 苦khổ 備bị 具cụ 。 云vân 何hà 更cánh 增tăng 其kỳ 惱não 。 如như 人nhân 臨lâm 欲dục 刑hình 戮lục 。 何hà 有hữu 善thiện 人nhân 。 重trùng 增tăng 苦khổ 痛thống 。 又hựu 復phục 行hành 道Đạo 之chi 人nhân 。 應ưng 捨xả 吾ngô 我ngã 。 愛ái 慢mạn 等đẳng 結kết 。 雖tuy 不bất 障chướng 生sanh 天thiên 。 而nhi 行hành 道Đạo 之chi 人nhân 。 尚thượng 不bất 生sanh 念niệm 。 何hà 況huống 瞋sân 恚khuể 。 拔bạt 樂lạc 根căn 本bổn 。
復phục 次thứ 如như 水thủy 沸phí 動động 。 不bất 見kiến 面diện 像tượng 。 瞋sân 恚khuể 心tâm 生sanh 。 不bất 識thức 尊tôn 卑ty 。 父phụ 母mẫu 師sư 長trưởng 。 乃nãi 至chí 不bất 受thọ 佛Phật 教giáo 。 瞋sân 為vi 大đại 病bệnh 。 殘tàn 害hại 無vô 道đạo 。 猶do 如như 羅la 剎sát 。 當đương 以dĩ 思tư 惟duy 慈từ 心tâm 。 消tiêu 滅diệt 瞋sân 恚khuể 。
婬dâm 欲dục 瞋sân 恚khuể 既ký 止chỉ 。 若nhược 得đắc 禪thiền 定định 。 則tắc 為vi 快khoái 樂lạc 。 若nhược 未vị 得đắc 禪thiền 樂lạc 。 情tình 散tán 愁sầu 憒hội 。 心tâm 轉chuyển 沈trầm 重trọng 。 瞪trừng 瞢măng 不bất 了liễu 。 即tức 知tri 睡thụy 眠miên 。 害hại 心tâm 之chi 賊tặc 。 尚thượng 破phá 世thế 利lợi 。 何hà 況huống 道đạo 事sự 。 睡thụy 眠miên 法pháp 者giả 。 與dữ 死tử 無vô 異dị 。 氣khí 息tức 為vi 別biệt 。 如như 水thủy 衣y 覆phú 水thủy 。 不bất 覩đổ 面diện 像tượng 。 睡thụy 眠miên 覆phú 心tâm 。 不bất 見kiến 好hảo 醜xú 。 諸chư 法pháp 之chi 實thật 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 即tức 時thời 除trừ 卻khước 。
應ưng 作tác 是thị 念niệm 。
諸chư 煩phiền 惱não 賊tặc 。 皆giai 欲dục 危nguy 害hại 。 何hà 可khả 安an 眠miên 。 如như 對đối 賊tặc 陣trận 。 鋒phong 刃nhận 之chi 間gian 。 不bất 應ưng 睡thụy 眠miên 。 未vị 離ly 老lão 病bệnh 死tử 患hoạn 。 未vị 脫thoát 三tam 惡ác 道đạo 苦khổ 。 於ư 道Đạo 法Pháp 中trung 。 乃nãi 至chí 暖Noãn 法Pháp 。 未vị 有hữu 所sở 得đắc 。 不bất 應ưng 睡thụy 眠miên 。
作tác 是thị 念niệm 已dĩ 。 若nhược 睡thụy 猶do 不bất 止chỉ 。 即tức 應ưng 起khởi 行hành 。 冷lãnh 水thủy 洗tẩy 面diện 。 瞻chiêm 視thị 四tứ 方phương 。 仰ngưỡng 觀quan 星tinh 宿tú 。 念niệm 於ư 三tam 事sự 。 除trừ 滅diệt 睡thụy 眠miên 。 不bất 令linh 覆phú 心tâm 。
一nhất 者giả 怖bố 畏úy 。 當đương 自tự 思tư 惟duy 。 死tử 王vương 大đại 力lực 。 常thường 欲dục 為vi 害hại 。 念niệm 死tử 甚thậm 近cận 。 如như 賊tặc 疾tật 來lai 。 無vô 可khả 恃thị 怙hộ 。 又hựu 如như 拔bạt 刀đao 臨lâm 項hạng 。 睡thụy 則tắc 斬trảm 首thủ 。
二nhị 者giả 欣hân 慰úy 。 當đương 作tác 是thị 念niệm 。
佛Phật 為vi 大đại 師sư 。 所sở 有hữu 妙diệu 法Pháp 。 未vị 曾tằng 有hữu 也dã 。 我ngã 以dĩ 受thọ 學học 。
自tự 幸hạnh 欣hân 慶khánh 。 睡thụy 心tâm 即tức 滅diệt 。
三tam 者giả 愁sầu 憂ưu 。 當đương 復phục 念niệm 言ngôn 。
後hậu 世thế 展triển 轉chuyển 。 受thọ 身thân 經kinh 歷lịch 。 苦khổ 痛thống 毒độc 害hại 。 無vô 邊biên 無vô 量lượng 。
如như 是thị 種chủng 種chủng 。 因nhân 緣duyên 呵ha 睡thụy 眠miên 法pháp 。 如như 是thị 思tư 惟duy 。 睡thụy 眠miên 則tắc 止chỉ 。
若nhược 掉trạo 悔hối 蓋cái 起khởi 。 應ưng 作tác 是thị 念niệm 。
世thế 人nhân 欲dục 除trừ 憂ưu 。 求cầu 歡hoan 喜hỷ 故cố 。 而nhi 生sanh 掉trạo 戲hí 。 今kim 我ngã 苦khổ 行hành 。 坐tọa 禪thiền 求cầu 道Đạo 。 云vân 何hà 自tự 恣tứ 。 放phóng 心tâm 掉trạo 戲hí 。 甚thậm 所sở 不bất 應ưng 。 佛Phật 法Pháp 所sở 重trọng 。 攝nhiếp 心tâm 為vi 本bổn 。 不bất 應ưng 輕khinh 躁táo 。 縱túng 心tâm 自tự 放phóng 。 如như 水thủy 波ba 動động 。 不bất 見kiến 面diện 像tượng 。 掉trạo 戲hí 動động 心tâm 。 不bất 見kiến 好hảo 醜xú 。
悔hối 如như 禪thiền 度độ 中trung 說thuyết 。
問vấn 曰viết 。
貪tham 欲dục 恚khuể 疑nghi 。 各các 別biệt 為vi 蓋cái 。 何hà 故cố 睡thụy 眠miên 。 掉trạo 悔hối 二nhị 合hợp 為vi 蓋cái 。
答đáp 曰viết 。
睡thụy 雖tuy 煩phiền 惱não 。 勢thế 力lực 微vi 薄bạc 。 眠miên 不bất 助trợ 成thành 。 則tắc 不bất 覆phú 心tâm 。 掉trạo 戲hí 無vô 悔hối 。 不bất 能năng 成thành 蓋cái 。 以dĩ 是thị 故cố 二nhị 合hợp 為vi 蓋cái 。 譬thí 如như 以dĩ 繩thằng 繫hệ 物vật 。 單đơn 則tắc 無vô 力lực 。 合hợp 而nhi 能năng 繫hệ 。
復phục 次thứ 睡thụy 眠miên 心tâm 法pháp 。 因nhân 睡thụy 心tâm 重trọng 。 以dĩ 心tâm 重trọng 故cố 。 身thân 亦diệc 俱câu 重trọng 。 因nhân 睡thụy 微vi 覆phú 。 眠miên 覆phú 轉chuyển 增tăng 。 遮già 壞hoại 道Đạo 法Pháp 。 是thị 故cố 二nhị 合hợp 為vi 蓋cái 。 眠miên 既ký 覺giác 已dĩ 。 心tâm 不bất 專chuyên 一nhất 。 馳trì 念niệm 五ngũ 欲dục 。 行hành 諸chư 煩phiền 惱não 。 是thị 名danh 為vi 掉trạo 。 譬thí 如như 獼mi 猴hầu 。 得đắc 出xuất 羈ki 閉bế 。 自tự 恣tứ 跳khiêu 躑trịch 。 戲hí 諸chư 林lâm 木mộc 。 掉trạo 亦diệc 如như 是thị 。 已dĩ 念niệm 五ngũ 欲dục 。 行hành 諸chư 結kết 使sử 。 身thân 口khẩu 意ý 失thất 。 而nhi 生sanh 憂ưu 悔hối 。
作tác 是thị 念niệm 言ngôn 。
不bất 應ưng 作tác 而nhi 作tác 。 應ưng 作tác 而nhi 不bất 作tác 。
是thị 故cố 掉trạo 悔hối 相tướng 。 因nhân 二nhị 合hợp 為vi 蓋cái 。
問vấn 曰viết 。
作tác 惡ác 能năng 悔hối 。 不bất 應ưng 為vi 蓋cái 。
答đáp 曰viết 。
如như 犯phạm 戒giới 自tự 悔hối 。 從tùng 今kim 以dĩ 往vãng 。 不bất 復phục 更cánh 作tác 。 如như 是thị 非phi 蓋cái 。 若nhược 心tâm 作tác 罪tội 。 常thường 念niệm 不bất 息tức 。 憂ưu 惱não 亂loạn 心tâm 。 故cố 名danh 為vi 蓋cái 。 如như 是thị 種chủng 種chủng 因nhân 緣duyên 。 呵ha 掉trạo 悔hối 蓋cái 。 繫hệ 心tâm 緣duyên 中trung 。 若nhược 心tâm 生sanh 疑nghi 。 即tức 應ưng 令linh 滅diệt 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 疑nghi 之chi 為vi 法pháp 。 非phi 如như 愛ái 慢mạn 。 今kim 世thế 不bất 生sanh 歡hoan 心tâm 。 後hậu 世thế 令linh 墮đọa 地địa 獄ngục 。 有hữu 疑nghi 遮già 諸chư 善thiện 法Pháp 。 如như 岐kỳ 路lộ 猶do 豫dự 。 不bất 知tri 那na 進tiến 。 便tiện 自tự 止chỉ 息tức 。 行hành 者giả 如như 是thị 。 本bổn 所sở 習tập 法pháp 。 疑nghi 不bất 復phục 進tiến 。 即tức 知tri 疑nghi 患hoạn 。 遮già 覆phú 正Chánh 道Đạo 。 當đương 疾tật 除trừ 卻khước 。
復phục 作tác 是thị 念niệm 。
佛Phật 為vi 一Nhất 切Thiết 智Trí 人nhân 。 分phân 別biệt 諸chư 法pháp 。 是thị 世thế 間gian 法pháp 。 是thị 出xuất 世thế 間gian 法Pháp 。 是thị 善thiện 是thị 不bất 善thiện 。 是thị 利lợi 是thị 害hại 。 了liễu 了liễu 分phân 明minh 。 今kim 但đãn 受thọ 行hành 。 不bất 應ưng 生sanh 疑nghi 。 當đương 隨tùy 教giáo 法Pháp 。 不bất 應ưng 拒cự 違vi 。
