解Giải 深Thâm 密Mật 經Kinh 疏Sớ/sơ 卷quyển 第đệ 七thất
Giải Thâm Mật Kinh Sớ/sơ ♦ Quyển 7

西tây 明minh 寺tự 沙Sa 門Môn 。 圓viên 測trắc 。 撰soạn 。


分phân 別biệt 瑜du 伽già 品phẩm 第đệ 六lục 之chi 餘dư 。


慈Từ 氏Thị 菩Bồ 薩Tát 。 復phục 白bạch 佛Phật 言ngôn 。


世Thế 尊Tôn 。 若nhược 聞văn 所sở 成thành 慧tuệ 。 了liễu 知tri 其kỳ 義nghĩa 。 若nhược 思tư 所sở 成thành 慧tuệ 。 了liễu 知tri 其kỳ 義nghĩa 。 若nhược 奢Xa 摩Ma 他Tha 。 毗Tỳ 鉢Bát 舍Xá 那Na 。 脩tu 所sở 成thành 慧tuệ 。 了liễu 知tri 其kỳ 義nghĩa 。 此thử 何hà 差sai 別biệt 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 。 明minh 三tam 慧tuệ 知tri 義nghĩa 。 又hựu 解giải 。 就tựu 知tri 義nghĩa 中trung 。 文văn 別biệt 有hữu 二nhị 。 初sơ 約ước 所sở 知tri 。 明minh 知tri 法Pháp 知tri 義nghĩa 。 後hậu 明minh 能năng 知tri 。 上thượng 來lai 已dĩ 釋thích 所sở 知tri 法pháp 義nghĩa 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 。 辨biện 能năng 知tri 智trí 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 明minh 三tam 慧tuệ 。 知tri 義nghĩa 差sai 別biệt 。 後hậu 顯hiển 智trí 見kiến 二nhị 種chủng 差sai 別biệt 。 前tiền 中trung 有hữu 二nhị 。 先tiên 問vấn 後hậu 答đáp 。 此thử 即tức 問vấn 也dã 。 文văn 有hữu 二nhị 節tiết 。 初sơ 發phát 問vấn 所sở 依y 。 後hậu 正chánh 發phát 問vấn 辭từ 。 如như 文văn 可khả 知tri 。


佛Phật 告cáo 慈Từ 氏Thị 菩Bồ 薩Tát 曰viết 。


善thiện 男nam 子tử 。 聞văn 所sở 成thành 慧tuệ 。 依y 止chỉ 於ư 文văn 。 但đãn 如như 其kỳ 說thuyết 。 未vị 善thiện 意ý 趣thú 。 未vị 現hiện 在tại 前tiền 。 隨tùy 順thuận 解giải 脫thoát 。 未vị 能năng 領lãnh 受thọ 。 成thành 解giải 脫thoát 義nghĩa 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 。 如Như 來Lai 正chánh 答đáp 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 先tiên 釋thích 。 後hậu 結kết 。 釋thích 中trung 三tam 慧tuệ 。 即tức 分phân 為vi 三tam 。 此thử 釋thích 聞văn 慧tuệ 。 總tổng 約ước 六lục 義nghĩa 。 以dĩ 辨biện 三tam 慧tuệ 。 差sai 別biệt 之chi 相tướng 。 此thử 釋thích 聞văn 慧tuệ 六lục 義nghĩa 差sai 別biệt 。 一nhất 依y 止chỉ 於ư 文văn 。 謂vị 此thử 聞văn 慧tuệ 。 要yếu 由do 於ư 文văn 而nhi 得đắc 起khởi 故cố 。 二nhị 但đãn 如như 其kỳ 說thuyết 。 謂vị 但đãn 如như 文văn 而nhi 取thủ 於ư 義nghĩa 。 非phi 如như 二nhị 慧tuệ 以dĩ 義nghĩa 取thủ 文văn 。 三tam 未vị 善thiện 意ý 趣thú 。 謂vị 未vị 善thiện 通thông 達đạt 聖thánh 教giáo 意ý 趣thú 。 四tứ 未vị 現hiện 在tại 前tiền 。 謂vị 緣duyên 境cảnh 時thời 未vị 得đắc 同đồng 分phần/phân 影ảnh 像tượng 現hiện 前tiền 。 未vị 得đắc 定định 故cố 。 五ngũ 隨tùy 順thuận 解giải 脫thoát 。 謂vị 遠viễn 能năng 隨tùy 順thuận 涅Niết 槃Bàn 解giải 脫thoát 。 或hoặc 可khả 通thông 攝nhiếp 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 二nhị 種chủng 解giải 脫thoát 。 六lục 未vị 能năng 領lãnh 受thọ 。 成thành 解giải 脫thoát 義nghĩa 。 謂vị 未vị 證chứng 滅diệt 。 以dĩ 散tán 心tâm 位vị 不bất 斷đoạn 結kết 故cố 。


思tư 所sở 成thành 慧tuệ 。 亦diệc 依y 於ư 文văn 。 不bất 唯duy 如như 說thuyết 。 能năng 善thiện 意ý 趣thú 。 未vị 現hiện 在tại 前tiền 。 轉chuyển 順thuận 解giải 脫thoát 。 未vị 能năng 領lãnh 受thọ 。 成thành 解giải 脫thoát 義nghĩa 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 思tư 慧tuệ 六lục 義nghĩa 。 一nhất 亦diệc 唯duy 依y 文văn 義nghĩa 同đồng 聞văn 慧tuệ 。 二nhị 不bất 唯duy 如như 說thuyết 。 了liễu 與dữ 不bất 了liễu 二nhị 教giáo 別biệt 故cố 。 三tam 能năng 善thiện 意ý 趣thú 。 謂vị 善thiện 通thông 達đạt 聖thánh 教giáo 意ý 故cố 。 四tứ 未vị 現hiện 在tại 前tiền 。 亦diệc 同đồng 聞văn 慧tuệ 。 五ngũ 轉chuyển 順thuận 解giải 脫thoát 。 轉chuyển 謂vị 轉chuyển 勝thắng 。 勝thắng 聞văn 慧tuệ 故cố 。 六lục 未vị 能năng 領lãnh 受thọ 。 成thành 解giải 脫thoát 義nghĩa 。 亦diệc 同đồng 聞văn 慧tuệ 。 謂vị 此thử 思tư 慧tuệ 。 對đối 前tiền 聞văn 慧tuệ 。 三tam 種chủng 義nghĩa 同đồng 。 謂vị 第đệ 一nhất 第đệ 四tứ 第đệ 六lục 。 三tam 義nghĩa 不bất 同đồng 。 謂vị 第đệ 二nhị 第đệ 三tam 第đệ 五ngũ 。


若nhược 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 順thuận 所sở 成thành 慧tuệ 。 亦diệc 依y 於ư 文văn 。 亦diệc 不bất 依y 文văn 。 亦diệc 如như 其kỳ 說thuyết 。 亦diệc 不bất 如như 說thuyết 。 能năng 善thiện 意ý 趣thú 。 所sở 知tri 事sự 同đồng 分phần 。 三tam 摩ma 地địa 所sở 行hành 影ảnh 像tượng 現hiện 前tiền 。 極cực 順thuận 解giải 脫thoát 。 已dĩ 能năng 領lãnh 受thọ 。 成thành 解giải 脫thoát 義nghĩa 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 三tam 辨biện 修tu 慧tuệ 六lục 義nghĩa 。 一nhất 亦diệc 依y 於ư 文văn 。 亦diệc 不bất 依y 文văn 。 謂vị 此thử 修tu 慧tuệ 。 緣duyên 總tổng 別biệt 法pháp 而nhi 取thủ 義nghĩa 故cố 。 亦diệc 依y 於ư 文văn 。 或hoặc 時thời 離ly 教giáo 而nhi 取thủ 義nghĩa 故cố 。 亦diệc 不bất 依y 文văn 。 二nhị 亦diệc 如như 其kỳ 說thuyết 。 亦diệc 不bất 如như 說thuyết 。 義nghĩa 同đồng 思tư 慧tuệ 。 三tam 能năng 善thiện 意ý 趣thú 。 亦diệc 同đồng 思tư 慧tuệ 。 (# 即tức 四tứ 秘bí 密mật 四tứ 意ý 趣thú 等đẳng )# 四tứ 。 所sở 知tri 事sự 同đồng 分phần 。 三tam 摩ma 地địa 所sở 行hành 影ảnh 像tượng 現hiện 前tiền 。 由do 得đắc 定định 故cố 。 五ngũ 極cực 順thuận 解giải 脫thoát 。 最tối 極cực 順thuận 於ư 。 解giải 脫thoát 果Quả 也dã 。 六lục 已dĩ 能năng 領lãnh 受thọ 。 成thành 解giải 脫thoát 義nghĩa 。 謂vị 此thử 修tu 慧tuệ 。 唯duy 依y 定định 發phát 。 通thông 無vô 漏lậu 故cố 。 斷đoạn 惑hoặc 證chứng 滅diệt 。 具cụ 足túc 六lục 義nghĩa 。 謂vị 此thử 順thuận 慧tuệ 對đối 前tiền 聞văn 慧tuệ 。 六lục 皆giai 不bất 同đồng 。 對đối 前tiền 思tư 慧tuệ 。 二nhị 種chủng 義nghĩa 同đồng 。 謂vị 第đệ 二nhị 第đệ 三tam 。 第đệ 四tứ 義nghĩa 不bất 同đồng 。 謂vị 第đệ 一nhất 第đệ 四tứ 第đệ 五ngũ 第đệ 六lục 。 今kim 此thử 經Kinh 文văn 。 以dĩ 六lục 種chủng 義nghĩa 。 顯hiển 三tam 慧tuệ 同đồng 異dị 。 若nhược 依y 瑜du 伽già 第đệ 八bát 十thập 二nhị 。 以dĩ 五ngũ 種chủng 因nhân 。 顯hiển 其kỳ 同đồng 異dị 。 故cố 彼bỉ 論luận 云vân 。


復phục 有hữu 五ngũ 因nhân 。 謂vị 我ngã 當đương 聞văn 所sở 未vị 聞văn 。 我ngã 當đương 聞văn 已dĩ 研nghiên 究cứu 。 我ngã 當đương 除trừ 斷đoạn 疑nghi 網võng 。 我ngã 當đương 棄khí 背bội 諸chư 見kiến 。 我ngã 當đương 以dĩ 慧tuệ 通thông 達đạt 一nhất 切thiết 。 甚thậm 深thâm 句cú 義nghĩa 。 諸chư 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 說thuyết 此thử 五ngũ 種chủng 。 顯hiển 聞văn 思tư 修tu 三tam 所sở 成thành 慧tuệ 清thanh 淨tịnh 方phương 便tiện 。 謂vị 初sơ 二nhị 種chủng 顯hiển 。 聞văn 所sở 成thành 慧tuệ 。 次thứ 二nhị 種chủng 顯hiển 思tư 所sở 成thành 慧tuệ 。 後hậu 一nhất 種chủng 顯hiển 修tu 所sở 成thành 慧tuệ 。 顯hiển 揚dương 十thập 三tam 亦diệc 同đồng 瑜du 伽già 。 然nhiên 此thử 三tam 慧tuệ 。 諸chư 教giáo 不bất 同đồng 。 薩tát 婆bà 多đa 宗tông 。 聞văn 慧tuệ 緣duyên 名danh 。 思tư 慧tuệ 緣duyên 名danh 及cập 義nghĩa 。 修tu 慧tuệ 緣duyên 義nghĩa 。 故cố 俱câu 舍xá 第đệ 二nhị 十thập 二nhị 云vân 。 頌tụng 曰viết 。 聞văn 思tư 修tu 所sở 成thành 。 謂vị 名danh 俱câu 義nghĩa 境cảnh 。 長trường/trưởng 行hành 釋thích 云vân 。 此thử 三tam 慧tuệ 相tương/tướng 差sai 別biệt 云vân 何hà 。 毗tỳ 婆bà 沙sa 師sư 。 謂vị 。 三tam 慧tuệ 相tương/tướng 緣duyên 名danh 俱câu 義nghĩa 。 如như 次thứ 有hữu 別biệt 。 聞văn 所sở 成thành 慧tuệ 。 唯duy 緣duyên 名danh 境cảnh 。 未vị 能năng 捨xả 文văn 而nhi 觀quán 義nghĩa 故cố 。 思tư 所sở 成thành 慧tuệ 。 緣duyên 名danh 義nghĩa 境cảnh 。 有hữu 時thời 由do 文văn 引dẫn 義nghĩa 。 有hữu 時thời 由do 義nghĩa 引dẫn 文văn 。 未vị 令linh 捨xả 文văn 而nhi 觀quán 義nghĩa 故cố 。 修tu 所sở 成thành 慧tuệ 。 唯duy 緣duyên 義nghĩa 境cảnh 。 以dĩ 能năng 捨xả 文văn 唯duy 觀quán 義nghĩa 故cố 。 譬thí 若nhược 有hữu 人nhân 。 浮phù 深thâm 駛sử 水thủy 。 曾tằng 未vị 學học 者giả 。 未vị 捨xả 所sở 依y 。 曾tằng 學học 未vị 成thành 。 或hoặc 捨xả 或hoặc 執chấp 。 曾tằng 善thiện 學học 者giả 。 不bất 待đãi 所sở 依y 。 自tự 力lực 浮phù 渡độ 。 三tam 慧tuệ 亦diệc 爾nhĩ 。 (# 此thử 下hạ 述thuật 薩tát 婆bà 多đa 義nghĩa )# 有hữu 言ngôn 。 若nhược 爾nhĩ 思tư 不bất 成thành 。 謂vị 此thử 既ký 通thông 緣duyên 名danh 緣duyên 義nghĩa 。 如như 次thứ 應ưng 是thị 聞văn 修tu 所sở 成thành 。 (# 世thế 親thân 菩Bồ 薩Tát 述thuật 餘dư 師sư 意ý 破phá 薩tát 婆bà 多đa )# 今kim 詳tường 三tam 相tương/tướng 無vô 過quá 別biệt 者giả 謂vị 修tu 行hành 者giả 。 依y 聞văn 至chí 教giáo 所sở 生sanh 勝thắng 慧tuệ 。 名danh 聞văn 所sở 成thành 。 依y 思tư 正chánh 理lý 所sở 生sanh 勝thắng 慧tuệ 。 名danh 思tư 成thành 。 依y 修tu 等đẳng 持trì 所sở 生sanh 勝thắng 慧tuệ 。 名danh 修tu 所sở 成thành 。 說thuyết 所sở 成thành 言ngôn 顯hiển 三tam 勝thắng 慧tuệ 。 是thị 聞văn 思tư 等đẳng 三tam 因nhân 所sở 成thành 。 由do 如như 世thế 間gian 。 於ư 如như 命mạng 牛ngưu 等đẳng 。 如như 次thứ 說thuyết 是thị 食thực 草thảo 所sở 成thành 。 (# 世thế 親thân 菩Bồ 薩Tát 述thuật 經kinh 部bộ 義nghĩa 。 如như 言ngôn 食thực 所sở 成thành 命mạng 。 草thảo 所sở 成thành 牛ngưu 。 若nhược 廣quảng 分phân 別biệt 。 如như 雜tạp 心tâm 第đệ 五ngũ 順thuận 正chánh 理lý 五ngũ 十thập 九cửu 。 婆bà 沙sa 三tam 十thập 二nhị 。 及cập 一nhất 百bách 八bát 十thập 。 恐khủng 繁phồn 不bất 述thuật 也dã )# 依y 經kinh 部bộ 宗tông 。 如như 成thành 實thật 論luận 二nhị 十thập 三tam 云vân 。 通thông 達đạt 語ngữ 言ngôn 是thị 聞văn 慧tuệ 。 通thông 達đạt 義nghĩa 趣thú 是thị 思tư 慧tuệ 。 從tùng 此thử 二nhị 慧tuệ 能năng 生sanh 心tâm 喜hỷ 。 乃nãi 至chí 攝nhiếp 心tâm 生sanh 如như 實thật 智trí 。 是thị 名danh 修tu 慧tuệ 。 又hựu 二nhị 十thập 五ngũ 三tam 慧tuệ 品phẩm 云vân 。 從tùng 十Thập 二Nhị 部Bộ 經Kinh 中trung 生sanh 。 名danh 為vi 聞văn 慧tuệ 。 若nhược 能năng 思tư 量lượng 諸chư 經kinh 中trung 義nghĩa 。 是thị 名danh 思tư 慧tuệ 。 思tư 惟duy 義nghĩa 已dĩ 。 當đương 隨tùy 說thuyết 行hành 。 若nhược 能năng 現hiện 前tiền 智trí 見kiến 。 是thị 修tu 慧tuệ 。 如như 說thuyết 行hành 者giả 。 於ư 定định 心tâm 中trung 。 見kiến 五ngũ 陰ấm 生sanh 滅diệt 。 廣quảng 說thuyết 如như 彼bỉ 。 今kim 依y 大Đại 乘Thừa 。 大đại 同đồng 世thế 親thân 。 故cố 優Ưu 婆Bà 塞Tắc 戒giới 。 經kinh 第đệ 六lục 卷quyển 云vân 。 慧tuệ 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 從tùng 聞văn 生sanh 。 二nhị 從tùng 思tư 生sanh 。 三tam 從tùng 修tu 生sanh 。 從tùng 字tự 得đắc 義nghĩa 。 名danh 從tùng 聞văn 生sanh 。 思tư 惟duy 得đắc 義nghĩa 。 名danh 從tùng 思tư 生sanh 。 從tùng 修tu 得đắc 義nghĩa 。 名danh 從tùng 修tu 生sanh 。 又hựu 瑜du 伽già 釋thích 論luận 第đệ 一nhất 卷quyển 云vân 。 聞văn 所sở 成thành 慧tuệ 者giả 。 聞văn 謂vị 聞văn 聞văn 。 即tức 是thị 耳nhĩ 根căn 發phát 生sanh 耳nhĩ 識thức 。 聞văn 言ngôn 教giáo 故cố 。 從tùng 聞văn 所sở 生sanh 解giải 文văn 義nghĩa 慧tuệ 。 及cập 慧tuệ 相tương 應ứng 心tâm 心tâm 所sở 等đẳng 。 以dĩ 為vi 自tự 性tánh 。 思tư 謂vị 思tư 慮lự 。 即tức 是thị 思tư 數số 。 如như 發phát 生sanh 智trí 慧tuệ 思tư 擇trạch 法pháp 故cố 。 從tùng 思tư 所sở 生sanh 解giải 法pháp 相tướng 慧tuệ 。 及cập 慧tuệ 相tương 應ứng 心tâm 心tâm 所sở 等đẳng 。 以dĩ 為vi 自tự 性tánh 。 修tu 謂vị 修tu 習tập 。 即tức 是thị 勝thắng 定định 發phát 生sanh 智trí 慧tuệ 。 修tu 對đối 治trị 故cố 。 從tùng 修tu 所sở 生sanh 解giải 理lý 事sự 慧tuệ 。 及cập 慧tuệ 相tương 應ứng 心tâm 心tâm 所sở 等đẳng 。 以dĩ 為vi 自tự 性tánh 。 問vấn 。 依y 瑜du 伽già 釋thích 。 聞văn 慧tuệ 解giải 文văn 及cập 義nghĩa 。 思tư 慧tuệ 解giải 其kỳ 法pháp 相tướng 。 修tu 慧tuệ 解giải 理lý 及cập 事sự 。 瑜du 伽già 十thập 一nhất 云vân 。 聞văn 慧tuệ 緣duyên 法pháp 。 思tư 修tu 二nhị 慧tuệ 緣duyên 義nghĩa 。 又hựu 依y 瑜du 伽già 第đệ 九cửu 十thập 五ngũ 云vân 。 由do 三tam 行hành 相tương/tướng 。 住trụ 持trì 聖Thánh 諦Đế 。 何hà 等đẳng 為vi 三tam 。


一nhất 由do 聞văn 慧tuệ 。 任nhậm 持trì 其kỳ 文văn 。 二nhị 由do 思tư 慧tuệ 。 任nhậm 持trì 其kỳ 義nghĩa 。 三tam 由do 修tu 慧tuệ 。 任nhậm 持trì 其kỳ 證chứng 。 具cụ 說thuyết 如như 彼bỉ 。 如như 此thử 不bất 同đồng 。 如như 何hà 會hội 釋thích 。 解giải 云vân 。 依y 大Đại 乘Thừa 宗tông 。 據cứ 實thật 而nhi 言ngôn 。 聞văn 等đẳng 三tam 慧tuệ 。 通thông 解giải 義nghĩa 文văn 。 如như 瑜du 伽già 釋thích 。 瑜du 伽già 論luận 說thuyết 。 聞văn 慧tuệ 緣duyên 思tư 法pháp 慧tuệ 持trì 義nghĩa 等đẳng 者giả 。 就tựu 相tương/tướng 顯hiển 說thuyết 。 界giới 地địa 事sự 者giả 。 薩tát 婆bà 多đa 宗tông 。 欲dục 界giới 唯duy 有hữu 聞văn 思tư 二nhị 慧tuệ 。 色sắc 界giới 唯duy 有hữu 聞văn 修tu 二nhị 慧tuệ 。 無vô 色sắc 界giới 中trung 。 唯duy 有hữu 修tu 慧tuệ 。 如như 婆bà 沙sa 等đẳng 。 依y 經kinh 部bộ 宗tông 。 欲dục 色sắc 具cụ 三tam 。 無vô 色sắc 唯duy 修tu 。 故cố 成thành 實thật 論luận 三tam 慧tuệ 品phẩm 云vân 。 問vấn 曰viết 。 是thị 三tam 慧tuệ 幾kỷ 欲dục 界giới 幾kỷ 。 色sắc 無vô 色sắc 界giới 。 答đáp 。 欲dục 色sắc 界giới 一nhất 切thiết 。 無vô 色sắc 界giới 中trung 。 唯duy 有hữu 修tu 慧tuệ 。 廣quảng 說thuyết 如như 彼bỉ 。 今kim 依y 大Đại 乘Thừa 。 大đại 同đồng 薩tát 婆bà 多đa 。 (# 大đại 品phẩm 欲dục 界giới 有hữu 定định 。 有hữu 云vân 大Đại 乘Thừa 三tam 慧tuệ 皆giai 通thông 三tam 界giới 。 須tu 勘khám )# 若nhược 廣quảng 分phân 別biệt 。 具cụ 如như 別biệt 章chương 。


善thiện 男nam 子tử 。 是thị 名danh 三tam 種chủng 。 知tri 義nghĩa 差sai 別biệt 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 總tổng 結kết 應ưng 知tri 。


慈Từ 氏Thị 菩Bồ 薩Tát 。 復phục 白bạch 佛Phật 言ngôn 。


世Thế 尊Tôn 。 修tu 奢Xa 摩Ma 他Tha 。 毗Tỳ 鉢Bát 舍Xá 那Na 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 眾chúng 。 知tri 法Pháp 知tri 義nghĩa 。 云vân 何hà 為vi 智trí 。 云vân 何hà 為vi 見kiến 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 。 明minh 智trí 見kiến 差sai 別biệt 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 先tiên 問vấn 。 後hậu 答đáp 。 此thử 即tức 問vấn 也dã 。


佛Phật 告cáo 慈Từ 氏Thị 菩Bồ 薩Tát 曰viết 。


善thiện 男nam 子tử 。 我ngã 無vô 量lượng 門môn 宣tuyên 說thuyết 智trí 。 見kiến 二nhị 種chủng 差sai 別biệt 。 今kim 當đương 為vì 汝nhữ 略lược 說thuyết 其kỳ 相tương/tướng 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 。 如Như 來Lai 正chánh 說thuyết 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 先tiên 許hứa 。 後hậu 說thuyết 。 此thử 即tức 初sơ 也dã 。


若nhược 緣duyên 總tổng 法pháp 。 修tu 奢Xa 摩Ma 他Tha 。 毗Tỳ 鉢Bát 舍Xá 那Na 。 所sở 有hữu 妙diệu 慧tuệ 。 是thị 名danh 為vi 知tri 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 如Như 來Lai 正chánh 說thuyết 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 先tiên 智trí 。 後hậu 見kiến 。 此thử 即tức 釋thích 智trí 。


若nhược 緣duyên 別biệt 法pháp 。 修tu 奢Xa 摩Ma 他Tha 。 毗Tỳ 鉢Bát 舍Xá 那Na 。 所sở 有hữu 妙diệu 慧tuệ 。 是thị 名danh 為vi 見kiến 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 別biệt 釋thích 見kiến 也dã 。 解giải 云vân 。 據cứ 實thật 。 二nhị 種chủng 皆giai 通thông 見kiến 智trí 。 皆giai 有hữu 推thôi 求cầu 決quyết 斷đoán 義nghĩa 故cố 。 而nhi 於ư 此thử 中trung 。 為vi 顯hiển 二nhị 種chủng 勝thắng 劣liệt 差sai 別biệt 。 是thị 故cố 。 約ước 別biệt 名danh 見kiến 。 緣duyên 總tổng 名danh 智trí 。 依y 深thâm 密mật 經kinh 。 與dữ 此thử 相tương/tướng 翻phiên 者giả 。 譯dịch 家gia 別biệt 故cố 。 然nhiên 此thử 智trí 見kiến 。 諸chư 教giáo 不bất 同đồng 。 若nhược 依y 俱câu 舍xá 第đệ 二nhị 十thập 六lục 云vân 。 八bát 忍nhẫn 非phi 智trí 性tánh 。 自tự 所sở 斷đoạn 疑nghi 未vị 已dĩ 斷đoạn 故cố 。 可khả 見kiến 性tánh 攝nhiếp 推thôi 度độ 性tánh 故cố 。 盡tận 與dữ 無vô 生sanh 二nhị 智trí 非phi 見kiến 性tánh 。 已dĩ 息tức 求cầu 心tâm 不bất 推thôi 度độ 故cố 。 所sở 餘dư 皆giai 通thông 智trí 見kiến 二nhị 性tánh 。 已dĩ 斷đoạn 自tự 疑nghi 推thôi 度độ 性tánh 故cố 。 諸chư 有hữu 漏lậu 慧tuệ 。 皆giai 智trí 性tánh 攝nhiếp 。 於ư 中trung 唯duy 六lục 亦diệc 是thị 見kiến 性tánh 。 謂vị 五ngũ 染nhiễm 汙ô 見kiến 。 世thế 俗tục 正chánh 見kiến 為vi 六lục 。 如như 是thị 所sở 說thuyết 。 聖thánh 有hữu 漏lậu 慧tuệ 。 皆giai 擇trạch 法pháp 故cố 。 並tịnh 慧tuệ 性tánh 攝nhiếp 。 依y 大đại 婆bà 沙sa 九cửu 十thập 五ngũ 。 云vân 云vân 何hà 為vi 見kiến 。 答đáp 。 眼nhãn 根căn 五ngũ 見kiến 世thế 俗tục 正chánh 見kiến 。 學học 無Vô 學Học 見kiến 。 云vân 何hà 為vi 智trí 。 答đáp 。 五ngũ 識thức 相tương 應ứng 慧tuệ 。 除trừ 無vô 漏lậu 忍nhẫn 。 餘dư 意ý 識thức 相tương 應ứng 慧tuệ 。 廣quảng 說thuyết 如như 彼bỉ 。 又hựu 彼bỉ 復phục 云vân 。 諸chư 見kiến 是thị 智trí 耶da 。 答đáp 。 應ưng 作tác 四tứ 句cú 。 一nhất 有hữu 見kiến 非phi 智trí 。 謂vị 眼nhãn 根căn 及cập 無vô 漏lậu 忍nhẫn 見kiến 。 二nhị 有hữu 智trí 非phi 見kiến 。 謂vị 五ngũ 識thức 身thân 相tương 應ứng 。 慧tuệ 盡tận 無vô 生sanh 智trí 。 除trừ 五ngũ 見kiến 及cập 。 世thế 俗tục 正chánh 見kiến 。 餘dư 意ý 識thức 相tương 應ứng 有hữu 漏lậu 慧tuệ 。 三tam 有hữu 見kiến 亦diệc 智trí 。 謂vị 五ngũ 見kiến 世thế 俗tục 正chánh 見kiến 。 除trừ 無vô 漏lậu 忍nhẫn 及cập 盡tận 無vô 生sanh 智trí 。 餘dư 無vô 漏lậu 慧tuệ 。 即tức 學học 八bát 智trí 及cập 。 無Vô 學Học 正chánh 見kiến 。 此thử 無vô 漏lậu 慧tuệ 。 及cập 前tiền 五ngũ 見kiến 。 世thế 俗tục 正chánh 見kiến 。 皆giai 具cụ 見kiến 智trí 二nhị 種chủng 相tương/tướng 故cố 。 第đệ 三tam 句cú 攝nhiếp 。 四tứ 有hữu 非phi 見kiến 非phi 智trí 。 謂vị 除trừ 前tiền 相tương/tướng 。 相tương 謂vị 所sở 名danh 。 若nhược 法pháp 是thị 前tiền 三tam 句cú 所sở 表biểu 。 皆giai 名danh 為vi 相tương/tướng 。 除trừ 此thử 餘dư 法pháp 。 為vi 第đệ 四tứ 句cú 。 是thị 第đệ 四tứ 句cú 所sở 表biểu 之chi 法pháp 。 此thử 復phục 是thị 何hà 。 謂vị 色sắc 蘊uẩn 中trung 。 除trừ 眼nhãn 餘dư 色sắc 。 於ư 行hành 蘊uẩn 中trung 。 除trừ 慧tuệ 餘dư 行hành 。 及cập 三tam 蘊uẩn 令linh 并tinh 無vô 為vi 法pháp 。 為vi 第đệ 四tứ 句cú 。 廣quảng 說thuyết 如như 彼bỉ 。 若nhược 依y 經kinh 部bộ 。 智trí 見kiến 無vô 別biệt 。 故cố 成thành 實thật 論luận 智trí 見kiến 品phẩm 云vân 。 問vấn 曰viết 。 見kiến 智trí 有hữu 何hà 差sai 別biệt 。


答đáp 曰viết 。

即tức 是thị 一nhất 體thể 。 無vô 有hữu 差sai 別biệt 。 乃nãi 至chí 云vân 。 見kiến 智trí 得đắc 解giải 了liễu 達đạt 證chứng 皆giai 是thị 一nhất 義nghĩa 。 問vấn 曰viết 。 經kinh 曰viết 。 經kinh 中trung 說thuyết 知tri 者giả 見kiến 者giả 。 則tắc 得đắc 漏lậu 盡tận 。 有hữu 何hà 差sai 別biệt 。


答đáp 曰viết 。

若nhược 智trí 初sơ 破phá 假giả 名danh 。 名danh 為vi 智trí 。 入nhập 法pháp 位vị 已dĩ 。 則tắc 名danh 為vi 見kiến 。 始thỉ 觀quán 名danh 智trí 。 達đạt 了liễu 名danh 見kiến 。 有hữu 如như 是thị 深thâm 淺thiển 差sai 別biệt 。 廣quảng 說thuyết 如như 彼bỉ 。 今kim 依y 大Đại 乘Thừa 。 諸chư 教giáo 不bất 同đồng 。 若nhược 依y 世thế 親thân 般Bát 若Nhã 論luận 。 智trí 見kiến 合hợp 說thuyết 。 自tự 有hữu 二nhị 意ý 。 一nhất 簡giản 比tỉ 智trí 。 簡giản 天thiên 二nhị 眼nhãn 。 故cố 彼bỉ 云vân 。 悉tất 知tri 便tiện 足túc 。 何hà 故cố 復phục 說thuyết 。 如Như 來Lai 悉tất 見kiến 。 若nhược 不bất 說thuyết 悉tất 見kiến 。 或hoặc 謂vị 如Như 來Lai 以dĩ 比tỉ 智trí 知tri 。 若nhược 爾nhĩ 但đãn 言ngôn 悉tất 見kiến 便tiện 足túc 。 何hà 故cố 復phục 說thuyết 。 如Như 來Lai 悉tất 知tri 。 若nhược 不bất 說thuyết 悉tất 知tri 。 或hoặc 謂vị 如Như 來Lai 以dĩ 肉nhục 眼nhãn 等đẳng 見kiến 。 功công 德đức 施thí 論luận 大đại 意ý 亦diệc 同đồng 。 依y 智Trí 度Độ 論luận 二nhị 十thập 六lục 云vân 。 如như 從tùng 人nhân 讀đọc 誦tụng 分phân 別biệt 。 籌trù 量lượng 是thị 名danh 知tri 。 自tự 身thân 得đắc 證chứng 是thị 名danh 見kiến 。 譬thí 如như 耳nhĩ 聞văn 其kỳ 事sự 猶do 尚thượng 有hữu 疑nghi 。 是thị 名danh 知tri 。 親thân 自tự 目mục 覩đổ 。 了liễu 了liễu 無vô 疑nghi 。 是thị 名danh 見kiến 。 又hựu 智Trí 度Độ 論luận 八bát 十thập 六lục 云vân 。 初sơ 知tri 名danh 知tri 。 後hậu 深thâm 入nhập 名danh 見kiến 。 知tri 名danh 未vị 了liễu 。 見kiến 名danh 已dĩ 了liễu 。 知tri 見kiến 有hữu 四tứ 句cú 。 一nhất 有hữu 知tri 非phi 見kiến 。 謂vị 盡tận 知tri 無vô 生sanh 智trí 。 除trừ 世thế 間gian 正chánh 見kiến 。 及cập 五ngũ 見kiến 餘dư 慧tuệ 皆giai 名danh 知tri 。 二nhị 是thị 見kiến 非phi 知tri 。 謂vị 五ngũ 見kiến 世thế 間gian 正chánh 見kiến 及cập 八bát 忍nhẫn 。 餘dư 無vô 漏lậu 慧tuệ 亦diệc 名danh 知tri 亦diệc 名danh 見kiến 。 離ly 是thị 見kiến 知tri 。 餘dư 法pháp 非phi 見kiến 非phi 知tri 。 若nhược 依y 第đệ 十thập 十thập 二nhị 云vân 。 云vân 何hà 修tu 定định 為vi 得đắc 智trí 見kiến 。 此thử 中trung 天thiên 眼nhãn 。 於ư 諸chư 色sắc 境cảnh 。 能năng 照chiếu 能năng 觀quán 。 說thuyết 名danh 為vi 見kiến 。 能năng 知tri 諸chư 天thiên 如như 是thị 名danh 字tự 。 如như 是thị 種chủng 類loại 。 是thị 名danh 為vi 智trí 。 又hựu 瑜du 伽già 八bát 十thập 六lục 云vân 。 問vấn 曰viết 。 智trí 見kiến 有hữu 何hà 差sai 別biệt 。 答đáp 若nhược 照chiếu 過quá 去khứ 。 及cập 以dĩ 未vị 來lai 。 非phi 現hiện 見kiến 境cảnh 。 此thử 慧tuệ 名danh 智trí 。 照chiếu 現hiện 在tại 境cảnh 。 此thử 慧tuệ 名danh 見kiến 。 又hựu 所sở 取thủ 為vi 緣duyên 。 此thử 慧tuệ 名danh 智trí 。 能năng 取thủ 為vi 緣duyên 。 此thử 慧tuệ 名danh 見kiến 。 又hựu 聞văn 思tư 所sở 成thành 名danh 智trí 。 修tu 所sở 成thành 者giả 此thử 慧tuệ 名danh 見kiến 。 又hựu 能năng 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 此thử 慧tuệ 名danh 見kiến 。 煩phiền 惱não 斷đoạn 已dĩ 能năng 證chứng 解giải 脫thoát 。 此thử 慧tuệ 名danh 智trí 。 又hựu 緣duyên 自tự 相tương/tướng 境cảnh 。 此thử 慧tuệ 名danh 智trí 。 緣duyên 共cộng 相tương 境cảnh 。 此thử 慧tuệ 名danh 見kiến 。 又hựu 由do 假giả 施thi 設thiết 遍biến 於ư 彼bỉ 彼bỉ 。 內nội 外ngoại 行hành 中trung 。 或hoặc 立lập 為vi 我ngã 。 或hoặc 立lập 有hữu 情tình 。 天thiên 龍long 藥dược 叉xoa 。 健kiện 達đạt 縛phược 阿a 素tố 洛lạc 揭yết 路lộ 荼đồ 緊khẩn 捺nại 洛lạc 摩ma 呼hô 洛lạc 伽già 等đẳng 。 或hoặc 立lập 軍quân 林lâm 及cập 舍xá 山sơn 等đẳng 。 以dĩ 如như 是thị 等đẳng 。 世thế 俗tục 理lý 行hành 緣duyên 所sở 知tri 境cảnh 。 此thử 慧tuệ 名danh 智trí 。 若nhược 能năng 取thủ 於ư 。 自tự 相tướng 共cộng 相tướng 。 此thử 慧tuệ 名danh 見kiến 。 又hựu 尋tầm 求cầu 諸chư 法pháp 。 此thử 慧tuệ 名danh 智trí 。 既ký 尋tầm 求cầu 已dĩ 伺tứ 察sát 諸chư 法pháp 。 此thử 慧tuệ 名danh 見kiến 。 又hựu 緣duyên 無vô 分phân 別biệt 影ảnh 像tượng 為vi 境cảnh 。 此thử 慧tuệ 名danh 智trí 。 緣duyên 有hữu 分phân 別biệt 影ảnh 像tượng 為vi 境cảnh 。 此thử 慧tuệ 名danh 見kiến 。 又hựu 有hữu 色sắc 爾nhĩ 焰diễm 影ảnh 像tượng 為vi 緣duyên 。 此thử 慧tuệ 名danh 見kiến 。 無vô 色sắc 爾nhĩ 焰diễm 影ảnh 像tượng 為vi 緣duyên 。 此thử 慧tuệ 名danh 智trí 。


慈Từ 氏Thị 菩Bồ 薩Tát 。 復phục 白bạch 佛Phật 言ngôn 。


世Thế 尊Tôn 。 修tu 奢Xa 摩Ma 他Tha 。 毗Tỳ 鉢Bát 舍Xá 那Na 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 眾chúng 。 由do 何hà 作tác 意ý 。 何hà 等đẳng 云vân 何hà 除trừ 遣khiển 諸chư 相tướng 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 。 除trừ 遣khiển 諸chư 相tướng 門môn 。 於ư 中trung 三tam 。 初sơ 問vấn 答đáp 分phân 別biệt 除trừ 遣khiển 諸chư 相tướng 。 次thứ 世Thế 尊Tôn 如như 世Thế 尊Tôn 下hạ 。 問vấn 答đáp 分phân 別biệt 堪kham 任nhậm 觀quán 察sát 。 後hậu 世Thế 尊Tôn 下hạ 。 問vấn 答đáp 分phân 別biệt 難nạn/nan 除trừ 諸chư 相tướng 。 就tựu 除trừ 遣khiển 相tương/tướng 。 文văn 別biệt 有hữu 四tứ 。 一nhất 問vấn 。 二nhị 答đáp 。 三tam 徵trưng 。 四tứ 釋thích 。 此thử 即tức 問vấn 也dã 。 問vấn 有hữu 三tam 意ý 。 一nhất 由do 何hà 作tác 意ý 者giả 。 問vấn 能năng 除trừ 作tác 意ý 。 諸chư 作tác 意ý 中trung 。 由do 何hà 作tác 意ý 。 二nhị 何hà 等đẳng 者giả 。 問vấn 所sở 除trừ 相tương/tướng 。 三tam 云vân 何hà 除trừ 遣khiển 諸chư 相tướng 者giả 。 問vấn 除trừ 相tương/tướng 方phương 法pháp 作tác 何hà 觀quán 行hành 。 或hoặc 可khả 觀quán 行hành 作tác 何hà 識thức 滅diệt (# 深thâm 密mật 經Kinh 云vân 。 以dĩ 何hà 等đẳng 心tâm 。 觀quán 何hà 法pháp 相tướng 者giả 。 譯dịch 家gia 略lược 也dã )# 。


佛Phật 告cáo 慈Từ 氏Thị 菩Bồ 薩Tát 曰viết 。


善thiện 男nam 子tử 。 由do 真Chân 如Như 作tác 意ý 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 如Như 來Lai 正chánh 答đáp 。 然nhiên 此thử 答đáp 文văn 自tự 有hữu 兩lưỡng 釋thích 。 一nhất 云vân 。 此thử 文văn 地địa 前tiền 觀quán 門môn 以dĩ 答đáp 前tiền 問vấn 。 答đáp 上thượng 三tam 問vấn 。 即tức 分phân 為vi 三tam 。 此thử 答đáp 初sơ 問vấn 。 謂vị 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 諸chư 作tác 意ý 中trung 。 由do 真Chân 如Như 作tác 意ý 。 (# 深thâm 密mật 經Kinh 云vân 真Chân 如Như 觀quán 心tâm 。 解giải 云vân 。 諸chư 作tác 意ý 者giả 。 即tức 是thị 瑜du 伽già 第đệ 十thập 一nhất 四tứ 十thập 作tác 意ý 中trung 真Chân 如Như 作tác 意ý 者giả 即tức 四tứ 十thập 作tác 意ý 中trung 真chân 實thật 作tác 意ý )# 。


除trừ 遣khiển 法pháp 相tướng 。 及cập 與dữ 義nghĩa 相tướng 。


釋thích 曰viết 。 答đáp 第đệ 二nhị 問vấn 。 謂vị 所sở 除trừ 相tương/tướng 。 不bất 過quá 二nhị 種chủng 。 即tức 前tiền 所sở 說thuyết 能năng 詮thuyên 名danh 等đẳng 。 及cập 十thập 義nghĩa 等đẳng 所sở 詮thuyên 諸chư 法pháp 義nghĩa 影ảnh 像tượng 之chi 相tướng 。 或hoặc 可khả 所sở 執chấp 。 法pháp 義nghĩa 之chi 相tướng 。 入nhập 真Chân 如Như 觀quán 不bất 見kiến 彼bỉ 故cố 。


若nhược 於ư 其kỳ 名danh 。 及cập 名danh 自tự 性tánh 。 無vô 所sở 得đắc 時thời 。 亦diệc 不bất 觀quán 彼bỉ 。 所sở 依y 之chi 相tướng 。 如như 是thị 除trừ 遣khiển 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 三tam 辨biện 觀quán 儀nghi 試thí 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 約ước 名danh 辨biện 觀quán 。 後hậu 類loại 釋thích 句cú 者giả 。 此thử 即tức 初sơ 也dã 。 謂vị 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 觀quán 名danh 之chi 時thời 。 觀quán 彼bỉ 諸chư 名danh 及cập 名danh 自tự 性tánh 。 皆giai 自tự 心tâm 變biến 假giả 施thi 設thiết 有hữu 。 所sở 執chấp 實thật 名danh 。 皆giai 不bất 可khả 得đắc 。 如như 是thị 觀quan 時thời 。 非phi 但đãn 觀quán 名danh 。 是thị 無vô 所sở 得đắc 。 亦diệc 不bất 觀quán 彼bỉ 。 名danh 等đẳng 所sở 依y 所sở 執chấp 性tánh 識thức 。 又hựu 解giải 。 觀quán 所sở 執chấp 名danh 。 無vô 所sở 得đắc 時thời 。 亦diệc 不bất 觀quán 彼bỉ 。 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 名danh 等đẳng 所sở 依y 依y 他tha 名danh 等đẳng 。 此thử 意ý 說thuyết 云vân 。 入nhập 真Chân 如Như 觀quán 。 遣khiển 所sở 執chấp 時thời 。 依y 依y 名danh 等đẳng 。 不bất 得đắc 顯hiển 現hiện 。 故cố 名danh 除trừ 遣khiển 。 非phi 謂vị 推thôi 求cầu 空không 無vô 自tự 性tánh 說thuyết 名danh 除trừ 遣khiển 。 故cố 無vô 性tánh 攝nhiếp 論luận 第đệ 八bát 卷quyển 云vân 。 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 現hiện 起khởi 智trí 行hành 時thời 。 一nhất 切thiết 境cảnh 義nghĩa 。 皆giai 不bất 顯hiển 現hiện 。 又hựu 依y 顯hiển 揚dương 第đệ 二nhị 十thập 。 真Chân 如Như 觀quán 中trung 。 遣khiển 所sở 執chấp 時thời 。 依y 他tha 不bất 現hiện 。 名danh 無vô 所sở 得đắc 。 故cố 彼bỉ 論luận 云vân 。 第đệ 三tam 不bất 顯hiển 現hiện 。 無vô 所sở 得đắc 者giả 。 推thôi 求cầu 諸chư 法pháp 。 不bất 見kiến 自tự 性tánh 。 非phi 一nhất 切thiết 種chủng 。 都đô 無vô 所sở 得đắc 。 然nhiên 於ư 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 自tự 性tánh 無vô 所sở 得đắc 時thời 。 亦diệc 不bất 觀quán 彼bỉ 。 依y 他tha 自tự 相tương/tướng (# 由do 不bất 觀quán 故cố 。 依y 他tha 不bất 現hiện )# 。


如như 於ư 其kỳ 名danh 。 於ư 句cú 於ư 文văn 。 於ư 一nhất 切thiết 義nghĩa 。 當đương 知tri 亦diệc 爾nhĩ 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 類loại 釋thích 句cú 等đẳng 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 類loại 釋thích 句cú 文văn 及cập 十thập 種chủng 義nghĩa 。 後hậu 得đắc 乃nãi 至chí 下hạ 。 類loại 釋thích 五ngũ 義nghĩa 四tứ 義nghĩa 三tam 義nghĩa 。 或hoặc 可khả 前tiền 文văn 至chí 於ư 四tứ 義nghĩa 乃nãi 至chí 已dĩ 下hạ 類loại 釋thích 三tam 義nghĩa 。 此thử 即tức 第đệ 一nhất 類loại 釋thích 句cú 文văn 及cập 十thập 種chủng 義nghĩa 。 謂vị 如như 其kỳ 名danh 及cập 名danh 自tự 性tánh 。 無vô 所sở 得đắc 時thời 。 亦diệc 不bất 觀quán 彼bỉ 。 所sở 依y 之chi 相tướng 。 如như 是thị 句cú 文văn 乃nãi 至chí 十thập 義nghĩa 。 一nhất 一nhất 自tự 性tánh 。 皆giai 無vô 所sở 得đắc 。 及cập 不bất 觀quán 彼bỉ 。 所sở 依y 之chi 相tướng 。 如như 前tiền 應ưng 知tri 。


乃nãi 至chí 界giới 及cập 界giới 自tự 住trụ 無vô 所sở 得đắc 時thời 。 亦diệc 不bất 觀quán 彼bỉ 。 所sở 依y 之chi 相tướng 。 如như 是thị 除trừ 遣khiển 。 (# 勘khám 草thảo 本bổn 經kinh 及cập 草thảo 本bổn 瑜du 伽già 。 皆giai 云vân 及cập 知tri 於ư 界giới 。 及cập 界giới 自tự 性tánh 。 自tự 餘dư 經kinh 論luận 皆giai 云vân 。 乃nãi 至chí 於ư 界giới 。 以dĩ 義nghĩa 取thủ 文văn 。 乃nãi 至chí 為vi 勝thắng )# 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 類loại 釋thích 五ngũ 義nghĩa 等đẳng 。 謂vị 從tùng 乃nãi 彼bỉ 五ngũ 義nghĩa 四tứ 義nghĩa 及cập 三tam 義nghĩa 中trung 文văn 義nghĩa 義nghĩa 至chí 於ư 五ngũ 界giới 。 或hoặc 可khả 乃nãi 彼bỉ 文văn 義nghĩa 義nghĩa 義nghĩa 至chí 於ư 界giới 義nghĩa 。 皆giai 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 觀quán 自tự 性tánh 無vô 所sở 得đắc 。 二nhị 亦diệc 不bất 觀quán 彼bỉ 。 所sở 依y 之chi 相tướng 。 准chuẩn 上thượng 應ưng 知tri 。 如như 是thị 觀quán 門môn 。 如như 成thành 唯duy 識thức 第đệ 九cửu 卷quyển 說thuyết 。 故cố 今kim 略lược 述thuật 唯duy 識thức 論luận 意ý 。 彼bỉ 論luận 且thả 依y 四tứ 種chủng 尋tầm 思tư 四tứ 如như 實thật 智trí 。 觀quán 彼bỉ 名danh 義nghĩa 。 謂vị 煗noãn 頂đảnh 位vị 。 依y 四tứ 尋tầm 思tư 觀quán 所sở 取thủ 名danh 義nghĩa 自tự 性tánh 差sai 別biệt 。 皆giai 不bất 可khả 得đắc 。 四tứ 如như 實thật 智trí 觀quán 彼bỉ 能năng 取thủ 名danh 義nghĩa 之chi 識thức 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 。 故cố 彼bỉ 頌tụng 曰viết 。


現hiện 前tiền 立lập 少thiểu 物vật 。 謂vị 是thị 唯duy 識thức 性tánh 。 以dĩ 有hữu 所sở 得đắc 故cố 。


非phi 實thật 住trụ 唯duy 識thức 。


長trường/trưởng 行hành 釋thích 云vân 。 為vi 入nhập 見kiến 道đạo 。 住trụ 唯duy 識thức 性tánh 。 復phục 修tu 加gia 行hành 。 伏phục 除trừ 二nhị 取thủ 。 謂vị 煗noãn 頂đảnh 忍nhẫn 。 世Thế 第Đệ 一Nhất 法Pháp 。 此thử 四tứ 善thiện 根căn 。 依y 四tứ 尋tầm 思tư 。 四tứ 如như 實thật 智trí 。 初sơ 後hậu 位vị 立lập 。 四tứ 尋tầm 思tư 者giả 。 尋tầm 思tư 名danh 義nghĩa 自tự 性tánh 差sai 別biệt 。 假giả 有hữu (# 依y 他tha )# 實thật 無vô 。 (# 所sở 執chấp 性tánh 也dã )# 如như 實thật 遍biến 知tri 此thử 四tứ 離ly 識thức 及cập 識thức 非phi 有hữu 。 名danh 如như 實thật 智trí 。 依y 明minh 得đắc 定định 。 發phát 下hạ 尋tầm 思tư 。 觀quán 無vô 所sở 取thủ 。 立lập 為vi 煗noãn 位vị 。 謂vị 此thử 位vị 中trung 。 創sáng/sang 觀quán 所sở 取thủ 名danh 等đẳng 四tứ 法pháp 皆giai 自tự 心tâm 變biến 。 假giả 施thi 設thiết 有hữu 。 實thật 不bất 可khả 得đắc 。 依y 明minh 增tăng 定định 。 發phát 上thượng 尋tầm 思tư 。 觀quán 無vô 所sở 取thủ 。 立lập 為vi 頂đảnh 位vị 。 謂vị 此thử 位vị 中trung 。 重trọng/trùng 觀quán 所sở 取thủ 名danh 等đẳng 四tứ 法pháp 皆giai 自tự 心tâm 變biến 。 假giả 施thi 設thiết 有hữu 。 實thật 不bất 可khả 得đắc 。 依y 印ấn 脩tu 定định 。 發phát 下hạ 如như 實thật 智trí 。 於ư 無vô 所sở 取thủ 。 決quyết 定định 印ấn 持trì 。 無vô 能năng 取thủ 中trung 。 亦diệc 順thuận 樂nhạo/nhạc/lạc 忍nhẫn 。 既ký 無vô 實thật 境cảnh 離ly 能năng 取thủ 識thức 。 寧ninh 有hữu 實thật 識thức 離ly 取thủ 境cảnh 。 所sở 取thủ 能năng 取thủ 相tương 待đãi 立lập 故cố 。 依y 無vô 間gian 定định 。 發phát 上thượng 如như 實thật 智trí 。 印ấn 二nhị 取thủ 空không 。 立lập 世Thế 第Đệ 一Nhất 法Pháp 。 謂vị 前tiền 上thượng 忍nhẫn 。 唯duy 印ấn 能năng 取thủ 空không 。 今kim 世thế 一nhất 法pháp 二nhị 空không 雙song 印ấn 。 如như 是thị 煗noãn 頂đảnh 。 依y 能năng 取thủ 識thức 。 觀quán 所sở 取thủ 空không 。 下hạ 忍nhẫn 起khởi 時thời 。 印ấn 境cảnh 空không 相tướng 。 中trung 忍nhẫn 轉chuyển 位vị 。 於ư 能năng 取thủ 識thức 。 如như 境cảnh 是thị 空không 。 順thuận 樂nhạo/nhạc/lạc 忍nhẫn 可khả 。 上thượng 忍nhẫn 起khởi 位vị 。 印ấn 能năng 取thủ 空không 。 世Thế 第Đệ 一Nhất 法Pháp 。 雙song 印ấn 空không 相tướng 。 皆giai 帶đái 相tương/tướng 故cố 。 未vị 能năng 證chứng 實thật 。 故cố 說thuyết 菩Bồ 薩Tát 此thử 四tứ 位vị 中trung 猶do 於ư 現hiện 前tiền 安an 立lập 少thiểu 物vật 。 謂vị 是thị 唯duy 識thức 。 真chân 勝thắng 義nghĩa 性tánh 。 以dĩ 彼bỉ 空không 有hữu 二nhị 相tương/tướng 未vị 除trừ 。 帶đái 相tương/tướng 觀quán 心tâm 。 有hữu 所sở 得đắc 故cố 。 非phi 實thật 安an 住trụ 真chân 唯duy 識thức 理lý 。 彼bỉ 相tương/tướng 滅diệt 已dĩ 。 方phương 實thật 安an 住trụ 。 依y 如như 是thị 義nghĩa 。 故cố 有hữu 頌tụng 言ngôn 。


