肇triệu 論luận 序tự


小tiểu 招chiêu 提đề 寺tự 沙Sa 門Môn 。 慧tuệ 達đạt 。 作tác 。


慧tuệ 達đạt 率suất 愚ngu 。 通thông 序tự 長trường/trưởng 安an 釋thích 僧Tăng 肇triệu 法Pháp 師sư 所sở 作tác 《# 宗tông 本bổn 》# 《# 物vật 不bất 遷thiên 》# 等đẳng 四tứ 論luận 。 但đãn 末mạt 代đại 弘hoằng 經kinh 。 允duẫn 屬thuộc 四tứ 依y 菩Bồ 薩Tát 。 爰viên 傳truyền 茲tư 土thổ/độ 。 抑ức 亦diệc 其kỳ 例lệ 。 至chí 如như 彌di 天thiên 大đại 德đức 童đồng 壽thọ 桑tang 門môn 。 竝tịnh 創sáng/sang 始thỉ 命mạng 宗tông 。 圖đồ 辯biện 格cách 致trí 。 播bá 揚dương 宣tuyên 述thuật 。 所sở 事sự 玄huyền 虛hư 。 唯duy 斯tư 擬nghĩ 聖thánh 默mặc 之chi 所sở 祖tổ 。 自tự 降giáng/hàng 乎hồ 已dĩ 還hoàn 。 歷lịch 代đại 古cổ 今kim 。 凡phàm 著trước 名danh 僧Tăng 傳truyền 及cập 傳truyền 所sở 不bất 載tái 者giả 。 釋thích 僧Tăng 叡duệ 等đẳng 三tam 千thiên 餘dư 僧Tăng 。 清thanh 信tín 檀đàn 越việt 謝tạ 靈linh 運vận 等đẳng 八bát 百bách 許hứa 人nhân 。 至chí 能năng 辯biện 正chánh 方phương 言ngôn 。 節tiết 文văn 階giai 級cấp 。 善thiện 覈# 名danh 教giáo 。 精tinh 搜sưu 義nghĩa 理lý 。 揖ấp 此thử 群quần 賢hiền 語ngữ 之chi 所sở 統thống 。 有hữu 美mỹ 若nhược 人nhân 。 超siêu 語ngữ 兼kiêm 默mặc 。 標tiêu 本bổn 則tắc 句cú 句cú 深thâm 達đạt 佛Phật 心tâm 。 明minh 末mạt 則tắc 言ngôn 言ngôn 備bị 通thông 眾chúng 教giáo 。 諒# 是thị 大Đại 乘Thừa 懿# 典điển 。 方Phương 等Đẳng 博bác 書thư 。 自tự 古cổ 自tự 今kim 著trước 文văn 著trước 筆bút 。 詳tường 汰# 名danh 賢hiền 所sở 作tác 諸chư 論luận 。 或hoặc 六lục 七thất 宗tông 。 爰viên 延diên 十thập 二nhị 。 竝tịnh 判phán 其kỳ 臧tang 否bĩ 。 辯biện 其kỳ 差sai 當đương 。 唯duy 此thử 憲hiến 章chương 無vô 弊tệ 斯tư 咎cữu 。 良lương 由do 襟khâm 情tình 泛phiếm 若nhược 。 不bất 知tri 何hà 係hệ 。 譬thí 彼bỉ 淵uyên 海hải 。 數số 越việt 九cửu 流lưu 。 挺đĩnh 拔bạt 清thanh 虛hư 。 蕭tiêu 然nhiên 物vật 外ngoại 。 知tri 公công 者giả 希hy 。 歸quy 公công 採thải 什thập 。 如như 曰viết 不bất 知tri 。 則tắc 公công 貴quý 矣hĩ 。


達đạt 猥ổi 生sanh 天thiên 幸hạnh 。 逢phùng 此thử 正chánh 音âm 。 忻hãn 躍dược 弗phất 已dĩ 。 饗# 讌# 無vô 疲bì 。 每mỗi 至chí 披phi 尋tầm 。 不bất 勝thắng 手thủ 舞vũ 。 誓thệ 願nguyện 生sanh 生sanh 盡tận 命mạng 弘hoằng 述thuật 。 達đạt 於ư 肇triệu 之chi 遺di 文văn 。 其kỳ 猶do 若nhược 是thị 。 況huống 《# 中trung 》# 。 《# 百bách 》# 。 《# 門môn 》# 觀quán 。 爰viên 洎kịp 方Phương 等Đẳng 深thâm 經Kinh 。 而nhi 不bất 至chí 增tăng 乎hồ 。 世thế 諺ngạn 咸hàm 云vân 。


肇triệu 之chi 所sở 作tác 。 故cố 是thị 誠thành 實thật 真Chân 諦Đế 。 地địa 論luận 通thông 宗tông 。 莊trang 老lão 所sở 資tư 猛mãnh 浪lãng 之chi 說thuyết 。


此thử 實thật 巨cự 蠱cổ 之chi 言ngôn 。 欺khi 誣vu 亡vong 沒một 。 街nhai 巷hạng 陋lậu 音âm 。 未vị 之chi 足túc 拾thập 。 夫phu 神thần 道đạo 不bất 形hình 。 心tâm 敏mẫn 難nạn/nan 繪hội 。 既ký 文văn 拘câu 而nhi 義nghĩa 遠viễn 。 故cố 眾chúng 端đoan 之chi 所sở 詭quỷ 。 肇triệu 之chi 卜bốc 意ý 。 豈khởi 徒đồ 然nhiên 哉tai 。 良lương 有hữu 以dĩ 也dã 。 如như 復phục 徇# 狎hiệp 其kỳ 言ngôn 。 願nguyện 生sanh 生sanh 不bất 面diện 。 至chí 獲hoạch 忍nhẫn 心tâm 。 還hoàn 度độ 斯tư 下hạ 。


