天thiên 台thai 止Chỉ 觀Quán 有hữu 四tứ 本bổn 。


一nhất 曰viết 《# 圓viên 頓đốn 止Chỉ 觀Quán 》# 。 大đại 師sư 於ư 荊kinh 州châu 玉ngọc 泉tuyền 寺tự 說thuyết 。 章chương 安an 記ký 為vi 十thập 卷quyển 。 二nhị 曰viết 漸tiệm 次thứ 止Chỉ 觀Quán 。 在tại 瓦ngõa 官quan 寺tự 說thuyết 。 弟đệ 子tử 法pháp 慎thận 記ký 。 本bổn 三tam 十thập 卷quyển 。 章chương 安an 治trị 定định 為vi 十thập 卷quyển 。 今kim 《# 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 》# 是thị 。 三tam 曰viết 不bất 定định 止Chỉ 觀Quán 。 即tức 陳trần 尚thượng 書thư 令linh 毛mao 喜hỷ 請thỉnh 大đại 師sư 出xuất 。 有hữu 一nhất 卷quyển 。 今kim 《# 六lục 妙diệu 門môn 》# 是thị 。 四tứ 曰viết 小tiểu 止Chỉ 觀Quán 。 即tức 今kim 文văn 是thị 。 大đại 師sư 為vi 俗tục 兄huynh 陳trần 鍼châm 出xuất 。 寔thật 大đại 部bộ 之chi 梗# 概khái 。 入nhập 道đạo 之chi 樞xu 機cơ 。 曰viết 止Chỉ 觀Quán 。 曰viết 定định 慧tuệ 。 曰viết 寂tịch 照chiếu 。 曰viết 明minh 靜tĩnh 。 皆giai 同đồng 出xuất 而nhi 異dị 名danh 也dã 。 若nhược 夫phu 窮cùng 萬vạn 法pháp 之chi 源nguyên 底để 。 考khảo 諸chư 佛Phật 之chi 修tu 證chứng 。 莫mạc 若nhược 止Chỉ 觀Quán 。 天thiên 台thai 大đại 師sư 靈linh 山sơn 親thân 承thừa 。 承thừa 止Chỉ 觀Quán 也dã 。 大đại 蘇tô 妙diệu 悟ngộ 。 悟ngộ 止Chỉ 觀Quán 也dã 。 三tam 昧muội 所sở 修tu 。 修tu 止Chỉ 觀Quán 也dã 。 縱túng/tung 辯biện 而nhi 說thuyết 。 說thuyết 止Chỉ 觀Quán 也dã 。 故cố 曰viết 說thuyết 己kỷ 心tâm 中trung 所sở 行hành 法Pháp 門môn 。 則tắc 知tri 台thai 教giáo 宗tông 部bộ 雖tuy 繁phồn 。 要yếu 歸quy 不bất 出xuất 止Chỉ 觀Quán 。 舍xá 止Chỉ 觀Quán 不bất 足túc 以dĩ 明minh 天thiên 台thai 道đạo 。 不bất 足túc 以dĩ 議nghị 天thiên 台thai 教giáo 。 故cố 入nhập 道đạo 者giả 不bất 可khả 不bất 學học 。 學học 者giả 不bất 可khả 不bất 修tu 。 奈nại 何hà 叔thúc 世thế 寡quả 薄bạc 馳trì 走tẩu 聲thanh 利lợi 。 或hoặc 膠giao 固cố 於ư 名danh 相tướng 。 或hoặc 混hỗn 肴hào 於ư 闇ám 證chứng 。 其kỳ 書thư 雖tuy 存tồn 。 而nhi 止Chỉ 觀Quán 之chi 道Đạo 。 蔑miệt 聞văn 於ư 世thế 。 得đắc 不bất 為vi 之chi 痛thống 心tâm 疾tật 首thủ 哉tai 。 今kim 以dĩ 此thử 書thư 命mạng 工công 鏤lũ 板bản 。 將tương 使sử 聞văn 者giả 見kiến 者giả 皆giai 植thực 大Đại 乘Thừa 緣duyên 種chủng 。 況huống 有hữu 修tu 有hữu 證chứng 者giả 。 則tắc 其kỳ 利lợi 尚thượng 可khả 量lượng 耶da 。 予# 因nhân 對đối 校giáo 乃nãi 為vi 敘tự 云vân 。


時thời 紹thiệu 聖thánh 二nhị 年niên 仲trọng 秋thu 朔sóc 。 餘dư 杭# 郡quận 釋thích 元nguyên 照chiếu 序tự 。


修tu 習tập 止Chỉ 觀Quán 坐tọa 禪thiền 法Pháp 要yếu 一nhất 曰viết 童đồng 蒙mông 止Chỉ 觀Quán 。 亦diệc 名danh 小tiểu 止Chỉ 觀Quán 。


天thiên 台thai 山sơn 修tu 禪thiền 寺tự 沙Sa 門Môn 智trí 顗# 述thuật


諸chư 惡ác 莫mạc 作tác 。 眾chúng 善thiện 奉phụng 行hành 。 自tự 淨tịnh 其kỳ 意ý 。 是thị 諸chư 佛Phật 教giáo 。


若nhược 夫phu 泥Nê 洹Hoàn 之chi 法Pháp 。 入nhập 乃nãi 多đa 途đồ 。 論luận 其kỳ 急cấp 要yếu 。 不bất 出xuất 止Chỉ 觀Quán 二nhị 法pháp 。


所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 止chỉ 乃nãi 伏phục 結kết 之chi 初sơ 門môn 。 觀quán 是thị 斷đoạn 惑hoặc 之chi 正chánh 要yếu 。 止chỉ 則tắc 愛ái 養dưỡng 心tâm 識thức 之chi 善thiện 資tư 。 觀quán 則tắc 策sách 發phát 神thần 解giải 之chi 妙diệu 術thuật 。 止chỉ 是thị 禪thiền 定định 之chi 勝thắng 因nhân 。 觀quán 是thị 智trí 慧tuệ 之chi 由do 藉tạ 。 若nhược 人nhân 成thành 就tựu 定định 慧tuệ 二nhị 法pháp 。 斯tư 乃nãi 自tự 利lợi 利lợi 人nhân 。 法Pháp 皆giai 具cụ 足túc 。 故cố 《# 法pháp 華hoa 經kinh 》# 云vân 。


佛Phật 自tự 住trụ 大Đại 乘Thừa 。 如như 其kỳ 所sở 得đắc 法Pháp 。 定định 慧tuệ 力lực 莊trang 嚴nghiêm 。 以dĩ 此thử 度độ 眾chúng 生sanh 。

當đương 知tri 此thử 之chi 二nhị 法pháp 。 如như 車xa 之chi 雙song 輪luân 。 鳥điểu 之chi 兩lưỡng 翼dực 。 若nhược 偏thiên 修tu 習tập 。 即tức 墮đọa 邪tà 倒đảo 。 故cố 經Kinh 云vân 。


若nhược 偏thiên 修tu 禪thiền 定định 福phước 德đức 。 不bất 學học 智trí 慧tuệ 。 名danh 之chi 曰viết 愚ngu 。 偏thiên 學học 知tri 慧tuệ 。 不bất 修tu 禪thiền 定định 福phước 德đức 。 名danh 之chi 曰viết 狂cuồng 。


狂cuồng 愚ngu 之chi 過quá 。 雖tuy 小tiểu 不bất 同đồng 。 邪tà 見kiến 輪luân 轉chuyển 。 蓋cái 無vô 差sai 別biệt 。 若nhược 不bất 均quân 等đẳng 。 此thử 則tắc 行hành 乖quai 圓viên 備bị 。 何hà 能năng 疾tật 登đăng 極cực 果quả 。 故cố 經Kinh 云vân 。


聲Thanh 聞Văn 之chi 人nhân 。 定định 力lực 多đa 故cố 。 不bất 見kiến 佛Phật 性tánh 。 十Thập 住Trụ 菩Bồ 薩Tát 。 智trí 慧tuệ 力lực 多đa 。 雖tuy 見kiến 佛Phật 性tánh 。 而nhi 不bất 明minh 了liễu 。 諸chư 佛Phật 如Như 來Lai 。 定định 慧tuệ 力lực 等đẳng 。 是thị 故cố 了liễu 了liễu 見kiến 於ư 佛Phật 性tánh 。


以dĩ 此thử 推thôi 之chi 。 止Chỉ 觀Quán 豈khởi 非phi 泥Nê 洹Hoàn 大đại 果quả 之chi 要yếu 門môn 。 行hành 人nhân 修tu 行hành 之chi 勝thắng 路lộ 。 眾chúng 德đức 圓viên 滿mãn 之chi 指chỉ 歸quy 。 無vô 上thượng 極cực 果quả 之chi 正chánh 體thể 也dã 。


若nhược 如như 是thị 知tri 者giả 。 止Chỉ 觀Quán 法Pháp 門môn 實thật 非phi 淺thiển 。 故cố 欲dục 接tiếp 引dẫn 始thỉ 學học 之chi 流lưu 輩bối 。 開khai 矇# 冥minh 而nhi 進tiến 道đạo 。 說thuyết 易dị 行hành 難nạn/nan 。 豈khởi 可khả 廣quảng 論luận 深thâm 妙diệu 。 今kim 略lược 明minh 十thập 意ý 。 以dĩ 示thị 初sơ 心tâm 行hành 人nhân 。 登đăng 正Chánh 道Đạo 之chi 階giai 梯thê 。 入nhập 泥Nê 洹Hoàn 之chi 等đẳng 級cấp 。 尋tầm 者giả 當đương 愧quý 為vi 行hành 之chi 難nạn/nan 成thành 。 毋vô 鄙bỉ 斯tư 文văn 之chi 淺thiển 近cận 也dã 。 若nhược 心tâm 稱xưng 言ngôn 旨chỉ 。 於ư 一nhất 眴thuấn/huyễn 間gian 。 則tắc 智trí 斷đoạn 難nan 量lương 。 神thần 解giải 莫mạc 測trắc 。 若nhược 虛hư 搆câu 文văn 言ngôn 。 情tình 乖quai 所sở 說thuyết 。 空không 延diên 歲tuế 月nguyệt 。 取thủ 證chứng 無vô 由do 。 事sự 等đẳng 貧bần 人nhân 數số 他tha 財tài 寶bảo 。 於ư 己kỷ 何hà 益ích 者giả 哉tai 。


具cụ 緣duyên 第đệ 一nhất 。 訶ha 欲dục 第đệ 二nhị 。 棄khí 蓋cái 第đệ 三tam 。 調điều 和hòa 第đệ 四tứ 。 方phương 便tiện 第đệ 五ngũ 。 正chánh 修tu 第đệ 六lục 。 善thiện 發phát 第đệ 七thất 。 覺giác 魔ma 第đệ 八bát 。 治trị 病bệnh 第đệ 九cửu 。 證chứng 果Quả 第đệ 十thập 。


今kim 略lược 舉cử 此thử 十thập 意ý 。 以dĩ 明minh 修tu 止Chỉ 觀Quán 者giả 。 此thử 是thị 初sơ 心tâm 。 學học 坐tọa 之chi 急cấp 要yếu 。 若nhược 能năng 善thiện 取thủ 其kỳ 意ý 。 而nhi 修tu 習tập 之chi 。 可khả 以dĩ 安an 心tâm 免miễn 難nạn 。 發phát 定định 生sanh 解giải 。 證chứng 於ư 無vô 漏lậu 之chi 聖thánh 果Quả 也dã 。


具cụ 緣duyên 第đệ 一nhất


夫phu 發phát 心tâm 起khởi 行hành 。 欲dục 修tu 止Chỉ 觀Quán 者giả 。 要yếu 先tiên 外ngoại 具cụ 五ngũ 緣duyên 。


第đệ 一nhất 。 持trì 戒giới 清thanh 淨tịnh 。 如như 經Kinh 中trung 說thuyết 。


依y 因nhân 此thử 戒giới 。 得đắc 生sanh 諸chư 禪thiền 定định 。 及cập 滅diệt 苦khổ 智trí 慧tuệ 。


是thị 故cố 比Bỉ 丘Khâu 。 應ưng 持trì 戒giới 清thanh 淨tịnh 。 然nhiên 有hữu 三tam 種chủng 行hành 人nhân 持trì 戒giới 不bất 同đồng 。


一nhất 者giả 。 若nhược 人nhân 未vị 作tác 佛Phật 弟đệ 子tử 時thời 。 不bất 造tạo 五ngũ 逆nghịch 。 後hậu 遇ngộ 良lương 師sư 。 教giáo 受thọ 三Tam 歸Quy 五Ngũ 戒Giới 。 為vi 佛Phật 弟đệ 子tử 。 若nhược 得đắc 出xuất 家gia 。 受thọ 沙Sa 彌Di 十Thập 戒Giới 。 次thứ 受thọ 具Cụ 足Túc 戒Giới 。 作tác 比Bỉ 丘Khâu 。 比Bỉ 丘Khâu 尼Ni 。 從tùng 受thọ 戒giới 來lai 。 清thanh 淨tịnh 護hộ 持trì 。 無vô 所sở 毀hủy 犯phạm 。 是thị 名danh 上thượng 品phẩm 持trì 戒giới 人nhân 也dã 。 當đương 知tri 是thị 人nhân 。 修tu 行hành 止Chỉ 觀Quán 。 必tất 證chứng 佛Phật 法Pháp 。 猶do 如như 淨tịnh 衣y 。 易dị 受thọ 染nhiễm 色sắc 。


二nhị 者giả 。 若nhược 人nhân 受thọ 得đắc 戒giới 已dĩ 。 雖tuy 不bất 犯phạm 重trọng/trùng 。 於ư 諸chư 輕khinh 戒giới 。 多đa 所sở 毀hủy 損tổn 。 為vi 修tu 定định 故cố 。 即tức 能năng 如như 法Pháp 懺sám 悔hối 。 亦diệc 名danh 持trì 戒giới 清thanh 淨tịnh 。 能năng 生sanh 定định 慧tuệ 。 如như 衣y 曾tằng 有hữu 垢cấu 膩nị 。 若nhược 能năng 浣hoán 淨tịnh 。 染nhiễm 亦diệc 可khả 著trước 。


三tam 者giả 。 若nhược 人nhân 受thọ 得đắc 戒giới 已dĩ 。 不bất 能năng 堅kiên 心tâm 護hộ 持trì 。 輕khinh 重trọng 諸chư 戒giới 多đa 所sở 毀hủy 犯phạm 。 依y 小Tiểu 乘Thừa 教giáo 門môn 。 即tức 無vô 懺sám 悔hối 。 四tứ 重trọng 之chi 法pháp 。 若nhược 依y 大Đại 乘Thừa 教giáo 門môn 。 猶do 可khả 滅diệt 除trừ 。 故cố 經Kinh 云vân 。


佛Phật 法Pháp 有hữu 二nhị 種chủng 健kiện 人nhân 。


一nhất 者giả 。 不bất 作tác 諸chư 惡ác 。 二nhị 者giả 。 作tác 已dĩ 能năng 悔hối 。


夫phu 欲dục 懺sám 悔hối 者giả 。 須tu 具cụ 十thập 法pháp 。 助trợ 成thành 其kỳ 懺sám 。


一nhất 者giả 。 明minh 信tín 因nhân 果quả 。 二nhị 者giả 。 生sanh 重trọng 怖bố 畏úy 。 三tam 者giả 。 深thâm 起khởi 慚tàm 愧quý 。 四tứ 者giả 。 求cầu 滅diệt 罪tội 方phương 法pháp 。 所sở 謂vị 大Đại 乘Thừa 經kinh 中trung 。 明minh 諸chư 行hành 法pháp 。 應ưng 當đương 如như 法Pháp 修tu 行hành 。 五ngũ 者giả 。 發phát 露lộ 先tiên 罪tội 。 六lục 者giả 。 斷đoạn 相tương 續tục 心tâm 。 七thất 者giả 。 起khởi 護hộ 法Pháp 心tâm 。 八bát 者giả 。 發phát 大đại 誓thệ 願nguyện 。 度độ 脫thoát 眾chúng 生sanh 。 九cửu 者giả 。 常thường 念niệm 十thập 方phương 諸chư 佛Phật 。 十thập 者giả 。 觀quán 罪tội 性tánh 無vô 生sanh 。


若nhược 能năng 成thành 就tựu 。 如như 此thử 十thập 法pháp 。 莊trang 嚴nghiêm 道Đạo 場Tràng 。 洗tẩy 浣hoán 清thanh 淨tịnh 。 著trước 淨tịnh 潔khiết 衣y 。 燒thiêu 香hương 散tán 花hoa 。 於ư 三Tam 寶Bảo 前tiền 。 如như 法Pháp 修tu 行hành 。 一nhất 七thất 。 三tam 七thất 日nhật 。 或hoặc 一nhất 月nguyệt 。 三tam 月nguyệt 。 乃nãi 至chí 經kinh 年niên 。 專chuyên 心tâm 懺sám 悔hối 。 所sở 犯phạm 重trọng 罪tội 。 取thủ 滅diệt 方phương 止chỉ 。 云vân 何hà 知tri 重trọng 罪tội 滅diệt 相tương/tướng 。 若nhược 行hành 者giả 如như 是thị 。 至chí 心tâm 懺sám 悔hối 時thời 。 自tự 覺giác 身thân 心tâm 輕khinh 利lợi 。 得đắc 好hảo/hiếu 瑞thụy 夢mộng 。 或hoặc 復phục 覩đổ 諸chư 靈linh 瑞thụy 異dị 相tướng 。 或hoặc 覺giác 善thiện 心tâm 開khai 發phát 。 或hoặc 自tự 於ư 坐tọa 中trung 覺giác 身thân 如như 雲vân 如như 影ảnh 。 因nhân 是thị 漸tiệm 證chứng 。 得đắc 諸chư 禪thiền 境cảnh 界giới 。 或hoặc 復phục 豁hoát 然nhiên 解giải 悟ngộ 心tâm 生sanh 。 善thiện 識thức 法pháp 相tướng 。 隨tùy 所sở 聞văn 經Kinh 。 即tức 知tri 義nghĩa 趣thú 。 因nhân 是thị 法Pháp 喜hỷ 。 心tâm 無vô 憂ưu 悔hối 。 如như 是thị 等đẳng 種chủng 種chủng 因nhân 緣duyên 。 當đương 知tri 即tức 是thị 。 破phá 戒giới 障chướng 道đạo 罪tội 滅diệt 之chi 相tướng 。 從tùng 是thị 已dĩ 後hậu 。 堅kiên 持trì 禁cấm 戒giới 。 亦diệc 名danh 尸thi 羅la 清thanh 淨tịnh 。 可khả 修tu 禪thiền 定định 。 猶do 如như 破phá 壞hoại 。 垢cấu 膩nị 之chi 衣y 。 若nhược 能năng 補bổ 治trị 浣hoán 洗tẩy 清thanh 淨tịnh 。 猶do 可khả 染nhiễm 著trước 。


若nhược 人nhân 犯phạm 重trọng 禁cấm 已dĩ 。 恐khủng 障chướng 禪thiền 定định 。 雖tuy 不bất 依y 諸chư 經kinh 修tu 諸chư 行hành 法pháp 。 但đãn 生sanh 重trọng 慚tàm 愧quý 。 於ư 三Tam 寶Bảo 前tiền 。 發phát 露lộ 先tiên 罪tội 。 斷đoạn 相tương 續tục 心tâm 。 端đoan 身thân 常thường 坐tọa 。 觀quán 罪tội 性tánh 空không 。 念niệm 十thập 方phương 佛Phật 。 若nhược 出xuất 禪thiền 時thời 。 即tức 須tu 至chí 心tâm 。 燒thiêu 香hương 禮lễ 拜bái 。 懺sám 悔hối 誦tụng 戒giới 。 及cập 誦tụng 大Đại 乘Thừa 經Kinh 典điển 。 障chướng 道đạo 重trọng 罪tội 。 自tự 當đương 漸tiệm 漸tiệm 消tiêu 滅diệt 。 因nhân 此thử 尸thi 羅la 清thanh 淨tịnh 。 禪thiền 定định 開khai 發phát 。 故cố 《# 妙diệu 勝thắng 定định 經kinh 》# 云vân 。


若nhược 人nhân 犯phạm 重trọng 罪tội 已dĩ 。 心tâm 生sanh 怖bố 畏úy 。 欲dục 求cầu 除trừ 滅diệt 。 若nhược 除trừ 禪thiền 定định 。 餘dư 無vô 能năng 滅diệt 。


是thị 人nhân 應ưng 當đương 。 在tại 空không 閑nhàn 處xứ 。 攝nhiếp 心tâm 常thường 坐tọa 。 及cập 誦tụng 大Đại 乘Thừa 經Kinh 。 一nhất 切thiết 重trọng 罪tội 。 悉tất 皆giai 消tiêu 滅diệt 。 諸chư 禪thiền 三tam 昧muội 。 自tự 然nhiên 現hiện 前tiền 。


第đệ 二nhị 。 衣y 食thực 具cụ 足túc 者giả 。


衣y 法pháp 有hữu 三tam 種chủng 。


一nhất 者giả 。 如như 雪Tuyết 山Sơn 大Đại 士Sĩ 。 隨tùy 得đắc 一nhất 衣y 。 蔽tế 形hình 即tức 足túc 。 以dĩ 不bất 遊du 人nhân 間gian 。 堪kham 忍nhẫn 力lực 成thành 故cố 。 二nhị 者giả 。 如như 迦Ca 葉Diếp 常thường 受thọ 頭đầu 陀đà 法pháp 。 但đãn 畜súc 糞phẩn 掃tảo 三tam 衣y 。 不bất 畜súc 餘dư 長trường/trưởng 。 三tam 者giả 。 若nhược 多đa 寒hàn 國quốc 土độ 。 及cập 忍nhẫn 力lực 未vị 成thành 之chi 者giả 。 如Như 來Lai 亦diệc 許hứa 三tam 衣y 之chi 外ngoại 。 畜súc 百bách 一nhất 等đẳng 物vật 。 而nhi 要yếu 須tu 說thuyết 淨tịnh 。 知tri 量lương 知tri 足túc 。 若nhược 過quá 貪tham 求cầu 積tích 聚tụ 。 則tắc 心tâm 亂loạn 妨phương 道đạo 。


次thứ 。 食thực 法pháp 有hữu 四tứ 種chủng 。


一nhất 者giả 。 若nhược 上thượng 人nhân 大Đại 士Sĩ 。 深thâm 山sơn 絕tuyệt 世thế 。 草thảo 果quả 隨tùy 時thời 。 得đắc 資tư 身thân 者giả 。 二nhị 者giả 。 常thường 行hành 頭đầu 陀đà 。 受thọ 乞khất 食thực 法pháp 。 是thị 乞khất 食thực 法pháp 。 能năng 破phá 四tứ 種chủng 邪tà 命mạng 。 依y 正chánh 命mạng 自tự 活hoạt 。 能năng 生sanh 聖thánh 道Đạo 故cố 。 邪tà 命mạng 自tự 活hoạt 者giả 。


一nhất 。 下hạ 口khẩu 食thực 。 二nhị 。 仰ngưỡng 口khẩu 食thực 。 三tam 。 維duy 口khẩu 食thực 。 四tứ 。 方phương 口khẩu 食thực 。 邪tà 命mạng 之chi 相tướng 。 如như 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 為vi 青thanh 目mục 女nữ 說thuyết 。 三tam 者giả 。 阿a 蘭lan 若nhã 處xứ 。 檀đàn 越việt 送tống 食thực 。 四tứ 者giả 。 於ư 僧Tăng 中trung 潔khiết 淨tịnh 食thực 。 有hữu 此thử 等đẳng 食thực 緣duyên 具cụ 足túc 。 名danh 衣y 食thực 具cụ 足túc 。


何hà 以dĩ 故cố 。 無vô 此thử 等đẳng 緣duyên 。 則tắc 心tâm 不bất 安an 隱ẩn 。 於ư 道đạo 有hữu 妨phương 。


第đệ 三tam 。 得đắc 閑nhàn 居cư 靜tĩnh 處xứ 。 閑nhàn 者giả 。 不bất 作tác 眾chúng 事sự 。 名danh 之chi 為vi 閑nhàn 。 無vô 憒hội 鬧náo 故cố 。 名danh 之chi 為vi 靜tĩnh 。 有hữu 三tam 處xứ 可khả 修tu 禪thiền 定định 。


一nhất 者giả 。 深thâm 山sơn 絕tuyệt 人nhân 之chi 處xứ 。 二nhị 者giả 。 頭đầu 陀đà 蘭lan 若nhã 之chi 處xứ 。 離ly 于vu 聚tụ 落lạc 極cực 近cận 三tam 四tứ 里lý 。 此thử 則tắc 放phóng 牧mục 聲thanh 絕tuyệt 。 無vô 諸chư 憒hội 鬧náo 。 三tam 者giả 。 遠viễn 白bạch 衣y 住trú 處xứ 。 清thanh 淨tịnh 伽già 藍lam 中trung 。 皆giai 名danh 閑nhàn 居cư 靜tĩnh 處xứ 。


第đệ 四tứ 。 息tức 諸chư 緣duyên 務vụ 。 有hữu 四tứ 意ý 。


一nhất 。 息tức 治trị 生sanh 緣duyên 務vụ 。 不bất 作tác 有hữu 為vi 事sự 業nghiệp 。 二nhị 。 息tức 人nhân 間gian 緣duyên 務vụ 。 不bất 追truy 尋tầm 俗tục 人nhân 朋bằng 友hữu 親thân 戚thích 知tri 識thức 。 斷đoạn 絕tuyệt 人nhân 事sự 往vãng 還hoàn 。 三tam 。 息tức 工công 巧xảo 技kỹ 術thuật 緣duyên 務vụ 。 不bất 作tác 世thế 間gian 工công 匠tượng 技kỹ 術thuật 。 醫y 方phương 禁cấm 咒chú 卜bốc 相tương/tướng 書thư 數số 算toán 計kế 等đẳng 事sự 。 四tứ 。 息tức 學học 問vấn 緣duyên 務vụ 。 讀đọc 誦tụng 聽thính 學học 等đẳng 。 悉tất 皆giai 棄khí 捨xả 。 此thử 為vi 息tức 諸chư 緣duyên 務vụ 。


所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 若nhược 多đa 緣duyên 務vụ 。 則tắc 行hành 道Đạo 事sự 癈phế 。 心tâm 亂loạn 難nạn/nan 攝nhiếp 。


第đệ 五ngũ 。 近cận 善Thiện 知Tri 識Thức 。 善Thiện 知Tri 識Thức 有hữu 三tam 。


一nhất 。 外ngoại 護hộ 善Thiện 知Tri 識Thức 。 經kinh 營doanh 供cúng 養dường 。 善thiện 能năng 將tương 護hộ 行hành 人nhân 。 不bất 相tương 惱não 亂loạn 。 二nhị 者giả 。 同đồng 行hành 善Thiện 知Tri 識Thức 。 共cộng 修tu 一nhất 道đạo 。 互hỗ 相tương 勸khuyến 發phát 。 不bất 相tương 擾nhiễu 亂loạn 。 三tam 者giả 。 教giáo 授thọ 善Thiện 知Tri 識Thức 。 以dĩ 內nội 外ngoại 方phương 便tiện 禪thiền 定định 法Pháp 門môn 。 示thị 教giáo 利lợi 喜hỷ 。


略lược 明minh 五ngũ 種chủng 緣duyên 務vụ 竟cánh 。


訶ha 欲dục 第đệ 二nhị


所sở 言ngôn 訶ha 欲dục 者giả 。 謂vị 五ngũ 欲dục 也dã 。 凡phàm 欲dục 坐tọa 禪thiền 。 修tu 習tập 止Chỉ 觀Quán 。 必tất 須tu 訶ha 責trách 。 五ngũ 欲dục 者giả 。


是thị 世thế 間gian 色sắc 。 聲thanh 。 香hương 。 味vị 。 觸xúc 。 常thường 能năng 誑cuống 惑hoặc 。 一nhất 切thiết 凡phàm 夫phu 。 令linh 生sanh 愛ái 著trước 。 若nhược 能năng 深thâm 知tri 過quá 罪tội 。 即tức 不bất 親thân 近cận 。 是thị 名danh 訶ha 欲dục 。