菩Bồ 薩Tát 於ư 定định 位vị 。 觀quán 影ảnh 唯duy 是thị 心tâm 。 義nghĩa 想tưởng 既ký 滅diệt 除trừ 。


審thẩm 觀quán 唯duy 自tự 想tưởng 。 如như 是thị 住trụ 內nội 心tâm 。 知tri 所sở 取thủ 非phi 有hữu 。


次thứ 能năng 取thủ 亦diệc 無vô 。 後hậu 觸xúc 無vô 所sở 得đắc 。


釋thích 此thử 二nhị 頌tụng 。 如như 攝nhiếp 大Đại 乘Thừa 釋thích 論luận 第đệ 六lục 雜tạp 集tập 十thập 一nhất 。 解giải 云vân 。 經Kinh 云vân 。 無vô 名danh 等đẳng 者giả 。 煗noãn 頂đảnh 二nhị 位vị 。 觀quán 所sở 取thủ 空không 。 亦diệc 不bất 觀quán 彼bỉ 。 所sở 依y 相tương/tướng 者giả 。 忍nhẫn 及cập 第đệ 一nhất 。 觀quán 能năng 取thủ 空không 。 一nhất 云vân 此thử 文văn 地địa 上thượng 觀quán 門môn 。 以dĩ 答đáp 前tiền 問vấn 。 謂vị 地địa 上thượng 菩Bồ 薩Tát 入nhập 真chân 觀quán 時thời 。 名danh 等đẳng 自tự 性tánh 及cập 所sở 依y 相tương/tướng 。 都đô 無vô 所sở 得đắc 。 謂vị 證chứng 一nhất 味vị 境cảnh 智trí 平bình 等đẳng 。 遠viễn 離ly 能năng 取thủ 所sở 取thủ 相tương/tướng 故cố 。


世Thế 尊Tôn 。 諸chư 所sở 了liễu 知tri 。 真Chân 如Như 義nghĩa 相tướng 。 此thử 真Chân 如Như 相tướng 。 亦diệc 可khả 遣khiển 不phủ 。


釋thích 曰viết 。 此thử 即tức 第đệ 三tam 徵trưng 詰cật 。 謂vị 前tiền 所sở 說thuyết 真Chân 如Như 作tác 意ý 所sở 緣duyên 真Chân 如Như 。 亦diệc 可khả 遣khiển 不phủ 。


善thiện 男nam 子tử 。 於ư 所sở 了liễu 知tri 。 真Chân 如Như 義nghĩa 中trung 。 都đô 無vô 有hữu 相tướng 。 亦diệc 無vô 所sở 得đắc 。 當đương 何hà 所sở 遣khiển 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 四tứ 如Như 來Lai 釋thích 通thông 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 正chánh 釋thích 。 後hậu 重trọng/trùng 釋thích 。 此thử 即tức 初sơ 也dã 。 然nhiên 釋thích 此thử 文văn 。 亦diệc 有hữu 兩lưỡng 說thuyết 。 一nhất 云vân 此thử 文văn 約ước 地địa 前tiền 觀quán 釋thích 通thông 外ngoại 難nạn/nan 。 謂vị 觀quán 如như 時thời 。 都đô 無vô 諸chư 相tướng 。 以dĩ 無vô 相tướng 故cố 。 亦diệc 無vô 所sở 得đắc 。 何hà 所sở 除trừ 遣khiển 。 一nhất 云vân 此thử 文văn 約ước 地địa 上thượng 觀quán 。 釋thích 通thông 外ngoại 難nạn/nan 。 謂vị 入nhập 真chân 觀quán 時thời 。 都đô 無vô 所sở 得đắc 。 能năng 所sở 取thủ 相tương/tướng 。 故cố 成thành 唯duy 識thức 云vân 。 次thứ 通thông 達đạt 位vị 。 其kỳ 相tướng 云vân 何hà 。 頌tụng 曰viết 。


若nhược 時thời 於ư 所sở 緣duyên 。 智trí 都đô 無vô 所sở 得đắc 。


爾nhĩ 時thời 住trụ 唯duy 識thức


離ly 二nhị 取thủ 相tương/tướng 故cố 。


長trường/trưởng 行hành 釋thích 云vân 。 若nhược 時thời 菩Bồ 薩Tát 。 於ư 所sở 緣duyên 境cảnh 。 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 都đô 無vô 所sở 得đắc 。 不bất 取thủ 種chủng 種chủng 戲hí 論luận 相tương/tướng 故cố 。 廣quảng 說thuyết 如như 彼bỉ 。


善thiện 男nam 子tử 。 我ngã 說thuyết 了liễu 知tri 。 真Chân 如Như 義nghĩa 時thời 。 能năng 伏phục 一nhất 切thiết 。 法pháp 義nghĩa 之chi 相tướng 。 非phi 此thử 了liễu 達đạt 。 餘dư 所sở 能năng 伏phục 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 重trọng/trùng 釋thích 真Chân 如Như 之chi 相tướng 。 非phi 餘dư 所sở 遣khiển 。 此thử 中trung 意ý 說thuyết 。 餘dư 一nhất 切thiết 相tương/tướng 。 以dĩ 有hữu 相tương/tướng 故cố 。 以dĩ 真Chân 如Như 遣khiển 。 證chứng 真Chân 如Như 時thời 。 所sở 證chứng 真Chân 如Như 。 都đô 無vô 有hữu 相tướng 。 不bất 可khả 餘dư 法pháp 遣khiển 此thử 真Chân 如Như 。 此thử 當đương 無Vô 量Lượng 義Nghĩa 經Kinh 。 所sở 說thuyết 實thật 相tướng 無vô 相tướng 不bất 相tướng 無vô 相tướng 。 解giải 云vân 。 無vô 相tướng 不bất 相tướng 者giả 。 無vô 相tướng 不bất 遣khiển 。 不bất 相tướng 無vô 相tướng 者giả 。 不bất 遣khiển 無vô 相tướng 。


世Thế 尊Tôn 。 如như 世Thế 尊Tôn 說thuyết 。 濁trược 水thủy 器khí 喻dụ 。 不bất 淨tịnh 鏡kính 喻dụ 。 撓nạo 泉tuyền 池trì 喻dụ 。 不bất 任nhậm 觀quán 察sát 。 自tự 面diện 影ảnh 相tướng 。 若nhược 堪kham 任nhậm 者giả 。 與dữ 上thượng 相tương 違vi 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 。 問vấn 答đáp 分phân 別biệt 堪kham 任nhậm 觀quán 察sát 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 先tiên 問vấn 。 後hậu 答đáp 。 問vấn 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 問vấn 所sở 依y 教giáo 。 後hậu 依y 教giáo 發phát 問vấn 。 前tiền 中trung 有hữu 二nhị 先tiên 喻dụ 。 後hậu 答đáp 。 此thử 即tức 喻dụ 說thuyết 。 文văn 有hữu 二nhị 節tiết 。 初sơ 不bất 任nhậm 觀quán 察sát 喻dụ 。 後hậu 堪kham 任nhậm 觀quán 察sát 喻dụ 。 謂vị 世Thế 尊Tôn 說thuyết 濁trược 水thủy 器khí 喻dụ 。 不bất 淨tịnh 鏡kính 喻dụ 。 撓nạo 泉tuyền 池trì 喻dụ 。 如như 是thị 三tam 種chủng 。 不bất 任nhậm 觀quán 察sát 。 自tự 面diện 影ảnh 相tướng 。 故cố 深thâm 密mật 經Kinh 云vân 。 器khí 不bất 清thanh 淨tịnh 。 鏡kính 不bất 清thanh 淨tịnh 。 諸chư 水thủy 等đẳng 濁trược 。 不bất 見kiến 面diện 相tương/tướng 。 清thanh 水thủy 器khí 喻dụ 。 淨tịnh 鏡kính 面diện 喻dụ 。 澄trừng 泉tuyền 池trì 喻dụ 。 如như 是thị 三tam 種chủng 。 如như 其kỳ 次thứ 第đệ 即tức 喻dụ 三tam 慧tuệ 。 淨tịnh 水thủy 之chi 器khí 照chiếu 象tượng 雖tuy 得đắc 。 猶do 不bất 及cập 鏡kính 。 故cố 喻dụ 聞văn 慧tuệ 。 淨tịnh 鏡kính 雖tuy 明minh 。 無vô 澄trừng 靜tĩnh 性tánh 。 故cố 喻dụ 思tư 慧tuệ 。 水thủy 性tánh 調điều 柔nhu 。 有hữu 澄trừng 靜tĩnh 性tánh 。 故cố 喻dụ 修tu 慧tuệ 。 或hoặc 可khả 一nhất 一nhất 通thông 喻dụ 三tam 慧tuệ 。


如như 是thị 若nhược 有hữu 不bất 修tu 心tâm 。 則tắc 不bất 堪kham 任nhậm 。 如như 實thật 觀quán 察sát 。 所sở 有hữu 真Chân 如Như 。 若nhược 善thiện 修tu 心tâm 。 堪kham 任nhậm 觀quán 察sát 。


釋thích 曰viết 。 此thử 第đệ 二nhị 合hợp 。 如như 其kỳ 次thứ 第đệ 。 未vị 得đắc 三tam 慧tuệ 之chi 時thời 。 不bất 善thiện 修tu 心tâm 。 則tắc 不bất 堪kham 任nhậm 。 如như 實thật 觀quán 察sát 。 真Chân 如Như 之chi 相tướng 。 如như 濁trược 水thủy 等đẳng 不bất 見kiến 自tự 面diện 。 若nhược 善thiện 脩tu 心tâm 。 堪kham 任nhậm 觀quán 察sát 。 如như 清thanh 水thủy 等đẳng 能năng 見kiến 自tự 面diện 。


此thử 說thuyết 何hà 等đẳng 。 能năng 觀quán 察sát 心tâm 。 依y 何hà 真Chân 如Như 。 而nhi 作tác 是thị 說thuyết 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 依y 教giáo 發phát 問vấn 。 問vấn 有hữu 二nhị 意ý 。 初sơ 問vấn 能năng 觀quán 察sát 心tâm 。 依y 何hà 觀quán 心tâm 。 作tác 如như 是thị 說thuyết 。 後hậu 問vấn 所sở 觀quán 境cảnh 依y 何hà 真Chân 如Như 。 作tác 如như 是thị 說thuyết 。


善thiện 男nam 子tử 。 此thử 說thuyết 三tam 種chủng 。 能năng 觀quán 察sát 心tâm 。 謂vị 聞văn 所sở 成thành 。 能năng 觀quán 察sát 心tâm 。 若nhược 思tư 所sở 成thành 。 能năng 觀quán 察sát 心tâm 。 若nhược 脩tu 所sở 成thành 。 能năng 觀quán 察sát 心tâm 。 依y 了liễu 別biệt 真Chân 如Như 。 作tác 如như 是thị 說thuyết 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 如Như 來Lai 正chánh 答đáp 。 文văn 有hữu 二nhị 節tiết 。 初sơ 答đáp 能năng 觀quán 。 即tức 三tam 慧tuệ 心tâm 。 故cố 深thâm 密mật 云vân 三tam 種chủng 心tâm 觀quán 。 後hậu 答đáp 所sở 觀quán 。 即tức 七thất 真Chân 如Như 中trung 。 了liễu 別biệt 真Chân 如Như 。 然nhiên 此thử 真Chân 如Như 自tự 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 謂vị 一nhất 切thiết 行hành 。 唯duy 是thị 識thức 性tánh 。 故cố 名danh 真Chân 如Như 。 此thử 即tức 世thế 俗tục 唯duy 識thức 觀quán 。 二nhị 者giả 唯duy 識thức 之chi 性tánh 。 名danh 唯duy 識thức 性tánh 。 此thử 即tức 勝thắng 義nghĩa 唯duy 識thức 觀quán 。 若nhược 在tại 地địa 前tiền 。 觀quán 唯duy 識thức 相tương/tướng 。 初Sơ 地Địa 已dĩ 上thượng 。 觀quán 唯duy 識thức 性tánh 。 此thử 中trung 通thông 說thuyết 兩lưỡng 種chủng 觀quán 也dã 。


世Thế 尊Tôn 。 如như 是thị 了liễu 知tri 。 法pháp 義nghĩa 菩Bồ 薩Tát 。 為vi 遣khiển 諸chư 相tướng 。 勤cần 修tu 加gia 行hành 。 有hữu 幾kỷ 種chủng 相tướng 。 難nan 可khả 除trừ 遣khiển 。 誰thùy 能năng 除trừ 遣khiển 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 三tam 。 問vấn 答đáp 分phân 別biệt 難nạn/nan 除trừ 諸chư 相tướng 。 於ư 中trung 有hữu 三tam 。 初sơ 問vấn 答đáp 分phân 別biệt 難nạn/nan 除trừ 相tương/tướng 等đẳng 。 次thứ 世Thế 尊Tôn 除trừ 遣khiển 如như 是thị 十thập 相tương/tướng 下hạ 。 問vấn 答đáp 分phân 別biệt 除trừ 相tương/tướng 解giải 脫thoát 。 後hậu 爾nhĩ 時thời 慈Từ 氏Thị 下hạ 。 問vấn 答đáp 分phân 別biệt 總tổng 相tương/tướng 空không 性tánh 。 就tựu 難nạn/nan 除trừ 中trung 。 先tiên 問vấn 。 後hậu 答đáp 。 此thử 即tức 正chánh 問vấn 難nạn/nan 除trừ 相tương/tướng 數số 及cập 能năng 除trừ 空không 。


善thiện 男nam 子tử 。 有hữu 十thập 種chủng 相tướng 。 空không 能năng 除trừ 遣khiển 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 如Như 來Lai 正chánh 說thuyết 。 於ư 中trung 有hữu 三tam 。 初sơ 標tiêu 數số 略lược 答đáp 。 次thứ 菩Bồ 薩Tát 徵trưng 問vấn 。 後hậu 如Như 來Lai 廣quảng 釋thích 。 此thử 即tức 初sơ 也dã 。 十thập 種chủng 相tương/tướng 者giả 。 此thử 答đáp 初sơ 問vấn 。 謂vị 難nạn/nan 除trừ 相tương/tướng 。 略lược 有hữu 十thập 種chủng 。 謂vị 此thử 十thập 相tương/tướng 。 觀quán 空không 除trừ 遣khiển 。 非phi 如như 事sự 別biệt 中trung 不bất 淨tịnh 觀quán 等đẳng 。 雖tuy 非phi 空không 觀quán 而nhi 除trừ 淨tịnh 等đẳng 。 為vi 簡giản 故cố 彼bỉ 說thuyết 難nạn/nan 言ngôn 。 問vấn 。 准chuẩn 下hạ 經kinh 文văn 。 有hữu 十thập 六lục 相tướng 。 如như 何hà 但đãn 說thuyết 十thập 種chủng 相tương/tướng 耶da 。 答đáp 。 據cứ 實thật 別biệt 相tướng 有hữu 其kỳ 十thập 六lục 。 即tức 所sở 了liễu 義nghĩa 有hữu 十thập 種chủng 故cố 。 攝nhiếp 為vi 十thập 相tương/tướng 。 空không 能năng 遣khiển 者giả 。 答đáp 第đệ 二nhị 問vấn 。 有hữu 十thập 七thất 空không 。 是thị 能năng 除trừ 遣khiển 。 依y 深thâm 密mật 經kinh 。 有hữu 十thập 八bát 空không 。 第đệ 八bát 相tương/tướng 中trung 有hữu 五ngũ 空không 故cố 。


何hà 等đẳng 為vi 十thập 。


釋thích 曰viết 。 此thử 即tức 第đệ 二nhị 菩Bồ 薩Tát 徵trưng 問vấn 。


一nhất 者giả 了liễu 知tri 法pháp 義nghĩa 故cố 。 有hữu 種chủng 種chủng 文văn 字tự 相tướng 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 三tam 如Như 來Lai 廣quảng 釋thích 。 釋thích 十thập 種chủng 相tương/tướng 。 以dĩ 空không 除trừ 遣khiển 。 除trừ 遣khiển 十thập 相tương/tướng 。 即tức 分phân 為vi 十thập 。 此thử 即tức 初sơ 也dã 。 於ư 相tương/tướng 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 標tiêu 所sở 除trừ 相tương/tướng 。 後hậu 明minh 能năng 除trừ 空không 。 此thử 即tức 初sơ 也dã 。 言ngôn 法pháp 義nghĩa 者giả 。 法pháp 謂vị 教giáo 法pháp 。 義nghĩa 是thị 境cảnh 義nghĩa 。 法pháp 即tức 義nghĩa 故cố 。 是thị 持trì 業nghiệp 釋thích 。 文văn 字tự 相tương/tướng 者giả 。 謂vị 名danh 句cú 文văn 身thân 。 通thông 名danh 文văn 字tự 。 故cố 瑜du 伽già 論luận 八bát 十thập 一nhất 云vân 。 謂vị 契Khế 經Kinh 體thể 。 略lược 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 文văn 。 二nhị 義nghĩa 。 文văn 是thị 所sở 依y 。 義nghĩa 是thị 能năng 依y 。 云vân 何hà 為vi 文văn 。 謂vị 名danh 身thân 句cú 身thân 字tự 身thân 。 故cố 知tri 文văn 者giả 即tức 名danh 句cú 文văn 也dã 。 此thử 中trung 意ý 說thuyết 。 謂vị 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 初sơ 觀quán 行hành 時thời 。 為vi 欲dục 了liễu 知tri 。 十Thập 二Nhị 部Bộ 經Kinh 。 為vi 境cảnh 義nghĩa 故cố 。 即tức 有hữu 種chủng 種chủng 文văn 字tự 相tướng 現hiện 。


此thử 由do 一nhất 切thiết 法pháp 空không 。 能năng 正chánh 除trừ 遣khiển 。


釋thích 曰viết 。 此thử 即tức 第đệ 二nhị 。 辨biện 除trừ 空không 。 然nhiên 此thử 諸chư 空không 。 諸chư 說thuyết 不bất 同đồng 。 一nhất 依y 大đại 般Bát 若Nhã 初sơ 分phân 第đệ 五ngũ 十thập 一nhất 。 說thuyết 二nhị 十thập 空không 及cập 四tứ 空không 義nghĩa 。 故cố 彼bỉ 經Kinh 云vân 。


復phục 次thứ 善Thiện 現Hiện 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 大Đại 乘Thừa 相tương/tướng 者giả 。 謂vị 內nội 空không 。 外ngoại 空không 。 內nội 外ngoại 空không 。 空không 空không 。 大đại 空không 。 勝thắng 義nghĩa 空không 。 有hữu 為vi 空không 。 無vô 為vi 空không 。 畢tất 竟cánh 空không 。 無vô 際tế 空không 。 散tán 空không 。 無vô 變biến 異dị 空không 。 本bổn 性tánh 空không 。 自tự 相tương/tướng 空không 。 共cộng 相tương 空không 。 一nhất 切thiết 法pháp 空không 。 不bất 可khả 得đắc 空không 。 無vô 性tánh 空không 。 自tự 性tánh 空không 。 無vô 性tánh 自tự 性tánh 空không 。 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 大Đại 乘Thừa 相tương/tướng 。 善thiện 現hiện 白bạch 佛Phật 言ngôn 。


世Thế 尊Tôn 。 云vân 何hà 內nội 空không 。


佛Phật 言ngôn 。

善thiện 現hiện 。 內nội 謂vị 內nội 法pháp 。 即tức 六lục 內nội 處xứ 。 此thử 中trung 眼nhãn 由do 眼nhãn 空không 。


何hà 以dĩ 故cố 。 非phi 常thường 非phi 境cảnh 。 本bổn 性tánh 爾nhĩ 故cố 。 耳nhĩ 等đẳng 亦diệc 爾nhĩ 。 外ngoại 謂vị 法pháp 外ngoại 。 即tức 六lục 外ngoại 處xứ 。 准chuẩn 上thượng 應ưng 知tri 。 內nội 外ngoại 謂vị 內nội 外ngoại 法pháp 。 即tức 十thập 二nhị 處xứ 。 此thử 中trung 內nội 六lục 處xứ 由do 外ngoại 六lục 處xứ 空không 。


何hà 以dĩ 故cố 。 非phi 常thường 非phi 境cảnh 。 本bổn 性tánh 爾nhĩ 故cố 。 外ngoại 六lục 處xứ 由do 內nội 六lục 處xứ 空không 。 云vân 何hà 空không 空không 。


佛Phật 言ngôn 。

空không 謂vị 一nhất 切thiết 法pháp 空không 。 此thử 空không 由do 空không 空không 。 何hà 以dĩ 非phi 常thường 非phi 境cảnh 。 本bổn 性tánh 爾nhĩ 故cố 。


佛Phật 言ngôn 。

大đại 空không 謂vị 十thập 方phương 空không 。


佛Phật 言ngôn 。

勝thắng 義nghĩa 謂vị 涅Niết 槃Bàn 此thử 勝thắng 義nghĩa 。 由do 勝thắng 義nghĩa 空không 。


佛Phật 言ngôn 。

善thiện 現hiện 。 有hữu 為vi 謂vị 三tam 界giới 。 此thử 中trung 欲dục 界giới 由do 欲dục 界giới 空không 。 色sắc 無vô 色sắc 亦diệc 爾nhĩ 。


佛Phật 言ngôn 。

無vô 為vi 謂vị 無vô 生sanh 無vô 住trụ 。 無vô 異dị 無vô 滅diệt 。 此thử 無vô 為vi 由do 無vô 為vi 空không 。 畢tất 竟cánh 謂vị 諸chư 法pháp 究cứu 竟cánh 不bất 可khả 得đắc 。


佛Phật 言ngôn 。

無vô 際tế 謂vị 無vô 初sơ 中trung 後hậu 可khả 得đắc 。 及cập 無vô 往vãng 來lai 際tế 可khả 得đắc 。


佛Phật 言ngôn 。

散tán 謂vị 有hữu 放phóng 有hữu 棄khí 有hữu 捨xả 可khả 得đắc 。


佛Phật 言ngôn 。

無vô 變biến 異dị 謂vị 無vô 放phóng 無vô 棄khí 無vô 捨xả 可khả 得đắc 。


佛Phật 言ngôn 。

本bổn 性tánh 謂vị 一nhất 切thiết 法pháp 本bổn 性tánh 。 若nhược 有hữu 為vi 法pháp 性tánh 。 若nhược 無vô 為vi 法Pháp 性tánh 。 皆giai 非phi 三tam 乘thừa 所sở 作tác 。 亦diệc 非phi 餘dư 所sở 作tác 。


佛Phật 言ngôn 。

自tự 相tương 謂vị 一nhất 切thiết 法pháp 自tự 相tương/tướng 。 如như 變biến 礙ngại 是thị 色sắc 自tự 相tương/tướng 。 領lãnh 納nạp 是thị 受thọ 自tự 相tương/tướng 。 取thủ 像tượng 是thị 想tưởng 自tự 性tánh 。 造tạo 作tác 是thị 行hành 自tự 相tương/tướng 。 了liễu 知tri 是thị 識thức 自tự 相tương/tướng 。 如như 是thị 等đẳng 。 若nhược 有hữu 為vi 法pháp 自tự 相tương/tướng 。 若nhược 無vô 為vi 法Pháp 自tự 相tương/tướng 。


佛Phật 言ngôn 。

共cộng 相tương 謂vị 一nhất 切thiết 共cộng 相tương 。 如như 苦khổ 是thị 有hữu 漏lậu 法pháp 共cộng 相tương 。 無vô 常thường 是thị 有hữu 為vi 法pháp 共cộng 相tương 。 無vô 我ngã 是thị 一nhất 切thiết 法pháp 共cộng 相tương 。 如như 是thị 等đẳng 無vô 量lượng 共cộng 相tương 。


佛Phật 言ngôn 。

一nhất 切thiết 法pháp 謂vị 五ngũ 蘊uẩn 十thập 二nhị 處xứ 十thập 八bát 界giới 。 若nhược 有hữu 色sắc 無vô 色sắc 。 有hữu 見kiến 無vô 見kiến 。 有hữu 對đối 無vô 對đối 。 有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 。 有hữu 為vi 無vô 為vi 。


佛Phật 言ngôn 。

不bất 可khả 得đắc 。 此thử 中trung 一nhất 切thiết 。 法pháp 不bất 可khả 得đắc 。 謂vị 三tam 世thế 不bất 可khả 得đắc 。 若nhược 過quá 去khứ 無vô 二nhị 世thế 可khả 得đắc 。 若nhược 未vị 來lai 無vô 二nhị 世thế 可khả 得đắc 。 若nhược 現hiện 在tại 無vô 二nhị 世thế 可khả 得đắc 。


佛Phật 言ngôn 。

無vô 性tánh 空không 。 謂vị 此thử 中trung 無vô 少thiểu 性tánh 可khả 得đắc 。


佛Phật 言ngôn 。

自tự 性tánh 謂vị 諸chư 法pháp 能năng 和hòa 合hợp 。 自tự 性tánh 不bất 可khả 得đắc 。


佛Phật 言ngôn 。

無vô 性tánh 不bất 可khả 得đắc 。


佛Phật 言ngôn 。

無vô 性tánh 自tự 性tánh 。 謂vị 諸chư 法pháp 無vô 能năng 和hòa 合hợp 性tánh 。 有hữu 所sở 和hòa 合hợp 自tự 性tánh 。 解giải 云vân 。 無vô 性tánh 者giả 。 無vô 諸chư 法pháp 體thể 性tánh 。 自tự 性tánh 者giả 。 離ly 法pháp 體thể 外ngoại 。 無vô 能năng 和hòa 合hợp 性tánh 。 無vô 性tánh 自tự 性tánh 者giả 。 合hợp 說thuyết 二nhị 種chủng 。 又hựu 有hữu 四tứ 空không 。 謂vị 有hữu 性tánh 。 無vô 性tánh 。 自tự 性tánh 。 他tha 性tánh 。 有hữu 性tánh 謂vị 有hữu 為vi 。 無vô 性tánh 謂vị 無vô 為vi 。 自tự 性tánh 謂vị 一nhất 切thiết 法pháp 自tự 性tánh 空không 。 此thử 空không 非phi 智trí 所sở 作tác 。 亦diệc 非phi 餘dư 所sở 作tác 。 他tha 性tánh 謂vị 若nhược 佛Phật 出xuất 世thế 。 若nhược 不bất 出xuất 世thế 。 一nhất 切thiết 法pháp 法pháp 住trụ 乃nãi 至chí 實thật 際tế 。 皆giai 由do 他tha 性tánh 故cố 空không 。 若nhược 依y 第đệ 二nhị 分phần 四tứ 百bách 一nhất 十thập 三tam 。 釋thích 十thập 八bát 空không 。 與dữ 前tiền 二nhị 十thập 空không 。 開khai 合hợp 有hữu 異dị 。 義nghĩa 無vô 寬khoan 狹hiệp 。 合hợp 二nhị 十thập 中trung 散tán 無vô 變biến 異dị 。 為vi 散tán 無vô 散tán 空không 。 合hợp 自tự 相tương/tướng 空không 共cộng 相tương 空không 。 名danh 自tự 共cộng 相tương 空không 。 若nhược 依y 第đệ 三tam 分phần/phân 四tứ 百bách 七thất 十thập 九cửu 。 列liệt 十thập 九cửu 空không 。 而nhi 不bất 解giải 釋thích 。 於ư 中trung 前tiền 十thập 六lục 空không 同đồng 後hậu 十thập 六lục 。 後hậu 之chi 三tam 空không 。 即tức 有hữu 差sai 別biệt 。 謂vị 所sở 緣duyên 空không 。 增tăng 上thượng 空không 。 互hỗ 無vô 空không 等đẳng 。 若nhược 依y 第đệ 三tam 分phần/phân 四tứ 百bách 八bát 十thập 。 說thuyết 十thập 六lục 空không 。 於ư 二nhị 十thập 空không 中trung 。 合hợp 自tự 共cộng 相tương 。 名danh 為vi 相tương/tướng 空không 。 闕khuyết 散tán 空không 不bất 可khả 得đắc 空không 自tự 性tánh 空không 。 名danh 同đồng 異dị 者giả 。 改cải 無vô 變biến 異dị 名danh 無vô 散tán 。 釋thích 相tương/tướng 同đồng 二nhị 十thập 空không 。 若nhược 依y 第đệ 二nhị 分phần 第đệ 四tứ 百bách 三tam 卷quyển 。 說thuyết 有hữu 七thất 空không 。 一nhất 五ngũ 蘊uẩn 。 二nhị 十thập 二nhị 處xứ 。 三tam 十thập 八bát 界giới 。 四tứ 四Tứ 諦Đế 。 五ngũ 十Thập 二Nhị 緣Duyên 起Khởi 。 六lục 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 等đẳng 一nhất 切thiết 法pháp 。 七thất 本bổn 性tánh 。 引dẫn 名danh 不bất 釋thích 。 大đại 品phẩm 第đệ 七thất 。 釋thích 十thập 八bát 空không 及cập 以dĩ 四tứ 空không 。 依y 智Trí 度Độ 論luận 第đệ 四tứ 十thập 六lục 。 釋thích 十thập 八bát 空không 及cập 四tứ 云vân 。 問vấn 曰viết 。 十thập 八bát 空không 內nội 空không 等đẳng 後hậu 皆giai 云vân 非phi 常thường 非phi 滅diệt 故cố 。 此thử 義nghĩa 云vân 何hà 。


答đáp 曰viết 。

若nhược 人nhân 不bất 習tập 此thử 空không 。 必tất 墮đọa 二nhị 邊biên 。 若nhược 常thường 若nhược 滅diệt 。


所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 若nhược 諸chư 法pháp 實thật 有hữu 。 則tắc 無vô 滅diệt 義nghĩa 。 墮đọa 常thường 中trung 。 如như 人nhân 出xuất 一nhất 舍xá 入nhập 一nhất 舍xá 。 眼nhãn 雖tuy 不bất 見kiến 。 不bất 名danh 為vi 無vô 。 諸chư 法pháp 亦diệc 爾nhĩ 。 從tùng 未vị 來lai 世thế 。 入nhập 現hiện 在tại 世thế 。 入nhập 過quá 去khứ 世thế 。 如như 是thị 則tắc 不bất 滅diệt 。 行hành 者giả 以dĩ 有hữu 為vi 患hoạn 。 用dụng 空không 破phá 有hữu 。 心tâm 復phục 貴quý 空không 。 著trước 於ư 空không 者giả 。 則tắc 墮đọa 斷đoạn 滅diệt 。 以dĩ 是thị 故cố 。 行hành 是thị 空không 以dĩ 破phá 有hữu 。 亦diệc 不bất 著trước 空không 。 離ly 是thị 二nhị 邊biên 。 以dĩ 中trung 道Đạo 行hạnh 是thị 十thập 八bát 空không 。 以dĩ 大đại 悲bi 心tâm 。 為vì 度độ 眾chúng 生sanh 。 是thị 故cố 。 十thập 八bát 空không 後hậu 皆giai 言ngôn 非phi 常thường 非phi 滅diệt 。 是thị 名danh 摩Ma 訶Ha 衍Diên 。 若nhược 異dị 此thử 者giả 。 則tắc 是thị 戲hí 論luận 狂cuồng 人nhân 。 於ư 佛Phật 法Pháp 中trung 。 都đô 無vô 所sở 得đắc 。 如như 人nhân 於ư 珍trân 寶bảo 聚tụ 中trung 取thủ 水thủy 精tinh 珠châu 。 眼nhãn 見kiến 雖tuy 好hảo/hiếu 。 價giá 無vô 所sở 直trực 。 問vấn 云vân 。 第đệ 十thập 八bát 空không 。 已dĩ 攝nhiếp 諸chư 空không 。 何hà 以dĩ 故cố 說thuyết 四tứ 空không 。 答đáp 云vân 。 十thập 八bát 空không 中trung 現hiện 空không 盡tận 攝nhiếp 。 諸chư 佛Phật 有hữu 二nhị 種chủng 說thuyết 法Pháp 。 或hoặc 初sơ 略lược 後hậu 廣quảng 。 或hoặc 初sơ 廣quảng 後hậu 略lược 。 初sơ 略lược 後hậu 廣quảng 為vì 解giải 義nghĩa 故cố 。 初sơ 廣quảng 後hậu 略lược 為vi 易dị 持trì 故cố 。 或hoặc 為vi 後hậu 會hội 眾chúng 生sanh 。 略lược 說thuyết 其kỳ 要yếu 。 或hoặc 以dĩ 偈kệ 頌tụng 。 今kim 佛Phật 前tiền 廣quảng 說thuyết 十thập 八bát 空không 。 後hậu 略lược 說thuyết 四tứ 空không 。 廣quảng 說thuyết 如như 彼bỉ 。 若nhược 依y 涅Niết 槃Bàn 第đệ 十thập 六lục 。 釋thích 十thập 一nhất 空không 。 依y 大đại 集tập 經kinh 第đệ 四tứ 十thập 八bát 大đại 品phẩm 第đệ 七thất 。 釋thích 十thập 八bát 空không 及cập 以dĩ 四tứ 空không 。 依y 顯hiển 揚dương 十thập 五ngũ 及cập 中trung 邊biên 論luận 。 有hữu 十thập 六lục 空không 。 楞lăng 伽già 第đệ 一nhất 智Trí 度Độ 論luận 三tam 十thập 六lục 。 有hữu 七thất 空không 。 依y 瑜du 伽già 十thập 二nhị 。 有hữu 四tứ 空không 。 十thập 八bát 空không 論luận 說thuyết 十thập 八bát 空không 。 十thập 七thất 空không 十thập 六lục 空không 十thập 四tứ 空không 二nhị 空không 具cụ 如như 別biệt 章chương 。 上thượng 來lai 已dĩ 敘tự 諸chư 教giáo 。 今kim 正chánh 釋thích 文văn 。 然nhiên 依y 此thử 經Kinh 。 有hữu 十thập 七thất 空không 。 於ư 二nhị 十thập 空không 中trung 。 闕khuyết 散tán 自tự 性tánh 二nhị 空không 。 合hợp 二nhị 十thập 中trung 自tự 相tướng 共cộng 相tướng 。 為vi 一nhất 相tương/tướng 空không 。 故cố 有hữu 十thập 七thất 。 十thập 八bát 空không 中trung 。 闕khuyết 自tự 性tánh 空không 。 此thử 即tức 第đệ 一nhất 。 一nhất 切thiết 法pháp 空không 。 依y 大đại 般Bát 若Nhã 。 一nhất 切thiết 法pháp 空không 者giả 。 謂vị 五ngũ 蘊uẩn 十thập 二nhị 處xứ 十thập 八bát 界giới 。 若nhược 有hữu 色sắc 無vô 色sắc 。 有hữu 見kiến 無vô 見kiến 。 有hữu 對đối 無vô 對đối 。 有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 。 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 此thử 一nhất 切thiết 法pháp 。 由do 一nhất 切thiết 法pháp 空không 。 依y 智Trí 度Độ 論luận 第đệ 三tam 十thập 一nhất 云vân 。 一nhất 切thiết 法pháp 空không 者giả 。 一nhất 切thiết 法pháp 名danh 五ngũ 眾chúng 十thập 二nhị 入nhập 。 十thập 八bát 界giới 等đẳng 。 具cụ 說thuyết 如như 彼bỉ 。 依y 十thập 八bát 空không 論luận 及cập 中trung 邊biên 論luận 。 一nhất 切thiết 法pháp 者giả 。 如như 十Thập 力Lực 無Vô 畏Úy 等đẳng 。 令linh 此thử 一nhất 切thiết 。 法pháp 空không 為vi 清thanh 淨tịnh 一nhất 切thiết 佛Phật 法Pháp 。 今kim 依y 此thử 經Kinh 。 欲dục 攝nhiếp 一nhất 切thiết 能năng 詮thuyên 之chi 教giáo 。 故cố 依y 文văn 字tự 顯hiển 。 一nhất 切thiết 法pháp 空không 。 問vấn 。 如như 何hà 此thử 經Kinh 但đãn 說thuyết 十thập 相tương 及cập 十thập 七thất 空không 。 答đáp 。 准chuẩn 如như 智Trí 度Độ 論luận 。 略lược 即tức 不bất 周chu 。 廣quảng 即tức 事sự 繁phồn 。 故cố 唯duy 十thập 八bát 。 此thử 亦diệc 同đồng 彼bỉ 。


二nhị 者giả 了liễu 知tri 安an 立lập 。 真Chân 如Như 義nghĩa 故cố 。 有hữu 生sanh 滅diệt 住trụ 異dị 性tánh 。 相tương 續tục 隨tùy 轉chuyển 相tướng 。


釋thích 曰viết 。 辨biện 第đệ 二nhị 相tương/tướng 。 先tiên 相tương/tướng 。 後hậu 空không 。 此thử 即tức 初sơ 也dã 。 此thử 中trung 所sở 說thuyết 安an 立lập 真Chân 如Như 者giả 。 即tức 四tứ 聖Thánh 諦Đế 中trung 。 是thị 苦khổ 聖Thánh 諦Đế 。 即tức 七thất 如như 中trung 。 如như 前tiền 所sở 說thuyết 。 安an 立lập 真Chân 如Như 。 業nghiệp 煩phiền 惱não 等đẳng 所sở 安an 立lập 故cố 。 或hoặc 可khả 安an 立lập 四Tứ 諦Đế 最tối 初sơ 得đắc 安an 立lập 名danh 。 守thủ 性tánh 不bất 改cải 。 故cố 名danh 真Chân 如Như 。 由do 斯tư 苦Khổ 諦Đế 有hữu 生sanh 等đẳng 相tương/tướng 相tương 續tục 隨tùy 轉chuyển 。 亦diệc 名danh 真Chân 如Như 。 或hoặc 可khả 此thử 中trung 有hữu 其kỳ 二nhị 相tương/tướng 。 一nhất 生sanh 等đẳng 四tứ 相tương/tướng 。 二nhị 三tam 世thế 相tương 續tục 隨tùy 轉chuyển 相tướng 。 由do 斯tư 二nhị 空không 。 各các 除trừ 一nhất 相tương/tướng 。


此thử 由do 相tướng 空không 。 及cập 無vô 先tiên 後hậu 空không 。 能năng 正chánh 除trừ 遣khiển 。


釋thích 曰viết 。 此thử 辨biện 第đệ 二nhị 能năng 對đối 治trị 空không 。 此thử 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 相tương/tướng 空không 。 二nhị 無vô 先tiên 後hậu 空không 。 依y 大đại 般Bát 若Nhã 。 說thuyết 此thử 相tương/tướng 空không 。 開khai 為vi 二nhị 空không 。 一nhất 自tự 相tương/tướng 空không 。 二nhị 共cộng 相tương 空không 。 故cố 彼bỉ 經Kinh 云vân 。 自tự 相tương/tướng 空không 者giả 。 謂vị 一nhất 切thiết 法pháp 自tự 相tương/tướng 。 如như 變biến 礙ngại 是thị 色sắc 自tự 相tương/tướng 。 領lãnh 納nạp 是thị 受thọ 自tự 相tương/tướng 等đẳng 。 言ngôn 共cộng 相tương 者giả 。 謂vị 一nhất 切thiết 法pháp 共cộng 相tương 。 如như 苦khổ 是thị 有hữu 漏lậu 法pháp 共cộng 相tương 等đẳng 。 說thuyết 此thử 無vô 先tiên 後hậu 空không 。 名danh 無vô 際tế 空không 。 故cố 彼bỉ 經Kinh 云vân 。 無vô 際tế 空không 者giả 。 無vô 三tam 際tế 可khả 得đắc 等đẳng 。 依y 大đại 智Trí 度Độ 論luận 。 釋thích 其kỳ 相tương/tướng 空không 。 名danh 同đồng 此thử 經Kinh 。 義nghĩa 同đồng 般Bát 若Nhã 。 廣quảng 說thuyết 如như 彼bỉ 。 無vô 先tiên 後hậu 空không 。 彼bỉ 云vân 。 無vô 始thỉ 空không 。 故cố 彼bỉ 論luận 云vân 。 無vô 始thỉ 空không 者giả 。 世thế 間gian 若nhược 眾chúng 生sanh 若nhược 法pháp 。 皆giai 無vô 有hữu 始thỉ 。 故cố 名danh 無vô 始thỉ 空không 。 廣quảng 如như 彼bỉ 說thuyết 。 今kim 依y 此thử 經Kinh 。 不bất 同đồng 彼bỉ 說thuyết 。 遣khiển 四tứ 相tương/tướng 故cố 。 名danh 為vi 相tương/tướng 故cố 名danh 為vi 相tương/tướng 空không 。 遣khiển 流lưu 轉chuyển 故cố 。 名danh 無vô 先tiên 後hậu 空không 。 辨biện 中trung 邊biên 第đệ 一nhất 云vân 。 生sanh 死tử 長trường 遠viễn 。 無vô 初sơ 後hậu 際tế 。 十thập 八bát 空không 論luận 云vân 。 無vô 前tiền 後hậu 空không 。 亦diệc 名danh 無vô 始thỉ 空không 。 廣quảng 說thuyết 如như 彼bỉ 。


三tam 者giả 了liễu 知tri 能năng 取thủ 義nghĩa 故cố 。 有hữu 顧cố 戀luyến 身thân 相tướng 。 及cập 我ngã 慢mạn 相tướng 。


釋thích 曰viết 。 此thử 明minh 第đệ 三tam 相tương/tướng 。 先tiên 。 相tương/tướng 後hậu 空không 。 此thử 即tức 初sơ 也dã 。 此thử 有hữu 二nhị 種chủng 。 謂vị 顧cố 戀luyến 身thân 相tướng 。 及cập 我ngã 慢mạn 相tướng 。 由do 此thử 了liễu 知tri 如như 上thượng 所sở 說thuyết 。 能năng 取thủ 五ngũ 根căn 及cập 心tâm 心tâm 所sở 起khởi 二nhị 種chủng 相tương/tướng 。 一nhất 顧cố 戀luyến 身thân 相tướng 。 謂vị 我ngã 根căn 等đẳng 。 能năng 取thủ 諸chư 法pháp 。 二nhị 我ngã 慢mạn 相tương/tướng 。 由do 我ngã 心tâm 等đẳng 勝thắng 於ư 他tha 故cố 。


此thử 由do 內nội 空không 。 及cập 無vô 所sở 得đắc 空không 。 能năng 正chánh 除trừ 遣khiển 。


釋thích 曰viết 。 此thử 辨biện 能năng 除trừ 空không 。 此thử 有hữu 二nhị 種chủng 。 內nội 空không 無vô 所sở 得đắc 空không 。 依y 大đại 般Bát 若Nhã 。 言ngôn 內nội 空không 者giả 。 內nội 六lục 處xứ 空không 。 無vô 所sở 得đắc 空không 。 彼bỉ 云vân 不bất 可khả 得đắc 空không 。 不bất 得đắc 三tam 世thế 故cố 。 名danh 不bất 可khả 得đắc 。 大đại 智Trí 度Độ 論luận 云vân 。 內nội 空không 者giả 。 謂vị 內nội 六lục 入nhập 。 無vô 我ngã 無vô 我ngã 所sở 。 無vô 眼nhãn 等đẳng 法pháp 。 不bất 可khả 得đắc 空không 者giả 。 一nhất 切thiết 法pháp 及cập 因nhân 緣duyên 。 畢tất 竟cánh 不bất 可khả 得đắc 。 名danh 不bất 可khả 得đắc 空không 。 今kim 依y 此thử 經Kinh 。 由do 能năng 了liễu 知tri 。 六lục 根căn 能năng 取thủ 。 即tức 有hữu 顧cố 戀luyến 執chấp 著trước 內nội 身thân 。 而nhi 觀quán 內nội 空không 。 能năng 正chánh 除trừ 遣khiển 。 由do 執chấp 我ngã 有hữu 故cố 起khởi 我ngã 慢mạn 。 觀quán 無vô 所sở 得đắc 空không 。 能năng 正chánh 除trừ 遣khiển 。 無vô 我ngã 可khả 得đắc 。 云vân 何hà 起khởi 慢mạn 。 又hựu 解giải 。 由do 二nhị 種chủng 空không 。 通thông 除trừ 二nhị 相tương/tướng 。


四tứ 者giả 了liễu 知tri 所sở 取thủ 義nghĩa 故cố 。 有hữu 顧cố 戀luyến 財tài 相tướng 。


釋thích 曰viết 。 辨biện 第đệ 四tứ 相tương/tướng 。 先tiên 相tương/tướng 。 後hậu 空không 。 此thử 辨biện 相tương/tướng 也dã 。 此thử 由do 如như 上thượng 所sở 說thuyết 。 外ngoại 六lục 處xứ 等đẳng 所sở 取thủ 義nghĩa 中trung 。 有hữu 顧cố 戀luyến 財tài 相tướng 。


此thử 由do 外ngoại 空không 。 能năng 正chánh 除trừ 遣khiển 。


釋thích 云vân 。 辨biện 能năng 遣khiển 空không 。 依y 大đại 般Bát 若Nhã 。 外ngoại 空không 者giả 。 謂vị 外ngoại 六lục 處xứ 。 智Trí 度Độ 論luận 曰viết 。 外ngoại 空không 者giả 。 所sở 謂vị 外ngoại 六lục 入nhập 無vô 我ngã 我ngã 所sở 。 及cập 無vô 六lục 法pháp 。 此thử 經Kinh 同đồng 彼bỉ 。 由do 外ngoại 六lục 除trừ 。


五ngũ 者giả 了liễu 知tri 受thọ 用dụng 義nghĩa 。 男nam 女nữ 承thừa 事sự 。 資tư 具cụ 相tương 應ứng 。 故cố 有hữu 內nội 安an 樂lạc 相tướng 。 外ngoại 淨tịnh 妙diệu 相tướng 。


釋thích 曰viết 。 辨biện 第đệ 五ngũ 相tương/tướng 。 先tiên 相tương/tướng 。 後hậu 空không 。 此thử 即tức 釋thích 相tương/tướng 。 謂vị 由do 了liễu 知tri 受thọ 用dụng 義nghĩa 。 中trung 受thọ 用dụng 男nam 女nữ 及cập 資tư 具cụ 故cố 。 於ư 男nam 女nữ 處xứ 是thị 有hữu 情tình 故cố 。 起khởi 內nội 安an 樂lạc 想tưởng 。 於ư 諸chư 資tư 具cụ 非phi 有hữu 情tình 故cố 。 起khởi 外ngoại 淨tịnh 妙diệu 想tưởng 。 或hoặc 可khả 內nội 謂vị 內nội 六lục 處xứ 。 外ngoại 即tức 外ngoại 六lục 處xứ 。 於ư 內nội 六lục 處xứ 。 起khởi 安an 樂lạc 想tưởng 。 於ư 外ngoại 六lục 處xứ 。 起khởi 淨tịnh 妙diệu 相tướng 。


由do 此thử 內nội 外ngoại 空không 。 及cập 本bổn 性tánh 空không 。 能năng 正chánh 除trừ 遣khiển 。


釋thích 曰viết 。 辨biện 能năng 治trị 謂vị 空không 。 有hữu 其kỳ 二nhị 種chủng 。 內nội 外ngoại 空không 及cập 本bổn 性tánh 空không 。 依y 大đại 般Bát 若Nhã 。 謂vị 內nội 外ngoại 六lục 處xứ 。 名danh 內nội 外ngoại 空không 。 謂vị 一nhất 切thiết 法pháp 本bổn 性tánh 。 若nhược 有hữu 為vi 性tánh 無vô 為vi 性tánh 。 皆giai 非phi 三tam 乘thừa 及cập 餘dư 所sở 作tác 。 名danh 本bổn 性tánh 空không 。 依y 智Trí 度Độ 論luận 。 內nội 外ngoại 空không 者giả 。 謂vị 內nội 外ngoại 六lục 入nhập 。 無vô 我ngã 無vô 我ngã 所sở 。 無vô 內nội 外ngoại 法pháp 。 本bổn 性tánh 空không 者giả 。 謂vị 法pháp 性tánh 常thường 空không 。 假giả 來lai 相tương 續tục 故cố 。 似tự 若nhược 不bất 空không 。 譬thí 如như 水thủy 性tánh 自tự 冷lãnh 澂# 。 皆giai 以dĩ 火hỏa 故cố 熱nhiệt 。 止chỉ 火hỏa 停đình 久cửu 。 水thủy 即tức 還hoàn 冷lãnh 。 諸chư 法pháp 性tánh 亦diệc 如như 是thị 。 未vị 生sanh 時thời 空không 無vô 所sở 有hữu 。 如như 水thủy 性tánh 常thường 冷lãnh 。 諸chư 法pháp 眾chúng 緣duyên 和hòa 合hợp 故cố 有hữu 。 如như 水thủy 得đắc 火hỏa 成thành 熟thục 。 眾chúng 緣duyên 若nhược 非phi 若nhược 無vô 。 即tức 無vô 有hữu 法pháp 。 如như 火hỏa 滅diệt 湯thang 冷lãnh 。 問vấn 云vân 。 與dữ 畢tất 竟cánh 空không 。 有hữu 何hà 差sai 別biệt 。 論luận 自tự 釋thích 云vân 。 性tánh 空không 者giả 破phá 諸chư 法pháp 性tánh 。 如như 彼bỉ 水thủy 中trung 。 無vô 其kỳ 熱nhiệt 性tánh 。 不bất 無vô 水thủy 相tương/tướng 。 畢tất 竟cánh 空không 者giả 。 破phá 無vô 法pháp 相tướng 。 及cập 乃nãi 至chí 因nhân 緣duyên 法pháp 相tướng 亦diệc 無vô 。 今kim 釋thích 此thử 經Kinh 。 諸chư 說thuyết 不bất 同đồng 。 一nhất 云vân 。 內nội 空không 除trừ 內nội 安an 樂lạc 相tương/tướng 。 外ngoại 空không 除trừ 淨tịnh 妙diệu 相tướng 。 本bổn 性tánh 空không 通thông 除trừ 二nhị 相tương/tướng 。 一nhất 云vân 內nội 外ngoại 空không 除trừ 內nội 安an 樂lạc 相tương/tướng 。 於ư 中trung 外ngoại 空không 一nhất 分phần/phân 除trừ 淨tịnh 妙diệu 相tướng 。 本bổn 性tánh 空không 通thông 除trừ 二nhị 相tương/tướng 。 一nhất 云vân 。 內nội 外ngoại 空không 除trừ 內nội 安an 樂lạc 相tương/tướng 。 有hữu 情tình 數số 故cố 云vân 內nội 。 自tự 身thân 外ngoại 故cố 云vân 外ngoại 也dã 。 本bổn 性tánh 空không 除trừ 淨tịnh 妙diệu 相tướng 。 一nhất 云vân 。 內nội 外ngoại 空không 除trừ 內nội 安an 樂lạc 相tương/tướng 。 謂vị 男nam 女nữ 等đẳng 具cụ 十thập 二nhị 處xứ 故cố 內nội 外ngoại 空không 除trừ 。 本bổn 性tánh 空không 除trừ 淨tịnh 妙diệu 相tướng 。 問vấn 。 外ngoại 淨tịnh 妙diệu 相tướng 。 如như 何hà 不bất 說thuyết 由do 外ngoại 空không 除trừ 。 解giải 云vân 。 據cứ 實thật 亦diệc 用dụng 外ngoại 空không 。 前tiền 已dĩ 說thuyết 故cố 。 故cố 不bất 說thuyết 之chi 。


