觀quán 心tâm 論luận
是thị 觀quán 心tâm 可khả 名danh 為vi 了liễu 。
又hựu 問vấn 。
上thượng 說thuyết 真Chân 如Như 佛Phật 性tánh 一nhất 切thiết 功công 德đức 。 因nhân 覺giác 為vi 根căn 。 未vị 審thẩm 無vô 明minh 之chi 心tâm 一nhất 切thiết 諸chư 惡ác 。 以dĩ 何hà 為vi 根căn 。
答đáp 曰viết 。
無vô 明minh 之chi 心tâm 雖tuy 有hữu 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 。 煩phiền 惱não 情tình 慾dục 及cập 恆Hằng 沙sa 眾chúng 惡ác 。 無vô 量lượng 無vô 邊biên 。 取thủ 要yếu 言ngôn 之chi 。 皆giai 由do 三tam 毒độc 。 以dĩ 為vi 根căn 本bổn 。 其kỳ 三tam 毒độc 者giả 。 即tức 貪tham 瞋sân 癡si 也dã 。 此thử 三tam 毒độc 心tâm 自tự 能năng 具cụ 足túc 一nhất 切thiết 諸chư 惡ác 。 猶do 如như 大đại 樹thụ 根căn 雖tuy 是thị 一nhất 所sở 生sanh 枝chi 葉diệp 。 其kỳ 數số 無vô 量lượng 。 彼bỉ 三tam 毒độc 根căn 中trung 生sanh 諸chư 惡ác 業nghiệp 。 百bách 千thiên 萬vạn 億ức 倍bội 。 過quá 於ư 前tiền 不bất 可khả 為ví 喻dụ 。 如như 是thị 心tâm 於ư 本bổn 體thể 中trung 自tự 為vi 三tam 毒độc 。 若nhược 應ưng 現hiện 六lục 根căn 亦diệc 名danh 六lục 賊tặc 。 其kỳ 六lục 賊tặc 者giả 則tắc 名danh 六lục 識thức 。 出xuất 入nhập 諸chư 根căn 貪tham 著trước 萬vạn 境cảnh 。 能năng 成thành 惡ác 業nghiệp 損tổn 真Chân 如Như 體thể 。 故cố 名danh 六lục 賊tặc 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 由do 此thử 三tam 毒độc 及cập 以dĩ 六lục 賊tặc 。 惑hoặc 亂loạn 身thân 心tâm 。 沈trầm 沒một 生sanh 死tử 。 輪luân 迴hồi 六lục 道đạo 。 受thọ 諸chư 苦khổ 惱não 。 又hựu 有hữu 江giang 河hà 因nhân 少thiểu 泉tuyền 源nguyên 涓# 流lưu 不bất 絕tuyệt 。 乃nãi 能năng 彌di 漫mạn 波ba 濤đào 萬vạn 里lý 。 若nhược 復phục 有hữu 人nhân 。 斷đoạn 其kỳ 本bổn 源nguyên 。 則tắc 眾chúng 流lưu 皆giai 息tức 。 求cầu 解giải 脫thoát 者giả 。 除trừ 其kỳ 三tam 毒độc 及cập 以dĩ 六lục 賊tặc 。 自tự 能năng 除trừ 一nhất 切thiết 諸chư 苦khổ 。
又hựu 問vấn 。
三tam 界giới 六lục 趣thú 。 廣quảng 大đại 無vô 邊biên 。 若nhược 唯duy 觀quán 心tâm 云vân 何hà 免miễn 彼bỉ 之chi 苦khổ 。
答đáp 曰viết 。
三tam 界giới 業nghiệp 報báo 惟duy 心tâm 所sở 生sanh 。 本bổn 若nhược 無vô 心tâm 。 則tắc 無vô 三tam 界giới 。 三tam 界giới 者giả 即tức 是thị 三tam 毒độc 。 貪tham 為vi 欲dục 界giới 。 瞋sân 為vi 色sắc 界giới 。 癡si 為vi 無vô 色sắc 界giới 。 由do 此thử 三tam 心tâm 結kết 集tập 諸chư 惡ác 業nghiệp 報báo 。 成thành 就tựu 輪luân 迴hồi 不bất 具cụ 。 故cố 名danh 三tam 界giới 。 又hựu 由do 三tam 毒độc 造tạo 業nghiệp 輕khinh 重trọng 受thọ 趣thú 不bất 同đồng 分phần/phân 歸quy 六lục 處xứ 。 故cố 名danh 六lục 趣thú 。
又hựu 問vấn 。
云vân 何hà 輕khinh 重trọng 分phân 之chi 為vi 六lục 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 有hữu 眾chúng 生sanh 。 不bất 了liễu 正chánh 因nhân 迷mê 心tâm 修tu 善thiện 。 未vị 免miễn 三tam 界giới 生sanh 三tam 輕khinh 趣thú 。 云vân 何hà 三tam 輕khinh 所sở 為vi 。 悉tất 修tu 十Thập 善Thiện 妄vọng 求cầu 快khoái 樂lạc 。 未vị 免miễn 貪tham 界giới 。 生sanh 於ư 六lục 趣thú 。 悉tất 持trì 五Ngũ 戒Giới 妄vọng 起khởi 愛ái 憎tăng 。 未vị 免miễn 瞋sân 界giới 。 生sanh 於ư 人nhân 趣thú 。 迷mê 執chấp 有hữu 為vi 信tín 邪tà 求cầu 福phước 。 未vị 免miễn 癡si 界giới 。 生sanh 阿a 修tu 羅la 。 如như 見kiến 三tam 類loại 名danh 為vi 三tam 重trọng/trùng 。 云vân 何hà 三tam 重trọng/trùng 。 所sở 謂vị 縱túng/tung 三tam 毒độc 心tâm 唯duy 造tạo 惡ác 業nghiệp 。 墮đọa 三tam 重trọng/trùng 趣thú 。 若nhược 貪tham 業nghiệp 重trọng 者giả 。 墮đọa 餓ngạ 鬼quỷ 趣thú 。 瞋sân 業nghiệp 重trọng 者giả 墮đọa 地địa 獄ngục 趣thú 。 癡si 業nghiệp 重trọng 者giả 墮đọa 畜súc 生sanh 趣thú 。 如như 是thị 三tam 重trọng/trùng 通thông 前tiền 三tam 輕khinh 遂toại 成thành 六lục 趣thú 。 故cố 知tri 一nhất 切thiết 善thiện 業nghiệp 。 由do 自tự 心tâm 生sanh 。 但đãn 能năng 攝nhiếp 心tâm 離ly 諸chư 邪tà 惡ác 。 三tam 界giới 六lục 趣thú 輪luân 迴hồi 之chi 業nghiệp 。 自tự 然nhiên 消tiêu 滅diệt 。 能năng 滅diệt 諸chư 苦khổ 。 即tức 名danh 解giải 脫thoát 。
又hựu 問vấn 。
如như 佛Phật 所sở 說thuyết 。 我ngã 於ư 三tam 代đại 阿a 僧tăng 祇kỳ 劫kiếp 。 無vô 量lượng 勤cần 苦khổ 。 乃nãi 成thành 佛Phật 道Đạo 。 云vân 何hà 今kim 說thuyết 唯duy 除trừ 三tam 毒độc 。 即tức 名danh 解giải 脫thoát 。
答đáp 曰viết 。
佛Phật 所sở 說thuyết 言ngôn 三tam 大đại 阿a 僧tăng 祇kỳ 劫kiếp 。 者giả 即tức 三tam 毒độc 心tâm 也dã 。 胡hồ 言ngôn 阿a 僧tăng 祇kỳ 漢hán 言ngôn 不bất 可khả 數số 。 此thử 三tam 毒độc 心tâm 於ư 一nhất 念niệm 中trung 。 皆giai 為vì 一nhất 切thiết 。 恆hằng 何hà 沙sa 者giả 。 不bất 可khả 數sổ 也dã 。 真Chân 如Như 之chi 性tánh 既ký 被bị 三tam 毒độc 。 之chi 所sở 覆phú 障chướng 。 若nhược 不bất 超siêu 越việt 彼bỉ 三tam 恆Hằng 河Hà 沙sa 毒độc 惡ác 之chi 念niệm 。 云vân 何hà 名danh 得Đắc 解Giải 脫Thoát 也dã 。 今kim 者giả 能năng 除trừ 貪tham 瞋sân 癡si 等đẳng 。 三tam 種chủng 毒độc 心tâm 。 是thị 則tắc 名danh 為vi 。 度độ 得đắc 三tam 大đại 阿a 僧tăng 祇kỳ 劫kiếp 。 末mạt 世thế 眾chúng 生sanh 。 愚ngu 癡si 鈍độn 根căn 。 不bất 解giải 如Như 來Lai 。 三tam 種chủng 阿a 僧tăng 祇kỳ 祕bí 密mật 之chi 說thuyết 。 遂toại 言ngôn 成thành 歷lịch 劫kiếp 末mạt 期kỳ 。 豈khởi 不bất 疑nghi 悟ngộ 行hành 人nhân 不bất 退thoái 菩Bồ 提Đề 。 方phương 成thành 佛Phật 道Đạo 。 今kim 令linh 學học 者giả 唯duy 須tu 觀quán 心tâm 不bất 修tu 戒giới 行hạnh 。 云vân 何hà 成thành 量lượng 善thiện 。 聚tụ 會hội 者giả 。 以dĩ 能năng 制chế 三tam 毒độc 即tức 有hữu 三tam 量lượng 善thiện 普phổ 會hội 於ư 心tâm 故cố 名danh 三Tam 聚Tụ 戒Giới 也dã 。 波Ba 羅La 蜜Mật 者giả 。 即tức 是thị 梵Phạm 言ngôn 。 漢hán 言ngôn 達đạt 彼bỉ 岸ngạn 。 以dĩ 六lục 根căn 清thanh 淨tịnh 。 不bất 染nhiễm 世thế 塵trần 。 即tức 出xuất 煩phiền 惱não 可khả 至chí 菩Bồ 提Đề 岸ngạn 也dã 。 故cố 名danh 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。
又hựu 問vấn 。
如như 經kinh 所sở 說thuyết 。 三Tam 聚Tụ 淨Tịnh 戒Giới 者giả 。 誓thệ 斷đoạn 一nhất 切thiết 惡ác 。 誓thệ 修tu 一nhất 切thiết 善thiện 。 誓thệ 度độ 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 今kim 言ngôn 制chế 三tam 毒độc 心tâm 。 豈khởi 不bất 文văn 義nghĩa 有hữu 所sở 乖quai 也dã 。
答đáp 曰viết 。