一nhất 。 訶ha 色sắc 欲dục 者giả 。 所sở 謂vị 。


男nam 女nữ 形hình 貌mạo 端đoan 嚴nghiêm 。 修tu 目mục 長trường/trưởng 眉mi 。 朱chu 唇thần 素tố 齒xỉ 。 及cập 世thế 間gian 寶bảo 物vật 。 青thanh 黃hoàng 赤xích 白bạch 。 紅hồng 紫tử 縹# 綠lục 。 種chủng 種chủng 妙diệu 色sắc 。 能năng 令linh 愚ngu 人nhân 見kiến 則tắc 生sanh 愛ái 。 作tác 諸chư 惡ác 業nghiệp 。 如như 頻Tần 婆Bà 娑Sa 羅La 王Vương 。 以dĩ 色sắc 欲dục 故cố 。 身thân 入nhập 敵địch 國quốc 。 在tại 婬dâm 女nữ 阿a 梵Phạm 波ba 羅la 房phòng 中trung 。 優ưu 填điền 王vương 以dĩ 色sắc 染nhiễm 故cố 。 截tiệt 五ngũ 百bách 仙tiên 人nhân 手thủ 足túc 。 如như 此thử 等đẳng 種chủng 種chủng 過quá 罪tội 。


二nhị 。 訶ha 聲thanh 欲dục 者giả 。 所sở 謂vị 。


箜không 篌hầu 箏tranh 笛địch 。 絲ti 竹trúc 金kim 石thạch 。 音âm 樂nhạc 之chi 聲thanh 。 及cập 男nam 女nữ 歌ca 詠vịnh 讚tán 誦tụng 等đẳng 聲thanh 。 能năng 令linh 凡phàm 夫phu 聞văn 即tức 染nhiễm 著trước 。 起khởi 諸chư 惡ác 業nghiệp 。 如như 五ngũ 百bách 仙tiên 人nhân 雪Tuyết 山Sơn 住trụ 。 聞văn 甄chân 陀đà 羅la 女nữ 歌ca 聲thanh 。 即tức 失thất 禪thiền 定định 。 心tâm 醉túy 狂cuồng 亂loạn 。 如như 是thị 等đẳng 種chủng 種chủng 因nhân 緣duyên 。 知tri 聲thanh 過quá 罪tội 。


三tam 。 訶ha 香hương 欲dục 者giả 。 所sở 謂vị 。


男nam 女nữ 身thân 香hương 。 世thế 間gian 飲ẩm 食thực 馨hinh 香hương 。 及cập 一nhất 切thiết 薰huân 香hương 等đẳng 。 愚ngu 人nhân 不bất 了liễu 香hương 相tương/tướng 。 聞văn 即tức 愛ái 著trước 。 開khai 結kết 使sử 門môn 。 如như 一nhất 比Bỉ 丘Khâu 。 在tại 蓮liên 華hoa 池trì 邊biên 。 聞văn 華hoa 香hương 氣khí 。 心tâm 生sanh 愛ái 樂nhạo 。 池trì 神thần 即tức 大đại 訶ha 責trách 。


何hà 故cố 偷thâu 我ngã 香hương 氣khí 。


以dĩ 著trước 香hương 故cố 。 令linh 諸chư 結kết 使sử 臥ngọa 者giả 皆giai 起khởi 。 如như 是thị 等đẳng 種chủng 種chủng 因nhân 緣duyên 。 知tri 香hương 過quá 罪tội 。


四tứ 。 訶ha 味vị 欲dục 者giả 。 所sở 謂vị 。


苦khổ 。 酸toan 。 甘cam 。 辛tân 。 鹹hàm 。 淡đạm 等đẳng 種chủng 種chủng 飲ẩm 食thực 。 肴hào 膳thiện 美mỹ 味vị 。 能năng 令linh 凡phàm 夫phu 。 心tâm 生sanh 染nhiễm 著trước 。 起khởi 不bất 善thiện 業nghiệp 。 如như 一nhất 沙Sa 彌Di 染nhiễm 著trước 酪lạc 味vị 。 命mạng 終chung 之chi 後hậu 。 生sanh 在tại 酪lạc 中trung 。 受thọ 其kỳ 蟲trùng 身thân 。 如như 是thị 等đẳng 種chủng 種chủng 因nhân 緣duyên 。 知tri 味vị 過quá 罪tội 。


五ngũ 。 訶ha 觸xúc 欲dục 者giả 。 男nam 女nữ 身thân 分phần/phân 。 柔nhu 軟nhuyễn 細tế 滑hoạt 。 寒hàn 時thời 體thể 溫ôn 。 熱nhiệt 時thời 體thể 涼lương 。 及cập 諸chư 好hảo/hiếu 觸xúc 。 愚ngu 人nhân 無vô 智trí 。 為vi 之chi 沈trầm 沒một 。 起khởi 障chướng 道đạo 業nghiệp 。 如như 一nhất 角giác 仙tiên 因nhân 觸xúc 欲dục 故cố 。 遂toại 失thất 神thần 通thông 。 為vi 婬dâm 女nữ 騎kỵ 頸cảnh 。 如như 是thị 等đẳng 種chủng 種chủng 因nhân 緣duyên 。 知tri 觸xúc 過quá 罪tội 。


如như 上thượng 訶ha 欲dục 之chi 法pháp 。 出xuất 《# 摩ma 訶ha 衍diễn 論luận 》# 中trung 說thuyết 。 復phục 云vân 。


哀ai 哉tai 眾chúng 生sanh 。 常thường 為vi 五ngũ 欲dục 所sở 惱não 。 而nhi 猶do 求cầu 之chi 不bất 已dĩ 。


此thử 五ngũ 欲dục 者giả 。 得đắc 之chi 轉chuyển 劇kịch 。 如như 火hỏa 益ích 薪tân 。 其kỳ 焰diễm 轉chuyển 熾sí 。 五ngũ 欲dục 無vô 樂lạc 。 如như 狗cẩu 嚙giảo 枯khô 骨cốt 。 五ngũ 欲dục 增tăng 諍tranh 。 如như 鳥điểu 競cạnh 肉nhục 。 五ngũ 欲dục 燒thiêu 人nhân 。 如như 逆nghịch 風phong 執chấp 炬cự 。 五ngũ 欲dục 害hại 人nhân 。 如như 踐tiễn 毒độc 蛇xà 。 五ngũ 欲dục 無vô 實thật 。 如như 夢mộng 所sở 得đắc 。 五ngũ 欲dục 不bất 久cửu 。 假giả 借tá 須tu 臾du 。 如như 擊kích 石thạch 火hỏa 。 智trí 者giả 思tư 之chi 。 亦diệc 如như 怨oán 賊tặc 。 世thế 人nhân 愚ngu 惑hoặc 。 貪tham 著trước 五ngũ 欲dục 。 至chí 死tử 不bất 捨xả 。 後hậu 受thọ 無vô 量lượng 苦khổ 惱não 。


此thử 五ngũ 欲dục 法pháp 。 與dữ 畜súc 生sanh 同đồng 有hữu 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 常thường 為vi 五ngũ 欲dục 所sở 使sử 。 名danh 欲dục 奴nô 僕bộc 。 坐tọa 此thử 弊tệ 欲dục 。 沈trầm 墮đọa 三tam 塗đồ 。 我ngã 今kim 修tu 禪thiền 。 復phục 為vi 障chướng 蔽tế 。 此thử 為vi 大đại 賊tặc 。 急cấp 當đương 遠viễn 之chi 。 如như 禪thiền 經kinh 偈kệ 中trung 說thuyết 。


生sanh 死tử 不bất 斷đoạn 絕tuyệt 。 貪tham 欲dục 嗜thị 味vị 故cố 。


養dưỡng 冤oan 入nhập 丘khâu 塚trủng 。 虛hư 受thọ 諸chư 辛tân 苦khổ 。


身thân 臭xú 如như 死tử 屍thi 。 九cửu 孔khổng 流lưu 不bất 淨tịnh 。


如như 廁trắc 蟲trùng 樂nhạo 糞phẩn 。 愚ngu 人nhân 身thân 無vô 異dị 。


智trí 者giả 應ưng 觀quán 身thân 。 不bất 貪tham 染nhiễm 世thế 樂lạc 。


無vô 累lũy/lụy/luy 無vô 所sở 欲dục 。 是thị 名danh 真chân 涅Niết 槃Bàn 。


如như 諸chư 佛Phật 所sở 說thuyết 。 一nhất 心tâm 一nhất 意ý 行hành 。


數sổ 息tức 在tại 禪thiền 定định 。 是thị 名danh 行hành 頭đầu 陀đà 。


棄khí 蓋cái 第đệ 三tam


所sở 言ngôn 棄khí 蓋cái 者giả 。 謂vị 五ngũ 蓋cái 也dã 。


一nhất 。 棄khí 貪tham 欲dục 蓋cái 。 前tiền 說thuyết 外ngoại 五ngũ 塵trần 中trung 生sanh 欲dục 。 今kim 約ước 內nội 意ý 根căn 中trung 生sanh 欲dục 。 謂vị 。


行hành 者giả 端đoan 坐tọa 修tu 禪thiền 。 心tâm 生sanh 欲dục 覺giác 。 念niệm 念niệm 相tương 續tục 。 覆phú 蓋cái 善thiện 心tâm 。 令linh 不bất 生sanh 長trưởng 。 覺giác 已dĩ 應ưng 棄khí 。


所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 如như 術thuật 婆bà 伽già 。 欲dục 心tâm 內nội 發phát 。 尚thượng 能năng 燒thiêu 身thân 。 況huống 復phục 心tâm 生sanh 欲dục 火hỏa 。 而nhi 不bất 燒thiêu 諸chư 善thiện 法Pháp 。 貪tham 欲dục 之chi 人nhân 。 去khứ 道Đạo 甚thậm 遠viễn 。


所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 欲dục 為vi 種chủng 種chủng 惱não 亂loạn 住trú 處xứ 。 若nhược 心tâm 著trước 欲dục 。 無vô 由do 近cận 道đạo 。 如như 除trừ 蓋cái 偈kệ 說thuyết 。


入nhập 道đạo 慚tàm 愧quý 人nhân 。 持trì 鉢bát 福phước 眾chúng 生sanh 。


云vân 何hà 縱túng/tung 塵trần 欲dục 。 沈trầm 沒một 於ư 五ngũ 情tình 。


已dĩ 捨xả 五ngũ 欲dục 樂lạc 。 棄khí 之chi 而nhi 不bất 顧cố 。


如như 何hà 還hoàn 欲dục 得đắc 。 如như 愚ngu 自tự 食thực 吐thổ 。


諸chư 欲dục 求cầu 時thời 苦khổ 。 得đắc 時thời 多đa 怖bố 畏úy 。


失thất 時thời 懷hoài 熱nhiệt 惱não 。 一nhất 切thiết 無vô 樂lạc 處xứ 。


諸chư 欲dục 患hoạn 如như 是thị 。 以dĩ 何hà 能năng 捨xả 之chi 。


得đắc 深thâm 禪thiền 定định 樂nhạo/nhạc/lạc 。 即tức 不bất 為vi 所sở 欺khi 。


二nhị 。 棄khí 瞋sân 恚khuể 蓋cái 。 瞋sân 是thị 失thất 佛Phật 法Pháp 之chi 根căn 本bổn 。 墜trụy 惡ác 道đạo 之chi 因nhân 緣duyên 。 法Pháp 樂lạc 之chi 冤oan 家gia 。 善thiện 心tâm 之chi 大đại 賊tặc 。 種chủng 種chủng 惡ác 口khẩu 之chi 府phủ 藏tạng 。 是thị 故cố 行hành 者giả 。 於ư 坐tọa 禪thiền 時thời 。 思tư 惟duy 此thử 人nhân 現hiện 在tại 惱não 我ngã 。 及cập 惱não 我ngã 親thân 。 讚tán 歎thán 我ngã 冤oan 。 思tư 惟duy 過quá 去khứ 未vị 來lai 亦diệc 如như 是thị 。 是thị 為vi 九cửu 惱não 。 故cố 生sanh 瞋sân 恨hận 。 瞋sân 恨hận 故cố 生sanh 怨oán 。 以dĩ 怨oán 心tâm 生sanh 故cố 。 便tiện 起khởi 心tâm 惱não 彼bỉ 。 如như 是thị 瞋sân 覺giác 覆phú 心tâm 。 故cố 名danh 為vi 蓋cái 。 當đương 急cấp 棄khí 之chi 。 無vô 令linh 增tăng 長trưởng 。 如như 釋thích 提đề 婆bà 那na 。 以dĩ 偈kệ 問vấn 佛Phật 。


何hà 物vật 殺sát 安an 樂lạc 。 何hà 物vật 殺sát 無vô 憂ưu 。


何hà 物vật 毒độc 之chi 根căn 。 吞thôn 滅diệt 一nhất 切thiết 善thiện 。


佛Phật 以dĩ 偈kệ 答đáp 言ngôn 。


殺sát 瞋sân 則tắc 安an 樂lạc 。 殺sát 瞋sân 則tắc 無vô 憂ưu 。


瞋sân 為vi 毒độc 之chi 根căn 。 瞋sân 滅diệt 一nhất 切thiết 善thiện 。


如như 是thị 知tri 已dĩ 。 當đương 修tu 慈từ 忍nhẫn 以dĩ 滅diệt 除trừ 之chi 。 令linh 心tâm 清thanh 淨tịnh 。


三tam 。 棄khí 睡thụy 眠miên 蓋cái 。 內nội 心tâm 昏hôn 闇ám 名danh 為vi 睡thụy 。 五ngũ 情tình 闇ám 蔽tế 。 放phóng 恣tứ 支chi 節tiết 。 委ủy 臥ngọa 睡thụy 熟thục 為vi 眠miên 。 以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên 。 名danh 為vi 睡thụy 眠miên 蓋cái 。 能năng 破phá 今kim 世thế 後hậu 世thế 。 實thật 樂nhạo 法Pháp 心tâm 。 及cập 後hậu 世thế 生sanh 天thiên 。 及cập 涅Niết 槃Bàn 樂lạc 。 如như 是thị 惡ác 法pháp 。 最tối 為vi 不bất 善thiện 。


何hà 以dĩ 故cố 。 諸chư 餘dư 蓋cái 情tình 。 覺giác 故cố 可khả 除trừ 。 睡thụy 眠miên 如như 死tử 。 無vô 所sở 覺giác 識thức 。 以dĩ 不bất 覺giác 故cố 。 難nan 可khả 除trừ 滅diệt 。 如như 佛Phật 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 訶ha 睡thụy 眠miên 弟đệ 子tử 偈kệ 曰viết 。


汝nhữ 起khởi 勿vật 抱bão 臭xú 屍thi 臥ngọa 。 種chủng 種chủng 不bất 淨tịnh 假giả 名danh 人nhân 。


如như 得đắc 重trọng 病bệnh 箭tiễn 入nhập 體thể 。 諸chư 苦khổ 痛thống 集tập 安an 可khả 眠miên 。


如như 人nhân 被bị 縛phược 將tương 去khứ 殺sát 。 災tai 害hại 垂thùy 至chí 安an 可khả 眠miên 。


結kết 賊tặc 不bất 滅diệt 害hại 未vị 除trừ 。 如như 共cộng 毒độc 蛇xà 同đồng 室thất 居cư 。


亦diệc 如như 臨lâm 陣trận 兩lưỡng 刃nhận 間gian 。


爾nhĩ 時thời 云vân 何hà 安an 可khả 眠miên 。


眠miên 為vi 大đại 闇ám 無vô 所sở 見kiến 。 日nhật 日nhật 欺khi 誑cuống 奪đoạt 人nhân 明minh 。


以dĩ 眠miên 覆phú 心tâm 無vô 所sở 見kiến 。 如như 是thị 大đại 失thất 安an 可khả 眠miên 。


如như 是thị 等đẳng 種chủng 種chủng 因nhân 緣duyên 。 訶ha 睡thụy 眠miên 蓋cái 。 警cảnh 覺giác 無vô 常thường 。 減giảm 損tổn 睡thụy 眠miên 。 令linh 無vô 昏hôn 覆phú 。 若nhược 昏hôn 睡thụy 心tâm 重trọng/trùng 。 當đương 用dụng 禪thiền 鎮trấn 杖trượng 卻khước 之chi 。


四tứ 。 棄khí 掉trạo 悔hối 蓋cái 。 掉trạo 有hữu 三tam 種chủng 。


一nhất 者giả 。 身thân 掉trạo 。


身thân 好hảo/hiếu 遊du 走tẩu 。 諸chư 雜tạp 戲hí 謔hước 。 坐tọa 不bất 暫tạm 安an 。 二nhị 者giả 。 口khẩu 掉trạo 。


好hiếu 喜hỷ 吟ngâm 咏# 。 競cạnh 諍tranh 是thị 非phi 。 無vô 益ích 戲hí 論luận 。 世thế 間gian 語ngữ 言ngôn 等đẳng 。 三tam 者giả 。 心tâm 掉trạo 。


心tâm 情tình 放phóng 逸dật 。 縱túng/tung 意ý 攀phàn 緣duyên 。 思tư 惟duy 文văn 藝nghệ 。 世thế 間gian 才tài 技kỹ 。 諸chư 惡ác 覺giác 觀quán 等đẳng 。 名danh 為vi 心tâm 掉trạo 。 掉trạo 之chi 為vi 法pháp 。 破phá 出xuất 家gia 人nhân 心tâm 。 如như 人nhân 攝nhiếp 心tâm 。 猶do 不bất 能năng 定định 。 何hà 況huống 掉trạo 散tán 。 掉trạo 散tán 之chi 人nhân 。 如như 無vô 鉤câu 醉túy 象tượng 。 穴huyệt 鼻tị 駱lạc 駝đà 。 不bất 可khả 禁cấm 制chế 。 如như 偈kệ 說thuyết 。


汝nhữ 已dĩ 剃thế 頭đầu 著trước 染nhiễm 衣y 。 執chấp 持trì 瓦ngõa 鉢bát 行hành 乞khất 食thực 。


云vân 何hà 樂nhạo 著trước 戲hí 掉trạo 法pháp 。 放phóng 逸dật 縱túng/tung 情tình 失thất 法pháp 利lợi 。


既ký 失thất 法pháp 利lợi 。 又hựu 失thất 世thế 樂lạc 。 覺giác 其kỳ 過quá 已dĩ 。 當đương 急cấp 棄khí 之chi 。


悔hối 者giả 。 悔hối 能năng 成thành 蓋cái 。 若nhược 掉trạo 無vô 悔hối 。 則tắc 不bất 成thành 蓋cái 。


何hà 以dĩ 故cố 。 掉trạo 時thời 未vị 在tại 緣duyên 中trung 故cố 。 後hậu 欲dục 入nhập 定định 時thời 。 方phương 悔hối 前tiền 所sở 作tác 。 憂ưu 惱não 覆phú 心tâm 。 故cố 名danh 為vi 蓋cái 。 但đãn 悔hối 有hữu 二nhị 種chủng 。


一nhất 者giả 。 因nhân 掉trạo 後hậu 生sanh 悔hối 。 如như 前tiền 所sở 說thuyết 。 二nhị 者giả 。 如như 作tác 大đại 重trọng 罪tội 人nhân 。 常thường 懷hoài 怖bố 畏úy 。 悔hối 箭tiễn 入nhập 心tâm 。 堅kiên 不bất 可khả 拔bạt 。 如như 偈kệ 說thuyết 。


不bất 應ưng 作tác 而nhi 作tác 。 應ưng 作tác 而nhi 不bất 作tác 。


悔hối 惱não 火hỏa 所sở 燒thiêu 。 後hậu 世thế 墮đọa 惡ác 道đạo 。


若nhược 人nhân 罪tội 能năng 悔hối 。 悔hối 已dĩ 莫mạc 復phục 憂ưu 。


如như 是thị 心tâm 安an 樂lạc 。 不bất 應ưng 常thường 念niệm 著trước 。


若nhược 有hữu 二nhị 種chủng 悔hối 。 若nhược 應ưng 作tác 不bất 作tác 。


不bất 應ưng 作tác 而nhi 作tác 。 是thị 則tắc 愚ngu 人nhân 相tương/tướng 。


不bất 以dĩ 心tâm 悔hối 故cố 。 不bất 作tác 而nhi 能năng 作tác 。


諸chư 惡ác 事sự 已dĩ 作tác 。 不bất 能năng 令linh 不bất 作tác 。


五ngũ 。 棄khí 疑nghi 蓋cái 者giả 。 以dĩ 疑nghi 覆phú 心tâm 故cố 。 於ư 諸chư 法pháp 中trung 。 不bất 得đắc 信tín 心tâm 。 信tín 心tâm 無vô 故cố 。 於ư 佛Phật 法Pháp 中trung 。 空không 無vô 所sở 獲hoạch 。 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 入nhập 於ư 寶bảo 山sơn 。 若nhược 無vô 有hữu 手thủ 。 無vô 所sở 能năng 取thủ 。 然nhiên 則tắc 疑nghi 過quá 甚thậm 多đa 。 未vị 必tất 障chướng 定định 。 今kim 正chánh 障chướng 定định 。


疑nghi 者giả 。 有hữu 三tam 種chủng 。


一nhất 者giả 。 疑nghi 自tự 。 而nhi 作tác 是thị 念niệm 。


我ngã 諸chư 根căn 闇ám 鈍độn 。 罪tội 垢cấu 深thâm 重trọng 。 非phi 其kỳ 人nhân 乎hồ 。


自tự 作tác 此thử 疑nghi 。 定định 法pháp 終chung 不bất 得đắc 發phát 。 若nhược 欲dục 修tu 定định 。 勿vật 當đương 自tự 輕khinh 。 以dĩ 宿túc 世thế 善thiện 根căn 難nan 測trắc 故cố 。 二nhị 者giả 。 疑nghi 師sư 。


彼bỉ 人nhân 威uy 儀nghi 。 相tướng 貌mạo 如như 是thị 。 自tự 尚thượng 無vô 道đạo 。 何hà 能năng 教giáo 我ngã 。


作tác 是thị 疑nghi 慢mạn 。 即tức 為vi 障chướng 定định 。 欲dục 除trừ 之chi 法pháp 。 如như 《# 摩ma 訶ha 衍diễn 論luận 》# 中trung 說thuyết 。


如như 臭xú 皮bì 囊nang 中trung 金kim 。 以dĩ 貪tham 金kim 故cố 。 不bất 可khả 棄khí 其kỳ 臭xú 囊nang 。


行hành 者giả 亦diệc 爾nhĩ 。 師sư 雖tuy 不bất 清thanh 淨tịnh 。 亦diệc 應ưng 生sanh 佛Phật 想tưởng 。 三tam 。 疑nghi 法pháp 。 世thế 人nhân 多đa 執chấp 本bổn 心tâm 。 於ư 所sở 受thọ 法pháp 不phủ 能năng 即tức 信tín 。 敬kính 心tâm 受thọ 行hành 。 若nhược 心tâm 生sanh 猶do 豫dự 。 即tức 法pháp 不bất 染nhiễm 心tâm 。


何hà 以dĩ 故cố 。 疑nghi 障chướng 之chi 義nghĩa 。 如như 偈kệ 中trung 說thuyết 。


如như 人nhân 在tại 岐kỳ 路lộ 。 疑nghi 惑hoặc 無vô 所sở 趣thú 。


諸chư 法pháp 實thật 相tướng 中trung 。 疑nghi 亦diệc 復phục 如như 是thị 。


疑nghi 故cố 不bất 勤cần 求cầu 。 諸chư 法pháp 之chi 實thật 相tương/tướng 。


見kiến 疑nghi 從tùng 癡si 生sanh 。 惡ác 中trung 之chi 惡ác 者giả 。


善thiện 不bất 善thiện 法pháp 中trung 。 生sanh 死tử 及cập 涅Niết 槃Bàn 。


定định 實thật 真chân 有hữu 法pháp 。 於ư 中trung 莫mạc 生sanh 疑nghi 。


汝nhữ 若nhược 懷hoài 疑nghi 惑hoặc 。 死tử 王vương 獄ngục 吏lại 縛phược 。


如như 師sư 子tử 搏bác 鹿lộc 。 不bất 能năng 得đắc 解giải 脫thoát 。


在tại 世thế 雖tuy 有hữu 疑nghi 。 當đương 隨tùy 喜hỷ 善thiện 法Pháp 。


譬thí 如như 觀quán 岐kỳ 道đạo 。 利lợi 好hảo/hiếu 者giả 應ưng 逐trục 。


佛Phật 法Pháp 之chi 中trung 。 信tín 為vi 能năng 入nhập 。 若nhược 無vô 信tín 者giả 。 雖tuy 在tại 佛Phật 法Pháp 。 終chung 無vô 所sở 獲hoạch 。 如như 是thị 種chủng 種chủng 因nhân 緣duyên 。 覺giác 知tri 疑nghi 過quá 。 當đương 急cấp 棄khí 之chi 。


問vấn 曰viết 。

不bất 善thiện 法Pháp 廣quảng 。 塵trần 數số 無vô 量lượng 。 何hà 故cố 但đãn 棄khí 五ngũ 法pháp 。


答đáp 曰viết 。

此thử 五ngũ 蓋cái 中trung 。 即tức 具cụ 有hữu 三tam 毒độc 等đẳng 分phần/phân 。 四tứ 法pháp 為vi 根căn 本bổn 。 亦diệc 得đắc 攝nhiếp 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 。 諸chư 塵trần 勞lao 門môn 。 一nhất 。 貪tham 欲dục 蓋cái 。 即tức 貪tham 毒độc 。 二nhị 。 瞋sân 恚khuể 蓋cái 。 即tức 瞋sân 毒độc 。 三tam 。 睡thụy 眠miên 及cập 疑nghi 。 此thử 二nhị 法pháp 是thị 癡si 毒độc 。 四tứ 。 掉trạo 悔hối 。 即tức 是thị 等đẳng 分phần/phân 攝nhiếp 。 合hợp 為vi 四tứ 分phần/phân 煩phiền 惱não 。


一nhất 中trung 有hữu 二nhị 萬vạn 一nhất 千thiên 。 四tứ 中trung 合hợp 為vi 。 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 。 是thị 故cố 。 除trừ 此thử 五ngũ 蓋cái 。 即tức 是thị 除trừ 一nhất 切thiết 不bất 善thiện 之chi 法pháp 。 行hành 者giả 如như 是thị 。 等đẳng 種chủng 種chủng 因nhân 緣duyên 。 棄khí 於ư 五ngũ 蓋cái 。 譬thí 如như 負phụ 債trái 得đắc 脫thoát 。 重trọng 病bệnh 得đắc 差sai 。 如như 饑cơ 餓ngạ 之chi 人nhân 。 得đắc 至chí 豐phong 國quốc 。 如như 於ư 惡ác 賊tặc 中trung 。 得đắc 自tự 免miễn 濟tế 。 安an 隱ẩn 無vô 患hoạn 。 行hành 者giả 亦diệc 如như 是thị 。 除trừ 此thử 五ngũ 蓋cái 。 其kỳ 心tâm 安an 隱ẩn 。 清thanh 涼lương 快khoái 樂lạc 。 如như 日nhật 月nguyệt 以dĩ 五ngũ 事sự 覆phú 翳ế 。


煙yên 。 塵trần 。 雲vân 。 霧vụ 。 羅la 睺hầu 阿a 修tu 羅la 手thủ 障chướng 。 則tắc 不bất 能năng 明minh 照chiếu 。 人nhân 心tâm 五ngũ 蓋cái 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。


調điều 和hòa 第đệ 四tứ


夫phu 行hành 者giả 初sơ 學học 坐tọa 禪thiền 。 欲dục 修tu 十thập 方phương 三tam 世thế 佛Phật 法pháp 者giả 。 應ưng 當đương 先tiên 發phát 大đại 誓thệ 願nguyện 。 度độ 脫thoát 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 願nguyện 求cầu 無vô 上thượng 佛Phật 道Đạo 。 其kỳ 心tâm 堅kiên 固cố 。 猶do 如như 金kim 剛cang 。 精tinh 進tấn 勇dũng 猛mãnh 。 不bất 惜tích 身thân 命mạng 。 若nhược 成thành 就tựu 一nhất 切thiết 佛Phật 法Pháp 。 終chung 不bất 退thoái 轉chuyển 。 然nhiên 後hậu 坐tọa 中trung 正chánh 念niệm 思tư 惟duy 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 真chân 實thật 之chi 相tướng 。 所sở 謂vị 善thiện 。 不bất 善thiện 。 無vô 記ký 法pháp 。 內nội 外ngoại 根căn 塵trần 妄vọng 識thức 一nhất 切thiết 有hữu 漏lậu 煩phiền 惱não 法pháp 。 三tam 界giới 有hữu 為vi 生sanh 死tử 因nhân 果quả 法pháp 。 皆giai 因nhân 心tâm 有hữu 。 故cố 《# 十Thập 地Địa 經kinh 》# 云vân 。