復phục 次thứ 佛Phật 法Pháp 妙diệu 者giả 。 修tu 定định 智trí 慧tuệ 。 如như 實thật 如như 法Pháp 。 我ngã 無vô 是thị 智trí 。 云vân 何hà 自tự 心tâm 。 籌trù 量lượng 諸chư 法pháp 。 如như 人nhân 手thủ 執chấp 利lợi 器khí 。 乃nãi 可khả 與dữ 賊tặc 相tương 禦ngữ 。 若nhược 無vô 所sở 執chấp 。 而nhi 對đối 強cường 敵địch 。 反phản 以dĩ 為vi 害hại 。 我ngã 今kim 未vị 得đắc 。 修tu 定định 智trí 慧tuệ 。 云vân 何hà 欲dục 籌trù 量lượng 。 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 是thị 不bất 應ưng 然nhiên 。
復phục 次thứ 外ngoại 道đạo 。 非phi 佛Phật 弟đệ 子tử 。 故cố 應ưng 生sanh 疑nghi 。 我ngã 是thị 弟đệ 子tử 。 云vân 何hà 於ư 佛Phật 。 而nhi 復phục 生sanh 疑nghi 。 佛Phật 常thường 毀hủy 訾tí 疑nghi 患hoạn 。 是thị 覆phú 是thị 蓋cái 。 是thị 遮già 是thị 礙ngại 。 自tự 誑cuống 之chi 法pháp 。 如như 人nhân 既ký 知tri 刺thứ 客khách 。 即tức 應ưng 除trừ 避tị 。 疑nghi 亦diệc 如như 是thị 。 誑cuống 惑hoặc 行hành 者giả 。 欲dục 與dữ 疑nghi 慧tuệ 。 而nhi 礙ngại 實thật 智trí 。 譬thí 如như 病bệnh 疥giới 。 搔tao 之chi 轉chuyển 多đa 。 身thân 壞hoại 增tăng 劇kịch 。 良lương 醫y 授thọ 藥dược 。 疥giới 痒dương 自tự 止chỉ 。 行hành 者giả 如như 是thị 。 種chủng 種chủng 諸chư 法pháp 。 而nhi 生sanh 疑nghi 想tưởng 。 隨tùy 事sự 欲dục 解giải 。 疑nghi 心tâm 轉chuyển 多đa 。 是thị 以dĩ 佛Phật 教giáo 。 直trực 令linh 斷đoạn 疑nghi 。 疑nghi 生sanh 即tức 滅diệt 。
如như 是thị 種chủng 種chủng 呵ha 疑nghi 。 當đương 疾tật 除trừ 卻khước 。 行hành 者giả 如như 是thị 。 思tư 惟duy 除trừ 捨xả 五ngũ 蓋cái 。 集tập 諸chư 善thiện 法Pháp 。 深thâm 入nhập 一nhất 心tâm 。 斷đoạn 欲dục 界giới 煩phiền 惱não 。 得đắc 初sơ 禪thiền 定định 。 如như 佛Phật 經Kinh 說thuyết 。 行hành 者giả 離ly 欲dục 。 惡ác 不bất 善thiện 法pháp 。 有hữu 覺giác 有hữu 觀quán 。 離ly 生sanh 喜hỷ 樂lạc 入nhập 初sơ 禪thiền 。
問vấn 曰viết 。
得đắc 初sơ 禪thiền 相tướng 云vân 何hà 。
答đáp 曰viết 。
如như 先tiên 以dĩ 正chánh 念niệm 。 呵ha 止chỉ 五ngũ 欲dục 。 未vị 得đắc 到đáo 地địa 。 身thân 心tâm 快khoái 樂lạc 。 柔nhu 和hòa 輕khinh 軟nhuyễn 。 身thân 有hữu 光quang 明minh 。 得đắc 初sơ 禪thiền 相tướng 。 轉chuyển 復phục 增tăng 勝thắng 。 色sắc 界giới 四tứ 大đại 。 遍biến 滿mãn 身thân 故cố 。 柔nhu 和hòa 輕khinh 軟nhuyễn 。 離ly 欲dục 惡ác 不bất 善thiện 。 一nhất 心tâm 定định 故cố 。 能năng 令linh 快khoái 樂lạc 。 色sắc 界giới 造tạo 色sắc 。 有hữu 光quang 明minh 相tướng 。 是thị 故cố 行hành 者giả 。 見kiến 妙diệu 光quang 明minh 。 照chiếu 身thân 內nội 外ngoại 。 行hành 者giả 如như 是thị 。 心tâm 意ý 轉chuyển 異dị 。 瞋sân 處xứ 不bất 瞋sân 。 喜hỷ 處xứ 不bất 喜hỷ 。 世thế 間gian 八bát 法pháp 。 所sở 不bất 能năng 動động 。 信tín 敬kính 慚tàm 愧quý 。 轉chuyển 多đa 增tăng 倍bội 。 於ư 衣y 服phục 飲ẩm 食thực 等đẳng 。 心tâm 不bất 貪tham 著trước 。 但đãn 以dĩ 諸chư 善thiện 。 功công 德đức 為vi 貴quý 。 餘dư 者giả 為vi 賤tiện 。 於ư 天thiên 五ngũ 欲dục 。 尚thượng 不bất 繫hệ 心tâm 。 何hà 況huống 世thế 間gian 。 不bất 淨tịnh 五ngũ 欲dục 。 得đắc 初sơ 禪thiền 人nhân 。 有hữu 如như 是thị 等đẳng 相tướng 。
復phục 次thứ 得đắc 初sơ 禪thiền 時thời 。 心tâm 大đại 驚kinh 喜hỷ 。
譬thí 如như 貧bần 者giả 。 卒thốt 得đắc 寶bảo 藏tạng 。 心tâm 大đại 歡hoan 喜hỷ 。 作tác 是thị 念niệm 言ngôn 。
初sơ 夜dạ 中trung 夜dạ 後hậu 夜dạ 。 精tinh 勤cần 苦khổ 行hành 。 習tập 初sơ 禪thiền 道Đạo 。 今kim 得đắc 果quả 報báo 。 如như 實thật 不bất 虛hư 。 妙diệu 樂lạc 如như 是thị 。 而nhi 諸chư 眾chúng 生sanh 。 狂cuồng 惑hoặc 頑ngoan 愚ngu 。 沒một 於ư 五ngũ 欲dục 。 不bất 淨tịnh 非phi 樂lạc 。 甚thậm 可khả 憐lân 愍mẫn 。
初sơ 禪thiền 快khoái 樂lạc 。 內nội 外ngoại 遍biến 身thân 。 如như 水thủy 漬tí 乾can 土thổ 。 內nội 外ngoại 霑triêm 洽hiệp 。 欲dục 界giới 身thân 分phần 受thọ 樂lạc 。 不bất 能năng 普phổ 遍biến 。 欲dục 界giới 婬dâm 恚khuể 。 諸chư 火hỏa 熱nhiệt 身thân 。 入nhập 初sơ 禪thiền 池trì 。 涼lương 樂lạc 第đệ 一nhất 。 除trừ 諸chư 熱nhiệt 惱não 。 如như 大đại 熱nhiệt 極cực 。 入nhập 清thanh 涼lương 池trì 。
既ký 得đắc 初sơ 禪thiền 。 念niệm 本bổn 所sở 習tập 。 修tu 行hành 道Đạo 門môn 。 或hoặc 有hữu 異dị 緣duyên 。 所sở 謂vị 。 念Niệm 佛Phật 三Tam 昧Muội 。 或hoặc 念niệm 不bất 淨tịnh 。 慈từ 心tâm 觀quán 等đẳng 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 是thị 行hành 思tư 力lực 。 令linh 得đắc 禪thiền 定định 。 轉chuyển 復phục 深thâm 入nhập 。 本bổn 觀quán 倍bội 增tăng 。 清thanh 淨tịnh 明minh 了liễu 。 行hành 者giả 得đắc 初sơ 禪thiền 已dĩ 。 進tiến 求cầu 二nhị 禪thiền 。 若nhược 有hữu 漏lậu 道đạo 。 於ư 二nhị 禪thiền 邊biên 地địa 。 厭yếm 患hoạn 覺giác 觀quán 。 如như 欲dục 界giới 五ngũ 欲dục 五ngũ 蓋cái 。 令linh 心tâm 散tán 亂loạn 。 初sơ 禪thiền 覺giác 觀quán 。 惱não 亂loạn 定định 心tâm 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 若nhược 無vô 漏lậu 道Đạo 。 離ly 初sơ 禪thiền 欲dục 。 即tức 用dụng 無vô 漏lậu 初sơ 禪thiền 。 呵ha 責trách 覺giác 觀quán 。
問vấn 曰viết 。
如như 初sơ 禪thiền 結kết 使sử 。 亦diệc 能năng 亂loạn 心tâm 。 何hà 故cố 但đãn 說thuyết 覺giác 觀quán 。
答đáp 曰viết 。
初sơ 禪thiền 結kết 使sử 。 名danh 為vi 覺giác 觀quán 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 因nhân 善thiện 覺giác 觀quán 。 而nhi 生sanh 愛ái 著trước 。 是thị 故cố 結kết 使sử 。 亦diệc 名danh 覺giác 觀quán 。 始thỉ 得đắc 初sơ 禪thiền 。 未vị 有hữu 餘dư 著trước 。
復phục 次thứ 本bổn 未vị 曾tằng 。 得đắc 覺giác 觀quán 大đại 喜hỷ 。 以dĩ 大đại 喜hỷ 故cố 。 壞hoại 敗bại 定định 心tâm 。 以dĩ 破phá 定định 故cố 。 先tiên 應ưng 除trừ 捨xả 。
復phục 次thứ 欲dục 入nhập 甚thậm 深thâm 。 二nhị 禪thiền 定định 故cố 。 除trừ 卻khước 覺giác 觀quán 。 為vì 大đại 利lợi 故cố 。 而nhi 捨xả 小tiểu 利lợi 。 如như 捨xả 欲dục 界giới 小tiểu 樂lạc 。 而nhi 得đắc 大đại 樂lạc 。
問vấn 曰viết 。
但đãn 說thuyết 覺giác 觀quán 應ưng 滅diệt 。 不bất 說thuyết 初sơ 禪thiền 煩phiền 惱não 耶da 。
答đáp 曰viết 。