六lục 者giả 了liễu 知tri 建kiến 立lập 義nghĩa 故cố 。 有hữu 無vô 量lượng 相tướng 。


釋thích 曰viết 。 辨biện 第đệ 六lục 相tương/tướng 。 先tiên 相tương/tướng 。 後hậu 空không 。 此thử 辨biện 其kỳ 相tương/tướng 。 謂vị 由do 前tiền 說thuyết 器khí 世thế 間gian 。 相tương/tướng 建kiến 立lập 義nghĩa 故cố 。 有hữu 三tam 千thiên 等đẳng 無vô 量lượng 相tương/tướng 也dã 。


此thử 由do 大đại 空không 。 能năng 正chánh 除trừ 遣khiển 。


釋thích 曰viết 。 辨biện 能năng 治trị 空không 。 涅Niết 槃Bàn 經Kinh 云vân 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 名danh 為vi 大đại 空không 。 依y 大đại 般Bát 若Nhã 。 言ngôn 大đại 空không 者giả 。 謂vị 十thập 方phương 空không 。 智Trí 度Độ 論luận 說thuyết 同đồng 大đại 般Bát 若Nhã 。 而nhi 差sai 別biệt 者giả 。 具cụ 以dĩ 六lục 義nghĩa 。 釋thích 大đại 空không 名danh 。 故cố 彼bỉ 論luận 云vân 。 問vấn 曰viết 。 十thập 方phương 空không 。 何hà 以dĩ 名danh 大đại 空không 。 答đáp 云vân 。 東đông 方phương 無vô 邊biên 故cố 。 一nhất 切thiết 處xứ 有hữu 故cố 。 遍biến 一nhất 切thiết 色sắc 故cố 。 常thường 有hữu 故cố 。 益ích 世thế 間gian 故cố 。 令linh 眾chúng 生sanh 不bất 迷mê 悶muộn 故cố 。 故cố 名danh 為vi 大đại 。 如như 是thị 大đại 方phương 能năng 破phá 名danh 大đại 空không 。 具cụ 說thuyết 如như 彼bỉ 。 今kim 依y 此thử 經Kinh 。 大đại 同đồng 般Bát 若Nhã 。


七thất 者giả 了liễu 知tri 無vô 色sắc 故cố 。 有hữu 內nội 寂tịch 靜tĩnh 解giải 脫thoát 相tướng 。


釋thích 曰viết 。 辨biện 第đệ 七thất 相tương/tướng 。 先tiên 相tương/tướng 。 後hậu 空không 。 此thử 釋thích 其kỳ 相tương/tướng 。 謂vị 前tiền 第đệ 六lục 辨biện 欲dục 色sắc 界giới 器khí 世thế 間gian 相tương/tướng 。 今kim 辨biện 無vô 色sắc 內nội 寂tịch 靜tĩnh 相tương/tướng 。 謂vị 修tu 定định 者giả 。 得đắc 無vô 色sắc 定định 。 以dĩ 為vi 寂tịch 靜tĩnh 解giải 脫thoát 涅Niết 槃Bàn 。 是thị 故cố 。 名danh 為vi 解Giải 脫Thoát 相tương/tướng 也dã 。


此thử 由do 有hữu 為vi 空không 。 能năng 正chánh 除trừ 遣khiển 。


釋thích 曰viết 。 辨biện 能năng 治trị 空không 。 依y 大đại 般Bát 若Nhã 。 有hữu 為vi 空không 者giả 謂vị 三tam 界giới 空không 。 智Trí 度Độ 論luận 說thuyết 。 有hữu 為vi 空không 者giả 。 謂vị 因nhân 緣duyên 和hòa 合hợp 生sanh 陰ấm 界giới 等đẳng 。 有hữu 二nhị 義nghĩa 故cố 。 名danh 之chi 有hữu 為vi 空không 。 一nhất 者giả 無vô 我ngã 我ngã 所sở 。 等đẳng 不bất 可khả 得đắc 故cố 空không 。 二nhị 有hữu 為vi 法pháp 相tướng 空không 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 無vô 所sở 有hữu 故cố 空không 。 廣quảng 說thuyết 如như 彼bỉ 。 今kim 依y 此thử 經Kinh 。 亦diệc 同đồng 般Bát 若Nhã 。


八bát 者giả 了liễu 知tri 相tướng 真Chân 如Như 義nghĩa 故cố 。 有hữu 補bổ 特đặc 伽già 羅la 無vô 我ngã 相tướng 。 法pháp 無vô 我ngã 相tướng 。 若nhược 唯duy 識thức 相tướng 。 及cập 勝thắng 義nghĩa 相tướng 。


釋thích 曰viết 。 辨biện 第đệ 八bát 相tương/tướng 。 先tiên 相tương/tướng 。 後hậu 空không 。 此thử 釋thích 相tương/tướng 也dã 。 謂vị 由do 前tiền 說thuyết 相tương/tướng 真Chân 如Như 故cố 。 便tiện 有hữu 四tứ 相tương/tướng 。 謂vị 人nhân 無vô 我ngã 相tương/tướng 。 法pháp 無vô 我ngã 相tướng 。 唯duy 識thức 真Chân 如Như 。 及cập 勝thắng 義nghĩa 相tướng 。


此thử 由do 畢tất 竟cánh 空không 。 無vô 性tánh 空không 無vô 性tánh 自tự 性tánh 空không 。 及cập 勝thắng 義nghĩa 空không 。 能năng 正chánh 除trừ 遣khiển 。


釋thích 曰viết 。 辨biện 能năng 治trị 空không 。 依y 大đại 般Bát 若Nhã 。 言ngôn 畢tất 竟cánh 空không 。 謂vị 諸chư 法pháp 畢tất 竟cánh 不bất 可khả 得đắc 。 無vô 性tánh 空không 者giả 。 謂vị 無vô 少thiểu 性tánh 可khả 得đắc 。 無vô 性tánh 自tự 性tánh 空không 。 謂vị 諸chư 法pháp 無vô 能năng 和hòa 合hợp 性tánh 。 有hữu 所sở 和hòa 合hợp 自tự 性tánh 。 勝thắng 義nghĩa 空không 者giả 。 謂vị 涅Niết 槃Bàn 智Trí 度Độ 論luận 說thuyết 。 畢tất 竟cánh 空không 者giả 。 以dĩ 有hữu 為vi 空không 無vô 為vi 空không 。 破phá 諸chư 法pháp 無vô 有hữu 遺di 餘dư 。 是thị 名danh 畢tất 竟cánh 空không 。 無vô 法pháp 空không 者giả 。 無vô 法pháp 名danh 法pháp 已dĩ 滅diệt 無vô 故cố 。 名danh 無vô 法pháp 空không 。 無vô 法pháp 有hữu 法pháp 空không 者giả 。 取thủ 無vô 法pháp 有hữu 法pháp 相tướng 不bất 可khả 得đắc 。 是thị 名danh 無vô 法pháp 有hữu 法pháp 空không 。


復phục 次thứ 有hữu 人nhân 言ngôn 。 過quá 未vị 法pháp 空không 。 名danh 無vô 法pháp 空không 。 現hiện 在tại 及cập 無vô 為vi 法pháp 空không 。 是thị 二nhị 俱câu 空không 。 故cố 名danh 無vô 法pháp 有hữu 法pháp 空không 。


復phục 次thứ 有hữu 人nhân 言ngôn 。 無vô 為vi 法pháp 無vô 生sanh 住trụ 滅diệt 。 是thị 名danh 無vô 法pháp 。 有hữu 為vi 法pháp 有hữu 生sanh 住trụ 滅diệt 。 是thị 名danh 有hữu 法pháp 。 此thử 二nhị 空không 故cố 。 名danh 無vô 法pháp 有hữu 法pháp 空không 。 解giải 云vân 。 無vô 法pháp 空không 無vô 法pháp 有hữu 法pháp 空không 者giả 。 如như 次thứ 名danh 為vi 無vô 性tánh 空không 。 無vô 性tánh 自tự 性tánh 空không 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 空không 者giả 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 名danh 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 不bất 破phá 不bất 壞hoại 故cố 。 是thị 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 亦diệc 空không 。


何hà 以dĩ 故cố 。 無vô 受thọ 者giả 故cố 。 廣quảng 說thuyết 如như 彼bỉ 。 今kim 依y 此thử 經Kinh 。 空không 遺di 相tương/tướng 者giả 。 自tự 有hữu 三tam 說thuyết 。 一nhất 云vân 畢tất 竟cánh 空không 破phá 前tiền 二nhị 相tương/tướng 。 由do 無vô 性tánh 空không 。 無vô 性tánh 自tự 性tánh 空không 。 破phá 唯duy 識thức 相tương/tướng 。 由do 勝thắng 義nghĩa 空không 。 破phá 勝thắng 義nghĩa 空không 破phá 勝thắng 義nghĩa 相tương/tướng 。 一nhất 云vân 。 畢tất 竟cánh 空không 破phá 前tiền 二nhị 相tương/tướng 。 若nhược 執chấp 唯duy 識thức 相tương/tướng 。 無vô 性tánh 空không 除trừ 。 若nhược 執chấp 依y 他tha 為vi 勝thắng 義nghĩa 相tương/tướng 。 由do 無vô 性tánh 自tự 性tánh 空không 除trừ 。 執chấp 圓viên 成thành 實thật 。 勝thắng 義nghĩa 空không 除trừ 。 一nhất 云vân 。 如như 其kỳ 次thứ 第đệ 。 除trừ 前tiền 四tứ 相tương/tướng 。


所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 所sở 執chấp 我ngã 相tương/tướng 。 諸chư 宗tông 共cộng 計kế 。 畢tất 竟cánh 空không 除trừ 。 所sở 執chấp 法pháp 相tướng 無vô 性tánh 空không 除trừ 。 理lý 實thật 法pháp 空không 用dụng 諸chư 空không 除trừ 。 然nhiên 上thượng 所sở 說thuyết 諸chư 空không 。 皆giai 除trừ 法pháp 空không 。 是thị 故cố 。 此thử 中trung 且thả 舉cử 無vô 性tánh 。 以dĩ 遺di 法pháp 空không 。 為vi 顯hiển 諸chư 法pháp 不bất 離ly 識thức 故cố 。 以dĩ 有hữu 性tánh 無vô 性tánh 。 遣khiển 唯duy 識thức 相tương/tướng 。 由do 勝thắng 義nghĩa 空không 。 遣khiển 勝thắng 義nghĩa 相tương/tướng 。 名danh 義nghĩa 相tương 當đương 。 意ý 顯hiển 可khả 知tri 。 若nhược 依y 深thâm 密mật 解giải 脫thoát 說thuyết 。 有hữu 四tứ 相tương/tướng 用dụng 五ngũ 空không 除trừ 。 謂vị 本bổn 空không 。 無vô 物vật 空không 。 自tự 體thể 空không 。 無vô 體thể 自tự 體thể 空không 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 空không 。 解giải 云vân 。 若nhược 准chuẩn 彼bỉ 經kinh 。 具cụ 十thập 八bát 空không 。 加gia 無vô 物vật 空không 。 或hoặc 可khả 加gia 本bổn 空không 故cố 。 故cố 深thâm 密mật 云vân 。 彌Di 勒Lặc 有hữu 十thập 種chủng 難nạn/nan 修tu 行hành 相tương/tướng 。 依y 十thập 八bát 空không 。 觀quán 彼bỉ 難nạn/nan 修tu 行hành 相tương/tướng 。


九cửu 者giả 由do 了liễu 知tri 清thanh 淨tịnh 。 真Chân 如Như 義nghĩa 故cố 。 有hữu 無vô 為vi 相tướng 。 無vô 變biến 異dị 相tướng 。


釋thích 曰viết 。 辨biện 第đệ 九cửu 相tương/tướng 。 先tiên 相tương/tướng 。 後hậu 空không 。 此thử 辨biện 相tương/tướng 也dã 。 謂vị 由do 了liễu 前tiền 清thanh 淨tịnh 真Chân 如Như 。 是thị 滅Diệt 諦Đế 故cố 。 了liễu 知tri 彼bỉ 時thời 。 便tiện 有hữu 二nhị 相tương/tướng 。 一nhất 無vô 為vi 相tương/tướng 。 二nhị 無vô 變biến 異dị 。


此thử 由do 無vô 為vi 空không 。 無vô 變biến 異dị 空không 。 能năng 正chánh 除trừ 遣khiển 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 辨biện 能năng 治trị 空không 。 依y 大đại 般Bát 若Nhã 。 言ngôn 無vô 為vi 者giả 。 謂vị 無vô 生sanh 無vô 住trụ 。 無vô 異dị 無vô 滅diệt 。 是thị 為vi 無vô 為vi 空không 。 無vô 變biến 異dị 者giả 。 謂vị 無vô 放phóng 無vô 辨biện 無vô 捨xả 可khả 得đắc 。 是thị 為vi 無vô 變biến 異dị 。 依y 智Trí 度Độ 論luận 。 言ngôn 無vô 為vi 者giả 。 名danh 無vô 因nhân 緣duyên 。 常thường 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 如như 虗hư 空không 。 無vô 變biến 異dị 空không 。 彼bỉ 論luận 不bất 釋thích 。 今kim 依y 此thử 經Kinh 。 大đại 同đồng 般Bát 若Nhã 。 謂vị 證chứng 空không 時thời 。 無vô 二nhị 相tướng 故cố 。 以dĩ 二nhị 空không 治trị 。


十thập 者giả 。 即tức 於ư 彼bỉ 相tướng 。 對đối 治trị 空không 性tánh 。 作tác 意ý 思tư 惟duy 故cố 。 有hữu 空không 性tánh 相tướng 。


釋thích 曰viết 。 辨biện 第đệ 十thập 相tương/tướng 。 先tiên 相tương/tướng 。 後hậu 空không 。 此thử 辨biện 相tương/tướng 也dã 。 然nhiên 釋thích 此thử 文văn 。 自tự 有hữu 兩lưỡng 說thuyết 。 一nhất 云vân 即tức 於ư 彼bỉ 相tướng 者giả 。 謂vị 即tức 次thứ 前tiền 無vô 變biến 異dị 相tướng 。 及cập 無vô 為vi 相tương/tướng 。 對đối 治trị 空không 性tánh 者giả 。 謂vị 即tức 次thứ 前tiền 無vô 變biến 異dị 空không 。 及cập 無vô 異dị 空không 。 如như 深thâm 密mật 說thuyết 。 此thử 意ý 說thuyết 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 思tư 惟duy 。 對đối 治trị 二nhị 相tương/tướng 二nhị 空không 性tánh 相tướng 現hiện 。 一nhất 云vân 。 即tức 於ư 彼bỉ 相tướng 者giả 。 謂vị 前tiền 九cửu 相tương/tướng 。 對đối 治trị 空không 性tánh 者giả 。 前tiền 十thập 六lục 空không 思tư 惟duy 。 如như 上thượng 十thập 六lục 空không 故cố 。 即tức 有hữu 十thập 六lục 空không 性tánh 相tướng 現hiện 。


此thử 由do 空không 空không 。 能năng 正chánh 除trừ 遣khiển 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 辨biện 能năng 除trừ 空không 。 依y 大đại 般Bát 若Nhã 。 言ngôn 空không 空không 者giả 。 謂vị 一nhất 切thiết 法pháp 。 空không 由do 空không 空không 。 是thị 名danh 空không 空không 。 依y 智Trí 度Độ 論luận 意ý 同đồng 般Bát 若Nhã 。 故cố 彼bỉ 論luận 云vân 。 言ngôn 空không 空không 者giả 。 以dĩ 空không 破phá 前tiền 內nội 空không 外ngoại 空không 內nội 外ngoại 空không 三tam 種chủng 空không 故cố 。 名danh 曰viết 空không 空không 。 廣quảng 說thuyết 如như 彼bỉ 。 若nhược 依y 中trung 邊biên 第đệ 一nhất 。 空không 智trí 亦diệc 空không 。 空không 名danh 云vân 空không 。 故cố 彼bỉ 云vân 。 謂vị 智trí 能năng 見kiến 內nội 處xứ 等đẳng 空không 。 空không 智trí 空không 故cố 。 說thuyết 名danh 空không 空không 。 十thập 八bát 空không 論luận 。 意ý 同đồng 中trung 邊biên 。 (# 破phá 前tiền 內nội 空không 外ngoại 空không 內nội 外ngoại 空không 大đại 空không )# 若nhược 依y 涅Niết 槃Bàn 經kinh 。 有hữu 無vô 雙song 遣khiển 。 故cố 無vô 空không 空không 。 故cố 彼bỉ 云vân 。 是thị 有hữu 是thị 無vô 故cố 名danh 空không 空không 。 是thị 是thị 非phi 是thị 是thị 。 故cố 名danh 空không 空không 。 (# 遠viễn 法Pháp 師sư 解giải 云vân 。 因nhân 緣duyên 之chi 法Pháp 。 有hữu 無vô 同đồng 體thể 。 以dĩ 同đồng 體thể 故cố 。 無vô 法pháp 為vi 有hữu 。 有hữu 法pháp 為vi 無vô 。 有hữu 有hữu 法pháp 為vi 無vô 。 無vô 。 為vi 有hữu 故cố 有hữu 即tức 非phi 有hữu 有hữu 。 為vi 無vô 故cố 無vô 。 即tức 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 故cố 曰viết 空không 空không 。 )# 今kim 此thử 經Kinh 意ý 。 與dữ 前tiền 不bất 同đồng 。 自tự 有hữu 兩lưỡng 說thuyết 。 一nhất 云vân 。 以dĩ 空không 遣khiển 第đệ 九cửu 相tương/tướng 中trung 無vô 為vi 空không 無vô 變biến 異dị 空không 。 二nhị 空không 性tánh 相tướng 。 故cố 曰viết 空không 空không 。 故cố 深thâm 密mật 云vân 。 對đối 治trị 無vô 為vi 空không 無vô 變biến 異dị 空không 。 相tương/tướng 故cố 云vân 空không 空không 。 具cụ 說thuyết 如như 彼bỉ 。 一nhất 云vân 。 以dĩ 空không 除trừ 前tiền 十thập 六lục 空không 相tướng 故cố 云vân 空không 空không 。 而nhi 深thâm 密mật 經kinh 。 但đãn 遣khiển 二nhị 相tương/tướng 空không 者giả 。 譯dịch 家gia 異dị 也dã 。


世Thế 尊Tôn 。 除trừ 遣khiển 如như 是thị 。 十thập 種chủng 相tướng 時thời 。 除trừ 遣khiển 何hà 等đẳng 。 從tùng 何hà 等đẳng 相tướng 。 而nhi 得đắc 解giải 脫thoát 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 。 問vấn 答đáp 分phân 別biệt 除trừ 相tương/tướng 解giải 脫thoát 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 問vấn 答đáp 分phân 別biệt 除trừ 相tương/tướng 解giải 脫thoát 。 後hậu 善thiện 男nam 子tử 當đương 知tri 就tựu 勝thắng 下hạ 。 釋thích 外ngoại 疑nghi 難nan 。 前tiền 中trung 有hữu 二nhị 。 先tiên 問vấn 。 後hậu 答đáp 。 此thử 即tức 請thỉnh 問vấn 。 問vấn 有hữu 二nhị 意ý 。 一nhất 問vấn 所sở 除trừ 相tương/tướng 。 二nhị 問vấn 從tùng 何hà 相tương/tướng 。 而nhi 得đắc 解giải 脫thoát 。 然nhiên 初sơ 問vấn 意ý 。 三tam 說thuyết 不bất 同đồng 。 一nhất 云vân 。 如như 上thượng 除trừ 遣khiển 所sở 執chấp 相tướng 時thời 。 更cánh 除trừ 何hà 相tương/tướng 。 一nhất 云vân 。 如như 上thượng 所sở 說thuyết 。 除trừ 十thập 相tương/tướng 者giả 。 定định 散tán 相tương/tướng 中trung 。 依y 何hà 相tương/tướng 說thuyết 。 一nhất 云vân 。 如như 上thượng 所sở 執chấp 之chi 相tướng 是thị 何hà 等đẳng 相tương/tướng 。 准chuẩn 此thử 三tam 問vấn 。 答đáp 亦diệc 有hữu 三tam 。 至chí 文văn 當đương 說thuyết 。


善thiện 男nam 子tử 。 除trừ 遣khiển 三tam 摩ma 地địa 。 所sở 行hành 影ảnh 像tượng 相tướng 。 從tùng 雜tạp 染nhiễm 縛phược 相tướng 。 而nhi 得đắc 解giải 脫thoát 。 彼bỉ 亦diệc 除trừ 遣khiển 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 如Như 來Lai 正chánh 答đáp 二nhị 問vấn 。 今kim 此thử 答đáp 文văn 。 唯duy 前tiền 三tam 問vấn 。 亦diệc 有hữu 三tam 說thuyết 。 一nhất 云vân 。 觀quán 空không 除trừ 遣khiển 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 十thập 種chủng 相tướng 時thời 。 空không 觀quán 心tâm 中trung 。 仍nhưng 有hữu 依y 他tha 似tự 空không 影ảnh 像tượng 。 隨tùy 空không 心tâm 現hiện 。 從tùng 此thử 空không 觀quán 。 入nhập 於ư 證chứng 智trí 。 更cánh 除trừ 似tự 空không 影ảnh 像tượng 相tương/tướng 分phần/phân 。 相tương/tướng 分phần/phân 既ký 除trừ 。 即tức 從tùng 一nhất 切thiết 雜tạp 染nhiễm 。 相tương/tướng 縛phược 種chủng 子tử 解giải 脫thoát 。 執chấp 解giải 脫thoát 心tâm 亦diệc 皆giai 遠viễn 離ly 。 故cố 言ngôn 彼bỉ 亦diệc 除trừ 遣khiển 。 一nhất 云vân 。 如như 上thượng 所sở 說thuyết 。 除trừ 十thập 相tương/tướng 時thời 。 唯duy 能năng 除trừ 遣khiển 三tam 摩ma 地địa 。 所sở 行hành 依y 他tha 影ảnh 像tượng 相tương/tướng 分phần/phân 。 由do 能năng 除trừ 遣khiển 定định 影ảnh 像tượng 故cố 。 即tức 解giải 脫thoát 有hữu 漏lậu 相tương/tướng 縛phược 。 由do 彼bỉ 解giải 脫thoát 相tương/tướng 縛phược 力lực 故cố 。 能năng 緣duyên 見kiến 分phần/phân 亦diệc 能năng 除trừ 遣khiển 。 或hoặc 可khả 現hiện 行hành 相tương/tướng 縛phược 解giải 脫thoát 力lực 故cố 。 彼bỉ 相tương/tướng 縛phược 種chủng 。 亦diệc 得đắc 解giải 脫thoát 。 一nhất 云vân 。 如như 上thượng 所sở 說thuyết 。 除trừ 遣khiển 十thập 相tương/tướng 。 即tức 是thị 依y 定định 所sở 現hiện 影ảnh 像tượng 所sở 起khởi 徧biến 計kế 所sở 執chấp 相tướng 也dã 。 謂vị 由do 三tam 摩ma 地địa 。 有hữu 影ảnh 像tượng 現hiện 。 後hậu 散tán 心tâm 中trung 。 依y 彼bỉ 影ảnh 像tượng 。 即tức 隨tùy 妄vọng 情tình 。 有hữu 所sở 執chấp 相tướng 。 故cố 觀quán 空không 時thời 。 能năng 除trừ 如như 是thị 所sở 執chấp 之chi 相tướng 。 除trừ 執chấp 相tướng 故cố 。 從tùng 雜tạp 染nhiễm 相tướng 而nhi 得đắc 解giải 脫thoát 。 由do 解giải 脫thoát 故cố 。 彼bỉ 能năng 執chấp 心tâm 亦diệc 名danh 除trừ 遣khiển 。 或hoặc 可khả 護hộ 法Pháp 所sở 說thuyết 。 除trừ 遣khiển 三tam 摩ma 地địa 。 所sở 行hành 影ảnh 像tượng 者giả 。 如như 前tiền 所sở 說thuyết 。 不bất 現hiện 前tiền 故cố 。 名danh 為vi 除trừ 遣khiển 。 非phi 無vô 自tự 體thể 。 故cố 名danh 除trừ 遣khiển 。 故cố 瑜du 伽già 論luận 七thất 十thập 四tứ 云vân 。 問vấn 。 若nhược 觀quán 行hành 者giả 。 如như 實thật 悟ngộ 入nhập 遍biến 計kế 所sở 執chấp 自tự 性tánh 時thời 。 當đương 言ngôn 隨tùy 入nhập 何hà 等đẳng 自tự 性tánh 。 答đáp 。 圓viên 成thành 實thật 自tự 性tánh 。 問vấn 。 若nhược 觀quán 行hành 者giả 。 隨tùy 入nhập 圓viên 成thành 實thật 自tự 性tánh 時thời 。 當đương 言ngôn 除trừ 遣khiển 何hà 等đẳng 自tự 性tánh 。 答đáp 。 依y 他tha 起khởi 自tự 性tánh 。 又hựu 瑜du 伽già 七thất 十thập 三tam 云vân 。 問vấn 。 修tu 觀quán 行hành 者giả 。 云vân 何hà 除trừ 遣khiển 所sở 緣duyên 境cảnh 相tướng 。 答đáp 。 由do 正chánh 定định 心tâm 。 於ư 諸chư 所sở 知tri 境cảnh 界giới 影ảnh 像tượng 。 先tiên 審thẩm 觀quán 察sát 。 後hậu 由do 勝thắng 義nghĩa 作tác 意ý 力lực 故cố 。 轉chuyển 捨xả 有hữu 相tương/tướng 。 轉chuyển 得đắc 無vô 相tướng 。 又hựu 三tam 十thập 六lục 云vân 。 能năng 斷đoạn 能năng 捨xả 。 故cố 名danh 除trừ 遣khiển 。 又hựu 顯hiển 揚dương 十thập 六lục 云vân 除trừ 遣khiển 修tu 。 謂vị 如như 有hữu 一nhất 思tư 惟duy 三tam 摩ma 地địa 所sở 行hành 影ảnh 像tượng 相tương/tướng 故cố 。 除trừ 遣khiển 諸chư 法pháp 根căn 本bổn 性tánh 相tướng 。 令linh 不bất 復phục 現hiện 。 依y 以dĩ 榍# 出xuất 榍# 道Đạo 理lý 。 猶do 如như 有hữu 人nhân 。 以dĩ 其kỳ 細tế 榍# 除trừ 遣khiển 麤thô 榍# 。 或hoặc 以dĩ 身thân 安an 遺di 身thân 麤thô 重trọng/trùng 。 瑜du 伽già 六lục 十thập 七thất 亦diệc 同đồng 顯hiển 揚dương 。


善thiện 男nam 子tử 。 當đương 知tri 。 就tựu 勝thắng 說thuyết 如như 是thị 空không 。 治trị 如như 是thị 相tương/tướng 。 非phi 不bất 一nhất 一nhất 。 治trị 一nhất 切thiết 相tướng 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 。 釋thích 外ngoại 疑nghi 難nan 。 於ư 中trung 有hữu 三tam 。 謂vị 法pháp 喻dụ 合hợp 。 此thử 即tức 法pháp 說thuyết 。 謂vị 外ngoại 疑nghi 難nan 。 豈khởi 不bất 一nhất 一nhất 能năng 除trừ 十thập 相tương/tướng 。 如như 何hà 別biệt 說thuyết 。 名danh 除trừ 一nhất 相tương/tướng 。 故cố 作tác 此thử 答đáp 。 據cứ 實thật 一nhất 一nhất 除trừ 一nhất 切thiết 相tương/tướng 。 就tựu 勝thắng 說thuyết 故cố 。 名danh 除trừ 一nhất 相tương/tướng 。


譬thí 如như 無vô 明minh 。 非phi 不bất 能năng 生sanh 。 乃nãi 至chí 老lão 死tử 。 諸chư 雜tạp 染nhiễm 法pháp 。 就tựu 勝thắng 但đãn 說thuyết 。 能năng 生sanh 於ư 行hành 。 由do 是thị 諸chư 行hành 。 親thân 近cận 緣duyên 故cố 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 喻dụ 說thuyết 。 如như 經kinh 可khả 知tri 。


此thử 中Trung 道Đạo 理lý 。 當đương 知tri 亦diệc 爾nhĩ 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 三tam 舉cử 法pháp 同đồng 喻dụ 。


爾nhĩ 時thời 慈Từ 氏Thị 菩Bồ 薩Tát 。 復phục 白bạch 佛Phật 言ngôn 。


世Thế 尊Tôn 。 此thử 中trung 何hà 等đẳng 空không 。 是thị 總tổng 空không 性tánh 相tướng 。 若nhược 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 了liễu 知tri 是thị 已dĩ 。 無vô 有hữu 失thất 壞hoại 。 於ư 空không 性tánh 相tướng 。 離ly 增tăng 上thượng 慢mạn 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 三tam 。 問vấn 答đáp 分phân 別biệt 總tổng 相tương/tướng 空không 性tánh 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 先tiên 問vấn 。 後hậu 答đáp 。 此thử 即tức 問vấn 也dã 。 言ngôn 此thử 中trung 何hà 等đẳng 空không 。 性tánh 是thị 總tổng 空không 性tánh 者giả 。 正chánh 問vấn 總tổng 空không 。 此thử 中trung 問vấn 意ý 。 於ư 三tam 性tánh 中trung 。 何hà 等đẳng 法pháp 空không 為vi 總tổng 性tánh 。 言ngôn 若nhược 諸chư 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 者giả 。 發phát 問vấn 之chi 意ý 。 謂vị 若nhược 了liễu 知tri 總tổng 性tánh 空không 已dĩ 。 便tiện 無vô 損tổn 減giảm 惡ác 取thủ 空không 失thất 。 由do 此thử 亦diệc 離ly 未vị 證chứng 謂vị 證chứng 。 增tăng 上thượng 慢mạn 過quá 。


爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 歎thán 慈Từ 氏Thị 菩Bồ 薩Tát 曰viết 。 善thiện 哉tai 善thiện 哉tai 。


善thiện 男nam 子tử 。 汝nhữ 今kim 乃nãi 能năng 請thỉnh 問vấn 如Như 來Lai 。 如như 是thị 深thâm 義nghĩa 。 令linh 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 於ư 空không 性tánh 相tướng 。 無vô 有hữu 失thất 壞hoại 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 如Như 來Lai 正chánh 說thuyết 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 讚tán 問vấn 許hứa 說thuyết 。 後hậu 依y 問vấn 正chánh 答đáp 。 前tiền 中trung 有hữu 三tam 。 初sơ 讚tán 問vấn 有hữu 益ích 。 次thứ 何hà 以dĩ 故cố 下hạ 。 顯hiển 不bất 問vấn 失thất 。 後hậu 是thị 故cố 下hạ 。 勅sắc 聽thính 許hứa 說thuyết 。 此thử 即tức 第đệ 一nhất 讚tán 問vấn 有hữu 益ích 。


何hà 以dĩ 故cố 。


善thiện 男nam 子tử 。 若nhược 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 於ư 空không 性tánh 相tướng 。 有hữu 失thất 壞hoại 者giả 。 便tiện 為vi 失thất 壞hoại 。 一nhất 切thiết 大Đại 乘Thừa 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 辨biện 不bất 問vấn 失thất 文văn 。 文văn 有hữu 兩lưỡng 節tiết 意ý 。 初sơ 何hà 以dĩ 故cố 者giả 。 徵trưng 詰cật 於ư 空không 性tánh 相tướng 。 無vô 失thất 所sở 由do 。 後hậu 善thiện 男nam 子tử 等đẳng 者giả 。 舉cử 失thất 壞hoại 相tương/tướng 。 反phản 顯hiển 不bất 失thất 。 若nhược 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 於ư 總tổng 空không 性tánh 。 有hữu 失thất 壞hoại 者giả 。 便tiện 為vi 失thất 壞hoại 。 一nhất 切thiết 大Đại 乘Thừa 。 言ngôn 一nhất 切thiết 大Đại 乘Thừa 者giả 。 如như 前tiền 所sở 引dẫn 大đại 般Bát 若Nhã 經kinh 說thuyết 。 十thập 八bát 空không 等đẳng 。 名danh 為vi 大Đại 乘Thừa 。 然nhiên 此thử 所sở 說thuyết 。 言ngôn 失thất 壞hoại 者giả 。 如như 瑜du 伽già 論luận 七thất 十thập 三tam 說thuyết 。 彼bỉ 云vân 。 云vân 何hà 菩Bồ 薩Tát 。 失thất 壞hoại 大Đại 乘Thừa 。 謂vị 有hữu 菩Bồ 薩Tát 。 聞văn 皆giai 一nhất 切thiết 法pháp 甚thậm 深thâm 無vô 性tánh 。 即tức 執chấp 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 燒thiêu 然nhiên 自tự 性tánh 本bổn 無vô 。 謂vị 已dĩ 無vô 有hữu 生sanh 死tử 重trọng 病bệnh 。 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 於ư 己kỷ 身thân 中trung 。 所sở 生sanh 熱nhiệt 病bệnh 。 謂vị 為vi 無vô 病bệnh 。 於ư 此thử 熱nhiệt 病bệnh 。 不bất 能năng 解giải 脫thoát 。 名danh 為vi 失thất 壞hoại 。 由do 此thử 譬thí 喻dụ 失thất 壞hoại 菩Bồ 薩Tát 當đương 知tri 亦diệc 爾nhĩ 。 若nhược 依y 瑜du 伽già 第đệ 三tam 十thập 六lục 。 增tăng 益ích 損tổn 減giảm 惡ác 取thủ 空không 者giả 。 名danh 為vi 失thất 壞hoại 。 彼bỉ 云vân 。 有hữu 二nhị 種chủng 人nhân 。 於ư 佛Phật 法Pháp 中trung 。 俱câu 為vi 失thất 壞hoại 。 一nhất 者giả 。 於ư 色sắc 等đẳng 法pháp 。 於ư 色sắc 等đẳng 事sự 。 謂vị 有hữu 假giả 說thuyết 自tự 性tánh 自tự 相tương/tướng 。 於ư 實thật 無vô 事sự 。 起khởi 增tăng 益ích 執chấp 。 二nhị 者giả 。 於ư 假giả 說thuyết 相tương/tướng 處xứ 。 於ư 假giả 說thuyết 相tương 依y 。 於ư 離ly 言ngôn 自tự 性tánh 勝thắng 義nghĩa 法pháp 性tánh 。 謂vị 一nhất 切thiết 種chủng 。 皆giai 無vô 所sở 有hữu 。 於ư 實thật 有hữu 事sự 。 起khởi 損tổn 減giảm 執chấp 。 乃nãi 至chí 云vân 惡ác 取thủ 空không 者giả 。 名danh 為vi 失thất 壞hoại 廣quảng 。 說thuyết 如như 彼bỉ 。


是thị 故cố 。 汝nhữ 應ưng 諦đế 聽thính 諦đế 聽thính 。 當đương 為vì 汝nhữ 說thuyết 。 總tổng 空không 性tánh 相tướng 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 三tam 勅sắc 聽thính 許hứa 說thuyết 。


善thiện 男nam 子tử 。 若nhược 於ư 依y 他tha 起khởi 相tướng 。 及cập 圓viên 成thành 實thật 相tướng 中trung 。 一nhất 切thiết 品phẩm 類loại 雜tạp 染nhiễm 。 清thanh 淨tịnh 遍biến 計kế 所sở 執chấp 相tướng 。 畢tất 竟cánh 遠viễn 雜tạp 性tánh 。 及cập 於ư 此thử 中trung 。 都đô 無vô 所sở 得đắc 。 如như 是thị 名danh 為vi 。 於ư 大Đại 乘Thừa 中trung 。 總tổng 空không 性tánh 相tướng 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 依y 問vấn 正chánh 答đáp 。 文văn 有hữu 兩lưỡng 節tiết 。 初sơ 依y 問vấn 正chánh 答đáp 。 後hậu 如như 是thị 下hạ 。 結kết 答đáp 外ngoại 問vấn 。 就tựu 正chánh 答đáp 中trung 。 西tây 方phương 諸chư 師sư 。 自tự 有hữu 兩lưỡng 釋thích 。 一nhất 清thanh 辨biện 等đẳng 云vân 。 此thử 經Kinh 三tam 性tánh 皆giai 空không 。 如như 經kinh 。 若nhược 於ư 依y 他tha 圓viên 成thành 二nhị 種chủng 性tánh 中trung 。 一nhất 切thiết 品phẩm 類loại 雜tạp 染nhiễm 。 清thanh 淨tịnh 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 畢tất 竟cánh 遠viễn 離ly 性tánh 者giả 。 顯hiển 所sở 執chấp 性tánh 空không 。 及cập 於ư 此thử 中trung 。 都đô 無vô 所sở 得đắc 者giả 。 顯hiển 依y 他tha 起khởi 及cập 圓viên 成thành 實thật 二nhị 性tánh 空không 義nghĩa 。 如như 是thị 三tam 性tánh 。 都đô 無vô 所sở 得đắc 。 名danh 為vi 總tổng 空không 性tánh 相tướng 。 問vấn 。 如như 何hà 得đắc 知tri 亦diệc 遣khiển 依y 他tha 。 彼bỉ 引dẫn 經Kinh 云vân 。


無vô 有hữu 少thiểu 法pháp 生sanh 。 亦diệc 無vô 少thiểu 法pháp 滅diệt 。 淨tịnh 見kiến 觀quán 諸chư 法pháp 。


非phi 有hữu 亦diệc 非phi 無vô 。


又hựu 引dẫn 兩lưỡng 經kinh 。 一nhất 經kinh 說thuyết 云vân 。


諸chư 法pháp 說thuyết 緣duyên 生sanh 。 緣duyên 法pháp 兩lưỡng 皆giai 無vô 。 能năng 如như 是thị 正chánh 知tri 。


名danh 通thông 達đạt 緣duyên 起khởi 。 若nhược 法pháp 從tùng 緣duyên 生sanh 。 此thử 法pháp 都đô 無vô 性tánh 。


若nhược 法pháp 都đô 無vô 性tánh 。 此thử 法pháp 非phi 緣duyên 生sanh 。


又hựu 諸chư 波Ba 若Nhã 皆giai 作tác 此thử 說thuyết 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 皆giai 不bất 可khả 得đắc 。 乃nãi 至chí 法Pháp 界Giới 實thật 際tế 。 故cố 知tri 圓viên 成thành 。 亦diệc 無vô 所sở 有hữu 。 問vấn 。 若nhược 爾nhĩ 契Khế 經Kinh 如như 何hà 會hội 釋thích 。 契Khế 經Kinh 頌tụng 云vân 。


遍biến 計kế 所sở 執chấp 無vô 。 依y 他tha 起khởi 性tánh 有hữu 。 妄vọng 分phân 別biệt 失thất 壞hoại 。


墮đọa 增tăng 減giảm 二nhị 邊biên 。


解giải 云vân 。 名danh 是thị 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 義nghĩa 是thị 依y 他tha 起khởi 性tánh 。 名danh 於ư 其kỳ 義nghĩa 非phi 有hữu 故cố 無vô 。 義nghĩa 隨tùy 世thế 間gian 非phi 無vô 故cố 有hữu 。 不bất 可khả 引dẫn 此thử 證chứng 有hữu 依y 他tha 。 如như 是thị 等đẳng 文văn 。 不bất 可khả 具cụ 述thuật 。 二nhị 護hộ 法Pháp 等đẳng 云vân 。 於ư 三tam 性tánh 中trung 。 但đãn 遣khiển 所sở 執chấp 。 非phi 餘dư 二nhị 性tánh 。 故cố 此thử 中trung 云vân 。 於ư 依y 他tha 起khởi 及cập 圓viên 成thành 中trung 。 一nhất 切thiết 品phẩm 類loại 。 染nhiễm 淨tịnh 所sở 執chấp 。 畢tất 竟cánh 遠viễn 離ly 性tánh 。 此thử 明minh 於ư 二nhị 性tánh 中trung 遠viễn 離ly 所sở 執chấp 。 故cố 知tri 但đãn 遣khiển 所sở 執chấp 以dĩ 顯hiển 空không 性tánh 。 言ngôn 及cập 於ư 此thử 中trung 。 都đô 無vô 所sở 得đắc 者giả 。 止chỉ 濫lạm 。 謂vị 此thử 總tổng 空không 性tánh 一nhất 切thiết 十thập 相tương/tướng 。 皆giai 無vô 所sở 得đắc 。 非phi 如như 前tiền 十thập 六lục 空không 各các 遣khiển 一nhất 相tương/tướng 。 又hựu 解giải 。 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 於ư 二nhị 性tánh 中trung 。 畢tất 竟cánh 遠viễn 離ly 。 及cập 都đô 無vô 所sở 得đắc 。 又hựu 餘dư 經kinh 說thuyết 。 遍biến 計kế 所sở 執chấp 無vô 。 依y 他tha 起khởi 性tánh 有hữu 。 妄vọng 分phân 別biệt 失thất 壞hoại 。 墮đọa 增tăng 減giảm 二nhị 邊biên 。 又hựu 此thử 經Kinh 中trung 無vô 自tự 性tánh 相tướng 品phẩm 云vân 。 然nhiên 諸chư 有hữu 情tình 。 於ư 依y 他tha 起khởi 自tự 性tánh 。 及cập 圓viên 成thành 實thật 自tự 性tánh 上thượng 。 增tăng 益ích 遍biến 計kế 。 所sở 執chấp 自tự 性tánh 。 故cố 我ngã 立lập 三tam 種chủng 。 無vô 自tự 性tánh 性tánh 。 又hựu 大đại 般Bát 若Nhã 經Kinh 云vân 。 諸chư 遍biến 計kế 所sở 執chấp 性tánh 。 決quyết 定định 非phi 有hữu 。 諸chư 依y 他tha 起khởi 性tánh 。 唯duy 有hữu 名danh 相tướng 施thí 說thuyết 言ngôn 說thuyết 。 諸chư 圓viên 成thành 實thật 。 空không 無vô 我ngã 性tánh 。 是thị 真chân 實thật 有hữu 。 (# 無vô 性tánh 攝nhiếp 論luận 第đệ 一nhất 引dẫn 此thử 經Kinh 文văn )# 又hựu 廣quảng 百bách 論luận 引dẫn 經Kinh 云vân 。 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 所sở 集tập 所sở 增tăng 所sở 取thủ 常thường 恆hằng 。 無vô 變biến 易dị 法pháp 。 如như 是thị 一nhất 切thiết 。 皆giai 名danh 為vi 無vô 。 因nhân 緣duyên 所sở 生sanh 。 皆giai 說thuyết 為vi 有hữu 。 如Như 來Lai 處xứ 處xứ 說thuyết 三tam 自tự 性tánh 。 皆giai 言ngôn 遍biến 計kế 所sở 執chấp 性tánh 空không 。 依y 他tha 圓viên 成thành 二nhị 性tánh 是thị 有hữu 。 故cố 知tri 空không 教giáo 別biệt 有hữu 意ý 趣thú 。 不bất 可khả 如như 言ngôn 撥bát 無vô 諸chư 法pháp 。 如như 言ngôn 取thủ 義nghĩa 。 名danh 謗báng 大Đại 乘Thừa 。 便tiện 惡ác 取thủ 空không 。 成thành 大đại 邪tà 見kiến 。 如như 是thị 等đẳng 經Kinh 。 不bất 可khả 具cụ 述thuật 。 問vấn 若nhược 爾nhĩ 如như 何hà 會hội 釋thích 前tiền 所sở 引dẫn 經kinh 遣khiển 依y 他tha 起khởi 。 護hộ 法Pháp 釋thích 云vân 。 前tiền 何hà 經kinh 說thuyết 云vân 。 無vô 有hữu 少thiểu 法pháp 。 生sanh 亦diệc 無vô 少thiểu 法pháp 滅diệt 者giả 。 此thử 頌tụng 意ý 明minh 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 自tự 性tánh 差sai 別biệt 。 能năng 詮thuyên 所sở 詮thuyên 。 其kỳ 體thể 皆giai 空không 。 無vô 生sanh 無vô 滅diệt 。 淨tịnh 見kiến 觀quán 諸chư 法pháp 非phi 有hữu 。 亦diệc 非phi 無vô 者giả 。 離ly 執chấp 淨tịnh 見kiến 觀quán 諸chư 世thế 間gian 。 因nhân 緣duyên 所sở 生sanh 。 非phi 無vô 非phi 有hữu 。 會hội 後hậu 二nhị 經Kinh 云vân 。 如như 是thị 二nhị 經kinh 。 說thuyết 緣duyên 生sanh 法pháp 雖tuy 無vô 自tự 性tánh 。 而nhi 不bất 相tương 違vi 。 以dĩ 從tùng 緣duyên 生sanh 法pháp 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 二nhị 者giả 依y 他tha 起khởi 性tánh 。 此thử 中trung 意ý 明minh 。 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 自tự 性tánh 非phi 有hữu 。 不bất 說thuyết 依y 他tha 。 上thượng 來lai 護hộ 法Pháp 等đẳng 會hội 釋thích 經kinh 文văn 。 清thanh 辨biện 引dẫn 經kinh 。 復phục 作tác 此thử 難nạn/nan 。 若nhược 有hữu 依y 他tha 。 何hà 緣duyên 經kinh 說thuyết 一nhất 切thiết 法pháp 。 性tánh 無vô 不bất 皆giai 空không 。 又hựu 契Khế 經Kinh 云vân 。


佛Phật 告cáo 善thiện 現hiện 。


色sắc 等đẳng 諸chư 法pháp 自tự 性tánh 皆giai 無vô 。


復Phục 有Hữu 經Kinh 言Ngôn
Phục Hữu Kinh Ngôn

佛Phật 告cáo 大đại 慧tuệ 。


一nhất 切thiết 法pháp 性tánh 。 皆giai 無vô 有hữu 性tánh 。 先tiên 有hữu 先tiên 無vô 不bất 可khả 生sanh 故cố 。 護hộ 法Pháp 通thông 云vân 。 此thử 有hữu 密mật 意ý 。 密mật 意ý 如như 何hà 。 謂vị 此thử 諸chư 經kinh 。 唯duy 破phá 遍biến 計kế 所sở 執chấp 自tự 性tánh 。 非phi 一nhất 切thiết 無vô 。 若nhược 一nhất 切thiết 無vô 。 便tiện 成thành 邪tà 見kiến 。 云vân 何hà 知tri 有hữu 此thử 密mật 意ý 耶da 。 結kết 餘dư 契Khế 經Kinh 中trung 顯hiển 可khả 說thuyết 故cố 。 謂vị 薄bạc 伽già 梵Phạm 。 說thuyết 如như 是thị 言ngôn 。 我ngã 唯duy 依y 於ư 相tương 應ứng 自tự 性tánh 。 說thuyết 一nhất 切thiết 法pháp 。 自tự 性tánh 皆giai 無vô 。 若nhược 有hữu 如như 言ngôn 而nhi 生sanh 執chấp 著trước 。 謂vị 染nhiễm 淨tịnh 法pháp 自tự 性tánh 皆giai 無vô 。 彼bỉ 惡ác 取thủ 空không 。 名danh 為vi 邪tà 見kiến 。 具cụ 說thuyết 如như 彼bỉ 。 由do 斯tư 義nghĩa 故cố 。 世thế 親thân 菩Bồ 薩Tát 二nhị 十thập 唯duy 識thức 云vân 。 非phi 知tri 諸chư 法pháp 一nhất 切thiết 種chủng 無vô 。 乃nãi 得đắc 名danh 為vi 。 入nhập 法pháp 無vô 我ngã 。 然nhiên 達đạt 愚ngu 夫phu 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 自tự 性tánh 差sai 別biệt 。 諸chư 法pháp 我ngã 無vô 。 如như 是thị 乃nãi 名danh 入nhập 法pháp 無vô 我ngã 。 非phi 諸chư 佛Phật 境cảnh 。 離ly 言ngôn 法pháp 性tánh 。 亦diệc 都đô 無vô 故cố 。 名danh 法pháp 無vô 我ngã 。 又hựu 無vô 性tánh 攝nhiếp 論luận 第đệ 一nhất 卷quyển 云vân 。 於ư 無vô 無vô 因nhân 。 強cường/cưỡng 立lập 為vi 有hữu 。 故cố 名danh 增tăng 益ích 。 於ư 有hữu 無vô 因nhân 。 強cường/cưỡng 撥bát 為vi 無vô 。 故cố 名danh 損tổn 減giảm 。 乃nãi 至chí 彼bỉ 云vân 。 於ư 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 唯duy 有hữu 增tăng 益ích 。 而nhi 無vô 損tổn 減giảm 。 都đô 無vô 有hữu 故cố 。 以dĩ 要yếu 於ư 有hữu 方phương 起khởi 損tổn 減giảm 。 於ư 依y 他tha 起khởi 。 無vô 有hữu 增tăng 益ích 。 以dĩ 有hữu 體thể 故cố 。 要yếu 於ư 非phi 有hữu 。 方phương 有hữu 增tăng 益ích 。 亦diệc 無vô 損tổn 減giảm 。 唯duy 妄vọng 有hữu 故cố 。 於ư 圓viên 成thành 實thật 。 無vô 有hữu 增tăng 益ích 。 是thị 實thật 有hữu 故cố 。 唯duy 有hữu 損tổn 減giảm 。 廣quảng 說thuyết 如như 彼bỉ 。 又hựu 依y 瑜du 伽già 第đệ 三tam 十thập 六lục 及cập 七thất 十thập 五ngũ 。 損tổn 減giảm 依y 他tha 圓viên 成thành 是thị 無vô 。 皆giai 說thuyết 名danh 為vi 惡ác 取thủ 空không 者giả 。 如như 前tiền 分phân 別biệt 。 又hựu 大đại 智Trí 度Độ 論luận 第đệ 三tam 十thập 七thất 云vân 。 愛ái 多đa 者giả 著trước 有hữu 見kiến 。 見kiến 多đa 者giả 著trước 無vô 見kiến 。 如như 是thị 等đẳng 眾chúng 生sanh 。 著trước 有hữu 見kiến 無vô 見kiến 。 是thị 二nhị 種chủng 見kiến 。 虗hư 妄vọng 非phi 實thật 。 破phá 中trung 道đạo 。 譬thí 如như 人nhân 行hành 陜# 道đạo 。 一nhất 邊biên 深thâm 水thủy 。 一nhất 邊biên 大đại 火hỏa 。 二nhị 邊biên 俱câu 死tử 。 著trước 有hữu 著trước 無vô 。 二nhị 事sự 俱câu 失thất 。 乃nãi 至chí 廣quảng 說thuyết 。 問vấn 。 此thử 總tổng 空không 性tánh 與dữ 十thập 七thất 空không 。 有hữu 何hà 差sai 別biệt 。 解giải 有hữu 兩lưỡng 釋thích 。 一nhất 云vân 。 體thể 無vô 差sai 別biệt 。 總tổng 別biệt 有hữu 異dị 。 一nhất 云vân 。 此thử 總tổng 空không 性tánh 。 遣khiển 所sở 執chấp 性tánh 。 前tiền 十thập 七thất 空không 。 除trừ 遣khiển 影ảnh 像tượng 。 故cố 有hữu 差sai 別biệt 。


