原nguyên 人nhân 論luận 序tự
終chung 南nam 山sơn 草thảo 堂đường 寺tự 沙Sa 門Môn 宗tông 密mật 述thuật
萬vạn 靈linh 蠢xuẩn 蠢xuẩn 皆giai 有hữu 其kỳ 本bổn 。 萬vạn 物vật 芸vân 芸vân 各các 歸quy 其kỳ 根căn 。 未vị 有hữu 無vô 根căn 本bổn 而nhi 有hữu 枝chi 末mạt 者giả 也dã 。 況huống 三tam 才tài 中trung 之chi 最tối 靈linh 而nhi 無vô 本bổn 源nguyên 乎hồ 。 且thả 知tri 人nhân 者giả 智trí 。 自tự 知tri 者giả 明minh 。 今kim 我ngã 稟bẩm 得đắc 人nhân 身thân 而nhi 不bất 自tự 知tri 所sở 從tùng 來lai 。 曷hạt 能năng 知tri 他tha 世thế 所sở 趣thú 乎hồ 。 曷hạt 能năng 知tri 天thiên 下hạ 古cổ 今kim 之chi 人nhân 事sự 乎hồ 。 故cố 數sổ 十thập 年niên 中trung 。 學học 無vô 常thường 師sư 。 博bác 攷# 內nội 外ngoại 以dĩ 原nguyên 自tự 身thân 。 原nguyên 之chi 不bất 已dĩ 。 果quả 得đắc 其kỳ 本bổn 。
然nhiên 今kim 習tập 儒nho 道đạo 者giả 。 秖kỳ 知tri 近cận 則tắc 乃nãi 祖tổ 乃nãi 父phụ 。 傳truyền 體thể 相tướng 續tục 。 受thọ 得đắc 此thử 身thân 。 遠viễn 則tắc 混hỗn 沌# 一nhất 氣khí 。 剖phẫu 為vi 陰âm 陽dương 之chi 二nhị 。 二nhị 生sanh 天thiên 地địa 人nhân 三tam 。 三tam 生sanh 萬vạn 物vật 。 萬vạn 物vật 與dữ 人nhân 皆giai 氣khí 為vi 本bổn 。 習tập 佛Phật 法Pháp 者giả 。 但đãn 云vân 。
近cận 則tắc 前tiền 生sanh 造tạo 業nghiệp 。 隨tùy 業nghiệp 受thọ 報báo 。 得đắc 此thử 人nhân 身thân 。 遠viễn 則tắc 業nghiệp 又hựu 從tùng 惑hoặc 展triển 轉chuyển 。 乃nãi 至chí 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 為vi 身thân 根căn 本bổn 。
皆giai 謂vị 已dĩ 窮cùng 。 而nhi 實thật 未vị 也dã 。
然nhiên 孔khổng 。 老lão 。 釋Thích 迦Ca 皆giai 是thị 至chí 聖thánh 。 隨tùy 時thời 應ưng 物vật 。 設thiết 教giáo 殊thù 塗đồ 。 內nội 外ngoại 相tướng 資tư 。 共cộng 利lợi 群quần 庶thứ 。 策sách 勤cần 萬vạn 行hạnh 。 明minh 因nhân 果quả 始thỉ 終chung 。 推thôi 究cứu 萬vạn 法pháp 。 彰chương 生sanh 起khởi 本bổn 末mạt 。 雖tuy 皆giai 聖thánh 意ý 而nhi 有hữu 實thật 有hữu 權quyền 。 二nhị 教giáo 唯duy 權quyền 。 佛Phật 兼kiêm 權quyền 實thật 。 策sách 萬vạn 行hạnh 。 懲# 惡ác 勸khuyến 善thiện 。 同đồng 歸quy 於ư 治trị 。 則tắc 三tam 教giáo 皆giai 可khả 遵tuân 行hành 。 推thôi 萬vạn 法pháp 。 窮cùng 理lý 盡tận 性tánh 。 至chí 於ư 本bổn 源nguyên 。 則tắc 佛Phật 教giáo 方phương 為vi 決quyết 了liễu 。
然nhiên 當đương 今kim 學học 士sĩ 各các 執chấp 一nhất 宗tông 。 就tựu 師sư 佛Phật 者giả 。 仍nhưng 迷mê 實thật 義nghĩa 。 故cố 於ư 天thiên 地địa 人nhân 物vật 。 不bất 能năng 原nguyên 之chi 至chí 源nguyên 。 余dư 今kim 還hoàn 依y 內nội 外ngoại 教giáo 理lý 推thôi 窮cùng 萬vạn 法pháp 。 初sơ 從tùng 淺thiển 至chí 深thâm 。 於ư 習tập 權quyền 教giáo 者giả 。 斥xích 滯trệ 令linh 通thông 而nhi 極cực 其kỳ 本bổn 。 後hậu 依y 了liễu 教giáo 。 顯hiển 示thị 展triển 轉chuyển 生sanh 起khởi 之chi 義nghĩa 。 會hội 偏thiên 令linh 圓viên 而nhi 至chí 於ư 末mạt (# 末mạt 即tức 。 天thiên 地địa 人nhân 物vật 。 文văn 有hữu 四tứ 篇thiên 。 名danh 原nguyên 人nhân 也dã 。
原nguyên 人nhân 論luận 序tự (# 終chung )#
原nguyên 人nhân 論luận
終chung 南nam 山sơn 草thảo 堂đường 寺tự 沙Sa 門Môn 宗tông 密mật 述thuật
斥xích 迷mê 執chấp 第đệ 一nhất (# 習tập 儒nho 道đạo 者giả )#
儒nho 道đạo 二nhị 教giáo 說thuyết 人nhân 畜súc 等đẳng 類loại 。 皆giai 是thị 虛hư 無vô 大Đại 道Đạo 生sanh 成thành 養dưỡng 育dục 。 謂vị 道Đạo 法Pháp 自tự 然nhiên 生sanh 於ư 元nguyên 氣khí 。 元nguyên 氣khí 生sanh 天thiên 地địa 。 天thiên 地địa 生sanh 萬vạn 物vật 。 故cố 愚ngu 智trí 貴quý 賤tiện 。 貧bần 富phú 苦khổ 樂lạc 。 皆giai 稟bẩm 於ư 天thiên 。 由do 於ư 時thời 命mạng 。 故cố 死tử 後hậu 卻khước 歸quy 天thiên 地địa 。 復phục 其kỳ 虛hư 無vô 。 然nhiên 外ngoại 教giáo 宗tông 旨chỉ 。 但đãn 在tại 乎hồ 依y 身thân 立lập 行hành 。 不bất 在tại 究cứu 竟cánh 身thân 之chi 元nguyên 由do 。 所sở 說thuyết 萬vạn 物vật 不bất 論luận 象tượng 外ngoại 。 雖tuy 指chỉ 大Đại 道Đạo 為vi 本bổn 。 而nhi 不bất 備bị 明minh 順thuận 逆nghịch 起khởi 滅diệt 染nhiễm 淨tịnh 因nhân 緣duyên 。 故cố 習tập 者giả 不bất 知tri 是thị 權quyền 。 執chấp 之chi 為vi 了liễu 。 今kim 略lược 舉cử 而nhi 詰cật 之chi 。
所sở 言ngôn 萬vạn 物vật 皆giai 從tùng 虛hư 無vô 大Đại 道Đạo 而nhi 生sanh 者giả 。 大Đại 道Đạo 即tức 是thị 生sanh 死tử 賢hiền 愚ngu 之chi 本bổn 。 吉cát 凶hung 禍họa 福phước 之chi 基cơ 。 基cơ 本bổn 既ký 其kỳ 常thường 存tồn 。 則tắc 禍họa 亂loạn 凶hung 愚ngu 不bất 可khả 除trừ 也dã 。 福phước 慶khánh 賢hiền 善thiện 不bất 可khả 益ích 也dã 。 何hà 用dụng 老lão 莊trang 之chi 教giáo 耶da 。 又hựu 道đạo 育dục 虎hổ 狼lang 。 胎thai 桀# 紂# 。 夭yểu 顏nhan 冉nhiễm 。 禍họa 夷di 齊tề 。 何hà 名danh 尊tôn 乎hồ 。
又hựu 言ngôn 萬vạn 物vật 皆giai 是thị 自tự 然nhiên 生sanh 化hóa 非phi 因nhân 緣duyên 者giả 。 則tắc 一nhất 切thiết 無vô 因nhân 緣duyên 處xứ 悉tất 應ưng 生sanh 化hóa 。 謂vị 石thạch 應ưng 生sanh 草thảo 。 草thảo 或hoặc 生sanh 人nhân 。 人nhân 生sanh 畜súc 等đẳng 。 又hựu 應ưng 生sanh 無vô 前tiền 後hậu 。 起khởi 無vô 早tảo 晚vãn 。 神thần 仙tiên 不bất 藉tạ 丹đan 藥dược 。 太thái 平bình 不bất 藉tạ 賢hiền 良lương 。 仁nhân 義nghĩa 不bất 藉tạ 教giáo 習tập 。 老lão 莊trang 周chu 孔khổng 何hà 用dụng 立lập 教giáo 為vi 軌quỹ 則tắc 乎hồ 。
又hựu 言ngôn 皆giai 從tùng 元nguyên 氣khí 而nhi 生sanh 成thành 者giả 。 則tắc 歘hốt 生sanh 之chi 神thần 未vị 曾tằng 習tập 慮lự 。 豈khởi 得đắc 嬰anh 孩hài 便tiện 能năng 愛ái 惡ác 驕kiêu 恣tứ 焉yên 。 若nhược 言ngôn 歘hốt 有hữu 自tự 然nhiên 便tiện 能năng 隨tùy 念niệm 愛ái 惡ác 等đẳng 者giả 。 則tắc 五ngũ 德đức 六lục 藝nghệ 悉tất 能năng 隨tùy 念niệm 而nhi 解giải 。 何hà 待đãi 因nhân 緣duyên 學học 習tập 而nhi 成thành 。
又hựu 若nhược 生sanh 是thị 稟bẩm 氣khí 而nhi 歘hốt 有hữu 。 死tử 是thị 氣khí 散tán 而nhi 歘hốt 無vô 。 則tắc 誰thùy 為vi 鬼quỷ 神thần 乎hồ 。 且thả 世thế 有hữu 鑒giám 達đạt 前tiền 生sanh 追truy 憶ức 往vãng 事sự 。 則tắc 知tri 生sanh 前tiền 相tương 續tục 。 非phi 稟bẩm 氣khí 而nhi 歘hốt 有hữu 。 又hựu 驗nghiệm 鬼quỷ 神thần 靈linh 知tri 不bất 斷đoạn 。 則tắc 知tri 死tử 後hậu 非phi 氣khí 散tán 而nhi 歘hốt 無vô 。 故cố 祭tế 祀tự 求cầu 禱đảo 。 典điển 藉tạ 有hữu 文văn 。 況huống 死tử 而nhi 蘇tô 者giả 說thuyết 幽u 途đồ 事sự 。 或hoặc 死tử 後hậu 感cảm 動động 妻thê 子tử 讎thù 報báo 怨oán 恩ân 。 今kim 古cổ 皆giai 有hữu 耶da 。
外ngoại 難nạn/nan 曰viết 。
若nhược 人nhân 死tử 為vi 鬼quỷ 。 則tắc 古cổ 來lai 之chi 鬼quỷ 填điền 塞tắc 巷hạng 路lộ 。 合hợp 有hữu 見kiến 者giả 。 如như 何hà 不bất 爾nhĩ 。
答đáp 曰viết 。
人nhân 死tử 六lục 道đạo 。 不bất 必tất 皆giai 為vi 鬼quỷ 。 鬼quỷ 死tử 復phục 為vi 人nhân 等đẳng 。 豈khởi 古cổ 來lai 積tích 鬼quỷ 常thường 存tồn 耶da 。
且thả 天thiên 地địa 之chi 氣khí 本bổn 無vô 知tri 也dã 。 人nhân 稟bẩm 無vô 知tri 之chi 氣khí 。 安an 得đắc 歘hốt 起khởi 而nhi 有hữu 知tri 乎hồ 。 草thảo 木mộc 亦diệc 皆giai 稟bẩm 氣khí 。 何hà 不bất 知tri 乎hồ 。
又hựu 言ngôn 貧bần 富phú 貴quý 賤tiện 。 賢hiền 愚ngu 善thiện 惡ác 吉cát 凶hung 禍họa 福phước 。 皆giai 由do 天thiên 命mạng 者giả 。 則tắc 天thiên 之chi 賦phú 命mạng 奚hề 有hữu 貧bần 多đa 富phú 少thiểu 。 賤tiện 多đa 貴quý 少thiểu 。 乃nãi 至chí 禍họa 多đa 福phước 少thiểu 。 苟cẩu 多đa 少thiểu 之chi 分phần 在tại 天thiên 。 天thiên 何hà 不bất 平bình 乎hồ 。 況huống 有hữu 無vô 行hành 而nhi 貴quý 。 守thủ 行hành 而nhi 賤tiện 。 無vô 德đức 而nhi 富phú 。 有hữu 德đức 而nhi 貧bần 。 逆nghịch 吉cát 義nghĩa 凶hung 。 仁nhân 夭yểu 暴bạo 壽thọ 。 乃nãi 至chí 有hữu 道đạo 者giả 喪táng 。 無vô 道đạo 者giả 興hưng 。 既ký 皆giai 由do 天thiên 。 天thiên 乃nãi 興hưng 不bất 道đạo 而nhi 喪táng 道đạo 。 何hà 有hữu 福phước 善thiện 益ích 謙khiêm 之chi 賞thưởng 。 禍họa 淫dâm 害hại 盈doanh 之chi 罰phạt 焉yên 。
又hựu 既ký 禍họa 亂loạn 反phản 逆nghịch 皆giai 由do 天thiên 命mạng 。 則tắc 聖thánh 人nhân 設thiết 教giáo 。 責trách 人nhân 不bất 責trách 天thiên 。 罪tội 物vật 不bất 罪tội 命mạng 。 是thị 不bất 當đương 也dã 。 然nhiên 則tắc 《# 詩thi 》# 刺thứ 亂loạn 政chánh 。 《# 書thư 》# 讚tán 王vương 道đạo 。 《# 禮lễ 》# 稱xưng 安an 上thượng 。 《# 樂nhạo/nhạc/lạc 》# 號hiệu 移di 風phong 。 豈khởi 是thị 奉phụng 上thượng 天thiên 之chi 意ý 。 順thuận 造tạo 化hóa 之chi 心tâm 乎hồ 。 是thị 知tri 專chuyên 此thử 教giáo 者giả 。 未vị 能năng 原nguyên 人nhân 。
斥xích 偏thiên 淺thiển 第đệ 二nhị (# 習tập 佛Phật 不bất 了liễu 義nghĩa 教giáo 者giả )#
佛Phật 教giáo 自tự 淺thiển 之chi 深thâm 。 略lược 有hữu 五ngũ 等đẳng 。
一nhất 。 人nhân 天thiên 教giáo 。 二nhị 。 小Tiểu 乘Thừa 教giáo 。 三tam 。 大Đại 乘Thừa 法Pháp 相tương 教giáo 。 四tứ 。 大Đại 乘Thừa 破phá 相tương 教giáo 上thượng 四tứ 在tại 此thử 篇thiên 中trung )# 。 五ngũ 。 一Nhất 乘Thừa 顯hiển 性tánh 教giáo (# 此thử 一nhất 在tại 第đệ 三tam 篇thiên 中trung )# 。
一nhất 。 佛Phật 為vi 初sơ 心tâm 人nhân 且thả 說thuyết 三tam 世thế 業nghiệp 報báo 善thiện 惡ác 因nhân 果quả 。 謂vị 造tạo 上thượng 品phẩm 十thập 惡ác 。 死tử 墮đọa 地địa 獄ngục 。 中trung 品phẩm 餓ngạ 鬼quỷ 。 下hạ 品phẩm 畜súc 生sanh 。 故cố 佛Phật 且thả 類loại 世thế 五ngũ 常thường 之chi 教giáo 天Thiên 竺Trúc 世thế 教giáo 。 儀nghi 式thức 雖tuy 殊thù 。 懲# 惡ác 勸khuyến 善thiện 無vô 別biệt 。 亦diệc 不bất 離ly 仁nhân 義nghĩa 等đẳng 五ngũ 常thường 。 而nhi 有hữu 德đức 行hạnh 可khả 修tu 例lệ 。 如như 。