佛Phật 所sở 說thuyết 經Kinh 。 是thị 真chân 實thật 語ngữ 。 應ưng 無vô 謬mậu 也dã 。 菩Bồ 薩Tát 於ư 過quá 去khứ 因nhân 中trung 。 修tu 苦khổ 行hạnh 時thời 。 對đối 於ư 三tam 毒độc 誓thệ 斷đoạn 一nhất 切thiết 惡ác 常thường 修tu 戒giới 。 對đối 於ư 瞋sân 毒độc 誓thệ 修tu 一nhất 切thiết 善thiện 故cố 常thường 修tu 定định 。 對đối 於ư 癡si 戒giới 誓thệ 度độ 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 故cố 常thường 修tu 惠huệ 。 由do 持trì 如như 是thị 戒giới 定định 惠huệ 等đẳng 三tam 種chủng 淨tịnh 法pháp 故cố 。 能năng 超siêu 彼bỉ 三tam 毒độc 惡ác 業nghiệp 即tức 成thành 佛Phật 也dã 。 以dĩ 制chế 三tam 毒độc 則tắc 諸chư 惡ác 消tiêu 滅diệt 。 故cố 名danh 之chi 為vi 斷đoạn 。 以dĩ 能năng 持trì 三tam 戒giới 則tắc 諸chư 善thiện 具cụ 足túc 。 名danh 之chi 為vi 佛Phật 。 以dĩ 修tu 能năng 斷đoạn 則tắc 萬vạn 行hạnh 成thành 就tựu 。 自tự 他tha 利lợi 己kỷ 。 普phổ 濟tế 群quần 生sanh 。 故cố 名danh 為vi 度độ 。 既ký 知tri 所sở 修tu 戒giới 行hạnh 。 不bất 離ly 於ư 心tâm 。 若nhược 自tự 清thanh 淨tịnh 故cố 一nhất 切thiết 功công 德đức 。 悉tất 皆giai 清thanh 淨tịnh 。 又hựu 云vân 。 欲dục 得đắc 淨tịnh 佛Phật 云vân 。 當đương 淨tịnh 其kỳ 心tâm 。 隨tùy 其kỳ 心tâm 淨tịnh 。 則tắc 佛Phật 土độ 淨tịnh 。 若nhược 能năng 制chế 得đắc 三tam 種chủng 毒độc 心tâm 。 三Tam 聚Tụ 淨Tịnh 戒Giới 。 自tự 然nhiên 成thành 就tựu 。 又hựu 云vân 。 如như 經Kinh 中trung 所sở 說thuyết 。 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 者giả 。 亦diệc 名danh 六Lục 度Độ 。 所sở 謂vị 布bố 施thí 。 持trì 戒giới 忍nhẫn 辱nhục 。 精tinh 進tấn 禪thiền 定định 智trí 慧tuệ 。 今kim 言ngôn 六lục 根căn 清thanh 淨tịnh 。 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 若nhược 為vi 通thông 會hội 。 又hựu 六Lục 度Độ 者giả 其kỳ 義nghĩa 云vân 何hà 。
答đáp 曰viết 。
欲dục 修tu 六Lục 度Độ 當đương 淨tịnh 六lục 根căn 欲dục 淨tịnh 六lục 根căn 先tiên 降giáng/hàng 六lục 賊tặc 。 能năng 捨xả 眼nhãn 賊tặc 。 離ly 諸chư 色sắc 境cảnh 心tâm 無vô 顧cố 悋lận 。 名danh 為vi 布bố 施thí 能năng 禁cấm 耳nhĩ 賊tặc 。 於ư 彼bỉ 聲thanh 塵trần 勿vật 令linh 縱túng 逸dật 。 名danh 為vi 持trì 戒giới 。 能năng 除trừ 鼻tị 賊tặc 。 等đẳng 諸chư 香hương 臭xú 自tự 在tại 調điều 柔nhu 。 名danh 為vi 忍nhẫn 辱nhục 。 能năng 制chế 舌thiệt 賊tặc 不bất 貪tham 邪tà 味vị 。 讚tán 詠vịnh 講giảng 說thuyết 無vô 疲bì 厭yếm 心tâm 。 名danh 為vi 精tinh 進tấn 。 能năng 降giáng/hàng 身thân 賊tặc 。 於ư 諸chư 觸xúc 欲dục 其kỳ 心tâm 湛trạm 然nhiên 不bất 動động 。 名danh 為vi 禪thiền 定định 。 能năng 攝nhiếp 意ý 賊tặc 。 不bất 順thuận 無vô 明minh 常thường 修tu 覺giác 惠huệ 樂nhạo/nhạc/lạc 諸chư 功công 德đức 名danh 為vi 智trí 慧tuệ 。 又hựu 度độ 者giả 運vận 也dã 。 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 喻dụ 如như 船thuyền 筏phiệt 能năng 運vận 載tải 眾chúng 生sanh 。 達đạt 於ư 彼bỉ 岸ngạn 。 故cố 名danh 六Lục 度Độ 。
又hựu 問vấn 。
所sở 說thuyết 釋Thích 迦Ca 如Như 來Lai 。 為vi 菩Bồ 薩Tát 時thời 。 曾tằng 飲ẩm 三tam 斗đẩu 六lục 升thăng 乳nhũ 糜mi 。 方phương 成thành 佛Phật 道Đạo 。 即tức 是thị 先tiên 因nhân 食thực 乳nhũ 後hậu 證chứng 佛Phật 果Quả 。 豈khởi 唯duy 觀quán 心tâm 得đắc 解giải 脫thoát 也dã 。
答đáp 曰viết 。
誠thành 如như 所sở 言ngôn 。 無vô 虛hư 妄vọng 也dã 。 必tất 因nhân 飡xan 乳nhũ 然nhiên 始thỉ 成thành 佛Phật 。 佛Phật 言ngôn 食thực 乳nhũ 。 乳nhũ 有hữu 二nhị 種chủng 。 佛Phật 所sở 食thực 者giả 非phi 世thế 間gian 不bất 淨tịnh 之chi 乳nhũ 。 乃nãi 是thị 真Chân 如Như 清thanh 淨tịnh 法pháp 乳nhũ 。 三tam 斗đẩu 者giả 即tức 是thị 。 三Tam 聚Tụ 淨Tịnh 戒Giới 。 六lục 升thăng 者giả 即tức 是thị 。 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 成thành 佛Phật 道Đạo 時thời 食thực 如như 是thị 。 法pháp 乳nhũ 方phương 證chứng 佛Phật 果Quả 。 若nhược 言ngôn 如Như 來Lai 。 食thực 於ư 世thế 間gian 婬dâm 慾dục 和hòa 合hợp 不bất 淨tịnh 之chi 牛ngưu 羶thiên 腥tinh 乳nhũ 者giả 。 豈khởi 不bất 成thành 謗báng 法pháp 之chi 甚thậm 也dã 。 如Như 來Lai 者giả 自tự 是thị 金kim 剛cang 不bất 壞hoại 。 無vô 漏lậu 法Pháp 身thân 。 永vĩnh 離ly 世thế 間gian 一nhất 切thiết 諸chư 苦khổ 。 豈khởi 須tu 如như 是thị 不bất 淨tịnh 之chi 乳nhũ 以dĩ 充sung 飢cơ 渴khát 。 所sở 說thuyết 牛ngưu 不bất 在tại 高cao 原nguyên 。 不bất 在tại 下hạ 濕thấp 。 不bất 食thực 穀cốc 麥mạch 糟tao 糠khang 麩phu 豆đậu 。 不bất 與dữ 特đặc 牛ngưu 同đồng 群quần 。 身thân 作tác 紫tử 磨ma 金kim 色sắc 。 言ngôn 此thử 牛ngưu 者giả 即tức 盧Lô 舍Xá 那Na 佛Phật 也dã 。 以dĩ 大đại 慈từ 大đại 悲bi 憐lân 愍mẫn 故cố 。 於ư 清thanh 淨tịnh 體thể 中trung 如như 是thị 三Tam 聚Tụ 淨Tịnh 戒Giới 。 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 微vi 妙diệu 法Pháp 乳nhũ 養dưỡng 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 求cầu 解giải 脫thoát 者giả 。 如như 是thị 真chân 中trung 清thanh 淨tịnh 之chi 乳nhũ 非phi 真Chân 如Như 來lai 飲ẩm 之chi 成thành 道Đạo 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 若nhược 食thực 者giả 皆giai 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。
又hựu 問vấn 。
經Kinh 中trung 所sở 說thuyết 。
佛Phật 言ngôn 。
眾chúng 生sanh 修tu 伽già 藍lam 鑄chú 形hình 像tượng 燒thiêu 香hương 散tán 花hoa 。 然nhiên 長trường/trưởng 明minh 燈đăng 。 晝trú 夜dạ 六lục 時thời 。 遶nhiễu 塔tháp 行hành 道Đạo 持trì 齋trai 禮lễ 拜bái 。 種chủng 種chủng 功công 德đức 。 皆giai 成thành 佛Phật 道Đạo 。 若nhược 唯duy 觀quán 心tâm 總tổng 攝nhiếp 諸chư 行hành 。 如như 是thị 事sự 應ưng 妄vọng 也dã 。
答đáp 曰viết 。
佛Phật 所sở 說thuyết 無vô 量lượng 方phương 便tiện 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 鈍độn 根căn 狹hiệp 劣liệt 。 甚thậm 深thâm 所sở 以dĩ 假giả 有hữu 為ví 喻dụ 無vô 為vi 。 若nhược 不bất 內nội 行hành 唯duy 只chỉ 外ngoại 求cầu 。 希hy 望vọng 獲hoạch 福phước 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。 言ngôn 伽già 藍lam 者giả 。 西tây 國quốc 梵Phạm 音âm 。 此thử 地địa 翻phiên 為vi 清thanh 淨tịnh 處xứ 地địa 。 若nhược 永vĩnh 除trừ 三tam 毒độc 常thường 淨tịnh 六lục 根căn 。 身thân 心tâm 湛trạm 然nhiên 。 內nội 外ngoại 清thanh 淨tịnh 。 是thị 名danh 為vi 修tu 伽già 藍lam 也dã 。 又hựu 鑄chú 形hình 像tượng 者giả 。 即tức 是thị 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 求cầu 佛Phật 道Đạo 所sở 為vi 修tu 諸chư 覺giác 行hành 昉# 像tượng 如Như 來Lai 豈khởi 遣khiển 鑄chú 寫tả 金kim 銅đồng 之chi 作tác 也dã 。 是thị 故cố 求cầu 解giải 。 脫thoát 者giả 以dĩ 身thân 為vi 鑪lư 以dĩ 法pháp 為vi 火hỏa 智trí 慧tuệ 為vi 工công 匠tượng 三Tam 聚Tụ 淨Tịnh 戒Giới 。 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 以dĩ 為vi 畫họa 樣# 。 鎔dong 練luyện 身thân 心tâm 真Chân 如Như 佛Phật 性tánh 。 遍biến 入nhập 一nhất 切thiết 。 戒giới 律luật 模mô 中trung 。 如như 教giáo 奉phụng 行hành 。 以dĩ 無vô 缺khuyết 漏lậu 。 自tự 然nhiên 成thành 就tựu 。 真chân 容dung 之chi 像tượng 。 所sở 為vi 究cứu 竟cánh 常thường 住trụ 微vi 妙diệu 色sắc 身thân 。 非phi 有hữu 為vi 敗bại 壞hoại 之chi 法pháp 。 若nhược 人nhân 求cầu 道Đạo 不bất 解giải 。 如như 是thị 鑄chú 寫tả 真chân 容dung 憑bằng 何hà 輒triếp 言ngôn 。 成thành 就tựu 功công 德đức 。 又hựu 燒thiêu 香hương 者giả 。 亦diệc 非phi 世thế 間gian 。 有hữu 相tương/tướng 之chi 香hương 。 乃nãi 是thị 無vô 為vi 正Chánh 法Pháp 香hương 也dã 。 薰huân 諸chư 穢uế 惡ác 業nghiệp 悉tất 令linh 清thanh 滅diệt 。 其kỳ 正Chánh 法Pháp 香hương 有hữu 五ngũ 種chủng 體thể 。 一nhất 者giả 戒giới 香hương 。 所sở 謂vị 諸chư 惡ác 能năng 斷đoạn 能năng 修tu 諸chư 善thiện 。 二nhị 者giả 定định 香hương 。 所sở 謂vị 決quyết 信tín 大Đại 乘Thừa 。 心tâm 無vô 退thoái 轉chuyển 。 三tam 者giả 惠huệ 香hương 。 所sở 謂vị 常thường 於ư 身thân 心tâm 內nội 外ngoại 觀quán 察sát 。 四tứ 者giả 解giải 脫thoát 香hương 。 所sở 謂vị 能năng 斷đoạn 一nhất 切thiết 。 無vô 明minh 結kết 縛phược 。 