覺giác 觀quán 即tức 是thị 。 初sơ 禪thiền 善thiện 覺giác 觀quán 也dã 。 初sơ 禪thiền 愛ái 等đẳng 。 亦diệc 名danh 覺giác 觀quán 。 以dĩ 惡ác 覺giác 觀quán 。 障chướng 二nhị 禪thiền 道đạo 。 是thị 故cố 宜nghi 滅diệt 。 以dĩ 善thiện 覺giác 觀quán 。 能năng 留lưu 行hành 者giả 。 令linh 心tâm 樂nhạo 住trụ 。 是thị 故cố 皆giai 應ưng 當đương 滅diệt 。 尋tầm 復phục 思tư 惟duy 。 知tri 惡ác 覺giác 觀quán 。 是thị 為vi 真chân 賊tặc 。 善thiện 覺giác 觀quán 者giả 。 雖tuy 似tự 親thân 善thiện 。 亦diệc 復phục 是thị 賊tặc 。 奪đoạt 我ngã 大đại 利lợi 故cố 。 當đương 進tiến 求cầu 滅diệt 二nhị 覺giác 觀quán 。 覺giác 觀quán 惱não 亂loạn 。 如như 人nhân 疲bì 極cực 。 安an 眠miên 眾chúng 音âm 惱não 亂loạn 。 是thị 故cố 行hành 者giả 。 滅diệt 此thử 覺giác 觀quán 。 已dĩ 求cầu 二nhị 禪thiền 。 譬thí 如như 風phong 土thổ 。 能năng 濁trược 清thanh 水thủy 。 不bất 見kiến 面diện 像tượng 。 欲dục 界giới 五ngũ 欲dục 濁trược 心tâm 。 如như 土thổ 濁trược 水thủy 。 覺giác 觀quán 亂loạn 心tâm 。 如như 風phong 動động 水thủy 。 以dĩ 覺giác 觀quán 滅diệt 故cố 。 內nội 得đắc 清thanh 淨tịnh 。 無vô 覺giác 無vô 觀quán 。 定định 生sanh 喜hỷ 樂lạc 。 入nhập 於ư 二nhị 禪thiền 。
問vấn 曰viết 。
云vân 何hà 是thị 二nhị 禪thiền 相tướng 。
答đáp 曰viết 。
經Kinh 中trung 說thuyết 言ngôn 。 滅diệt 諸chư 覺giác 觀quán 。 若nhược 善thiện 若nhược 無vô 記ký 。 以dĩ 無vô 覺giác 觀quán 動động 故cố 。 內nội 心tâm 清thanh 淨tịnh 。 如như 水thủy 澄trừng 靜tĩnh 。 無vô 有hữu 風phong 波ba 。 星tinh 月nguyệt 諸chư 山sơn 。 悉tất 皆giai 照chiếu 見kiến 。 如như 是thị 內nội 心tâm 清thanh 淨tịnh 故cố 。 名danh 賢hiền 聖thánh 默mặc 然nhiên 。 三tam 禪thiền 四tứ 禪thiền 。 雖tuy 皆giai 默mặc 然nhiên 。 以dĩ 二nhị 禪thiền 初sơ 得đắc 。 為vi 名danh 有hữu 覺giác 觀quán 。 語ngữ 言ngôn 因nhân 緣duyên 。 因nhân 緣duyên 初sơ 滅diệt 故cố 。 得đắc 名danh 默mặc 然nhiên 。 定định 生sanh 喜hỷ 樂lạc 。 妙diệu 勝thắng 初sơ 禪thiền 。 初sơ 禪thiền 喜hỷ 樂lạc 。 從tùng 離ly 欲dục 生sanh 。 此thử 中trung 喜hỷ 樂lạc 。 從tùng 初sơ 禪thiền 定định 生sanh 。
問vấn 曰viết 。
二nhị 禪thiền 亦diệc 離ly 。 初sơ 禪thiền 結kết 使sử 。 何hà 以dĩ 不bất 言ngôn 離ly 生sanh 。
答đáp 曰viết 。
雖tuy 復phục 離ly 結kết 。 但đãn 依y 定định 力lực 多đa 故cố 。 以dĩ 定định 為vi 名danh 。
復phục 次thứ 言ngôn 離ly 欲dục 者giả 。 則tắc 離ly 欲dục 界giới 。 言ngôn 離ly 初sơ 禪thiền 。 未vị 離ly 色sắc 界giới 。 是thị 故cố 不bất 名danh 離ly 生sanh 。 如như 是thị 等đẳng 是thị 二nhị 禪thiền 相tướng 。 行hành 者giả 既ký 得đắc 二nhị 禪thiền 。 更cánh 求cầu 深thâm 定định 。 二nhị 禪thiền 定định 有hữu 。 煩phiền 惱não 覆phú 心tâm 。 所sở 謂vị 愛ái 慢mạn 。 邪tà 見kiến 疑nghi 等đẳng 。 壞hoại 破phá 定định 心tâm 。 是thị 二nhị 禪thiền 賊tặc 。 遮già 三tam 禪thiền 門môn 。 是thị 故cố 當đương 求cầu 。 斷đoạn 滅diệt 此thử 患hoạn 。 以dĩ 求cầu 三tam 禪thiền 。
問vấn 曰viết 。
若nhược 爾nhĩ 者giả 。 佛Phật 何hà 以dĩ 故cố 。 說thuyết 離ly 喜hỷ 行hành 捨xả 。 得đắc 入nhập 三tam 禪thiền 。
答đáp 曰viết 。
得đắc 二nhị 禪thiền 大đại 喜hỷ 。 喜hỷ 心tâm 過quá 差sai 。 心tâm 變biến 著trước 喜hỷ 。 生sanh 諸chư 結kết 使sử 。 以dĩ 是thị 故cố 喜hỷ 。 為vi 煩phiền 惱não 之chi 本bổn 。 又hựu 復phục 諸chư 結kết 使sử 。 無vô 有hữu 利lợi 益ích 。 不bất 應ưng 生sanh 著trước 。 喜hỷ 是thị 悅duyệt 樂lạc 。 甚thậm 為vi 利lợi 益ích 。 滯trệ 著trước 難nan 捨xả 。 以dĩ 是thị 故cố 佛Phật 說thuyết 。 捨xả 喜hỷ 得đắc 入nhập 三tam 禪thiền 。
問vấn 曰viết 。
五ngũ 欲dục 不bất 淨tịnh 罪tội 。 喜hỷ 則tắc 應ưng 當đương 捨xả 。 是thị 喜hỷ 淨tịnh 妙diệu 。 眾chúng 生sanh 所sở 樂lạc 。 云vân 何hà 言ngôn 捨xả 。
答đáp 曰viết 。
先tiên 已dĩ 答đáp 生sanh 著trước 因nhân 緣duyên 。 則tắc 是thị 罪tội 門môn 。
復phục 次thứ 若nhược 不bất 捨xả 喜hỷ 。 則tắc 不bất 能năng 得đắc 。 上thượng 妙diệu 功công 德đức 。 以dĩ 是thị 故cố 捨xả 小tiểu 得đắc 大đại 。 有hữu 何hà 過quá 也dã 。 行hành 者giả 進tiến 求cầu 三tam 禪thiền 。 觀quán 喜hỷ 知tri 患hoạn 。 憂ưu 苦khổ 因nhân 緣duyên 。 所sở 可khả 喜hỷ 樂lạc 。 無vô 常thường 事sự 變biến 。 則tắc 生sanh 憂ưu 苦khổ 。
復phục 次thứ 喜hỷ 為vi 麁thô 樂lạc 。 今kim 欲dục 捨xả 麁thô 。 而nhi 求cầu 細tế 樂lạc 。 故cố 言ngôn 離ly 喜hỷ 。 更cánh 入nhập 深thâm 定định 。 求cầu 異dị 定định 樂lạc 。 云vân 何hà 三tam 禪thiền 相tướng 滅diệt 喜hỷ 。 捨xả 此thử 妙diệu 喜hỷ 。 心tâm 不bất 悔hối 念niệm 。 知tri 喜hỷ 為vi 害hại 。 譬thí 如như 人nhân 知tri 。 婦phụ 是thị 羅la 剎sát 。 則tắc 能năng 捨xả 離ly 。 心tâm 不bất 悔hối 念niệm 。 喜hỷ 為vi 狂cuồng 惑hoặc 。 麁thô 法pháp 非phi 妙diệu 。 第đệ 三tam 禪thiền 身thân 受thọ 樂lạc 。 世thế 間gian 最tối 樂lạc 。 無vô 有hữu 過quá 者giả 。 聖thánh 所sở 經kinh 由do 。 能năng 受thọ 能năng 捨xả 。 無vô 喜hỷ 之chi 樂lạc 。 以dĩ 念niệm 巧xảo 慧tuệ 身thân 。 則tắc 遍biến 受thọ 入nhập 於ư 三tam 禪thiền 。
問vấn 曰viết 。
此thử 說thuyết 一nhất 心tâm 念niệm 慧tuệ 。 初sơ 禪thiền 二nhị 禪thiền 。 何hà 以dĩ 不bất 說thuyết 。
答đáp 曰viết 。
第đệ 三tam 禪thiền 者giả 。 身thân 遍biến 受thọ 樂lạc 。 心tâm 行hành 捨xả 法pháp 。 不bất 令linh 心tâm 著trước 。 分phân 別biệt 好hảo 醜xú 。 故cố 言ngôn 一nhất 心tâm 念niệm 慧tuệ 。
復phục 次thứ 三tam 禪thiền 中trung 有hữu 三tam 過quá 。
一nhất 者giả 。 心tâm 轉chuyển 細tế 沒một 。 二nhị 者giả 。 心tâm 大đại 發phát 動động 。 三tam 者giả 。 心tâm 生sanh 迷mê 悶muộn 。
行hành 者giả 常thường 應ưng 。 一nhất 心tâm 念niệm 此thử 三tam 過quá 。 若nhược 心tâm 沒một 時thời 。 以dĩ 精tinh 進tấn 智trí 。 慧tuệ 力lực 還hoàn 令linh 心tâm 起khởi 。 若nhược 大đại 發phát 動động 。 則tắc 應ưng 攝nhiếp 止chỉ 。 若nhược 心tâm 迷mê 悶muộn 。 應ưng 念niệm 佛Phật 妙diệu 法Pháp 。 還hoàn 令linh 心tâm 喜hỷ 。 常thường 當đương 守thủ 護hộ 。 治trị 此thử 三tam 心tâm 。 是thị 名danh 一nhất 心tâm 。 行hành 樂lạc 者giả 入nhập 第đệ 三tam 禪thiền 。
問vấn 曰viết 。
如như 經kinh 。 第đệ 三tam 禪thiền 中trung 。 二nhị 時thời 說thuyết 樂lạc 。 何hà 等đẳng 為vi 二nhị 樂lạc 。
答đáp 曰viết 。
前tiền 說thuyết 受thọ 樂lạc 。 後hậu 說thuyết 快khoái 樂lạc 。
問vấn 曰viết 。
有hữu 三tam 種chủng 樂lạc 。
受thọ 樂lạc 。 快khoái 樂lạc 。 無vô 惱não 樂lạc 。 以dĩ 何hà 樂lạc 故cố 。 三tam 禪thiền 名danh 為vi 。 第đệ 一nhất 之chi 樂lạc 。
答đáp 曰viết 。
三tam 樂lạc 上thượng 妙diệu 。 皆giai 勝thắng 下hạ 地địa 。 但đãn 以dĩ 受thọ 樂lạc 第đệ 一nhất 。 說thuyết 名danh 樂lạc 地địa 。 究cứu 竟cánh 盡tận 故cố 。 餘dư 二nhị 樂lạc 者giả 。 上thượng 地địa 猶do 有hữu 。 此thử 中trung 不bất 以dĩ 為vi 名danh 。
問vấn 曰viết 。
喜hỷ 樂lạc 無vô 喜hỷ 樂lạc 。 有hữu 何hà 差sai 別biệt 。
答đáp 曰viết 。
樂lạc 受thọ 有hữu 二nhị 種chủng 。
一nhất 者giả 。 喜hỷ 根căn 。 二nhị 者giả 。 樂lạc 根căn 。
喜hỷ 根căn 喜hỷ 樂lạc 。 初sơ 禪thiền 二nhị 禪thiền 所sở 攝nhiếp 。 樂lạc 根căn 無vô 喜hỷ 樂lạc 。 三tam 禪thiền 所sở 攝nhiếp 。