此thử 國quốc 歛liễm 手thủ 而nhi 舉cử 。 吐thổ 番phiên 散tán 手thủ 而nhi 垂thùy 。 皆giai 為vi 禮lễ 也dã )# 。 令linh 持trì 五Ngũ 戒Giới 。 不bất 殺sát 是thị 仁nhân 。 不bất 盜đạo 是thị 義nghĩa 。 不bất 邪tà 淫dâm 是thị 禮lễ 。 不bất 妄vọng 語ngữ 是thị 信tín 。 不bất 飲ẩm 噉đạm 酒tửu 肉nhục 。 神thần 氣khí 清thanh 潔khiết 益ích 於ư 智trí 也dã )# 。 得đắc 免miễn 三tam 途đồ 。 生sanh 人nhân 道đạo 中trung 。 修tu 上thượng 品phẩm 十Thập 善Thiện 及cập 施thí 戒giới 等đẳng 。 生sanh 六lục 欲dục 天thiên 。 修tu 四tứ 禪thiền 八bát 定định 生sanh 色sắc 界giới 。 無vô 色sắc 界giới 天thiên 。 題đề 中trung 不bất 標tiêu 天thiên 鬼quỷ 地địa 獄ngục 者giả 。 界giới 地địa 不bất 同đồng 。 見kiến 聞văn 不bất 及cập 。 凡phàm 俗tục 尚thượng 不bất 知tri 末mạt 。 況huống 肯khẳng 窮cùng 本bổn 。 故cố 對đối 俗tục 教giáo 且thả 標tiêu 原nguyên 人nhân 。 今kim 敘tự 佛Phật 經Kinh 。 理lý 宜nghi 具cụ 列liệt )# 。 故cố 名danh 人nhân 天thiên 教giáo 也dã (# 然nhiên 業nghiệp 有hữu 三tam 種chủng 。
一nhất 惡ác 。 二nhị 善thiện 。 三tam 不bất 動động 。 報báo 有hữu 三tam 時thời 。
謂vị 現hiện 報báo 。 生sanh 報báo 。 後hậu 報báo )# 。
據cứ 此thử 教giáo 中trung 。 業nghiệp 為vi 身thân 本bổn 。 今kim 詰cật 之chi 曰viết 。
既ký 由do 造tạo 業nghiệp 受thọ 五ngũ 道đạo 身thân 。 未vị 審thẩm 誰thùy 人nhân 造tạo 業nghiệp 。 誰thùy 人nhân 受thọ 報báo 。 若nhược 此thử 眼nhãn 耳nhĩ 手thủ 足túc 能năng 造tạo 業nghiệp 者giả 。 初sơ 死tử 之chi 人nhân 眼nhãn 耳nhĩ 。 手thủ 足túc 宛uyển 然nhiên 。 何hà 不bất 見kiến 聞văn 造tạo 作tác 。 若nhược 言ngôn 心tâm 作tác 。 何hà 者giả 是thị 心tâm 。 若nhược 言ngôn 肉nhục 心tâm 。 肉nhục 心tâm 有hữu 質chất 。 繫hệ 於ư 身thân 內nội 。 如như 何hà 速tốc 入nhập 眼nhãn 耳nhĩ 辨biện 外ngoại 是thị 非phi 。 是thị 非phi 不bất 知tri 。 因nhân 何hà 取thủ 捨xả 。 且thả 心tâm 與dữ 眼nhãn 耳nhĩ 手thủ 足túc 俱câu 為vi 質chất 閡ngại 。 豈khởi 得đắc 內nội 外ngoại 相tướng 通thông 運vận 動động 應ưng 接tiếp 同đồng 造tạo 業nghiệp 緣duyên 。 若nhược 言ngôn 但đãn 是thị 喜hỷ 怒nộ 愛ái 惡ác 發phát 動động 身thân 口khẩu 令linh 造tạo 業nghiệp 者giả 。 喜hỷ 怒nộ 等đẳng 情tình 乍sạ 起khởi 乍sạ 滅diệt 。 自tự 無vô 其kỳ 體thể 。 將tương 何hà 為vi 主chủ 而nhi 作tác 業nghiệp 耶da 。 設thiết 言ngôn 不bất 應ưng 如như 此thử 。 別biệt 別biệt 推thôi 尋tầm 。 都đô 是thị 我ngã 此thử 身thân 心tâm 能năng 造tạo 業nghiệp 者giả 。 此thử 身thân 已dĩ 死tử 誰thùy 受thọ 苦khổ 樂lạc 之chi 報báo 。 若nhược 言ngôn 死tử 後hậu 更cánh 有hữu 身thân 者giả 。 豈khởi 有hữu 今kim 日nhật 身thân 心tâm 。 造tạo 罪tội 修tu 福phước 。 令linh 他tha 後hậu 世thế 身thân 心tâm 受thọ 苦khổ 受thọ 樂lạc 。 據cứ 此thử 則tắc 修tu 福phước 者giả 屈khuất 甚thậm 。 造tạo 罪tội 者giả 幸hạnh 甚thậm 。 如như 何hà 神thần 理lý 如như 此thử 無vô 道đạo 。 故cố 知tri 但đãn 習tập 此thử 教giáo 者giả 。 雖tuy 信tín 業nghiệp 緣duyên 。 不bất 達đạt 身thân 本bổn 。
二nhị 。 小Tiểu 乘Thừa 教giáo 者giả 。 說thuyết 形hình 骸hài 之chi 色sắc 。 思tư 慮lự 之chi 心tâm 。 從tùng 無vô 始thỉ 來lai 。 因nhân 緣duyên 力lực 故cố 。 念niệm 念niệm 生sanh 滅diệt 。 相tương 續tục 無vô 窮cùng 。 如như 水thủy 涓# 涓# 。 如như 燈đăng 焰diễm 焰diễm 。 身thân 心tâm 假giả 合hợp 似tự 一nhất 似tự 常thường 。 凡phàm 愚ngu 不bất 覺giác 執chấp 之chi 為vi 我ngã 。 寶bảo 此thử 我ngã 故cố 。 即tức 起khởi 貪tham (# 貪tham 名danh 利lợi 以dĩ 榮vinh 我ngã )# 。 瞋sân (# 瞋sân 違vi 情tình 境cảnh 恐khủng 侵xâm 害hại 我ngã )# 。 癡si (# 非phi 理lý 計kế 校giáo )# 等đẳng 三tam 毒độc 。 三tam 毒độc 擊kích 意ý 。 發phát 動động 身thân 口khẩu 。 造tạo 一nhất 切thiết 業nghiệp 。 業nghiệp 成thành 難nạn/nan 逃đào 。 故cố 受thọ 五ngũ 道đạo 苦khổ 樂lạc 等đẳng 身thân (# 別biệt 業nghiệp 所sở 感cảm )# 。 三tam 界giới 勝thắng 劣liệt 等đẳng 處xứ (# 共cộng 業nghiệp 所sở 感cảm )# 。 於ư 所sở 受thọ 身thân 。 還hoàn 執chấp 為vi 我ngã 。 還hoàn 起khởi 貪tham 等đẳng 造tạo 業nghiệp 受thọ 報báo 。 身thân 則tắc 生sanh 老lão 病bệnh 死tử 。 死tử 而nhi 復phục 生sanh 。 界giới 則tắc 成thành 住trụ 壞hoại 空không 。 空không 而nhi 復phục 成thành (# 從tùng 空không 劫kiếp 初sơ 成thành 世thế 界giới 者giả 。 頌tụng 曰viết 。
空không 界giới 大đại 風phong 起khởi 。 傍bàng 廣quảng 數số 無vô 量lượng 。 厚hậu 十thập 六lục 洛lạc 叉xoa 。 金kim 剛cang 不bất 能năng 壞hoại 。 此thử 名danh 持trì 界giới 風phong 。 光quang 音âm 金kim 藏tạng 雲vân 。 布bố 及cập 三Tam 千Thiên 界Giới 。 雨vũ 如như 車xa 軸trục 下hạ 。 風phong 遏át 不bất 聽thính 流lưu 。 深thâm 十thập 一nhất 洛lạc 叉xoa 。 始thỉ 作tác 金kim 剛cang 界giới 。 次thứ 第đệ 金kim 藏tạng 雲vân 。 注chú 雨vũ 滿mãn 其kỳ 內nội 。 先tiên 成thành 梵Phạm 王Vương 界giới 。 乃nãi 至chí 夜Dạ 摩Ma 天Thiên 。 風phong 鼓cổ 清thanh 水thủy 成thành 。 須Tu 彌Di 七thất 金kim 等đẳng 。 滓chỉ 濁trược 為vi 山sơn 地địa 。 四tứ 洲châu 及cập 泥nê 犁lê 。 鹹hàm 海hải 外ngoại 輪luân 圍vi 。 方phương 名danh 器khí 界giới 立lập 。
時thời 經kinh 一nhất 增tăng 減giảm 。 乃nãi 至chí 二nhị 禪thiền 福phước 。 盡tận 下hạ 生sanh 人nhân 間gian 。 初sơ 食thực 地địa 餅bính 林lâm 藤đằng 。 後hậu 粳canh 米mễ 不bất 銷tiêu 。 大đại 小tiểu 便tiện 利lợi 。 男nam 女nữ 形hình 別biệt 。 分phần/phân 田điền 立lập 主chủ 求cầu 臣thần 佐tá 。 種chủng 種chủng 差sai 別biệt 。 經kinh 十thập 九cửu 增tăng 減giảm 。 兼kiêm 前tiền 總tổng 二nhị 十thập 增tăng 減giảm 。 名danh 為vi 成thành 劫kiếp 。 議nghị 曰viết 。
空không 界giới 劫kiếp 中trung 。 是thị 道Đạo 教giáo 指chỉ 云vân 虛hư 無vô 之chi 道đạo 。 然nhiên 道đạo 體thể 寂tịch 照chiếu 靈linh 通thông 。 不bất 是thị 虛hư 無vô 。 老lão 氏thị 或hoặc 迷mê 之chi 。 或hoặc 權quyền 設thiết 。 務vụ 絕tuyệt 人nhân 欲dục 。 故cố 指chỉ 空không 界giới 為vi 道đạo 。 空không 界giới 中trung 大đại 風phong 。 即tức 彼bỉ 混hỗn 沌# 一nhất 氣khí 。 故cố 彼bỉ 云vân 道đạo 生sanh 一nhất 也dã 。 金kim 藏tạng 雲vân 者giả 。 氣khí 形hình 之chi 始thỉ 。 即tức 太thái 極cực 也dã 。 雨vũ 下hạ 不bất 流lưu 。 陰ấm 氣khí 凝ngưng 也dã 。 陰âm 陽dương 相tương/tướng 合hợp 。 方phương 能năng 生sanh 成thành 矣hĩ 。 梵Phạm 王Vương 界giới 乃nãi 至chí 須Tu 彌Di 者giả 。 彼bỉ 之chi 天thiên 也dã 。 滓chỉ 濁trược 者giả 地địa 。 即tức 一nhất 生sanh 二nhị 矣hĩ 。 二nhị 禪thiền 福phước 盡tận 下hạ 生sanh 。 即tức 人nhân 也dã 。 即tức 二nhị 生sanh 三tam 。 三tam 才tài 備bị 矣hĩ 。 地địa 餅bính 已dĩ 下hạ 。 乃nãi 至chí 種chủng 種chủng 。 即tức 三tam 生sanh 萬vạn 物vật 。 此thử 當đương 三tam 皇hoàng 已dĩ 前tiền 穴huyệt 居cư 野dã 食thực 。 未vị 有hữu 火hỏa 化hóa 等đẳng 。 但đãn 以dĩ 其kỳ 時thời 無vô 文văn 字tự 記ký 載tái 故cố 。 後hậu 人nhân 傳truyền 聞văn 不bất 明minh 。 展triển 轉chuyển 錯thác 謬mậu 。 諸chư 家gia 著trước 作tác 。 種chủng 種chủng 異dị 說thuyết 。 佛Phật 教giáo 又hựu 緣duyên 通thông 明minh 。 三Tam 千Thiên 世Thế 界Giới 。 不bất 局cục 大đại 唐đường 。 故cố 內nội 外ngoại 教giáo 文văn 不bất 全toàn 同đồng 也dã 。 住trụ 者giả 住trụ 劫kiếp 。 亦diệc 經kinh 二nhị 十thập 增tăng 減giảm 。 壞hoại 者giả 壞hoại 劫kiếp 。 亦diệc 二nhị 十thập 增tăng 減giảm 。 前tiền 十thập 九cửu 增tăng 減giảm 壞hoại 有hữu 情tình 。 後hậu 一nhất 增tăng 減giảm 壞hoại 器khí 界giới 。 能năng 壞hoại 是thị 火hỏa 水thủy 風phong 等đẳng 三tam 災tai 。 空không 者giả 空không 劫kiếp 。 亦diệc 二nhị 十thập 增tăng 減giảm 。 中trung 空không 無vô 世thế 界giới 及cập 諸chư 有hữu 情tình 也dã )# 。
劫kiếp 劫kiếp 生sanh 生sanh 輪luân 迴hồi 不bất 絕tuyệt 。 無vô 終chung 無vô 始thỉ 。 如như 汲cấp 井tỉnh 輪luân 道Đạo 教giáo 只chỉ 知tri 今kim 此thử 世thế 界giới 。 未vị 成thành 時thời 一nhất 度độ 空không 劫kiếp 。 云vân 虛hư 無vô 。 混hỗn 沌# 。 一nhất 氣khí 等đẳng 。 名danh 為vi 元nguyên 始thỉ 。 不bất 知tri 空không 界giới 已dĩ 前tiền 。 早tảo 經kinh 千thiên 千thiên 萬vạn 萬vạn 遍biến 成thành 住trụ 壞hoại 空không 。 終chung 而nhi 復phục 始thỉ 。 故cố 知tri 佛Phật 教giáo 法pháp 中trung 。 小Tiểu 乘Thừa 淺thiển 淺thiển 之chi 教giáo 。 已dĩ 超siêu 外ngoại 典điển 深thâm 深thâm 之chi 說thuyết )# 。 都đô 由do 不bất 了liễu 此thử 身thân 本bổn 不bất 是thị 我ngã 。 不bất 是thị 我ngã 者giả 。 謂vị 此thử 身thân 本bổn 因nhân 色sắc 心tâm 。 和hòa 合hợp 為vi 相tướng 。 今kim 推thôi 尋tầm 分phân 析tích 。 色sắc 有hữu 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 之chi 四tứ 大đại 。 心tâm 有hữu 受thọ (# 能năng 領lãnh 納nạp 。 好hảo 惡ác 之chi 事sự 。 想tưởng (# 能năng 取thủ 像tượng 者giả )# 。 行hành (# 能năng 造tạo 作tác 者giả 。 念niệm 念niệm 遷thiên 流lưu 。 識thức 能năng 了liễu 別biệt 者giả 之chi 四tứ 蘊uẩn 。 若nhược 皆giai 是thị 我ngã 。 即tức 成thành 八bát 我ngã 。 況huống 地địa 大đại 中trung 。 復phục 有hữu 眾chúng 多đa 。 謂vị 三tam 百bách 六lục 十thập 段đoạn 骨cốt 。 一nhất 一nhất 各các 別biệt 。 皮bì 毛mao 筋cân 肉nhục 肝can 心tâm 脾tì 腎thận 。 各các 不bất 相tương 是thị 。 諸chư 心tâm 數số 等đẳng 亦diệc 各các 不bất 同đồng 。 見kiến 不bất 是thị 聞văn 。 喜hỷ 不bất 是thị 怒nộ 。 展triển 轉chuyển 乃nãi 至chí 。 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 塵trần 勞lao 。