三tam 界giới 無vô 別biệt 有hữu 。 唯duy 是thị 一nhất 心tâm 作tác 。 若nhược 知tri 心tâm 無vô 性tánh 。 則tắc 諸chư 法pháp 不bất 實thật 。


心tâm 無vô 染nhiễm 著trước 。 則tắc 一nhất 切thiết 生sanh 死tử 。 業nghiệp 行hành 止chỉ 息tức 。 作tác 是thị 觀quán 已dĩ 。 乃nãi 應ưng 如như 次thứ 起khởi 行hành 修tu 習tập 也dã 。


云vân 何hà 名danh 調điều 和hòa 。 今kim 借tá 近cận 譬thí 。 以dĩ 況huống 斯tư 法pháp 。 如như 世thế 間gian 陶đào 師sư 。 欲dục 造tạo 眾chúng 器khí 。 先tiên 須tu 善thiện 巧xảo 調điều 泥nê 。 令linh 使sử 不bất 彊cường/cưỡng/cương 不bất 懦# 。 然nhiên 後hậu 可khả 就tựu 輪luân 繩thằng 。 亦diệc 如như 彈đàn 琴cầm 。 前tiền 應ưng 調điều 絃huyền 。 令linh 寬khoan 急cấp 得đắc 所sở 。 方phương 可khả 入nhập 弄lộng 。 出xuất 諸chư 妙diệu 曲khúc 。 行hành 者giả 修tu 心tâm 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 善thiện 調điều 五ngũ 事sự 。 必tất 使sử 和hòa 適thích 。 則tắc 三tam 昧muội 易dị 生sanh 。 有hữu 所sở 不bất 調điều 。 多đa 諸chư 妨phương 難nạn/nan 。 善thiện 根căn 難nạn/nan 發phát 。


一nhất 。 調điều 食thực 者giả 。 夫phu 食thực 之chi 為vi 法pháp 。 本bổn 欲dục 資tư 身thân 進tiến 道đạo 。 食thực 若nhược 過quá 飽bão 。 則tắc 氣khí 急cấp 身thân 滿mãn 。 百bách 脈mạch 不bất 通thông 。 令linh 心tâm 閉bế 塞tắc 。 坐tọa 念niệm 不bất 安an 。 若nhược 食thực 過quá 少thiểu 。 則tắc 身thân 羸luy 心tâm 懸huyền 。 意ý 慮lự 不bất 固cố 。 此thử 二nhị 皆giai 非phi 得đắc 定định 之chi 道đạo 。 若nhược 食thực 穢uế 觸xúc 之chi 物vật 。 令linh 人nhân 心tâm 識thức 昏hôn 迷mê 。 若nhược 食thực 不bất 宜nghi 之chi 物vật 。 則tắc 動động 宿túc 病bệnh 。 使sử 四tứ 大đại 違vi 反phản 。 此thử 為vi 修tu 定định 之chi 初sơ 。 須tu 深thâm 慎thận 之chi 也dã 。 故cố 經Kinh 云vân 。


身thân 安an 則tắc 道đạo 隆long 。 飲ẩm 食thực 知tri 節tiết 量lượng 。 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 在tại 空không 閑nhàn 。 心tâm 靜tĩnh 樂nhạo/nhạc/lạc 精tinh 進tấn 。 是thị 名danh 諸chư 佛Phật 教giáo 。


二nhị 。 調điều 睡thụy 眠miên 者giả 。


夫phu 眠miên 是thị 無vô 明minh 惑hoặc 覆phú 。 不bất 可khả 縱túng/tung 之chi 。 若nhược 其kỳ 眠miên 寐mị 過quá 多đa 。 非phi 唯duy 廢phế 修tu 聖thánh 法pháp 。 亦diệc 復phục 喪táng 失thất 功công 夫phu 。 而nhi 能năng 令linh 心tâm 闇ám 昧muội 。 善thiện 根căn 沈trầm 沒một 。 當đương 覺giác 悟ngộ 無vô 常thường 。 調điều 伏phục 睡thụy 眠miên 。 令linh 神thần 氣khí 清thanh 白bạch 。 念niệm 心tâm 明minh 淨tịnh 。 如như 是thị 乃nãi 可khả 。 棲tê 心tâm 聖thánh 境cảnh 。 三tam 昧muội 現hiện 前tiền 。 故cố 經Kinh 云vân 。


初sơ 夜dạ 後hậu 夜dạ 。 亦diệc 勿vật 有hữu 廢phế 。 無vô 以dĩ 睡thụy 眠miên 因nhân 緣duyên 。 令linh 一nhất 生sanh 空không 過quá 。 無vô 所sở 得đắc 也dã 。 當đương 念niệm 無vô 常thường 之chi 火hỏa 。 燒thiêu 諸chư 世thế 間gian 。 早tảo 求cầu 自tự 度độ 。 勿vật 睡thụy 眠miên 也dã 。


三tam 。 調điều 身thân 。 四tứ 。 調điều 息tức 。 五ngũ 。 調điều 心tâm 。 此thử 三tam 應ưng 合hợp 用dụng 。 不bất 得đắc 別biệt 說thuyết 。 但đãn 有hữu 初sơ 中trung 後hậu 方phương 法pháp 不bất 同đồng 。 是thị 則tắc 入nhập 住trụ 出xuất 相tương/tướng 有hữu 異dị 也dã 。


夫phu 初sơ 欲dục 入nhập 禪thiền 調điều 身thân 者giả 。 行hành 人nhân 欲dục 入nhập 三tam 昧muội 。 調điều 身thân 之chi 宜nghi 。 若nhược 在tại 定định 外ngoại 。 行hành 住trụ 進tiến 止chỉ 。 動động 靜tĩnh 運vận 為vi 。 悉tất 須tu 詳tường 審thẩm 。 若nhược 所sở 作tác 麁thô 獷quánh 。 則tắc 氣khí 息tức 隨tùy 麁thô 。 以dĩ 氣khí 麁thô 故cố 。 則tắc 心tâm 散tán 難nạn/nan 錄lục 。 兼kiêm 復phục 坐tọa 時thời 煩phiền 憒hội 。 心tâm 不bất 恬điềm 怡di 。 身thân 雖tuy 在tại 定định 外ngoại 。 亦diệc 須tu 用dụng 意ý 逆nghịch 作tác 方phương 便tiện 。 後hậu 入nhập 禪thiền 時thời 。 須tu 善thiện 安an 身thân 得đắc 所sở 。


初sơ 至chí 繩thằng 床sàng 。 即tức 須tu 先tiên 安an 坐tọa 處xứ 。 每mỗi 令linh 安an 穩ổn 。 久cửu 久cửu 無vô 妨phương 。


次thứ 當đương 正chánh 脚cước 。 若nhược 半bán 跏già 坐tọa 。 以dĩ 左tả 脚cước 置trí 右hữu 脚cước 上thượng 。 牽khiên 來lai 近cận 身thân 。 令linh 左tả 脚cước 指chỉ 與dữ 右hữu 髀bễ 齊tề 。 右hữu 脚cước 指chỉ 與dữ 左tả 髀bễ 齊tề 。 若nhược 欲dục 全toàn 跏già 。 即tức 正chánh 右hữu 脚cước 置trí 左tả 脚cước 上thượng 。


次thứ 解giải 寬khoan 衣y 帶đái 周chu 正chánh 。 不bất 令linh 坐tọa 時thời 脫thoát 落lạc 。


次thứ 當đương 安an 手thủ 。 以dĩ 左tả 手thủ 掌chưởng 置trí 右hữu 手thủ 上thượng 。 重trọng/trùng 累lũy/lụy/luy 手thủ 相tương 對đối 。 頓đốn 置trí 左tả 脚cước 上thượng 。 牽khiên 來lai 近cận 身thân 。 當đương 心tâm 而nhi 安an 。


次thứ 當đương 正chánh 身thân 。 先tiên 當đương 挺đĩnh 動động 其kỳ 身thân 。 并tinh 諸chư 支chi 節tiết 。 作tác 七thất 八bát 反phản 。 如như 似tự 按án 摩ma 法pháp 。 勿vật 令linh 手thủ 足túc 差sai 異dị 。 如như 是thị 已dĩ 。 則tắc 端đoan 直trực 。 令linh 脊tích 骨cốt 勿vật 曲khúc 勿vật 聳tủng 。


次thứ 正chánh 頭đầu 頸cảnh 。 令linh 鼻tị 與dữ 臍tề 相tương 對đối 。 不bất 偏thiên 不bất 斜tà 。 不bất 低đê 不bất 昂ngang 。 平bình 面diện 正chánh 住trụ 。


次thứ 當đương 口khẩu 吐thổ 濁trược 氣khí 。 吐thổ 氣khí 之chi 法pháp 。 開khai 口khẩu 放phóng 氣khí 。 不bất 可khả 令linh 麁thô 急cấp 。 以dĩ 之chi 綿miên 綿miên 。 恣tứ 氣khí 而nhi 出xuất 。 想tưởng 身thân 分phần/phân 中trung 百bách 脈mạch 不bất 通thông 處xứ 。 放phóng 息tức 隨tùy 氣khí 而nhi 出xuất 。 閉bế 口khẩu 。 鼻tị 納nạp 清thanh 氣khí 。 如như 是thị 至chí 三tam 。 若nhược 身thân 息tức 調điều 和hòa 。 但đãn 一nhất 亦diệc 足túc 。


次thứ 當đương 閉bế 口khẩu 。 唇thần 齒xỉ 纔tài 相tương/tướng 拄trụ 著trước 。 舌thiệt 向hướng 上thượng 齶ngạc 。


次thứ 當đương 閉bế 眼nhãn 。 纔tài 令linh 斷đoạn 外ngoại 光quang 而nhi 已dĩ 。


當đương 端đoan 身thân 正chánh 坐tọa 。 猶do 如như 奠# 石thạch 。 無vô 得đắc 身thân 首thủ 四tứ 肢chi 切thiết 爾nhĩ 搖dao 動động 。


是thị 為vi 初sơ 入nhập 禪thiền 定định 調điều 身thân 之chi 法pháp 。 舉cử 要yếu 言ngôn 之chi 。


不bất 寬khoan 。 不bất 急cấp 。 是thị 身thân 調điều 相tương/tướng 。


四tứ 。 初sơ 入nhập 禪thiền 調điều 息tức 法pháp 者giả 。 息tức 有hữu 四tứ 種chủng 相tương/tướng 。


一nhất 。 風phong 。 二nhị 。 喘suyễn 。 三tam 。 氣khí 。 四tứ 。 息tức 。 前tiền 三tam 為vi 不bất 調điều 相tương/tướng 。 後hậu 一nhất 為vi 調điều 相tương/tướng 。 云vân 何hà 為vi 風phong 相tương/tướng 。 坐tọa 時thời 則tắc 鼻tị 中trung 息tức 出xuất 入nhập 覺giác 有hữu 聲thanh 。 是thị 風phong 也dã 。 云vân 何hà 喘suyễn 相tương/tướng 。 坐tọa 時thời 息tức 雖tuy 無vô 聲thanh 。 而nhi 出xuất 入nhập 結kết 滯trệ 不bất 通thông 。 是thị 喘suyễn 相tương/tướng 也dã 。 云vân 何hà 氣khí 相tương/tướng 。 坐tọa 時thời 息tức 雖tuy 無vô 聲thanh 。 亦diệc 不bất 結kết 滯trệ 。 而nhi 出xuất 入nhập 不bất 細tế 。 是thị 氣khí 相tương/tướng 也dã 。 云vân 何hà 息tức 相tương/tướng 。 不bất 聲thanh 不bất 結kết 不bất 麁thô 。 出xuất 入nhập 綿miên 綿miên 。 若nhược 存tồn 若nhược 亡vong 。 資tư 神thần 安an 隱ẩn 。 情tình 抱bão 悅duyệt 豫dự 。 此thử 是thị 息tức 相tương/tướng 也dã 。 守thủ 風phong 則tắc 散tán 。 守thủ 喘suyễn 則tắc 結kết 。 守thủ 氣khí 則tắc 勞lao 。 守thủ 息tức 即tức 定định 。 坐tọa 時thời 有hữu 風phong 。 喘suyễn 。 氣khí 三tam 相tương/tướng 。 是thị 名danh 不bất 調điều 。 而nhi 用dụng 心tâm 者giả 。 復phục 為vi 心tâm 患hoạn 。 心tâm 亦diệc 難nạn/nan 定định 。 若nhược 欲dục 調điều 之chi 。 當đương 依y 三tam 法pháp 。


一nhất 者giả 。 下hạ 著trước 安an 心tâm 。 二nhị 者giả 。 寬khoan 放phóng 身thân 體thể 。 三tam 者giả 。 想tưởng 氣khí 遍biến 毛mao 孔khổng 出xuất 入nhập 通thông 同đồng 無vô 障chướng 。 若nhược 細tế 其kỳ 心tâm 。 令linh 息tức 微vi 微vi 然nhiên 。 息tức 調điều 則tắc 眾chúng 患hoạn 不bất 生sanh 。 其kỳ 心tâm 易dị 定định 。 是thị 名danh 行hành 者giả 初sơ 入nhập 定định 時thời 調điều 息tức 方phương 法pháp 。 舉cử 要yếu 言ngôn 之chi 。


不bất 澁sáp 不bất 滑hoạt 。 是thị 調điều 息tức 相tương/tướng 也dã 。


五ngũ 。 初sơ 入nhập 定định 時thời 調điều 心tâm 者giả 。 有hữu 三tam 義nghĩa 。


一nhất 。 入nhập 。 二nhị 。 住trụ 。 三tam 。 出xuất 。


初sơ 入nhập 有hữu 二nhị 義nghĩa 。


一nhất 者giả 。 調điều 伏phục 亂loạn 想tưởng 。 不bất 令linh 越việt 逸dật 。 二nhị 者giả 。 當đương 令linh 沈trầm 浮phù 寬khoan 急cấp 得đắc 所sở 。 何hà 等đẳng 為vi 沈trầm 相tương/tướng 。


若nhược 坐tọa 時thời 心tâm 中trung 昏hôn 暗ám 。 無vô 所sở 記ký 錄lục 。 頭đầu 好hảo/hiếu 低đê 垂thùy 。 是thị 為vi 沈trầm 相tương/tướng 。


爾nhĩ 時thời 當đương 繫hệ 念niệm 鼻tị 端đoan 。 令linh 心tâm 住trụ 在tại 緣duyên 中trung 。 無vô 分phân 散tán 意ý 。 此thử 可khả 治trị 沈trầm 。 何hà 等đẳng 為vi 浮phù 相tương/tướng 。


若nhược 坐tọa 時thời 心tâm 好hảo/hiếu 飄phiêu 動động 。 身thân 亦diệc 不bất 安an 。 念niệm 外ngoại 異dị 緣duyên 。 此thử 是thị 浮phù 相tương/tướng 。


爾nhĩ 時thời 宜nghi 安an 心tâm 向hướng 下hạ 。 繫hệ 緣duyên 臍tề 中trung 。 制chế 諸chư 亂loạn 念niệm 。 心tâm 即tức 定định 住trụ 。 則tắc 心tâm 易dị 安an 靜tĩnh 。 舉cử 要yếu 言ngôn 之chi 。


不bất 沈trầm 不bất 浮phù 。 是thị 心tâm 調điều 相tương/tướng 。 其kỳ 定định 心tâm 亦diệc 有hữu 寬khoan 急cấp 之chi 相tướng 。


定định 心tâm 急cấp 病bệnh 相tương/tướng 者giả 。 由do 坐tọa 中trung 攝nhiếp 心tâm 用dụng 念niệm 。 因nhân 此thử 入nhập 定định 。 是thị 故cố 上thượng 向hướng 胸hung 臆ức 急cấp 痛thống 。 當đương 寬khoan 放phóng 其kỳ 心tâm 。 想tưởng 氣khí 皆giai 流lưu 下hạ 。 患hoạn 自tự 差sai 矣hĩ 。 若nhược 心tâm 寬khoan 病bệnh 相tương/tướng 者giả 。 覺giác 心tâm 志chí 散tán 慢mạn 。 身thân 好hảo/hiếu 逶# 迤dĩ 。 或hoặc 口khẩu 中trung 涎tiên 流lưu 。 或hoặc 時thời 闇ám 晦hối 。


爾nhĩ 時thời 應ưng 當đương 。 歛liễm 身thân 急cấp 念niệm 。 令linh 心tâm 住trụ 緣duyên 中trung 。 身thân 體thể 相tướng 持trì 。 以dĩ 此thử 為vi 治trị 。 心tâm 有hữu 澁sáp 滑hoạt 之chi 相tướng 。 推thôi 之chi 可khả 知tri 。 是thị 為vi 初sơ 入nhập 定định 調điều 心tâm 方phương 法pháp 。


夫phu 入nhập 定định 本bổn 是thị 從tùng 麁thô 入nhập 細tế 。 是thị 以dĩ 身thân 既ký 為vi 麁thô 。 息tức 居cư 其kỳ 中trung 。 心tâm 最tối 為vi 細tế 靜tĩnh 。 調điều 麁thô 就tựu 細tế 。 令linh 心tâm 安an 靜tĩnh 。 此thử 則tắc 入nhập 定định 初sơ 方phương 便tiện 也dã 。 是thị 名danh 初sơ 入nhập 定định 時thời 調điều 二nhị 事sự 也dã 。


二nhị 。 住trụ 坐tọa 中trung 調điều 三tam 事sự 者giả 。 行hành 人nhân 當đương 於ư 一nhất 坐tọa 之chi 時thời 。 隨tùy 時thời 長trường 短đoản 。 十thập 二nhị 時thời 。 或hoặc 經kinh 一nhất 時thời 。 或hoặc 至chí 二nhị 三tam 時thời 。 攝nhiếp 念niệm 用dụng 心tâm 。 是thị 中trung 應ưng 須tu 善thiện 識thức 身thân 息tức 心tâm 三tam 事sự 調điều 不bất 調điều 相tương/tướng 。 若nhược 坐tọa 時thời 向hướng 雖tuy 調điều 身thân 竟cánh 。 其kỳ 身thân 或hoặc 寬khoan 或hoặc 急cấp 。 或hoặc 偏thiên 或hoặc 曲khúc 。 或hoặc 低đê 或hoặc 昂ngang 。 身thân 不bất 端đoan 直trực 。 覺giác 已dĩ 隨tùy 正chánh 。 令linh 其kỳ 安an 隱ẩn 。 中trung 無vô 寬khoan 急cấp 。 平bình 直trực 正chánh 住trụ 。


復phục 次thứ 。 一nhất 坐tọa 之chi 中trung 。 身thân 雖tuy 調điều 和hòa 。 而nhi 氣khí 不bất 調điều 和hòa 。 不bất 調điều 和hòa 相tương/tướng 者giả 。 如như 上thượng 所sở 說thuyết 。 或hoặc 風phong 。 或hoặc 喘suyễn 。 或hoặc 復phục 氣khí 急cấp 。 身thân 中trung 脹trướng 滿mãn 。 當đương 用dụng 前tiền 法pháp 隨tùy 而nhi 治trị 之chi 。 每mỗi 令linh 息tức 道đạo 綿miên 綿miên 。 如như 有hữu 如như 無vô 。


次thứ 一nhất 坐tọa 中trung 。 身thân 息tức 雖tuy 調điều 。 而nhi 心tâm 或hoặc 浮phù 沈trầm 寬khoan 急cấp 不bất 定định 。


爾nhĩ 時thời 若nhược 覺giác 。 當đương 用dụng 前tiền 法pháp 。 調điều 令linh 中trung 適thích 。


此thử 三tam 事sự 。 的đích 無vô 前tiền 後hậu 。 隨tùy 不bất 調điều 者giả 而nhi 調điều 適thích 之chi 。 令linh 一nhất 坐tọa 之chi 中trung 。 身thân 息tức 及cập 心tâm 三tam 事sự 調điều 適thích 。 無vô 相tướng 乖quai 越việt 。 和hòa 融dung 不bất 二nhị 。 此thử 則tắc 能năng 除trừ 宿túc 患hoạn 。 妨phương 障chướng 不bất 生sanh 。 定định 道đạo 可khả 剋khắc 。


三tam 。 出xuất 時thời 調điều 三tam 事sự 者giả 。 行hành 人nhân 若nhược 坐tọa 禪thiền 將tương 竟cánh 。 欲dục 出xuất 定định 時thời 。 應ưng 前tiền 放phóng 心tâm 異dị 緣duyên 。 開khai 口khẩu 放phóng 氣khí 。 想tưởng 從tùng 百bách 脈mạch 隨tùy 意ý 而nhi 散tán 。 然nhiên 後hậu 微vi 微vi 動động 身thân 。 次thứ 動động 肩kiên 。 膊bạc 及cập 手thủ 。 頭đầu 。 頸cảnh 。 次thứ 動động 二nhị 足túc 。 悉tất 令linh 柔nhu 軟nhuyễn 。 次thứ 以dĩ 手thủ 遍biến 摩ma 諸chư 毛mao 孔khổng 。 次thứ 摩ma 手thủ 令linh 煖noãn 。 以dĩ 揜# 兩lưỡng 眼nhãn 。 然nhiên 後hậu 開khai 之chi 。 待đãi 身thân 熱nhiệt 稍sảo 歇hiết 。 方phương 可khả 隨tùy 意ý 出xuất 入nhập 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 坐tọa 或hoặc 得đắc 住trụ 心tâm 。 出xuất 既ký 頓đốn 促xúc 。 則tắc 細tế 法pháp 未vị 散tán 。 住trụ 在tại 身thân 中trung 。 令linh 人nhân 頭đầu 痛thống 。 百bách 骨cốt 節tiết 彊cường/cưỡng/cương 。 猶do 如như 風phong 勞lao 。 於ư 後hậu 坐tọa 中trung 。 煩phiền 躁táo 不bất 安an 。 是thị 故cố 心tâm 欲dục 出xuất 定định 。 每mỗi 須tu 在tại 意ý 。 此thử 為vi 出xuất 定định 調điều 身thân 。 息tức 。 心tâm 方phương 法pháp 。 以dĩ 從tùng 細tế 出xuất 麁thô 故cố 。 是thị 名danh 善thiện 入nhập 。 住trụ 。 出xuất 。 如như 偈kệ 說thuyết 。


進tiến 止chỉ 有hữu 次thứ 第đệ 。 麁thô 細tế 不bất 相tương 違vi 。


譬thí 如như 善thiện 調điều 馬mã 。 欲dục 住trụ 而nhi 欲dục 去khứ 。


《# 法pháp 華hoa 經kinh 》# 云vân 。


此thử 大đại 眾chúng 諸chư 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 。 已dĩ 於ư 無vô 量lượng 。 千thiên 萬vạn 億ức 劫kiếp 。 為vì 佛Phật 道Đạo 故cố 。 勤cần 行hành 精tinh 進tấn 。 善thiện 入nhập 住trụ 出xuất 。 無vô 量lượng 百bách 千thiên 萬vạn 億ức 三tam 昧muội 。 得đắc 大đại 神thần 通thông 。 久cửu 修tu 梵Phạm 行hạnh 。 善thiện 能năng 次thứ 第đệ 。 習tập 諸chư 善thiện 法Pháp 。


方phương 便tiện 行hành 第đệ 五ngũ


夫phu 修tu 止Chỉ 觀Quán 。 須tu 具cụ 方phương 便tiện 法Pháp 門môn 。 有hữu 其kỳ 五ngũ 法pháp 。


一nhất 者giả 。 欲dục 。 欲dục 離ly 世thế 間gian 。 一nhất 切thiết 妄vọng 想tưởng 顛điên 倒đảo 。 欲dục 得đắc 一nhất 切thiết 諸chư 禪thiền 。 智trí 慧tuệ 法Pháp 門môn 故cố 。 亦diệc 名danh 為vi 志chí 。 亦diệc 名danh 為vi 願nguyện 。 亦diệc 名danh 為vi 好hảo/hiếu 。 亦diệc 名danh 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 是thị 人nhân 志chí 願nguyện 好hiếu 樂nhạo 一nhất 切thiết 諸chư 深thâm 法Pháp 門môn 故cố 。 故cố 名danh 為vi 欲dục 。 如như 佛Phật 言ngôn 曰viết 。


一nhất 切thiết 善thiện 法Pháp 。 欲dục 為vi 其kỳ 本bổn 。


二nhị 者giả 。 精tinh 進tấn 。 堅kiên 持trì 禁cấm 戒giới 。 棄khí 於ư 五ngũ 蓋cái 。 初sơ 夜dạ 後hậu 夜dạ 。 專chuyên 精tinh 不bất 廢phế 。 譬thí 如như 鑽toàn 火hỏa 未vị 熱nhiệt 。 終chung 不bất 休hưu 息tức 。 是thị 名danh 精tinh 進tấn 善thiện 道Đạo 法Pháp 。


三tam 者giả 。 念niệm 。 念niệm 世thế 間gian 為vi 欺khi 誑cuống 可khả 賤tiện 。 念niệm 禪thiền 定định 為vi 尊tôn 重trọng 可khả 貴quý 。 若nhược 得đắc 禪thiền 定định 。 即tức 能năng 具cụ 足túc 。 發phát 諸chư 無vô 漏lậu 智trí 。 一nhất 切thiết 神thần 通thông 道Đạo 力lực 。 成thành 等Đẳng 正Chánh 覺Giác 。 廣quảng 度độ 眾chúng 生sanh 。 是thị 為vi 可khả 貴quý 。 故cố 名danh 為vi 念niệm 。


四tứ 者giả 。 巧xảo 慧tuệ 。 籌trù 量lượng 世thế 間gian 樂nhạo/nhạc/lạc 。 禪thiền 定định 智trí 慧tuệ 樂nhạo/nhạc/lạc 。 得đắc 失thất 輕khinh 重trọng 。


所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 世thế 間gian 之chi 樂lạc 。 樂lạc 少thiểu 苦khổ 多đa 。 虛hư 誑cuống 不bất 實thật 。 是thị 失thất 。 是thị 輕khinh 。 禪thiền 定định 智trí 慧tuệ 之chi 樂lạc 。 無vô 漏lậu 。 無vô 為vi 。 寂tịch 然nhiên 閑nhàn 曠khoáng 。 永vĩnh 離ly 生sanh 死tử 。 與dữ 苦khổ 長trường/trưởng 別biệt 。 是thị 得đắc 。 是thị 重trọng/trùng 。 如như 是thị 分phân 別biệt 。 故cố 名danh 巧xảo 慧tuệ 。


五ngũ 者giả 。 一nhất 心tâm 分phân 明minh 。 明minh 見kiến 世thế 間gian 可khả 患hoạn 可khả 惡ác 。 善thiện 識thức 定định 慧tuệ 功công 德đức 。 可khả 尊tôn 可khả 貴quý 。


爾nhĩ 時thời 應ưng 當đương 。 一nhất 心tâm 決quyết 定định 修tu 行hành 止Chỉ 觀Quán 。 心tâm 如như 金kim 剛cang 。 天thiên 魔ma 外ngoại 道đạo 。 不bất 能năng 沮trở 壞hoại 。 設thiết 使sử 空không 無vô 所sở 獲hoạch 。 終chung 不bất 回hồi 易dị 。 是thị 名danh 一nhất 心tâm 。 譬thí 如như 人nhân 行hành 。 先tiên 須tu 知tri 道đạo 。 通thông 塞tắc 之chi 相tướng 。 然nhiên 後hậu 決quyết 定định 一nhất 心tâm 。 涉thiệp 路lộ 而nhi 進tiến 。 故cố 說thuyết 巧xảo 慧tuệ 一nhất 心tâm 。 經Kinh 云vân 。


非phi 智trí 不bất 禪thiền 。 非phi 禪thiền 不bất 智trí 。


義nghĩa 在tại 此thử 也dã 。


正chánh 修tu 行hành 第đệ 六lục


修tu 止Chỉ 觀Quán 者giả 。 有hữu 二nhị 種chủng 。


一nhất 者giả 。 於ư 坐tọa 中trung 修tu 。 二nhị 者giả 。 歷lịch 緣duyên 對đối 境cảnh 修tu 。


一nhất 。 於ư 坐tọa 中trung 修tu 止Chỉ 觀Quán 者giả 。 於ư 四tứ 威uy 儀nghi 中trung 。 亦diệc 乃nãi 皆giai 得đắc 。 然nhiên 學học 道Đạo 者giả 坐tọa 為vi 勝thắng 。 故cố 先tiên 約ước 坐tọa 以dĩ 明minh 止Chỉ 觀Quán 。 略lược 出xuất 五ngũ 意ý 不bất 同đồng 。


