解Giải 深Thâm 密Mật 經Kinh 疏Sớ/sơ 卷quyển 第đệ 二nhị
Giải Thâm Mật Kinh Sớ/sơ ♦ Quyển 2

西tây 明minh 寺tự 沙Sa 門Môn 。 圓viên 測trắc 。 撰soạn 。


勝Thắng 義Nghĩa 諦Đế 相Tướng 品Phẩm 第đệ 二nhị
☸ Phẩm 2:

釋thích 此thử 品phẩm 文văn 。 略lược 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 釋thích 品phẩm 名danh 。 二nhị 正chánh 釋thích 文văn 。 言ngôn 勝thắng 義nghĩa 諦đế 相tướng 品phẩm 者giả 。 諦đế 中trung 之chi 勝thắng 號hiệu 。 諦đế 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 世thế 俗tục 。 二nhị 者giả 勝thắng 義nghĩa 。 言ngôn 世thế 俗tục 者giả 。 世thế 是thị 隱ẩn 覆phú 義nghĩa 。 俗tục 是thị 麤thô 顯hiển 義nghĩa 。 謂vị 瓶bình 衣y 等đẳng 。 世thế 麤thô 顯hiển 物vật 。 隱ẩn 覆phú 勝thắng 義nghĩa 。 故cố 名danh 世thế 俗tục 。 名danh 勝thắng 義nghĩa 者giả 。 勝thắng 謂vị 勝thắng 智trí 。 義nghĩa 即tức 境cảnh 義nghĩa 。 謂vị 真Chân 如Như 理lý 。 是thị 勝thắng 智trí 之chi 境cảnh 義nghĩa 。 故cố 名danh 勝thắng 義nghĩa 。 即tức 六lục 釋thích 中trung 依y 主chủ 釋thích 也dã 。 或hoặc 復phục 義nghĩa 者giả 即tức 是thị 義nghĩa 利lợi 。 謂vị 涅Niết 槃Bàn 果quả 。 即tức 勝thắng 義nghĩa 利lợi 。 名danh 為vi 勝thắng 義nghĩa 。 即tức 六lục 釋thích 中trung 持trì 業nghiệp 釋thích 也dã 。 或hoặc 復phục 聖thánh 道Đạo 用dụng 勝thắng 為vi 義nghĩa 。 故cố 名danh 勝thắng 義nghĩa 。 是thị 有hữu 財tài 釋thích 。 今kim 於ư 此thử 中trung 。 且thả 依y 初sơ 義nghĩa 。 諦đế 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 如như 瑜du 伽già 論luận 五ngũ 十thập 五ngũ 說thuyết 。 一nhất 如như 所sở 說thuyết 相tương/tướng 不bất 捨xả 離ly 義nghĩa 。 二nhị 由do 觀quán 此thử 故cố 到đáo 究cứu 竟cánh 。 故cố 名danh 為vi 諦đế 。 相tương 謂vị 體thể 相tướng 。 或hoặc 是thị 相tướng 狀trạng 。 離ly 言ngôn 等đẳng 五ngũ 皆giai 是thị 真Chân 如Như 自tự 體thể 相tướng 故cố 。 或hoặc 一nhất 真Chân 如Như 有hữu 離ly 言ngôn 等đẳng 五ngũ 相tướng 狀trạng 故cố 。 於ư 此thử 品phẩm 內nội 。 明minh 勝thắng 義nghĩa 諦đế 五ngũ 相tương/tướng 之chi 義nghĩa 。 故cố 言ngôn 勝thắng 義nghĩa 。 諦đế 相tướng 品phẩm 第đệ 二nhị 。


爾nhĩ 時thời 如Như 理Lý 請Thỉnh 問Vấn 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 即tức 於ư 佛Phật 前tiền 。 問vấn 解Giải 甚Thậm 深Thâm 義Nghĩa 密Mật 意Ý 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 言ngôn 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 正chánh 釋thích 經kinh 文văn 。 上thượng 來lai 已dĩ 釋thích 教giáo 起khởi 因nhân 緣duyên 分phần/phân 訖ngật 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 聖thánh 教giáo 正chánh 說thuyết 分phần/phân 。 於ư 此thử 分phần 中trung 。 有hữu 其kỳ 七thất 品phẩm 。 攝nhiếp 為vi 三tam 段đoạn 。 初sơ 有hữu 四tứ 品phẩm 。 明minh 所sở 觀quán 境cảnh 。 (# 勝thắng 義nghĩa 諦đế 相tướng 品phẩm 。 心tâm 意ý 識thức 相tương/tướng 品phẩm 。 一nhất 切thiết 法pháp 相tướng 品phẩm 。 無vô 自tự 性tánh 相tướng 品phẩm )# 次thứ 有hữu 二nhị 品phẩm 。 辨biện 能năng 觀quán 行hành 。 (# 分phân 別biệt 瑜du 伽già 品phẩm 。 地Địa 波Ba 羅La 蜜Mật 。 多đa 品phẩm )# 後hậu 有hữu 一nhất 品phẩm 。 顯hiển 所sở 得đắc 果quả 。 (# 如Như 來Lai 成thành 所sở 住trụ 事sự 品phẩm )# 所sở 以dĩ 如như 是thị 。 說thuyết 三tam 分phần/phân 者giả 。 夫phu 觀quán 行hành 者giả 。 要yếu 藉tạ 勝thắng 境cảnh 。 依y 境cảnh 起khởi 行hành 。 由do 行hành 得đắc 果quả 。 是thị 故cố 世Thế 尊Tôn 。 阿a 毗tỳ 達đạt 磨ma 大Đại 乘Thừa 經Kinh 中trung 。 說thuyết 十thập 種chủng 勝thắng 。 初sơ 二nhị 是thị 境cảnh 。 (# 所sở 知tri 依y 所sở 知tri 相tương/tướng )# 次thứ 六lục 是thị 行hành 。 (# 入nhập 所sở 知tri 。 入nhập 因nhân 果quả 。 戒giới 學học 。 定định 學học 。 修tu 差sai 別biệt 慧tuệ 學học )# 後hậu 二nhị 是thị 果quả 。 (# 彼bỉ 果quả 斷đoạn 彼bỉ 果quả 智trí )# 由do 是thị 無vô 著trước 攝nhiếp 大Đại 乘Thừa 論luận 。 約ước 三tam 無vô 等đẳng 。 說thuyết 十thập 殊thù 勝thắng 。 慈Từ 氏Thị 菩Bồ 薩Tát 。 說thuyết 十thập 七thất 地địa 。 亦diệc 辨biện 三tam 種chủng 。 初sơ 九cửu 是thị 境cảnh 。 (# 五ngũ 識thức 相tương 應ứng 地địa 。 意ý 地địa 。 有hữu 尋tầm 有hữu 伺tứ 地địa 。 無vô 伺tứ 地địa 。 無vô 尋tầm 唯duy 伺tứ 地địa 。 無vô 尋tầm 無vô 伺tứ 地địa 。 三tam 摩ma 呬hê 多đa 地địa 。 非phi 三tam 摩ma 呬hê 多đa 地địa 。 有hữu 心tâm 地địa 。 無vô 心tâm 地địa )# 次thứ 六lục 是thị 行hành 。 (# 聞văn 所sở 成thành 地địa 思tư 所sở 成thành 地địa 。 修tu 所sở 成thành 地địa 。 聲Thanh 聞Văn 地địa 。 獨độc 學học 地địa 。 菩Bồ 薩Tát 地địa )# 後hậu 二nhị 是thị 果quả 。 (# 有hữu 餘dư 依y 地địa 無vô 餘dư 依y 地địa )# 此thử 經Kinh 說thuyết 三tam 無vô 等đẳng 。 以dĩ 為vi 三tam 分phần/phân 。 就tựu 所sở 觀quán 境cảnh 。 復phục 分phân 為vi 二nhị 。 初sơ 有hữu 二nhị 品phẩm 。 明minh 真chân 俗tục 境cảnh 。 (# 勝thắng 義nghĩa 諦đế 相tướng 。 品phẩm 明minh 其kỳ 真Chân 諦Đế 心tâm 意ý 識thức 相tương/tướng 品phẩm 明minh 世thế 俗tục 諦đế )# 後hậu 二nhị 品phẩm 。 明minh 有hữu 無vô 性tánh 境cảnh 。 (# 謂vị 初sơ 品phẩm 明minh 三tam 性tánh 境cảnh 。 後hậu 品phẩm 明minh 三tam 無vô 性tánh 境cảnh )# 就tựu 二nhị 諦đế 中trung 。 本bổn 末mạt 次thứ 第đệ 。 先tiên 真chân 俗tục 故cố 。 今kim 此thử 中trung 說thuyết 勝thắng 義nghĩa 諦đế 。 依y 瑜du 伽già 論luận 。 判phán 此thử 品phẩm 中trung 。 辨biện 五ngũ 種chủng 相tương/tướng 。 故cố 七thất 十thập 五ngũ 云vân 。


復phục 次thứ 勝thắng 義nghĩa 諦đế 有hữu 五ngũ 相tương/tướng 。 一nhất 離ly 名danh 言ngôn 相tương/tướng 。 二nhị 無vô 二nhị 相tương/tướng 。 三tam 超siêu 過quá 尋tầm 思tư 所sở 行hành 相tương/tướng 。 四tứ 超siêu 過quá 諸chư 法pháp 。 一nhất 異dị 性tánh 相tướng 。 五ngũ 遍biến 一nhất 切thiết 一nhất 味vị 相tướng 。 今kim 依y 此thử 經Kinh 。 攝nhiếp 為vi 四tứ 段đoạn 。 一nhất 明minh 離ly 言ngôn 及cập 無vô 二nhị 相tương/tướng 。 二nhị 爾nhĩ 時thời 法pháp 涌dũng 下hạ 明minh 超siêu 過quá 尋tầm 思tư 所sở 行hành 相tương/tướng 。 三tam 爾nhĩ 時thời 善Thiện 清Thanh 淨Tịnh 慧Tuệ 。 下hạ 辨biện 非phi 一nhất 異dị 相tướng 。 四tứ 爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 下hạ 釋thích 遍biến 一nhất 切thiết 一nhất 味vị 相tướng 。 五ngũ 中trung 離ly 言ngôn 應ưng 通thông 四tứ 段đoạn 。 四tứ 相tương/tướng 皆giai 有hữu 離ly 言ngôn 相tương/tướng 故cố 。 而nhi 與dữ 無vô 二nhị 一nhất 處xứ 合hợp 說thuyết 。 准chuẩn 可khả 知tri 故cố 。 餘dư 三tam 段đoạn 中trung 。 略lược 而nhi 不bất 說thuyết 。 就tựu 前tiền 二nhị 相tương/tướng 。 文văn 別biệt 有hữu 二nhị 。 初sơ 長trường/trưởng 行hành 廣quảng 釋thích 。 後hậu 以dĩ 頌tụng 略lược 說thuyết 。 前tiền 中trung 有hữu 六lục 。 一nhất 請thỉnh 問vấn 。 二nhị 略lược 答đáp 。 三tam 徵trưng 問vấn 。 四tứ 廣quảng 釋thích 。 五ngũ 重trọng/trùng 徵trưng 。 六lục 喻dụ 說thuyết 。 (# 依y 真Chân 諦Đế 判phán 。 四tứ 段đoạn 同đồng 前tiền 。 就tựu 初sơ 為vi 五ngũ 。 一nhất 略lược 說thuyết 不bất 可khả 言ngôn 無vô 二nhị 。 二nhị 廣quảng 說thuyết 。 三tam 喻dụ 顯hiển 。 四tứ 總tổng 結kết 。 五ngũ 偈kệ 頌tụng )# 此thử 即tức 第đệ 一nhất 菩Bồ 薩Tát 請thỉnh 問vấn 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 發phát 問vấn 由do 序tự 。 後hậu 依y 教giáo 發phát 問vấn 。 此thử 即tức 初sơ 也dã 。 文văn 有hữu 四tứ 節tiết 。 一nhất 爾nhĩ 時thời 者giả 發phát 問vấn 時thời 也dã 。 (# 深thâm 密mật 經Kinh 云vân 。 佛Phật 婆Bà 伽Già 婆Bà 。 大đại 眾chúng 圍vi 遶nhiễu 。 說thuyết 深thâm 法Pháp 時thời 者giả 。 譯dịch 家gia 謬mậu 也dã )# 二nhị 如Như 理Lý 請Thỉnh 問Vấn 菩Bồ 薩Tát 者giả 。 辨biện 能năng 問vấn 者giả 順thuận 理lý 發phát 問vấn 。 故cố 名danh 如Như 理Lý 請Thỉnh 問Vấn 菩Bồ 薩Tát 。 (# 解giải 節tiết 經Kinh 云vân 如như 理lý 正chánh 問vấn 。 深thâm 密mật 經Kinh 云vân 善thiện 問vấn 菩Bồ 薩Tát )# 三tam 即tức 於ư 佛Phật 前tiền 者giả 。 發phát 問vấn 處xứ 也dã 。 此thử 如như 世thế 親thân 攝nhiếp 大Đại 乘Thừa 云vân 。 善thiện 入nhập 菩Bồ 薩Tát 薄Bạc 伽Già 梵Phạm 前tiền 者giả 。 顯hiển 有hữu 所sở 敬kính 及cập 無vô 異dị 言ngôn 。 又hựu 無vô 性tánh 云vân 。 顯hiển 佛Phật 開khai 許hứa 堪kham 廣quảng 流lưu 通thông 。 親thân 對đối 世Thế 尊Tôn 無vô 異dị 言ngôn 故cố 。 四tứ 同đồng 解Giải 甚Thậm 深Thâm 義Nghĩa 密Mật 意Ý 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 者giả 。 標tiêu 所sở 問vấn 人nhân 也dã 。 今kim 此thử 菩Bồ 薩Tát 。 能năng 以dĩ 四tứ 辨biện 。 解giải 釋thích 甚thậm 深thâm 義nghĩa 理lý 密mật 意ý 。 故cố 立lập 其kỳ 名danh 。 此thử 如như 瑜du 伽già 三tam 十thập 七thất 說thuyết 。 解giải 節tiết 經Kinh 云vân 。 能năng 解giải 甚thậm 深thâm 義nghĩa 節tiết 菩Bồ 薩Tát 。 真Chân 諦Đế 釋thích 云vân 。 解giải 即tức 解giải 釋thích 。 節tiết 是thị 堅kiên 結kết 義nghĩa 。 解giải 釋thích 甚thậm 深thâm 堅kiên 結kết 義nghĩa 節tiết 。 是thị 故cố 名danh 為vi 。 解giải 釋thích 甚thậm 深thâm 義nghĩa 節tiết 菩Bồ 薩Tát 。 亦diệc 名danh 寶bảo 冠quan 頂đảnh 。 寶bảo 冠quan 頂đảnh 本bổn 是thị 佛Phật 名danh 。 今kim 此thử 菩Bồ 薩Tát 。 彼bỉ 佛Phật 弟đệ 子tử 。 從tùng 師sư 立lập 號hiệu 。 廣quảng 說thuyết 如như 彼bỉ (# 深thâm 密mật 經Kinh 云vân 深thâm 密mật 解Giải 脫Thoát 菩Bồ 薩Tát )# 。


最tối 勝thắng 子tử 言ngôn 一nhất 切thiết 法pháp 無vô 二nhị 。 一nhất 切thiết 法pháp 無vô 二nhị 者giả 。 何hà 等đẳng 一nhất 切thiết 法pháp 。 云vân 何hà 為vi 無vô 二nhị 。


釋thích 曰viết 。 此thử 即tức 第đệ 二nhị 依y 教giáo 發phát 問vấn 。 文văn 有hữu 兩lưỡng 節tiết 。 初sơ 最tối 勝thắng 子tử 言ngôn 。 一nhất 切thiết 法pháp 無vô 二nhị 者giả 。 舉cử 所sở 問vấn 教giáo 。 後hậu 一nhất 切thiết 法pháp 無vô 二nhị 等đẳng 者giả 。 依y 教giáo 發phát 問vấn 。 然nhiên 最tối 勝thắng 子tử 深thâm 密mật 解giải 節tiết 皆giai 佛Phật 子tử 。 真Chân 諦Đế 記ký 云vân 。 佛Phật 子tử 有hữu 五ngũ 義nghĩa 。 一nhất 種chủng 子tử 義nghĩa 。 謂vị 信tín 樂nhạo 大Đại 乘Thừa 。 能năng 為vi 得đắc 佛Phật 種chủng 子tử 。 二nhị 母mẫu 義nghĩa 。 謂vị 般Bát 若Nhã 度độ 能năng 生sanh 佛Phật 法Pháp 。 故cố 名danh 為vi 母mẫu 。 三tam 胎thai 處xứ 義nghĩa 。 菩Bồ 薩Tát 禪thiền 定định 是thị 住trú 處xứ 。 故cố 名danh 胎thai 處xứ 。 四tứ 乳nhũ 母mẫu 義nghĩa 。 謂vị 能năng 長trưởng 養dưỡng 菩Bồ 薩Tát 令linh 得đắc 成thành 道Đạo 。 故cố 說thuyết 慈từ 悲bi 為vi 乳nhũ 母mẫu 。 五ngũ 似tự 父phụ 義nghĩa 。 謂vị 從tùng 初Sơ 地Địa 。 乃nãi 至chí 佛Phật 地Địa 。 轉chuyển 依y 似tự 佛Phật 。 故cố 言ngôn 似tự 父phụ 。 即tức 呼hô 解giải 節tiết 菩Bồ 薩Tát 為vi 佛Phật 子tử 。 也dã 廣quảng 說thuyết 如như 前tiền 。 十thập 住trụ 論luận 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 是thị 佛Phật 真chân 實thật 之chi 子tử 是thị 。 故cố 菩Bồ 薩Tát 名danh 為vi 佛Phật 子tử 。 今kim 依y 唐đường 本bổn 。 名danh 最tối 勝thắng 子tử 。 自tự 有hữu 二nhị 說thuyết 。 一nhất 云vân 最tối 勝thắng 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 名danh 。 三tam 乘thừa 子tử 中trung 。 最tối 殊thù 勝thắng 故cố 。 能năng 紹thiệu 佛Phật 種chủng 。 名danh 之chi 為vi 子tử 。 是thị 持trì 業nghiệp 釋thích 。 一nhất 云vân 最tối 勝thắng 是thị 世Thế 尊Tôn 號hiệu 。 故cố 無vô 性tánh 論luận 云vân 。 最tối 勝thắng 者giả 顯hiển 佛Phật 勝thắng 二Nhị 乘Thừa 故cố 。 又hựu 瑜du 伽già 云vân 。 佛Phật 是thị 最tối 勝thắng 。 於ư 諸chư 外ngoại 道đạo 。 煩phiền 惱não 等đẳng 魔ma 。 能năng 得đắc 勝thắng 故cố 。 宗tông 族tộc 姓tánh 等đẳng 暎ánh 眾chúng 人nhân 故cố 。 若nhược 依y 此thử 釋thích 。 最tối 勝thắng 之chi 子tử 。 名danh 最tối 勝thắng 子tử 。 故cố 顯hiển 揚dương 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 名danh 最tối 勝thắng 之chi 子tử 。 是thị 故cố 餘dư 處xứ 名danh 為vi 佛Phật 子tử 。 言ngôn 謂vị 言ngôn 教giáo 。 即tức 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 二nhị 言ngôn 也dã 。 此thử 亦diệc 兩lưỡng 釋thích 。 一nhất 云vân 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 教giáo 。 一nhất 云vân 佛Phật 言ngôn 。 如như 百bách 法pháp 論luận 。 如như 世Thế 尊Tôn 言ngôn 。 一nhất 切thiết 法pháp 無vô 我ngã 。 又hựu 下hạ 頌tụng 云vân 。 佛Phật 說thuyết 離ly 言ngôn 無vô 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 切thiết 法pháp 無vô 二nhị 者giả 。 舉cử 經kinh 兩lưỡng 章chương 。 一nhất 一nhất 切thiết 法pháp 。 二nhị 者giả 無vô 二nhị 。 一nhất 切thiết 法pháp 無vô 二nhị 者giả 。 何hà 等đẳng 一nhất 切thiết 法pháp 。 云vân 何hà 為vi 無vô 二nhị 者giả 。 此thử 即tức 第đệ 二nhị 依y 教giáo 發phát 問vấn 。 文văn 有hữu 兩lưỡng 節tiết 。 初sơ 將tương 欲dục 發phát 問vấn 。 雙song 牒điệp 兩lưỡng 章chương 。 後hậu 依y 章chương 別biệt 徵trưng 。 即tức 成thành 二nhị 問vấn 。 一nhất 問vấn 何hà 等đẳng 一nhất 切thiết 法pháp 。 二nhị 問vấn 云vân 何hà 為vi 無vô 二nhị 。 依y 瑜du 伽già 釋thích 。 汎# 論luận 發phát 問vấn 。 有hữu 其kỳ 五ngũ 種chủng 。 一nhất 不bất 解giải 故cố 問vấn 。 二nhị 疑nghi 惑hoặc 故cố 問vấn 。 三tam 為vì 欲dục 利lợi 益ích 安an 樂lạc 故cố 問vấn 。 四tứ 誡giới 驗nghiệm 故cố 問vấn 。 五ngũ 輕khinh 觸xúc 故cố 問vấn 。 今kim 此thử 菩Bồ 薩Tát 。 依y 第đệ 三tam 問vấn 。 為vì 欲dục 利lợi 益ích 諸chư 眾chúng 生sanh 故cố 。 或hoặc 可khả 通thông 三tam 。 亦diệc 有hữu 不bất 解giải 疑nghi 惑hoặc 義nghĩa 故cố 。 不bất 依y 後hậu 二nhị 。 無vô 上thượng 法Pháp 王Vương 。 不bất 可khả 輕khinh 觸xúc 及cập 誡giới 驗nghiệm 故cố 。 (# 解giải 節tiết 經Kinh 云vân 。 一nhất 切thiết 法pháp 無vô 二nhị 。 一nhất 切thiết 法pháp 無vô 二nhị 。 此thử 義nghĩa 云vân 何hà 。 真Chân 諦Đế 記ký 云vân 。 引dẫn 經kinh 為vi 問vấn 。 重trọng/trùng 言ngôn 一nhất 切thiết 法pháp 無vô 二nhị 。 為vi 五ngũ 義nghĩa 故cố 。 一nhất 處xứ 處xứ 經kinh 說thuyết 故cố 。 二nhị 有hữu 為vi 無vô 為vi 無vô 二nhị 故cố 。 三tam 內nội 六lục 根căn 外ngoại 六lục 塵trần 無vô 二nhị 故cố 。 四tứ 凡phàm 聖thánh 無vô 二nhị 故cố 。 五ngũ 因nhân 果quả 無vô 二nhị 故cố 。 今kim 此thử 所sở 說thuyết 文văn 義nghĩa 云vân 何hà 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 所sở 作tác 非phi 所sở 作tác 答đáp 也dã )# 。


解Giải 甚Thậm 深Thâm 義Nghĩa 密Mật 意Ý 菩Bồ 薩Tát 。 謂vị 如Như 理Lý 請Thỉnh 問Vấn 菩Bồ 薩Tát 曰viết 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 依y 問vấn 略lược 答đáp 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 示thị 問vấn 答đáp 者giả 。 後hậu 依y 問vấn 正chánh 答đáp 。 此thử 即tức 初sơ 也dã 。


善thiện 男nam 子tử 。 一nhất 切thiết 法pháp 者giả 。 略lược 有hữu 二nhị 種chủng 。 所sở 謂vị 有hữu 為vi 無vô 為vi 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 依y 問vấn 正chánh 答đáp 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 善thiện 男nam 子tử 者giả 。 讚tán 能năng 問vấn 者giả 。 後hậu 一nhất 切thiết 法pháp 下hạ 。 依y 問vấn 正chánh 答đáp 。 此thử 即tức 初sơ 也dã 。 依y 智Trí 度Độ 論luận 三tam 十thập 五ngũ 云vân 。 男nam 子tử 言ngôn 簡giản 非phi 男nam 子tử 等đẳng 不bất 堪kham 教giáo 授thọ 。 善thiện 謂vị 善thiện 相tương/tướng 。 謂vị 具cụ 慈từ 悲bi 。 三tam 業nghiệp 無vô 失thất 。 樂nhạo/nhạc/lạc 於ư 善thiện 人nhân 。 不bất 顯hiển 己kỷ 德đức 。 隨tùy 順thuận 眾chúng 人nhân 。 不bất 說thuyết 他tha 過quá 。 不bất 求cầu 世thế 間gian 名danh 譽dự 等đẳng 樂nhạo/nhạc/lạc 。 但đãn 樂nhạo/nhạc/lạc 道Đạo 德đức 。 自tự 業nghiệp 清thanh 淨tịnh 。 心tâm 貴quý 實thật 相tướng 。 輕khinh 賤tiện 世thế 事sự 。 有hữu 如như 是thị 等đẳng 無vô 量lượng 善thiện 法Pháp 。 此thử 相tương/tướng 多đa 在tại 男nam 子tử 身thân 中trung 。 是thị 故cố 讚tán 言ngôn 善thiện 男nam 子tử 也dã 。 問vấn 。 如như 何hà 但đãn 說thuyết 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 二nhị 種chủng 法pháp 耶da 。 答đáp 。 如như 大đại 婆bà 沙sa 。 說thuyết 有hữu 二nhị 意ý 。 彼bỉ 云vân 。 為vi 欲dục 遮già 遣khiển 補bổ 特đặc 伽già 羅la 故cố 。 及cập 為vi 顯hiển 示thị 智trí 殊thù 勝thắng 故cố 。 說thuyết 此thử 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 二nhị 種chủng 法pháp 也dã 。 為vi 欲dục 遮già 遣khiển 補bổ 特đặc 伽già 羅la 者giả 。 謂vị 顯hiển 唯duy 有hữu 。 有hữu 為vi 無vô 為vi 法Pháp 。 畢tất 竟cánh 無vô 實thật 補bổ 特đặc 伽già 羅la 故cố 。 及cập 為vi 顯hiển 示thị 智trí 殊thù 勝thắng 者giả 。 謂vị 有hữu 聰thông 慧tuệ 智trí 殊thù 勝thắng 者giả 。 由do 此thử 二nhị 法pháp 。 通thông 達đạt 一nhất 切thiết 法pháp 。 此thử 二nhị 遍biến 攝nhiếp 一nhất 切thiết 法pháp 故cố 。 一nhất 切thiết 法pháp 等đẳng 者giả 。 依y 問vấn 正chánh 答đáp 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 答đáp 一nhất 切thiết 。 後hậu 釋thích 無vô 二nhị 。 此thử 答đáp 一nhất 切thiết 。 文văn 有hữu 兩lưỡng 節tiết 。 初sơ 一nhất 切thiết 法pháp 略lược 有hữu 二nhị 種chủng 者giả 。 標tiêu 章chương 舉cử 數số 。 後hậu 有hữu 為vi 無vô 為vi 者giả 。 依y 數số 列liệt 名danh 。 汎# 論luận 一nhất 切thiết 。 有hữu 其kỳ 三tam 種chủng 。 一nhất 者giả 略lược 說thuyết 唯duy 有hữu 二nhị 種chủng 。 所sở 謂vị 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 二nhị 者giả 非phi 廣quảng 非phi 略lược 。 有hữu 其kỳ 五ngũ 種chủng 。 一nhất 者giả 心tâm 法pháp 。 二nhị 者giả 心tâm 所sở 有hữu 法pháp 。 三tam 者giả 色sắc 法pháp 。 四tứ 者giả 心tâm 不bất 相tương 應ứng 行hành 法pháp 。 五ngũ 者giả 無vô 為vi 法pháp 。 大đại 智Trí 度Độ 論luận 。 及cập 密mật 嚴nghiêm 經kinh 。 但đãn 列liệt 五ngũ 種chủng 。 而nhi 不bất 別biệt 釋thích 。 三tam 者giả 廣quảng 說thuyết 。 具cụ 明minh 百bách 法pháp 。 今kim 簡giản 中trung 廣quảng 故cố 言ngôn 略lược 說thuyết 。 言ngôn 有hữu 為vi 無vô 為vi 者giả 。 諸chư 教giáo 不bất 同đồng 。 順thuận 正chánh 理lý 云vân 。 眾chúng 緣duyên 聚tụ 集tập 共cộng 所sở 生sanh 故cố 名danh 有hữu 為vi 。 與dữ 此thử 相tương 違vi 。 准chuẩn 知tri 無vô 為vi 。 婆bà 沙sa 論luận 云vân 。 若nhược 法pháp 依y 屬thuộc 因nhân 緣duyên 和hòa 合hợp 作tác 用dụng 。 是thị 名danh 有hữu 為vi 。 若nhược 法pháp 不bất 依y 屬thuộc 因nhân 緣duyên 和hòa 合hợp 作tác 用dụng 。 是thị 名danh 無vô 為vi 。 掌chưởng 珍trân 論luận 云vân 。 眾chúng 緣duyên 合hợp 成thành 。 有hữu 所sở 造tạo 作tác 。 故cố 名danh 有hữu 為vi 。 非phi 有hữu 為vi 故cố 。 說thuyết 名danh 無vô 為vi 。 翻phiên 對đối 有hữu 為vi 是thị 無vô 為vi 義nghĩa 。 無vô 著trước 菩Bồ 薩Tát 波Ba 若Nhã 論luận 云vân 。 無vô 為vi 者giả 是thị 無vô 分phân 別biệt 義nghĩa 。 准chuẩn 知tri 有hữu 為vi 是thị 有hữu 分phân 別biệt 。 又hựu 集tập 論luận 云vân 。 有hữu 生sanh 住trụ 異dị 滅diệt 。 是thị 名danh 有hữu 為vi 。 無vô 生sanh 住trụ 異dị 滅diệt 。 是thị 名danh 無vô 為vi 。 瑜du 伽già 第đệ 一nhất 百bách 云vân 。 言ngôn 為vi 者giả 。 謂vị 有hữu 生sanh 滅diệt 繫hệ 屬thuộc 因nhân 緣duyên 。 與dữ 此thử 相tương 違vi 。 應ưng 知tri 無vô 為vi 。 智Trí 度Độ 論luận 云vân 。 有hữu 所sở 得đắc 者giả 名danh 有hữu 為vi 。 無vô 所sở 得đắc 者giả 。 是thị 名danh 無vô 為vi 。 功công 德đức 施thí 論luận 亦diệc 同đồng 此thử 說thuyết 。 又hựu 智Trí 度Độ 論luận 九cửu 十thập 三tam 云vân 。 取thủ 相tương/tướng 是thị 有hữu 為vi 。 不bất 取thủ 相tương/tướng 是thị 無vô 為vi 。 若nhược 廣quảng 分phân 別biệt 。 具cụ 如như 別biệt 章chương 。 然nhiên 今kim 所sở 說thuyết 。 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 三tam 釋thích 不bất 同đồng 。 一nhất 云vân 。 此thử 中trung 所sở 說thuyết 。 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 故cố 下hạ 經Kinh 云vân 。 決quyết 定định 實thật 有hữu 。 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 堅kiên 固cố 執chấp 著trước 。 隨tùy 起khởi 言ngôn 說thuyết 。 一nhất 云vân 。 唯duy 約ước 依y 他tha 所sở 起khởi 相tương/tướng 分phần/phân 。 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 故cố 下hạ 經Kinh 云vân 。 決quyết 定định 無vô 實thật 。 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 然nhiên 有hữu 分phân 別biệt 所sở 起khởi 行hành 。 一nhất 云vân 。 有hữu 為vi 即tức 依y 他tha 起khởi 。 無vô 為vi 即tức 圓viên 成thành 實thật 性tánh 。 雖tuy 有hữu 三tam 說thuyết 。 後hậu 說thuyết 為vi 正chánh 。


所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 此thử 中trung 意ý 說thuyết 。 依y 他tha 有hữu 為vi 。 圓viên 成thành 無vô 為vi 。 二nhị 法pháp 之chi 上thượng 。 無vô 所sở 執chấp 性tánh 。 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 故cố 言ngôn 無vô 二nhị 也dã 。 後hậu 當đương 分phân 別biệt 。


是thị 中trung 有hữu 為vi 。 非phi 有hữu 為vi 非phi 無vô 為vi 。 無vô 為vi 亦diệc 非phi 無vô 為vi 非phi 無vô 為vi 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 釋thích 無vô 二nhị 相tương/tướng 。 此thử 即tức 五ngũ 中trung 不bất 可khả 言ngôn 相tương 及cập 無vô 二nhị 相tương/tướng 。


所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 不bất 可khả 說thuyết 言ngôn 。 有hữu 為vi 無vô 為vi 故cố 。 亦diệc 非phi 有hữu 為vi 。 無vô 為vi 二nhị 種chủng 相tương/tướng 故cố 。 然nhiên 釋thích 此thử 文văn 。 諸chư 說thuyết 不bất 同đồng 。 解giải 節tiết 經Kinh 云vân 。 所sở 作tác 者giả 非phi 所sở 作tác 非phi 非phi 所sở 作tác 。 非phi 所sở 作tác 者giả 。 非phi 非phi 所sở 作tác 。 亦diệc 非phi 所sở 作tác 。 真Chân 諦Đế 釋thích 云vân 。 自tự 下hạ 兩lưỡng 句cú 遣khiển 有hữu 為vi 法pháp 。 兩lưỡng 句cú 遣khiển 無vô 為vi 法pháp 也dã 。 所sở 作tác 者giả 即tức 有hữu 為vi 法pháp 。 有hữu 為vi 法pháp 為vi 因nhân 緣duyên 聚tụ 集tập 所sở 作tác 。 故cố 名danh 所sở 作tác 。 非phi 所sở 作tác 者giả 。 即tức 無vô 為vi 法pháp 。 無vô 為vi 法pháp 本bổn 有hữu 是thị 常thường 。 不bất 為vi 因nhân 緣duyên 聚tụ 集tập 所sở 作tác 。 名danh 非phi 所sở 作tác 。 先tiên 約ước 三tam 義nghĩa 。 故cố 遣khiển 有hữu 為vi 。 一nhất 由do 亂loạn 識thức 分phân 別biệt 。 故cố 有hữu 所sở 作tác 。 所sở 作tác 實thật 無vô 。 但đãn 有hữu 分phân 別biệt 。 亦diệc 由do 有hữu 所sở 取thủ 。 故cố 有hữu 能năng 取thủ 。 所sở 取thủ 既ký 無vô 故cố 。 能năng 取thủ 亦diệc 無vô 。 故cố 非phi 所sở 作tác 。 二nhị 由do 根căn 本bổn 是thị 無vô 有hữu 為vi 諸chư 。 法pháp 根căn 本bổn 由do 不bất 正chánh 思tư 惟duy 。 不bất 正chánh 思tư 惟duy 生sanh 諸chư 惑hoặc 。 諸chư 惑hoặc 生sanh 諸chư 業nghiệp 。 業nghiệp 生sanh 果quả 報báo 。 不bất 正chánh 思tư 惟duy 從tùng 執chấp 。 境cảnh 界giới 實thật 無vô 。 謬mậu 執chấp 為vi 。 有hữu 由do 境cảnh 無vô 故cố 。 不bất 正chánh 思tư 惟duy 亦diệc 無vô 。 不bất 正chánh 思tư 惟duy 既ký 無vô 。 諸chư 惑hoặc 亦diệc 無vô 。 諸chư 惑hoặc 故cố 諸chư 業nghiệp 亦diệc 無vô 。 諸chư 業nghiệp 無vô 故cố 。 果quả 報báo 亦diệc 無vô 。 由do 其kỳ 根căn 本bổn 不bất 實thật 故cố 。 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 。 皆giai 非phi 實thật 也dã 。 三tam 由do 無vô 生sanh 。 此thử 所sở 作tác 法pháp 。 不bất 離ly 分phân 別biệt 依y 他tha 二nhị 性tánh 。 此thử 二nhị 性tánh 既ký 本bổn 無vô 相tướng 無vô 生sanh 。 有hữu 何hà 作tác 義nghĩa 。 是thị 故cố 非phi 所sở 作tác 也dã 。 非phi 非phi 所sở 作tác 者giả 。 此thử 第đệ 二nhị 句cú 。 遣khiển 非phi 所sở 作tác 。 所sở 作tác 既ký 是thị 有hữu 為vi 。 非phi 所sở 作tác 即tức 是thị 無vô 為vi 。 遂toại 以dĩ 三tam 義nghĩa 遣khiển 此thử 無vô 為vi 。 無vô 為vi 亦diệc 由do 亂loạn 識thức 分phân 別biệt 故cố 有hữu 此thử 所sở 作tác 。 而nhi 亂loạn 識thức 既ký 無vô 。 非phi 所sở 作tác 亦diệc 不bất 有hữu 。 亦diệc 由do 亂loạn 識thức 分phân 別biệt 故cố 有hữu 所sở 作tác 名danh 。 體thể 非phi 是thị 實thật 有hữu 。 故cố 不bất 得đắc 成thành 。 既ký 無vô 所sở 作tác 之chi 法pháp 。 非phi 所sở 作tác 即tức 不bất 得đắc 有hữu 本bổn 。 以dĩ 有hữu 對đối 無vô 。 既ký 其kỳ 無vô 有hữu 。 理lý 自tự 無vô 無vô 。 二nhị 由do 根căn 本bổn 是thị 無vô 。 即tức 以dĩ 所sở 作tác 為vi 根căn 本bổn 。 若nhược 實thật 有hữu 所sở 作tác 。 可khả 說thuyết 非phi 所sở 作tác 名danh 。 如như 先tiên 有hữu 病bệnh 。 復phục 稱xưng 病bệnh 差sai 。 病bệnh 本bổn 是thị 無vô 。 何hà 差sai 之chi 有hữu 。 三tam 由do 法pháp 本bổn 無vô 相tướng 無vô 生sanh 。 離ly 有hữu 離ly 無vô 。 本bổn 非phi 所sở 作tác 。 亦diệc 非phi 非phi 所sở 作tác 也dã 。 非phi 所sở 作tác 者giả 。 下hạ 次thứ 兩lưỡng 句cú 。 遣khiển 無vô 為vi 法pháp 。 初sơ 一nhất 句cú 約ước 三tam 義nghĩa 顯hiển 無vô 為vi 。 故cố 云vân 非phi 非phi 所sở 作tác 。 次thứ 一nhất 句cú 約ước 三tam 義nghĩa 遣khiển 有hữu 為vi 。 故cố 云vân 亦diệc 非phi 所sở 作tác 。 三tam 義nghĩa 並tịnh 不bất 異dị 前tiền 。 進tiến 退thoái 終chung 不bất 離ly 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 故cố 無vô 異dị 前tiền 辨biện 也dã 。 此thử 即tức 是thị 顯hiển 不bất 可khả 言ngôn 及cập 無vô 二nhị 義nghĩa 。 所sở 以dĩ 略lược 作tác 此thử 答đáp 者giả 。 一nhất 為vi 利lợi 根căn 人nhân 薄bạc 聞văn 使sử 悟ngộ 者giả 。 不bất 勞lao 廣quảng 說thuyết 。 二nhị 為vi 破phá 高cao 心tâm 人nhân 。 令linh 一nhất 聞văn 未vị 悟ngộ 再tái 請thỉnh 方phương 解giải 。 上thượng 來lai 已dĩ 述thuật 真Chân 諦Đế 師sư 宗tông 。 以dĩ 申thân 經kinh 意ý 。 此thử 地địa 諸chư 師sư 大đại 同đồng 真Chân 諦Đế 。 今kim 唐đường 本bổn 經Kinh 云vân 。 是thị 中trung 有hữu 為vi 。 非phi 有hữu 為vi 非phi 無vô 為vi 。 無vô 為vi 亦diệc 非phi 無vô 為vi 非phi 有hữu 為vi 。 釋thích 此thử 經Kinh 文văn 。 諸chư 說thuyết 不bất 同đồng 。 一nhất 云vân 。 是thị 中trung 有hữu 為vi 。 即tức 是thị 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 由do 彼bỉ 所sở 執chấp 無vô 實thật 法pháp 故cố 。 故cố 不bất 可khả 說thuyết 。 及cập 無vô 二nhị 相tương/tướng 。 有hữu 為vi 既ký 非phi 。 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 無vô 為vi 亦diệc 爾nhĩ 。 以dĩ 所sở 執chấp 故cố 。 不bất 可khả 說thuyết 為vi 有hữu 為vi 無vô 為vi 也dã 。 故cố 下hạ 經Kinh 云vân 。 堅kiên 固cố 執chấp 著trước 。 決quyết 定định 實thật 有hữu 。 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 故cố 知tri 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 皆giai 所sở 執chấp 也dã 。 一nhất 云vân 。 此thử 處xứ 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 皆giai 是thị 依y 他tha 。 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 故cố 下hạ 經Kinh 云vân 。 唯duy 有hữu 分phân 別biệt 所sở 起khởi 行hành 相tướng 。 為vi 遣khiển 所sở 執chấp 。 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 故cố 作tác 此thử 說thuyết 。 是thị 中trung 有hữu 為vi 。 非phi 有hữu 為vi 非phi 無vô 為vi 。 無vô 為vi 亦diệc 非phi 無vô 為vi 非phi 有hữu 為vi 也dã 。 一nhất 云vân 。 是thị 中trung 有hữu 為vi 者giả 。 依y 他tha 起khởi 性tánh 。 諸chư 有hữu 為vi 法pháp 。 言ngôn 非phi 有hữu 為vi 非phi 無vô 為vi 者giả 。 即tức 非phi 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 此thử 中trung 意ý 說thuyết 。 依y 他tha 起khởi 上thượng 遣khiển 所sở 執chấp 性tánh 。 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 所sở 顯hiển 真Chân 如Như 為vi 勝thắng 義nghĩa 諦đế 。 如như 說thuyết 依y 他tha 起khởi 上thượng 無vô 所sở 執chấp 性tánh 。 為vi 圓viên 成thành 實thật 。 不bất 取thủ 依y 他tha 以dĩ 為vi 圓viên 成thành 。 言ngôn 無vô 為vi 者giả 。 即tức 是thị 圓viên 成thành 實thật 性tánh 。 離ly 言ngôn 真Chân 如Như 。 言ngôn 亦diệc 非phi 無vô 為vi 非phi 有hữu 為vi 者giả 。 即tức 非phi 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 無vô 為vi 有hữu 為vi 。 此thử 中trung 意ý 說thuyết 。 圓viên 成thành 實thật 上thượng 遣khiển 所sở 執chấp 性tánh 無vô 為vi 有hữu 為vi 。 所sở 顯hiển 真Chân 如Như 為vi 勝thắng 義nghĩa 諦đế 。 雖tuy 有hữu 三tam 說thuyết 。 且thả 依y 第đệ 三tam 。 然nhiên 無vô 二nhị 相tương/tướng 。 有hữu 其kỳ 多đa 種chủng 。 不bất 可khả 具cụ 說thuyết 。 且thả 論luận 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 無vô 二nhị 相tương/tướng 中trung 。 諸chư 說thuyết 不bất 同đồng 。 若nhược 集tập 論luận 約ước 無vô 取thủ 蘊uẩn 以dĩ 說thuyết 無vô 二nhị 。 非phi 業nghiệp 煩phiền 惱não 所sở 生sanh 故cố 。 不bất 可khả 言ngôn 有hữu 為vi 。 隨tùy 欲dục 現hiện 前tiền 不bất 現hiện 前tiền 故cố 。 不bất 可khả 言ngôn 無vô 為vi 。 依y 攝nhiếp 大Đại 乘Thừa 法Pháp 身thân 五ngũ 相tương/tướng 中trung 。 (# 一nhất 轉chuyển 依y 為vi 相tương/tướng 。 二nhị 自tự 法pháp 所sở 成thành 為vi 相tương/tướng 。 三tam 無vô 二nhị 為vi 相tương/tướng 。 四tứ 常thường 住trụ 為vi 相tương/tướng 。 五ngũ 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 為vi 相tương/tướng )# 第đệ 三tam 無vô 二nhị 論luận 有hữu 三tam 義nghĩa 一nhất 有hữu 無vô 無vô 二nhị 。 二nhị 有hữu 為vi 無vô 為vi 無vô 二nhị 。 三tam 一nhất 性tánh 異dị 性tánh 無vô 二nhị 。 謂vị 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 無vô 二nhị 為vi 相tương/tướng 者giả 。 由do 業nghiệp 煩phiền 惱não 非phi 所sở 為vi 故cố 。 自tự 在tại 示thị 現hiện 。 有hữu 為vi 相tương/tướng 故cố 。 今kim 此thử 所sở 說thuyết 。 非phi 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 生sanh 滅diệt 等đẳng 有hữu 為vi 。 非phi 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 無vô 生sanh 滅diệt 等đẳng 無vô 為vi 。 故cố 言ngôn 非phi 有hữu 為vi 非phi 無vô 為vi 也dã 。 即tức 此thử 離ly 言ngôn 無vô 二nhị 體thể 性tánh 即tức 是thị 真Chân 如Như 。 是thị 故cố 無vô 上thượng 依y 經kinh 說thuyết 。 如Như 來Lai 界giới 五ngũ 種chủng 功công 德đức 。 一nhất 不bất 可khả 說thuyết 相tướng 。 二nhị 無vô 二nhị 相tương/tướng 。 三tam 過quá 覺giác 觀quán 相tương/tướng 。 四tứ 過quá 一nhất 異dị 相tướng 。 五ngũ 一nhất 切thiết 處xứ 一nhất 味vị 相tương/tướng 。 乃nãi 至chí 彼bỉ 云vân 。 一nhất 切thiết 法Pháp 藏tạng 。 無vô 變biến 異dị 故cố 。 名danh 為vi 如như 如như 。 無vô 顛điên 倒đảo 故cố 。 名danh 為vi 實thật 際tế 。 過quá 一nhất 切thiết 相tướng 故cố 。 名danh 為vi 寂tịch 滅diệt 。 聖thánh 人nhân 行hành 處xứ 無vô 分phân 別biệt 之chi 境cảnh 界giới 故cố 。 名danh 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。


阿A 難Nan 。 是thị 如Như 來Lai 界giới 。 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 不bất 染nhiễm 不bất 淨tịnh 。 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 。 此thử 經Kinh 下hạ 云vân 。 佛Phật 說thuyết 離ly 言ngôn 無vô 二nhị 義nghĩa 甚thậm 深thâm 。 非phi 愚ngu 之chi 所sở 行hành 。 故cố 知tri 離ly 言ngôn 真Chân 如Như 為vi 體thể 。 問vấn 。 若nhược 爾nhĩ 。 大đại 品phẩm 所sở 說thuyết 如như 何hà 會hội 釋thích 。 故cố 三tam 十thập 二nhị 云vân 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 何hà 等đẳng 是thị 有hữu 法pháp 。 何hà 等đẳng 是thị 無vô 法pháp 。


佛Phật 言ngôn 。

二nhị 是thị 有hữu 法pháp 。 不bất 二nhị 是thị 無vô 法pháp 。 大đại 智Trí 度Độ 論luận 九cửu 十thập 五ngũ 云vân 。 二nhị 法pháp 名danh 各các 各các 別biệt 相tướng 。 不bất 二nhị 法pháp 名danh 一nhất 空không 相tướng 。 以dĩ 是thị 一nhất 空không 相tướng 。 破phá 各các 各các 異dị 相tướng 。 又hựu 大đại 品phẩm 經kinh 三tam 十thập 九cửu 云vân 。 諸chư 法pháp 平bình 等đẳng 。 所sở 謂vị 無vô 相tướng 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 是thị 法Pháp 平bình 等đẳng 。 為vi 是thị 有hữu 為vi 。 是thị 無vô 為vi 法Pháp 。


佛Phật 言ngôn 。

非phi 有hữu 為vi 法pháp 。 非phi 無vô 為vi 法Pháp 。


何hà 以dĩ 故cố 。 離ly 有hữu 為vi 法pháp 。 無vô 為vi 法pháp 不bất 可khả 得đắc 。 離ly 無vô 為vi 法pháp 。 有hữu 為vi 法pháp 不bất 可khả 得đắc 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 是thị 有hữu 為vi 性tánh 無vô 為vi 性tánh 。 是thị 二nhị 法pháp 不bất 合hợp 不bất 散tán 。 (# 勘khám )# 無vô 色sắc 無vô 形hình 一nhất 相tương/tướng 。 所sở 謂vị 無vô 相tướng 。 佛Phật 以dĩ 世thế 諦đế 故cố 說thuyết 。 非phi 以dĩ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 故cố 。 具cụ 說thuyết 如như 彼bỉ 。 解giải 云vân 。 此thử 勝thắng 義nghĩa 諦đế 。 用dụng 如như 為vi 體thể 。 而nhi 言ngôn 無vô 者giả 。 以dĩ 遣khiển 所sở 執chấp 故cố 說thuyết 無vô 言ngôn 。 據cứ 實thật 非phi 無vô 。 故cố 下hạ 經Kinh 云vân 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 皆giai 無vô 自tự 性tánh 者giả 。 通thông 據cứ 三tam 性tánh 。 密mật 意ý 說thuyết 無vô 。 非phi 實thật 全toàn 無vô 。 此thử 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 二nhị 觀quán 門môn 。 即tức 是thị 唯duy 識thức 性tánh 觀quán 。 或hoặc 三tam 中trung 圓viên 成thành 實thật 觀quán 。 三tam 無vô 性tánh 中trung 勝thắng 義nghĩa 無vô 自tự 性tánh 觀quán 。 真Chân 諦Đế 師sư 云vân 。 即tức 是thị 分phân 別biệt 無vô 相tướng 觀quán 。 或hoặc 依y 他tha 無vô 性tánh 觀quán 。 此thử 中trung 應ưng 說thuyết 不bất 二nhị 法Pháp 門môn 。 八bát 不bất 中trung 道đạo 。 義nghĩa 如như 別biệt 章chương 。


如Như 理Lý 請Thỉnh 問Vấn 菩Bồ 薩Tát 。 復phục 問vấn 解Giải 甚Thậm 深Thâm 義Nghĩa 密Mật 意Ý 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 三tam 菩Bồ 薩Tát 徵trưng 問vấn 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 標tiêu 問vấn 答đáp 者giả 。 後hậu 乘thừa 前tiền 徵trưng 問vấn 。 此thử 即tức 初sơ 也dã 。


最tối 勝thắng 子tử 。 如như 何hà 有hữu 為vi 。 非phi 有hữu 為vi 非phi 無vô 為vi 。 無vô 為vi 亦diệc 非phi 無vô 為vi 非phi 有hữu 為vi 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 二Nhị 乘Thừa 前tiền 徵trưng 問vấn 。 前tiền 文văn 既ký 言ngôn 。 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 依y 何hà 義nghĩa 故cố 。 而nhi 復phục 說thuyết 言ngôn 。 有hữu 為vi 非phi 有hữu 為vi 非phi 無vô 為vi 。 無vô 為vi 亦diệc 非phi 無vô 為vi 非phi 有hữu 為vi 。 此thử 有hữu 何hà 義nghĩa 。


解Giải 甚Thậm 深Thâm 義Nghĩa 密Mật 意Ý 菩Bồ 薩Tát 。 謂vị 如Như 理Lý 請Thỉnh 問Vấn 菩Bồ 薩Tát 曰viết 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 四tứ 廣quảng 釋thích 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 明minh 說thuyết 之chi 由do 序tự 。 後hậu 依y 問vấn 正chánh 答đáp 。 此thử 即tức 初sơ 也dã 。