慈Từ 氏Thị 菩Bồ 薩Tát 。 復phục 白bạch 佛Phật 言ngôn 。


世Thế 尊Tôn 。 此thử 奢Xa 摩Ma 他Tha 。 毗Tỳ 鉢Bát 舍Xá 那Na 。 能năng 攝nhiếp 幾kỷ 種chủng 。 勝thắng 三tam 摩ma 地địa 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 十thập 三tam 。 止Chỉ 觀Quán 能năng 攝nhiếp 諸chư 定định 地địa 門môn 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 先tiên 問vấn 。 後hậu 答đáp 。 此thử 即tức 請thỉnh 問vấn 。


佛Phật 告cáo 慈Từ 氏Thị 菩Bồ 薩Tát 曰viết 。


善thiện 男nam 子tử 。 如như 我ngã 所sở 說thuyết 。 無vô 量lượng 聲thanh 聞văn 。 菩Bồ 薩Tát 如Như 來Lai 。 有hữu 無vô 量lượng 種chủng 。 勝thắng 三tam 摩ma 地địa 。 當đương 知tri 一nhất 切thiết 。 皆giai 此thử 所sở 攝nhiếp 。


釋thích 曰viết 。 此thử 即tức 第đệ 二nhị 如Như 來Lai 正chánh 說thuyết 。 一nhất 切thiết 三tam 乘thừa 無vô 量lượng 諸chư 定định 。 當đương 知tri 攝nhiếp 在tại 此thử 止Chỉ 觀Quán 中trung 。 更cánh 無vô 別biệt 定định 非phi 此thử 所sở 攝nhiếp 。


世Thế 尊Tôn 。 此thử 奢Xa 摩Ma 他Tha 。 毗Tỳ 鉢Bát 舍Xá 那Na 。 以dĩ 何hà 為vi 因nhân 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 十thập 四tứ 止Chỉ 觀Quán 因nhân 果quả 作tác 業nghiệp 門môn 。 於ư 中trung 有hữu 三tam 。 初sơ 因nhân 。 次thứ 果quả 。 後hậu 業nghiệp 。 此thử 即tức 因nhân 也dã 。 先tiên 問vấn 。 後hậu 答đáp 。 此thử 即tức 問vấn 也dã 。


善thiện 男nam 子tử 。 清thanh 淨tịnh 尸thi 羅la 。 清thanh 淨tịnh 聞văn 思tư 。 所sở 成thành 正chánh 見kiến 。 以dĩ 為vi 其kỳ 因nhân 。


釋thích 曰viết 。 此thử 第đệ 二nhị 答đáp 。 謂vị 此thử 止Chỉ 觀Quán 得đắc 定định 位vị 故cố 。 別Biệt 解Giải 脫Thoát 戒Giới 。 及cập 散tán 位vị 中trung 聞văn 思tư 二nhị 慧tuệ 。 以dĩ 為vi 其kỳ 因nhân 。


世Thế 尊Tôn 。 此thử 奢Xa 摩Ma 他Tha 。 毗Tỳ 鉢Bát 舍Xá 那Na 。 以dĩ 何hà 為vi 果Quả 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 辨biện 止Chỉ 觀Quán 果quả 。 先tiên 問vấn 。 後hậu 答đáp 。 此thử 即tức 問vấn 也dã 。


善thiện 男nam 子tử 。 善thiện 清thanh 淨tịnh 心tâm 。 善thiện 清thanh 淨tịnh 以dĩ 慧tuệ 。 以dĩ 為vi 其kỳ 果Quả 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 正chánh 答đáp 。 有hữu 二nhị 復phục 次thứ 。 此thử 即tức 初sơ 也dã 。 清thanh 淨tịnh 心tâm 者giả 。 心tâm 言ngôn 顯hiển 定định 。 是thị 奢Xa 摩Ma 他Tha 果quả 。 善Thiện 清Thanh 淨Tịnh 慧Tuệ 。 是thị 毗Tỳ 鉢Bát 舍Xá 那Na 果quả 。 此thử 約ước 等đẳng 流lưu 果quả 說thuyết 。 若nhược 依y 增tăng 上thượng 果quả 。 皆giai 得đắc 兩lưỡng 果quả 。 又hựu 云vân 。 善thiện 清thanh 淨tịnh 心tâm 善Thiện 清Thanh 淨Tịnh 慧Tuệ 者giả 。 說thuyết 無vô 漏lậu 故cố 。 名danh 之chi 為vi 善thiện 。 有hữu 別biệt 本bổn 云vân 。 善thiện 清thanh 淨tịnh 戒giới 。 善thiện 清thanh 淨tịnh 心tâm 善Thiện 清Thanh 淨Tịnh 慧Tuệ 。 以dĩ 為vi 其kỳ 果Quả 者giả 。 謬mậu 也dã 。 而nhi 勘khám 草thảo 本bổn 經kinh 論luận 及cập 深thâm 密mật 經kinh 。 皆giai 不bất 說thuyết 戒giới 。


復phục 次thứ 善thiện 男nam 子tử 。 一nhất 切thiết 聲Thanh 聞Văn 。 及cập 如Như 來Lai 等đẳng 。 所sở 有hữu 世thế 間gian 。 及cập 出xuất 世thế 間gian 。 一nhất 切thiết 善thiện 法Pháp 。 當đương 知tri 皆giai 是thị 。 此thử 奢Xa 摩Ma 他Tha 。 毗Tỳ 鉢Bát 舍Xá 那Na 。 所sở 得đắc 之chi 果Quả 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 復phục 次thứ 重trọng/trùng 釋thích 其kỳ 果quả 。 然nhiên 釋thích 此thử 文văn 。 諸chư 說thuyết 不bất 同đồng 。 一nhất 云vân 。 此thử 文văn 但đãn 說thuyết 聲Thanh 聞Văn 菩Bồ 薩Tát 如Như 來Lai 。 若nhược 依y 此thử 說thuyết 。 等đẳng 言ngôn 等đẳng 取thủ 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 也dã 。 故cố 深thâm 密mật 云vân 。 一nhất 切thiết 聲Thanh 聞Văn 。 菩Bồ 薩Tát 諸chư 佛Phật 。 諸chư 獨Độc 覺Giác 眾chúng 。 非phi 正chánh 教giáo 授thọ 及cập 所sở 化hóa 故cố 。 略lược 而nhi 不bất 說thuyết 。 一nhất 云vân 。 此thử 中trung 說thuyết 聲Thanh 聞Văn 言ngôn 。 亦diệc 攝nhiếp 獨Độc 覺Giác 。 餘dư 如như 前tiền 說thuyết 。 一nhất 云vân 。 等đẳng 言ngôn 通thông 等đẳng 獨Độc 覺Giác 。 及cập 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 餘dư 如như 前tiền 說thuyết 。 總tổng 說thuyết 意ý 云vân 。 三tam 乘thừa 所sở 得đắc 世thế 出xuất 世thế 間gian 。 所sở 有hữu 諸chư 法pháp 。 皆giai 是thị 止Chỉ 觀Quán 所sở 得đắc 果quả 也dã 。 問vấn 。 佛Phật 所sở 得đắc 果quả 皆giai 是thị 無vô 漏lậu 。 如như 何hà 說thuyết 彼bỉ 名danh 為vi 世thế 間gian 。 解giải 云vân 。 世thế 間gian 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 體thể 有hữu 漏lậu 。 故cố 名danh 世thế 間gian 。 二nhị 者giả 體thể 雖tuy 無vô 漏lậu 。 緣duyên 世thế 間gian 故cố 。 名danh 為vi 世thế 間gian 。 謂vị 後hậu 得đắc 智trí 相tương 應ứng 心tâm 等đẳng 。 是thị 故cố 世Thế 尊Tôn 。 有hữu 世thế 間gian 法pháp 。


世Thế 尊Tôn 。 此thử 奢Xa 摩Ma 他Tha 。 毗Tỳ 鉢Bát 舍Xá 那Na 。 能năng 作tác 何hà 業nghiệp 。


釋thích 云vân 。 自tự 下hạ 第đệ 三tam 。 明minh 止Chỉ 觀Quán 作tác 業nghiệp 。 先tiên 問vấn 後hậu 答đáp 。 此thử 即tức 問vấn 也dã 。


善thiện 男nam 子tử 。 此thử 能năng 解giải 脫thoát 。 二nhị 縛phược 為vi 業nghiệp 。 所sở 謂vị 相tướng 縛phược 。 及cập 麤thô 重trọng 縛phược 。


釋thích 曰viết 。 如Như 來Lai 正chánh 說thuyết 。 解giải 脫thoát 二nhị 縛phược 以dĩ 為vi 其kỳ 業nghiệp 。 所sở 謂vị 相tướng 縛phược 。 及cập 麤thô 重trọng 縛phược 。 言ngôn 相tương/tướng 縛phược 者giả 。 一nhất 云vân 。 相tương/tướng 分phần/phân 。 由do 有hữu 漏lậu 相tương/tướng 。 令linh 彼bỉ 見kiến 分phần/phân 。 不bất 得đắc 自tự 在tại 。 名danh 為vi 相tương/tướng 縛phược 。 此thử 即tức 相tương/tướng 是thị 縛phược 。 名danh 為vi 相tương/tướng 縛phược 。 一nhất 云vân 。 第đệ 七thất 末mạt 那na 。 為vi 相tương/tướng 縛phược 體thể 。 由do 第đệ 七thất 識thức 。 餘dư 眼nhãn 等đẳng 識thức 。 於ư 所sở 緣duyên 相tương/tướng 。 不bất 得đắc 自tự 在tại 。 若nhược 依y 此thử 說thuyết 。 相tương/tướng 之chi 縛phược 故cố 名danh 為vi 相tương/tướng 縛phược 。 言ngôn 麤thô 重trọng 縛phược 。 亦diệc 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 有hữu 漏lậu 法pháp 上thượng 無vô 堪kham 任nhậm 性tánh 。 名danh 麤thô 重trọng 縛phược 。 與dữ 有hữu 漏lậu 法pháp 。 非phi 一nhất 非phi 異dị 。 無vô 別biệt 體thể 故cố 。 名danh 為vi 非phi 異dị 。 斷đoạn 不bất 斷đoạn 異dị 。 故cố 名danh 非phi 一nhất 。 二nhị 者giả 。 二nhị 障chướng 種chủng 子tử 通thông 名danh 麤thô 重trọng/trùng 。 雖tuy 有hữu 二nhị 種chủng 。 意ý 取thủ 種chủng 子tử 。 名danh 為vi 麤thô 重trọng/trùng 。 若nhược 廣quảng 分phân 別biệt 。 如như 勝thắng 義nghĩa 諦đế 品phẩm 已dĩ 說thuyết 。


世Thế 尊Tôn 。 如như 佛Phật 所sở 說thuyết 。 五ngũ 種chủng 繫hệ 中trung 。 幾kỷ 是thị 奢Xa 摩Ma 他Tha 障chướng 。 幾kỷ 是thị 毗Tỳ 鉢Bát 舍Xá 那Na 障chướng 。 幾kỷ 是thị 俱câu 障chướng 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 十thập 五ngũ 。 止Chỉ 觀Quán 諸chư 障chướng 差sai 別biệt 門môn 。 於ư 中trung 有hữu 四tứ 。 一nhất 五ngũ 繫hệ 能năng 障chướng 止Chỉ 觀Quán 門môn 。 二nhị 五ngũ 蓋cái 能năng 障chướng 止Chỉ 觀Quán 門môn 。 三tam 分phân 別biệt 五ngũ 種chủng 散tán 動động 門môn 。 四tứ 止Chỉ 觀Quán 治trị 十thập 一nhất 障chướng 。 此thử 即tức 初sơ 也dã 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 先tiên 問vấn 。 後hậu 答đáp 。 此thử 即tức 問vấn 也dã 。 於ư 五ngũ 繫hệ 中trung 。 幾kỷ 是thị 止chỉ 障chướng 。 幾kỷ 是thị 觀quán 障chướng 。 幾kỷ 是thị 俱câu 障chướng 。 言ngôn 五ngũ 繫hệ 者giả 。 依y 成thành 實thật 論luận 。 名danh 五ngũ 心tâm 縛phược 。 煩phiền 惱não 惡ác 法pháp 。 纏triền 心tâm 不bất 捨xả 。 故cố 名danh 心tâm 縛phược 。 一nhất 貪tham 己kỷ 身thân 。 二nhị 貪tham 外ngoại 五ngũ 欲dục 。 三tam 樂nhạo/nhạc/lạc 與dữ 在tại 家gia 出xuất 家gia 眾chúng 合hợp 。 四tứ 於ư 聖thánh 語ngữ 。 心tâm 不bất 喜hỷ 樂lạc 。 五ngũ 於ư 善thiện 法Pháp 得đắc 少thiểu 為vi 足túc 。 若nhược 依y 集tập 論luận 第đệ 四tứ 。 釋thích 三tam 拘câu 礙ngại 。 彼bỉ 云vân 。 拘câu 礙ngại 有hữu 三tam 。 謂vị 貪tham 瞋sân 癡si 。 由do 依y 三tam 故cố 。 顧cố 戀luyến 身thân 財tài 。 無vô 所sở 覺giác 了liễu 。 樂lạc 處xứ 憒hội 丙bính 。 得đắc 少thiểu 善thiện 法Pháp 。 便tiện 生sanh 厭yếm 足túc 。 由do 此thử 不bất 能năng 。 修tu 諸chư 善thiện 法Pháp 。 故cố 名danh 拘câu 礙ngại 。 解giải 云vân 。 集tập 論luận 如như 經kinh 次thứ 第đệ 。 無vô 所sở 覺giác 了liễu 。 即tức 當đương 經kinh 說thuyết 於ư 諸chư 聖thánh 教giáo 。 不bất 得đắc 隨tùy 欲dục 。 雜tạp 集tập 第đệ 七thất 。 先tiên 申thân 集tập 論luận 。 後hậu 依y 五ngũ 種chủng 拘câu 礙ngại 。 釋thích 拘câu 礙ngại 義nghĩa 。 故cố 彼bỉ 論luận 云vân 。 又hựu 此thử 顧cố 戀luyến 身thân 等đẳng 。 即tức 依y 五ngũ 種chủng 心tâm 拘câu 礙ngại 說thuyết 。 何hà 等đẳng 為vi 五ngũ 。


謂vị 顧cố 戀luyến 身thân 。 顧cố 戀luyến 諸chư 欲dục 相tương 雜tạp 住trụ 。 闕khuyết 於ư 隨tùy 順thuận 。 教giáo 誡giới 教giáo 授thọ 。 於ư 諸chư 善thiện 品phẩm 。 得đắc 少thiểu 為vi 足túc 。 拘câu 礙ngại 心tâm 故cố 。 名danh 心tâm 拘câu 礙ngại 。 解giải 云vân 。 雜tạp 集tập 與dữ 集tập 論luận 異dị 。 即tức 彼bỉ 第đệ 三tam 以dĩ 為vi 第đệ 四tứ 。 瑜du 伽già 第đệ 八bát 。 引dẫn 其kỳ 五ngũ 名danh 而nhi 不bất 解giải 釋thích 。 故cố 今kim 依y 五ngũ 以dĩ 發phát 問vấn 辭từ 。


善thiện 男nam 子tử 。 顧cố 戀luyến 身thân 體thể 。 是thị 奢Xa 摩Ma 他Tha 障chướng 。 於ư 諸chư 聖thánh 教giáo 。 不bất 得đắc 隨tùy 欲dục 。 是thị 毗Tỳ 鉢Bát 舍Xá 那Na 障chướng 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 如Như 來Lai 正chánh 說thuyết 。 謂vị 顧cố 戀luyến 身thân 。 及cập 顧cố 戀luyến 財tài 。 如như 是thị 二nhị 種chủng 。 能năng 障chướng 於ư 止chỉ 。 於ư 諸chư 聖thánh 教giáo 。 不bất 得đắc 隨tùy 欲dục 。 由do 斯tư 不bất 能năng 分phân 別biệt 教giáo 意ý 。 是thị 故cố 一nhất 向hướng 。 障chướng 於ư 觀quán 也dã 。


樂lạc 相tướng 雜tạp 住trụ 。 於ư 少thiểu 喜hỷ 足túc 。 當đương 知tri 俱câu 障chướng 。 由do 第đệ 一nhất 故cố 。 不bất 能năng 造tạo 脩tu 。 由do 第đệ 二nhị 故cố 。 所sở 脩tu 加gia 行hành 。 不bất 到đáo 究cứu 竟cánh 。


釋thích 曰viết 。 此thử 明minh 俱câu 障chướng 。 謂vị 俱câu 障chướng 中trung 。 有hữu 其kỳ 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 樂lạc 相tướng 雜tạp 住trụ 。 由do 斯tư 不bất 能năng 脩tu 止chỉ 及cập 觀quán 。 二nhị 於ư 少thiểu 喜hỷ 足túc 。 由do 彼bỉ 力lực 故cố 。 所sở 脩tu 止Chỉ 觀Quán 。 不bất 到đáo 究cứu 竟cánh 。


世Thế 尊Tôn 。 於ư 五ngũ 蓋cái 中trung 。 幾kỷ 是thị 奢Xa 摩Ma 他Tha 障chướng 。 幾kỷ 是thị 毗Tỳ 鉢Bát 舍Xá 那Na 障chướng 。 幾kỷ 是thị 俱câu 障chướng 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 。 五ngũ 蓋cái 能năng 障chướng 止Chỉ 觀Quán 門môn 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 正chánh 明minh 五ngũ 蓋cái 能năng 障chướng 止Chỉ 觀Quán 。 後hậu 世Thế 尊Tôn 下hạ 。 明minh 止Chỉ 觀Quán 二nhị 道đạo 圓viên 傳truyền 門môn 。 前tiền 中trung 有hữu 二nhị 。 先tiên 問vấn 。 後hậu 答đáp 。 此thử 即tức 問vấn 也dã 。


善thiện 男nam 子tử 。 掉trạo 舉cử 惡ác 作tác 。 是thị 奢Xa 摩Ma 他Tha 障chướng 。 惛hôn 沉trầm 睡thụy 眠miên 疑nghi 。 是thị 毗Tỳ 鉢Bát 舍Xá 那Na 障chướng 。 貪tham 欲dục 瞋sân 恚khuể 。 當đương 知tri 俱câu 障chướng 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 如Như 來Lai 正chánh 答đáp 。 謂vị 五ngũ 蓋cái 中trung 。 掉trạo 舉cử 惡ác 作tác 。 是thị 奢Xa 摩Ma 他Tha 障chướng 。 以dĩ 散tán 動động 故cố 。 惛hôn 沉trầm 睡thụy 眠miên 。 及cập 與dữ 疑nghi 蓋cái 。 是thị 其kỳ 觀quán 障chướng 。 以dĩ 不bất 明minh 了liễu 。 不bất 決quyết 定định 故cố 。 貪tham 瞋sân 俱câu 障chướng 。 根căn 本bổn 煩phiền 惱não 。 障chướng 用dụng 勝thắng 故cố 。 然nhiên 此thử 五ngũ 蓋cái 。 出xuất 體thể 辨biện 相tương/tướng 釋thích 名danh 。 如như 大đại 婆bà 沙sa 四tứ 十thập 八bát 說thuyết 。 彼bỉ 云vân 。 有hữu 五ngũ 蓋cái 。 謂vị 貪tham 欲dục 蓋cái 。 瞋sân 恚khuể 蓋cái 。 惛hôn 沉trầm 睡thụy 眠miên 蓋cái 。 掉trạo 舉cử 惡ác 作tác 蓋cái 。 疑nghi 蓋cái 。 問vấn 。 此thử 五ngũ 蓋cái 以dĩ 何hà 為vi 自tự 性tánh 。 答đáp 。 以dĩ 欲dục 界giới 三tam 十thập 事sự 為vi 自tự 性tánh 。 謂vị 貪tham 欲dục 瞋sân 恚khuể 。 各các 欲dục 界giới 五ngũ 部bộ 為vi 十thập 事sự 。 惛hôn 沉trầm 掉trạo 舉cử 各các 三tam 界giới 五ngũ 部bộ 。 通thông 不bất 善thiện 無vô 記ký 。 唯duy 不bất 善thiện 者giả 。 立lập 蓋cái 為vi 十thập 事sự 。 睡thụy 眠miên 唯duy 欲dục 界giới 五ngũ 部bộ 。 通thông 善thiện 不bất 善thiện 無vô 記ký 。 唯duy 不bất 善thiện 者giả 。 立lập 蓋cái 為vi 五ngũ 事sự 。 惡ác 作tác 唯duy 欲dục 界giới 脩tu 所sở 斷đoạn 。 通thông 善thiện 不bất 善thiện 。 唯duy 不bất 善thiện 者giả 。 立lập 蓋cái 為vi 一nhất 事sự 。 疑nghi 通thông 三tam 界giới 四tứ 部bộ 。 通thông 不bất 善thiện 無vô 記ký 。 唯duy 不bất 善thiện 者giả 。 立lập 蓋cái 為vi 四tứ 事sự 。 由do 此thử 五ngũ 蓋cái 以dĩ 欲dục 界giới 三tam 十thập 事sự 為vi 自tự 性tánh 。 問vấn 。 蓋cái 有hữu 何hà 相tương/tướng 。 尊tôn 者giả 世thế 友hữu 。 作tác 如như 是thị 說thuyết 。 自tự 性tánh 即tức 相tương/tướng 。 相tương/tướng 即tức 自tự 性tánh 。 以dĩ 一nhất 切thiết 法pháp 。 自tự 性tánh 與dữ 相tương/tướng 。 不bất 相tương 離ly 故cố 。


復phục 次thứ 躭đam 求cầu 諸chư 欲dục 。 是thị 貪tham 欲dục 相tương 。 增tăng 恚khuể 有hữu 情tình 。 是thị 瞋sân 恚khuể 相tương/tướng 。 身thân 心tâm 沉trầm 沒một 。 是thị 惛hôn 沉trầm 相tương/tướng 。 身thân 心tâm 躁táo 動động 。 是thị 掉trạo 舉cử 相tương/tướng 。 令linh 心tâm 昧muội 略lược 。 是thị 睡thụy 眠miên 相tương/tướng 。 令linh 心tâm 變biến 悔hối 。 是thị 惡ác 作tác 相tương/tướng 。 令linh 心tâm 行hành 相tương/tướng 猶do 豫dự 不bất 決quyết 。 是thị 疑nghi 相tương/tướng 。 已dĩ 說thuyết 蓋cái 自tự 性tánh 及cập 相tương/tướng 。 所sở 以dĩ 今kim 當đương 說thuyết 。 問vấn 。 何hà 故cố 名danh 蓋cái 。 蓋cái 是thị 何hà 義nghĩa 。 答đáp 。 障chướng 義nghĩa 是thị 蓋cái 義nghĩa 。 謂vị 障chướng 聖thánh 道Đạo 加gia 行hành 善thiện 根căn 。 故cố 名danh 為vi 蓋cái 。 廣quảng 說thuyết 如như 彼bỉ 。 若nhược 依y 雜tạp 集tập 第đệ 七thất 卷quyển 云vân 。 能năng 令linh 善thiện 品phẩm 不bất 得đắc 顯hiển 了liễu 。 是thị 蓋cái 義nghĩa 。 (# 已dĩ 上thượng 論luận 本bổn )# 。 覆phú 蔽tế 其kỳ 心tâm 。 障chướng 諸chư 善thiện 品phẩm 。 令linh 不bất 轉chuyển 故cố 。 若nhược 依y 瑜du 伽già 。 說thuyết 諸chư 煩phiền 惱não 通thông 名danh 為vi 蓋cái 。 故cố 第đệ 八bát 云vân 。 覆phú 真chân 實thật 義nghĩa 故cố 名danh 為vi 蓋cái 。 又hựu 八bát 十thập 四tứ 云vân 。 於ư 所sở 知tri 事sự 。 能năng 障chướng 智trí 故cố 。 說thuyết 名danh 為vi 蓋cái 。 又hựu 依y 瑜du 伽già 第đệ 八bát 十thập 九cửu 。 釋thích 立lập 蓋cái 意ý 。 彼bỉ 云vân 。 違vi 背bội 五ngũ 處xứ 。 當đương 知tri 建kiến 立lập 五ngũ 蓋cái 差sai 別biệt 。 一nhất 為vi 在tại 家gia 諸chư 欲dục 境cảnh 界giới 所sở 標tiêu 論luận 故cố 。 違vi 背bội 聖thánh 教giáo 。 立lập 貪tham 欲dục 蓋cái 。 二nhị 不bất 堪kham 忍nhẫn 諸chư 同đồng 法pháp 者giả 。 呵ha 諫gián 驅khu 擯bấn 教giáo 誡giới 等đẳng 故cố 。 違vi 背bội 所sở 有hữu 可khả 愛ái 樂nhạo 法pháp 。 立lập 瞋sân 恚khuể 蓋cái 。 三tam 由do 違vi 背bội 奢Xa 摩Ma 他Tha 故cố 。 立lập 惛hôn 沉trầm 睡thụy 眠miên 蓋cái 。 四tứ 由do 違vi 背bội 毗Tỳ 鉢Bát 舍Xá 那Na 故cố 。 立lập 掉trạo 舉cử 惡ác 作tác 蓋cái 。 五ngũ 由do 違vi 背bội 於ư 法pháp 論luận 義nghĩa 。 無vô 倒đảo 決quyết 釋thích 審thẩm 察sát 諸chư 法pháp 大đại 師sư 聖thánh 教giáo 涅Niết 槃Bàn 勝thắng 解giải 故cố 。 建kiến 立lập 疑nghi 蓋cái 。 廣quảng 釋thích 五ngũ 蓋cái 。 如như 大đại 婆bà 沙sa 第đệ 三tam 十thập 八bát 四tứ 十thập 八bát 。 成thành 實thật 論luận 第đệ 十thập 七thất 。 雜tạp 集tập 第đệ 七thất 。 瑜du 伽già 十thập 一nhất 。 及cập 如như 別biệt 章chương 。


世Thế 尊Tôn 。 齊tề 何hà 名danh 得đắc 。 奢Xa 摩Ma 他Tha 道Đạo 。 圓viên 滿mãn 清thanh 淨tịnh 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 。 明minh 止Chỉ 觀Quán 二nhị 道đạo 圓viên 滿mãn 門môn 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 先tiên 止chỉ 。 後hậu 觀quán 。 皆giai 有hữu 問vấn 答đáp 。 此thử 問vấn 止chỉ 也dã 。


善thiện 男nam 子tử 。 乃nãi 至chí 所sở 有hữu 。 惛hôn 沉trầm 睡thụy 眠miên 。 正chánh 善thiện 除trừ 遣khiển 。 齊tề 是thị 名danh 得đắc 。 奢Xa 摩Ma 他Tha 道Đạo 。 圓viên 滿mãn 清thanh 淨tịnh 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 如Như 來Lai 正chánh 答đáp 。 謂vị 善thiện 男nam 子tử 。 非phi 如như 初sơ 得đắc 但đãn 除trừ 掉trạo 舉cử 及cập 與dữ 惡ác 作tác 。 令linh 圓viên 滿mãn 時thời 。 乃nãi 至chí 復phục 除trừ 惛hôn 沉trầm 睡thụy 眠miên 。 乃nãi 得đắc 圓viên 滿mãn 。


世Thế 尊Tôn 。 齊tề 何hà 名danh 得đắc 。 毗Tỳ 鉢Bát 舍Xá 那Na 。 道đạo 圓viên 滿mãn 清thanh 淨tịnh 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 問vấn 觀quán 圓viên 滿mãn 。


善thiện 男nam 子tử 。 乃nãi 至chí 所sở 有hữu 。 掉trạo 舉cử 惡ác 作tác 。 正chánh 善thiện 除trừ 遣khiển 。 齊tề 是thị 名danh 得đắc 。 毗Tỳ 鉢Bát 舍Xá 那Na 。 道đạo 圓viên 滿mãn 清thanh 淨tịnh 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 如Như 來Lai 正chánh 答đáp 。 謂vị 善thiện 男nam 子tử 。 非phi 如như 初sơ 得đắc 但đãn 除trừ 惛hôn 沉trầm 睡thụy 眠miên 。 乃nãi 至chí 亦diệc 能năng 除trừ 遣khiển 。 掉trạo 舉cử 惡ác 作tác 。 乃nãi 得đắc 圓viên 滿mãn 。 問vấn 。 如như 何hà 五ngũ 蓋cái 障chướng 止Chỉ 觀Quán 中trung 。 掉trạo 舉cử 惡ác 作tác 。 障chướng 止chỉ 非phi 觀quán 。 惛hôn 沉trầm 睡thụy 眠miên 。 障chướng 觀quán 非phi 止chỉ 。 令linh 圓viên 滿mãn 處xứ 。 與dữ 上thượng 相tương 違vi 。 解giải 云vân 。 止Chỉ 觀Quán 各các 有hữu 二nhị 障chướng 。 一nhất 性tánh 相tướng 相tương 順thuận 障chướng 。 惛hôn 沉trầm 止chỉ 。 掉trạo 舉cử 觀quán 。 是thị 故cố 瑜du 伽già 五ngũ 十thập 八bát 十thập 九cửu 等đẳng 。 皆giai 云vân 惛hôn 沉trầm 障chướng 止chỉ 掉trạo 舉cử 障chướng 觀quán 。 惛hôn 昧muội 輕khinh 利lợi 性tánh 隨tùy 順thuận 故cố 。 二nhị 性tánh 相tướng 相tương/tướng 飜phiên 障chướng 。 惛hôn 沉trầm 障chướng 觀quán 。 掉trạo 舉cử 障chướng 止chỉ 。 如như 集tập 論luận 雜tạp 集tập 顯hiển 揚dương 第đệ 一nhất 成thành 唯duy 識thức 論luận 第đệ 六lục 卷quyển 等đẳng 。 惛hôn 沉trầm 與dữ 觀quán 。 掉trạo 舉cử 與dữ 止chỉ 。 性tánh 相tướng 飜phiên 故cố 。 是thị 故cố 蓋cái 中trung 說thuyết 相tương/tướng 翻phiên 障chướng 。 今kim 圓viên 滿mãn 中trung 。 各các 各các 雙song 除trừ 。 順thuận 翻phiên 二nhị 障chướng 。 得đắc 圓viên 滿mãn 故cố 。


世Thế 尊Tôn 。 若nhược 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 於ư 奢Xa 摩Ma 他Tha 。 毗Tỳ 鉢Bát 舍Xá 那Na 。 現hiện 在tại 前tiền 時thời 。 應ưng 知tri 。 幾kỷ 種chủng 心tâm 散tán 動động 法pháp 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 三tam 。 分phân 別biệt 五ngũ 種chủng 散tán 動động 門môn 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 先tiên 問vấn 。 後hậu 答đáp 。 此thử 即tức 總tổng 問vấn 。 止Chỉ 觀Quán 起khởi 時thời 應ưng 有hữu 幾kỷ 種chủng 心tâm 散tán 動động 法pháp 。


善thiện 男nam 子tử 。 應ưng 知tri 五ngũ 種chủng 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 正chánh 答đáp 。 於ư 中trung 有hữu 三tam 。 初sơ 標tiêu 數số 略lược 答đáp 。 次thứ 依y 數số 列liệt 名danh 。 後hậu 次thứ 第đệ 別biệt 釋thích 。 此thử 即tức 初sơ 也dã 。 應ưng 知tri 散tán 動động 總tổng 有hữu 五ngũ 種chủng 。 然nhiên 此thử 散tán 動động 。 諸chư 教giáo 不bất 同đồng 。 此thử 經Kinh 說thuyết 五ngũ 。 如như 經kinh 可khả 知tri 。 依y 深thâm 密mật 經kinh 亦diệc 明minh 五ngũ 種chủng 。 名danh 雖tuy 有hữu 異dị 。 其kỳ 義nghĩa 即tức 同đồng 。 故cố 深thâm 密mật 經Kinh 云vân 。 一nhất 正chánh 念niệm 散tán 亂loạn 。 二nhị 煩phiền 惱não 散tán 亂loạn 。 餘dư 三tam 散tán 亂loạn 。 與dữ 此thử 經Kinh 同đồng 。 梁lương 朝triêu 攝nhiếp 論luận 亦diệc 說thuyết 五ngũ 種chủng 。 與dữ 此thử 經Kinh 異dị 。 故cố 第đệ 九cửu 云vân 。 論luận 云vân 能năng 滅diệt 除trừ 散tán 亂loạn 故cố 名danh 持trì 訶ha 。 (# 此thử 明minh 定định 度độ )# 釋thích 曰viết 。 散tán 亂loạn 有hữu 五ngũ 。 一nhất 自tự 性tánh 散tán 亂loạn 。 謂vị 五ngũ 識thức 。 二nhị 外ngoại 散tán 亂loạn 。 謂vị 意ý 識thức 馳trì 動động 於ư 外ngoại 塵trần 。 三tam 內nội 散tán 亂loạn 。 謂vị 心tâm 高cao 下hạ 及cập 散tán 味vị 等đẳng 。 四tứ 麤thô 重trọng/trùng 散tán 亂loạn 。 謂vị 計kế 我ngã 我ngã 所sở 等đẳng 。 五ngũ 思tư 惟duy 散tán 亂loạn 。 謂vị 下hạ 劣liệt 心tâm 。 謂vị 捨xả 大Đại 乘Thừa 。 思tư 惟duy 小Tiểu 乘Thừa 也dã 。 解giải 云vân 。 五ngũ 中trung 除trừ 相tương/tướng 散tán 動động 。 加gia 於ư 自tự 性tánh 。 唐đường 世thế 親thân 本bổn 無vô 性tánh 釋thích 論luận 。 皆giai 不bất 分phân 別biệt 。 集tập 論luận 雜tạp 集tập 第đệ 一nhất 。 皆giai 說thuyết 六lục 種chủng 散tán 亂loạn 。 同đồng 辨biện 中trung 邊biên 第đệ 三tam 中trung 邊biên 第đệ 二nhị 。 故cố 辨biện 中trung 邊biên 云vân 。 散tán 亂loạn 有hữu 六lục 。 一nhất 自tự 性tánh 散tán 亂loạn 。 二nhị 內nội 散tán 亂loạn 。 三tam 外ngoại 散tán 亂loạn 。 四tứ 相tương/tướng 散tán 亂loạn 。 三tam 麤thô 重trọng/trùng 散tán 亂loạn 。 六lục 作tác 意ý 散tán 亂loạn 。 具cụ 說thuyết 如như 彼bỉ 。 顯hiển 揚dương 十thập 八bát 。 亦diệc 說thuyết 六lục 種chủng 。 同đồng 辨biện 中trung 邊biên 。 而nhi 差sai 別biệt 者giả 。 作tác 意ý 為vi 初sơ 。 第đệ 六lục 自tự 性tánh 。 問vấn 。 經kinh 說thuyết 五ngũ 。 如như 何hà 諸chư 論luận 更cánh 加gia 自tự 性tánh 。 合hợp 說thuyết 為vi 六lục 。 解giải 云vân 。 諸chư 論luận 皆giai 依y 此thử 經Kinh 應ưng 說thuyết 五ngũ 種chủng 。 而nhi 別biệt 說thuyết 者giả 。 除trừ 佛Phật 果Quả 位vị 。 餘dư 位vị 五ngũ 識thức 。 唯duy 散tán 非phi 定định 。 是thị 故cố 別biệt 說thuyết 自tự 性tánh 散tán 動động 。 而nhi 經kinh 不bất 說thuyết 自tự 性tánh 散tán 動động 者giả 。 障chướng 定định 遠viễn 故cố 。 非phi 極cực 故cố 障chướng 。 略lược 而nhi 不bất 說thuyết 。 梁lương 攝nhiếp 大Đại 乘Thừa 。 五ngũ 種chủng 散tán 亂loạn 有hữu 兩lưỡng 種chủng 失thất 。 一nhất 者giả 違vi 經kinh 。 二nhị 依y 唐đường 本bổn 無vô 性tánh 世thế 親thân 。 皆giai 無vô 此thử 說thuyết 。 故cố 不bất 可khả 依y 。 以dĩ 外ngoại 諸chư 義nghĩa 。 至chí 文văn 對đối 釋thích 。 故cố 不bất 重trọng/trùng 述thuật 。


一nhất 者giả 作tác 意ý 散tán 動động 。 二nhị 者giả 外ngoại 心tâm 散tán 動động 。 三tam 者giả 內nội 心tâm 散tán 動động 。 四tứ 者giả 相tương/tướng 散tán 動động 。 五ngũ 者giả 麤thô 重trọng/trùng 散tán 動động 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 依y 數số 列liệt 名danh 。


善thiện 男nam 子tử 。 若nhược 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 捨xả 於ư 大Đại 乘Thừa 。 相tương 應ứng 作tác 意ý 。 墮đọa 在tại 聲Thanh 聞Văn 。 獨Độc 覺Giác 相tương 應ứng 。 諸chư 作tác 意ý 中trung 。 當đương 知tri 是thị 名danh 。 作tác 意ý 散tán 動động 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 三tam 次thứ 第đệ 別biệt 釋thích 。 然nhiên 此thử 散tán 動động 。 略lược 以dĩ 二nhị 門môn 分phân 別biệt 。 後hậu 方phương 釋thích 文văn 。 一nhất 釋thích 名danh 字tự 。 二nhị 出xuất 體thể 性tánh 。


第đệ 一nhất 釋thích 名danh 。 先tiên 通thông 後hậu 別biệt 。 通thông 名danh 五ngũ 散tán 動động 。 依y 深thâm 密mật 經kinh 。 名danh 五ngũ 散tán 亂loạn 。 五ngũ 是thị 標tiêu 數số 。 散tán 動động 散tán 亂loạn 。 其kỳ 義nghĩa 是thị 一nhất 。 於ư 作tác 意ý 等đẳng 。 令linh 聞văn 心tâm 流lưu 蕩đãng 。 故cố 名danh 散tán 動động 。 即tức 六lục 釋thích 中trung 。 帶đái 數số 釋thích 也dã 。 言ngôn 別biệt 名danh 者giả 。 有hữu 其kỳ 五ngũ 種chủng 。 一nhất 者giả 作tác 意ý 。 二nhị 者giả 外ngoại 心tâm 。 三tam 者giả 內nội 心tâm 。 四tứ 者giả 相tương/tướng 。 五ngũ 者giả 麤thô 重trọng/trùng 。 言ngôn 作tác 意ý 者giả 。 如như 經kinh 捨xả 於ư 大Đại 乘Thừa 。 相tương 應ứng 作tác 意ý 。 墮đọa 在tại 聲Thanh 聞Văn 。 獨Độc 覺Giác 相tương 應ứng 。 諸chư 作tác 意ý 中trung 。 是thị 名danh 作tác 意ý 散tán 動động 。 解giải 云vân 。 經kinh 意ý 自tự 有hữu 兩lưỡng 說thuyết 。 一nhất 云vân 。 即tức 說thuyết 作tác 意ý 為vi 散tán 動động 體thể 。 若nhược 依y 此thử 釋thích 。 即tức 六lục 釋thích 中trung 。 持trì 業nghiệp 釋thích 也dã 。 以dĩ 彼bỉ 作tác 意ý 即tức 散tán 亂loạn 故cố 。 一nhất 云vân 。 此thử 經Kinh 舉cử 二nhị 作tác 意ý 。 能năng 引dẫn 散tán 動động 。 故cố 名danh 作tác 意ý 散tán 動động 。 據cứ 實thật 即tức 用dụng 散tán 亂loạn 為vi 體thể 。 若nhược 依y 此thử 釋thích 。 即tức 依y 主chủ 釋thích 。 此thử 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 依y 深thâm 密mật 經kinh 。 菩Bồ 薩Tát 作tác 意ý 之chi 散tán 動động 。 故cố 深thâm 密mật 云vân 。 正chánh 念niệm 散tán 動động 。 一nhất 云vân 。 聲Thanh 聞Văn 作tác 意ý 之chi 散tán 動động 。 故cố 辨biện 中trung 邊biên 云vân 。 下hạ 劣liệt 心tâm 作tác 意ý 。 雖tuy 有hữu 二nhị 說thuyết 。 後hậu 說thuyết 為vi 正chánh 。 故cố 集tập 論luận 云vân 。 此thử 散tán 亂loạn 法pháp 。 有hữu 其kỳ 六lục 種chủng 。 言ngôn 外ngoại 心tâm 散tán 亂loạn 者giả 。 如như 經kinh 。 若nhược 於ư 其kỳ 外ngoại 。 五ngũ 種chủng 妙diệu 欲dục 。 諸chư 雜tạp 亂loạn 相tướng 。 乃nãi 至chí 於ư 外ngoại 所sở 緣duyên 境cảnh 中trung 。 所sở 有hữu 尋tầm 思tư 。 隨tùy 煩phiền 惱não 中trung 。 縱túng 心tâm 流lưu 散tán 。 解giải 云vân 。 經kinh 意ý 有hữu 其kỳ 三tam 外ngoại 。 一nhất 外ngoại 妙diệu 五ngũ 境cảnh 。 二nhị 諸chư 雜tạp 亂loạn 相tướng 。 即tức 憒hội 丙bính 相tương/tướng 。 故cố 顯hiển 揚dương 云vân 。 於ư 妙diệu 五ngũ 欲dục 。 及cập 憒hội 丙bính 相tương/tướng 。 三tam 除trừ 前tiền 二nhị 所sở 餘dư 外ngoại 境cảnh 。 於ư 三tam 境cảnh 於ư 上thượng 散tán 動động 為vi 體thể 。 若nhược 依y 此thử 說thuyết 即tức 依y 主chủ 釋thích 。 言ngôn 內nội 心tâm 散tán 動động 者giả 。 如như 經kinh 。 若nhược 由do 惛hôn 沉trầm 。 及cập 以dĩ 睡thụy 眠miên 。 或hoặc 由do 沉trầm 沒một 。 或hoặc 由do 愛ái 味vị 。 三Tam 摩Ma 鉢Bát 底Để 。 或hoặc 由do 隨tùy 一nhất 。 三Tam 摩Ma 鉢Bát 底Để 。 諸chư 隨tùy 煩phiền 惱não 。 之chi 所sở 染nhiễm 汙ô 。 當đương 知tri 是thị 名danh 。 內nội 心tâm 散tán 動động 。 解giải 云vân 。 內nội 心tâm 者giả 。 等đẳng 持trì 相tương 應ứng 內nội 定định 之chi 心tâm 。 此thử 意ý 說thuyết 云vân 。 能năng 障chướng 內nội 定định 。 有hữu 其kỳ 四tứ 種chủng 。 一nhất 惛hôn 沉trầm 。 二nhị 睡thụy 眠miên 。 三tam 者giả 沉trầm 沒một 。 即tức 說thuyết 惛hôn 沉trầm 等đẳng 業nghiệp 用dụng 。 四tứ 愛ái 味vị 三Tam 摩Ma 鉢Bát 底Để 者giả 。 愛ái 上thượng 靜tĩnh 慮lự 。 及cập 由do 隨tùy 一nhất 三Tam 摩Ma 鉢Bát 底Để 。 所sở 起khởi 煩phiền 惱não 。 能năng 障chướng 定định 內nội 之chi 心tâm 。 故cố 名danh 內nội 三Tam 摩Ma 鉢Bát 底Để 。 此thử 有hữu 兩lưỡng 釋thích 。 一nhất 云vân 。 即tức 說thuyết 惛hôn 沉trầm 等đẳng 四tứ 。 為vi 散tán 亂loạn 體thể 。 一nhất 云vân 。 由do 惛hôn 等đẳng 力lực 所sở 引dẫn 染nhiễm 心tâm 。 所sở 引dẫn 散tán 動động 。 以dĩ 為vi 自tự 性tánh 。 釋thích 名danh 兩lưỡng 釋thích 。 准chuẩn 上thượng 應ưng 知tri 。 相tương/tướng 散tán 動động 者giả 。 如như 經kinh 。 若nhược 依y 外ngoại 相tướng 。 於ư 內nội 等đẳng 持trì 。 所sở 行hành 諸chư 相tướng 。 作tác 意ý 思tư 惟duy 。 名danh 相tướng 散tán 動động 。 解giải 云vân 。 依y 定định 外ngoại 相tướng 作tác 意ý 思tư 惟duy 。 定định 內nội 離ly 言ngôn 諸chư 相tướng 。 由do 此thử 因nhân 緣duyên 。 障chướng 於ư 止Chỉ 觀Quán 。 名danh 相tướng 散tán 動động 。 兩lưỡng 種chủng 出xuất 體thể 。 唯duy 上thượng 應ưng 知tri 。 深thâm 密mật 經Kinh 云vân 。 依y 外ngoại 相tướng 內nội 身thân 三tam 昧muội 境cảnh 界giới 相tương/tướng 思tư 惟duy 。 名danh 相tướng 散tán 亂loạn 。 又hựu 顯hiển 揚dương 云vân 。 依y 止chỉ 外ngoại 相tướng 作tác 意ý 思tư 惟duy 。 內nội 境cảnh 相tướng 貌mạo 。 如như 是thị 經Kinh 論luận 。 意ý 同đồng 此thử 經Kinh 。 餘dư 教giáo 同đồng 異dị 。 至chí 文văn 當đương 釋thích 。 言ngôn 麤thô 重trọng/trùng 者giả 。 如như 經kinh 。 若nhược 內nội 作tác 意ý 。 為vị 緣duyên 生sanh 起khởi 。 所sở 有hữu 諸chư 受thọ 。 由do 麤thô 重trọng/trùng 身thân 。 計kế 我ngã 起khởi 慢mạn 。 是thị 名danh 麤thô 重trọng/trùng 。 解giải 云vân 。 由do 計kế 定định 中trung 喜hỷ 樂lạc 以dĩ 為vi 我ngã 所sở 。 計kế 麤thô 重trọng/trùng 身thân 為vi 我ngã 起khởi 慢mạn 。 又hựu 解giải 。 若nhược 內nội 作tác 意ý 。 為vị 緣duyên 生sanh 起khởi 。 喜hỷ 樂lạc 受thọ 等đẳng 。 為vi 所sở 緣duyên 境cảnh 。 由do 麤thô 重trọng/trùng 身thân 種chủng 子tử 因nhân 緣duyên 。 所sở 生sanh 我ngã 見kiến 我ngã 慢mạn 。 於ư 前tiền 諸chư 受thọ 。 起khởi 我ngã 見kiến 或hoặc 起khởi 我ngã 慢mạn 。 即tức 說thuyết 見kiến 慢mạn 相tương 應ứng 散tán 亂loạn 。 名danh 為vi 麤thô 重trọng/trùng 。 解giải 云vân 。 二nhị 義nghĩa 。 若nhược 依y 前tiền 說thuyết 。 依y 麤thô 重trọng/trùng 身thân 上thượng 起khởi 我ngã 見kiến 等đẳng 。 由do 此thử 因nhân 緣duyên 。 所sở 生sanh 散tán 亂loạn 。 亦diệc 名danh 麤thô 重trọng/trùng 。 若nhược 依y 後hậu 釋thích 。 即tức 我ngã 見kiến 等đẳng 。 行hành 相tương/tướng 麤thô 故cố 。 名danh 為vi 麤thô 重trọng/trùng 。 此thử 有hữu 兩lưỡng 釋thích 。 一nhất 云vân 。 我ngã 見kiến 及cập 我ngã 慢mạn 等đẳng 。 名danh 為vi 麤thô 重trọng/trùng 散tán 動động 。 一nhất 云vân 。 所sở 生sanh 散tán 亂loạn 為vi 散tán 動động 體thể 。