復phục 次thứ 欲dục 界giới 。 初sơ 禪thiền 樂lạc 受thọ 。 麁thô 者giả 名danh 樂lạc 根căn 。 細tế 者giả 名danh 為vi 喜hỷ 根căn 。 二nhị 禪thiền 。 三tam 禪thiền 樂lạc 受thọ 。 麁thô 者giả 為vi 喜hỷ 根căn 。 細tế 者giả 為vi 樂lạc 根căn 。 譬thí 如như 熱nhiệt 極cực 。 得đắc 清thanh 冷lãnh 水thủy 。 持trì 洗tẩy 手thủ 面diện 。 是thị 名danh 為vi 喜hỷ 。 入nhập 大đại 涼lương 池trì 。 舉cử 身thân 沐mộc 浴dục 。 是thị 名danh 受thọ 樂lạc 。 行hành 者giả 如như 是thị 。 初sơ 禪thiền 覺giác 觀quán 故cố 。 樂lạc 不bất 遍biến 身thân 。 二nhị 禪thiền 大đại 喜hỷ 驚kinh 故cố 。 不bất 能năng 遍biến 身thân 。 三tam 禪thiền 無vô 障chướng 礙ngại 故cố 。 樂lạc 遍biến 其kỳ 身thân 。 是thị 名danh 差sai 別biệt 。
復phục 次thứ 樂lạc 受thọ 有hữu 四tứ 種chủng 。
欲dục 界giới 六lục 識thức 相tương 應ứng 樂lạc 。 名danh 為vi 喜hỷ 根căn 。 亦diệc 名danh 樂lạc 根căn 。 初sơ 禪thiền 四tứ 識thức 相tương 應ứng 樂lạc 。 名danh 為vi 樂lạc 根căn 。 亦diệc 名danh 喜hỷ 根căn 。 二nhị 禪thiền 意ý 識thức 相tương 應ứng 樂lạc 。 受thọ 名danh 為vi 喜hỷ 根căn 。 三tam 禪thiền 離ly 喜hỷ 故cố 。 意ý 識thức 相tương 應ứng 樂lạc 受thọ 。 名danh 為vi 樂lạc 根căn 。 行hành 者giả 既ký 得đắc 三tam 禪thiền 。 知tri 上thượng 三tam 樂lạc 。 一nhất 心tâm 守thủ 護hộ 。 常thường 恐khủng 畏úy 忘vong 失thất 。 則tắc 為vi 是thị 惱não 。 是thị 故cố 樂lạc 復phục 為vi 患hoạn 。 當đương 求cầu 離ly 樂lạc 。 譬thí 如như 人nhân 求cầu 。 富phú 貴quý 之chi 樂lạc 。 求cầu 時thời 既ký 苦khổ 。 得đắc 時thời 無vô 厭yếm 。 則tắc 復phục 為vi 苦khổ 。 得đắc 已dĩ 守thủ 護hộ 。 亦diệc 復phục 為vi 苦khổ 。 有hữu 人nhân 以dĩ 求cầu 樂lạc 。 為vi 苦khổ 故cố 捨xả 。 或hoặc 有hữu 得đắc 樂lạc 無vô 厭yếm 。 覺giác 苦khổ 故cố 捨xả 。 或hoặc 有hữu 既ký 得đắc 。 守thủ 護hộ 為vi 苦khổ 故cố 捨xả 。 行hành 者giả 患hoạn 樂lạc 亦diệc 如như 是thị 。 求cầu 初sơ 禪thiền 樂lạc 。 以dĩ 覺giác 觀quán 惱não 亂loạn 故cố 捨xả 。 二nhị 禪thiền 大đại 喜hỷ 動động 故cố 捨xả 。 三tam 禪thiền 知tri 樂lạc 。 無vô 常thường 難nan 守thủ 故cố 捨xả 。 以dĩ 是thị 故cố 。 當đương 捨xả 此thử 樂lạc 。 求cầu 於ư 四tứ 禪thiền 。 安an 隱ẩn 之chi 地địa 。
問vấn 曰viết 。
行hành 者giả 依y 禪thiền 定định 樂lạc 。 捨xả 於ư 欲dục 樂lạc 。 今kim 依y 何hà 等đẳng 。 而nhi 捨xả 禪thiền 樂lạc 。 若nhược 捨xả 禪thiền 樂lạc 。 得đắc 何hà 利lợi 益ích 。
答đáp 曰viết 。
行hành 者giả 依y 於ư 涅Niết 槃Bàn 樂lạc 。 能năng 捨xả 禪thiền 樂lạc 。 得đắc 三tam 利lợi 故cố 。 所sở 謂vị 羅La 漢Hán 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 佛Phật 道Đạo 。 是thị 故cố 捨xả 禪thiền 定định 樂lạc 。 行hành 於ư 四tứ 禪thiền 。 安an 隱ẩn 快khoái 樂lạc 。 以dĩ 三Tam 乘Thừa 道Đạo 。 隨tùy 意ý 而nhi 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。
問vấn 曰viết 。
云vân 何hà 知tri 是thị 。 第đệ 四tứ 禪thiền 相tướng 。
答đáp 曰viết 。
如như 佛Phật 說thuyết 四tứ 禪thiền 相tướng 。 若nhược 比Bỉ 丘Khâu 。 斷đoạn 樂lạc 斷đoạn 苦khổ 。 先tiên 滅diệt 憂ưu 喜hỷ 。 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 。 護hộ 念niệm 清thanh 淨tịnh 。 入nhập 第đệ 四tứ 禪thiền 。
問vấn 曰viết 。
斷đoạn 三tam 禪thiền 樂lạc 應ưng 爾nhĩ 。 離ly 欲dục 時thời 已dĩ 斷đoạn 苦khổ 。 今kim 何hà 故cố 復phục 言ngôn 斷đoạn 苦khổ 。
答đáp 曰viết 。
有hữu 人nhân 言ngôn 。 斷đoạn 有hữu 二nhị 種chủng 。
一nhất 。 別biệt 相tướng 斷đoạn 。 二nhị 。 總tổng 相tướng 斷đoạn 。
如như 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 。 以dĩ 道Đạo 比tỉ 智trí 總tổng 斷đoạn 。 一nhất 切thiết 見kiến 諦đế 結kết 使sử 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 佛Phật 說thuyết 斷đoạn 苦khổ 斷đoạn 樂lạc 。 先tiên 滅diệt 憂ưu 喜hỷ 。 若nhược 欲dục 界giới 苦khổ 。 應ưng 說thuyết 先tiên 斷đoạn 苦khổ 憂ưu 喜hỷ 。 而nhi 不bất 說thuyết 者giả 。 以dĩ 是thị 故cố 知tri 。 非phi 欲dục 界giới 苦khổ 。 以dĩ 三tam 禪thiền 樂lạc 。 無vô 常thường 相tướng 故cố 。 則tắc 能năng 生sanh 苦khổ 。 是thị 故cố 說thuyết 斷đoạn 苦khổ 。 又hựu 如như 佛Phật 說thuyết 。 樂lạc 受thọ 時thời 當đương 觀quán 是thị 苦khổ 。 於ư 三tam 禪thiền 樂lạc 生sanh 時thời 。 住trụ 時thời 為vi 樂lạc 。 滅diệt 時thời 為vi 苦khổ 。 以dĩ 是thị 故cố 言ngôn 。 斷đoạn 樂lạc 斷đoạn 苦khổ 。 先tiên 滅diệt 憂ưu 喜hỷ 者giả 。 欲dục 界giới 中trung 憂ưu 。 初sơ 二nhị 禪thiền 喜hỷ 者giả 。
問vấn 曰viết 。
欲dục 界giới 中trung 有hữu 苦khổ 有hữu 憂ưu 。 離ly 欲dục 時thời 滅diệt 。 何hà 以dĩ 但đãn 說thuyết 斷đoạn 憂ưu 。 不bất 說thuyết 斷đoạn 苦khổ 。
答đáp 曰viết 。
離ly 欲dục 時thời 雖tuy 斷đoạn 二nhị 事sự 。 憂ưu 根căn 不bất 復phục 成thành 就tựu 。 苦khổ 根căn 成thành 就tựu 。 以dĩ 成thành 就tựu 故cố 。 不bất 得đắc 言ngôn 滅diệt 。
問vấn 曰viết 。
若nhược 三tam 禪thiền 中trung 樂lạc 。 生sanh 住trụ 時thời 樂lạc 。 滅diệt 時thời 為vi 苦khổ 。 今kim 說thuyết 初sơ 禪thiền 。 二nhị 禪thiền 中trung 喜hỷ 。 何hà 獨độc 不bất 爾nhĩ 。
答đáp 曰viết 。
佛Phật 經Kinh 所sở 說thuyết 。 離ly 三tam 禪thiền 時thời 。 斷đoạn 樂lạc 斷đoạn 苦khổ 。 無vô 滅diệt 憂ưu 喜hỷ 。 初sơ 禪thiền 二nhị 禪thiền 。 不bất 作tác 是thị 說thuyết 。
問vấn 曰viết 。
佛Phật 何hà 因nhân 緣duyên 。 不bất 作tác 是thị 說thuyết 。
答đáp 曰viết 。
三tam 禪thiền 中trung 樂lạc 。 於ư 三tam 界giới 中trung 。 受thọ 樂lạc 最tối 妙diệu 。 心tâm 所sở 著trước 處xứ 。 以dĩ 其kỳ 著trước 故cố 。 無vô 常thường 生sanh 苦khổ 。 以dĩ 喜hỷ 麁thô 故cố 。 不bất 能năng 遍biến 身thân 。 雖tuy 復phục 有hữu 失thất 。 不bất 大đại 生sanh 憂ưu 。 以dĩ 是thị 故cố 。 佛Phật 經Kinh 不bất 說thuyết 也dã 。 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 者giả 。 第đệ 四tứ 禪thiền 中trung 。 雖tuy 有hữu 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 受thọ 。 捨xả 者giả 捨xả 三tam 禪thiền 樂lạc 。 行hành 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 受thọ 。 不bất 憶ức 不bất 悔hối 。 念niệm 清thanh 淨tịnh 者giả 。 以dĩ 滅diệt 憂ưu 喜hỷ 苦khổ 樂lạc 四tứ 事sự 。 故cố 念niệm 清thanh 淨tịnh 。
問vấn 曰viết 。
上thượng 三tam 禪thiền 中trung 。 不bất 說thuyết 清thanh 淨tịnh 。 此thử 中trung 何hà 以dĩ 獨độc 說thuyết 。
答đáp 曰viết 。
初sơ 禪thiền 覺giác 觀quán 亂loạn 故cố 。 念niệm 不bất 清thanh 淨tịnh 。 譬thí 如như 露lộ 地địa 。 風phong 中trung 然nhiên 燈đăng 。 雖tuy 有hữu 脂chi 炷chú 。 以dĩ 風phong 吹xuy 故cố 。 明minh 不bất 得đắc 照chiếu 。 二nhị 禪thiền 中trung 雖tuy 一nhất 識thức 攝nhiếp 。 以dĩ 喜hỷ 大đại 發phát 故cố 。 定định 心tâm 散tán 亂loạn 。 是thị 故cố 不bất 名danh 念niệm 清thanh 淨tịnh 。 三tam 禪thiền 中trung 著trước 樂lạc 心tâm 多đa 。 亂loạn 此thử 禪thiền 定định 故cố 。 不bất 說thuyết 念niệm 清thanh 淨tịnh 。 四tứ 禪thiền 中trung 都đô 無vô 此thử 事sự 故cố 。 言ngôn 念niệm 清thanh 淨tịnh 。