達đạt 留lưu 連liên 講giảng 肆tứ 。 二nhị 十thập 餘dư 年niên 。 頗phả 逢phùng 重trọng/trùng 席tịch 。 末mạt 覩đổ 斯tư 論luận 。 聊liêu 寄ký 一nhất 序tự 。 託thác 悟ngộ 在tại 中trung 。 同đồng 我ngã 賢hiền 余dư 。 請thỉnh 俟sĩ 來lai 哲triết 。 夫phu 大đại 分phần/phân 深thâm 義nghĩa 。 厥quyết 號hiệu 本bổn 無vô 。 故cố 建kiến 言ngôn 宗tông 旨chỉ 標tiêu 乎hồ 實thật 相tướng 。 開khai 空không 法pháp 道đạo 。 莫mạc 逾du 真chân 俗tục 。 所sở 以dĩ 次thứ 釋thích 二nhị 諦đế 。 顯hiển 佛Phật 教giáo 門môn 。 但đãn 圓viên 正chánh 之chi 因nhân 無vô 上thượng 般Bát 若Nhã 。 至chí 極cực 之chi 果quả 唯duy 有hữu 涅Niết 槃Bàn 。 故cố 末mạt 啟khải 重trọng/trùng 玄huyền 。 明minh 眾chúng 聖thánh 之chi 所sở 宅trạch 。 雖tuy 以dĩ 性tánh 空không 擬nghĩ 本bổn 。 無vô 本bổn 可khả 稱xưng 。 語ngữ 本bổn 絕tuyệt 言ngôn 。 非phi 心tâm 行hành 處xứ 。 然nhiên 則tắc 不bất 遷thiên 當đương 俗tục 。 俗tục 則tắc 不bất 生sanh 。 不bất 真chân 為vi 真chân 。 真chân 但đãn 名danh 說thuyết 。 若nhược 能năng 放phóng 曠khoáng 蕩đãng 然nhiên 崇sùng 茲tư 一nhất 道đạo 。 清thanh 耳nhĩ 虛hư 襟khâm 無vô 言ngôn 二nhị 諦đế 。 斯tư 則tắc 淨tịnh 照chiếu 之chi 功công 著trước 。 故cố 般Bát 若Nhã 無vô 知tri 。 無vô 名danh 之chi 德đức 興hưng 。 而nhi 涅Niết 槃Bàn 不bất 稱xưng 。 余dư 謂vị 此thử 說thuyết 周chu 圓viên 罄khánh 佛Phật 淵uyên 海hải 。 浩hạo 博bác 無vô 涯nhai 窮cùng 法pháp 體thể 相tướng 。 雖tuy 復phục 言ngôn 約ước 而nhi 義nghĩa 豐phong 。 文văn 華hoa 而nhi 理lý 詣nghệ 。 語ngữ 勢thế 連liên 環hoàn 。 意ý 實thật 孤cô 誕đản 。 敢cảm 是thị 絕tuyệt 妙diệu 好hảo 辭từ 。 莫mạc 不bất 竭kiệt 茲tư 洪hồng 論luận 。 所sở 以dĩ 童đồng 壽thọ 歎thán 言ngôn 。


解giải 空không 第đệ 一nhất 。 肇triệu 公công 其kỳ 人nhân 。


斯tư 言ngôn 有hữu 由do 矣hĩ 。 彰chương 在tại 翰hàn 牘độc 。 但đãn 宗tông 本bổn 蕭tiêu 然nhiên 。 莫mạc 能năng 致trí 詰cật 。 《# 不bất 遷thiên 》# 等đẳng 四tứ 論luận 。 事sự 開khai 接tiếp 引dẫn 。 問vấn 答đáp 析tích 微vi 。 所sở 以dĩ 稱xưng 論luận 。


肇triệu 論luận


後hậu 秦tần 長trường/trưởng 安an 。 釋thích 僧Tăng 肇triệu 。 作tác 。


宗tông 本bổn 義nghĩa


本bổn 無vô 。 實thật 相tướng 。 法pháp 性tánh 。 性tánh 空không 。 緣duyên 會hội 。 一nhất 義nghĩa 耳nhĩ 。 何hà 則tắc 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 緣duyên 會hội 而nhi 生sanh 。 緣duyên 會hội 而nhi 生sanh 。 則tắc 未vị 生sanh 無vô 有hữu 。 緣duyên 離ly 則tắc 滅diệt 。 如như 其kỳ 真chân 有hữu 。 有hữu 則tắc 無vô 滅diệt 。 以dĩ 此thử 而nhi 推thôi 。 故cố 知tri 雖tuy 今kim 現hiện 有hữu 。 有hữu 而nhi 性tánh 常thường 自tự 空không 。 性tánh 常thường 自tự 空không 。 故cố 謂vị 之chi 性tánh 空không 。 性tánh 空không 故cố 。 故cố 曰viết 法pháp 性tánh 。 法pháp 性tánh 如như 是thị 。 故cố 曰viết 實thật 相tướng 。 實thật 相tướng 自tự 無vô 。 非phi 推thôi 之chi 使sử 無vô 。 故cố 名danh 本bổn 無vô 。 言ngôn 不bất 有hữu 不bất 無vô 者giả 。 不bất 如như 有hữu 見kiến 常thường 見kiến 之chi 有hữu 。 邪tà 見kiến 斷đoạn 見kiến 之chi 無vô 耳nhĩ 。 若nhược 以dĩ 有hữu 為vi 有hữu 。 則tắc 以dĩ 無vô 為vi 無vô 。 夫phu 不bất 存tồn 無vô 以dĩ 觀quán 法pháp 者giả 。 可khả 謂vị 識thức 法pháp 實thật 相tướng 矣hĩ 。 雖tuy 觀quán 有hữu 而nhi 無vô 所sở 取thủ 相tương/tướng 。 然nhiên 則tắc 法pháp 相tướng 為vi 。 無vô 相tướng 之chi 相tướng 。 聖thánh 人nhân 之chi 心tâm 為vi 住trụ 無vô 所sở 住trụ 矣hĩ 。 三tam 乘thừa 。 等đẳng 觀quán 性tánh 空không 。 而nhi 得đắc 道Đạo 也dã 。 性tánh 空không 者giả 。 謂vị 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 也dã 。 見kiến 法pháp 實thật 相tướng 。 故cố 云vân 正chánh 觀quán 。 若nhược 其kỳ 異dị 者giả 便tiện 為vi 邪tà 觀quán 。 設thiết 二Nhị 乘Thừa 不bất 見kiến 此thử 理lý 。 則tắc 顛điên 倒đảo 也dã 。 是thị 以dĩ 三tam 乘thừa 觀quán 法pháp 無vô 異dị 。 但đãn 心tâm 有hữu 大đại 小tiểu 為vi 差sai 耳nhĩ 。 漚âu 和hòa 般Bát 若Nhã 者giả 。 大đại 慧tuệ 之chi 稱xưng 也dã 。 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 謂vị 之chi 般Bát 若Nhã 。 能năng 不bất 形hình 證chứng 。 漚âu 和hòa 功công 也dã 。 適thích 化hóa 眾chúng 生sanh 。 謂vị 之chi 漚âu 和hòa 。 不bất 染nhiễm 塵trần 累lụy 。 般Bát 若Nhã 力lực 也dã 。 然nhiên 則tắc 般Bát 若Nhã 之chi 門môn 觀quán 空không 。 漚âu 和hòa 之chi 門môn 涉thiệp 有hữu 。 涉thiệp 有hữu 未vị 始thỉ 迷mê 虛hư 。 故cố 常thường 處xứ 有hữu 而nhi 不bất 染nhiễm 。 不bất 厭yếm 有hữu 而nhi 觀quán 空không 。 故cố 觀quán 空không 而nhi 不bất 證chứng 。 是thị 謂vị 一nhất 念niệm 之chi 力lực 權quyền 慧tuệ 具cụ 矣hĩ 。 一nhất 念niệm 之chi 力lực 權quyền 慧tuệ 具cụ 矣hĩ 。 好hảo/hiếu 思tư 。 歷lịch 然nhiên 可khả 解giải 。 泥Nê 洹Hoàn 盡Tận 諦Đế 者giả 。 直trực 結kết 盡tận 而nhi 已dĩ 。 則tắc 生sanh 死tử 永vĩnh 滅diệt 。 故cố 謂vị 盡tận 耳nhĩ 。 無vô 復phục 別biệt 有hữu 一nhất 盡tận 處xứ 耳nhĩ 。