善thiện 男nam 子tử 。 言ngôn 有hữu 為vi 者giả 。 乃nãi 是thị 本bổn 師sư 。 假giả 施thi 設thiết 句cú 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 依y 問vấn 正chánh 答đáp 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 釋thích 有hữu 為vi 無vô 二nhị 相tương/tướng 。 後hậu 善thiện 男nam 子tử 言ngôn 無vô 為vi 者giả 。 亦diệc 是thị 本bổn 師sư 下hạ 。 釋thích 無vô 為vi 無vô 二nhị 相tương/tướng 。 前tiền 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 遮già 三tam 相tương/tướng 。 後hậu 然nhiên 非phi 無vô 事sự 下hạ 。 釋thích 外ngoại 伏phục 難nạn/nan 。 示thị 正Chánh 道Đạo 理lý 。 遮già 三tam 相tương/tướng 中trung 。 文văn 別biệt 有hữu 三tam 。 初sơ 遮già 有hữu 為vi 。 次thứ 善thiện 男nam 子tử 下hạ 。 遮già 無vô 為vi 。 後hậu 設thiết 離ly 下hạ 。 遮già 非phi 有hữu 為vi 非phi 無vô 為vi 相tương/tướng 。 此thử 即tức 第đệ 一nhất 遮già 有hữu 為vi 相tương/tướng 。 然nhiên 釋thích 此thử 文văn 。 西tây 方phương 諸chư 師sư 。 三tam 說thuyết 不bất 同đồng 。 一nhất 云vân 。 此thử 文văn 唯duy 依y 外ngoại 道đạo 名danh 為vi 本bổn 師sư 。 謂vị 劫kiếp 初sơ 時thời 。 外ngoại 道đạo 本bổn 師sư 假giả 名danh 安an 立lập 。 有hữu 為vi 諸chư 法pháp 。 若nhược 是thị 外ngoại 道đạo 。 假giả 名danh 安an 立lập 。 即tức 是thị 遍biến 計kế 所sở 集tập 言ngôn 辭từ 所sở 說thuyết 。 若nhược 是thị 遍biến 計kế 所sở 集tập 言ngôn 辭từ 所sở 說thuyết 。 即tức 是thị 究cứu 竟cánh 。 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 非phi 實thật 有hữu 故cố 。 非phi 是thị 有hữu 為vi 。 所sở 集tập 即tức 是thị 所sở 執chấp 異dị 名danh 。 故cố 廣quảng 百bách 卷quyển 第đệ 十thập 卷quyển 云vân 。 般Bát 若Nhã 經kinh 中trung 。 佛Phật 自tự 分phân 明minh 判phán 有hữu 無vô 義nghĩa 。 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 所sở 集tập 所sở 增tăng 所sở 取thủ 常thường 恆hằng 。 無vô 變biến 易dị 法pháp 。 如như 是thị 一nhất 切thiết 。 皆giai 名danh 為vi 無vô 。 因nhân 緣duyên 所sở 生sanh 。 皆giai 說thuyết 為vi 有hữu 。 一nhất 云vân 。 此thử 文văn 皆giai 是thị 佛Phật 說thuyết 。 謂vị 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 離ly 名danh 言ngôn 。 而nhi 佛Phật 本bổn 師sư 。 大đại 慈từ 悲bi 力lực 。 假giả 說thuyết 有hữu 為vi 。 此thử 即tức 如Như 來Lai 後hậu 得đắc 智trí 中trung 。 遍biến 計kế 所sở 集tập 。 言ngôn 辭từ 所sở 說thuyết 。 還hoàn 是thị 究cứu 竟cánh 遍biến 計kế 後hậu 得đắc 智trí 所sở 說thuyết 故cố 。 非phi 實thật 有hữu 為vi 。 故cố 作tác 此thử 言ngôn 有hữu 為vi 非phi 有hữu 為vi 也dã 。 真Chân 諦Đế 三tam 藏tạng 大đại 同đồng 此thử 釋thích 。 一nhất 云vân 。 此thử 文văn 有hữu 其kỳ 三tam 節tiết 。 初sơ 明minh 有hữu 為vi 是thị 佛Phật 假giả 說thuyết 。 次thứ 若nhược 是thị 本bổn 師sư 等đẳng 者giả 。 辨biện 異dị 生sanh 等đẳng 執chấp 假giả 為vi 實thật 。 後hậu 若nhược 是thị 遍biến 計kế 等đẳng 者giả 。 重trọng/trùng 辨biện 非phi 實thật 。 結kết 非phi 有hữu 為vi 。 雖tuy 有hữu 三tam 說thuyết 。 第đệ 三tam 為vi 勝thắng 。 即tức 說thuyết 如Như 來Lai 。 號hiệu 為vi 本bổn 師sư 。 故cố 深thâm 密mật 云vân 。 言ngôn 有hữu 為vi 者giả 。 唯duy 是thị 如Như 來Lai 名danh 字tự 說thuyết 法Pháp 。 解giải 節tiết 經Kinh 云vân 。 此thử 是thị 本bổn 師sư 正chánh 教giáo 言ngôn 說thuyết 。 又hựu 對đối 法pháp 云vân 。 薄bạc 伽già 梵Phạm 說thuyết 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 略lược 有hữu 二nhị 種chủng 。 所sở 謂vị 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 故cố 知tri 本bổn 師sư 是thị 如Như 來Lai 也dã 。 理lý 實thật 無vô 有hữu 當đương 名danh 實thật 法pháp 。 但đãn 如như 幻huyễn 等đẳng 。 非phi 有hữu 似tự 有hữu 。 是thị 故cố 本bổn 師sư 於ư 離ly 名danh 言ngôn 。 假giả 說thuyết 有hữu 為vi 也dã 。


若nhược 是thị 本bổn 師sư 假giả 施thi 設thiết 句cú 。 即tức 是thị 遍biến 計kế 所sở 集tập 言ngôn 辭từ 所sở 說thuyết 。


釋thích 曰viết 。 此thử 即tức 第đệ 二nhị 執chấp 假giả 為vi 實thật 。 若nhược 是thị 如Như 來Lai 假giả 施thi 設thiết 句cú 。 即tức 諸chư 有hữu 情tình 遍biến 計kế 所sở 集tập 。 言ngôn 辭từ 所sở 說thuyết 。 尋tầm 名danh 所sở 執chấp 即tức 非phi 實thật 故cố 。 非phi 是thị 有hữu 為vi 。


若nhược 是thị 遍biến 計kế 所sở 集tập 言ngôn 辭từ 所sở 說thuyết 。 即tức 是thị 究cứu 竟cánh 種chủng 種chủng 遍biến 計kế 言ngôn 辭từ 所sở 說thuyết 。 不bất 成thành 實thật 故cố 。 非phi 是thị 有hữu 為vi 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 三tam 辨biện 非phi 實thật 有hữu 。 結kết 非phi 有hữu 為vi 。 此thử 顯hiển 有hữu 情tình 種chủng 種chủng 。 遍biến 計kế 執chấp 實thật 有hữu 心tâm 言ngôn 辭từ 所sở 說thuyết 。 不bất 成thành 實thật 故cố 。 非phi 是thị 有hữu 為vi 。 三tam 中trung 第đệ 一nhất 遮già 有hữu 為vi 說thuyết 。


善thiện 男nam 子tử 。 言ngôn 無vô 為vi 者giả 。 亦diệc 墮đọa 言ngôn 辭từ 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 遮già 無vô 為vi 法pháp 。 謂vị 無vô 為vi 法Pháp 。 亦diệc 墮đọa 本bổn 師sư 假giả 說thuyết 言ngôn 辭từ 。 乃nãi 至chí 不bất 成thành 。 實thật 故cố 非phi 是thị 無vô 為vi 也dã 。 三tam 師sư 別biệt 釋thích 。 准chuẩn 上thượng 應ưng 知tri 。


設thiết 離ly 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 少thiểu 有hữu 所sở 說thuyết 。 其kỳ 相tướng 亦diệc 爾nhĩ 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 三tam 遮già 非phi 有hữu 為vi 非phi 無vô 為vi 相tương/tướng 。 此thử 遮già 犢độc 子tử 部bộ 計kế 彼bỉ 立lập 五ngũ 法Pháp 藏tạng 義nghĩa 。 所sở 謂vị 三tam 世thế 。 無vô 為vi 及cập 不bất 可khả 說thuyết 法Pháp 藏tạng 。 彼bỉ 所sở 立lập 我ngã 不bất 可khả 說thuyết 為vi 有hữu 為vi 三tam 世thế 及cập 無vô 為vi 非phi 世thế 。 故cố 名danh 非phi 有hữu 為vi 非phi 無vô 為vi 。 非phi 有hữu 為vi 如như 是thị 名danh 為vi 。 少thiểu 有hữu 所sở 說thuyết 。 今kim 破phá 彼bỉ 計kế 。 故cố 言ngôn 設thiết 離ly 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 少thiểu 有hữu 所sở 說thuyết 。 常thường 住trụ 真chân 我ngã 。 其kỳ 相tướng 亦diệc 爾nhĩ 。 墮đọa 名danh 字tự 故cố 。 亦diệc 非phi 實thật 有hữu 。 或hoặc 可khả 此thử 文văn 遮già 彼bỉ 轉chuyển 計kế 。 未vị 必tất 有hữu 執chấp 。 又hựu 智Trí 度Độ 論luận 第đệ 二nhị 卷quyển 云vân 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 略lược 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 者giả 有hữu 為vi 法pháp 。 二nhị 者giả 無vô 為vi 法pháp 。 三tam 者giả 不bất 可khả 說thuyết 法Pháp 。


然nhiên 非phi 無vô 事sự 而nhi 有hữu 所sở 說thuyết 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 釋thích 通thông 伏phục 難nạn/nan 示thị 正Chánh 道Đạo 理lý 。 謂vị 外ngoại 疑nghi 難nan 。 若nhược 有hữu 為vi 法pháp 即tức 非phi 有hữu 為vi 及cập 無vô 為vi 者giả 。 如Như 來Lai 說thuyết 言ngôn 。 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 應ưng 無vô 有hữu 事sự 。 事sự 者giả 體thể 事sự 。 (# 解giải 節tiết 經Kinh 云vân 。 大đại 師sư 說thuyết 教giáo 。 可khả 無vô 義nghĩa 不phủ 。 深thâm 密mật 經Kinh 云vân 不bất 空không 說thuyết 事sự )# 於ư 中trung 有hữu 三tam 。 初sơ 標tiêu 宗tông 總tổng 答đáp 。 次thứ 菩Bồ 薩Tát 反phản 結kết 。 後hậu 菩Bồ 薩Tát 正chánh 說thuyết 。 此thử 即tức 第đệ 一nhất 標tiêu 宗tông 總tổng 答đáp 。 謂vị 佛Phật 所sở 說thuyết 有hữu 為vi 無vô 為vi 者giả 。 雖tuy 無vô 真chân 實thật 。 有hữu 為vi 之chi 法pháp 。 然nhiên 非phi 無vô 事sự 而nhi 有hữu 所sở 說thuyết 。


何hà 等đẳng 為vi 事sự 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 菩Bồ 薩Tát 反phản 結kết 。


謂vị 諸chư 聖Thánh 者giả 。 以dĩ 聖thánh 智trí 聖thánh 見kiến 。 離ly 名danh 言ngôn 故cố 。 現hiện 正Chánh 等Đẳng 覺Giác 。 即tức 於ư 如như 是thị 離ly 言ngôn 法pháp 性tánh 。 為vi 欲dục 令linh 他tha 現hiện 等đẳng 覺giác 故cố 。 假giả 立lập 名danh 想tưởng 。 謂vị 之chi 有hữu 為vi 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 三tam 菩Bồ 薩Tát 正chánh 說thuyết 。 非phi 無vô 有hữu 事sự 。 而nhi 有hữu 所sở 說thuyết 。 所sở 言ngôn 聖thánh 者giả 。 俱câu 舍xá 論luận 云vân 。 聖thánh 謂vị 己kỷ 有hữu 。 無vô 漏lậu 聖thánh 道Đạo 。 遠viễn 諸chư 惡ác 法pháp 。 故cố 名danh 為vi 聖thánh 。 正chánh 理lý 論luận 云vân 。 聖thánh 謂vị 離ly 縛phược 。 或hoặc 遠viễn 眾chúng 惡ác 。 或hoặc 善thiện 所sở 趣thú 。 故cố 名danh 為vi 聖thánh 。 成thành 實thật 論luận 云vân 。 能năng 其kỳ 泥Nê 洹Hoàn 故cố 名danh 為vi 勝thắng 。 瑜du 伽già 論luận 云vân 。 是thị 善thiện 是thị 無vô 漏lậu 故cố 名danh 為vi 聖thánh 。 言ngôn 智trí 見kiến 者giả 。 智trí 是thị 決quyết 斷đoán 義nghĩa 。 見kiến 是thị 推thôi 求cầu 義nghĩa 。 謂vị 無vô 漏lậu 聖thánh 慧tuệ 決quyết 斷đoán 推thôi 求cầu 。 故cố 名danh 聖thánh 慧tuệ 見kiến 也dã 。 智trí 見kiến 二nhị 種chủng 合hợp 說thuyết 意ý 者giả 。 如như 智Trí 度Độ 論luận 二nhị 十thập 六lục 云vân 。 問vấn 曰viết 。 解giải 脫thoát 智trí 見kiến 。 但đãn 言ngôn 知tri 即tức 得đắc 。 何hà 以dĩ 復phục 言ngôn 見kiến 。


答đáp 曰viết 。

智trí 見kiến 合hợp 說thuyết 。 事sự 得đắc 牢lao 固cố 。 譬thí 如như 二nhị 繩thằng 合hợp 為vi 一nhất 繩thằng 則tắc 得đắc 堅kiên 牢lao 。 廣quảng 說thuyết 如như 彼bỉ 。 若nhược 依y 世thế 親thân 波Ba 若Nhã 論luận 意ý 。 現hiện 量lượng 聖thánh 智trí 名danh 為vi 知tri 見kiến 。 若nhược 唯duy 說thuyết 知tri 。 謂vị 以dĩ 比tỉ 智trí 知tri 。 若nhược 但đãn 言ngôn 見kiến 。 謂vị 是thị 肉nhục 眼nhãn 等đẳng 見kiến 。 知tri 簡giản 眼nhãn 見kiến 。 見kiến 簡giản 比tỉ 知tri 。 故cố 知tri 見kiến 合hợp 說thuyết 也dã 。 今kim 說thuyết 智trí 見kiến 意ý 同đồng 世thế 親thân 。 問vấn 。 此thử 云vân 智trí 見kiến 。 彼bỉ 說thuyết 知tri 見kiến 。 如như 何hà 以dĩ 知tri 證chứng 智trí 。 解giải 云vân 。 五ngũ 分phần 法Pháp 身thân 名danh 字tự 。 新tân 舊cựu 不bất 同đồng 。 依y 智Trí 度Độ 論luận 大đại 品phẩm 經kinh 等đẳng 。 名danh 解giải 脫thoát 知tri 見kiến 。 依y 顯hiển 揚dương 等đẳng 。 名danh 解giải 脫thoát 智trí 見kiến 。 又hựu 解giải 節tiết 經kinh 名danh 聖thánh 知tri 聖thánh 見kiến 。 今kim 此thử 經Kinh 云vân 聖thánh 智trí 聖thánh 見kiến 。 故cố 知tri 智trí 見kiến 即tức 知tri 見kiến 也dã 。 然nhiên 今kim 釋thích 此thử 非phi 無vô 有hữu 事sự 。 而nhi 有hữu 所sở 說thuyết 。 諸chư 說thuyết 不bất 同đồng 。 一nhất 真Chân 諦Đế 記ký 云vân 。 若nhược 說thuyết 並tịnh 非phi 實thật 有hữu 。 大đại 師sư 所sở 說thuyết 皆giai 無vô 義nghĩa 耶da 。 答đáp 。 由do 不bất 可khả 言ngôn 體thể 實thật 有hữu 。 不bất 可khả 言ngôn 體thể 。 即tức 真chân 實thật 義nghĩa 也dã 。 但đãn 有hữu 四tứ 義nghĩa 故cố 不bất 可khả 言ngôn 。 一nhất 在tại 真chân 觀quán 。 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 能năng 念niệm 真chân 理lý 。


爾nhĩ 時thời 無vô 有hữu 分phân 別biệt 。 故cố 不bất 可khả 言ngôn 。 二nhị 出xuất 真chân 觀quán 。 心tâm 雖tuy 有hữu 言ngôn 說thuyết 。 不bất 在tại 真chân 境cảnh 。 故cố 不bất 可khả 言ngôn 。 三tam 若nhược 言ngôn 說thuyết 決quyết 定định 不bất 離ly 。 人nhân 法pháp 及cập 能năng 取thủ 所sở 取thủ 。 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 真chân 理lý 過quá 此thử 。 故cố 不bất 可khả 言ngôn 。 四tứ 者giả 真chân 理lý 但đãn 是thị 證chứng 至chí 二nhị 量lượng 境cảnh 界giới 。 非phi 是thị 比tỉ 信tín 二nhị 量lượng 境cảnh 界giới 。 故cố 不bất 可khả 言ngôn 。 此thử 意ý 說thuyết 云vân 。 非phi 無vô 實thật 事sự 。 實thật 事sự 即tức 是thị 離ly 言ngôn 法pháp 性tánh 真Chân 如Như 。 以dĩ 為vi 實thật 事sự 。 為vi 欲dục 自tự 他tha 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 覺giác 真Chân 如Như 境cảnh 。 是thị 故cố 假giả 說thuyết 有hữu 為vi 以dĩ 顯hiển 實thật 事sự 也dã 。 一nhất 云vân 。 外ngoại 疑nghi 非phi 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 便tiện 無vô 有hữu 事sự 。 如như 何hà 說thuyết 言ngôn 。 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 又hựu 復phục 疑nghi 云vân 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 皆giai 離ly 名danh 言ngôn 。 何hà 須tu 假giả 說thuyết 。 故cố 作tác 此thử 通thông 。 然nhiên 非phi 無vô 事sự 而nhi 有hữu 所sở 說thuyết 。 離ly 言ngôn 緣duyên 生sanh 法pháp 。 依y 此thử 自tự 覺giác 。 故cố 非phi 無vô 事sự 。 為vi 令linh 他tha 覺giác 。 故cố 須tu 假giả 說thuyết 。 一nhất 云vân 。 外ngoại 疑nghi 既ký 無vô 。 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 便tiện 無vô 有hữu 法pháp 。 有hữu 何hà 利lợi 事sự 而nhi 說thuyết 有hữu 為vi 。 故cố 作tác 此thử 答đáp 。 非phi 無vô 有hữu 事sự 。 事sự 略lược 有hữu 三tam 。 一nhất 自tự 覺giác 事sự 。 二nhị 覺giác 他tha 事sự 。 三tam 者giả 為vi 令linh 他tha 覺giác 起khởi 言ngôn 說thuyết 事sự 。 一nhất 一nhất 事sự 中trung 。 皆giai 有hữu 多đa 義nghĩa 。 不bất 可khả 具cụ 說thuyết 。


善thiện 男nam 子tử 。 言ngôn 無vô 為vi 者giả 。 亦diệc 是thị 本bổn 師sư 假giả 施thi 設thiết 句cú 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 釋thích 無vô 為vi 無vô 二nhị 相tương/tướng 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 歷lịch 三tam 相tương/tướng 。 後hậu 然nhiên 非phi 無vô 事sự 下hạ 。 釋thích 伏phục 難nạn/nan 示thị 正Chánh 道Đạo 理lý 。 前tiền 中trung 有hữu 三tam 。 初sơ 遮già 無vô 為vi 相tương/tướng 。 次thứ 善thiện 男nam 子tử 下hạ 。 遮già 有hữu 為vi 相tương/tướng 。 後hậu 設thiết 離ly 下hạ 。 釋thích 非phi 無vô 為vi 非phi 有hữu 為vi 相tương/tướng 。 此thử 即tức 第đệ 一nhất 遮già 無vô 為vi 相tương/tướng 。 於ư 中trung 有hữu 三tam 。 初sơ 明minh 無vô 為vi 是thị 假giả 說thuyết 。 次thứ 依y 佛Phật 假giả 說thuyết 執chấp 為vi 實thật 有hữu 。 後hậu 辨biện 非phi 實thật 結kết 非phi 無vô 為vi 。 此thử 即tức 初sơ 也dã 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 釋thích 。 准chuẩn 上thượng 應ưng 知tri 。


若nhược 是thị 本bổn 師sư 假giả 施thi 設thiết 句cú 。 即tức 是thị 遍biến 計kế 所sở 集tập 言ngôn 辭từ 所sở 說thuyết 。


釋thích 曰viết 。 此thử 即tức 第đệ 二nhị 依y 佛Phật 假giả 說thuyết 。 執chấp 為vi 實thật 有hữu 。


若nhược 是thị 遍biến 計kế 所sở 集tập 言ngôn 辭từ 所sở 說thuyết 。 即tức 是thị 究cứu 竟cánh 種chủng 種chủng 遍biến 計kế 言ngôn 辭từ 所sở 說thuyết 。 不bất 成thành 實thật 故cố 非phi 是thị 無vô 為vi 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 三tam 辨biện 非phi 實thật 有hữu 。 結kết 非phi 無vô 為vi 。


善thiện 男nam 子tử 。 言ngôn 有hữu 為vi 者giả 。 亦diệc 墮đọa 言ngôn 辭từ 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 遮già 有hữu 為vi 相tương/tướng 。 准chuẩn 上thượng 應ưng 知tri 。


設thiết 離ly 無vô 為vi 有hữu 為vi 。 少thiểu 有hữu 所sở 說thuyết 。 其kỳ 相tướng 亦diệc 爾nhĩ 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 三tam 遮già 非phi 無vô 為vi 有hữu 為vi 相tương/tướng 。


然nhiên 非phi 無vô 事sự 而nhi 有hữu 所sở 說thuyết 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 釋thích 通thông 伏phục 難nạn/nan 示thị 正Chánh 道Đạo 理lý 。 於ư 中trung 有hữu 三tam 。 初sơ 標tiêu 宗tông 總tổng 答đáp 。 次thứ 反phản 詰cật 。 後hậu 正chánh 說thuyết 。 此thử 即tức 初sơ 也dã 。


何hà 等đẳng 為vi 事sự 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 反phản 詰cật 。


謂vị 諸chư 聖Thánh 者giả 以dĩ 聖thánh 智trí 聖thánh 見kiến 離ly 名danh 言ngôn 故cố 。 現hiện 正Chánh 等Đẳng 覺Giác 。 即tức 於ư 如như 是thị 離ly 言ngôn 法pháp 性tánh 。 為vi 欲dục 令linh 他tha 現hiện 等đẳng 覺giác 故cố 。 假giả 立lập 名danh 想tưởng 。 謂vị 之chi 無vô 為vi 。


釋thích 曰viết 。 此thử 即tức 第đệ 三tam 菩Bồ 薩Tát 正chánh 釋thích 。 文văn 有hữu 兩lưỡng 節tiết 。 初sơ 明minh 諸chư 聖thánh 離ly 名danh 言ngôn 故cố 。 取thủ 正Chánh 等Đẳng 覺Giác 。 後hậu 即tức 於ư 下hạ 。 為vi 令linh 他tha 故cố 。 假giả 立lập 名danh 想tưởng 。 若nhược 具cụ 分phân 別biệt 。 准chuẩn 上thượng 可khả 知tri 。


爾nhĩ 時thời 如Như 理Lý 請Thỉnh 問Vấn 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 復phục 問vấn 解Giải 甚Thậm 深Thâm 義Nghĩa 密Mật 意Ý 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 言ngôn 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 五ngũ 重trọng/trùng 徵trưng 假giả 說thuyết 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 徵trưng 問vấn 由do 序tự 。 後hậu 正chánh 徵trưng 問vấn 。 此thử 即tức 第đệ 一nhất 辨biện 問vấn 答đáp 者giả 。 以dĩ 為vi 由do 序tự 。


最tối 勝thắng 子tử 。 如như 何hà 此thử 事sự 。 彼bỉ 諸chư 聖Thánh 者giả 。 以dĩ 聖thánh 智trí 聖thánh 見kiến 。 離ly 名danh 言ngôn 故cố 。 現hiện 正Chánh 等Đẳng 覺Giác 。 即tức 於ư 如như 是thị 離ly 言ngôn 法pháp 性tánh 。 為vi 欲dục 令linh 他tha 現hiện 等đẳng 覺giác 故cố 。 假giả 立lập 名danh 想tưởng 。 或hoặc 謂vị 有hữu 為vi 。 或hoặc 謂vị 無vô 為vi 。


釋thích 曰viết 。 此thử 即tức 第đệ 二nhị 正chánh 設thiết 徵trưng 問vấn 。 雖tuy 已dĩ 廣quảng 說thuyết 。 而nhi 未vị 能năng 了liễu 。 其kỳ 喻dụ 何hà 等đẳng 。 解giải 節tiết 經kinh 文văn 脫thoát 此thử 徵trưng 問vấn 。 譯dịch 家gia 謬mậu 也dã 。 或hoặc 可khả 意ý 存tồn 略lược 故cố 。


解Giải 甚Thậm 深Thâm 義Nghĩa 密Mật 意Ý 菩Bồ 薩Tát 。 謂vị 如Như 理Lý 請Thỉnh 問Vấn 菩Bồ 薩Tát 曰viết 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 六lục 舉cử 喻dụ 重trùng 說thuyết 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 明minh 說thuyết 之chi 由do 序tự 。 後hậu 依y 徵trưng 廣quảng 說thuyết 。 此thử 即tức 初sơ 也dã 。


善thiện 男nam 子tử 。 如như 善thiện 幻huyễn 師sư 。 或hoặc 彼bỉ 弟đệ 子tử 。 住trụ 四tứ 衢cù 道đạo 。 積tích 集tập 草thảo 葉diệp 瓦ngõa 礫lịch 等đẳng 。 現hiện 作tác 種chủng 種chủng 。 幻huyễn 化hóa 事sự 業nghiệp 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 依y 徵trưng 廣quảng 說thuyết 。 於ư 中trung 有hữu 三tam 。 初sơ 舉cử 喻dụ 重trùng 說thuyết 。 次thứ 如như 是thị 若nhược 有hữu 下hạ 。 舉cử 法pháp 同đồng 喻dụ 。 後hậu 如như 是thị 善thiện 男nam 子tử 下hạ 。 結kết 通thông 外ngoại 難nạn/nan 。 前tiền 中trung 有hữu 三tam 。 初sơ 幻huyễn 師sư 幻huyễn 事sự 喻dụ 。 次thứ 若nhược 諸chư 眾chúng 生sanh 下hạ 。 愚ngu 者giả 執chấp 實thật 喻dụ 。 後hậu 若nhược 有hữu 眾chúng 生sanh 下hạ 。 悟ngộ 者giả 覺giác 妄vọng 喻dụ 。 此thử 即tức 第đệ 一nhất 幻huyễn 師sư 幻huyễn 事sự 喻dụ 也dã 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 總tổng 明minh 幻huyễn 事sự 。 後hậu 所sở 謂vị 下hạ 。 別biệt 明minh 幻huyễn 事sự 。 前tiền 中trung 有hữu 四tứ 。 一nhất 明minh 幻huyễn 師sư 。 二nhị 顯hiển 幻huyễn 處xứ 。 三tam 辨biện 幻huyễn 所sở 依y 。 四tứ 總tổng 明minh 幻huyễn 事sự 。 然nhiên 此thử 喻dụ 文văn 。 意ý 趣thú 難nan 了liễu 。 故cố 今kim 先tiên 述thuật 真Chân 諦Đế 師sư 說thuyết 。 後hậu 依y 諸chư 教giáo 。 釋thích 此thử 經Kinh 文văn 。 真Chân 諦Đế 記ký 云vân 。 說thuyết 喻dụ 意ý 者giả 。 此thử 譬thí 眾chúng 生sanh 由do 妄vọng 顛điên 倒đảo 。 種chủng 種chủng 分phân 別biệt 。 久cửu 在tại 生sanh 死tử 。 受thọ 諸chư 苦khổ 報báo 。 不bất 知tri 幻huyễn 本bổn 及cập 不bất 可khả 言ngôn 無vô 二nhị 真Chân 如Như 。 執chấp 為vi 實thật 有hữu 。 聖thánh 人nhân 明minh 了liễu 識thức 此thử 非phi 真chân 。 凡phàm 夫phu 不bất 幻huyễn 幻huyễn 本bổn 。 由do 有hữu 無vô 知tri 未vị 得đắc 聖thánh 慧tuệ 故cố 。 聖thánh 人nhân 了liễu 知tri 幻huyễn 本bổn 及cập 無vô 二nhị 。 不bất 可khả 言ngôn 體thể 。 由do 斷đoạn 無vô 知tri 。 得đắc 聖thánh 道Đạo 故cố 。 幻huyễn 師sư 譬thí 聰thông 明minh 凡phàm 夫phu 。 即tức 是thị 外ngoại 道đạo 。 幻huyễn 弟đệ 子tử 譬thí 愚ngu 痴si 凡phàm 夫phu 。 即tức 是thị 闡xiển 提đề 。 又hựu 幻huyễn 師sư 喻dụ 煩phiền 惱não 。 弟đệ 子tử 喻dụ 業nghiệp 。 由do 惑hoặc 起khởi 業nghiệp 故cố 。 又hựu 幻huyễn 師sư 譬thí 因nhân 。 弟đệ 子tử 譬thí 果quả 。 於ư 四tứ 衢cù 道đạo 者giả 。 譬thí 三tam 界giới 及cập 無vô 漏lậu 界giới 四tứ 種chủng 生sanh 死tử 。 或hoặc 譬thí 根căn 塵trần 我ngã 識thức 四tứ 種chủng 境cảnh 界giới 。 若nhược 依y 真Chân 諦Đế 金kim 光quang 明minh 記ký 。 幻huyễn 師sư 即tức 是thị 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 無vô 始thỉ 已dĩ 來lai 。 能năng 造tạo 虗hư 妄vọng 。 幻huyễn 弟đệ 子tử 者giả 喻dụ 七thất 識thức 也dã 。 微vi 細tế 妄vọng 法pháp 賴lại 耶da 所sở 造tạo 。 中trung 即tức 陀đà 那na 。 麤thô 者giả 六lục 識thức 所sở 造tạo 。 又hựu 見kiến 惑hoặc 為vi 師sư 。 愛ái 惑hoặc 為vi 弟đệ 子tử 。 又hựu 心tâm 煩phiền 惱não 為vi 師sư 。 皮bì 肉nhục 惑hoặc 弟đệ 子tử 。 四tứ 衢cù 道đạo 者giả 喻dụ 四tứ 謗báng 之chi 理lý 。 今kim 依y 諸chư 教giáo 釋thích 此thử 經Kinh 者giả 。 所sở 言ngôn 幻huyễn 師sư 有hữu 其kỳ 四tứ 釋thích 。 一nhất 十thập 住trụ 婆bà 沙sa 。 以dĩ 業nghiệp 為vi 師sư 。 二nhị 瑜du 伽già 六lục 十thập 。 惑hoặc 業nghiệp 為vi 師sư 。 三tam 梁lương 攝nhiếp 大Đại 乘Thừa 唐đường 攝nhiếp 大Đại 乘Thừa 及cập 大đại 品phẩm 經kinh 。 菩Bồ 薩Tát 為vi 師sư 。 四tứ 瑜du 伽già 八bát 十thập 四tứ 。 八bát 識thức 為vi 師sư 。 言ngôn 四tứ 衢cù 道đạo 者giả 有hữu 其kỳ 三tam 釋thích 。 一nhất 增Tăng 一Nhất 阿A 含Hàm 。 及cập 雜tạp 阿a 含hàm 十thập 五ngũ 卷quyển 云vân 。 四Tứ 諦Đế 為vi 四tứ 衢cù 。 二nhị 雜tạp 阿a 含hàm 第đệ 二nhị 十thập 等đẳng 。 說thuyết 四Tứ 念Niệm 處Xứ 。 為vi 四tứ 衢cù 道đạo 。 三tam 瑜du 伽già 八bát 十thập 四tứ 。 以dĩ 四tứ 識thức 住trụ 為vi 四tứ 衢cù 道đạo 也dã 。 言ngôn 積tích 集tập 草thảo 葉diệp 木mộc 瓦ngõa 礫lịch 等đẳng 者giả 。 辨biện 幻huyễn 所sở 依y 。 謂vị 喻dụ 諸chư 種chủng 子tử 積tích 集tập 在tại 本bổn 識thức 中trung 也dã 。 或hoặc 可khả 三tam 種chủng 薰huân 習tập 在tại 賴lại 耶da 中trung 。 草thảo 葉diệp 細tế 軟nhuyễn 。 譬thí 於ư 善thiện 種chủng 。 木mộc 石thạch 等đẳng 麤thô 強cường/cưỡng 。 喻dụ 諸chư 惡ác 種chủng 也dã 。 言ngôn 現hiện 作tác 種chủng 種chủng 。 幻huyễn 化hóa 事sự 業nghiệp 者giả 。 總tổng 明minh 幻huyễn 事sự 。 由do 草thảo 葉diệp 等đẳng 諸chư 幻huyễn 事sự 起khởi 。 由do 善thiện 惡ác 種chủng 生sanh 諸chư 果quả 也dã 。


所sở 謂vị 象tượng 身thân 車xa 身thân 馬mã 身thân 步bộ 身thân 末mạt 尼ni 真chân 珠châu 。 瑠lưu 璃ly 螺loa 貝bối 璧bích 玉ngọc 。 珊san 瑚hô 種chủng 種chủng 財tài 殻# 。 庫khố 藏tạng 等đẳng 身thân 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 別biệt 明minh 幻huyễn 事sự 。 謂vị 上thượng 總tổng 標tiêu 現hiện 作tác 種chủng 種chủng 。 幻huyễn 化hóa 事sự 業nghiệp 。 而nhi 不bất 別biệt 釋thích 。 故cố 今kim 別biệt 釋thích 。 真Chân 諦Đế 釋thích 云vân 。 四tứ 兵binh 譬thí 因nhân 緣duyên 。 珠châu 等đẳng 喻dụ 果quả 。 由do 四tứ 兵binh 故cố 能năng 。 為vi 珠châu 等đẳng 。 或hoặc 可khả 四tứ 兵binh 喻dụ 有hữu 情tình 類loại 。 末mạt 尼ni 等đẳng 者giả 喻dụ 非phi 情tình 類loại 。 總tổng 釋thích 意ý 云vân 。 賴lại 耶da 幻huyễn 師sư 。 七thất 識thức 弟đệ 子tử 。 住trụ 四tứ 識thức 住trụ 。 積tích 集tập 種chủng 種chủng 。 名danh 言ngôn 等đẳng 種chủng 。 而nhi 生sanh 三tam 界giới 。 五ngũ 趣thú 四tứ 生sanh 情tình 非phi 情tình 等đẳng 。 種chủng 種chủng 諸chư 果quả 。 地địa 前tiền 迷mê 者giả 。 執chấp 有hữu 真chân 實thật 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 種chủng 種chủng 諸chư 法Pháp 。 地địa 上thượng 悟ngộ 者giả 。 覺giác 知tri 如như 幻huyễn 無vô 實thật 諸chư 法pháp 。 而nhi 諸chư 教giáo 中trung 。 說thuyết 業nghiệp 為vi 幻huyễn 師sư 。 四tứ 聖Thánh 諦Đế 等đẳng 為vi 四tứ 衢cù 者giả 。 凡phàm 論luận 幻huyễn 師sư 。 有hữu 其kỳ 三tam 種chủng 。 一nhất 能năng 造tạo 幻huyễn 故cố 名danh 為vi 幻huyễn 師sư 。 即tức 惑hoặc 業nghiệp 等đẳng 。 二nhị 者giả 如như 幻huyễn 故cố 名danh 為vi 幻huyễn 師sư 。 即tức 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 三tam 造tạo 幻huyễn 主chủ 故cố 名danh 為vi 幻huyễn 師sư 。 即tức 八bát 識thức 也dã 。 今kim 依y 第đệ 三tam 。 或hoặc 可khả 亦diệc 取thủ 惑hoặc 業nghiệp 。 或hoặc 可khả 通thông 說thuyết 三tam 種chủng 。 義nghĩa 亦diệc 無vô 失thất 也dã 。 其kỳ 四tứ 衢cù 道đạo 。 亦diệc 有hữu 三tam 義nghĩa 。 一nhất 除trừ 惑hoặc 四tứ 道đạo 。 即tức 是thị 四Tứ 諦Đế 。 二nhị 初sơ 學học 所sở 觀quán 道đạo 。 即tức 四tứ 念niệm 處xứ 。 三tam 幻huyễn 主chủ 所sở 住trụ 道đạo 。 即tức 四tứ 識thức 住trụ 。 今kim 依y 第đệ 三tam 。 或hoặc 可khả 通thông 取thủ 。 義nghĩa 亦diệc 無vô 失thất 。


若nhược 諸chư 眾chúng 生sanh 。 愚ngu 痴si 頑ngoan 鈍độn 惡ác 慧tuệ 種chủng 類loại 。 無vô 所sở 知tri 曉hiểu 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 三tam 愚ngu 者giả 執chấp 實thật 喻dụ 。 於ư 中trung 有hữu 五ngũ 。 一nhất 明minh 能năng 執chấp 人nhân 。 二nhị 顯hiển 所sở 執chấp 境cảnh 。 三tam 正chánh 辨biện 起khởi 執chấp 。 四tứ 依y 執chấp 起khởi 說thuyết 。 五ngũ 勸khuyến 彼bỉ 重trọng/trùng 觀quán 。 此thử 即tức 第đệ 一nhất 明minh 能năng 執chấp 人nhân 。 謂vị 諸chư 愚ngu 夫phu 五ngũ 蘊uẩn 假giả 者giả 。 真Chân 諦Đế 記ký 云vân 。 愚ngu 痴si 凡phàm 夫phu 者giả 。 嬰anh 兒nhi 凡phàm 夫phu 。 即tức 是thị 闡xiển 提đề 。 惡ác 慧tuệ 種chủng 類loại 者giả 。 聰thông 明minh 凡phàm 夫phu 。 即tức 是thị 外ngoại 道đạo 能năng 起khởi 見kiến 者giả 。 今kim 解giải 愚ngu 痴si 者giả 。 出xuất 無vô 明minh 體thể 。 頑ngoan 鈍độn 者giả 。 顯hiển 痴si 用dụng 也dã 。 此thử 即tức 起khởi 執chấp 本bổn 也dã 。 惡ác 慧tuệ 。 出xuất 執chấp 體thể 性tánh 。 即tức 是thị 諸chư 見kiến 。 無vô 所sở 知tri 曉hiểu 者giả 。 惡ác 慧tuệ 用dụng 也dã 。 此thử 明minh 由do 痴si 執chấp 為vi 實thật 有hữu 有hữu 為vi 無vô 為vi 也dã 。


於ư 草thảo 葉diệp 木mộc 瓦ngõa 礫lịch 等đẳng 上thượng 。 諸chư 幻huyễn 化hóa 事sự 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 辨biện 所sở 執chấp 境cảnh 。 謂vị 草thảo 葉diệp 等đẳng 喻dụ 善thiện 惡ác 業nghiệp 。 諸chư 幻huyễn 化hóa 事sự 。 喻dụ 業nghiệp 所sở 感cảm 。 或hoặc 識thức 所sở 變biến 種chủng 種chủng 諸chư 事sự 。


見kiến 已dĩ 聞văn 已dĩ 。 作tác 如như 是thị 念niệm 。 此thử 所sở 見kiến 者giả 。 實thật 有hữu 象tượng 身thân 。 實thật 有hữu 馬mã 身thân 。 車xa 身thân 步bộ 身thân 。 末mạt 尼ni 真chân 珠châu 。 瑠lưu 璃ly 螺loa 貝bối 壁bích 玉ngọc 珊san 瑚hô 種chủng 種chủng 財tài 糓cốc 庫khố 藏tạng 身thân 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 三tam 正chánh 明minh 起khởi 執chấp 。 謂vị 由do 無vô 明minh 起khởi 分phân 別biệt 見kiến 。 執chấp 實thật 有hữu 象tượng 等đẳng 。 真Chân 諦Đế 記ký 云vân 。 見kiến 已dĩ 者giả 謂vị 自tự 見kiến 。 即tức 是thị 幻huyễn 師sư 喻dụ 聰thông 明minh 凡phàm 夫phu 。 聞văn 已dĩ 。 謂vị 從tùng 他tha 聞văn 。 即tức 是thị 弟đệ 子tử 喻dụ 愚ngu 痴si 凡phàm 夫phu 。


如như 其kỳ 所sở 見kiến 。 如như 其kỳ 所sở 聞văn 。 堅kiên 固cố 執chấp 著trước 。 隨tùy 起khởi 言ngôn 說thuyết 。 唯duy 此thử 諦đế 實thật 。 餘dư 皆giai 愚ngu 妄vọng 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 四tứ 因nhân 執chấp 起khởi 說thuyết 。 謂vị 不bất 知tri 幻huyễn 故cố 執chấp 為vi 實thật 有hữu 。 餘dư 人nhân 云vân 不bất 是thị 實thật 者giả 。 皆giai 是thị 愚ngu 人nhân 及cập 以dĩ 妄vọng 語ngữ 。


彼bỉ 於ư 後hậu 時thời 。 應ưng 更canh 觀quán 察sát 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 五ngũ 勸khuyến 彼bỉ 更cánh 觀quán 。 由do 彼bỉ 頑ngoan 鈍độn 。 不bất 知tri 是thị 幻huyễn 。 執chấp 為vi 實thật 有hữu 。 於ư 後hậu 幻huyễn 滅diệt 。 更cánh 審thẩm 觀quán 察sát 。 乃nãi 知tri 非phi 實thật 。


若nhược 有hữu 眾chúng 生sanh 。 非phi 愚ngu 非phi 鈍độn 。 善thiện 慧tuệ 種chủng 類loại 。 有hữu 所sở 知tri 曉hiểu 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 三tam 悟ngộ 者giả 覺giác 妄vọng 喻dụ 。 有hữu 其kỳ 五ngũ 段đoạn 。 翻phiên 上thượng 應ưng 知tri 。 一nhất 能năng 悟ngộ 人nhân 。 二nhị 所sở 悟ngộ 境cảnh 。 三tam 正chánh 明minh 覺giác 悟ngộ 。 四tứ 因nhân 悟ngộ 起khởi 說thuyết 。 五ngũ 勸khuyến 不bất 重trọng/trùng 觀quán 。 此thử 即tức 第đệ 一nhất 明minh 能năng 悟ngộ 人nhân 。 文văn 有hữu 三tam 節tiết 。 一nhất 若nhược 有hữu 眾chúng 生sanh 者giả 。 辨biện 能năng 悟ngộ 人nhân 。 謂vị 地địa 前tiền 菩Bồ 薩Tát 。 或hoặc 可khả 地địa 上thượng 菩Bồ 薩Tát 五ngũ 蘊uẩn 假giả 者giả 。 二nhị 非phi 愚ngu 非phi 鈍độn 者giả 。 起khởi 悟ngộ 近cận 緣duyên 。 謂vị 無vô 痴si 善thiện 根căn 。 三tam 善thiện 慧tuệ 種chủng 類loại 。 有hữu 所sở 知tri 曉hiểu 者giả 。 正chánh 明minh 悟ngộ 體thể 。 以dĩ 慧tuệ 為vi 性tánh 。 此thử 喻dụ 地địa 前tiền 加gia 行hành 位vị 中trung 分phần/phân 證chứng 能năng 取thủ 所sở 取thủ 空không 性tánh 。 或hoặc 可khả 地địa 上thượng 了liễu 知tri 勝thắng 義nghĩa 無vô 二nhị 之chi 理lý 。 名danh 知tri 曉hiểu 也dã 。


於ư 草thảo 葉diệp 木mộc 瓦ngõa 礫lịch 等đẳng 上thượng 。 諸chư 幻huyễn 化hóa 事sự 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 明minh 所sở 悟ngộ 境cảnh 。 如như 文văn 可khả 知tri 。


見kiến 已dĩ 聞văn 已dĩ 。 作tác 如như 是thị 念niệm 。 此thử 所sở 見kiến 者giả 。 無vô 實thật 象tượng 身thân 。 無vô 實thật 馬mã 身thân 。 車xa 身thân 步bộ 身thân 。 末mạt 尼ni 真chân 珠châu 。 瑠lưu 璃ly 螺loa 貝bối 璧bích 玉ngọc 。 珊san 瑚hô 種chủng 種chủng 財tài 糓cốc 。 庫khố 藏tạng 等đẳng 身thân 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 三tam 正chánh 明minh 覺giác 悟ngộ 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 明minh 實thật 境cảnh 非phi 有hữu 。 後hậu 然nhiên 有hữu 下hạ 。 明minh 假giả 境cảnh 非phi 無vô 。 此thử 即tức 第đệ 一nhất 實thật 境cảnh 非phi 有hữu 。 如như 文văn 可khả 知tri 。


然nhiên 有hữu 幻huyễn 狀trạng 。 迷mê 惑hoặc 眼nhãn 事sự 。 於ư 中trung 發phát 起khởi 。 大đại 象tượng 身thân 想tưởng 。 或hoặc 大đại 象tượng 身thân 。 差sai 別biệt 之chi 想tưởng 。 乃nãi 至chí 發phát 起khởi 。 種chủng 種chủng 財tài 糓cốc 庫khố 藏tạng 等đẳng 想tưởng 。 或hoặc 彼bỉ 種chủng 類loại 。 差sai 別biệt 之chi 想tưởng 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 明minh 假giả 境cảnh 非phi 無vô 。 文văn 有hữu 二nhị 節tiết 。 初sơ 言ngôn 然nhiên 有hữu 幻huyễn 狀trạng 。 迷mê 惑hoặc 眼nhãn 事sự 者giả 。 正chánh 明minh 似tự 境cảnh 非phi 無vô 。 後hậu 於ư 中trung 下hạ 。 示thị 迷mê 惑hoặc 之chi 相tướng 。 此thử 即tức 初sơ 也dã 。 然nhiên 此thử 幻huyễn 狀trạng 。 諸chư 宗tông 不bất 同đồng 。 薩tát 婆bà 多đa 宗tông 順thuận 正chánh 理lý 云vân 。 如như 變biến 化hóa 色sắc 。 由do 定định 力lực 故cố 。 雖tuy 是thị 化hóa 色sắc 。 而nhi 是thị 實thật 色sắc 。 是thị 眼nhãn 識thức 境cảnh 。 如như 是thị 由do 幻huyễn 術thuật 力lực 。 似tự 幻huyễn 相tương/tướng 起khởi 。 能năng 發phát 眼nhãn 識thức 。 彼bỉ 宗tông 自tự 說thuyết 一nhất 切thiết 諸chư 心tâm 。 皆giai 緣duyên 有hữu 境cảnh 。 依y 經kinh 部bộ 宗tông 。 幻huyễn 象tượng 馬mã 等đẳng 皆giai 無vô 有hữu 體thể 。 緣duyên 幻huyễn 之chi 心tâm 。 緣duyên 無vô 境cảnh 起khởi 。 故cố 知tri 彼bỉ 宗tông 緣duyên 無vô 亦diệc 生sanh 心tâm 也dã 。 今kim 依y 大Đại 乘Thừa 。 自tự 有hữu 兩lưỡng 說thuyết 。 一nhất 依y 龍long 猛mãnh 宗tông 。 意ý 同đồng 經kinh 部bộ 。 緣duyên 無vô 亦diệc 得đắc 生sanh 心tâm 。 故cố 智Trí 度Độ 論luận 云vân 。 五ngũ 識thức 皆giai 不bất 可khả 誑cuống 。 故cố 知tri 彼bỉ 宗tông 。 眼nhãn 等đẳng 五ngũ 識thức 唯duy 緣duyên 實thật 境cảnh 。 第đệ 六lục 意ý 識thức 容dung 許hứa 緣duyên 無vô 。 依y 彌di 勤cần 宗tông 。 無vô 實thật 象tượng 等đẳng 。 而nhi 有hữu 似tự 象tượng 。 相tương/tướng 分phần/phân 現hiện 前tiền 。 用dụng 此thử 影ảnh 像tượng 色sắc 。 為vi 所sở 緣duyên 境cảnh 。 又hựu 此thử 幻huyễn 象tượng 喻dụ 。 自tự 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 依y 大đại 般Bát 若Nhã 等đẳng 。 幻huyễn 等đẳng 十thập 喻dụ 。 喻dụ 於ư 空không 義nghĩa 。 二nhị 依y 阿a 毗tỳ 達đạt 磨ma 經kinh 及cập 攝nhiếp 大Đại 乘Thừa 。 八bát 喻dụ 顯hiển 依y 他tha 似tự 有hữu 非phi 實thật 。 此thử 經Kinh 亦diệc 爾nhĩ 。 用dụng 似tự 義nghĩa 喻dụ 依y 他tha 起khởi 。 言ngôn 於ư 中trung 發phát 起khởi 。 大đại 象tượng 身thân 想tưởng 等đẳng 者giả 。 示thị 迷mê 惑hoặc 相tương/tướng 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 大đại 象tượng 身thân 想tưởng 者giả 。 迷mê 象tượng 自tự 性tánh 。 總tổng 辨biện 象tượng 體thể 。 名danh 為vi 自tự 相tương/tướng 。 於ư 中trung 大đại 小tiểu 或hoặc 青thanh 白bạch 等đẳng 。 名danh 差sai 別biệt 相tương/tướng 。 是thị 故cố 迷mê 者giả 起khởi 二nhị 種chủng 想tưởng 。 言ngôn 乃nãi 至chí 等đẳng 者giả 。 類loại 釋thích 馬mã 等đẳng 總tổng 別biệt 二nhị 想tưởng 。 准chuẩn 上thượng 應ưng 知tri 。


不bất 如như 所sở 見kiến 。 不bất 如như 所sở 聞văn 。 堅kiên 固cố 執chấp 著trước 。 隨tùy 起khởi 言ngôn 說thuyết 。 唯duy 此thử 諦đế 實thật 。 餘dư 皆giai 愚ngu 妄vọng 。 為vì 欲dục 表biểu 知tri 。 如như 是thị 義nghĩa 故cố 。 亦diệc 於ư 此thử 中trung 。 隨tùy 起khởi 言ngôn 說thuyết 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 四tứ 因nhân 悟ngộ 起khởi 說thuyết 。 有hữu 其kỳ 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 由do 智trí 力lực 悟ngộ 境cảnh 非phi 實thật 。 不bất 起khởi 實thật 言ngôn 。 二nhị 為vi 欲dục 下hạ 。 由do 智trí 力lực 故cố 悟ngộ 境cảnh 是thị 假giả 。 隨tùy 起khởi 言ngôn 說thuyết 。


彼bỉ 於ư 後hậu 時thời 。 不bất 須tu 觀quán 察sát 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 五ngũ 勸khuyến 不bất 觀quán 。 謂vị 由do 智trí 力lực 。 如như 實thật 知tri 故cố 。