一nhất 。 對đối 治trị 初sơ 心tâm 麁thô 亂loạn 修tu 止Chỉ 觀Quán 。 所sở 謂vị 。


行hành 者giả 初sơ 坐tọa 禪thiền 時thời 。 心tâm 麁thô 亂loạn 故cố 。 應ưng 當đương 修tu 止chỉ 以dĩ 除trừ 破phá 之chi 。 止chỉ 若nhược 不bất 破phá 。 即tức 應ưng 修tu 觀quán 。 故cố 云vân 對đối 破phá 初sơ 心tâm 麁thô 亂loạn 修tu 止Chỉ 觀Quán 。


今kim 明minh 修tu 止Chỉ 觀Quán 有hữu 二nhị 意ý 。


一nhất 者giả 。 修tu 止chỉ 。 自tự 有hữu 三tam 種chủng 。


一nhất 者giả 。 繫hệ 緣duyên 守thủ 境cảnh 止chỉ 。 所sở 謂vị 繫hệ 心tâm 鼻tị 端đoan 臍tề 間gian 等đẳng 處xứ 。 令linh 心tâm 不bất 散tán 故cố 。 經Kinh 云vân 。


繫hệ 心tâm 不bất 放phóng 逸dật 。 亦diệc 如như 猿viên 著trước 鎖tỏa 。


二nhị 者giả 。 制chế 心tâm 止chỉ 。 所sở 謂vị 隨tùy 心tâm 所sở 起khởi 即tức 便tiện 制chế 之chi 。 不bất 令linh 馳trì 散tán 。 故cố 經Kinh 云vân 。


此thử 五ngũ 根căn 者giả 。 心tâm 為vi 其kỳ 主chủ 。 是thị 故cố 汝nhữ 等đẳng 。 當đương 好hảo 制chế 心tâm 。


此thử 二nhị 種chủng 皆giai 是thị 事sự 相tướng 。 不bất 須tu 分phân 別biệt 。 三tam 者giả 。 體thể 真chân 止chỉ 。 所sở 謂vị 隨tùy 心tâm 所sở 念niệm 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 悉tất 知tri 從tùng 因nhân 緣duyên 生sanh 。 無vô 有hữu 自tự 性tánh 。 則tắc 心tâm 不bất 取thủ 。 若nhược 心tâm 不bất 取thủ 。 則tắc 妄vọng 念niệm 心tâm 息tức 。 故cố 名danh 為vi 止chỉ 。 如như 經Kinh 中trung 說thuyết 云vân 。


一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 中trung 。 因nhân 緣duyên 空không 無vô 主chủ 。


息tức 心tâm 達đạt 本bổn 源nguyên 。 故cố 號hiệu 為vi 沙Sa 門Môn 。


行hành 者giả 於ư 初sơ 坐tọa 禪thiền 時thời 。 隨tùy 心tâm 所sở 念niệm 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 念niệm 念niệm 不bất 住trụ 。 雖tuy 用dụng 如như 上thượng 體thể 真chân 止chỉ 。 而nhi 妄vọng 念niệm 不bất 息tức 。 當đương 反phản 觀quán 所sở 起khởi 之chi 心tâm 。 過quá 去khứ 已dĩ 滅diệt 。 現hiện 在tại 不bất 住trụ 。 未vị 來lai 未vị 至chí 。 三tam 際tế 窮cùng 之chi 。 了liễu 不bất 可khả 得đắc 。 不bất 可khả 得đắc 法pháp 。 則tắc 無vô 有hữu 心tâm 。 若nhược 無vô 有hữu 心tâm 。 則tắc 一nhất 切thiết 法pháp 皆giai 無vô 。 行hành 者giả 雖tuy 觀quán 心tâm 不bất 住trụ 。 皆giai 無vô 所sở 有hữu 。 而nhi 非phi 無vô 剎sát 那na 任nhậm 運vận 覺giác 知tri 念niệm 起khởi 。 又hựu 。 觀quán 此thử 心tâm 念niệm 。 以dĩ 內nội 有hữu 六lục 根căn 。 外ngoại 有hữu 六lục 塵trần 。 根căn 塵trần 相tương 對đối 。 故cố 有hữu 識thức 生sanh 。 根căn 塵trần 未vị 對đối 。 識thức 本bổn 無vô 生sanh 。 觀quán 生sanh 如như 是thị 。 觀quán 滅diệt 亦diệc 然nhiên 。 生sanh 滅diệt 名danh 字tự 。 但đãn 是thị 假giả 立lập 。 生sanh 滅diệt 心tâm 滅diệt 。 寂tịch 滅diệt 現hiện 前tiền 。 了liễu 無vô 所sở 得đắc 。 是thị 所sở 謂vị 涅Niết 槃Bàn 。 空không 寂tịch 之chi 理lý 。 其kỳ 心tâm 自tự 止chỉ 。 《# 起khởi 信tín 論luận 》# 云vân 。


若nhược 心tâm 馳trì 散tán 。 即tức 當đương 攝nhiếp 來lai 住trụ 於ư 正chánh 念niệm 。 是thị 正chánh 念niệm 者giả 。 當đương 知tri 唯duy 心tâm 。 無vô 外ngoại 境cảnh 界giới 。 即tức 復phục 此thử 心tâm 亦diệc 無vô 自tự 相tương/tướng 。 念niệm 念niệm 不bất 可khả 得đắc 。


謂vị 初sơ 心tâm 修tu 學học 。 未vị 便tiện 得đắc 住trụ 。 抑ức 之chi 令linh 住trụ 。 往vãng 往vãng 發phát 狂cuồng 。 如như 學học 射xạ 法pháp 。 久cửu 習tập 方phương 中trung 矣hĩ 。


二nhị 者giả 。 修tu 觀quán 。 有hữu 二nhị 種chủng 。


一nhất 者giả 。 對đối 治trị 觀quán 。


如như 不bất 淨tịnh 觀quán 對đối 治trị 貪tham 欲dục 。 慈từ 心tâm 觀quán 對đối 治trị 瞋sân 恚khuể 。 界giới 分phân 別biệt 觀quán 對đối 治trị 著trước 我ngã 。 數sổ 息tức 觀quán 對đối 治trị 多đa 尋tầm 思tư 等đẳng 。 此thử 不bất 分phân 別biệt 也dã 。 二nhị 者giả 。 正chánh 觀quán 。


觀quán 諸chư 法pháp 無vô 相tướng 。 並tịnh 是thị 因nhân 緣duyên 所sở 生sanh 。 因nhân 緣duyên 無vô 性tánh 。 即tức 是thị 實thật 相tướng 。 先tiên 了liễu 所sở 觀quán 之chi 境cảnh 。 一nhất 切thiết 皆giai 空không 。 能năng 觀quán 之chi 心tâm 。 自tự 然nhiên 不bất 起khởi 。 前tiền 後hậu 之chi 文văn 。 多đa 談đàm 此thử 理lý 。 請thỉnh 自tự 詳tường 之chi 。 如như 經kinh 偈kệ 中trung 說thuyết 。


諸chư 法pháp 不bất 牢lao 固cố 。 常thường 在tại 於ư 念niệm 中trung 。


已dĩ 解giải 見kiến 空không 者giả 。 一nhất 切thiết 無vô 想tưởng 念niệm 。


二nhị 。 對đối 治trị 心tâm 沈trầm 浮phù 病bệnh 修tu 止Chỉ 觀Quán 。 行hành 者giả 於ư 坐tọa 禪thiền 時thời 。 其kỳ 心tâm 闇ám 塞tắc 。 無vô 記ký 瞪trừng 瞢măng 。 或hoặc 時thời 多đa 睡thụy 。


爾nhĩ 時thời 應ưng 當đương 。 修tu 觀quán 照chiếu 了liễu 。 若nhược 於ư 坐tọa 中trung 其kỳ 心tâm 浮phù 動động 。 輕khinh 躁táo 不bất 安an 。


爾nhĩ 時thời 應ưng 當đương 。 修tu 止chỉ 止chỉ 之chi 。 是thị 則tắc 略lược 說thuyết 對đối 治trị 心tâm 沈trầm 浮phù 病bệnh 修tu 止Chỉ 觀Quán 相tương/tướng 。 但đãn 須tu 善thiện 識thức 藥dược 病bệnh 相tương 對đối 用dụng 之chi 。 一nhất 一nhất 不bất 得đắc 。 於ư 對đối 治trị 有hữu 乖quai 僻tích 之chi 失thất 。


三tam 。 隨tùy 便tiện 宜nghi 修tu 止Chỉ 觀Quán 。 行hành 者giả 於ư 坐tọa 禪thiền 時thời 。 雖tuy 為vi 對đối 治trị 心tâm 沈trầm 故cố 。 修tu 於ư 觀quán 照chiếu 。 而nhi 心tâm 不bất 明minh 淨tịnh 。 亦diệc 無vô 法pháp 利lợi 。


爾nhĩ 時thời 當đương 試thí 修tu 止chỉ 止chỉ 之chi 。 若nhược 於ư 止chỉ 時thời 。 即tức 覺giác 身thân 心tâm 安an 靜tĩnh 。 當đương 知tri 宜nghi 止chỉ 。 即tức 應ứng 用dụng 止chỉ 安an 心tâm 。 若nhược 於ư 坐tọa 禪thiền 時thời 。 雖tuy 為vi 對đối 治trị 心tâm 浮phù 動động 故cố 修tu 止chỉ 。 而nhi 心tâm 不bất 住trụ 。 亦diệc 無vô 法pháp 利lợi 。 當đương 試thí 修tu 觀quán 。 若nhược 於ư 觀quán 中trung 。 即tức 覺giác 心tâm 神thần 明minh 淨tịnh 。 寂tịch 然nhiên 安an 隱ẩn 。 當đương 知tri 宜nghi 觀quán 。 即tức 當đương 用dụng 觀quán 安an 心tâm 。 是thị 則tắc 略lược 說thuyết 隨tùy 便tiện 宜nghi 修tu 止Chỉ 觀Quán 相tương/tướng 。 但đãn 須tu 善thiện 約ước 便tiện 宜nghi 修tu 之chi 。 則tắc 心tâm 神thần 安an 隱ẩn 。 煩phiền 惱não 患hoạn 息tức 。 證chứng 諸chư 法Pháp 門môn 也dã 。


四tứ 。 對đối 治trị 定định 中trung 細tế 心tâm 修tu 止Chỉ 觀Quán 。 所sở 謂vị 行hành 者giả 。 先tiên 用dụng 止Chỉ 觀Quán 對đối 破phá 麁thô 亂loạn 。 亂loạn 心tâm 既ký 息tức 。 即tức 得đắc 入nhập 定định 。 定định 心tâm 細tế 故cố 。 覺giác 身thân 空không 寂tịch 。 受thọ 於ư 快khoái 樂lạc 。 或hoặc 利lợi 便tiện 心tâm 發phát 。 能năng 以dĩ 細tế 心tâm 取thủ 於ư 偏thiên 邪tà 之chi 理lý 。 若nhược 不bất 知tri 定định 心tâm 止chỉ 息tức 虛hư 誑cuống 。 必tất 生sanh 貪tham 著trước 。 若nhược 生sanh 貪tham 著trước 。 執chấp 以dĩ 為vi 實thật 。 若nhược 知tri 虛hư 誑cuống 不bất 實thật 。 即tức 愛ái 見kiến 二nhị 。 煩phiền 惱não 不bất 起khởi 。 是thị 為vi 修tu 止chỉ 。 雖tuy 復phục 修tu 止chỉ 。 若nhược 心tâm 猶do 著trước 愛ái 見kiến 。 結kết 業nghiệp 不bất 息tức 。


爾nhĩ 時thời 應ưng 當đương 修tu 觀quán 。 觀quán 於ư 定định 中trung 細tế 心tâm 。 若nhược 不bất 見kiến 定định 中trung 細tế 心tâm 。 即tức 不bất 執chấp 著trước 定định 見kiến 。 若nhược 不bất 執chấp 著trước 定định 見kiến 。 則tắc 愛ái 見kiến 煩phiền 惱não 業nghiệp 悉tất 皆giai 摧tồi 滅diệt 。 是thị 名danh 修tu 觀quán 。 此thử 則tắc 略lược 說thuyết 。 對đối 治trị 定định 中trung 細tế 心tâm 修tu 止Chỉ 觀Quán 相tương/tướng 。 分phân 別biệt 止Chỉ 觀Quán 方phương 法pháp 。 並tịnh 同đồng 於ư 前tiền 。 但đãn 以dĩ 破phá 定định 見kiến 微vi 細tế 之chi 失thất 為vi 異dị 也dã 。


五ngũ 。 為vi 均quân 齊tề 定định 慧tuệ 修tu 止Chỉ 觀Quán 。 行hành 者giả 於ư 坐tọa 禪thiền 中trung 。 因nhân 修tu 止chỉ 故cố 。 或hoặc 因nhân 修tu 觀quán 。 而nhi 入nhập 禪thiền 定định 。 雖tuy 得đắc 入nhập 定định 。 而nhi 無vô 觀quán 慧tuệ 。 是thị 為vi 癡si 定định 。 不bất 能năng 斷đoạn 結kết 。 或hoặc 觀quán 慧tuệ 微vi 少thiểu 。 即tức 不bất 能năng 發phát 起khởi 真chân 慧tuệ 。 斷đoạn 諸chư 結kết 使sử 。 發phát 諸chư 法Pháp 門môn 。


爾nhĩ 時thời 應ưng 當đương 。 修tu 觀quán 破phá 析tích 。 則tắc 定định 慧tuệ 均quân 等đẳng 。 能năng 斷đoạn 結kết 使sử 。 證chứng 諸chư 法Pháp 門môn 。 行hành 者giả 於ư 坐tọa 禪thiền 時thời 。 因nhân 修tu 觀quán 故cố 。 而nhi 心tâm 豁hoát 然nhiên 開khai 悟ngộ 。 智trí 慧tuệ 分phân 明minh 。 而nhi 定định 心tâm 微vi 少thiểu 。 心tâm 則tắc 動động 散tán 。 如như 風phong 中trung 燈đăng 。 照chiếu 物vật 不bất 了liễu 。 不bất 能năng 出xuất 離ly 生sanh 死tử 。


爾nhĩ 時thời 應ưng 當đương 。 復phục 修tu 於ư 止chỉ 。 以dĩ 修tu 止chỉ 故cố 。 則tắc 得đắc 定định 心tâm 。 如như 密mật 室thất 中trung 燈đăng 。 則tắc 能năng 破phá 暗ám 。 照chiếu 物vật 分phân 明minh 。 是thị 則tắc 略lược 說thuyết 均quân 齊tề 定định 慧tuệ 二nhị 法pháp 修tu 止Chỉ 觀Quán 也dã 。 行hành 者giả 若nhược 能năng 。 如như 是thị 於ư 端đoan 身thân 正chánh 坐tọa 之chi 中trung 。 善thiện 用dụng 此thử 五ngũ 番phiên 修tu 止Chỉ 觀Quán 意ý 。 取thủ 捨xả 不bất 失thất 其kỳ 宜nghi 。 當đương 知tri 是thị 人nhân 。 善thiện 修tu 佛Phật 法Pháp 。 能năng 善thiện 修tu 故cố 。 必tất 於ư 一nhất 生sanh 不bất 空không 過quá 也dã 。


復phục 次thứ 。 第đệ 二nhị 。 明minh 歷lịch 緣duyên 對đối 境cảnh 修tu 止Chỉ 觀Quán 者giả 。 端đoan 身thân 常thường 坐tọa 。 乃nãi 為vi 入nhập 道đạo 之chi 勝thắng 要yếu 。 而nhi 有hữu 累lũy/lụy/luy 之chi 身thân 。 必tất 涉thiệp 事sự 緣duyên 。 若nhược 隨tùy 緣duyên 對đối 境cảnh 而nhi 不bất 修tu 習tập 止Chỉ 觀Quán 。 是thị 則tắc 修tu 心tâm 有hữu 間gian 絕tuyệt 。 結kết 業nghiệp 觸xúc 處xứ 而nhi 起khởi 。 豈khởi 得đắc 疾tật 與dữ 佛Phật 法Pháp 相tương 應ứng 。 若nhược 於ư 一nhất 切thiết 時thời 中trung 。 常thường 修tu 定định 慧tuệ 方phương 便tiện 。 當đương 知tri 是thị 人nhân 。 必tất 能năng 通thông 達đạt 一nhất 切thiết 佛Phật 法Pháp 。


云vân 何hà 名danh 歷lịch 緣duyên 修tu 止Chỉ 觀Quán 。 所sở 言ngôn 緣duyên 者giả 。 謂vị 六lục 種chủng 緣duyên 。


一nhất 。 行hành 。 二nhị 。 住trụ 。 三tam 。 坐tọa 。 四tứ 。 臥ngọa 。 五ngũ 。 作tác 作tác (# 下hạ 祖tổ 臥ngọa 切thiết )# 。 六lục 。 言ngôn 語ngữ 。 云vân 何hà 名danh 對đối 境cảnh 修tu 止Chỉ 觀Quán 。 所sở 言ngôn 境cảnh 者giả 。 謂vị 六lục 塵trần 境cảnh 。


一nhất 。 眼nhãn 對đối 色sắc 。 二nhị 。 耳nhĩ 對đối 聲thanh 。 三tam 。 鼻tị 對đối 香hương 。 四tứ 。 舌thiệt 對đối 味vị 。 五ngũ 。 身thân 對đối 觸xúc 。 六lục 。 意ý 對đối 法pháp 。 行hành 者giả 約ước 此thử 十thập 二nhị 事sự 中trung 修tu 止Chỉ 觀Quán 故cố 。 名danh 為vi 歷lịch 緣duyên 對đối 境cảnh 修tu 止Chỉ 觀Quán 也dã 。


一nhất 。 行hành 者giả 。 若nhược 於ư 行hành 時thời 。 應ưng 作tác 是thị 念niệm 。


我ngã 今kim 為vi 何hà 等đẳng 事sự 欲dục 行hành 。 為vi 煩phiền 惱não 所sở 使sử 。 及cập 不bất 善thiện 無vô 記ký 事sự 行hành 。 即tức 不bất 應ưng 行hành 。 若nhược 非phi 煩phiền 惱não 所sở 使sử 。 為vi 善thiện 利lợi 益ích 如như 法Pháp 事sự 。 即tức 應ưng 行hành 。


云vân 何hà 行hành 中trung 修tu 止chỉ 。 若nhược 於ư 行hành 時thời 。 即tức 知tri 。


因nhân 於ư 行hành 故cố 。 則tắc 有hữu 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 善thiện 惡ác 等đẳng 法pháp 。 了liễu 知tri 行hành 心tâm 及cập 行hành 中trung 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 不bất 可khả 得đắc 。 則tắc 妄vọng 念niệm 心tâm 息tức 。 是thị 名danh 修tu 止chỉ 。 云vân 何hà 行hành 中trung 修tu 觀quán 。 應ưng 作tác 是thị 念niệm 。


由do 心tâm 動động 身thân 。 故cố 有hữu 進tiến 趣thú 。 名danh 之chi 為vi 行hành 。 因nhân 此thử 行hành 故cố 。 則tắc 有hữu 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 善thiện 惡ác 等đẳng 法pháp 。


即tức 當đương 反phản 觀quán 行hành 心tâm 。 不bất 見kiến 相tướng 貌mạo 。 當đương 知tri 行hành 者giả 及cập 行hành 中trung 一nhất 切thiết 法pháp 。 畢tất 竟cánh 空không 寂tịch 。 是thị 名danh 修tu 觀quán 。


二nhị 。 住trụ 者giả 。 若nhược 於ư 住trụ 時thời 。 應ưng 作tác 是thị 念niệm 。


我ngã 今kim 為vi 何hà 等đẳng 事sự 欲dục 住trụ 。 若nhược 為vi 諸chư 煩phiền 惱não 。 及cập 不bất 善thiện 無vô 記ký 事sự 住trụ 。 即tức 不bất 應ưng 住trụ 。 若nhược 為vi 善thiện 利lợi 益ích 事sự 。 即tức 應ưng 住trụ 。


云vân 何hà 住trụ 中trung 修tu 止chỉ 。 若nhược 於ư 住trụ 時thời 。 即tức 知tri 。


因nhân 於ư 住trụ 故cố 。 則tắc 有hữu 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 善thiện 惡ác 等đẳng 法pháp 。 了liễu 知tri 住trụ 心tâm 及cập 住trụ 中trung 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 不bất 可khả 得đắc 。 則tắc 妄vọng 念niệm 心tâm 息tức 。 是thị 名danh 修tu 止chỉ 。 云vân 何hà 住trụ 中trung 修tu 觀quán 。 應ưng 作tác 是thị 念niệm 。


由do 心tâm 駐trú 身thân 。 故cố 名danh 為vi 住trụ 。 因nhân 此thử 住trụ 故cố 。 則tắc 有hữu 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 善thiện 惡ác 等đẳng 法pháp 。


則tắc 當đương 反phản 觀quán 住trụ 心tâm 。 不bất 見kiến 相tướng 貌mạo 。 當đương 知tri 住trụ 者giả 及cập 住trụ 中trung 一nhất 切thiết 法pháp 。 畢tất 竟cánh 空không 寂tịch 。 是thị 名danh 修tu 觀quán 。


三tam 。 坐tọa 者giả 。 若nhược 於ư 坐tọa 時thời 。 應ưng 作tác 是thị 念niệm 。


我ngã 今kim 為vi 何hà 等đẳng 事sự 欲dục 坐tọa 。 若nhược 為vi 諸chư 煩phiền 惱não 。 及cập 不bất 善thiện 無vô 記ký 事sự 等đẳng 。 即tức 不bất 應ưng 坐tọa 。 為vi 善thiện 利lợi 益ích 事sự 。 則tắc 應ưng 坐tọa 。


云vân 何hà 坐tọa 中trung 修tu 止chỉ 。 若nhược 於ư 坐tọa 時thời 。 則tắc 當đương 了liễu 知tri 因nhân 於ư 坐tọa 故cố 。 則tắc 有hữu 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 善thiện 惡ác 等đẳng 法pháp 。 而nhi 無vô 一nhất 法pháp 可khả 得đắc 。 則tắc 妄vọng 念niệm 不bất 生sanh 。 是thị 名danh 修tu 止chỉ 。 云vân 何hà 坐tọa 中trung 修tu 觀quán 。 應ưng 作tác 是thị 念niệm 。


由do 心tâm 所sở 念niệm 。 壘lũy 脚cước 安an 身thân 。 因nhân 此thử 則tắc 有hữu 一nhất 切thiết 善thiện 惡ác 等đẳng 法pháp 。 故cố 名danh 為vi 坐tọa 。


反phản 觀quán 坐tọa 心tâm 。 不bất 見kiến 相tướng 貌mạo 。 當đương 知tri 坐tọa 者giả 及cập 坐tọa 中trung 一nhất 切thiết 法pháp 。 畢tất 竟cánh 空không 寂tịch 。 是thị 名danh 修tu 觀quán 。


四tứ 。 臥ngọa 者giả 。 於ư 臥ngọa 時thời 。 應ưng 作tác 是thị 念niệm 。


我ngã 今kim 為vi 何hà 等đẳng 事sự 欲dục 臥ngọa 。 若nhược 為vi 不bất 善thiện 放phóng 逸dật 等đẳng 事sự 。 則tắc 不bất 應ưng 臥ngọa 。 若nhược 為vi 調điều 和hòa 四tứ 大đại 故cố 臥ngọa 。 則tắc 應ưng 如như 師sư 子tử 王vương 臥ngọa 。


云vân 何hà 臥ngọa 中trung 修tu 止chỉ 。 若nhược 於ư 寢tẩm 息tức 。 則tắc 當đương 了liễu 知tri 。


因nhân 於ư 臥ngọa 故cố 。 則tắc 有hữu 一nhất 切thiết 善thiện 惡ác 等đẳng 法pháp 。 而nhi 無vô 一nhất 法pháp 可khả 得đắc 。 則tắc 妄vọng 念niệm 不bất 起khởi 。 是thị 名danh 修tu 止chỉ 。 云vân 何hà 臥ngọa 中trung 修tu 觀quán 。 應ưng 作tác 是thị 念niệm 。


由do 於ư 勞lao 乏phạp 。 即tức 便tiện 昏hôn 闇ám 。 放phóng 縱túng 六lục 情tình 。 因nhân 此thử 則tắc 有hữu 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 善thiện 惡ác 等đẳng 法pháp 。


即tức 當đương 反phản 觀quán 臥ngọa 心tâm 。 不bất 見kiến 相tướng 貌mạo 。 當đương 知tri 臥ngọa 者giả 及cập 臥ngọa 中trung 一nhất 切thiết 法pháp 。 畢tất 竟cánh 空không 寂tịch 。 是thị 名danh 修tu 觀quán 。


五ngũ 。 作tác 者giả 。 若nhược 作tác 時thời 。 應ưng 作tác 是thị 念niệm 。


我ngã 今kim 為vi 何hà 等đẳng 事sự 。 欲dục 如như 此thử 作tác 。 若nhược 為vi 不bất 善thiện 無vô 記ký 等đẳng 事sự 。 即tức 不bất 應ưng 作tác 。 若nhược 為vi 善thiện 利lợi 益ích 事sự 。 即tức 應ưng 作tác 。


云vân 何hà 名danh 作tác 中trung 修tu 止chỉ 。 若nhược 於ư 作tác 時thời 。 即tức 當đương 了liễu 知tri 。


因nhân 於ư 作tác 故cố 。 則tắc 有hữu 一nhất 切thiết 善thiện 惡ác 等đẳng 法pháp 。 而nhi 無vô 一nhất 法pháp 可khả 得đắc 。 則tắc 妄vọng 念niệm 不bất 起khởi 。 是thị 名danh 修tu 止chỉ 。 云vân 何hà 名danh 作tác 時thời 修tu 觀quán 。 應ưng 作tác 是thị 念niệm 。


由do 心tâm 運vận 於ư 身thân 手thủ 。 造tạo 作tác 諸chư 事sự 。 因nhân 此thử 則tắc 有hữu 一nhất 切thiết 善thiện 惡ác 等đẳng 法pháp 。 故cố 名danh 為vi 作tác 。


反phản 觀quán 作tác 心tâm 。 不bất 見kiến 相tướng 貌mạo 。 當đương 知tri 作tác 者giả 及cập 作tác 中trung 一nhất 切thiết 法pháp 。 畢tất 竟cánh 空không 寂tịch 。 是thị 名danh 修tu 觀quán 。


六lục 。 語ngữ 者giả 。 若nhược 於ư 語ngữ 時thời 。 應ưng 作tác 是thị 念niệm 。


我ngã 今kim 為vi 何hà 等đẳng 事sự 欲dục 語ngữ 。 若nhược 隨tùy 諸chư 煩phiền 惱não 。 為vi 論luận 說thuyết 不bất 善thiện 無vô 記ký 等đẳng 事sự 而nhi 語ngữ 。 即tức 不bất 應ưng 語ngữ 。 若nhược 為vi 善thiện 利lợi 益ích 事sự 。 即tức 應ưng 語ngữ 。


云vân 何hà 名danh 語ngữ 中trung 修tu 止chỉ 。 若nhược 於ư 語ngữ 時thời 。 即tức 知tri 因nhân 此thử 語ngữ 故cố 。 則tắc 有hữu 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 善thiện 惡ác 等đẳng 法pháp 。 了liễu 知tri 語ngữ 心tâm 及cập 語ngữ 中trung 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 善thiện 不bất 善thiện 法pháp 。 皆giai 不bất 可khả 得đắc 。 則tắc 妄vọng 念niệm 心tâm 息tức 。 是thị 名danh 修tu 止chỉ 。 云vân 何hà 語ngữ 中trung 修tu 觀quán 。 應ưng 作tác 是thị 念niệm 。


由do 心tâm 覺giác 觀quán 。 鼓cổ 動động 氣khí 息tức 。 衝xung 於ư 咽yết 喉hầu 。 唇thần 。 舌thiệt 。 齒xỉ 齶ngạc 。 故cố 出xuất 音âm 聲thanh 語ngữ 言ngôn 。 因nhân 此thử 語ngữ 故cố 。 則tắc 有hữu 一nhất 切thiết 善thiện 惡ác 等đẳng 法pháp 。 故cố 名danh 為vi 語ngữ 。


反phản 觀quán 語ngữ 心tâm 。 不bất 見kiến 相tướng 貌mạo 。 當đương 知tri 語ngữ 者giả 及cập 語ngữ 中trung 一nhất 切thiết 法pháp 。 畢tất 竟cánh 空không 寂tịch 。 是thị 名danh 修tu 觀quán 。