五ngũ 者giả 解giải 脫thoát 知tri 見kiến 香hương 。 所sở 謂vị 覺giác 照chiếu 常thường 通thông 達đạt 無vô 明minh 礙ngại 。 如như 是thị 五ngũ 香hương 。 世thế 間gian 無vô 比tỉ 。 佛Phật 在tại 世thế 日nhật 令linh 諸chư 子tử 以dĩ 智trí 慧tuệ 火hỏa 燒thiêu 如như 是thị 無vô 價giá 香hương 供cúng 養dường 十thập 方phương 。 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 。 今kim 時thời 眾chúng 生sanh 愚ngu 癡si 鈍độn 根căn 。 不bất 解giải 如Như 來Lai 。 真chân 實thật 之chi 義nghĩa 。 唯duy 將tương 外ngoại 火hỏa 燒thiêu 於ư 世thế 間gian 沈trầm 檀đàn 薰huân 陸lục 質chất 礙ngại 之chi 香hương 者giả 。 希hy 望vọng 福phước 報báo 云vân 何hà 可khả 得đắc 。 又hựu 散tán 花hoa 者giả 義nghĩa 亦diệc 如như 是thị 。 所sở 謂vị 演diễn 說thuyết 正Chánh 法Pháp 。 說thuyết 功công 德đức 花hoa 。 饒nhiêu 益ích 有hữu 情tình 。 散tán 霑triêm 一nhất 切thiết 。 於ư 真Chân 如Như 性tánh 普phổ 施thí 莊trang 嚴nghiêm 。 此thử 功công 德đức 花hoa 。 佛Phật 所sở 稱xưng 歎thán 。 究cứu 竟cánh 常thường 住trụ 無vô 彫điêu 落lạc 期kỳ 。 若nhược 復phục 有hữu 人nhân 。 散tán 如như 是thị 花hoa 。 獲hoạch 福phước 無vô 量lượng 。 若nhược 如Như 來Lai 令linh 諸chư 眾chúng 生sanh 。 剪tiễn 截tiệt 繒tăng 綵thải 。 復phục 損tổn 草thảo 木mộc 以dĩ 為vi 散tán 花hoa 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 持trì 淨tịnh 戒giới 者giả 。 於ư 諸chư 大đại 地địa 參tham 羅la 萬vạn 像tượng 不bất 令linh 觸xúc 犯phạm 。 誤ngộ 觸xúc 犯phạm 者giả 獲hoạch 大đại 罪tội 。 況huống 復phục 今kim 故cố 毀hủy 禁cấm 戒giới 傷thương 損tổn 萬vạn 物vật 求cầu 於ư 福phước 報báo 。 欲dục 益ích 返phản 損tổn 。 豈khởi 有hữu 是thị 乎hồ 。
又hựu 問vấn 。
燈đăng 者giả 。 覺giác 正chánh 心tâm 覺giác 也dã 。 以dĩ 智trí 慧tuệ 明minh 。 了liễu 喻dụ 之chi 為vi 燈đăng 。 是thị 故cố 一nhất 切thiết 。 求cầu 解giải 脫thoát 者giả 。 常thường 以dĩ 身thân 為vi 燈đăng 臺đài 。 心tâm 為vi 燈đăng 盞trản 。 信tín 為vi 燈đăng 炷chú 。 增tăng 諸chư 戒giới 行hạnh 以dĩ 為vi 添# 油du 。 智trí 慧tuệ 明minh 達đạt 。 喻dụ 燈đăng 火hỏa 常thường 然nhiên 。 如như 是thị 真Chân 如Như 。 正chánh 覺giác 燈đăng 明minh 破phá 一nhất 切thiết 無vô 明minh 癡si 暗ám 。 能năng 以dĩ 此thử 法pháp 轉chuyển 相tương/tướng 開khai 悟ngộ 。 即tức 是thị 一nhất 燈đăng 。 然nhiên 百bách 千thiên 燈đăng 。 以dĩ 燈đăng 續tục 明minh 。 明minh 終chung 不bất 盡tận 。 以dĩ 無vô 盡tận 故cố 號hiệu 曰viết 長trường/trưởng 明minh 。 過quá 去khứ 有hữu 佛Phật 。 號hiệu 曰viết 然Nhiên 燈Đăng 。 義nghĩa 亦diệc 如như 是thị 。 愚ngu 癡si 眾chúng 生sanh 。 不bất 會hội 如Như 來Lai 方phương 便tiện 之chi 說thuyết 。 專chuyên 行hành 虛hư 妄vọng 執chấp 著trước 有hữu 為vi 。 遂toại 然nhiên 世thế 間gian 蘇tô 油du 之chi 燈đăng 以dĩ 照chiếu 一nhất 室thất 乃nãi 稱xưng 依y 教giáo 。 豈khởi 不bất 謬mậu 乎hồ 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 佛Phật 放phóng 眉mi 間gian 一nhất 毫hào 相tướng 光quang 。 上thượng 照chiếu 萬vạn 八bát 千thiên 世thế 界giới 。 若nhược 身thân 光quang 盡tận 照chiếu 。 普phổ 遍biến 十thập 方phương 。 豈khởi 假giả 如như 是thị 世thế 俗tục 之chi 燈đăng 以dĩ 為vi 利lợi 益ích 。 詳tường 察sát 斯tư 理lý 應ưng 不bất 然nhiên 乎hồ 。 又hựu 六lục 時thời 行hành 道Đạo 者giả 。 所sở 為vi 六lục 根căn 之chi 中trung 。 於ư 一nhất 切thiết 時thời 常thường 行hành 佛Phật 。 道đạo 者giả 覺giác 也dã 。 即tức 是thị 修tu 諸chư 覺giác 行hành 調điều 伏phục 六lục 情tình 。 淨tịnh 行hạnh 長trường 時thời 不bất 捨xả 名danh 。 六lục 時thời 行hành 道Đạo 。 塔tháp 者giả 身thân 也dã 。 常thường 令linh 覺giác 惠huệ 巡tuần 遶nhiễu 身thân 心tâm 。 念niệm 念niệm 不bất 停đình 。 名danh 為vi 遶nhiễu 塔tháp 。 過quá 去khứ 聖thánh 僧Tăng 人nhân 如như 是thị 行hành 道Đạo 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。 求cầu 解giải 脫thoát 者giả 。 不bất 會hội 斯tư 理lý 。 何hà 名danh 行hành 道Đạo 。 竊thiết 見kiến 今kim 時thời 鈍độn 根căn 之chi 輩bối 眾chúng 生sanh 曾tằng 未vị 內nội 行hành 唯duy 執chấp 外ngoại 求cầu 。 將tương 質chất 礙ngại 身thân 遶nhiễu 世thế 間gian 塔tháp 。 日nhật 夜dạ 走tẩu 驟sậu 。 徒đồ 自tự 疲bì 勞lao 。 而nhi 於ư 真chân 性tánh 一nhất 無vô 利lợi 益ích 。 迷mê 悟ngộ 之chi 甚thậm 誠thành 可khả 愍mẫn 歟# 。 又hựu 持trì 齋trai 者giả 當đương 須tu 達đạt 意ý 。 其kỳ 利lợi 徒đồ 爾nhĩ 虛hư 功công 。 齋trai 者giả 齊tề 也dã 。 所sở 謂vị 齋trai 整chỉnh 身thân 心tâm 不bất 令linh 散tán 亂loạn 。 持trì 者giả 護hộ 也dã 。 所sở 謂vị 戒giới 行hạnh 如như 法Pháp 護hộ 持trì 。 必tất 須tu 禁cấm 六lục 情tình 制chế 三tam 毒độc 勤cần 覺giác 察sát 淨tịnh 身thân 心tâm 。 了liễu 如như 是thị 義nghĩa 所sở 名danh 齋trai 也dã 。 又hựu 持trì 齋trai 者giả 。 有hữu 五ngũ 種chủng 。 一nhất 者giả 法Pháp 喜hỷ 食thực 。 所sở 謂vị 依y 如Như 來Lai 正Chánh 法Pháp 。 歡hoan 喜hỷ 奉phụng 行hành 。 二nhị 者giả 禪thiền 悅duyệt 食thực 。 所sở 謂vị 內nội 外ngoại 證chứng 寂tịch 。 身thân 心tâm 悅duyệt 樂lạc 。 三tam 者giả 念niệm 食thực 。 所sở 謂vị 常thường 念niệm 諸chư 佛Phật 。 心tâm 口khẩu 相tương 應ứng 。 四tứ 者giả 願nguyện 食thực 。 所sở 謂vị 行hành 住trụ 坐tọa 臥ngọa 。 常thường 求cầu 善thiện 願nguyện 。 五ngũ 者giả 解giải 脫thoát 食thực 。 所sở 謂vị 心tâm 常thường 清thanh 淨tịnh 。 不bất 染nhiễm 俗tục 塵trần 。 此thử 之chi 淨tịnh 食thực 名danh 為vi 齋trai 食thực 。 若nhược 後hậu 有hữu 人nhân 不bất 喰thực 如như 是thị 五ngũ 清thanh 淨tịnh 食thực 。 外ngoại 持trì 齋trai 者giả 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。 言ngôn 斯tư 食thực 者giả 。 於ư 無vô 明minh 惡ác 業nghiệp 之chi 食thực 若nhược 轉chuyển 讀đọc 者giả 。 破phá 齋trai 者giả 云vân 何hà 獲hoạch 福phước 。 或hoặc 有hữu 愚ngu 迷mê 不bất 會hội 斯tư 理lý 。 身thân 心tâm 放phóng 逸dật 諸chư 惡ác 皆giai 為vi 。 貪tham 慾dục 恣tứ 情tình 了liễu 無vô 慚tàm 愧quý 。 唯duy 斷đoạn 外ngoại 食thực 自tự 謂vị 持trì 齋trai 。 何hà 異dị 見kiến 爛lạn 壞hoại 死tử 屍thi 稱xưng 言ngôn 有hữu 命mạng 。 必tất 死tử 見kiến 事sự 。 又hựu 禮lễ 拜bái 者giả 。 當đương 如như 法Pháp 也dã 。 必tất 須tu 理lý 體thể 內nội 明minh 隨tùy 事sự 推thôi 變biến 。 理lý 恆hằng 不bất 捨xả 。 事sự 有hữu 行hành 藏tạng 。 會hội 如như 是thị 義nghĩa 乃nãi 名danh 如như 法Pháp 。 夫phu 禮lễ 者giả 敬kính 也dã 。 拜bái 者giả 所sở 為vi 。 恭cung 敬kính 真chân 性tánh 屈khuất 伏phục 無vô 明minh 。 為vi 禮lễ 拜bái 也dã 。 以dĩ 恭cung 敬kính 故cố 不bất 敢cảm 毀hủy 傷thương 。 以dĩ 屈khuất 伏phục 故cố 無vô 令linh 逸dật 縱túng/tung 。 若nhược 能năng 惡ác 情tình 永vĩnh 斷đoạn 善thiện 念niệm 恆hằng 存tồn 。 雖tuy 不bất 見kiến 相tương/tướng 常thường 名danh 禮lễ 拜bái 。 其kỳ 事sự 法pháp 者giả 即tức 身thân 相tướng 也dã 。 為vì 欲dục 令linh 諸chư 。 世thế 俗tục 表biểu 謙khiêm 下hạ 心tâm 故cố 。 須tu 屈khuất 伏phục 外ngoại 心tâm 示thị 恭cung 敬kính 相tương/tướng 。 用dụng 之chi 則tắc 顯hiển 。 捨xả 之chi 則tắc 藏tạng 。 覺giác 外ngoại 明minh 內nội 以dĩ 相tương 應ứng 也dã 。 若nhược 復phục 不bất 行hành 理lý 法pháp 唯duy 執chấp 事sự 門môn 內nội 則tắc 故cố 。 縱túng/tung 貪tham 癡si 常thường 為vi 惡ác 業nghiệp 。 外ngoại 則tắc 空không 現hiện 身thân 相tướng 。 無vô 名danh 禮lễ 拜bái 。 無vô 慚tàm 於ư 聖thánh 。 縱túng/tung 誑cuống 於ư 凡phàm 。 不bất 免miễn 淪luân 墜trụy 。 豈khởi 成thành 功công 德đức 。 既ký 無vô 所sở 得đắc 。 云vân 何hà 救cứu 道đạo 。