既ký 有hữu 此thử 眾chúng 多đa 之chi 物vật 。 不bất 知tri 定định 取thủ 何hà 者giả 為vi 我ngã 。 若nhược 皆giai 是thị 我ngã 。 我ngã 即tức 百bách 千thiên 。 一nhất 身thân 之chi 中trung 。 多đa 主chủ 紛phân 亂loạn 。 離ly 此thử 之chi 外ngoại 。 復phục 無vô 別biệt 法pháp 。 翻phiên 覆phú 推thôi 我ngã 。 皆giai 不bất 可khả 得đắc 。 便tiện 悟ngộ 此thử 身thân 。 但đãn 是thị 眾chúng 緣duyên 。 似tự 和hòa 合hợp 相tương/tướng 。 元nguyên 無vô 我ngã 人nhân 。 為vi 誰thùy 貪tham 瞋sân 。 為vi 誰thùy 殺sát 盜đạo 施thí 戒giới (# 知tri 苦Khổ 諦Đế 也dã )# 。 遂toại 不bất 滯trệ 心tâm 於ư 三tam 界giới 有hữu 漏lậu 。 善thiện 惡ác (# 斷đoạn 集Tập 諦Đế 也dã )# 。 但đãn 修tu 無vô 我ngã 觀quán 智trí 。 道Đạo 諦Đế 。 以dĩ 斷đoạn 貪tham 等đẳng 。 止chỉ 息tức 諸chư 業nghiệp 。 證chứng 得đắc 我ngã 空không 真Chân 如Như 滅Diệt 諦Đế 。 乃nãi 至chí 得đắc 阿A 羅La 漢Hán 果quả 。 灰hôi 身thân 滅diệt 智trí 方phương 斷đoạn 諸chư 苦khổ 。
據cứ 此thử 宗tông 中trung 。 以dĩ 色sắc 心tâm 二nhị 法pháp 。 及cập 貪tham 瞋sân 癡si 。 為vi 根căn 身thân 器khí 界giới 之chi 本bổn 也dã 。 過quá 去khứ 未vị 來lai 。 更cánh 無vô 別biệt 法pháp 為vi 本bổn 。 今kim 詰cật 之chi 曰viết 。 夫phu 經kinh 生sanh 累lũy 世thế 為vi 身thân 本bổn 者giả 。 自tự 體thể 須tu 無vô 間gián 斷đoạn 。 今kim 五ngũ 識thức 闕khuyết 緣duyên 不bất 起khởi (# 根căn 境cảnh 等đẳng 為vi 緣duyên )# 。 意ý 識thức 有hữu 時thời 不bất 行hành (# 悶muộn 絕tuyệt 。 睡thụy 眠miên 。 滅diệt 盡tận 定định 。 無vô 想tưởng 定định 。 無vô 想tưởng 天thiên )# 。 無vô 色sắc 界giới 天thiên 。 無vô 此thử 四tứ 大đại 。 如như 何hà 持trì 得đắc 此thử 身thân 。 世thế 世thế 不bất 絕tuyệt 。 是thị 知tri 專chuyên 此thử 教giáo 者giả 。 亦diệc 未vị 原nguyên 身thân 。
三tam 。 大Đại 乘Thừa 法Pháp 相tương 教giáo 者giả 。 說thuyết 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 無vô 始thỉ 已dĩ 來lai 。 法pháp 爾nhĩ 有hữu 八bát 種chủng 識thức 。 於ư 中trung 第đệ 八bát 。 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 是thị 其kỳ 根căn 本bổn 。 頓đốn 變biến 根căn 身thân 器khí 界giới 種chủng 子tử 。 轉chuyển 生sanh 七thất 識thức 。 皆giai 能năng 變biến 現hiện 。 自tự 分phần/phân 所sở 緣duyên 。 都đô 無vô 實thật 法pháp 。 如như 何hà 變biến 耶da 。 謂vị 我ngã 法pháp 分phân 別biệt 。 熏huân 習tập 力lực 故cố 。 諸chư 識thức 生sanh 時thời 變biến 似tự 我ngã 法pháp 。 第đệ 六lục 七thất 識thức 無vô 明minh 覆phú 故cố 。 緣duyên 此thử 執chấp 為vi 實thật 我ngã 實thật 法pháp 。 如như 患hoạn 重trọng 病bệnh 心tâm 惛hôn 。 見kiến 異dị 色sắc 人nhân 物vật 也dã )# 。 夢mộng (# 夢mộng 想tưởng 所sở 見kiến 。 可khả 知tri )# 者giả 。 患hoạn 夢mộng 力lực 故cố 。 心tâm 似tự 種chủng 種chủng 外ngoại 境cảnh 相tướng 現hiện 。 夢mộng 時thời 執chấp 為vi 實thật 有hữu 外ngoại 物vật 。 寤ngụ 來lai 方phương 知tri 唯duy 夢mộng 所sở 變biến 。 我ngã 身thân 亦diệc 爾nhĩ 。 唯duy 識thức 所sở 變biến 。 迷mê 故cố 執chấp 有hữu 我ngã 及cập 諸chư 境cảnh 。 由do 此thử 起khởi 惑hoặc 造tạo 業nghiệp 。 生sanh 死tử 無vô 窮cùng 。 廣quảng 如như 前tiền 說thuyết 。 悟ngộ 解giải 此thử 理lý 。 方phương 知tri 我ngã 身thân 唯duy 識thức 所sở 變biến 。 識thức 為vi 身thân 本bổn (# 不bất 了liễu 之chi 義nghĩa 。 如như 後hậu 所sở 破phá )# 。
四tứ 。 大Đại 乘Thừa 破phá 相tương 教giáo 者giả 。 破phá 前tiền 大đại 小Tiểu 乘Thừa 法pháp 相tướng 之chi 執chấp 。 密mật 顯hiển 後hậu 真chân 性tánh 空không 寂tịch 之chi 理lý 。 破phá 相tương/tướng 之chi 談đàm 。 不bất 唯duy 諸chư 部bộ 般Bát 若Nhã 。 遍biến 在tại 大Đại 乘Thừa 經Kinh 。 前tiền 之chi 三tam 教giáo 依y 次thứ 先tiên 後hậu 。 此thử 教giáo 隨tùy 執chấp 即tức 破phá 。 無vô 定định 時thời 節tiết 。 故cố 龍long 樹thụ 立lập 二nhị 種chủng 般Bát 若Nhã 。
一nhất 共cộng 。 二nhị 不bất 共cộng 。 共cộng 者giả 。 二Nhị 乘Thừa 同đồng 聞văn 信tín 解giải 。 破phá 二Nhị 乘Thừa 法pháp 執chấp 故cố 。 不bất 共cộng 者giả 。 唯duy 菩Bồ 薩Tát 解giải 。 密mật 顯hiển 佛Phật 性tánh 故cố 。 故cố 天Thiên 竺Trúc 戒giới 賢hiền 。 智trí 光quang 二nhị 論luận 師sư 。 各các 立lập 三tam 時thời 教giáo 。 指chỉ 此thử 空không 教giáo 。 或hoặc 云vân 在tại 唯duy 識thức 法pháp 相tướng 之chi 前tiền 。 或hoặc 云vân 在tại 後hậu 。 今kim 意ý 取thủ 後hậu )# 。
將tương 欲dục 破phá 之chi 。 先tiên 詰cật 之chi 曰viết 。
所sở 變biến 之chi 境cảnh 既ký 妄vọng 。 能năng 變biến 之chi 識thức 豈khởi 真chân 。 若nhược 言ngôn 一nhất 有hữu 一nhất 無vô 者giả (# 此thử 下hạ 卻khước 將tương 彼bỉ 喻dụ 破phá 之chi )# 。 則tắc 夢mộng 想tưởng 與dữ 所sở 見kiến 物vật 應ưng 異dị 。 異dị 則tắc 夢mộng 不bất 是thị 物vật 。 物vật 不bất 是thị 夢mộng 。 寐mị 來lai 夢mộng 滅diệt 。 其kỳ 物vật 應ưng 在tại 。 又hựu 物vật 若nhược 非phi 夢mộng 。 應ưng 是thị 真chân 物vật 。 夢mộng 若nhược 非phi 物vật 。 以dĩ 何hà 為vi 相tướng 。 故cố 知tri 夢mộng 時thời 則tắc 夢mộng 想tưởng 夢mộng 物vật 。 似tự 能năng 見kiến 所sở 見kiến 之chi 殊thù 。 據cứ 理lý 則tắc 同đồng 一nhất 虛hư 妄vọng 。 都đô 無vô 所sở 有hữu 。 諸chư 識thức 亦diệc 爾nhĩ 。 以dĩ 皆giai 假giả 託thác 眾chúng 緣duyên 。 無vô 自tự 性tánh 故cố 。 故cố 《# 中trung 觀quán 論luận 》# 云vân 。 未vị 曾tằng 有hữu 一nhất 法pháp 。 不bất 從tùng 因nhân 緣duyên 生sanh 。 是thị 故cố 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 不bất 是thị 空không 者giả 。 又hựu 云vân 。 因nhân 緣duyên 所sở 生sanh 法pháp 。 我ngã 說thuyết 即tức 是thị 空không 。 《# 起khởi 信tín 論luận 》# 云vân 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 唯duy 依y 妄vọng 念niệm 。 而nhi 有hữu 差sai 別biệt 。 若nhược 離ly 心tâm 念niệm 。 即tức 無vô 一nhất 切thiết 境cảnh 界giới 之chi 相tướng 。 經Kinh 云vân 。 凡phàm 所sở 有hữu 相tướng 。 皆giai 是thị 虛hư 妄vọng 。 離ly 一nhất 切thiết 相tướng 。 即tức 名danh 諸chư 佛Phật (# 如như 此thử 等đẳng 文văn 徧biến 大Đại 乘Thừa 藏tạng )# 。 是thị 知tri 心tâm 境cảnh 皆giai 空không 。 方phương 是thị 大Đại 乘Thừa 實thật 理lý 。 若nhược 約ước 此thử 原nguyên 身thân 。 身thân 元nguyên 是thị 空không 。 空không 即tức 是thị 本bổn 。
今kim 復phục 詰cật 此thử 教giáo 曰viết 。
若nhược 心tâm 境cảnh 皆giai 無vô 。 知tri 無vô 者giả 誰thùy 。 又hựu 若nhược 都đô 無vô 實thật 法pháp 。 依y 何hà 現hiện 諸chư 虛hư 妄vọng 。 且thả 現hiện 見kiến 世thế 間gian 。 虛hư 妄vọng 之chi 物vật 。 未vị 有hữu 不bất 依y 實thật 法pháp 而nhi 能năng 起khởi 者giả 。 如như 無vô 濕thấp 性tánh 不bất 變biến 之chi 水thủy 。 何hà 有hữu 虛hư 妄vọng 假giả 相tương/tướng 之chi 波ba 。 若nhược 無vô 淨tịnh 明minh 不bất 變biến 之chi 境cảnh 。 何hà 有hữu 種chủng 種chủng 虛hư 假giả 之chi 影ảnh 。 又hựu 前tiền 說thuyết 夢mộng 想tưởng 夢mộng 境cảnh 同đồng 虛hư 妄vọng 者giả 。 誠thành 如như 所sở 言ngôn 。 然nhiên 此thử 虛hư 妄vọng 之chi 夢mộng 。 必tất 依y 睡thụy 眠miên 之chi 人nhân 。 今kim 既ký 心tâm 境cảnh 皆giai 空không 。 未vị 審thẩm 依y 何hà 妄vọng 現hiện 。 故cố 知tri 此thử 教giáo 但đãn 破phá 執chấp 情tình 。 亦diệc 未vị 明minh 顯hiển 真chân 靈linh 之chi 性tánh 。 故cố 《# 法Pháp 鼓cổ 經kinh 》# 云vân 。 一nhất 切thiết 空không 經Kinh 。 是thị 有hữu 餘dư 說thuyết 有hữu 餘dư 者giả 。 餘dư 義nghĩa 未vị 了liễu 也dã )# 。 《# 大đại 品phẩm 經kinh 》# 云vân 。 空không 是thị 大Đại 乘Thừa 之chi 初sơ 門môn 。
上thượng 之chi 四tứ 教giáo 展triển 轉chuyển 相tương 望vọng 。 前tiền 淺thiển 後hậu 深thâm 。 若nhược 且thả 習tập 之chi 自tự 知tri 未vị 了liễu 。 名danh 之chi 為vi 淺thiển 。
若nhược 執chấp 為vi 了liễu 。 即tức 名danh 為vi 偏thiên 。 故cố 就tựu 習tập 人nhân 。 云vân 偏thiên 淺thiển 也dã 。
直trực 顯hiển 真chân 源nguyên 第đệ 三tam (# 佛Phật 了liễu 義nghĩa 實thật 教giáo )#
五ngũ 。 一Nhất 乘Thừa 顯hiển 性tánh 教giáo 者giả 。 說thuyết 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 皆giai 有hữu 本bổn 覺giác 真chân 心tâm 。 無vô 始thỉ 以dĩ 來lai 。 常thường 住trụ 清thanh 淨tịnh 。 昭chiêu 昭chiêu 不bất 昧muội 了liễu 了liễu 常thường 知tri 。 亦diệc 名danh 佛Phật 性tánh 。 亦diệc 名danh 如Như 來Lai 藏tạng 。 從tùng 無vô 始thỉ 際tế 。 妄vọng 相tương/tướng 翳ế 之chi 。 不bất 自tự 覺giác 知tri 。 但đãn 認nhận 凡phàm 質chất 故cố 。 耽đam 著trước 結kết 業nghiệp 。 受thọ 生sanh 死tử 苦khổ 。 大đại 覺giác 愍mẫn 之chi 。 說thuyết 一nhất 切thiết 皆giai 空không 。 又hựu 開khai 示thị 靈linh 覺giác 真chân 心tâm 清thanh 淨tịnh 。 全toàn 同đồng 諸chư 佛Phật 。 故cố 《# 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 》# 云vân 。 佛Phật 子tử 。 無vô 一nhất 眾chúng 生sanh 。 而nhi 不bất 具cụ 有hữu 如Như 來Lai 智trí 慧tuệ 。 但đãn 以dĩ 妄vọng 想tưởng 執chấp 著trước 而nhi 不bất 證chứng 得đắc 。 若nhược 離ly 妄vọng 想tưởng 。 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 自tự 然nhiên 智trí 。 無Vô 礙Ngại 智Trí 。 即tức 得đắc 現hiện 前tiền 。 便tiện 舉cử 一nhất 塵trần 含hàm 大Đại 千Thiên 經Kinh 卷quyển 之chi 喻dụ 。 塵trần 況huống 眾chúng 生sanh 。 經kinh 況huống 佛Phật 智trí 。 次thứ 後hậu 又hựu 云vân 。