物vật 不bất 遷thiên 論luận 第đệ 一nhất


夫phù 生sanh 死tử 交giao 謝tạ 。 寒hàn 暑thử 迭điệt 遷thiên 。 有hữu 物vật 流lưu 動động 。 人nhân 之chi 常thường 情tình 。 余dư 則tắc 謂vị 之chi 不bất 然nhiên 。 何hà 者giả 。 《# 放phóng 光quang 》# 云vân 。


法pháp 無vô 去khứ 來lai 。 無vô 動động 轉chuyển 者giả 。


尋tầm 夫phu 不bất 動động 之chi 作tác 。 豈khởi 釋thích 動động 以dĩ 求cầu 靜tĩnh 。 必tất 求cầu 靜tĩnh 於ư 諸chư 動động 。 必tất 求cầu 靜tĩnh 於ư 諸chư 動động 。 故cố 雖tuy 動động 而nhi 常thường 靜tĩnh 。 不bất 釋thích 動động 以dĩ 求cầu 靜tĩnh 。 故cố 雖tuy 靜tĩnh 而nhi 不bất 離ly 動động 。 然nhiên 則tắc 動động 靜tĩnh 未vị 始thỉ 異dị 。 而nhi 惑hoặc 者giả 不bất 同đồng 。 緣duyên 使sử 真chân 言ngôn 滯trệ 於ư 競cạnh 辯biện 。 宗tông 途đồ 屈khuất 於ư 好hảo/hiếu 異dị 。 所sở 以dĩ 靜tĩnh 躁táo 之chi 極cực 。 未vị 易dị 言ngôn 也dã 。 何hà 者giả 。 夫phu 談đàm 真chân 則tắc 逆nghịch 俗tục 。 順thuận 俗tục 則tắc 違vi 真chân 。 違vi 真chân 故cố 迷mê 性tánh 而nhi 莫mạc 返phản 。 逆nghịch 俗tục 故cố 言ngôn 淡đạm 而nhi 無vô 味vị 。 緣duyên 使sử 中trung 人nhân 未vị 分phần/phân 於ư 存tồn 亡vong 。 下hạ 士sĩ 撫phủ 掌chưởng 而nhi 弗phất 顧cố 。 近cận 而nhi 不bất 可khả 知tri 者giả 。 其kỳ 唯duy 物vật 性tánh 乎hồ 。 然nhiên 不bất 能năng 自tự 已dĩ 。 聊liêu 復phục 寄ký 心tâm 於ư 動động 靜tĩnh 之chi 際tế 。 豈khởi 曰viết 必tất 然nhiên 。 試thí 論luận 之chi 曰viết 。


《# 道Đạo 行hạnh 》# 云vân 。


諸chư 法pháp 本bổn 無vô 所sở 從tùng 來lai 。 去khứ 亦diệc 無vô 所sở 至chí 。


《# 中trung 觀quán 》# 云vân 。


觀quán 方phương 知tri 彼bỉ 去khứ 。 去khứ 者giả 不bất 至chí 方phương 。


斯tư 皆giai 即tức 動động 而nhi 求cầu 靜tĩnh 。 以dĩ 知tri 物vật 不bất 遷thiên 。 明minh 矣hĩ 。 夫phu 人nhân 之chi 所sở 謂vị 動động 者giả 。 以dĩ 昔tích 物vật 不bất 至chí 今kim 。 故cố 曰viết 動động 而nhi 非phi 靜tĩnh 。 我ngã 之chi 所sở 謂vị 靜tĩnh 者giả 。 亦diệc 以dĩ 昔tích 物vật 不bất 至chí 今kim 。 故cố 曰viết 靜tĩnh 而nhi 非phi 動động 。 動động 而nhi 非phi 靜tĩnh 。 以dĩ 其kỳ 不bất 來lai 。 靜tĩnh 而nhi 非phi 動động 。 以dĩ 其kỳ 不bất 去khứ 。 然nhiên 則tắc 所sở 造tạo 未vị 嘗thường 異dị 。 所sở 見kiến 未vị 嘗thường 同đồng 。 逆nghịch 之chi 所sở 謂vị 塞tắc 。 順thuận 之chi 所sở 謂vị 通thông 。 苟cẩu 得đắc 其kỳ 道đạo 。 復phục 何hà 滯trệ 哉tai 。 傷thương 夫phu 人nhân 情tình 之chi 惑hoặc 也dã 久cửu 矣hĩ 。 目mục 對đối 真chân 而nhi 莫mạc 覺giác 。 既ký 知tri 往vãng 物vật 而nhi 不bất 來lai 。 而nhi 謂vị 今kim 物vật 而nhi 可khả 往vãng 。 往vãng 物vật 既ký 不bất 來lai 。 今kim 物vật 何hà 所sở 往vãng 。 何hà 則tắc 。 求cầu 向hướng 物vật 於ư 向hướng 。 於ư 向hướng 未vị 嘗thường 無vô 。 責trách 向hướng 物vật 於ư 今kim 。 於ư 今kim 未vị 嘗thường 有hữu 。 於ư 今kim 未vị 嘗thường 有hữu 。 以dĩ 明minh 物vật 不bất 來lai 。 於ư 向hướng 未vị 嘗thường 無vô 。 故cố 知tri 物vật 不bất 去khứ 。 覆phú 而nhi 求cầu 今kim 。 今kim 亦diệc 不bất 往vãng 。 是thị 謂vị 昔tích 物vật 自tự 在tại 昔tích 。 不bất 從tùng 今kim 以dĩ 至chí 昔tích 。 今kim 物vật 自tự 在tại 今kim 。 不bất 從tùng 昔tích 以dĩ 至chí 今kim 。 故cố 仲trọng 尼ni 曰viết 。