又hựu 問vấn 。
溫ôn 室thất 經kinh 。 洗tẩy 浴dục 眾chúng 僧Tăng 。 獲hoạch 福phước 無vô 量lượng 。 此thử 則tắc 憑bằng 何hà 事sự 法pháp 功công 德đức 始thỉ 成thành 。 若nhược 唯duy 觀quán 心tâm 可khả 相tương 應ứng 不phủ 。
答đáp 曰viết 。
眾chúng 僧Tăng 者giả 非phi 說thuyết 世thế 間gian 有hữu 為vi 事sự 。 世Thế 尊Tôn 當đương 爾nhĩ 為vì 諸chư 弟đệ 子tử 。 說thuyết 溫ôn 室thất 經kinh 。 欲dục 令linh 受thọ 持trì 洗tẩy 浴dục 之chi 法pháp 。 是thị 故cố 假giả 諸chư 世thế 事sự 比tỉ 喻dụ 真chân 宗tông 。 說thuyết 七thất 事sự 者giả 。 第đệ 一nhất 淨tịnh 水thủy 。 二nhị 者giả 然nhiên 火hỏa 。 三tam 者giả 澡táo 豆đậu 。 四tứ 者giả 楊dương 枝chi 。 五ngũ 者giả 純thuần 灰hôi 。 六lục 者giả 蘇tô 膏cao 。 七thất 者giả 內nội 衣y 。 舉cử 此thử 七thất 事sự 喻dụ 於ư 七thất 法pháp 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 由do 此thử 七thất 法pháp 洗tẩy 浴dục 莊trang 嚴nghiêm 能năng 除trừ 三tam 毒độc 。 無vô 明minh 垢cấu 穢uế 。 其kỳ 七thất 法pháp 者giả 。 一nhất 為vi 淨tịnh 戒giới 洗tẩy 蕩đãng 身thân 心tâm 。 如như 清thanh 淨tịnh 水thủy 。 洗tẩy 諸chư 塵trần 垢cấu 。 二nhị 謂vị 智trí 惠huệ 觀quán 察sát 內nội 外ngoại 。 猶do 如như 然nhiên 火hỏa 能năng 溫ôn 其kỳ 水thủy 。 三tam 謂vị 分phân 別biệt 簡giản 棄khí 。 由do 如như 澡táo 豆đậu 能năng 除trừ 垢cấu 膩nị 。 四tứ 謂vị 真chân 實thật 斷đoạn 諸chư 妄vọng 語ngữ 。 如như 嚼tước 楊dương 枝chi 能năng 消tiêu 口khẩu 氣khí 。 五ngũ 謂vị 正chánh 信tín 決quyết 無vô 疑nghi 慮lự 。 如như 灰hôi 磨ma 身thân 能năng 避tị 諸chư 風phong 。 六lục 謂vị 柔nhu 和hòa 諸chư 剛cang 強cường 。 由do 如như 蘇tô 膏cao 通thông 潤nhuận 皮bì 膚phu 。 七thất 謂vị 慚tàm 愧quý 。 悔hối 諸chư 惡ác 業nghiệp 。 由do 如như 內nội 衣y 遮già 蔽tế 醜xú 形hình 。 如như 上thượng 七thất 法pháp 並tịnh 是thị 經Kinh 中trung 。 祕bí 密mật 之chi 義nghĩa 。 如Như 來Lai 當đương 爾nhĩ 為vì 諸chư 大Đại 乘Thừa 利lợi 根căn 者giả 。 非phi 為vi 小tiểu 智trí 下hạ 劣liệt 凡phàm 夫phu 。 所sở 以dĩ 令linh 人nhân 無vô 能năng 悟ngộ 解giải 。 其kỳ 溫ôn 室thất 者giả 。 即tức 身thân 是thị 也dã 。 所sở 以dĩ 然nhiên 智trí 慧tuệ 火hỏa 溫ôn 。 淨tịnh 戒giới 湯thang 洗tẩy 蕩đãng 身thân 中trung 佛Phật 性tánh 受thọ 持trì 七thất 法pháp 。 以dĩ 自tự 莊trang 嚴nghiêm 。 當đương 爾nhĩ 比Bỉ 丘Khâu 聰thông 明minh 。 利lợi 智trí 皆giai 悟ngộ 聖thánh 意ý 。 以dĩ 此thử 修tu 行hành 功công 德đức 成thành 就tựu 。 但đãn 登đăng 聖thánh 果Quả 。 今kim 時thời 眾chúng 生sanh 愚ngu 癡si 鈍độn 根căn 。 莫mạc 測trắc 其kỳ 事sự 。 將tương 世thế 間gian 水thủy 洗tẩy 質chất 礙ngại 身thân 。 自tự 謂vị 依y 經kinh 。 豈khởi 非phi 悟ngộ 也dã 。 且thả 如như 佛Phật 性tánh 非phi 是thị 凡phàm 形hình 。 煩phiền 惱não 塵trần 埃ai 本bổn 來lai 無vô 相tướng 。 豈khởi 可khả 將tương 有hữu 礙ngại 水thủy 洗tẩy 無vô 為vi 身thân 。 事sự 不bất 相tương 應ứng 。 云vân 何hà 可khả 得đắc 。 若nhược 言ngôn 礙ngại 身thân 清thanh 淨tịnh 。 當đương 觀quán 此thử 身thân 。 無vô 因nhân 貪tham 欲dục 不bất 淨tịnh 所sở 生sanh 。 臭xú 穢uế 駢biền 闐điền 。 內nội 外ngoại 充sung 滿mãn 。 若nhược 洗tẩy 此thử 身thân 求cầu 於ư 清thanh 淨tịnh 者giả 。 猶do 如như 洗tẩy 塹tiệm 泥nê 盡tận 應ưng 停đình 。 以dĩ 此thử 驗nghiệm 之chi 。 明minh 知tri 外ngoại 洗tẩy 非phi 佛Phật 說thuyết 也dã 。
又hựu 問vấn 。
經kinh 所sở 說thuyết 言ngôn 至chí 心tâm 念niệm 佛Phật 。 必tất 得đắc 解giải 脫thoát 。
答đáp 曰viết 。
夫phu 念niệm 佛Phật 者giả 。 當đương 須tu 正chánh 念niệm 為vi 正chánh 。 不bất 了liễu 義nghĩa 即tức 為vi 邪tà 。 正chánh 念niệm 必tất 得đắc 往vãng 生sanh 淨tịnh 國quốc 。 邪tà 念niệm 云vân 何hà 達đạt 彼bỉ 。 佛Phật 者giả 覺giác 也dã 。 所sở 為vi 覺giác 察sát 心tâm 源nguyên 勿vật 令linh 起khởi 惡ác 。 念niệm 者giả 憶ức 也dã 。 謂vị 堅kiên 持trì 戒giới 行hạnh 不bất 忘vong 精tinh 懃cần 了liễu 如Như 來Lai 義nghĩa 。 名danh 為vi 正chánh 念niệm 。 故cố 知tri 念niệm 在tại 於ư 心tâm 不bất 在tại 於ư 言ngôn 。 因nhân 筌thuyên 求cầu 魚ngư 。 得đắc 魚ngư 妄vọng 筌thuyên 。 因nhân 言ngôn 求cầu 言ngôn 。 得đắc 意ý 忘vong 言ngôn 。 既ký 稱xưng 念niệm 佛Phật 。 云vân 名danh 須tu 行hành 念niệm 佛Phật 之chi 體thể 。 若nhược 心tâm 無vô 實thật 。 口khẩu 誦tụng 空không 言ngôn 。 徒đồ 念niệm 虛hư 功công 。 有hữu 何hà 成thành 益ích 。 且thả 如như 誦tụng 之chi 與dữ 念niệm 。 名danh 義nghĩa 懸huyền 殊thù 。 在tại 口khẩu 曰viết 誦tụng 。 在tại 心tâm 曰viết 念niệm 。 故cố 知tri 念niệm 從tùng 心tâm 起khởi 。 名danh 為vi 覺giác 行hành 之chi 門môn 。 誦tụng 在tại 口khẩu 中trung 。 即tức 是thị 音âm 聲thanh 之chi 相tướng 。 執chấp 相tướng 求cầu 福phước 終chung 無vô 是thị 乎hồ 。 故cố 經Kinh 云vân 。 凡phàm 所sở 有hữu 相tướng 。 皆giai 是thị 虛hư 妄vọng 。 又hựu 云vân 。 若nhược 以dĩ 色sắc 見kiến 我ngã 。 以dĩ 音âm 聲thanh 求cầu 我ngã 。 是thị 人nhân 行hành 邪tà 道đạo 。 不bất 能năng 見kiến 如Như 來Lai 。 以dĩ 此thử 觀quán 之chi 。 乃nãi 知tri 事sự 相tướng 非phi 真chân 正chánh 也dã 。 過quá 去khứ 諸chư 佛Phật 所sở 。 修tu 功công 德đức 皆giai 非phi 外ngoại 說thuyết 唯duy 正chánh 論luận 。 心tâm 是thị 眾chúng 善thiện 之chi 源nguyên 。 是thị 萬vạn 惡ác 之chi 主chủ 。 涅Niết 槃Bàn 經kinh 。 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 由do 自tự 心tâm 生sanh 。 三tam 界giới 輪luân 迴hồi 六lục 從tùng 心tâm 起khởi 。 心tâm 為vi 出xuất 世thế 之chi 門môn 戶hộ 。 心tâm 是thị 解giải 脫thoát 之chi 開khai 津tân 。 知tri 門môn 戶hộ 者giả 豈khởi 慮lự 難nạn/nan 成thành 識thức 。 開khai 津tân 者giả 何hà 憂ưu 不bất 達đạt 。 竊thiết 見kiến 今kim 時thời 淺thiển 識thức 唯duy 事sự 見kiến 相tương/tướng 為vi 功công 。 廣quảng 費phí 財tài 寶bảo 多đa 積tích 水thủy 陸lục 。 妄vọng 營doanh 像tượng 塔tháp 虛hư 役dịch 人nhân 夫phu 。 積tích 木mộc 疊điệp 泥nê 圖đồ 丹đan 畫họa 綠lục 。 傾khuynh 心tâm 盡tận 力lực 於ư 己kỷ 迷mê 他tha 。 未vị 解giải 慚tàm 愧quý 。 何hà 曾tằng 覺giác 悟ngộ 見kiến 有hữu 勤cần 勤cần 執chấp 著trước 說thuyết 於ư 無vô 相tướng 兀ngột 兀ngột 如như 迷mê 。 但đãn 貪tham 目mục 下hạ 之chi 小tiểu 慈từ 不bất 覺giác 當đương 來lai 入nhập 大đại 苦khổ 。 此thử 之chi 修tu 學học 。 徒đồ 自tự 疲bì 勞lao 。 背bội 正chánh 歸quy 邪tà 詐trá 言ngôn 獲hoạch 福phước 。 但đãn 能năng 攝nhiếp 心tâm 內nội 照chiếu 覺giác 觀quán 常thường 明minh 。 絕tuyệt 三tam 毒độc 永vĩnh 使sử 消tiêu 亡vong 。 六lục 賊tặc 不bất 令linh 侵xâm 擾nhiễu 。 自tự 然nhiên 恆Hằng 沙sa 功công 德đức 。 種chủng 種chủng 莊trang 嚴nghiêm 。 無vô 數số 法Pháp 門môn 悉tất 皆giai 成thành 就tựu 。 超siêu 凡phàm 證chứng 聖thánh 目mục 擊kích 非phi 遙diêu 悟ngộ 。 在tại 須tu 臾du 何hà 煩phiền 皓hạo 首thủ 。 法Pháp 門môn 幽u 祕bí 寧ninh 可khả 具cụ 陳trần 。 略lược 而nhi 論luận 心tâm 詳tường 其kỳ 少thiểu 分phần 。
觀quán 心tâm 論luận 一nhất 卷quyển
庚canh 申thân 年niên 五ngũ 月nguyệt 二nhị 十thập 三tam 記ký
❖
Phiên âm: 15/4/2016 ◊ Cập nhật: 15/4/2016