如như 上thượng 六lục 義nghĩa 修tu 習tập 止Chỉ 觀Quán 。 隨tùy 時thời 相tương 應ứng 用dụng 之chi 。 一nhất 一nhất 皆giai 有hữu 。 前tiền 五ngũ 番phiên 修tu 止Chỉ 觀Quán 意ý 。 如như 上thượng 所sở 說thuyết 。


次thứ 。 六lục 根căn 門môn 中trung 修tu 止Chỉ 觀Quán 者giả 。


一nhất 。 眼nhãn 見kiến 色sắc 時thời 修tu 止chỉ 者giả 。 隨tùy 見kiến 色sắc 時thời 。 如như 水thủy 中trung 月nguyệt 。 無vô 有hữu 定định 實thật 。 若nhược 見kiến 順thuận 情tình 之chi 色sắc 。 不bất 起khởi 貪tham 愛ái 。 若nhược 見kiến 違vi 情tình 之chi 色sắc 。 不bất 起khởi 瞋sân 惱não 。 若nhược 見kiến 非phi 違vi 非phi 順thuận 之chi 色sắc 。 不bất 起khởi 無vô 明minh 及cập 諸chư 亂loạn 想tưởng 。 是thị 名danh 修tu 止chỉ 。 云vân 何hà 名danh 眼nhãn 見kiến 色sắc 時thời 修tu 觀quán 。 應ưng 作tác 是thị 念niệm 。


隨tùy 有hữu 所sở 見kiến 。 即tức 相tương/tướng 空không 寂tịch 。


所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 於ư 彼bỉ 根căn 塵trần 空không 明minh 之chi 中trung 。 各các 無vô 所sở 見kiến 。 亦diệc 無vô 分phân 別biệt 。 和hòa 合hợp 因nhân 緣duyên 。 出xuất 生sanh 眼nhãn 識thức 。 次thứ 生sanh 意ý 識thức 。 即tức 能năng 分phân 別biệt 。 種chủng 種chủng 諸chư 色sắc 。 因nhân 此thử 則tắc 有hữu 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 善thiện 惡ác 等đẳng 法pháp 。


即tức 當đương 反phản 觀quán 念niệm 色sắc 之chi 心tâm 。 不bất 見kiến 相tướng 貌mạo 。 當đương 知tri 見kiến 者giả 。 及cập 一nhất 切thiết 法pháp 。 畢tất 竟cánh 空không 寂tịch 。 是thị 名danh 修tu 觀quán 。


二nhị 。 耳nhĩ 聞văn 聲thanh 時thời 修tu 止chỉ 者giả 。 隨tùy 所sở 聞văn 聲thanh 。 即tức 知tri 聲thanh 如như 響hưởng 相tương/tướng 。 若nhược 聞văn 順thuận 情tình 之chi 聲thanh 。 不bất 起khởi 愛ái 心tâm 。 違vi 情tình 之chi 聲thanh 。 不bất 起khởi 瞋sân 心tâm 。 非phi 違vi 非phi 順thuận 之chi 聲thanh 。 不bất 起khởi 分phân 別biệt 心tâm 。 是thị 名danh 修tu 止chỉ 。 云vân 何hà 聞văn 聲thanh 中trung 修tu 觀quán 。 應ưng 作tác 是thị 念niệm 。


隨tùy 所sở 聞văn 聲thanh 。 空không 無vô 所sở 有hữu 。 但đãn 從tùng 根căn 塵trần 和hòa 合hợp 。 生sanh 於ư 耳nhĩ 識thức 。 次thứ 意ý 識thức 生sanh 。 強cường/cưỡng 起khởi 分phân 別biệt 。 因nhân 此thử 即tức 有hữu 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 善thiện 惡ác 等đẳng 法pháp 。 故cố 名danh 聞văn 聲thanh 。


反phản 觀quán 聞văn 聲thanh 之chi 心tâm 。 不bất 見kiến 相tướng 貌mạo 。 當đương 知tri 聞văn 者giả 。 及cập 一nhất 切thiết 法pháp 。 畢tất 竟cánh 空không 寂tịch 。 是thị 名danh 為vi 觀quán 。


三tam 。 鼻tị 嗅khứu 香hương 時thời 修tu 止chỉ 者giả 。 隨tùy 所sở 聞văn 香hương 。 即tức 知tri 如như 焰diễm 不bất 實thật 。 若nhược 聞văn 順thuận 情tình 之chi 香hương 。 不bất 起khởi 著trước 心tâm 。 違vi 情tình 之chi 臭xú 。 不bất 起khởi 瞋sân 心tâm 。 非phi 違vi 非phi 順thuận 之chi 香hương 。 不bất 生sanh 亂loạn 念niệm 。 是thị 名danh 修tu 止chỉ 。 云vân 何hà 名danh 聞văn 香hương 中trung 修tu 觀quán 。 應ưng 作tác 是thị 念niệm 。


我ngã 今kim 聞văn 香hương 。 虛hư 誑cuống 無vô 實thật 。


所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 根căn 塵trần 合hợp 故cố 。 而nhi 生sanh 鼻tị 識thức 。 次thứ 生sanh 意ý 識thức 。 強cường/cưỡng 取thủ 香hương 相tương/tướng 。 因nhân 此thử 則tắc 有hữu 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 善thiện 惡ác 等đẳng 法pháp 。 故cố 名danh 聞văn 香hương 。


反phản 觀quán 聞văn 香hương 之chi 心tâm 。 不bất 見kiến 相tướng 貌mạo 。 當đương 知tri 聞văn 香hương 。 及cập 一nhất 切thiết 法pháp 。 畢tất 竟cánh 空không 寂tịch 。 是thị 名danh 修tu 觀quán 。


四tứ 。 舌thiệt 受thọ 味vị 時thời 修tu 止chỉ 者giả 。 隨tùy 所sở 受thọ 味vị 。 即tức 知tri 如như 於ư 夢mộng 幻huyễn 中trung 得đắc 味vị 。 若nhược 得đắc 順thuận 情tình 美mỹ 味vị 。 不bất 起khởi 貪tham 著trước 。 違vi 情tình 惡ác 味vị 。 不bất 起khởi 瞋sân 心tâm 。 非phi 違vi 非phi 順thuận 之chi 味vị 。 不bất 起khởi 分phân 別biệt 意ý 想tưởng 。 是thị 名danh 修tu 止chỉ 。 云vân 何hà 名danh 舌thiệt 受thọ 味vị 時thời 修tu 觀quán 。 應ưng 作tác 是thị 念niệm 。


今kim 所sở 受thọ 味vị 。 實thật 不bất 可khả 得đắc 。


所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 內nội 外ngoại 六lục 味vị 。 性tánh 無vô 分phân 別biệt 。 因nhân 內nội 舌thiệt 根căn 和hòa 合hợp 。 則tắc 舌thiệt 識thức 生sanh 。 次thứ 生sanh 意ý 識thức 。 強cường/cưỡng 取thủ 味vị 相tương/tướng 。 因nhân 此thử 則tắc 有hữu 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 善thiện 惡ác 等đẳng 法pháp 。


反phản 觀quán 緣duyên 味vị 之chi 識thức 。 不bất 見kiến 相tướng 貌mạo 。 當đương 知tri 受thọ 味vị 者giả 。 及cập 一nhất 切thiết 法pháp 。 畢tất 竟cánh 空không 寂tịch 。 是thị 名danh 修tu 觀quán 。


五ngũ 。 身thân 受thọ 觸xúc 時thời 修tu 止chỉ 者giả 。 隨tùy 所sở 覺giác 觸xúc 。 即tức 知tri 如như 影ảnh 。 幻huyễn 化hóa 不bất 實thật 。 若nhược 受thọ 順thuận 情tình 樂nhạo/nhạc/lạc 觸xúc 。 不bất 起khởi 貪tham 著trước 。 若nhược 受thọ 違vi 情tình 苦khổ 觸xúc 。 不bất 起khởi 瞋sân 惱não 。 受thọ 非phi 違vi 非phi 順thuận 之chi 觸xúc 。 不bất 起khởi 憶ức 想tưởng 分phân 別biệt 。 是thị 名danh 修tu 止chỉ 。 云vân 何hà 身thân 受thọ 觸xúc 時thời 修tu 觀quán 。 應ưng 作tác 是thị 念niệm 。


輕khinh 重trọng 。 冷lãnh 煖noãn 。 澁sáp 滑hoạt 等đẳng 法pháp 。 名danh 之chi 為vi 觸xúc 。 頭đầu 等đẳng 六lục 分phần 。 名danh 之chi 為vi 身thân 。 觸xúc 性tánh 虛hư 假giả 。 身thân 亦diệc 不bất 實thật 。 和hòa 合hợp 因nhân 緣duyên 。 即tức 生sanh 身thân 識thức 。 次thứ 生sanh 意ý 識thức 。 憶ức 想tưởng 分phân 別biệt 。 苦khổ 樂lạc 等đẳng 相tương/tướng 。 故cố 名danh 受thọ 觸xúc 。


反phản 觀quán 緣duyên 觸xúc 之chi 心tâm 。 不bất 見kiến 相tướng 貌mạo 。 當đương 知tri 受thọ 觸xúc 者giả 。 及cập 一nhất 切thiết 法pháp 。 畢tất 竟cánh 空không 寂tịch 。 是thị 名danh 修tu 觀quán 。


六lục 。 意ý 知tri 法pháp 中trung 修tu 止Chỉ 觀Quán 相tương/tướng 。 如như 初sơ 坐tọa 中trung 已dĩ 明minh 訖ngật 。


自tự 上thượng 依y 六lục 根căn 修tu 止Chỉ 觀Quán 相tương/tướng 。 隨tùy 所sở 意ý 用dụng 而nhi 用dụng 之chi 。 一nhất 一nhất 具cụ 上thượng 五ngũ 番phiên 之chi 意ý 。 是thị 中trung 已dĩ 廣quảng 分phân 別biệt 。 今kim 不bất 重trọng/trùng 辨biện 。


行hành 者giả 若nhược 能năng 。 於ư 行hành 住trụ 坐tọa 臥ngọa 。 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 。 等đẳng 一nhất 切thiết 處xứ 。 中trung 修tu 止Chỉ 觀Quán 者giả 。 當đương 知tri 是thị 人nhân 。 真chân 修tu 摩ma 訶ha 衍diễn 道đạo 。 如như 《# 大đại 品phẩm 經kinh 》# 云vân 。


佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

若nhược 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 時thời 知tri 行hành 。 坐tọa 時thời 知tri 坐tọa 。 乃nãi 至chí 服phục 僧tăng 伽già 梨lê 。 視thị 眴thuấn/huyễn 一nhất 心tâm 。 出xuất 入nhập 禪thiền 定định 。 當đương 知tri 是thị 人nhân 。 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩ma 訶ha 衍diễn 。


復phục 次thứ 。 若nhược 人nhân 能năng 如như 是thị 一nhất 切thiết 。 處xử 中trung 修tu 行hành 大Đại 乘Thừa 。 是thị 人nhân 則tắc 於ư 世thế 間gian 最tối 勝thắng 。 最tối 上thượng 。 無vô 與dữ 等đẳng 者giả 。 釋thích 論luận 偈kệ 中trung 說thuyết 。


閑nhàn 坐tọa 林lâm 樹thụ 間gian 。 寂tịch 然nhiên 滅diệt 諸chư 惡ác 。


憺đam 怕phạ 得đắc 一nhất 心tâm 。 斯tư 樂nhạo/nhạc/lạc 非phi 天thiên 樂nhạo/nhạc/lạc 。


人nhân 求cầu 世thế 間gian 利lợi 。 名danh 衣y 好hảo/hiếu 床sàng 褥nhục 。


斯tư 樂nhạo/nhạc/lạc 非phi 安an 隱ẩn 。 求cầu 利lợi 無vô 厭yếm 足túc 。


衲nạp 衣y 在tại 空không 閑nhàn 。 動động 止chỉ 心tâm 常thường 一nhất 。


自tự 以dĩ 智trí 慧tuệ 明minh 。 觀quán 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。


種chủng 種chủng 諸chư 法Pháp 中trung 。 皆giai 以dĩ 等đẳng 觀quán 入nhập 。


解giải 慧tuệ 心tâm 寂tịch 然nhiên 。 三tam 界giới 無vô 倫luân 匹thất 。


善thiện 根căn 發phát 第đệ 七thất


行hành 者giả 若nhược 能năng 。 如như 是thị 從tùng 假giả 入nhập 空không 觀quán 中trung 善thiện 修tu 止Chỉ 觀Quán 者giả 。 則tắc 於ư 坐tọa 中trung 。 身thân 心tâm 明minh 淨tịnh 。


爾nhĩ 時thời 當đương 有hữu 。 種chủng 種chủng 善thiện 根căn 開khai 發phát 。 應ưng 須tu 識thức 知tri 。


今kim 略lược 明minh 善thiện 根căn 發phát 相tương/tướng 。 有hữu 二nhị 種chủng 不bất 同đồng 。


一nhất 。 外ngoại 善thiện 根căn 發phát 相tương/tướng 。 所sở 謂vị 。


布bố 施thí 。 持trì 戒giới 。 孝hiếu 順thuận 父phụ 母mẫu 尊tôn 長trưởng 。 供cúng 養dường 三Tam 寶Bảo 。 及cập 諸chư 聽thính 學học 等đẳng 。 善thiện 根căn 開khai 發phát 。 此thử 是thị 外ngoại 事sự 。 若nhược 非phi 正chánh 修tu 。 與dữ 魔ma 境cảnh 相tướng 濫lạm 。 今kim 不bất 分phân 別biệt 。


二nhị 。 內nội 善thiện 根căn 發phát 相tương/tướng 。 所sở 謂vị 諸chư 禪thiền 定định 法Pháp 。 門môn 善thiện 根căn 開khai 發phát 。 有hữu 三tam 種chủng 意ý 。


第đệ 一nhất 。 明minh 善thiện 根căn 發phát 相tương/tướng 。 有hữu 五ngũ 種chủng 不bất 同đồng 。


一nhất 。 息tức 道đạo 善thiện 根căn 發phát 相tương/tướng 。 行hành 者giả 善thiện 修tu 止Chỉ 觀Quán 故cố 。 身thân 心tâm 調điều 適thích 。 妄vọng 念niệm 止chỉ 息tức 。 因nhân 是thị 自tự 覺giác 其kỳ 心tâm 漸tiệm 漸tiệm 入nhập 定định 。 發phát 於ư 欲dục 界giới 及cập 未vị 到đáo 地địa 等đẳng 定định 。 身thân 心tâm 泯mẫn 然nhiên 空không 寂tịch 。 定định 心tâm 安an 隱ẩn 。 於ư 此thử 定định 中trung 。 都đô 不bất 見kiến 有hữu 身thân 心tâm 相tướng 貌mạo 。 於ư 後hậu 或hoặc 經kinh 一nhất 坐tọa 。 二nhị 坐tọa 。 乃nãi 至chí 一nhất 日nhật 。 二nhị 日nhật 。 一nhất 月nguyệt 。 二nhị 月nguyệt 。 將tương 息tức 不bất 得đắc 。 不bất 退thoái 不bất 失thất 。 即tức 於ư 定định 中trung 。 忽hốt 覺giác 身thân 心tâm 運vận 動động 。 八bát 觸xúc 而nhi 發phát 者giả 。 所sở 謂vị 覺giác 身thân 痛thống 。 痒dương 。 冷lãnh 。 煖noãn 。 輕khinh 。 重trọng/trùng 。 澁sáp 。 滑hoạt 等đẳng 。 當đương 觸xúc 發phát 時thời 。 身thân 心tâm 安an 定định 。 虛hư 微vi 悅duyệt 豫dự 。 快khoái 樂lạc 清thanh 淨tịnh 。 不bất 可khả 為ví 喻dụ 。 是thị 為vi 知tri 息tức 道đạo 根căn 本bổn 禪thiền 定định 善thiện 根căn 發phát 相tương/tướng 。 行hành 者giả 或hoặc 於ư 欲dục 界giới 未vị 到đáo 地địa 中trung 。 忽hốt 然nhiên 覺giác 息tức 出xuất 入nhập 長trường 短đoản 。 遍biến 身thân 毛mao 孔khổng 皆giai 悉tất 虛hư 疎sơ 。 即tức 以dĩ 心tâm 眼nhãn 見kiến 身thân 內nội 。 三tam 十thập 六lục 物vật 。 猶do 如như 開khai 倉thương 見kiến 諸chư 麻ma 豆đậu 等đẳng 。 心tâm 大đại 驚kinh 喜hỷ 。 寂tịch 靜tĩnh 安an 快khoái 。 是thị 為vi 隨tùy 息tức 特đặc 勝thắng 善thiện 根căn 發phát 相tương/tướng 。


二nhị 。 不bất 淨tịnh 觀quán 善thiện 根căn 發phát 相tương/tướng 。 行hành 者giả 若nhược 於ư 欲dục 界giới 未vị 到đáo 地địa 定định 。 於ư 此thử 定định 中trung 。 身thân 心tâm 虛hư 寂tịch 。 忽hốt 然nhiên 見kiến 他tha 男nam 女nữ 身thân 死tử 。 死tử 已dĩ 膖phùng 脹trướng 。 爛lạn 壞hoại 。 蟲trùng 膿nùng 流lưu 出xuất 。 見kiến 白bạch 骨cốt 狼lang 藉tạ 。 其kỳ 心tâm 悲bi 喜hỷ 。 厭yếm 患hoạn 所sở 愛ái 。 此thử 為vi 九cửu 想tưởng 善thiện 根căn 發phát 相tương/tướng 。 或hoặc 於ư 靜tĩnh 定định 之chi 中trung 。 忽hốt 然nhiên 見kiến 內nội 身thân 不bất 淨tịnh 。 外ngoại 身thân 膖phùng 脹trướng 狼lang 藉tạ 。 自tự 身thân 白bạch 骨cốt 從tùng 頭đầu 至chí 足túc 。 節tiết 節tiết 相tương/tướng 拄trụ 。 見kiến 是thị 事sự 已dĩ 。 定định 心tâm 安an 隱ẩn 。 驚kinh 悟ngộ 無vô 常thường 。 厭yếm 患hoạn 五ngũ 欲dục 。 不bất 著trước 我ngã 人nhân 。 此thử 是thị 背bối/bội 捨xả 善thiện 根căn 發phát 相tương/tướng 。 或hoặc 於ư 定định 心tâm 中trung 。 見kiến 於ư 內nội 身thân 及cập 外ngoại 身thân 。 一nhất 切thiết 飛phi 禽cầm 走tẩu 獸thú 。 衣y 服phục 飲ẩm 食thực 。 屋ốc 舍xá 山sơn 林lâm 。 皆giai 悉tất 不bất 淨tịnh 。 此thử 為vi 大đại 不bất 淨tịnh 善thiện 根căn 發phát 相tương/tướng 。


三tam 。 慈từ 心tâm 善thiện 根căn 發phát 相tương/tướng 。 行hành 者giả 因nhân 修tu 止Chỉ 觀Quán 故cố 。 若nhược 得đắc 欲dục 界giới 。 未vị 到đáo 地địa 定định 。 於ư 此thử 定định 中trung 。 忽hốt 然nhiên 發phát 心tâm 。 慈từ 念niệm 眾chúng 生sanh 。 或hoặc 緣duyên 親thân 人nhân 得đắc 樂lạc 之chi 相tướng 。 即tức 發phát 深thâm 定định 。 內nội 心tâm 悅duyệt 樂lạc 清thanh 淨tịnh 。 不bất 可khả 為ví 喻dụ 。 中trung 人nhân 。 怨oán 人nhân 。 乃nãi 至chí 十thập 方phương 。 五ngũ 道đạo 眾chúng 生sanh 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 從tùng 禪thiền 定định 起khởi 。 其kỳ 心tâm 悅duyệt 樂lạc 。 隨tùy 所sở 見kiến 人nhân 。 顏nhan 色sắc 常thường 和hòa 。 是thị 為vi 慈từ 心tâm 善thiện 根căn 發phát 相tương/tướng 。 悲bi 。 喜hỷ 。 捨xả 心tâm 發phát 相tương/tướng 。 類loại 此thử 可khả 知tri 也dã 。


四tứ 。 因nhân 緣duyên 觀quán 善thiện 根căn 發phát 相tương/tướng 。 行hành 者giả 因nhân 修tu 止Chỉ 觀Quán 故cố 。 若nhược 得đắc 欲dục 界giới 未vị 到đáo 地địa 。 身thân 心tâm 靜tĩnh 定định 。 忽hốt 然nhiên 覺giác 悟ngộ 心tâm 生sanh 。 推thôi 尋tầm 三tam 世thế 無vô 明minh 。 行hành 等đẳng 諸chư 因nhân 緣duyên 中trung 。 不bất 見kiến 人nhân 我ngã 。 即tức 離ly 斷đoạn 常thường 。 破phá 諸chư 執chấp 見kiến 。 得đắc 定định 安an 隱ẩn 。 解giải 慧tuệ 開khai 發phát 。 心tâm 生sanh 法Pháp 喜hỷ 。 不bất 念niệm 世thế 間gian 之chi 事sự 。 乃nãi 至chí 五ngũ 陰ấm 。 十thập 二nhị 處xứ 。 十thập 八bát 界giới 中trung 。 分phân 別biệt 亦diệc 如như 是thị 。 是thị 為vi 因nhân 緣duyên 。 觀quán 善thiện 根căn 發phát 相tương/tướng 。


五ngũ 。 念niệm 佛Phật 善thiện 根căn 發phát 相tương/tướng 。 行hành 者giả 因nhân 修tu 止Chỉ 觀Quán 故cố 。 若nhược 得đắc 欲dục 界giới 。 未vị 到đáo 地địa 定định 。 身thân 心tâm 空không 寂tịch 。 忽hốt 然nhiên 憶ức 念niệm 諸chư 佛Phật 。 功công 德đức 相tướng 好hảo 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 所sở 有hữu 十Thập 力Lực 。 無vô 畏úy 。 不bất 共cộng 。 三tam 昧muội 。 解giải 脫thoát 等đẳng 法pháp 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 神thần 通thông 變biến 化hóa 。 無vô 礙ngại 說thuyết 法Pháp 。 廣quảng 利lợi 眾chúng 生sanh 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 如như 是thị 等đẳng 無vô 量lượng 功công 德đức 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 作tác 是thị 念niệm 時thời 。 即tức 發phát 愛ái 敬kính 心tâm 生sanh 。 三tam 昧muội 開khai 發phát 。 身thân 心tâm 快khoái 樂lạc 。 清thanh 淨tịnh 安an 隱ẩn 。 無vô 諸chư 惡ác 相tướng 。 從tùng 禪thiền 定định 起khởi 。 身thân 體thể 輕khinh 利lợi 。 自tự 覺giác 功công 德đức 巍nguy 巍nguy 。 人nhân 所sở 愛ái 敬kính 。 是thị 為vi 念Niệm 佛Phật 三Tam 昧Muội 。 善thiện 根căn 發phát 相tương/tướng 。


復phục 次thứ 。 行hành 者giả 因nhân 修tu 止Chỉ 觀Quán 故cố 。 若nhược 得đắc 身thân 心tâm 澄trừng 淨tịnh 。 或hoặc 發phát 無vô 常thường 。 苦khổ 。 空không 。 無vô 我ngã 。 不bất 淨tịnh 。 世thế 間gian 可khả 厭yếm 。 食thực 不bất 淨tịnh 相tương/tướng 。 死tử 離ly 盡tận 想tưởng 。 念niệm 佛Phật 。 法pháp 。 僧Tăng 。 戒giới 。 捨xả 。 天thiên 。 念niệm 處xứ 。 正chánh 勤cần 。 如như 意ý 。 根căn 。 力lực 。 覺giác 。 道đạo 。 空không 。 無vô 相tướng 。 無vô 作tác 。 六Lục 度Độ 諸chư 波Ba 羅La 蜜Mật 。 神thần 通thông 變biến 化hóa 等đẳng 。 一nhất 切thiết 法Pháp 門môn 發phát 相tương/tướng 。 是thị 中trung 應ưng 廣quảng 分phân 別biệt 。 故cố 經Kinh 云vân 。


制chế 心tâm 一nhất 處xứ 。 無vô 事sự 不bất 辦biện 。


二nhị 。 分phân 別biệt 真chân 偽ngụy 者giả 。 有hữu 二nhị 。


一nhất 者giả 。 辨biện 邪tà 偽ngụy 禪thiền 發phát 相tương/tướng 。 行hành 者giả 若nhược 發phát 如như 上thượng 諸chư 禪thiền 時thời 。 隨tùy 因nhân 所sở 發phát 之chi 法pháp 。 或hoặc 身thân 搔tao 動động 。 或hoặc 時thời 身thân 重trọng/trùng 如như 物vật 鎮trấn 壓áp 。 或hoặc 時thời 身thân 輕khinh 欲dục 飛phi 。 或hoặc 時thời 如như 縛phược 。 或hoặc 時thời 逶# 迤dĩ 垂thùy 熟thục 。 或hoặc 時thời 煎tiễn 寒hàn 。 或hoặc 時thời 壯tráng 熱nhiệt 。 或hoặc 見kiến 種chủng 種chủng 諸chư 異dị 境cảnh 界giới 。 或hoặc 時thời 其kỳ 心tâm 闇ám 蔽tế 。 或hoặc 時thời 起khởi 諸chư 惡ác 覺giác 。 或hoặc 時thời 念niệm 外ngoại 散tán 亂loạn 諸chư 雜tạp 善thiện 事sự 。 或hoặc 時thời 歡hoan 喜hỷ 躁táo 動động 。 或hoặc 時thời 憂ưu 愁sầu 悲bi 思tư 。 或hoặc 時thời 惡ác 觸xúc 身thân 毛mao 驚kinh 竪thụ 。 或hoặc 時thời 大đại 樂nhạo/nhạc/lạc 昏hôn 醉túy 。 如như 是thị 種chủng 種chủng 邪tà 法pháp 。 與dữ 禪thiền 俱câu 發phát 。 名danh 為vi 邪tà 偽ngụy 。 此thử 之chi 邪tà 定định 。 若nhược 人nhân 愛ái 著trước 。 即tức 與dữ 九cửu 十thập 五ngũ 種chủng 。 鬼quỷ 神thần 法pháp 相tướng 應ưng 。 多đa 好hảo/hiếu 失thất 心tâm 顛điên 狂cuồng 。 或hoặc 時thời 諸chư 鬼quỷ 神thần 等đẳng 。 知tri 人nhân 念niệm 著trước 其kỳ 法pháp 。 即tức 加gia 勢thế 力lực 。 令linh 發phát 諸chư 邪tà 定định 邪tà 智trí 。 辯biện 才tài 神thần 通thông 。 惑hoặc 動động 世thế 人nhân 。 凡phàm 愚ngu 見kiến 者giả 。 謂vị 得đắc 道Đạo 果quả 。 皆giai 悉tất 信tín 伏phục 。 而nhi 其kỳ 內nội 心tâm 顛điên 倒đảo 。 專chuyên 行hành 鬼quỷ 法pháp 。 惑hoặc 亂loạn 世thế 間gian 。 是thị 人nhân 命mạng 終chung 。 永vĩnh 不bất 值trị 佛Phật 。 還hoàn 墮đọa 鬼quỷ 神thần 道đạo 中trung 。 若nhược 坐tọa 時thời 多đa 行hành 惡ác 法pháp 。 即tức 墮đọa 地địa 獄ngục 。 行hành 者giả 修tu 止Chỉ 觀Quán 時thời 。 若nhược 證chứng 如như 是thị 等đẳng 禪thiền 。 有hữu 此thử 諸chư 邪tà 偽ngụy 相tương/tướng 。 當đương 即tức 卻khước 之chi 。 云vân 何hà 卻khước 之chi 。 若nhược 知tri 虛hư 誑cuống 。 正chánh 心tâm 不bất 受thọ 不bất 著trước 。 即tức 當đương 謝tạ 滅diệt 。 應ứng 用dụng 正chánh 觀quán 破phá 之chi 。 即tức 當đương 滅diệt 矣hĩ 。