回hồi 也dã 見kiến 新tân 。 交giao 臂tý 非phi 故cố 。


如như 此thử 。 則tắc 物vật 不bất 相tương 往vãng 來lai 。 明minh 矣hĩ 。 既ký 無vô 往vãng 返phản 之chi 微vi 朕trẫm 。 有hữu 何hà 物vật 而nhi 可khả 動động 乎hồ 。 然nhiên 則tắc 旋toàn 嵐lam 偃yển 嶽nhạc 而nhi 常thường 靜tĩnh 。 江giang 河hà 兢căng 注chú 而nhi 不bất 流lưu 。 野dã 馬mã 飄phiêu 鼓cổ 而nhi 不bất 動động 。 日nhật 月nguyệt 歷lịch 天thiên 而nhi 不bất 周chu 。 復phục 何hà 怪quái 哉tai 。 噫# 。 聖thánh 人nhân 有hữu 言ngôn 曰viết 。


人nhân 命mạng 逝thệ 速tốc 。 速tốc 於ư 川xuyên 流lưu 。


是thị 以dĩ 聲Thanh 聞Văn 悟ngộ 非phi 常thường 以dĩ 成thành 道Đạo 。 緣Duyên 覺Giác 覺giác 緣duyên 離ly 以dĩ 即tức 真chân 。 苟cẩu 萬vạn 動động 而nhi 非phi 化hóa 。 豈khởi 尋tầm 化hóa 以dĩ 階giai 道đạo 。 覆phú 尋tầm 聖thánh 言ngôn 。 微vi 隱ẩn 難nan 測trắc 。 若nhược 動động 而nhi 靜tĩnh 。 似tự 去khứ 而nhi 留lưu 。 可khả 以dĩ 神thần 會hội 。 難nan 以dĩ 事sự 求cầu 。 是thị 以dĩ 言ngôn 去khứ 不bất 必tất 去khứ 。 閑nhàn 人nhân 之chi 常thường 想tưởng 。 稱xưng 住trụ 不bất 必tất 住trụ 。 釋thích 人nhân 之chi 所sở 謂vị 往vãng 耳nhĩ 。 豈khởi 曰viết 去khứ 而nhi 可khả 遣khiển 。 住trụ 而nhi 可khả 留lưu 也dã 。 故cố 《# 成thành 具cụ 》# 云vân 。


菩Bồ 薩Tát 處xử 計kế 常thường 之chi 中trung 。 而nhi 演diễn 非phi 常thường 之chi 教giáo 。


《# 摩ma 訶ha 衍diễn 論luận 》# 云vân 。


諸chư 法pháp 不bất 動động 。 無vô 去khứ 來lai 處xứ 。


斯tư 皆giai 導đạo 達đạt 群quần 方phương 。 兩lưỡng 言ngôn 一nhất 會hội 。 豈khởi 曰viết 文Văn 殊Thù 而nhi 乖quai 其kỳ 致trí 哉tai 。 是thị 以dĩ 言ngôn 常thường 而nhi 不bất 住trụ 。 稱xưng 去khứ 而nhi 不bất 遷thiên 。 不bất 遷thiên 。 故cố 雖tuy 往vãng 而nhi 常thường 靜tĩnh 。 不bất 住trụ 。 故cố 雖tuy 靜tĩnh 而nhi 常thường 往vãng 。 雖tuy 靜tĩnh 而nhi 常thường 往vãng 。 故cố 往vãng 而nhi 弗phất 遷thiên 。 雖tuy 往vãng 而nhi 常thường 靜tĩnh 。 故cố 靜tĩnh 而nhi 弗phất 留lưu 矣hĩ 。 然nhiên 則tắc 莊trang 生sanh 之chi 所sở 以dĩ 藏tạng 山sơn 。 仲trọng 尼ni 之chi 所sở 以dĩ 臨lâm 川xuyên 。 斯tư 皆giai 感cảm 往vãng 者giả 之chi 難nạn/nan 留lưu 。 豈khởi 曰viết 排bài 今kim 而nhi 可khả 往vãng 。 是thị 以dĩ 觀quán 聖thánh 人nhân 心tâm 者giả 。 不bất 同đồng 人nhân 之chi 所sở 見kiến 。 得đắc 也dã 。 何hà 者giả 。 人nhân 則tắc 謂vị 少thiếu 壯tráng 同đồng 體thể 。 百bách 齡linh 一nhất 質chất 。 徒đồ 知tri 年niên 往vãng 。 不bất 覺giác 形hình 隨tùy 。 是thị 以dĩ 梵Phạm 志Chí 出xuất 家gia 。 白bạch 首thủ 而nhi 歸quy 。 隣lân 人nhân 見kiến 之chi 曰viết 。