是thị 觀quán 心tâm 可khả 名danh 為vi 了liễu 。
又hựu 問vấn 。
上thượng 說thuyết 真Chân 如Như 佛Phật 性tánh 一nhất 切thiết 功công 德đức 。 因nhân 覺giác 為vi 根căn 。 未vị 審thẩm 無vô 明minh 之chi 心tâm 一nhất 切thiết 諸chư 惡ác 。 以dĩ 何hà 為vi 根căn 。
答đáp 曰viết 。
無vô 明minh 之chi 心tâm 雖tuy 有hữu 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 。 煩phiền 惱não 情tình 慾dục 及cập 恆Hằng 沙sa 眾chúng 惡ác 。 無vô 量lượng 無vô 邊biên 。 取thủ 要yếu 言ngôn 之chi 。 皆giai 由do 三tam 毒độc 。 以dĩ 為vi 根căn 本bổn 。 其kỳ 三tam 毒độc 者giả 。 即tức 貪tham 瞋sân 癡si 也dã 。 此thử 三tam 毒độc 心tâm 自tự 能năng 具cụ 足túc 一nhất 切thiết 諸chư 惡ác 。 猶do 如như 大đại 樹thụ 根căn 雖tuy 是thị 一nhất 所sở 生sanh 枝chi 葉diệp 。 其kỳ 數số 無vô 量lượng 。 彼bỉ 三tam 毒độc 根căn 中trung 生sanh 諸chư 惡ác 業nghiệp 。 百bách 千thiên 萬vạn 億ức 倍bội 。 過quá 於ư 前tiền 不bất 可khả 為ví 喻dụ 。 如như 是thị 心tâm 於ư 本bổn 體thể 中trung 自tự 為vi 三tam 毒độc 。 若nhược 應ưng 現hiện 六lục 根căn 亦diệc 名danh 六lục 賊tặc 。 其kỳ 六lục 賊tặc 者giả 則tắc 名danh 六lục 識thức 。 出xuất 入nhập 諸chư 根căn 貪tham 著trước 萬vạn 境cảnh 。 能năng 成thành 惡ác 業nghiệp 損tổn 真Chân 如Như 體thể 。 故cố 名danh 六lục 賊tặc 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 由do 此thử 三tam 毒độc 及cập 以dĩ 六lục 賊tặc 。 惑hoặc 亂loạn 身thân 心tâm 。 沈trầm 沒một 生sanh 死tử 。 輪luân 迴hồi 六lục 道đạo 。 受thọ 諸chư 苦khổ 惱não 。 又hựu 有hữu 江giang 河hà 因nhân 少thiểu 泉tuyền 源nguyên 涓# 流lưu 不bất 絕tuyệt 。 乃nãi 能năng 彌di 漫mạn 波ba 濤đào 萬vạn 里lý 。 若nhược 復phục 有hữu 人nhân 。 斷đoạn 其kỳ 本bổn 源nguyên 。 則tắc 眾chúng 流lưu 皆giai 息tức 。 求cầu 解giải 脫thoát 者giả 。 除trừ 其kỳ 三tam 毒độc 及cập 以dĩ 六lục 賊tặc 。 自tự 能năng 除trừ 一nhất 切thiết 諸chư 苦khổ 。
又hựu 問vấn 。
三tam 界giới 六lục 趣thú 。 廣quảng 大đại 無vô 邊biên 。 若nhược 唯duy 觀quán 心tâm 云vân 何hà 免miễn 彼bỉ 之chi 苦khổ 。
答đáp 曰viết 。
三tam 界giới 業nghiệp 報báo 惟duy 心tâm 所sở 生sanh 。 本bổn 若nhược 無vô 心tâm 。 則tắc 無vô 三tam 界giới 。 三tam 界giới 者giả 即tức 是thị 三tam 毒độc 。 貪tham 為vi 欲dục 界giới 。 瞋sân 為vi 色sắc 界giới 。 癡si 為vi 無vô 色sắc 界giới 。 由do 此thử 三tam 心tâm 結kết 集tập 諸chư 惡ác 業nghiệp 報báo 。 成thành 就tựu 輪luân 迴hồi 不bất 具cụ 。 故cố 名danh 三tam 界giới 。 又hựu 由do 三tam 毒độc 造tạo 業nghiệp 輕khinh 重trọng 受thọ 趣thú 不bất 同đồng 分phần/phân 歸quy 六lục 處xứ 。 故cố 名danh 六lục 趣thú 。
又hựu 問vấn 。
云vân 何hà 輕khinh 重trọng 分phân 之chi 為vi 六lục 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 有hữu 眾chúng 生sanh 。 不bất 了liễu 正chánh 因nhân 迷mê 心tâm 修tu 善thiện 。 未vị 免miễn 三tam 界giới 生sanh 三tam 輕khinh 趣thú 。 云vân 何hà 三tam 輕khinh 所sở 為vi 。 悉tất 修tu 十Thập 善Thiện 妄vọng 求cầu 快khoái 樂lạc 。 未vị 免miễn 貪tham 界giới 。 生sanh 於ư 六lục 趣thú 。 悉tất 持trì 五Ngũ 戒Giới 妄vọng 起khởi 愛ái 憎tăng 。 未vị 免miễn 瞋sân 界giới 。 生sanh 於ư 人nhân 趣thú 。 迷mê 執chấp 有hữu 為vi 信tín 邪tà 求cầu 福phước 。 未vị 免miễn 癡si 界giới 。 生sanh 阿a 修tu 羅la 。 如như 見kiến 三tam 類loại 名danh 為vi 三tam 重trọng/trùng 。 云vân 何hà 三tam 重trọng/trùng 。 所sở 謂vị 縱túng/tung 三tam 毒độc 心tâm 唯duy 造tạo 惡ác 業nghiệp 。 墮đọa 三tam 重trọng/trùng 趣thú 。 若nhược 貪tham 業nghiệp 重trọng 者giả 。 墮đọa 餓ngạ 鬼quỷ 趣thú 。 瞋sân 業nghiệp 重trọng 者giả 墮đọa 地địa 獄ngục 趣thú 。 癡si 業nghiệp 重trọng 者giả 墮đọa 畜súc 生sanh 趣thú 。 如như 是thị 三tam 重trọng/trùng 通thông 前tiền 三tam 輕khinh 遂toại 成thành 六lục 趣thú 。 故cố 知tri 一nhất 切thiết 善thiện 業nghiệp 。 由do 自tự 心tâm 生sanh 。 但đãn 能năng 攝nhiếp 心tâm 離ly 諸chư 邪tà 惡ác 。 三tam 界giới 六lục 趣thú 輪luân 迴hồi 之chi 業nghiệp 。 自tự 然nhiên 消tiêu 滅diệt 。 能năng 滅diệt 諸chư 苦khổ 。 即tức 名danh 解giải 脫thoát 。
又hựu 問vấn 。
如như 佛Phật 所sở 說thuyết 。 我ngã 於ư 三tam 代đại 阿a 僧tăng 祇kỳ 劫kiếp 。 無vô 量lượng 勤cần 苦khổ 。 乃nãi 成thành 佛Phật 道Đạo 。 云vân 何hà 今kim 說thuyết 唯duy 除trừ 三tam 毒độc 。 即tức 名danh 解giải 脫thoát 。
答đáp 曰viết 。
佛Phật 所sở 說thuyết 言ngôn 三tam 大đại 阿a 僧tăng 祇kỳ 劫kiếp 。 者giả 即tức 三tam 毒độc 心tâm 也dã 。 胡hồ 言ngôn 阿a 僧tăng 祇kỳ 漢hán 言ngôn 不bất 可khả 數số 。 此thử 三tam 毒độc 心tâm 於ư 一nhất 念niệm 中trung 。 皆giai 為vì 一nhất 切thiết 。 恆hằng 何hà 沙sa 者giả 。 不bất 可khả 數sổ 也dã 。 真Chân 如Như 之chi 性tánh 既ký 被bị 三tam 毒độc 。 之chi 所sở 覆phú 障chướng 。 若nhược 不bất 超siêu 越việt 彼bỉ 三tam 恆Hằng 河Hà 沙sa 毒độc 惡ác 之chi 念niệm 。 云vân 何hà 名danh 得Đắc 解Giải 脫Thoát 也dã 。 今kim 者giả 能năng 除trừ 貪tham 瞋sân 癡si 等đẳng 。 三tam 種chủng 毒độc 心tâm 。 是thị 則tắc 名danh 為vi 。 度độ 得đắc 三tam 大đại 阿a 僧tăng 祇kỳ 劫kiếp 。 末mạt 世thế 眾chúng 生sanh 。 愚ngu 癡si 鈍độn 根căn 。 不bất 解giải 如Như 來Lai 。 三tam 種chủng 阿a 僧tăng 祇kỳ 祕bí 密mật 之chi 說thuyết 。 遂toại 言ngôn 成thành 歷lịch 劫kiếp 末mạt 期kỳ 。 豈khởi 不bất 疑nghi 悟ngộ 行hành 人nhân 不bất 退thoái 菩Bồ 提Đề 。 方phương 成thành 佛Phật 道Đạo 。 今kim 令linh 學học 者giả 唯duy 須tu 觀quán 心tâm 不bất 修tu 戒giới 行hạnh 。 云vân 何hà 成thành 量lượng 善thiện 。 聚tụ 會hội 者giả 。 以dĩ 能năng 制chế 三tam 毒độc 即tức 有hữu 三tam 量lượng 善thiện 普phổ 會hội 於ư 心tâm 故cố 名danh 三Tam 聚Tụ 戒Giới 也dã 。 波Ba 羅La 蜜Mật 者giả 。 即tức 是thị 梵Phạm 言ngôn 。 漢hán 言ngôn 達đạt 彼bỉ 岸ngạn 。 以dĩ 六lục 根căn 清thanh 淨tịnh 。 不bất 染nhiễm 世thế 塵trần 。 即tức 出xuất 煩phiền 惱não 可khả 至chí 菩Bồ 提Đề 岸ngạn 也dã 。 故cố 名danh 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。
又hựu 問vấn 。
如như 經kinh 所sở 說thuyết 。 三Tam 聚Tụ 淨Tịnh 戒Giới 者giả 。 誓thệ 斷đoạn 一nhất 切thiết 惡ác 。 誓thệ 修tu 一nhất 切thiết 善thiện 。 誓thệ 度độ 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 今kim 言ngôn 制chế 三tam 毒độc 心tâm 。 豈khởi 不bất 文văn 義nghĩa 有hữu 所sở 乖quai 也dã 。
答đáp 曰viết 。
佛Phật 所sở 說thuyết 經Kinh 。 是thị 真chân 實thật 語ngữ 。 應ưng 無vô 謬mậu 也dã 。 菩Bồ 薩Tát 於ư 過quá 去khứ 因nhân 中trung 。 修tu 苦khổ 行hạnh 時thời 。 對đối 於ư 三tam 毒độc 誓thệ 斷đoạn 一nhất 切thiết 惡ác 常thường 修tu 戒giới 。 對đối 於ư 瞋sân 毒độc 誓thệ 修tu 一nhất 切thiết 善thiện 故cố 常thường 修tu 定định 。 對đối 於ư 癡si 戒giới 誓thệ 度độ 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 故cố 常thường 修tu 惠huệ 。 由do 持trì 如như 是thị 戒giới 定định 惠huệ 等đẳng 三tam 種chủng 淨tịnh 法pháp 故cố 。 能năng 超siêu 彼bỉ 三tam 毒độc 惡ác 業nghiệp 即tức 成thành 佛Phật 也dã 。 以dĩ 制chế 三tam 毒độc 則tắc 諸chư 惡ác 消tiêu 滅diệt 。 故cố 名danh 之chi 為vi 斷đoạn 。 以dĩ 能năng 持trì 三tam 戒giới 則tắc 諸chư 善thiện 具cụ 足túc 。 名danh 之chi 為vi 佛Phật 。 以dĩ 修tu 能năng 斷đoạn 則tắc 萬vạn 行hạnh 成thành 就tựu 。 自tự 他tha 利lợi 己kỷ 。 普phổ 濟tế 群quần 生sanh 。 故cố 名danh 為vi 度độ 。 既ký 知tri 所sở 修tu 戒giới 行hạnh 。 不bất 離ly 於ư 心tâm 。 若nhược 自tự 清thanh 淨tịnh 故cố 一nhất 切thiết 功công 德đức 。 悉tất 皆giai 清thanh 淨tịnh 。 又hựu 云vân 。 欲dục 得đắc 淨tịnh 佛Phật 云vân 。 當đương 淨tịnh 其kỳ 心tâm 。 隨tùy 其kỳ 心tâm 淨tịnh 。 則tắc 佛Phật 土độ 淨tịnh 。 若nhược 能năng 制chế 得đắc 三tam 種chủng 毒độc 心tâm 。 三Tam 聚Tụ 淨Tịnh 戒Giới 。 自tự 然nhiên 成thành 就tựu 。 又hựu 云vân 。 如như 經Kinh 中trung 所sở 說thuyết 。 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 者giả 。 亦diệc 名danh 六Lục 度Độ 。 所sở 謂vị 布bố 施thí 。 持trì 戒giới 忍nhẫn 辱nhục 。 精tinh 進tấn 禪thiền 定định 智trí 慧tuệ 。 今kim 言ngôn 六lục 根căn 清thanh 淨tịnh 。 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 若nhược 為vi 通thông 會hội 。 又hựu 六Lục 度Độ 者giả 其kỳ 義nghĩa 云vân 何hà 。