如như 是thị 若nhược 有hữu 眾chúng 生sanh 。 是thị 凡phàm 夫phu 類loại 。 是thị 異dị 生sanh 類loại 。 未vị 得đắc 諸chư 聖thánh 。 出xuất 世thế 間gian 慧tuệ 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 舉cử 法pháp 同đồng 喻dụ 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 明minh 迷mê 者giả 執chấp 實thật 。 後hậu 若nhược 有hữu 下hạ 。 辨biện 悟ngộ 者giả 覺giác 妄vọng 。 前tiền 中trung 有hữu 五ngũ 。 一nhất 明minh 能năng 執chấp 人nhân 。 二nhị 明minh 於ư 境cảnh 不bất 了liễu 。 三tam 正chánh 明minh 起khởi 執chấp 。 四tứ 因nhân 執chấp 起khởi 說thuyết 。 五ngũ 勸khuyến 彼bỉ 重trọng/trùng 觀quán 。 此thử 即tức 第đệ 一nhất 合hợp 能năng 執chấp 人nhân 。 言ngôn 如như 是thị 者giả 。 舉cử 法pháp 如như 喻dụ 。 故cố 言ngôn 如như 是thị 。 此thử 能năng 執chấp 人nhân 。 有hữu 其kỳ 三tam 名danh 。 一nhất 名danh 眾chúng 生sanh 。 二nhị 名danh 愚ngu 夫phu 。 三tam 名danh 異dị 生sanh 。 言ngôn 眾chúng 生sanh 者giả 。 略lược 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 者giả 眾chúng 多đa 法pháp 生sanh 。 故cố 名danh 眾chúng 生sanh 。 故cố 智Trí 度Độ 論luận 第đệ 三tam 十thập 云vân 。 言ngôn 眾chúng 生sanh 者giả 。 於ư 五ngũ 眾chúng 十thập 二nhị 入nhập 十thập 八bát 界giới 六lục 界giới 十thập 二nhị 緣duyên 等đẳng 眾chúng 多đa 法pháp 生sanh 。 故cố 名danh 眾chúng 生sanh 。 大Đại 乘Thừa 同đồng 性tánh 經kinh 證chứng 契Khế 經Kinh 梁lương 攝nhiếp 論luận 第đệ 十thập 四tứ 。 大đại 意ý 亦diệc 同đồng 。 二nhị 者giả 受thọ 多đa 生sanh 故cố 。 名danh 曰viết 眾chúng 生sanh 。 故cố 般Bát 若Nhã 灯# 論luận 云vân 。 謂vị 有hữu 情tình 者giả 。 數sác 數sác 受thọ 生sanh 。 故cố 名danh 眾chúng 生sanh 。 又hựu 真Chân 諦Đế 波Ba 若Nhã 疏sớ/sơ 云vân 。 以dĩ 前tiền 生sanh 後hậu 生sanh 。 生sanh 不bất 絕tuyệt 故cố 名danh 眾chúng 生sanh 。 若nhược 爾nhĩ 亦diệc 有hữu 前tiền 後hậu 滅diệt 義nghĩa 。 應ưng 名danh 眾chúng 滅diệt 。 答đáp 非phi 一nhất 例lệ 。 生sanh 成thành 眾chúng 生sanh 。 滅diệt 非phi 成thành 故cố 。 廣quảng 說thuyết 如như 彼bỉ 。 言ngôn 愚ngu 夫phu 者giả 。 愚ngu 謂vị 愚ngu 痴si 。 夫phu 謂vị 士sĩ 夫phu 。 有hữu 愚ngu 之chi 夫phu 。 故cố 名danh 愚ngu 夫phu 。 若nhược 依y 廣quảng 百bách 論luận 。 愚ngu 夫phu 即tức 是thị 異dị 生sanh 。 故cố 彼bỉ 論luận 云vân 。 諸chư 異dị 生sanh 者giả 說thuyết 名danh 愚ngu 夫phu 。 又hựu 第đệ 一nhất 云vân 。 隨tùy 所sở 有hữu 見kiến 。 皆giai 無vô 諦đế 實thật 。 智trí 不bất 清thanh 白bạch 。 故cố 名danh 愚ngu 夫phu 。 言ngôn 異dị 生sanh 者giả 。 依y 大đại 婆bà 沙sa 四tứ 十thập 五ngũ 云vân 。 問vấn 。 何hà 名danh 異dị 生sanh 。 答đáp 。 一nhất 切thiết 聖thánh 者giả 皆giai 名danh 同đồng 生sanh 。 此thử 異dị 於ư 彼bỉ 。 故cố 名danh 異dị 生sanh 。 問vấn 。 若nhược 爾nhĩ 。 聖thánh 者giả 異dị 異dị 生sanh 故cố 應ưng 名danh 異dị 生sanh 。 答đáp 。 一nhất 切thiết 聖thánh 者giả 同đồng 會hội 真chân 理lý 。 同đồng 見kiến 同đồng 欲dục 。 故cố 名danh 同đồng 生sanh 。 異dị 生sanh 不bất 爾nhĩ 。 可khả 厭yếm 賤tiện 故cố 。 立lập 異dị 生sanh 名danh 。 不bất 應ưng 為vi 難nạn/nan 。 大đại 德đức 說thuyết 曰viết 。 異dị 於ư 正Chánh 法Pháp 及cập 毗tỳ 奈nại 耶da 。 而nhi 受thọ 生sanh 故cố 。 名danh 為vi 異dị 生sanh 。 廣quảng 說thuyết 如như 彼bỉ 。 此thử 意ý 說thuyết 云vân 。 諸chư 異dị 生sanh 類loại 。 未vị 得đắc 三tam 乘thừa 。 無vô 漏lậu 聖thánh 道Đạo 。 或hoặc 可khả 未vị 得đắc 初Sơ 地Địa 已dĩ 上thượng 諸chư 聖thánh 道Đạo 故cố 。 起khởi 實thật 有hữu 執chấp 。


於ư 一nhất 切thiết 法pháp 。 離ly 言ngôn 法pháp 性tánh 。 不bất 能năng 了liễu 知tri 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 於ư 境cảnh 不bất 了liễu 。 言ngôn 於ư 一nhất 切thiết 法pháp 。 離ly 言ngôn 法pháp 性tánh 者giả 。 即tức 是thị 一nhất 切thiết 。 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 諸chư 法pháp 自tự 相tướng 。 離ly 名danh 言ngôn 故cố 。 或hoặc 可khả 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 無vô 二nhị 真Chân 如Như 。 名danh 為vi 離ly 言ngôn 。 於ư 此thử 法pháp 性tánh 。 不bất 能năng 了liễu 知tri 。


彼bỉ 於ư 一nhất 切thiết 。 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 見kiến 已dĩ 聞văn 已dĩ 。 作tác 如như 是thị 念niệm 。 此thử 所sở 得đắc 者giả 。 決quyết 定định 實thật 有hữu 。 有hữu 為vi 無vô 為vi 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 三tam 正chánh 明minh 起khởi 執chấp 。 謂vị 諸chư 愚ngu 夫phu 。 以dĩ 不bất 了liễu 知tri 法pháp 性tánh 理lý 故cố 。 於ư 有hữu 為vi 等đẳng 。 執chấp 為vi 實thật 有hữu 。 如như 執chấp 象tượng 等đẳng 。


如như 其kỳ 所sở 見kiến 。 如như 其kỳ 所sở 聞văn 。 堅kiên 固cố 執chấp 著trước 。 隨tùy 起khởi 言ngôn 說thuyết 。 唯duy 此thử 諦đế 實thật 。 餘dư 皆giai 痴si 妄vọng 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 四tứ 隨tùy 執chấp 起khởi 說thuyết 。 准chuẩn 上thượng 應ưng 知tri 。


彼bỉ 於ư 後hậu 時thời 。 應ưng 更canh 觀quán 察sát 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 五ngũ 勸khuyến 彼bỉ 重trọng/trùng 觀quán 。 以dĩ 未vị 能năng 覺giác 非phi 實thật 義nghĩa 故cố 。


若nhược 有hữu 眾chúng 生sanh 。 非phi 愚ngu 夫phu 類loại 。 已dĩ 見kiến 聖Thánh 諦Đế 。 已dĩ 得đắc 諸chư 聖thánh 。 出xuất 世thế 間gian 慧tuệ 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 辨biện 其kỳ 悟ngộ 者giả 覺giác 境cảnh 非phi 實thật 。 於ư 中trung 有hữu 五ngũ 。 一nhất 明minh 悟ngộ 人nhân 。 二nhị 明minh 覺giác 境cảnh 。 三Tam 明Minh 覺giác 相tương/tướng 。 四tứ 明minh 起khởi 說thuyết 。 五ngũ 勸khuyến 不bất 重trọng/trùng 觀quán 。 此thử 即tức 第đệ 一nhất 明minh 能năng 悟ngộ 人nhân 。 言ngôn 若nhược 有hữu 眾chúng 生sanh 。 非phi 愚ngu 夫phu 類loại 者giả 。 簡giản 異dị 地địa 前tiền 。 愚ngu 夫phu 異dị 生sanh 。 已dĩ 見kiến 聖Thánh 諦Đế 。 已dĩ 得đắc 諸chư 聖thánh 。 出xuất 世thế 間gian 慧tuệ 者giả 。 正chánh 出xuất 覺giác 體thể 。 已dĩ 見kiến 勝thắng 義nghĩa 真Chân 如Như 聖Thánh 諦Đế 。 或hoặc 可khả 已dĩ 見kiến 。 四Tứ 諦Đế 真Chân 如Như 。 已dĩ 得đắc 諸chư 聖thánh 。 出xuất 世thế 間gian 慧tuệ 者giả 。 即tức 是thị 正chánh 體thể 後hậu 得đắc 無vô 漏lậu 聖thánh 智trí 。 依y 成thành 唯duy 識thức 二nhị 復phục 次thứ 。 釋thích 出xuất 世thế 間gian 智trí 。 唯duy 是thị 正chánh 體thể 。 初sơ 約ước 一nhất 義nghĩa 。 後hậu 明minh 二nhị 義nghĩa 。 故cố 第đệ 九cửu 云vân 。 斷đoạn 世thế 間gian 故cố 名danh 出xuất 世thế 間gian 。 二nhị 取thủ 隨tùy 眠miên 是thị 世thế 間gian 本bổn 。 唯duy 能năng 斷đoạn 獨độc 得đắc 出xuất 名danh 。 或hoặc 出xuất 世thế 間gian 依y 二nhị 義nghĩa 立lập 。 謂vị 體thể 無vô 漏lậu 及cập 證chứng 真Chân 如Như 。 此thử 智trí 具cụ 斯tư 二nhị 種chủng 義nghĩa 故cố 。 獨độc 名danh 出xuất 世thế 間gian 。 餘dư 智trí 不bất 然nhiên 。 即tức 十Thập 地Địa 中trung 無vô 分phân 別biệt 智trí 。


於ư 一nhất 切thiết 法pháp 。 離ly 言ngôn 法pháp 性tánh 。 如như 實thật 了liễu 知tri 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 如như 實thật 覺giác 境cảnh 。 已dĩ 得đắc 出xuất 世thế 無vô 漏lậu 智trí 故cố 。


彼bỉ 於ư 一nhất 切thiết 。 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 見kiến 已dĩ 聞văn 已dĩ 。 作tác 如như 是thị 念niệm 。 此thử 所sở 得đắc 者giả 。 決quyết 定định 無vô 實thật 。 有hữu 為vi 無vô 為vi 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 三tam 正chánh 明minh 覺giác 悟ngộ 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 覺giác 實thật 境cảnh 非phi 有hữu 。 後hậu 然nhiên 有hữu 下hạ 。 悟ngộ 假giả 境cảnh 非phi 無vô 。 此thử 即tức 初sơ 也dã 。 若nhược 依y 真Chân 諦Đế 師sư 。 如như 前tiền 所sở 說thuyết 。 三tam 種chủng 義nghĩa 故cố 。 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 。 及cập 無vô 為vi 法pháp 。 皆giai 非phi 實thật 有hữu 。 若nhược 依y 大đại 唐đường 三tam 藏tạng 。 約ước 此thử 執chấp 性tánh 以dĩ 顯hiển 非phi 實thật 。


然nhiên 有hữu 分phân 別biệt 。 所sở 起khởi 行hành 相tướng 。 猶do 如như 幻huyễn 事sự 。 迷mê 惑hoặc 覺giác 慧tuệ 。 於ư 中trung 發phát 起khởi 。 為vi 無vô 為vi 想tưởng 。 或hoặc 為vi 無vô 為vi 。 差sai 別biệt 之chi 想tưởng 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 明minh 假giả 境cảnh 非phi 無vô 。 文văn 有hữu 兩lưỡng 節tiết 。 初sơ 明minh 假giả 境cảnh 非phi 無vô 。 後hậu 於ư 中trung 下hạ 。 明minh 其kỳ 假giả 境cảnh 。 自tự 性tánh 差sai 別biệt 。 言ngôn 行hạnh 相tương/tướng 者giả 。 行hành 謂vị 見kiến 分phần/phân 。 能năng 緣duyên 行hành 解giải 。 相tương/tướng 即tức 相tương/tướng 分phần/phân 。 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 此thử 明minh 依y 他tha 相tương/tướng 分phần/phân 所sở 攝nhiếp 。 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 假giả 有hữu 非phi 無vô 。 猶do 如như 幻huyễn 事sự 。 後hậu 於ư 中trung 發phát 起khởi 等đẳng 者giả 。 明minh 其kỳ 假giả 境cảnh 自tự 性tánh 差sai 別biệt 。 二nhị 種chủng 相tương/tướng 也dã 。 言ngôn 為vi 無vô 為vi 想tưởng 者giả 。 出xuất 自tự 性tánh 想tưởng 。 緣duyên 自tự 性tánh 故cố 。 或hoặc 謂vị 為vi 無vô 為vi 差sai 別biệt 之chi 想tưởng 者giả 。 辨biện 差sai 別biệt 想tưởng 。 緣duyên 差sai 別biệt 故cố 。


不bất 如như 所sở 見kiến 。 不bất 如như 所sở 聞văn 。 堅kiên 固cố 執chấp 著trước 。 隨tùy 起khởi 言ngôn 說thuyết 。 唯duy 此thử 諦đế 實thật 。 餘dư 皆giai 痴si 妄vọng 。 為vì 欲dục 表biểu 知tri 。 如như 是thị 義nghĩa 故cố 。 亦diệc 於ư 此thử 中trung 。 隨tùy 起khởi 言ngôn 說thuyết 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 四tứ 依y 境cảnh 起khởi 說thuyết 。 准chuẩn 上thượng 應ưng 知tri 。


彼bỉ 於ư 後hậu 時thời 。 不bất 須tu 觀quán 察sát 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 五ngũ 勸khuyến 不bất 重trọng/trùng 觀quán 。 已dĩ 了liễu 知tri 故cố 。


如như 是thị 善thiện 男nam 子tử 。 彼bỉ 諸chư 聖Thánh 者giả 。 於ư 此thử 事sự 中trung 。 以dĩ 聖thánh 智trí 聖thánh 見kiến 。 離ly 名danh 言ngôn 故cố 。 現hiện 正Chánh 等Đẳng 覺Giác 。 即tức 於ư 如như 是thị 離ly 言ngôn 法pháp 性tánh 。 為vi 欲dục 令linh 他tha 現hiện 等đẳng 覺giác 故cố 。 假giả 立lập 名danh 想tưởng 。 謂vị 之chi 有hữu 為vi 。 謂vị 之chi 無vô 為vi 。


釋thích 曰viết 。 此thử 即tức 第đệ 三tam 結kết 通thông 外ngoại 難nạn/nan 。 難nan 及cập 通thông 意ý 。 尋tầm 上thượng 可khả 知tri 。


爾nhĩ 時thời 解Giải 甚Thậm 深Thâm 義Nghĩa 密Mật 意Ý 菩Bồ 薩Tát 摩ma 訶ha 薩tát 。 欲dục 重trùng 宣tuyên 此thử 義nghĩa 。 而nhi 說thuyết 頌tụng 曰viết 。


釋thích 曰viết 。 就tựu 無vô 二nhị 相tương/tướng 。 文văn 別biệt 有hữu 二nhị 。 初sơ 長trường/trưởng 行hành 廣quảng 釋thích 。 後hậu 以dĩ 頌tụng 略lược 說thuyết 。 廣quảng 釋thích 已dĩ 訖ngật 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 以dĩ 頌tụng 略lược 說thuyết 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 總tổng 標tiêu 頌tụng 意ý 。 後hậu 以dĩ 頌tụng 正chánh 說thuyết 。 此thử 即tức 初sơ 也dã 。 密mật 意ý 菩Bồ 薩Tát 為vì 欲dục 。 重trùng 宣tuyên 無vô 二nhị 義nghĩa 故cố 。 說thuyết 此thử 頌tụng 也dã 。 言ngôn 重trùng 宣tuyên 者giả 。 真Chân 諦Đế 釋thích 云vân 。 有hữu 其kỳ 四tứ 句cú 。 一nhất 文văn 重trọng/trùng 義nghĩa 不bất 重trọng/trùng 。 如như 說thuyết 瞿cù 名danh 目mục 九cửu 義nghĩa 等đẳng 。 二nhị 義nghĩa 重trọng/trùng 文văn 不bất 重trọng/trùng 。 如như 說thuyết 帝Đế 釋Thích 有hữu 千thiên 名danh 等đẳng 。 三tam 文văn 義nghĩa 俱câu 不bất 重trọng/trùng 。 如như 說thuyết 人nhân 天thiên 等đẳng 。 四tứ 文văn 義nghĩa 俱câu 重trọng/trùng 。 如như 以dĩ 結kết 頌tụng 重trọng/trùng 頌tụng 前tiền 義nghĩa 。 今kim 依y 第đệ 四tứ 。 故cố 說thuyết 重trọng/trùng 言ngôn 。 舊cựu 人nhân 相tương/tướng 傳truyền 。 但đãn 說thuyết 三tam 句cú 。 略lược 下hạ 不bất 說thuyết 。 此thử 第đệ 三tam 一nhất 句cú 。 又hựu 釋thích 十Thập 二Nhị 部Bộ 經Kinh 。 頌tụng 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 應ưng 頌tụng 。 二nhị 者giả 諷phúng 頌tụng 。 故cố 雜tạp 集tập 論luận 第đệ 十thập 一nhất 云vân 。 應ưng 頌tụng 者giả 。 即tức 諸chư 經kinh 中trung 。 或hoặc 以dĩ 頌tụng 重trọng/trùng 頌tụng 。 又hựu 不bất 了liễu 義nghĩa 經Kinh 。 應ưng 更cánh 頌tụng 釋thích 。 故cố 名danh 應ưng 頌tụng 。 諷phúng 頌tụng 者giả 。 謂vị 諸chư 經kinh 中trung 以dĩ 句cú 宣tuyên 說thuyết 。 或hoặc 以dĩ 二nhị 句cú 。 或hoặc 三tam 或hoặc 四tứ 。 或hoặc 五ngũ 或hoặc 六lục 。 今kim 依y 應ưng 頌tụng 。 故cố 說thuyết 重trọng/trùng 言ngôn 。 所sở 言ngôn 頌tụng 者giả 。 深thâm 密mật 解giải 節tiết 皆giai 說thuyết 偈kệ 言ngôn 。 舊cựu 來lai 諸chư 師sư 。 自tự 有hữu 兩lưỡng 釋thích 。 一nhất 云vân 。 偈kệ 者giả 梵Phạm 音âm 伽già 陀đà 。 此thử 云vân 重trọng/trùng 頌tụng 。 而nhi 翻phiên 譯dịch 者giả 為vi 存tồn 略lược 故cố 。 或hoặc 音âm 訛ngoa 故cố 。 但đãn 言ngôn 偈kệ 也dã 。 一nhất 云vân 。 偈kệ 者giả 此thử 即tức 漢hán 語ngữ 。 竭kiệt 也dã 盡tận 也dã 。 四tứ 句cú 成thành 頌tụng 。 攝nhiếp 義nghĩa 同đồng 盡tận 。 故cố 言ngôn 偈kệ 也dã 。 不bất 爾nhĩ 。 梵Phạm 音âm 正chánh 是thị 伽già 陀đà 。 即tức 應ưng 言ngôn 伽già 。 不bất 應ưng 名danh 偈kệ 。 雖tuy 有hữu 兩lưỡng 釋thích 。 前tiền 說thuyết 為vi 正chánh 。 西tây 方phương 諸chư 國quốc 。 語ngữ 音âm 不bất 同đồng 。 中trung 印ấn 度độ 國quốc 名danh 為vi 伽già 陀đà 。 餘dư 處xứ 名danh 伽già 他tha 。 乃nãi 至chí 于vu 闐điền 國quốc 名danh 為vi 偈kệ 他tha 。 譯dịch 家gia 略lược 故cố 。 但đãn 言ngôn 偈kệ 也dã 。 然nhiên 說thuyết 偈kệ 意ý 。 依y 真Chân 諦Đế 。 略lược 有hữu 六lục 意ý 。 一nhất 為vi 忘vong 失thất 。 二nhị 為vi 晚vãn 來lai 。 三tam 為vi 易dị 受thọ 易dị 持trì 。 四tứ 為vi 二nhị 智trí 。 利lợi 鈍độn 不bất 同đồng 。 五ngũ 為vi 眾chúng 生sanh 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 不bất 等đẳng 。 六lục 顯hiển 能năng 說thuyết 之chi 人nhân 。 善thiện 巧xảo 方phương 便tiện 。 故cố 真Chân 諦Đế 疏sớ/sơ 云vân 。 為vi 有hữu 聽thính 眾chúng 散tán 亂loạn 異dị 緣duyên 。 忘vong 失thất 前tiền 義nghĩa 。 欲dục 令linh 更cánh 得đắc 。 故cố 說thuyết 偈kệ 頌tụng 。 又hựu 為vi 晚vãn 來lai 不bất 及cập 聞văn 者giả 。 欲dục 令linh 得đắc 聞văn 。 故cố 有hữu 偈kệ 頌tụng 。 又hựu 為vi 易dị 受thọ 易dị 持trì 故cố 。 說thuyết 經Kinh 及cập 偈kệ 。 若nhược 但đãn 說thuyết 偈kệ 不bất 說thuyết 經Kinh 者giả 。 則tắc 理lý 細tế 難nan 受thọ 。 若nhược 但đãn 說thuyết 經Kinh 不bất 說thuyết 偈kệ 者giả 。 則tắc 義nghĩa 散tán 難nan 持trì 。 為vi 易dị 受thọ 易dị 持trì 故cố 。 具cụ 說thuyết 經Kinh 偈kệ 。 又hựu 為vì 利lợi 益ích 。 二nhị 種chủng 智trí 人nhân 。 具cụ 說thuyết 經Kinh 偈kệ 。 一nhất 分phân 別biệt 智trí 人nhân 。 此thử 人nhân 根căn 鈍độn 。 若nhược 為vi 略lược 說thuyết 。 不bất 廣quảng 分phân 別biệt 。 不bất 能năng 得đắc 義nghĩa 。 為vi 利lợi 此thử 人nhân 。 故cố 廣quảng 說thuyết 經Kinh 。 二nhị 者giả 開khai 智trí 人nhân 。 神thần 根căn 利lợi 故cố 。 略lược 說thuyết 義nghĩa 相tương/tướng 。 自tự 能năng 分phân 別biệt 。 得đắc 具cụ 足túc 解giải 。 如như 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 正chánh 聞văn 一nhất 義nghĩa 。 十thập 重trọng/trùng 分phân 別biệt 。 若nhược 其kỳ 廣quảng 說thuyết 。 不bất 利lợi 此thử 人nhân 。 為vi 利lợi 鈍độn 二nhị 人nhân 。 具cụ 說thuyết 經Kinh 偈kệ 也dã 。 又hựu 眾chúng 生sanh 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 樂nhạo 說thuyết 。 由do 慈từ 悲bi 力lực 多đa 故cố 。 二nhị 者giả 樂nhạo/nhạc/lạc 行hành 。 由do 心tâm 寂tịch 靜tĩnh 故cố 。 為vi 利lợi 此thử 兩lưỡng 人nhân 。 故cố 說thuyết 經Kinh 偈kệ 。 又hựu 顯hiển 能năng 說thuyết 之chi 人nhân 最tối 為vi 善thiện 巧xảo 。 廣quảng 而nhi 能năng 略lược 。 略lược 能năng 廣quảng 故cố 。 所sở 說thuyết 正Chánh 法Pháp 。 最tối 為vi 當đương 忠trung 。 隨tùy 廣quảng 略lược 說thuyết 。 皆giai 能năng 利lợi 鈍độn 不bất 相tương 違vi 故cố 。 具cụ 說thuyết 經Kinh 偈kệ 也dã 。 依y 成thành 實thật 論luận 第đệ 二nhị 卷quyển 中trung 。 說thuyết 偈kệ 有hữu 六lục 意ý 。 依y 十thập 住trụ 婆bà 沙sa 有hữu 一nhất 意ý 。 恐khủng 繁phồn 不bất 述thuật 。


佛Phật 說thuyết 離ly 言ngôn 無vô 二nhị 義nghĩa 。 甚thậm 深thâm 非phi 愚ngu 之chi 所sở 行hành 。 愚ngu 夫phu 於ư 此thử 痴si 所sở 惑hoặc 。 樂nhạo 著trước 二nhị 依y 言ngôn 戲hí 論luận 。 彼bỉ 或hoặc 不bất 定định 或hoặc 邪tà 定định 。 流lưu 轉chuyển 極cực 長trường 生sanh 死tử 苦khổ 。 復phục 違vi 如như 正chánh 智trí 論luận 。 當đương 生sanh 牛ngưu 羊dương 等đẳng 類loại 中trung 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 以dĩ 頌tụng 略lược 說thuyết 。 有hữu 其kỳ 二nhị 頌tụng 。 分phân 之chi 為vi 二nhị 。 初sơ 有hữu 半bán 頌tụng 。 歎thán 理lý 甚thậm 深thâm 。 謂vị 佛Phật 所sở 說thuyết 離ly 言ngôn 無vô 二nhị 兩lưỡng 種chủng 真Chân 如Như 。 極cực 甚thậm 深thâm 故cố 。 非phi 愚ngu 境cảnh 界giới 。 後hậu 一nhất 頌tụng 半bán 。 顯hiển 執chấp 過quá 失thất 。 於ư 中trung 有hữu 三tam 。 初sơ 有hữu 兩lưỡng 句cú 。 能năng 生sanh 戲hí 論luận 失thất 。 次thứ 有hữu 兩lưỡng 句cú 。 流lưu 轉chuyển 生sanh 死tử 失thất 。 後hậu 有hữu 二nhị 句cú 。 當đương 生sanh 惡ác 趣thú 失thất 。


言ngôn 愚ngu 夫phu 於ư 此thử 痴si 所sở 惑hoặc 樂nhạo 著trước 二nhị 依y 言ngôn 戲hí 論luận 者giả 。 此thử 即tức 第đệ 一nhất 能năng 生sanh 戲hí 論luận 失thất 。 二nhị 依y 即tức 是thị 有hữu 為vi 。 無vô 為vi 八bát 種chủng 戲hí 論luận 。 所sở 依y 處xứ 故cố 。 言ngôn 戲hí 論luận 者giả 。 八bát 種chủng 妄vọng 想tưởng 。 此thử 中trung 意ý 說thuyết 。 愚ngu 夫phu 於ư 此thử 無vô 二nhị 離ly 言ngôn 境cảnh 中trung 。 痴si 所sở 惑hoặc 故cố 。 樂nhạo 著trước 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 二nhị 種chủng 法pháp 上thượng 八bát 種chủng 戲hí 論luận 。 八bát 種chủng 戲hí 論luận 如như 瑜du 伽già 論luận 三tam 十thập 六lục 說thuyết 。 彼bỉ 云vân 。 又hựu 諸chư 愚ngu 夫phu 。 由do 於ư 如như 是thị 所sở 顯hiển 真Chân 如Như 。 不bất 了liễu 知tri 故cố 。 從tùng 是thị 因nhân 緣duyên 。 八bát 分phân 別biệt 轉chuyển 。 能năng 生sanh 三tam 事sự 。 能năng 起khởi 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 世thế 間gian 及cập 器khí 世thế 間gian 。 八bát 分phân 別biệt 者giả 。 一nhất 者giả 自tự 性tánh 。 於ư 一nhất 切thiết 法pháp 。 分phân 別biệt 自tự 性tánh 。 如như 色sắc 聲thanh 等đẳng 。 二nhị 者giả 差sai 別biệt 。 謂vị 即tức 於ư 彼bỉ 。 分phân 別biệt 可khả 見kiến 不bất 可khả 見kiến 等đẳng 。 三tam 者giả 總tổng 執chấp 。 謂vị 即tức 於ư 彼bỉ 。 色sắc 聲thanh 等đẳng 上thượng 。 計kế 有hữu 情tình 我ngã 舍xá 軍quân 林lâm 等đẳng 。 四tứ 我ngã 分phân 別biệt 。 五ngũ 者giả 我ngã 所sở 分phân 別biệt 。 於ư 諸chư 有hữu 漏lậu 有hữu 取thủ 法pháp 上thượng 。 即tức 計kế 為vi 我ngã 。 或hoặc 計kế 我ngã 所sở 。 六lục 愛ái 分phân 別biệt 。 七thất 者giả 非phi 愛ái 。 八bát 俱câu 相tương 違vi 。 如như 其kỳ 次thứ 第đệ 。 於ư 妙diệu 非phi 妙diệu 及cập 俱câu 離ly 事sự 所sở 生sanh 分phân 別biệt 。 大đại 唐đường 三tam 藏tạng 云vân 。 八bát 種chủng 分phân 別biệt 。 皆giai 以dĩ 無vô 覆phú 無vô 記ký 異dị 熟thục 生sanh 慧tuệ 。 為vi 其kỳ 自tự 性tánh 。 或hoặc 可khả 尋tầm 伺tứ 以dĩ 為vi 自tự 性tánh 。 生sanh 三tam 事sự 者giả 。 初sơ 三tam 分phân 別biệt 。 能năng 生sanh 戲hí 論luận 所sở 依y 緣duyên 事sự 。 六lục 根căn 六lục 境cảnh 。 次thứ 二nhị 分phần 別biệt 。 能năng 生sanh 我ngã 見kiến 及cập 以dĩ 我ngã 慢mạn 。 後hậu 三tam 分phân 別biệt 。 如như 次thứ 能năng 生sanh 貪tham 瞋sân 痴si 。 當đương 知tri 。 此thử 中trung 所sở 依y 緣duyên 事sự 。 為vi 所sở 依y 故cố 。 生sanh 我ngã 見kiến 慢mạn 。 見kiến 慢mạn 為vi 依y 。 生sanh 貪tham 瞋sân 痴si 。 由do 此thử 三tam 事sự 。 能năng 現hiện 有hữu 情tình 及cập 器khí 世thế 間gian 。 流lưu 轉chuyển 品phẩm 法pháp (# 此thử 中trung 意ý 引dẫn 顯hiển 揚dương 三tam 無vô 性tánh 論luận )# 。


言ngôn 彼bỉ 或hoặc 不bất 定định 或hoặc 邪tà 定định 。 流lưu 轉chuyển 極cực 長trường 生sanh 死tử 苦khổ 者giả 。 此thử 二nhị 句cú 。 顯hiển 流lưu 轉chuyển 生sanh 死tử 失thất 。 謂vị 彼bỉ 愚ngu 夫phu 愚ngu 痴si 力lực 故cố 。 便tiện 於ư 三tam 種chủng 有hữu 情tình 聚tụ 中trung 。 或hoặc 在tại 不bất 定định 聚tụ 。 或hoặc 在tại 邪tà 定định 聚tụ 。 流lưu 轉chuyển 極cực 長trường/trưởng 分phân 段đoạn 生sanh 死tử 三tam 聚tụ 之chi 處xứ 。 然nhiên 此thử 三tam 聚tụ 。 諸chư 說thuyết 不bất 同đồng 。 薩tát 婆bà 多đa 宗tông 。 自tự 有hữu 兩lưỡng 說thuyết 。 一nhất 依y 集tập 異dị 門môn 論luận 。 有hữu 三tam 聚tụ 眾chúng 生sanh 。 一nhất 邪tà 性tánh 定định 聚tụ 。 謂vị 成thành 就tựu 五ngũ 無vô 間gián 業nghiệp 。 二nhị 正chánh 性tánh 定định 聚tụ 。 謂vị 成thành 就tựu 學Học 無Vô 學Học 法Pháp 。 三tam 不bất 定định 聚tụ 。 謂vị 唯duy 成thành 就tựu 餘dư 有hữu 漏lậu 法pháp 。 及cập 無vô 為vi 法pháp 。 是thị 名danh 三tam 聚tụ 之chi 性tánh 。 界giới 者giả 。 邪tà 性tánh 定định 聚tụ 一nhất 界giới 少thiểu 分phần 。 謂vị 欲dục 界giới 。 正chánh 性tánh 定định 聚tụ 三tam 界giới 少thiểu 分phần 。 不bất 定định 聚tụ 亦diệc 爾nhĩ 。 趣thú 者giả 。 邪tà 性tánh 定định 聚tụ 一nhất 趣thú 少thiểu 分phần 。 謂vị 人nhân 。 正chánh 性tánh 定định 聚tụ 二nhị 趣thú 少thiểu 分phần 。 謂vị 人nhân 天thiên 。 不bất 定định 聚tụ 三tam 趣thú 全toàn 。 謂vị 地địa 獄ngục 傍bàng 生sanh 餓ngạ 鬼quỷ 。 二nhị 趣thú 少thiểu 分phần 謂vị 人nhân 天thiên 。 二nhị 依y 施thi 設thiết 足túc 論luận 。 邪tà 性tánh 定định 聚tụ 。 謂vị 五ngũ 無vô 間gián 業nghiệp 。 若nhược 彼bỉ 因nhân 。 若nhược 彼bỉ 果quả 。 彼bỉ 等đẳng 流lưu 。 彼bỉ 異dị 熟thục 。 及cập 成thành 就tựu 彼bỉ 法pháp 。 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 正chánh 性tánh 定định 聚tụ 。 謂vị 學Học 無Vô 學Học 法Pháp 。 若nhược 彼bỉ 因nhân 。 彼bỉ 果quả 。 彼bỉ 等đẳng 流lưu 。 及cập 成thành 就tựu 彼bỉ 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 不bất 定định 聚tụ 謂vị 諸chư 餘dư 法pháp 。 若nhược 彼bỉ 因nhân 。 彼bỉ 果quả 。 彼bỉ 等đẳng 流lưu 。 彼bỉ 異dị 熟thục 。 及cập 成thành 就tựu 彼bỉ 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 是thị 名danh 三tam 聚tụ 之chi 性tánh 。 界giới 者giả 如như 前tiền 。 趣thú 者giả 邪tà 性tánh 定định 聚tụ 二nhị 趣thú 小tiểu 分phần/phân 。 謂vị 地địa 獄ngục 人nhân 。 正chánh 性tánh 定định 聚tụ 亦diệc 二nhị 趣thú 少thiểu 分phần 。 謂vị 人nhân 天thiên 。 不bất 定định 聚tụ 二nhị 趣thú 全toàn 。 謂vị 傍bàng 生sanh 餓ngạ 鬼quỷ 。 三tam 趣thú 少thiểu 分phần 。 謂vị 地địa 獄ngục 人nhân 天thiên 。 依y 經kinh 部bộ 宗tông 。 如như 婆bà 沙sa 論luận 百bách 八bát 十thập 六lục 云vân 。 譬thí 喻dụ 者giả 說thuyết 。 無Vô 間Gián 地Địa 獄Ngục 。 乃nãi 至chí 有Hữu 頂Đảnh 。 皆giai 有hữu 三tam 聚tụ 。 彼bỉ 說thuyết 般bát 涅Niết 槃Bàn 法pháp 。 名danh 正chánh 性tánh 定định 聚tụ 。 不bất 般Bát 涅Niết 槃Bàn 法pháp 。 名danh 邪tà 性tánh 定định 聚tụ 。 不bất 決quyết 定định 聚tụ 者giả 。 名danh 不bất 定định 聚tụ 。 若nhược 廣quảng 分phân 別biệt 。 如như 大đại 婆bà 沙sa 百bách 八bát 十thập 六lục 等đẳng 。 今kim 依y 大Đại 乘Thừa 。 略lược 有hữu 十thập 門môn 。 且thả 依y 十Thập 地Địa 論luận 判phán 十Thập 地Địa 經kinh 五ngũ 門môn 三tam 聚tụ 。 經kinh 曰viết 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 如như 實thật 知tri 眾chúng 生sanh 三tam 聚tụ 。 一nhất 正chánh 定định 相tương/tướng 。 邪tà 定định 相tương/tướng 。 離ly 此thử 二nhị 不bất 定định 相tương/tướng 。 二nhị 正chánh 見kiến 正chánh 定định 相tương/tướng 。 邪tà 見kiến 邪tà 定định 相tương/tướng 。 離ly 此thử 二nhị 不bất 定định 相tương/tướng 。 三tam 五ngũ 逆nghịch 邪tà 定định 相tương/tướng 。 五ngũ 根căn 正chánh 定định 相tương/tướng 。 離ly 此thử 二nhị 不bất 定định 相tương/tướng 。 四tứ 八bát 邪tà 邪tà 定định 相tương/tướng 。 正chánh 位vị 正chánh 定định 相tương/tướng 。 更cánh 不bất 作tác 故cố 。 離ly 此thử 二nhị 不bất 定định 相tương/tướng 。 五ngũ 妬đố 恡lận 惡ác 行hành 不bất 轉chuyển 邪tà 定định 相tương/tướng 。 修tu 行hành 無vô 上thượng 。 聖thánh 道Đạo 正chánh 定định 相tương/tướng 。 離ly 此thử 二nhị 不bất 定định 相tương/tướng 。 皆giai 如như 實thật 知tri 。 佛Phật 子tử 菩Bồ 薩Tát 隨tùy 順thuận 如như 是thị 智trí 。 名danh 為vi 安an 住trụ 。 菩Bồ 薩Tát 善thiện 慧tuệ 地địa 。 十Thập 地Địa 論luận 第đệ 十thập 一nhất 云vân 。 論luận 曰viết 。 眾chúng 生sanh 三tam 聚tụ 行hành 稠trù 林lâm 差sai 別biệt 五ngũ 種chủng 。 一nhất 有hữu 涅Niết 槃Bàn 法pháp 無vô 涅Niết 槃Bàn 法pháp 三tam 乘thừa 中trung 一nhất 向hướng 定định 差sai 別biệt 。 如như 經kinh 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 如như 實thật 知tri 眾chúng 生sanh 三tam 聚tụ 。 正chánh 定định 相tương/tướng 。 邪tà 定định 相tương/tướng 。 離ly 此thử 二nhị 不bất 定định 相tương/tướng 故cố 。 二nhị 善thiện 行hành 惡ác 行hành 因nhân 差sai 別biệt 。 如như 經kinh 。 正chánh 見kiến 正chánh 定định 相tương/tướng 。 邪tà 見kiến 邪tà 定định 相tương/tướng 。 離ly 此thử 二nhị 不bất 定định 相tương/tướng 故cố 。 三tam 惡ác 道đạo 善thiện 道đạo 因nhân 差sai 別biệt 。 如như 經kinh 。 五ngũ 逆nghịch 邪tà 定định 相tương/tướng 。 五ngũ 根căn 正chánh 定định 相tương/tướng 。 離ly 此thử 二nhị 不bất 定định 相tương/tướng 故cố 。 四tứ 外ngoại 道đạo 聲Thanh 聞Văn 因nhân 差sai 別biệt 。 如như 經kinh 。 八bát 邪tà 邪tà 定định 相tương/tướng 。 正chánh 位vị 正chánh 定định 相tương/tướng 。 更cánh 不bất 作tác 故cố 。 離ly 此thử 二nhị 不bất 定định 相tương/tướng 故cố 。 五ngũ 菩Bồ 薩Tát 差sai 別biệt 示thị 現hiện 。 如như 經kinh 。 妬đố 恡lận 惡ác 行hành 不bất 轉chuyển 邪tà 定định 相tương/tướng 。 修tu 行hành 無vô 上thượng 。 聖thánh 道Đạo 正chánh 定định 相tương/tướng 。 離ly 此thử 二nhị 不bất 定định 相tương/tướng 。 皆giai 是thị 如như 實thật 知tri 故cố 。 捨xả 可khả 化hóa 眾chúng 生sanh 名danh 妬đố 。 不bất 喜hỷ 他tha 財tài 名danh 恡lận 。 通thông 能năng 生sanh 他tha 苦khổ 行hạnh 不bất 轉chuyển 。 菩Bồ 薩Tát 波Ba 羅La 蜜Mật 。 相tương 違vi 邪tà 定định 菩Bồ 薩Tát 。 是thị 名danh 法Pháp 師sư 方phương 便tiện 成thành 就tựu 智trí 。


復phục 有hữu 五ngũ 門môn 。 一nhất 業nghiệp 惑hoặc 趣thú 寂tịch 。 如như 瑜du 伽già 論luận 第đệ 一nhất 百bách 云vân 。 邪tà 性tánh 定định 法pháp 聚tụ 者giả 。 謂vị 無vô 間gian 業nghiệp 及cập 斷đoạn 善thiện 根căn 。 正chánh 性tánh 定định 法pháp 聚tụ 者giả 。 謂vị 學học 無Vô 學Học 所sở 有hữu 諸chư 法pháp 。 不bất 定định 法pháp 聚tụ 者giả 。 餘dư 非phi 學học 非phi 無Vô 學Học 法Pháp 。 智Trí 度Độ 論luận 第đệ 四tứ 十thập 五ngũ 。 意ý 同đồng 瑜du 伽già 。 二nhị 斷đoạn 不bất 斷đoạn 倒đảo 門môn 。 如như 智Trí 度Độ 論luận 八bát 十thập 四tứ 云vân 。 為vi 破phá 顛điên 倒đảo 。 分phân 別biệt 有hữu 三tam 。 能năng 破phá 顛điên 倒đảo 。 名danh 為vi 正chánh 定định 。 必tất 不bất 能năng 破phá 。 名danh 為vi 邪tà 定định 。 有hữu 緣duyên 能năng 破phá 。 無vô 緣duyên 不bất 破phá 。 名danh 為vi 不bất 定định 。 具cụ 說thuyết 如như 彼bỉ 。 三tam 堪kham 不bất 堪kham 任nhậm 門môn 。 如như 大đại 菩Bồ 薩Tát 。 藏tạng 經kinh 第đệ 五ngũ 卷quyển 。 云vân 何hà 正chánh 定định 。 謂vị 由do 因nhân 力lực 。 先tiên 世thế 方phương 便tiện 開khai 智trí 利lợi 根căn 。 之chi 所sở 生sanh 故cố 。 若nhược 諸chư 如Như 來Lai 。 為vi 說thuyết 不bất 說thuyết 堪kham 任nhậm 法Pháp 器khí 。 若nhược 為vi 說thuyết 法Pháp 速tốc 得đắc 解giải 脫thoát 。 云vân 何hà 不bất 定định 性tánh 。 由do 外ngoại 緣duyên 力lực 。 如như 法Pháp 教giáo 授thọ 。 可khả 得đắc 解giải 脫thoát 。 不bất 得đắc 如như 法Pháp 。 教giáo 授thọ 教giáo 誡giới 。 不bất 得đắc 解giải 脫thoát 。 為vì 如như 是thị 等đẳng 。 得đắc 義nghĩa 利lợi 故cố 。 諸chư 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 出xuất 興hưng 於ư 世thế 。 云vân 何hà 邪tà 定định 聚tụ 。 謂vị 有hữu 情tình 性tánh 煩phiền 惱não 。 所sở 弊tệ 。 不bất 修tu 淨tịnh 業nghiệp 。 識thức 性tánh 薄bạc 弱nhược 。 愚ngu 痴si 深thâm 厚hậu 。 住trụ 邪tà 見kiến 網võng 。 非phi 正Chánh 法Pháp 器khí 。 若nhược 使sử 如Như 來Lai 。 為vi 說thuyết 不bất 說thuyết 。 終chung 不bất 堪kham 任nhậm 。 證chứng 於ư 解giải 脫thoát 。 具cụ 如như 彼bỉ 經kinh 。 四tứ 著trước 有hữu 無vô 等đẳng 門môn 。 如như 無vô 上thượng 依y 經kinh 。 彼bỉ 第đệ 一nhất 云vân 。 世thế 間gian 中trung 有hữu 三tam 品phẩm 眾chúng 生sanh 。 一nhất 者giả 著trước 有hữu 。 二nhị 者giả 著trước 無vô 。 三tam 者giả 不bất 著trước 有hữu 無vô 。 著trước 有hữu 者giả 復phục 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 。 背bối/bội 涅Niết 槃Bàn 道Đạo 。 無vô 涅Niết 槃Bàn 性tánh 。 不bất 求cầu 涅Niết 槃Bàn 。 願nguyện 樂nhạo 生sanh 死tử 。 二nhị 者giả 。 於ư 法pháp 中trung 不bất 生sanh 偈kệ 仰ngưỡng 。 誹phỉ 謗báng 大Đại 乘Thừa 。 乃nãi 至chí 廣quảng 說thuyết 。 著trước 斷đoạn 無vô 者giả 。 亦diệc 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 行hành 無vô 方phương 便tiện 。 二nhị 者giả 行hành 有hữu 方phương 便tiện 。 行hành 無vô 方phương 便tiện 。


復phục 有hữu 二nhị 人nhân 。 一nhất 者giả 。 在tại 佛Phật 法Pháp 外ngoại 。 九cửu 十thập 六lục 種chủng 。 異dị 學học 外ngoại 道đạo 。 二nhị 者giả 。 在tại 佛Phật 法Pháp 中trung 。 能năng 生sanh 信tín 心tâm 。 堅kiên 著trước 我ngã 見kiến 。 不bất 愛ái 正chánh 理lý 。 我ngã 說thuyết 此thử 人nhân 。 同đồng 彼bỉ 外ngoại 道đạo 。


復phục 有hữu 增tăng 上thượng 慢mạn 人nhân 。 在tại 正Chánh 法Pháp 中trung 觀quán 空không 。 生sanh 於ư 有hữu 無vô 二nhị 見kiến 。 是thị 真chân 空không 者giả 。 直trực 向hướng 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 一nhất 道đạo 正chánh 解giải 脫thoát 門môn 。 如Như 來Lai 顯hiển 了liễu 開khai 示thị 正chánh 說thuyết 。 於ư 中trung 生sanh 空không 見kiến 。 我ngã 說thuyết 不bất 可khả 治trị 。 阿A 難Nan 若nhược 有hữu 人nhân 。 執chấp 我ngã 如như 須Tu 彌Di 山Sơn 大đại 。 我ngã 不bất 驚kinh 恠# 。 亦diệc 不bất 毀hủy 呰tử 。 增tăng 上thượng 慢mạn 執chấp 著trước 空không 見kiến 。 如như 一nhất 髮phát 髮phát 作tác 十thập 六lục 分phần 。 我ngã 不bất 許hứa 可khả 。 行hành 有hữu 方phương 便tiện 亦diệc 有hữu 二nhị 人nhân 。 一nhất 聲Thanh 聞Văn 乘thừa 。 二nhị 緣Duyên 覺Giác 乘thừa 。 不bất 著trước 有hữu 無vô 者giả 。 最tối 上thượng 利lợi 根căn 。 修tu 行hành 大Đại 乘Thừa 。 是thị 人nhân 不bất 著trước 生sanh 死tử 如như 闡xiển 提đề 。 不bất 行hành 無vô 方phương 便tiện 如như 外ngoại 道đạo 。 不bất 行hành 有hữu 方phương 便tiện 如như 二Nhị 乘Thừa 。 具cụ 說thuyết 如như 佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。 若nhược 人nhân 貪tham 著trước 三tam 有hữu 。 誹phỉ 謗báng 大Đại 乘Thừa 。 名danh 一nhất 闡xiển 提đề 。 墮đọa 邪tà 定định 聚tụ 。 若nhược 人nhân 著trước 無vô 行hành 無vô 方phương 便tiện 。 墮đọa 不bất 定định 聚tụ 。


復phục 有hữu 著trước 無vô 行hành 有hữu 方phương 便tiện 。 不bất 著trước 有hữu 無vô 。 行hành 平bình 等đẳng 道đạo 。 名danh 正chánh 定định 聚tụ 。 五ngũ 可khả 不bất 可khả 治trị 門môn 。 如như 央Ương 掘Quật 魔Ma 羅La 。 經kinh 第đệ 三tam 卷quyển 。


爾nhĩ 時thời 大Đại 目Mục 揵Kiền 連Liên 。 以dĩ 偈kệ 問vấn 曰viết 。


云vân 何hà 世thế 間gian 病bệnh 。 分phân 別biệt 說thuyết 三tam 種chủng 。 或hoặc 有hữu 醫y 治trị 差sái 。


或hoặc 不bất 能năng 醫y 治trị 。 或hoặc 復phục 有hữu 病bệnh 人nhân 。 雖tuy 得đắc 醫y 不bất 差sái 。


是thị 故cố 諸chư 病bệnh 人nhân 。 分phân 別biệt 有hữu 三tam 種chủng 。


爾nhĩ 時thời 央ương 堀# 魔ma 羅la 。 以dĩ 偈kệ 答đáp 曰viết 。


是thị 義nghĩa 則tắc 不bất 爾nhĩ 。 不bất 應ưng 說thuyết 三tam 種chủng 。 可khả 治trị 不bất 可khả 治trị 。


唯duy 二nhị 無vô 有hữu 三tam 。 若nhược 作tác 三tam 分phân 別biệt 。 亦diệc 是thị 聲Thanh 聞Văn 乘Thừa 。


若nhược 諸chư 聲Thanh 聞Văn 乘Thừa 。 佛Phật 說thuyết 蚊văn 蝄# 乘thừa 。 以dĩ 彼bỉ 無vô 智trí 故cố 。


分phân 別biệt 有hữu 三tam 種chủng 。 所sở 言ngôn 邪tà 定định 者giả 。 謂vị 彼bỉ 一nhất 闡xiển 提đề 。


正chánh 定định 謂vị 如Như 來Lai 。


菩Bồ 薩Tát 及cập 二Nhị 乘Thừa 。 釋thích 義nghĩa 差sai 別biệt 。 義nghĩa 如như 別biệt 章chương 。


言ngôn 復phục 違vi 如như 是thị 正chánh 智trí 論luận 。 當đương 生sanh 牛ngưu 羊dương 等đẳng 類loại 中trung 者giả 。 此thử 後hậu 有hữu 二nhị 句cú 。 明minh 能năng 生sanh 惡ác 趣thú 失thất 。 謂vị 彼bỉ 愚ngu 夫phu 。 非phi 但đãn 違vi 於ư 無vô 二nhị 真chân 義nghĩa 。 復phục 違vi 如như 是thị 正chánh 智trí 及cập 論luận 。 正chánh 智trí 即tức 是thị 證chứng 無vô 二nhị 智trí 。 論luận 謂vị 言ngôn 論luận 。 即tức 說thuyết 無vô 二nhị 聖thánh 教giáo 言ngôn 論luận 。 由do 此thử 復phục 違vi 正chánh 智trí 論luận 等đẳng 。 當đương 生sanh 牛ngưu 等đẳng 諸chư 惡ác 趣thú 中trung 也dã 。