昔tích 人nhân 尚thượng 存tồn 乎hồ 。


梵Phạm 志Chí 曰viết 。

吾ngô 猶do 昔tích 人nhân 。 非phi 昔tích 人nhân 也dã 。


隣lân 人nhân 皆giai 愕ngạc 然nhiên 。 非phi 其kỳ 言ngôn 也dã 。 所sở 謂vị 有hữu 力lực 者giả 負phụ 之chi 而nhi 趨xu 。 昧muội 者giả 不bất 覺giác 。 其kỳ 斯tư 之chi 謂vị 歟# 。 是thị 以dĩ 如Như 來Lai 。 因nhân 群quần 情tình 之chi 所sở 滯trệ 。 則tắc 方phương 言ngôn 以dĩ 辯biện 惑hoặc 。 乘thừa 莫mạc 二nhị 之chi 真chân 心tâm 。 吐thổ 不bất 一nhất 之chi 殊thù 教giáo 。 乖quai 而nhi 不bất 可khả 異dị 者giả 。 其kỳ 唯duy 聖thánh 言ngôn 乎hồ 。 故cố 談đàm 真chân 有hữu 不bất 遷thiên 之chi 稱xưng 。 導đạo 俗tục 有hữu 流lưu 動động 之chi 說thuyết 。 雖tuy 復phục 千thiên 途đồ 異dị 唱xướng 。 會hội 歸quy 同đồng 致trí 矣hĩ 。 而nhi 徵trưng 文văn 者giả 聞văn 不bất 遷thiên 。 則tắc 謂vị 昔tích 物vật 不bất 至chí 今kim 。 聆linh 流lưu 動động 者giả 。 而nhi 謂vị 今kim 物vật 可khả 至chí 昔tích 。 既ký 曰viết 古cổ 今kim 。 而nhi 欲dục 遷thiên 之chi 者giả 。 何hà 也dã 。 是thị 以dĩ 言ngôn 往vãng 不bất 必tất 往vãng 。 古cổ 今kim 常thường 存tồn 。 以dĩ 其kỳ 不bất 動động 。 稱xưng 去khứ 不bất 必tất 去khứ 。 謂vị 不bất 從tùng 今kim 至chí 古cổ 。 以dĩ 其kỳ 不bất 來lai 。 不bất 來lai 。 故cố 不bất 馳trì 騁sính 於ư 古cổ 今kim 。 不bất 動động 。 故cố 各các 性tánh 住trụ 於ư 一nhất 世thế 。 然nhiên 則tắc 群quần 籍tịch 殊thù 文văn 。 百bách 家gia 異dị 說thuyết 。 苟cẩu 得đắc 其kỳ 會hội 。 豈khởi 殊thù 文văn 之chi 能năng 惑hoặc 哉tai 。 是thị 以dĩ 人nhân 之chi 所sở 謂vị 住trụ 。 我ngã 則tắc 言ngôn 其kỳ 去khứ 。 人nhân 之chi 所sở 謂vị 去khứ 。 我ngã 則tắc 言ngôn 其kỳ 住trụ 。 然nhiên 則tắc 去khứ 住trụ 雖tuy 殊thù 。 其kỳ 致trí 一nhất 也dã 。 故cố 經Kinh 云vân 。


正chánh 言ngôn 似tự 反phản 。 誰thùy 當đương 信tín 者giả 。


斯tư 言ngôn 有hữu 由do 矣hĩ 。 何hà 者giả 。 人nhân 則tắc 求cầu 古cổ 於ư 今kim 。 謂vị 其kỳ 不bất 住trụ 。 吾ngô 則tắc 求cầu 今kim 於ư 古cổ 。 知tri 其kỳ 不bất 去khứ 。 今kim 若nhược 至chí 古cổ 。 古cổ 應ưng 有hữu 今kim 。 古cổ 若nhược 至chí 今kim 。 今kim 應ưng 有hữu 古cổ 。 今kim 而nhi 無vô 古cổ 。 以dĩ 知tri 不bất 來lai 。 古cổ 而nhi 無vô 今kim 。 以dĩ 知tri 不bất 去khứ 。 若nhược 古cổ 不bất 至chí 今kim 。 今kim 亦diệc 不bất 至chí 古cổ 。 事sự 各các 性tánh 住trụ 於ư 一nhất 世thế 。 有hữu 何hà 物vật 而nhi 可khả 去khứ 來lai 。 然nhiên 則tắc 四tứ 象tượng 風phong 馳trì 。 璇# 璣ky 電điện 捲quyển 。 得đắc 意ý 毫hào 微vi 。 雖tuy 速tốc 而nhi 不bất 轉chuyển 。 是thị 以dĩ 如Như 來Lai 。 功công 流lưu 萬vạn 世thế 而nhi 常thường 存tồn 。 道đạo 通thông 百bách 劫kiếp 而nhi 彌di 固cố 。 成thành 山sơn 假giả 就tựu 於ư 始thỉ 簣quỹ 。 修tu 途đồ 託thác 至chí 於ư 初sơ 步bộ 。 果quả 以dĩ 功công 業nghiệp 不bất 可khả 朽hủ 故cố 也dã 。 功công 業nghiệp 不bất 可khả 朽hủ 。 故cố 雖tuy 在tại 昔tích 而nhi 不bất 化hóa 。 不bất 化hóa 故cố 不bất 遷thiên 。 不bất 遷thiên 故cố 。 則tắc 湛trạm 然nhiên 明minh 矣hĩ 。 故cố 經Kinh 云vân 。


三tam 災tai 彌di 綸luân 而nhi 行hành 業nghiệp 湛trạm 然nhiên 。


信tín 其kỳ 言ngôn 也dã 。 何hà 者giả 。 果quả 不bất 俱câu 因nhân 。 因nhân 因nhân 而nhi 果quả 。 因nhân 因nhân 而nhi 果quả 。 因nhân 不bất 昔tích 滅diệt 。 果quả 不bất 俱câu 因nhân 。 因nhân 不bất 來lai 今kim 。 不bất 滅diệt 不bất 來lai 。 則tắc 不bất 遷thiên 之chi 致trí 明minh 矣hĩ 。 復phục 何hà 惑hoặc 於ư 去khứ 留lưu 。 踟trì 蹰trù 於ư 動động 靜tĩnh 之chi 間gian 哉tai 。 然nhiên 則tắc 乾can/kiền/càn 坤# 倒đảo 覆phú 。 無vô 謂vị 不bất 靜tĩnh 。 洪hồng 流lưu 滔thao 天thiên 。 無vô 謂vị 其kỳ 動động 。 苟cẩu 能năng 契khế 神thần 於ư 即tức 物vật 。 斯tư 不bất 遠viễn 而nhi 可khả 知tri 矣hĩ 。