第đệ 二nhị 出xuất 體thể 。 諸chư 說thuyết 不bất 同đồng 。 若nhược 依y 真Chân 諦Đế 梁lương 朝triêu 攝nhiếp 論luận 記ký 第đệ 一nhất 卷quyển 。 出xuất 五ngũ 散tán 體thể 。 不bất 異dị 論luận 文văn 。 若nhược 廣quảng 分phân 別biệt 。 如như 部bộ 執chấp 記ký 第đệ 四tứ 卷quyển 中trung 邊biên 論luận 記ký 。 恐khủng 繁phồn 不bất 述thuật 。 今kim 解giải 。 作tác 意ý 散tán 動động 。 自tự 有hữu 兩lưỡng 說thuyết 。 一nhất 云vân 。 五ngũ 遍biến 行hành 中trung 作tác 意ý 為vi 體thể 。 如như 是thị 作tác 意ý 。 與dữ 三tam 慧tuệ 俱câu 。 或hoặc 可khả 具cụ 通thông 善thiện 等đẳng 三tam 性tánh 。 而nhi 雜tạp 集tập 論luận 說thuyết 散tán 亂loạn 者giả 。 舉cử 散tán 亂loạn 緣duyên 。 顯hiển 其kỳ 作tác 意ý 。 一nhất 云vân 。 隨tùy 煩phiền 惱não 中trung 。 散tán 亂loạn 為vi 體thể 。 舉cử 作tác 意ý 緣duyên 。 顯hiển 其kỳ 散tán 亂loạn 。 故cố 雜tạp 集tập 云vân 。 依y 隨tùy 煩phiền 惱não 性tánh 散tán 亂loạn 。 說thuyết 外ngoại 心tâm 散tán 動động 。 五ngũ 欲dục 憒hội 丙bính 。 及cập 所sở 餘dư 境cảnh 。 三tam 種chủng 境cảnh 中trung 。 縱túng 心tâm 流lưu 散tán 。 即tức 隨tùy 惑hoặc 中trung 散tán 亂loạn 為vi 體thể 。 內nội 心tâm 散tán 動động 。 自tự 有hữu 兩lưỡng 釋thích 。 一nhất 云vân 。 依y 中trung 邊biên 雜tạp 集tập 梁lương 論luận 。 以dĩ 三tam 法pháp 為vi 體thể 。 謂vị 沉trầm 掉trạo 愛ái 味vị 。 依y 顯hiển 揚dương 論luận 及cập 以dĩ 此thử 經Kinh 。 或hoặc 以dĩ 四tứ 法pháp 為vi 體thể 。 謂vị 惛hôn 沉trầm 睡thụy 眠miên 下hạ 劣liệt 愛ái 味vị 諸chư 煩phiền 惱não 。 或hoặc 下hạ 劣liệt 即tức 是thị 沉trầm 沒một 惛hôn 睡thụy 之chi 用dụng 。 或hoặc 可khả 五ngũ 法pháp 。 言ngôn 下hạ 劣liệt 者giả 。 即tức 是thị 懈giải 怠đãi 。 一nhất 云vân 。 由do 惛hôn 掉trạo 等đẳng 力lực 。 之chi 所sở 染nhiễm 故cố 。 即tức 起khởi 散tán 亂loạn 舉cử 惛hôn 等đẳng 緣duyên 。 顯hiển 其kỳ 散tán 亂loạn 。 相tương/tướng 散tán 動động 者giả 。 定định 前tiền 加gia 行hành 所sở 得đắc 諸chư 相tướng 。 以dĩ 為vi 定định 內nội 所sở 行hành 之chi 相tướng 。 作tác 意ý 思tư 惟duy 。 或hoặc 可khả 依y 外ngoại 本bổn 質chất 相tương/tướng 。 思tư 惟duy 定định 內nội 影ảnh 像tượng 相tương/tướng 。 或hoặc 可khả 相tương/tướng 者giả 即tức 矯kiểu 現hiện 相tướng 。 即tức 用dụng 作tác 意ý 以dĩ 為vi 體thể 性tánh 。 一nhất 云vân 。 此thử 中trung 舉cử 作tác 意ý 緣duyên 。 顯hiển 其kỳ 散tán 亂loạn 。 准chuẩn 前tiền 可khả 知tri 。 麤thô 重trọng/trùng 散tán 動động 見kiến 慢mạn 種chủng 子tử 。 名danh 為vi 麤thô 重trọng/trùng 。 由do 此thử 為vi 緣duyên 。 於ư 已dĩ 生sanh 起khởi 樂nhạo/nhạc/lạc 等đẳng 受thọ 中trung 。 計kế 我ngã 我ngã 所sở 。 及cập 以dĩ 我ngã 慢mạn 。 即tức 用dụng 現hiện 行hành 我ngã 見kiến 我ngã 慢mạn 。 以dĩ 為vi 體thể 性tánh 。 或hoặc 可khả 由do 我ngã 見kiến 慢mạn 。 便tiện 起khởi 散tán 亂loạn 。 即tức 用dụng 散tán 亂loạn 。 以dĩ 為vi 體thể 性tánh 。 問vấn 。 上thượng 來lai 兩lưỡng 釋thích 。 若nhược 依y 釋thích 。 集tập 論luận 雜tạp 集tập 如như 何hà 會hội 釋thích 。 謂vị 集tập 論luận 說thuyết 。 謂vị 散tán 亂loạn 體thể 。 此thử 復phục 六lục 種chủng 。 雜tạp 集tập 又hựu 云vân 。 依y 隨tùy 煩phiền 惱não 性tánh 散tán 亂loạn 說thuyết 。 解giải 云vân 。 彼bỉ 依y 性tánh 散tán 亂loạn 。 顯hiển 散tán 亂loạn 體thể 。 故cố 不bất 相tương 違vi 。 問vấn 。 若nhược 依y 後hậu 說thuyết 。 辨biện 中trung 邊biên 等đẳng 如như 何hà 會hội 釋thích 。 謂vị 彼bỉ 論luận 說thuyết 自tự 性tánh 散tán 亂loạn 即tức 是thị 五ngũ 識thức 。 解giải 云vân 。 散tán 亂loạn 有hữu 其kỳ 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 隨tùy 惑hoặc 散tán 亂loạn 。 唯duy 是thị 染nhiễm 性tánh 。 二nhị 者giả 除trừ 佛Phật 所sở 餘dư 五ngũ 識thức 非phi 等đẳng 引dẫn 故cố 過quá 名danh 散tán 亂loạn 。 即tức 通thông 三tam 性tánh 。 故cố 成thành 唯duy 識thức 。 第đệ 十thập 卷quyển 云vân 。 又hựu 說thuyết 五ngũ 識thức 性tánh 散tán 動động 者giả 。 說thuyết 餘dư 所sở 成thành 者giả 。 非phi 佛Phật 所sở 成thành 故cố 。 由do 斯tư 五ngũ 識thức 。 亦diệc 名danh 散tán 亂loạn 。 故cố 不bất 相tương 違vi 。 釋thích 義nghĩa 已dĩ 訖ngật 。


今kim 當đương 釋thích 文văn 。 就tựu 別biệt 釋thích 中trung 。 釋thích 五ngũ 散tán 動động 。 即tức 分phân 為vi 五ngũ 。 此thử 即tức 初sơ 也dã 。 大Đại 乘Thừa 作tác 意ý 者giả 。 依y 瑜du 伽già 論luận 六lục 十thập 七thất 云vân 。 云vân 何hà 大Đại 乘Thừa 相tương 應ứng 作tác 意ý 。 謂vị 有hữu 菩Bồ 薩Tát 住trụ 菩Bồ 薩Tát 法Pháp 性tánh 。 或hoặc 未vị 證chứng 入nhập 。 正chánh 性tánh 離ly 生sanh 。 或hoặc 已dĩ 證chứng 入nhập 。 正chánh 性tánh 離ly 生sanh 。 觀quán 自tự 觀quán 他tha 。 諸chư 利lợi 益ích 事sự 。 具cụ 說thuyết 如như 彼bỉ 。 聲Thanh 聞Văn 作tác 意ý 者giả 。 謂vị 有hữu 聲Thanh 聞Văn 住trụ 法pháp 性tánh 。 或hoặc 未vị 證chứng 入nhập 。 正chánh 性tánh 離ly 生sanh 。 或hoặc 已dĩ 證chứng 入nhập 。 正chánh 性tánh 離ly 生sanh 。 不bất 觀quán 他tha 利lợi 益ích 事sự 。 唯duy 觀quán 自tự 利lợi 益ích 事sự 。 廣quảng 說thuyết 如như 彼bỉ 。 顯hiển 揚dương 十thập 六lục 。 亦diệc 同đồng 瑜du 伽già 。 此thử 中trung 意ý 說thuyết 。 未vị 入nhập 正chánh 性tánh 離ly 生sanh 菩Bồ 薩Tát 。 捨xả 大Đại 乘Thừa 相tương 應ứng 作tác 意ý 。 墮đọa 在tại 二Nhị 乘Thừa 相tương 應ứng 作tác 意ý 。 然nhiên 此thử 作tác 意ý 。 諸chư 教giáo 不bất 同đồng 。 深thâm 密mật 經Kinh 云vân 。 捨xả 正chánh 念niệm 大Đại 乘Thừa 相tương 應ứng 。 相tương/tướng 念niệm 二Nhị 乘Thừa 。 若nhược 依y 梁lương 論luận 。 思tư 惟duy 散tán 亂loạn 。 謂vị 下hạ 劣liệt 心tâm 菩Bồ 薩Tát 。 捨xả 大Đại 乘Thừa 思tư 惟duy 小Tiểu 乘Thừa 。 集tập 論luận 說thuyết 云vân 。 謂vị 於ư 餘dư 乘thừa 餘dư 定định 。 若nhược 依y 若nhược 入nhập 。 所sở 有hữu 流lưu 散tán 。 雜tạp 集tập 釋thích 云vân 。 謂vị 於ư 乘thừa 或hoặc 入nhập 餘dư 定định 。 捨xả 先tiên 所sở 習tập 。 發phát 起khởi 散tán 亂loạn 。 謂vị 依y 隨tùy 煩phiền 惱não 性tánh 散tán 亂loạn 。 辨biện 中trung 邊biên 論luận 及cập 顯hiển 揚dương 論luận 。 名danh 為vi 作tác 意ý 。 依y 舊cựu 中trung 邊biên 。 名danh 為vi 思tư 惟duy 。 解giải 云vân 。 思tư 惟duy 念niệm 想tưởng 。 皆giai 是thị 作tác 為vi 異dị 名danh 。 譯dịch 家gia 別biệt 故cố 。 立lập 名danh 不bất 同đồng 。


若nhược 於ư 其kỳ 外ngoại 。 五ngũ 種chủng 妙diệu 欲dục 。 諸chư 雜tạp 亂loạn 相tướng 。 所sở 有hữu 尋tầm 思tư 。 隨tùy 煩phiền 惱não 中trung 。 及cập 於ư 其kỳ 外ngoại 。 所sở 緣duyên 境cảnh 中trung 。 縱túng 心tâm 流lưu 散tán 。 當đương 知tri 是thị 名danh 。 外ngoại 心tâm 散tán 動động 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 外ngoại 心tâm 散tán 亂loạn 。 文văn 有hữu 二nhị 節tiết 。 先tiên 釋thích 後hậu 結kết 。 然nhiên 此thử 散tán 亂loạn 。 諸chư 教giáo 不bất 同đồng 。 集tập 論luận 說thuyết 云vân 。 謂vị 正chánh 修tu 善thiện 時thời 。 於ư 五ngũ 妙diệu 欲dục 。 其kỳ 心tâm 馳trì 散tán 。 雜tạp 集tập 釋thích 云vân 。 謂vị 方phương 便tiện 修tu 聞văn 等đẳng 善thiện 法Pháp 。 捨xả 彼bỉ 所sở 緣duyên 。 心tâm 外ngoại 馳trì 散tán 。 處xử 妙diệu 欲dục 中trung 。 舊cựu 中trung 邊biên 論luận 說thuyết 於ư 六lục 塵trần 境cảnh 。 辨biện 中trung 邊biên 論luận 。 成thành 唯duy 識thức 等đẳng 。 但đãn 說thuyết 於ư 諸chư 所sở 緣duyên 令linh 心tâm 流lưu 蕩đãng 。 依y 顯hiển 揚dương 論luận 。 緣duyên 二nhị 種chủng 境cảnh 。 謂vị 妙diệu 五ngũ 欲dục 及cập 憒hội 閙náo 相tương/tướng 。 依y 深thâm 密mật 經kinh 。 具cụ 三tam 種chủng 境cảnh 。 謂vị 五ngũ 妙diệu 欲dục 及cập 憒hội 閙náo 三tam 處xứ 著trước 諸chư 相tướng 。 今kim 依y 此thử 經Kinh 。 約ước 三tam 種chủng 境cảnh 。 釋thích 外ngoại 散tán 動động 。 言ngôn 縱túng 心tâm 流lưu 散tán 者giả 。 正chánh 出xuất 三tam 種chủng 散tán 亂loạn 體thể 。 謂vị 一nhất 五ngũ 妙diệu 欲dục 中trung 。 縱túng 心tâm 流lưu 散tán 。 二nhị 諸chư 雜tạp 亂loạn 相tướng 。 中trung 縱túng 心tâm 流lưu 散tán 。 三tam 前tiền 二nhị 境cảnh 外ngoại 所sở 緣duyên 境cảnh 中trung 。 縱túng 心tâm 流lưu 散tán 。 言ngôn 若nhược 於ư 其kỳ 外ngoại 。 五ngũ 種chủng 中trung 縱túng 心tâm 流lưu 散tán 妙diệu 欲dục 者giả 。 舉cử 第đệ 一nhất 境cảnh 。 順thuận 情tình 五ngũ 塵trần 名danh 妙diệu 五ngũ 欲dục 。 言ngôn 諸chư 雜tạp 亂loạn 相tướng 者giả 。 即tức 憒hội 丙bính 相tương/tướng 。 舉cử 第đệ 二nhị 境cảnh 。 故cố 顯hiển 揚dương 云vân 。 於ư 妙diệu 五ngũ 欲dục 。 及cập 憒hội 丙bính 相tương/tướng 。 言ngôn 所sở 有hữu 尋tầm 思tư 。 隨tùy 煩phiền 惱não 中trung 者giả 。 顯hiển 前tiền 二nhị 境cảnh 所sở 有hữu 。 諸chư 隨tùy 煩phiền 惱não 。 通thông 名danh 尋tầm 思tư 。 皆giai 有hữu 緣duyên 慮lự 尋tầm 思tư 用dụng 故cố 。 言ngôn 及cập 於ư 其kỳ 外ngoại 。 所sở 緣duyên 境cảnh 中trung 者giả 。 舉cử 第đệ 三tam 境cảnh 。 前tiền 二nhị 境cảnh 外ngoại 諸chư 根căn 等đẳng 類loại 。 名danh 於ư 其kỳ 外ngoại 。 此thử 中trung 應ưng 說thuyết 所sở 有hữu 尋tầm 思tư 。 隨tùy 煩phiền 惱não 中trung 。 准chuẩn 可khả 知tri 故cố 。 略lược 而nhi 不bất 說thuyết 。 故cố 深thâm 密mật 經kinh 說thuyết 。 三tam 境cảnh 後hậu 有hữu 隨tùy 煩phiền 惱não 。 所sở 言ngôn 中trung 者giả 。 如như 理lý 門môn 論luận 。 是thị 簡giản 持trì 義nghĩa 。 總tổng 說thuyết 意ý 云vân 。 於ư 三tam 境cảnh 上thượng 。 所sở 有hữu 尋tầm 思tư 。 諸chư 隨tùy 煩phiền 惱não 中trung 。 簡giản 除trừ 忿phẫn 等đẳng 餘dư 隨tùy 煩phiền 惱não 。 持trì 取thủ 縱túng 心tâm 流lưu 散tán 。 一nhất 隨tùy 煩phiền 惱não 。 唯duy 外ngoại 散tán 亂loạn 。 故cố 說thuyết 中trung 言ngôn 。


若nhược 由do 惛hôn 沉trầm 。 及cập 以dĩ 睡thụy 眠miên 。 或hoặc 由do 沉trầm 沒một 。 或hoặc 由do 愛ái 味vị 。 三Tam 摩Ma 鉢Bát 底Để 。 諸chư 隨tùy 煩phiền 惱não 。 之chi 所sở 染nhiễm 汙ô 。 當đương 知tri 是thị 名danh 。 內nội 心tâm 散tán 動động 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 三tam 辨biện 內nội 散tán 動động 。 文văn 有hữu 兩lưỡng 節tiết 。 先tiên 釋thích 。 後hậu 結kết 。 釋thích 此thử 散tán 動động 。 諸chư 教giáo 不bất 同đồng 。 故cố 申thân 諸chư 教giáo 。 次thứ 釋thích 經kinh 文văn 。 集tập 論luận 說thuyết 云vân 。 謂vị 修tu 善thiện 時thời 沉trầm 掉trạo 味vị 著trước 。 雜tạp 集tập 釋thích 云vân 。 發phát 起khởi 沉trầm 掉trạo 及cập 味vị 著trước 故cố 。 退thoái 失thất 靜tĩnh 定định 。 辨biện 中trung 邊biên 云vân 。 味vị 沉trầm 掉trạo 者giả 。 味vị 著trước 等đẳng 持trì 。 惛hôn 沉trầm 掉trạo 舉cử 。 即tức 內nội 散tán 亂loạn 。 梁lương 攝nhiếp 論luận 云vân 。 三tam 內nội 心tâm 散tán 亂loạn 。 謂vị 心tâm 高cao 下hạ 及cập 噉đạm 味vị 等đẳng 。 顯hiển 揚dương 論luận 云vân 。 謂vị 或hoặc 由do 惛hôn 沉trầm 睡thụy 眠miên 下hạ 劣liệt 。 或hoặc 由do 味vị 著trước 諸chư 定định 。 或hoặc 由do 種chủng 種chủng 定định 中trung 。 隨tùy 煩phiền 惱não 故cố 。 惱não 亂loạn 其kỳ 心tâm 。 深thâm 密mật 經Kinh 云vân 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 為vi 睡thụy 不bất 利lợi 。 心tâm 著trước 三tam 昧muội 及cập 餘dư 三tam 昧muội 三tam 摩ma 婆bà 提đề 。 染nhiễm 於ư 所sở 染nhiễm 。 是thị 名danh 內nội 心tâm 散tán 亂loạn 。 於ư 諸chư 教giáo 中trung 。 顯hiển 揚dương 同đồng 此thử 。 故cố 依y 顯hiển 揚dương 釋thích 此thử 經Kinh 文văn 。 謂vị 散tán 動động 自tự 有hữu 五ngũ 種chủng 。 一nhất 由do 惛hôn 沉trầm 。 二nhị 以dĩ 睡thụy 眠miên 。 三tam 由do 沉trầm 沒một 。 顯hiển 揚dương 論luận 云vân 下hạ 劣liệt 心tâm 。 解giải 云vân 。 心tâm 自tự 怯khiếp 劣liệt 。 無vô 求cầu 定định 心tâm 故cố 。 已dĩ 下hạ 劣liệt 心tâm 懈giải 怠đãi 為vi 體thể 。 四tứ 愛ái 味vị 三Tam 摩Ma 鉢Bát 底Để 。 梵Phạm 音âm 三Tam 摩Ma 鉢Bát 底Để 。 此thử 云vân 等đẳng 至chí 。 此thử 明minh 欲dục 界giới 貪tham 異dị 異dị 著trước 上thượng 定định 。 故cố 名danh 愛ái 味vị 。 三Tam 摩Ma 鉢Bát 底Để 。 不bất 同đồng 薩tát 婆bà 多đa 唯duy 用dụng 上thượng 界giới 貪tham 異dị 為vi 愛ái 味vị 定định 。 以dĩ 貪tham 異dị 煩phiền 惱não 不bất 上thượng 緣duyên 故cố 。 故cố 顯hiển 揚dương 等đẳng 云vân 。 慢mạn 上thượng 靜tĩnh 慮lự 愛ái 上thượng 靜tĩnh 慮lự 見kiến 上thượng 靜tĩnh 慮lự 。 五ngũ 者giả 。 或hoặc 由do 隨tùy 一nhất 。 三Tam 摩Ma 鉢Bát 底Để 。 諸chư 隨tùy 煩phiền 惱não 者giả 。 隨tùy 八bát 勝thắng 處xứ 十thập 遍biến 處xứ 四tứ 無vô 色sắc 等đẳng 能năng 障chướng 。 諸chư 隨tùy 煩phiền 惱não 。 如như 放phóng 逸dật 懈giải 怠đãi 等đẳng 。 如như 是thị 五ngũ 類loại 。 諸chư 隨tùy 煩phiền 惱não 。 之chi 諸chư 染nhiễm 汙ô 。 言ngôn 染nhiễm 汙ô 者giả 。 令linh 退thoái 定định 故cố 。 名danh 為vi 染nhiễm 汙ô 。 故cố 雜tạp 集tập 云vân 。 由do 沉trầm 掉trạo 退thoái 失thất 靜tĩnh 慮lự 。 又hựu 中trung 邊biên 云vân 。 自tự 性tánh 外ngoại 緣duyên 未vị 得đắc 令linh 不bất 得đắc 。 內nội 相tương/tướng 二nhị 種chủng 已dĩ 得đắc 令linh 退thoái 。 麤thô 惑hoặc 散tán 動động 。 令linh 不bất 得đắc 解giải 脫thoát 。 第đệ 六lục 思tư 惟duy 。 令linh 不bất 得đắc 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 故cố 知tri 沉trầm 等đẳng 已dĩ 得đắc 令linh 退thoái 。 或hoặc 可khả 中trung 邊biên 一nhất 相tương/tướng 分phân 別biệt 。 據cứ 沈trầm 等đẳng 未vị 得đắc 退thoái 失thất 。 皆giai 得đắc 成thành 障chướng 。


若nhược 依y 外ngoại 相tướng 。 於ư 由do 等đẳng 持trì 所sở 行hành 諸chư 相tướng 。 作tác 意ý 思tư 惟duy 。 名danh 相tướng 散tán 動động 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 四tứ 辨biện 相tương/tướng 散tán 動động 。 釋thích 此thử 散tán 動động 。 諸chư 說thuyết 不bất 同đồng 。 集tập 論luận 云vân 。 謂vị 為vi 他tha 歸quy 信tín 。 矯kiểu 示thị 脩tu 善thiện 。 雜tạp 集tập 釋thích 云vân 。 謂vị 欲dục 令linh 他tha 信tín 已dĩ 有hữu 德đức 故cố 。 現hiện 此thử 因nhân 緣duyên 。 所sở 脩tu 善thiện 法Pháp 漸tiệm 更cánh 退thoái 失thất 。 辨biện 中trung 邊biên 云vân 。 矯kiểu 現hiện 相tướng 已dĩ 修tu 定định 加gia 行hành 故cố 。 中trung 邊biên 論luận 云vân 。 下hạ 地địa 意ý 未vị 決quyết 未vị 息tức 。 是thị 名danh 相tướng 散tán 動động 。 解giải 云vân 。 已dĩ 得đắc 定định 者giả 。 雖tuy 已dĩ 得đắc 定định 。 而nhi 下hạ 地địa 意ý 未vị 能năng 決quyết 絕tuyệt 。 亦diệc 未vị 能năng 息tức 。 由do 矯kiểu 示thị 相tương/tướng 退thoái 失thất 定định 。 為vì 利lợi 養dưỡng 故cố 。 矯kiểu 示thị 其kỳ 相tương/tướng 。 顯hiển 揚dương 論luận 云vân 。 相tương/tướng 心tâm 散tán 亂loạn 。 謂vị 依y 止chỉ 外ngoại 相tướng 作tác 意ý 思tư 惟duy 。 內nội 境cảnh 相tướng 貌mạo 。 深thâm 密mật 經Kinh 云vân 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 依y 外ngoại 相tướng 內nội 身thân 三tam 昧muội 境cảnh 界giới 相tương/tướng 思tư 惟duy 。 是thị 名danh 相tướng 散tán 亂loạn 。 解giải 云vân 。 顯hiển 揚dương 深thâm 密mật 。 意ý 同đồng 此thử 經Kinh 。 今kim 此thử 經Kinh 云vân 。 於ư 內nội 等đẳng 持trì 。 所sở 行hành 諸chư 相tướng 者giả 。 謂vị 正chánh 在tại 定định 內nội 現hiện 量lượng 所sở 得đắc 。 種chủng 種chủng 離ly 言ngôn 境cảnh 相tướng 。 此thử 意ý 說thuyết 云vân 。 依y 未vị 得đắc 定định 知tri 定định 外ngoại 境cảnh 。 而nhi 謂vị 已dĩ 得đắc 定định 內nội 境cảnh 相tướng 。 此thử 即tức 將tương 內nội 同đồng 外ngoại 境cảnh 相tướng 。 又hựu 解giải 。 未vị 得đắc 實thật 定định 內nội 相tương/tướng 。 而nhi 有hữu 少thiểu 相tương/tướng 現hiện 前tiền 。 執chấp 為vi 已dĩ 得đắc 實thật 定định 內nội 相tương/tướng 。 是thị 名danh 散tán 動động 。


若nhược 內nội 作tác 意ý 。 為vị 緣duyên 生sanh 起khởi 。 所sở 有hữu 諸chư 受thọ 。 由do 麤thô 重trọng/trùng 身thân 。 計kế 我ngã 起khởi 慢mạn 。 當đương 知tri 是thị 名danh 。 麤thô 重trọng/trùng 散tán 動động 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 五ngũ 釋thích 麤thô 重trọng/trùng 散tán 動động 。 由do 計kế 定định 中trung 喜hỷ 樂lạc 。 以dĩ 為vi 我ngã 所sở 。 計kế 麤thô 重trọng/trùng 身thân 。 為vi 我ngã 起khởi 慢mạn 。 名danh 麤thô 重trọng/trùng 散tán 動động 。 又hựu 解giải 。 若nhược 內nội 作tác 意ý 。 為vị 緣duyên 生sanh 起khởi 。 喜hỷ 樂lạc 等đẳng 受thọ 。 為vi 所sở 緣duyên 境cảnh 。 由do 麤thô 重trọng/trùng 種chủng 子tử 為vi 因nhân 緣duyên 。 所sở 生sanh 我ngã 見kiến 我ngã 慢mạn 。 於ư 前tiền 諸chư 受thọ 起khởi 我ngã 見kiến 。 或hoặc 起khởi 我ngã 慢mạn 。 即tức 說thuyết 見kiến 慢mạn 相tương 應ứng 散tán 亂loạn 。 名danh 為vi 麤thô 重trọng/trùng 。 故cố 雜tạp 集tập 云vân 。 麤thô 重trọng/trùng 散tán 亂loạn 者giả 。 依y 我ngã 我ngã 所sở 執chấp 。 及cập 我ngã 慢mạn 品phẩm 麤thô 重trọng/trùng 力lực 故cố 。 修tu 善thiện 法Pháp 時thời 。 於ư 已dĩ 生sanh 起khởi 。 所sở 有hữu 諸chư 受thọ 。 起khởi 我ngã 我ngã 所sở 。 及cập 與dữ 我ngã 慢mạn 執chấp 受thọ 間gian 雜tạp 取thủ 相tương/tướng 。 謂vị 由do 我ngã 執chấp 等đẳng 麤thô 重trọng/trùng 力lực 故cố 。 於ư 相tương/tướng 已dĩ 生sanh 起khởi 樂nhạo/nhạc/lạc 等đẳng 受thọ 中trung 。 或hoặc 執chấp 為vi 我ngã 。 或hoặc 執chấp 我ngã 所sở 。 或hoặc 起khởi 我ngã 慢mạn 。 由do 此thử 所sở 修tu 善thiện 品phẩm 。 永vĩnh 不bất 清thanh 淨tịnh 。


世Thế 尊Tôn 。 此thử 奢Xa 摩Ma 他Tha 。 毗Tỳ 鉢Bát 舍Xá 那Na 。 從tùng 初sơ 菩Bồ 薩Tát 地Địa 。 至chí 如Như 來Lai 地địa 。 能năng 對đối 治trị 何hà 障chướng 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 四tứ 。 止Chỉ 觀Quán 所sở 治trị 十thập 一nhất 障chướng 門môn 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 先tiên 問vấn 。 後hậu 答đáp 。 此thử 即tức 初sơ 也dã 。


善thiện 男nam 子tử 。 此thử 奢Xa 摩Ma 他Tha 。 毗Tỳ 鉢Bát 舍Xá 那Na 。 於ư 初Sơ 地Địa 中trung 。 對đối 治trị 惡ác 趣thú 煩phiền 惱não 業nghiệp 。 生sanh 雜tạp 染nhiễm 障chướng 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 如Như 來Lai 正chánh 說thuyết 。 治trị 十thập 一nhất 障chướng 。 分phân 為vi 十thập 一nhất 。 此thử 即tức 第đệ 一nhất 釋thích 初sơ 障chướng 。 十Thập 地Địa 論luận 第đệ 一nhất 。 名danh 凡phàm 夫phu 我ngã 相tương/tướng 障chướng 。 世thế 親thân 攝nhiếp 論luận 第đệ 七thất 。 名danh 異dị 生sanh 性tánh 障chướng 。 深thâm 密mật 第đệ 三tam 。 及cập 此thử 經Kinh 文văn 。 但đãn 列liệt 其kỳ 名danh 。 而nhi 不bất 解giải 釋thích 。 梁lương 攝nhiếp 論luận 第đệ 十thập 。 名danh 凡phàm 夫phu 性tánh 無vô 明minh 。 略lược 辨biện 體thể 相tướng 。 成thành 唯duy 識thức 第đệ 九cửu 。 名danh 異dị 生sanh 性tánh 障chướng 。 廣quảng 釋thích 其kỳ 相tương/tướng 。 故cố 今kim 且thả 依y 成thành 唯duy 識thức 論luận 。 以dĩ 辨biện 障chướng 體thể 。 且thả 初sơ 障chướng 體thể 。 自tự 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 隨tùy 名danh 出xuất 體thể 。 即tức 用dụng 分phân 別biệt 二nhị 障chướng 為vi 體thể 。 故cố 唯duy 識thức 云vân 。 異dị 生sanh 性tánh 障chướng 。 謂vị 二nhị 障chướng 中trung 分phân 別biệt 起khởi 者giả 。 依y 彼bỉ 種chủng 立lập 異dị 生sanh 性tánh 故cố 。 又hựu 云vân 。 執chấp 著trước 我ngã 法pháp 愚ngu 。 即tức 是thị 此thử 中trung 異dị 生sanh 性tánh 障chướng 。 二nhị 就tựu 實thật 出xuất 體thể 。 即tức 用dụng 二nhị 十thập 二nhị 愚ngu 中trung 初sơ 二nhị 種chủng 愚ngu 及cập 彼bỉ 麤thô 重trọng/trùng 。 以dĩ 為vi 自tự 性tánh 。 故cố 唯duy 識thức 云vân 。 雖tuy 見kiến 道đạo 生sanh 亦diệc 斷đoạn 惡ác 趣thú 諸chư 業nghiệp 果quả 等đẳng 。 而nhi 今kim 且thả 說thuyết 能năng 起khởi 煩phiền 惱não 。 是thị 根căn 本bổn 故cố 。 由do 斯tư 初Sơ 地Địa 說thuyết 斷đoạn 二nhị 愚ngu 及cập 彼bỉ 麤thô 重trọng/trùng 。 一nhất 執chấp 著trước 我ngã 法pháp 愚ngu 。 即tức 是thị 此thử 中trung 異dị 生sanh 性tánh 障chướng 。 二nhị 惡ác 趣thú 雜tạp 染nhiễm 愚ngu 。 即tức 是thị 惡ác 趣thú 諸chư 業nghiệp 果quả 等đẳng 。 (# 等đẳng 言ngôn 等đẳng 取thủ 北Bắc 拘Câu 盧Lô 洲Châu 。 無vô 想tưởng 天thiên 第đệ 八bát 有hữu 及cập 惡ác 趣thú 中trung 等đẳng 流lưu 增tăng 上thượng 果quả 等đẳng )# 應ưng 知tri 愚ngu 品phẩm 。 總tổng 說thuyết 為vi 愚ngu 。 或hoặc 彼bỉ 唯duy 說thuyết 利lợi 鈍độn 觀quán 障chướng 品phẩm 俱câu 起khởi 二nhị 愚ngu 。 彼bỉ 麤thô 重trọng/trùng 言ngôn 。 顯hiển 彼bỉ 二nhị 種chủng 。 或hoặc 二nhị 所sở 起khởi 無vô 堪kham 任nhậm 性tánh 。 具cụ 說thuyết 如như 彼bỉ 。 又hựu 此thử 經Kinh 云vân 。 對đối 治trị 惡ác 趣thú 煩phiền 惱não 業nghiệp 。 生sanh 離ly 染nhiễm 障chướng 。 故cố 知tri 就tựu 實thật 。 初Sơ 地Địa 所sở 治trị 二nhị 障chướng 等đẳng 為vi 體thể 。 會hội 諸chư 教giáo 者giả 。 十Thập 地Địa 論luận 云vân 凡phàm 夫phu 我ngã 相tương/tướng 障chướng 。 世thế 親thân 論luận 云vân 異dị 生sanh 性tánh 障chướng 。 梁lương 攝nhiếp 論luận 云vân 。 凡phàm 夫phu 性tánh 無vô 明minh 者giả 。 即tức 當đương 第đệ 一nhất 執chấp 著trước 我ngã 法pháp 愚ngu 。 而nhi 差sai 別biệt 者giả 。 梁lương 論luận 名danh 狹hiệp 。 說thuyết 無vô 明minh 故cố 。 餘dư 論luận 名danh 寬khoan 。 說thuyết 障chướng 言ngôn 故cố 。 深thâm 密mật 經Kinh 云vân 。 惡ác 道đạo 業nghiệp 生sanh 煩phiền 惱não 染nhiễm 。 及cập 此thử 經Kinh 文văn 。 即tức 當đương 第đệ 二nhị 惡ác 趣thú 雜tạp 染nhiễm 愚ngu 。 二nhị 經kinh 三tam 論luận 。 各các 舉cử 一nhất 愚ngu 。 成thành 唯duy 識thức 論luận 通thông 二nhị 愚ngu 等đẳng 。 故cố 知tri 就tựu 實thật 二nhị 種chủng 愚ngu 等đẳng 以dĩ 為vi 自tự 性tánh 。 或hoặc 可khả 二nhị 經kinh 同đồng 唯duy 識thức 論luận 。 說thuyết 煩phiền 惱não 言ngôn 攝nhiếp 所sở 知tri 障chướng 。 以dĩ 同đồng 體thể 故cố 說thuyết 煩phiền 惱não 名danh 。 言ngôn 釋thích 名danh 者giả 。 異dị 生sanh 性tánh 障chướng 。 是thị 依y 主chủ 釋thích 。 依y 二nhị 障chướng 種chủng 。 立lập 異dị 生sanh 性tánh 故cố 。 惡ác 趣thú 煩phiền 惱não 業nghiệp 生sanh 。 雜tạp 障chướng 染nhiễm 障chướng 。 是thị 持trì 業nghiệp 釋thích 。 三tam 種chủng 雜tạp 染nhiễm 。 即tức 是thị 障chướng 故cố 。


第đệ 二Nhị 地Địa 中trung 。 對đối 治trị 微vi 細tế 。 悞ngộ 犯phạm 現hiện 行hành 障chướng 。


釋thích 曰viết 。 此thử 明minh 第đệ 二nhị 地địa 障chướng 。 所sở 知tri 障chướng 中trung 。 俱câu 生sanh 一nhất 分phần/phân 。 及cập 彼bỉ 所sở 發phát 悞ngộ 犯phạm 三tam 業nghiệp 。 以dĩ 為vi 自tự 性tánh 。 現hiện 種chủng 分phân 別biệt 。 通thông 現hiện 及cập 種chủng 。 并tinh 取thủ 習tập 氣khí 。 習tập 氣khí 即tức 是thị 無vô 堪kham 任nhậm 性tánh 。 故cố 唯duy 識thức 云vân 。 二nhị 耶da 行hành 障chướng 。 謂vị 所sở 知tri 障chướng 中trung 俱câu 生sanh 一nhất 分phần/phân 。 及cập 彼bỉ 所sở 發phát 悞ngộ 犯phạm 三tam 業nghiệp 。 即tức 經kinh 所sở 說thuyết 微vi 細tế 悞ngộ 犯phạm 愚ngu 。 種chủng 種chủng 業nghiệp 趣thú 愚ngu 。 具cụ 說thuyết 如như 彼bỉ 。 而nhi 十Thập 地Địa 論luận 。 耶da 行hành 於ư 眾chúng 生sanh 身thân 等đẳng 障chướng 。 世thế 親thân 論luận 云vân 。 於ư 諸chư 有hữu 情tình 身thân 耶da 行hành 。 深thâm 密mật 經Kinh 云vân 微vi 細tế 過quá 失thất 。 及cập 此thử 經Kinh 云vân 微vi 細tế 悞ngộ 犯phạm 現hiện 行hành 者giả 。 有hữu 其kỳ 三tam 義nghĩa 。 依y 持trì 業nghiệp 釋thích 。 三tam 業nghiệp 為vi 體thể 。 若nhược 依y 主chủ 釋thích 。 無vô 明minh 為vi 體thể 。 盡tận 理lý 而nhi 說thuyết 。 通thông 用dụng 三tam 業nghiệp 。 無vô 明minh 為vi 體thể 。 若nhược 依y 梁lương 攝nhiếp 論luận 。 依y 身thân 業nghiệp 。 於ư 諸chư 眾chúng 生sanh 。 起khởi 耶da 行hành 無vô 明minh 者giả 。 有hữu 其kỳ 二nhị 義nghĩa 。 若nhược 隨tùy 名danh 說thuyết 。 無vô 明minh 為vi 體thể 。 據cứ 盡tận 理lý 論luận 。 通thông 用dụng 無vô 明minh 及cập 業nghiệp 為vi 體thể 。 言ngôn 釋thích 名danh 者giả 。 若nhược 依y 梁lương 論luận 。 起khởi 邪tà 行hành 無vô 明minh 者giả 。 是thị 持trì 業nghiệp 釋thích 。 而nhi 此thử 經Kinh 等đẳng 名danh 微vi 細tế 悞ngộ 犯phạm 現hiện 行hành 等đẳng 者giả 。 如như 前tiền 分phân 別biệt 。 亦diệc 是thị 依y 主chủ 。 亦diệc 是thị 持trì 業nghiệp 。 悞ngộ 犯phạm 現hiện 行hành 之chi 障chướng 。 或hoặc 悞ngộ 犯phạm 現hiện 行hành 即tức 是thị 障chướng 故cố 。


第đệ 三Tam 地Địa 中trung 。 對đối 治trị 欲dục 貪tham 障chướng 。


釋thích 曰viết 。 此thử 明minh 第đệ 三tam 地địa 障chướng 。 依y 唯duy 識thức 論luận 。 謂vị 所sở 知tri 障chướng 中trung 俱câu 生sanh 一nhất 分phần/phân 。 謂vị 能năng 障chướng 三tam 地địa 勝thắng 定định 修tu 慧tuệ 貪tham 煩phiền 惱não 。 及cập 障chướng 總tổng 持trì 。 聞văn 思tư 修tu 慧tuệ 。 忘vong 念niệm 不bất 正chánh 知tri 。 以dĩ 為vi 自tự 性tánh 。 故cố 唯duy 識thức 云vân 。 三tam 闇ám 鈍độn 障chướng 。 謂vị 所sở 知tri 障chướng 中trung 。 俱câu 生sanh 一nhất 分phần/phân 。 今kim 所sở 聞văn 思tư 修tu 法pháp 忘vong 失thất 。 彼bỉ 障chướng 三tam 地địa 勝thắng 定định 總tổng 持trì 。 及cập 彼bỉ 所sở 發phát 殊thù 勝thắng 三tam 慧tuệ 。 亦diệc 攝nhiếp 二nhị 十thập 二nhị 愚ngu 中trung 欲dục 貪tham 愚ngu 。 及cập 圓viên 滿mãn 陀đà 羅la 尼ni 愚ngu 。 而nhi 十Thập 地Địa 云vân 。 闇ám 相tương/tướng 於ư 聞văn 思tư 修tu 等đẳng 諸chư 法pháp 忘vong 失thất 。 世thế 親thân 論luận 云vân 。 遲trì 鈍độn 性tánh 於ư 聞văn 思tư 修tu 而nhi 有hữu 忘vong 失thất 。 梁lương 朝triêu 攝nhiếp 論luận 。 心tâm 遲trì 苦khổ 無vô 明minh 。 聞văn 思tư 修tu 忘vong 失thất 無vô 明minh 。 意ý 同đồng 唯duy 識thức 。 通thông 攝nhiếp 二nhị 愚ngu 。 而nhi 深thâm 密mật 云vân 。 欲dục 得đắc 善thiện 法Pháp 過quá 。 及cập 此thử 經Kinh 云vân 。 欲dục 貪tham 愚ngu 者giả 。 但đãn 攝nhiếp 初sơ 愚ngu 。 據cứ 實thật 通thông 攝nhiếp 二nhị 愚ngu 自tự 體thể 。 如như 成thành 唯duy 識thức 。 言ngôn 釋thích 名danh 者giả 。 餘dư 處xứ 所sở 說thuyết 。 闇ám 鈍độn 障chướng 者giả 。 謂vị 貪tham 即tức 是thị 闇ám 性tánh 障chướng 故cố 。 名danh 闇ám 鈍độn 障chướng 。 即tức 持trì 業nghiệp 釋thích 。 或hoặc 可khả 闍xà 鈍độn 是thị 煩phiền 惱não 名danh 。 今kim 說thuyết 所sở 知tri 障chướng 名danh 闇ám 鈍độn 者giả 。 以dĩ 同đồng 體thể 故cố 。 若nhược 依y 是thị 釋thích 。 是thị 依y 主chủ 釋thích 。 闍xà 鈍độn 之chi 障chướng 故cố 。 今kim 言ngôn 欲dục 貪tham 障chướng 者giả 。 是thị 依y 主chủ 釋thích 。 或hoặc 可khả 法pháp 愛ái 名danh 貪tham 等đẳng 故cố 。 亦diệc 持trì 業nghiệp 釋thích 。


第đệ 四Tứ 地Địa 中trung 。 對đối 治trị 定định 愛ái 。 及cập 法pháp 愛ái 障chướng 。


釋thích 曰viết 。 此thử 辨biện 第đệ 四tứ 地địa 障chướng 。 依y 成thành 唯duy 識thức 。 第đệ 六lục 識thức 俱câu 俱câu 生sanh 我ngã 見kiến 。 定định 愛ái 法pháp 愛ái 以dĩ 為vi 體thể 性tánh 。 故cố 唯duy 識thức 云vân 。 四tứ 微vi 細tế 煩phiền 惱não 現hiện 行hành 障chướng 。 謂vị 所sở 知tri 障chướng 中trung 俱câu 生sanh 一nhất 分phần/phân 。 第đệ 六lục 識thức 俱câu 身thân 見kiến 等đẳng 攝nhiếp 。 彼bỉ 。 障chướng 四tứ 地địa 菩Bồ 提Đề 分Phần 法Pháp 。 入nhập 四tứ 地địa 中trung 。 便tiện 能năng 永vĩnh 斷đoạn 。 具cụ 說thuyết 如như 彼bỉ 又hựu 彼bỉ 云vân 。 身thân 見kiến 等đẳng 言ngôn 。 亦diệc 攝nhiếp 無vô 始thỉ 所sở 知tri 障chướng 。 攝nhiếp 定định 愛ái 法pháp 愛ái 。 彼bỉ 定định 法pháp 愛ái 。 三tam 地địa 尚thượng 增tăng 。 入nhập 四tứ 地địa 時thời 。 方phương 能năng 永vĩnh 斷đoạn 。 菩Bồ 提Đề 分Phần 法Pháp 。 特đặc 違vi 彼bỉ 故cố 。 又hựu 下hạ 經kinh 中trung 。 亦diệc 說thuyết 二nhị 愚ngu 。 一nhất 等đẳng 至chí 愛ái 愚ngu 。 二nhị 法pháp 愛ái 愚ngu 及cập 彼bỉ 麤thô 重trọng/trùng 。 梁lương 朝triêu 論luận 云vân 。 四tứ 微vi 細tế 煩phiền 惱não 。 現hiện 行hành 共cộng 生sanh 身thân 見kiến 等đẳng 無vô 明minh 。 又hựu 世thế 親thân 論luận 云vân 。 四tứ 微vi 細tế 煩phiền 惱não 。 現hiện 行hành 俱câu 生sanh 身thân 見kiến 等đẳng 攝nhiếp 。 此thử 上thượng 二nhị 論luận 。 意ý 同đồng 唯duy 識thức 。 有hữu 等đẳng 言ngôn 故cố 。 問vấn 若nhược 爾nhĩ 何hà 故cố 十Thập 地Địa 論luận 云vân 解giải 法pháp 慢mạn 障chướng 。 解giải 云vân 。 於ư 第đệ 三Tam 地Địa 。 解giải 法pháp 教giáo 時thời 。 起khởi 解giải 法pháp 慢mạn 。 亦diệc 起khởi 法pháp 愛ái 。 故cố 十Thập 地Địa 等đẳng 各các 據cứ 一nhất 義nghĩa 。 亦diệc 不bất 相tương 違vi 。 深thâm 密mật 經Kinh 云vân 。 愛ái 三Tam 摩Ma 拔Bạt 提Đề 心tâm 愚ngu 者giả 。 唯duy 當đương 定định 愛ái 愚ngu 。 譯dịch 家gia 別biệt 故cố 。 今kim 此thử 經Kinh 云vân 定định 法pháp 愛ái 障chướng 者giả 。 通thông 攝nhiếp 二nhị 愚ngu 。 而nhi 不bất 說thuyết 身thân 見kiến 者giả 。 非phi 正chánh 二nhị 愚ngu 故cố 。 言ngôn 釋thích 名danh 者giả 。 成thành 唯duy 識thức 云vân 。 微vi 細tế 煩phiền 惱não 。 現hiện 行hành 障chướng 者giả 。 謂vị 俱câu 生sanh 我ngã 見kiến 。 彼bỉ 云vân 。 微vi 細tế 有hữu 其kỳ 三tam 義nghĩa 。 一nhất 最tối 下hạ 品phẩm 故cố 。 二nhị 不bất 作tác 意ý 緣duyên 故cố 。 三tam 遠viễn 隨tùy 現hiện 行hành 故cố 。 言ngôn 煩phiền 惱não 者giả 。 彼bỉ 而nhi 煩phiền 惱não 同đồng 體thể 起khởi 故cố 。 說thuyết 煩phiền 惱não 名danh 。 此thử 即tức 微vi 細tế 煩phiền 惱não 。 現hiện 行hành 之chi 障chướng 。 故cố 依y 主chủ 釋thích 。 今kim 此thử 經Kinh 云vân 。 定định 愛ái 及cập 法pháp 愛ái 障chướng 者giả 。 亦diệc 依y 主chủ 釋thích 。 或hoặc 可khả 持trì 業nghiệp 。 謂vị 所sở 知tri 障chướng 亦diệc 得đắc 愛ái 名danh 。 故cố 法pháp 愛ái 等đẳng 名danh 法pháp 愛ái 障chướng 。 亦diệc 持trì 業nghiệp 釋thích 。 又hựu 解giải 。 愛ái 名danh 唯duy 煩phiền 惱não 名danh 。 亦diệc 成thành 持trì 業nghiệp 。 先tiên 以dĩ 愛ái 名danh 顯hiển 所sở 知tri 障chướng 體thể 。 後hậu 言ngôn 障chướng 故cố 。 餘dư 論luận 釋thích 名danh 。 不bất 可khả 具cụ 述thuật 。


第đệ 五Ngũ 地Địa 中trung 。 對đối 治trị 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 一nhất 向hướng 背bội 趣thú 障chướng 。


釋thích 曰viết 。 此thử 辨biện 第đệ 五ngũ 地địa 障chướng 。 依y 成thành 唯duy 識thức 。 即tức 用dụng 所sở 知tri 障chướng 中trung 俱câu 生sanh 一nhất 分phần/phân 。 二nhị 十thập 二nhị 愚ngu 中trung 純thuần 作tác 意ý 背bối/bội 生sanh 死tử 純thuần 作tác 意ý 趣thú 涅Niết 槃Bàn 愚ngu 。 以dĩ 為vi 自tự 性tánh 。 故cố 成thành 唯duy 識thức 云vân 。 五ngũ 於ư 下hạ 乘thừa 般bát 涅Niết 槃Bàn 障chướng 。 謂vị 所sở 知tri 障chướng 中trung 俱câu 生sanh 一nhất 分phần/phân 。 令linh 厭yếm 生sanh 死tử 樂nhạo/nhạc/lạc 趣thú 涅Niết 槃Bàn 。 同đồng 下hạ 二Nhị 乘Thừa 厭yếm 苦khổ 所sở 滅diệt 。 彼bỉ 障chướng 五ngũ 地địa 無vô 差sai 別biệt 道đạo 。 釋thích 二nhị 種chủng 愚ngu 。 如như 下hạ 經kinh 說thuyết 。 純thuần 作tác 意ý 背bối/bội 生sanh 死tử 純thuần 作tác 意ý 趣thú 涅Niết 槃Bàn 。 而nhi 十Thập 地Địa 論luận 身thân 淨tịnh 我ngã 慢mạn 障chướng 。 梁lương 論luận 。 於ư 下hạ 乘thừa 涅Niết 槃Bàn 無vô 明minh 。 世thế 親thân 論luận 云vân 。 於ư 下hạ 乘thừa 涅Niết 槃Bàn 障chướng 者giả 。 皆giai 攝nhiếp 一nhất 愚ngu 。 意ý 通thông 二nhị 愚ngu 。 深thâm 密mật 經kinh 意ý 同đồng 此thử 經Kinh 。 今kim 此thử 經Kinh 云vân 。 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 一nhất 向hướng 背bội 趣thú 者giả 。 正chánh 攝nhiếp 二nhị 愚ngu 。 如như 名danh 可khả 知tri 。 釋thích 名danh 字tự 者giả 。 成thành 唯duy 識thức 云vân 。 於ư 下hạ 乘thừa 般bát 涅Niết 槃Bàn 障chướng 者giả 。 是thị 依y 主chủ 釋thích 。 下hạ 乘thừa 般bát 涅Niết 槃Bàn 障chướng 故cố 。 今kim 此thử 經Kinh 文văn 。 是thị 持trì 業nghiệp 釋thích 。 厭yếm 背bối/bội 即tức 是thị 所sở 知tri 障chướng 故cố 。


第đệ 六Lục 地Địa 中trung 。 對đối 治trị 相tướng 多đa 現hiện 行hành 障chướng 。


釋thích 曰viết 。 此thử 辨biện 第đệ 六lục 地địa 障chướng 。 依y 成thành 唯duy 識thức 。 所sở 知tri 障chướng 中trung 俱câu 生sanh 一nhất 分phần/phân 。 此thử 即tức 第đệ 五Ngũ 地Địa 中trung 。 作tác 四Tứ 諦Đế 觀quán 。 執chấp 彼bỉ 四Tứ 諦Đế 染nhiễm 淨tịnh 之chi 相tướng 。 謂vị 苦khổ 集tập 流lưu 轉chuyển 是thị 染nhiễm 分phần/phân 相tương/tướng 。 滅diệt 道đạo 還hoàn 滅diệt 是thị 淨tịnh 分phần/phân 相tương/tướng 故cố 。 成thành 唯duy 識thức 云vân 。 六lục 麤thô 相tương/tướng 現hiện 行hành 障chướng 。 謂vị 所sở 知tri 障chướng 中trung 俱câu 生sanh 一nhất 分phần/phân 。 執chấp 有hữu 染nhiễm 分phần/phân 麤thô 相tương/tướng 現hiện 行hành 。 彼bỉ 障chướng 六lục 地địa 無vô 染nhiễm 淨tịnh 道đạo 。 入nhập 六lục 地địa 時thời 。 便tiện 能năng 永vĩnh 斷đoạn 。 由do 斯tư 六lục 地địa 。 說thuyết 斷đoạn 二nhị 愚ngu 及cập 彼bỉ 麤thô 重trọng/trùng 。 一nhất 現hiện 行hành 觀quán 察sát 流lưu 轉chuyển 愚ngu 。 即tức 是thị 此thử 中trung 執chấp 有hữu 染nhiễm 者giả 。 諸chư 行hành 流lưu 轉chuyển 。 染nhiễm 分phần/phân 攝nhiếp 故cố 。 二nhị 相tương/tướng 多đa 現hiện 行hành 愚ngu 。 即tức 是thị 此thử 中trung 執chấp 有hữu 淨tịnh 者giả 。 取thủ 淨tịnh 相tương/tướng 多đa 現hiện 行hành 。 未vị 能năng 多đa 時thời 住trụ 無vô 相tướng 觀quán 。 而nhi 十Thập 地Địa 云vân 。 微vi 細tế 習tập 障chướng 。 梁lương 論luận 。 微vi 細tế 相tương/tướng 行hành 無vô 明minh 。 世thế 親thân 唯duy 識thức 。 麤thô 相tương/tướng 現hiện 行hành 。 皆giai 是thị 相tướng 形hình 立lập 名danh 。 論luận 體thể 性tánh 者giả 。 通thông 攝nhiếp 二nhị 愚ngu 。 於ư 理lý 無vô 失thất 。 深thâm 密mật 經Kinh 云vân 諸chư 相tướng 行hành 過quá 。 及cập 此thử 經Kinh 云vân 相tương/tướng 多đa 現hiện 行hành 。 意ý 同đồng 諸chư 論luận 。 義nghĩa 不bất 違vi 故cố 。 釋thích 名danh 字tự 者giả 。 並tịnh 依y 主chủ 釋thích 。 相tương/tướng 多đa 現hiện 行hành 之chi 障chướng 故cố 。 尋tầm 而nhi 可khả 知tri 。