爾nhĩ 時thời 法pháp 涌dũng 菩bồ 摩ma 訶ha 薩tát 。 白bạch 佛Phật 言ngôn 世Thế 尊Tôn 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 釋thích 超siêu 過quá 尋tầm 思tư 所sở 行hành 相tương/tướng 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 長trường/trưởng 行hành 廣quảng 釋thích 。 後hậu 以dĩ 頌tụng 略lược 說thuyết 。 就tựu 長trường/trưởng 行hành 中trung 。 復phục 分phân 為vi 六lục 。 一nhất 菩Bồ 薩Tát 問vấn 。 二nhị 爾nhĩ 時thời 下hạ 。 世Thế 尊Tôn 略lược 答đáp 。 三tam 何hà 以dĩ 故cố 者giả 。 菩Bồ 薩Tát 徵trưng 問vấn 。 四tứ 我ngã 說thuyết 下hạ 。 如Như 來Lai 廣quảng 說thuyết 。 五ngũ 法Pháp 涌Dũng 當đương 知tri 下hạ 喻dụ 說thuyết 。 六lục 如như 是thị 法Pháp 涌Dũng 下hạ 。 舉cử 法pháp 同đồng 喻dụ 。 或hoặc 可khả 結kết 答đáp 。 (# 或hoặc 可khả 有hữu 六lục 。 一nhất 問vấn 二nhị 答đáp 三tam 徵trưng 四tứ 釋thích 五ngũ 喻dụ 六lục 合hợp 。 依y 真Chân 諦Đế 記ký 。 一nhất 菩Bồ 薩Tát 問vấn 二nhị 如Như 來Lai 正chánh 說thuyết 三tam 譬thí 說thuyết 四tứ 合hợp 結kết 五ngũ 偈kệ 頌tụng )# 就tựu 初sơ 請thỉnh 中trung 。 文văn 別biệt 有hữu 三tam 。 初sơ 標tiêu 有hữu 所sở 請thỉnh 。 次thứ 陳trần 所sở 請thỉnh 事sự 。 後hậu 正chánh 陳trần 所sở 念niệm 。 此thử 即tức 初sơ 也dã 。 言ngôn 爾nhĩ 時thời 者giả 。 發phát 問vấn 時thời 也dã 。 法Pháp 涌Dũng 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 者giả 。 辨biện 問vấn 答đáp 也dã 。 解giải 節tiết 深thâm 密mật 皆giai 云vân 曇đàm 無vô 竭kiệt 。 依y 智Trí 度Độ 論luận 。 名danh 為vi 法pháp 盛thịnh 。 故cố 九cửu 十thập 七thất 云vân 。 問vấn 。 曇đàm 無vô 竭kiệt 菩Bồ 薩Tát 因nhân 緣duyên 云vân 何hà 。 答đáp 。 鬱uất 伽già 陀đà 秦tần 言ngôn 盛thịnh 。 達đạt 磨ma 秦tần 言ngôn 法pháp 。 謂vị 此thử 菩Bồ 薩Tát 。 在tại 眾chúng 香hương 城thành 。 隨tùy 意ý 說thuyết 法Pháp 。 令linh 諸chư 眾chúng 生sanh 。 廣quảng 種chúng 善thiện 根căn 。 故cố 名danh 法pháp 盛thịnh 。 真Chân 諦Đế 記ký 云vân 。 曇đàm 無vô 竭kiệt 菩Bồ 薩Tát 。 若nhược 存tồn 天thiên 笠# 正chánh 語ngữ 。 應ưng 云vân 檀đàn 蘭lan 無vô 竭kiệt 多đa 。 此thử 云vân 法pháp 上thượng 。 然nhiên 此thử 菩Bồ 薩Tát 。 住trụ 居cư 八bát 地địa 。 依y 法Pháp 身thân 上thượng 起khởi 。 故cố 名danh 法pháp 上thượng 。 具cụ 說thuyết 如như 彼bỉ 。 一nhất 云vân 。 曇đàm 者giả 梵Phạm 音âm 此thử 云vân 法pháp 也dã 。 言ngôn 無vô 竭kiệt 者giả 。 此thử 即tức 漢hán 語ngữ 。 胡hồ 漢hán 並tịnh 陳trần 。 故cố 云vân 曇đàm 無vô 竭kiệt 。 大đại 唐đường 三tam 藏tạng 。 翻phiên 為vi 法pháp 涌dũng 。 菩Bồ 薩Tát 法pháp 辨biện 用dụng 而nhi 無vô 竭kiệt 。 猶do 如như 涌dũng 泉tuyền 。 法pháp 喻dụ 雙song 舉cử 。 故cố 名danh 法pháp 涌dũng 。


從tùng 此thử 東đông 方phương 。 過quá 七thất 十thập 二nhị 殑Căng 伽Già 沙sa 等đẳng 世thế 界giới 。 有hữu 世thế 界giới 名danh 。 具cụ 大đại 名danh 稱xưng 。 是thị 中trung 如Như 來Lai 。 號hiệu 廣Quảng 大Đại 名Danh 稱Xưng 。 我ngã 於ư 先tiên 日nhật 。 從tùng 彼bỉ 佛Phật 土độ 。 發phát 來lai 至chí 此thử 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 陳trần 所sở 請thỉnh 事sự 。 此thử 意ý 說thuyết 言ngôn 。 外ngoại 道đạo 聚tụ 集tập 。 論luận 勝thắng 義nghĩa 諦đế 。 竟cánh 不bất 能năng 決quyết 。 故cố 知tri 勝thắng 義nghĩa 。 超siêu 尋tầm 思tư 境cảnh 。 於ư 中trung 有hữu 四tứ 一nhất 陳trần 往vãng 來lai 處xứ 。 二nhị 見kiến 其kỳ 聚tụ 集tập 。 三tam 諍tranh 論luận 不bất 決quyết 。 四tứ 顯hiển 不bất 決quyết 相tương/tướng 。 此thử 即tức 第đệ 一nhất 陳trần 往vãng 來lai 處xứ 。 文văn 有hữu 兩lưỡng 節tiết 。 初sơ 言ngôn 從tùng 此thử 等đẳng 者giả 。 顯hiển 其kỳ 往vãng 處xứ 。 後hậu 云vân 我ngã 於ư 等đẳng 者giả 。 辨biện 其kỳ 來lai 處xứ 。 此thử 明minh 法pháp 涌dũng 從tùng 此thử 世thế 界giới 。 往vãng 彼bỉ 名Danh 稱Xưng 世Thế 界Giới 。 助trợ 化hóa 眾chúng 生sanh 。 問vấn 。 從tùng 此thử 乃nãi 至chí 發phát 來lai 至chí 此thử 者giả 。 說thuyết 何hà 處xứ 所sở 。 名danh 為vi 此thử 邪tà 。 答đáp 。 有hữu 三tam 說thuyết 。 一nhất 云vân 。 此thử 者giả 娑sa 呵ha 世thế 界giới 。 故cố 解giải 節tiết 云vân 。 從tùng 此thử 娑sa 呵ha 世thế 界giới 。 向hướng 東đông 最tối 遠viễn 。 真Chân 諦Đế 記ký 云vân 。 娑Sa 訶Ha 世Thế 界Giới 者giả 。 娑sa 訶ha 是thị 梵Phạm 王Vương 名danh 。 此thử 云vân 能năng 忍nhẫn 。 此thử 人nhân 見kiến 他tha 勝thắng 事sự 。 常thường 生sanh 隨tùy 喜hỷ 。 不bất 起khởi 嫉tật 妬đố 。 能năng 忍nhẫn 許hứa 他tha 。 有hữu 勝thắng 德đức 事sự 。 故cố 名danh 為vi 忍nhẫn 。 非phi 關quan 忍nhẫn 辱nhục 說thuyết 名danh 忍nhẫn 也dã 。 由do 此thử 娑sa 訶ha 領lãnh 千thiên 世thế 界giới 。 即tức 是thị 千thiên 界giới 主chủ 。 從tùng 主chủ 立lập 名danh 。 號hiệu 曰viết 娑sa 訶ha 也dã 。 一nhất 云vân 。 從tùng 此thử 者giả 。 從tùng 此thử 十thập 八bát 圓viên 滿mãn 淨tịnh 土độ 也dã 。 是thị 故cố 二nhị 本bổn 經kinh 中trung 皆giai 無vô 娑sa 訶ha 之chi 言ngôn 也dã 。 問vấn 。 若nhược 爾nhĩ 。 淨tịnh 土độ 即tức 無vô 日nhật 月nguyệt 。 如như 何hà 說thuyết 言ngôn 我ngã 從tùng 先tiên 日nhật 從tùng 彼bỉ 處xứ 發phát 。 解giải 云vân 。 約ước 餘dư 世thế 界giới 日nhật 月nguyệt 而nhi 說thuyết 。 一nhất 云vân 。 如như 佛Phật 地địa 論luận 。 如như 實thật 義nghĩa 者giả 。 從tùng 此thử 住trú 處xứ 。 自tự 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 淨tịnh 土độ 。 二nhị 者giả 穢uế 土thổ/độ 。 由do 此thử 義nghĩa 故cố 。 通thông 說thuyết 兩lưỡng 處xứ 名danh 為vi 此thử 也dã 。 所sở 以dĩ 如như 是thị 。 諸chư 本bổn 異dị 者giả 。 譯dịch 家gia 別biệt 故cố 。 或hoặc 可khả 梵Phạm 本bổn 有hữu 此thử 差sai 別biệt 。 言ngôn 殑Căng 伽Già 者giả 。 舊cựu 云vân 恆Hằng 河Hà 也dã 。 此thử 是thị 神thần 名danh 。 (# 勘khám 西tây 域vực 傳truyền )# 問vấn 。 如như 何hà 諸chư 經kinh 但đãn 言ngôn 恆Hằng 河Hà 。 不bất 說thuyết 餘dư 河hà 。 答đáp 。 如như 智Trí 度Độ 論luận 第đệ 七thất 卷quyển 說thuyết 。 彼bỉ 云vân 。 問vấn 曰viết 。 閻Diêm 浮Phù 提Đề 中trung 。 種chủng 種chủng 大đại 河hà 。 亦diệc 有hữu 過quá 恆Hằng 河Hà 者giả 。 何hà 以dĩ 常thường 言ngôn 恆Hằng 河Hà 沙sa 等đẳng 。


答đáp 曰viết 。

恆Hằng 河Hà 沙sa 多đa 。 餘dư 河hà 不bất 爾nhĩ 。


復phục 次thứ 是thị 恆Hằng 河Hà 是thị 佛Phật 生sanh 處xứ 遊du 行hành 處xứ 。 弟đệ 子tử 眼nhãn 見kiến 。 故cố 以dĩ 為ví 喻dụ 。


復phục 次thứ 閻Diêm 浮Phù 提đề 雪Tuyết 山Sơn 中trung 。 有hữu 阿A 耨Nậu 達Đạt 池Trì 。 出xuất 四tứ 大đại 河hà 。 東đông 面diện 象tượng 頭đầu 出xuất 恆Hằng 河Hà 入nhập 東đông 海hải 。 南nam 面diện 牛ngưu 頭đầu 出xuất 辛tân 頭đầu 河hà 入nhập 南nam 海hải 。 西tây 面diện 馬mã 頭đầu 出xuất 婆bà 叉xoa 河hà 入nhập 西tây 海hải 。 北bắc 面diện 師sư 子tử 頭đầu 出xuất 私tư 陀đà 河hà 入nhập 北bắc 海hải 。 是thị 四tứ 河hà 中trung 。 恆Hằng 河Hà 最tối 大đại 。 四tứ 遠viễn 諸chư 人nhân 經kinh 書thư 。 皆giai 以dĩ 恆Hằng 河Hà 為vi 福phước 德đức 吉cát 河hà 。 若nhược 入nhập 中trung 洗tẩy 者giả 。 諸chư 罪tội 垢cấu 惡ác 。 皆giai 悉tất 除trừ 盡tận 。 以dĩ 人nhân 敬kính 事sự 此thử 河hà 。 皆giai 共cộng 識thức 知tri 。 故cố 以dĩ 恆Hằng 河Hà 沙sa 為ví 喻dụ 。


復phục 次thứ 餘dư 河hà 名danh 字tự 喜hỷ 轉chuyển 。 是thị 恆Hằng 河Hà 世thế 世thế 不bất 轉chuyển 。 以dĩ 是thị 故cố 。 以dĩ 恆Hằng 河Hà 沙sa 為ví 喻dụ 。 不bất 取thủ 餘dư 河hà 。 問vấn 曰viết 。 恆Hằng 河Hà 中trung 沙sa 。 為vi 有hữu 幾kỷ 許hứa 。


答đáp 曰viết 。

一nhất 切thiết 算toán 數số 所sở 不bất 能năng 知tri 。 唯duy 有hữu 諸chư 佛Phật 。 及cập 法Pháp 身thân 菩Bồ 薩Tát 能năng 知tri 其kỳ 數số 。 佛Phật 及cập 法Pháp 身thân 菩Bồ 薩Tát 。 一nhất 切thiết 閻Diêm 浮Phù 提Đề 。 中trung 微vi 塵trần 生sanh 滅diệt 多đa 少thiểu 皆giai 能năng 數sổ 知tri 。 何hà 況huống 恆Hằng 河Hà 沙sa 。 如như 佛Phật 在tại 祗chi 桓hoàn 外ngoại 林lâm 中trung 樹thụ 下hạ 坐tọa 。 有hữu 一nhất 婆Bà 羅La 門Môn 。 來lai 到đáo 佛Phật 所sở 。 問vấn 佛Phật 此thử 林lâm 有hữu 幾kỷ 許hứa 葉diệp 。 佛Phật 即tức 便tiện 答đáp 有hữu 若nhược 干can 數số 。 婆Bà 羅La 門Môn 心tâm 疑nghi 。 誰thùy 證chứng 知tri 者giả 。 婆Bà 羅La 門Môn 去khứ 。 至chí 一nhất 樹thụ 邊biên 。 取thủ 小tiểu 樹thụ 葉diệp 。 還hoàn 來lai 問vấn 佛Phật 。 定định 有hữu 幾kỷ 葉diệp 。 佛Phật 即tức 答đáp 云vân 。 少thiểu 若nhược 干can 葉diệp 。 如như 其kỳ 所sở 取thủ 語ngữ 之chi 。 婆Bà 羅La 門Môn 知tri 已dĩ 。 心tâm 大đại 敬kính 信tín 。 求cầu 出xuất 家gia 。 後hậu 得đắc 阿A 羅La 漢Hán 道Đạo 。 以dĩ 是thị 故cố 知tri 。 佛Phật 能năng 知tri 恆Hằng 河Hà 沙sa 數số 。 又hựu 金kim 剛cang 仙tiên 論luận 云vân 。 恆Hằng 河Hà 沙sa 者giả 。 從tùng 清thanh 涼lương 池trì 出xuất 。 入nhập 於ư 東đông 海hải 。 長trường 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 由do 旬tuần 。 廣quảng 四tứ 十thập 里lý 。 或hoặc 有hữu 廣quảng 十thập 里lý 處xứ 。 以dĩ 從tùng 沙sa 山sơn 中trung 過quá 故cố 有hữu 流lưu 沙sa 色sắc 白bạch 。 水thủy 亦diệc 同đồng 白bạch 色sắc 。 狀trạng 如như 乳nhũ 出xuất 。 河hà 即tức 清thanh 。 此thử 沙sa 極cực 深thâm 。 若nhược 象tượng 馬mã 車xa 乘thừa 。 入nhập 者giả 皆giai 沒một 。 又hựu 天Thiên 竺Trúc 國quốc 皆giai 見kiến 此thử 河hà 。 引dẫn 此thử 為ví 喻dụ 。 所sở 以dĩ 能năng 到đáo 遠viễn 世thế 界giới 者giả 。 真Chân 諦Đế 記ký 云vân 。 神thần 通thông 有hữu 三tam 。 一nhất 者giả 舉cử 身thân 如như 鳥điểu 飛phi 空không 。 由do 定định 功công 能năng 。 單đơn 身thân 遠viễn 至chí 。 恆hằng 須tu 神thần 通thông 攝nhiếp 持trì 。 若nhược 忘vong 不bất 攝nhiếp 。 身thân 即tức 退thoái 落lạc 。 故cố 名danh 舉cử 身thân 。 三tam 中trung 下hạ 品phẩm 。 二nhị 如như 意ý 神thần 通thông 。 隨tùy 聖thánh 意ý 欲dục 。 轉chuyển 遠viễn 令linh 近cận 。 轉chuyển 近cận 令linh 遠viễn 。 或hoặc 內nội 或hoặc 外ngoại 。 若nhược 內nội 轉chuyển 者giả 。 世thế 界giới 不bất 促xúc 。 但đãn 身thân 能năng 遠viễn 至chí 。 若nhược 外ngoại 轉chuyển 者giả 。 身thân 不bất 遠viễn 至chí 。 但đãn 促xúc 遠viễn 世thế 界giới 。 令linh 其kỳ 在tại 近cận 。 轉chuyển 步bộ 則tắc 著trước 。 此thử 即tức 中trung 品phẩm 。 三tam 心tâm 速tốc 疾tật 通thông 。 此thử 通thông 最tối 勝thắng 。 八bát 地địa 已dĩ 上thượng 獨độc 所sở 能năng 得đắc 。 令linh 身thân 輕khinh 捷tiệp 至chí 已dĩ 成thành 滿mãn 止chỉ 於ư 一nhất 心tâm 。 即tức 便tiện 至chí 彼bỉ 。 故cố 令linh 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 心tâm 速tốc 通thông 。 往vãng 彼bỉ 世thế 界giới 。 若nhược 依y 俱câu 舍xá 第đệ 二nhị 十thập 七thất 。 及cập 順thuận 正chánh 理lý 。 意ý 勢thế 神thần 通thông 。 唯duy 佛Phật 所sở 有hữu 。 故cố 順thuận 正chánh 理lý 七thất 十thập 六lục 云vân 。 行hành 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 者giả 運vận 身thân 。 謂vị 乘thừa 空không 行hành 。 猶do 如như 飛phi 鳥điểu 。 (# 俱câu 舍xá 亦diệc 同đồng )# 二nhị 者giả 勝thắng 解giải 。 謂vị 極cực 遠viễn 方phương 作tác 近cận 思tư 惟duy 。 便tiện 能năng 速tốc 至chí 。 (# 上thượng 同đồng 俱câu 舍xá 已dĩ 下hạ 乘thừa 也dã )# 若nhược 於ư 極cực 遠viễn 。 色Sắc 究Cứu 竟Cánh 天Thiên 。 作tác 近cận 思tư 惟duy 。 即tức 便tiện 能năng 至chí 。 本bổn 無vô 去khứ 知tri 來lai 。 何hà 謂vị 速tốc 行hành 。 此thử 實thật 亦diệc 行hành 。 但đãn 由do 近cận 解giải 行hành 極cực 速tốc 故cố 。 得đắc 勝thắng 解giải 名danh 。 或hoặc 世Thế 尊Tôn 言ngôn 靜tĩnh 慮lự 境cảnh 界giới 。 不bất 思tư 議nghị 故cố 。 唯duy 佛Phật 能năng 了liễu 。 三tam 者giả 意ý 勢thế 。 謂vị 極cực 遠viễn 方phương 舉cử 心tâm 緣duyên 時thời 。 身thân 即tức 能năng 至chí 。 此thử 勢thế 如như 意ý 。 得đắc 意ý 勢thế 名danh 。 (# 上thượng 同đồng 俱câu 舍xá 已dĩ 下hạ 乘thừa 也dã )# 如như 心tâm 取thủ 境cảnh 頓đốn 至chí 色sắc 究cứu 竟cánh 故cố 。 (# 已dĩ 上thượng 正chánh 理lý )# 於ư 此thử 三tam 中trung 。 意ý 勢thế 唯duy 佛Phật 。 運vận 身thân 勝thắng 解giải 。 亦diệc 通thông 餘dư 乘thừa 。 謂vị 我ngã 世Thế 尊Tôn 神thần 通thông 迅tấn 速tốc 。 隨tùy 方phương 遠viễn 近cận 。 舉cử 心tâm 即tức 至chí 。 由do 此thử 世Thế 尊Tôn 作tác 如như 是thị 說thuyết 。 諸chư 佛Phật 境cảnh 界giới 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 (# 上thượng 同đồng 俱câu 舍xá )# 如như 日nhật 舒thư 光quang 。 蘊uẩn 流lưu 亦diệc 爾nhĩ 。 能năng 頓đốn 至chí 遠viễn 。 故cố 說thuyết 為vi 行hành 。 若nhược 謂vị 不bất 然nhiên 。 此thử 沒một 彼bỉ 出xuất 。 中trung 間gian 既ký 斷đoạn 。 行hành 義nghĩa 應ưng 無vô 。 或hoặc 佛Phật 威uy 神thần 。 不bất 思tư 議nghị 故cố 。 舉cử 心tâm 即tức 至chí 。 不bất 可khả 測trắc 量lượng 。 故cố 意ý 勢thế 行hành 唯duy 世Thế 尊Tôn 有hữu 。 勝thắng 解giải 兼kiêm 餘dư 聖thánh 。 運vận 身thân 并tinh 異dị 生sanh 。 今kim 依y 大Đại 乘Thừa 。 大đại 智Trí 度Độ 論luận 。 法pháp 用dụng 少thiểu 異dị 。 故cố 第đệ 五ngũ 云vân 。 如như 意ý 有hữu 三tam 。 一nhất 者giả 能năng 到đáo 。 二nhị 轉chuyển 變biến 自tự 在tại 。 三tam 聖thánh 如như 意ý 。 能năng 到đáo 有hữu 四tứ 。 一nhất 者giả 。 身thân 能năng 飛phi 行hành 。 如như 鳥điểu 無vô 礙ngại 。 (# 當đương 正chánh 理lý 初sơ 行hành 也dã )# 二nhị 者giả 。 移di 遠viễn 令linh 近cận 。 不bất 往vãng 而nhi 到đáo 。 三tam 者giả 。 此thử 沒một 彼bỉ 出xuất 。 (# 此thử 二nhị 即tức 當đương 正chánh 理lý 第đệ 二nhị )# 四tứ 者giả 。 一nhất 念niệm 能năng 至chí 。 (# 當đương 正chánh 理lý 第đệ 二nhị )# 轉chuyển 變biến 自tự 在tại 者giả 。 大đại 能năng 作tác 小tiểu 。 小tiểu 能năng 作tác 大đại 。 一nhất 能năng 作tác 多đa 。 多đa 能năng 作tác 一nhất 。 種chủng 種chủng 諸chư 物vật 。 皆giai 能năng 轉chuyển 變biến 。 外ngoại 道đạo 轉chuyển 變biến 極cực 久cửu 。 不bất 過quá 七thất 日nhật 。 佛Phật 及cập 弟đệ 子tử 轉chuyển 變biến 自tự 在tại 。 無vô 有hữu 久cửu 近cận 。 聖thánh 如như 意ý 者giả 。 外ngoại 六lục 塵trần 中trung 。 不bất 愛ái 不bất 淨tịnh 物vật 能năng 觀quán 令linh 淨tịnh 。 愛ái 淨tịnh 物vật 能năng 觀quán 令linh 不bất 淨tịnh 。 是thị 自tự 在tại 法pháp 。 唯duy 佛Phật 獨độc 有hữu 。 又hựu 大đại 智Trí 度Độ 論luận 第đệ 三tam 云vân 。 問vấn 。 如như 經kinh 說thuyết 。 彈đàn 指chỉ 頃khoảnh 有hữu 六lục 十thập 念niệm 。 若nhược 一nhất 念niệm 中trung 能năng 至chí 一nhất 方phương 恆Hằng 河Hà 。 沙sa 等đẳng 世thế 界giới 。 尚thượng 不bất 可khả 信tín 。 何hà 況huống 十thập 方phương 。 恆Hằng 河Hà 沙sa 等đẳng 世thế 界giới 。


時thời 少thiểu 而nhi 所sở 到đáo 處xứ 多đa 。


答đáp 曰viết 。

經kinh 說thuyết 五ngũ 事sự 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 所sở 謂vị 眾chúng 生sanh 多đa 少thiểu 。 業nghiệp 果quả 報báo 。 坐tọa 禪thiền 人nhân 力lực 。 諸chư 龍long 力lực 。 諸chư 佛Phật 力lực 。 於ư 五ngũ 不bất 可khả 思tư 議nghị 中trung 。 佛Phật 力lực 最tối 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 菩Bồ 薩Tát 入nhập 深thâm 禪thiền 定định 。 生sanh 不bất 可khả 思tư 議nghị 神thần 。 故cố 。 一nhất 念niệm 中trung 悉tất 到đáo 。 十thập 方phương 諸chư 佛Phật 世thế 界giới 。 如như 說thuyết 四tứ 種chủng 神thần 通thông 中trung 。 唯duy 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 有hữu 如như 意ý 疾tật 遍biến 神thần 通thông 。


我ngã 於ư 彼bỉ 佛Phật 土độ 。 曾tằng 見kiến 一nhất 處xứ 。 有hữu 七thất 萬vạn 七thất 千thiên 外ngoại 道đạo 。 并tinh 其kỳ 師sư 首thủ 。 同đồng 一nhất 會hội 坐tọa 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 見kiến 其kỳ 聚tụ 集tập 。 為vì 欲dục 思tư 量lượng 。 故cố 一nhất 會hội 坐tọa 。


為vì 思tư 諸chư 法pháp 。 勝thắng 諦đế 義nghĩa 相tương/tướng 。 彼bỉ 共cộng 思tư 議nghị 。 稱xưng 量lượng 觀quán 察sát 。 遍biến 尋tầm 求cầu 時thời 。 於ư 一nhất 切thiết 法pháp 。 勝thắng 義nghĩa 諦đế 相tướng 。 竟cánh 不bất 能năng 得đắc 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 三tam 諍tranh 論luận 不bất 決quyết 。 真Chân 諦Đế 記ký 云vân 。 夫phu 論luận 立lập 義nghĩa 。 有hữu 其kỳ 三tam 義nghĩa 。 一nhất 者giả 現hiện 量lượng 。 二nhị 依y 比tỉ 量lượng 。 三tam 聖thánh 言ngôn 量lượng 。 為vì 思tư 諸chư 法pháp 。 勝thắng 義nghĩa 諦đế 相tướng 。 於ư 彼bỉ 思tư 議nghị 。 即tức 是thị 外ngoại 道đạo 所sở 說thuyết 現hiện 量lượng 。 言ngôn 稱xưng 量lượng 者giả 。 即tức 是thị 比tỉ 量lượng 。 言ngôn 觀quán 察sát 者giả 。 是thị 聖thánh 言ngôn 量lượng 。 如như 四tứ 韋vi 陀đà 論luận 等đẳng 。 依y 此thử 三tam 量lượng 。 遍biến 尋tầm 求cầu 時thời 。 於ư 勝thắng 義nghĩa 諦đế 。 竟cánh 不bất 能năng 得đắc 。 又hựu 解giải 立lập 義nghĩa 有hữu 其kỳ 三tam 義nghĩa 。 一nhất 者giả 立lập 義nghĩa 。 即tức 是thị 立lập 宗tông 。 二nhị 者giả 證chứng 義nghĩa 。 即tức 是thị 辨biện 因nhân 。 三tam 者giả 立lập 喻dụ 。 是thị 同đồng 法pháp 喻dụ 。 言ngôn 思tư 議nghị 者giả 。 即tức 是thị 立lập 宗tông 。 稱xưng 量lượng 即tức 是thị 立lập 因nhân 。 觀quán 察sát 是thị 喻dụ 。 依y 此thử 三tam 種chủng 。 遍biến 尋tầm 求cầu 時thời 。 不bất 得đắc 勝thắng 義nghĩa 。 若nhược 廣quảng 分phân 別biệt 。 如như 真Chân 諦Đế 記ký 云vân (# 依y 真Chân 諦Đế 記ký 十thập 四tứ 五ngũ 紙chỉ 。 恐khủng 繁phồn 不bất 述thuật )# 。


唯duy 除trừ 種chủng 種chủng 意ý 解giải 。 別biệt 異dị 意ý 解giải 。 變biến 異dị 意ý 解giải 。 互hỗ 相tương 違vi 背bội 。 共cộng 興hưng 諍tranh 論luận 。 口khẩu 出xuất 矛mâu 䂎# 。 更cánh 相tương 䂎# 刾# 。 既ký 惱não 壞hoại 已dĩ 。 各các 各các 離ly 散tán 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 四tứ 顯hiển 示thị 決quyết 相tương/tướng 。 文văn 有hữu 三tam 節tiết 。 初sơ 明minh 意ý 業nghiệp 相tương 違vi 。 次thứ 共cộng 興hưng 下hạ 口khẩu 業nghiệp 違vi 諍tranh 。 後hậu 既ký 惱não 壞hoại 下hạ 顯hiển 身thân 業nghiệp 乖quai 違vi 。 言ngôn 唯duy 除trừ 種chủng 種chủng 等đẳng 者giả 。 是thị 名danh 意ý 業nghiệp 相tương 違vi 。 謂vị 諸chư 外ngoại 道đạo 。 種chủng 種chủng 推thôi 求cầu 。 意ý 不bất 能năng 得đắc 真chân 勝thắng 義nghĩa 諦đế 。 唯duy 除trừ 謬mậu 執chấp 三tam 種chủng 意ý 解giải 。 謂vị 一nhất 種chủng 種chủng 意ý 解giải 。 二nhị 別biệt 異dị 意ý 解giải 。 三tam 變biến 異dị 意ý 解giải 。 (# 依y 解giải 節tiết 經kinh 。 但đãn 言ngôn 起khởi 種chủng 種chủng 執chấp 。 不bất 并tinh 三tam 種chủng 。 依y 深thâm 密mật 經kinh 。 生sanh 異dị 異dị 見kiến 異dị 異dị 執chấp 立lập 異dị 朋bằng 黨đảng 也dã )# 然nhiên 三tam 意ý 解giải 。 諸chư 說thuyết 不bất 同đồng 。 一nhất 云vân 種chủng 種chủng 意ý 解giải 者giả 。 即tức 用dụng 種chủng 種chủng 諸chư 法Pháp 。 以dĩ 為vi 勝thắng 義nghĩa 。 無vô 別biệt 真Chân 如Như 。 故cố 名danh 種chủng 種chủng 意ý 解giải 。 利lợi 異dị 意ý 解giải 者giả 。 離ly 諸chư 法pháp 外ngoại 。 別biệt 有hữu 勝thắng 義nghĩa 。 與dữ 一nhất 切thiết 法pháp 。 決quyết 定định 別biệt 異dị 。 故cố 言ngôn 別biệt 異dị 意ý 解giải 。 言ngôn 變biến 異dị 者giả 。 理lý 實thật 勝thắng 義nghĩa 。 無vô 有hữu 變biến 異dị 。 而nhi 言ngôn 變biến 異dị 。 非phi 謂vị 常thường 住trụ 故cố 言ngôn 變biến 異dị 。 一nhất 云vân 。 初sơ 句cú 是thị 總tổng 。 後hậu 二nhị 是thị 別biệt 。 釋thích 義nghĩa 如như 上thượng 。 一nhất 云vân 。 三tam 種chủng 義nghĩa 無vô 差sai 別biệt 。 眾chúng 計kế 非phi 一nhất 故cố 言ngôn 種chủng 種chủng 。 意ý 趣thú 各các 別biệt 故cố 言ngôn 別biệt 異dị 。 展triển 轉chuyển 異dị 計kế 。 無vô 決quyết 定định 相tướng 。 故cố 言ngôn 變biến 異dị 。 意ý 業nghiệp 乖quai 諍tranh 如như 上thượng 已dĩ 說thuyết 。 次thứ 明minh 語ngữ 業nghiệp 。 口khẩu 出xuất 矛mâu 䂎# 。 後hậu 明minh 身thân 業nghiệp 。 更cánh 相tương 損tổn 壞hoại 。 故cố 解giải 節tiết 經Kinh 云vân 。 由do 口khẩu 刀đao 杖trượng 。 互hỗ 相tương 傷thương 毀hủy 。 便tiện 各các 分phân 散tán 。 又hựu 瑜du 伽già 論luận 九cửu 十thập 七thất 云vân 。 是thị 諸chư 外ngoại 道đạo 。 薩tát 迦ca 邪tà 見kiến 。 以dĩ 為vi 根căn 本bổn 。 種chủng 種chủng 見kiến 趣thú 意ý 各các 別biệt 故cố 。 彼bỉ 此thử 展triển 轉chuyển 互hỗ 相tương 違vi 戾lệ 。 遍biến 於ư 一nhất 切thiết 。 四tứ 聖Thánh 諦Đế 中trung 。 尚thượng 無vô 有hữu 能năng 。 施thi 設thiết 其kỳ 教giáo 。 況huống 當đương 覺giác 悟ngộ 。


我ngã 於ư 爾nhĩ 時thời 。 竊thiết 作tác 是thị 念niệm 。 如Như 來Lai 出xuất 世thế 。 甚thậm 奇kỳ 希hy 有hữu 。 由do 出xuất 世thế 故cố 。 乃nãi 於ư 如như 是thị 。 超siêu 過quá 一nhất 切thiết 。 尋tầm 思tư 所sở 行hành 。 勝thắng 義nghĩa 諦đế 相tướng 。 亦diệc 有hữu 通thông 達đạt 。 作tác 證chứng 可khả 得đắc 。 說thuyết 是thị 語ngữ 已dĩ 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 三tam 陳trần 己kỷ 所sở 念niệm 。 謂vị 彼bỉ 菩Bồ 薩Tát 。 見kiến 諸chư 外ngoại 道đạo 。 尋tầm 思tư 不bất 決quyết 。 便tiện 知tri 勝thắng 義nghĩa 。 超siêu 尋tầm 思tư 境cảnh 。 便tiện 竊thiết 作tác 念niệm 。 讚tán 佛Phật 希hy 有hữu 。 由do 佛Phật 出xuất 世thế 。 善thiện 方phương 便tiện 說thuyết 。 亦diệc 有hữu 令linh 他tha 。 作tác 證chứng 可khả 得đắc 。


爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 告cáo 法Pháp 涌Dũng 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 曰viết 。


善thiện 男nam 子tử 。 如như 是thị 如như 是thị 。 如như 汝nhữ 所sở 說thuyết 。 我ngã 於ư 超siêu 過quá 。 一nhất 切thiết 尋tầm 思tư 。 勝thắng 義nghĩa 諦đế 相tướng 。 現hiện 正Chánh 等Đẳng 覺Giác 。 現hiện 等Đẳng 覺Giác 已dĩ 。 為vì 他tha 宣tuyên 說thuyết 。 顯hiển 現hiện 開khai 解giải 。 施thi 設thiết 照chiếu 了liễu 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 依y 問vấn 略lược 答đáp 。 文văn 有hữu 三tam 節tiết 。 初sơ 爾nhĩ 時thời 等đẳng 者giả 。 說thuyết 之chi 由do 序tự 。 次thứ 善thiện 男nam 子tử 等đẳng 者giả 。 贊tán 請thỉnh 順thuận 理lý 。 文văn 義nghĩa 但đãn 順thuận 。 或hoặc 可khả 俱câu 順thuận 自tự 他tha 二nhị 利lợi 。 是thị 故cố 重trọng/trùng 言ngôn 。 如như 是thị 如như 是thị 。 (# 依y 大đại 品phẩm 經kinh 。 帝Đế 釋Thích 贊tán 言ngôn 。 供cúng 養dường 般Bát 若Nhã 功công 德đức 無vô 量lượng 。 佛Phật 言ngôn 如như 是thị 如như 是thị 。 龍long 樹thụ 釋thích 云vân 。 恐khủng 疑nghi 帝Đế 釋Thích 非phi 一Nhất 切Thiết 智Trí 所sở 說thuyết 。 或hoặc 錯thác 。 故cố 佛Phật 印ấn 可khả 所sở 說thuyết 重trọng/trùng 言ngôn 。 如như 是thị 如như 是thị 。 此thử 經Kinh 亦diệc 爾nhĩ 。 下hạ 文văn 所sở 說thuyết 皆giai 。 應ưng 准chuẩn 此thử )# 後hậu 我ngã 於ư 超siêu 過quá 者giả 。 作tác 問vấn 略lược 答đáp 。 於ư 勝thắng 義nghĩa 諦đế 。 現hiện 成thành 等đẳng 覺giác 。 亦diệc 為vì 他tha 說thuyết 。


何hà 以dĩ 故cố 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 菩Bồ 薩Tát 徵trưng 詰cật 。 以dĩ 何hà 義nghĩa 故cố 。 超siêu 尋tầm 思tư 境cảnh 。


我ngã 說thuyết 勝thắng 義nghĩa 。 是thị 諸chư 聖thánh 者giả 。 內nội 自tự 所sở 證chứng 。 尋tầm 思tư 所sở 行hành 。 是thị 諸chư 異dị 生sanh 。 展triển 轉chuyển 所sở 證chứng 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 四tứ 依y 問vấn 廣quảng 釋thích 。 以dĩ 五ngũ 相tương/tướng 釋thích 。 超siêu 尋tầm 思tư 境cảnh 。 即tức 分phân 為vi 五ngũ 。 一nhất 內nội 自tự 所sở 證chứng 。 二nhị 無vô 相tướng 所sở 行hành 。 三tam 不bất 可khả 言ngôn 說thuyết 。 四tứ 絕tuyệt 諸chư 表biểu 示thị 。 五ngũ 息tức 諸chư 諍tranh 論luận 。 例lệ 有hữu 兩lưỡng 段đoạn 。 先tiên 釋thích 。 後hậu 結kết 。 就tựu 內nội 自tự 所sở 證chứng 。 文văn 別biệt 有hữu 二nhị 。 初sơ 釋thích 。 後hậu 結kết 。 此thử 即tức 釋thích 也dã 。 謂vị 諸chư 聖Thánh 者giả 。 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 緣duyên 真Chân 如Như 境cảnh 。 內nội 證chứng 自tự 體thể 。 然nhiên 此thử 內nội 證chứng 。 諸chư 說thuyết 不bất 同đồng 。 一nhất 云vân 。 一nhất 切thiết 根căn 本bổn 。 後hậu 得đắc 內nội 證chứng 真Chân 如Như 而nhi 不bất 變biến 影ảnh 。 以dĩ 無vô 漏lậu 智trí 。 緣duyên 真Chân 如Như 故cố 。 一nhất 云vân 。 根căn 本bổn 及cập 後hậu 得đắc 智trí 皆giai 能năng 變biến 影ảnh 而nhi 非phi 親thân 證chứng 。 不bất 爾nhĩ 唯duy 識thức 理lý 不bất 成thành 故cố 。 一nhất 云vân 。 正chánh 智trí 親thân 證chứng 自tự 體thể 不bất 變biến 而nhi 緣duyên 。 自tự 證chứng 分phần/phân 。 無vô 別biệt 相tướng 分phần/phân 。 後hậu 所sở 得đắc 智trí 變biến 影ảnh 而nhi 緣duyên 。 以dĩ 分phân 別biệt 故cố 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 圓viên 鏡kính 智trí 等đẳng 緣duyên 真Chân 如Như 境cảnh 。 正chánh 體thể 後hậu 得đắc 。 應ưng 無vô 差sai 別biệt 。 雖tuy 有hữu 三tam 說thuyết 。 大đại 唐đường 三tam 藏tạng 及cập 護hộ 法Pháp 宗tông 。 後hậu 說thuyết 為vi 正chánh 。 若nhược 廣quảng 分phân 別biệt 。 如như 成thành 唯duy 識thức 第đệ 九cửu 卷quyển 釋thích 及cập 佛Phật 地địa 論luận 第đệ 三tam 卷quyển 說thuyết 。 尋tầm 思tư 所sở 行hành 。 即tức 是thị 異dị 生sanh 依y 他tha 言ngôn 說thuyết 。 非phi 內nội 所sở 證chứng 。 故cố 言ngôn 展triển 轉chuyển 。 問vấn 。 解giải 節tiết 深thâm 密mật 。 皆giai 作tác 是thị 言ngôn 。 過quá 覺giác 觀quán 境cảnh 。 此thử 本bổn 即tức 云vân 過quá 尋tầm 思tư 境cảnh 。 如như 何hà 會hội 釋thích 。 答đáp 。 有hữu 兩lưỡng 釋thích 。 一nhất 云vân 。 舊cựu 諸chư 經kinh 論luận 。 皆giai 云vân 覺giác 觀quán 。 大đại 唐đường 三tam 藏tạng 翻phiên 為vi 尋tầm 伺tứ 。 尋tầm 謂vị 尋tầm 求cầu 。 伺tứ 即tức 伺tứ 察sát 。 如như 瑜du 伽già 論luận 等đẳng 。 一nhất 一nhất 皆giai 用dụng 思tư 慧tuệ 為vi 體thể 。 而nhi 此thử 經Kinh 言ngôn 名danh 尋tầm 思tư 者giả 。 通thông 說thuyết 尋tầm 伺tứ 。 皆giai 名danh 尋tầm 思tư 。 皆giai 有hữu 推thôi 求cầu 思tư 量lượng 義nghĩa 故cố 。 然nhiên 此thử 尋tầm 伺tứ 。 諸chư 說thuyết 不bất 同đồng 。 薩tát 婆bà 多đa 宗tông 。 離ly 心tâm 以dĩ 外ngoại 別biệt 有hữu 心tâm 所sở 。 實thật 有hữu 體thể 性tánh 。 始thỉ 從tùng 欲dục 界giới 至chí 初sơ 靜tĩnh 慮lự 。 一nhất 切thiết 心tâm 中trung 。 皆giai 有hữu 尋tầm 伺tứ 。 中trung 間gian 靜tĩnh 慮lự 。 無vô 尋tầm 有hữu 伺tứ 。 第đệ 二nhị 靜tĩnh 慮lự 以dĩ 上thượng 諸chư 地địa 。 皆giai 名danh 無vô 尋tầm 無vô 伺tứ 。 通thông 於ư 六lục 識thức 。 有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 。 若nhược 廣quảng 分phân 別biệt 。 如như 俱câu 舍xá 等đẳng 。 依y 經kinh 部bộ 宗tông 。 離ly 心tâm 已dĩ 外ngoại 。 無vô 別biệt 自tự 性tánh 。 亦diệc 非phi 一nhất 心tâm 尋tầm 伺tứ 俱câu 起khởi 。 故cố 成thành 實thật 論luận 覺giác 觀quán 品phẩm 云vân 。 有hữu 說thuyết 覺giác 觀quán 在tại 一nhất 心tâm 者giả 。 此thử 事sự 不bất 然nhiên 。 解giải 云vân 。 經kinh 部bộ 大đại 同đồng 大Đại 乘Thừa 。 然nhiên 差sai 別biệt 者giả 。 成thành 實thật 論luận 宗tông 以dĩ 心tâm 為vi 體thể 。 依y 大Đại 乘Thừa 宗tông 。 思tư 慧tuệ 為vi 體thể 。 又hựu 經kinh 部bộ 宗tông 。 三tam 地địa 別biệt 者giả 。 如như 大đại 毗tỳ 婆bà 沙sa 。 欲dục 界giới 乃nãi 至chí 有Hữu 頂Đảnh 。 地địa 具cụ 有hữu 尋tầm 伺tứ 。 而nhi 說thuyết 三tam 地địa 有hữu 差sai 別biệt 者giả 。 欲dục 界giới 初sơ 定định 一nhất 切thiết 善thiện 染nhiễm 無vô 覆phú 無vô 記ký 。 靜tĩnh 慮lự 中trung 間gian 乃nãi 至chí 有Hữu 頂Đảnh 。 染nhiễm 汙ô 心tâm 等đẳng 。 名danh 有hữu 尋tầm 有hữu 伺tứ 地địa 。 靜tĩnh 慮lự 中trung 間gian 善thiện 及cập 無vô 覆phú 無vô 記ký 心tâm 等đẳng 。 名danh 無vô 尋tầm 唯duy 伺tứ 地địa 。 第đệ 二nhị 靜tĩnh 慮lự 乃nãi 至chí 有Hữu 頂Đảnh 。 善thiện 及cập 無vô 覆phú 無vô 記ký 等đẳng 。 名danh 無vô 尋tầm 無vô 伺tứ 地địa 。 今kim 依y 大Đại 乘Thừa 。 如như 成thành 唯duy 識thức 第đệ 七thất 卷quyển 說thuyết 。 尋tầm 求cầu 令linh 心tâm 怱thông 遽cự 。 於ư 意ý 言ngôn 境cảnh 。 麤thô 轉chuyển 為vi 性tánh 。 伺tứ 謂vị 伺tứ 察sát 。 令linh 心tâm 怱thông 遽cự 。 於ư 意ý 言ngôn 境cảnh 。 細tế 轉chuyển 為vi 性tánh 。 此thử 二nhị 俱câu 以dĩ 安an 不bất 安an 住trụ 身thân 心tâm 分phần/phân 位vị 所sở 依y 為vi 業nghiệp 。 並tịnh 用dụng 思tư 慧tuệ 一nhất 分phân 為vi 體thể 。 非phi 一nhất 剎sát 那na 二nhị 法pháp 相tướng 應ưng 。 一nhất 類loại 麤thô 細tế 前tiền 後hậu 異dị 故cố 。 若nhược 廣quảng 分phân 別biệt 。 如như 瑜du 伽già 顯hiển 揚dương 成thành 唯duy 識thức 等đẳng 。 三tam 地địa 別biệt 者giả 。 大đại 唐đường 三tam 藏tạng 云vân 。 瑜du 伽già 論luận 意ý 。 自tự 性tánh 離ly 欲dục 。 建kiến 立lập 三tam 地địa 。 謂vị 欲dục 界giới 乃nãi 至chí 初sơ 靜tĩnh 慮lự 中trung 。 諸chư 有hữu 為vi 法pháp 。 未vị 能năng 遠viễn 離ly 。 自tự 性tánh 欲dục 故cố 。 名danh 有hữu 尋tầm 伺tứ 。 中trung 間gian 靜tĩnh 慮lự 。 諸chư 有hữu 為vi 法pháp 。 已dĩ 離ly 下hạ 地địa 自tự 性tánh 欲dục 故cố 。 名danh 無vô 尋tầm 唯duy 伺tứ 地địa 。 第đệ 二nhị 靜tĩnh 慮lự 已dĩ 上thượng 乃nãi 至chí 非phi 想tưởng 。 諸chư 有hữu 為vi 法pháp 。 已dĩ 離ly 尋tầm 伺tứ 自tự 性tánh 欲dục 故cố 。 名danh 無vô 尋tầm 無vô 伺tứ 地địa 。 若nhược 廣quảng 分phân 別biệt 。 如như 瑜du 伽già 釋thích 論luận 第đệ 一nhất 卷quyển 說thuyết 。 今kim 此thử 所sở 說thuyết 。 超siêu 尋tầm 思tư 者giả 。 依y 此thử 尋tầm 伺tứ 而nhi 說thuyết 。 一nhất 云vân 。 此thử 中trung 尋tầm 思tư 即tức 用dụng 三tam 界giới 有hữu 漏lậu 。 心tâm 心tâm 所sở 法pháp 。 以dĩ 為vi 尋tầm 思tư 。 即tức 五ngũ 法pháp 中trung 分phân 別biệt 所sở 攝nhiếp 。 然nhiên 尋tầm 思tư 言ngôn 。 自tự 有hữu 兩lưỡng 種chủng 。 一nhất 者giả 。 四tứ 尋tầm 思tư 用dụng 慧tuệ 為vi 體thể 。 推thôi 求cầu 名danh 等đẳng 未vị 決quyết 定định 故cố 。 二nhị 者giả 。 此thử 中trung 所sở 說thuyết 尋tầm 思tư 。 即tức 用dụng 三tam 界giới 有hữu 漏lậu 心tâm 等đẳng 。 故cố 今kim 但đãn 言ngôn 尋tầm 思tư 。 不bất 名danh 尋tầm 伺tứ 。


是thị 故cố 法Pháp 涌Dũng 。 由do 此thử 道Đạo 理lý 。 當đương 知tri 勝thắng 義nghĩa 。 超siêu 過quá 一nhất 切thiết 。 尋tầm 思tư 境cảnh 相tướng 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 結kết 文văn 可khả 知tri 。


我ngã 說thuyết 勝thắng 義nghĩa 。 無vô 相tướng 所sở 行hành 。 尋tầm 思tư 但đãn 行hành 。 有hữu 相tướng 境cảnh 界giới 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 無vô 相tướng 所sở 行hành 。 先tiên 釋thích 。 後hậu 結kết 。 此thử 即tức 釋thích 也dã 。 解giải 節tiết 經Kinh 云vân 。 我ngã 說thuyết 真chân 實thật 。 非phi 相tướng 行hành 處xứ 。 真Chân 諦Đế 記ký 云vân 。 相tương/tướng 行hành 處xứ 者giả 。 謂vị 十thập 八bát 界giới 。 相tương/tướng 即tức 六lục 塵trần 。 行hành 即tức 六lục 識thức 。 處xử 即tức 六lục 根căn 。 此thử 根căn 塵trần 識thức 。 但đãn 覺giác 觀quán 境cảnh 。 真Chân 如Như 非phi 覺giác 觀quán 境cảnh 。 是thị 故cố 非phi 十thập 八bát 界giới 攝nhiếp 。 今kim 唐đường 本bổn 云vân 。 無vô 相tướng 所sở 行hành 。 然nhiên 此thử 無vô 相tướng 。 諸chư 說thuyết 不bất 同đồng 。 一nhất 云vân 。 能năng 觀quán 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 名danh 為vi 無vô 相tướng 。 遠viễn 離ly 能năng 取thủ 所sở 取thủ 相tương/tướng 故cố 。 若nhược 依y 此thử 說thuyết 。 無vô 相tướng 觀quán 智trí 之chi 所sở 行hành 故cố 。 名danh 無vô 相tướng 所sở 行hành 。 是thị 依y 主chủ 釋thích 。 一nhất 云vân 。 無vô 相tướng 即tức 是thị 真Chân 如Như 涅Niết 槃Bàn 。 此thử 是thị 無vô 相tướng 三tam 昧muội 所sở 行hành 。 俱câu 舍xá 佛Phật 地địa 第đệ 一nhất 。 皆giai 作tác 是thị 說thuyết 。 無vô 十thập 相tương/tướng 故cố 。 名danh 為vi 無vô 相tướng 。 謂vị 五ngũ 境cảnh 男nam 女nữ 及cập 。 生sanh 老lão 無vô 常thường 。 若nhược 依y 此thử 釋thích 。 無vô 相tướng 即tức 是thị 智trí 所sở 行hành 故cố 。 名danh 無vô 相tướng 所sở 行hành 。 是thị 六lục 釋thích 中trung 持trì 業nghiệp 釋thích 也dã 。 一nhất 云vân 。 平bình 等đẳng 真Chân 如Như 。 法pháp 性tánh 離ly 諸chư 相tướng 故cố 。 名danh 為vi 無vô 相tướng 。 如như 無Vô 量Lượng 義Nghĩa 經Kinh 說thuyết 。 無Vô 量Lượng 義Nghĩa 者giả 。 從tùng 一nhất 法pháp 生sanh 。 其kỳ 一nhất 法pháp 者giả 。 即tức 無vô 相tướng 也dã 。 如như 是thị 無vô 相tướng 。 無vô 相tướng 不bất 相tướng 。 不bất 相tướng 無vô 相tướng 。 名danh 為vi 實thật 相tướng 。 諸chư 處xứ 所sở 說thuyết 。 真Chân 如Như 無vô 相tướng 。 依y 此thử 而nhi 說thuyết 。 又hựu 廣quảng 百bách 論luận 云vân 。 又hựu 真chân 空không 理lý 。 離ly 有hữu 無vô 等đẳng 一nhất 切thiết 法pháp 相tương/tướng 。 故cố 名danh 無vô 相tướng 。 又hựu 瑜du 伽già 七thất 十thập 三tam 云vân 。 問vấn 。 如như 是thị 五ngũ 事sự 。 當đương 知tri 幾kỷ 種chủng 取thủ 所sở 行hành 義nghĩa 。 答đáp 。 略lược 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 有hữu 言ngôn 有hữu 相tương/tướng 取thủ 所sở 行hành 義nghĩa 。 二nhị 無vô 言ngôn 有hữu 相tương/tướng 取thủ 所sở 行hành 義nghĩa 。 三tam 無vô 言ngôn 無vô 相tướng 取thủ 所sở 行hành 義nghĩa 。 此thử 中trung 最tối 初sơ 是thị 言ngôn 說thuyết 隨tùy 覺giác 者giả 取thủ 所sở 行hành 境cảnh 。 第đệ 二nhị 是thị 言ngôn 說thuyết 隨tùy 眠miên 者giả 取thủ 所sở 行hành 境cảnh 。 第đệ 三tam 是thị 於ư 言ngôn 說thuyết 離ly 隨tùy 眠miên 者giả 取thủ 所sở 行hành 境cảnh 。 又hựu 初sơ 二nhị 是thị 世thế 俗tục 諦đế 取thủ 。 最tối 後hậu 是thị 勝thắng 義nghĩa 諦đế 取thủ 。 又hựu 廣quảng 百bách 論luận 釋thích 云vân 。 初sơ 於ư 名danh 言ngôn 能năng 有hữu 覺giác 悟ngộ 。 次thứ 於ư 名danh 言ngôn 。 雖tuy 有hữu 隨tùy 眠miên 。 而nhi 無vô 覺giác 悟ngộ 。 後hậu 於ư 名danh 言ngôn 隨tùy 眠miên 覺giác 悟ngộ 。 一nhất 切thiết 永vĩnh 無vô 。 初sơ 二nhị 緣duyên 世thế 俗tục 。 後hậu 一nhất 緣duyên 勝thắng 義nghĩa 。