復phục 次thứ 下hạ 地địa 。 雖tuy 有hữu 定định 心tâm 。 出xuất 入nhập 息tức 故cố 。 令linh 心tâm 難nan 攝nhiếp 。 是thị 中trung 無vô 出xuất 入nhập 息tức 故cố 。 心tâm 則tắc 易dị 攝nhiếp 。 易dị 攝nhiếp 故cố 念niệm 清thanh 淨tịnh 。
復phục 次thứ 第đệ 四tứ 禪thiền 。 名danh 為vi 真chân 禪thiền 。 餘dư 三tam 禪thiền 者giả 。 方phương 便tiện 階giai 梯thê 。 是thị 第đệ 四tứ 禪thiền 。 譬thí 如như 山sơn 頂đảnh 。 餘dư 三tam 禪thiền 定định 。 如như 上thượng 山sơn 道đạo 。 是thị 故cố 第đệ 四tứ 禪thiền 。 佛Phật 說thuyết 為vi 不bất 動động 處xứ 。 無vô 有hữu 定định 所sở 動động 處xứ 故cố 。 有hữu 名danh 安an 隱ẩn 。 調điều 順thuận 之chi 處xứ 。 是thị 第đệ 四tứ 禪thiền 相tướng 。 譬thí 如như 善thiện 御ngự 調điều 馬mã 。 隨tùy 意ý 所sở 至chí 。 行hành 者giả 得đắc 此thử 第đệ 四tứ 禪thiền 。 欲dục 行hành 四Tứ 無Vô 量Lượng 。 心tâm 隨tùy 意ý 易dị 得đắc 。 欲dục 修tu 四Tứ 念Niệm 處Xứ 。 修tu 之chi 則tắc 易dị 。 欲dục 得đắc 四Tứ 諦Đế 。 疾tật 得đắc 不bất 難nan 。 欲dục 入nhập 四Tứ 無Vô 色Sắc 定Định 。 易dị 可khả 得đắc 入nhập 。 欲dục 得đắc 六Lục 通Thông 。 求cầu 之chi 亦diệc 易dị 。
何hà 以dĩ 故cố 。 第đệ 四tứ 禪thiền 中trung 。 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 。 捨xả 念niệm 清thanh 淨tịnh 。 調điều 柔nhu 隨tùy 意ý 。 如như 佛Phật 說thuyết 喻dụ 。 金kim 師sư 調điều 金kim 。 洋dương 鍊luyện 如như 法pháp 。 隨tùy 意ý 作tác 器khí 。 無vô 不bất 成thành 就tựu 。
問vấn 曰viết 。
行hành 者giả 云vân 何hà 得đắc 。 慈từ 心tâm 無vô 量lượng 。
答đáp 曰viết 。
行hành 者giả 依y 四tứ 禪thiền 已dĩ 。 念niệm 一nhất 城thành 眾chúng 生sanh 。 願nguyện 令linh 得đắc 樂lạc 。 如như 是thị 一nhất 國quốc 土độ 。 一nhất 閻Diêm 浮Phù 提Đề 四tứ 天thiên 下hạ 。 小tiểu 千thiên 國quốc 土độ 。 二nhị 千thiên 國quốc 土độ 。 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 國Quốc 土Độ 。 乃nãi 至chí 十thập 方phương 。 恒Hằng 河Hà 沙sa 等đẳng 。 無vô 量lượng 無vô 邊biên 眾chúng 生sanh 。 慈từ 心tâm 遍biến 覆phú 。 皆giai 願nguyện 得đắc 樂lạc 。 譬thí 如như 水thủy 劫kiếp 盡tận 時thời 。 消tiêu 水thủy 火hỏa 珠châu 。 滅diệt 不bất 復phục 現hiện 。 大đại 海hải 龍long 王vương 。 心tâm 大đại 發phát 動động 。 從tùng 念niệm 生sanh 水thủy 。 出xuất 海hải 盈doanh 漫mạn 。 及cập 天thiên 澍chú 雨vũ 。 遍biến 滿mãn 天thiên 下hạ 。 是thị 時thời 天thiên 地địa 。 彌di 漫mạn 無vô 不bất 充sung 溢dật 。 行hành 者giả 亦diệc 爾nhĩ 。 以dĩ 大đại 慈từ 水thủy 滅diệt 瞋sân 恚khuể 。 消tiêu 慈từ 火hỏa 珠châu 。 慈từ 水thủy 發phát 溢dật 。 漸tiệm 漸tiệm 廣quảng 大đại 。 遍biến 至chí 無vô 量lượng 。 無vô 邊biên 眾chúng 生sanh 。 悉tất 蒙mông 潤nhuận 澤trạch 。 常thường 出xuất 不bất 斷đoạn 。 或hoặc 聽thính 說thuyết 法Pháp 。 增tăng 益ích 慈từ 心tâm 。 譬thí 如như 大đại 雨vũ 。 無vô 不bất 周chu 普phổ 。 行hành 者giả 慈từ 念niệm 眾chúng 生sanh 。 令linh 得đắc 世thế 間gian 。 清thanh 淨tịnh 之chi 樂lạc 。 亦diệc 以dĩ 所sở 得đắc 。 禪thiền 定định 快khoái 樂lạc 。 持trì 與dữ 眾chúng 生sanh 。 亦diệc 以dĩ 涅Niết 槃Bàn 。 苦khổ 盡tận 之chi 樂lạc 。 乃nãi 至chí 諸chư 佛Phật 。 第đệ 一nhất 實thật 樂lạc 。 願nguyện 與dữ 眾chúng 生sanh 。 以dĩ 慈từ 力lực 故cố 。 悉tất 見kiến 十thập 方phương 。 六lục 道đạo 眾chúng 生sanh 。 無vô 不bất 受thọ 樂lạc 。
問vấn 曰viết 。
如như 阿A 毘Tỳ 曇Đàm 說thuyết 。 何hà 等đẳng 是thị 慈Từ 三Tam 昧Muội 。 觀quán 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 悉tất 見kiến 受thọ 樂lạc 。 又hựu 經Kinh 中trung 說thuyết 。 慈Từ 心Tâm 三Tam 昧Muội 。 遍biến 滿mãn 十thập 方phương 。 皆giai 見kiến 受thọ 樂lạc 。 云vân 何hà 但đãn 言ngôn 。 願nguyện 令linh 眾chúng 生sanh 得đắc 樂lạc 。
答đáp 曰viết 。
初sơ 習tập 慈từ 心tâm 。 願nguyện 令linh 得đắc 樂lạc 。 深thâm 入nhập 慈Từ 心Tâm 三Tam 昧Muội 已dĩ 。 悉tất 見kiến 眾chúng 生sanh 。 無vô 不bất 受thọ 樂lạc 。 如như 鑽toàn 燧toại 出xuất 火hỏa 。 初sơ 然nhiên 細tế 軟nhuyễn 乾can 草thảo 。 火hỏa 勢thế 轉chuyển 大đại 。 濕thấp 木mộc 山sơn 林lâm 。 一nhất 時thời 俱câu 然nhiên 。 慈từ 亦diệc 如như 是thị 。 初sơ 入nhập 觀quán 時thời 。 見kiến 人nhân 受thọ 樂lạc 。 願nguyện 與dữ 苦khổ 者giả 。 慈từ 力lực 轉chuyển 成thành 。 悉tất 見kiến 得đắc 樂lạc 。
問vấn 曰viết 。
眾chúng 生sanh 實thật 無vô 得đắc 者giả 。 云vân 何hà 皆giai 見kiến 得đắc 樂lạc 。 而nhi 不bất 顛điên 倒đảo 。
答đáp 曰viết 。
定định 有hữu 二nhị 種chủng 。
一nhất 者giả 。 觀quán 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 二nhị 者giả 。 觀quán 法pháp 利lợi 用dụng 。
譬thí 如như 真chân 珠châu 師sư 。 一nhất 者giả 。 善thiện 知tri 珠châu 相tướng 。 貴quý 賤tiện 好hảo 醜xú 。 二nhị 者giả 。 善thiện 能năng 治trị 用dụng 。 或hoặc 有hữu 知tri 相tướng 。 而nhi 不bất 能năng 用dụng 。 或hoặc 有hữu 治trị 用dụng 。 而nhi 不bất 知tri 相tướng 。 或hoặc 有hữu 知tri 相tướng 。 亦diệc 能năng 治trị 用dụng 。 行hành 者giả 如như 是thị 。 賢hiền 聖thánh 未vị 離ly 欲dục 者giả 。 能năng 觀quán 法pháp 相tướng 。 四Tứ 真Chân 諦Đế 等đẳng 。 而nhi 不bất 能năng 用dụng 。 不bất 行hành 四Tứ 無Vô 量Lượng 故cố 。 如như 凡phàm 夫phu 離ly 欲dục 。 行hành 諸chư 功công 德đức 。 能năng 有hữu 利lợi 用dụng 生sanh 。 四Tứ 無Vô 量Lượng 心Tâm 。 不bất 能năng 觀quán 實thật 相tướng 故cố 。 如như 俱câu 解giải 脫thoát 。 阿A 羅La 漢Hán 等đẳng 。 能năng 觀quán 實thật 相tướng 。 具cụ 禪thiền 定định 故cố 。 生sanh 四Tứ 無Vô 量Lượng 。 四Tứ 無Vô 量Lượng 者giả 。 得đắc 解giải 之chi 法Pháp 。 以dĩ 利lợi 用dụng 故cố 。 非phi 為vi 顛điên 倒đảo 。
復phục 次thứ 佛Phật 法Pháp 之chi 。 實thật 無vô 有hữu 眾chúng 生sanh 。 云vân 何hà 觀quán 苦khổ 者giả 為vi 實thật 。 樂lạc 者giả 為vi 倒đảo 。 所sở 謂vị 顛điên 倒đảo 。 無vô 眾chúng 生sanh 中trung 。 而nhi 著trước 我ngã 相tướng 。 若nhược 常thường 若nhược 無vô 常thường 。 若nhược 邊biên 若nhược 無vô 邊biên 等đẳng 。 是thị 為vi 顛điên 倒đảo 。 行hành 慈từ 之chi 人nhân 。 知tri 眾chúng 生sanh 假giả 名danh 。 如như 輪luân 等đẳng 和hòa 合hợp 。 名danh 之chi 為vi 車xa 。 是thị 故cố 行hành 者giả 。 慈từ 心tâm 清thanh 淨tịnh 。 則tắc 非phi 顛điên 倒đảo 。
復phục 次thứ 若nhược 無vô 眾chúng 生sanh 。 以dĩ 為vi 實thật 者giả 。 眾chúng 生sanh 受thọ 樂lạc 。 應ưng 是thị 顛điên 倒đảo 。 而nhi 有hữu 眾chúng 生sanh 。 無vô 眾chúng 生sanh 皆giai 為vi 是thị 邊biên 。 不bất 應ưng 但đãn 有hữu 眾chúng 生sanh 。 以dĩ 為vi 顛điên 倒đảo 。