答đáp 曰viết 。
欲dục 修tu 六Lục 度Độ 當đương 淨tịnh 六lục 根căn 欲dục 淨tịnh 六lục 根căn 先tiên 降giáng/hàng 六lục 賊tặc 。 能năng 捨xả 眼nhãn 賊tặc 。 離ly 諸chư 色sắc 境cảnh 心tâm 無vô 顧cố 悋lận 。 名danh 為vi 布bố 施thí 能năng 禁cấm 耳nhĩ 賊tặc 。 於ư 彼bỉ 聲thanh 塵trần 勿vật 令linh 縱túng 逸dật 。 名danh 為vi 持trì 戒giới 。 能năng 除trừ 鼻tị 賊tặc 。 等đẳng 諸chư 香hương 臭xú 自tự 在tại 調điều 柔nhu 。 名danh 為vi 忍nhẫn 辱nhục 。 能năng 制chế 舌thiệt 賊tặc 不bất 貪tham 邪tà 味vị 。 讚tán 詠vịnh 講giảng 說thuyết 無vô 疲bì 厭yếm 心tâm 。 名danh 為vi 精tinh 進tấn 。 能năng 降giáng/hàng 身thân 賊tặc 。 於ư 諸chư 觸xúc 欲dục 其kỳ 心tâm 湛trạm 然nhiên 不bất 動động 。 名danh 為vi 禪thiền 定định 。 能năng 攝nhiếp 意ý 賊tặc 。 不bất 順thuận 無vô 明minh 常thường 修tu 覺giác 惠huệ 樂nhạo/nhạc/lạc 諸chư 功công 德đức 名danh 為vi 智trí 慧tuệ 。 又hựu 度độ 者giả 運vận 也dã 。 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 喻dụ 如như 船thuyền 筏phiệt 能năng 運vận 載tải 眾chúng 生sanh 。 達đạt 於ư 彼bỉ 岸ngạn 。 故cố 名danh 六Lục 度Độ 。
又hựu 問vấn 。
所sở 說thuyết 釋Thích 迦Ca 如Như 來Lai 。 為vi 菩Bồ 薩Tát 時thời 。 曾tằng 飲ẩm 三tam 斗đẩu 六lục 升thăng 乳nhũ 糜mi 。 方phương 成thành 佛Phật 道Đạo 。 即tức 是thị 先tiên 因nhân 食thực 乳nhũ 後hậu 證chứng 佛Phật 果Quả 。 豈khởi 唯duy 觀quán 心tâm 得đắc 解giải 脫thoát 也dã 。
答đáp 曰viết 。
誠thành 如như 所sở 言ngôn 。 無vô 虛hư 妄vọng 也dã 。 必tất 因nhân 飡xan 乳nhũ 然nhiên 始thỉ 成thành 佛Phật 。 佛Phật 言ngôn 食thực 乳nhũ 。 乳nhũ 有hữu 二nhị 種chủng 。 佛Phật 所sở 食thực 者giả 非phi 世thế 間gian 不bất 淨tịnh 之chi 乳nhũ 。 乃nãi 是thị 真Chân 如Như 清thanh 淨tịnh 法pháp 乳nhũ 。 三tam 斗đẩu 者giả 即tức 是thị 。 三Tam 聚Tụ 淨Tịnh 戒Giới 。 六lục 升thăng 者giả 即tức 是thị 。 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 成thành 佛Phật 道Đạo 時thời 食thực 如như 是thị 。 法pháp 乳nhũ 方phương 證chứng 佛Phật 果Quả 。 若nhược 言ngôn 如Như 來Lai 。 食thực 於ư 世thế 間gian 婬dâm 慾dục 和hòa 合hợp 不bất 淨tịnh 之chi 牛ngưu 羶thiên 腥tinh 乳nhũ 者giả 。 豈khởi 不bất 成thành 謗báng 法pháp 之chi 甚thậm 也dã 。 如Như 來Lai 者giả 自tự 是thị 金kim 剛cang 不bất 壞hoại 。 無vô 漏lậu 法Pháp 身thân 。 永vĩnh 離ly 世thế 間gian 一nhất 切thiết 諸chư 苦khổ 。 豈khởi 須tu 如như 是thị 不bất 淨tịnh 之chi 乳nhũ 以dĩ 充sung 飢cơ 渴khát 。 所sở 說thuyết 牛ngưu 不bất 在tại 高cao 原nguyên 。 不bất 在tại 下hạ 濕thấp 。 不bất 食thực 穀cốc 麥mạch 糟tao 糠khang 麩phu 豆đậu 。 不bất 與dữ 特đặc 牛ngưu 同đồng 群quần 。 身thân 作tác 紫tử 磨ma 金kim 色sắc 。 言ngôn 此thử 牛ngưu 者giả 即tức 盧Lô 舍Xá 那Na 佛Phật 也dã 。 以dĩ 大đại 慈từ 大đại 悲bi 憐lân 愍mẫn 故cố 。 於ư 清thanh 淨tịnh 體thể 中trung 如như 是thị 三Tam 聚Tụ 淨Tịnh 戒Giới 。 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 微vi 妙diệu 法Pháp 乳nhũ 養dưỡng 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 求cầu 解giải 脫thoát 者giả 。 如như 是thị 真chân 中trung 清thanh 淨tịnh 之chi 乳nhũ 非phi 真Chân 如Như 來lai 飲ẩm 之chi 成thành 道Đạo 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 若nhược 食thực 者giả 皆giai 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。
又hựu 問vấn 。
經Kinh 中trung 所sở 說thuyết 。
佛Phật 言ngôn 。
眾chúng 生sanh 修tu 伽già 藍lam 鑄chú 形hình 像tượng 燒thiêu 香hương 散tán 花hoa 。 然nhiên 長trường/trưởng 明minh 燈đăng 。 晝trú 夜dạ 六lục 時thời 。 遶nhiễu 塔tháp 行hành 道Đạo 持trì 齋trai 禮lễ 拜bái 。 種chủng 種chủng 功công 德đức 。 皆giai 成thành 佛Phật 道Đạo 。 若nhược 唯duy 觀quán 心tâm 總tổng 攝nhiếp 諸chư 行hành 。 如như 是thị 事sự 應ưng 妄vọng 也dã 。
答đáp 曰viết 。
佛Phật 所sở 說thuyết 無vô 量lượng 方phương 便tiện 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 鈍độn 根căn 狹hiệp 劣liệt 。 甚thậm 深thâm 所sở 以dĩ 假giả 有hữu 為ví 喻dụ 無vô 為vi 。 若nhược 不bất 內nội 行hành 唯duy 只chỉ 外ngoại 求cầu 。 希hy 望vọng 獲hoạch 福phước 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。 言ngôn 伽già 藍lam 者giả 。 西tây 國quốc 梵Phạm 音âm 。 此thử 地địa 翻phiên 為vi 清thanh 淨tịnh 處xứ 地địa 。 若nhược 永vĩnh 除trừ 三tam 毒độc 常thường 淨tịnh 六lục 根căn 。 身thân 心tâm 湛trạm 然nhiên 。 內nội 外ngoại 清thanh 淨tịnh 。 是thị 名danh 為vi 修tu 伽già 藍lam 也dã 。 又hựu 鑄chú 形hình 像tượng 者giả 。 即tức 是thị 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 求cầu 佛Phật 道Đạo 所sở 為vi 修tu 諸chư 覺giác 行hành 昉# 像tượng 如Như 來Lai 豈khởi 遣khiển 鑄chú 寫tả 金kim 銅đồng 之chi 作tác 也dã 。 是thị 故cố 求cầu 解giải 。 脫thoát 者giả 以dĩ 身thân 為vi 鑪lư 以dĩ 法pháp 為vi 火hỏa 智trí 慧tuệ 為vi 工công 匠tượng 三Tam 聚Tụ 淨Tịnh 戒Giới 。 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 以dĩ 為vi 畫họa 樣# 。 鎔dong 練luyện 身thân 心tâm 真Chân 如Như 佛Phật 性tánh 。 遍biến 入nhập 一nhất 切thiết 。 戒giới 律luật 模mô 中trung 。 如như 教giáo 奉phụng 行hành 。 以dĩ 無vô 缺khuyết 漏lậu 。 自tự 然nhiên 成thành 就tựu 。 真chân 容dung 之chi 像tượng 。 所sở 為vi 究cứu 竟cánh 常thường 住trụ 微vi 妙diệu 色sắc 身thân 。 非phi 有hữu 為vi 敗bại 壞hoại 之chi 法pháp 。 若nhược 人nhân 求cầu 道Đạo 不bất 解giải 。 如như 是thị 鑄chú 寫tả 真chân 容dung 憑bằng 何hà 輒triếp 言ngôn 。 成thành 就tựu 功công 德đức 。 又hựu 燒thiêu 香hương 者giả 。 亦diệc 非phi 世thế 間gian 。 有hữu 相tương/tướng 之chi 香hương 。 乃nãi 是thị 無vô 為vi 正Chánh 法Pháp 香hương 也dã 。 薰huân 諸chư 穢uế 惡ác 業nghiệp 悉tất 令linh 清thanh 滅diệt 。 其kỳ 正Chánh 法Pháp 香hương 有hữu 五ngũ 種chủng 體thể 。 一nhất 者giả 戒giới 香hương 。 所sở 謂vị 諸chư 惡ác 能năng 斷đoạn 能năng 修tu 諸chư 善thiện 。 二nhị 者giả 定định 香hương 。 所sở 謂vị 決quyết 信tín 大Đại 乘Thừa 。 心tâm 無vô 退thoái 轉chuyển 。 三tam 者giả 惠huệ 香hương 。 所sở 謂vị 常thường 於ư 身thân 心tâm 內nội 外ngoại 觀quán 察sát 。 四tứ 者giả 解giải 脫thoát 香hương 。 所sở 謂vị 能năng 斷đoạn 一nhất 切thiết 。 無vô 明minh 結kết 縛phược 。 五ngũ 者giả 解giải 脫thoát 知tri 見kiến 香hương 。 