第đệ 七Thất 地Địa 中trung 。 對đối 治trị 細tế 相tướng 現hiện 行hành 障chướng 。


釋thích 曰viết 。 此thử 明minh 第đệ 七thất 地địa 障chướng 。 謂vị 所sở 知tri 障chướng 中trung 俱câu 生sanh 一nhất 分phần/phân 。 前tiền 第đệ 六lục 地địa 作tác 十Thập 二Nhị 緣Duyên 生Sanh 觀quán 。 執chấp 有hữu 微vi 細tế 流lưu 轉chuyển 相tương/tướng 。 及cập 細tế 還hoàn 滅diệt 相tương/tướng 。 執chấp 此thử 二nhị 相tương/tướng 故cố 。 能năng 障chướng 第đệ 七thất 地địa 妙diệu 無vô 相tướng 道đạo 。 故cố 成thành 唯duy 識thức 云vân 。 七thất 細tế 相tướng 現hiện 行hành 障chướng 。 謂vị 所sở 知tri 障chướng 中trung 俱câu 生sanh 一nhất 分phần/phân 。 執chấp 有hữu 生sanh 滅diệt 。 細tế 相tướng 現hiện 行hành 。 彼bỉ 障chướng 七thất 地địa 妙diệu 無vô 相tướng 道đạo 。 入nhập 七thất 地địa 時thời 。 便tiện 能năng 永vĩnh 斷đoạn 。 由do 此thử 七thất 地địa 。 說thuyết 斷đoạn 二nhị 愚ngu 及cập 彼bỉ 麤thô 重trọng/trùng 。 一nhất 細tế 相tướng 現hiện 行hành 愚ngu 。 即tức 是thị 此thử 中trung 執chấp 有hữu 生sanh 者giả 。 猶do 取thủ 流lưu 轉chuyển 細tế 生sanh 相tương/tướng 故cố 。 二nhị 純thuần 作tác 意ý 求cầu 無vô 相tướng 愚ngu 。 即tức 是thị 此thử 中trung 執chấp 有hữu 滅diệt 者giả 。 尚thượng 取thủ 還hoàn 滅diệt 相tương/tướng 故cố 。 純thuần 於ư 無vô 相tướng 作tác 意ý 勸khuyến 求cầu 。 未vị 能năng 空không 中trung 起khởi 有hữu 勝thắng 行hành 。 而nhi 十Thập 地Địa 論luận 細tế 相tương/tướng 習tập 障chướng 。 梁lương 論luận 復phục 云vân 微vi 細tế 相tương/tướng 行hành 無vô 明minh 。 世thế 親thân 云vân 細tế 相tướng 現hiện 行hành 。 成thành 唯duy 識thức 云vân 細tế 相tướng 現hiện 行hành 障chướng 。 深thâm 密mật 經Kinh 云vân 微vi 細tế 相tương/tướng 行hành 過quá 。 及cập 此thử 經Kinh 云vân 細tế 相tướng 現hiện 行hành 障chướng 。 皆giai 是thị 相tướng 形hình 得đắc 名danh 。 皆giai 攝nhiếp 二nhị 愚ngu 。 理lý 亦diệc 不bất 違vi 。 准chuẩn 上thượng 應ưng 知tri 。 言ngôn 釋thích 名danh 者giả 。 並tịnh 依y 主chủ 釋thích 。 准chuẩn 上thượng 應ưng 知tri 。


第đệ 八Bát 地Địa 中trung 。 對đối 治trị 於ư 無vô 相tướng 作tác 功công 用dụng 。 及cập 於ư 有hữu 相tướng 。 不bất 得đắc 自tự 在tại 障chướng 。


釋thích 曰viết 。 辨biện 第đệ 八bát 地địa 障chướng 。 謂vị 所sở 知tri 障chướng 中trung 俱câu 生sanh 一nhất 分phần/phân 。 令linh 無vô 相tướng 觀quán 不bất 任nhậm 運vận 起khởi 。 亦diệc 攝nhiếp 二nhị 愚ngu 。 一nhất 於ư 無vô 相tướng 作tác 功công 用dụng 愚ngu 。 二nhị 於ư 相tướng 自tự 在tại 愚ngu 。 令linh 於ư 相tương/tướng 中trung 。 不bất 自tự 在tại 故cố 。 故cố 唯duy 識thức 云vân 。 八bát 於ư 無vô 相tướng 中trung 作tác 加gia 行hành 障chướng 。 謂vị 所sở 知tri 障chướng 中trung 俱câu 生sanh 一nhất 分phần/phân 。 令linh 無vô 相tướng 觀quán 不bất 任nhậm 運vận 起khởi 。 前tiền 之chi 五ngũ 地địa 有hữu 觀quán 多đa 。 無vô 相tướng 觀quán 少thiểu 。 於ư 第đệ 六Lục 地Địa 。 有hữu 相tương/tướng 觀quán 少thiểu 。 無vô 相tướng 觀quán 多đa 。 第đệ 七Thất 地Địa 中trung 。 純thuần 中trung 純thuần 無vô 相tướng 觀quán 。 雖tuy 恆hằng 現hiện 行hành 。 而nhi 有hữu 加gia 行hành 。 由do 無vô 相tướng 中trung 有hữu 加gia 行hành 故cố 。 未vị 能năng 任nhậm 運vận 現hiện 相tướng 及cập 土thổ/độ 。 乃nãi 至chí 廣quảng 說thuyết 。 十Thập 地Địa 論luận 云vân 。 於ư 無vô 相tướng 有hữu 行hành 障chướng 。 梁lương 論luận 云vân 於ư 無vô 相tướng 作tác 。 功công 用dụng 無vô 明minh 。 世thế 親thân 論luận 云vân 無vô 相tướng 作tác 行hành 。 成thành 唯duy 識thức 云vân 無vô 相tướng 中trung 作tác 加gia 行hành 障chướng 。 皆giai 攝nhiếp 一nhất 愚ngu 。 謂vị 於ư 無vô 相tướng 作tác 功công 用dụng 愚ngu 。 准chuẩn 唯duy 識thức 。 雖tuy 舉cử 一nhất 名danh 。 通thông 攝nhiếp 二nhị 愚ngu 。 謂vị 於ư 無vô 相tướng 作tác 功công 用dụng 愚ngu 。 於ư 相tướng 自tự 在tại 愚ngu 。 深thâm 密mật 經Kinh 云vân 。 對đối 治trị 無vô 相tướng 行hành 自tự 然nhiên 行hành 過quá 者giả 。 自tự 有hữu 兩lưỡng 釋thích 。 一nhất 云vân 。 於ư 八bát 地địa 中trung 無vô 相tướng 智trí 行hành 能năng 無vô 功công 用dụng 自tự 然nhiên 現hiện 行hành 。 此thử 能năng 障chướng 彼bỉ 。 故cố 言ngôn 無vô 相tướng 行hành 自tự 然nhiên 行hành 過quá 。 即tức 當đương 二nhị 中trung 於ư 無vô 相tướng 作tác 功công 用dụng 愚ngu 。 一nhất 云vân 。 彼bỉ 經kinh 同đồng 解giải 深thâm 密mật 。 雙song 舉cử 二nhị 愚ngu 。 一nhất 無vô 相tướng 行hành 者giả 。 即tức 當đương 於ư 無vô 相tướng 作tác 功công 用dụng 愚ngu 。 二nhị 自tự 然nhiên 行hành 愚ngu 者giả 。 即tức 當đương 於ư 有hữu 相tương/tướng 不bất 得đắc 自tự 在tại 愚ngu 。 今kim 此thử 一nhất 部bộ 具cụ 攝nhiếp 二nhị 愚ngu 。 如như 經kinh 應ưng 知tri 。 言ngôn 釋thích 名danh 者giả 。 十Thập 地Địa 梁lương 論luận 世thế 親thân 唯duy 識thức 。 皆giai 云vân 於ư 無vô 相tướng 中trung 加gia 行hành 障chướng 者giả 。 皆giai 依y 主chủ 釋thích 。 謂vị 由do 無vô 相tướng 起khởi 加gia 行hành 智trí 。 非phi 加gia 行hành 智trí 體thể 即tức 是thị 障chướng 。 此thử 即tức 加gia 行hành 智trí 之chi 障chướng 故cố 。 是thị 依y 主chủ 釋thích 。 今kim 依y 此thử 經Kinh 。 於ư 無vô 相tướng 作tác 功công 用dụng 。 及cập 於ư 有hữu 相tướng 。 不bất 得đắc 自tự 在tại 障chướng 者giả 。 並tịnh 依y 主chủ 釋thích 。


第đệ 九Cửu 地Địa 中trung 。 對đối 治trị 於ư 一nhất 切thiế 種chủng 。 善thiện 巧xảo 言ngôn 詞từ 。 不bất 得đắc 自tự 在tại 障chướng 。


釋thích 曰viết 。 辦biện 第đệ 九cửu 地địa 障chướng 。 謂vị 所sở 知tri 障chướng 中trung 俱câu 生sanh 一nhất 分phần/phân 。 能năng 障chướng 四tứ 無vô 礙ngại 法pháp 。 以dĩ 為vi 體thể 性tánh 。 故cố 唯duy 識thức 云vân 。 九cửu 於ư 利lợi 他tha 中trung 。 不bất 欲dục 行hành 障chướng 。 謂vị 所sở 知tri 障chướng 中trung 俱câu 生sanh 一nhất 分phần/phân 。 令linh 於ư 利lợi 樂lạc 有hữu 情tình 事sự 。 中trung 不bất 欲dục 勤cần 行hành 。 樂nhạo/nhạc/lạc 修tu 己kỷ 利lợi 。 彼bỉ 障chướng 九cửu 地địa 。 四tứ 無vô 礙ngại 解giải 。 入nhập 九cửu 地địa 時thời 。 便tiện 能năng 永vĩnh 斷đoạn 。 由do 斯tư 九cửu 地địa 。 說thuyết 斷đoạn 二nhị 愚ngu 及cập 彼bỉ 麤thô 重trọng/trùng 。 一nhất 於ư 無vô 量lượng 所sở 說thuyết 法Pháp 名danh 句cú 字tự 後hậu 後hậu 慧tuệ 辨biện 陀đà 羅la 尼ni 自tự 在tại 愚ngu 。 於ư 無vô 量lượng 所sở 說thuyết 法Pháp 陀đà 羅la 尼ni 自tự 在tại 者giả 。 謂vị 義nghĩa 無vô 礙ngại 解giải 。 即tức 於ư 所sở 詮thuyên 。 總tổng 持trì 自tự 在tại 。 於ư 一nhất 義nghĩa 中trung 現hiện 。 一nhất 切thiết 義nghĩa 故cố 。 於ư 無vô 量lượng 名danh 句cú 字tự 陀đà 羅la 尼ni 自tự 在tại 者giả 。 謂vị 法pháp 無vô 礙ngại 解giải 。 即tức 於ư 能năng 詮thuyên 。 總tổng 持trì 自tự 在tại 。 於ư 一nhất 名danh 句cú 字tự 中trung 。 現hiện 一nhất 切thiết 名danh 句cú 字tự 故cố 。 於ư 後hậu 後hậu 慧tuệ 辨biện 陀đà 羅la 尼ni 自tự 在tại 者giả 。 謂vị 詞từ 無vô 礙ngại 解giải 。 即tức 於ư 言ngôn 音âm 展triển 展triển 訓huấn 釋thích 。 總tổng 持trì 自tự 在tại 。 於ư 一nhất 音âm 聲thanh 中trung 。 現hiện 一nhất 切thiết 音âm 聲thanh 故cố 。 二nhị 辨biện 才tài 自tự 在tại 愚ngu 。 辨biện 才tài 自tự 在tại 者giả 。 謂vị 辨biện 無vô 礙ngại 解giải 。 善thiện 達đạt 機cơ 宜nghi 。 巧xảo 為vi 說thuyết 故cố 。 愚ngu 能năng 障chướng 此thử 。 四tứ 種chủng 自tự 在tại 。 皆giai 是thị 此thử 中trung 第đệ 九cửu 障chướng 攝nhiếp 。 十Thập 地Địa 論luận 云vân 。 不bất 能năng 善thiện 利lợi 益ích 眾chúng 生sanh 障chướng 。 梁lương 朝triêu 論luận 云vân 。 於ư 眾chúng 生sanh 利lợi 益ích 事sự 不bất 由do 功công 用dụng 無vô 明minh 。 世thế 親thân 論luận 云vân 。 於ư 饒nhiêu 益ích 有hữu 情tình 。 事sự 不bất 作tác 者giả 慈từ 攝nhiếp 二nhị 愚ngu 。 於ư 理lý 無vô 違vi 。 無vô 簡giản 別biệt 故cố 。 深thâm 密mật 經kinh 說thuyết 。 一nhất 切thiết 種chủng 法pháp 不bất 得đắc 自tự 在tại 過quá 。 又hựu 此thử 經Kinh 云vân 。 於ư 一nhất 切thiết 種chủng 。 善thiện 巧xảo 言ngôn 詞từ 不bất 得đắc 自tự 在tại 障chướng 者giả 。 自tự 有hữu 兩lưỡng 釋thích 。 一nhất 云vân 。 即tức 當đương 第đệ 二nhị 辨biện 才tài 自tự 在tại 愚ngu 。 一nhất 云vân 。 通thông 攝nhiếp 二nhị 愚ngu 。 於ư 一nhất 切thiết 種chủng 。 善thiện 巧xảo 言ngôn 詞từ 者giả 。 通thông 四tứ 無vô 礙ngại 。 名danh 一nhất 切thiết 種chủng 善thiện 巧xảo 言ngôn 詞từ 。 言ngôn 釋thích 名danh 者giả 。 此thử 上thượng 四tứ 論luận 二nhị 經kinh 。 並tịnh 依y 主chủ 釋thích 。 尋tầm 即tức 可khả 知tri 。


第đệ 十Thập 地Địa 中trung 。 對đối 治trị 不bất 得đắc 圓viên 滿mãn 法pháp 身thân 證chứng 得đắc 障chướng 。


釋thích 曰viết 。 此thử 明minh 第đệ 十Thập 地Địa 障chướng 。 此thử 亦diệc 所sở 知tri 障chướng 中trung 俱câu 生sanh 一nhất 分phần/phân 。 依y 成thành 唯duy 識thức 及cập 下hạ 經kinh 文văn 。 亦diệc 攝nhiếp 二nhị 愚ngu 。 故cố 唯duy 識thức 云vân 。 十thập 於ư 諸chư 法pháp 中trung 。 未vị 得đắc 自tự 在tại 障chướng 。 謂vị 所sở 知tri 障chướng 中trung 俱câu 生sanh 一nhất 分phần/phân 。 令linh 於ư 諸chư 法pháp 。 不bất 得đắc 自tự 在tại 。 彼bỉ 障chướng 十Thập 地Địa 大đại 法pháp 智trí 雲vân 及cập 所sở 含hàm 藏tạng 所sở 起khởi 事sự 業nghiệp 。 入nhập 十Thập 地Địa 時thời 。 便tiện 能năng 永vĩnh 斷đoạn 。 由do 斯tư 十Thập 地Địa 。 說thuyết 斷đoạn 二nhị 愚ngu 及cập 彼bỉ 麤thô 重trọng/trùng 。 一nhất 大đại 神thần 通thông 愚ngu 。 即tức 是thị 此thử 中trung 障chướng 所sở 起khởi 事sự 業nghiệp 者giả 。 二nhị 悟ngộ 入nhập 微vi 細tế 秘bí 密mật 愚ngu 。 即tức 是thị 此thử 中trung 障chướng 大đại 法pháp 智trí 雲vân 及cập 所sở 含hàm 藏tạng 者giả 。 十Thập 地Địa 。 梁lương 論luận 。 世thế 親thân 。 唯duy 識thức 。 皆giai 云vân 於ư 諸chư 法pháp 中trung 。 未vị 得đắc 自tự 在tại 障chướng 者giả 。 當đương 二nhị 愚ngu 中trung 悟ngộ 入nhập 微vi 細tế 秘bí 密mật 愚ngu 。 或hoặc 可khả 通thông 攝nhiếp 二nhị 愚ngu 。 深thâm 密mật 經Kinh 云vân 。 第đệ 十Thập 地Địa 中trung 。 對đối 治trị 未vị 得đắc 滿mãn 足túc 法Pháp 身thân 愚ngu 。 此thử 經Kinh 復phục 云vân 。 第đệ 十Thập 地Địa 中trung 。 對đối 治trị 不bất 得đắc 圓viên 滿mãn 法pháp 身thân 證chứng 得đắc 障chướng 者giả 。 亦diệc 攝nhiếp 二nhị 愚ngu 。 義nghĩa 亦diệc 無vô 失thất 。 不bất 別biệt 配phối 故cố 。 今kim 此thử 經Kinh 云vân 不bất 得đắc 圓viên 滿mãn 法Pháp 身thân 者giả 。 約ước 真Chân 如Như 法Pháp 身thân 說thuyết 。 故cố 雜tạp 集tập 論luận 第đệ 十thập 二nhị 云vân 。 言ngôn 法Pháp 身thân 者giả 。 謂vị 所sở 知tri 障chướng 永vĩnh 斷đoạn 轉chuyển 依y 所sở 攝nhiếp 。 此thử 於ư 第đệ 十Thập 地Địa 名danh 圓viên 滿mãn 。 於ư 如Như 來Lai 地địa 名danh 成thành 就tựu 。 言ngôn 釋thích 名danh 者giả 。 四tứ 論luận 二nhị 種chủng 釋thích 名danh 雖tuy 異dị 。 得đắc 名danh 皆giai 同đồng 。 是thị 依y 主chủ 釋thích 。


善thiện 男nam 子tử 。 此thử 奢Xa 摩Ma 他Tha 。 毗Tỳ 鉢Bát 舍Xá 那Na 。 於ư 如Như 來Lai 地địa 。 對đối 治trị 極cực 微vi 細tế 。 最tối 極cực 微vi 細tế 煩phiền 惱não 障chướng 。 及cập 所sở 知tri 障chướng 。


釋thích 曰viết 。 此thử 明minh 第đệ 十thập 一nhất 障chướng 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 明minh 所sở 斷đoạn 障chướng 。 後hậu 明minh 斷đoạn 障chướng 勝thắng 利lợi 。 此thử 即tức 初sơ 也dã 。 謂vị 二nhị 障chướng 中trung 俱câu 生sanh 一nhất 分phần/phân 。 言ngôn 極cực 微vi 細tế 者giả 。 是thị 煩phiền 惱não 障chướng 。 最tối 極cực 微vi 細tế 者giả 。 是thị 所sở 知tri 障chướng 。 又hựu 解giải 。 極cực 細tế 最tối 細tế 皆giai 通thông 二nhị 障chướng 。 極cực 位vị 所sở 斷đoạn 。 故cố 名danh 極cực 細tế 。 勝thắng 位vị 所sở 斷đoạn 。 故cố 名danh 最tối 細tế 。 又hựu 解giải 。 無vô 細tế 可khả 過quá 。 名danh 為vi 極cực 細tế 。 無vô 細tế 可khả 勝thắng 。 故cố 名danh 最tối 細tế 。 所sở 以dĩ 佛Phật 地địa 說thuyết 。 二nhị 障chướng 者giả 。 見kiến 所sở 斷đoạn 障chướng 。 初Sơ 地Địa 已dĩ 斷đoạn 中trung 。 其kỳ 所sở 知tri 障chướng 。 同đồng 諸chư 經kinh 論luận 。 煩phiền 惱não 障chướng 中trung 若nhược 俱câu 生sanh 者giả 。 前tiền 十Thập 地Địa 中trung 故cố 留lưu 不bất 斷đoạn 。 至chí 於ư 佛Phật 地Địa 。 乃nãi 能năng 斷đoạn 之chi 。 故cố 唯duy 識thức 云vân 。 此thử 地địa 於ư 法pháp 。 雖tuy 得đắc 自tự 在tại 。 而nhi 有hữu 餘dư 障chướng 。 未vị 名danh 最tối 極cực 。 謂vị 有hữu 俱câu 生sanh 。 微vi 所sở 知tri 障chướng 。 及cập 有hữu 任nhậm 運vận 煩phiền 惱não 障chướng 種chủng 。 金kim 剛cang 喻dụ 定định 。 現hiện 在tại 前tiền 時thời 。 彼bỉ 皆giai 頓đốn 斷đoạn 。 入nhập 如Như 來Lai 地địa 。 由do 斯tư 佛Phật 地địa 。 說thuyết 斷đoạn 二nhị 愚ngu 及cập 彼bỉ 麤thô 重trọng/trùng 。 一nhất 於ư 一nhất 切thiết 所sở 知tri 。 境cảnh 極cực 微vi 細tế 著trước 愚ngu 。 即tức 是thị 此thử 中trung 。 微vi 所sở 知tri 障chướng 。 二nhị 極cực 微vi 細tế 礙ngại 愚ngu 。 即tức 是thị 此thử 中trung 一nhất 切thiết 任nhậm 運vận 煩phiền 惱não 障chướng 種chủng 。 故cố 集tập 論luận 說thuyết 。 得đắc 菩Bồ 提Đề 時thời 。 頓đốn 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 及cập 所sở 知tri 障chướng 。 成thành 阿A 羅La 漢Hán 。 及cập 成thành 如Như 來Lai 。 證chứng 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 大đại 菩Bồ 提Đề 故cố 。 此thử 經Kinh 即tức 當đương 二nhị 種chủng 愚ngu 也dã 。 而nhi 深thâm 密mật 云vân 。 第đệ 十thập 一nhất 地địa 中trung 。 對đối 治trị 細tế 極cực 細tế 微vi 細tế 智trí 障chướng 者giả 。 偏thiên 說thuyết 智trí 障chướng 。 譯dịch 家gia 脫thoát 也dã 。 此thử 佛Phật 地địa 障chướng 餘dư 論luận 皆giai 無vô 。 故cố 不bất 配phối 屬thuộc 。 言ngôn 釋thích 名danh 者giả 。 六lục 釋thích 之chi 中trung 。 持trì 業nghiệp 釋thích 也dã 。


由do 能năng 永vĩnh 害hại 。 如như 是thị 障chướng 故cố 。 究cứu 竟cánh 證chứng 得đắc 。 無vô 著trước 無vô 礙ngại 。 一nhất 切thiết 智trí 見kiến 。 依y 於ư 所sở 作tác 。 成thành 滿mãn 所sở 緣duyên 。 建kiến 立lập 最tối 極cực 。 清thanh 淨tịnh 法Pháp 身thân 。


釋thích 曰viết 。 此thử 明minh 第đệ 二nhị 斷đoạn 障chướng 勝thắng 利lợi 。 文văn 有hữu 兩lưỡng 節tiết 。 一nhất 明minh 斷đoạn 障chướng 證chứng 得đắc 智trí 見kiến 。 謂vị 能năng 永vĩnh 斷đoạn 二nhị 種chủng 障chướng 故cố 。 如như 其kỳ 次thứ 第đệ 。 究cứu 竟cánh 證chứng 得đắc 。 法pháp 空không 無vô 著trước 。 一nhất 切thiết 智trí 見kiến 。 人nhân 空không 無vô 障chướng 。 一nhất 切thiết 智trí 見kiến 。 故cố 成thành 唯duy 識thức 第đệ 九cửu 卷quyển 云vân 。 著trước 是thị 所sở 知tri 障chướng 。 礙ngại 是thị 煩phiền 惱não 障chướng 。 以dĩ 此thử 證chứng 知tri 。 法pháp 空không 觀quán 智trí 。 名danh 為vi 無vô 著trước 。 人nhân 空không 觀quán 智trí 名danh 為vi 無vô 礙ngại 。 二nhị 於ư 所sở 緣duyên 建kiến 立lập 法Pháp 身thân 。 謂vị 依y 第đệ 四tứ 所sở 作tác 成thành 滿mãn 。 所sở 緣duyên 境cảnh 故cố 。 斷đoạn 除trừ 二nhị 障chướng 。 建kiến 立lập 清thanh 淨tịnh 。 真Chân 如Như 法Pháp 身thân 。 或hoặc 可khả 建kiến 立lập 二nhị 種chủng 法Pháp 身thân 。


慈Từ 氏Thị 菩Bồ 薩Tát 。 復phục 白bạch 佛Phật 言ngôn 。


世Thế 尊Tôn 。 云vân 何hà 菩Bồ 薩Tát 。 依y 奢Xa 摩Ma 他Tha 。 毗Tỳ 鉢Bát 舍Xá 那Na 。 勤cần 修tu 行hành 故cố 。 證chứng 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 十thập 六lục 。 止Chỉ 觀Quán 能năng 證chứng 菩Bồ 提Đề 門môn 。 先tiên 問vấn 。 後hậu 答đáp 。 此thử 即tức 問vấn 也dã 。 云vân 何hà 菩Bồ 薩Tát 。 已dĩ 得đắc 止Chỉ 觀Quán 。 由do 依y 止Chỉ 觀Quán 勤cần 修tu 行hành 故cố 。 證chứng 得đắc 無Vô 上Thượng 正Chánh 等Đẳng 菩Bồ 提Đề 。


佛Phật 告cáo 慈Từ 氏Thị 菩Bồ 薩Tát 曰viết 。


善thiện 男nam 子tử 。 若nhược 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 已dĩ 得đắc 奢Xa 摩Ma 他Tha 。 毗Tỳ 鉢Bát 舍Xá 那Na 。 依y 七thất 真Chân 如Như 。 於ư 如như 所sở 聞văn 。 所sở 思tư 法pháp 中trung 。 由do 勝thắng 定định 心tâm 。 於ư 善thiện 審thẩm 定định 。 於ư 善thiện 思tư 量lượng 。 於ư 善thiện 安an 立lập 。 真Chân 如Như 性tánh 中trung 。 內nội 正chánh 思tư 惟duy 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 如Như 來Lai 正chánh 說thuyết 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 釋thích 。 後hậu 善thiện 男nam 子tử 如như 是thị 下hạ 結kết 。 前tiền 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 明minh 因nhân 位vị 。 勤cần 修tu 諸chư 行hành 。 後hậu 乃nãi 至chí 下hạ 。 明minh 其kỳ 果quả 位vị 證chứng 得đắc 菩Bồ 提Đề 。 前tiền 中trung 有hữu 三tam 。 初sơ 法pháp 。 次thứ 喻dụ 。 後hậu 合hợp 。 就tựu 法pháp 說thuyết 中trung 。 自tự 有hữu 兩lưỡng 說thuyết 。 一nhất 云vân 約ước 四tứ 種chủng 道đạo 。 即tức 分phân 為vi 四tứ 。 一nhất 明minh 資tư 糧lương 位vị 。 二nhị 彼bỉ 於ư 下hạ 明minh 加gia 行hành 位vị 。 三tam 僧Tăng 是thị 下hạ 明minh 見kiến 道đạo 位vị 。 四tứ 復phục 於ư 下hạ 。 明minh 修tu 道Đạo 位vị 。 此thử 即tức 第đệ 一nhất 明minh 資tư 糧lương 位vị 。 文văn 有hữu 兩lưỡng 節tiết 。 初sơ 明minh 能năng 觀quán 人nhân 在tại 資tư 糧lương 位vị 已dĩ 得đắc 止Chỉ 觀Quán 。 後hậu 依y 七thất 真Chân 如Như 下hạ 。 依y 境cảnh 發phát 觀quán 。 文văn 有hữu 三tam 節tiết 。 初sơ 依y 七thất 真Chân 如Như 者giả 。 舉cử 所sở 觀quán 境cảnh 。 謂vị 資tư 糧lương 位vị 位vị 依y 此thử 心tâm 觀quán 。 觀quán 七thất 真Chân 如Như 。 次thứ 於ư 如như 所sở 聞văn 等đẳng 者giả 。 辨biện 三tam 慧tuệ 所sở 依y 。 於ư 如như 所sở 聞văn 者giả 。 聞văn 慧tuệ 所sở 依y 。 聞văn 謂vị 聽thính 聞văn 。 即tức 是thị 耳nhĩ 根căn 發phát 生sanh 耳nhĩ 識thức 聞văn 言ngôn 教giáo 故cố 。 所sở 思tư 法pháp 中trung 者giả 。 思tư 慧tuệ 所sở 依y 。 思tư 謂vị 思tư 慮lự 。 即tức 是thị 思tư 數số 發phát 生sanh 智trí 慧tuệ 思tư 擇trạch 法pháp 故cố 。 由do 勝thắng 定định 心tâm 者giả 。 修tu 慧tuệ 所sở 依y 。 修tu 謂vị 修tu 習tập 。 即tức 是thị 勝thắng 定định 發phát 生sanh 智trí 慧tuệ 修tu 對đối 治trị 故cố 。 後hậu 於ư 善thiện 審thẩm 定định 等đẳng 者giả 。 辨biện 所sở 生sanh 慧tuệ 。 此thử 用dụng 聞văn 慧tuệ 。 依y 七thất 真Chân 如Như 。 能năng 善thiện 審thẩm 定định 。 於ư 善thiện 思tư 量lượng 者giả 。 思tư 所sở 成thành 慧tuệ 。 於ư 善thiện 安an 住trụ 等đẳng 者giả 。 修tu 所sở 成thành 慧tuệ 。 依y 七thất 如như 中trung 內nội 思tư 惟duy 故cố 。 一nhất 云vân 。 即tức 分phân 為vi 三tam 。 初sơ 明minh 加gia 行hành 位vị 。 次thứ 明minh 見kiến 位vị 。 後hậu 顯hiển 修tu 位vị 。 就tựu 加gia 行hành 似tự 中trung 。 復phục 分phân 為vi 二nhị 。 初sơ 明minh 尋tầm 思tư 如như 實thật 觀quán 。 後hậu 彼bỉ 於ư 下hạ 除trừ 遣khiển 諸chư 相tướng 。 此thử 即tức 初sơ 也dã 。 文văn 有hữu 二nhị 節tiết 。 初sơ 明minh 依y 七thất 真Chân 如Như 。 作tác 尋tầm 思tư 觀quán 。 後hậu 於ư 善thiện 審thẩm 定định 下hạ 。 明minh 如như 實thật 觀quán 。 謂vị 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 依y 七thất 真Chân 如Như 。 如như 所sở 聞văn 思tư 。 由do 勝thắng 定định 力lực 。 於ư 暖noãn 頂đảnh 位vị 。 作tác 四tứ 尋tầm 思tư 觀quán 。 能năng 善thiện 審thẩm 定định 。 能năng 善thiện 思tư 量lượng 。 存tồn 識thức 遣khiển 相tương/tướng 。 於ư 忍nhẫn 第đệ 一nhất 。 作tác 四tứ 如như 實thật 觀quán 。 於ư 善thiện 安an 立lập 。 真Chân 如Như 性tánh 中trung 。 內nội 正chánh 思tư 惟duy 。 遣khiển 能năng 取thủ 識thức 。 廣quảng 釋thích 其kỳ 相tương/tướng 。 如như 前tiền 已dĩ 說thuyết 。 雖tuy 有hữu 兩lưỡng 釋thích 。 且thả 依y 後hậu 說thuyết 。


彼bỉ 於ư 真Chân 如Như 。 正chánh 思tư 惟duy 故cố 。 心tâm 於ư 一nhất 切thiết 。 細tế 相tướng 現hiện 行hành 。 尚thượng 能năng 棄khí 捨xả 。 何hà 況huống 麤thô 相tương/tướng 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 除trừ 遣khiển 諸chư 相tướng 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 明minh 除trừ 遣khiển 。 後hậu 彼bỉ 既ký 多đa 住trụ 。 下hạ 明minh 善thiện 修tu 治trị 心tâm 。 前tiền 中trung 有hữu 三tam 。 初sơ 標tiêu 除trừ 遣khiển 。 次thứ 善thiện 男nam 子tử 下hạ 顯hiển 所sở 除trừ 相tương/tướng 。 後hậu 於ư 彼bỉ 現hiện 行hành 。 下hạ 正chánh 明minh 除trừ 遣khiển 。 此thử 即tức 初sơ 也dã 。 諸chư 彼bỉ 加gia 行hành 位vị 菩Bồ 薩Tát 。 依y 七thất 真Chân 如Như 。 正chánh 思tư 惟duy 故cố 。 彼bỉ 能năng 觀quán 心tâm 。 於ư 彼bỉ 一nhất 切thiết 。 所sở 執chấp 受thọ 等đẳng 。 細tế 相tướng 現hiện 行hành 。 尚thượng 能năng 棄khí 捨xả 。 何hà 況huống 麤thô 相tương/tướng 。 言ngôn 麤thô 相tương/tướng 者giả 。 一nhất 切thiết 散tán 位vị 所sở 現hiện 諸chư 相tướng 。 或hoặc 可khả 一nhất 切thiết 染nhiễm 汙ô 所sở 現hiện 諸chư 相tướng 。 或hoặc 可khả 欲dục 界giới 下hạ 地địa 諸chư 相tướng 。 故cố 瑜du 伽già 論luận 第đệ 十thập 一nhất 云vân 。 云vân 何hà 麤thô 相tương/tướng 。 謂vị 所sở 觀quán 下hạ 地địa 一nhất 切thiết 麤thô 相tương/tướng 。


善thiện 男nam 子tử 。 言ngôn 細tế 相tướng 者giả 。 謂vị 心tâm 不bất 執chấp 受thọ 相tương/tướng 。 或hoặc 領lãnh 納nạp 相tướng 。 或hoặc 了liễu 別biệt 相tướng 。 或hoặc 雜tạp 染nhiễm 清thanh 淨tịnh 相tướng 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 顯hiển 所sở 除trừ 相tương/tướng 。 然nhiên 諸chư 所sở 除trừ 。 有hữu 二nhị 十thập 一nhất 種chủng 。 攝nhiếp 十thập 一nhất 段đoạn 。 此thử 即tức 第đệ 一nhất 明minh 所sở 執chấp 受thọ 等đẳng 四tứ 種chủng 相tương/tướng 也dã 。 如như 其kỳ 次thứ 第đệ 。 身thân 受thọ 心tâm 法pháp 。 四tứ 念niệm 處xứ 境cảnh 。 此thử 中trung 意ý 說thuyết 。 託thác 所sở 執chấp 受thọ 等đẳng 變biến 作tác 影ảnh 像tượng 。 名danh 為vi 細tế 相tương/tướng 。 下hạ 皆giai 准chuẩn 此thử 。


或hoặc 內nội 相tương/tướng 。 或hoặc 外ngoại 相tướng 。 或hoặc 內nội 外ngoại 相tướng 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 內nội 等đẳng 三tam 相tương/tướng 。 然nhiên 此thử 內nội 外ngoại 。 略lược 有hữu 三tam 釋thích 。 一nhất 云vân 。 自tự 身thân 名danh 內nội 。 他tha 身thân 名danh 外ngoại 。 合hợp 名danh 內nội 外ngoại 。 一nhất 云vân 。 六lục 根căn 名danh 內nội 。 六lục 境cảnh 名danh 外ngoại 。 合hợp 名danh 內nội 外ngoại 。 一nhất 云vân 。 有hữu 情tình 名danh 內nội 。 非phi 情tình 名danh 外ngoại 。 合hợp 名danh 內nội 外ngoại 。 故cố 婆bà 沙sa 論luận 一nhất 百bách 三tam 十thập 八bát 云vân 。 然nhiên 內nội 外ngoại 法pháp 差sai 別biệt 有hữu 三tam 。 一nhất 相tương 續tục 內nội 外ngoại 。 謂vị 在tại 自tự 名danh 身thân 為vi 內nội 。 在tại 他tha 身thân 及cập 非phi 情tình 名danh 為vi 外ngoại 。 二nhị 處xứ 內nội 外ngoại 。 謂vị 心tâm 心tâm 所sở 。 所sở 依y 名danh 內nội 。 所sở 緣duyên 名danh 外ngoại 。 三tam 情tình 非phi 情tình 內nội 外ngoại 。 謂vị 有hữu 情tình 數số 法pháp 名danh 內nội 。 非phi 情tình 外ngoại 數số 法pháp 名danh 外ngoại 。 大đại 般Bát 若Nhã 等đẳng 。 同đồng 第đệ 二nhị 釋thích 。 彼bỉ 云vân 。 內nội 空không 謂vị 內nội 六lục 處xứ 。 外ngoại 空không 謂vị 外ngoại 六lục 處xứ 。 內nội 外ngoại 空không 謂vị 內nội 外ngoại 六lục 處xứ 。


或hoặc 謂vị 我ngã 當đương 修tu 行hành 。 一nhất 切thiết 利lợi 有hữu 情tình 相tướng 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 三tam 顯hiển 利lợi 他tha 相tương/tướng 。 利lợi 他tha 即tức 是thị 顯hiển 揚dương 論luận 中trung 利lợi 有hữu 情tình 行hành 。 謂vị 以dĩ 四tứ 攝nhiếp 利lợi 益ích 一nhất 切thiết 。 諸chư 有hữu 情tình 故cố 。 又hựu 解giải 。 自tự 利lợi 利lợi 他tha 。 行hành 中trung 是thị 利lợi 他tha 行hành 。 廣quảng 如như 瑜du 伽già 三tam 十thập 五ngũ 說thuyết 。


或hoặc 正chánh 智trí 相tướng 。 或hoặc 如như 如như 相tương/tướng 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 四tứ 正chánh 智trí 如như 如như 相tương/tướng 。 或hoặc 可khả 此thử 中trung 分phân 別biệt 五ngũ 相tương/tướng 。 五ngũ 相tương/tướng 即tức 是thị 名danh 相tướng 分phân 別biệt 正chánh 智trí 如như 如như 。 就tựu 勝thắng 說thuyết 故cố 。 且thả 說thuyết 二nhị 相tương/tướng 。 若nhược 廣quảng 分phân 別biệt 。 名danh 等đẳng 五ngũ 相tương/tướng 。 如như 瑜du 伽già 論luận 七thất 十thập 二nhị 等đẳng 。


或hoặc 苦Khổ 集Tập 滅Diệt 道Đạo 相tướng 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 五ngũ 辨biện 四Tứ 諦Đế 相tương/tướng 。 婆bà 沙sa 論luận 七thất 十thập 七thất 云vân 。 問vấn 。 苦Khổ 集Tập 滅Diệt 道Đạo 。 各các 有hữu 何hà 相tương/tướng 。 脇hiếp 尊tôn 者giả 曰viết 。 逼bức 迫bách 是thị 苦khổ 相tương/tướng 。 生sanh 長trưởng 是thị 集tập 相tương/tướng 。 寂tịch 滅diệt 是thị 滅diệt 相tương/tướng 。 出xuất 離ly 是thị 道đạo 相tương/tướng 。 廣quảng 如như 彼bỉ 論luận 四tứ 復phục 次thứ 釋thích 。


或hoặc 有hữu 為vi 相tướng 。 或hoặc 無vô 為vi 相tướng 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 六lục 辨biện 有hữu 為vi 相tương/tướng 。 若nhược 與dữ 生sanh 等đẳng 四tứ 相tương/tướng 相tương 應ứng 。 名danh 有hữu 為vi 相tương/tướng 。 與dữ 此thử 相tương/tướng 相tương 違vi 。 名danh 無vô 為vi 相tương/tướng 。 廣quảng 如như 雜tạp 集tập 論luận 第đệ 三tam 婆bà 沙sa 一nhất 百bách 二nhị 十thập 八bát 等đẳng 。


或hoặc 有hữu 常thường 相tướng 。 或hoặc 無vô 常thường 相tướng 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 七thất 常thường 無vô 常thường 相tương/tướng 。 與dữ 前tiền 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 體thể 無vô 差sai 別biệt 。 義nghĩa 別biệt 故cố 說thuyết 。


或hoặc 苦khổ 有hữu 變biến 異dị 性tánh 相tướng 。 或hoặc 苦khổ 無vô 變biến 異dị 性tánh 相tướng 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 八bát 苦khổ 變biến 異dị 等đẳng 相tương/tướng 。 謂vị 苦khổ 樂lạc 二nhị 受thọ 。 名danh 有hữu 變biến 異dị 性tánh 相tướng 。 捨xả 受thọ 。 名danh 為vi 苦khổ 無vô 變biến 異dị 性tánh 相tương/tướng 。 又hựu 解giải 。 所sở 執chấp 性tánh 苦khổ 。 及cập 依y 他tha 性tánh 苦khổ 。 名danh 苦khổ 有hữu 變biến 異dị 性tánh 相tướng 。 圓viên 成thành 實thật 性tánh 苦khổ 無vô 變biến 異dị 性tánh 相tương/tướng 。 如như 辨biện 中trung 邊biên 成thành 唯duy 識thức 。 廣quảng 辨biện 四Tứ 諦Đế 。 皆giai 通thông 三tam 性tánh (# 深thâm 密mật 經Kinh 云vân 苦khổ 集tập 不bất 異dị 自tự 性tánh 業nghiệp 者giả 。 譯dịch 家gia 別biệt 也dã )# 。


或hoặc 有hữu 為vi 異dị 相tướng 相tướng 。 或hoặc 有hữu 為vi 同đồng 相tướng 相tướng 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 九cửu 有hữu 為vi 同đồng 異dị 相tướng 。 大đại 般Bát 若Nhã 第đệ 五ngũ 十thập 一nhất 云vân 。 自tự 相tương 謂vị 一nhất 切thiết 法pháp 自tự 相tương/tướng 。 如như 變biến 礙ngại 是thị 色sắc 自tự 相tương/tướng 。 領lãnh 納nạp 是thị 受thọ 自tự 相tương/tướng 。 取thủ 像tượng 是thị 想tưởng 自tự 相tương/tướng 。 造tạo 作tác 是thị 行hành 自tự 相tương/tướng 。 了liễu 別biệt 是thị 識thức 自tự 相tương/tướng 。 如như 是thị 等đẳng 有hữu 無vô 量lượng 自tự 相tương/tướng 。 共cộng 謂vị 一nhất 切thiết 法pháp 共cộng 相tương 。 如như 苦khổ 是thị 有hữu 漏lậu 法pháp 共cộng 相tương 。 無vô 常thường 是thị 有hữu 為vi 法pháp 共cộng 相tương 。 空không 無vô 我ngã 是thị 一nhất 切thiết 法pháp 共cộng 相tương 。 如như 是thị 等đẳng 。 有hữu 無vô 量lượng 共cộng 相tương 。


或hoặc 知tri 一nhất 切thiết 。 是thị 一nhất 切thiết 已dĩ 。 有hữu 一nhất 切thiết 相tướng 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 十thập 知tri 一nhất 切thiết 相tương/tướng 。 謂vị 知tri 一nhất 切thiết 是thị 一nhất 切thiết 已dĩ 者giả 。 上thượng 來lai 別biệt 顯hiển 諸chư 相tướng 。 此thử 即tức 總tổng 顯hiển 諸chư 相tướng 。 舉cử 能năng 知tri 智trí 。 顯hiển 所sở 知tri 相tương/tướng 。 此thử 即tức 顯hiển 其kỳ 。 諸chư 法pháp 自tự 相tướng 。 有hữu 一nhất 切thiết 相tướng 者giả 。 顯hiển 差sai 別biệt 相tương/tướng 。 一nhất 一nhất 皆giai 有hữu 。 可khả 見kiến 不bất 可khả 見kiến 。 等đẳng 一nhất 切thiết 相tương/tướng 也dã 。 或hoặc 可khả 前tiền 是thị 盡tận 所sở 有hữu 相tương/tướng 。 後hậu 一nhất 切thiết 者giả 。 如như 所sở 有hữu 性tánh 。


或hoặc 補bổ 特đặc 伽già 羅la 無vô 我ngã 相tướng 。 或hoặc 法pháp 無vô 我ngã 相tướng 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 十thập 一nhất 辨biện 二nhị 無vô 我ngã 相tương/tướng 。 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 此thử 云vân 數số 取thủ 趣thú 。 謂vị 數sác 數sác 往vãng 來lai 取thủ 諸chư 趣thú 也dã 。 舊cựu 云vân 人nhân 者giả 謬mậu 也dã 。 末mạt 奴nô 沙sa 。 此thử 云vân 人nhân 也dã 。 若nhược 依y 舊cựu 譯dịch 。 有hữu 其kỳ 兩lưỡng 失thất 。 一nhất 不bất 攝nhiếp 諸chư 趣thú 失thất 。 二nhị 梵Phạm 音âm 相tương 違vi 失thất 。 以dĩ 此thử 故cố 知tri 。 今kim 翻phiên 正chánh 也dã 。 此thử 二nhị 無vô 我ngã 相tương/tướng 。 如như 瑜du 伽già 論luận 九cửu 十thập 三tam 說thuyết 。 彼bỉ 云vân 。 補bổ 特đặc 伽già 羅la 無vô 我ngã 者giả 。 謂vị 離ly 一nhất 切thiết 。 緣duyên 生sanh 行hành 外ngoại 。 別biệt 有hữu 實thật 我ngã 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 法pháp 無vô 我ngã 者giả 。 謂vị 即tức 一nhất 切thiết 。 緣duyên 生sanh 諸chư 行hành 。 性tánh 非phi 實thật 我ngã 。 是thị 無vô 常thường 故cố 。


彼bỉ 於ư 現hiện 行hành 。 心tâm 能năng 棄khí 捨xả 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 三tam 正chánh 明minh 除trừ 遣khiển 。 謂vị 即tức 於ư 彼bỉ 。 如như 上thượng 所sở 說thuyết 。 現hiện 行hành 諸chư 相tướng 。 真Chân 如Như 觀quán 心tâm 能năng 正chánh 除trừ 遣khiển 。 問vấn 。 此thử 諸chư 相tướng 是thị 依y 他tha 起khởi 。 如như 何hà 說thuyết 彼bỉ 名danh 為vi 除trừ 遣khiển 。 解giải 云vân 。 如như 前tiền 所sở 說thuyết 。 不bất 現hiện 前tiền 故cố 名danh 為vi 除trừ 遣khiển 。 非phi 遣khiển 依y 他tha 因nhân 緣duyên 道Đạo 理lý 說thuyết 名danh 除trừ 遣khiển 。 又hựu 解giải 。 染nhiễm 汙ô 依y 他tha 斷đoạn 故cố 名danh 遣khiển 。 故cố 瑜du 伽già 論luận 三tam 十thập 六lục 云vân 。 能năng 斷đoạn 能năng 捨xả 。 故cố 名danh 除trừ 遣khiển 。


彼bỉ 既ký 多đa 住trụ 。 如như 是thị 行hành 故cố 。 於ư 時thời 時thời 間gian 。 從tùng 其kỳ 一nhất 切thiết 。 繫hệ 蓋cái 散tán 動động 。 善thiện 修tu 治trị 心tâm 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 善thiện 修tu 治trị 心tâm 。 謂vị 能năng 觀quán 察sát 。 真Chân 如Như 相tướng 故cố 。 如như 上thượng 所sở 說thuyết 。 五ngũ 繫hệ 五ngũ 蓋cái 及cập 五ngũ 散tán 動động 。 便tiện 能năng 修tu 習tập 能năng 對đối 治trị 心tâm 。


從tùng 是thị 已dĩ 後hậu 。 於ư 七thất 真Chân 如Như 。 有hữu 七thất 各các 別biệt 。 自tự 內nội 所sở 證chứng 。 通thông 達đạt 智trí 生sanh 。 名danh 為vi 見kiến 道Đạo 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 明minh 見kiến 道đạo 位vị 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 正chánh 明minh 見kiến 道đạo 。 後hậu 由do 得đắc 此thử 故cố 下hạ 。 明minh 見kiến 道đạo 勝thắng 利lợi 。 此thử 即tức 第đệ 一nhất 正chánh 明minh 見kiến 道đạo 。 初sơ 見kiến 理lý 故cố 。 名danh 為vi 見kiến 道Đạo 。 故cố 無vô 性tánh 攝nhiếp 論luận 第đệ 六lục 卷quyển 云vân 。 見kiến 先tiên 未vị 見kiến 勝thắng 法Pháp 界giới 故cố 。 名danh 為vi 見kiến 道Đạo 。 又hựu 成thành 唯duy 識thức 第đệ 九cửu 卷quyển 云vân 。 加gia 行hành 無vô 間gian 。 此thử 智trí 生sanh 時thời 。 體thể 會hội 真Chân 如Như 。 名danh 通thông 達đạt 位vị 。 初sơ 照chiếu 理lý 故cố 。 亦diệc 名danh 見kiến 道đạo 。 然nhiên 此thử 見kiến 道đạo 自tự 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 真chân 見kiến 道đạo 。 謂vị 世thế 第đệ 一nhất 無vô 間gian 而nhi 生sanh 。 雙song 證chứng 生sanh 法pháp 二nhị 空không 真Chân 如Như 。 頓đốn 斷đoạn 一nhất 切thiết 。 見kiến 所sở 斷đoạn 惑hoặc 。 名danh 真chân 見kiến 道đạo 。 而nhi 今kim 此thử 說thuyết 各các 別biệt 內nội 證chứng 七thất 真Chân 如Như 者giả 。 從tùng 詮thuyên 而nhi 說thuyết 。 若nhược 證chứng 流lưu 轉chuyển 諸chư 法pháp 實thật 性tánh 義nghĩa 邊biên 。 名danh 各các 內nội 證chứng 流lưu 轉chuyển 之chi 真Chân 如Như 。 如như 是thị 乃nãi 至chí 。 若nhược 證chứng 四Tứ 諦Đế 實thật 性tánh 義nghĩa 邊biên 。 名danh 為vi 別biệt 證chứng 。 四Tứ 諦Đế 真Chân 如Như 。 非phi 此thử 無vô 相tướng 真chân 見kiến 道đạo 位vị 。 前tiền 後hậu 七thất 時thời 各các 別biệt 內nội 證chứng 。 二nhị 相tương 見kiến 道đạo 。 或hoặc 有hữu 三tam 心tâm 。 謂vị 有hữu 情tình 假giả 緣duyên 智trí 。 法pháp 假giả 緣duyên 智trí 。 遍biến 遺di 有hữu 情tình 法pháp 假giả 緣duyên 智trí 。 或hoặc 十thập 六lục 心tâm 。 謂vị 苦khổ 法Pháp 忍Nhẫn 等đẳng 。 此thử 二nhị 見kiến 道đạo 。 如như 成thành 唯duy 識thức 第đệ 九cửu 瑜du 伽già 五ngũ 十thập 八bát 等đẳng 。 廣quảng 如như 別biệt 章chương 。