爾nhĩ 時thời 如Như 來Lai 。 普phổ 觀quán 法Pháp 界Giới 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 而nhi 作tác 是thị 言ngôn 。 奇kỳ 哉tai 。 奇kỳ 哉tai 。 此thử 諸chư 眾chúng 生sanh 。 云vân 何hà 具cụ 有hữu 如Như 來Lai 智trí 。 慧tuệ 迷mê 惑hoặc 不bất 見kiến 。 我ngã 當đương 教giáo 以dĩ 聖thánh 道Đạo 。 令linh 其kỳ 永vĩnh 離ly 妄vọng 想tưởng 。 自tự 於ư 身thân 中trung 。 得đắc 見kiến 如Như 來Lai 。 廣quảng 大đại 智trí 慧tuệ 。 與dữ 佛Phật 無vô 異dị 。
評bình 曰viết 。 我ngã 等đẳng 多đa 劫kiếp 未vị 遇ngộ 真chân 宗tông 。 不bất 解giải 返phản 自tự 原nguyên 身thân 。 但đãn 執chấp 虛hư 妄vọng 之chi 相tướng 。 甘cam 認nhận 凡phàm 下hạ 。 或hoặc 畜súc 或hoặc 人nhân 。 今kim 約ước 至chí 教giáo 原nguyên 之chi 。 方phương 覺giác 本bổn 來lai 是thị 佛Phật 。 故cố 須tu 行hành 依y 佛Phật 行hạnh 。 心tâm 契khế 佛Phật 心tâm 。 返phản 本bổn 還hoàn 源nguyên 。 斷đoạn 除trừ 凡phàm 習tập 。 損tổn 之chi 又hựu 損tổn 。 以dĩ 至chí 無vô 為vi 。 自tự 然nhiên 應ứng 用dụng 恆Hằng 沙sa 。 名danh 之chi 曰viết 佛Phật 。 當đương 知tri 迷mê 悟ngộ 同đồng 一nhất 真chân 心tâm 。 大đại 哉tai 妙diệu 門môn 。 原nguyên 人nhân 至chí 此thử (# 然nhiên 佛Phật 說thuyết 前tiền 五ngũ 教giáo 。 或hoặc 漸tiệm 或hoặc 頓đốn 。 若nhược 有hữu 中trung 下hạ 之chi 機cơ 。 則tắc 從tùng 淺thiển 至chí 深thâm 。 漸tiệm 漸tiệm 誘dụ 接tiếp 。 先tiên 說thuyết 初sơ 教giáo 。 令linh 離ly 惡ác 住trụ 善thiện 。 次thứ 說thuyết 二nhị 三tam 。 令linh 離ly 染nhiễm 住trụ 淨tịnh 。 後hậu 說thuyết 四tứ 五ngũ 。 破phá 相tương/tướng 顯hiển 性tánh 。 會hội 權quyền 歸quy 實thật 。 依y 實thật 教giáo 修tu 。 乃nãi 至chí 成thành 佛Phật 。 若nhược 上thượng 上thượng 根căn 智trí 。 則tắc 從tùng 本bổn 至chí 末mạt 。 謂vị 初sơ 便tiện 依y 第đệ 五ngũ 頓đốn 指chỉ 一nhất 真chân 心tâm 體thể 。 心tâm 體thể 既ký 顯hiển 。 自tự 覺giác 一nhất 切thiết 皆giai 是thị 虛hư 妄vọng 。 令linh 來lai 空không 寂tịch 。 但đãn 以dĩ 迷mê 故cố 。 託thác 真chân 而nhi 起khởi 。 須tu 以dĩ 悟ngộ 真chân 之chi 智trí 。 斷đoạn 惡ác 修tu 善thiện 。 修tu 善thiện 息tức 妄vọng 歸quy 真chân 。 妄vọng 盡tận 真chân 圓viên 。 是thị 名danh 法Pháp 身thân 佛Phật )# 。
會hội 通thông 本bổn 末mạt 第đệ 四tứ (# 會hội 前tiền 所sở 斥xích 。 同đồng 歸quy 一nhất 源nguyên 。 皆giai 為vi 正chánh 義nghĩa )# 。
真chân 性tánh 雖tuy 為vi 身thân 本bổn 。 生sanh 起khởi 蓋cái 有hữu 因nhân 由do 。 不bất 可khả 無vô 端đoan 忽hốt 成thành 身thân 相tướng 。 但đãn 緣duyên 前tiền 宗tông 未vị 了liễu 。 所sở 以dĩ 節tiết 節tiết 斥xích 之chi 。 今kim 將tương 本bổn 末mạt 會hội 通thông 。 乃nãi 至chí 儒nho 道đạo 亦diệc 是thị (# 初sơ 唯duy 第đệ 五ngũ 性tánh 教giáo 所sở 說thuyết 。 從tùng 後hậu 段đoạn 已dĩ 去khứ 。 節tiết 級cấp 方phương 同đồng 諸chư 教giáo 。 各các 如như 注chú 說thuyết )# 。
謂vị 初sơ 唯duy 一nhất 真chân 靈linh 性tánh 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 不bất 增tăng 不bất 減giảm 。 不bất 變biến 不bất 易dị 。 眾chúng 生sanh 無vô 始thỉ 迷mê 睡thụy 。 不bất 自tự 覺giác 知tri 。 由do 隱ẩn 覆phú 故cố 名danh 如Như 來Lai 藏tạng 。 依y 如Như 來Lai 藏tạng 。 故cố 有hữu 生sanh 滅diệt 心tâm 相tương/tướng (# 自tự 此thử 方phương 是thị 第đệ 四tứ 教giáo 。 亦diệc 同đồng 破phá 此thử 已dĩ 生sanh 滅diệt 諸chư 相tướng 。 所sở 謂vị 不bất 生sanh 滅diệt 真chân 心tâm 與dữ 生sanh 滅diệt 。 妄vọng 想tưởng 和hòa 合hợp 。 非phi 一nhất 非phi 異dị 。 名danh 為vi 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 此thử 識thức 有hữu 覺giác 不bất 覺giác 二nhị 義nghĩa (# 此thử 下hạ 方phương 是thị 第đệ 三tam 法pháp 相tướng 教giáo 中trung 亦diệc 同đồng 所sở 說thuyết )# 。 依y 不bất 覺giác 故cố 。 最tối 初sơ 動động 念niệm 。 名danh 為vi 業nghiệp 相tương/tướng 。 又hựu 不bất 覺giác 此thử 念niệm 本bổn 無vô 故cố 。 轉chuyển 成thành 能năng 見kiến 之chi 識thức 及cập 所sở 見kiến 境cảnh 界giới 相tương/tướng 現hiện 。 又hựu 不bất 覺giác 此thử 境cảnh 從tùng 自tự 心tâm 妄vọng 現hiện 。 執chấp 為vi 定định 有hữu 。 名danh 為vi 法pháp 執chấp (# 此thử 下hạ 方phương 是thị 第đệ 二nhị 小Tiểu 乘Thừa 教giáo 中trung 亦diệc 同đồng 所sở 說thuyết )# 。 執chấp 此thử 等đẳng 故cố 。 遂toại 見kiến 自tự 他tha 之chi 殊thù 。 便tiện 成thành 我ngã 執chấp 。 執chấp 我ngã 相tương/tướng 故cố 。 貪tham 愛ái 順thuận 情tình 諸chư 境cảnh 。 欲dục 以dĩ 潤nhuận 我ngã 。 瞋sân 嫌hiềm 違vi 情tình 諸chư 境cảnh 。 恐khủng 相tương/tướng 損tổn 惱não 。 愚ngu 癡si 之chi 情tình 。 展triển 轉chuyển 增tăng 長trưởng 。 此thử 下hạ 方phương 是thị 第đệ 一nhất 人nhân 天thiên 教giáo 中trung 亦diệc 同đồng 所sở 說thuyết )# 。 故cố 殺sát 盜đạo 等đẳng 心tâm 神thần 乘thừa 此thử 惡ác 業nghiệp 。 生sanh 於ư 地địa 獄ngục 。 鬼quỷ 。 畜súc 等đẳng 中trung 。
復phục 有hữu 怖bố 此thử 苦khổ 者giả 。 或hoặc 性tánh 善thiện 者giả 。 行hành 施thí 戒giới 等đẳng 心tâm 神thần 乘thừa 此thử 善thiện 業nghiệp 。 運vận 於ư 中trung 陰ấm 入nhập 母mẫu 胎thai 中trung 。 此thử 下hạ 方phương 是thị 儒nho 道đạo 二nhị 教giáo 亦diệc 同đồng 所sở 說thuyết )# 。 稟bẩm 氣khí 受thọ 質chất (# 會hội 彼bỉ 所sở 說thuyết 。 以dĩ 氣khí 為vi 本bổn )# 。 氣khí 則tắc 頓đốn 具cụ 四tứ 大đại 漸tiệm 成thành 諸chư 根căn 。 心tâm 則tắc 頓đốn 具cụ 四tứ 蘊uẩn 漸tiệm 成thành 諸chư 識thức 。 十thập 月nguyệt 滿mãn 足túc 。 生sanh 來lai 名danh 人nhân 。 即tức 我ngã 等đẳng 今kim 者giả 。 身thân 心tâm 是thị 也dã 。 故cố 知tri 身thân 心tâm 各các 有hữu 其kỳ 本bổn 。 二nhị 類loại 和hòa 合hợp 方phương 成thành 一nhất 人nhân 。 天thiên 。 修tu 羅la 等đẳng 大đại 同đồng 於ư 此thử 。
然nhiên 雖tuy 因nhân 引dẫn 業nghiệp 受thọ 得đắc 此thử 身thân 。 復phục 由do 滿mãn 業nghiệp 故cố 。 貴quý 賤tiện 貧bần 富phú 。 壽thọ 夭yểu 病bệnh 健kiện 。 盛thịnh 衰suy 苦khổ 樂lạc 。 謂vị 前tiền 生sanh 敬kính 慢mạn 為vi 因nhân 。 今kim 感cảm 貴quý 賤tiện 之chi 果quả 。 乃nãi 至chí 仁nhân 壽thọ 殺sát 夭yểu 。 施thí 富phú 慳san 貧bần 。 種chủng 種chủng 別biệt 報báo 。 不bất 可khả 具cụ 述thuật 。 是thị 以dĩ 此thử 身thân 或hoặc 有hữu 無vô 惡ác 自tự 禍họa 。 無vô 善thiện 自tự 福phước 。 不bất 仁nhân 而nhi 壽thọ 。 不bất 殺sát 而nhi 夭yểu 等đẳng 者giả 。 皆giai 是thị 前tiền 生sanh 。 滿mãn 業nghiệp 已dĩ 定định 。 故cố 今kim 世thế 不bất 同đồng 。 所sở 作tác 自tự 然nhiên 如như 然nhiên 。 外ngoại 學học 者giả 不bất 知tri 前tiền 世thế 。 但đãn 據cứ 目mục 覩đổ 。 唯duy 執chấp 自tự 然nhiên (# 會hội 彼bỉ 所sở 說thuyết 。 自tự 然nhiên 為vi 本bổn )# 。
復phục 有hữu 前tiền 生sanh 少thiểu 者giả 修tu 善thiện 。 老lão 而nhi 造tạo 惡ác 。 或hoặc 少thiểu 惡ác 老lão 善thiện 。 故cố 今kim 世thế 少thiếu 小tiểu 富phú 貴quý 而nhi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 老lão 大đại 貧bần 賤tiện 而nhi 苦khổ 。 或hoặc 少thiểu 貧bần 苦khổ 老lão 富phú 貴quý 等đẳng 。 故cố 外ngoại 學học 者giả 不bất 知tri 。 唯duy 執chấp 否phủ/bĩ 泰thái 由do 於ư 時thời 運vận (# 會hội 彼bỉ 所sở 說thuyết 。 皆giai 由do 天thiên 命mạng )# 。
然nhiên 所sở 稟bẩm 之chi 氣khí 。 展triển 轉chuyển 推thôi 本bổn 。 即tức 混hỗn 一nhất 之chi 元nguyên 氣khí 也dã 。 所sở 起khởi 之chi 心tâm 。 展triển 轉chuyển 窮cùng 源nguyên 。 即tức 真chân 一nhất 之chi 靈linh 心tâm 也dã 。 究cứu 實thật 言ngôn 之chi 。 心tâm 外ngoại 的đích 無vô 別biệt 法pháp 。 元nguyên 氣khí 亦diệc 從tùng 心tâm 之chi 所sở 變biến 。 屬thuộc 前tiền 轉chuyển 識thức 所sở 現hiện 之chi 境cảnh 。 是thị 阿a 賴lại 耶da 相tương/tướng 分phần/phân 所sở 攝nhiếp 。 從tùng 初sơ 一nhất 念niệm 業nghiệp 相tương/tướng 。 分phân 為vi 心tâm 境cảnh 之chi 二nhị 。 心tâm 既ký 從tùng 細tế 至chí 麁thô 。 展triển 轉chuyển 妄vọng 計kế 乃nãi 至chí 造tạo 業nghiệp (# 如như 前tiền 敘tự 列liệt )# 。 境cảnh 亦diệc 從tùng 微vi 至chí 著trước 。 展triển 轉chuyển 變biến 起khởi 乃nãi 至chí 天thiên 地địa (# 即tức 彼bỉ 始thỉ 自tự 太thái 易dị 。 五ngũ 重trọng/trùng 運vận 轉chuyển 乃nãi 至chí 太thái 極cực 。 太thái 極cực 生sanh 兩lưỡng 儀nghi 。 彼bỉ 說thuyết 自tự 然nhiên 太thái 道đạo 。 如như 此thử 說thuyết 真chân 性tánh 。 其kỳ 實thật 但đãn 是thị 一nhất 念niệm 能năng 變biến 見kiến 分phần/phân 。 彼bỉ 云vân 。 元nguyên 氣khí 如như 此thử 一nhất 念niệm 初sơ 動động 。 其kỳ 實thật 但đãn 是thị 境cảnh 界giới 之chi 相tướng 。 業nghiệp 既ký 成thành 熟thục 。 即tức 從tùng 父phụ 母mẫu 稟bẩm 受thọ 二nhị 氣khí 。 與dữ 業nghiệp 識thức 和hòa 合hợp 成thành 就tựu 人nhân 身thân 。 據cứ 此thử 則tắc 心tâm 識thức 所sở 變biến 之chi 境cảnh 。 乃nãi 成thành 二nhị 分phần 。 一nhất 分phần/phân 即tức 與dữ 心tâm 識thức 和hòa 合hợp 成thành 人nhân 。 一nhất 分phần/phân 不bất 與dữ 心tâm 識thức 和hòa 合hợp 。 即tức 成thành 天thiên 地địa 山sơn 河hà 國quốc 邑ấp 。 三tam 才tài 中trung 唯duy 人nhân 靈linh 者giả 。 由do 與dữ 心tâm 神thần 合hợp 也dã 。 佛Phật 說thuyết 內nội 四tứ 大đại 與dữ 外ngoại 。 四tứ 大đại 不bất 同đồng 。 正chánh 是thị 此thử 也dã 。
哀ai 哉tai 。 寡quả 學học 異dị 執chấp 紛phân 然nhiên 。 寄ký 語ngữ 道đạo 流lưu 。 欲dục 成thành 佛Phật 者giả 。 必tất 須tu 洞đỗng 明minh 麁thô 細tế 本bổn 末mạt 。 方phương 能năng 棄khí 末mạt 歸quy 本bổn 。 返phản 照chiếu 心tâm 源nguyên 。 麁thô 盡tận 細tế 除trừ 。 靈linh 性tánh 顯hiển 現hiện 。 無vô 法pháp 不bất 達đạt 。 名danh 法pháp 報báo 身thân 。 應ưng 現hiện 無vô 窮cùng 。 名danh 化hóa 身thân 佛Phật 。
原nguyên 人nhân 論luận (# 終chung )#
❖
Phiên âm: 2/4/2016 ◊ Cập nhật: 2/4/2016