復phục 有hữu 永vĩnh 離ly 言ngôn 說thuyết 後hậu 所sở 得đắc 心tâm 。 通thông 緣duyên 二nhị 諦đế 。 問vấn 。 大đại 般Bát 若Nhã 等đẳng 云vân 。 蘊uẩn 界giới 處xứ 等đẳng 乃nãi 至chí 菩Bồ 提Đề 。 皆giai 無vô 所sở 得đắc 。 即tức 是thị 無vô 相tướng 。 此thử 說thuyết 何hà 義nghĩa 。 解giải 云vân 。 經kinh 意ý 所sở 說thuyết 不bất 同đồng 。 依y 清thanh 辨biện 宗tông 。 通thông 約ước 三tam 性tánh 。 說thuyết 無vô 所sở 得đắc 。 護hộ 法Pháp 等đẳng 宗tông 。 唯duy 違vi 所sở 執chấp 。 無vô 自tự 性tánh 品phẩm 。 當đương 廣quảng 分phân 別biệt 。 尋tầm 思tư 但đãn 行hành 。 有hữu 相tương/tướng 境cảnh 者giả 。 尋tầm 思tư 即tức 用dụng 分phân 別biệt 為vi 體thể 。 是thị 故cố 不bất 證chứng 無vô 相tướng 真Chân 如Như 。


是thị 故cố 法Pháp 涌Dũng 。 由do 是thị 道Đạo 理lý 。 當đương 知tri 勝thắng 義nghĩa 。 超siêu 過quá 一nhất 切thiết 。 尋tầm 思tư 境cảnh 相tướng 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 結kết 文văn 。 可khả 知tri 。


法pháp 涌dũng 。 我ngã 說thuyết 勝thắng 義nghĩa 。 不bất 可khả 言ngôn 說thuyết 。 尋tầm 思tư 但đãn 行hành 。 言ngôn 說thuyết 境cảnh 界giới 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 三tam 不bất 可khả 言ngôn 說thuyết 相tướng 。 謂vị 真Chân 如Như 勝thắng 義nghĩa 。 遠viễn 離ly 有hữu 為vi 無vô 為vi 等đẳng 故cố 。 然nhiên 不bất 可khả 說thuyết 。 依y 諸chư 聖thánh 教giáo 。 乃nãi 有hữu 多đa 種chủng 。 一nhất 非phi 四tứ 藏tạng 故cố 。 名danh 不bất 可khả 說thuyết 。 如như 犢độc 子tử 部bộ 立lập 五ngũ 法Pháp 藏tạng 。 謂vị 三tam 世thế 無vô 為vi 及cập 不bất 可khả 說thuyết 法Pháp 藏tạng 。 不bất 可khả 說thuyết 法Pháp 。 藏tạng 即tức 真chân 我ngã 也dã 。 不bất 可khả 說thuyết 。 為vi 三tam 世thế 無vô 為vi 及cập 不bất 可khả 說thuyết 。 成thành 唯duy 識thức 論luận 比tỉ 量lượng 破phá 云vân 。 汝nhữ 說thuyết 真chân 我ngã 不bất 可khả 說thuyết 為vi 。 是thị 我ngã 非phi 我ngã 。 不bất 可khả 說thuyết 為vi 有hữu 為vi 無vô 故cố 。 猶do 如như 空không 化hóa 。 二nhị 離ly 損tổn 益ích 等đẳng 。 名danh 不bất 可khả 說thuyết 。 如như 薩tát 婆bà 多đa 宗tông 。 如như 大đại 婆bà 沙sa 第đệ 十thập 五ngũ 說thuyết 。 若nhược 可khả 說thuyết 者giả 。 說thuyết 火hỏa 應ưng 燒thiêu 舌thiệt 。 說thuyết 食thực 應ưng 除trừ 飢cơ 。 廣quảng 說thuyết 如như 彼bỉ 。 三tam 依y 大Đại 乘Thừa 。 略lược 有hữu 四tứ 義nghĩa 。 一nhất 離ly 損tổn 益ích 等đẳng 。 名danh 不bất 可khả 說thuyết 。 如như 智Trí 度Độ 論luận 。 說thuyết 火hỏa 應ưng 燒thiêu 舌thiệt 。 同đồng 薩tát 婆bà 多đa 。 二nhị 現hiện 量lượng 境cảnh 故cố 。 名danh 不bất 可khả 說thuyết 。 如như 理lý 門môn 論luận 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 皆giai 有hữu 二nhị 相tương/tướng 。 一nhất 者giả 自tự 相tương/tướng 。 現hiện 量lượng 所sở 得đắc 。 不bất 可khả 言ngôn 說thuyết 。 二nhị 共cộng 相tương 。 比tỉ 量lượng 所sở 得đắc 即tức 可khả 言ngôn 說thuyết 。 由do 斯tư 道Đạo 理lý 。 諸chư 聖thánh 言ngôn 量lượng 。 比tỉ 量lượng 所sở 攝nhiếp 。 諸chư 法pháp 自tự 相tướng 。 不bất 可khả 說thuyết 也dã 。 問vấn 。 說thuyết 諸chư 法pháp 言ngôn 。 為vi 是thị 表biểu 詮thuyên 。 為vi 遮già 詮thuyên 耶da 。 大đại 唐đường 三tam 藏tạng 。 總tổng 相tương/tướng 判phán 云vân 。 諸chư 部bộ 皆giai 云vân 。 說thuyết 諸chư 法pháp 言ngôn 。 多đa 是thị 表biểu 詮thuyên 。 但đãn 比tỉ 量lượng 中trung 。 異dị 法pháp 喻dụ 言ngôn 。 唯duy 是thị 遮già 詮thuyên 。 大Đại 乘Thừa 亦diệc 爾nhĩ 。 故cố 入nhập 理lý 論luận 同đồng 法pháp 喻dụ 云vân 。 謂vị 若nhược 所sở 作tác 。 見kiến 彼bỉ 無vô 常thường 。 譬thí 如như 瓶bình 等đẳng 。 異dị 法pháp 喻dụ 云vân 。 謂vị 若nhược 是thị 常thường 。 見kiến 非phi 所sở 作tác 。 如như 虗hư 空không 等đẳng 。 此thử 中trung 常thường 言ngôn 。 表biểu 非phi 無vô 常thường 。 非phi 所sở 作tác 言ngôn 。 表biểu 無vô 所sở 作tác 。 故cố 知tri 異dị 喻dụ 皆giai 是thị 遮già 詮thuyên 。 又hựu 掌chưởng 珍trân 論luận 第đệ 一nhất 卷quyển 云vân 。 為vi 遮già 異dị 品phẩm 。 立lập 異dị 法pháp 喻dụ 。 異dị 品phẩm 無vô 故cố 。 遮già 義nghĩa 已dĩ 成thành 。 又hựu 第đệ 二nhị 云vân 。 又hựu 遮già 詮thuyên 言ngôn 。 遮già 止chỉ 為vi 勝thắng 。 遮già 所sở 遮già 已dĩ 。 功công 能năng 即tức 盡tận 。 無vô 能năng 更cánh 表biểu 所sở 詮thuyên 差sai 別biệt 。 今kim 依y 大Đại 乘Thừa 。 一nhất 切thiết 言ngôn 說thuyết 。 皆giai 是thị 遮già 詮thuyên 。 故cố 理lý 門môn 論luận 云vân 。 喻dụ 有hữu 二nhị 種chủng 。 同đồng 法pháp 。 異dị 法pháp 。 前tiền 是thị 遮già 詮thuyên 。 後hậu 唯duy 止chỉ 濫lạm 。 具cụ 說thuyết 如như 彼bỉ 。 解giải 云vân 。 此thử 簡giản 二nhị 喻dụ 差sai 別biệt 。 前tiền 是thị 同đồng 喻dụ 。 後hậu 是thị 異dị 喻dụ 。 諸chư 法pháp 自tự 相tướng 。 不bất 可khả 言ngôn 說thuyết 。 若nhược 詮thuyên 共cộng 相tương 。 要yếu 遮già 餘dư 法pháp 。 如như 說thuyết 青thanh 言ngôn 。 遮già 非phi 青thanh 等đẳng 。 又hựu 廣quảng 百bách 論luận 第đệ 九cửu 卷quyển 云vân 。 我ngã 諸chư 所sở 說thuyết 。 皆giai 是thị 遮già 言ngôn 。 (# 標tiêu 宗tông )# 遮già 謂vị 遮già 他tha 生sanh 滅diệt 等đẳng 執chấp 。 無vô 生sanh 非phi 滅diệt 。 唯duy 為vi 遮già 生sanh 。 無vô 滅diệt 非phi 生sanh 。 但đãn 為vi 遮già 滅diệt 。 (# 正chánh 釋thích )# 非phi 斷đoạn 常thường 等đẳng 。 類loại 此thử 應ưng 知tri 。 (# 類loại 釋thích )# 雖tuy 涅Niết 槃Bàn 時thời 生sanh 滅diệt 斷đoạn 滅diệt 。 此thử 方phương 便tiện 說thuyết 。 是thị 假giả 非phi 真chân 。 如như 說thuyết 天thiên 中trung 有hữu 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 等đẳng 。 是thị 隨tùy 俗tục 說thuyết 。 非phi 稱xưng 實thật 言ngôn 。 (# 釋thích 通thông 伏phục 難nạn/nan )# 應ưng 以dĩ 前tiền 說thuyết 諸chư 句cú 文văn 詞từ 。 隨tùy 其kỳ 所sở 應ứng 。 破phá 諸chư 妄vọng 執chấp 。 我ngã 等đẳng 皆giai 妄vọng 。 誰thùy 復phục 為vi 真chân 。 謂vị 畢tất 竟cánh 空không 。 心tâm 言ngôn 路lộ 絕tuyệt 。 分phân 別biệt 戲hí 論luận 皆giai 不bất 能năng 行hành 。 唯duy 諸chư 聖thánh 賢hiền 。 內nội 智trí 所sở 證chứng 。 (# 示thị 正Chánh 道Đạo 理lý )# 三tam 名danh 義nghĩa 相tương 對đối 互hỗ 為vi 客khách 故cố 。 不bất 可khả 言ngôn 說thuyết 。 如như 攝nhiếp 大Đại 乘Thừa 第đệ 五ngũ 云vân 。


復phục 次thứ 云vân 何hà 得đắc 知tri 。 如như 依y 他tha 起khởi 自tự 性tánh 。 遍biến 計kế 所sở 執chấp 自tự 性tánh 。 顯hiển 現hiện 而nhi 非phi 稱xưng 體thể 。 由do 名danh 前tiền 覺giác 無vô 。 稱xưng 體thể 相tướng 違vi 故cố 。 由do 名danh 有hữu 眾chúng 多đa 。 多đa 體thể 相tướng 違vi 故cố 。 名danh 不bất 決quyết 定định 。 雜tạp 體thể 相tướng 違vi 故cố 。 若nhược 廣quảng 分phân 別biệt 。 如như 世thế 親thân 及cập 無vô 性tánh 釋thích 。 三tam 無vô 性tánh 論luận 及cập 瑜du 伽già 菩Bồ 薩Tát 地địa 。 具cụ 說thuyết 如như 彼bỉ 。 四tứ 一nhất 切thiết 法pháp 無vô 所sở 得đắc 故cố 。 不bất 可khả 言ngôn 說thuyết 。 故cố 金kim 剛cang 般Bát 若Nhã 等đẳng 云vân 。 如Như 來Lai 所sở 說thuyết 法Pháp 。 皆giai 不bất 可khả 取thủ 。 不bất 可khả 說thuyết 。


何hà 以dĩ 故cố 。 一nhất 切thiết 聖thánh 人nhân 。 皆giai 以dĩ 無vô 為vi 法Pháp 。 而nhi 有hữu 差sai 別biệt 。 又hựu 無vô 垢cấu 稱xưng 經kinh 。 不bất 二nhị 法Pháp 門môn 。 有hữu 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 隨tùy 所sở 了liễu 知tri 各các 別biệt 說thuyết 已dĩ 。 同đồng 時thời 發phát 問vấn 妙diệu 吉cát 祥tường 言ngôn 。 云vân 何hà 菩Bồ 薩Tát 。 名danh 為vi 悟ngộ 入nhập 不bất 二nhị 法pháp 。


時thời 妙diệu 吉cát 祥tường 。 告cáo 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 汝nhữ 等đẳng 所sở 言ngôn 。 雖tuy 皆giai 是thị 無vô 。 如như 我ngã 意ý 者giả 。 汝nhữ 等đẳng 所sở 說thuyết 猶do 名danh 為vi 二nhị 。 若nhược 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 於ư 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 言ngôn 無vô 說thuyết 。 無vô 表biểu 無vô 示thị 。 離ly 諸chư 戲hí 論luận 。 絕tuyệt 諸chư 分phân 別biệt 。 是thị 為vi 悟ngộ 入nhập 不bất 二nhị 法Pháp 門môn 。


時thời 妙diệu 吉cát 祥tường 。 復phục 問vấn 無vô 垢cấu 稱xưng 言ngôn 。 我ngã 等đẳng 隨tùy 意ý 各các 別biệt 說thuyết 已dĩ 。 仁Nhân 者Giả 當đương 說thuyết 無vô 。 垢cấu 稱xưng 默mặc 然nhiên 無vô 說thuyết 。 具cụ 說thuyết 如như 彼bỉ 。 (# 肇triệu 師sư 釋thích 云vân 。 此thử 品phẩm 有hữu 三tam 分phần/phân 。 初sơ 諸chư 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 。 言ngôn 說thuyết 明minh 不bất 二nhị 。 次thứ 文Văn 殊Thù 遣khiển 言ngôn 明minh 不bất 二nhị 後hậu 維duy 摩ma 詰cật 杜đỗ 默mặc 明minh 不bất 二nhị 。 言ngôn 說thuyết 明minh 不bất 二nhị 者giả 。 示thị 藉tạ 教giáo 以dĩ 生sanh 解giải 。 依y 言ngôn 以dĩ 通thông 理lý 。 遣khiển 言ngôn 明minh 不bất 二nhị 者giả 。 示thị 雖tuy 由do 言ngôn 以dĩ 通thông 理lý 。 著trước 言ngôn 則tắc 乖quai 宗tông 。 杜đỗ 默mặc 明minh 不bất 二nhị 。 者giả 示thị 心tâm 寂tịch 則tắc 會hội 真chân 。 有hữu 心tâm 則tắc 墮đọa 二nhị 復phục 次thứ 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 依y 法pháp 明minh 不bất 二nhị 。 文Văn 殊Thù 依y 理lý 明minh 不bất 二nhị 。 維duy 摩ma 無vô 依y 明minh 不bất 二nhị 。 依y 法pháp 者giả 除trừ 教giáo 依y 觀quán 依y 理lý 者giả 捨xả 觀quán 依y 空không 。 無vô 依y 者giả 捨xả 空không 而nhi 滅diệt 觀quán 。 此thử 是thị 入nhập 道đạo 深thâm 淺thiển 不bất 同đồng )# 如như 上thượng 所sở 說thuyết 。 四tứ 種chủng 義nghĩa 中trung 。 有hữu 說thuyết 。 此thử 經Kinh 依y 第đệ 四tứ 義nghĩa 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 有hữu 說thuyết 。 如như 攝nhiếp 大Đại 乘Thừa 。 名danh 義nghĩa 互hỗ 為vi 客khách 等đẳng 故cố 。 名danh 不bất 可khả 說thuyết 。 是thị 故cố 瑜du 伽già 七thất 十thập 三tam 云vân 。 問vấn 。 如như 是thị 五ngũ 事sự 。 為vi 攝nhiếp 一nhất 切thiết 法pháp 。 為vi 不bất 如như 是thị 耶da 。


答đáp 曰viết 。

如như 是thị 。 問vấn 。 彼bỉ 一nhất 切thiết 法pháp 。 以dĩ 何hà 為vi 性tánh 。 答đáp 。 諸chư 法pháp 性tánh 不bất 言ngôn 說thuyết 。 問vấn 。 云vân 何hà 應ưng 觀quán 。 彼bỉ 諸chư 法pháp 相tướng 。 答đáp 。 如như 幻huyễn 事sự 相tướng 。 非phi 令linh 無vô 有hữu 。 乃nãi 至chí 唯duy 有hữu 名danh 相tướng 可khả 得đắc 。 無vô 有hữu 自tự 性tánh 。 問vấn 。 可khả 言ngôn 中trung 不bất 可khả 言ngôn 。 可khả 說thuyết 諸chư 法pháp 不bất 可khả 說thuyết 。 不bất 可khả 言ngôn 中trung 不bất 可khả 言ngôn 。 如như 何hà 諸chư 法pháp 不bất 可khả 說thuyết 。 答đáp 。 正chánh 立lập 宗tông 時thời 不bất 可khả 言ngôn 。 言ngôn 亦diệc 已dĩ 遮già 遣khiển 。 為vi 令linh 覺giác 知tri 。 如như 是thị 義nghĩa 故cố 。 方phương 便tiện 施thi 設thiết 譬thí 喻dụ 等đẳng 言ngôn 。 問vấn 。 一nhất 切thiết 法pháp 不bất 可khả 言ngôn 說thuyết 。 如như 何hà 世Thế 尊Tôn 。 為vì 他tha 宣tuyên 說thuyết 。 答đáp 。 如như 瑜du 伽già 三tam 十thập 六lục 說thuyết 。 若nhược 不bất 起khởi 言ngôn 說thuyết 。 則tắc 不bất 能năng 為vì 他tha 說thuyết 一nhất 切thiết 法pháp 。 離ly 言ngôn 自tự 他tha 性tánh 亦diệc 不bất 聞văn 。 若nhược 無vô 有hữu 聞văn 。 即tức 不bất 能năng 知tri 。 此thử 一nhất 切thiết 法pháp 。 離ly 言ngôn 自tự 性tánh 。 為vì 欲dục 令linh 他tha 。 聞văn 知tri 諸chư 法pháp 離ly 言ngôn 自tự 性tánh 。 是thị 故cố 於ư 此thử 。 離ly 言ngôn 自tự 性tánh 而nhi 起khởi 言ngôn 說thuyết 。 問vấn 。 一nhất 切thiết 言ngôn 說thuyết 。 皆giai 依y 尋tầm 伺tứ 不phủ 。 答đáp 。 諸chư 說thuyết 不bất 同đồng 。 親thân 光quang 師sư 說thuyết 。 八bát 地địa 已dĩ 上thượng 不bất 依y 尋tầm 伺tứ 而nhi 起khởi 言ngôn 說thuyết 。 以dĩ 諸chư 尋tầm 伺tứ 唯duy 有hữu 漏lậu 故cố 。 護hộ 法Pháp 說thuyết 云vân 。 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 必tất 假giả 尋tầm 伺tứ 而nhi 起khởi 言ngôn 說thuyết 。 復phục 說thuyết 尋tầm 伺tứ 亦diệc 通thông 無vô 漏lậu 後hậu 得đắc 智trí 。 問vấn 。 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 現hiện 在tại 前tiền 時thời 。 能năng 說thuyết 法Pháp 不phủ 。 解giải 云vân 。 說thuyết 亦diệc 無vô 妨phương 。 於ư 一nhất 剎sát 那na 。 二nhị 智trí 並tịnh 行hành 。 於ư 中trung 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 非phi 尋tầm 伺tứ 俱câu 。 後hậu 所sở 得đắc 智trí 與dữ 尋tầm 伺tứ 俱câu 。 起khởi 言ngôn 說thuyết 故cố 。 依y 智Trí 度Độ 論luận 第đệ 十thập 七thất 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 常thường 入nhập 禪thiền 定định 。 攝nhiếp 心tâm 不bất 動động 。 不bất 生sanh 覺giác 觀quán 。 亦diệc 能năng 說thuyết 法Pháp 。 廣quảng 說thuyết 如như 彼bỉ 。


是thị 故cố 法Pháp 涌Dũng 。 由do 此thử 道Đạo 理lý 。 當đương 知tri 勝thắng 義nghĩa 。 超siêu 過quá 一nhất 切thiết 。 尋tầm 思tư 境cảnh 相tướng 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 結kết 文văn 。 應ưng 知tri 。


法pháp 涌dũng 。 我ngã 說thuyết 勝thắng 義nghĩa 。 絕tuyệt 諸chư 表biểu 示thị 。 尋tầm 思tư 但đãn 行hành 。 表biểu 示thị 境cảnh 界giới 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 四tứ 絕tuyệt 諸chư 表biểu 示thị 。 先tiên 釋thích 。 後hậu 結kết 。 此thử 即tức 釋thích 也dã 。 (# 解giải 節tiết 經Kinh 云vân 。


復phục 次thứ 法pháp 上thượng 。 我ngã 說thuyết 真chân 實thật 。 絕tuyệt 於ư 四tứ 事sự 。 謂vị 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 。 一nhất 切thiết 覺giác 觀quán 。 緣duyên 四tứ 事sự 起khởi 。 解giải 云vân 。 四tứ 事sự 即tức 所sở 見kiến 等đẳng 。 深thâm 密mật 經kinh 中trung 但đãn 云vân 離ly 諸chư 言ngôn 語ngữ 。 而nhi 不bất 說thuyết 四tứ 事sự 也dã )# 此thử 明minh 勝thắng 義nghĩa 離ly 名danh 等đẳng 故cố 。 非phi 見kiến 聞văn 等đẳng 四tứ 種chủng 境cảnh 界giới 之chi 所sở 表biểu 示thị 。


所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 。 皆giai 是thị 有hữu 漏lậu 戲hí 論luận 所sở 攝nhiếp 。 勝thắng 義nghĩa 諦đế 理lý 。 非phi 見kiến 聞văn 等đẳng 所sở 取thủ 之chi 境cảnh 。 是thị 故cố 不bất 可khả 。 所sở 見kiến 等đẳng 事sự 表biểu 示thị 勝thắng 義nghĩa 。 問vấn 。 言ngôn 說thuyết 表biểu 示thị 。 有hữu 何hà 差sai 別biệt 。 答đáp 。 非phi 言ngôn 所sở 說thuyết 。 非phi 見kiến 聞văn 等đẳng 所sở 表biểu 示thị 境cảnh 。 故cố 有hữu 差sai 別biệt 。 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 。 具cụ 如như 別biệt 章chương 。 然nhiên 此thử 所sở 說thuyết 。 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 。 諸chư 說thuyết 不bất 同đồng 。 薩tát 婆bà 多đa 宗tông 。 依y 六lục 根căn 說thuyết 。 眼nhãn 根căn 名danh 見kiến 。 耳nhĩ 根căn 為vi 聞văn 。 三tam 根căn 名danh 覺giác 。 意ý 根căn 名danh 知tri 。 故cố 雜tạp 心tâm 論luận 第đệ 一nhất 卷quyển 云vân 。 若nhược 眼nhãn 隨tùy 生sanh 見kiến 。 耳nhĩ 界giới 隨tùy 生sanh 聞văn 。 三tam 界giới 隨tùy 生sanh 覺giác 。 意ý 界giới 隨tùy 生sanh 識thức 。 解giải 云vân 。 六lục 根căn 名danh 隨tùy 生sanh 者giả 。 謂vị 眼nhãn 等đẳng 根căn 皆giai 有hữu 隨tùy 根căn 生sanh 識thức 同đồng 分phần/phân 所sở 攝nhiếp 。 約ước 同đồng 分phần/phân 根căn 為vi 見kiến 等đẳng 體thể 。 故cố 約ước 隨tùy 生sanh 以dĩ 說thuyết 見kiến 等đẳng 。 俱câu 舍xá 亦diệc 爾nhĩ 。 故cố 十thập 六lục 云vân 。 何hà 等đẳng 名danh 為vi 所sở 見kiến 相tương/tướng 。 頌tụng 曰viết 。 由do 眼nhãn 耳nhĩ 意ý 識thức 。 並tịnh 餘dư 三tam 所sở 證chứng 。 如như 次thứ 第đệ 名danh 為vi 。 所sở 見kiến 聞văn 知tri 覺giác 。 廣quảng 說thuyết 如như 彼bỉ 。 大đại 婆bà 沙sa 一nhất 百bách 二nhị 十thập 一nhất 云vân 。 此thử 中trung 眼nhãn 識thức 所sở 受thọ 名danh 見kiến 。 耳nhĩ 識thức 所sở 受thọ 名danh 聞văn 。 三tam 識thức 所sở 受thọ 名danh 覺giác 。 意ý 識thức 所sở 受thọ 名danh 知tri 。 說thuyết 四tứ 境cảnh 故cố 。 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 。 是thị 根căn 非phi 識thức 。 然nhiên 舉cử 識thức 者giả 。 顯hiển 眼nhãn 等đẳng 根căn 必tất 由do 識thức 助trợ 方phương 能năng 了liễu 境cảnh 。 以dĩ 同đồng 分phần/phân 根căn 能năng 有hữu 作tác 用dụng 。 非phi 彼bỉ 同đồng 分phần/phân 故cố 。 問vấn 。 如như 何hà 眼nhãn 耳nhĩ 意ý 三tam 根căn 。 各các 立lập 為vi 一nhất 。 雜tạp 心tâm 釋thích 云vân 。 彼bỉ 三tam 界giới 以dĩ 方phương 便tiện 得đắc 離ly 欲dục 得đắc 。 修tu 得đắc 神thần 通thông 。 性tánh 四tứ 支chi 五ngũ 支chi 定định 果quả 。 是thị 故cố 彼bỉ 隨tùy 生sanh 各các 別biệt 建kiến 立lập 。 餘dư 三tam 隨tùy 生sanh 。 無vô 彼bỉ 相tương/tướng 分phần/phân 。 故cố 共cộng 建kiến 立lập 一nhất 。 廣quảng 如như 婆bà 沙sa 。 問vấn 。 如như 何hà 鼻tị 等đẳng 三tam 根căn 合hợp 說thuyết 為vi 覺giác 。 答đáp 。 雜tạp 心tâm 頌tụng 云vân 。 境cảnh 界giới 唯duy 無vô 記ký 。 覺giác 心tâm 於ư 中trung 轉chuyển 。 隨tùy 生sanh 三tam 種chủng 識thức 。 是thị 則tắc 名danh 為vi 覺giác 。 俱câu 舍xá 復phục 云vân 。 香hương 味vị 觸xúc 三tam 無vô 記ký 性tánh 故cố 。 如như 死tử 無vô 覺giác 。 故cố 能năng 證chứng 者giả 偏thiên 立lập 覺giác 名danh 。 問vấn 。 第đệ 六lục 意ý 根căn 。 設thiết 不bất 生sanh 識thức 。 得đắc 成thành 同đồng 分phần/phân 。 亦diệc 得đắc 成thành 知tri 。 不bất 爾nhĩ 羅La 漢Hán 最tối 後hậu 念niệm 意ý 應ưng 不bất 成thành 知tri 。 而nhi 雜tạp 心tâm 云vân 。 意ý 界giới 隨tùy 生sanh 識thức 者giả 。 欲dục 顯hiển 有hữu 識thức 之chi 根căn 。 且thả 說thuyết 隨tùy 生sanh 。 (# 若nhược 細tế 分phân 別biệt 。 如như 順thuận 正chánh 理lý 〔# 此thử 〕# 二nhị )# 依y 經kinh 部bộ 宗tông 。 有hữu 其kỳ 三tam 釋thích 。 依y 成thành 實thật 論luận 。 約ước 三tam 量lượng 等đẳng 。 以dĩ 辨biện 見kiến 等đẳng 。 故cố 第đệ 十thập 四tứ 八bát 語ngữ 品phẩm 云vân 。 問vấn 。 見kiến 聞văn 知tri 覺giác 。 有hữu 何hà 差sai 別biệt 。


答đáp 曰viết 。

有hữu 三tam 種chủng 信tín 。 見kiến 名danh 現hiện 在tại 信tín 。 聞văn 名danh 信tín 賢hiền 聖thánh 語ngữ 。 知tri 名danh 比tỉ 知tri 。 覺giác 名danh 分phân 別biệt 。 三tam 種chủng 信tín 慧tuệ 。 此thử 三tam 種chủng 慧tuệ 。 或hoặc 皆giai 是thị 實thật 。 或hoặc 皆giai 顛điên 倒đảo 。 具cụ 如như 彼bỉ 說thuyết 。 (# 六lục 識thức 之chi 心tâm 得đắc 現hiện 境cảnh 界giới 。 名danh 之chi 為vi 現hiện 。 故cố 論luận 說thuyết 言ngôn 。 見kiến 名danh 現hiện 信tín 。 不bất 現hiện 境cảnh 界giới 。 藉tạ 教giáo 而nhi 知tri 。 說thuyết 之chi 為vi 聞văn 。 故cố 論luận 說thuyết 言ngôn 。 聞văn 名danh 信tín 於ư 賢hiền 聖thánh 之chi 語ngữ 。 於ư 彼bỉ 不bất 見kiến 不bất 聞văn 境cảnh 界giới 。 依y 前tiền 見kiến 聞văn 。 譬thí 度độ 知tri 者giả 。 說thuyết 之chi 為vi 知tri 。 故cố 論luận 說thuyết 言ngôn 。 知tri 名danh 比tỉ 知tri 。 前tiền 三tam 心tâm 後hậu 重trọng/trùng 分phân 別biệt 心tâm 名danh 之chi 為vi 覺giác 。 云vân 何hà 分phân 別biệt 。 先tiên 因nhân 見kiến 已dĩ 。 後hậu 重trùng 思tư 惟duy 。 起khởi 於ư 見kiến 想tưởng 。 或hoặc 忘vong 前tiền 見kiến 。 起khởi 不bất 見kiến 想tưởng 。 此thử 則tắc 是thị 其kỳ 。 見kiến 後hậu 覺giác 也dã 。 聞văn 知tri 後hậu 覺giác 。 類loại 亦diệc 可khả 知tri 。 然nhiên 此thử 覺giác 心tâm 非phi 直trực 從tùng 於ư 見kiến 及cập 知tri 。 三tam 心tâm 後hậu 起khởi 。 其kỳ 亦diệc 從tùng 於ư 不bất 見kiến 不bất 聞văn 。 不bất 知tri 後hậu 生sanh 。 先tiên 不bất 見kiến 。 後hậu 忘vong 不bất 見kiến 。 生sanh 於ư 見kiến 想tưởng 。 此thử 則tắc 是thị 其kỳ 。 不bất 見kiến 後hậu 覺giác 。 不bất 聞văn 不bất 知tri 。 生sanh 覺giác 例lệ 然nhiên )# 若nhược 依y 俱câu 舍xá 十thập 六lục 。 有hữu 二nhị 師sư 說thuyết 。 一nhất 云vân 。 有hữu 餘dư 師sư 說thuyết 。 若nhược 是thị 五ngũ 根căn 現hiện 所sở 證chứng 境cảnh 。 名danh 為vi 所sở 見kiến 。 若nhược 他tha 傳truyền 聞văn 。 說thuyết 為vi 所sở 聞văn 。 若nhược 運vận 自tự 心tâm 。 以dĩ 種chủng 種chủng 理lý 。 比tỉ 度độ 所sở 許hứa 。 名danh 為vi 所sở 覺giác 。 若nhược 意ý 現hiện 證chứng 。 名danh 為vi 所sở 知tri 。 於ư 五ngũ 境cảnh 中trung 。 一nhất 一nhất 容dung 起khởi 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 。 四tứ 種chủng 言ngôn 說thuyết 。 於ư 第đệ 六lục 境cảnh 。 除trừ 見kiến 有hữu 三tam 。 具cụ 說thuyết 如như 彼bỉ 。 (# 此thử 師sư 意ý 說thuyết 。 若nhược 是thị 五ngũ 根căn 現hiện 量lượng 所sở 證chứng 五ngũ 境cảnh 。 以dĩ 分phân 明minh 故cố 。 名danh 為vi 所sở 見kiến 。 若nhược 依y 教giáo 量lượng 。 從tùng 他tha 傳truyền 說thuyết 六lục 境cảnh 。 名danh 為vi 所sở 聞văn 。 若nhược 依y 比tỉ 量lượng 。 運vận 自tự 己kỷ 心tâm 。 以dĩ 種chủng 種chủng 理lý 。 比tỉ 度độ 所sở 許hứa 六lục 境cảnh 。 名danh 為vi 所sở 覺giác 。 若nhược 意ý 識thức 依y 現hiện 量lượng 證chứng 六lục 境cảnh 。 名danh 為vi 所sở 知tri 。 謂vị 意ý 識thức 親thân 從tùng 五ngũ 識thức 後hậu 起khởi 現hiện 量lượng 證chứng 五ngũ 。 若nhược 在tại 定định 意ý 識thức 現hiện 量lượng 證chứng 法pháp 。 或hoặc 在tại 定định 意ý 現hiện 量lượng 六lục 。 能năng 通thông 證chứng 六lục 境cảnh )# 先tiên 軌quỹ 範phạm 師sư 。 作tác 如như 是thị 說thuyết 。 眼nhãn 所sở 現hiện 見kiến 名danh 為vi 所sở 見kiến 。 從tùng 他tha 傳truyền 聞văn 名danh 為vi 所sở 聞văn 。 自tự 運vận 己kỷ 心tâm 諸chư 所sở 思tư 搆câu 名danh 為vi 所sở 覺giác 。 自tự 內nội 所sở 受thọ 及cập 自tự 所sở 證chứng 名danh 為vi 所sở 知tri 。 (# 解giải 云vân 。 此thử 師sư 意ý 說thuyết 。 眼nhãn 現hiện 量lượng 所sở 見kiến 名danh 為vi 所sở 見kiến 。 所sở 以dĩ 唯duy 眼nhãn 名danh 為vi 見kiến 者giả 。 色sắc 境cảnh 顯hiển 現hiện 。 最tối 分phân 明minh 故cố 。 故cố 眼nhãn 唯duy 見kiến 。 若nhược 依y 教giáo 量lượng 。 從tùng 他tha 傳truyền 聞văn 六lục 境cảnh 。 名danh 為vi 所sở 聞văn 。 若nhược 依y 比tỉ 量lượng 。 自tự 運vận 己kỷ 心tâm 諸chư 所sở 思tư 搆câu 。 名danh 為vi 所sở 覺giác 。 又hựu 依y 現hiện 量lượng 。 耳nhĩ 鼻tị 舌thiệt 身thân 。 自tự 內nội 所sở 受thọ 四tứ 境cảnh 。 及cập 意ý 根căn 現hiện 量lượng 自tự 內nội 所sở 證chứng 。 六lục 境cảnh 〔# 但đãn 〕# 名danh 所sở 知tri 若nhược 依y 此thử 釋thích 。 見kiến 唯duy 在tại 眼nhãn 。 聞văn 覺giác 唯duy 意ý 。 知tri 通thông 耳nhĩ 鼻tị 舌thiệt 身thân 意ý 。 於ư 六lục 境cảnh 中trung 。 色sắc 境cảnh 容dung 起khởi 四tứ 種chủng 。 聲thanh 等đẳng 五ngũ 境cảnh 容dung 起khởi 聞văn 覺giác 知tri 三tam )# 今kim 依y 大Đại 乘Thừa 。 諸chư 教giáo 不bất 同đồng 。 依y 智Trí 度Độ 論luận 第đệ 四tứ 十thập 云vân 。 眼nhãn 識thức 所sở 知tri 。 名danh 為vi 所sở 見kiến 。 耳nhĩ 識thức 所sở 知tri 名danh 為vi 所sở 聞văn 。 鼻tị 舌thiệt 身thân 三tam 識thức 所sở 知tri 名danh 為vi 所sở 覺giác 。 意ý 識thức 所sở 緣duyên 名danh 為vi 所sở 知tri 。 具cụ 說thuyết 如như 彼bỉ 。 依y 雜tạp 集tập 論luận 第đệ 一nhất 卷quyển 云vân 。 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 義nghĩa 者giả 。 眼nhãn 所sở 受thọ 是thị 見kiến 義nghĩa 。 耳nhĩ 所sở 受thọ 是thị 聞văn 義nghĩa 。 自tự 然nhiên 思tư 搆câu 應ưng 如như 是thị 如như 是thị 是thị 覺giác 義nghĩa 。 自tự 內nội 所sở 受thọ 是thị 知tri 義nghĩa 。 又hựu 瑜du 伽già 第đệ 二nhị 卷quyển 云vân 。 云vân 何hà 四tứ 種chủng 言ngôn 說thuyết 。 謂vị 依y 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 。 所sở 有hữu 言ngôn 說thuyết 。 依y 見kiến 言ngôn 說thuyết 者giả 。 謂vị 依y 眼nhãn 故cố 現hiện 見kiến 外ngoại 色sắc 。 由do 是thị 因nhân 緣duyên 。 為vì 他tha 宣tuyên 說thuyết 。 依y 聞văn 言ngôn 說thuyết 者giả 。 謂vị 從tùng 他tha 聞văn 。 由do 此thử 因nhân 緣duyên 。 為vì 他tha 宣tuyên 說thuyết 。 依y 覺giác 言ngôn 說thuyết 者giả 。 謂vị 不bất 見kiến 不bất 聞văn 。 但đãn 自tự 然nhiên 思tư 搆câu 。 稱xưng 量lượng 觀quán 察sát 。 由do 此thử 因nhân 緣duyên 。 為vì 他tha 宣tuyên 說thuyết 。 依y 知tri 言ngôn 說thuyết 者giả 。 謂vị 各các 別biệt 於ư 內nội 所sở 受thọ 所sở 證chứng 所sở 觸xúc 所sở 得đắc 。 由do 此thử 因nhân 緣duyên 。 為vì 他tha 宣tuyên 說thuyết 。 所sở 言ngôn 見kiến 者giả 。 自tự 有hữu 三tam 釋thích 。 一nhất 云vân 眼nhãn 根căn 名danh 見kiến 。 故cố 云vân 眼nhãn 所sở 受thọ 是thị 見kiến 義nghĩa 。 (# 意ý 同đồng 薩tát 婆bà 多đa )# 一nhất 云vân 。 眼nhãn 識thức 名danh 見kiến 。 故cố 瑜du 伽già 第đệ 二nhị 卷quyển 云vân 。 謂vị 依y 眼nhãn 故cố 。 現hiện 見kiến 外ngoại 色sắc 。 而nhi 言ngôn 眼nhãn 所sở 受thọ 是thị 見kiến 義nghĩa 者giả 。 識thức 依y 眼nhãn 故cố 。 一nhất 云vân 。 眼nhãn 相tương 及cập 識thức 名danh 見kiến 。 故cố 雜tạp 集tập 云vân 。 眼nhãn 所sở 受thọ 是thị 見kiến 義nghĩa 。 又hựu 瑜du 伽già 云vân 。 謂vị 依y 眼nhãn 故cố 現hiện 見kiến 外ngoại 色sắc 。 故cố 知tri 眼nhãn 根căn 及cập 識thức 。 以dĩ 為vi 見kiến 體thể 。 問vấn 。 若nhược 爾nhĩ 如như 何hà 雜tạp 集tập 第đệ 二nhị 云vân 。 問vấn 。 為vi 眼nhãn 見kiến 色sắc 為vi 識thức 等đẳng 耶da 。 答đáp 。 非phi 眼nhãn 見kiến 色sắc 。 亦diệc 非phi 識thức 等đẳng 。 以dĩ 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 作tác 用dụng 故cố 。 由do 有hữu 和hòa 合hợp 。 假giả 立lập 為vi 見kiến 。 又hựu 由do 六lục 相tương/tướng 。 眼nhãn 於ư 見kiến 色sắc 中trung 最tối 勝thắng 。 非phi 識thức 等đẳng 。 是thị 故cố 說thuyết 眼nhãn 。 能năng 見kiến 諸chư 色sắc 。 (# 六lục 相tương/tướng 如như 論luận )# 問vấn 。 瑜du 伽già 五ngũ 十thập 六lục 云vân 。 約ước 勝thắng 義nghĩa 道Đạo 理lý 。 非phi 是thị 眼nhãn 等đẳng 。 亦diệc 非phi 彼bỉ 識thức 。


何hà 以dĩ 故cố 。 諸chư 法pháp 自tự 性tánh 。 眾chúng 緣duyên 生sanh 故cố 。 剎sát 那na 滅diệt 故cố 。 無vô 作tác 用dụng 故cố 。 約ước 世thế 俗tục 道Đạo 理lý 。 眼nhãn 等đẳng 最tối 勝thắng 。 故cố 可khả 於ư 彼bỉ 假giả 立lập 見kiến 者giả 。 具cụ 如như 彼bỉ 說thuyết 。 如như 何hà 說thuyết 言ngôn 眼nhãn 根căn 及cập 識thức 二nhị 俱câu 為vi 見kiến 。 答đáp 。 為vi 遮già 根căn 識thức 各các 別biệt 為vi 見kiến 。 故cố 言ngôn 見kiến 等đẳng 非phi 根căn 非phi 識thức 。 非phi 遮già 根căn 識thức 和hòa 合hợp 名danh 見kiến 。 是thị 故cố 根căn 識thức 俱câu 名danh 為vi 見kiến 。 又hựu 解giải 。 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 中trung 。 見kiến 與dữ 見kiến 色sắc 。 見kiến 不bất 同đồng 故cố 。 不bất 相tương 違vi 也dã 。 若nhược 依y 智Trí 度Độ 論luận 。 四tứ 法pháp 和hòa 合hợp 。 謂vị 耳nhĩ 根căn 耳nhĩ 識thức 意ý 識thức 及cập 聲thanh 和hòa 合hợp 名danh 聞văn 。 具cụ 說thuyết 如như 彼bỉ 。 所sở 言ngôn 聞văn 者giả 。 聞văn 他tha 所sở 說thuyết 。 聞văn 思tư 慧tuệ 等đẳng 以dĩ 為vi 自tự 性tánh 。 此thử 即tức 意ý 識thức 相tương 應ứng 心tâm 聚tụ 。 以dĩ 為vi 自tự 性tánh 。 問vấn 。 若nhược 爾nhĩ 。 如như 何hà 瑜du 伽già 說thuyết 聞văn 為vi 聖thánh 言ngôn 量lượng 。 答đáp 。 聖thánh 言ngôn 量lượng 自tự 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 聖thánh 者giả 言ngôn 教giáo 為vi 聖thánh 言ngôn 量lượng 。 此thử 即tức 聖thánh 言ngôn 即tức 量lượng 。 名danh 聖thánh 言ngôn 量lượng 。 是thị 持trì 業nghiệp 釋thích 。 二nhị 聞văn 慧tuệ 等đẳng 名danh 聖thánh 言ngôn 量lượng 。 此thử 即tức 聖thánh 言ngôn 之chi 量lượng 。 故cố 言ngôn 聖thánh 言ngôn 量lượng 。 是thị 依y 主chủ 釋thích 。 瑜du 伽già 依y 此thử 故cố 。 說thuyết 聞văn 慧tuệ 等đẳng 為vi 聖thánh 言ngôn 量lượng 。 若nhược 自tự 運vận 己kỷ 心tâm 。 自tự 然nhiên 思tư 搆câu 比tỉ 量lượng 意ý 識thức 。 以dĩ 為vi 覺giác 性tánh 。 若nhược 耳nhĩ 等đẳng 四tứ 識thức 及cập 現hiện 量lượng 意ý 識thức 。 皆giai 名danh 為vi 知tri 。 故cố 瑜du 伽già 云vân 。 依y 知tri 言ngôn 說thuyết 者giả 。 謂vị 各các 別biệt 於ư 內nội 所sở 受thọ 所sở 證chứng 所sở 觸xúc 所sở 得đắc 。 解giải 云vân 。 耳nhĩ 識thức 名danh 所sở 受thọ 。 鼻tị 舌thiệt 二nhị 識thức 名danh 所sở 證chứng 。 身thân 識thức 名danh 所sở 觸xúc 。 現hiện 量lượng 意ý 識thức 名danh 所sở 得đắc 。 或hoặc 可khả 耳nhĩ 等đẳng 四tứ 識thức 並tịnh 取thủ 其kỳ 根căn 。 而nhi 雜tạp 集tập 論luận 。 但đãn 言ngôn 自tự 內nội 所sở 受thọ 是thị 知tri 義nghĩa 者giả 。 攝nhiếp 所sở 證chứng 等đẳng 。 皆giai 名danh 內nội 所sở 受thọ 。 皆giai 內nội 現hiện 量lượng 受thọ 境cảnh 同đồng 故cố 。 問vấn 。 第đệ 七thất 八bát 識thức 為vi 見kiến 等đẳng 不phủ 。 答đáp 。 據cứ 實thật 為vi 論luận 。 第đệ 七thất 末mạt 那na 非phi 量lượng 攝nhiếp 故cố 。 不bất 立lập 見kiến 等đẳng 。 第đệ 八bát 賴lại 耶da 唯duy 現hiện 量lượng 故cố 。 攝nhiếp 在tại 知tri 中trung 。 而nhi 大đại 母mẫu 經kinh 等đẳng 。 且thả 依y 六lục 識thức 。 故cố 不bất 說thuyết 之chi 。 若nhược 依y 瑜du 伽già 。 約ước 三tam 量lượng 義nghĩa 。 以dĩ 辨biện 見kiến 等đẳng 。 故cố 彼bỉ 九cửu 十thập 三tam 云vân 。 又hựu 即tức 依y 止chỉ 四tứ 種chủng 言ngôn 說thuyết 。 應ưng 知tri 一nhất 切thiết 所sở 依y 三tam 量lượng 。 若nhược 見kiến 若nhược 知tri 二nhị 種chủng 言ngôn 說thuyết 。 是thị 依y 現hiện 量lượng 。 若nhược 覺giác 言ngôn 說thuyết 。 是thị 依y 比tỉ 量lượng 。 若nhược 聞văn 言ngôn 說thuyết 。 依y 至chí 教giáo 量lượng 。 問vấn 。 眼nhãn 等đẳng 根căn 是thị 現hiện 量lượng 不phủ 。 若nhược 是thị 現hiện 量lượng 。 如như 何hà 理lý 門môn 論luận 說thuyết 。 此thử 中trung 現hiện 量lượng 。 謂vị 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 若nhược 有hữu 正chánh 智trí 。 於ư 色sắc 等đẳng 義nghĩa 。 離ly 名danh 種chủng 等đẳng 。 若nhược 非phi 現hiện 量lượng 。 何hà 故cố 雜tạp 集tập 說thuyết 云vân 。 眼nhãn 所sở 受thọ 是thị 見kiến 義nghĩa 。 瑜du 伽già 即tức 云vân 見kiến 是thị 現hiện 量lượng 。 答đáp 。 此thử 有hữu 兩lưỡng 解giải 。 一nhất 云vân 。 根căn 非phi 現hiện 量lượng 。 現hiện 量lượng 依y 故cố 。 瑜du 伽già 等đẳng 云vân 。 色sắc 根căn 現hiện 量lượng 。 一nhất 云vân 。 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 是thị 色sắc 根căn 。 如như 瑜du 伽già 第đệ 十thập 五ngũ 云vân 。 色sắc 根căn 現hiện 量lượng 者giả 。 謂vị 五ngũ 色sắc 根căn 。 所sở 行hành 境cảnh 界giới 。 二nhị 即tức 心tâm 等đẳng 。 如như 理lý 門môn 論luận 。 故cố 說thuyết 眼nhãn 等đẳng 亦diệc 名danh 現hiện 量lượng 。 問vấn 。 八bát 地địa 已dĩ 上thượng 聞văn 諸chư 聖thánh 教giáo 第đệ 六lục 意ý 識thức 即tức 是thị 定định 心tâm 。 如như 何hà 不bất 說thuyết 是thị 現hiện 量lượng 耶da 。 解giải 云vân 。 有hữu 其kỳ 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 者giả 現hiện 量lượng 得đắc 自tự 相tương/tướng 故cố 。 或hoặc 聖thánh 言ngôn 量lượng 。 量lượng 聖thánh 言ngôn 故cố 。 問vấn 。 若nhược 爾nhĩ 。 如như 何hà 陳trần 那na 菩Bồ 薩Tát 。 但đãn 立lập 二nhị 量lượng 。 謂vị 現hiện 量lượng 。 比tỉ 量lượng 。 其kỳ 聖thánh 言ngôn 量lượng 。 比tỉ 量lượng 所sở 攝nhiếp 。 解giải 云vân 。 二nhị 菩Bồ 薩Tát 宗tông 。 其kỳ 義nghĩa 不bất 同đồng 。 故cố 不bất 可khả 會hội 。 釋thích 文văn 云vân 。 陳trần 那na 菩Bồ 薩Tát 云vân 。 聖thánh 言ngôn 量lượng 是thị 比tỉ 量lượng 者giả 。 約ước 聖thánh 教giáo 說thuyết 。 故cố 不bất 相tương 違vi 。 若nhược 依y 顯hiển 揚dương 第đệ 十thập 八bát 。 言ngôn 說thuyết 差sai 別biệt 。 約ước 界giới 分phân 別biệt 。 謂vị 欲dục 界giới 中trung 。 具cụ 有hữu 四tứ 種chủng 言ngôn 說thuyết 。 色sắc 界giới 無vô 覺giác 無vô 推thôi 度độ 故cố 。 無vô 色sắc 界giới 中trung 。 一nhất 切thiết 無vô 有hữu (# 解giải 云vân 。 於ư 欲dục 界giới 中trung 。 具cụ 有hữu 見kiến 等đẳng 及cập 四tứ 言ngôn 說thuyết 。 於ư 色sắc 界giới 中trung 。 據cứ 實thật 應ưng 有hữu 微vi 細tế 推thôi 度độ 。 而nhi 言ngôn 無vô 者giả 。 約ước 麤thô 相tương/tướng 說thuyết 。 無vô 色sắc 界giới 中trung 。 無vô 別biệt 三tam 種chủng 。 尋tầm 即tức 可khả 知tri 。 論luận 其kỳ 知tri 體thể 據cứ 實thật 亦diệc 有hữu 。 以dĩ 微vi 細tế 故cố 。 略lược 而nhi 不bất 說thuyết 。 彼bỉ 無vô 言ngôn 說thuyết 。 義nghĩa 顯hiển 可khả 知tri )# 。