物vật 不bất 遷thiên 論luận (# 終chung )#


不bất 真chân 空không 論luận 第đệ 二nhị


夫phu 至chí 虛hư 無vô 生sanh 者giả 。 蓋cái 是thị 般Bát 若Nhã 玄huyền 鑑giám 之chi 妙diệu 趣thú 。 有hữu 物vật 之chi 宗tông 極cực 者giả 也dã 。 自tự 非phi 聖thánh 明minh 特đặc 達đạt 。 何hà 能năng 契khế 神thần 於ư 有hữu 無vô 之chi 間gian 哉tai 。 是thị 以dĩ 至chí 人nhân 通thông 神thần 心tâm 於ư 無vô 窮cùng 。 窮cùng 所sở 不bất 能năng 滯trệ 。 極cực 耳nhĩ 目mục 於ư 視thị 聽thính 。 聲thanh 色sắc 所sở 不bất 能năng 制chế 者giả 。 豈khởi 不bất 以dĩ 其kỳ 即tức 萬vạn 物vật 之chi 自tự 虛hư 。 故cố 物vật 不bất 能năng 累lũy/lụy/luy 其kỳ 神thần 明minh 者giả 也dã 。 是thị 以dĩ 聖thánh 人nhân 。 乘thừa 真chân 心tâm 而nhi 理lý 順thuận 。 則tắc 無vô 滯trệ 而nhi 不bất 通thông 。 審thẩm 一nhất 氣khí 以dĩ 觀quán 化hóa 。 故cố 所sở 遇ngộ 而nhi 順thuận 適thích 。 無vô 滯trệ 而nhi 不bất 通thông 。 故cố 能năng 混hỗn 雜tạp 致trí 湻# 。 所sở 遇ngộ 而nhi 順thuận 適thích 。 故cố 則tắc 觸xúc 物vật 而nhi 一nhất 。 如như 此thử 。 則tắc 萬vạn 象tượng 雖tuy 殊thù 而nhi 不bất 能năng 自tự 異dị 。 不bất 能năng 自tự 異dị 。 故cố 知tri 象tượng 非phi 真chân 象tượng 。 象tượng 非phi 真chân 象tượng 故cố 。 則tắc 雖tuy 象tượng 而nhi 非phi 象tượng 。 然nhiên 則tắc 物vật 我ngã 同đồng 根căn 。 是thị 非phi 一nhất 氣khí 。 潛tiềm 微vi 幽u 隱ẩn 。 殆đãi 非phi 群quần 情tình 之chi 所sở 盡tận 。 故cố 頃khoảnh 爾nhĩ 談đàm 論luận 。 至chí 於ư 虛hư 宗tông 。 每mỗi 有hữu 不bất 同đồng 。 夫phu 以dĩ 不bất 同đồng 而nhi 適thích 同đồng 。 有hữu 何hà 物vật 而nhi 可khả 同đồng 哉tai 。 故cố 眾chúng 論luận 競cạnh 作tác 而nhi 性tánh 莫mạc 同đồng 焉yên 。 何hà 則tắc 。 心tâm 無vô 者giả 。 無vô 心tâm 於ư 萬vạn 物vật 。 萬vạn 物vật 未vị 嘗thường 無vô 。 此thử 得đắc 在tại 於ư 神thần 靜tĩnh 。 失thất 在tại 於ư 物vật 虛hư 。 即tức 色sắc 者giả 。 明minh 色sắc 不bất 自tự 色sắc 。 故cố 雖tuy 色sắc 而nhi 非phi 色sắc 也dã 。 夫phu 言ngôn 色sắc 者giả 。 但đãn 當đương 色sắc 即tức 色sắc 。 豈khởi 待đãi 色sắc 色sắc 而nhi 後hậu 為vi 色sắc 哉tai 。 此thử 直trực 語ngữ 色sắc 不bất 自tự 色sắc 。 未vị 領lãnh 色sắc 之chi 非phi 色sắc 也dã 。 本bổn 無vô 者giả 。 情tình 尚thượng 於ư 無vô 。 多đa 觸xúc 言ngôn 以dĩ 賓tân 無vô 。 故cố 非phi 有hữu 。 有hữu 即tức 無vô 。 非phi 無vô 。 無vô 亦diệc 無vô 。 尋tầm 夫phu 立lập 文văn 之chi 本bổn 旨chỉ 者giả 。 直trực 以dĩ 非phi 有hữu 非phi 真chân 有hữu 。 非phi 無vô 非phi 真chân 無vô 耳nhĩ 。 何hà 必tất 非phi 有hữu 無vô 此thử 有hữu 。 非phi 無vô 無vô 彼bỉ 無vô 。 此thử 直trực 好hảo/hiếu 無vô 之chi 談đàm 。 豈khởi 謂vị 順thuận 通thông 事sự 實thật 。 即tức 物vật 之chi 情tình 哉tai 。 夫phu 以dĩ 物vật 物vật 於ư 物vật 。 則tắc 所sở 物vật 而nhi 可khả 物vật 。 以dĩ 物vật 物vật 非phi 物vật 。 故cố 雖tuy 物vật 而nhi 非phi 物vật 。 是thị 以dĩ 物vật 不bất 即tức 名danh 而nhi 就tựu 實thật 。 名danh 不bất 即tức 物vật 而nhi 履lý 真chân 。 然nhiên 則tắc 真Chân 諦Đế 獨độc 靜tĩnh 於ư 名danh 教giáo 之chi 外ngoại 。 豈khởi 曰viết 文văn 言ngôn 之chi 能năng 辨biện 哉tai 。 然nhiên 不bất 能năng 杜đỗ 默mặc 。 聊liêu 復phục 厝thố 言ngôn 以dĩ 擬nghĩ 之chi 。 試thí 論luận 之chi 曰viết 。


《# 摩ma 訶ha 衍diễn 論luận 》# 云vân 。


諸chư 法pháp 亦diệc 非phi 有hữu 相tướng 。 亦diệc 非phi 無vô 相tướng 。


《# 中trung 論luận 》# 云vân 。


諸chư 法pháp 不bất 有hữu 不bất 無vô 者giả 。 第đệ 一nhất 真Chân 諦Đế 也dã 。


尋tầm 夫phu 不bất 有hữu 不bất 無vô 者giả 。 豈khởi 謂vị 滌địch 除trừ 萬vạn 物vật 。 杜đỗ 塞tắc 視thị 聽thính 。 寂tịch 寥liêu 虛hư 豁hoát 。 然nhiên 後hậu 為vi 真Chân 諦Đế 者giả 乎hồ 。 誠thành 以dĩ 即tức 物vật 順thuận 通thông 。 故cố 物vật 莫mạc 之chi 逆nghịch 。 即tức 偽ngụy 即tức 真chân 。 故cố 性tánh 莫mạc 之chi 易dị 。 性tánh 莫mạc 之chi 易dị 。 故cố 雖tuy 無vô 而nhi 有hữu 。 物vật 莫mạc 之chi 逆nghịch 。 故cố 雖tuy 有hữu 而nhi 無vô 。 雖tuy 有hữu 而nhi 無vô 。 所sở 謂vị 非phi 有hữu 。 雖tuy 無vô 而nhi 有hữu 。 所sở 謂vị 非phi 無vô 。 如như 此thử 。 則tắc 非phi 無vô 物vật 也dã 。 物vật 非phi 真chân 物vật 。 物vật 非phi 真chân 物vật 。 故cố 於ư 何hà 而nhi 可khả 物vật 。 故cố 經Kinh 云vân 。