終chung 南nam 山sơn 草thảo 堂đường 寺tự 沙Sa 門Môn 宗tông 密mật 述thuật
萬vạn 靈linh 蠢xuẩn 蠢xuẩn 皆giai 有hữu 其kỳ 本bổn 。 萬vạn 物vật 芸vân 芸vân 各các 歸quy 其kỳ 根căn 。 未vị 有hữu 無vô 根căn 本bổn 而nhi 有hữu 枝chi 末mạt 者giả 也dã 。 況huống 三tam 才tài 中trung 之chi 最tối 靈linh 而nhi 無vô 本bổn 源nguyên 乎hồ 。 且thả 知tri 人nhân 者giả 智trí 。 自tự 知tri 者giả 明minh 。 今kim 我ngã 稟bẩm 得đắc 人nhân 身thân 而nhi 不bất 自tự 知tri 所sở 從tùng 來lai 。 曷hạt 能năng 知tri 他tha 世thế 所sở 趣thú 乎hồ 。 曷hạt 能năng 知tri 天thiên 下hạ 古cổ 今kim 之chi 人nhân 事sự 乎hồ 。 故cố 數sổ 十thập 年niên 中trung 。 學học 無vô 常thường 師sư 。 博bác 攷# 內nội 外ngoại 以dĩ 原nguyên 自tự 身thân 。 原nguyên 之chi 不bất 已dĩ 。 果quả 得đắc 其kỳ 本bổn 。
然nhiên 今kim 習tập 儒nho 道đạo 者giả 。 秖kỳ 知tri 近cận 則tắc 乃nãi 祖tổ 乃nãi 父phụ 。 傳truyền 體thể 相tướng 續tục 。 受thọ 得đắc 此thử 身thân 。 遠viễn 則tắc 混hỗn 沌# 一nhất 氣khí 。 剖phẫu 為vi 陰âm 陽dương 之chi 二nhị 。 二nhị 生sanh 天thiên 地địa 人nhân 三tam 。 三tam 生sanh 萬vạn 物vật 。 萬vạn 物vật 與dữ 人nhân 皆giai 氣khí 為vi 本bổn 。 習tập 佛Phật 法Pháp 者giả 。 但đãn 云vân 。
近cận 則tắc 前tiền 生sanh 造tạo 業nghiệp 。 隨tùy 業nghiệp 受thọ 報báo 。 得đắc 此thử 人nhân 身thân 。 遠viễn 則tắc 業nghiệp 又hựu 從tùng 惑hoặc 展triển 轉chuyển 。 乃nãi 至chí 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 為vi 身thân 根căn 本bổn 。
皆giai 謂vị 已dĩ 窮cùng 。 而nhi 實thật 未vị 也dã 。
然nhiên 孔khổng 。 老lão 。 釋Thích 迦Ca 皆giai 是thị 至chí 聖thánh 。 隨tùy 時thời 應ưng 物vật 。 設thiết 教giáo 殊thù 塗đồ 。 內nội 外ngoại 相tướng 資tư 。 共cộng 利lợi 群quần 庶thứ 。 策sách 勤cần 萬vạn 行hạnh 。 明minh 因nhân 果quả 始thỉ 終chung 。 推thôi 究cứu 萬vạn 法pháp 。 彰chương 生sanh 起khởi 本bổn 末mạt 。 雖tuy 皆giai 聖thánh 意ý 而nhi 有hữu 實thật 有hữu 權quyền 。 二nhị 教giáo 唯duy 權quyền 。 佛Phật 兼kiêm 權quyền 實thật 。 策sách 萬vạn 行hạnh 。 懲# 惡ác 勸khuyến 善thiện 。 同đồng 歸quy 於ư 治trị 。 則tắc 三tam 教giáo 皆giai 可khả 遵tuân 行hành 。 推thôi 萬vạn 法pháp 。 窮cùng 理lý 盡tận 性tánh 。 至chí 於ư 本bổn 源nguyên 。 則tắc 佛Phật 教giáo 方phương 為vi 決quyết 了liễu 。
然nhiên 當đương 今kim 學học 士sĩ 各các 執chấp 一nhất 宗tông 。 就tựu 師sư 佛Phật 者giả 。 仍nhưng 迷mê 實thật 義nghĩa 。 故cố 於ư 天thiên 地địa 人nhân 物vật 。 不bất 能năng 原nguyên 之chi 至chí 源nguyên 。 余dư 今kim 還hoàn 依y 內nội 外ngoại 教giáo 理lý 推thôi 窮cùng 萬vạn 法pháp 。 初sơ 從tùng 淺thiển 至chí 深thâm 。 於ư 習tập 權quyền 教giáo 者giả 。 斥xích 滯trệ 令linh 通thông 而nhi 極cực 其kỳ 本bổn 。 後hậu 依y 了liễu 教giáo 。 顯hiển 示thị 展triển 轉chuyển 生sanh 起khởi 之chi 義nghĩa 。 會hội 偏thiên 令linh 圓viên 而nhi 至chí 於ư 末mạt (# 末mạt 即tức 。 天thiên 地địa 人nhân 物vật 。 文văn 有hữu 四tứ 篇thiên 。 名danh 原nguyên 人nhân 也dã 。
原nguyên 人nhân 論luận 序tự (# 終chung )#
原nguyên 人nhân 論luận
終chung 南nam 山sơn 草thảo 堂đường 寺tự 沙Sa 門Môn 宗tông 密mật 述thuật
斥xích 迷mê 執chấp 第đệ 一nhất (# 習tập 儒nho 道đạo 者giả )#
儒nho 道đạo 二nhị 教giáo 說thuyết 人nhân 畜súc 等đẳng 類loại 。 皆giai 是thị 虛hư 無vô 大Đại 道Đạo 生sanh 成thành 養dưỡng 育dục 。 謂vị 道Đạo 法Pháp 自tự 然nhiên 生sanh 於ư 元nguyên 氣khí 。 元nguyên 氣khí 生sanh 天thiên 地địa 。 天thiên 地địa 生sanh 萬vạn 物vật 。 故cố 愚ngu 智trí 貴quý 賤tiện 。 貧bần 富phú 苦khổ 樂lạc 。 皆giai 稟bẩm 於ư 天thiên 。 由do 於ư 時thời 命mạng 。 故cố 死tử 後hậu 卻khước 歸quy 天thiên 地địa 。 復phục 其kỳ 虛hư 無vô 。 然nhiên 外ngoại 教giáo 宗tông 旨chỉ 。 但đãn 在tại 乎hồ 依y 身thân 立lập 行hành 。 不bất 在tại 究cứu 竟cánh 身thân 之chi 元nguyên 由do 。 所sở 說thuyết 萬vạn 物vật 不bất 論luận 象tượng 外ngoại 。 雖tuy 指chỉ 大Đại 道Đạo 為vi 本bổn 。 而nhi 不bất 備bị 明minh 順thuận 逆nghịch 起khởi 滅diệt 染nhiễm 淨tịnh 因nhân 緣duyên 。 故cố 習tập 者giả 不bất 知tri 是thị 權quyền 。 執chấp 之chi 為vi 了liễu 。 今kim 略lược 舉cử 而nhi 詰cật 之chi 。
所sở 言ngôn 萬vạn 物vật 皆giai 從tùng 虛hư 無vô 大Đại 道Đạo 而nhi 生sanh 者giả 。 大Đại 道Đạo 即tức 是thị 生sanh 死tử 賢hiền 愚ngu 之chi 本bổn 。 吉cát 凶hung 禍họa 福phước 之chi 基cơ 。 基cơ 本bổn 既ký 其kỳ 常thường 存tồn 。 則tắc 禍họa 亂loạn 凶hung 愚ngu 不bất 可khả 除trừ 也dã 。 福phước 慶khánh 賢hiền 善thiện 不bất 可khả 益ích 也dã 。 何hà 用dụng 老lão 莊trang 之chi 教giáo 耶da 。 又hựu 道đạo 育dục 虎hổ 狼lang 。 胎thai 桀# 紂# 。 夭yểu 顏nhan 冉nhiễm 。 禍họa 夷di 齊tề 。 何hà 名danh 尊tôn 乎hồ 。
又hựu 言ngôn 萬vạn 物vật 皆giai 是thị 自tự 然nhiên 生sanh 化hóa 非phi 因nhân 緣duyên 者giả 。 則tắc 一nhất 切thiết 無vô 因nhân 緣duyên 處xứ 悉tất 應ưng 生sanh 化hóa 。 謂vị 石thạch 應ưng 生sanh 草thảo 。 草thảo 或hoặc 生sanh 人nhân 。 人nhân 生sanh 畜súc 等đẳng 。 又hựu 應ưng 生sanh 無vô 前tiền 後hậu 。 起khởi 無vô 早tảo 晚vãn 。 神thần 仙tiên 不bất 藉tạ 丹đan 藥dược 。 太thái 平bình 不bất 藉tạ 賢hiền 良lương 。 仁nhân 義nghĩa 不bất 藉tạ 教giáo 習tập 。 老lão 莊trang 周chu 孔khổng 何hà 用dụng 立lập 教giáo 為vi 軌quỹ 則tắc 乎hồ 。
又hựu 言ngôn 皆giai 從tùng 元nguyên 氣khí 而nhi 生sanh 成thành 者giả 。 則tắc 歘hốt 生sanh 之chi 神thần 未vị 曾tằng 習tập 慮lự 。 豈khởi 得đắc 嬰anh 孩hài 便tiện 能năng 愛ái 惡ác 驕kiêu 恣tứ 焉yên 。 若nhược 言ngôn 歘hốt 有hữu 自tự 然nhiên 便tiện 能năng 隨tùy 念niệm 愛ái 惡ác 等đẳng 者giả 。 則tắc 五ngũ 德đức 六lục 藝nghệ 悉tất 能năng 隨tùy 念niệm 而nhi 解giải 。 何hà 待đãi 因nhân 緣duyên 學học 習tập 而nhi 成thành 。
又hựu 若nhược 生sanh 是thị 稟bẩm 氣khí 而nhi 歘hốt 有hữu 。 死tử 是thị 氣khí 散tán 而nhi 歘hốt 無vô 。 則tắc 誰thùy 為vi 鬼quỷ 神thần 乎hồ 。 且thả 世thế 有hữu 鑒giám 達đạt 前tiền 生sanh 追truy 憶ức 往vãng 事sự 。 則tắc 知tri 生sanh 前tiền 相tương 續tục 。 非phi 稟bẩm 氣khí 而nhi 歘hốt 有hữu 。 又hựu 驗nghiệm 鬼quỷ 神thần 靈linh 知tri 不bất 斷đoạn 。 則tắc 知tri 死tử 後hậu 非phi 氣khí 散tán 而nhi 歘hốt 無vô 。 故cố 祭tế 祀tự 求cầu 禱đảo 。 典điển 藉tạ 有hữu 文văn 。 況huống 死tử 而nhi 蘇tô 者giả 說thuyết 幽u 途đồ 事sự 。 或hoặc 死tử 後hậu 感cảm 動động 妻thê 子tử 讎thù 報báo 怨oán 恩ân 。 今kim 古cổ 皆giai 有hữu 耶da 。
外ngoại 難nạn/nan 曰viết 。
若nhược 人nhân 死tử 為vi 鬼quỷ 。 則tắc 古cổ 來lai 之chi 鬼quỷ 填điền 塞tắc 巷hạng 路lộ 。 合hợp 有hữu 見kiến 者giả 。 如như 何hà 不bất 爾nhĩ 。
答đáp 曰viết 。
人nhân 死tử 六lục 道đạo 。 不bất 必tất 皆giai 為vi 鬼quỷ 。 鬼quỷ 死tử 復phục 為vi 人nhân 等đẳng 。 豈khởi 古cổ 來lai 積tích 鬼quỷ 常thường 存tồn 耶da 。
且thả 天thiên 地địa 之chi 氣khí 本bổn 無vô 知tri 也dã 。 人nhân 稟bẩm 無vô 知tri 之chi 氣khí 。 安an 得đắc 歘hốt 起khởi 而nhi 有hữu 知tri 乎hồ 。 草thảo 木mộc 亦diệc 皆giai 稟bẩm 氣khí 。 何hà 不bất 知tri 乎hồ 。
又hựu 言ngôn 貧bần 富phú 貴quý 賤tiện 。 賢hiền 愚ngu 善thiện 惡ác 吉cát 凶hung 禍họa 福phước 。 皆giai 由do 天thiên 命mạng 者giả 。 則tắc 天thiên 之chi 賦phú 命mạng 奚hề 有hữu 貧bần 多đa 富phú 少thiểu 。 賤tiện 多đa 貴quý 少thiểu 。 乃nãi 至chí 禍họa 多đa 福phước 少thiểu 。 苟cẩu 多đa 少thiểu 之chi 分phần 在tại 天thiên 。 天thiên 何hà 不bất 平bình 乎hồ 。 況huống 有hữu 無vô 行hành 而nhi 貴quý 。 守thủ 行hành 而nhi 賤tiện 。 無vô 德đức 而nhi 富phú 。 有hữu 德đức 而nhi 貧bần 。 逆nghịch 吉cát 義nghĩa 凶hung 。 仁nhân 夭yểu 暴bạo 壽thọ 。 乃nãi 至chí 有hữu 道đạo 者giả 喪táng 。 無vô 道đạo 者giả 興hưng 。 既ký 皆giai 由do 天thiên 。 天thiên 乃nãi 興hưng 不bất 道đạo 而nhi 喪táng 道đạo 。 何hà 有hữu 福phước 善thiện 益ích 謙khiêm 之chi 賞thưởng 。 禍họa 淫dâm 害hại 盈doanh 之chi 罰phạt 焉yên 。
又hựu 既ký 禍họa 亂loạn 反phản 逆nghịch 皆giai 由do 天thiên 命mạng 。 則tắc 聖thánh 人nhân 設thiết 教giáo 。 責trách 人nhân 不bất 責trách 天thiên 。 罪tội 物vật 不bất 罪tội 命mạng 。 是thị 不bất 當đương 也dã 。 然nhiên 則tắc 《# 詩thi 》# 刺thứ 亂loạn 政chánh 。 《# 書thư 》# 讚tán 王vương 道đạo 。 《# 禮lễ 》# 稱xưng 安an 上thượng 。 《# 樂nhạo/nhạc/lạc 》# 號hiệu 移di 風phong 。 豈khởi 是thị 奉phụng 上thượng 天thiên 之chi 意ý 。 順thuận 造tạo 化hóa 之chi 心tâm 乎hồ 。 是thị 知tri 專chuyên 此thử 教giáo 者giả 。 未vị 能năng 原nguyên 人nhân 。
斥xích 偏thiên 淺thiển 第đệ 二nhị (# 習tập 佛Phật 不bất 了liễu 義nghĩa 教giáo 者giả )#
佛Phật 教giáo 自tự 淺thiển 之chi 深thâm 。 略lược 有hữu 五ngũ 等đẳng 。
一nhất 。 人nhân 天thiên 教giáo 。 二nhị 。 小Tiểu 乘Thừa 教giáo 。 三tam 。 大Đại 乘Thừa 法Pháp 相tương 教giáo 。 四tứ 。 大Đại 乘Thừa 破phá 相tương 教giáo 上thượng 四tứ 在tại 此thử 篇thiên 中trung )# 。 五ngũ 。 一Nhất 乘Thừa 顯hiển 性tánh 教giáo (# 此thử 一nhất 在tại 第đệ 三tam 篇thiên 中trung )# 。
一nhất 。 佛Phật 為vi 初sơ 心tâm 人nhân 且thả 說thuyết 三tam 世thế 業nghiệp 報báo 善thiện 惡ác 因nhân 果quả 。 謂vị 造tạo 上thượng 品phẩm 十thập 惡ác 。 死tử 墮đọa 地địa 獄ngục 。 中trung 品phẩm 餓ngạ 鬼quỷ 。 下hạ 品phẩm 畜súc 生sanh 。 故cố 佛Phật 且thả 類loại 世thế 五ngũ 常thường 之chi 教giáo 天Thiên 竺Trúc 世thế 教giáo 。 儀nghi 式thức 雖tuy 殊thù 。 懲# 惡ác 勸khuyến 善thiện 無vô 別biệt 。 亦diệc 不bất 離ly 仁nhân 義nghĩa 等đẳng 五ngũ 常thường 。 而nhi 有hữu 德đức 行hạnh 可khả 修tu 例lệ 。 如như 。