是thị 故cố 法Pháp 涌Dũng 。 由do 是thị 道Đạo 理lý 。 當đương 知tri 勝thắng 義nghĩa 。 超siêu 過quá 一nhất 切thiết 。 尋tầm 思tư 境cảnh 相tướng 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 結kết 文văn 。 可khả 知tri 。


法pháp 涌dũng 。 我ngã 說thuyết 勝thắng 義nghĩa 。 絕tuyệt 諸chư 諍tranh 論luận 。 尋tầm 思tư 但đãn 行hành 。 諍tranh 論luận 境cảnh 界giới 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 五ngũ 絕tuyệt 諸chư 諍tranh 論luận 相tương/tướng 。 先tiên 釋thích 。 後hậu 結kết 。 此thử 即tức 釋thích 也dã 。 言ngôn 諍tranh 論luận 者giả 。 謂vị 我ngã 我ngã 所sở 見kiến 。 於ư 五ngũ 蘊uẩn 中trung 。 執chấp 有hữu 真chân 我ngã 。 而nhi 是thị 真Chân 如Như 離ly 我ngã 我ngã 所sở 。 非phi 我ngã 見kiến 等đẳng 諍tranh 論luận 煩phiền 惱não 。 所sở 行hành 之chi 處xứ 。 故cố 名danh 絕tuyệt 諸chư 諍tranh 論luận 。 真Chân 諦Đế 解giải 云vân 。 鬪đấu 諍tranh 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 在tại 家gia 。 於ư 五ngũ 塵trần 境cảnh 。 由do 思tư 推thôi 煩phiền 惱não 。 故cố 起khởi 鬪đấu 諍tranh 。 二nhị 出xuất 家gia 人nhân 。 由do 相tương 違vi 所sở 起khởi 諸chư 見kiến 。 故cố 生sanh 鬪đấu 諍tranh 。 依y 俱câu 舍xá 論luận 第đệ 一nhất 卷quyển 云vân 。 有hữu 漏lậu 名danh 取thủ 蘊uẩn 。 亦diệc 說thuyết 名danh 有hữu 諍tranh 。 長trường/trưởng 行hành 釋thích 云vân 。 煩phiền 惱não 名danh 取thủ 。 蘊uẩn 從tùng 取thủ 生sanh 。 故cố 名danh 取thủ 蘊uẩn 。 如như 草thảo 糠khang 火hỏa 。 或hoặc 蘊uẩn 屬thuộc 取thủ 。 故cố 名danh 取thủ 蘊uẩn 。 如như 帝đế 王vương 臣thần 。 或hoặc 蘊uẩn 生sanh 取thủ 。 故cố 名danh 取thủ 蘊uẩn 。 如như 華hoa 菓quả 樹thụ 。 此thử 有hữu 漏lậu 法pháp 。 亦diệc 名danh 有hữu 諍tranh 。 煩phiền 惱não 名danh 諍tranh 。 觸xúc 動động 善thiện 品phẩm 故cố 。 損tổn 害hại 自tự 他tha 故cố 。 諍tranh 隨tùy 增tăng 故cố 。 名danh 為vi 有hữu 諍tranh 。 猶do 如như 有hữu 漏lậu 依y 。 大đại 毗tỳ 婆bà 沙sa 第đệ 一nhất 百bách 七thất 十thập 九cửu 云vân 。 諍tranh 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 煩phiền 惱não 諍tranh 。 二nhị 蘊uẩn 諍tranh 。 三tam 鬪đấu 諍tranh 。 煩phiền 惱não 諍tranh 者giả 。 謂vị 百bách 八bát 煩phiền 惱não 。 蘊uẩn 諍tranh 者giả 。 謂vị 死tử 。 鬬đấu 淨tịnh 者giả 。 謂vị 諸chư 有hữu 情tình 。 互hỗ 相tương 㥄# 辱nhục 。 言ngôn 語ngữ 相tương 違vi 。 雜tạp 心tâm 第đệ 一nhất 意ý 亦diệc 同đồng 此thử 。 依y 集tập 論luận 等đẳng 。 以dĩ 貪tham 瞋sân 痴si 為vi 諍tranh 體thể 性tánh 。 故cố 第đệ 二nhị 卷quyển 云vân 。 云vân 何hà 有hữu 諍tranh 。 幾kỷ 是thị 有hữu 諍tranh 。 為vi 何hà 義nghĩa 故cố 觀quán 有hữu 諍tranh 耶da 。 謂vị 依y 如như 是thị 貪tham 瞋sân 痴si 故cố 。 執chấp 持trì 刀đao 杖trượng 。 發phát 起khởi 一nhất 切thiết 。 鬪đấu 訟tụng 違vi 諍tranh 故cố 。 彼bỉ 自tự 性tánh 故cố 。 彼bỉ 相tương/tướng 屬thuộc 故cố 。 彼bỉ 所sở 縛phược 故cố 。 彼bỉ 所sở 隨tùy 故cố 。 彼bỉ 隨tùy 順thuận 故cố 。 彼bỉ 種chủng 類loại 故cố 。 是thị 有hữu 諍tranh 義nghĩa 。 乃nãi 至chí 有hữu 漏lậu 有hữu 爾nhĩ 所sở 量lượng 。 有hữu 諍tranh 亦diệc 爾nhĩ 。 雜tạp 集tập 第đệ 三tam 亦diệc 同đồng 集tập 論luận 。 然nhiên 彼bỉ 所sở 說thuyết 自tự 性tánh 等đẳng 者giả 。 如như 有hữu 漏lậu 中trung 說thuyết 。 准chuẩn 即tức 可khả 知tri 。 漏lậu 自tự 性tánh 者giả 。 諸chư 漏lậu 自tự 性tánh 。 漏lậu 性tánh 合hợp 故cố 名danh 為vi 有hữu 漏lậu 。 漏lậu 相tương/tướng 屬thuộc 者giả 。 謂vị 漏lậu 共cộng 有hữu 心tâm 心tâm 法pháp 及cập 眼nhãn 等đẳng 。 漏lậu 相tương 應ứng 故cố 。 漏lậu 所sở 依y 故cố 。 如như 其kỳ 次thứ 第đệ 名danh 有hữu 漏lậu 。 漏lậu 所sở 縛phược 者giả 。 謂vị 有hữu 漏lậu 善thiện 法Pháp 。 由do 漏lậu 勢thế 力lực 。 招chiêu 後hậu 有hữu 故cố 。 漏lậu 所sở 隨tùy 者giả 。 謂vị 餘dư 地địa 法pháp 。 亦diệc 為vi 餘dư 地địa 諸chư 漏lậu 麤thô 重trọng/trùng 所sở 隨tùy 逐trục 故cố 。 漏lậu 隨tùy 順thuận 者giả 。 謂vị 順thuận 決quyết 擇trạch 分phần/phân 。 雖tuy 為vi 煩phiền 惱não 麤thô 重trọng/trùng 所sở 隨tùy 。 然nhiên 得đắc 建kiến 立lập 為vi 無vô 漏lậu 性tánh 。 以dĩ 背bối/bội 一nhất 切thiết 有hữu 。 順thuận 彼bỉ 對đối 治trị 故cố 。 漏lậu 種chủng 類loại 者giả 謂vị 阿A 羅La 漢Hán 。 有hữu 漏lậu 諸chư 蘊uẩn 。 前tiền 生sanh 煩phiền 惱não 所sở 起khởi 故cố 。 五ngũ 取thủ 蘊uẩn 十thập 五ngũ 界giới 十thập 處xứ 全toàn 及cập 三tam 界giới 二nhị 處xứ 少thiểu 分phần 是thị 有hữu 漏lậu 。 謂vị 除trừ 最tối 後hậu 三tam 界giới 二nhị 處xứ 少thiểu 分phần 聖thánh 道Đạo 眷quyến 屬thuộc 及cập 諸chư 無vô 為vi 非phi 有hữu 漏lậu 。 或hoặc 依y 瑜du 伽già 論luận 。 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 皆giai 名danh 有hữu 諍tranh 。 故cố 第đệ 八bát 云vân 。 煩phiền 惱não 差sai 別biệt 者giả 。 多đa 種chủng 差sai 別biệt 。 應ưng 知tri 。 謂vị 結kết 縛phược 隨tùy 眠miên 乃nãi 至chí 有hữu 諍tranh 等đẳng 。


是thị 故cố 法Pháp 涌Dũng 。 由do 此thử 道Đạo 理lý 。 當đương 知tri 勝thắng 義nghĩa 。 超siêu 過quá 一nhất 切thiết 。 尋tầm 思tư 境cảnh 相tướng 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 結kết 文văn 。 可khả 知tri 。


法Pháp 涌Dũng 當đương 知tri 。 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 盡tận 其kỳ 壽thọ 量lượng 。 習tập 辛tân 苦khổ 味vị 。 於ư 蜜mật 石thạch 蜜mật 。 上thượng 妙diệu 美mỹ 味vị 。 不bất 能năng 尋tầm 思tư 。 不bất 能năng 比tỉ 度độ 。 不bất 能năng 信tín 解giải 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 五ngũ 舉cử 喻dụ 重trọng/trùng 釋thích 。 有hữu 其kỳ 五ngũ 喻dụ 。 喻dụ 上thượng 五ngũ 法pháp 。 真Chân 諦Đế 三tam 藏tạng 。 配phối 五ngũ 種chủng 樂nhạo/nhạc/lạc 。 以dĩ 為vi 五ngũ 喻dụ 。 釋thích 上thượng 五ngũ 法pháp 。 言ngôn 五ngũ 樂lạc 者giả 。 一nhất 出xuất 家gia 樂nhạo/nhạc/lạc 。 二nhị 遠viễn 離ly 樂nhạo/nhạc/lạc 。 三tam 寂tịch 靜tĩnh 樂nhạo/nhạc/lạc 。 四tứ 正chánh 覺giác 樂nhạo/nhạc/lạc 。 五ngũ 涅Niết 槃Bàn 樂nhạo/nhạc/lạc 。 五ngũ 樂lạc 次thứ 第đệ 者giả 。 唯duy 涅Niết 槃Bàn 樂lạc 。 是thị 最tối 真chân 實thật 。 所sở 餘dư 四tứ 樂nhạo/nhạc/lạc 是thị 方phương 便tiện 。 方phương 便tiện 有hữu 四tứ 。 初sơ 出xuất 家gia 樂nhạo/nhạc/lạc 。 是thị 涅Niết 槃Bàn 緣duyên 起khởi 。 由do 信tín 根căn 成thành 。 次thứ 遠viễn 離ly 樂nhạo/nhạc/lạc 。 是thị 涅Niết 槃Bàn 資tư 糧lương 。 由do 精tinh 進tấn 根căn 成thành 。 三tam 寂tịch 靜tĩnh 樂nhạo/nhạc/lạc 。 是thị 涅Niết 槃Bàn 道Đạo 依y 止chỉ 。 即tức 涅Niết 槃Bàn 緣duyên 。 由do 定định 根căn 成thành 。 四tứ 正chánh 覺giác 樂nhạo/nhạc/lạc 。 是thị 涅Niết 槃Bàn 正Chánh 道Đạo 。 由do 慧tuệ 根căn 成thành 。 念niệm 根căn 通thông 此thử 四tứ 處xứ 。 皆giai 諸chư 憶ức 念niệm 故cố 。 由do 是thị 四tứ 方phương 便tiện 次thứ 第đệ 。 得đắc 涅Niết 槃Bàn 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 今kim 解giải 此thử 經Kinh 。 依y 瑜du 伽già 等đẳng 。 無vô 惱não 害hại 樂nhạo/nhạc/lạc 所sở 攝nhiếp 四tứ 樂nhạo/nhạc/lạc 。 開khai 為vi 五ngũ 樂lạc 。 以dĩ 釋thích 此thử 經Kinh 。 言ngôn 四tứ 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 。 一nhất 出xuất 家gia 樂nhạo/nhạc/lạc 。 二nhị 遠viễn 離ly 樂nhạo/nhạc/lạc 。 三tam 寂tịch 靜tĩnh 樂nhạo/nhạc/lạc 。 四tứ 菩Bồ 提Đề 樂nhạo/nhạc/lạc 。 解giải 云vân 。 第đệ 四tứ 菩Bồ 提Đề 樂nhạo/nhạc/lạc 中trung 。 開khai 為vi 二nhị 種chủng 。 一nhất 菩Bồ 提Đề 樂nhạo/nhạc/lạc 。 二nhị 涅Niết 槃Bàn 樂nhạo/nhạc/lạc 。 故cố 瑜du 伽già 論luận 三tam 十thập 八bát 云vân 。 二nhị 智trí 二nhị 斷đoạn 皆giai 名danh 菩Bồ 提Đề 。 善thiện 戒giới 經kinh 。 地địa 持trì 論luận 。 亦diệc 同đồng 瑜du 伽già 。 又hựu 涅Niết 槃Bàn 二nhị 十thập 五ngũ 云vân 。 諸chư 佛Phật 如Như 來Lai 。 有hữu 二nhị 種chủng 樂nhạo/nhạc/lạc 。 一nhất 寂tịch 滅diệt 樂nhạo/nhạc/lạc 。 二nhị 覺giác 知tri 樂nhạo/nhạc/lạc 。 今kim 先tiên 辨biện 五ngũ 種chủng 樂nhạo/nhạc/lạc 義nghĩa 。 後hậu 方phương 便tiện 釋thích 文văn 。 五ngũ 種chủng 樂nhạo/nhạc/lạc 義nghĩa 。 具cụ 如như 別biệt 章chương 。 就tựu 釋thích 文văn 中trung 。 依y 五ngũ 種chủng 樂nhạo/nhạc/lạc 。 喻dụ 上thượng 五ngũ 相tương/tướng 。 即tức 分phân 為vi 五ngũ 。 一nhất 出xuất 家gia 上thượng 味vị 勝thắng 樂nhạo/nhạc/lạc 喻dụ 。 二nhị 遠viễn 離ly 五ngũ 欲dục 妙diệu 樂lạc 喻dụ 。 三tam 賢hiền 聖thánh 嘿mặc 然nhiên 靜tĩnh 樂nhạo/nhạc/lạc 喻dụ 。 四tứ 滅diệt 諸chư 表biểu 示thị 寂tịch 靜tĩnh 喻dụ 。 五ngũ 離ly 諸chư 諍tranh 論luận 覺giác 樂nhạo/nhạc/lạc 喻dụ 。 此thử 即tức 第đệ 一nhất 出xuất 家gia 上thượng 味vị 勝thắng 樂nhạo/nhạc/lạc 喻dụ 。 言ngôn 譬thí 如như 有hữu 人nhân 等đẳng 者giả 。 如như 人nhân 一nhất 生sanh 常thường 食thực 苦khổ 味vị 。 於ư 石thạch 蜜mật 味vị 。 不bất 能năng 尋tầm 思tư 。 比tỉ 度độ 信tín 解giải 。 在tại 家gia 亦diệc 爾nhĩ 。 久cửu 在tại 生sanh 死tử 。 恆hằng 習tập 在tại 世thế 間gian 憂ưu 苦khổ 麤thô 味vị 。 於ư 出xuất 家gia 樂nhạo/nhạc/lạc 妙diệu 梵Phạm 行hạnh 味vị 。 不bất 能năng 尋tầm 思tư 。 比tỉ 度độ 信tín 解giải 。 故cố 瑜du 伽già 云vân 。 正chánh 信tín 捨xả 家gia 。 趣thú 於ư 非phi 家gia 。 解giải 脫thoát 煩phiền 籠lung 居cư 家gia 迫bách 迮trách 種chủng 種chủng 大đại 苦khổ 。 名danh 出xuất 離ly 樂nhạo/nhạc/lạc 。 又hựu 涅Niết 槃Bàn 云vân 。 居cư 家gia 迫bách 迮trách 。 喻dụ 如như 牢lao 獄ngục 。 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 由do 之chi 而nhi 生sanh 。 出xuất 家gia 寬khoan 曠khoáng 。 猶do 如như 虗hư 空không 。 一nhất 切thiết 善thiện 法Pháp 。 由do 之chi 增tăng 長trưởng 。 若nhược 在tại 家gia 。 不bất 得đắc 盡tận 壽thọ 。 淨tịnh 修tu 梵Phạm 行hạnh 。 我ngã 今kim 應ưng 剃thế 除trừ 鬢mấn 髮phát 出xuất 家gia 修tu 學học 。 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 又hựu 智Trí 度Độ 論luận 第đệ 三tam 卷quyển 云vân 。 孔khổng 雀tước 雖tuy 有hữu 色sắc 嚴nghiêm 身thân 。 不bất 如như 鴻hồng 鴈nhạn 能năng 遠viễn 飛phi 。 白bạch 衣y 雖tuy 有hữu 富phú 貴quý 力lực 。 不bất 如như 出xuất 家gia 功công 德đức 勝thắng 。 然nhiên 此thử 出xuất 家gia 。 自tự 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 形hình 出xuất 家gia 。 如như 上thượng 所sở 說thuyết 。 二nhị 心tâm 出xuất 家gia 。 如như 維duy 摩ma 云vân 。 雖tuy 為vi 白bạch 衣y 。 奉phụng 持trì 沙Sa 門Môn 。 清thanh 淨tịnh 律luật 行hạnh 。 雖tuy 處xứ 居cư 家gia 。 不bất 著trước 三tam 界giới 。 示thị 有hữu 妻thê 子tử 。 常thường 修tu 梵Phạm 行hạnh 。 又hựu 彼bỉ 復phục 云vân 。 但đãn 發phát 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 是thị 即tức 出xuất 家gia 。 是thị 即tức 具cụ 足túc 。 依y 成thành 實thật 論luận 。 有hữu 其kỳ 四tứ 句cú 。 謂vị 有hữu 僧Tăng 威uy 儀nghi 無vô 僧Tăng 德đức 。 無vô 僧Tăng 威uy 儀nghi 有hữu 僧Tăng 德đức 。 有hữu 僧Tăng 威uy 儀nghi 有hữu 僧Tăng 德đức 。 無vô 僧Tăng 威uy 儀nghi 無vô 僧Tăng 德đức 。 尋tầm 思tư 即tức 可khả 知tri 。 此thử 喻dụ 意ý 云vân 。 尋tầm 思tư 比tỉ 度độ 信tín 解giải 。 世thế 間gian 三tam 智trí 。 但đãn 得đắc 有hữu 漏lậu 麤thô 境cảnh 之chi 味vị 。 未vị 得đắc 出xuất 世thế 。 三tam 無vô 漏lậu 根căn 自tự 內nội 所sở 證chứng 。 真Chân 如Như 妙diệu 樂lạc 。 真Chân 諦Đế 三tam 藏tạng 。 亦diệc 同đồng 此thử 意ý (# 解giải 節tiết 經Kinh 云vân 。 覺giác 觀quán 比tỉ 度độ 憶ức 念niệm 。 深thâm 密mật 經Kinh 云vân 。 不bất 能năng 覺giác 不bất 能năng 量lượng 不bất 能năng 信tín 思tư 也dã )# 。


或hoặc 於ư 長trường 夜dạ 。 由do 欲dục 貪tham 勝thắng 解giải 。 諸chư 欲dục 熾sí 火hỏa 。 所sở 燒thiêu 然nhiên 故cố 。 於ư 內nội 除trừ 滅diệt 。 一nhất 切thiết 色sắc 聲thanh 香hương 味vị 觸xúc 相tướng 。 妙diệu 遠viễn 離ly 樂lạc 。 不bất 能năng 尋tầm 思tư 。 不bất 能năng 比tỉ 度độ 。 不bất 能năng 信tín 解giải 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 遠viễn 離ly 五ngũ 欲dục 妙diệu 樂lạc 喻dụ 。 此thử 即tức 四tứ 種chủng 樂nhạo/nhạc/lạc 中trung 遠viễn 離ly 樂nhạo/nhạc/lạc 也dã 。 故cố 瑜du 伽già 云vân 。 斷đoạn 除trừ 諸chư 欲dục 。 惡ác 不bất 善thiện 法pháp 。 證chứng 初sơ 禪thiền 慮lự 。 離ly 生sanh 喜hỷ 樂lạc 。 名danh 遠viễn 離ly 樂nhạo/nhạc/lạc 。 如như 何hà 此thử 中trung 初sơ 後hậu 具cụ 說thuyết 譬thí 如như 等đẳng 言ngôn 。 中trung 三tam 略lược 者giả 。 此thử 即tức 如Như 來Lai 文văn 辭từ 善thiện 巧xảo 也dã 。 或hoặc 可khả 為vi 存tồn 略lược 故cố 。 餘dư 二nhị 本bổn 經kinh 皆giai 具cụ 說thuyết 者giả 。 譯dịch 家gia 別biệt 故cố 。 或hoặc 可khả 梵Phạm 本bổn 有hữu 此thử 不bất 同đồng 。 言ngôn 長trường 夜dạ 者giả 。 謂vị 生sanh 死tử 長trường 夜dạ 。 言ngôn 欲dục 貪tham 者giả 。 欲dục 貪tham 即tức 是thị 十thập 煩phiền 惱não 中trung 貪tham 欲dục 為vi 性tánh 。 言ngôn 勝thắng 解giải 者giả 。 即tức 別biệt 境cảnh 中trung 勝thắng 解giải 為vi 體thể 。 此thử 中trung 舉cử 欲dục 。 意ý 取thủ 勝thắng 解giải 。 言ngôn 諸chư 欲dục 熾sí 火hỏa 。 所sở 燒thiêu 然nhiên 故cố 者giả 。 此thử 有hữu 兩lưỡng 釋thích 。 一nhất 云vân 。 諸chư 欲dục 即tức 是thị 色sắc 等đẳng 五ngũ 境cảnh 。 五ngũ 境cảnh 非phi 一nhất 。 能năng 生sanh 貪tham 欲dục 。 故cố 說thuyết 五ngũ 境cảnh 名danh 為vi 諸chư 欲dục 。 熾sí 火hỏa 。 即tức 是thị 五ngũ 境cảnh 上thượng 貪tham 。 能năng 損tổn 害hại 故cố 。 名danh 為vi 熾sí 火hỏa 。 故cố 智Trí 度Độ 論luận 云vân 。 若nhược 人nhân 貪tham 著trước 五ngũ 境cảnh 。 諸chư 結kết 使sử 火hỏa 。 盡tận 皆giai 熾sí 然nhiên 。 燒thiêu 害hại 人nhân 身thân 。 如như 火hỏa 燒thiêu 人nhân 。 又hựu 十thập 四tứ 云vân 。 有hữu 捕bộ 魚ngư 師sư 。 名danh 怵truật 波ba 伽già 。 求cầu 欲dục 不bất 遂toại 。 憂ưu 恨hận 懊áo 惱não 。 婬dâm 火hỏa 內nội 發phát 。 自tự 燒thiêu 而nhi 死tử 。 廣quảng 說thuyết 如như 彼bỉ 。 若nhược 依y 此thử 釋thích 。 諸chư 欲dục 之chi 熾sí 火hỏa 。 故cố 言ngôn 諸chư 欲dục 熾sí 火hỏa 。 即tức 六lục 釋thích 中trung 依y 主chủ 釋thích 也dã 。 一nhất 云vân 。 諸chư 欲dục 即tức 五ngũ 境cảnh 中trung 貪tham 。 即tức 說thuyết 五ngũ 貪tham 名danh 為vi 熾sí 火hỏa 。 故cố 智Trí 度Độ 論luận 云vân 。 五ngũ 欲dục 燒thiêu 人nhân 。 如như 逆nghịch 風phong 執chấp 炬cự 。 即tức 六lục 釋thích 中trung 持trì 業nghiệp 釋thích 也dã 。 言ngôn 於ư 內nội 除trừ 滅diệt 等đẳng 者giả 。 內nội 謂vị 內nội 定định 。 簡giản 外ngoại 散tán 亂loạn 。 名danh 之chi 為vi 內nội 。 於ư 內nội 除trừ 滅diệt 。 一nhất 切thiết 聲thanh 香hương 味vị 觸xúc 。 相tương/tướng 妙diệu 遠viễn 離ly 樂lạc 者giả 。 此thử 明minh 初sơ 靜tĩnh 慮lự 定định 相tương 應ứng 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 。 遠viễn 離ly 欲dục 界giới 。 五ngũ 境cảnh 上thượng 貪tham 。 遍biến 身thân 怡di 適thích 。 故cố 言ngôn 妙diệu 遠viễn 離ly 樂lạc 。 據cứ 實thật 。 初sơ 定định 具cụ 離ly 五ngũ 蓋cái 。 貪tham 蓋cái 是thị 初sơ 。 舉cử 初sơ 顯hiển 後hậu 也dã 。 廣quảng 釋thích 五ngũ 欲dục 五ngũ 蓋cái 過quá 患hoạn 。 如như 智Trí 度Độ 論luận 第đệ 十thập 七thất 卷quyển 。 若nhược 依y 薩tát 婆bà 多đa 宗tông 。 入nhập 根căn 本bổn 定định 。 唯duy 喜hỷ 非phi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 今kim 依y 大Đại 乘Thừa 。 一nhất 剎sát 那na 喜hỷ 。 令linh 心tâm 適thích 悅duyệt 。 名danh 之chi 為vi 喜hỷ 。 令linh 身thân 怡di 適thích 。 名danh 之chi 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 如như 顯hiển 揚dương 說thuyết 。 故cố 說thuyết 初sơ 定định 亦diệc 名danh 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 此thử 喻dụ 意ý 說thuyết 。 由do 引dẫn 貪tham 欲dục 勝thắng 解giải 勢thế 力lực 。 於ư 五ngũ 欲dục 境cảnh 。 上thượng 起khởi 貪tham 火hỏa 故cố 。 於ư 離ly 五ngũ 境cảnh 初sơ 靜tĩnh 慮lự 樂nhạo/nhạc/lạc 。 不bất 能năng 了liễu 知tri 。 如như 是thị 有hữu 尋tầm 思tư 者giả 。 不bất 能năng 了liễu 知tri 。 離ly 色sắc 等đẳng 相tương/tướng 無vô 相tướng 真Chân 如Như 。


或hoặc 於ư 長trường 夜dạ 。 由do 言ngôn 說thuyết 勝thắng 解giải 。 樂nhạo 著trước 世thế 間gian 。 綺ỷ 言ngôn 說thuyết 故cố 。 於ư 內nội 寂tịch 靜tĩnh 。 聖thánh 默mặc 然nhiên 樂lạc 。 不bất 能năng 尋tầm 思tư 。 不bất 能năng 比tỉ 度độ 。 不bất 能năng 信tín 解giải 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 三tam 賢hiền 聖thánh 默mặc 然nhiên 。 寂tịch 靜tĩnh 樂nhạo/nhạc/lạc 喻dụ 。 此thử 即tức 四tứ 種chủng 樂nhạo/nhạc/lạc 中trung 寂tịch 靜tĩnh 樂nhạo/nhạc/lạc 也dã 。 故cố 瑜du 伽già 云vân 。 第đệ 二nhị 靜tĩnh 慮lự 已dĩ 上thượng 諸chư 定định 。 尋tầm 伺tứ 止chỉ 息tức 。 名danh 寂tịch 靜tĩnh 樂nhạo/nhạc/lạc 。 諸chư 教giáo 中trung 說thuyết 三tam 種chủng 法pháp 。 能năng 成thành 三tam 行hành 。 一nhất 者giả 身thân 行hành 。 謂vị 出xuất 入nhập 息tức 成thành 身thân 之chi 行hành 。 故cố 名danh 身thân 行hành 。 入nhập 第đệ 四tứ 定định 。 能năng 滅diệt 身thân 行hành 。 二nhị 者giả 語ngữ 行hành 。 所sở 謂vị 尋tầm 伺tứ 發phát 語ngữ 之chi 行hành 。 名danh 為vi 語ngữ 行hành 。 第đệ 二nhị 靜tĩnh 慮lự 。 即tức 能năng 除trừ 滅diệt 。 大đại 小Tiểu 乘Thừa 教giáo 。 皆giai 作tác 此thử 說thuyết 。 第đệ 二nhị 靜tĩnh 慮lự 已dĩ 上thượng 諸chư 地địa 無vô 尋tầm 伺tứ 故cố 。 將tương 欲dục 發phát 語ngữ 。 皆giai 依y 下hạ 地địa 尋tầm 思tư 而nhi 說thuyết 。 三tam 者giả 心tâm 行hành 。 謂vị 受thọ 想tưởng 等đẳng 助trợ 心tâm 之chi 行hành 。 名danh 為vi 心tâm 行hành 。 若nhược 無vô 心tâm 所sở 。 心tâm 不bất 行hành 故cố 。 入nhập 滅diệt 定định 時thời 。 能năng 滅diệt 心tâm 行hành 。 今kim 於ư 此thử 中trung 。 約ước 言ngôn 行hạnh 說thuyết 。 二nhị 定định 已dĩ 上thượng 無vô 尋tầm 伺tứ 故cố 。 不bất 能năng 發phát 言ngôn 。 不bất 發phát 言ngôn 故cố 。 名danh 為vi 寂tịch 靜tĩnh 聖thánh 嘿mặc 然nhiên 樂nhạo/nhạc/lạc 。 此thử 中trung 意ý 說thuyết 。 有hữu 尋tầm 伺tứ 者giả 。 樂nhạo 著trước 世thế 間gian 。 綺ỷ 言ngôn 說thuyết 故cố 。 不bất 能năng 了liễu 知tri 。 二nhị 定định 已dĩ 上thượng 聖thánh 嘿mặc 然nhiên 樂nhạo/nhạc/lạc 。 如như 是thị 有hữu 尋tầm 思tư 者giả 。 由do 尋tầm 思tư 力lực 。 行hành 言ngôn 說thuyết 境cảnh 。 而nhi 不bất 能năng 說thuyết 。 離ly 言ngôn 法pháp 性tánh 。 寂tịch 靜tĩnh 真Chân 如Như 。


或hoặc 於ư 長trường 夜dạ 。 由do 見kiến 聞văn 覺giác 。 知tri 表biểu 示thị 勝thắng 解giải 。 樂nhạo 著trước 世thế 間gian 。 諸chư 表biểu 示thị 故cố 。 於ư 永vĩnh 除trừ 斷đoạn 。 一nhất 切thiết 表biểu 示thị 。 薩tát 迦ca 邪tà 滅diệt 。 究Cứu 竟Cánh 涅Niết 槃Bàn 。 不bất 能năng 尋tầm 思tư 。 不bất 能năng 比tỉ 度độ 。 不bất 能năng 信tín 解giải 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 四tứ 絕tuyệt 諸chư 表biểu 示thị 寂tịch 樂nhạo/nhạc/lạc 喻dụ 。 此thử 即tức 四tứ 種chủng 樂nhạo/nhạc/lạc 中trung 菩Bồ 提Đề 樂nhạo/nhạc/lạc 也dã 。 故cố 瑜du 伽già 云vân 。 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 畢tất 竟cánh 離ly 繫hệ 。 於ư 所sở 知tri 事sự 。 如như 實thật 等đẳng 覺giác 。 名danh 菩Bồ 提Đề 樂nhạo/nhạc/lạc 。 又hựu 彼bỉ 復phục 云vân 。 無vô 惱não 害hại 樂nhạo/nhạc/lạc 所sở 攝nhiếp 最tối 後hậu 三tam 菩Bồ 提Đề 樂nhạo/nhạc/lạc 。 由do 當đương 來lai 世thế 此thử 勝thắng 義nghĩa 苦khổ 永vĩnh 寂tịch 滅diệt 故cố 。 於ư 現hiện 法Pháp 中trung 。 附phụ 在tại 所sở 依y 諸chư 煩phiền 惱não 品phẩm 一nhất 切thiết 麤thô 重trọng/trùng 永vĩnh 寂tịch 滅diệt 故cố 。 說thuyết 名danh 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 解giải 云vân 。 依y 瑜du 伽già 論luận 。 明minh 菩Bồ 提Đề 樂nhạo/nhạc/lạc 。 自tự 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 唯duy 智trí 非phi 滅diệt 。 如như 前tiền 所sở 引dẫn 文văn 。 二nhị 唯duy 滅diệt 非phi 智trí 。 如như 後hậu 所sở 引dẫn 文văn 也dã 。 今kim 依y 此thử 經Kinh 。 取thủ 滅diệt 非phi 智trí 。 不bất 同đồng 真Chân 諦Đế 舉cử 滅diệt 取thủ 智trí 。 言ngôn 表biểu 示thị 者giả 。 如như 上thượng 所sở 說thuyết 。 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 。 四tứ 種chủng 表biểu 示thị 。 薩tát 迦ca 邪tà 者giả 。 此thử 是thị 梵Phạm 音âm 。 依y 薩tát 婆bà 多đa 。 薩tát 名danh 為vi 有hữu 。 迦ca 邪tà 名danh 身thân 。 彼bỉ 五ngũ 蘊uẩn 身thân 有hữu 實thật 體thể 故cố 。 依y 經kinh 部bộ 宗tông 。 薩tát 名danh 虗hư 偽ngụy 。 迦ca 邪tà 名danh 身thân 。 彼bỉ 宗tông 五ngũ 蘊uẩn 是thị 虗hư 偽ngụy 故cố 。 今kim 依y 大Đại 乘Thừa 。 無vô 性tánh 攝nhiếp 論luận 。 同đồng 經kinh 部bộ 說thuyết 。 故cố 第đệ 十thập 云vân 。 迦ca 邪tà 名danh 身thân 。 虗hư 偽ngụy 名danh 薩tát 。 其kỳ 身thân 虗hư 偽ngụy 。 名danh 薩tát 迦ca 邪tà 。 (# 世thế 親thân 釋thích 云vân 。 即tức 說thuyết 三tam 界giới 名danh 薩tát 迦ca 邪tà 。 五ngũ 蘊uẩn 釋thích 論luận 云vân 。 薩tát 謂vị 敗bại 壞hoại 義nghĩa 。 迦ca 邪tà 謂vị 和hòa 合hợp 積tích 聚tụ 義nghĩa 。 若nhược 廣quảng 分phân 別biệt 。 如như 雜tạp 心tâm 第đệ 四tứ 俱câu 舍xá 十thập 九cửu 順thuận 正chánh 理lý 四tứ 十thập 七thất 婆bà 沙sa 第đệ 八bát 及cập 四tứ 十thập 九cửu 成thành 實thật 十thập 六lục 增Tăng 一Nhất 阿A 含Hàm 。 十thập 五ngũ 瑜du 伽già 第đệ 八bát 顯hiển 揚dương 十thập 五ngũ 梁lương 論luận 十thập 五ngũ 涅Niết 槃Bàn 經kinh 二nhị 十thập 五ngũ )# 言ngôn 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 若nhược 具cụ 梵Phạm 音âm 。 應ưng 言ngôn 波ba 利lợi 䁥# 縛phược 喃nẩm 。 此thử 云vân 圓viên 寂tịch 。 今kim 順thuận 舊cựu 說thuyết 。 故cố 言ngôn 涅Niết 槃Bàn 。 於ư 此thử 涅Niết 槃Bàn 。 有hữu 其kỳ 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 永vĩnh 斷đoạn 一nhất 切thiết 。 見kiến 等đẳng 表biểu 示thị 。 二nhị 薩tát 迦ca 邪tà 滅diệt 。 究Cứu 竟Cánh 涅Niết 槃Bàn 。 此thử 即tức 是thị 其kỳ 。 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 究cứu 竟cánh 永vĩnh 滅diệt 五ngũ 蘊uẩn 身thân 故cố 。 名danh 為vi 究Cứu 竟Cánh 涅Niết 槃Bàn 。 問vấn 。 此thử 涅Niết 槃Bàn 依y 何hà 乘thừa 說thuyết 。 解giải 云vân 。 依y 彌Di 勒Lặc 宗tông 。 三tam 乘thừa 皆giai 有hữu 。 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 後hậu 當đương 分phân 別biệt 。 (# 解giải 節tiết 經Kinh 云vân 。 絕tuyệt 四tứ 事sự 處xứ 。 滅diệt 離ly 身thân 見kiến 。 是thị 般Bát 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 譯dịch 家gia 謬mậu 也dã 。 深thâm 密mật 經Kinh 云vân 。 內nội 身thân 寂tịch 滅diệt 離ly 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 樂nhạo/nhạc/lạc 。 解giải 云vân 。 深thâm 密mật 意ý 同đồng 此thử 經Kinh 配phối 五ngũ 樂lạc 中trung 何hà 樂nhạo/nhạc/lạc )# 此thử 中trung 意ý 說thuyết 。 於ư 生sanh 死tử 長trường 夜dạ 。 由do 表biểu 示thị 勝thắng 解giải 。 樂nhạo 著trước 世thế 間gian 。 諸chư 表biểu 示thị 故cố 。 不bất 能năng 了liễu 知tri 。 永vĩnh 寂tịch 之chi 樂lạc 。 如như 是thị 有hữu 尋tầm 思tư 者giả 。 但đãn 行hành 表biểu 示thị 境cảnh 界giới 。 不bất 能năng 尋tầm 思tư 。 勝thắng 義nghĩa 諦đế 相tướng 。 絕tuyệt 表biểu 示thị 境cảnh 。


法Pháp 涌Dũng 當đương 知tri 。 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 於ư 其kỳ 長trường 夜dạ 。 由do 有hữu 種chủng 種chủng 。 我ngã 所sở 攝nhiếp 受thọ 。 諍tranh 論luận 勝thắng 解giải 。 樂nhạo 著trước 世thế 間gian 。 諸chư 諍tranh 論luận 故cố 。 於ư 北Bắc 拘Câu 盧Lô 洲Châu 。 無vô 我ngã 所sở 無vô 攝nhiếp 。 受thọ 離ly 諍tranh 論luận 。 不bất 能năng 尋tầm 思tư 。 不bất 能năng 比tỉ 度độ 。 不bất 能năng 信tín 解giải 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 五ngũ 離ly 諸chư 諍tranh 論luận 覺giác 樂nhạo/nhạc/lạc 喻dụ 。 此thử 即tức 四tứ 種chủng 樂nhạo/nhạc/lạc 中trung 菩Bồ 提Đề 樂nhạo/nhạc/lạc 也dã 故cố 。 瑜du 伽già 云vân 。 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 畢tất 竟cánh 離ly 繫hệ 。 於ư 所sở 知tri 事sự 。 如như 實thật 等đẳng 覺giác 。 名danh 菩Bồ 提Đề 樂nhạo/nhạc/lạc 。 此thử 即tức 取thủ 智trí 非phi 滅diệt 。 不bất 同đồng 真Chân 諦Đế 取thủ 滅diệt 非phi 智trí 。 謂vị 有hữu 諍tranh 論luận 諸chư 勝thắng 解giải 者giả 。 樂nhạo 著trước 世thế 間gian 。 自tự 所sở 攝nhiếp 受thọ 父phụ 母mẫu 妻thê 子tử 。 兄huynh 弟đệ 朋bằng 友hữu 及cập 庫khố 藏tạng 等đẳng 攝nhiếp 受thọ 事sự 故cố 。 不bất 能năng 了liễu 知tri 。 北bắc 洲châu 有hữu 情tình 無vô 妻thê 子tử 等đẳng 攝nhiếp 受thọ 諍tranh 論luận 。 如như 是thị 為vi 尋tầm 思tư 者giả 。 但đãn 行hành 煩phiền 惱não 諍tranh 等đẳng 。 為vi 諍tranh 論luận 境cảnh 。 不bất 能năng 尋tầm 思tư 。 勝thắng 義nghĩa 諦đế 相tướng 。 無vô 煩phiền 惱não 等đẳng 離ly 諍tranh 論luận 境cảnh (# 解giải 節tiết 經Kinh 云vân 。 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 由do 恆hằng 畜súc 財tài 。 樂nhạo 行hành 征chinh 伐phạt 。 北bắc 鬱uất 單đơn 越việt 無vô 我ngã 所sở 無vô 積tích 畜súc 不bất 相tương 鬪đấu 諍tranh 樂nhạo/nhạc/lạc 。 不bất 能năng 比tỉ 度độ 。 深thâm 密mật 經Kinh 云vân 。 如như 人nhân 長trường 夜dạ 。 取thủ 我ngã 我ngã 相tương/tướng 。 不bất 能năng 知tri 北bắc 鬱uất 單đơn 越việt 無vô 我ngã 我ngã 所sở 樂nhạo/nhạc/lạc 。 今kim 依y 唐đường 本bổn 云vân 。 拘câu 盧lô 此thử 云vân 勝thắng 處xứ 。 或hoặc 云vân 勝thắng 生sanh )# 。


如như 是thị 法Pháp 涌Dũng 。 諸chư 尋tầm 思tư 者giả 。 於ư 超siêu 一nhất 切thiết 。 尋tầm 思tư 所sở 行hành 。 勝thắng 義nghĩa 諦đế 相tướng 。 不bất 能năng 尋tầm 思tư 。 不bất 能năng 比tỉ 度độ 。 不bất 能năng 信tín 解giải 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 六lục 舉cử 法pháp 同đồng 喻dụ 。 謂vị 諸chư 尋tầm 思tư 行hành 相tương/tướng 麤thô 故cố 。 不bất 能năng 了liễu 知tri 。 勝thắng 義nghĩa 諦đế 理lý 。 釋thích 其kỳ 合hợp 喻dụ 。 如như 上thượng 應ưng 知tri 。


爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 欲dục 重trùng 宣tuyên 此thử 義nghĩa 。 而nhi 說thuyết 頌tụng 曰viết 。


釋thích 曰viết 。 就tựu 釋thích 超siêu 過quá 尋tầm 思tư 相tương/tướng 中trung 。 文văn 別biệt 有hữu 二nhị 。 初sơ 長trường/trưởng 行hành 廣quảng 釋thích 。 後hậu 以dĩ 頌tụng 略lược 說thuyết 。 上thượng 來lai 已dĩ 釋thích 長trường/trưởng 行hành 。 自tự 下hạ 舉cử 頌tụng 略lược 說thuyết 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 略lược 標tiêu 頌tụng 意ý 。 彼bỉ 舉cử 頌tụng 正chánh 釋thích 。 此thử 即tức 初sơ 也dã 。


內nội 證chứng 無vô 相tướng 之chi 所sở 行hành 。 不bất 可khả 言ngôn 說thuyết 絕tuyệt 表biểu 示thị 。 息tức 諸chư 諍tranh 論luận 勝thắng 義nghĩa 諦đế 。 超siêu 過quá 一nhất 切thiết 尋tầm 思tư 相tướng 。


釋thích 曰viết 。 此thử 即tức 第đệ 二nhị 舉cử 頌tụng 略lược 說thuyết 。 有hữu 一nhất 頌tụng 文văn 。 分phân 之chi 為vi 二nhị 。 初sơ 有hữu 二nhị 句cú 四tứ 字tự 。 別biệt 頌tụng 五ngũ 相tương/tướng 。 後hậu 三tam 字tự 一nhất 句cú 。 通thông 頌tụng 五ngũ 相tương/tướng 。 言ngôn 內nội 證chứng 者giả 。 頌tụng 第đệ 一nhất 相tương/tướng 。 無vô 相tướng 之chi 所sở 行hành 者giả 。 頌tụng 第đệ 二nhị 相tương/tướng 。 不bất 可khả 言ngôn 說thuyết 者giả 。 頌tụng 第đệ 三tam 相tương/tướng 。 絕tuyệt 表biểu 示thị 者giả 。 頌tụng 第đệ 四tứ 相tương/tướng 。 息tức 諸chư 諍tranh 論luận 者giả 。 頌tụng 第đệ 五ngũ 相tương/tướng 。 後hậu 勝thắng 義nghĩa 等đẳng 三tam 字tự 一nhất 句cú 。 通thông 頌tụng 五ngũ 相tương/tướng 。 如như 文văn 可khả 知tri 。


爾nhĩ 時thời 善Thiện 清Thanh 淨Tịnh 慧Tuệ 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 白bạch 佛Phật 言ngôn 。


世Thế 尊Tôn 甚thậm 奇kỳ 。 乃nãi 至chí 世Thế 尊Tôn 善thiện 說thuyết 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 三tam 釋thích 超siêu 過quá 諸chư 法pháp 。 一nhất 異dị 性tánh 相tướng 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 長trường/trưởng 行hành 廣quảng 說thuyết 。 後hậu 以dĩ 頌tụng 略lược 說thuyết 。 就tựu 長trường/trưởng 行hành 中trung 。 復phục 分phân 為vi 五ngũ 。 一nhất 菩Bồ 薩Tát 問vấn 。 二nhị 爾nhĩ 時thời 下hạ 。 如Như 來Lai 正chánh 答đáp 。 三tam 喻dụ 。 四tứ 合hợp 。 五ngũ 結kết 。 此thử 即tức 問vấn 也dã 。 於ư 中trung 有hữu 三tam 。 初sơ 贊tán 凡phàm 善thiện 說thuyết 。 次thứ 顯hiển 眾chúng 諍tranh 論luận 。 後hậu 世Thế 尊Tôn 我ngã 見kiến 下hạ 。 申thân 己kỷ 疑nghi 情tình 。 讚tán 善thiện 說thuyết 中trung 。 復phục 分phân 為vi 二nhị 。 初sơ 讚tán 佛Phật 善thiện 說thuyết 。 後hậu 略lược 申thân 善thiện 說thuyết 。 此thử 即tức 初sơ 也dã 。


爾nhĩ 時thời 者giả 發phát 問vấn 時thời 。 言ngôn 善Thiện 清Thanh 淨Tịnh 慧Tuệ 菩Bồ 薩Tát 者giả 。 從tùng 慧tuệ 立lập 名danh 。 正chánh 智trí 後hậu 得đắc 。 是thị 善thiện 無vô 漏lậu 。 離ly 諸chư 染nhiễm 汙ô 。 故cố 名danh 善Thiện 清Thanh 淨Tịnh 慧Tuệ 。 深thâm 密mật 亦diệc 同đồng 。 解giải 節tiết 經Kinh 云vân 。 淨tịnh 慧tuệ 菩Bồ 薩Tát 。 真Chân 諦Đế 解giải 云vân 。 此thử 菩Bồ 薩Tát 。 位vị 居cư 九cửu 地địa 。 善thiện 答đáp 問vấn 。 常thường 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 在tại 淨tịnh 慧tuệ 位vị 。


復phục 有hữu 淨tịnh 慧tuệ 。 復phục 能năng 生sanh 他tha 淨tịnh 慧tuệ 。 故cố 名danh 淨tịnh 慧tuệ 。 具cụ 說thuyết 如như 彼bỉ 。 謂vị 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 自tự 有hữu 二nhị 德đức 。 所sở 謂vị 自tự 利lợi 利lợi 他tha 。 初sơ 贊tán 自tự 利lợi 。 故cố 言ngôn 世Thế 尊Tôn 甚thậm 奇kỳ 。 復phục 贊tán 利lợi 他tha 。 故cố 言ngôn 世Thế 尊Tôn 善thiện 說thuyết 。 若nhược 依y 瑜du 伽già 。 甚thậm 奇kỳ 善thiện 說thuyết 。 通thông 自tự 利lợi 利lợi 他tha 。 故cố 四tứ 十thập 六lục 云vân 。 有hữu 五ngũ 甚thậm 希hy 奇kỳ 法pháp 。 一nhất 者giả 。 於ư 諸chư 有hữu 情tình 。 非phi 有hữu 因nhân 緣duyên 而nhi 生sanh 親thân 愛ái 。 二nhị 者giả 。 唯duy 為vi 饒nhiêu 益ích 。 諸chư 有hữu 情tình 故cố 。 常thường 處xử 生sanh 死tử 。 三tam 者giả 。 於ư 多đa 煩phiền 惱não 難nan 伏phục 有hữu 情tình 。 善thiện 能năng 解giải 了liễu 調điều 伏phục 方phương 便tiện 。 四tứ 者giả 。 於ư 極cực 難nan 解giải 真chân 實thật 義nghĩa 理lý 。 能năng 順thuận 悟ngộ 入nhập 。 五ngũ 者giả 具cụ 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 大đại 威uy 神thần 力lực 。 (# 解giải 云vân 彼bỉ 說thuyết 菩Bồ 薩Tát 德đức 。 准chuẩn 釋thích 佛Phật 德đức 。 於ư 理lý 無vô 違vi 。 尋tầm 即tức 可khả 知tri )# 言ngôn 善thiện 說thuyết 者giả 。 如như 瑜du 伽già 論luận 第đệ 七thất 十thập 云vân 。 由do 二nhị 因nhân 緣duyên 。 佛Phật 世Thế 尊Tôn 法Pháp 。 名danh 為vi 善thiện 說thuyết 。 一nhất 言ngôn 詞từ 文văn 句cú 皆giai 清thanh 美mỹ 故cố 。 二nhị 易dị 可khả 通thông 達đạt 故cố 。 (# 難nan 解giải 法pháp 由do 佛Phật 說thuyết 故cố 。 易dị 可khả 通thông 達đạt 也dã )# 又hựu 八bát 十thập 三tam 云vân 。 言ngôn 善thiện 說thuyết 者giả 。 道Đạo 理lý 相tương 應ứng 故cố 。 任nhậm 持trì 勝thắng 德đức 故cố 。 又hựu 瑜du 伽già 九cửu 十thập 四tứ 云vân 。 由do 四tứ 種chủng 相tương/tướng 。 佛Phật 所sở 說thuyết 教giáo 。 名danh 為vi 善thiện 說thuyết 。 具cụ 釋thích 如như 彼bỉ 。


謂vị 世Thế 尊Tôn 言ngôn 。 勝thắng 義nghĩa 諦đế 相tướng 。 微vi 細tế 甚thậm 深thâm 。 超siêu 過quá 諸chư 法pháp 。 一nhất 異dị 性tánh 相tướng 。 難nan 可khả 通thông 達đạt 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 略lược 申thân 善thiện 說thuyết 。 謂vị 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 無vô 上thượng 依y 經kinh 等đẳng 。 作tác 如như 是thị 說thuyết 。 勝thắng 義nghĩa 諦đế 相tướng 。 乃nãi 至chí 難nan 可khả 通thông 達đạt 。 真Chân 諦Đế 解giải 云vân 。 或hoặc 約ước 三tam 人nhân 。 非phi 凡phàm 所sở 知tri 。 故cố 名danh 微vi 細tế 。 非phi 二Nhị 乘Thừa 所sở 知tri 。 故cố 名danh 甚thậm 深thâm 。 非phi 地địa 前tiền 菩Bồ 薩Tát 所sở 能năng 證chứng 見kiến 。 故cố 名danh 難nan 可khả 通thông 達đạt 。 或hoặc 約ước 三tam 義nghĩa 。 真Chân 如Như 與dữ 行hành 。 不bất 一nhất 故cố 微vi 細tế 。 不bất 異dị 故cố 甚thậm 深thâm 。 過quá 一nhất 異dị 故cố 。 難nan 可khả 通thông 達đạt 。 又hựu 非phi 聞văn 慧tuệ 境cảnh 故cố 名danh 微vi 細tế 。 非phi 思tư 慧tuệ 境cảnh 故cố 說thuyết 甚thậm 深thâm 。 非phi 凡phàm 夫phu 二Nhị 乘Thừa 。 初sơ 學học 菩Bồ 薩Tát 。 修tu 慧tuệ 境cảnh 故cố 。 說thuyết 難nan 可khả 通thông 達đạt (# 解giải 云vân 。 真Chân 諦Đế 三tam 釋thích 。 第đệ 三tam 為vi 勝thắng 。 故cố 大đại 般Bát 若Nhã 五ngũ 百bách 六lục 十thập 七thất 云vân 。 真Chân 如Như 法Pháp 界Giới 。 是thị 出xuất 世thế 般Bát 若Nhã 及cập 後hậu 得đắc 無vô 分phân 別biệt 智trí 境cảnh 。 非phi 三tam 慧tuệ 境cảnh 。