所sở 謂vị 覺giác 照chiếu 常thường 通thông 達đạt 無vô 明minh 礙ngại 。 如như 是thị 五ngũ 香hương 。 世thế 間gian 無vô 比tỉ 。 佛Phật 在tại 世thế 日nhật 令linh 諸chư 子tử 以dĩ 智trí 慧tuệ 火hỏa 燒thiêu 如như 是thị 無vô 價giá 香hương 供cúng 養dường 十thập 方phương 。 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 。 今kim 時thời 眾chúng 生sanh 愚ngu 癡si 鈍độn 根căn 。 不bất 解giải 如Như 來Lai 。 真chân 實thật 之chi 義nghĩa 。 唯duy 將tương 外ngoại 火hỏa 燒thiêu 於ư 世thế 間gian 沈trầm 檀đàn 薰huân 陸lục 質chất 礙ngại 之chi 香hương 者giả 。 希hy 望vọng 福phước 報báo 云vân 何hà 可khả 得đắc 。 又hựu 散tán 花hoa 者giả 義nghĩa 亦diệc 如như 是thị 。 所sở 謂vị 演diễn 說thuyết 正Chánh 法Pháp 。 說thuyết 功công 德đức 花hoa 。 饒nhiêu 益ích 有hữu 情tình 。 散tán 霑triêm 一nhất 切thiết 。 於ư 真Chân 如Như 性tánh 普phổ 施thí 莊trang 嚴nghiêm 。 此thử 功công 德đức 花hoa 。 佛Phật 所sở 稱xưng 歎thán 。 究cứu 竟cánh 常thường 住trụ 無vô 彫điêu 落lạc 期kỳ 。 若nhược 復phục 有hữu 人nhân 。 散tán 如như 是thị 花hoa 。 獲hoạch 福phước 無vô 量lượng 。 若nhược 如Như 來Lai 令linh 諸chư 眾chúng 生sanh 。 剪tiễn 截tiệt 繒tăng 綵thải 。 復phục 損tổn 草thảo 木mộc 以dĩ 為vi 散tán 花hoa 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 持trì 淨tịnh 戒giới 者giả 。 於ư 諸chư 大đại 地địa 參tham 羅la 萬vạn 像tượng 不bất 令linh 觸xúc 犯phạm 。 誤ngộ 觸xúc 犯phạm 者giả 獲hoạch 大đại 罪tội 。 況huống 復phục 今kim 故cố 毀hủy 禁cấm 戒giới 傷thương 損tổn 萬vạn 物vật 求cầu 於ư 福phước 報báo 。 欲dục 益ích 返phản 損tổn 。 豈khởi 有hữu 是thị 乎hồ 。
又hựu 問vấn 。
燈đăng 者giả 。 覺giác 正chánh 心tâm 覺giác 也dã 。 以dĩ 智trí 慧tuệ 明minh 。 了liễu 喻dụ 之chi 為vi 燈đăng 。 是thị 故cố 一nhất 切thiết 。 求cầu 解giải 脫thoát 者giả 。 常thường 以dĩ 身thân 為vi 燈đăng 臺đài 。 心tâm 為vi 燈đăng 盞trản 。 信tín 為vi 燈đăng 炷chú 。 增tăng 諸chư 戒giới 行hạnh 以dĩ 為vi 添# 油du 。 智trí 慧tuệ 明minh 達đạt 。 喻dụ 燈đăng 火hỏa 常thường 然nhiên 。 如như 是thị 真Chân 如Như 。 正chánh 覺giác 燈đăng 明minh 破phá 一nhất 切thiết 無vô 明minh 癡si 暗ám 。 能năng 以dĩ 此thử 法pháp 轉chuyển 相tương/tướng 開khai 悟ngộ 。 即tức 是thị 一nhất 燈đăng 。 然nhiên 百bách 千thiên 燈đăng 。 以dĩ 燈đăng 續tục 明minh 。 明minh 終chung 不bất 盡tận 。 以dĩ 無vô 盡tận 故cố 號hiệu 曰viết 長trường/trưởng 明minh 。 過quá 去khứ 有hữu 佛Phật 。 號hiệu 曰viết 然Nhiên 燈Đăng 。 義nghĩa 亦diệc 如như 是thị 。 愚ngu 癡si 眾chúng 生sanh 。 不bất 會hội 如Như 來Lai 方phương 便tiện 之chi 說thuyết 。 專chuyên 行hành 虛hư 妄vọng 執chấp 著trước 有hữu 為vi 。 遂toại 然nhiên 世thế 間gian 蘇tô 油du 之chi 燈đăng 以dĩ 照chiếu 一nhất 室thất 乃nãi 稱xưng 依y 教giáo 。 豈khởi 不bất 謬mậu 乎hồ 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 佛Phật 放phóng 眉mi 間gian 一nhất 毫hào 相tướng 光quang 。 上thượng 照chiếu 萬vạn 八bát 千thiên 世thế 界giới 。 若nhược 身thân 光quang 盡tận 照chiếu 。 普phổ 遍biến 十thập 方phương 。 豈khởi 假giả 如như 是thị 世thế 俗tục 之chi 燈đăng 以dĩ 為vi 利lợi 益ích 。 詳tường 察sát 斯tư 理lý 應ưng 不bất 然nhiên 乎hồ 。 又hựu 六lục 時thời 行hành 道Đạo 者giả 。 所sở 為vi 六lục 根căn 之chi 中trung 。 於ư 一nhất 切thiết 時thời 常thường 行hành 佛Phật 。 道đạo 者giả 覺giác 也dã 。 即tức 是thị 修tu 諸chư 覺giác 行hành 調điều 伏phục 六lục 情tình 。 淨tịnh 行hạnh 長trường 時thời 不bất 捨xả 名danh 。 六lục 時thời 行hành 道Đạo 。 塔tháp 者giả 身thân 也dã 。 常thường 令linh 覺giác 惠huệ 巡tuần 遶nhiễu 身thân 心tâm 。 念niệm 念niệm 不bất 停đình 。 名danh 為vi 遶nhiễu 塔tháp 。 過quá 去khứ 聖thánh 僧Tăng 人nhân 如như 是thị 行hành 道Đạo 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。 求cầu 解giải 脫thoát 者giả 。 不bất 會hội 斯tư 理lý 。 何hà 名danh 行hành 道Đạo 。 竊thiết 見kiến 今kim 時thời 鈍độn 根căn 之chi 輩bối 眾chúng 生sanh 曾tằng 未vị 內nội 行hành 唯duy 執chấp 外ngoại 求cầu 。 將tương 質chất 礙ngại 身thân 遶nhiễu 世thế 間gian 塔tháp 。 日nhật 夜dạ 走tẩu 驟sậu 。 徒đồ 自tự 疲bì 勞lao 。 而nhi 於ư 真chân 性tánh 一nhất 無vô 利lợi 益ích 。 迷mê 悟ngộ 之chi 甚thậm 誠thành 可khả 愍mẫn 歟# 。 又hựu 持trì 齋trai 者giả 當đương 須tu 達đạt 意ý 。 其kỳ 利lợi 徒đồ 爾nhĩ 虛hư 功công 。 齋trai 者giả 齊tề 也dã 。 所sở 謂vị 齋trai 整chỉnh 身thân 心tâm 不bất 令linh 散tán 亂loạn 。 持trì 者giả 護hộ 也dã 。 所sở 謂vị 戒giới 行hạnh 如như 法Pháp 護hộ 持trì 。 必tất 須tu 禁cấm 六lục 情tình 制chế 三tam 毒độc 勤cần 覺giác 察sát 淨tịnh 身thân 心tâm 。 了liễu 如như 是thị 義nghĩa 所sở 名danh 齋trai 也dã 。 又hựu 持trì 齋trai 者giả 。 有hữu 五ngũ 種chủng 。 一nhất 者giả 法Pháp 喜hỷ 食thực 。 所sở 謂vị 依y 如Như 來Lai 正Chánh 法Pháp 。 歡hoan 喜hỷ 奉phụng 行hành 。 二nhị 者giả 禪thiền 悅duyệt 食thực 。 所sở 謂vị 內nội 外ngoại 證chứng 寂tịch 。 身thân 心tâm 悅duyệt 樂lạc 。 三tam 者giả 念niệm 食thực 。 所sở 謂vị 常thường 念niệm 諸chư 佛Phật 。 心tâm 口khẩu 相tương 應ứng 。 四tứ 者giả 願nguyện 食thực 。 所sở 謂vị 行hành 住trụ 坐tọa 臥ngọa 。 常thường 求cầu 善thiện 願nguyện 。 五ngũ 者giả 解giải 脫thoát 食thực 。 所sở 謂vị 心tâm 常thường 清thanh 淨tịnh 。 不bất 染nhiễm 俗tục 塵trần 。 此thử 之chi 淨tịnh 食thực 名danh 為vi 齋trai 食thực 。 若nhược 後hậu 有hữu 人nhân 不bất 喰thực 如như 是thị 五ngũ 清thanh 淨tịnh 食thực 。 外ngoại 持trì 齋trai 者giả 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。 言ngôn 斯tư 食thực 者giả 。 於ư 無vô 明minh 惡ác 業nghiệp 之chi 食thực 若nhược 轉chuyển 讀đọc 者giả 。 破phá 齋trai 者giả 云vân 何hà 獲hoạch 福phước 。 或hoặc 有hữu 愚ngu 迷mê 不bất 會hội 斯tư 理lý 。 身thân 心tâm 放phóng 逸dật 諸chư 惡ác 皆giai 為vi 。 貪tham 慾dục 恣tứ 情tình 了liễu 無vô 慚tàm 愧quý 。 唯duy 斷đoạn 外ngoại 食thực 自tự 謂vị 持trì 齋trai 。 何hà 異dị 見kiến 爛lạn 壞hoại 死tử 屍thi 稱xưng 言ngôn 有hữu 命mạng 。 必tất 死tử 見kiến 事sự 。 又hựu 禮lễ 拜bái 者giả 。 當đương 如như 法Pháp 也dã 。 必tất 須tu 理lý 體thể 內nội 明minh 隨tùy 事sự 推thôi 變biến 。 理lý 恆hằng 不bất 捨xả 。 事sự 有hữu 行hành 藏tạng 。 會hội 如như 是thị 義nghĩa 乃nãi 名danh 如như 法Pháp 。 夫phu 禮lễ 者giả 敬kính 也dã 。 拜bái 者giả 所sở 為vi 。 恭cung 敬kính 真chân 性tánh 屈khuất 伏phục 無vô 明minh 。 為vi 禮lễ 拜bái 也dã 。 以dĩ 恭cung 敬kính 故cố 不bất 敢cảm 毀hủy 傷thương 。 以dĩ 屈khuất 伏phục 故cố 無vô 令linh 逸dật 縱túng/tung 。 若nhược 能năng 惡ác 情tình 永vĩnh 斷đoạn 善thiện 念niệm 恆hằng 存tồn 。 雖tuy 不bất 見kiến 相tương/tướng 常thường 名danh 禮lễ 拜bái 。 其kỳ 事sự 法pháp 者giả 即tức 身thân 相tướng 也dã 。 為vì 欲dục 令linh 諸chư 。 世thế 俗tục 表biểu 謙khiêm 下hạ 心tâm 故cố 。 須tu 屈khuất 伏phục 外ngoại 心tâm 示thị 恭cung 敬kính 相tương/tướng 。 用dụng 之chi 則tắc 顯hiển 。 捨xả 之chi 則tắc 藏tạng 。 覺giác 外ngoại 明minh 內nội 以dĩ 相tương 應ứng 也dã 。 若nhược 復phục 不bất 行hành 理lý 法pháp 唯duy 執chấp 事sự 門môn 內nội 則tắc 故cố 。 縱túng/tung 貪tham 癡si 常thường 為vi 惡ác 業nghiệp 。 外ngoại 則tắc 空không 現hiện 身thân 相tướng 。 無vô 名danh 禮lễ 拜bái 。 無vô 慚tàm 於ư 聖thánh 。 縱túng/tung 誑cuống 於ư 凡phàm 。 不bất 免miễn 淪luân 墜trụy 。 豈khởi 成thành 功công 德đức 。 既ký 無vô 所sở 得đắc 。 云vân 何hà 救cứu 道đạo 。