此thử 國quốc 歛liễm 手thủ 而nhi 舉cử 。 吐thổ 番phiên 散tán 手thủ 而nhi 垂thùy 。 皆giai 為vi 禮lễ 也dã )# 。 令linh 持trì 五Ngũ 戒Giới 。 不bất 殺sát 是thị 仁nhân 。 不bất 盜đạo 是thị 義nghĩa 。 不bất 邪tà 淫dâm 是thị 禮lễ 。 不bất 妄vọng 語ngữ 是thị 信tín 。 不bất 飲ẩm 噉đạm 酒tửu 肉nhục 。 神thần 氣khí 清thanh 潔khiết 益ích 於ư 智trí 也dã )# 。 得đắc 免miễn 三tam 途đồ 。 生sanh 人nhân 道đạo 中trung 。 修tu 上thượng 品phẩm 十Thập 善Thiện 及cập 施thí 戒giới 等đẳng 。 生sanh 六lục 欲dục 天thiên 。 修tu 四tứ 禪thiền 八bát 定định 生sanh 色sắc 界giới 。 無vô 色sắc 界giới 天thiên 。 題đề 中trung 不bất 標tiêu 天thiên 鬼quỷ 地địa 獄ngục 者giả 。 界giới 地địa 不bất 同đồng 。 見kiến 聞văn 不bất 及cập 。 凡phàm 俗tục 尚thượng 不bất 知tri 末mạt 。 況huống 肯khẳng 窮cùng 本bổn 。 故cố 對đối 俗tục 教giáo 且thả 標tiêu 原nguyên 人nhân 。 今kim 敘tự 佛Phật 經Kinh 。 理lý 宜nghi 具cụ 列liệt )# 。 故cố 名danh 人nhân 天thiên 教giáo 也dã (# 然nhiên 業nghiệp 有hữu 三tam 種chủng 。
一nhất 惡ác 。 二nhị 善thiện 。 三tam 不bất 動động 。 報báo 有hữu 三tam 時thời 。
謂vị 現hiện 報báo 。 生sanh 報báo 。 後hậu 報báo )# 。
據cứ 此thử 教giáo 中trung 。 業nghiệp 為vi 身thân 本bổn 。 今kim 詰cật 之chi 曰viết 。
既ký 由do 造tạo 業nghiệp 受thọ 五ngũ 道đạo 身thân 。 未vị 審thẩm 誰thùy 人nhân 造tạo 業nghiệp 。 誰thùy 人nhân 受thọ 報báo 。 若nhược 此thử 眼nhãn 耳nhĩ 手thủ 足túc 能năng 造tạo 業nghiệp 者giả 。 初sơ 死tử 之chi 人nhân 眼nhãn 耳nhĩ 。 手thủ 足túc 宛uyển 然nhiên 。 何hà 不bất 見kiến 聞văn 造tạo 作tác 。 若nhược 言ngôn 心tâm 作tác 。 何hà 者giả 是thị 心tâm 。 若nhược 言ngôn 肉nhục 心tâm 。 肉nhục 心tâm 有hữu 質chất 。 繫hệ 於ư 身thân 內nội 。 如như 何hà 速tốc 入nhập 眼nhãn 耳nhĩ 辨biện 外ngoại 是thị 非phi 。 是thị 非phi 不bất 知tri 。 因nhân 何hà 取thủ 捨xả 。 且thả 心tâm 與dữ 眼nhãn 耳nhĩ 手thủ 足túc 俱câu 為vi 質chất 閡ngại 。 豈khởi 得đắc 內nội 外ngoại 相tướng 通thông 運vận 動động 應ưng 接tiếp 同đồng 造tạo 業nghiệp 緣duyên 。 若nhược 言ngôn 但đãn 是thị 喜hỷ 怒nộ 愛ái 惡ác 發phát 動động 身thân 口khẩu 令linh 造tạo 業nghiệp 者giả 。 喜hỷ 怒nộ 等đẳng 情tình 乍sạ 起khởi 乍sạ 滅diệt 。 自tự 無vô 其kỳ 體thể 。 將tương 何hà 為vi 主chủ 而nhi 作tác 業nghiệp 耶da 。 設thiết 言ngôn 不bất 應ưng 如như 此thử 。 別biệt 別biệt 推thôi 尋tầm 。 都đô 是thị 我ngã 此thử 身thân 心tâm 能năng 造tạo 業nghiệp 者giả 。 此thử 身thân 已dĩ 死tử 誰thùy 受thọ 苦khổ 樂lạc 之chi 報báo 。 若nhược 言ngôn 死tử 後hậu 更cánh 有hữu 身thân 者giả 。 豈khởi 有hữu 今kim 日nhật 身thân 心tâm 。 造tạo 罪tội 修tu 福phước 。 令linh 他tha 後hậu 世thế 身thân 心tâm 受thọ 苦khổ 受thọ 樂lạc 。 據cứ 此thử 則tắc 修tu 福phước 者giả 屈khuất 甚thậm 。 造tạo 罪tội 者giả 幸hạnh 甚thậm 。 如như 何hà 神thần 理lý 如như 此thử 無vô 道đạo 。 故cố 知tri 但đãn 習tập 此thử 教giáo 者giả 。 雖tuy 信tín 業nghiệp 緣duyên 。 不bất 達đạt 身thân 本bổn 。
二nhị 。 小Tiểu 乘Thừa 教giáo 者giả 。 說thuyết 形hình 骸hài 之chi 色sắc 。 思tư 慮lự 之chi 心tâm 。 從tùng 無vô 始thỉ 來lai 。 因nhân 緣duyên 力lực 故cố 。 念niệm 念niệm 生sanh 滅diệt 。 相tương 續tục 無vô 窮cùng 。 如như 水thủy 涓# 涓# 。 如như 燈đăng 焰diễm 焰diễm 。 身thân 心tâm 假giả 合hợp 似tự 一nhất 似tự 常thường 。 凡phàm 愚ngu 不bất 覺giác 執chấp 之chi 為vi 我ngã 。 寶bảo 此thử 我ngã 故cố 。 即tức 起khởi 貪tham (# 貪tham 名danh 利lợi 以dĩ 榮vinh 我ngã )# 。 瞋sân (# 瞋sân 違vi 情tình 境cảnh 恐khủng 侵xâm 害hại 我ngã )# 。 癡si (# 非phi 理lý 計kế 校giáo )# 等đẳng 三tam 毒độc 。 三tam 毒độc 擊kích 意ý 。 發phát 動động 身thân 口khẩu 。 造tạo 一nhất 切thiết 業nghiệp 。 業nghiệp 成thành 難nạn/nan 逃đào 。 故cố 受thọ 五ngũ 道đạo 苦khổ 樂lạc 等đẳng 身thân (# 別biệt 業nghiệp 所sở 感cảm )# 。 三tam 界giới 勝thắng 劣liệt 等đẳng 處xứ (# 共cộng 業nghiệp 所sở 感cảm )# 。 於ư 所sở 受thọ 身thân 。 還hoàn 執chấp 為vi 我ngã 。 還hoàn 起khởi 貪tham 等đẳng 造tạo 業nghiệp 受thọ 報báo 。 身thân 則tắc 生sanh 老lão 病bệnh 死tử 。 死tử 而nhi 復phục 生sanh 。 界giới 則tắc 成thành 住trụ 壞hoại 空không 。 空không 而nhi 復phục 成thành (# 從tùng 空không 劫kiếp 初sơ 成thành 世thế 界giới 者giả 。 頌tụng 曰viết 。
空không 界giới 大đại 風phong 起khởi 。 傍bàng 廣quảng 數số 無vô 量lượng 。 厚hậu 十thập 六lục 洛lạc 叉xoa 。 金kim 剛cang 不bất 能năng 壞hoại 。 此thử 名danh 持trì 界giới 風phong 。 光quang 音âm 金kim 藏tạng 雲vân 。 布bố 及cập 三Tam 千Thiên 界Giới 。 雨vũ 如như 車xa 軸trục 下hạ 。 風phong 遏át 不bất 聽thính 流lưu 。 深thâm 十thập 一nhất 洛lạc 叉xoa 。 始thỉ 作tác 金kim 剛cang 界giới 。 次thứ 第đệ 金kim 藏tạng 雲vân 。 注chú 雨vũ 滿mãn 其kỳ 內nội 。 先tiên 成thành 梵Phạm 王Vương 界giới 。 乃nãi 至chí 夜Dạ 摩Ma 天Thiên 。 風phong 鼓cổ 清thanh 水thủy 成thành 。 須Tu 彌Di 七thất 金kim 等đẳng 。 滓chỉ 濁trược 為vi 山sơn 地địa 。 四tứ 洲châu 及cập 泥nê 犁lê 。 鹹hàm 海hải 外ngoại 輪luân 圍vi 。 方phương 名danh 器khí 界giới 立lập 。
時thời 經kinh 一nhất 增tăng 減giảm 。 乃nãi 至chí 二nhị 禪thiền 福phước 。 盡tận 下hạ 生sanh 人nhân 間gian 。 初sơ 食thực 地địa 餅bính 林lâm 藤đằng 。 後hậu 粳canh 米mễ 不bất 銷tiêu 。 大đại 小tiểu 便tiện 利lợi 。 男nam 女nữ 形hình 別biệt 。 分phần/phân 田điền 立lập 主chủ 求cầu 臣thần 佐tá 。 種chủng 種chủng 差sai 別biệt 。 經kinh 十thập 九cửu 增tăng 減giảm 。 兼kiêm 前tiền 總tổng 二nhị 十thập 增tăng 減giảm 。 名danh 為vi 成thành 劫kiếp 。 議nghị 曰viết 。
空không 界giới 劫kiếp 中trung 。 是thị 道Đạo 教giáo 指chỉ 云vân 虛hư 無vô 之chi 道đạo 。 然nhiên 道đạo 體thể 寂tịch 照chiếu 靈linh 通thông 。 不bất 是thị 虛hư 無vô 。 老lão 氏thị 或hoặc 迷mê 之chi 。 或hoặc 權quyền 設thiết 。 務vụ 絕tuyệt 人nhân 欲dục 。 故cố 指chỉ 空không 界giới 為vi 道đạo 。 空không 界giới 中trung 大đại 風phong 。 即tức 彼bỉ 混hỗn 沌# 一nhất 氣khí 。 故cố 彼bỉ 云vân 道đạo 生sanh 一nhất 也dã 。 金kim 藏tạng 雲vân 者giả 。 氣khí 形hình 之chi 始thỉ 。 即tức 太thái 極cực 也dã 。 雨vũ 下hạ 不bất 流lưu 。 陰ấm 氣khí 凝ngưng 也dã 。 陰âm 陽dương 相tương/tướng 合hợp 。 方phương 能năng 生sanh 成thành 矣hĩ 。 梵Phạm 王Vương 界giới 乃nãi 至chí 須Tu 彌Di 者giả 。 彼bỉ 之chi 天thiên 也dã 。 滓chỉ 濁trược 者giả 地địa 。 即tức 一nhất 生sanh 二nhị 矣hĩ 。 二nhị 禪thiền 福phước 盡tận 下hạ 生sanh 。 即tức 人nhân 也dã 。 即tức 二nhị 生sanh 三tam 。 三tam 才tài 備bị 矣hĩ 。 地địa 餅bính 已dĩ 下hạ 。 乃nãi 至chí 種chủng 種chủng 。 即tức 三tam 生sanh 萬vạn 物vật 。 此thử 當đương 三tam 皇hoàng 已dĩ 前tiền 穴huyệt 居cư 野dã 食thực 。 未vị 有hữu 火hỏa 化hóa 等đẳng 。 但đãn 以dĩ 其kỳ 時thời 無vô 文văn 字tự 記ký 載tái 故cố 。 後hậu 人nhân 傳truyền 聞văn 不bất 明minh 。 展triển 轉chuyển 錯thác 謬mậu 。 諸chư 家gia 著trước 作tác 。 種chủng 種chủng 異dị 說thuyết 。 佛Phật 教giáo 又hựu 緣duyên 通thông 明minh 。 三Tam 千Thiên 世Thế 界Giới 。 不bất 局cục 大đại 唐đường 。 故cố 內nội 外ngoại 教giáo 文văn 不bất 全toàn 同đồng 也dã 。 住trụ 者giả 住trụ 劫kiếp 。 亦diệc 經kinh 二nhị 十thập 增tăng 減giảm 。 壞hoại 者giả 壞hoại 劫kiếp 。 亦diệc 二nhị 十thập 增tăng 減giảm 。 前tiền 十thập 九cửu 增tăng 減giảm 壞hoại 有hữu 情tình 。 後hậu 一nhất 增tăng 減giảm 壞hoại 器khí 界giới 。 能năng 壞hoại 是thị 火hỏa 水thủy 風phong 等đẳng 三tam 災tai 。 空không 者giả 空không 劫kiếp 。 亦diệc 二nhị 十thập 增tăng 減giảm 。 中trung 空không 無vô 世thế 界giới 及cập 諸chư 有hữu 情tình 也dã )# 。
劫kiếp 劫kiếp 生sanh 生sanh 輪luân 迴hồi 不bất 絕tuyệt 。 無vô 終chung 無vô 始thỉ 。 如như 汲cấp 井tỉnh 輪luân 道Đạo 教giáo 只chỉ 知tri 今kim 此thử 世thế 界giới 。 未vị 成thành 時thời 一nhất 度độ 空không 劫kiếp 。 云vân 虛hư 無vô 。 混hỗn 沌# 。 一nhất 氣khí 等đẳng 。 名danh 為vi 元nguyên 始thỉ 。 不bất 知tri 空không 界giới 已dĩ 前tiền 。 早tảo 經kinh 千thiên 千thiên 萬vạn 萬vạn 遍biến 成thành 住trụ 壞hoại 空không 。 終chung 而nhi 復phục 始thỉ 。 故cố 知tri 佛Phật 教giáo 法pháp 中trung 。 小Tiểu 乘Thừa 淺thiển 淺thiển 之chi 教giáo 。 已dĩ 超siêu 外ngoại 典điển 深thâm 深thâm 之chi 說thuyết )# 。 都đô 由do 不bất 了liễu 此thử 身thân 本bổn 不bất 是thị 我ngã 。 不bất 是thị 我ngã 者giả 。 謂vị 此thử 身thân 本bổn 因nhân 色sắc 心tâm 。 和hòa 合hợp 為vi 相tướng 。 今kim 推thôi 尋tầm 分phân 析tích 。 色sắc 有hữu 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 之chi 四tứ 大đại 。 心tâm 有hữu 受thọ (# 能năng 領lãnh 納nạp 。 好hảo 惡ác 之chi 事sự 。 想tưởng (# 能năng 取thủ 像tượng 者giả )# 。 行hành (# 能năng 造tạo 作tác 者giả 。 念niệm 念niệm 遷thiên 流lưu 。 識thức 能năng 了liễu 別biệt 者giả 之chi 四tứ 蘊uẩn 。 若nhược 皆giai 是thị 我ngã 。 即tức 成thành 八bát 我ngã 。 況huống 地địa 大đại 中trung 。 復phục 有hữu 眾chúng 多đa 。 謂vị 三tam 百bách 六lục 十thập 段đoạn 骨cốt 。 一nhất 一nhất 各các 別biệt 。 皮bì 毛mao 筋cân 肉nhục 肝can 心tâm 脾tì 腎thận 。 各các 不bất 相tương 是thị 。 諸chư 心tâm 數số 等đẳng 亦diệc 各các 不bất 同đồng 。 見kiến 不bất 是thị 聞văn 。 喜hỷ 不bất 是thị 怒nộ 。 展triển 轉chuyển 乃nãi 至chí 。 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 塵trần 勞lao 。