所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 實thật 相tướng 般Bát 若Nhã 甚thậm 深thâm 微vi 妙diệu 。 聞văn 慧tuệ 麤thô 淺thiển 。 不bất 能năng 得đắc 見kiến 。 是thị 勝thắng 義nghĩa 故cố 。 思tư 不bất 能năng 量lượng 。 出xuất 世thế 法Pháp 故cố 。 修tu 不bất 能năng 行hành )# 。


世Thế 尊Tôn 。 我ngã 即tức 於ư 此thử 。 曾tằng 見kiến 一nhất 處xứ 。 有hữu 眾chúng 菩Bồ 薩Tát 。 等đẳng 正chánh 修tu 行hành 。 勝thắng 解giải 行hành 地địa 。 同đồng 一nhất 會hội 坐tọa 。 皆giai 共cộng 思tư 議nghị 。 勝thắng 義nghĩa 諦đế 相tướng 。 與dữ 諸chư 行hành 相tướng 。 一nhất 異dị 性tánh 相tướng 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 顯hiển 眾chúng 諍tranh 論luận 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 總tổng 明minh 共cộng 集tập 諍tranh 論luận 。 後hậu 別biệt 敘tự 三tam 計kế 。 此thử 即tức 初sơ 也dã 。 言ngôn 我ngã 即tức 於ư 此thử 者giả 。 於ư 此thử 娑Sa 訶Ha 世Thế 界Giới 。 或hoặc 可khả 於ư 此thử 贍Thiệm 部Bộ 洲Châu 中trung 。 餘dư 二nhị 本bổn 中trung 皆giai 闕khuyết 此thử 言ngôn 。 曾tằng 見kiến 一nhất 處xứ 。 即tức 王vương 舍xá 城thành 等đẳng 。 而nhi 非phi 淨tịnh 土độ 。 勝thắng 解giải 行hành 地địa 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 眾chúng 。 所sở 集tập 處xứ 故cố 。 勝thắng 解giải 行hành 地địa 。 即tức 是thị 地địa 前tiền 初sơ 僧Tăng 祗chi 位vị 。 是thị 故cố 大đại 唐đường 攝nhiếp 大Đại 乘Thừa 云vân 。 論luận 曰viết 。 謂vị 勝thắng 解giải 行hành 。 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 經kinh 初sơ 大đại 劫kiếp 。 修tu 行hành 圓viên 滿mãn 。 又hựu 梁lương 攝nhiếp 論luận 第đệ 十thập 一nhất 云vân 。 願nguyện 樂nhạo 行hành 人nhân 。 自tự 有hữu 四tứ 種chủng 。 謂vị 十thập 信tín 。 十thập 解giải 。 十thập 行hành 。 十thập 迴hồi 向hướng 。 菩Bồ 薩Tát 聖thánh 道Đạo 。 有hữu 四tứ 方phương 便tiện 。 故cố 有hữu 四tứ 人nhân 。 如như 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 道Đạo 。 前tiền 有hữu 四tứ 方phương 便tiện 。 此thử 四tứ 種chủng 人nhân 。 名danh 願nguyện 樂nhạo 地địa 。 第đệ 一nhất 僧Tăng 祗chi 修tu 行hành 圓viên 滿mãn 。 然nhiên 此thử 地địa 名danh 略lược 有hữu 四tứ 種chủng 。 一nhất 願nguyện 樂nhạo 地địa 。 如như 梁lương 攝nhiếp 論luận 及cập 解giải 節tiết 經kinh 。 二nhị 信tín 行hành 地địa 。 如như 深thâm 密mật 經kinh 。 三tam 勝thắng 解giải 行hành 地địa 。 如như 唐đường 攝nhiếp 論luận 瑜du 伽già 地địa 持trì 及cập 善thiện 戒giới 經kinh 。 四tứ 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 地địa 。 如như 瑜du 伽già 論luận 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 品phẩm 等đẳng 。 如như 何hà 地địa 名danh 有hữu 此thử 異dị 者giả 。 謂vị 此thử 地địa 名danh 。 略lược 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 總tổng 名danh 。 梵Phạm 音âm 阿a 世thế 邪tà 。 此thử 云vân 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 。 欲dục 。 信tín 。 勝thắng 解giải 。 三tam 法pháp 為vi 性tánh 。 故cố 瑜du 伽già 等đẳng 名danh 為vi 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 。 二nhị 者giả 別biệt 名danh 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 名danh 願nguyện 樂nhạo 。 即tức 是thị 樂nhạo 欲dục 之chi 異dị 名danh 也dã 。 五ngũ 別biệt 境cảnh 中trung 。 欲dục 為vi 自tự 性tánh 。 故cố 唯duy 識thức 云vân 。 樂nhạo 欲dục 謂vị 欲dục 。 二nhị 名danh 信tín 行hành 。 善thiện 十thập 一nhất 中trung 。 信tín 為vi 自tự 體thể 。 故cố 智Trí 度Độ 論luận 云vân 。 佛Phật 法Pháp 大đại 海hải 。 信tín 為vi 能năng 入nhập 。 智trí 慧tuệ 能năng 度độ 。 三tam 名danh 勝thắng 解giải 行hành 。 亦diệc 別biệt 境cảnh 中trung 勝thắng 解giải 為vi 性tánh 。 是thị 故cố 無vô 性tánh 攝nhiếp 大Đại 乘Thừa 云vân 。 勝thắng 解giải 行hành 者giả 。 未vị 證chứng 真Chân 如Như 。 但đãn 依y 勝thắng 解giải 。 勤cần 修tu 諸chư 行hành 。 又hựu 復phục 彼bỉ 云vân 。 一nhất 得đắc 勝thắng 解giải 。 謂vị 得đắc 諸chư 地địa 深thâm 信tín 解giải 者giả 。 於ư 他tha 教giáo 法pháp 。 決quyết 定định 印ấn 可khả 。 真chân 實thật 如như 是thị 。 於ư 此thử 地địa 中trung 。 未vị 證chứng 真Chân 如Như 。 有hữu 此thử 諍tranh 論luận 也dã 。


於ư 此thử 會hội 中trung 。 一nhất 類loại 菩Bồ 薩Tát 。 作tác 如như 是thị 言ngôn 。 勝thắng 義nghĩa 諦đế 相tướng 。 與dữ 諸chư 行hành 相tướng 。 都đô 無vô 有hữu 異dị 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 別biệt 敘tự 三tam 計kế 。 即tức 分phân 為vi 三tam 。 此thử 即tức 初sơ 計kế 。 離ly 諸chư 法pháp 外ngoại 。 無vô 別biệt 勝thắng 義nghĩa 。 勝thắng 智trí 所sở 緣duyên 。 故cố 名danh 勝thắng 義nghĩa 。 俗tục 智trí 所sở 緣duyên 。 名danh 為vi 世thế 俗tục 。


一nhất 類loại 菩Bồ 薩Tát 。 復phục 作tác 是thị 言ngôn 。 非phi 勝thắng 義nghĩa 諦đế 相tướng 。 與dữ 諸chư 行hành 相tướng 。 都đô 無vô 有hữu 異dị 。 然nhiên 勝thắng 義nghĩa 諦đế 相tướng 。 異dị 諸chư 行hành 相tướng 。


釋thích 曰viết 。 此thử 即tức 第đệ 二nhị 師sư 計kế 。 離ly 諸chư 法pháp 外ngoại 。 有hữu 別biệt 勝thắng 義nghĩa 。 條điều 然nhiên 別biệt 體thể 。


有hữu 餘dư 菩Bồ 薩Tát 。 疑nghi 惑hoặc 猶do 豫dự 。 復phục 作tác 是thị 言ngôn 。 是thị 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 誰thùy 言ngôn 諦đế 實thật 。 誰thùy 言ngôn 虗hư 妄vọng 。 誰thùy 如như 理lý 行hành 。 誰thùy 不bất 如như 理lý 。 或hoặc 唱xướng 是thị 言ngôn 。 勝thắng 義nghĩa 諦đế 相tướng 。 與dữ 諸chư 行hành 相tướng 。 都đô 無vô 有hữu 異dị 。 或hoặc 唱xướng 是thị 言ngôn 。 勝thắng 義nghĩa 諦đế 相tướng 。 異dị 諸chư 行hành 相tướng 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 三tam 師sư 計kế 。 於ư 上thượng 二nhị 說thuyết 。 猶do 豫dự 不bất 決quyết 。 非phi 別biệt 有hữu 計kế 。 今kim 於ư 此thử 中trung 。 合hợp 有hữu 四tứ 計kế 。 所sở 謂vị 一nhất 異dị 及cập 與dữ 俱câu 非phi 。


所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 亦diệc 一nhất 亦diệc 異dị 。 是thị 相tương 違vi 諦đế 。 非phi 一nhất 非phi 異dị 。 是thị 戲hí 論luận 故cố 。 而nhi 此thử 經Kinh 意ý 為vi 存tồn 略lược 故cố 。 准chuẩn 可khả 知tri 故cố 。 且thả 破phá 一nhất 異dị 。 然nhiên 此thử 所sở 說thuyết 一nhất 異dị 二nhị 執chấp 。 十thập 散tán 動động 中trung 一nhất 異dị 執chấp 也dã 。 對đối 治trị 如như 是thị 一nhất 異dị 分phân 別biệt 。 諸chư 教giáo 不bất 同đồng 。 若nhược 依y 世thế 親thân 攝nhiếp 大Đại 乘Thừa 釋thích 第đệ 四tứ 卷quyển 云vân 。 為vi 對đối 治trị 一nhất 性tánh 散tán 動động 故cố 。 即tức 彼bỉ 經kinh 言ngôn 。 色sắc 空không 非phi 色sắc 。


何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 依y 他tha 起khởi 。 與dữ 圓viên 成thành 實thật 。 是thị 一nhất 性tánh 者giả 。 此thử 依y 他tha 起khởi 。 應ưng 如như 圓viên 成thành 實thật 。 是thị 清thanh 淨tịnh 境cảnh 。 (# 此thử 約ước 依y 他tha 色sắc 對đối 圓viên 成thành 空không 。 破phá 彼bỉ 一nhất 執chấp )# 為vi 對đối 治trị 異dị 性tánh 散tán 動động 故cố 。 即tức 彼bỉ 經kinh 言ngôn 。 色sắc 不bất 離ly 空không 。


何hà 以dĩ 故cố 。 此thử 二nhị 若nhược 異dị 。 法pháp 與dữ 法pháp 性tánh 。 亦diệc 應ưng 有hữu 異dị 。 若nhược 有hữu 異dị 性tánh 。 不bất 應ưng 道Đạo 理lý 。 如như 無vô 常thường 法pháp 與dữ 無vô 常thường 性tánh 。 (# 此thử 亦diệc 約ước 依y 他tha 色sắc 對đối 圓viên 成thành 空không 。 破phá 彼bỉ 異dị 執chấp )# 若nhược 取thủ 遍biến 計kế 所sở 執chấp 自tự 性tánh 。 色sắc 即tức 是thị 空không 。 空không 即tức 是thị 色sắc 。


何hà 以dĩ 故cố 。 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 色sắc 無vô 所sở 有hữu 。 即tức 是thị 空không 性tánh 。 此thử 性tánh 即tức 是thị 彼bỉ 無vô 所sở 有hữu 。 非phi 如như 依y 他tha 起khởi 與dữ 圓viên 成thành 實thật 不bất 可khả 說thuyết 一nhất 。 (# 此thử 約ước 所sở 執chấp 色sắc 對đối 所sở 執chấp 空không 。 破phá 彼bỉ 異dị 執chấp )# 梁lương 論luận 第đệ 五ngũ 。 同đồng 世thế 親thân 論luận 。 若nhược 依y 無vô 性tánh 攝nhiếp 論luận 第đệ 四tứ 。 色sắc 空không 非phi 色sắc 。 同đồng 世thế 親thân 論luận 。 以dĩ 依y 他tha 色sắc 。 對đối 圓viên 成thành 空không 。 破phá 彼bỉ 一nhất 執chấp 。 色sắc 不bất 離ly 空không 等đẳng 。 約ước 所sở 執chấp 色sắc 。 對đối 所sở 執chấp 空không 。 破phá 彼bỉ 異dị 執chấp 。 雜tạp 集tập 十thập 四tứ 。 色sắc 空không 非phi 色sắc 。 約ước 所sở 執chấp 色sắc 。 對đối 圓viên 成thành 空không 。 破phá 彼bỉ 一nhất 執chấp 。 色sắc 不bất 離ly 空không 等đẳng 。 約ước 所sở 執chấp 色sắc 。 對đối 所sở 執chấp 空không 。 破phá 彼bỉ 異dị 執chấp 。 莊trang 嚴nghiêm 第đệ 五ngũ 。 但đãn 配phối 經kinh 文văn 而nhi 不bất 解giải 釋thích 。 今kim 此thử 經Kinh 意ý 。 約ước 依y 他tha 起khởi 對đối 圓viên 成thành 實thật 。 破phá 一nhất 異dị 執chấp 。 同đồng 世thế 親thân 初sơ 釋thích 。 故cố 成thành 唯duy 識thức 第đệ 八bát 卷quyển 云vân 。 此thử 圓viên 成thành 實thật 。 與dữ 彼bỉ 依y 他tha 起khởi 。 非phi 異dị 非phi 不bất 異dị 。 異dị 應Ứng 真Chân 如như 非phi 彼bỉ 實thật 性tánh 。 不bất 異dị 此thử 性tánh 應ưng 是thị 無vô 常thường 。 彼bỉ 此thử 俱câu 應ưng 淨tịnh 非phi 淨tịnh 境cảnh 。 則tắc 本bổn 後hậu 智trí 用dụng 應ưng 無vô 別biệt 。 云vân 何hà 二nhị 性tánh 非phi 異dị 非phi 一nhất 。 如như 彼bỉ 無vô 常thường 無vô 我ngã 等đẳng 性tánh 。 無vô 常thường 等đẳng 性tánh 。 與dữ 行hành 等đẳng 法pháp 。 異dị 應ưng 彼bỉ 法pháp 非phi 無vô 常thường 等đẳng 。 不bất 異dị 此thử 應ưng 非phi 彼bỉ 共cộng 相tương 。 由do 斯tư 喻dụ 顯hiển 此thử 圓viên 成thành 實thật 與dữ 彼bỉ 依y 他tha 。 非phi 一nhất 非phi 異dị 。 廣quảng 辨biện 一nhất 異dị 。 如như 後hậu 當đương 說thuyết 。


世Thế 尊Tôn 。 我ngã 見kiến 彼bỉ 已dĩ 。 竊thiết 作tác 是thị 念niệm 。 是thị 諸chư 善thiện 男nam 子tử 。 愚ngu 痴si 頑ngoan 鈍độn 。 不bất 明minh 不bất 善thiện 。 不bất 如như 理lý 行hành 。 於ư 勝thắng 義nghĩa 諦đế 。 微vi 細tế 甚thậm 深thâm 。 超siêu 過quá 諸chư 行hành 。 一nhất 異dị 性tánh 相tướng 。 不bất 能năng 解giải 了liễu 。 說thuyết 是thị 語ngữ 已dĩ 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 三tam 申thân 己kỷ 疑nghi 情tình 。 言ngôn 愚ngu 痴si 者giả 。 出xuất 無vô 明minh 體thể 。 言ngôn 頑ngoan 鈍độn 者giả 。 辨biện 無vô 明minh 用dụng 。 謂vị 善Thiện 清Thanh 淨Tịnh 慧Tuệ 菩Bồ 薩Tát 。 作tác 如như 是thị 念niệm 。 此thử 諸chư 善thiện 男nam 子tử 。 由do 無vô 明minh 故cố 頑ngoan 鈍độn 。 由do 頑ngoan 鈍độn 故cố 。 有hữu 其kỳ 三tam 用dụng 。 一nhất 不bất 明minh 者giả 未vị 得đắc 未vị 知tri 根căn 故cố 。 二nhị 不bất 善thiện 者giả 未vị 得đắc 未vị 知tri 根căn 故cố 。 三tam 不bất 知tri 理lý 者giả 未vị 得đắc 具cụ 知tri 根căn 故cố 。 由do 此thử 未vị 證chứng 非phi 一nhất 異dị 相tướng 勝thắng 真Chân 如Như 理lý 。


爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 告cáo 善Thiện 清Thanh 淨Tịnh 慧Tuệ 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 曰viết 。


善thiện 男nam 子tử 。 如như 是thị 如như 是thị 。 如như 汝nhữ 所sở 說thuyết 。 此thử 諸chư 善thiện 男nam 子tử 。 愚ngu 痴si 頑ngoan 鈍độn 。 不bất 明minh 不bất 善thiện 。 不bất 如như 理lý 行hành 。 於ư 勝thắng 義nghĩa 諦đế 。 微vi 細tế 甚thậm 深thâm 。 超siêu 過quá 諸chư 行hành 。 一nhất 異dị 性tánh 相tướng 。 不bất 能năng 解giải 了liễu 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 如Như 來Lai 正chánh 答đáp 。 於ư 中trung 有hữu 五ngũ 。 一nhất 如Như 來Lai 印ấn 可khả 。 二nhị 菩Bồ 薩Tát 徵trưng 詰cật 。 三tam 如Như 來Lai 略lược 答đáp 。 四tứ 菩Bồ 薩Tát 重trọng/trùng 徵trưng 。 五ngũ 如Như 來Lai 廣quảng 釋thích 。 此thử 即tức 第đệ 一nhất 如Như 來Lai 印ấn 可khả 。 重trọng/trùng 意ý 如như 是thị 。 准chuẩn 上thượng 應ưng 知tri 。


何hà 以dĩ 故cố 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 菩Bồ 薩Tát 徵trưng 詰cật 。 徵trưng 詰cật 之chi 意ý 。 以dĩ 何hà 義nghĩa 故cố 。 不bất 能năng 解giải 了liễu 。


善Thiện 清Thanh 淨Tịnh 慧Tuệ 。 非phi 於ư 諸chư 行hành 。 如như 是thị 行hành 時thời 。 名danh 能Năng 通Thông 達Đạt 勝Thắng 義Nghĩa 諦Đế 相Tướng 。 或hoặc 於ư 勝thắng 義nghĩa 諦đế 。 為vi 得đắc 作tác 證chứng 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 三tam 如Như 來Lai 略lược 答đáp 。 此thử 答đáp 意ý 者giả 。 非phi 於ư 諸chư 行hành 。 如như 是thị 執chấp 著trước 。 與dữ 勝thắng 義nghĩa 諦đế 。 或hoặc 一nhất 或hoặc 異dị 。 而nhi 能năng 通thông 達đạt 。 或hoặc 得đắc 作tác 證chứng 。 有hữu 多đa 過quá 故cố 。 失thất 相tương/tướng 如như 後hậu 當đương 說thuyết 。 然nhiên 此thử 通thông 達đạt 作tác 證chứng 了liễu 別biệt 者giả 。 知tri 勝thắng 義nghĩa 名danh 為vi 通thông 達đạt 。 能năng 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。 及cập 菩Bồ 提Đề 果quả 名danh 為vi 作tác 證chứng 。 又hựu 無vô 間gian 道đạo 。 名danh 為vi 通thông 達đạt 。 其kỳ 解giải 脫thoát 道đạo 。 名danh 為vi 通thông 達đạt 。 亦diệc 名danh 作tác 證chứng 。 證chứng 無vô 間gian 為vi 故cố 。 又hựu 後hậu 得đắc 智trí 。 名danh 為vi 通thông 達đạt 。 其kỳ 正chánh 體thể 智trí 。 名danh 為vi 作tác 證chứng 。 故cố 大đại 般Bát 若Nhã 五ngũ 百bách 六lục 十thập 七thất 云vân 。 世Thế 尊Tôn 云vân 何hà 。 能năng 證chứng 能năng 得đắc 如như 是thị 法Pháp 界giới 。


佛Phật 言ngôn 。

出xuất 世thế 般Bát 若Nhã 及cập 後hậu 得đắc 所sở 得đắc 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 能năng 證chứng 能năng 得đắc 。 世Thế 尊Tôn 證chứng 得đắc 義nghĩa 有hữu 何hà 異dị 。 佛Phật 言ngôn 出xuất 世thế 般Bát 若Nhã 能năng 如như 實thật 見kiến 。 故cố 名danh 為vi 證chứng 。 後hậu 智trí 通thông 達đạt 。 故cố 名danh 為vi 得đắc 。 然nhiên 此thử 作tác 證chứng 。 且thả 依y 薩tát 婆bà 多đa 宗tông 。 以dĩ 其kỳ 聖thánh 道Đạo 對đối 無vô 為vi 法pháp 。 有hữu 兩lưỡng 重trọng/trùng 四tứ 句cú 。 一nhất 多đa 念niệm 四tứ 句cú 。 二nhị 一nhất 剎sát 那na 四tứ 句cú 。 多đa 念niệm 四tứ 句cú 者giả 。 一nhất 身thân 證chứng 慧tuệ 不bất 證chứng 。 謂vị 緣duyên 三tam 諦đế 解giải 脫thoát 道đạo 時thời 。 證chứng 無vô 為vi 故cố 。 名danh 為vi 身thân 證chứng 。 不bất 緣duyên 滅diệt 故cố 。 名danh 慧tuệ 不bất 證chứng 。 二nhị 慧tuệ 證chứng 身thân 不bất 證chứng 。 謂vị 緣duyên 滅Diệt 諦Đế 無vô 間gian 道đạo 時thời 。 緣duyên 無vô 為vi 故cố 。 名danh 為vi 慧tuệ 證chứng 。 未vị 得đắc 滅diệt 故cố 。 名danh 身thân 不bất 證chứng 。 三Tam 身Thân 慧tuệ 俱câu 證chứng 。 謂vị 緣duyên 滅Diệt 諦Đế 解giải 脫thoát 道đạo 時thời 。 慧tuệ 緣duyên 無vô 為vi 及cập 得đắc 滅diệt 故cố 。 四tứ 身thân 慧tuệ 俱câu 不bất 證chứng 。 謂vị 緣duyên 三tam 諦đế 無vô 間gian 道đạo 時thời 。 慧tuệ 不bất 緣duyên 滅diệt 。 未vị 得đắc 滅diệt 故cố 。 一nhất 剎sát 那na 四tứ 句cú 者giả 。 且thả 如như 以dĩ 滅diệt 法pháp 智trí 得đắc 一Nhất 來Lai 果Quả 時thời 。 一nhất 剎sát 那na 中trung 。 有hữu 其kỳ 四tứ 句cú 。 一nhất 身thân 證chứng 慧tuệ 不bất 證chứng 。 謂vị 上thượng 二nhị 界giới 。 見kiến 所sở 斷đoạn 惑hoặc 。 所sở 得đắc 無vô 為vi 。 以dĩ 得đắc 果quả 時thời 。 頓đốn 得đắc 彼bỉ 故cố 。 二nhị 慧tuệ 證chứng 身thân 不bất 證chứng 。 謂vị 欲dục 界giới 九cửu 品phẩm 中trung 。 後hậu 三tam 修tu 所sở 斷đoạn 惑hoặc 所sở 得đắc 無vô 為vi 。 慧tuệ 雖tuy 能năng 緣duyên 。 而nhi 未vị 得đắc 故cố 。 三Tam 身Thân 慧tuệ 俱câu 證chứng 。 謂vị 欲dục 界giới 修tu 所sở 斷đoạn 中trung 。 斷đoạn 前tiền 六lục 品phẩm 。 及cập 欲dục 界giới 見kiến 四Tứ 諦Đế 所sở 斷đoạn 諸chư 惑hoặc 所sở 得đắc 無vô 為vi 。 四tứ 身thân 慧tuệ 俱câu 不bất 證chứng 。 謂vị 上thượng 二nhị 界giới 修tu 所sở 斷đoạn 惑hoặc 所sở 證chứng 無vô 為vi 。


何hà 以dĩ 故cố 。

釋thích 曰viết 。 此thử 即tức 第đệ 四tứ 菩Bồ 薩Tát 。 重trọng/trùng 徵trưng 甚thậm 深thâm 所sở 由do 。


善Thiện 清Thanh 淨Tịnh 慧Tuệ 。 若nhược 勝thắng 義nghĩa 諦đế 相tướng 。 與dữ 諸chư 行hành 相tướng 。 都đô 無vô 異dị 者giả 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 五ngũ 依y 徵trưng 廣quảng 釋thích 。 有hữu 三tam 復phục 次thứ 。 即tức 分phân 為vi 三tam 。 初sơ 約ước 三tam 五ngũ 過quá 破phá 一nhất 異dị 執chấp 。 次thứ 善Thiện 清Thanh 淨Tịnh 慧Tuệ 。 若nhược 勝thắng 義nghĩa 諦đế 相tướng 。 與dữ 諸chư 行hành 相tướng 。 都đô 無vô 異dị 者giả 下hạ 。 約ước 淨tịnh 共cộng 相tương 。 破phá 一nhất 異dị 執chấp 。 後hậu 善Thiện 清Thanh 淨Tịnh 慧Tuệ 。 若nhược 勝thắng 義nghĩa 諦đế 相tướng 。 與dữ 諸chư 行hành 相tướng 。 都đô 無vô 異dị 者giả 下hạ 。 約ước 行hành 無vô 別biệt 及cập 無vô 我ngã 等đẳng 。 破phá 一nhất 異dị 執chấp 。 就tựu 初sơ 復phục 次thứ 。 分phân 為vi 二nhị 。 初sơ 反phản 釋thích 破phá 執chấp 。 後hậu 善Thiện 清Thanh 淨Tịnh 慧Tuệ 下hạ 。 順thuận 釋thích 破phá 執chấp 。 (# 或hoặc 可khả 初sơ 就tựu 宗tông 隨tùy 情tình 破phá 。 後hậu 約ước 義nghĩa 隨tùy 理lý 破phá )# 就tựu 返phản 破phá 中trung 。 復phục 分phân 為vi 二nhị 。 初sơ 約ước 三tam 失thất 。 以dĩ 破phá 一nhất 執chấp 。 後hậu 約ước 五ngũ 失thất 。 破phá 其kỳ 異dị 執chấp 。 破phá 一nhất 執chấp 中trung 。 先tiên 牒điệp 。 後hậu 破phá 。 此thử 即tức 將tương 破phá 牒điệp 彼bỉ 一nhất 執chấp 也dã 。


應ưng 於ư 今kim 時thời 。 一nhất 切thiết 異dị 生sanh 。 皆giai 已dĩ 見kiến 諦Đế 。


釋thích 曰viết 。 此thử 即tức 第đệ 二nhị 。 正chánh 以dĩ 三tam 過quá 。 破phá 彼bỉ 一nhất 執chấp 。 三tam 過quá 失thất 者giả 。 一nhất 異dị 生sanh 已dĩ 見kiến 諦Đế 理lý 失thất 。 二nhị 已dĩ 得đắc 涅Niết 槃Bàn 失thất 。 三tam 已dĩ 得đắc 菩Bồ 提Đề 失thất 。 此thử 即tức 第đệ 一nhất 異dị 生sanh 已dĩ 見kiến 諦Đế 理lý 失thất 。 謂vị 汝nhữ 若nhược 許hứa 諸chư 行hành 即tức 理lý 。 異dị 生sanh 見kiến 色sắc 。 應ưng 則tắc 見kiến 理lý 。 色sắc 則tắc 理lý 故cố 。


又hựu 諸chư 異dị 生sanh 。 皆giai 應ưng 已dĩ 得đắc 。 無vô 上thượng 方phương 便tiện 。 安an 穩ổn 涅Niết 槃Bàn 。


釋thích 曰viết 。 此thử 顯hiển 第đệ 二nhị 異dị 生sanh 應ưng 證chứng 涅Niết 槃Bàn 失thất 。 無vô 上thượng 方phương 便tiện 。 即tức 是thị 道Đạo 諦Đế 。 無vô 漏lậu 聖thánh 道Đạo 。 言ngôn 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 略lược 有hữu 四tứ 種chủng 。 一nhất 者giả 本bổn 來lai 。 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 。 二nhị 者giả 有hữu 餘dư 。 三tam 者giả 無vô 餘dư 。 四tứ 者giả 無vô 住trú 處xứ 。 後hậu 當đương 分phân 別biệt 。 今kim 於ư 此thử 中trung 。 約ước 有hữu 餘dư 依y 及cập 無vô 住trú 處xứ 。 本bổn 來lai 清thanh 淨tịnh 。 元nguyên 來lai 有hữu 故cố 。 其kỳ 無vô 餘dư 依y 。 身thân 已dĩ 滅diệt 故cố 。 或hoặc 可khả 此thử 中trung 亦diệc 依y 無vô 餘dư 。 滅diệt 有hữu 漏lậu 依y 。 得đắc 無vô 餘dư 故cố 。 舉cử 方phương 便tiện 道đạo 。 顯hiển 涅Niết 槃Bàn 果quả 。 故cố 言ngôn 無vô 上thượng 方phương 便tiện 。 安an 穩ổn 涅Niết 槃Bàn 也dã 。


或hoặc 應ưng 已dĩ 證chứng 。 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。


釋thích 曰viết 。 此thử 顯hiển 第đệ 三tam 異dị 生sanh 應ưng 證chứng 菩Bồ 提Đề 失thất 。 菩Bồ 提Đề 言ngôn 者giả 。 此thử 是thị 梵Phạm 音âm 。 此thử 地địa 翻phiên 譯dịch 。 新tân 舊cựu 不bất 同đồng 。 一nhất 云vân 。 阿a 之chi 言ngôn 無vô 。 耨nậu 多đa 羅la 云vân 上thượng 。 三tam 名danh 正chánh 。 藐miệu 之chi 言ngôn 真chân 。 後hậu 三tam 名danh 正chánh 。 菩Bồ 提Đề 曰viết 道đạo 。 總tổng 言ngôn 無vô 上thượng 正chánh 真chân 正Chánh 道Đạo 。 一nhất 云vân 。 阿a 之chi 言ngôn 無vô 。 耨nậu 多đa 羅la 云vân 上thượng 。 三tam 名danh 正chánh 。 藐miệu 之chi 言ngôn 遍biến 。 後hậu 三tam 云vân 知tri 。 菩Bồ 提Đề 名danh 覺giác 。 如như 理lý 智trí 緣duyên 真chân 名danh 正chánh 。 如như 量lượng 智trí 緣duyên 俗tục 言ngôn 遍biến 。 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 斷đoạn 二nhị 無vô 知tri 名danh 知tri 。 菩Bồ 提Đề 出xuất 眠miên 夢mộng 之chi 表biểu 。 稱xưng 之chi 曰viết 覺giác 。 此thử 四Tứ 智Trí 是thị 菩Bồ 提Đề 體thể 。 超siêu 二Nhị 乘Thừa 果Quả 故cố 名danh 無vô 上thượng 。 總tổng 云vân 無vô 上thượng 正chánh 遍biến 知tri 覺giác 。 大đại 唐đường 三tam 藏tạng 釋thích 云vân 。 阿a 之chi 言ngôn 無vô 。 耨nậu 多đa 羅la 云vân 上thượng 。 前tiền 三tam 名danh 正chánh 。 藐miệu 之chi 云vân 等đẳng 。 後hậu 三tam 言ngôn 正chánh 。 菩Bồ 提Đề 名danh 覺giác 。 無vô 法pháp 可khả 過quá 。 故cố 名danh 無vô 上thượng 。 理lý 事sự 遍biến 知tri 。 故cố 云vân 正chánh 等đẳng 。 離ly 妄vọng 照chiếu 真chân 。 故cố 曰viết 正chánh 覺giác 。 即tức 是thị 無Vô 上Thượng 正Chánh 等Đẳng 正Chánh 覺Giác 。 此thử 意ý 釋thích 云vân 。 若nhược 無vô 異dị 者giả 。 諸chư 異dị 生sanh 類loại 。 皆giai 已dĩ 了liễu 知tri 。 色sắc 等đẳng 行hành 相tương/tướng 。 亦diệc 應ưng 了liễu 知tri 勝thắng 義nghĩa 諦đế 相tương/tướng 。 與dữ 餘dư 行hành 相tương/tướng 。 無vô 別biệt 異dị 故cố 。 由do 斯tư 應ưng 證chứng 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 既ký 不bất 證chứng 得đắc 。 故cố 知tri 非phi 一nhất 也dã 。


若nhược 勝thắng 義nghĩa 諦đế 相tướng 。 與dữ 諸chư 行hành 相tướng 。 一nhất 向hướng 異dị 者giả 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 約ước 五ngũ 種chủng 失thất 。 破phá 其kỳ 異dị 執chấp 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 先tiên 牒điệp 。 後hậu 破phá 。 此thử 即tức 將tương 破phá 先tiên 牒điệp 異dị 執chấp 也dã 。 謂vị 勝thắng 義nghĩa 諦đế 與dữ 諸chư 行hành 相tướng 。 條điều 然nhiên 異dị 者giả 。 應ưng 有hữu 五ngũ 失thất 。


已dĩ 見kiến 諦Đế 者giả 。 於ư 諸chư 行hành 相tướng 。 應ưng 不bất 除trừ 遣khiển 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 別biệt 顯hiển 五ngũ 失thất 。 言ngôn 五ngũ 失thất 者giả 。 一nhất 已dĩ 見kiến 諦Đế 者giả 。 行hành 相tương/tướng 不bất 遣khiển 失thất 。 二nhị 相tương/tướng 縛phược 不bất 脫thoát 失thất 。 三tam 麤thô 重trọng 縛phược 不bất 脫thoát 失thất 。 四tứ 不bất 證chứng 涅Niết 槃Bàn 失thất 。 五ngũ 不bất 證chứng 菩Bồ 提Đề 失thất 。 此thử 釋thích 第đệ 一nhất 行hành 相tương/tướng 不bất 遣khiển 失thất 。 言ngôn 行hạnh 相tương/tướng 者giả 。 行hành 謂vị 見kiến 分phần/phân 。 能năng 緣duyên 行hành 解giải 。 相tương/tướng 是thị 相tương/tướng 分phần/phân 。 此thử 即tức 行hành 之chi 相tướng 故cố 。 名danh 為vi 行hành 相tương/tướng 。 此thử 依y 主chủ 釋thích 。 或hoặc 可khả 行hành 相tương/tướng 者giả 。 行hành 謂vị 生sanh 滅diệt 。 遷thiên 流lưu 不bất 住trụ 。 相tương/tướng 即tức 體thể 相tướng 。 此thử 破phá 意ý 云vân 。 若nhược 勝thắng 義nghĩa 諦đế 與dữ 諸chư 行hành 相tướng 。 一nhất 向hướng 異dị 者giả 。 已dĩ 見kiến 諦Đế 者giả 。 於ư 諸chư 行hành 相tướng 。 不bất 應ưng 除trừ 遣khiển 。 以dĩ 勝thắng 義nghĩa 諦đế 。 與dữ 行hành 異dị 故cố 。 然nhiên 能năng 除trừ 遣khiển 。 故cố 應ưng 非phi 異dị 。 問vấn 。 見kiến 勝thắng 義nghĩa 時thời 。 如như 何hà 能năng 遣khiển 。 依y 他tha 起khởi 相tướng 。 解giải 云vân 。 真Chân 如Như 觀quán 時thời 。 眾chúng 相tướng 不bất 現hiện 。 故cố 說thuyết 除trừ 遣khiển 。 非phi 如như 所sở 執chấp 無vô 自tự 性tánh 故cố 。 名danh 之chi 為vi 遣khiển 。 准chuẩn 何hà 得đắc 知tri 。 如như 成thành 唯duy 識thức 第đệ 九cửu 卷quyển 說thuyết 。 四tứ 善thiện 根căn 觀quán 行hành 頌tụng 云vân 。 現hiện 前tiền 立lập 少thiểu 物vật 。 謂vị 是thị 唯duy 識thức 性tánh 。 以dĩ 有hữu 所sở 得đắc 故cố 。 非phi 實thật 住trụ 唯duy 識thức 。 長trường/trưởng 行hành 釋thích 云vân 。 以dĩ 彼bỉ 空không 有hữu 二nhị 相tương/tướng 未vị 除trừ 。 帶đái 相tương/tướng 觀quán 心tâm 。 有hữu 所sở 得đắc 故cố 。 具cụ 說thuyết 如như 彼bỉ 。 又hựu 瑜du 伽già 云vân 。 極cực 善thiện 定định 心tâm 。 第đệ 四tứ 靜tĩnh 慮lự 。 順thuận 決quyết 擇trạch 分phần/phân 。 未vị 遣khiển 諸chư 相tướng 。 未vị 脫thoát 二nhị 縛phược 。 故cố 知tri 此thử 云vân 除trừ 遣khiển 相tương/tướng 者giả 。 空không 有hữu 相tương/tướng 分phần/phân 。 通thông 名danh 為vi 相tương/tướng 。


若nhược 不bất 除trừ 遣khiển 。 諸chư 行hành 相tướng 者giả 。 應ưng 於ư 相tướng 縛phược 。 不bất 得đắc 解giải 脫thoát 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 不bất 斷đoạn 相tương/tướng 縛phược 失thất 。 謂vị 不bất 了liễu 知tri 如như 幻huyễn 事sự 故cố 。 諸chư 心tâm 心tâm 所sở 。 於ư 所sở 緣duyên 相tương/tướng 。 不bất 得đắc 自tự 在tại 。 故cố 說thuyết 相tương/tướng 分phần/phân 名danh 為vi 相tương/tướng 縛phược 。


此thử 見kiến 諦Đế 者giả 。 於ư 諸chư 相tướng 縛phược 。 不bất 解giải 脫thoát 故cố 。 於ư 麤thô 重trọng 縛phược 。 亦diệc 應ưng 不bất 脫thoát 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 三tam 不bất 斷đoạn 麤thô 重trọng/trùng 失thất 。 謂vị 於ư 相tương/tướng 縛phược 。 不bất 自tự 在tại 故cố 。 諸chư 麤thô 重trọng 縛phược 亦diệc 應ưng 不bất 斷đoạn 。 然nhiên 此thử 二nhị 縛phược 。 諸chư 說thuyết 不bất 同đồng 。 大đại 唐đường 三tam 藏tạng 云vân 。 西tây 方phương 諸chư 師sư 。 自tự 有hữu 兩lưỡng 說thuyết 。 一nhất 云vân 。 一nhất 切thiết 有hữu 漏lậu 。 相tương/tướng 分phần/phân 以dĩ 為vi 相tương/tướng 縛phược 。 謂vị 由do 有hữu 漏lậu 相tương/tướng 分phần/phân 力lực 故cố 。 見kiến 分phần/phân 心tâm 等đẳng 。 不bất 能năng 了liễu 知tri 。 諸chư 有hữu 漏lậu 法pháp 皆giai 如như 幻huyễn 等đẳng 。 非phi 有hữu 似tự 有hữu 。 由do 無vô 明minh 故cố 。 便tiện 執chấp 實thật 有hữu 色sắc 心tâm 等đẳng 法pháp 。 若nhược 依y 此thử 釋thích 。 即tức 相tương/tướng 是thị 縛phược 。 故cố 名danh 相tướng 縛phược 。 即tức 六lục 釋thích 中trung 持trì 業nghiệp 釋thích 也dã 。 即tức 相tương/tướng 分phần/phân 上thượng 能năng 縛phược 諸chư 惑hoặc 。 名danh 麤thô 重trọng 縛phược 。 行hành 相tương/tướng 麤thô 故cố 。 此thử 亦diệc 持trì 業nghiệp 。 准chuẩn 上thượng 應ưng 知tri 。 總tổng 說thuyết 意ý 者giả 。 所sở 緣duyên 相tương/tướng 分phần/phân 。 名danh 為vi 相tương/tướng 縛phược 。 能năng 緣duyên 見kiến 分phần/phân 貪tham 等đẳng 諸chư 惑hoặc 。 名danh 麤thô 重trọng 縛phược 。 是thị 故cố 。 瑜du 伽già 五ngũ 十thập 一nhất 云vân 。 亦diệc 能năng 通thông 達đạt 。 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 外ngoại 為vi 相tương/tướng 縛phược 所sở 縛phược 。 內nội 為vi 麤thô 重trọng 縛phược 所sở 縛phược 。 具cụ 說thuyết 如như 彼bỉ 。 一nhất 云vân 。 相tương/tướng 縛phược 即tức 末mạt 那na 識thức 以dĩ 為vi 自tự 性tánh 。 此thử 意ý 說thuyết 云vân 。 由do 末mạt 那na 識thức 相tương 應ứng 四tứ 惑hoặc 勢thế 分phần/phân 力lực 故cố 。 六lục 識thức 中trung 惑hoặc 。 於ư 諸chư 相tướng 分phần/phân 。 不bất 能năng 了liễu 知tri 。 如như 幻huyễn 事sự 等đẳng 。 故cố 說thuyết 末mạt 那na 名danh 為vi 相tương/tướng 縛phược 。 若nhược 依y 此thử 釋thích 。 相tương 謂vị 相tương/tướng 分phần/phân 。 縛phược 即tức 末mạt 那na 。 相tương/tướng 之chi 縛phược 故cố 名danh 為vi 相tương/tướng 縛phược 。 即tức 六lục 釋thích 中trung 依y 主chủ 釋thích 也dã 。 言ngôn 麤thô 重trọng 縛phược 。 自tự 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 。 六lục 識thức 中trung 惑hoặc 。 名danh 為vi 麤thô 重trọng/trùng 。 義nghĩa 如như 上thượng 說thuyết 。 二nhị 者giả 。 煩phiền 惱não 所sở 知tri 二nhị 障chướng 勢thế 力lực 。 令linh 諸chư 有hữu 漏lậu 五ngũ 蘊uẩn 等đẳng 法pháp 。 無vô 所sở 堪kham 任nhậm 。 即tức 說thuyết 此thử 為vi 麤thô 重trọng 縛phược 也dã 。 今kim 於ư 此thử 中trung 。 說thuyết 前tiền 非phi 後hậu 也dã 。 (# 有hữu 云vân 麤thô 重trọng 縛phược 者giả 。 諸chư 煩phiền 惱não 見kiến 分phần/phân 種chủng 子tử 相tương/tướng 縛phược 。 即tức 是thị 煩phiền 惱não 相tướng 分phần/phân 種chủng 子tử 。 又hựu 現hiện 起khởi 相tương 見kiến 。 亦diệc 是thị 二nhị 縛phược )# 若nhược 依y 三tam 無vô 性tánh 論luận 。 有hữu 兩lưỡng 節tiết 文văn 。 故cố 彼bỉ 上thượng 卷quyển 云vân 。 分phân 別biệt 性tánh 名danh 為vi 相tương/tướng 惑hoặc 。 依y 他tha 起khởi 性tánh 名danh 麤thô 重trọng/trùng 惑hoặc 。 故cố 上thượng 卷quyển 云vân 。 次thứ 辨biện 相tương/tướng 惑hoặc 。 麤thô 重trọng/trùng 惑hoặc 。 若nhược 分phân 別biệt 性tánh 。 起khởi 能năng 為vi 二nhị 惑hoặc 繫hệ 縛phược 眾chúng 生sanh 。 一nhất 者giả 相tương/tướng 惑hoặc 。 二nhị 麤thô 重trọng/trùng 惑hoặc 。 相tương/tướng 惑hoặc 即tức 分phân 別biệt 性tánh 。 麤thô 重trọng/trùng 惑hoặc 即tức 依y 他tha 性tánh 。 故cố 此thử 二nhị 惑hoặc 所sở 以dĩ 得đắc 立lập 者giả 。 於ư 依y 他tha 起khởi 性tánh 中trung 。 執chấp 為vi 分phân 別biệt 性tánh 故cố 得đắc 立lập 。 釋thích 曰viết 。 呼hô 分phân 別biệt 性tánh 為vi 相tương/tướng 惑hoặc 者giả 。 相tương 謂vị 相tướng 貌mạo 。 說thuyết 相tướng 貌mạo 惑hoặc 能năng 為vi 惑hoặc 緣duyên 。 故cố 說thuyết 為vi 惑hoặc 。 但đãn 依y 他tha 性tánh 是thị 正chánh 惑hoặc 。 而nhi 說thuyết 輕khinh 重trọng 者giả 。 分phân 別biệt 性tánh 但đãn 是thị 惑hoặc 緣duyên 說thuyết 惑hoặc 。 故cố 名danh 為vi 輕khinh 。 依y 他tha 起khởi 性tánh 正chánh 是thị 惑hoặc 體thể 。 故cố 說thuyết 麤thô 重trọng/trùng 。 同đồng 顯hiển 揚dương 論luận 。 故cố 彼bỉ 第đệ 十thập 六lục 云vân 。 是thị 依y 他tha 起khởi 自tự 性tánh 。 以dĩ 相tương 及cập 麤thô 重trọng/trùng 為vi 體thể 。 云vân 何hà 說thuyết 為vi 依y 他tha 起khởi 。 由do 此thử 二nhị 種chủng 。 更cánh 互hỗ 為vi 緣duyên 。 而nhi 得đắc 生sanh 故cố 。 謂vị 相tương/tướng 為vi 緣duyên 起khởi 於ư 麤thô 重trọng/trùng 。 麤thô 重trọng/trùng 為vi 緣duyên 又hựu 能năng 生sanh 相tương/tướng 。 依y 梁lương 攝nhiếp 論luận 第đệ 四tứ 卷quyển 云vân 。 結kết 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 相tương/tướng 結kết 。 二nhị 麤thô 重trọng/trùng 結kết 。 相tương/tướng 結kết 難nan 解giải 。 麤thô 重trọng/trùng 結kết 難nan 滅diệt 。 心tâm 分phân 別biệt 諸chư 塵trần 名danh 相tướng 結kết 。 由do 此thử 分phân 別biệt 起khởi 欲dục 瞋sân 等đẳng 惑hoặc 。 說thuyết 名danh 麤thô 重trọng/trùng 結kết 。 若nhược 得đắc 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 即tức 解giải 相tương/tướng 結kết 。 相tương/tướng 結kết 不bất 起khởi 。 麤thô 重trọng/trùng 結kết 即tức 隨tùy 滅diệt 。 (# 真Chân 諦Đế 解giải 云vân 。 相tương/tướng 結kết 即tức 是thị 分phân 別biệt 執chấp 。 相tương 謂vị 一nhất 切thiết 六lục 識thức 心tâm 。 識thức 所sở 緣duyên 外ngoại 境cảnh 。 是thị 。 有hữu 未vị 達đạt 此thử 並tịnh 是thị 自tự 心tâm 分phân 別biệt 所sở 作tác 故cố 。 若nhược 見kiến 相tương/tướng 並tịnh 是thị 分phân 別biệt 所sở 作tác 欲dục 瞋sân 等đẳng 則tắc 無vô 從tùng 即tức 生sanh )# 大đại 唐đường 世thế 觀quán 論luận 。 都đô 無vô 此thử 文văn 也dã 。 (# 勘khám 大đại 業nghiệp 本bổn )# 依y 解giải 節tiết 經Kinh 云vân 。 眾chúng 相tướng 繫hệ 縛phược 。 麤thô 重trọng/trùng 繫hệ 縛phược 。 又hựu 復phục 下hạ 云vân 。 相tương/tướng 結kết 。 麤thô 重trọng/trùng 惑hoặc 。 (# 真Chân 諦Đế 記ký 云vân 。 五ngũ 識thức 境cảnh 名danh 相tướng 繫hệ 縛phược 。 意ý 識thức 境cảnh 名danh 麤thô 重trọng/trùng 繫hệ 縛phược 。 又hựu 眾chúng 相tướng 繫hệ 縛phược 。 即tức 分phân 別biệt 性tánh 。 麤thô 重trọng/trùng 繫hệ 縛phược 謂vị 依y 他tha 性tánh 。 又hựu 解giải 一nhất 切thiết 苦Khổ 諦Đế 名danh 。 眾chúng 相tướng 繫hệ 縛phược 。 由do 解giải 脫thoát 得đắc 離ly 故cố 。 一nhất 切thiết 集Tập 諦Đế 名danh 麤thô 重trọng/trùng 繫hệ 縛phược 。 由do 道đạo 所sở 滅diệt 故cố 。 廣quảng 說thuyết 如như 彼bỉ )# 深thâm 密mật 經Kinh 云vân 。 相tương/tướng 縛phược 煩phiền 惱não 縛phược 。 若nhược 廣quảng 分phân 別biệt 。 義nghĩa 如như 別biệt 章chương 。


由do 於ư 二nhị 縛phược 。 不bất 解giải 脫thoát 故cố 。 已dĩ 見kiến 諦Đế 者giả 。 應ưng 不bất 能năng 得đắc 。 無vô 上thượng 方phương 便tiện 。 安an 穩ổn 涅Niết 槃Bàn 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 四tứ 不bất 證chứng 涅Niết 槃Bàn 失thất 。 准chuẩn 上thượng 應ưng 知tri 。


或hoặc 不bất 應ưng 證chứng 。 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 五ngũ 不bất 證chứng 菩Bồ 提Đề 失thất 。 准chuẩn 上thượng 應ưng 知tri 。


善Thiện 清Thanh 淨Tịnh 慧Tuệ 。 由do 於ư 今kim 時thời 。 非phi 諸chư 異dị 生sanh 。 皆giai 已dĩ 見kiến 諦Đế 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 順thuận 釋thích 道Đạo 理lý 破phá 一nhất 異dị 執chấp 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 舉cử 無vô 三tam 失thất 。 破phá 彼bỉ 一nhất 執chấp 。 後hậu 善Thiện 清Thanh 淨Tịnh 慧Tuệ 下hạ 。 約ước 無vô 五ngũ 失thất 。 破phá 彼bỉ 異dị 執chấp 。 此thử 之chi 二nhị 義nghĩa 。 翻phiên 上thượng 可khả 知tri 。 就tựu 舉cử 無vô 三tam 失thất 中trung 。 文văn 別biệt 有hữu 二nhị 。 先tiên 釋thích 。 後hậu 結kết 。 此thử 即tức 釋thích 也dã 。 於ư 中trung 釋thích 無vô 三tam 失thất 。 即tức 分phân 為vi 三tam 。 此thử 即tức 第đệ 一nhất 釋thích 非phi 已dĩ 見kiến 諦Đế 。 如như 文văn 可khả 知tri 。


非phi 諸chư 異dị 生sanh 。 已dĩ 能năng 獲hoạch 得đắc 。 無vô 上thượng 方phương 便tiện 。 安an 穩ổn 涅Niết 槃Bàn 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 明minh 證chứng 涅Niết 槃Bàn 。 如như 文văn 可khả 知tri 。


亦diệc 非phi 已dĩ 證chứng 。 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 三tam 非phi 證chứng 菩Bồ 提Đề 破phá 其kỳ 一nhất 執chấp 。 可khả 知tri 。


是thị 故cố 勝thắng 義nghĩa 諦đế 相tướng 。 與dữ 諸chư 行hành 相tướng 。 都đô 無vô 有hữu 異dị 。 不bất 應ưng 道Đạo 理lý 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 結kết 破phá 一nhất 執chấp 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 以dĩ 理lý 總tổng 結kết 。 後hậu 牒điệp 計kế 重trọng/trùng 結kết 。 此thử 即tức 初sơ 也dã 。 謂vị 上thượng 所sở 說thuyết 反phản 順thuận 釋thích 故cố 。 彼bỉ 執chấp 一nhất 計kế 。 不bất 應ưng 道Đạo 理lý 。