復phục 次thứ 慈Từ 三Tam 昧Muội 力lực 故cố 。 行hành 者giả 皆giai 見kiến 眾chúng 生sanh 。 無vô 不bất 得đắc 樂lạc 。 如như 一nhất 切thiết 入nhập 觀quán 。 禪thiền 定định 力lực 故cố 。 於ư 緣duyên 境cảnh 界giới 。 轉chuyển 青thanh 作tác 赤xích 。 何hà 況huống 眾chúng 生sanh 。 皆giai 有hữu 樂lạc 相tướng 。 而nhi 不bất 見kiến 也dã 。 如như 貴quý 賤tiện 貧bần 富phú 。 禽cầm 獸thú 之chi 屬thuộc 。 各các 自tự 有hữu 樂lạc 。 互hỗ 相tương 憐lân 愍mẫn 。 貴quý 者giả 之chi 患hoạn 。 貧bần 者giả 所sở 無vô 。 貧bần 者giả 之chi 患hoạn 。 貴quý 者giả 所sở 無vô 。
問vấn 曰viết 。
餘dư 道đạo 可khả 爾nhĩ 。 地địa 獄ngục 云vân 何hà 。
答đáp 曰viết 。
地địa 獄ngục 眾chúng 生sanh 。 亦diệc 有hữu 樂lạc 分phần 。 遠viễn 見kiến 刀đao 山sơn 灰hôi 河hà 。 皆giai 謂vị 林lâm 水thủy 。 而nhi 生sanh 樂lạc 想tưởng 。 見kiến 樹thụ 上thượng 女nữ 人nhân 。 亦diệc 生sanh 樂lạc 想tưởng 。 又hựu 我ngã 心tâm 顛điên 倒đảo 故cố 。 愛ái 樂nhạo 其kỳ 身thân 。 若nhược 欲dục 殺sát 時thời 。 逃đào 避tị 啼đề 哭khốc 。 請thỉnh 求cầu 獄ngục 卒tốt 。 願nguyện 見kiến 放phóng 捨xả 。 若nhược 語ngữ 赦xá 汝nhữ 。 得đắc 脫thoát 此thử 苦khổ 。 心tâm 亦diệc 可khả 樂lạc 。 如như 是thị 之chi 等đẳng 。 皆giai 有hữu 樂lạc 分phần 。
又hựu 復phục 神thần 通thông 力lực 故cố 。 行hành 慈từ 之chi 心tâm 。 種chủng 種chủng 教giáo 化hóa 。 令linh 眾chúng 生sanh 得đắc 樂lạc 。 或hoặc 隨tùy 所sở 有hữu 。 而nhi 能năng 與dữ 之chi 。 及cập 身thân 口khẩu 行hành 。 助trợ 成thành 利lợi 益ích 。 如như 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 深thâm 心tâm 愛ái 念niệm 。 壞hoại 諸chư 惡ác 趣thú 。 實thật 令linh 眾chúng 生sanh 。 得đắc 種chủng 種chủng 樂lạc 。 以dĩ 是thị 故cố 。 不bất 但đãn 願nguyện 與dữ 。 亦diệc 實thật 令linh 得đắc 樂lạc 。
問vấn 曰viết 。
行hành 慈từ 者giả 。 得đắc 何hà 功công 德đức 。
答đáp 曰viết 。
行hành 慈từ 者giả 。 諸chư 惡ác 不bất 能năng 加gia 。 如như 好hảo 守thủ 備bị 。 外ngoại 賊tặc 不bất 害hại 。 若nhược 欲dục 惱não 害hại 。 反phản 自tự 受thọ 患hoạn 。 如như 人nhân 以dĩ 掌chưởng 拍phách 矛mâu 。 掌chưởng 自tự 傷thương 壞hoại 。 矛mâu 無vô 所sở 害hại 。 五ngũ 種chủng 邪tà 語ngữ 。 不bất 能năng 壞hoại 心tâm 。
五ngũ 種chủng 者giả 。
一nhất 。 妄vọng 語ngữ 說thuyết 過quá 。 二nhị 。 惡ác 口khẩu 說thuyết 過quá 。 三tam 。 不bất 時thời 說thuyết 過quá 。 四tứ 。 惡ác 心tâm 說thuyết 過quá 。 五ngũ 。 不bất 利lợi 益ích 說thuyết 過quá 。
譬thí 如như 大đại 地địa 。 不bất 可khả 破phá 壞hoại 。 種chủng 種chủng 瞋sân 惱não 讒sàm 謗báng 等đẳng 。 不bất 能năng 毀hủy 也dã 。 譬thí 如như 虛hư 空không 。 不bất 受thọ 加gia 害hại 。 心tâm 智trí 柔nhu 軟nhuyễn 。 猶do 若nhược 天thiên 衣y 。
復phục 次thứ 行hành 者giả 入nhập 慈từ 。 虎hổ 狼lang 毒độc 獸thú 。 蛇xà 蚖ngoan 之chi 屬thuộc 。 皆giai 不bất 能năng 害hại 。 如như 入nhập 牢lao 城thành 。 無vô 能năng 傷thương 害hại 。 得đắc 如như 是thị 等đẳng 。 無vô 量lượng 功công 德đức 。
問vấn 曰viết 。
慈từ 德đức 如như 是thị 。 何hà 者giả 名danh 慈từ 法pháp 。
答đáp 曰viết 。
愛ái 念niệm 眾chúng 生sanh 。 皆giai 見kiến 受thọ 樂lạc 。 是thị 心tâm 相tương 應ứng 法pháp 行hành 。 陰ấm 所sở 攝nhiếp 名danh 為vi 慈từ 法pháp 。 或hoặc 色sắc 界giới 繫hệ 。 或hoặc 不bất 繫hệ 。 心tâm 數số 法pháp 。 心tâm 共cộng 生sanh 。 隨tùy 心tâm 行hành 。 非phi 色sắc 法pháp 。 非phi 是thị 業nghiệp 。 業nghiệp 相tương 應ứng 。 業nghiệp 共cộng 生sanh 。 隨tùy 業nghiệp 行hành 。 非phi 報báo 生sanh 。 是thị 應ưng 修tu 。 得đắc 修tu 。 行hành 修tu 。 應ưng 證chứng 。 身thân 證chứng 。 慧tuệ 證chứng 。 或hoặc 思tư 惟duy 斷đoạn 。 或hoặc 不bất 斷đoạn 。 或hoặc 有hữu 覺giác 有hữu 觀quán 。 或hoặc 無vô 覺giác 有hữu 觀quán 。 或hoặc 無vô 覺giác 無vô 觀quán 。 或hoặc 有hữu 喜hỷ 。 或hoặc 無vô 喜hỷ 。 或hoặc 有hữu 出xuất 入nhập 息tức 。 或hoặc 無vô 出xuất 入nhập 息tức 。 或hoặc 賢hiền 聖thánh 。 或hoặc 凡phàm 夫phu 。 或hoặc 樂lạc 受thọ 相tương 應ứng 。 或hoặc 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 受thọ 相tương 應ứng 。 非phi 道Đạo 品Phẩm 。 先tiên 緣duyên 相tướng 。 後hậu 緣duyên 法pháp 。 在tại 四tứ 禪thiền 亦diệc 餘dư 地địa 。 緣duyên 無vô 量lượng 眾chúng 生sanh 。 故cố 名danh 為vi 無vô 量lượng 。 清thanh 淨tịnh 故cố 。 慈từ 念niệm 故cố 。 憐lân 愍mẫn 利lợi 益ích 故cố 。 名danh 為vi 梵Phạm 行hành 梵Phạm 乘thừa 。 能năng 到đáo 梵Phạm 世Thế 。 名danh 為vi 梵Phạm 道đạo 。 是thị 過quá 去khứ 諸chư 佛Phật 。 常thường 所sở 行hành 道Đạo 。
問vấn 曰viết 。
云vân 何hà 修tu 習tập 慈từ 心tâm 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 行hành 者giả 作tác 是thị 念niệm 。
我ngã 除trừ 剃thế 鬚tu 髮phát 。 不bất 在tại 飾sức 好hảo 。 破phá 憍kiêu 慢mạn 相tướng 。 若nhược 稱xưng 此thử 者giả 。 宜nghi 應ưng 行hành 慈từ 。 今kim 著trước 染nhiễm 衣y 。 當đương 應ưng 行hành 慈từ 。 令linh 心tâm 不bất 染nhiễm 。 食thực 他tha 之chi 食thực 。 不bất 虛hư 受thọ 施thí 。 如như 經kinh 所sở 說thuyết 。 若nhược 有hữu 比Bỉ 丘Khâu 。 漸tiệm 修tu 慈từ 心tâm 。 則tắc 隨tùy 佛Phật 教giáo 。 如như 是thị 不bất 虛hư 。 食thực 人nhân 信tín 施thí 。
復phục 次thứ 若nhược 出xuất 家gia 。 若nhược 在tại 家gia 。 行hành 者giả 作tác 是thị 念niệm 。
慈từ 心tâm 力lực 故cố 。 於ư 惡ác 世thế 中trung 。 安an 隱ẩn 無vô 患hoạn 。 於ư 破phá 法pháp 眾chúng 中trung 。 獨độc 隨tùy 法pháp 行hành 。 於ư 熱nhiệt 煩phiền 惱não 。 令linh 心tâm 清thanh 冷lãnh 。 如như 近cận 聚tụ 落lạc 。 有hữu 清thanh 涼lương 池trì 。
復phục 次thứ 行hành 慈từ 力lực 故cố 。 怨oán 家gia 毒độc 害hại 。 不bất 能năng 復phục 害hại 。 如như 著trước 革cách 屣tỉ 。 刺thứ 不bất 能năng 傷thương 。 行hành 者giả 處xử 於ư 欲dục 界giới 。 多đa 瞋sân 怒nộ 害hại 。 鬪đấu 諍tranh 怨oán 毒độc 。 種chủng 種chủng 諸chư 害hại 。 慈từ 心tâm 力lực 故cố 。 無vô 能năng 傷thương 損tổn 。 譬thí 如như 力lực 士sĩ 。 著trước 金kim 剛cang 鎧khải 。 執chấp 持trì 利lợi 器khí 。 雖tuy 入nhập 大đại 陣trận 。 不bất 能năng 傷thương 壞hoại 。