既ký 有hữu 此thử 眾chúng 多đa 之chi 物vật 。 不bất 知tri 定định 取thủ 何hà 者giả 為vi 我ngã 。 若nhược 皆giai 是thị 我ngã 。 我ngã 即tức 百bách 千thiên 。 一nhất 身thân 之chi 中trung 。 多đa 主chủ 紛phân 亂loạn 。 離ly 此thử 之chi 外ngoại 。 復phục 無vô 別biệt 法pháp 。 翻phiên 覆phú 推thôi 我ngã 。 皆giai 不bất 可khả 得đắc 。 便tiện 悟ngộ 此thử 身thân 。 但đãn 是thị 眾chúng 緣duyên 。 似tự 和hòa 合hợp 相tương/tướng 。 元nguyên 無vô 我ngã 人nhân 。 為vi 誰thùy 貪tham 瞋sân 。 為vi 誰thùy 殺sát 盜đạo 施thí 戒giới (# 知tri 苦Khổ 諦Đế 也dã )# 。 遂toại 不bất 滯trệ 心tâm 於ư 三tam 界giới 有hữu 漏lậu 。 善thiện 惡ác (# 斷đoạn 集Tập 諦Đế 也dã )# 。 但đãn 修tu 無vô 我ngã 觀quán 智trí 。 道Đạo 諦Đế 。 以dĩ 斷đoạn 貪tham 等đẳng 。 止chỉ 息tức 諸chư 業nghiệp 。 證chứng 得đắc 我ngã 空không 真Chân 如Như 滅Diệt 諦Đế 。 乃nãi 至chí 得đắc 阿A 羅La 漢Hán 果quả 。 灰hôi 身thân 滅diệt 智trí 方phương 斷đoạn 諸chư 苦khổ 。
據cứ 此thử 宗tông 中trung 。 以dĩ 色sắc 心tâm 二nhị 法pháp 。 及cập 貪tham 瞋sân 癡si 。 為vi 根căn 身thân 器khí 界giới 之chi 本bổn 也dã 。 過quá 去khứ 未vị 來lai 。 更cánh 無vô 別biệt 法pháp 為vi 本bổn 。 今kim 詰cật 之chi 曰viết 。 夫phu 經kinh 生sanh 累lũy 世thế 為vi 身thân 本bổn 者giả 。 自tự 體thể 須tu 無vô 間gián 斷đoạn 。 今kim 五ngũ 識thức 闕khuyết 緣duyên 不bất 起khởi (# 根căn 境cảnh 等đẳng 為vi 緣duyên )# 。 意ý 識thức 有hữu 時thời 不bất 行hành (# 悶muộn 絕tuyệt 。 睡thụy 眠miên 。 滅diệt 盡tận 定định 。 無vô 想tưởng 定định 。 無vô 想tưởng 天thiên )# 。 無vô 色sắc 界giới 天thiên 。 無vô 此thử 四tứ 大đại 。 如như 何hà 持trì 得đắc 此thử 身thân 。 世thế 世thế 不bất 絕tuyệt 。 是thị 知tri 專chuyên 此thử 教giáo 者giả 。 亦diệc 未vị 原nguyên 身thân 。
三tam 。 大Đại 乘Thừa 法Pháp 相tương 教giáo 者giả 。 說thuyết 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 無vô 始thỉ 已dĩ 來lai 。 法pháp 爾nhĩ 有hữu 八bát 種chủng 識thức 。 於ư 中trung 第đệ 八bát 。 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 是thị 其kỳ 根căn 本bổn 。 頓đốn 變biến 根căn 身thân 器khí 界giới 種chủng 子tử 。 轉chuyển 生sanh 七thất 識thức 。 皆giai 能năng 變biến 現hiện 。 自tự 分phần/phân 所sở 緣duyên 。 都đô 無vô 實thật 法pháp 。 如như 何hà 變biến 耶da 。 謂vị 我ngã 法pháp 分phân 別biệt 。 熏huân 習tập 力lực 故cố 。 諸chư 識thức 生sanh 時thời 變biến 似tự 我ngã 法pháp 。 第đệ 六lục 七thất 識thức 無vô 明minh 覆phú 故cố 。 緣duyên 此thử 執chấp 為vi 實thật 我ngã 實thật 法pháp 。 如như 患hoạn 重trọng 病bệnh 心tâm 惛hôn 。 見kiến 異dị 色sắc 人nhân 物vật 也dã )# 。 夢mộng (# 夢mộng 想tưởng 所sở 見kiến 。 可khả 知tri )# 者giả 。 患hoạn 夢mộng 力lực 故cố 。 心tâm 似tự 種chủng 種chủng 外ngoại 境cảnh 相tướng 現hiện 。 夢mộng 時thời 執chấp 為vi 實thật 有hữu 外ngoại 物vật 。 寤ngụ 來lai 方phương 知tri 唯duy 夢mộng 所sở 變biến 。 我ngã 身thân 亦diệc 爾nhĩ 。 唯duy 識thức 所sở 變biến 。 迷mê 故cố 執chấp 有hữu 我ngã 及cập 諸chư 境cảnh 。 由do 此thử 起khởi 惑hoặc 造tạo 業nghiệp 。 生sanh 死tử 無vô 窮cùng 。 廣quảng 如như 前tiền 說thuyết 。 悟ngộ 解giải 此thử 理lý 。 方phương 知tri 我ngã 身thân 唯duy 識thức 所sở 變biến 。 識thức 為vi 身thân 本bổn (# 不bất 了liễu 之chi 義nghĩa 。 如như 後hậu 所sở 破phá )# 。
四tứ 。 大Đại 乘Thừa 破phá 相tương 教giáo 者giả 。 破phá 前tiền 大đại 小Tiểu 乘Thừa 法pháp 相tướng 之chi 執chấp 。 密mật 顯hiển 後hậu 真chân 性tánh 空không 寂tịch 之chi 理lý 。 破phá 相tương/tướng 之chi 談đàm 。 不bất 唯duy 諸chư 部bộ 般Bát 若Nhã 。 遍biến 在tại 大Đại 乘Thừa 經Kinh 。 前tiền 之chi 三tam 教giáo 依y 次thứ 先tiên 後hậu 。 此thử 教giáo 隨tùy 執chấp 即tức 破phá 。 無vô 定định 時thời 節tiết 。 故cố 龍long 樹thụ 立lập 二nhị 種chủng 般Bát 若Nhã 。
一nhất 共cộng 。 二nhị 不bất 共cộng 。 共cộng 者giả 。 二Nhị 乘Thừa 同đồng 聞văn 信tín 解giải 。 破phá 二Nhị 乘Thừa 法pháp 執chấp 故cố 。 不bất 共cộng 者giả 。 唯duy 菩Bồ 薩Tát 解giải 。 密mật 顯hiển 佛Phật 性tánh 故cố 。 故cố 天Thiên 竺Trúc 戒giới 賢hiền 。 智trí 光quang 二nhị 論luận 師sư 。 各các 立lập 三tam 時thời 教giáo 。 指chỉ 此thử 空không 教giáo 。 或hoặc 云vân 在tại 唯duy 識thức 法pháp 相tướng 之chi 前tiền 。 或hoặc 云vân 在tại 後hậu 。 今kim 意ý 取thủ 後hậu )# 。
將tương 欲dục 破phá 之chi 。 先tiên 詰cật 之chi 曰viết 。
所sở 變biến 之chi 境cảnh 既ký 妄vọng 。 能năng 變biến 之chi 識thức 豈khởi 真chân 。 若nhược 言ngôn 一nhất 有hữu 一nhất 無vô 者giả (# 此thử 下hạ 卻khước 將tương 彼bỉ 喻dụ 破phá 之chi )# 。 則tắc 夢mộng 想tưởng 與dữ 所sở 見kiến 物vật 應ưng 異dị 。 異dị 則tắc 夢mộng 不bất 是thị 物vật 。 物vật 不bất 是thị 夢mộng 。 寐mị 來lai 夢mộng 滅diệt 。 其kỳ 物vật 應ưng 在tại 。 又hựu 物vật 若nhược 非phi 夢mộng 。 應ưng 是thị 真chân 物vật 。 夢mộng 若nhược 非phi 物vật 。 以dĩ 何hà 為vi 相tướng 。 故cố 知tri 夢mộng 時thời 則tắc 夢mộng 想tưởng 夢mộng 物vật 。 似tự 能năng 見kiến 所sở 見kiến 之chi 殊thù 。 據cứ 理lý 則tắc 同đồng 一nhất 虛hư 妄vọng 。 都đô 無vô 所sở 有hữu 。 諸chư 識thức 亦diệc 爾nhĩ 。 以dĩ 皆giai 假giả 託thác 眾chúng 緣duyên 。 無vô 自tự 性tánh 故cố 。 故cố 《# 中trung 觀quán 論luận 》# 云vân 。 未vị 曾tằng 有hữu 一nhất 法pháp 。 不bất 從tùng 因nhân 緣duyên 生sanh 。 是thị 故cố 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 不bất 是thị 空không 者giả 。 又hựu 云vân 。 因nhân 緣duyên 所sở 生sanh 法pháp 。 我ngã 說thuyết 即tức 是thị 空không 。 《# 起khởi 信tín 論luận 》# 云vân 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 唯duy 依y 妄vọng 念niệm 。 而nhi 有hữu 差sai 別biệt 。 若nhược 離ly 心tâm 念niệm 。 即tức 無vô 一nhất 切thiết 境cảnh 界giới 之chi 相tướng 。 經Kinh 云vân 。 凡phàm 所sở 有hữu 相tướng 。 皆giai 是thị 虛hư 妄vọng 。 離ly 一nhất 切thiết 相tướng 。 即tức 名danh 諸chư 佛Phật (# 如như 此thử 等đẳng 文văn 徧biến 大Đại 乘Thừa 藏tạng )# 。 是thị 知tri 心tâm 境cảnh 皆giai 空không 。 方phương 是thị 大Đại 乘Thừa 實thật 理lý 。 若nhược 約ước 此thử 原nguyên 身thân 。 身thân 元nguyên 是thị 空không 。 空không 即tức 是thị 本bổn 。
今kim 復phục 詰cật 此thử 教giáo 曰viết 。
若nhược 心tâm 境cảnh 皆giai 無vô 。 知tri 無vô 者giả 誰thùy 。 又hựu 若nhược 都đô 無vô 實thật 法pháp 。 依y 何hà 現hiện 諸chư 虛hư 妄vọng 。 且thả 現hiện 見kiến 世thế 間gian 。 虛hư 妄vọng 之chi 物vật 。 未vị 有hữu 不bất 依y 實thật 法pháp 而nhi 能năng 起khởi 者giả 。 如như 無vô 濕thấp 性tánh 不bất 變biến 之chi 水thủy 。 何hà 有hữu 虛hư 妄vọng 假giả 相tương/tướng 之chi 波ba 。 若nhược 無vô 淨tịnh 明minh 不bất 變biến 之chi 境cảnh 。 何hà 有hữu 種chủng 種chủng 虛hư 假giả 之chi 影ảnh 。 又hựu 前tiền 說thuyết 夢mộng 想tưởng 夢mộng 境cảnh 同đồng 虛hư 妄vọng 者giả 。 誠thành 如như 所sở 言ngôn 。 然nhiên 此thử 虛hư 妄vọng 之chi 夢mộng 。 必tất 依y 睡thụy 眠miên 之chi 人nhân 。 今kim 既ký 心tâm 境cảnh 皆giai 空không 。 未vị 審thẩm 依y 何hà 妄vọng 現hiện 。 故cố 知tri 此thử 教giáo 但đãn 破phá 執chấp 情tình 。 亦diệc 未vị 明minh 顯hiển 真chân 靈linh 之chi 性tánh 。 故cố 《# 法Pháp 鼓cổ 經kinh 》# 云vân 。 一nhất 切thiết 空không 經Kinh 。 是thị 有hữu 餘dư 說thuyết 有hữu 餘dư 者giả 。 餘dư 義nghĩa 未vị 了liễu 也dã )# 。 《# 大đại 品phẩm 經kinh 》# 云vân 。 空không 是thị 大Đại 乘Thừa 之chi 初sơ 門môn 。
上thượng 之chi 四tứ 教giáo 展triển 轉chuyển 相tương 望vọng 。 前tiền 淺thiển 後hậu 深thâm 。 若nhược 且thả 習tập 之chi 自tự 知tri 未vị 了liễu 。 名danh 之chi 為vi 淺thiển 。
若nhược 執chấp 為vi 了liễu 。 即tức 名danh 為vi 偏thiên 。 故cố 就tựu 習tập 人nhân 。 云vân 偏thiên 淺thiển 也dã 。
直trực 顯hiển 真chân 源nguyên 第đệ 三tam (# 佛Phật 了liễu 義nghĩa 實thật 教giáo )#
五ngũ 。 一Nhất 乘Thừa 顯hiển 性tánh 教giáo 者giả 。 說thuyết 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 皆giai 有hữu 本bổn 覺giác 真chân 心tâm 。 無vô 始thỉ 以dĩ 來lai 。 常thường 住trụ 清thanh 淨tịnh 。 昭chiêu 昭chiêu 不bất 昧muội 了liễu 了liễu 常thường 知tri 。 亦diệc 名danh 佛Phật 性tánh 。 亦diệc 名danh 如Như 來Lai 藏tạng 。 從tùng 無vô 始thỉ 際tế 。 妄vọng 相tương/tướng 翳ế 之chi 。 不bất 自tự 覺giác 知tri 。 但đãn 認nhận 凡phàm 質chất 故cố 。 耽đam 著trước 結kết 業nghiệp 。 受thọ 生sanh 死tử 苦khổ 。 大đại 覺giác 愍mẫn 之chi 。 說thuyết 一nhất 切thiết 皆giai 空không 。 又hựu 開khai 示thị 靈linh 覺giác 真chân 心tâm 清thanh 淨tịnh 。 全toàn 同đồng 諸chư 佛Phật 。 故cố 《# 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 》# 云vân 。 佛Phật 子tử 。 無vô 一nhất 眾chúng 生sanh 。 而nhi 不bất 具cụ 有hữu 如Như 來Lai 智trí 慧tuệ 。 但đãn 以dĩ 妄vọng 想tưởng 執chấp 著trước 而nhi 不bất 證chứng 得đắc 。 若nhược 離ly 妄vọng 想tưởng 。 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 自tự 然nhiên 智trí 。 無Vô 礙Ngại 智Trí 。 即tức 得đắc 現hiện 前tiền 。 便tiện 舉cử 一nhất 塵trần 含hàm 大Đại 千Thiên 經Kinh 卷quyển 之chi 喻dụ 。 塵trần 況huống 眾chúng 生sanh 。 經kinh 況huống 佛Phật 智trí 。 次thứ 後hậu 又hựu 云vân 。