色sắc 之chi 性tánh 空không 。 非phi 色sắc 敗bại 空không 。


以dĩ 明minh 夫phu 聖thánh 人nhân 之chi 於ư 物vật 也dã 。 即tức 萬vạn 物vật 之chi 自tự 虛hư 。 豈khởi 待đãi 宰tể 割cát 以dĩ 求cầu 通thông 哉tai 。 是thị 以dĩ 寢tẩm 疾tật 有hữu 不bất 真chân 之chi 談đàm 。 超siêu 日nhật 有hữu 即tức 虛hư 之chi 稱xưng 。 然nhiên 則tắc 三tam 藏tạng 殊thù 文văn 。 統thống 之chi 者giả 一nhất 也dã 。 故cố 《# 放phóng 光quang 》# 云vân 。


第đệ 一nhất 真Chân 諦Đế 。 無vô 成thành 無vô 得đắc 。 世thế 俗tục 諦đế 故cố 。 便tiện 有hữu 成thành 有hữu 得đắc 。


夫phu 有hữu 得đắc 即tức 是thị 無vô 得đắc 之chi 偽ngụy 號hiệu 。 無vô 得đắc 即tức 是thị 有hữu 得đắc 之chi 真chân 名danh 。 真chân 名danh 故cố 。 雖tuy 真chân 而nhi 非phi 有hữu 。 偽ngụy 號hiệu 故cố 。 雖tuy 偽ngụy 而nhi 非phi 無vô 。 是thị 以dĩ 言ngôn 真chân 未vị 嘗thường 有hữu 。 言ngôn 偽ngụy 未vị 嘗thường 無vô 。 二nhị 言ngôn 未vị 始thỉ 一nhất 。 二nhị 理lý 未vị 始thỉ 殊thù 。 故cố 經Kinh 云vân 。


真Chân 諦Đế 。 俗tục 諦đế 謂vị 有hữu 異dị 耶da 。


答đáp 曰viết 。

無vô 異dị 也dã 。


此thử 經Kinh 直trực 辯biện 真Chân 諦Đế 以dĩ 明minh 非phi 有hữu 。 俗tục 諦đế 以dĩ 明minh 非phi 無vô 。 豈khởi 以dĩ 諦đế 二nhị 而nhi 二nhị 於ư 物vật 哉tai 。 然nhiên 則tắc 萬vạn 物vật 果quả 有hữu 其kỳ 所sở 以dĩ 不bất 有hữu 。 有hữu 其kỳ 所sở 以dĩ 不bất 無vô 。 有hữu 其kỳ 所sở 以dĩ 不bất 有hữu 。 故cố 雖tuy 有hữu 而nhi 非phi 有hữu 。 有hữu 其kỳ 所sở 以dĩ 不bất 無vô 。 故cố 雖tuy 無vô 而nhi 非phi 無vô 。 雖tuy 無vô 而nhi 非phi 無vô 。 無vô 者giả 不bất 絕tuyệt 虛hư 。 雖tuy 有hữu 而nhi 非phi 有hữu 。 有hữu 者giả 非phi 真chân 有hữu 。 若nhược 有hữu 不bất 即tức 真chân 。 無vô 不bất 夷di 跡tích 。 然nhiên 則tắc 有hữu 無vô 稱xưng 異dị 。 其kỳ 致trí 一nhất 也dã 。 故cố 童đồng 子tử 歎thán 曰viết 。


說thuyết 法Pháp 不bất 有hữu 亦diệc 不bất 無vô 。 以dĩ 因nhân 緣duyên 故cố 諸chư 法pháp 生sanh 。


《# 瓔anh 珞lạc 經kinh 》# 云vân 。


轉chuyển 法Pháp 輪luân 者giả 。 亦diệc 非phi 有hữu 轉chuyển 。 亦diệc 非phi 無vô 轉chuyển 。 是thị 謂vị 轉chuyển 無vô 所sở 轉chuyển 。


此thử 乃nãi 眾chúng 經kinh 之chi 微vi 言ngôn 也dã 。 何hà 者giả 。 謂vị 物vật 無vô 耶da 。 則tắc 邪tà 見kiến 非phi 惑hoặc 。 謂vị 物vật 有hữu 耶da 。 則tắc 常thường 見kiến 為vi 得đắc 。 以dĩ 物vật 非phi 無vô 。 故cố 邪tà 見kiến 為vi 惑hoặc 。 以dĩ 物vật 非phi 有hữu 。 故cố 常thường 見kiến 不bất 得đắc 。 然nhiên 則tắc 非phi 有hữu 非phi 無vô 者giả 。 信tín 真Chân 諦Đế 之chi 談đàm 也dã 。 故cố 《# 道Đạo 行hạnh 》# 云vân 。


心tâm 亦diệc 不bất 有hữu 亦diệc 不bất 無vô 。


《# 中trung 觀quán 》# 云vân 。


物vật 從tùng 因nhân 緣duyên 故cố 不bất 有hữu 。 緣duyên 起khởi 故cố 不bất 無vô 。


尋tầm 理lý 。 即tức 其kỳ 然nhiên 矣hĩ 。


所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 夫phu 有hữu 若nhược 真chân 有hữu 。 有hữu 自tự 常thường 有hữu 。 豈khởi 待đãi 緣duyên 而nhi 後hậu 有hữu 哉tai 。 譬thí 彼bỉ 真chân 無vô 。 無vô 自tự 常thường 無vô 。 豈khởi 待đãi 緣duyên 而nhi 後hậu 無vô 也dã 。 若nhược 有hữu 不bất 自tự 有hữu 。 待đãi 緣duyên 而nhi 後hậu 有hữu 者giả 。 故cố 知tri 有hữu 非phi 真chân 有hữu 。 有hữu 非phi 真chân 有hữu 。 雖tuy 有hữu 。 不bất 可khả 謂vị 之chi 有hữu 矣hĩ 。 不bất 無vô 者giả 。 夫phu 無vô 則tắc 湛trạm 然nhiên 不bất 動động 。 可khả 謂vị 之chi 無vô 。 萬vạn 物vật 若nhược 無vô 。 則tắc 不bất 應ưng 起khởi 。 起khởi 則tắc 非phi 無vô 。 以dĩ 明minh 緣duyên 起khởi 故cố 不bất 無vô 也dã 。 故cố 《# 摩ma 訶ha 衍diễn 論luận 》# 云vân 。