復phục 次thứ 是thị 慈từ 能năng 利lợi 益ích 。 利lợi 益ích 三tam 種chủng 人nhân 。 凡phàm 夫phu 行hành 慈từ 。 除trừ 諸chư 瞋sân 恚khuể 。 得đắc 無vô 量lượng 福phước 。 生sanh 於ư 淨tịnh 果quả 。 世thế 間gian 福phước 德đức 。 無vô 過quá 是thị 者giả 。 求cầu 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 者giả 。 欲dục 界giới 多đa 瞋sân 。 慈từ 力lực 能năng 破phá 。 及cập 餘dư 煩phiền 惱não 。 則tắc 亦diệc 隨tùy 滅diệt 。 得đắc 離ly 欲dục 界giới 。 漸tiệm 出xuất 三tam 界giới 。 如như 佛Phật 所sở 說thuyết 。 慈từ 心tâm 共cộng 俱câu 。 近cận 修tu 七thất 覺giác 。 大Đại 乘Thừa 發phát 心tâm 。 為vì 度độ 眾chúng 生sanh 。 以dĩ 慈từ 為vi 本bổn 。 如như 是thị 慈từ 心tâm 。 於ư 三tam 種chủng 人nhân 。 無vô 量lượng 利lợi 益ích 。 又hựu 習tập 慈từ 初sơ 門môn 。
又hựu 十thập 六lục 行hành 。 令linh 速tốc 得đắc 慈từ 。 又hựu 使sử 牢lao 固cố 。 亦diệc 常thường 修tu 行hành 。
一nhất 者giả 。 持trì 戒giới 清thanh 淨tịnh 。 二nhị 者giả 。 心tâm 不bất 悔hối 。 三tam 者giả 。 善thiện 法Pháp 中trung 生sanh 喜hỷ 。 四tứ 者giả 。 快khoái 樂lạc 。 五ngũ 者giả 。 攝nhiếp 護hộ 五ngũ 情tình 。 六lục 者giả 。 念niệm 巧xảo 便tiện 慧tuệ 。 七thất 者giả 。 身thân 離ly 心tâm 離ly 。 八bát 者giả 。 同đồng 行hành 共cộng 住trú 。 九cửu 者giả 。 若nhược 聽thính 若nhược 說thuyết 。 隨tùy 順thuận 慈từ 法Pháp 。 十thập 者giả 。 不bất 惱não 亂loạn 他tha 人nhân 。 十thập 一nhất 者giả 。 食thực 知tri 自tự 節tiết 。 十thập 二nhị 者giả 。 少thiểu 於ư 睡thụy 眠miên 。 十thập 三tam 者giả 。 省tỉnh 於ư 言ngôn 語ngữ 。 十thập 四tứ 者giả 。 身thân 四tứ 威uy 儀nghi 。 安an 隱ẩn 適thích 意ý 。 十thập 五ngũ 者giả 。 所sở 須tu 之chi 物vật 。 隨tùy 意ý 無vô 乏phạp 。 十thập 六lục 者giả 。 不bất 戲hí 論luận 諸chư 法pháp 行hành 。
是thị 十thập 六lục 法Pháp 。 助trợ 慈Từ 三Tam 昧Muội 。 悲bi 者giả 觀quán 眾chúng 生sanh 苦khổ 。 如như 地địa 獄ngục 。 餓ngạ 鬼quỷ 。 畜súc 生sanh 。 世thế 間gian 刑hình 徒đồ 。 飢cơ 寒hàn 病bệnh 苦khổ 等đẳng 。 取thủ 其kỳ 苦khổ 相tướng 故cố 。 悲bi 心tâm 轉chuyển 增tăng 。 乃nãi 至chí 樂lạc 人nhân 。 皆giai 見kiến 其kỳ 苦khổ 。
問vấn 曰viết 。
云vân 何hà 以dĩ 樂lạc 為vi 苦khổ 。
答đáp 曰viết 。
樂lạc 是thị 無vô 常thường 。 樂lạc 無vô 厭yếm 足túc 。 從tùng 因nhân 緣duyên 生sanh 。 念niệm 念niệm 生sanh 滅diệt 。 無vô 有hữu 住trụ 時thời 。 以dĩ 是thị 故cố 苦khổ 。
復phục 次thứ 如như 欲dục 天thiên 受thọ 樂lạc 。 如như 狂cuồng 如như 醉túy 。 無vô 所sở 別biệt 知tri 。 死tử 時thời 乃nãi 覺giác 。 色sắc 無vô 色sắc 界giới 眾chúng 生sanh 。 於ư 深thâm 禪thiền 定định 。 愛ái 味vị 心tâm 著trước 。 命mạng 終chung 隨tùy 業nghiệp 因nhân 緣duyên 。 還hoàn 復phục 受thọ 報báo 。 如như 是thị 眾chúng 生sanh 。 當đương 有hữu 何hà 樂lạc 。 於ư 地địa 獄ngục 三tam 惡ác 道đạo 。 是thị 舊cựu 住trú 處xứ 。 天thiên 上thượng 人nhân 中trung 。 猶do 如như 客khách 住trụ 。 暫tạm 得đắc 止chỉ 息tức 。 以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên 故cố 。 佛Phật 但đãn 說thuyết 苦Khổ 諦Đế 。 無vô 有hữu 樂lạc 諦đế 。 是thị 故cố 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 無vô 不bất 是thị 苦khổ 。 眾chúng 生sanh 可khả 愍mẫn 。 不bất 知tri 實thật 苦khổ 。 於ư 顛điên 倒đảo 中trung 。 而nhi 生sanh 樂lạc 想tưởng 。 今kim 世thế 後hậu 世thế 。 受thọ 種chủng 種chủng 憂ưu 惱não 。 而nhi 無vô 厭yếm 心tâm 。 雖tuy 暫tạm 得đắc 離ly 苦khổ 。 還hoàn 復phục 求cầu 樂lạc 。 作tác 諸chư 苦khổ 事sự 。 如như 是thị 思tư 惟duy 。 見kiến 諸chư 眾chúng 生sanh 。 悉tất 皆giai 受thọ 苦khổ 。 是thị 為vi 悲bi 心tâm 。 餘dư 悲bi 心tâm 義nghĩa 。
如như 摩Ma 訶Ha 衍Diễn 論Luận 。 四Tứ 無Vô 量Lượng 中trung 說thuyết 。
喜hỷ 者giả 行hành 人nhân 。 知tri 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 觀quán 苦khổ 眾chúng 生sanh 。 皆giai 為vi 樂lạc 相tướng 。 觀quán 樂lạc 眾chúng 生sanh 。 皆giai 為vi 苦khổ 相tướng 。 如như 是thị 諸chư 法pháp 。 無vô 有hữu 定định 相tướng 。 隨tùy 心tâm 力lực 轉chuyển 。 若nhược 諸chư 法pháp 無vô 有hữu 。 一nhất 定định 相tướng 者giả 。 成thành 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 尚thượng 無vô 有hữu 難nạn 。 何hà 況huống 餘dư 道đạo 。 隨tùy 意ý 可khả 得đắc 故cố 。 心tâm 生sanh 歡hoan 喜hỷ 。
復phục 次thứ 行hành 者giả 作tác 是thị 念niệm 。
我ngã 因nhân 少thiểu 持trì 。 戒giới 精tinh 進tấn 等đẳng 。 便tiện 得đắc 離ly 欲dục 。 逮đãi 諸chư 禪thiền 定định 。 無vô 量lượng 功công 德đức 。
念niệm 諸chư 善thiện 功công 德đức 故cố 。 心tâm 生sanh 歡hoan 喜hỷ 。 譬thí 如như 賈cổ 客khách 。 齎tê 持trì 少thiểu 物vật 。 百bách 千thiên 倍bội 利lợi 。 心tâm 大đại 歡hoan 喜hỷ 。
復phục 作tác 是thị 念niệm 。
如như 是thị 法Pháp 利lợi 。 皆giai 由do 佛Phật 恩ân 。 佛Phật 自tự 然nhiên 得đắc 道Đạo 。 與dữ 人nhân 演diễn 說thuyết 。 隨tùy 教giáo 修tu 行hành 。 得đắc 如như 是thị 利lợi 益ích 。
是thị 時thời 心tâm 念niệm 。 十thập 方phương 諸chư 佛Phật 。 身thân 有hữu 金kim 色sắc 。 相tướng 好hảo 莊trang 嚴nghiêm 。 及cập 十Thập 力Lực 等đẳng 。 無vô 量lượng 功công 德đức 法Pháp 身thân 。 因nhân 是thị 念niệm 佛Phật 。 心tâm 生sanh 歡hoan 喜hỷ 。
復phục 次thứ 佛Phật 法Pháp 。 於ư 九cửu 十thập 六lục 種chủng 道đạo 中trung 。 最tối 為vi 第đệ 一nhất 。 能năng 滅diệt 諸chư 苦khổ 。 能năng 趣thú 常thường 樂lạc 。 心tâm 生sanh 歡hoan 喜hỷ 。
又hựu 復phục 分phân 別biệt 。 三tam 種chủng 佛Phật 法Pháp 。
一nhất 者giả 。 涅Niết 槃Bàn 無vô 量lượng 常thường 相tướng 。 是thị 究cứu 竟cánh 不bất 壞hoại 法Pháp 。 二nhị 者giả 。 涅Niết 槃Bàn 方phương 便tiện 。 八bát 直trực 聖thánh 道Đạo 。 三tam 者giả 。 十Thập 二Nhị 部Bộ 經Kinh 。 宣tuyên 示thị 八Bát 道Đạo 。
如như 是thị 念niệm 法Pháp 。 心tâm 生sanh 歡hoan 喜hỷ 。
復phục 次thứ 能năng 知tri 。 如như 是thị 實thật 相tướng 。 行hành 於ư 正Chánh 道Đạo 。 離ly 諸chư 邪tà 徑kính 。 是thị 為vi 正chánh 人nhân 。 所sở 謂vị 。 佛Phật 弟đệ 子tử 眾chúng 。 於ư 一nhất 切thiết 眾chúng 中trung 。 最tối 為vi 第đệ 一nhất 。
自tự 思tư 惟duy 言ngôn 。
我ngã 已dĩ 在tại 此thử 眾chúng 中trung 。 是thị 我ngã 真chân 伴bạn 。 彼bỉ 能năng 益ích 我ngã 。
以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên 故cố 。 心tâm 生sanh 歡hoan 喜hỷ 。 願nguyện 令linh 眾chúng 生sanh 。 悉tất 皆giai 歡hoan 喜hỷ 。 定định 力lực 轉chuyển 成thành 故cố 。 悉tất 見kiến 眾chúng 生sanh 。 皆giai 得đắc 是thị 喜hỷ 。
捨xả 者giả 行hành 人nhân 。 如như 小tiểu 懈giải 極cực 。 心tâm 暫tạm 止chỉ 息tức 。 但đãn 觀quán 眾chúng 生sanh 一nhất 相tướng 。 不bất 觀quán 苦khổ 樂lạc 。 喜hỷ 相tướng 猶do 如như 小tiểu 兒nhi 。 若nhược 常thường 愛ái 念niệm 。 憍kiêu 恣tứ 敗bại 壞hoại 。 若nhược 常thường 苦khổ 切thiết 。 怖bố 畏úy 羸luy 瘦sấu 。 是thị 故cố 有hữu 時thời 放phóng 捨xả 。 不bất 愛ái 不bất 憎tăng 。 行hành 者giả 如như 是thị 。 若nhược 常thường 行hành 慈từ 喜hỷ 。 心tâm 則tắc 放phóng 逸dật 。 以dĩ 喜hỷ 樂lạc 多đa 故cố 。 若nhược 常thường 行hành 悲bi 心tâm 。 則tắc 生sanh 憂ưu 惱não 。 以dĩ 念niệm 苦khổ 多đa 故cố 。 是thị 故cố 行hành 捨xả 。 莫mạc 令linh 苦khổ 樂lạc 有hữu 過quá 。