若nhược 於ư 此thử 中trung 。 作tác 如như 是thị 言ngôn 。 勝thắng 義nghĩa 諦đế 相tướng 。 與dữ 諸chư 行hành 相tướng 。 都đô 無vô 異dị 者giả 。 由do 此thử 道Đạo 理lý 。 當đương 知tri 一nhất 切thiết 。 非phi 如như 理lý 行hành 。 不bất 如như 正chánh 理lý 。


釋thích 曰viết 。 此thử 即tức 第đệ 二nhị 牒điệp 計kế 重trọng/trùng 結kết 。 謂vị 由do 上thượng 說thuyết 反phản 順thuận 釋thích 故cố 。 彼bỉ 計kế 一nhất 執chấp 及cập 所sở 執chấp 義nghĩa 。 不bất 應ưng 正chánh 行hạnh 及cập 正chánh 理lý 也dã 。


善Thiện 清Thanh 淨Tịnh 慧Tuệ 。 由do 於ư 今kim 時thời 。 非phi 見kiến 諦Đế 者giả 。 於ư 諸chư 行hành 相tướng 。 不bất 能năng 除trừ 遣khiển 。 然nhiên 能năng 除trừ 遣khiển 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 五ngũ 種chủng 順thuận 釋thích 道Đạo 理lý 破phá 彼bỉ 異dị 過quá 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 先tiên 釋thích 。 後hậu 結kết 。 此thử 即tức 釋thích 也dã 。 釋thích 五ngũ 無vô 失thất 。 即tức 分phân 為vi 五ngũ 此thử 即tức 第đệ 一nhất 顯hiển 除trừ 遣khiển 相tương/tướng 。 破phá 彼bỉ 異dị 執chấp 。 謂vị 諸chư 聖Thánh 者giả 。 如như 實thật 了liễu 知tri 。 如như 幻huyễn 事sự 等đẳng 無vô 實thật 性tánh 故cố 。


非phi 見kiến 諦Đế 者giả 。 於ư 諸chư 相tướng 縛phược 。 不bất 能năng 解giải 脫thoát 。 然nhiên 能năng 解giải 脫thoát 。


釋thích 曰viết 。 此thử 顯hiển 第đệ 二nhị 能năng 除trừ 相tương/tướng 縛phược 。 如như 實thật 了liễu 知tri 。 無vô 異dị 相tướng 故cố 。


非phi 見kiến 諦Đế 者giả 。 於ư 麤thô 重trọng 縛phược 。 不bất 能năng 解giải 脫thoát 。 然nhiên 能năng 解giải 脫thoát 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 三tam 除trừ 麤thô 重trọng 縛phược 。 斷đoạn 相tương/tướng 縛phược 故cố 。


以dĩ 於ư 二nhị 鄣# 。 能năng 解giải 脫thoát 故cố 。 亦diệc 能năng 獲hoạch 得đắc 。 無vô 上thượng 方phương 便tiện 。 安an 穩ổn 涅Niết 槃Bàn 。


釋thích 曰viết 。 此thử 顯hiển 第đệ 四tứ 能năng 證chứng 涅Niết 槃Bàn 斷đoạn 二nhị 縛phược 故cố 。


或hoặc 有hữu 能năng 證chứng 。 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。


釋thích 曰viết 。 此thử 顯hiển 第đệ 五ngũ 能năng 證chứng 菩Bồ 提Đề 斷đoạn 鄣# 盡tận 故cố 。


是thị 故cố 勝thắng 義nghĩa 諦đế 相tướng 。 與dữ 諸chư 行hành 相tướng 。 一nhất 向hướng 異dị 相tướng 。 不bất 應ưng 道Đạo 理lý 。


釋thích 曰viết 。 此thử 下hạ 第đệ 二nhị 結kết 異dị 過quá 失thất 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 以dĩ 理lý 總tổng 結kết 。 後hậu 牒điệp 計kế 重trọng/trùng 結kết 。 此thử 即tức 初sơ 也dã 。


若nhược 於ư 此thử 中trung 。 作tác 如như 是thị 言ngôn 。 勝thắng 義nghĩa 諦đế 相tướng 。 與dữ 諸chư 行hành 相tướng 。 一nhất 向hướng 異dị 者giả 。 由do 是thị 道Đạo 理lý 。 當đương 知tri 一nhất 切thiết 。 非phi 如như 理lý 行hành 。 不bất 如như 正chánh 理lý 。


釋thích 曰viết 。 此thử 即tức 第đệ 二nhị 牒điệp 計kế 重trọng/trùng 結kết 。 謂vị 由do 前tiền 說thuyết 五ngũ 過quá 失thất 故cố 。 勝thắng 義nghĩa 諸chư 行hành 不bất 可khả 言ngôn 異dị 。


善Thiện 清Thanh 淨Tịnh 慧Tuệ 。 若nhược 勝thắng 義nghĩa 諦đế 相tướng 。 與dữ 諸chư 行hành 相tướng 。 都đô 無vô 異dị 者giả 。 如như 諸chư 行hành 相tướng 。 墮đọa 雜tạp 染nhiễm 相tướng 。 此thử 勝thắng 義nghĩa 諦đế 相tướng 。 亦diệc 應ưng 如như 是thị 。 墮đọa 雜tạp 染nhiễm 相tướng 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 三tam 復phục 次thứ 中trung 。 第đệ 二nhị 復phục 次thứ 。 約ước 淨tịnh 共cộng 相tương 。 破phá 彼bỉ 一nhất 異dị 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 釋thích 。 後hậu 結kết 。 釋thích 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 反phản 解giải 順thuận 釋thích 。 前tiền 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 約ước 墮đọa 雜tạp 染nhiễm 相tướng 。 破phá 彼bỉ 一nhất 執chấp 。 後hậu 約ước 共cộng 相tương 。 破phá 其kỳ 異dị 執chấp 。 此thử 即tức 初sơ 也dã 。 謂vị 勝thắng 義nghĩa 諦đế 。 應ưng 墮đọa 雜tạp 染nhiễm 。 與dữ 諸chư 行hành 相tướng 。 都đô 無vô 異dị 故cố 。 猶do 如như 雜tạp 染nhiễm 。


善Thiện 清Thanh 淨Tịnh 慧Tuệ 。 若nhược 勝thắng 義nghĩa 諦đế 相tướng 。 與dữ 諸chư 行hành 相tướng 。 一nhất 向hướng 異dị 者giả 。 應ưng 非phi 一nhất 切thiết 。 行hành 相tương/tướng 名danh 勝thắng 義nghĩa 諦đế 相tướng 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 約ước 共cộng 相tương 義nghĩa 。 破phá 其kỳ 異dị 執chấp 。 謂vị 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 有hữu 二nhị 相tương/tướng 。 一nhất 者giả 自tự 相tương/tướng 如như 說thuyết 色sắc 是thị 質chất 礙ngại 為vi 相tương/tướng 。 識thức 為vi 了liễu 別biệt 。 以dĩ 不bất 遍biến 故cố 。 名danh 為vi 自tự 相tương/tướng 。 二nhị 者giả 共cộng 相tương 。 謂vị 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 我ngã 性tánh 等đẳng 。 真Chân 如Như 勝thắng 義nghĩa 。 遍biến 諸chư 法pháp 故cố 。 名danh 為vi 共cộng 相tương 。 今kim 破phá 異dị 執chấp 。 若nhược 勝thắng 義nghĩa 諦đế 。 異dị 諸chư 行hành 相tướng 。 應ưng 非phi 諸chư 行hành 共cộng 相tương 。 與dữ 彼bỉ 諸chư 行hành 一nhất 向hướng 異dị 故cố 。


善Thiện 清Thanh 淨Tịnh 慧Tuệ 。 由do 於ư 今kim 時thời 。 勝thắng 義nghĩa 諦đế 相tướng 。 非phi 墮đọa 雜tạp 染nhiễm 相tướng 。 諸chư 行hành 共cộng 相tương 。 名danh 勝thắng 義nghĩa 諦đế 相tướng 。


釋thích 曰viết 。 此thử 即tức 第đệ 二nhị 依y 順thuận 道Đạo 理lý 。 破phá 一nhất 異dị 計kế 。 如như 經kinh 應ưng 知tri 。


是thị 故cố 勝thắng 義nghĩa 諦đế 相tướng 。 與dữ 諸chư 行hành 相tướng 。 都đô 無vô 異dị 相tướng 。 不bất 應ưng 道Đạo 理lý 。 勝thắng 義nghĩa 諦đế 相tướng 。 與dữ 諸chư 行hành 相tướng 。 一nhất 向hướng 異dị 相tướng 。 不bất 應ưng 道Đạo 理lý 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 結kết 一nhất 異dị 過quá 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 以dĩ 理lý 雙song 結kết 。 後hậu 牒điệp 計kế 重trọng/trùng 結kết 。 此thử 即tức 雙song 結kết 。


若nhược 於ư 此thử 中trung 。 作tác 如như 是thị 言ngôn 。 勝thắng 義nghĩa 諦đế 相tướng 。 與dữ 諸chư 行hành 相tướng 。 都đô 無vô 有hữu 異dị 。 或hoặc 勝thắng 義nghĩa 諦đế 相tướng 。 與dữ 諸chư 行hành 相tướng 。 一nhất 向hướng 異dị 者giả 。 由do 此thử 道Đạo 理lý 。 當đương 知tri 一nhất 切thiết 。 非phi 如như 理lý 行hành 。 不bất 如như 正chánh 理lý 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 牒điệp 計kế 重trọng/trùng 結kết 。 一nhất 異dị 執chấp 過quá 。


善Thiện 清Thanh 淨Tịnh 慧Tuệ 。 若nhược 勝thắng 義nghĩa 諦đế 相tướng 。 與dữ 諸chư 行hành 相tướng 。 都đô 無vô 異dị 者giả 。 如như 勝thắng 義nghĩa 諦đế 相tướng 。 於ư 諸chư 行hành 相tướng 。 無vô 有hữu 差sai 別biệt 。 一nhất 切thiết 行hành 相tướng 。 亦diệc 應ưng 如như 是thị 。 無vô 有hữu 差sai 別biệt 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 三tam 復phục 次thứ 。 約ước 行hành 無vô 別biệt 及cập 無vô 我ngã 等đẳng 。 破phá 其kỳ 一nhất 異dị 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 先tiên 破phá 。 後hậu 結kết 。 前tiền 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 反phản 解giải 顯hiển 失thất 。 後hậu 善Thiện 清Thanh 淨Tịnh 慧Tuệ 下hạ 。 順thuận 釋thích 顯hiển 過quá 。 前tiền 有hữu 二nhị 。 初sơ 約ước 二nhị 相tương 破phá 無vô 異dị 過quá 。 後hậu 約ước 二nhị 相tương 破phá 一nhất 向hướng 異dị 。 前tiền 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 約ước 諸chư 行hành 差sai 別biệt 。 破phá 無vô 異dị 過quá 。 後hậu 約ước 更cánh 求cầu 勝thắng 義nghĩa 。 破phá 無vô 異dị 執chấp 。 此thử 即tức 初sơ 也dã 。 謂vị 若nhược 勝thắng 義nghĩa 。 與dữ 蘊uẩn 處xứ 等đẳng 。 無vô 別biệt 異dị 者giả 。 蘊uẩn 等đẳng 應ưng 無vô 蘊uẩn 處xứ 等đẳng 異dị 。


修tu 觀quán 行hành 者giả 。 於ư 諸chư 行hành 中trung 。 如như 其kỳ 所sở 見kiến 。 如như 其kỳ 所sở 聞văn 。 如như 其kỳ 所sở 覺giác 。 如như 其kỳ 所sở 知tri 。 復phục 於ư 後hậu 時thời 。 更cánh 求cầu 勝thắng 義nghĩa 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 更cánh 求cầu 勝thắng 義nghĩa 。 破phá 無vô 異dị 執chấp 。 謂vị 若nhược 勝thắng 義nghĩa 。 與dữ 諸chư 行hành 相tướng 。 都đô 無vô 異dị 者giả 所sở 。 見kiến 等đẳng 境cảnh 。 如như 其kỳ 所sở 見kiến 。 其kỳ 義nghĩa 已dĩ 了liễu 。 不bất 應ưng 後hậu 時thời 。 更cánh 求cầu 勝thắng 義nghĩa 。 既ký 求cầu 勝thắng 義nghĩa 。 故cố 知tri 非phi 一nhất 。 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 。 義nghĩa 如như 前tiền 說thuyết 。


若nhược 勝thắng 義nghĩa 諦đế 相tướng 。 與dữ 諸chư 行hành 相tướng 。 一nhất 向hướng 異dị 者giả 。 應ưng 非phi 諸chư 行hành 。 唯duy 無vô 我ngã 性tánh 。 唯duy 無vô 自tự 性tánh 。 之chi 所sở 顯hiển 現hiện 。 是thị 勝thắng 義nghĩa 相tướng 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 約ước 唯duy 無vô 我ngã 等đẳng 破phá 一nhất 向hướng 異dị 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 約ước 唯duy 無vô 我ngã 等đẳng 。 破phá 一nhất 向hướng 異dị 。 後hậu 約ước 非phi 別biệt 相tướng 成thành 立lập 。 破phá 一nhất 向hướng 異dị 。 此thử 即tức 初sơ 也dã 。 謂vị 世Thế 尊Tôn 說thuyết 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 皆giai 唯duy 無vô 我ngã 。 或hoặc 說thuyết 諸chư 法pháp 。 皆giai 無vô 自tự 性tánh 。 故cố 知tri 勝thắng 義nghĩa 。 與dữ 一nhất 切thiết 行hành 。 非phi 一nhất 向hướng 異dị 。 一nhất 向hướng 異dị 者giả 。 應ưng 非phi 諸chư 行hành 。 唯duy 無vô 我ngã 性tánh 。 唯duy 無vô 自tự 性tánh 。 之chi 所sở 顯hiển 現hiện 。


又hựu 應ưng 俱câu 時thời 。 別biệt 相tướng 成thành 立lập 。 謂vị 雜tạp 染nhiễm 相tướng 。 及cập 清thanh 淨tịnh 相tướng 。


釋thích 曰viết 。 此thử 即tức 第đệ 二nhị 非phi 別biệt 相tướng 立lập 。 破phá 一nhất 向hướng 異dị 。 然nhiên 釋thích 此thử 文văn 。 自tự 有hữu 諸chư 說thuyết 。 有hữu 說thuyết 。 又hựu 應ưng 俱câu 時thời 。 別biệt 相tướng 成thành 立lập 等đẳng 者giả 。 除trừ 遣khiển 名danh 等đẳng 五ngũ 事sự 影ảnh 像tượng 。 證chứng 無vô 相tướng 真Chân 如Như 。 是thị 故cố 證chứng 無vô 相tướng 時thời 。 諸chư 相tướng 不bất 顯hiển 現hiện 。 若nhược 諸chư 相tướng 顯hiển 現hiện 時thời 。 無vô 相tướng 不bất 顯hiển 現hiện 。 是thị 故cố 不bất 應ưng 。 俱câu 時thời 成thành 立lập 。 若nhược 如như 汝nhữ 說thuyết 。 一nhất 向hướng 異dị 者giả 。 即tức 應ưng 俱câu 時thời 。 別biệt 相tướng 成thành 立lập 。 各các 別biệt 體thể 故cố 。 如như 色sắc 聲thanh 等đẳng 。 有hữu 說thuyết 。 又hựu 應ưng 俱câu 時thời 。 別biệt 相tướng 成thành 立lập 。 染nhiễm 淨tịnh 二nhị 法pháp 。


所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 勝thắng 義nghĩa 與dữ 行hành 調điều 然nhiên 異dị 故cố 。 是thị 則tắc 見kiến 淨tịnh 時thời 應ưng 不bất 除trừ 染nhiễm 。 見kiến 染nhiễm 時thời 應ưng 不bất 障chướng 淨tịnh 。 有hữu 說thuyết 。 勝thắng 義nghĩa 與dữ 行hành 。 一nhất 向hướng 異dị 者giả 。 即tức 應ưng 俱câu 時thời 。 別biệt 相tướng 成thành 立lập 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 本bổn 染nhiễm 本bổn 淨tịnh 。 然nhiên 經kinh 但đãn 說thuyết 。 其kỳ 性tánh 本bổn 淨tịnh 。 故cố 知tri 諸chư 行hành 與dữ 勝thắng 義nghĩa 諦đế 。 非phi 一nhất 向hướng 異dị 也dã 。 或hoặc 可khả 不bất 應ưng 說thuyết 言ngôn 。 俗tục 即tức 是thị 真chân 真chân 即tức 是thị 俗tục 。 調điều 然nhiên 異dị 故cố (# 真Chân 諦Đế 有hữu 釋thích 恐khủng 繁phồn 不bất 述thuật )# 。


善Thiện 清Thanh 淨Tịnh 慧Tuệ 。 由do 於ư 今kim 時thời 。 一nhất 切thiết 行hành 相tướng 。 皆giai 有hữu 差sai 別biệt 。 非phi 無vô 差sai 別biệt 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 三tam 順thuận 釋thích 道Đạo 理lý 破phá 彼bỉ 一nhất 異dị 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 約ước 二nhị 相tương/tướng 。 破phá 彼bỉ 不bất 異dị 。 後hậu 約ước 二nhị 相tương/tướng 。 破phá 一nhất 向hướng 異dị 。 前tiền 中trung 二nhị 相tương/tướng 。 即tức 分phân 為vi 二nhị 。 此thử 即tức 第đệ 一nhất 約ước 差sai 別biệt 體thể 。 破phá 彼bỉ 無vô 異dị 。


修tu 觀quán 行hành 者giả 。 於ư 諸chư 行hành 中trung 。 如như 其kỳ 所sở 見kiến 。 如như 其kỳ 所sở 聞văn 。 如như 其kỳ 所sở 覺giác 。 如như 其kỳ 所sở 知tri 。 復phục 於ư 後hậu 時thời 。 更cánh 求cầu 勝thắng 義nghĩa 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 更cánh 求cầu 勝thắng 義nghĩa 。 破phá 彼bỉ 不bất 異dị 。 如như 文văn 可khả 知tri 。


又hựu 即tức 諸chư 行hành 。 唯duy 無vô 我ngã 性tánh 。 唯duy 無vô 自tự 性tánh 。 之chi 所sở 顯hiển 現hiện 。 名danh 勝thắng 義nghĩa 相tướng 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 約ước 二nhị 種chủng 相tương/tướng 。 破phá 一nhất 向hướng 異dị 。 此thử 即tức 第đệ 一nhất 唯duy 無vô 我ngã 性tánh 。 所sở 顯hiển 義nghĩa 故cố 。 破phá 一nhất 向hướng 異dị 也dã 。


又hựu 非phi 俱câu 時thời 。 染nhiễm 淨tịnh 二nhị 相tướng 。 別biệt 相tướng 成thành 立lập 。


釋thích 曰viết 。 此thử 即tức 第đệ 二nhị 約ước 非phi 別biệt 相tướng 立lập 。 以dĩ 破phá 一nhất 向hướng 異dị 。 如như 契Khế 經Kinh 云vân 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 皆giai 唯duy 本bổn 清thanh 淨tịnh 故cố 。


是thị 故cố 勝thắng 義nghĩa 諦đế 相tướng 。 與dữ 諸chư 行hành 相tướng 。 都đô 無vô 有hữu 異dị 。 或hoặc 一nhất 向hướng 異dị 。 不bất 應ưng 道Đạo 理lý 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 結kết 破phá 二nhị 失thất 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 以dĩ 理lý 總tổng 結kết 。 後hậu 牒điệp 計kế 重trọng/trùng 結kết 。 此thử 即tức 第đệ 一nhất 總tổng 破phá 一nhất 異dị 。


若nhược 於ư 此thử 中trung 。 作tác 如như 是thị 言ngôn 。 勝thắng 義nghĩa 諦đế 相tướng 。 與dữ 諸chư 行hành 相tướng 。 都đô 無vô 有hữu 異dị 。 或hoặc 一nhất 向hướng 異dị 者giả 。 由do 此thử 道Đạo 理lý 。 當đương 知tri 一nhất 切thiết 。 非phi 如như 理lý 行hành 。 不bất 如như 正chánh 理lý 。


釋thích 曰viết 。 此thử 即tức 第đệ 二nhị 牒điệp 計kế 重trọng/trùng 結kết 。 結kết 破phá 一nhất 異dị 。 如như 文văn 可khả 知tri (# 佛Phật 性tánh 論luận 第đệ 二nhị 。 三tam 無vô 性tánh 論luận 第đệ 二nhị 。 瑜du 伽già 七thất 十thập 二nhị 。 真Chân 如Như 與dữ 相tương/tướng 若nhược 一nhất 若nhược 異dị 。 皆giai 有hữu 三tam 過quá 。 佛Phật 性tánh 論luận 第đệ 四tứ 約ước 法pháp 約ước 人nhân 。 破phá 真chân 與dữ 俗tục 若nhược 一nhất 若nhược 異dị 。 恐khủng 繁phồn 不bất 述thuật )# 。


善Thiện 清Thanh 淨Tịnh 慧Tuệ 。 如như 螺loa 貝bối 上thượng 。 鮮tiên 白bạch 色sắc 性tánh 。 不bất 易dị 施thi 設thiết 。 與dữ 彼bỉ 螺loa 貝bối 。 一nhất 相tướng 異dị 相tướng 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 三tam 舉cử 喻dụ 重trọng/trùng 釋thích 。 有hữu 十thập 種chủng 喻dụ 。 即tức 分phân 為vi 十thập 。 雖tuy 有hữu 十thập 義nghĩa 。 如như 其kỳ 次thứ 第đệ 。 約ước 六lục 境cảnh 說thuyết 。 初sơ 二nhị 約ước 色sắc 。 次thứ 一nhất 約ước 聲thanh 。 次thứ 一nhất 約ước 香hương 。 次thứ 二nhị 約ước 味vị 。 次thứ 二nhị 約ước 觸xúc 。 後hậu 二nhị 約ước 法pháp 。 此thử 即tức 第đệ 一nhất 螺loa 貝bối 白bạch 色sắc 一nhất 異dị 喻dụ 。 梵Phạm 音âm 傷thương 佉khư 。 此thử 云vân 螺loa 貝bối 。 謂vị 彼bỉ 螺loa 貝bối 。 喻dụ 諸chư 行hành 相tương/tướng 。 四tứ 塵trần 異dị 故cố 。 鮮tiên 白bạch 色sắc 性tánh 。 喻dụ 勝thắng 義nghĩa 諦đế 。 色sắc 性tánh 通thông 故cố 。 由do 如như 螺loa 貝bối 與dữ 鮮tiên 白bạch 色sắc 。 不bất 可khả 言ngôn 一nhất 。 四tứ 塵trần 色sắc 性tánh 總tổng 別biệt 異dị 故cố 。 或hoặc 可khả 通thông 別biệt 異dị 故cố 。 不bất 可khả 言ngôn 異dị 。 無vô 別biệt 體thể 故cố 。 真Chân 諦Đế 記ký 云vân 。 第đệ 三tam 喻dụ 說thuyết 為vi 顯hiển 利lợi 鈍độn 兩lưỡng 種chủng 方phương 便tiện 。 若nhược 但đãn 說thuyết 義nghĩa 。 不bất 立lập 譬thí 者giả 。 唯duy 利lợi 能năng 入nhập 。 鈍độn 不bất 能năng 入nhập 。 若nhược 具cụ 足túc 說thuyết 義nghĩa 喻dụ 二nhị 種chủng 。 利lợi 鈍độn 俱câu 入nhập 。 故cố 借tá 淺thiển 事sự 。 以dĩ 顯hiển 深thâm 理lý 。 此thử 中trung 具cụ 舉cử 六lục 塵trần 為vi 譬thí 。 若nhược 解giải 一nhất 種chủng 。 餘dư 類loại 可khả 知tri 。 傷thương 佉khư 即tức 是thị 白bạch 色sắc 螺loa 也dã 。 白bạch 色sắc 與dữ 螺loa 。 若nhược 言ngôn 一nhất 者giả 。 則tắc 但đãn 色sắc 是thị 螺loa 。 餘dư 三tam 塵trần 四tứ 大đại 皆giai 應ưng 非phi 螺loa 。 又hựu 如như 白bạch 色sắc 唯duy 眼nhãn 境cảnh 界giới 。 螺loa 亦diệc 應ưng 爾nhĩ 。 又hựu 如như 白bạch 色sắc 通thông 餘dư 諸chư 物vật 。 螺loa 亦diệc 應ưng 爾nhĩ 。 螺loa 既ký 不bất 通thông 。 白bạch 色sắc 亦diệc 爾nhĩ 。 不bất 應ưng 通thông 物vật 。 無vô 此thử 義nghĩa 故cố 。 不bất 可khả 言ngôn 一nhất 。 若nhược 言ngôn 異dị 者giả 。 義nghĩa 亦diệc 不bất 可khả 。 見kiến 其kỳ 白bạch 色sắc 。 不bất 應ưng 通thông 螺loa 。 體thể 別biệt 異dị 故cố 。 又hựu 此thử 白bạch 色sắc 應ưng 無vô 所sở 依y 。 不bất 關quan 螺loa 故cố 。 又hựu 應ưng 此thử 螺loa 不bất 具cụ 八bát 物vật 。 與dữ 色sắc 異dị 故cố 。 赤xích 色sắc 與dữ 金kim 。 乃nãi 至chí 於ư 觸xúc 。 例lệ 皆giai 如như 是thị 。 具cụ 說thuyết 如như 彼bỉ (# 深thâm 密mật 經Kinh 云vân 。 譬thí 如như 珂kha 白bạch 。 不bất 可khả 言ngôn 一nhất 異dị 。 解giải 節tiết 經Kinh 云vân 。 譬thí 如như 傷thương 佉khư 白bạch 色sắc 。 不bất 可khả 言ngôn 一nhất 異dị )# 。


如như 螺loa 貝bối 上thượng 。 鮮tiên 白bạch 色sắc 性tánh 。 金kim 上thượng 黃hoàng 色sắc 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。


釋thích 曰viết 。 此thử 即tức 第đệ 二nhị 金kim 與dữ 黃hoàng 色sắc 一nhất 異dị 喻dụ 。 例lệ 前tiền 可khả 知tri 。


如như 箜không 篌hầu 聲thanh 上thượng 。 美mỹ 妙diệu 曲khúc 性tánh 。 不bất 易dị 施thi 設thiết 。 與dữ 箜không 篌hầu 聲thanh 。 一nhất 相tướng 異dị 相tướng 。


釋thích 曰viết 。 此thử 顯hiển 第đệ 三tam 箜không 篌hầu 聲thanh 曲khúc 一nhất 異dị 喻dụ 。 謂vị 聲thanh 與dữ 曲khúc 不bất 可khả 言ngôn 一nhất 。 總tổng 別biệt 異dị 故cố 。 (# 聲thanh 是thị 總tổng 曲khúc 是thị 別biệt )# 或hoặc 可khả 聲thanh 曲khúc 異dị 故cố 不bất 可khả 言ngôn 異dị 。 無vô 別biệt 體thể 故cố (# 若nhược 依y 深thâm 密mật 。 箜không 篌hầu 與dữ 聲thanh 。 辨biện 非phi 一nhất 異dị 。 若nhược 依y 彼bỉ 經kinh 。 箜không 篌hầu 是thị 總tổng 。 具cụ 五ngũ 塵trần 故cố 。 聲thanh 是thị 其kỳ 別biệt 。 是thị 一nhất 分phần/phân 故cố 。 解giải 節tiết 亦diệc 同đồng 。 故cố 彼bỉ 經Kinh 云vân 。 如như 毗tỳ 拏noa 音âm 聲thanh 不bất 可khả 言ngôn 一nhất 異dị 。 真Chân 諦Đế 記ký 云vân 。 毗tỳ 拏noa 者giả 是thị 音âm 樂nhạc 器khí 。 此thử 間gian 毗tỳ 巴ba 。 大đại 略lược 相tương 似tự )# 。


如như 黑hắc 沉trầm 上thượng 。 有hữu 妙diệu 香hương 性tánh 。 不bất 易dị 施thi 設thiết 。 與dữ 彼bỉ 黑hắc 沉trầm 。 一nhất 相tướng 異dị 相tướng 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 四tứ 沈trầm 與dữ 妙diệu 香hương 一nhất 異dị 喻dụ 。 沉trầm 與dữ 妙diệu 香hương 不bất 可khả 言ngôn 一nhất 。 總tổng 別biệt 異dị 故cố 。 不bất 得đắc 言ngôn 異dị 。 無vô 別biệt 體thể 故cố (# 深thâm 密mật 經Kinh 云vân 。 沉trầm 水thủy 香hương 味vị 不bất 可khả 言ngôn 一nhất 異dị 。 解giải 節tiết 經Kinh 云vân 。 如như 沉trầm 香hương 香hương 氣khí 不bất 可khả 言ngôn 一nhất 異dị 也dã )# 。


如như 胡hồ 椒tiêu 上thượng 。 辛tân 猛mãnh 利lợi 性tánh 。 不bất 易dị 施thi 設thiết 。 與dữ 彼bỉ 胡hồ 椒tiêu 。 一nhất 相tương/tướng 一nhất 異dị 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 五ngũ 胡hồ 椒tiêu 辛tân 味vị 一nhất 異dị 喻dụ 。 椒tiêu 與dữ 辛tân 味vị 不bất 可khả 言ngôn 一nhất 。 總tổng 別biệt 異dị 故cố 。 不bất 得đắc 言ngôn 異dị 。 無vô 別biệt 體thể 故cố (# 深thâm 密mật 經Kinh 云vân 。 畢tất 鉢bát 辛tân 味vị 不bất 可khả 言ngôn 一nhất 異dị 。 解giải 節tiết 經Kinh 云vân 。 摩ma 梨lê 遮già 與dữ 辛tân 辢# 味vị 不bất 可khả 言ngôn 一nhất 異dị )# 。


如như 胡hồ 椒tiêu 上thượng 。 辛tân 猛mãnh 利lợi 性tánh 。 訶ha 利lợi 淡đạm 性tánh 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 六lục 訶ha 梨lê 淡đạm 味vị 一nhất 異dị 喻dụ 。 准chuẩn 上thượng 應ưng 知tri (# 深thâm 密mật 經Kinh 云vân 。 訶ha 梨lê 勒lặc 苦khổ 味vị 不bất 可khả 言ngôn 一nhất 異dị 。 解giải 節tiết 經Kinh 云vân 。 呵ha 梨lê 勒lặc 澁sáp )# 。


如như 蠧đố 羅la 綿miên 上thượng 。 有hữu 柔nhu 耎nhuyễn 性tánh 。 不bất 易dị 施thi 設thiết 。 與dữ 蠹đố 羅la 綿miên 。 一nhất 相tướng 異dị 相tướng 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 七thất 綿miên 與dữ 柔nhu 耎nhuyễn 一nhất 異dị 喻dụ 。 蠹đố 羅la 綿miên 者giả 。 相tương/tướng 傳truyền 說thuyết 是thị 蒲bồ 柳liễu 華hoa 也dã 。 綿miên 與dữ 耎nhuyễn 觸xúc 。 不bất 可khả 言ngôn 一nhất 。 總tổng 別biệt 異dị 故cố 。 不bất 得đắc 言ngôn 異dị 。 無vô 別biệt 體thể 故cố (# 深thâm 密mật 經Kinh 云vân 。 兜đâu 羅la 柔nhu 輭nhuyễn 。 解giải 節tiết 經Kinh 云vân 。 綿miên 纊khoáng 柔nhu 輭nhuyễn )# 。


如như 熟thục 蘇tô 上thượng 。 所sở 有hữu 醍đề 醐hồ 。 不bất 易dị 施thi 設thiết 。 與dữ 彼bỉ 熟thục 蘇tô 。 一nhất 相tướng 異dị 相tướng 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 八bát 熟thục 蘇tô 醍đề 醐hồ 一nhất 異dị 喻dụ 。 雖tuy 舉cử 醍đề 醐hồ 。 意ý 取thủ 滑hoạt 觸xúc 。 蘇tô 與dữ 醍đề 醐hồ 。 不bất 可khả 言ngôn 一nhất 。 總tổng 別biệt 異dị 故cố 。 不bất 可khả 言ngôn 異dị 。 無vô 別biệt 體thể 故cố 。 真Chân 諦Đế 記ký 云vân 。 蘇tô 與dữ 醍đề 醐hồ 。 但đãn 舉cử 其kỳ 觸xúc 。 不bất 談đàm 其kỳ 味vị (# 深thâm 密mật 解giải 節tiết 亦diệc 同đồng 此thử 經Kinh )# 。


又hựu 如như 一nhất 切thiết 行hành 。 上thượng 無vô 常thường 性tánh 。 一nhất 切thiết 有hữu 漏lậu 法pháp 上thượng 苦khổ 性tánh 。 一nhất 切thiết 法pháp 上thượng 。 補bổ 特đặc 伽già 羅la 無vô 我ngã 性tánh 。 不bất 易dị 施thi 設thiết 。 與dữ 彼bỉ 行hành 等đẳng 。 一nhất 相tướng 異dị 相tướng 。


釋thích 曰viết 。 第đệ 九cửu 理lý 事sự 一nhất 異dị 喻dụ 。 言ngôn 一nhất 切thiết 行hành 無vô 常thường 性tánh 者giả 。 行hành 謂vị 一nhất 切thiết 有hữu 漏lậu 。 無vô 漏lậu 四tứ 相tướng 所sở 遷thiên 。 故cố 名danh 無vô 常thường 。 故cố 涅Niết 槃Bàn 云vân 。 諸chư 行hành 無vô 常thường 。 是thị 生sanh 滅diệt 法pháp 。 一nhất 切thiết 有hữu 漏lậu 法pháp 。 上thượng 苦khổ 性tánh 者giả 。 諸chư 有hữu 漏lậu 法pháp 麤thô 重trọng/trùng 所sở 隨tùy 。 說thuyết 名danh 為vi 苦khổ 。 如như 對đối 法pháp 說thuyết 。 一nhất 切thiết 法pháp 上thượng 。 補bổ 特đặc 伽già 羅la 無vô 我ngã 性tánh 者giả 。 一nhất 切thiết 法pháp 言ngôn 。 總tổng 攝nhiếp 有hữu 為vi 無vô 為vi 諸chư 法pháp 。 補bổ 特đặc 伽già 羅la 者giả 。 此thử 云vân 數số 取thủ 趣thú 。 以dĩ 諸chư 有hữu 情tình 。 隨tùy 善thiện 惡ác 業nghiệp 。 數số 取thủ 諸chư 趣thú 。 名danh 數số 取thủ 趣thú 。 舊cựu 云vân 人nhân 者giả 。 譯dịch 家gia 謬mậu 也dã 。 然nhiên 無vô 我ngã 義nghĩa 。 有hữu 其kỳ 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 生sanh 空không 。 二nhị 者giả 法pháp 空không 。 今kim 於ư 此thử 中trung 。 說thuyết 前tiền 非phi 後hậu 故cố 云vân 補bổ 特đặc 伽già 羅la 無vô 我ngã 性tánh 也dã 。 問vấn 。 理lý 有hữu 四tứ 種chủng 。 何hà 為vi 說thuyết 三tam 。 而nhi 不bất 明minh 空không 。 答đáp 。 今kim 於ư 此thử 中trung 。 顯hiển 三tam 法pháp 印ấn 。 謂vị 有hữu 漏lậu 者giả 皆giai 悉tất 是thị 苦khổ 。 諸chư 有hữu 為vi 者giả 。 皆giai 是thị 無vô 常thường 。 遍biến 一nhất 切thiết 法pháp 。 悉tất 皆giai 無vô 我ngã 。 空không 無vô 所sở 印ấn 。 故cố 此thử 不bất 論luận 。 此thử 中trung 意ý 云vân 。 無vô 常thường 等đẳng 性tánh 與dữ 行hành 等đẳng 法pháp 。 不bất 可khả 言ngôn 一nhất 。 事sự 理lý 別biệt 故cố 。 不bất 可khả 言ngôn 異dị 。 無vô 別biệt 體thể 故cố 。 是thị 故cố 。 世thế 親thân 三tam 十thập 頌tụng 云vân 。 依y 他tha 起khởi 自tự 性tánh 。 分phân 別biệt 緣duyên 所sở 生sanh 。 圓viên 成thành 實thật 於ư 彼bỉ 。 常thường 遠viễn 離ly 前tiền 性tánh 。 故cố 此thử 與dữ 依y 他tha 。 非phi 異dị 非phi 不bất 異dị 。 如như 無vô 常thường 等đẳng 性tánh 。 非phi 不bất 見kiến 此thử 彼bỉ 。 護hộ 法Pháp 釋thích 云vân 。 此thử 圓viên 成thành 實thật 。 與dữ 依y 他tha 起khởi 。 非phi 異dị 非phi 不bất 異dị 。 異dị 應Ứng 真Chân 如như 非phi 彼bỉ 異dị 性tánh 。 非phi 異dị 此thử 性tánh 應ưng 是thị 無vô 常thường 。 彼bỉ 此thử 俱câu 應ưng 淨tịnh 非phi 淨tịnh 境cảnh 。 即tức 本bổn 後hậu 智trí 。 用dụng 應ưng 無vô 別biệt 。 云vân 何hà 二nhị 性tánh 非phi 異dị 非phi 一nhất 。 如như 彼bỉ 無vô 常thường 無vô 我ngã 等đẳng 性tánh 。 無vô 常thường 等đẳng 性tánh 。 與dữ 行hành 等đẳng 法pháp 。 異dị 應ưng 彼bỉ 法pháp 非phi 無vô 常thường 等đẳng 。 不bất 異dị 彼bỉ 應ưng 非phi 彼bỉ 共cộng 相tương 。 由do 斯tư 喻dụ 顯hiển 。 此thử 圓viên 成thành 實thật 。 與dữ 彼bỉ 依y 他tha 。 非phi 一nhất 非phi 異dị 。 法pháp 與dữ 法pháp 性tánh 。 理lý 必tất 應ưng 然nhiên 。 勝thắng 義nghĩa 世thế 俗tục 。 相tương 待đãi 有hữu 故cố 。


又hựu 如như 貪tham 上thượng 。 不bất 寂tịch 靜tĩnh 相tướng 。 及cập 雜tạp 染nhiễm 相tướng 。 不bất 易dị 施thí 說thuyết 此thử 與dữ 彼bỉ 貪tham 。 一nhất 相tướng 異dị 相tướng 。 如như 於ư 貪tham 上thượng 。 於ư 瞋sân 痴si 上thượng 。 當đương 知tri 亦diệc 爾nhĩ 。


釋thích 曰viết 。 此thử 即tức 第đệ 十thập 煩phiền 惱não 性tánh 相tướng 一nhất 異dị 喻dụ 。 謂vị 貪tham 瞋sân 痴si 性tánh 。 皆giai 有hữu 二nhị 相tương/tướng 。 一nhất 者giả 自tự 相tương/tướng 。 謂vị 貪tham 瞋sân 等đẳng 性tánh 各các 別biệt 故cố 。 二nhị 者giả 共cộng 相tương 。 謂vị 雜tạp 染nhiễm 等đẳng 皆giai 共cộng 有hữu 故cố 。 共cộng 相tương 有hữu 二nhị 。 一nhất 不bất 寂tịch 靜tĩnh 相tướng 。 以dĩ 囂hiêu 動động 故cố 。 二nhị 雜tạp 染nhiễm 相tướng 。 相tương 應ứng 所sở 緣duyên 二nhị 縛phược 雜tạp 故cố 。 謂vị 彼bỉ 貪tham 等đẳng 性tánh 相tướng 別biệt 故cố 。 不bất 可khả 言ngôn 一nhất 。 相tương 離ly 貪tham 等đẳng 無vô 別biệt 體thể 故cố 。 不bất 可khả 言ngôn 異dị 。 問vấn 。 貪tham 瞋sân 等đẳng 一nhất 一nhất 皆giai 有hữu 。 不bất 寂tịch 滅diệt 相tương 及cập 離ly 染nhiễm 相tướng 。 諸chư 宗tông 共cộng 許hứa 。 法pháp 處xứ 所sở 攝nhiếp 。 然nhiên 此thử 所sở 說thuyết 一nhất 切thiết 行hành 與dữ 無vô 常thường 等đẳng 共cộng 相tương 道Đạo 理lý 。 應ưng 通thông 十thập 二nhị 。 如như 何hà 此thử 經Kinh 唯duy 法pháp 處xứ 攝nhiếp 。 解giải 云vân 。 薩tát 婆bà 多đa 宗tông 。 說thuyết 一nhất 切thiết 行hành 及cập 無vô 常thường 等đẳng 。 一nhất 一nhất 皆giai 通thông 十thập 二nhị 處xứ 攝nhiếp 。 然nhiên 彼bỉ 法pháp 處xứ 。 唯duy 別biệt 非phi 總tổng 。 謂vị 受thọ 想tưởng 行hành 三tam 種chủng 無vô 為vi 及cập 無vô 表biểu 色sắc 。 如như 是thị 七thất 種chủng 。 餘dư 十thập 一nhất 處xứ 所sở 不bất 攝nhiếp 故cố 。 依y 經kinh 部bộ 宗tông 。 法pháp 處xứ 有hữu 二nhị 。 一nhất 別biệt 。 二nhị 通thông 。 若nhược 別biệt 法pháp 處xứ 。 大đại 同đồng 薩tát 婆bà 多đa 。 而nhi 差sai 別biệt 者giả 。 彼bỉ 宗tông 無vô 作tác 。 非phi 色sắc 非phi 心tâm 。 通thông 法pháp 處xứ 者giả 。 彼bỉ 宗tông 十thập 二nhị 皆giai 名danh 法pháp 處xứ 。 第đệ 六lục 意ý 識thức 。 所sở 緣duyên 境cảnh 故cố 。 今kim 依y 大Đại 乘Thừa 。 大đại 同đồng 經kinh 部bộ 。 通thông 別biệt 二nhị 種chủng 。 皆giai 名danh 法pháp 處xứ 。 故cố 成thành 唯duy 識thức 第đệ 五ngũ 卷quyển 云vân 。 色sắc 等đẳng 五ngũ 識thức 唯duy 了liễu 色sắc 等đẳng 名danh 色sắc 等đẳng 識thức 。 法pháp 識thức 通thông 能năng 。 了liễu 一nhất 切thiết 法pháp 。 故cố 名danh 法pháp 識thức 。 或hoặc 能năng 了liễu 別biệt 法pháp 。 獨độc 得đắc 法Pháp 識thức 名danh 。 解giải 云vân 。 准chuẩn 此thử 大Đại 乘Thừa 法Pháp 處xứ 具cụ 有hữu 二nhị 種chủng 。 今kim 於ư 此thử 中trung 。 據cứ 實thật 為vi 論luận 。 一nhất 切thiết 行hành 等đẳng 。 通thông 十thập 二nhị 處xứ 。 此thử 經Kinh 且thả 依y 意ý 識thức 所sở 緣duyên 及cập 通thông 法pháp 處xứ 二nhị 種chủng 義nghĩa 故cố 。 一nhất 切thiết 行hành 等đẳng 。 皆giai 名danh 法pháp 處xứ 。


如như 是thị 善Thiện 清Thanh 淨Tịnh 慧Tuệ 。 勝thắng 義nghĩa 諦đế 相tướng 。 不bất 可khả 施thi 設thiết 。 與dữ 諸chư 行hành 相tướng 。 一nhất 相tướng 異dị 相tướng 。


釋thích 曰viết 。 此thử 即tức 第đệ 四tứ 舉cử 法pháp 同đồng 喻dụ 。 如như 文văn 可khả 知tri 。


善Thiện 清Thanh 淨Tịnh 慧Tuệ 。 我ngã 於ư 如như 是thị 微vi 細tế 極cực 微vi 細tế 。 甚thậm 深thâm 極cực 甚thậm 深thâm 。 難nạn/nan 通thông 達đạt 極cực 難nan 通thông 達đạt 。 超siêu 過quá 諸chư 法pháp 。 一nhất 異dị 性tánh 相tướng 。 勝thắng 義nghĩa 諦đế 相tướng 。 現hiện 正Chánh 等Đẳng 覺Giác 。 現hiện 正Chánh 等Đẳng 覺Giác 已dĩ 。 為vì 他tha 宣tuyên 說thuyết 。 顯hiển 示thị 開khai 解giải 。 施thi 設thiết 照chiếu 了liễu 。


釋thích 曰viết 。 此thử 即tức 第đệ 五ngũ 結kết 通thông 外ngoại 疑nghi 。 謂vị 佛Phật 所sở 說thuyết 甚thậm 深thâm 勝thắng 義nghĩa 。 如như 何hà 了liễu 知tri 。 故cố 佛Phật 說thuyết 言ngôn 。 我ngã 於ư 如như 是thị 。 超siêu 過quá 諸chư 法pháp 。 一nhất 異dị 性tánh 相tướng 。 成thành 等Đẳng 正Chánh 覺Giác 。 為vì 他tha 宣tuyên 說thuyết 。 然nhiên 此thử 勝thắng 義nghĩa 。 超siêu 過quá 十thập 信tín 已dĩ 前tiền 外ngoại 異dị 生sanh 境cảnh 。 非phi 彼bỉ 所sở 說thuyết 。 非phi 彼bỉ 所sở 思tư 。 故cố 言ngôn 微vi 細tế 極cực 微vi 細tế 。 又hựu 過quá 地địa 前tiền 內nội 異dị 生sanh 位vị 。 非phi 言ngôn 所sở 及cập 。 非phi 思tư 所sở 思tư 。 故cố 言ngôn 甚thậm 深thâm 極cực 甚thậm 深thâm 。 或hoặc 過quá 等đẳng 覺giác 已dĩ 下hạ 諸chư 菩Bồ 薩Tát 位vị 。 非phi 言ngôn 所sở 說thuyết 。 非phi 心tâm 所sở 及cập 。 故cố 言ngôn 難nạn/nan 通thông 達đạt 。 極cực 難nan 通thông 達đạt 。 又hựu 解giải 。 過quá 三tam 僧Tăng 祗chi 所sở 說thuyết 所sở 思tư 。 故cố 說thuyết 六lục 句cú 。 如như 是thị 等đẳng 義nghĩa 。 如như 理lý 應ưng 思tư 也dã 。


爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 欲dục 重trùng 宣tuyên 此thử 義nghĩa 。 而nhi 說thuyết 頌tụng 曰viết 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 舉cử 頌tụng 略lược 說thuyết 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 發phát 起khởi 頌tụng 文văn 。 後hậu 舉cử 頌tụng 略lược 說thuyết 。 此thử 即tức 初sơ 也dã 。


行hành 界giới 勝thắng 義nghĩa 相tướng 。 離ly 一nhất 異dị 性tánh 相tướng 。 若nhược 分phân 別biệt 一nhất 異dị 。 彼bỉ 非phi 如như 理lý 行hành 。 眾chúng 生sanh 為vị 相tướng 縛phược 。 及cập 為vi 麤thô 重trọng 縛phược 。 要yếu 勤cần 修tu 止Chỉ 觀Quán 。 爾nhĩ 乃nãi 得đắc 解giải 脫thoát 。


釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 舉cử 頌tụng 略lược 說thuyết 。 於ư 中trung 有hữu 三tam 。 初sơ 之chi 二nhị 句cú 。 歎thán 理lý 甚thậm 深thâm 。 次thứ 有hữu 四tứ 句cú 。 顯hiển 執chấp 有hữu 失thất 。 後hậu 之chi 二nhị 句cú 。 明minh 修tu 得đắc 果quả 。 言ngôn 行hạnh 界giới 者giả 。 行hành 謂vị 遷thiên 流lưu 。 有hữu 為vi 諸chư 行hành 。 界giới 是thị 性tánh 義nghĩa 。 自tự 有hữu 二nhị 說thuyết 。 一nhất 云vân 有hữu 為vi 自tự 性tánh 。 名danh 之chi 為vi 界giới 。 一nhất 云vân 。 諸chư 行hành 皆giai 以dĩ 真Chân 如Như 為vi 自tự 性tánh 故cố 。 名danh 為vi 行hành 界giới 。 即tức 以dĩ 行hành 界giới 為vi 勝thắng 義nghĩa 也dã 。 次thứ 有hữu 四tứ 句cú 。 顯hiển 執chấp 有hữu 失thất 。 謂vị 執chấp 一nhất 異dị 等đẳng 。 皆giai 非phi 如như 理lý 。 非phi 如như 理lý 故cố 。 二nhị 縛phược 所sở 縛phược 。 二nhị 縛phược 之chi 理lý 。 如như 上thượng 已dĩ 說thuyết 。 後hậu 有hữu 二nhị 句cú 。 明minh 修tu 得đắc 果quả 。 謂vị 迷mê 執chấp 者giả 。 要yếu 修tu 止Chỉ 觀Quán 方phương 得đắc 解giải 脫thoát 。 梵Phạm 音âm 名danh 奢Xa 摩Ma 他Tha 。 此thử 翻phiên 名danh 止chỉ 。 體thể 即tức 定định 。 止chỉ 息tức 散tán 亂loạn 。 名danh 之chi 為vi 止chỉ 。 梵Phạm 音âm 毗Tỳ 鉢Bát 舍Xá 那Na 。 此thử 云vân 觀quán 也dã 。 體thể 即tức 是thị 慧tuệ 。 審thẩm 察sát 諸chư 法pháp 。 名danh 之chi 為vi 觀quán 。 後hậu 瑜du 伽già 處xứ 。 當đương 廣quảng 分phân 別biệt 。 解giải 脫thoát 即tức 是thị 有hữu 為vi 。 無vô 為vi 二nhị 種chủng 解giải 脫thoát 。 有hữu 為vi 解giải 脫thoát 者giả 。 即tức 是thị 心tâm 慧tuệ 二nhị 種chủng 解giải 脫thoát 。 無vô 為vi 解giải 脫thoát 。 即tức 是thị 無vô 為vi 。 四tứ 種chủng 涅Niết 槃Bàn 。 此thử 意ý 說thuyết 言ngôn 。 若nhược 欲dục 斷đoạn 除trừ 二nhị 種chủng 縛phược 者giả 。 要yếu 經kinh 三tam 大đại 阿a 僧Tăng 祗chi 劫kiếp 。 勤cần 修tu 止Chỉ 觀Quán 。 方phương 可khả 解giải 脫thoát 二nhị 種chủng 縛phược 也dã (# 瑜du 伽già 五ngũ 十thập 九cửu 意ý 同đồng 此thử 經Kinh 。 故cố 彼bỉ 論luận 云vân 。


復phục 次thứ 云vân 何hà 。 能năng 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 云vân 何hà 當đương 言ngôn 已dĩ 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 謂vị 修tu 奢Xa 摩Ma 他Tha 故cố 。 修tu 毗Tỳ 鉢Bát 舍Xá 那Na 故cố 。 能năng 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 若nhược 諸chư 相tướng 縛phược 已dĩ 得đắc 解giải 脫thoát 。 諸chư 麤thô 重trọng 縛phược 亦diệc 得đắc 解giải 脫thoát 。 當đương 言ngôn 已dĩ 斷đoạn 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 如như 世Thế 尊Tôn 言ngôn 。 相tương/tướng 縛phược 縛phược 眾chúng 生sanh 。 亦diệc 由do 麤thô 重trọng/trùng 善thiện 縛phược 。 雙song 修tu 止Chỉ 觀Quán 。 方phương 乃nãi 俱câu 解giải 脫thoát )# 。


解Giải 深Thâm 密Mật 經Kinh 疏Sớ/sơ 卷quyển 第đệ 二nhị
Giải Thâm Mật Kinh Sớ/sơ ♦ Hết quyển 2

❖
Phiên âm: 14/5/2016 ◊ Cập nhật: 14/5/2016