由do 得đắc 此thử 故cố 。 名danh 入nhập 菩Bồ 薩Tát 。 正chánh 性tánh 離ly 生sanh 。 生sanh 如Như 來Lai 家gia 。 證chứng 得đắc 初Sơ 地Địa 。 又hựu 能năng 受thọ 用dụng 。 此thử 地địa 勝thắng 德đức 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 釋thích 其kỳ 勝thắng 利lợi 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 明minh 四tứ 種chủng 勝thắng 利lợi 。 後hậu 彼bỉ 於ư 下hạ 。 明minh 事sự 邊biên 際tế 所sở 緣duyên 勝thắng 利lợi 。 此thử 即tức 初sơ 也dã 。 然nhiên 此thử 勝thắng 利lợi 。 依y 成thành 唯duy 識thức 第đệ 九cửu 卷quyển 中trung 。 見kiến 道đạo 勝thắng 利lợi 。 有hữu 其kỳ 八bát 種chủng 。 故cố 彼bỉ 論luận 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 得đắc 此thử 。 二nhị 見kiến 道đạo 時thời 。 生sanh 如Như 來Lai 家gia 。 住trụ 極cực 喜hỷ 地địa 。 善thiện 達đạt 法Pháp 界Giới 。 得đắc 諸chư 平bình 等đẳng 。 常thường 生sanh 諸chư 佛Phật 。 大đại 集tập 會hội 中trung 。 於ư 多đa 百bách 門môn 。 已dĩ 得đắc 自tự 在tại 。 自tự 知tri 不bất 久cửu 。 證chứng 大đại 菩Bồ 提Đề 。 能năng 盡tận 未vị 來lai 利lợi 樂lạc 一nhất 切thiết 。 依y 攝nhiếp 大Đại 乘Thừa 。 有hữu 六lục 勝thắng 利lợi 。 故cố 攝nhiếp 論luận 云vân 。 入nhập 極cực 喜hỷ 地địa 。 善thiện 達đạt 法Pháp 界Giới 。 生sanh 如Như 來Lai 家gia 。 得đắc 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 平bình 等đẳng 心tâm 性tánh 。 得đắc 一nhất 切thiết 菩Bồ 薩Tát 。 平bình 等đẳng 心tâm 性tánh 。 得đắc 一nhất 切thiết 佛Phật 。 平bình 等đẳng 心tâm 性tánh 。 六lục 種chủng 勝thắng 利lợi 。 若nhược 廣quảng 分phân 別biệt 。 如như 無vô 性tánh 世thế 親thân 釋thích 論luận 第đệ 六lục 。 八bát 種chủng 勝thắng 利lợi 。 如như 梁lương 論luận 第đệ 八bát 。 十thập 種chủng 勝thắng 利lợi 。 如như 梁lương 論luận 第đệ 十thập 。 今kim 依y 此thử 經Kinh 。 有hữu 四tứ 勝thắng 利lợi 。 一nhất 入nhập 菩Bồ 薩Tát 正chánh 性tánh 離ly 生sanh 。 二nhị 生sanh 如Như 來Lai 家gia 。 三tam 證chứng 得đắc 初Sơ 地Địa 。 四tứ 又hựu 能năng 受thọ 用dụng 。 此thử 地địa 勝thắng 德đức 。 言ngôn 正chánh 性tánh 離ly 生sanh 者giả 。 正chánh 性tánh 即tức 是thị 。 無vô 漏lậu 聖thánh 道Đạo 。 言ngôn 離ly 生sanh 者giả 。 見kiến 道đạo 所sở 斷đoạn 分phân 別biệt 煩phiền 惱não 。 能năng 生sanh 六lục 道đạo 四tứ 生sanh 等đẳng 類loại 。 猶do 如như 生sanh 食thực 能năng 生sanh 諸chư 病bệnh 。 從tùng 喻dụ 立lập 號hiệu 。 名danh 之chi 為vi 生sanh 。 見kiến 道đạo 生sanh 時thời 。 離ly 彼bỉ 如như 生sanh 分phân 別biệt 煩phiền 惱não 。 故cố 名danh 離ly 生sanh 。 若nhược 依y 俱câu 舍xá 。 第đệ 二nhị 十thập 三tam 。 苦khổ 法pháp 智trí 忍nhẫn 見kiến 。 有hữu 其kỳ 二nhị 名danh 。 故cố 彼bỉ 論luận 云vân 。 即tức 此thử 名danh 正chánh 性tánh 離ly 生sanh 。 亦diệc 復phục 名danh 正chánh 性tánh 決quyết 定định 。 由do 此thử 是thị 初sơ 入nhập 。 正chánh 性tánh 離ly 生sanh 。 亦diệc 是thị 初sơ 入nhập 正chánh 性tánh 決quyết 定định 故cố 。 經kinh 說thuyết 正chánh 性tánh 。 所sở 謂vị 涅Niết 槃Bàn 。 或hoặc 正chánh 性tánh 言ngôn 。 目mục 諸chư 聖thánh 道Đạo 。 生sanh 謂vị 煩phiền 惱não 。 或hoặc 根căn 未vị 熟thục 。 聖thánh 道Đạo 能năng 越việt 。 故cố 名danh 離ly 生sanh 。 能năng 決quyết 取thủ 涅Niết 槃Bàn 。 或hoặc 決quyết 了liễu 諦đế 相tướng 。 故cố 諸chư 聖thánh 道Đạo 得đắc 決quyết 定định 名danh 。 至chí 此thử 位vị 中trung 說thuyết 名danh 為vi 入nhập 。 解giải 云vân 。 俱câu 舍xá 正chánh 性tánh 二nhị 種chủng 涅Niết 槃Bàn 聖thánh 道Đạo 。 生sanh 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 煩phiền 惱não 生sanh 猶do 如như 生sanh 食thực 。 二nhị 聖thánh 道Đạo 未vị 熟thục 。 名danh 之chi 為vi 生sanh 。 順thuận 正chánh 理lý 六lục 十thập 三tam 。 顯hiển 宗tông 第đệ 七thất 。 大đại 同đồng 俱câu 舍xá 。 依y 毗tỳ 婆bà 沙sa 。 亦diệc 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 者giả 見kiến 所sở 斷đoạn 惑hoặc 。 猶do 如như 生sanh 食thực 。 故cố 大đại 婆bà 沙sa 第đệ 三tam 卷quyển 云vân 。


復phục 次thứ 。 見kiến 所sở 斷đoạn 惑hoặc 。 令linh 諸chư 有hữu 情tình 。 墮đọa 諸chư 惡ác 趣thú 。 受thọ 諸chư 劇kịch 苦khổ 。 譬thí 如như 生sanh 食thực 久cửu 在tại 身thân 中trung 。 能năng 作tác 種chủng 種chủng 。 極cực 苦khổ 惱não 事sự 。 是thị 故cố 此thử 惑hoặc 說thuyết 名danh 為vi 生sanh 。 見kiến 道đạo 能năng 滅diệt 。 故cố 名danh 離ly 生sanh 。


復phục 次thứ 有hữu 身thân 見kiến 等đẳng 。 剛cang 強cường 難nan 伏phục 。 如như 狩thú 籠lung 戾lệ 。 故cố 說thuyết 名danh 生sanh 。 見kiến 道đạo 能năng 滅diệt 。 故cố 名danh 離ly 生sanh 。 或hoặc 復phục 善thiện 根căn 未vị 熟thục 名danh 生sanh 。 故cố 婆bà 沙sa 云vân 。


復phục 次thứ 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 或hoặc 諸chư 貪tham 愛ái 。 能năng 令linh 善thiện 根căn 。 不bất 得đắc 成thành 就tựu 。 及cập 令linh 諸chư 有hữu 潤nhuận 令linh 起khởi 過quá 。 皆giai 名danh 為vi 生sanh 。 見kiến 道đạo 起khởi 已dĩ 。 摧tồi 彼bỉ 勢thế 力lực 。 令linh 不bất 復phục 為vi 增tăng 上thượng 生sanh 過quá 。 由do 此thử 見kiến 道đạo 。 獨độc 名danh 離ly 生sanh 。 廣quảng 說thuyết 如như 彼bỉ 。 大Đại 乘Thừa 說thuyết 處xứ 。 如như 第đệ 八bát 卷quyển 疏sớ/sơ 記ký 中trung 釋thích 。 言ngôn 生sanh 如Như 來Lai 家gia 者giả 。 無vô 性tánh 釋thích 云vân 。 謂vị 佛Phật 法Pháp 界giới 。 名danh 如Như 來Lai 家gia 。 於ư 此thử 證chứng 會hội 。 故cố 名danh 為vi 生sanh 。 世thế 親thân 釋thích 云vân 。 生sanh 如Như 來Lai 家gia 者giả 。 由do 此thử 能năng 令linh 諸chư 佛Phật 種chủng 性tánh 。 不bất 斷đoạn 絕tuyệt 故cố 。 依y 十thập 住trụ 婆bà 沙sa 第đệ 一nhất 卷quyển 云vân 。 是thị 諸chư 佛Phật 家gia 。 名danh 如Như 來Lai 家gia 。 今kim 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 行hành 如Như 來Lai 道đạo 相tương 續tục 不bất 斷đoạn 故cố 如Như 來Lai 家gia 。 廣quảng 如như 彼bỉ 論luận 多đa 復phục 次thứ 說thuyết 。 證chứng 得đắc 初Sơ 地Địa 者giả 。 如như 下hạ 當đương 釋thích 。 又hựu 能năng 受thọ 用dụng 。 此thử 地địa 勝thắng 德đức 者giả 。 此thử 攝nhiếp 唯duy 識thức 餘dư 六lục 勝thắng 利lợi 。


彼bỉ 於ư 先tiên 時thời 。 由do 得đắc 奢Xa 摩Ma 他Tha 。 毗Tỳ 鉢Bát 舍Xá 那Na 故cố 。 已dĩ 得đắc 二nhị 種chủng 所sở 緣duyên 。 謂vị 有hữu 分phân 別biệt 影ảnh 像tượng 所sở 緣duyên 。 及cập 無vô 分phân 別biệt 。 影ảnh 像tượng 所sở 緣duyên 。 彼bỉ 於ư 今kim 時thời 。 得đắc 見kiến 道đạo 故cố 。 更cánh 證chứng 得đắc 事sự 。 邊biên 際tế 所sở 緣duyên 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 。 明minh 所sở 緣duyên 勝thắng 利lợi 。 謂vị 先tiên 地địa 前tiền 已dĩ 得đắc 二nhị 種chủng 所sở 緣duyên 境cảnh 故cố 。 今kim 此thử 見kiến 道đạo 。 更cánh 得đắc 第đệ 三tam 。 邊biên 際tế 所sở 緣duyên 。 三tam 種chủng 所sở 緣duyên 。 差sai 別biệt 之chi 相tướng 。 如như 前tiền 已dĩ 說thuyết 。


復phục 於ư 後hậu 後hậu 。 一nhất 切thiết 地địa 中trung 。 進tiến 修tu 修tu 道Đạo 。 即tức 於ư 如như 是thị 。 三tam 種chủng 所sở 緣duyên 。 作tác 意ý 思tư 惟duy 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 三tam 釋thích 修tu 道Đạo 位vị 。 文văn 有hữu 二nhị 節tiết 。 初sơ 明minh 進tiến 修tu 。 修tu 是thị 增tăng 明minh 義nghĩa 。 謂vị 見kiến 道đạo 後hậu 。 後hậu 九cửu 地địa 中trung 。 觀quán 智trí 漸tiệm 增tăng 。 又hựu 解giải 。 後hậu 後hậu 者giả 。 具cụ 說thuyết 十Thập 地Địa 。 在tại 見kiến 道đạo 後hậu 。 十Thập 地Địa 非phi 一nhất 。 重trọng/trùng 言ngôn 後hậu 後hậu 。 後hậu 即tức 於ư 如như 是thị 。 等đẳng 者giả 辨biện 具cụ 三tam 緣duyên 。 謂vị 無vô 分phân 別biệt 。 智trí 內nội 正chánh 思tư 惟duy 。 諸chư 事sự 邊biên 際tế 真Chân 如Như 實thật 境cảnh 。 而nhi 不bất 變biến 影ảnh 。 以dĩ 後hậu 得đắc 智trí 作tác 意ý 思tư 惟duy 。 有hữu 分phân 別biệt 影ảnh 無vô 分phân 別biệt 影ảnh 二nhị 種chủng 境cảnh 界giới 。 即tức 以dĩ 此thử 文văn 。 證chứng 十Thập 地Địa 中trung 皆giai 具cụ 三tam 境cảnh 。


譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 以dĩ 其kỳ 細tế 楔tiết 。 出xuất 於ư 麤thô 楔tiết 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 喻dụ 說thuyết 。 如như 諸chư 世thế 間gian 欲dục 破phá 木mộc 時thời 。 先tiên 用dụng 麤thô 楔tiết 。 後hậu 用dụng 細tế 楔tiết 。 以dĩ 其kỳ 細tế 楔tiết 。 出xuất 於ư 麤thô 楔tiết 。


如như 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 依y 此thử 以dĩ 楔tiết 。 出xuất 楔tiết 方phương 便tiện 。 遣khiển 內nội 相tướng 故cố 。 一nhất 切thiết 隨tùy 順thuận 。 雜tạp 染nhiễm 分phần 相tướng 。 皆giai 悉tất 除trừ 遣khiển 。 相tướng 除trừ 遣khiển 故cố 。 麤thô 重trọng/trùng 亦diệc 遣khiển 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 三tam 舉cử 法pháp 同đồng 喻dụ 。 (# 亦diệc 名danh 為vi 合hợp )# 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 明minh 初Sơ 地Địa 出xuất 二nhị 種chủng 縛phược 。 後hậu 顯hiển 餘dư 地địa 陶đào 練luyện 其kỳ 心tâm 。 此thử 即tức 初sơ 也dã 。 謂vị 初Sơ 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 依y 此thử 以dĩ 楔tiết 。 出xuất 楔tiết 聖thánh 道Đạo 遣khiển 定định 內nội 相tương/tướng 。 由do 遣khiển 相tương/tướng 故cố 。 一nhất 切thiết 相tương/tướng 縛phược 。 悉tất 皆giai 除trừ 遣khiển 。 相tương/tướng 縛phược 遣khiển 故cố 。 麤thô 重trọng 縛phược 亦diệc 遣khiển 。 故cố 瑜du 伽già 論luận 六lục 十thập 四tứ 云vân 。 若nhược 有hữu 行hành 於ư 非phi 安an 立lập 諦đế 不bất 行hành 於ư 相tương/tướng 。 不bất 行hành 相tương/tướng 故cố 。 於ư 諸chư 相tướng 縛phược 。 便tiện 得đắc 解giải 脫thoát 。 於ư 諸chư 相tướng 縛phược 。 得đắc 解giải 脫thoát 故cố 。 於ư 麤thô 重trọng 縛phược 亦diệc 得đắc 解giải 脫thoát 。 二nhị 縛phược 別biệt 相tướng 。 如như 前tiền 已dĩ 釋thích 。 問vấn 。 如như 何hà 得đắc 知tri 初Sơ 地Địa 已dĩ 上thượng 能năng 斷đoạn 二nhị 縛phược 。 答đáp 。 如như 成thành 唯duy 識thức 第đệ 九cửu 卷quyển 云vân 。 此thử 加gia 行hành 位vị 。 未vị 遣khiển 相tương/tướng 縛phược 。 於ư 麤thô 重trọng 縛phược 亦diệc 未vị 能năng 斷đoạn 。 又hựu 梁lương 攝nhiếp 論luận 第đệ 四tứ 卷quyển 云vân 。 若nhược 得đắc 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 即tức 解giải 相tương/tướng 結kết 。 相tương/tướng 結kết 不bất 起khởi 。 麤thô 重trọng/trùng 結kết 即tức 隨tùy 滅diệt 。 故cố 知tri 地địa 前tiền 不bất 斷đoạn 二nhị 縛phược 。 然nhiên 此thử 所sở 說thuyết 以dĩ 楔tiết 出xuất 楔tiết 。 諸chư 教giáo 不bất 同đồng 。 若nhược 依y 瑜du 伽già 。 影ảnh 像tượng 喻dụ 細tế 楔tiết 。 本bổn 質chất 喻dụ 麤thô 楔tiết 。 身thân 輕khinh 安an 為vi 細tế 楔tiết 。 身thân 麤thô 重trọng/trùng 為vi 麤thô 楔tiết 。 即tức 以dĩ 細tế 楔tiết 。 遣khiển 於ư 麤thô 楔tiết 。 故cố 六lục 十thập 七thất 云vân 。 除trừ 遣khiển 修tu 者giả 。 謂vị 如như 有hữu 一nhất 由do 三tam 摩ma 地địa 。 所sở 行hành 影ảnh 像tượng 。 諸chư 相tướng 作tác 意ý 故cố 。 如như 以dĩ 楔tiết 出xuất 楔tiết 方phương 便tiện 除trừ 遣khiển 。 棄khí 於ư 自tự 性tánh 諸chư 相tướng 。 又hựu 如như 有hữu 一nhất 用dụng 彼bỉ 細tế 楔tiết 遣khiển 於ư 麤thô 楔tiết 。 如như 是thị 行hành 者giả 。 以dĩ 身thân 輕khinh 安an 。 遣khiển 身thân 麤thô 重trọng/trùng 。 名danh 除trừ 遣khiển 修tu 。 又hựu 顯hiển 揚dương 論luận 第đệ 十thập 六lục 云vân 。 除trừ 遣khiển 修tu 者giả 。 謂vị 如như 有hữu 一nhất 思tư 惟duy 三tam 摩ma 地địa 所sở 行hành 影ảnh 像tượng 相tương/tướng 故cố 。 除trừ 遣khiển 諸chư 法pháp 根căn 本bổn 性tánh 相tướng 。 令linh 不bất 復phục 現hiện 。 餘dư 同đồng 瑜du 伽già 。 若nhược 依y 梁lương 論luận 。 以dĩ 麤thô 榍# 遣khiển 細tế 榍# 。 喻dụ 十Thập 地Địa 中trung 以dĩ 勝thắng 智trí 遣khiển 劣liệt 智trí 。 故cố 十thập 一nhất 云vân 。 如như 世thế 間gian 欲dục 破phá 木mộc 。 先tiên 用dụng 細tế 榍# 。 後hậu 用dụng 麤thô 榍# 。 觀quán 行hành 人nhân 破phá 煩phiền 惱não 亦diệc 爾nhĩ 。 先tiên 用dụng 劣liệt 道đạo 。 次thứ 用dụng 中trung 道đạo 。 後hậu 用dụng 勝thắng 道đạo 。 若nhược 依y 攝nhiếp 論luận 。 聖thánh 道Đạo 喻dụ 細tế 楔tiết 。 雜tạp 染nhiễm 種chủng 子tử 喻dụ 麤thô 楔tiết 。 故cố 世thế 親thân 論luận 第đệ 八bát 卷quyển 云vân 。 論luận 曰viết 。 對đối 治trị 差sái 別biệt 者giả 。 謂vị 一nhất 切thiết 總tổng 相tương/tướng 緣duyên 智trí 。 以dĩ 楔tiết 出xuất 楔tiết 道Đạo 理lý 。 遣khiển 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 中trung 一nhất 切thiết 障chướng 麤thô 重trọng/trùng 故cố 。 釋thích 云vân 。 緣duyên 總tổng 法pháp 智trí 。 對đối 治trị 一nhất 切thiết 。 障chướng 破phá 而nhi 住trụ 。 如như 以dĩ 細tế 楔tiết 除trừ 去khứ 麤thô 楔tiết 。 住trụ 本bổn 識thức 中trung 。 諸chư 雜tạp 染nhiễm 法pháp 。 熏huân 習tập 種chủng 子tử 說thuyết 名danh 為vi 麤thô 。 諸chư 對đối 治trị 道đạo 。 能năng 除trừ 彼bỉ 故cố 。 是thị 微vi 細tế 義nghĩa 。 又hựu 無vô 性tánh 論luận 第đệ 八bát 卷quyển 云vân 。 聖thánh 道Đạo 微vi 妙diệu 。 故cố 如như 細tế 楔tiết 。 所sở 治trị 種chủng 子tử 其kỳ 性tánh 麤thô 重trọng/trùng 。 故cố 如như 麤thô 楔tiết 。 餘dư 同đồng 世thế 親thân 。 依y 此thử 等đẳng 教giáo 。 釋thích 此thử 經Kinh 文văn 。 諸chư 說thuyết 不bất 同đồng 。 一nhất 云vân 。 此thử 經Kinh 意ý 同đồng 梁lương 論luận 。 以dĩ 勝thắng 智trí 楔tiết 。 出xuất 劣liệt 智trí 楔tiết 。 一nhất 云vân 。 經kinh 意ý 同đồng 世thế 親thân 等đẳng 。 以dĩ 聖thánh 智trí 楔tiết 。 出xuất 於ư 惑hoặc 楔tiết 。 一nhất 云vân 。 此thử 經Kinh 就tựu 相tương/tướng 顯hiển 說thuyết 。 同đồng 世thế 親thân 等đẳng 。 就tựu 通thông 相tương/tướng 說thuyết 。 皆giai 不bất 相tương 違vi 。 謂vị 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 在tại 地địa 前tiền 位vị 。 得đắc 根căn 本bổn 定định 。 以dĩ 身thân 輕khinh 安an 。 遣khiển 身thân 麤thô 重trọng/trùng 。 次thứ 以dĩ 定định 內nội 細tế 影ảnh 。 遣khiển 外ngoại 麤thô 相tương/tướng 。 或hoặc 以dĩ 影ảnh 像tượng 細tế 相tương/tướng 。 遣khiển 本bổn 麤thô 相tương/tướng 。 地địa 上thượng 菩Bồ 薩Tát 。 及cập 用dụng 真chân 觀quán 。 遣khiển 影ảnh 像tượng 相tương/tướng 。 乃nãi 至chí 以dĩ 智trí 遣khiển 惑hoặc 。 尋tầm 即tức 可khả 知tri 。 或hoặc 可khả 法pháp 喻dụ 合hợp 依y 修tu 道Đạo 位vị 說thuyết 。


永vĩnh 害hại 一nhất 切thiết 。 相tương/tướng 麤thô 重trọng/trùng 故cố 。 漸tiệm 次thứ 於ư 彼bỉ 。 後hậu 後hậu 地địa 中trung 。 如như 練luyện 金kim 法pháp 陶đào 練luyện 其kỳ 心tâm 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 陶đào 練luyện 其kỳ 心tâm 。 謂vị 於ư 初Sơ 地Địa 。 永vĩnh 害hại 二nhị 縛phược 力lực 故cố 。 於ư 後hậu 諸chư 地địa 。 如như 練luyện 生sanh 金kim 。 陶đào 練luyện 其kỳ 心tâm 。 此thử 練luyện 金kim 法pháp 。 如như 瑜du 伽già 論luận 第đệ 十thập 三tam 說thuyết 。 彼bỉ 云vân 。 當đương 如như 陶đào 練luyện 生sanh 金kim 之chi 法pháp 。 陶đào 練luyện 其kỳ 心tâm 。 謂vị 練luyện 生sanh 金kim 。 略lược 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 除trừ 垢cấu 陶đào 練luyện 。 謂vị 從tùng 金kim 性tánh 中trung 漸tiệm 漸tiệm 除trừ 去khứ 麤thô 中trung 細tế 垢cấu 。 二nhị 攝nhiếp 受thọ 陶đào 練luyện 。 謂vị 即tức 於ư 彼bỉ 。 鄭trịnh 重trọng 銷tiêu 煑chử 。 三tam 調điều 柔nhu 陶đào 練luyện 。 謂vị 銷tiêu 煑chử 已dĩ 。 更cánh 細tế 練luyện 治trị 瑕hà 璅tỏa 等đẳng 穢uế 。 又hựu 三tam 十thập 一nhất 云vân 。 譬thí 如như 黠hiệt 慧tuệ 。 鍛đoán 金kim 銀ngân 師sư 。 或hoặc 彼bỉ 弟đệ 子tử 。 於ư 時thời 時thời 間gian 。 燒thiêu 練luyện 金kim 銀ngân 。 令linh 其kỳ 棄khí 捨xả 一nhất 切thiết 垢cấu 穢uế 。 調điều 柔nhu 隨tùy 順thuận 。 隨tùy 其kỳ 所sở 樂nhạo 。 種chủng 子tử 轉chuyển 變biến 。 如như 是thị 勤cần 修tu 。 瑜du 伽già 行hành 者giả 。 為vi 令linh 其kỳ 心tâm 棄khí 背bội 貪tham 等đẳng 一nhất 切thiết 垢cấu 穢uế 。 隨tùy 於ư 彼bỉ 彼bỉ 欲dục 自tự 安an 立lập 。 或hoặc 奢xa 摩ma 他tha 品phẩm 。 或hoặc 毗Tỳ 鉢Bát 舍Xá 那Na 品phẩm 。 即tức 於ư 彼bỉ 彼bỉ 能năng 善thiện 和hòa 合hợp 。 無vô 轉chuyển 無vô 動động 。 隨tùy 其kỳ 所sở 樂nhạo 。 種chủng 種chủng 義nghĩa 中trung 。 如như 所sở 信tín 解giải 。 皆giai 能năng 成thành 辦biện 。


乃nãi 至chí 證chứng 得đắc 。 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 又hựu 得đắc 所sở 作tác 。 成thành 滿mãn 所sở 緣duyên 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 明minh 其kỳ 果quả 位vị 。 證chứng 得đắc 菩Bồ 提Đề 。 (# 於ư 五ngũ 位vị 中trung 。 即tức 是thị 第đệ 五ngũ 究cứu 竟cánh 位vị 也dã )# 謂vị 非phi 但đãn 地địa 地địa 陶đào 練luyện 其kỳ 心tâm 。 乃nãi 至chí 證chứng 得đắc 。 究cứu 竟cánh 位vị 中trung 。 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 又hựu 依y 此thử 位vị 。 於ư 其kỳ 四tứ 種chủng 所sở 緣duyên 境cảnh 中trung 。 更cánh 得đắc 第đệ 四tứ 所sở 作tác 成thành 滿mãn 。 所sở 緣duyên 境cảnh 也dã 。 佛Phật 果Quả 位vị 中trung 。 四tứ 境cảnh 具cụ 足túc 。 又hựu 解giải 。 地địa 前tiền 得đắc 二nhị 種chủng 境cảnh 。 十Thập 地Địa 位vị 中trung 。 改cải 名danh 邊biên 證chứng 。 佛Phật 果Quả 位vị 中trung 。 改cải 名danh 成thành 滿mãn 。 雖tuy 有hữu 兩lưỡng 釋thích 。 前tiền 解giải 為vi 勝thắng 。


善thiện 男nam 子tử 。 如như 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 於ư 內nội 止Chỉ 觀Quán 。 正chánh 修tu 行hành 故cố 。 證chứng 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。


釋thích 曰viết 。 此thử 即tức 第đệ 二nhị 結kết 文văn 。 謂vị 地địa 前tiền 地địa 上thượng 菩Bồ 薩Tát 。 修tu 止Chỉ 觀Quán 二nhị 道đạo 。 勤cần 修tu 行hành 故cố 。 證chứng 得đắc 無Vô 上Thượng 正Chánh 等Đẳng 菩Bồ 提Đề 。


慈Từ 氏Thị 菩Bồ 薩Tát 。 復phục 白bạch 佛Phật 言ngôn 。


世Thế 尊Tôn 。 云vân 何hà 修tu 行hành 。 引dẫn 發phát 菩Bồ 薩Tát 。 廣quảng 大đại 威uy 德đức 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 十thập 七thất 。 引dẫn 發phát 廣quảng 大đại 威uy 德đức 門môn 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 先tiên 問vấn 。 後hậu 答đáp 。 此thử 即tức 問vấn 也dã 。


善thiện 男nam 子tử 。 若nhược 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 善thiện 知tri 六lục 處xứ 。 便tiện 能năng 引dẫn 發phát 。 菩Bồ 薩Tát 所sở 有hữu 。 廣quảng 大đại 威uy 德đức 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 如Như 來Lai 正chánh 答đáp 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 依y 問vấn 正chánh 釋thích 。 後hậu 善thiện 男nam 子tử 下hạ 結kết 。 前tiền 中trung 有hữu 三tam 。 一nhất 標tiêu 數số 略lược 答đáp 。 二nhị 依y 數số 列liệt 名danh 。 後hậu 次thứ 第đệ 別biệt 釋thích 。 此thử 即tức 第đệ 一nhất 標tiêu 數số 略lược 答đáp 。 謂vị 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 善thiện 知tri 六lục 處xứ 。 引dẫn 大đại 威uy 德đức 。


一nhất 者giả 善thiện 知tri 心tâm 生sanh 。 二nhị 者giả 善thiện 知tri 住trụ 。 三tam 者giả 善thiện 知tri 心tâm 出xuất 。 四tứ 者giả 善thiện 知tri 心tâm 增tăng 。 五ngũ 者giả 善thiện 知tri 心tâm 減giảm 。 六lục 者giả 善thiện 知tri 方phương 便tiện 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 依y 數số 列liệt 名danh 。


云vân 何hà 善thiện 知tri 心tâm 生sanh 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 三tam 次thứ 第đệ 別biệt 釋thích 。 別biệt 釋thích 六lục 處xứ 。 即tức 分phân 為vi 六lục 。 此thử 即tức 第đệ 一nhất 釋thích 。 善thiện 知tri 心tâm 生sanh 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 先tiên 問vấn 。 後hậu 答đáp 。 此thử 即tức 問vấn 也dã 。 善thiện 知tri 者giả 。 能năng 知tri 智trí 。 心tâm 生sanh 者giả 所sở 知tri 心tâm 。 下hạ 皆giai 准chuẩn 此thử 。


謂vị 如như 實thật 知tri 。 十thập 六lục 行hành 心tâm 。 生sanh 起khởi 差sai 別biệt 。 是thị 名danh 善thiện 知tri 心tâm 生sanh 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 正chánh 答đáp 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 總tổng 答đáp 。 後hậu 別biệt 釋thích 。 此thử 即tức 總tổng 答đáp 。


十thập 六lục 行hành 心tâm 。 生sanh 起khởi 差sai 別biệt 者giả 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 別biệt 釋thích 。 十thập 六lục 行hành 心tâm 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 先tiên 牒điệp 。 後hậu 釋thích 。 此thử 即tức 總tổng 牒điệp 。


一nhất 者giả 不bất 可khả 覺giác 知tri 。 堅kiên 住trụ 器khí 識thức 生sanh 。 謂vị 阿a 陀đà 那na 識thức 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 次thứ 第đệ 別biệt 釋thích 。 十thập 六lục 種chủng 心tâm 。 即tức 為vi 十thập 六lục 。 此thử 釋thích 初sơ 心tâm 。 文văn 有hữu 兩lưỡng 節tiết 。 初sơ 標tiêu 心tâm 名danh 。 後hậu 出xuất 體thể 性tánh 。 然nhiên 釋thích 此thử 文văn 。 自tự 有hữu 兩lưỡng 釋thích 。 一nhất 云vân 。 不bất 可khả 覺giác 知tri 者giả 。 謂vị 第đệ 八bát 識thức 能năng 緣duyên 行hành 相tương/tướng 。 不bất 可khả 覺giác 知tri 。 恆hằng 相tương 續tục 結kết 故cố 。 名danh 為vi 堅kiên 住trụ 。 執chấp 持trì 器khí 世thế 間gian 故cố 。 名danh 為vi 器khí 識thức 。 阿a 陀đà 那na 識thức 者giả 。 此thử 出xuất 體thể 性tánh 。 梵Phạm 音âm 阿a 陀đà 那na 。 此thử 云vân 執chấp 持trì 。 有hữu 其kỳ 三tam 義nghĩa 。 一nhất 執chấp 持trì 根căn 根căn 所sở 依y 。 二nhị 執chấp 持trì 種chủng 子tử 。 三tam 者giả 執chấp 持trì 結kết 生sanh 相tương 續tục 結kết 。 一nhất 云vân 。 不bất 可khả 覺giác 知tri 者giả 。 謂vị 共cộng 相tương 果quả 外ngoại 器khí 世thế 間gian 。 不bất 可khả 覺giác 知tri 。 自tự 變biến 他tha 變biến 。 差sai 別biệt 之chi 相tướng 。


二nhị 者giả 種chủng 種chủng 行hành 相tướng 。 所sở 緣duyên 識thức 生sanh 。


釋thích 曰viết 。 此thử 明minh 第đệ 二nhị 心tâm 生sanh 。 先tiên 標tiêu 其kỳ 名danh 。 後hậu 出xuất 體thể 性tánh 。 此thử 即tức 標tiêu 名danh 。 能năng 緣duyên 行hành 相tương/tướng 。 隨tùy 境cảnh 非phi 一nhất 。 故cố 言ngôn 種chủng 種chủng 行hành 相tướng 。 所sở 緣duyên 識thức 生sanh 者giả 。 從tùng 境cảnh 立lập 名danh 。 所sở 緣duyên 境cảnh 境cảnh 識thức 。 故cố 名danh 所sở 緣duyên 識thức 生sanh 。


謂vị 頓đốn 取thủ 一nhất 切thiết 。 色sắc 等đẳng 境cảnh 界giới 。 分phân 別biệt 意ý 識thức 。 及cập 頓đốn 取thủ 內nội 外ngoại 。 境cảnh 界giới 覺giác 受thọ 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 出xuất 體thể 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 明minh 有hữu 漏lậu 意ý 識thức 。 後hậu 明minh 無vô 漏lậu 意ý 識thức 。 此thử 即tức 初sơ 也dã 。 謂vị 於ư 一nhất 時thời 。 頓đốn 取thủ 一nhất 切thiết 色sắc 等đẳng 六lục 境cảnh 。 分phân 別biệt 意ý 識thức 。 此thử 即tức 五ngũ 識thức 同đồng 時thời 。 分phân 別biệt 意ý 識thức 。 或hoặc 五ngũ 識thức 後hậu 。 分phân 別biệt 意ý 識thức 。 或hoặc 於ư 一nhất 時thời 。 頓đốn 取thủ 內nội 外ngoại 十thập 二nhị 處xứ 境cảnh 。 覺giác 悟ngộ 領lãnh 受thọ 。 分phân 別biệt 意ý 識thức 。


或hoặc 頓đốn 於ư 一nhất 念niệm 。 瞬thuấn 息tức 須tu 臾du 。 現hiện 入nhập 多đa 定định 。 見kiến 多đa 佛Phật 土độ 。 見kiến 多đa 如Như 來Lai 。 分phân 別biệt 意ý 識thức 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 無vô 漏lậu 意ý 識thức 。 梵Phạm 音âm 剎sát 那na 。 此thử 云vân 極cực 少thiểu 時thời 。 即tức 是thị 一nhất 念niệm 。 故cố 雜tạp 心tâm 論luận 云vân 。 如như 壯tráng 士sĩ 夫phu 。 一nhất 彈đàn 指chỉ 頃khoảnh 。 逕kính 六lục 十thập 剎sát 那na 。 一nhất 剎sát 那na 為vi 一nhất 念niệm 。 梵Phạm 音âm 臘lạp 縛phược 。 此thử 云vân 瞬thuấn 息tức 。 梵Phạm 音âm 牟mâu 呼hô 栗lật 多đa 。 此thử 云vân 須tu 臾du 。 依y 俱câu 舍xá 論luận 第đệ 十thập 二nhị 云vân 。 剎sát 那na 百bách 二nhị 十thập 。 為vi 一nhất 怛đát 剎sát 那na 。 六lục 十thập 怛đát 剎sát 那na 。 為vi 臘lạp 縛phược 。 三tam 十thập 臘lạp 縛phược 。 為vi 牟mâu 呼hô 栗lật 多đa 。 此thử 意ý 說thuyết 云vân 。 後hậu 得đắc 無vô 漏lậu 。 自tự 在tại 力lực 故cố 。 或hoặc 於ư 一nhất 時thời 。 於ư 一nhất 念niệm 頃khoảnh 。 現hiện 入nhập 多đa 定định 。 見kiến 多đa 佛Phật 土độ 。 或hoặc 見kiến 多đa 佛Phật 。 分phân 別biệt 意ý 識thức 。 然nhiên 此thử 後hậu 得đắc 對đối 有hữu 漏lậu 心tâm 。 名danh 無vô 分phân 別biệt 。 對đối 正chánh 體thể 智trí 。 亦diệc 名danh 分phân 別biệt 。 問vấn 。 於ư 一nhất 念niệm 見kiến 多đa 如Như 來Lai 。 其kỳ 義nghĩa 可khả 爾nhĩ 。 如như 何hà 一nhất 念niệm 能năng 入nhập 多đa 定định 。 答đáp 。 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 神thần 力lực 難nan 思tư 。 能năng 於ư 念niệm 念niệm 。 入nhập 種chủng 種chủng 定định 。 故cố 雜tạp 集tập 論luận 第đệ 十thập 四tứ 云vân 。 唯duy 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 及cập 已dĩ 得đắc 大đại 神thần 通thông 菩Bồ 薩Tát 。 由do 隨tùy 所sở 欲dục 。 剎sát 那na 剎sát 那na 。 能năng 入nhập 無vô 量lượng 三tam 摩ma 地địa 差sai 別biệt 故cố 。 又hựu 解giải 。 隨tùy 應ứng 可khả 得đắc 入nhập 諸chư 定định 等đẳng 。 非phi 實thật 一nhất 念niệm 入nhập 一nhất 切thiết 定định 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 如như 何hà 一nhất 念niệm 入nhập 多đa 佛Phật 土độ 。 無vô 一nhất 有hữu 情tình 。 有hữu 多đa 身thân 故cố 。 示thị 現hiện 化hóa 身thân 。 入nhập 多đa 佛Phật 土độ 。


三tam 者giả 小tiểu 相tướng 所sở 緣duyên 識thức 生sanh 。 謂vị 欲dục 界giới 繫hệ 識thức 。


釋thích 曰viết 。 顯hiển 第đệ 三tam 心tâm 。 此thử 下hạ 五ngũ 相tương/tướng 。 並tịnh 約ước 第đệ 八bát 賴lại 耶da 識thức 說thuyết 。 故cố 瑜du 伽già 論luận 五ngũ 十thập 一nhất 云vân 。 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 於ư 欲dục 界giới 中trung 。 緣duyên 狹hiệp 小tiểu 執chấp 受thọ 境cảnh 。 了liễu 別biệt 狹hiệp 小tiểu 所sở 緣duyên 故cố 。 雜tạp 論luận 云vân 。 小tiểu 者giả 謂vị 欲dục 界giới 下hạ 劣liệt 故cố 。


四tứ 者giả 大đại 相tương/tướng 緣duyên 識thức 生sanh 。 謂vị 色sắc 界giới 繫hệ 識thức 。


釋thích 曰viết 。 辨biện 第đệ 四tứ 識thức 。 瑜du 伽già 論luận 云vân 。 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 於ư 色sắc 界giới 中trung 。 緣duyên 廣quảng 大đại 執chấp 受thọ 境cảnh 。 了liễu 別biệt 廣quảng 大đại 執chấp 受thọ 所sở 緣duyên 故cố 。 雜tạp 集tập 論luận 云vân 。 大đại 者giả 謂vị 色sắc 界giới 增tăng 上thượng 故cố 。


五ngũ 者giả 無vô 量lượng 相tướng 所sở 緣duyên 識thức 生sanh 。 謂vị 空không 識Thức 無Vô 邊Biên 處Xứ 繫hệ 識thức 。


釋thích 曰viết 。 辨biện 第đệ 五ngũ 識thức 。 瑜du 伽già 論luận 云vân 。 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 於ư 無vô 色sắc 界giới 。 空Không 無Vô 邊Biên 處Xứ 。 識Thức 無Vô 邊Biên 處Xứ 。 緣duyên 無vô 量lượng 執chấp 受thọ 境cảnh 。 了liễu 別biệt 無vô 量lượng 執chấp 受thọ 所sở 緣duyên 故cố 。 雜tạp 集tập 論luận 云vân 。 無vô 量lượng 者giả 。 謂vị 空Không 無Vô 邊Biên 處Xứ 。 識Thức 無Vô 邊Biên 處Xứ 。 無vô 邊biên 際tế 故cố 。


六lục 者giả 微vi 細tế 相tương/tướng 所sở 處xử 識thức 生sanh 。 謂vị 無Vô 所Sở 有Hữu 處Xứ 繫hệ 識thức 。


釋thích 曰viết 。 釋thích 第đệ 六lục 相tương/tướng 。 瑜du 伽già 論luận 云vân 。 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 於ư 無vô 所sở 有hữu 處xứ 。 緣duyên 微vi 細tế 執chấp 受thọ 境cảnh 。 了liễu 別biệt 微vi 細tế 執chấp 受thọ 所sở 緣duyên 故cố 。


七thất 者giả 邊biên 際tế 相tướng 所sở 緣duyên 識thức 生sanh 。 謂vị 非Phi 想Tưởng 非Phi 非Phi 想Tưởng 處Xứ 繫hệ 識thức 。


釋thích 曰viết 。 明minh 第đệ 七thất 心tâm 。 於ư 三tam 界giới 中trung 。 最tối 是thị 後hậu 邊biên 。 故cố 名danh 邊biên 際tế 。 瑜du 伽già 論luận 云vân 。 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 於ư 非Phi 想Tưởng 非Phi 非Phi 想Tưởng 處Xứ 。 緣duyên 極cực 微vi 細tế 執chấp 受thọ 境cảnh 。 了liễu 別biệt 極cực 微vi 執chấp 受thọ 所sở 緣duyên 故cố 。 顯hiển 揚dương 十thập 七thất 釋thích 上thượng 五ngũ 相tương/tướng 。 亦diệc 同đồng 瑜du 伽già 。 或hoặc 可khả 五ngũ 相tương 隨tùy 其kỳ 所sở 應ưng 。 通thông 於ư 六lục 識thức 。


八bát 者giả 無vô 相tướng 識thức 生sanh 。 謂vị 出xuất 世thế 識thức 。 及cập 緣duyên 滅diệt 識thức 。


釋thích 曰viết 。 明minh 第đệ 八bát 心tâm 。 出xuất 世thế 識thức 者giả 。 無vô 漏lậu 道Đạo 諦đế 相tướng 應ưng 識thức 。 遠viễn 離ly 有hữu 漏lậu 諸chư 戲hí 論luận 相tương/tướng 。 故cố 名danh 無vô 相tướng 。 此thử 通thông 無vô 漏lậu 八bát 種chủng 淨tịnh 識thức 。 及cập 緣duyên 滅diệt 識thức 者giả 。 緣duyên 滅Diệt 諦Đế 識thức 。 此thử 通thông 無vô 漏lậu 八bát 識thức 。 及cập 有hữu 漏lậu 意ý 識thức 。


九cửu 者giả 苦khổ 俱câu 行hành 識thức 生sanh 。 謂vị 地địa 獄ngục 識thức 。


釋thích 曰viết 。 明minh 第đệ 九cửu 心tâm 。 謂vị 那na 落lạc 迦ca 全toàn 。 及cập 於ư 一nhất 分phần/phân 鬼quỷ 傍bàng 生sanh 中trung 。 純thuần 受thọ 苦khổ 處xứ 。 深thâm 密mật 經Kinh 云vân 。 苦khổ 相tương 應ứng 識thức 者giả 。 如như 惡ác 道đạo 識thức 。


十thập 者giả 雜tạp 受thọ 俱câu 行hành 識thức 生sanh 。 謂vị 欲dục 行hành 識thức 。


釋thích 曰viết 。 明minh 第đệ 十thập 心tâm 。 謂vị 於ư 人nhân 中trung 。 若nhược 欲dục 界giới 天thiên 。 及cập 於ư 一nhất 分phần/phân 鬼quỷ 傍bàng 生sanh 中trung 。 轉chuyển 識thức 相tương 應ứng 。 苦khổ 受thọ 。 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 。 不bất 樂nhạo 受thọ 。 相tương/tướng 雜tạp 俱câu 轉chuyển 。 深thâm 密mật 經Kinh 云vân 。 雜tạp 受thọ 相tương 應ứng 識thức 。 如như 欲dục 界giới 識thức 。


十thập 一nhất 喜hỷ 俱câu 行hành 識thức 生sanh 。 謂vị 初sơ 二nhị 靜tĩnh 慮lự 識thức 。


釋thích 曰viết 。 明minh 第đệ 十thập 一nhất 心tâm 。 謂vị 初sơ 二nhị 定định 喜hỷ 受thọ 相tương 應ứng 。 大đại 小tiểu 共cộng 許hứa 。 然nhiên 大Đại 乘Thừa 宗tông 。 同đồng 體thể 義nghĩa 分phần/phân 。 亦diệc 有hữu 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 。 此thử 經Kinh 為vi 分phần/phân 五ngũ 受thọ 別biệt 故cố 。 且thả 說thuyết 喜hỷ 受thọ 。 深thâm 密mật 經Kinh 云vân 。 喜hỷ 相tương 應ứng 識thức 。 如như 初sơ 二nhị 禪thiền 識thức 。


十thập 二nhị 樂lạc 俱câu 行hành 識thức 生sanh 。 謂vị 第đệ 三tam 靜tĩnh 慮lự 識thức 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 十thập 二nhị 心tâm 。 瑜du 伽già 論luận 云vân 。 下hạ 三tam 靜tĩnh 慮lự 。 一nhất 向hướng 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 俱câu 轉chuyển 。 深thâm 密mật 經Kinh 云vân 。 樂nhạo/nhạc/lạc 相tương 應ứng 識thức 。 如như 第đệ 三tam 禪thiền 識thức 。


十thập 三tam 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 俱câu 行hành 識thức 生sanh 。 謂vị 第đệ 四tứ 靜tĩnh 慮lự 。 乃nãi 至chí 非Phi 想Tưởng 非Phi 非Phi 想Tưởng 處Xứ 識thức 。


釋thích 曰viết 。 明minh 第đệ 十thập 三tam 心tâm 。 謂vị 第đệ 四tứ 靜tĩnh 慮lự 已dĩ 上thượng 諸chư 地địa 。 一nhất 向hướng 唯duy 與dữ 捨xả 受thọ 相tương 應ứng 。 此thử 通thông 有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 。 第đệ 六lục 意ý 識thức 及cập 第đệ 七thất 八bát 識thức 。 深thâm 密mật 經Kinh 云vân 。 捨xả 受thọ 相tương 應ứng 識thức 。 如như 第đệ 四tứ 禪thiền 。 乃nãi 至chí 非phi 非phi 想tưởng 識thức 。


十thập 四tứ 染nhiễm 汙ô 。 俱câu 行hành 識thức 生sanh 。 謂vị 諸chư 煩phiền 惱não 。 及cập 隨tùy 煩phiền 惱não 相tương 應ứng 識thức 。


釋thích 曰viết 。 明minh 第đệ 十thập 四tứ 心tâm 。 隨tùy 其kỳ 所sở 應ứng 。 謂vị 與dữ 根căn 本bổn 六lục 種chủng 煩phiền 惱não 及cập 與dữ 二nhị 十thập 諸chư 隨tùy 煩phiền 惱não 。 相tương 應ứng 有hữu 漏lậu 七thất 識thức 。


十thập 五ngũ 善thiện 俱câu 行hành 識thức 生sanh 。 謂vị 信tín 等đẳng 相tương 應ứng 識thức 。


釋thích 曰viết 。 明minh 第đệ 十thập 五ngũ 心tâm 。 謂vị 與dữ 信tín 等đẳng 十thập 一nhất 善thiện 法Pháp 相tương 應ứng 有hữu 漏lậu 六lục 識thức 。 及cập 無vô 漏lậu 八bát 識thức 。


十thập 六lục 無vô 記ký 俱câu 行hành 識thức 生sanh 。 謂vị 彼bỉ 俱câu 不bất 相tương 應ứng 識thức 。


釋thích 曰viết 。 明minh 第đệ 十thập 六lục 心tâm 。 謂vị 不bất 與dữ 彼bỉ 善thiện 染nhiễm 相tướng 應ưng 有hữu 漏lậu 六lục 識thức 。 及cập 第đệ 八bát 識thức 。


云vân 何hà 善thiện 知tri 心tâm 住trụ 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 善thiện 知tri 心tâm 住trụ 。 先tiên 問vấn 。 後hậu 答đáp 。 此thử 即tức 問vấn 也dã 。 善thiện 知tri 者giả 能năng 知tri 智trí 。 心tâm 住trụ 者giả 所sở 知tri 心tâm 。 下hạ 准chuẩn 此thử 釋thích 。


謂vị 如như 實thật 知tri 。 了liễu 別biệt 真Chân 如Như 。


釋thích 曰viết 。 釋thích 二nhị 答đáp 也dã 。 謂vị 如như 實thật 知tri 。 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 相tương 應ứng 之chi 心tâm 。 了liễu 別biệt 真Chân 如Như 。 依y 如như 而nhi 住trụ 。 或hoặc 可khả 了liễu 別biệt 真Chân 如Như 者giả 。 七thất 真Chân 如Như 中trung 。 唯duy 識thức 真Chân 如Như 。 即tức 能năng 觀quán 智trí 。 名danh 為vi 了liễu 別biệt 真Chân 如Như 。 非phi 實thật 性tánh 如như 。 故cố 莊trang 嚴nghiêm 論luận 云vân 。 唯duy 識thức 真Chân 如Như 者giả 。 謂vị 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 此thử 意ý 說thuyết 云vân 。 謂vị 如như 實thật 知tri 。 唯duy 識thức 觀quán 知tri 相tương 應ứng 之chi 心tâm 。 依y 境cảnh 而nhi 住trụ 。 名danh 善thiện 知tri 心tâm 住trụ 。


云vân 何hà 善thiện 知tri 心tâm 出xuất 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 三tam 善thiện 知tri 心tâm 出xuất 。 先tiên 問vấn 後hậu 答đáp 。 此thử 即tức 問vấn 也dã 。


謂vị 如như 實thật 知tri 。 出xuất 二nhị 種chủng 縛phược 。 所sở 謂vị 相tướng 縛phược 。 及cập 麤thô 重trọng 縛phược 。 此thử 能năng 善thiện 知tri 。 應ưng 令linh 其kỳ 心tâm 。 從tùng 如như 是thị 出xuất 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 答đáp 也dã 。 謂vị 如như 實thật 知tri 。 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 相tương 應ứng 之chi 心tâm 。 出xuất 二nhị 種chủng 縛phược 。 此thử 能năng 知tri 心tâm 既ký 善thiện 知tri 已dĩ 。 應ưng 令linh 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 相tương 應ứng 之chi 心tâm 從tùng 二nhị 縛phược 出xuất 。


云vân 何hà 善thiện 知tri 心tâm 增tăng 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 四tứ 善thiện 知tri 心tâm 增tăng 。 先tiên 問vấn 。 後hậu 答đáp 。 此thử 即tức 問vấn 也dã 。


謂vị 如như 實thật 知tri 。 能năng 治trị 相tướng 縛phược 。 麤thô 重trọng 縛phược 心tâm 。 彼bỉ 增tăng 長trưởng 時thời 。 彼bỉ 積tích 集tập 時thời 。 亦diệc 得đắc 增tăng 長trưởng 。 亦diệc 得đắc 積tích 集tập 。 名danh 善thiện 知tri 增tăng 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 答đáp 也dã 。 謂vị 如như 實thật 知tri 。 治trị 二nhị 縛phược 心tâm 。 彼bỉ 增tăng 長trưởng 時thời 。 彼bỉ 積tích 集tập 時thời 。 能năng 治trị 縛phược 心tâm 相tương 應ứng 慧tuệ 等đẳng 。 亦diệc 得đắc 增tăng 長trưởng 。 亦diệc 得đắc 積tích 集tập 。 名danh 善thiện 知tri 增tăng 。 增tăng 長trưởng 積tích 集tập 有hữu 差sai 別biệt 者giả 。 現hiện 行hành 轉chuyển 增tăng 名danh 為vi 增tăng 長trưởng 。 熏huân 成thành 種chủng 子tử 名danh 為vi 積tích 集tập 。 或hoặc 可khả 初sơ 增tăng 長trưởng 時thời 名danh 為vi 增tăng 長trưởng 。 數sác 數sác 重trọng/trùng 起khởi 名danh 為vi 積tích 集tập 。


云vân 何hà 善thiện 知tri 心tâm 減giảm 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 五ngũ 善thiện 知tri 心tâm 減giảm 。 先tiên 問vấn 。 後hậu 答đáp 。 此thử 即tức 問vấn 也dã 。


謂vị 如như 實thật 知tri 彼bỉ 。 所sở 對đối 治trị 相tướng 。 及cập 麤thô 重trọng/trùng 所sở 雜tạp 染nhiễm 心tâm 。 彼bỉ 衰suy 退thoái 時thời 。 彼bỉ 損tổn 減giảm 時thời 。 此thử 亦diệc 衰suy 退thoái 。 此thử 亦diệc 損tổn 減giảm 。 名danh 善thiện 知tri 減giảm 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 答đáp 也dã 。 謂vị 如như 實thật 知tri 。 所sở 治trị 二nhị 縛phược 所sở 雜tạp 染nhiễm 心tâm 。 衰suy 退thoái 損tổn 減giảm 之chi 時thời 。 彼bỉ 雜tạp 染nhiễm 心tâm 相tương 應ứng 見kiến 等đẳng 。 亦diệc 復phục 衰suy 損tổn 。 名danh 善thiện 知tri 減giảm 。 衰suy 退thoái 減giảm 有hữu 差sai 別biệt 者giả 。 反phản 上thượng 增tăng 長trưởng 積tích 集tập 應ưng 知tri 。