二nhị 者giả 。 辨biện 真chân 正chánh 禪thiền 發phát 相tương/tướng 。 行hành 者giả 若nhược 於ư 坐tọa 中trung 發phát 諸chư 禪thiền 時thời 。 無vô 有hữu 如như 上thượng 所sở 說thuyết 。 諸chư 邪tà 法pháp 等đẳng 。 隨tùy 一nhất 一nhất 禪thiền 發phát 時thời 。 即tức 覺giác 與dữ 定định 相tương 應ứng 。 空không 明minh 清thanh 淨tịnh 。 內nội 心tâm 喜hỷ 悅duyệt 。 憺đam 然nhiên 快khoái 樂lạc 。 無vô 有hữu 覆phú 蓋cái 。 善thiện 心tâm 開khai 發phát 。 信tín 敬kính 增tăng 長trưởng 。 智trí 鑒giám 分phân 明minh 。 身thân 心tâm 柔nhu 軟nhuyễn 。 微vi 妙diệu 虛hư 寂tịch 。 厭yếm 患hoạn 世thế 間gian 。 無vô 為vi 無vô 欲dục 。 出xuất 入nhập 自tự 在tại 。 是thị 為vi 正chánh 禪thiền 發phát 相tương/tướng 。 譬thí 如như 與dữ 惡ác 人nhân 共cộng 事sự 。 恆hằng 相tương 觸xúc 惱não 。 若nhược 與dữ 善thiện 人nhân 共cộng 事sự 。 久cửu 見kiến 其kỳ 美mỹ 。 分phân 別biệt 邪tà 正chánh 。 二nhị 種chủng 禪thiền 發phát 之chi 相tướng 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。


三tam 。 明minh 用dụng 止Chỉ 觀Quán 長trưởng 養dưỡng 。 諸chư 善thiện 根căn 者giả 。 若nhược 於ư 坐tọa 中trung 諸chư 善thiện 根căn 發phát 時thời 。 應ứng 用dụng 止Chỉ 觀Quán 二nhị 法pháp 修tu 令linh 增tăng 進tiến 。 若nhược 宜nghi 用dụng 止chỉ 。 則tắc 以dĩ 止chỉ 修tu 之chi 。 若nhược 宜nghi 用dụng 觀quán 。 則tắc 以dĩ 觀quán 修tu 之chi 。 具cụ 如như 前tiền 說thuyết 略lược 示thị 大đại 意ý 矣hĩ 。


覺giác 知tri 魔ma 事sự 第đệ 八bát


梵Phạm 音âm 魔ma 羅la 。 秦tần 言ngôn 殺sát 者giả 。 奪đoạt 行hành 人nhân 功công 德đức 之chi 財tài 。 殺sát 行hành 人nhân 智trí 慧tuệ 之chi 命mạng 。 是thị 故cố 名danh 之chi 為vi 惡ác 。 魔ma 事sự 者giả 。 如như 佛Phật 以dĩ 功công 德đức 智trí 慧tuệ 。 度độ 脫thoát 眾chúng 生sanh 。 入nhập 涅Niết 槃Bàn 為vi 事sự 。 魔ma 常thường 以dĩ 破phá 壞hoại 眾chúng 生sanh 。 善thiện 根căn 令linh 流lưu 轉chuyển 生sanh 死tử 為vi 事sự 。 若nhược 能năng 安an 心tâm 正Chánh 道Đạo 。 是thị 故cố 道đạo 高cao 方phương 知tri 魔ma 盛thịnh 。 仍nhưng 須tu 善thiện 識thức 魔ma 事sự 。 但đãn 有hữu 四tứ 種chủng 。


一nhất 。 煩phiền 惱não 魔ma 。 二nhị 。 陰ấm 入nhập 界giới 魔ma 。 三tam 。 死tử 魔ma 。 四tứ 。 鬼quỷ 神thần 魔ma 。 三tam 種chủng 皆giai 是thị 世thế 間gian 之chi 常thường 事sự 。 及cập 隨tùy 人nhân 自tự 心tâm 所sở 生sanh 。 當đương 須tu 自tự 心tâm 正chánh 除trừ 遣khiển 之chi 。 今kim 不bất 分phân 別biệt 。 鬼quỷ 神thần 魔ma 相tương/tướng 。 此thử 事sự 須tu 知tri 。 今kim 當đương 略lược 說thuyết 。


鬼quỷ 神thần 魔ma 有hữu 三tam 種chủng 。


一nhất 者giả 。 精tinh 魅mị 。 十thập 二nhị 時thời 獸thú 。 變biến 化hóa 作tác 種chủng 種chủng 形hình 色sắc 。 或hoặc 作tác 少thiểu 女nữ 。 老lão 宿túc 之chi 形hình 。 乃nãi 至chí 可khả 畏úy 身thân 等đẳng 非phi 一nhất 。 惱não 惑hoặc 行hành 人nhân 。 此thử 諸chư 精tinh 魅mị 。 欲dục 惱não 行hành 人nhân 。 各các 當đương 其kỳ 時thời 而nhi 來lai 。 善thiện 須tu 別biệt 識thức 。 若nhược 於ư 寅# 時thời 來lai 者giả 。 必tất 是thị 虎hổ 獸thú 等đẳng 。 若nhược 於ư 卯mão 時thời 來lai 者giả 。 必tất 是thị 兔thố 。 鹿lộc 等đẳng 。 若nhược 於ư 辰thần 時thời 來lai 者giả 。 必tất 是thị 龍long 。 鼈miết 等đẳng 。 若nhược 於ư 巳tị 時thời 來lai 者giả 。 必tất 是thị 蛇xà 。 蟒mãng 等đẳng 。 若nhược 於ư 午ngọ 時thời 來lai 者giả 。 必tất 是thị 馬mã 。 驢lư 。 駝đà 等đẳng 。 若nhược 於ư 未vị 時thời 來lai 者giả 。 必tất 是thị 羊dương 等đẳng 。 若nhược 於ư 申thân 時thời 來lai 者giả 。 必tất 是thị 猿viên 猴hầu 等đẳng 。 若nhược 於ư 酉dậu 時thời 來lai 者giả 。 必tất 是thị 鷄kê 。 烏ô 等đẳng 。 若nhược 於ư 戌tuất 時thời 來lai 者giả 。 必tất 是thị 狗cẩu 。 狼lang 等đẳng 。 若nhược 於ư 亥hợi 時thời 來lai 者giả 。 必tất 是thị 猪trư 等đẳng 。 子tử 時thời 來lai 者giả 。 必tất 是thị 鼠thử 等đẳng 。 丑sửu 時thời 來lai 者giả 。 必tất 是thị 牛ngưu 等đẳng 。 行hành 者giả 若nhược 見kiến 常thường 用dụng 此thử 時thời 來lai 。 即tức 知tri 其kỳ 獸thú 精tinh 。 說thuyết 其kỳ 名danh 字tự 訶ha 責trách 。 即tức 當đương 謝tạ 滅diệt 。


二nhị 者giả 。 堆đôi 剔dịch 鬼quỷ 。 亦diệc 作tác 種chủng 種chủng 惱não 觸xúc 行hành 人nhân 。 或hoặc 如như 蟲trùng 蝎hạt 緣duyên 人nhân 頭đầu 面diện 。 鑽toàn 刺thứ 熠dập 熠dập 。 或hoặc 擊kích 櫪# 人nhân 兩lưỡng 腋dịch 下hạ 。 或hoặc 乍sạ 抱bão 持trì 於ư 人nhân 。 或hoặc 言ngôn 說thuyết 音âm 聲thanh 喧huyên 閙náo 。 及cập 作tác 諸chư 獸thú 之chi 形hình 。 異dị 相tướng 非phi 一nhất 。 來lai 惱não 行hành 人nhân 。 應ưng 即tức 覺giác 知tri 。 一nhất 心tâm 閉bế 目mục 。 陰ấm 而nhi 罵mạ 之chi 。 作tác 是thị 言ngôn 。


我ngã 今kim 識thức 汝nhữ 。 汝nhữ 是thị 閻Diêm 浮Phù 提Đề 。 中trung 食thực 火hỏa 臭xú 香hương 偷thâu 臘lạp 吉cát 支chi 。 邪tà 見kiến 。 喜hỷ 破phá 戒giới 種chủng 。 我ngã 今kim 持trì 戒giới 。 終chung 不bất 畏úy 汝nhữ 。


若nhược 出xuất 家gia 人nhân 。 應ưng 誦tụng 戒giới 本bổn 。 若nhược 在tại 家gia 人nhân 。 應ưng 誦tụng 三Tam 歸Quy 五Ngũ 戒Giới 等đẳng 。 鬼quỷ 便tiện 卻khước 行hành 。 匍bồ 匐bặc 而nhi 去khứ 。 如như 是thị 若nhược 作tác 種chủng 種chủng 留lưu 難nạn 。 惱não 人nhân 相tướng 貌mạo 。 及cập 餘dư 斷đoạn 除trừ 之chi 法pháp 。 並tịnh 如như 禪thiền 經kinh 中trung 廣quảng 說thuyết 。


三tam 者giả 。 魔ma 惱não 。 是thị 魔ma 多đa 化hóa 作tác 三tam 種chủng 五ngũ 塵trần 境cảnh 界giới 相tương/tướng 來lai 破phá 善thiện 心tâm 。


一nhất 。 作tác 違vi 情tình 事sự 。 則tắc 可khả 畏úy 五ngũ 塵trần 令linh 人nhân 恐khủng 懼cụ 。 二nhị 。 作tác 順thuận 情tình 事sự 。 則tắc 可khả 愛ái 五ngũ 塵trần 令linh 人nhân 心tâm 著trước 。 三tam 。 非phi 違vi 非phi 順thuận 事sự 。 則tắc 平bình 等đẳng 五ngũ 塵trần 動động 亂loạn 行hành 者giả 。 是thị 故cố 魔ma 名danh 殺sát 者giả 。 亦diệc 名danh 華hoa 箭tiễn 。 亦diệc 名danh 五ngũ 箭tiễn 。 射xạ 人nhân 五ngũ 情tình 故cố 。 名danh 色sắc 中trung 作tác 。 種chủng 種chủng 境cảnh 界giới 。 惑hoặc 亂loạn 行hành 人nhân 。 作tác 順thuận 情tình 境cảnh 者giả 。 或hoặc 作tác 父phụ 母mẫu 兄huynh 弟đệ 。 諸chư 佛Phật 形hình 像tượng 。 端đoan 正chánh 男nam 女nữ 可khả 愛ái 之chi 境cảnh 。 令linh 人nhân 心tâm 著trước 。 作tác 違vi 情tình 境cảnh 界giới 者giả 。 或hoặc 作tác 虎hổ 狼lang 師sư 子tử 。 羅la 剎sát 之chi 形hình 。 種chủng 種chủng 可khả 畏úy 之chi 像tượng 。 來lai 怖bố 行hành 人nhân 。 作tác 非phi 違vi 非phi 順thuận 境cảnh 者giả 。 則tắc 平bình 常thường 之chi 事sự 。 動động 亂loạn 人nhân 心tâm 。 令linh 失thất 禪thiền 定định 。 故cố 名danh 為vi 魔ma 。 或hoặc 作tác 種chủng 種chủng 好hảo 惡ác 之chi 音âm 聲thanh 。 作tác 種chủng 種chủng 香hương 臭xú 之chi 氣khí 。 作tác 種chủng 種chủng 好hảo 惡ác 之chi 味vị 。 作tác 種chủng 種chủng 苦khổ 樂lạc 境cảnh 界giới 來lai 觸xúc 人nhân 身thân 。 皆giai 是thị 魔ma 事sự 。 其kỳ 相tương/tướng 眾chúng 多đa 。 今kim 不bất 具cụ 說thuyết 。 舉cử 要yếu 言ngôn 之chi 。


若nhược 作tác 種chủng 種chủng 五ngũ 塵trần 。 惱não 亂loạn 於ư 人nhân 。 令linh 失thất 善thiện 法Pháp 。 起khởi 諸chư 煩phiền 惱não 。 皆giai 是thị 魔ma 軍quân 。 以dĩ 能năng 破phá 壞hoại 平bình 等đẳng 佛Phật 法Pháp 。 令linh 起khởi 貪tham 欲dục 。 憂ưu 愁sầu 。 瞋sân 恚khuể 。 睡thụy 眠miên 等đẳng 諸chư 障chướng 道Đạo 法Pháp 。 如như 經kinh 偈kệ 中trung 說thuyết 。


欲dục 是thị 汝nhữ 初sơ 軍quân 。 憂ưu 愁sầu 為vi 第đệ 二nhị 。


飢cơ 渴khát 第đệ 三tam 軍quân 。 渴khát 愛ái 為vi 第đệ 四tứ 。


睡thụy 眠miên 第đệ 五ngũ 軍quân 。 怖bố 畏úy 為vi 第đệ 六lục 。


疑nghi 悔hối 第đệ 七thất 軍quân 。 瞋sân 恚khuể 為vi 第đệ 八bát 。


利lợi 養dưỡng 虛hư 稱xưng 九cửu 。 自tự 高cao 慢mạn 人nhân 十thập 。


如như 是thị 等đẳng 眾chúng 軍quân 。 壓áp 沒một 出xuất 家gia 人nhân 。


我ngã 以dĩ 禪thiền 智trí 力lực 。 破phá 汝nhữ 此thử 諸chư 軍quân 。


得đắc 成thành 佛Phật 道Đạo 已dĩ 。 度độ 脫thoát 一nhất 切thiết 人nhân 。


行hành 者giả 既ký 覺giác 知tri 魔ma 事sự 。 即tức 當đương 卻khước 之chi 。 卻khước 法pháp 有hữu 二nhị 。


一nhất 者giả 。 修tu 止chỉ 卻khước 之chi 。 凡phàm 見kiến 一nhất 切thiết 外ngoại 諸chư 惡ác 魔ma 境cảnh 。 悉tất 知tri 虛hư 誑cuống 。 不bất 憂ưu 不bất 怖bố 。 亦diệc 不bất 取thủ 不bất 捨xả 。 妄vọng 計kế 分phân 別biệt 。 息tức 心tâm 寂tịch 然nhiên 。 彼bỉ 自tự 當đương 滅diệt 。 二nhị 者giả 。 修tu 觀quán 卻khước 之chi 。 若nhược 見kiến 如như 上thượng 所sở 說thuyết 。 種chủng 種chủng 魔ma 境cảnh 。 用dụng 止chỉ 不bất 去khứ 。 即tức 當đương 反phản 觀quán 能năng 見kiến 之chi 心tâm 。 不bất 見kiến 處xứ 所sở 。 彼bỉ 何hà 所sở 惱não 。 如như 是thị 觀quan 時thời 。 尋tầm 當đương 滅diệt 謝tạ 。 若nhược 遲trì 遲trì 不bất 去khứ 。 但đãn 當đương 正chánh 心tâm 。 勿vật 生sanh 懼cụ 想tưởng 。 不bất 惜tích 軀khu 命mạng 。 正chánh 念niệm 不bất 動động 。 知tri 魔ma 界giới 如như 即tức 佛Phật 界giới 如như 。 若nhược 魔ma 界giới 如như 。 佛Phật 界giới 如như 。 一nhất 如như 無vô 二nhị 如như 。 如như 是thị 了liễu 知tri 。 則tắc 魔ma 界giới 無vô 所sở 捨xả 。 佛Phật 界giới 無vô 所sở 取thủ 。 佛Phật 法Pháp 自tự 當đương 現hiện 前tiền 。 魔ma 境cảnh 自tự 然nhiên 消tiêu 滅diệt 。


復phục 次thứ 。 若nhược 見kiến 魔ma 境cảnh 不bất 謝tạ 。 不bất 須tu 生sanh 憂ưu 。 若nhược 見kiến 滅diệt 謝tạ 。 亦diệc 勿vật 生sanh 喜hỷ 。


所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 未vị 曾tằng 見kiến 有hữu 。 人nhân 坐tọa 禪thiền 見kiến 魔ma 化hóa 作tác 虎hổ 狼lang 來lai 食thực 人nhân 。 亦diệc 未vị 曾tằng 見kiến 。 魔ma 化hóa 作tác 男nam 女nữ 。 來lai 為vi 夫phu 婦phụ 。 當đương 其kỳ 幻huyễn 化hóa 。 愚ngu 人nhân 不bất 了liễu 。 心tâm 生sanh 驚kinh 怖bố 。 及cập 起khởi 貪tham 著trước 。 因nhân 是thị 心tâm 亂loạn 。 失thất 定định 發phát 狂cuồng 。 自tự 致trí 其kỳ 患hoạn 。 皆giai 是thị 行hành 人nhân 無vô 智trí 受thọ 患hoạn 。 非phi 魔ma 所sở 為vi 。 若nhược 諸chư 魔ma 境cảnh 惱não 亂loạn 行hành 人nhân 。 或hoặc 經kinh 年niên 月nguyệt 不bất 去khứ 。 但đãn 當đương 端đoan 心tâm 正chánh 念niệm 堅kiên 固cố 。 不bất 惜tích 身thân 命mạng 。 莫mạc 懷hoài 憂ưu 懼cụ 。 當đương 誦tụng 大Đại 乘Thừa 方Phương 等Đẳng 。 諸chư 經kinh 治trị 魔ma 咒chú 。 默mặc 念niệm 誦tụng 之chi 。 存tồn 念niệm 三Tam 寶Bảo 。 若nhược 出xuất 禪thiền 定định 。 亦diệc 當đương 誦tụng 咒chú 自tự 防phòng 。 懺sám 悔hối 慚tàm 愧quý 。 及cập 誦tụng 波Ba 羅La 提Đề 木Mộc 叉Xoa 。 邪tà 不bất 干can 正chánh 。 久cửu 久cửu 自tự 滅diệt 。 魔ma 事sự 眾chúng 多đa 。 說thuyết 不bất 可khả 盡tận 。 善thiện 須tu 識thức 之chi 。


是thị 故cố 。 初sơ 心tâm 行hành 人nhân 。 必tất 須tu 親thân 近cận 善Thiện 知Tri 識Thức 。 為vi 有hữu 如như 此thử 等đẳng 難nạn/nan 事sự 。 是thị 魔ma 入nhập 人nhân 心tâm 。 能năng 令linh 行hành 者giả 。 心tâm 神thần 狂cuồng 亂loạn 。 或hoặc 喜hỷ 。 或hoặc 憂ưu 。 因nhân 是thị 成thành 患hoạn 致trí 死tử 。 或hoặc 時thời 令linh 得đắc 諸chư 邪tà 禪thiền 定định 智trí 慧tuệ 。 神thần 通thông 陀đà 羅la 尼ni 。 說thuyết 法Pháp 教giáo 化hóa 。 人nhân 皆giai 信tín 伏phục 。 後hậu 即tức 壞hoại 人nhân 出xuất 世thế 善thiện 事sự 。 及cập 破phá 壞hoại 正Chánh 法Pháp 。 如như 是thị 等đẳng 。 諸chư 異dị 非phi 一nhất 。 說thuyết 不bất 可khả 盡tận 。 今kim 略lược 示thị 其kỳ 要yếu 。 為vi 令linh 行hành 人nhân 於ư 坐tọa 禪thiền 中trung 。 不bất 妄vọng 受thọ 諸chư 境cảnh 界giới 。 取thủ 要yếu 言ngôn 之chi 。


若nhược 欲dục 遣khiển 邪tà 歸quy 正chánh 。 當đương 觀quán 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 善thiện 修tu 止Chỉ 觀Quán 。 無vô 邪tà 不bất 破phá 。 故cố 釋thích 論luận 云vân 。


除trừ 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 其kỳ 餘dư 一nhất 切thiết 。 皆giai 是thị 魔ma 事sự 。


如như 偈kệ 中trung 說thuyết 。


若nhược 分phân 別biệt 憶ức 想tưởng 。 即tức 是thị 魔ma 羅la 網võng 。


不bất 動động 不bất 分phân 別biệt 。 是thị 則tắc 為vi 法Pháp 印ấn 。


治trị 病bệnh 第đệ 九cửu


行hành 者giả 安an 心tâm 修tu 道Đạo 。 或hoặc 四tứ 大đại 有hữu 病bệnh 。 因nhân 今kim 用dụng 觀quán 。 心tâm 息tức 鼓cổ 擊kích 。 發phát 動động 本bổn 病bệnh 。 或hoặc 時thời 不bất 能năng 善thiện 調điều 適thích 身thân 心tâm 息tức 三tam 事sự 。 內nội 外ngoại 有hữu 所sở 違vi 犯phạm 。 故cố 有hữu 病bệnh 患hoạn 。 夫phu 坐tọa 禪thiền 之chi 法pháp 。 若nhược 能năng 善thiện 用dụng 心tâm 者giả 。 則tắc 四tứ 百bách 四tứ 病bệnh 。 自tự 然nhiên 除trừ 差sái 。 若nhược 用dụng 心tâm 失thất 所sở 。 則tắc 四tứ 百bách 四tứ 病bệnh 。 因nhân 之chi 發phát 生sanh 。 是thị 故cố 若nhược 自tự 行hành 化hóa 他tha 。 應ưng 當đương 善thiện 識thức 病bệnh 源nguyên 。 善thiện 知tri 坐tọa 中trung 內nội 心tâm 治trị 病bệnh 方phương 法pháp 。 一nhất 旦đán 動động 病bệnh 。 非phi 唯duy 行hành 道Đạo 有hữu 障chướng 。 則tắc 大đại 命mạng 慮lự 失thất 。


今kim 明minh 治trị 病bệnh 法pháp 中trung 有hữu 二nhị 意ý 。


一nhất 。 明minh 病bệnh 發phát 相tương/tướng 。 二nhị 。 明minh 治trị 病bệnh 方phương 法pháp 。


一nhất 。 明minh 病bệnh 發phát 相tương/tướng 者giả 。 病bệnh 發phát 雖tuy 復phục 多đa 途đồ 。 略lược 出xuất 不bất 過quá 二nhị 種chủng 。


一nhất 者giả 。 四tứ 大đại 增tăng 損tổn 病bệnh 相tương/tướng 。 若nhược 地địa 大đại 增tăng 者giả 。 則tắc 腫thũng 結kết 沈trầm 重trọng 。 身thân 體thể 枯khô 瘠tích 。 如như 是thị 等đẳng 百bách 一nhất 患hoạn 生sanh 。 若nhược 水thủy 大đại 增tăng 者giả 。 則tắc 痰đàm 陰ấm 脹trướng 滿mãn 。 食thực 飲ẩm 不bất 消tiêu 。 腹phúc 痛thống 下hạ 痢lỵ 等đẳng 百bách 一nhất 患hoạn 生sanh 。 若nhược 火hỏa 大đại 增tăng 者giả 。 即tức 煎tiễn 寒hàn 壯tráng 熱nhiệt 。 支chi 節tiết 皆giai 痛thống 。 口khẩu 氣khí 。 大đại 小tiểu 便tiện 利lợi 。 不bất 通thông 等đẳng 百bách 一nhất 患hoạn 生sanh 。 若nhược 風phong 大đại 增tăng 者giả 。 則tắc 身thân 體thể 虛hư 懸huyền 。 戰chiến 掉trạo 疼đông 痛thống 。 肺phế 悶muộn 脹trướng 急cấp 。 嘔# 逆nghịch 氣khí 急cấp 。 如như 是thị 等đẳng 百bách 一nhất 患hoạn 生sanh 。 故cố 經Kinh 云vân 。


一nhất 大đại 不bất 調điều 。 百bách 一nhất 病bệnh 起khởi 。 四tứ 大đại 不bất 調điều 。 四tứ 百bách 四tứ 病bệnh 。 一nhất 時thời 俱câu 動động 。


四tứ 大đại 病bệnh 發phát 。 各các 有hữu 相tướng 貌mạo 。 當đương 於ư 坐tọa 時thời 及cập 夢mộng 中trung 察sát 之chi 。


二nhị 者giả 。 五ngũ 藏tạng 生sanh 患hoạn 之chi 相tướng 。 從tùng 心tâm 生sanh 患hoạn 者giả 。 身thân 體thể 寒hàn 熱nhiệt 。 及cập 頭đầu 痛thống 口khẩu 燥táo 等đẳng 。 心tâm 主chủ 口khẩu 故cố 。 從tùng 肺phế 生sanh 患hoạn 者giả 。 身thân 體thể 脹trướng 滿mãn 。 四tứ 支chi 煩phiền 疼đông 。 心tâm 悶muộn 鼻tị 塞tắc 等đẳng 。 肺phế 主chủ 鼻tị 故cố 。 從tùng 肝can 生sanh 患hoạn 者giả 。 多đa 無vô 喜hỷ 心tâm 。 憂ưu 愁sầu 不bất 樂lạc 。 悲bi 思tư 瞋sân 恚khuể 。 頭đầu 痛thống 眼nhãn 闇ám 昏hôn 悶muộn 等đẳng 。 肝can 主chủ 眼nhãn 故cố 。 從tùng 脾tì 生sanh 患hoạn 者giả 。 身thân 體thể 面diện 上thượng 。 遊du 風phong 遍biến 身thân 。 㿇# 痒dương 疼đông 痛thống 。 飲ẩm 食thực 失thất 味vị 等đẳng 。 脾tì 主chủ 舌thiệt 故cố 。 從tùng 腎thận 生sanh 患hoạn 者giả 。 咽yết 喉hầu 曀ê 塞tắc 腹phúc 脹trướng 耳nhĩ 聾lung 等đẳng 。 腎thận 主chủ 耳nhĩ 故cố 。 五ngũ 藏tạng 生sanh 病bệnh 眾chúng 多đa 。 各các 有hữu 其kỳ 相tương/tướng 。 當đương 於ư 坐tọa 時thời 及cập 夢mộng 中trung 察sát 之chi 可khả 知tri 。


如như 是thị 四tứ 大đại 。 五ngũ 藏tạng 病bệnh 患hoạn 。 因nhân 起khởi 非phi 一nhất 。 病bệnh 相tương/tướng 眾chúng 多đa 。 不bất 可khả 具cụ 說thuyết 。 行hành 者giả 若nhược 欲dục 。 修tu 止Chỉ 觀Quán 法Pháp 門môn 。 脫thoát 有hữu 患hoạn 生sanh 。 應ưng 當đương 善thiện 知tri 因nhân 起khởi 。 此thử 二nhị 種chủng 病bệnh 。 通thông 因nhân 內nội 外ngoại 發phát 動động 。 若nhược 外ngoại 傷thương 寒hàn 冷lãnh 風phong 熱nhiệt 。 飲ẩm 食thực 不bất 消tiêu 。 而nhi 病bệnh 從tùng 二nhị 處xứ 發phát 者giả 。 當đương 知tri 因nhân 外ngoại 發phát 動động 。 若nhược 由do 用dụng 心tâm 不bất 調điều 。 觀quán 行hành 違vi 僻tích 。 或hoặc 因nhân 定định 法pháp 發phát 時thời 。 不bất 知tri 取thủ 與dữ 。 而nhi 致trí 此thử 二nhị 處xứ 患hoạn 生sanh 。 此thử 因nhân 內nội 發phát 病bệnh 相tương/tướng 。


復phục 次thứ 。 有hữu 三tam 種chủng 得đắc 病bệnh 因nhân 緣duyên 不bất 同đồng 。


一nhất 者giả 。 四tứ 大đại 五ngũ 藏tạng 增tăng 損tổn 得đắc 病bệnh 。 如như 前tiền 說thuyết 。 二nhị 者giả 。 鬼quỷ 神thần 所sở 作tác 得đắc 病bệnh 。 三tam 者giả 。 業nghiệp 報báo 得đắc 病bệnh 。 如như 是thị 等đẳng 病bệnh 。 初sơ 得đắc 即tức 治trị 。 甚thậm 易dị 得đắc 差sai 。 若nhược 經kinh 久cửu 則tắc 病bệnh 成thành 。 身thân 羸luy 病bệnh 結kết 。 治trị 之chi 難nạn/nan 愈dũ 。


二nhị 。 明minh 治trị 病bệnh 方phương 法pháp 者giả 。 既ký 深thâm 知tri 病bệnh 源nguyên 起khởi 發phát 。 當đương 作tác 方phương 法pháp 治trị 之chi 。 治trị 病bệnh 之chi 法pháp 。 乃nãi 有hữu 多đa 途đồ 。 舉cử 要yếu 言ngôn 之chi 。 不bất 出xuất 止Chỉ 觀Quán 二nhị 種chủng 方phương 便tiện 。 云vân 何hà 用dụng 止chỉ 治trị 病bệnh 相tương/tướng 。 有hữu 師sư 言ngôn 。


但đãn 安an 心tâm 止chỉ 在tại 病bệnh 處xứ 。 即tức 能năng 治trị 病bệnh 。


所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 心tâm 是thị 一nhất 期kỳ 果quả 報báo 之chi 主chủ 。 譬thí 如như 王vương 有hữu 所sở 至chí 處xứ 。 群quần 賊tặc 迸bính 散tán 。


次thứ 有hữu 師sư 言ngôn 。


臍tề 下hạ 一nhất 寸thốn 名danh 憂ưu 陀đà 那na 。 此thử 云vân 丹đan 田điền 。 若nhược 能năng 止chỉ 心tâm 守thủ 此thử 不bất 散tán 。 經kinh 久cửu 。 即tức 多đa 有hữu 所sở 治trị 。