又hựu 問vấn 。
溫ôn 室thất 經kinh 。 洗tẩy 浴dục 眾chúng 僧Tăng 。 獲hoạch 福phước 無vô 量lượng 。 此thử 則tắc 憑bằng 何hà 事sự 法pháp 功công 德đức 始thỉ 成thành 。 若nhược 唯duy 觀quán 心tâm 可khả 相tương 應ứng 不phủ 。
答đáp 曰viết 。
眾chúng 僧Tăng 者giả 非phi 說thuyết 世thế 間gian 有hữu 為vi 事sự 。 世Thế 尊Tôn 當đương 爾nhĩ 為vì 諸chư 弟đệ 子tử 。 說thuyết 溫ôn 室thất 經kinh 。 欲dục 令linh 受thọ 持trì 洗tẩy 浴dục 之chi 法pháp 。 是thị 故cố 假giả 諸chư 世thế 事sự 比tỉ 喻dụ 真chân 宗tông 。 說thuyết 七thất 事sự 者giả 。 第đệ 一nhất 淨tịnh 水thủy 。 二nhị 者giả 然nhiên 火hỏa 。 三tam 者giả 澡táo 豆đậu 。 四tứ 者giả 楊dương 枝chi 。 五ngũ 者giả 純thuần 灰hôi 。 六lục 者giả 蘇tô 膏cao 。 七thất 者giả 內nội 衣y 。 舉cử 此thử 七thất 事sự 喻dụ 於ư 七thất 法pháp 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 由do 此thử 七thất 法pháp 洗tẩy 浴dục 莊trang 嚴nghiêm 能năng 除trừ 三tam 毒độc 。 無vô 明minh 垢cấu 穢uế 。 其kỳ 七thất 法pháp 者giả 。 一nhất 為vi 淨tịnh 戒giới 洗tẩy 蕩đãng 身thân 心tâm 。 如như 清thanh 淨tịnh 水thủy 。 洗tẩy 諸chư 塵trần 垢cấu 。 二nhị 謂vị 智trí 惠huệ 觀quán 察sát 內nội 外ngoại 。 猶do 如như 然nhiên 火hỏa 能năng 溫ôn 其kỳ 水thủy 。 三tam 謂vị 分phân 別biệt 簡giản 棄khí 。 由do 如như 澡táo 豆đậu 能năng 除trừ 垢cấu 膩nị 。 四tứ 謂vị 真chân 實thật 斷đoạn 諸chư 妄vọng 語ngữ 。 如như 嚼tước 楊dương 枝chi 能năng 消tiêu 口khẩu 氣khí 。 五ngũ 謂vị 正chánh 信tín 決quyết 無vô 疑nghi 慮lự 。 如như 灰hôi 磨ma 身thân 能năng 避tị 諸chư 風phong 。 六lục 謂vị 柔nhu 和hòa 諸chư 剛cang 強cường 。 由do 如như 蘇tô 膏cao 通thông 潤nhuận 皮bì 膚phu 。 七thất 謂vị 慚tàm 愧quý 。 悔hối 諸chư 惡ác 業nghiệp 。 由do 如như 內nội 衣y 遮già 蔽tế 醜xú 形hình 。 如như 上thượng 七thất 法pháp 並tịnh 是thị 經Kinh 中trung 。 祕bí 密mật 之chi 義nghĩa 。 如Như 來Lai 當đương 爾nhĩ 為vì 諸chư 大Đại 乘Thừa 利lợi 根căn 者giả 。 非phi 為vi 小tiểu 智trí 下hạ 劣liệt 凡phàm 夫phu 。 所sở 以dĩ 令linh 人nhân 無vô 能năng 悟ngộ 解giải 。 其kỳ 溫ôn 室thất 者giả 。 即tức 身thân 是thị 也dã 。 所sở 以dĩ 然nhiên 智trí 慧tuệ 火hỏa 溫ôn 。 淨tịnh 戒giới 湯thang 洗tẩy 蕩đãng 身thân 中trung 佛Phật 性tánh 受thọ 持trì 七thất 法pháp 。 以dĩ 自tự 莊trang 嚴nghiêm 。 當đương 爾nhĩ 比Bỉ 丘Khâu 聰thông 明minh 。 利lợi 智trí 皆giai 悟ngộ 聖thánh 意ý 。 以dĩ 此thử 修tu 行hành 功công 德đức 成thành 就tựu 。 但đãn 登đăng 聖thánh 果Quả 。 今kim 時thời 眾chúng 生sanh 愚ngu 癡si 鈍độn 根căn 。 莫mạc 測trắc 其kỳ 事sự 。 將tương 世thế 間gian 水thủy 洗tẩy 質chất 礙ngại 身thân 。 自tự 謂vị 依y 經kinh 。 豈khởi 非phi 悟ngộ 也dã 。 且thả 如như 佛Phật 性tánh 非phi 是thị 凡phàm 形hình 。 煩phiền 惱não 塵trần 埃ai 本bổn 來lai 無vô 相tướng 。 豈khởi 可khả 將tương 有hữu 礙ngại 水thủy 洗tẩy 無vô 為vi 身thân 。 事sự 不bất 相tương 應ứng 。 云vân 何hà 可khả 得đắc 。 若nhược 言ngôn 礙ngại 身thân 清thanh 淨tịnh 。 當đương 觀quán 此thử 身thân 。 無vô 因nhân 貪tham 欲dục 不bất 淨tịnh 所sở 生sanh 。 臭xú 穢uế 駢biền 闐điền 。 內nội 外ngoại 充sung 滿mãn 。 若nhược 洗tẩy 此thử 身thân 求cầu 於ư 清thanh 淨tịnh 者giả 。 猶do 如như 洗tẩy 塹tiệm 泥nê 盡tận 應ưng 停đình 。 以dĩ 此thử 驗nghiệm 之chi 。 明minh 知tri 外ngoại 洗tẩy 非phi 佛Phật 說thuyết 也dã 。
又hựu 問vấn 。
經kinh 所sở 說thuyết 言ngôn 至chí 心tâm 念niệm 佛Phật 。 必tất 得đắc 解giải 脫thoát 。
答đáp 曰viết 。
夫phu 念niệm 佛Phật 者giả 。 當đương 須tu 正chánh 念niệm 為vi 正chánh 。 不bất 了liễu 義nghĩa 即tức 為vi 邪tà 。 正chánh 念niệm 必tất 得đắc 往vãng 生sanh 淨tịnh 國quốc 。 邪tà 念niệm 云vân 何hà 達đạt 彼bỉ 。 佛Phật 者giả 覺giác 也dã 。 所sở 為vi 覺giác 察sát 心tâm 源nguyên 勿vật 令linh 起khởi 惡ác 。 念niệm 者giả 憶ức 也dã 。 謂vị 堅kiên 持trì 戒giới 行hạnh 不bất 忘vong 精tinh 懃cần 了liễu 如Như 來Lai 義nghĩa 。 名danh 為vi 正chánh 念niệm 。 故cố 知tri 念niệm 在tại 於ư 心tâm 不bất 在tại 於ư 言ngôn 。 因nhân 筌thuyên 求cầu 魚ngư 。 得đắc 魚ngư 妄vọng 筌thuyên 。 因nhân 言ngôn 求cầu 言ngôn 。 得đắc 意ý 忘vong 言ngôn 。 既ký 稱xưng 念niệm 佛Phật 。 云vân 名danh 須tu 行hành 念niệm 佛Phật 之chi 體thể 。 若nhược 心tâm 無vô 實thật 。 口khẩu 誦tụng 空không 言ngôn 。 徒đồ 念niệm 虛hư 功công 。 有hữu 何hà 成thành 益ích 。 且thả 如như 誦tụng 之chi 與dữ 念niệm 。 名danh 義nghĩa 懸huyền 殊thù 。 在tại 口khẩu 曰viết 誦tụng 。 在tại 心tâm 曰viết 念niệm 。 故cố 知tri 念niệm 從tùng 心tâm 起khởi 。 名danh 為vi 覺giác 行hành 之chi 門môn 。 誦tụng 在tại 口khẩu 中trung 。 即tức 是thị 音âm 聲thanh 之chi 相tướng 。 執chấp 相tướng 求cầu 福phước 終chung 無vô 是thị 乎hồ 。 故cố 經Kinh 云vân 。 凡phàm 所sở 有hữu 相tướng 。 皆giai 是thị 虛hư 妄vọng 。 又hựu 云vân 。 若nhược 以dĩ 色sắc 見kiến 我ngã 。 以dĩ 音âm 聲thanh 求cầu 我ngã 。 是thị 人nhân 行hành 邪tà 道đạo 。 不bất 能năng 見kiến 如Như 來Lai 。 以dĩ 此thử 觀quán 之chi 。 乃nãi 知tri 事sự 相tướng 非phi 真chân 正chánh 也dã 。 過quá 去khứ 諸chư 佛Phật 所sở 。 修tu 功công 德đức 皆giai 非phi 外ngoại 說thuyết 唯duy 正chánh 論luận 。 心tâm 是thị 眾chúng 善thiện 之chi 源nguyên 。 是thị 萬vạn 惡ác 之chi 主chủ 。 涅Niết 槃Bàn 經kinh 。 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 由do 自tự 心tâm 生sanh 。 三tam 界giới 輪luân 迴hồi 六lục 從tùng 心tâm 起khởi 。 心tâm 為vi 出xuất 世thế 之chi 門môn 戶hộ 。 心tâm 是thị 解giải 脫thoát 之chi 開khai 津tân 。 知tri 門môn 戶hộ 者giả 豈khởi 慮lự 難nạn/nan 成thành 識thức 。 開khai 津tân 者giả 何hà 憂ưu 不bất 達đạt 。 竊thiết 見kiến 今kim 時thời 淺thiển 識thức 唯duy 事sự 見kiến 相tương/tướng 為vi 功công 。 廣quảng 費phí 財tài 寶bảo 多đa 積tích 水thủy 陸lục 。 妄vọng 營doanh 像tượng 塔tháp 虛hư 役dịch 人nhân 夫phu 。 積tích 木mộc 疊điệp 泥nê 圖đồ 丹đan 畫họa 綠lục 。 傾khuynh 心tâm 盡tận 力lực 於ư 己kỷ 迷mê 他tha 。 未vị 解giải 慚tàm 愧quý 。 何hà 曾tằng 覺giác 悟ngộ 見kiến 有hữu 勤cần 勤cần 執chấp 著trước 說thuyết 於ư 無vô 相tướng 兀ngột 兀ngột 如như 迷mê 。 但đãn 貪tham 目mục 下hạ 之chi 小tiểu 慈từ 不bất 覺giác 當đương 來lai 入nhập 大đại 苦khổ 。 此thử 之chi 修tu 學học 。 徒đồ 自tự 疲bì 勞lao 。 背bội 正chánh 歸quy 邪tà 詐trá 言ngôn 獲hoạch 福phước 。 但đãn 能năng 攝nhiếp 心tâm 內nội 照chiếu 覺giác 觀quán 常thường 明minh 。 絕tuyệt 三tam 毒độc 永vĩnh 使sử 消tiêu 亡vong 。 六lục 賊tặc 不bất 令linh 侵xâm 擾nhiễu 。 自tự 然nhiên 恆Hằng 沙sa 功công 德đức 。 種chủng 種chủng 莊trang 嚴nghiêm 。 無vô 數số 法Pháp 門môn 悉tất 皆giai 成thành 就tựu 。 超siêu 凡phàm 證chứng 聖thánh 目mục 擊kích 非phi 遙diêu 悟ngộ 。 在tại 須tu 臾du 何hà 煩phiền 皓hạo 首thủ 。 法Pháp 門môn 幽u 祕bí 寧ninh 可khả 具cụ 陳trần 。 略lược 而nhi 論luận 心tâm 詳tường 其kỳ 少thiểu 分phần 。
觀quán 心tâm 論luận 一nhất 卷quyển
庚canh 申thân 年niên 五ngũ 月nguyệt 二nhị 十thập 三tam 記ký
❖
Phiên âm: 15/4/2016 ◊ Cập nhật: 15/4/2016