云vân 何hà 善thiện 知tri 方phương 便tiện 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 六lục 善thiện 知tri 方phương 便tiện 。 先tiên 問vấn 。 後hậu 答đáp 。 此thử 即tức 問vấn 也dã 。


謂vị 如như 實thật 知tri 。 解giải 脫thoát 勝thắng 處xứ 。 及cập 與dữ 遍biến 處xứ 。 或hoặc 修tu 或hoặc 遣khiển 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 答đáp 也dã 。 謂vị 如như 實thật 知tri 。 八bát 解giải 脫thoát 八bát 勝thắng 處xứ 十thập 遍biến 處xứ 修tu 習tập 如như 如như 。 此thử 三tam 科khoa 功công 德đức 。 或hoặc 能năng 除trừ 遣khiển 彼bỉ 三tam 科khoa 障chướng 。 由do 此thử 方phương 便tiện 。 發phát 起khởi 神thần 通thông 及cập 無vô 諍tranh 等đẳng 。 種chủng 種chủng 功công 德đức 。 故cố 名danh 方phương 便tiện 。 然nhiên 此thử 方phương 便tiện 。 引dẫn 諸chư 功công 德đức 。 諸chư 教giáo 不bất 同đồng 。 若nhược 依y 顯hiển 揚dương 第đệ 四tứ 卷quyển 說thuyết 。 八bát 解giải 脫thoát 中trung 。 第đệ 五ngũ 解giải 脫thoát 。 引dẫn 諸chư 功công 德đức 。 故cố 彼bỉ 論luận 云vân 。 為vì 欲dục 引dẫn 起khởi 。 諸chư 聖thánh 神thần 通thông 無vô 諍tranh 願nguyện 智trí 無vô 礙ngại 辨biện 等đẳng 。 諸chư 功công 德đức 故cố 。 復phục 作tác 無Vô 邊Biên 識Thức 處Xứ 。 解giải 脫thoát 方phương 便tiện 。 若nhược 依y 瑜du 伽già 第đệ 十thập 二nhị 卷quyển 。 三tam 文văn 不bất 同đồng 。 一nhất 處xứ 但đãn 說thuyết 八bát 解giải 脫thoát 中trung 。 第đệ 一nhất 解giải 脫thoát 。 引dẫn 勝thắng 處xứ 遍biến 處xứ 諸chư 聖thánh 神thần 通thông 無vô 諍tranh 願nguyện 智trí 無vô 礙ngại 解giải 等đẳng 。 又hựu 復phục 彼bỉ 云vân 。 十thập 遍biến 處xứ 中trung 。 由do 八bát 色sắc 遍biến 處xứ 。 引dẫn 聖thánh 神thần 通thông 。 由do 識thức 遍biến 處xứ 。 能năng 引dẫn 無vô 諍tranh 願nguyện 智trí 無vô 礙ngại 解giải 等đẳng 。 由do 空không 遍biến 處xứ 。 隨tùy 其kỳ 所sở 欲dục 。 皆giai 轉chuyển 成thành 空không 。 又hựu 復phục 彼bỉ 云vân 。 解giải 脫thoát 勝thắng 處xứ 。 及cập 遍biến 處xứ 等đẳng 。 名danh 能năng 引dẫn 道đạo 。 瑜du 伽già 七thất 十thập 二nhị 亦diệc 同đồng 三tam 科khoa 能năng 引dẫn 。 解giải 云vân 。 初sơ 觀quán 行hành 者giả 。 必tất 用dụng 解giải 脫thoát 為vi 初sơ 。 是thị 故cố 。 瑜du 伽già 且thả 約ước 解giải 脫thoát 。 後hậu 漸tiệm 修tu 習tập 遍biến 處xứ 能năng 引dẫn 。 據cứ 實thật 為vi 論luận 。 三tam 科khoa 能năng 引dẫn 諸chư 功công 德đức 。 是thị 故cố 。 瑜du 伽già 一nhất 處xứ 。 及cập 此thử 經Kinh 文văn 。 三tam 皆giai 能năng 引dẫn 神thần 通thông 等đẳng 德đức 。 然nhiên 此thử 三tam 科khoa 有hữu 差sai 別biệt 者giả 。 如như 大đại 婆bà 沙sa 八bát 十thập 五ngũ 云vân 。 問vấn 。 解giải 脫thoát 勝thắng 處xứ 。 遍biến 處xứ 有hữu 何hà 差sai 別biệt 。 答đáp 。 名danh 即tức 差sai 別biệt 。 謂vị 此thử 名danh 解giải 脫thoát 。 此thử 名danh 勝thắng 處xứ 。 此thử 名danh 遍biến 處xứ 。


復phục 次thứ 下hạ 品phẩm 善thiện 根căn 名danh 解giải 脫thoát 。 中trung 品phẩm 善thiện 根căn 名danh 勝thắng 處xứ 。 上thượng 品phẩm 善thiện 根căn 名danh 遍biến 處xứ 。


復phục 次thứ 小tiểu 善thiện 根căn 名danh 解giải 脫thoát 。 大đại 善thiện 根căn 名danh 遍biến 處xứ 。


復phục 次thứ 唯duy 因nhân 名danh 解giải 脫thoát 。 唯duy 果quả 名danh 遍biến 處xứ 。 通thông 因nhân 果quả 名danh 勝thắng 處xứ 。


復phục 次thứ 能năng 有hữu 棄khí 背bội 名danh 解giải 脫thoát 。 能năng 勝thắng 伏phục 境cảnh 名danh 勝thắng 處xứ 。 能năng 廣quảng 所sở 緣duyên 名danh 遍biến 處xứ 。


復phục 次thứ 唯duy 作tác 勝thắng 解giải 名danh 解giải 脫thoát 。 能năng 伏phục 煩phiền 惱não 名danh 勝thắng 處xứ 。 於ư 所sở 緣duyên 境cảnh 無vô 二nhị 無vô 量lượng 名danh 遍biến 處xứ 。


復phục 次thứ 。 若nhược 得đắc 解giải 脫thoát 。 未vị 必tất 已dĩ 得đắc 勝thắng 處xứ 遍biến 處xứ 。 若nhược 得đắc 勝thắng 處xứ 。 必tất 已dĩ 得đắc 解giải 脫thoát 。 未vị 必tất 已dĩ 得đắc 遍biến 處xứ 。 若nhược 得đắc 遍biến 處xứ 。 必tất 已dĩ 得đắc 解giải 脫thoát 及cập 勝thắng 處xứ 。


所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 從tùng 解giải 脫thoát 入nhập 勝thắng 處xứ 。 從tùng 勝thắng 處xứ 入nhập 遍biến 處xứ 故cố 。 是thị 謂vị 解giải 脫thoát 勝thắng 處xứ 。 遍biến 處xứ 差sai 別biệt 。 若nhược 廣quảng 分phân 別biệt 。 具cụ 如như 別biệt 章chương 。


善thiện 男nam 子tử 。 於ư 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 廣quảng 大đại 威uy 德đức 。 或hoặc 已dĩ 引dẫn 發phát 。 或hoặc 當đương 引dẫn 發phát 。 或hoặc 現hiện 引dẫn 發phát 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 總tổng 結kết 。 謂vị 如như 是thị 善thiện 知tri 六lục 處xứ 。 菩Bồ 薩Tát 知tri 六lục 處xứ 故cố 。 於ư 六Lục 通Thông 等đẳng 廣quảng 大đại 威uy 德đức 。 於ư 過quá 去khứ 世thế 。 已dĩ 能năng 引dẫn 發phát 。 於ư 未vị 來lai 世thế 。 當đương 能năng 引dẫn 發phát 。 於ư 現hiện 在tại 世thế 。 能năng 現hiện 引dẫn 發phát 。


慈Từ 氏Thị 菩Bồ 薩Tát 。 復phục 白bạch 佛Phật 言ngôn 。


世Thế 尊Tôn 。 如như 世Thế 尊Tôn 說thuyết 。 於ư 無vô 餘dư 依y 。 涅Niết 槃Bàn 界giới 中trung 。 一nhất 切thiết 諸chư 受thọ 。 無vô 餘dư 永vĩnh 滅diệt 。 何hà 等đẳng 諸chư 受thọ 。 於ư 此thử 永vĩnh 滅diệt 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 十thập 八bát 。 於ư 無vô 餘dư 依y 滅diệt 受thọ 門môn 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 先tiên 問vấn 。 後hậu 答đáp 。 此thử 即tức 詰cật 問vấn 。 文văn 有hữu 三tam 節tiết 。 初sơ 舉cử 所sở 問vấn 教giáo 。 後hậu 正chánh 發phát 問vấn 辭từ 。 如như 經kinh 應ưng 知tri 。


善thiện 男nam 子tử 。 以dĩ 要yếu 言ngôn 之chi 。 有hữu 二nhị 種chủng 受thọ 。 無vô 餘dư 永vĩnh 滅diệt 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 如Như 來Lai 正chánh 說thuyết 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 依y 問vấn 正chánh 說thuyết 。 後hậu 是thị 故cố 下hạ 結kết 。 釋thích 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 標tiêu 數số 略lược 答đáp 。 後hậu 問vấn 答đáp 廣quảng 釋thích 。 此thử 即tức 略lược 答đáp 。


何hà 等đẳng 為vi 二nhị 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 問vấn 答đáp 廣quảng 釋thích 。 先tiên 問vấn 。 後hậu 答đáp 。 此thử 即tức 問vấn 也dã 。


一nhất 者giả 所sở 依y 麤thô 重trọng 受thọ 。 二nhị 者giả 彼bỉ 果quả 境cảnh 界giới 受thọ 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 廣quảng 釋thích 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 正chánh 釋thích 諸chư 受thọ 。 後hậu 於ư 有hữu 餘dư 下hạ 。 釋thích 其kỳ 永vĩnh 滅diệt 。 前tiền 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 略lược 答đáp 二nhị 受thọ 。 後hậu 次thứ 第đệ 別biệt 釋thích 。 此thử 即tức 初sơ 也dã 。 二nhị 受thọ 別biệt 相tướng 。 諸chư 說thuyết 不bất 同đồng 。 一nhất 云vân 。 所sở 依y 麤thô 重trọng 受thọ 者giả 。 謂vị 有hữu 漏lậu 受thọ 。 依y 六lục 根căn 生sanh 。 從tùng 根căn 得đắc 名danh 。 稱xưng 為vi 所sở 依y 。 由do 二nhị 障chướng 種chủng 麤thô 重trọng/trùng 所sở 隨tùy 。 故cố 言ngôn 所sở 依y 麤thô 重trọng 受thọ 。 彼bỉ 果quả 境cảnh 界giới 受thọ 者giả 。 謂vị 外ngoại 六lục 境cảnh 。 由do 內nội 六lục 根căn 勢thế 引dẫn 生sanh 故cố 。 說thuyết 六lục 境cảnh 界giới 。 名danh 為vi 彼bỉ 果quả 。 此thử 境cảnh 界giới 受thọ 。 緣duyên 彼bỉ 而nhi 生sanh 。 故cố 名danh 彼bỉ 果quả 境cảnh 界giới 受thọ 。 據cứ 實thật 二nhị 。 受thọ 。 體thể 無vô 差sai 別biệt 。 但đãn 隨tùy 根căn 境cảnh 。 義nghĩa 說thuyết 二nhị 受thọ 。 一nhất 云vân 。 所sở 依y 麤thô 重trọng 受thọ 者giả 。 謂vị 種chủng 子tử 受thọ 。 彼bỉ 果quả 境cảnh 界giới 受thọ 者giả 。 謂vị 現hiện 行hành 受thọ 。 謂vị 有hữu 漏lậu 種chủng 能năng 與dữ 現hiện 果quả 。 為vi 所sở 依y 止chỉ 。 或hoặc 二nhị 障chướng 種chủng 麤thô 重trọng/trùng 所sở 隨tùy 。 故cố 言ngôn 所sở 依y 麤thô 受thọ 也dã 。 若nhược 現hiện 行hành 受thọ 。 以dĩ 種chủng 子tử 受thọ 之chi 所sở 生sanh 故cố 。 言ngôn 彼bỉ 果quả 境cảnh 界giới 受thọ 。 一nhất 云vân 。 所sở 依y 麤thô 重trọng 受thọ 者giả 。 依y 內nội 六lục 根căn 。 緣duyên 內nội 身thân 中trung 六lục 根căn 及cập 境cảnh 。 諸chư 有hữu 漏lậu 受thọ 。 從tùng 所sở 依y 根căn 及cập 能năng 隨tùy 法pháp 。 以dĩ 立lập 其kỳ 名danh 。 以dĩ 依y 六lục 根căn 。 或hoặc 二nhị 障chướng 種chủng 麤thô 重trọng/trùng 所sở 隨tùy 故cố 。 彼bỉ 果quả 境cảnh 界giới 受thọ 者giả 。 謂vị 外ngoại 六lục 境cảnh 。 能năng 與dữ 六lục 根căn 為vi 增tăng 上thượng 果quả 。 故cố 集tập 論luận 云vân 。 眼nhãn 等đẳng 六lục 根căn 。 受thọ 用dụng 力lực 故cố 。 有hữu 六lục 境cảnh 生sanh 。 此thử 第đệ 二nhị 受thọ 。 依y 內nội 六lục 根căn 。 緣duyên 外ngoại 六lục 境cảnh 。 從tùng 境cảnh 得đắc 名danh 。 故cố 言ngôn 彼bỉ 果quả 境cảnh 界giới 受thọ 。 即tức 十thập 二nhị 緣duyên 中trung 。 說thuyết 自tự 體thể 受thọ 及cập 境cảnh 界giới 受thọ 也dã 。 雖tuy 有hữu 三tam 說thuyết 。 且thả 依y 第đệ 三tam 。


所sở 依y 麤thô 重trọng 受thọ 。 當đương 知tri 有hữu 四tứ 種chủng 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 。 次thứ 第đệ 別biệt 釋thích 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 釋thích 所sở 依y 麤thô 重trọng 受thọ 。 後hậu 釋thích 彼bỉ 果quả 境cảnh 界giới 受thọ 。 前tiền 中trung 有hữu 三tam 。 初sơ 標tiêu 章chương 舉cử 數số 。 次thứ 依y 數số 列liệt 名danh 。 後hậu 逐trục 難nạn/nan 重trọng/trùng 釋thích 。 此thử 即tức 初sơ 也dã 。


一nhất 者giả 有hữu 色sắc 所sở 依y 受thọ 。 二nhị 者giả 無vô 色sắc 所sở 依y 受thọ 。 三tam 者giả 果quả 已dĩ 成thành 滿mãn 麤thô 重trọng 受thọ 。 四tứ 者giả 果quả 未vị 成thành 滿mãn 麤thô 重trọng 受thọ 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 依y 數số 列liệt 名danh 。 然nhiên 此thử 四tứ 受thọ 。 諸chư 說thuyết 不bất 同đồng 。 亦diệc 有hữu 三tam 說thuyết 。 而nhi 初sơ 師sư 說thuyết 。 大đại 同đồng 第đệ 三tam 師sư 說thuyết 。 故cố 不bất 別biệt 敘tự 。 前tiền 第đệ 二nhị 師sư 云vân 。 有hữu 色sắc 所sở 依y 受thọ 。 謂vị 欲dục 色sắc 界giới 受thọ 種chủng 子tử 。 無vô 色sắc 所sở 依y 受thọ 者giả 。 謂vị 無vô 色sắc 界giới 受thọ 種chủng 子tử 。 果quả 已dĩ 成thành 滿mãn 麤thô 重trọng 受thọ 者giả 。 謂vị 現hiện 與dữ 果quả 種chủng 子tử 。 果quả 未vị 成thành 滿mãn 。 麤thô 重trọng 受thọ 者giả 。 謂vị 未vị 與dữ 果quả 受thọ 種chủng 子tử 。 一nhất 云vân 。 有hữu 色sắc 所sở 依y 受thọ 。 謂vị 五ngũ 識thức 身thân 相tương 應ứng 受thọ 。 無vô 色sắc 所sở 依y 受thọ 者giả 。 謂vị 意ý 識thức 相tương 應ứng 受thọ 也dã 。 此thử 即tức 身thân 心tâm 二nhị 受thọ 也dã 。 果quả 已dĩ 成thành 滿mãn 受thọ 者giả 。 謂vị 過quá 去khứ 無vô 明minh 行hành 等đẳng 所sở 生sanh 現hiện 在tại 果quả 受thọ 。 果quả 未vị 成thành 滿mãn 受thọ 者giả 。 謂vị 業nghiệp 煩phiền 惱não 相tương 應ứng 能năng 感cảm 未vị 來lai 因nhân 受thọ 。 雖tuy 有hữu 諸chư 說thuyết 。 第đệ 三tam 為vi 正chánh 。 順thuận 文văn 義nghĩa 故cố 。


果quả 已dĩ 成thành 滿mãn 受thọ 者giả 。 謂vị 現hiện 在tại 受thọ 。 果quả 未vị 成thành 滿mãn 受thọ 者giả 。 謂vị 未vị 來lai 因nhân 受thọ 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 三tam 逐trục 難nạn/nan 重trọng/trùng 釋thích 。 謂vị 初sơ 是thị 宿túc 業nghiệp 所sở 得đắc 現hiện 在tại 果quả 受thọ 。 後hậu 是thị 能năng 感cảm 未vị 來lai 異dị 熟thục 。 業nghiệp 煩phiền 惱não 相tương 應ứng 受thọ 。 未vị 來lai 果quả 之chi 因nhân 。 故cố 言ngôn 未vị 來lai 因nhân 受thọ 。


彼bỉ 果quả 境cảnh 界giới 受thọ 。 略lược 有hữu 四tứ 種chủng 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 釋thích 。 彼bỉ 果quả 境cảnh 界giới 受thọ 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 標tiêu 章chương 舉cử 數số 。 後hậu 依y 數số 列liệt 名danh 。 此thử 即tức 初sơ 也dã 。


一nhất 者giả 依y 持trì 受thọ 。 二nhị 者giả 資tư 具cụ 受thọ 。 三tam 者giả 受thọ 用dụng 受thọ 。 四tứ 者giả 顧cố 戀luyến 受thọ 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 依y 數số 列liệt 名danh 。 如như 是thị 四tứ 受thọ 。 諸chư 說thuyết 不bất 同đồng 。 一nhất 云vân 。 此thử 之chi 四tứ 受thọ 。 皆giai 是thị 現hiện 行hành 。 其kỳ 差sai 別biệt 者giả 。 有hữu 其kỳ 四tứ 種chủng 。 一nhất 依y 持trì 受thọ 。 謂vị 緣duyên 器khí 世thế 界giới 受thọ 。 二nhị 資tư 具cụ 受thọ 。 謂vị 緣duyên 資tư 生sanh 具cụ 受thọ 。 三tam 受thọ 用dụng 受thọ 。 謂vị 親thân 受thọ 用dụng 衣y 食thực 等đẳng 受thọ 。 此thử 三tam 緣duyên 現hiện 境cảnh 受thọ 。 四tứ 顧cố 戀luyến 受thọ 。 謂vị 緣duyên 過quá 去khứ 前tiền 三tam 境cảnh 所sở 生sanh 受thọ 也dã 。 一nhất 云vân 。 依y 持trì 受thọ 者giả 。 緣duyên 器khí 世thế 間gian 受thọ 。 二nhị 資tư 具cụ 受thọ 。 謂vị 緣duyên 衣y 藥dược 等đẳng 受thọ 。 三tam 受thọ 用dụng 受thọ 者giả 。 即tức 是thị 合hợp 說thuyết 依y 持trì 資tư 具cụ 二nhị 種chủng 受thọ 也dã 。 四tứ 顧cố 戀luyến 受thọ 者giả 。 顧cố 財tài 物vật 受thọ 也dã 。 一nhất 云vân 。 如như 其kỳ 次thứ 第đệ 。 初sơ 緣duyên 器khí 世thế 間gian 。 次thứ 緣duyên 衣y 藥dược 等đẳng 。 次thứ 緣duyên 現hiện 在tại 。 後hậu 緣duyên 過quá 去khứ 也dã 。


於ư 有hữu 餘dư 依y 。 涅Niết 槃Bàn 界giới 中trung 。 果quả 未vị 成thành 滿mãn 受thọ 。 一nhất 切thiết 已dĩ 滅diệt 。 領lãnh 彼bỉ 對đối 治trị 。 明minh 觸xúc 生sanh 受thọ 。 領lãnh 受thọ 共cộng 有hữu 。 或hoặc 復phục 彼bỉ 果quả 。 已dĩ 成thành 滿mãn 受thọ 。 又hựu 二nhị 種chủng 受thọ 。 一nhất 切thiết 已dĩ 滅diệt 。 唯duy 現hiện 領lãnh 受thọ 。 明minh 觸xúc 生sanh 受thọ 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 釋thích 其kỳ 永vĩnh 滅diệt 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 釋thích 有hữu 餘dư 永vĩnh 滅diệt 。 後hậu 釋thích 無vô 餘dư 永vĩnh 滅diệt 。 此thử 即tức 初sơ 也dã 。 有hữu 二nhị 復phục 次thứ 。 而nhi 釋thích 此thử 文văn 。 諸chư 說thuyết 不bất 同đồng 。 一nhất 云vân 。 果quả 未vị 成thành 滿mãn 受thọ 。 一nhất 切thiết 已dĩ 滅diệt 者giả 。 金kim 剛cang 心tâm 時thời 。 已dĩ 斷đoạn 滅diệt 未vị 來lai 果quả 業nghiệp 煩phiền 惱não 及cập 相tương 應ứng 受thọ 。 領lãnh 彼bỉ 對đối 治trị 。 明minh 觸xúc 生sanh 受thọ 者giả 。 領lãnh 彼bỉ 業nghiệp 煩phiền 惱não 對đối 治trị 盡tận 無vô 生sanh 智trí 相tương 應ứng 無vô 漏lậu 受thọ 也dã 。 領lãnh 受thọ 共cộng 有hữu 者giả 。 領lãnh 受thọ 共cộng 有hữu 。 器khí 世thế 界giới 受thọ 。 即tức 經kinh 所sở 說thuyết 依y 持trì 受thọ 也dã 。 略lược 而nhi 不bất 言ngôn 資tư 具cụ 受thọ 受thọ 。 用dụng 受thọ 二nhị 種chủng 受thọ 也dã 。 唯duy 除trừ 顧cố 戀luyến 受thọ 。 與dữ 貪tham 相tương 應ứng 故cố 。 或hoặc 復phục 彼bỉ 果quả 。 已dĩ 成thành 滿mãn 受thọ 者giả 。 由do 已dĩ 成thành 滿mãn 受thọ 中trung 。 通thông 有hữu 麤thô 重trọng/trùng 無vô 麤thô 重trọng/trùng 。 無Vô 學Học 身thân 中trung 。 但đãn 有hữu 無vô 麤thô 重trọng 受thọ 。 故cố 言ngôn 或hoặc 也dã 。 略lược 不bất 言ngôn 領lãnh 有hữu 色sắc 所sở 依y 受thọ 。 無vô 色sắc 所sở 依y 受thọ 。 無Vô 學Học 猶do 起khởi 故cố 。 又hựu 二nhị 種chủng 受thọ 。 一nhất 切thiết 已dĩ 滅diệt 者giả 。 謂vị 所sở 依y 麤thô 重trọng 受thọ 。 彼bỉ 果quả 境cảnh 界giới 受thọ 。 皆giai 已dĩ 除trừ 斷đoạn 。 唯duy 現hiện 領lãnh 受thọ 。 明minh 觸xúc 生sanh 受thọ 。 此thử 據cứ 漏lậu 盡tận 。 所sở 有hữu 諸chư 受thọ 。 皆giai 名danh 明minh 觸xúc 所sở 生sanh 之chi 受thọ 。 一nhất 云vân 。 果quả 未vị 成thành 滿mãn 。 受thọ 一nhất 切thiết 已dĩ 滅diệt 者giả 。 謂vị 得đắc 有hữu 餘dư 依y 時thời 。 能năng 滅diệt 未vị 來lai 受thọ 種chủng 子tử 。 一nhất 切thiết 已dĩ 斷đoạn 。 言ngôn 領lãnh 彼bỉ 對đối 治trị 。 明minh 觸xúc 生sanh 受thọ 者giả 。 能năng 治trị 道đạo 無vô 漏lậu 受thọ 。 言ngôn 領lãnh 受thọ 共cộng 有hữu 者giả 。 謂vị 彼bỉ 果quả 境cảnh 界giới 受thọ 。 言ngôn 或hoặc 復phục 彼bỉ 果quả 。 已dĩ 成thành 滿mãn 受thọ 者giả 。 謂vị 現hiện 行hành 正chánh 現hiện 與dữ 果quả 受thọ 。 此thử 上thượng 據cứ 去khứ 入nhập 無vô 餘dư 猶do 遠viễn 者giả 。 有hữu 餘dư 依y 中trung 。 具cụ 此thử 三tam 受thọ 。 言ngôn 又hựu 二nhị 種chủng 受thọ 。 一nhất 切thiết 已dĩ 滅diệt 。 唯duy 現hiện 領lãnh 受thọ 。 明minh 觸xúc 生sanh 受thọ 者giả 。 此thử 據cứ 將tương 欲dục 入nhập 無vô 餘dư 依y 時thời 。 唯duy 用dụng 無vô 漏lậu 心tâm 。 緣duyên 無vô 餘dư 故cố 。 後hậu 滅diệt 領lãnh 受thọ 共cộng 有hữu 。 受thọ 及cập 彼bỉ 果quả 。 已dĩ 成thành 滿mãn 受thọ 。 但đãn 有hữu 無vô 漏lậu 受thọ 在tại 。 故cố 言ngôn 又hựu 二nhị 種chủng 受thọ 。 一nhất 切thiết 已dĩ 滅diệt 。 唯duy 有hữu 明minh 觸xúc 生sanh 受thọ 。 此thử 約ước 明minh 觸xúc 唯duy 無vô 漏lậu 者giả 。 作tác 如như 是thị 釋thích 。 又hựu 解giải 。 此thử 文văn 是thị 二nhị 師sư 別biệt 解giải 。 前tiền 家gia 言ngôn 有hữu 餘dư 依y 中trung 唯duy 滅diệt 未vị 來lai 因nhân 受thọ 。 有hữu 餘dư 三tam 受thọ 在tại 者giả 。 此thử 約ước 唯duy 立lập 無vô 漏lậu 受thọ 為vi 明minh 觸xúc 所sở 生sanh 受thọ 。 故cố 云vân 有hữu 三tam 受thọ 。 第đệ 二nhị 家gia 解giải 意ý 。 無Vô 學Học 人nhân 身thân 中trung 所sở 有hữu 受thọ 。 通thông 漏lậu 無vô 漏lậu 。 總tổng 名danh 明minh 觸xúc 所sở 生sanh 受thọ 。 由do 約ước 此thử 義nghĩa 故cố 。 言ngôn 有hữu 餘dư 依y 中trung 。 又hựu 二nhị 種chủng 受thọ 。 一nhất 切thiết 已dĩ 滅diệt 。 謂vị 前tiền 所sở 依y 麤thô 重trọng 受thọ 。 及cập 彼bỉ 果quả 境cảnh 界giới 受thọ 。 此thử 二nhị 受thọ 一nhất 切thiết 已dĩ 滅diệt 。 唯duy 有hữu 無Vô 學Học 人nhân 明minh 觸xúc 所sở 生sanh 受thọ 在tại 。 一nhất 云vân 。 有hữu 二nhị 復phục 次thứ 。 初sơ 復phục 次thứ 意ý 。 於ư 八bát 受thọ 中trung 。 於ư 有hữu 餘dư 依y 涅Niết 槃Bàn 時thời 。 唯duy 滅diệt 果quả 未vị 成thành 滿mãn 受thọ 。 或hoặc 業nghiệp 俱câu 故cố 。 領lãnh 彼bỉ 對đối 治trị 。 明minh 觸xúc 生sanh 受thọ 。 更cánh 得đắc 無vô 漏lậu 受thọ 故cố 。 領lãnh 受thọ 共cộng 有hữu 者giả 。 謂vị 八bát 受thọ 中trung 。 除trừ 未vị 成thành 滿mãn 及cập 彼bỉ 果quả 已dĩ 成thành 滿mãn 。 餘dư 六lục 受thọ 凡phàm 聖thánh 共cộng 有hữu 。 故cố 言ngôn 共cộng 有hữu 。 問vấn 。 如như 何hà 無Vô 學Học 有hữu 顧cố 戀luyến 受thọ 。 解giải 云vân 。 顧cố 戀luyến 有hữu 其kỳ 二nhị 種chủng 。 一nhất 貪tham 應ưng 羅La 漢Hán 已dĩ 除trừ 。 二nhị 無vô 染nhiễm 汙ô 者giả 。 欲dục 數số 相tương 應ứng 。 羅La 漢Hán 亦diệc 有hữu 。 故cố 言ngôn 共cộng 有hữu 。 或hoặc 可khả 言ngôn 共cộng 有hữu 者giả 。 唯duy 有hữu 五ngũ 受thọ 。 除trừ 其kỳ 顧cố 戀luyến 。 貪tham 相tương 應ứng 故cố 。 易dị 可khả 知tri 故cố 。 略lược 而nhi 不bất 說thuyết 。 或hoặc 復phục 彼bỉ 果quả 。 已dĩ 成thành 滿mãn 受thọ 者giả 。 此thử 明minh 羅La 漢Hán 身thân 中trung 有hữu 見kiến 現hiện 果quả 受thọ 故cố 。 問vấn 。 如như 何hà 此thử 受thọ 不bất 名danh 共cộng 有hữu 。 解giải 云vân 。 據cứ 實thật 亦diệc 是thị 共cộng 有hữu 。 為vi 欲dục 對đối 前tiền 未vị 成thành 滿mãn 受thọ 。 有hữu 無vô 不bất 同đồng 。 所sở 以dĩ 別biệt 說thuyết 。 又hựu 二nhị 種chủng 受thọ 。 一nhất 切thiết 已dĩ 滅diệt 。 唯duy 現hiện 領lãnh 受thọ 。 明minh 觸xúc 生sanh 受thọ 者giả 。 釋thích 論luận 兩lưỡng 釋thích 。 一nhất 云vân 。 羅La 漢Hán 身thân 中trung 所sở 有hữu 。 諸chư 受thọ 離ly 隨tùy 眠miên 故cố 。 名danh 為vi 無vô 漏lậu 。 前tiền 說thuyết 八bát 受thọ 。 一nhất 向hướng 有hữu 漏lậu 故cố 。 云vân 一nhất 切thiết 皆giai 無vô 。 言ngôn 二nhị 種chủng 者giả 。 前tiền 說thuyết 根căn 本bổn 二nhị 受thọ 。 以dĩ 攝nhiếp 八bát 受thọ 。 一nhất 云vân 。 入nhập 無vô 心tâm 定định 時thời 。 滅diệt 除trừ 八bát 受thọ 。 而nhi 言ngôn 有hữu 無vô 漏lậu 受thọ 者giả 。 入nhập 無vô 心tâm 定định 。 退thoái 方phương 便tiện 故cố 。 假giả 說thuyết 不bất 滅diệt 。 據cứ 實thật 亦diệc 滅diệt 也dã 。


於ư 無vô 餘dư 依y 。 涅Niết 槃Bàn 界giới 中trung 。 般Bát 涅Niết 槃Bàn 時thời 。 此thử 亦diệc 永vĩnh 滅diệt 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 明minh 無vô 餘dư 永vĩnh 滅diệt 。 謂vị 無vô 餘dư 依y 中trung 。 此thử 明minh 觸xúc 生sanh 受thọ 亦diệc 滅diệt 。 或hoặc 可khả 如như 上thượng 所sở 說thuyết 。 共cộng 有hữu 受thọ 等đẳng 亦diệc 滅diệt 。


是thị 故cố 說thuyết 言ngôn 。 於ư 無vô 餘dư 依y 。 涅Niết 槃Bàn 界giới 中trung 。 一nhất 切thiết 諸chư 受thọ 。 無vô 餘dư 永vĩnh 滅diệt 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 總tổng 結kết 應ưng 知tri 。


爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 說thuyết 是thị 語ngữ 已dĩ 。 復phục 告cáo 慈Từ 氏Thị 菩Bồ 薩Tát 曰viết 。 善thiện 哉tai 善thiện 哉tai 。


善thiện 男nam 子tử 。 汝nhữ 今kim 善thiện 能năng 。 依y 止chỉ 圓viên 滿mãn 。 最tối 極cực 清thanh 淨tịnh 。 妙diệu 瑜du 伽già 道Đạo 。 請thỉnh 問vấn 如Như 來Lai 。 汝nhữ 於ư 瑜du 伽già 。 已dĩ 得đắc 決quyết 定định 。 最tối 極cực 善thiện 巧xảo 。


釋thích 曰viết 。 就tựu 長trường/trưởng 行hành 廣quảng 說thuyết 中trung 。 大đại 分phân 為vi 二nhị 。 初sơ 廣quảng 辨biện 止Chỉ 觀Quán 相tương/tướng 。 後hậu 結kết 歎thán 勸khuyến 學học 。 上thượng 來lai 已dĩ 釋thích 止Chỉ 觀Quán 相tương/tướng 訖ngật 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 。 結kết 歎thán 勸khuyến 學học 。 於ư 中trung 有hữu 三tam 。 初sơ 歎thán 問vấn 有hữu 益ích 。 次thứ 吾ngô 已dĩ 為vì 汝nhữ 。 下hạ 顯hiển 佛Phật 同đồng 說thuyết 。 後hậu 諸chư 善thiện 男nam 子tử 下hạ 。 勸khuyến 物vật 修tu 學học 。 此thử 即tức 前tiền 二nhị 。 如như 經kinh 可khả 知tri 。


吾ngô 已dĩ 為vì 汝nhữ 。 宣tuyên 說thuyết 圓viên 滿mãn 。 最tối 極cực 清thanh 淨tịnh 。 妙diệu 瑜du 伽già 道Đạo 。 所sở 有hữu 一nhất 切thiết 。 過quá 去khứ 未vị 來lai 。 正Chánh 等Đẳng 覺Giác 者giả 。 已dĩ 說thuyết 當đương 說thuyết 。 皆giai 亦diệc 如như 是thị 。


釋thích 曰viết 。 顯hiển 佛Phật 同đồng 說thuyết 。 謂vị 我ngã 所sở 說thuyết 。 止Chỉ 觀Quán 妙diệu 道đạo 。 非phi 唯duy 我ngã 說thuyết 。 三tam 世thế 諸chư 佛Phật 。 同đồng 說thuyết 此thử 義nghĩa 。


諸chư 善thiện 男nam 子tử 。 若nhược 善thiện 女nữ 人nhân 。 皆giai 應ưng 依y 此thử 。 勇dũng 猛mãnh 精tinh 進tấn 。 當đương 正chánh 修tu 學học 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 四tứ 勸khuyến 物vật 修tu 學học 。 如như 經kinh 可khả 知tri 。


爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 欲dục 重trùng 宣tuyên 此thử 義nghĩa 。 而nhi 說thuyết 頌tụng 曰viết 。


釋thích 曰viết 。 就tựu 此thử 品phẩm 中trung 。 大đại 分phân 為vi 二nhị 。 初sơ 釋thích 止Chỉ 觀Quán 。 後hậu 依y 教giáo 奉phụng 持trì 。 就tựu 正chánh 釋thích 中trung 。 大đại 分phân 為vi 二nhị 。 初sơ 長trường/trưởng 行hành 。 後hậu 重trọng/trùng 頌tụng 。 或hoặc 可khả 一nhất 品phẩm 總tổng 分phân 為vi 三tam 。 初sơ 長trường/trưởng 行hành 廣quảng 說thuyết 。 次thứ 以dĩ 頌tụng 重trùng 說thuyết 。 後hậu 依y 教giáo 奉phụng 持trì 。 此thử 即tức 第đệ 二nhị 以dĩ 頌tụng 重trùng 說thuyết 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 發phát 起khởi 頌tụng 文văn 。 後hậu 以dĩ 頌tụng 重trùng 說thuyết 。 此thử 即tức 初sơ 也dã 。


於ư 法pháp 假giả 立lập 瑜du 伽già 中trung 。 若nhược 行hành 放phóng 逸dật 失thất 大đại 義nghĩa 。 依y 止chỉ 此thử 法Pháp 及cập 瑜du 伽già 。 若nhược 正chánh 修tu 行hành 得đắc 大đại 覺giác 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 舉cử 頌tụng 正chánh 釋thích 。 有hữu 五ngũ 行hành 頌tụng 。 即tức 分phân 為vi 五ngũ 。 初sơ 有hữu 一nhất 頌tụng 。 顯hiển 法pháp 瑜du 伽già 違vi 順thuận 得đắc 失thất 。 次thứ 有hữu 一nhất 行hành 頌tụng 。 顯hiển 有hữu 所sở 得đắc 失thất 。 次thứ 有hữu 一nhất 行hành 頌tụng 。 顯hiển 化hóa 生sanh 離ly 染nhiễm 德đức 。 次thứ 有hữu 一nhất 行hành 頌tụng 。 為vì 欲dục 說thuyết 法Pháp 失thất 。 次thứ 有hữu 一nhất 行hành 頌tụng 。 捨xả 著trước 利lợi 生sanh 得đắc 。 此thử 即tức 第đệ 一nhất 顯hiển 依y 法pháp 瑜du 伽già 明minh 違vi 順thuận 得đắc 失thất 。 謂vị 於ư 十thập 二nhị 部bộ 教giáo 。 假giả 安an 立lập 法pháp 所sở 說thuyết 瑜du 伽già 。 止Chỉ 觀Quán 道đạo 中trung 。 若nhược 行hành 放phóng 逸dật 。 失thất 大đại 義nghĩa 利lợi 大đại 涅Niết 槃Bàn 果quả 。 若nhược 依y 此thử 教giáo 。 及cập 依y 止Chỉ 觀Quán 。 若nhược 正chánh 修tu 行hành 。 得đắc 大đại 菩Bồ 提Đề 。


見kiến 有hữu 所sở 得đắc 求cầu 免miễn 難nạn 。 若nhược 謂vị 此thử 見kiến 為vi 得đắc 法Pháp 。 慈Từ 氏Thị 彼bỉ 去khứ 瑜du 伽già 遠viễn 。 譬thí 如như 大đại 地địa 與dữ 虗hư 空không 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 有hữu 顯hiển 所sở 得đắc 失thất 。 謂vị 依y 止Chỉ 觀Quán 推thôi 尋tầm 。 見kiến 有hữu 所sở 得đắc 。 若nhược 執chấp 此thử 見kiến 。 為vi 所sở 得đắc 法Pháp 。 免miễn 生sanh 死tử 難nạn 。 去khứ 瑜du 伽già 遠viễn 。 譬thí 如như 大đại 地địa 。 之chi 與dữ 虗hư 空không 。 故cố 思tư 益ích 經kinh 曰viết 。 若nhược 以dĩ 心tâm 分phân 別biệt 諸chư 法pháp 皆giai 邪tà 。 不bất 以dĩ 心tâm 分phân 別biệt 諸chư 法pháp 皆giai 正chánh 。 若nhược 依y 婆bà 沙sa 。 第đệ 二nhị 十thập 五ngũ 。 有hữu 一nhất 頌tụng 云vân 。


虗hư 空không 大đại 地địa 相tương 遠viễn 去khứ 。 海hải 彼bỉ 此thử 岸ngạn 亦diệc 復phục 遠viễn 。


日nhật 出xuất 沒một 處xứ 斯tư 亦diệc 遠viễn 。 正Chánh 法Pháp 邪tà 法pháp 遠viễn 中trung 遠viễn 。


今kim 此thử 經Kinh 中trung 但đãn 舉cử 初sơ 喻dụ 。


利lợi 生sanh 堅kiên 固cố 而nhi 不bất 作tác 。 悟ngộ 已dĩ 勤cần 修tu 利lợi 有hữu 情tình 。 智trí 者giả 作tác 此thử 窮cùng 劫kiếp 量lượng 。 便tiện 得đắc 最tối 上thượng 離ly 染nhiễm 喜hỷ 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 三tam 化hóa 生sanh 離ly 染nhiễm 德đức 。 謂vị 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 利lợi 益ích 眾chúng 生sanh 。 大đại 悲bi 堅kiên 固cố 。 而nhi 不bất 作tác 是thị 念niệm 。 我ngã 能năng 利lợi 益ích 。 彼bỉ 是thị 所sở 利lợi 。 無vô 有hữu 能năng 所sở 。 悟ngộ 如như 是thị 理lý 。 便tiện 能năng 勤cần 修tu 利lợi 有hữu 情tình 事sự 。 乃nãi 至chí 窮cùng 劫kiếp 。 便tiện 得đắc 最tối 上thượng 離ly 染nhiễm 喜hỷ 樂nhạo/nhạc/lạc 。 是thị 故cố 。 地địa 持trì 論luận 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 觀quán 行hành 隨tùy 事sự 取thủ 隨tùy 如như 取thủ 。 不bất 作tác 是thị 念niệm 。 此thử 如như 如như 是thị 等đẳng 類loại 。 不bất 可khả 具cụ 說thuyết 。


若nhược 人nhân 為vì 欲dục 而nhi 說thuyết 法Pháp 。 彼bỉ 名danh 捨xả 欲dục 還hoàn 取thủ 欲dục 。 愚ngu 癡si 得đắc 法Pháp 無vô 價giá 寶bảo 。 返phản 更cánh 遊du 行hành 而nhi 乞khất 匃cái 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 四tứ 為vi 說thuyết 欲dục 法pháp 失thất 。 若nhược 人nhân 為vi 求cầu 。 名danh 聞văn 利lợi 養dưỡng 。 為vì 人nhân 說thuyết 法Pháp 。 名danh 為vi 捨xả 欲dục 還hoàn 取thủ 欲dục 。 言ngôn 中trung 說thuyết 法Pháp 名danh 為vi 捨xả 欲dục 。 心tâm 貪tham 名danh 利lợi 名danh 還hoàn 取thủ 欲dục 。 如như 百bách 論luận 中trung 。 訶ha 彼bỉ 不bất 淨tịnh 持trì 戒giới 頌tụng 云vân 。


如như 羖cổ 羊dương 相tương 觸xúc 。 將tương 前tiền 而nhi 更cánh 卻khước 。 汝nhữ 為vi 欲dục 持trì 戒giới 。


其kỳ 事sự 亦diệc 如như 是thị 。 身thân 雖tuy 能năng 持trì 戒giới 。 心tâm 為vi 欲dục 所sở 牽khiên 。


斯tư 業nghiệp 是thị 不bất 淨tịnh 。 何hà 用dụng 是thị 戒giới 為vi 。


如như 是thị 愚ngu 人nhân 。 獲hoạch 得đắc 如như 是thị 。 法pháp 無vô 價giá 寶bảo 。 不bất 求cầu 無vô 上thượng 。 正chánh 等đẳng 菩Bồ 提Đề 。 而nhi 反phản 求cầu 彼bỉ 。 世thế 間gian 名danh 利lợi 。 如như 世thế 愚ngu 人nhân 得đắc 無vô 價giá 寶bảo 反phản 行hành 乞khất 匃cái 。 又hựu 解giải 。 若nhược 人nhân 為vi 欲dục 取thủ 空không 。 而nhi 說thuyết 法Pháp 者giả 。 彼bỉ 名danh 捨xả 有hữu 還hoàn 復phục 著trước 空không 。 是thị 愚ngu 癡si 人nhân 。 獲hoạch 得đắc 如như 是thị 。 法pháp 無vô 價giá 寶bảo 。 不bất 解giải 教giáo 意ý 。 反phản 生sanh 空không 執chấp 。


於ư 諍tranh 諠huyên 雜tạp 戲hí 論luận 著trước 。 應ưng 捨xả 發phát 起khởi 上thượng 精tinh 進tấn 。 為vì 度độ 諸chư 天thiên 及cập 世thế 間gian 。 於ư 此thử 瑜du 伽già 汝nhữ 當đương 學học 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 五ngũ 捨xả 著trước 利lợi 生sanh 德đức 。 應ưng 捨xả 諍tranh 論luận 諠huyên 雜tạp 戲hí 論luận 。 發phát 起khởi 增tăng 上thượng 。 勇dũng 猛mãnh 精tinh 進tấn 。 為vi 度độ 世thế 間gian 。 勤cần 修tu 止Chỉ 觀Quán 。


爾nhĩ 時thời 慈Từ 氏Thị 菩Bồ 薩Tát 。 復phục 白bạch 佛Phật 言ngôn 。


世Thế 尊Tôn 。 於ư 此thử 解Giải 深Thâm 密Mật 法Pháp 門Môn 中trung 。 當đương 何hà 名danh 此thử 教giáo 。 我ngã 當đương 云vân 何hà 奉phụng 持trì 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 三tam 依y 教giáo 奉phụng 持trì 分phần/phân 。 於ư 中trung 二nhị 。 先tiên 問vấn 。 後hậu 答đáp 。 此thử 即tức 慈Từ 氏Thị 請thỉnh 問vấn 如Như 來Lai 。 問vấn 有hữu 二nhị 意ý 。 一nhất 問vấn 教giáo 名danh 。 二nhị 問vấn 奉phụng 持trì 。


佛Phật 告cáo 慈Từ 氏Thị 菩Bồ 薩Tát 曰viết 。


善thiện 男nam 子tử 。 此thử 名danh 瑜Du 伽Già 了Liễu 義Nghĩa 之chi 教Giáo 。 於ư 此thử 瑜Du 伽Già 了Liễu 義Nghĩa 之chi 教Giáo 。 汝nhữ 當đương 奉phụng 持trì 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 對đối 問vấn 正chánh 答đáp 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 正chánh 答đáp 二nhị 問vấn 。 後hậu 說thuyết 此thử 瑜du 伽già 下hạ 。 歎thán 教giáo 勝thắng 利lợi 。 此thử 即tức 初sơ 也dã 。


說thuyết 此thử 瑜Du 伽Già 了Liễu 義Nghĩa 教Giáo 時thời 。 於ư 大đại 會hội 中trung 。 有hữu 六lục 百bách 千thiên 眾chúng 生sanh 。 發phát 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 三tam 百bách 千thiên 聲thanh 聞văn 。 遠viễn 塵trần 離ly 垢cấu 。 於ư 諸chư 法pháp 中trung 。 得đắc 法Pháp 眼nhãn 淨tịnh 。 一nhất 百bách 五ngũ 十thập 千thiên 聲Thanh 聞Văn 。 諸chư 漏lậu 永vĩnh 盡tận 。 心tâm 得đắc 解giải 脫thoát 。 七thất 十thập 五ngũ 千thiên 菩Bồ 薩Tát 。 獲hoạch 得đắc 廣quảng 大đại 。 瑜du 伽già 作tác 意ý 。


釋thích 曰viết 。 此thử 即tức 第đệ 二nhị 歎thán 教giáo 勝thắng 利lợi 。 有hữu 其kỳ 四tứ 種chủng 。 一nhất 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 二nhị 遠viễn 塵trần 離ly 垢cấu 。 得đắc 法Pháp 眼nhãn 淨tịnh 。 三tam 諸chư 漏lậu 永vĩnh 盡tận 。 心tâm 得đắc 解giải 脫thoát 。 此thử 之chi 三tam 利lợi 。 如như 前tiền 已dĩ 釋thích 。 四tứ 獲hoạch 得đắc 廣quảng 大đại 。 瑜du 伽già 作tác 意ý 。 人nhân 法pháp 二nhị 空không 名danh 為vi 廣quảng 大đại 。 如như 攝nhiếp 論luận 說thuyết 。 止Chỉ 觀Quán 二nhị 道đạo 。 名danh 為vi 瑜du 伽già 。 如như 六lục 處xứ 經kinh 說thuyết 。 謂vị 此thử 菩Bồ 薩Tát 。 獲hoạch 得đắc 緣duyên 二nhị 空không 性tánh 止Chỉ 觀Quán 作tác 意ý 。 故cố 名danh 廣quảng 大đại 。 瑜du 伽già 作tác 意ý 。 若nhược 依y 瑜du 伽già 第đệ 四tứ 十thập 六lục 。 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 為vì 眾chúng 說thuyết 法Pháp 。 當đương 知tri 有hữu 五ngũ 大đại 果quả 勝thắng 利lợi 。 一nhất 者giả 一nhất 類loại 有hữu 情tình 遠viễn 塵trần 離ly 垢cấu 。 得đắc 法Pháp 眼nhãn 淨tịnh 。 二nhị 者giả 一nhất 類loại 有hữu 情tình 。 得đắc 盡tận 諸chư 漏lậu 。 三tam 者giả 一nhất 類loại 有hữu 情tình 於ư 無vô 上thượng 覺giác 。 發phát 正chánh 願nguyện 心tâm 。 四tứ 者giả 一nhất 類loại 有hữu 情tình 證chứng 得đắc 菩Bồ 薩Tát 最tối 勝thắng 法Pháp 忍Nhẫn 。 五ngũ 者giả 一nhất 類loại 有hữu 情tình 受thọ 持trì 讀đọc 。 修tu 習tập 正chánh 行hạnh 。 展triển 轉chuyển 方phương 便tiện 。 令linh 正Chánh 法Pháp 眼nhãn 久cửu 住trụ 不bất 滅diệt 。 若nhược 依y 莊trang 嚴nghiêm 第đệ 十thập 二nhị 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 說thuyết 法Pháp 。 能năng 得đắc 八bát 果quả 。 一nhất 諸chư 聽thính 法Pháp 者giả 。 或hoặc 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 二nhị 或hoặc 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 三tam 或hoặc 於ư 諸chư 法pháp 。 遠viễn 塵trần 離ly 垢cấu 。 得đắc 法Pháp 眼nhãn 淨tịnh 。 此thử 謂vị 下hạ 乘thừa 所sở 攝nhiếp 。 四tứ 或hoặc 得đắc 諸chư 漏lậu 盡tận 。 五ngũ 令linh 正Chánh 法Pháp 久cửu 住trụ 。 由do 此thử 正chánh 說thuyết 得đắc 展triển 轉chuyển 受thọ 持trì 故cố 。 六lục 未vị 學học 義nghĩa 者giả 令linh 得đắc 學học 義nghĩa 。 七thất 未vị 斷đoạn 疑nghi 者giả 令linh 得đắc 斷đoạn 疑nghi 。 八bát 已dĩ 斷đoạn 疑nghi 者giả 令linh 得đắc 受thọ 用dụng 正Chánh 法Pháp 無vô 障chướng 大đại 善thiện 味vị 。 今kim 此thử 經Kinh 中trung 。 有hữu 四tứ 勝thắng 利lợi 。 瑜du 伽già 作tác 意ý 義nghĩa 。 當đương 菩Bồ 薩Tát 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。


解Giải 深Thâm 密Mật 經Kinh 疏Sớ/sơ 卷quyển 第đệ 七thất
Giải Thâm Mật Kinh Sớ/sơ ♦ Hết quyển 7


Phiên âm: 14/5/2016 ◊ Cập nhật: 14/5/2016
Lưu ý: Phần dịch thuật này được thực hiện tự động qua lập trình vi tính và hoàn toàn chưa kiểm tra.
  Quyển: 1 2 3 4 5 6 7 8 9