有hữu 師sư 言ngôn 。


常thường 止chỉ 心tâm 足túc 下hạ 。 莫mạc 問vấn 行hành 住trụ 寢tẩm 臥ngọa 。 即tức 能năng 治trị 病bệnh 。


所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 人nhân 以dĩ 四tứ 大đại 不bất 調điều 。 故cố 多đa 諸chư 疾tật 患hoạn 。 此thử 由do 心tâm 識thức 上thượng 緣duyên 。 故cố 令linh 四tứ 大đại 不bất 調điều 。 若nhược 安an 心tâm 在tại 下hạ 。 四tứ 大đại 自tự 然nhiên 調điều 適thích 。 眾chúng 病bệnh 除trừ 矣hĩ 。


有hữu 師sư 言ngôn 。


但đãn 知tri 諸chư 法pháp 空không 無vô 所sở 有hữu 。 不bất 取thủ 病bệnh 相tương/tướng 。 寂tịch 然nhiên 止chỉ 住trụ 。 多đa 有hữu 所sở 治trị 。


所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 由do 心tâm 憶ức 想tưởng 鼓cổ 作tác 四tứ 大đại 。 故cố 有hữu 病bệnh 生sanh 。 息tức 心tâm 和hòa 悅duyệt 。 眾chúng 病bệnh 即tức 差sai 。 故cố 淨tịnh 名danh 經Kinh 云vân 。


何hà 為vi 病bệnh 本bổn 。 所sở 謂vị 攀phàn 緣duyên 。 云vân 何hà 斷đoạn 攀phàn 緣duyên 。 謂vị 心tâm 無vô 所sở 得đắc 。


如như 是thị 種chủng 種chủng 說thuyết 。 用dụng 止chỉ 治trị 病bệnh 之chi 相tướng 非phi 一nhất 。 故cố 知tri 善thiện 修tu 止chỉ 法pháp 。 能năng 治trị 眾chúng 病bệnh 。


次thứ 明minh 觀quán 治trị 病bệnh 者giả 。 有hữu 師sư 言ngôn 。


但đãn 觀quán 心tâm 想tưởng 。 用dụng 六lục 種chủng 氣khí 治trị 病bệnh 者giả 。 即tức 是thị 觀quán 能năng 治trị 病bệnh 。 何hà 等đẳng 六lục 種chủng 氣khí 。 一nhất 。 吹xuy 。 二nhị 。 呼hô 。 三tam 。 嘻# 。 四tứ 。 呵ha 。 五ngũ 。 噓hư 。 六lục 。 呬hê 。 此thử 六lục 種chủng 息tức 。 皆giai 於ư 唇thần 口khẩu 之chi 中trung 。 想tưởng 心tâm 方phương 便tiện 。 轉chuyển 側trắc 而nhi 作tác 。 綿miên 微vi 而nhi 用dụng 。 頌tụng 曰viết 。


心tâm 配phối 屬thuộc 呵ha 腎thận 屬thuộc 吹xuy 。 脾tì 呼hô 肺phế 呬hê 聖thánh 皆giai 知tri 。


肝can 藏tạng 熱nhiệt 來lai 噓hư 字tự 至chí 。 三tam 焦tiêu 壅ủng 處xứ 但đãn 言ngôn 嘻# 。


有hữu 師sư 言ngôn 。


若nhược 能năng 善thiện 用dụng 觀quán 想tưởng 。 運vận 作tác 十thập 二nhị 種chủng 息tức 。 能năng 治trị 眾chúng 患hoạn 。 一nhất 。 上thượng 息tức 。 二nhị 。 下hạ 息tức 。 三tam 。 滿mãn 息tức 。 四tứ 。 焦tiêu 息tức 。 五ngũ 。 增tăng 長trưởng 息tức 。 六lục 。 滅diệt 壞hoại 息tức 。 七thất 。 煖noãn 息tức 。 八bát 。 冷lãnh 息tức 。 九cửu 。 衝xung 息tức 。 十thập 。 持trì 息tức 。 十thập 一nhất 。 和hòa 息tức 。 十thập 二nhị 。 補bổ 息tức 。 此thử 十thập 二nhị 息tức 。 皆giai 從tùng 觀quán 想tưởng 心tâm 生sanh 。 今kim 略lược 明minh 十thập 二nhị 息tức 對đối 治trị 之chi 相tướng 。


上thượng 息tức 治trị 沈trầm 重trọng 。 下hạ 息tức 治trị 虛hư 懸huyền 。 滿mãn 息tức 治trị 枯khô 瘠tích 。 焦tiêu 息tức 治trị 腫thũng 滿mãn 。 增tăng 長trưởng 息tức 治trị 羸luy 損tổn 。 滅diệt 壞hoại 息tức 治trị 增tăng 盛thịnh 。 煖noãn 息tức 治trị 冷lãnh 。 冷lãnh 息tức 治trị 熱nhiệt 。 衝xung 息tức 治trị 壅ủng 塞tắc 不bất 通thông 。 持trì 息tức 治trị 戰chiến 動động 。 和hòa 息tức 通thông 治trị 。 四tứ 大đại 不bất 和hòa 。 補bổ 息tức 資tư 補bổ 四tứ 大đại 衰suy 。 善thiện 用dụng 此thử 息tức 。 可khả 以dĩ 遍biến 治trị 眾chúng 患hoạn 。 推thôi 之chi 可khả 知tri 。


有hữu 師sư 言ngôn 。


善thiện 用dụng 假giả 想tưởng 觀quán 。 能năng 治trị 眾chúng 病bệnh 。 如như 人nhân 患hoạn 冷lãnh 。 想tưởng 身thân 中trung 火hỏa 氣khí 起khởi 。 即tức 能năng 治trị 冷lãnh 。 此thử 如như 《# 雜tạp 阿a 含hàm 經kinh 》# 治trị 病bệnh 祕bí 法pháp 七thất 十thập 二nhị 種chủng 法pháp 中trung 廣quảng 說thuyết 。


有hữu 師sư 言ngôn 。


但đãn 用dụng 止Chỉ 觀Quán 檢kiểm 析tích 身thân 中trung 四tứ 大đại 。 病bệnh 不bất 可khả 得đắc 。 心tâm 中trung 病bệnh 不bất 可khả 得đắc 。 眾chúng 病bệnh 自tự 差sai 。


如như 是thị 等đẳng 種chủng 種chủng 說thuyết 。 用dụng 觀quán 治trị 病bệnh 。 應ứng 用dụng 不bất 同đồng 。 善thiện 得đắc 其kỳ 意ý 。 皆giai 能năng 治trị 病bệnh 。 當đương 知tri 。


止Chỉ 觀Quán 二nhị 法pháp 。 若nhược 人nhân 善thiện 得đắc 其kỳ 意ý 。 則tắc 無vô 病bệnh 不bất 治trị 也dã 。 但đãn 今kim 時thời 人nhân 根căn 機cơ 淺thiển 鈍độn 。 作tác 此thử 觀quán 想tưởng 。 多đa 不bất 成thành 就tựu 。 世thế 不bất 流lưu 傳truyền 。 又hựu 不bất 得đắc 於ư 此thử 更cánh 學học 氣khí 術thuật 。 休hưu 糧lương 。 恐khủng 生sanh 異dị 見kiến 。 金kim 石thạch 草thảo 木mộc 之chi 藥dược 。 與dữ 病bệnh 相tương 應ứng 。 亦diệc 可khả 服phục 餌nhị 。 若nhược 是thị 鬼quỷ 病bệnh 。 當đương 用dụng 彊cường/cưỡng/cương 心tâm 加gia 咒chú 以dĩ 助trợ 治trị 之chi 。 若nhược 是thị 業nghiệp 報báo 病bệnh 。 要yếu 須tu 修tu 福phước 懺sám 悔hối 。 患hoạn 則tắc 消tiêu 滅diệt 。 此thử 二nhị 種chủng 治trị 病bệnh 之chi 法pháp 。 若nhược 行hành 人nhân 善thiện 得đắc 一nhất 意ý 。 即tức 可khả 自tự 行hành 兼kiêm 他tha 。 況huống 復phục 具cụ 足túc 通thông 達đạt 。 若nhược 都đô 不bất 知tri 。 則tắc 病bệnh 生sanh 無vô 治trị 。 非phi 唯duy 廢phế 修tu 正Chánh 法Pháp 。 亦diệc 恐khủng 性tánh 命mạng 有hữu 虞ngu 。 豈khởi 可khả 自tự 行hành 教giáo 人nhân 。 是thị 故cố 。 欲dục 修tu 止Chỉ 觀Quán 之chi 者giả 。 必tất 須tu 善thiện 解giải 內nội 心tâm 治trị 病bệnh 方phương 法pháp 。 其kỳ 法pháp 非phi 一nhất 。 得đắc 意ý 在tại 人nhân 。 豈khởi 可khả 傳truyền 於ư 文văn 耳nhĩ 。


復phục 次thứ 。 用dụng 心tâm 坐tọa 中trung 治trị 病bệnh 。 仍nhưng 須tu 更cánh 兼kiêm 具cụ 十thập 法pháp 。 無vô 不bất 有hữu 益ích 。 十thập 法pháp 者giả 。


一nhất 。 信tín 。 二nhị 。 用dụng 。 三tam 。 勤cần 。 四tứ 。 常thường 住trụ 緣duyên 中trung 。 五ngũ 。 別biệt 病bệnh 因nhân 法pháp 。 六lục 。 方phương 便tiện 。 七thất 。 久cửu 行hành 。 八bát 。 知tri 取thủ 捨xả 。 九cửu 。 持trì 護hộ 。 十thập 。 識thức 遮già 障chướng 。 云vân 何hà 為vi 信tín 。 謂vị 信tín 此thử 法pháp 必tất 能năng 治trị 病bệnh 。 何hà 為vi 用dụng 。 謂vị 隨tùy 時thời 常thường 用dụng 。 何hà 為vi 勤cần 。 謂vị 用dụng 之chi 專chuyên 精tinh 不bất 息tức 。 取thủ 得đắc 差sai 為vi 度độ 。 何hà 為vi 住trụ 緣duyên 中trung 。 謂vị 細tế 心tâm 念niệm 念niệm 依y 法pháp 。 而nhi 不bất 異dị 緣duyên 。 何hà 為vi 別biệt 病bệnh 因nhân 起khởi 。 如như 上thượng 所sở 說thuyết 。 何hà 為vi 方phương 便tiện 。 謂vị 吐thổ 納nạp 運vận 心tâm 緣duyên 想tưởng 。 善thiện 巧xảo 成thành 就tựu 。 不bất 失thất 其kỳ 宜nghi 。 何hà 為vi 久cửu 行hành 。 謂vị 若nhược 用dụng 之chi 未vị 即tức 有hữu 益ích 。 不bất 計kế 日nhật 月nguyệt 。 常thường 習tập 不bất 廢phế 。 何hà 為vi 知tri 取thủ 捨xả 。 謂vị 知tri 益ích 即tức 勤cần 。 有hữu 損tổn 即tức 捨xả 之chi 。 微vi 細tế 轉chuyển 心tâm 調điều 治trị 。 何hà 為vi 持trì 護hộ 。 謂vị 善thiện 識thức 異dị 緣duyên 觸xúc 犯phạm 。 何hà 為vi 遮già 障chướng 。 謂vị 得đắc 益ích 不bất 向hướng 外ngoại 說thuyết 。 未vị 損tổn 不bất 生sanh 疑nghi 謗báng 。 若nhược 依y 此thử 十thập 法pháp 。 所sở 治trị 必tất 定định 有hữu 効hiệu 不bất 虛hư 者giả 也dã 。


證chứng 果Quả 第đệ 十thập


若nhược 行hành 者giả 如như 是thị 。 修tu 止Chỉ 觀Quán 時thời 。 能năng 了liễu 知tri 一nhất 切thiết 。 諸chư 法pháp 皆giai 由do 心tâm 生sanh 。 因nhân 緣duyên 虛hư 假giả 不bất 實thật 故cố 空không 。 以dĩ 知tri 空không 故cố 。 即tức 不bất 得đắc 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 名danh 字tự 相tương/tướng 。 則tắc 體thể 真chân 止chỉ 也dã 。


爾nhĩ 時thời 上thượng 不bất 見kiến 佛Phật 果quả 可khả 求cầu 。 下hạ 不bất 見kiến 眾chúng 生sanh 可khả 度độ 。 是thị 名danh 從tùng 假giả 入nhập 空không 觀quán 。 亦diệc 名danh 二nhị 諦đế 觀quán 。 亦diệc 名danh 慧tuệ 眼nhãn 。 亦diệc 名danh 一nhất 切thiết 智trí 。 若nhược 住trụ 此thử 觀quán 。 即tức 墮đọa 聲Thanh 聞Văn 辟Bích 支Chi 佛Phật 地Địa 。 故cố 經Kinh 云vân 。


諸chư 聲Thanh 聞Văn 眾chúng 等đẳng 。 自tự 歎thán 言ngôn 。


我ngã 等đẳng 若nhược 聞văn 。 淨tịnh 佛Phật 國quốc 土độ 。 教giáo 化hóa 眾chúng 生sanh 。 心tâm 不bất 喜hỷ 樂lạc 。


所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 皆giai 悉tất 空không 寂tịch 。 無vô 生sanh 無vô 滅diệt 。 無vô 大đại 無vô 小tiểu 。 無vô 漏lậu 無vô 為vi 。 如như 是thị 思tư 惟duy 。 不bất 生sanh 喜hỷ 樂lạc 。


當đương 知tri 若nhược 見kiến 。 無vô 為vi 入nhập 正chánh 位vị 者giả 。 其kỳ 人nhân 終chung 不phủ 。 能năng 發phát 三Tam 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 此thử 即tức 定định 力lực 多đa 故cố 。 不bất 見kiến 佛Phật 性tánh 。


若nhược 菩Bồ 薩Tát 。 為vì 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 成thành 就tựu 一nhất 切thiết 佛Phật 法Pháp 。 不bất 應ưng 取thủ 著trước 無vô 為vi 而nhi 自tự 寂tịch 滅diệt 。


爾nhĩ 時thời 應ưng 修tu 從tùng 空không 入nhập 假giả 觀quán 。 則tắc 當đương 諦đế 觀quán 心tâm 性tánh 雖tuy 空không 。 緣duyên 對đối 之chi 時thời 。 亦diệc 能năng 出xuất 生sanh 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 猶do 如như 幻huyễn 化hóa 。 雖tuy 無vô 定định 實thật 。 亦diệc 有hữu 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 。 等đẳng 相tương/tướng 差sai 別biệt 不bất 同đồng 。 行hành 者giả 如như 是thị 觀quán 時thời 。 雖tuy 知tri 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 畢tất 竟cánh 空không 寂tịch 。 能năng 於ư 空không 中trung 。 修tu 種chủng 種chủng 行hạnh 。 如như 空không 中trung 種chủng 樹thụ 。 亦diệc 能năng 分phân 別biệt 。 眾chúng 生sanh 諸chư 根căn 。 性tánh 欲dục 無vô 量lượng 故cố 。 則tắc 說thuyết 法Pháp 無vô 量lượng 。 若nhược 能năng 成thành 就tựu 。 無vô 礙ngại 辯biện 才tài 。 則tắc 能năng 利lợi 益ích 。 六lục 道đạo 眾chúng 生sanh 。 是thị 名danh 方phương 便tiện 隨tùy 緣duyên 止chỉ 。 乃nãi 是thị 從tùng 空không 入nhập 假giả 觀quán 。 亦diệc 名danh 平bình 等đẳng 觀quán 。 亦diệc 名danh 法Pháp 眼nhãn 。 亦diệc 名danh 道đạo 種chủng 智trí 。 住trụ 此thử 觀quán 中trung 。 智trí 慧tuệ 力lực 多đa 故cố 。 雖tuy 見kiến 佛Phật 性tánh 而nhi 不bất 明minh 了liễu 。 菩Bồ 薩Tát 雖tuy 復phục 成thành 就tựu 。 此thử 二nhị 種chủng 觀quán 。 是thị 名danh 方phương 便tiện 觀quán 門môn 。 非phi 正chánh 觀quán 也dã 。 故cố 經Kinh 云vân 。


前tiền 二nhị 觀quán 為vi 方phương 便tiện 道đạo 。 因nhân 是thị 二nhị 空không 觀quán 。 得đắc 入nhập 中trung 道đạo 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 觀quán 。 雙song 照chiếu 二nhị 諦đế 。 心tâm 心tâm 寂tịch 滅diệt 。 自tự 然nhiên 流lưu 入nhập 薩Tát 婆Bà 若Nhã 海hải 。


若nhược 菩Bồ 薩Tát 欲dục 於ư 一nhất 念niệm 中trung 。 具cụ 足túc 一nhất 切thiết 佛Phật 法Pháp 。 應ưng 修tu 息tức 二nhị 邊biên 分phân 別biệt 止chỉ 。 行hành 於ư 中Trung 道Đạo 正chánh 觀quán 。


云vân 何hà 修tu 正chánh 觀quán 。 若nhược 體thể 知tri 心tâm 性tánh 。 非phi 真chân 非phi 假giả 。 息tức 緣duyên 真chân 假giả 之chi 心tâm 。 名danh 之chi 為vi 正chánh 。 諦đế 觀quán 心tâm 性tánh 非phi 空không 非phi 假giả 。 而nhi 不bất 壞hoại 空không 假giả 之chi 法pháp 。 若nhược 能năng 如như 是thị 照chiếu 了liễu 。 則tắc 於ư 心tâm 性tánh 通thông 達đạt 中trung 道đạo 。 圓viên 照chiếu 二nhị 諦đế 。 若nhược 能năng 於ư 自tự 心tâm 見kiến 中trung 道đạo 二nhị 諦đế 。 則tắc 見kiến 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 中trung 道đạo 二nhị 諦đế 。 亦diệc 不bất 取thủ 中trung 道đạo 二nhị 諦đế 。 以dĩ 決quyết 定định 性tánh 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 是thị 名danh 中Trung 道Đạo 正chánh 觀quán 。 如như 《# 中trung 論luận 》# 偈kệ 中trung 說thuyết 。


因nhân 緣duyên 所sở 生sanh 法pháp 。 我ngã 說thuyết 即tức 是thị 空không 。


亦diệc 名danh 為vi 假giả 名danh 。 亦diệc 名danh 中trung 道đạo 義nghĩa 。


深thâm 尋tầm 此thử 偈kệ 意ý 。 非phi 惟duy 具cụ 足túc 分phân 別biệt 。 中trung 觀quán 之chi 相tướng 。 亦diệc 是thị 兼kiêm 明minh 前tiền 二nhị 種chủng 方phương 便tiện 觀quán 門môn 旨chỉ 趣thú 。 當đương 知tri 。


中trung 道đạo 正chánh 觀quán 。 則tắc 是thị 佛Phật 眼nhãn 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 若nhược 住trụ 此thử 觀quán 。 則tắc 定định 慧tuệ 力lực 等đẳng 。 了liễu 了liễu 見kiến 佛Phật 性tánh 。 安an 住trụ 大Đại 乘Thừa 。 行hành 步bộ 平bình 正chánh 。 其kỳ 疾tật 如như 風phong 。 自tự 然nhiên 流lưu 入nhập 薩Tát 婆Bà 若Nhã 海hải 。 行hành 如Như 來Lai 行hạnh 。 入nhập 如Như 來Lai 室thất 。 著trước 如Như 來Lai 衣y 。 坐tọa 如Như 來Lai 座tòa 。 則tắc 以dĩ 如Như 來Lai 莊trang 嚴nghiêm 。 而nhi 自tự 莊trang 嚴nghiêm 。 獲hoạch 得đắc 六lục 根căn 清thanh 淨tịnh 。 入nhập 佛Phật 境cảnh 界giới 。 於ư 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 所sở 染nhiễm 著trước 。 一nhất 切thiết 佛Phật 法Pháp 。 皆giai 現hiện 在tại 前tiền 。 成thành 就tựu 念Niệm 佛Phật 三Tam 昧Muội 。 安an 住trụ 首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 定Định 。 則tắc 是thị 普Phổ 現Hiện 色Sắc 身Thân 三Tam 昧Muội 。 普phổ 入nhập 十thập 方phương 佛Phật 土độ 。 教giáo 化hóa 眾chúng 生sanh 。 嚴nghiêm 淨tịnh 一nhất 切thiết 佛Phật 剎sát 。 供cúng 養dường 十thập 方phương 諸chư 佛Phật 。 受thọ 持trì 一nhất 切thiết 。 諸chư 佛Phật 法Pháp 藏tạng 。 具cụ 足túc 一nhất 切thiết 。 諸chư 行hành 波Ba 羅La 蜜Mật 。 悟ngộ 入nhập 大đại 菩Bồ 薩Tát 位vị 。 則tắc 與dữ 普phổ 賢hiền 。 文Văn 殊Thù 為vi 其kỳ 等đẳng 侶lữ 。 常thường 住trụ 法pháp 性tánh 身thân 中trung 。 則tắc 為vi 諸chư 佛Phật 。 稱xưng 歎thán 授thọ 記ký 。 則tắc 是thị 莊trang 嚴nghiêm 。 兜Đâu 率Suất 陀Đà 天Thiên 。 示thị 現hiện 降giáng 神thần 母mẫu 胎thai 。 出xuất 家gia 。 詣nghệ 道Đạo 場Tràng 。 降hàng 魔ma 怨oán 。 成thành 正chánh 覺giác 。 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。 於ư 十thập 方phương 國quốc 土độ 。 究cứu 竟cánh 一nhất 切thiết 佛Phật 事sự 。 具cụ 足túc 真chân 應ưng 二nhị 身thân 。 則tắc 是thị 初sơ 發phát 心tâm 菩Bồ 薩Tát 也dã 。 《# 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 》# 中trung 。


初sơ 發phát 心tâm 時thời 。 便tiện 成thành 正chánh 覺giác 。 了liễu 達đạt 諸chư 法pháp 。 真chân 實thật 之chi 性tánh 。 所sở 有hữu 慧tuệ 身thân 。 不bất 由do 他tha 悟ngộ 。


亦diệc 云vân 。


初sơ 發phát 心tâm 菩Bồ 薩Tát 。 得đắc 如Như 來Lai 一nhất 身thân 。 作tác 無vô 量lượng 身thân 。


亦diệc 云vân 。


初sơ 發phát 心tâm 菩Bồ 薩Tát 即tức 是thị 佛Phật 。


《# 涅Niết 槃Bàn 經kinh 》# 云vân 。


發phát 心tâm 畢tất 竟cánh 二nhị 不bất 別biệt 。 如như 是thị 二nhị 心tâm 前tiền 心tâm 難nạn/nan 。


《# 大đại 品phẩm 經kinh 》# 云vân 。


須Tu 菩Bồ 提Đề 。 有hữu 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 從tùng 初sơ 發phát 心tâm 。 即tức 坐tọa 道Đạo 場Tràng 。 轉chuyển 正Chánh 法Pháp 輪luân 。 當đương 知tri 則tắc 是thị 。 菩Bồ 薩Tát 為vi 如như 佛Phật 也dã 。


《# 法pháp 華hoa 經kinh 》# 中trung 。


龍long 女nữ 所sở 獻hiến 珠châu 為vi 證chứng 。


如như 是thị 等đẳng 經Kinh 。 皆giai 明minh 初sơ 心tâm 。 具cụ 足túc 一nhất 切thiết 佛Phật 法Pháp 。 即tức 是thị 《# 大đại 品phẩm 經kinh 》# 中trung 阿a 字tự 門môn 。 即tức 是thị 《# 法pháp 華hoa 經kinh 》# 中trung 為vì 令linh 眾chúng 生sanh 。 開khai 佛Phật 知tri 見kiến 。 即tức 是thị 《# 涅Niết 槃Bàn 經kinh 》# 中trung 見kiến 佛Phật 性tánh 故cố 。 住trụ 大đại 涅Niết 槃Bàn 。


已dĩ 略lược 說thuyết 初sơ 心tâm 菩Bồ 薩Tát 因nhân 修tu 止Chỉ 觀Quán 證chứng 果Quả 之chi 相tướng 。 次thứ 明minh 後hậu 心tâm 證chứng 果Quả 之chi 相tướng 。 後hậu 心tâm 所sở 證chứng 境cảnh 界giới 。 則tắc 不bất 可khả 知tri 。 今kim 推thôi 教giáo 所sở 明minh 。 終chung 不bất 離ly 止Chỉ 觀Quán 二nhị 法pháp 。


所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 如như 《# 法pháp 華hoa 經kinh 》# 云vân 。


殷ân 勤cần 稱xưng 歎thán 。 諸chư 佛Phật 智trí 慧tuệ


智trí 慧tuệ 則tắc 觀quán 義nghĩa 。 此thử 即tức 約ước 觀quán 以dĩ 明minh 果quả 也dã 。 《# 涅Niết 槃Bàn 經kinh 》# 廣quảng 辯biện 百bách 句cú 解giải 脫thoát 以dĩ 釋thích 。 大đại 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 涅Niết 槃Bàn 則tắc 止chỉ 義nghĩa 。 是thị 約ước 止chỉ 以dĩ 明minh 果quả 也dã 。 故cố 云vân 。


大đại 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 名danh 常thường 寂tịch 定định


定định 者giả 。 即tức 是thị 止chỉ 義nghĩa 。 《# 法pháp 華hoa 經kinh 》# 中trung 雖tuy 約ước 觀quán 明minh 果quả 。 則tắc 攝nhiếp 於ư 止chỉ 。 故cố 云vân 。


乃nãi 至chí 究cứu 竟cánh 。 涅Niết 槃Bàn 常thường 寂tịch 滅diệt 相tướng 。 終chung 歸quy 於ư 空không 。


涅Niết 槃Bàn 中trung 雖tuy 約ước 止chỉ 明minh 果quả 。 則tắc 攝nhiếp 於ư 觀quán 。 故cố 以dĩ 三tam 德đức 為vi 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 此thử 二nhị 大đại 經kinh 。 雖tuy 復phục 文văn 言ngôn 出xuất 沒một 不bất 同đồng 。 莫mạc 不bất 皆giai 約ước 止Chỉ 觀Quán 二nhị 門môn 辨biện 其kỳ 究cứu 竟cánh 。 並tịnh 據cứ 定định 慧tuệ 兩lưỡng 法pháp 以dĩ 明minh 極cực 果quả 。 行hành 者giả 當đương 知tri 。


初sơ 中trung 後hậu 果quả 皆giai 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 故cố 新tân 譯dịch 《# 金Kim 光Quang 明Minh 經Kinh 》# 云vân 。


前tiền 際tế 如Như 來Lai 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 中trung 際tế 如Như 來Lai 種chủng 種chủng 莊trang 嚴nghiêm 。 後hậu 際tế 如Như 來Lai 常thường 無vô 破phá 壞hoại 。


皆giai 約ước 修tu 止Chỉ 觀Quán 二nhị 心tâm 以dĩ 辨biện 其kỳ 果quả 故cố 。 《# 般Bát 舟Chu 三Tam 昧Muội 。 經kinh 》# 中trung 偈kệ 云vân 。


諸chư 佛Phật 從tùng 心tâm 得đắc 解giải 脫thoát 。 心tâm 者giả 清thanh 淨tịnh 名danh 無vô 垢cấu 。


五ngũ 道đạo 鮮tiên 潔khiết 不bất 受thọ 色sắc 。 有hữu 學học 此thử 者giả 成thành 大Đại 道Đạo 。


誓thệ 願nguyện 所sở 行hành 者giả 。 須tu 除trừ 三tam 障chướng 五ngũ 蓋cái 。 如như 或hoặc 不bất 除trừ 。 雖tuy 勤cần 用dụng 功công 。 終chung 無vô 所sở 益ích 。


修tu 習tập 止Chỉ 觀Quán 坐tọa 禪thiền 法Pháp 要yếu 終chung )#


始thỉ 終chung 心tâm 要yếu


荊kinh 谿khê 尊tôn 者giả 述thuật


夫phu 三tam 諦đế 者giả 。 天thiên 然nhiên 之chi 性tánh 德đức 也dã 。 中trung 諦đế 者giả 。 統thống 一nhất 切thiết 法pháp 。 真Chân 諦Đế 者giả 。 泯mẫn 一nhất 切thiết 法pháp 。 俗tục 諦đế 者giả 。 立lập 一nhất 切thiết 法pháp 。 舉cử 一nhất 即tức 三tam 。 非phi 前tiền 後hậu 也dã 。 含hàm 生sanh 本bổn 具cụ 。 非phi 造tạo 作tác 之chi 所sở 得đắc 也dã 。 悲bi 夫phu 祕bí 藏tạng 不bất 顯hiển 。 蓋cái 三tam 惑hoặc 之chi 所sở 覆phú 也dã 。 故cố 無vô 明minh 翳ế 乎hồ 法pháp 性tánh 。 塵trần 沙sa 障chướng 乎hồ 化hóa 導đạo 。 見kiến 思tư 阻trở 乎hồ 空không 寂tịch 。 然nhiên 茲tư 三tam 惑hoặc 乃nãi 體thể 上thượng 之chi 虛hư 妄vọng 也dã 。 於ư 是thị 大đại 覺giác 慈từ 尊tôn 。 喟vị 然nhiên 歎thán 曰viết 。