爾nhĩ 時thời 如Như 來Lai 。 普phổ 觀quán 法Pháp 界Giới 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 而nhi 作tác 是thị 言ngôn 。 奇kỳ 哉tai 。 奇kỳ 哉tai 。 此thử 諸chư 眾chúng 生sanh 。 云vân 何hà 具cụ 有hữu 如Như 來Lai 智trí 。 慧tuệ 迷mê 惑hoặc 不bất 見kiến 。 我ngã 當đương 教giáo 以dĩ 聖thánh 道Đạo 。 令linh 其kỳ 永vĩnh 離ly 妄vọng 想tưởng 。 自tự 於ư 身thân 中trung 。 得đắc 見kiến 如Như 來Lai 。 廣quảng 大đại 智trí 慧tuệ 。 與dữ 佛Phật 無vô 異dị 。
評bình 曰viết 。 我ngã 等đẳng 多đa 劫kiếp 未vị 遇ngộ 真chân 宗tông 。 不bất 解giải 返phản 自tự 原nguyên 身thân 。 但đãn 執chấp 虛hư 妄vọng 之chi 相tướng 。 甘cam 認nhận 凡phàm 下hạ 。 或hoặc 畜súc 或hoặc 人nhân 。 今kim 約ước 至chí 教giáo 原nguyên 之chi 。 方phương 覺giác 本bổn 來lai 是thị 佛Phật 。 故cố 須tu 行hành 依y 佛Phật 行hạnh 。 心tâm 契khế 佛Phật 心tâm 。 返phản 本bổn 還hoàn 源nguyên 。 斷đoạn 除trừ 凡phàm 習tập 。 損tổn 之chi 又hựu 損tổn 。 以dĩ 至chí 無vô 為vi 。 自tự 然nhiên 應ứng 用dụng 恆Hằng 沙sa 。 名danh 之chi 曰viết 佛Phật 。 當đương 知tri 迷mê 悟ngộ 同đồng 一nhất 真chân 心tâm 。 大đại 哉tai 妙diệu 門môn 。 原nguyên 人nhân 至chí 此thử (# 然nhiên 佛Phật 說thuyết 前tiền 五ngũ 教giáo 。 或hoặc 漸tiệm 或hoặc 頓đốn 。 若nhược 有hữu 中trung 下hạ 之chi 機cơ 。 則tắc 從tùng 淺thiển 至chí 深thâm 。 漸tiệm 漸tiệm 誘dụ 接tiếp 。 先tiên 說thuyết 初sơ 教giáo 。 令linh 離ly 惡ác 住trụ 善thiện 。 次thứ 說thuyết 二nhị 三tam 。 令linh 離ly 染nhiễm 住trụ 淨tịnh 。 後hậu 說thuyết 四tứ 五ngũ 。 破phá 相tương/tướng 顯hiển 性tánh 。 會hội 權quyền 歸quy 實thật 。 依y 實thật 教giáo 修tu 。 乃nãi 至chí 成thành 佛Phật 。 若nhược 上thượng 上thượng 根căn 智trí 。 則tắc 從tùng 本bổn 至chí 末mạt 。 謂vị 初sơ 便tiện 依y 第đệ 五ngũ 頓đốn 指chỉ 一nhất 真chân 心tâm 體thể 。 心tâm 體thể 既ký 顯hiển 。 自tự 覺giác 一nhất 切thiết 皆giai 是thị 虛hư 妄vọng 。 令linh 來lai 空không 寂tịch 。 但đãn 以dĩ 迷mê 故cố 。 託thác 真chân 而nhi 起khởi 。 須tu 以dĩ 悟ngộ 真chân 之chi 智trí 。 斷đoạn 惡ác 修tu 善thiện 。 修tu 善thiện 息tức 妄vọng 歸quy 真chân 。 妄vọng 盡tận 真chân 圓viên 。 是thị 名danh 法Pháp 身thân 佛Phật )# 。
會hội 通thông 本bổn 末mạt 第đệ 四tứ (# 會hội 前tiền 所sở 斥xích 。 同đồng 歸quy 一nhất 源nguyên 。 皆giai 為vi 正chánh 義nghĩa )# 。
真chân 性tánh 雖tuy 為vi 身thân 本bổn 。 生sanh 起khởi 蓋cái 有hữu 因nhân 由do 。 不bất 可khả 無vô 端đoan 忽hốt 成thành 身thân 相tướng 。 但đãn 緣duyên 前tiền 宗tông 未vị 了liễu 。 所sở 以dĩ 節tiết 節tiết 斥xích 之chi 。 今kim 將tương 本bổn 末mạt 會hội 通thông 。 乃nãi 至chí 儒nho 道đạo 亦diệc 是thị (# 初sơ 唯duy 第đệ 五ngũ 性tánh 教giáo 所sở 說thuyết 。 從tùng 後hậu 段đoạn 已dĩ 去khứ 。 節tiết 級cấp 方phương 同đồng 諸chư 教giáo 。 各các 如như 注chú 說thuyết )# 。
謂vị 初sơ 唯duy 一nhất 真chân 靈linh 性tánh 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 不bất 增tăng 不bất 減giảm 。 不bất 變biến 不bất 易dị 。 眾chúng 生sanh 無vô 始thỉ 迷mê 睡thụy 。 不bất 自tự 覺giác 知tri 。 由do 隱ẩn 覆phú 故cố 名danh 如Như 來Lai 藏tạng 。 依y 如Như 來Lai 藏tạng 。 故cố 有hữu 生sanh 滅diệt 心tâm 相tương/tướng (# 自tự 此thử 方phương 是thị 第đệ 四tứ 教giáo 。 亦diệc 同đồng 破phá 此thử 已dĩ 生sanh 滅diệt 諸chư 相tướng 。 所sở 謂vị 不bất 生sanh 滅diệt 真chân 心tâm 與dữ 生sanh 滅diệt 。 妄vọng 想tưởng 和hòa 合hợp 。 非phi 一nhất 非phi 異dị 。 名danh 為vi 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 此thử 識thức 有hữu 覺giác 不bất 覺giác 二nhị 義nghĩa (# 此thử 下hạ 方phương 是thị 第đệ 三tam 法pháp 相tướng 教giáo 中trung 亦diệc 同đồng 所sở 說thuyết )# 。 依y 不bất 覺giác 故cố 。 最tối 初sơ 動động 念niệm 。 名danh 為vi 業nghiệp 相tương/tướng 。 又hựu 不bất 覺giác 此thử 念niệm 本bổn 無vô 故cố 。 轉chuyển 成thành 能năng 見kiến 之chi 識thức 及cập 所sở 見kiến 境cảnh 界giới 相tương/tướng 現hiện 。 又hựu 不bất 覺giác 此thử 境cảnh 從tùng 自tự 心tâm 妄vọng 現hiện 。 執chấp 為vi 定định 有hữu 。 名danh 為vi 法pháp 執chấp (# 此thử 下hạ 方phương 是thị 第đệ 二nhị 小Tiểu 乘Thừa 教giáo 中trung 亦diệc 同đồng 所sở 說thuyết )# 。 執chấp 此thử 等đẳng 故cố 。 遂toại 見kiến 自tự 他tha 之chi 殊thù 。 便tiện 成thành 我ngã 執chấp 。 執chấp 我ngã 相tương/tướng 故cố 。 貪tham 愛ái 順thuận 情tình 諸chư 境cảnh 。 欲dục 以dĩ 潤nhuận 我ngã 。 瞋sân 嫌hiềm 違vi 情tình 諸chư 境cảnh 。 恐khủng 相tương/tướng 損tổn 惱não 。 愚ngu 癡si 之chi 情tình 。 展triển 轉chuyển 增tăng 長trưởng 。 此thử 下hạ 方phương 是thị 第đệ 一nhất 人nhân 天thiên 教giáo 中trung 亦diệc 同đồng 所sở 說thuyết )# 。 故cố 殺sát 盜đạo 等đẳng 心tâm 神thần 乘thừa 此thử 惡ác 業nghiệp 。 生sanh 於ư 地địa 獄ngục 。 鬼quỷ 。 畜súc 等đẳng 中trung 。
復phục 有hữu 怖bố 此thử 苦khổ 者giả 。 或hoặc 性tánh 善thiện 者giả 。 行hành 施thí 戒giới 等đẳng 心tâm 神thần 乘thừa 此thử 善thiện 業nghiệp 。 運vận 於ư 中trung 陰ấm 入nhập 母mẫu 胎thai 中trung 。 此thử 下hạ 方phương 是thị 儒nho 道đạo 二nhị 教giáo 亦diệc 同đồng 所sở 說thuyết )# 。 稟bẩm 氣khí 受thọ 質chất (# 會hội 彼bỉ 所sở 說thuyết 。 以dĩ 氣khí 為vi 本bổn )# 。 氣khí 則tắc 頓đốn 具cụ 四tứ 大đại 漸tiệm 成thành 諸chư 根căn 。 心tâm 則tắc 頓đốn 具cụ 四tứ 蘊uẩn 漸tiệm 成thành 諸chư 識thức 。 十thập 月nguyệt 滿mãn 足túc 。 生sanh 來lai 名danh 人nhân 。 即tức 我ngã 等đẳng 今kim 者giả 。 身thân 心tâm 是thị 也dã 。 故cố 知tri 身thân 心tâm 各các 有hữu 其kỳ 本bổn 。 二nhị 類loại 和hòa 合hợp 方phương 成thành 一nhất 人nhân 。 天thiên 。 修tu 羅la 等đẳng 大đại 同đồng 於ư 此thử 。
然nhiên 雖tuy 因nhân 引dẫn 業nghiệp 受thọ 得đắc 此thử 身thân 。 復phục 由do 滿mãn 業nghiệp 故cố 。 貴quý 賤tiện 貧bần 富phú 。 壽thọ 夭yểu 病bệnh 健kiện 。 盛thịnh 衰suy 苦khổ 樂lạc 。 謂vị 前tiền 生sanh 敬kính 慢mạn 為vi 因nhân 。 今kim 感cảm 貴quý 賤tiện 之chi 果quả 。 乃nãi 至chí 仁nhân 壽thọ 殺sát 夭yểu 。 施thí 富phú 慳san 貧bần 。 種chủng 種chủng 別biệt 報báo 。 不bất 可khả 具cụ 述thuật 。 是thị 以dĩ 此thử 身thân 或hoặc 有hữu 無vô 惡ác 自tự 禍họa 。 無vô 善thiện 自tự 福phước 。 不bất 仁nhân 而nhi 壽thọ 。 不bất 殺sát 而nhi 夭yểu 等đẳng 者giả 。 皆giai 是thị 前tiền 生sanh 。 滿mãn 業nghiệp 已dĩ 定định 。 故cố 今kim 世thế 不bất 同đồng 。 所sở 作tác 自tự 然nhiên 如như 然nhiên 。 外ngoại 學học 者giả 不bất 知tri 前tiền 世thế 。 但đãn 據cứ 目mục 覩đổ 。 唯duy 執chấp 自tự 然nhiên (# 會hội 彼bỉ 所sở 說thuyết 。 自tự 然nhiên 為vi 本bổn )# 。
復phục 有hữu 前tiền 生sanh 少thiểu 者giả 修tu 善thiện 。 老lão 而nhi 造tạo 惡ác 。 或hoặc 少thiểu 惡ác 老lão 善thiện 。 故cố 今kim 世thế 少thiếu 小tiểu 富phú 貴quý 而nhi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 老lão 大đại 貧bần 賤tiện 而nhi 苦khổ 。 或hoặc 少thiểu 貧bần 苦khổ 老lão 富phú 貴quý 等đẳng 。 故cố 外ngoại 學học 者giả 不bất 知tri 。 唯duy 執chấp 否phủ/bĩ 泰thái 由do 於ư 時thời 運vận (# 會hội 彼bỉ 所sở 說thuyết 。 皆giai 由do 天thiên 命mạng )# 。
然nhiên 所sở 稟bẩm 之chi 氣khí 。 展triển 轉chuyển 推thôi 本bổn 。 即tức 混hỗn 一nhất 之chi 元nguyên 氣khí 也dã 。 所sở 起khởi 之chi 心tâm 。 展triển 轉chuyển 窮cùng 源nguyên 。 即tức 真chân 一nhất 之chi 靈linh 心tâm 也dã 。 究cứu 實thật 言ngôn 之chi 。 心tâm 外ngoại 的đích 無vô 別biệt 法pháp 。 元nguyên 氣khí 亦diệc 從tùng 心tâm 之chi 所sở 變biến 。 屬thuộc 前tiền 轉chuyển 識thức 所sở 現hiện 之chi 境cảnh 。 是thị 阿a 賴lại 耶da 相tương/tướng 分phần/phân 所sở 攝nhiếp 。 從tùng 初sơ 一nhất 念niệm 業nghiệp 相tương/tướng 。 分phân 為vi 心tâm 境cảnh 之chi 二nhị 。 心tâm 既ký 從tùng 細tế 至chí 麁thô 。 展triển 轉chuyển 妄vọng 計kế 乃nãi 至chí 造tạo 業nghiệp (# 如như 前tiền 敘tự 列liệt )# 。 境cảnh 亦diệc 從tùng 微vi 至chí 著trước 。 展triển 轉chuyển 變biến 起khởi 乃nãi 至chí 天thiên 地địa (# 即tức 彼bỉ 始thỉ 自tự 太thái 易dị 。 五ngũ 重trọng/trùng 運vận 轉chuyển 乃nãi 至chí 太thái 極cực 。 太thái 極cực 生sanh 兩lưỡng 儀nghi 。 彼bỉ 說thuyết 自tự 然nhiên 太thái 道đạo 。 如như 此thử 說thuyết 真chân 性tánh 。 其kỳ 實thật 但đãn 是thị 一nhất 念niệm 能năng 變biến 見kiến 分phần/phân 。 彼bỉ 云vân 。 元nguyên 氣khí 如như 此thử 一nhất 念niệm 初sơ 動động 。 其kỳ 實thật 但đãn 是thị 境cảnh 界giới 之chi 相tướng 。 業nghiệp 既ký 成thành 熟thục 。 即tức 從tùng 父phụ 母mẫu 稟bẩm 受thọ 二nhị 氣khí 。 與dữ 業nghiệp 識thức 和hòa 合hợp 成thành 就tựu 人nhân 身thân 。 據cứ 此thử 則tắc 心tâm 識thức 所sở 變biến 之chi 境cảnh 。 乃nãi 成thành 二nhị 分phần 。 一nhất 分phần/phân 即tức 與dữ 心tâm 識thức 和hòa 合hợp 成thành 人nhân 。 一nhất 分phần/phân 不bất 與dữ 心tâm 識thức 和hòa 合hợp 。 即tức 成thành 天thiên 地địa 山sơn 河hà 國quốc 邑ấp 。 三tam 才tài 中trung 唯duy 人nhân 靈linh 者giả 。 由do 與dữ 心tâm 神thần 合hợp 也dã 。 佛Phật 說thuyết 內nội 四tứ 大đại 與dữ 外ngoại 。 四tứ 大đại 不bất 同đồng 。 正chánh 是thị 此thử 也dã 。
哀ai 哉tai 。 寡quả 學học 異dị 執chấp 紛phân 然nhiên 。 寄ký 語ngữ 道đạo 流lưu 。 欲dục 成thành 佛Phật 者giả 。 必tất 須tu 洞đỗng 明minh 麁thô 細tế 本bổn 末mạt 。 方phương 能năng 棄khí 末mạt 歸quy 本bổn 。 返phản 照chiếu 心tâm 源nguyên 。 麁thô 盡tận 細tế 除trừ 。 靈linh 性tánh 顯hiển 現hiện 。 無vô 法pháp 不bất 達đạt 。 名danh 法pháp 報báo 身thân 。 應ưng 現hiện 無vô 窮cùng 。 名danh 化hóa 身thân 佛Phật 。
原nguyên 人nhân 論luận (# 終chung )#
❖
Phiên âm: 2/4/2016 ◊ Cập nhật: 2/4/2016