復phục 次thứ 行hành 者giả 。 入nhập 道đạo 得đắc 禪thiền 定định 味vị 。 分phân 別biệt 眾chúng 生sanh 好hảo 醜xú 。 是thị 善thiện 是thị 不bất 善thiện 。 善thiện 者giả 恭cung 敬kính 愛ái 念niệm 。 不bất 善thiện 者giả 則tắc 生sanh 輕khinh 慢mạn 。 如như 人nhân 得đắc 大đại 珍trân 寶bảo 。 輕khinh 慢mạn 貧bần 者giả 。 見kiến 有hữu 寶bảo 者giả 。 恭cung 敬kính 愛ái 念niệm 。 破phá 是thị 二nhị 相tướng 故cố 。 而nhi 行hành 捨xả 心tâm 。
如như 經Kinh 中trung 說thuyết 。 修tu 行hành 慈từ 心tâm 。 除trừ 破phá 瞋sân 恚khuể 。 修tu 行hành 悲bi 心tâm 。 除trừ 惱não 眾chúng 生sanh 。 修tu 行hành 喜hỷ 心tâm 。 除trừ 破phá 愁sầu 憂ưu 。 修tu 行hành 捨xả 心tâm 。 除trừ 破phá 憎tăng 愛ái 。 但đãn 觀quán 眾chúng 生sanh 。 得đắc 解giải 脫thoát 故cố 。 隨tùy 心tâm 所sở 作tác 。 如như 人nhân 觀quán 林lâm 。 不bất 觀quán 樹thụ 也dã 。 又hựu 如như 世thế 人nhân 。 寒hàn 時thời 得đắc 溫ôn 。 熱nhiệt 時thời 得đắc 涼lương 。 資tư 生sanh 隨tùy 意ý 者giả 。 是thị 名danh 為vi 樂lạc 。 若nhược 得đắc 官quan 位vị 寶bảo 藏tạng 。 歌ca 舞vũ 戲hí 笑tiếu 。 是thị 名danh 為vi 喜hỷ 。 若nhược 失thất 此thử 眾chúng 事sự 者giả 。 是thị 名danh 憂ưu 苦khổ 。 若nhược 無vô 此thử 三tam 事sự 者giả 。 是thị 名danh 為vi 捨xả 。 行hành 者giả 亦diệc 如như 是thị 。 具cụ 有hữu 四tứ 心tâm 。 自tự 身thân 受thọ 樂lạc 。 願nguyện 及cập 眾chúng 生sanh 。 心tâm 既ký 柔nhu 軟nhuyễn 。 見kiến 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 悉tất 得đắc 是thị 樂lạc 。
又hựu 復phục 見kiến 諸chư 天thiên 上thượng 。 世thế 間gian 豪hào 貴quý 。 取thủ 其kỳ 樂lạc 相tướng 。 願nguyện 及cập 眾chúng 生sanh 。 心tâm 既ký 柔nhu 軟nhuyễn 。 見kiến 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 悉tất 得đắc 是thị 樂lạc 。 修tu 行hành 慈từ 時thời 。 心tâm 生sanh 大đại 喜hỷ 。 以dĩ 此thử 大đại 喜hỷ 。 願nguyện 與dữ 眾chúng 生sanh 。 或hoặc 從tùng 定định 起khởi 。 禮lễ 佛Phật 法pháp 眾chúng 。 讚tán 歎thán 供cúng 養dường 。 亦diệc 得đắc 心tâm 喜hỷ 。 願nguyện 與dữ 眾chúng 生sanh 。 及cập 取thủ 外ngoại 喜hỷ 。 願nguyện 與dữ 眾chúng 生sanh 。 或hoặc 時thời 自tự 見kiến 其kỳ 苦khổ 。 老lão 病bệnh 憂ưu 惱não 。 飢cơ 寒hàn 困khốn 苦khổ 。 欲dục 令linh 眾chúng 生sanh 。 離ly 是thị 苦khổ 惱não 。 我ngã 能năng 分phân 別biệt 籌trù 量lượng 。 心tâm 忍nhẫn 猶do 尚thượng 苦khổ 惱não 。 何hà 況huống 眾chúng 生sanh 。 無vô 有hữu 智trí 慧tuệ 。 忍nhẫn 受thọ 眾chúng 苦khổ 。 何hà 得đắc 不bất 惱não 。 則tắc 生sanh 悲bi 心tâm 。 復phục 見kiến 外ngoại 人nhân 。 刑hình 戮lục 鞭tiên 撻thát 。
又hựu 聞văn 經Kinh 說thuyết 。 惡ác 道đạo 苦khổ 痛thống 。 取thủ 是thị 苦khổ 相tướng 觀quán 。 一nhất 切thiết 皆giai 苦khổ 。 而nhi 生sanh 悲bi 心tâm 。 捨xả 者giả 自tự 捨xả 憎tăng 愛ái 。 亦diệc 觀quán 眾chúng 生sanh 。 無vô 有hữu 憎tăng 愛ái 。 及cập 取thủ 外ngoại 眾chúng 生sanh 。 受thọ 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 者giả 。 從tùng 第đệ 四tứ 禪thiền 。 乃nãi 至chí 非Phi 有Hữu 想Tưởng 非Phi 無Vô 想Tưởng 處Xứ 。 及cập 欲dục 界giới 。 無vô 苦khổ 無vô 樂lạc 時thời 。 取thủ 是thị 相tướng 已dĩ 。 觀quán 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 亦diệc 都đô 如như 是thị 。 無vô 苦khổ 無vô 樂lạc 。
復phục 次thứ 如như 貴quý 人nhân 。 唯duy 有hữu 一nhất 子tử 。 愛ái 念niệm 甚thậm 重trọng 。 心tâm 常thường 慈từ 愍mẫn 。 世thế 間gian 諸chư 樂lạc 。 願nguyện 令linh 悉tất 得đắc 。 自tự 能năng 得đắc 者giả 。 亦diệc 皆giai 與dữ 之chi 。 其kỳ 子tử 或hoặc 時thời 。 遭tao 諸chư 惱não 患hoạn 。 父phụ 甚thậm 悲bi 念niệm 。 若nhược 子tử 從tùng 因nhân 得đắc 免miễn 。 其kỳ 父phụ 大đại 喜hỷ 。 心tâm 生sanh 喜hỷ 已dĩ 。 即tức 便tiện 放phóng 捨xả 。 任nhậm 子tử 自tự 長trưởng 。 父phụ 得đắc 休hưu 息tức 。 行hành 者giả 如như 是thị 。 於ư 四Tứ 無Vô 量Lượng 心Tâm 中trung 。 觀quán 諸chư 眾chúng 生sanh 。 亦diệc 如như 子tử 想tưởng 。 隨tùy 己kỷ 所sở 有hữu 樂lạc 事sự 。 及cập 取thủ 世thế 間gian 。 種chủng 種chủng 諸chư 樂lạc 。 願nguyện 令linh 得đắc 之chi 。 慈từ 定định 力lực 故cố 。 悉tất 見kiến 一nhất 切thiết 。 皆giai 是thị 樂lạc 者giả 。 行hành 人nhân 從tùng 慈từ 心tâm 起khởi 。 若nhược 見kiến 眾chúng 生sanh 。 受thọ 諸chư 苦khổ 痛thống 。 取thủ 是thị 相tướng 已dĩ 。 而nhi 生sanh 悲bi 心tâm 。 悲bi 心tâm 力lực 故cố 。 見kiến 諸chư 眾chúng 生sanh 。 悉tất 皆giai 受thọ 苦khổ 。 見kiến 受thọ 苦khổ 已dĩ 。 願nguyện 令linh 眾chúng 生sanh 。 皆giai 離ly 是thị 苦khổ 。 從tùng 悲Bi 三Tam 昧Muội 起khởi 。 若nhược 見kiến 眾chúng 生sanh 。 受thọ 樂lạc 得đắc 道Đạo 。 入nhập 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 取thủ 是thị 相tướng 已dĩ 。 而nhi 生sanh 喜hỷ 心tâm 。 欲dục 令linh 彼bỉ 得đắc 。 而nhi 彼bỉ 自tự 得đắc 。 心tâm 識thức 柔nhu 軟nhuyễn 。 悉tất 見kiến 眾chúng 生sanh 。 皆giai 得đắc 歡hoan 喜hỷ 。 從tùng 此thử 定định 起khởi 。 見kiến 眾chúng 生sanh 。 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 者giả 。 不bất 憂ưu 不bất 喜hỷ 者giả 。 取thủ 是thị 相tướng 已dĩ 。 而nhi 生sanh 捨xả 心tâm 。 願nguyện 令linh 眾chúng 生sanh 。 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 。 不bất 憂ưu 不bất 喜hỷ 。 以dĩ 善thiện 修tu 捨xả 定định 力lực 故cố 。 悉tất 見kiến 眾chúng 生sanh 。 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 。 不bất 憂ưu 不bất 喜hỷ 。 得đắc 離ly 煩phiền 惱não 熱nhiệt 。
復phục 次thứ 若nhược 眾chúng 生sanh 。 有hữu 諸chư 過quá 釁hấn 。 捨xả 而nhi 不bất 問vấn 。 若nhược 恭cung 敬kính 愛ái 著trước 。 不bất 以dĩ 為vi 喜hỷ 。 是thị 為vi 捨xả 心tâm 。 如như 是thị 等đẳng 四Tứ 無Vô 量Lượng 義nghĩa 。 如như 摩Ma 訶Ha 衍Diễn 中trung 說thuyết 。
禪Thiền 法Pháp 要Yếu 解Giải 卷quyển 上thượng
姚Diêu 秦Tần 三tam 藏tạng 鳩Cưu 摩Ma 羅La 什Thập 。 等đẳng 於ư 長trường/trưởng 安an 逍tiêu 遙diêu 園viên 譯dịch
Phiên âm và chấm câu: Tại gia Bồ-tát giới Thanh tín nam Nguyên Thuận
Phiên âm: 14/10/2016 ◊ Cập nhật: 14/10/2016
Phiên âm và chấm câu: Tại gia Bồ-tát giới Thanh tín nam Nguyên Thuận
Phiên âm: 14/10/2016 ◊ Cập nhật: 14/10/2016