真Chân 如Như 界giới 內nội 絕tuyệt 生sanh 佛Phật 之chi 假giả 名danh 。 平bình 等đẳng 慧tuệ 中trung 無vô 自tự 他tha 之chi 形hình 相tướng 。 但đãn 以dĩ 眾chúng 生sanh 。 妄vọng 想tưởng 不bất 自tự 證chứng 得đắc 。 莫mạc 之chi 能năng 返phản 也dã 。


由do 是thị 立lập 乎hồ 三tam 觀quán 。 破phá 乎hồ 三tam 惑hoặc 。 證chứng 乎hồ 三tam 智trí 。 成thành 乎hồ 三tam 德đức 。 空không 觀quán 者giả 。 破phá 見kiến 思tư 惑hoặc 。 證chứng 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 成thành 般Bát 若Nhã 德đức 。 假giả 觀quán 者giả 。 破phá 塵trần 沙sa 惑hoặc 。 證chứng 道đạo 種chủng 智trí 。 成thành 解giải 脫thoát 德đức 。 中trung 觀quán 者giả 。 破phá 無vô 明minh 惑hoặc 。 證chứng 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 成thành 法Pháp 身thân 德đức 。 然nhiên 茲tư 三tam 惑hoặc 三tam 觀quán 三tam 智trí 三tam 德đức 。 非phi 各các 別biệt 也dã 。 非phi 異dị 時thời 也dã 。 天thiên 然nhiên 之chi 理lý 具cụ 諸chư 法pháp 故cố 。 然nhiên 此thử 三tam 諦đế 性tánh 之chi 自tự 爾nhĩ 。 迷mê 茲tư 三tam 諦đế 轉chuyển 成thành 三tam 惑hoặc 。 惑hoặc 破phá 藉tạ 乎hồ 三tam 觀quán 。 觀quán 成thành 證chứng 乎hồ 三tam 智trí 。 智trí 成thành 成thành 乎hồ 三tam 德đức 。 從tùng 因nhân 至chí 果quả 非phi 漸tiệm 修tu 也dã 。 說thuyết 之chi 次thứ 第đệ 。 理lý 非phi 次thứ 第đệ 。 大đại 綱cương 如như 此thử 。 綱cương 目mục 可khả 尋tầm 矣hĩ 。


止Chỉ 觀Quán 坐tọa 禪thiền 法Pháp 要yếu 記ký


宋tống 忠trung 肅túc 公công 陳trần 瓘# 瑩oánh 中trung


本bổn 自tự 不bất 動động 。 何hà 止chỉ 之chi 有hữu 。 本bổn 自tự 不bất 蔽tế 。 何hà 觀quán 之chi 有hữu 。 眾chúng 生sanh 迷mê 蕩đãng 去khứ 本bổn 日nhật 遠viễn 。 動động 靜tĩnh 俱câu 失thất 不bất 昏hôn 即tức 散tán 。 此thử 二nhị 病bệnh 本bổn 出xuất 生sanh 眾chúng 苦khổ 。 令linh 彼bỉ 離ly 苦khổ 而nhi 獲hoạch 安an 隱ẩn 。 當đương 用dụng 止Chỉ 觀Quán 以dĩ 為vi 其kỳ 藥dược 。 病bệnh 瘳sưu 藥dược 廢phế 醫y 亦diệc 不bất 立lập 。 則tắc 止Chỉ 觀Quán 者giả 乃nãi 假giả 名danh 字tự 。 即tức 假giả 即tức 空không 。 言ngôn 語ngữ 道đạo 斷đoạn 。 以dĩ 大đại 悲bi 故cố 。 無vô 說thuyết 而nhi 說thuyết 。 此thử 《# 摩ma 訶ha 止Chỉ 觀Quán 》# 之chi 所sở 為vi 作tác 也dã 。 然nhiên 其kỳ 文văn 義nghĩa 深thâm 廣quảng 。 汪uông 洋dương 無vô 涯nhai 。 譬thí 如như 大đại 海hải 。 孰thục 得đắc 其kỳ 際tế 。 以dĩ 大đại 悲bi 故cố 。 復phục 作tác 方phương 便tiện 。 使sử 嘗thường 一nhất 滴tích 知tri 百bách 川xuyên 味vị 。 使sử 由do 一nhất 漚âu 見kiến 全toàn 潮triều 體thể 。 故cố 於ư 大đại 經kinh 之chi 外ngoại 。 又hựu 為vi 此thử 書thư 。 詞từ 簡giản 旨chỉ 要yếu 讀đọc 之chi 易dị 曉hiểu 。 應ứng 病bệnh 之chi 藥dược 。 盡tận 在tại 是thị 矣hĩ 。 善thiện 用dụng 藥dược 者giả 不bất 治trị 已dĩ 病bệnh 。 止chỉ 乎hồ 其kỳ 未vị 散tán 。 觀quán 乎hồ 其kỳ 未vị 昏hôn 。 方phương 止chỉ 方phương 觀quán 而nhi 未vị 嘗thường 昏hôn 未vị 嘗thường 散tán 也dã 。 如như 鳥điểu 雙song 翼dực 。 如như 車xa 兩lưỡng 輪luân 。 窮cùng 遠viễn 極cực 高cao 無vô 往vãng 不bất 可khả 及cập 。 其kỳ 至chí 也dã 不bất 出xuất 於ư 此thử 。 嗚ô 呼hô 。 不bất 知tri 則tắc 已dĩ 。 知tri 止Chỉ 觀Quán 之chi 可khả 以dĩ 入nhập 道đạo 者giả 。 可khả 不bất 勉miễn 哉tai 。


天thiên 台thai 止Chỉ 觀Quán 統thống 例lệ


翰hàn 林lâm 學học 士sĩ 守thủ 右hữu 補bổ 闕khuyết 安an 定định 梁lương 肅túc 述thuật


夫phu 止Chỉ 觀Quán 何hà 為vi 也dã 。 導đạo 萬vạn 法pháp 之chi 理lý 而nhi 復phục 於ư 實thật 際tế 者giả 也dã 。 實thật 際tế 者giả 何hà 也dã 。 性tánh 之chi 本bổn 也dã 。 物vật 之chi 所sở 以dĩ 不bất 能năng 復phục 者giả 。 昏hôn 與dữ 動động 使sử 之chi 然nhiên 也dã 。 照chiếu 昏hôn 者giả 謂vị 之chi 明minh 。 駐trú 動động 者giả 謂vị 之chi 靜tĩnh 。 明minh 與dữ 靜tĩnh 。 止Chỉ 觀Quán 之chi 體thể 也dã 。 在tại 因nhân 謂vị 之chi 止Chỉ 觀Quán 。 在tại 果quả 謂vị 之chi 智trí 定định 。 因nhân 謂vị 之chi 行hành 。 果quả 謂vị 之chi 成thành 。 行hành 者giả 行hành 此thử 者giả 也dã 。 成thành 者giả 證chứng 此thử 者giả 也dã 。 原nguyên 夫phu 聖thánh 人nhân 有hữu 以dĩ 見kiến 惑hoặc 足túc 以dĩ 喪táng 志chí 。 動động 足túc 以dĩ 失thất 方phương 。 於ư 是thị 乎hồ 止chỉ 而nhi 觀quán 之chi 。 靜tĩnh 而nhi 明minh 之chi 。 使sử 其kỳ 動động 而nhi 能năng 靜tĩnh 。 靜tĩnh 而nhi 能năng 明minh 。 因nhân 相tương 待đãi 以dĩ 成thành 法pháp 。 即tức 絕tuyệt 待đãi 以dĩ 照chiếu 本bổn 。 立lập 大đại 車xa 以dĩ 御ngự 正chánh 。 乘thừa 大đại 事sự 而nhi 總tổng 權quyền 。 消tiêu 息tức 乎hồ 不bất 二nhị 之chi 場tràng 。 鼓cổ 舞vũ 於ư 說thuyết 三tam 之chi 域vực 。 至chí 微vi 以dĩ 盡tận 性tánh 。 至chí 頤di 以dĩ 體thể 神thần 。 語ngữ 其kỳ 近cận 則tắc 一nhất 毫hào 之chi 善thiện 可khả 通thông 也dã 。 語ngữ 其kỳ 遠viễn 則tắc 重trọng/trùng 玄huyền 之chi 門môn 可khả 闚khuy 也dã 。 用dụng 至chí 圓viên 以dĩ 圓viên 之chi 。 物vật 無vô 偏thiên 也dã 。 用dụng 至chí 實thật 以dĩ 實thật 之chi 。 物vật 無vô 妄vọng 也dã 。 聖thánh 人nhân 舉cử 其kỳ 言ngôn 所sở 以dĩ 示thị 也dã 。 廣quảng 其kỳ 目mục 所sở 以dĩ 告cáo 也dã 。 優ưu 而nhi 柔nhu 之chi 使sử 自tự 求cầu 之chi 。 擬nghĩ 而nhi 議nghị 之chi 使sử 自tự 至chí 之chi 。 此thử 《# 止Chỉ 觀Quán 》# 所sở 由do 作tác 也dã 。


夫phu 三tam 諦đế 者giả 何hà 也dã 。 一nhất 之chi 謂vị 也dã 。 空không 假giả 中trung 者giả 何hà 也dã 。 一nhất 之chi 目mục 也dã 。 空không 假giả 者giả 相tương 對đối 之chi 義nghĩa 。 中trung 道đạo 者giả 得đắc 一nhất 之chi 名danh 。 此thử 思tư 議nghị 之chi 說thuyết 。 非phi 至chí 一nhất 之chi 旨chỉ 也dã 。 至chí 一nhất 即tức 三tam 。 至chí 三tam 即tức 一nhất 。 非phi 相tướng 含hàm 而nhi 然nhiên 也dã 。 非phi 相tướng 生sanh 而nhi 然nhiên 也dã 。 非phi 數số 義nghĩa 也dã 。 非phi 強cường/cưỡng 名danh 也dã 。 自tự 然nhiên 之chi 理lý 也dã 。 言ngôn 而nhi 傳truyền 之chi 者giả 迹tích 也dã 。 理lý 謂vị 之chi 本bổn 。 迹tích 謂vị 之chi 末mạt 。 本bổn 也dã 者giả 。 聖thánh 人nhân 所sở 至chí 之chi 地địa 也dã 。 末mạt 也dã 者giả 。 聖thánh 人nhân 所sở 示thị 之chi 教giáo 也dã 。 由do 本bổn 以dĩ 垂thùy 迹tích 。 則tắc 為vi 小tiểu 為vi 大đại 。 為vi 通thông 為vi 別biệt 。 為vi 頓đốn 為vi 漸tiệm 。 為vi 顯hiển 為vi 祕bí 。 為vi 權quyền 為vi 實thật 。 為vi 定định 為vi 不bất 定định 。 循tuần 迹tích 以dĩ 返phản 本bổn 。 則tắc 為vi 一nhất 為vi 大đại 。 為vi 圓viên 為vi 實thật 。 為vi 無vô 住trụ 為vi 中trung 。 為vi 妙diệu 為vi 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 是thị 三tam 一nhất 之chi 蘊uẩn 也dã 。 所sở 謂vị 空không 也dã 者giả 。 通thông 萬vạn 法pháp 而nhi 為vi 言ngôn 者giả 也dã 。 假giả 也dã 者giả 。 立lập 萬vạn 法pháp 而nhi 為vi 言ngôn 者giả 也dã 。 中trung 也dã 者giả 。 妙diệu 萬vạn 法pháp 而nhi 為vi 言ngôn 者giả 也dã 。 破phá 一nhất 切thiết 惑hoặc 莫mạc 盛thịnh 乎hồ 空không 。 建kiến 一nhất 切thiết 法pháp 莫mạc 盛thịnh 乎hồ 假giả 。 究cứu 竟cánh 一nhất 切thiết 。 性tánh 莫mạc 大đại 乎hồ 中trung 。 舉cử 中trung 則tắc 無vô 法pháp 非phi 中trung 。 目mục 假giả 則tắc 何hà 法pháp 非phi 假giả 。 舉cử 空không 則tắc 無vô 法pháp 不bất 空không 。 成thành 之chi 謂vị 之chi 三tam 德đức 。 修tu 之chi 謂vị 之chi 三tam 觀quán 。 舉cử 其kỳ 要yếu 則tắc 聖thánh 人nhân 極cực 深thâm 研nghiên 幾kỷ 窮cùng 理lý 盡tận 性tánh 之chi 說thuyết 乎hồ 。 昧muội 者giả 使sử 明minh 。 塞tắc 者giả 使sử 通thông 。 通thông 則tắc 悟ngộ 。 悟ngộ 則tắc 至chí 。 至chí 則tắc 常thường 。 常thường 則tắc 盡tận 矣hĩ 。 明minh 則tắc 照chiếu 。 照chiếu 則tắc 化hóa 。 化hóa 則tắc 成thành 。 成thành 則tắc 一nhất 矣hĩ 。 聖thánh 人nhân 有hữu 以dĩ 彌di 綸luân 萬vạn 法pháp 而nhi 不bất 差sai 。 旁bàng 礴bạc 萬vạn 劫kiếp 而nhi 不bất 遺di 。 燾# 載tái 恆Hằng 沙sa 而nhi 不bất 有hữu 。 復phục 歸quy 無vô 物vật 而nhi 不bất 無vô 。 寓# 名danh 之chi 曰viết 佛Phật 。 強cường/cưỡng 號hiệu 之chi 曰viết 覺giác 。 究cứu 其kỳ 旨chỉ 。 其kỳ 解giải 脫thoát 自tự 在tại 。 莫mạc 大đại 極cực 妙diệu 之chi 德đức 乎hồ 。 夫phu 三tam 觀quán 成thành 功công 者giả 如như 此thử 。 所sở 謂vị 圓viên 頓đốn 者giả 。 非phi 漸tiệm 次thứ 。 非phi 不bất 定định 。 指chỉ 論luận 十thập 章chương 之chi 義nghĩa 也dã 。 七thất 章chương 者giả 。 恢khôi 演diễn 始thỉ 末mạt 通thông 道đạo 之chi 關quan 也dã 。 五ngũ 略lược 者giả 。 舉cử 其kỳ 宏hoành 綱cương 截tiệt 流lưu 之chi 津tân 也dã 。 十thập 境cảnh 者giả 。 發phát 動động 之chi 機cơ 。 立lập 觀quán 之chi 諦đế 也dã 。 十thập 乘thừa 者giả 。 妙diệu 用dụng 所sở 修tu 。 發phát 行hạnh 之chi 門môn 也dã 。 止chỉ 於ư 正chánh 觀quán 而nhi 終chung 於ư 見kiến 境cảnh 者giả 。 義nghĩa 備bị 故cố 也dã 。 闕khuyết 其kỳ 餘dư 者giả 。 非phi 修tu 之chi 要yếu 也dã 。 乘thừa 者giả 何hà 也dã 。 載tái 萬vạn 物vật 而nhi 運vận 者giả 也dã 。 十thập 者giả 何hà 也dã 。 成thành 載tái 之chi 事sự 者giả 也dã 。 知tri 其kỳ 境cảnh 之chi 妙diệu 。 不bất 行hành 而nhi 至chí 者giả 。 德đức 之chi 上thượng 也dã 。 乘thừa 一nhất 而nhi 已dĩ 矣hĩ 。 豈khởi 藉tạ 夫phu 九cửu 哉tai 。 九cửu 者giả 。 非phi 他tha 相tương 生sanh 之chi 說thuyết 。 未vị 至chí 者giả 之chi 所sở 踐tiễn 也dã 。 故cố 發phát 心tâm 者giả 。 發phát 無vô 所sở 發phát 。 安an 心tâm 者giả 。 安an 無vô 所sở 安an 。 破phá 遍biến 者giả 。 破phá 無vô 所sở 破phá 。 爰viên 至chí 餘dư 乘thừa 。 皆giai 不bất 得đắc 已dĩ 而nhi 說thuyết 也dã 。 至chí 於ư 別biệt 其kỳ 義nghĩa 例lệ 。 判phán 為vi 章chương 目mục 。 推thôi 而nhi 廣quảng 之chi 不bất 為vi 繁phồn 。 統thống 而nhi 簡giản 之chi 不bất 為vi 少thiểu 。 如như 連liên 環hoàn 不bất 可khả 解giải 也dã 。 如như 貫quán 珠châu 不bất 可khả 雜tạp 也dã 。 如như 懸huyền 鏡kính 不bất 可khả 弇# 也dã 。 如như 通thông 川xuyên 不bất 可khả 遏át 也dã 。 義nghĩa 家gia 多đa 門môn 。 非phi 諍tranh 論luận 也dã 。 按án 經kinh 證chứng 義nghĩa 。 非phi 虛hư 說thuyết 也dã 。 辯biện 四tứ 教giáo 淺thiển 深thâm 。 事sự 有hữu 源nguyên 也dã 。 成thành 一nhất 事sự 因nhân 緣duyên 。 理lý 無vô 遺di 也dã 。 噫# 。 《# 止Chỉ 觀Quán 》# 其kỳ 救cứu 世thế 明minh 道đạo 之chi 書thư 乎hồ 。 非phi 夫phu 聖thánh 智trí 超siêu 絕tuyệt 卓trác 爾nhĩ 獨độc 立lập 。 其kỳ 孰thục 能năng 為vi 乎hồ 。 非phi 夫phu 聰thông 明minh 深thâm 達đạt 得đắc 意ý 忘vong 象tượng 。 其kỳ 孰thục 能năng 知tri 乎hồ 。 今kim 之chi 人nhân 乃nãi 專chuyên 用dụng 章chương 句cú 文văn 字tự 從tùng 而nhi 釋thích 之chi 。 又hựu 何hà 疎sơ 漏lậu 耶da 。 或hoặc 稱xưng 。


不bất 思tư 議nghị 境cảnh 與dữ 不bất 思tư 議nghị 事sự 。 皆giai 極cực 聖thánh 之chi 域vực 。 等đẳng 覺giác 至chí 人nhân 猶do 所sở 未vị 盡tận 。 若nhược 凡phàm 夫phù 生sanh 滅diệt 心tâm 行hành 三tam 惑hoặc 浩hạo 然nhiên 。 於ư 言ngôn 說thuyết 之chi 中trung 推thôi 上thượng 妙diệu 之chi 理lý 。 是thị 猶do 醯hê 雞kê 而nhi 說thuyết 大đại 鵬# 。 夏hạ 蟲trùng 之chi 議nghị 層tằng 氷băng 。 其kỳ 不bất 可khả 見kiến 明minh 矣hĩ 。 今kim 止Chỉ 觀Quán 之chi 說thuyết 。 文văn 字tự 萬vạn 數số 廣quảng 論luận 果quả 地địa 。 無vô 益ích 初sơ 學học 。 豈khởi 如như 暗ám 然nhiên 自tự 修tu 功công 至chí 自tự 至chí 。 何hà 必tất 以dĩ 早tảo 計kế 為vi 事sự 乎hồ 。 是thị 大đại 不bất 然nhiên 。 凡phàm 所sở 為vi 上thượng 聖thánh 之chi 域vực 。 豈khởi 隔cách 闊khoát 遼liêu 敻# 與dữ 凡phàm 境cảnh 杳# 絕tuyệt 歟# 。 是thị 唯duy 一nhất 性tánh 而nhi 已dĩ 。 得đắc 之chi 為vi 悟ngộ 。 失thất 之chi 為vi 迷mê 。 一nhất 理lý 而nhi 已dĩ 。 迷mê 而nhi 為vi 凡phàm 。 悟ngộ 而nhi 為vi 聖thánh 。 迷mê 者giả 自tự 隔cách 。 理lý 不bất 隔cách 也dã 。 失thất 者giả 自tự 失thất 。 性tánh 不bất 失thất 也dã 。 《# 止Chỉ 觀Quán 》# 之chi 作tác 。 所sở 以dĩ 離ly 異dị 同đồng 而nhi 究cứu 聖thánh 神thần 。 使sử 群quần 生sanh 正chánh 性tánh 而nhi 順thuận 理lý 者giả 也dã 。 正chánh 性tánh 順thuận 理lý 。 所sở 以dĩ 行hành 覺giác 路lộ 而nhi 至chí 妙diệu 境cảnh 也dã 。 不bất 知tri 此thử 教giáo 者giả 。 則tắc 學học 何hà 所sở 入nhập 。 功công 何hà 所sở 施thí 。 智trí 何hà 所sở 發phát 。 譬thí 如như 無vô 目mục 。 昧muội 於ư 日nhật 月nguyệt 之chi 光quang 。 行hành 於ư 重trọng/trùng 險hiểm 之chi 處xứ 。 顛điên 踣# 墮đọa 落lạc 。 可khả 勝thắng 既ký 乎hồ 。 噫# 。 去khứ 聖thánh 久cửu 遠viễn 。 賢hiền 人nhân 不bất 出xuất 。 庸dong 昏hôn 之chi 徒đồ 含hàm 識thức 而nhi 已dĩ 。 致trí 使sử 魔ma 邪tà 詭quỷ 惑hoặc 。 諸chư 黨đảng 並tịnh 熾sí 。 空không 有hữu 云vân 云vân 。 為vi 沈trầm 為vi 穿xuyên 。 有hữu 膠giao 于vu 文văn 句cú 不bất 敢cảm 動động 者giả 。 有hữu 流lưu 於ư 漭# 浪lãng 不bất 能năng 住trụ 者giả 。 又hựu 太thái 遠viễn 而nhi 甘cam 心tâm 不bất 至chí 者giả 。 有hữu 太thái 近cận 而nhi 我ngã 身thân 即tức 是thị 者giả 。 有hữu 枯khô 木mộc 而nhi 稱xưng 定định 者giả 。 有hữu 竅khiếu 號hiệu 而nhi 稱xưng 慧tuệ 者giả 。 有hữu 奔bôn 走tẩu 非phi 道đạo 而nhi 言ngôn 權quyền 者giả 。 有hữu 假giả 於ư 鬼quỷ 而nhi 言ngôn 通thông 者giả 。 有hữu 放phóng 心tâm 而nhi 言ngôn 廣quảng 者giả 。 有hữu 罕# 言ngôn 而nhi 為vi 密mật 者giả 。 有hữu 齒xỉ 舌thiệt 潛tiềm 傳truyền 為vi 口khẩu 訣quyết 者giả 。 凡phàm 此thử 之chi 類loại 。 自tự 立lập 為vi 祖tổ 。 繼kế 祖tổ 為vi 家gia 。 反phản 經kinh 非phi 聖thánh 。 昧muội 者giả 不bất 覺giác 。 仲trọng 尼ni 有hữu 言ngôn 。


道đạo 之chi 不bất 明minh 也dã 。 我ngã 知tri 之chi 矣hĩ 。


由do 物vật 累lũy/lụy/luy 也dã 。 悲bi 夫phu 。


隋tùy 開khai 皇hoàng 十thập 八bát 年niên 。 智trí 者giả 大đại 師sư 去khứ 世thế 。 至chí 皇hoàng 朝triêu 建kiến 中trung 垂thùy 二nhị 百bách 載tái 。 以dĩ 斯tư 文văn 相tương/tướng 傳truyền 凡phàm 五ngũ 家gia 師sư 。


其kỳ 始thỉ 曰viết 灌quán 頂đảnh 。 其kỳ 次thứ 曰viết 晉tấn 雲vân 威uy 。 又hựu 其kỳ 次thứ 曰viết 東đông 陽dương 小tiểu 威uy 。 又hựu 其kỳ 次thứ 曰viết 左tả 溪khê 朗lãng 公công 。 其kỳ 五ngũ 曰viết 荊kinh 溪khê 然nhiên 公công 。 頂đảnh 於ư 同đồng 門môn 中trung 慧tuệ 解giải 第đệ 一nhất 。 能năng 奉phụng 師sư 訓huấn 集tập 成thành 此thử 書thư 。 蓋cái 不bất 以dĩ 文văn 辭từ 為vi 本bổn 故cố 也dã 。 或hoặc 失thất 則tắc 煩phiền 。 或hoặc 得đắc 則tắc 野dã 。 當đương 二nhị 威uy 之chi 際tế 緘giam 授thọ 而nhi 已dĩ 。 其kỳ 道đạo 不bất 行hành 。 天thiên 寶bảo 中trung 左tả 溪khê 始thỉ 弘hoằng 解giải 說thuyết 。 而nhi 知tri 者giả 蓋cái 寡quả 。 荊kinh 溪khê 廣quảng 以dĩ 傳truyền 記ký 數sổ 十thập 萬vạn 言ngôn 。 網võng 羅la 遺di 法pháp 。 勤cần 矣hĩ 備bị 矣hĩ 。 荊kinh 溪khê 滅diệt 後hậu 。 知tri 其kỳ 說thuyết 者giả 適thích 三tam 四tứ 人nhân 。 古cổ 人nhân 云vân 。


生sanh 而nhi 知tri 之chi 者giả 上thượng 。 學học 而nhi 知tri 之chi 者giả 次thứ 。 困khốn 而nhi 學học 之chi 又hựu 其kỳ 次thứ 。


夫phù 生sanh 而nhi 知tri 之chi 者giả 。 蓋cái 性tánh 德đức 者giả 也dã 。 學học 而nhi 知tri 之chi 者giả 。 天thiên 機cơ 深thâm 者giả 也dã 。 若nhược 嗜thị 欲dục 深thâm 。 耳nhĩ 目mục 塞tắc 。 雖tuy 學học 而nhi 不bất 知tri 。 斯tư 為vi 下hạ 矣hĩ 。 今kim 夫phu 學học 者giả 。 內nội 病bệnh 於ư 蔽tế 。 外ngoại 役dịch 於ư 煩phiền 。 沒một 世thế 不bất 能năng 通thông 其kỳ 文văn 。 數số 年niên 不bất 能năng 得đắc 其kỳ 益ích 。 則tắc 業nghiệp 文văn 為vi 之chi 屢lũ 校giáo 。 梏cốc 足túc 也dã 。 棼# 句cú 為vi 之chi 簸phả 糠khang 。 眯# 目mục 也dã 。 以dĩ 不bất 能năng 諭dụ 之chi 師sư 。 教giáo 不bất 領lãnh 之chi 弟đệ 子tử 。 《# 止Chỉ 觀Quán 》# 所sở 以dĩ 未vị 光quang 大đại 於ư 時thời 也dã 。 予# 常thường 戚thích 戚thích 於ư 是thị 。 整chỉnh 其kỳ 宏hoành 綱cương 。 撮toát 其kỳ 機cơ 要yếu 。 其kỳ 理lý 之chi 所sở 存tồn 。 教giáo 之chi 所sở 急cấp 。 或hoặc 易dị 置trí 之chi 。 或hoặc 引dẫn 伸thân 之chi 。 其kỳ 義nghĩa 之chi 迂# 。 其kỳ 辭từ 之chi 鄙bỉ 。 或hoặc 薙# 除trừ 之chi 。 或hoặc 潤nhuận 色sắc 之chi 。 大đại 凡phàm 浮phù 疎sơ 之chi 患hoạn 十thập 愈dũ 其kỳ 九cửu 。 廣quảng 略lược 之chi 宜nghi 三tam 存tồn 其kỳ 一nhất 。 是thị 祛khư 鄙bỉ 滯trệ 道đạo 蒙mông 童đồng 。 貽# 諸chư 他tha 人nhân 則tắc 吾ngô 豈khởi 敢cảm 。 若nhược 同đồng 見kiến 同đồng 行hành 。 且thả 不bất 以dĩ 止Chỉ 觀Quán 罪tội 我ngã 。 亦diệc 無vô 隱ẩn 乎hồ 爾nhĩ 。 建kiến 中trung 上thượng 元nguyên 甲giáp 子tử 首thủ 事sự 。 筆bút 削tước 三tam 歲tuế 。 歲tuế 在tại 析tích 木mộc 之chi 津tân 。 功công 畢tất 云vân 爾nhĩ 。


❖
Phiên âm: 3/4/2016 ◊ Cập nhật: 3/4/2016