一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 一nhất 切thiết 因nhân 緣duyên 故cố 應ưng 有hữu 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 一nhất 切thiết 因nhân 緣duyên 。 故cố 不bất 應ưng 有hữu 。 一nhất 切thiết 無vô 法pháp 。 一nhất 切thiết 因nhân 緣duyên 故cố 應ưng 有hữu 。 一nhất 切thiết 有hữu 法pháp 。 一nhất 切thiết 因nhân 緣duyên 。 故cố 不bất 應ưng 有hữu 。


尋tầm 此thử 有hữu 無vô 之chi 言ngôn 。 豈khởi 直trực 反phản 論luận 而nhi 已dĩ 哉tai 。 若nhược 應ưng 有hữu 。 即tức 是thị 有hữu 。 不bất 應ưng 言ngôn 無vô 。 若nhược 應ưng 無vô 。 即tức 是thị 無vô 。 不bất 應ưng 言ngôn 有hữu 。 言ngôn 有hữu 。 是thị 為vi 假giả 有hữu 。 以dĩ 明minh 非phi 無vô 。 借tá 無vô 。 以dĩ 辨biện 非phi 有hữu 。 此thử 事sự 一nhất 稱xưng 二nhị 。 其kỳ 文văn 有hữu 似tự 不bất 同đồng 。 苟cẩu 領lãnh 其kỳ 所sở 同đồng 。 則tắc 無vô 異dị 而nhi 不bất 同đồng 。 然nhiên 則tắc 萬vạn 法pháp 。 果quả 有hữu 其kỳ 所sở 以dĩ 不bất 有hữu 不bất 可khả 得đắc 而nhi 有hữu 。 有hữu 其kỳ 所sở 以dĩ 不bất 無vô 不bất 可khả 得đắc 而nhi 無vô 。 何hà 則tắc 。 欲dục 言ngôn 其kỳ 有hữu 。 有hữu 非phi 真chân 生sanh 。 欲dục 言ngôn 其kỳ 無vô 。 事sự 象tượng 既ký 形hình 。 象tượng 形hình 。 不bất 即tức 無vô 。 非phi 真chân 。 非phi 實thật 有hữu 。 然nhiên 則tắc 不bất 真chân 空không 義nghĩa 。 顯hiển 於ư 茲tư 矣hĩ 。 故cố 《# 放phóng 光quang 》# 云vân 。


諸chư 法pháp 假giả 號hiệu 不bất 真chân 。 譬thí 如như 幻huyễn 化hóa 人nhân 。 非phi 無vô 幻huyễn 化hóa 人nhân 。 幻huyễn 化hóa 人nhân 非phi 真Chân 人Nhân 也dã 。


夫phu 以dĩ 名danh 求cầu 物vật 。 物vật 無vô 當đương 名danh 之chi 實thật 。 以dĩ 物vật 求cầu 名danh 。 名danh 無vô 得đắc 物vật 之chi 功công 。 物vật 無vô 當đương 名danh 之chi 實thật 。 非phi 物vật 也dã 。 名danh 無vô 得đắc 物vật 之chi 功công 。 非phi 名danh 也dã 。 是thị 以dĩ 名danh 不bất 當đương 實thật 。 實thật 不bất 當đương 名danh 。 名danh 實thật 無vô 當đương 。 萬vạn 物vật 安an 在tại 。 故cố 《# 中trung 觀quán 》# 云vân 。


物vật 無vô 彼bỉ 此thử 。


而nhi 人nhân 以dĩ 此thử 為vi 此thử 。 以dĩ 彼bỉ 為vi 彼bỉ 。 彼bỉ 亦diệc 以dĩ 此thử 為vi 彼bỉ 。 以dĩ 彼bỉ 為vi 此thử 。 此thử 。 彼bỉ 莫mạc 定định 乎hồ 一nhất 名danh 。 而nhi 惑hoặc 者giả 懷hoài 必tất 然nhiên 之chi 志chí 。 然nhiên 則tắc 彼bỉ 此thử 初sơ 非phi 有hữu 。 惑hoặc 者giả 初sơ 非phi 無vô 。 既ký 悟ngộ 彼bỉ 此thử 之chi 非phi 有hữu 。 有hữu 何hà 物vật 而nhi 可khả 有hữu 哉tai 。 故cố 知tri 萬vạn 物vật 非phi 真chân 。 假giả 號hiệu 久cửu 矣hĩ 。 是thị 以dĩ 《# 成thành 具cụ 》# 立lập 強cường/cưỡng 名danh 之chi 文văn 。 園viên 林lâm 託thác 指chỉ 馬mã 之chi 況huống 。 如như 此thử 。 則tắc 深thâm 遠viễn 之chi 言ngôn 。 於ư 何hà 而nhi 不bất 在tại 。 是thị 以dĩ 聖thánh 人nhân 。 乘thừa 千thiên 化hóa 而nhi 不bất 變biến 。 履lý 萬vạn 惑hoặc 而nhi 常thường 通thông 者giả 。 以dĩ 其kỳ 即tức 萬vạn 物vật 之chi 自tự 虛hư 。 不bất 假giả 虛hư 而nhi 虛hư 物vật 也dã 。 故cố 經Kinh 云vân 。


甚thậm 奇kỳ 。


世Thế 尊Tôn 。 不bất 動động 真chân 際tế 為vi 諸chư 法pháp 立lập 處xứ 。


非phi 離ly 真chân 而nhi 立lập 處xứ 。 立lập 處xứ 即tức 真chân 也dã 。 然nhiên 則tắc 道đạo 遠viễn 乎hồ 哉tai 。 觸xúc 事sự 而nhi 真chân 。 聖thánh 遠viễn 乎hồ 哉tai 。 體thể 之chi 即tức 神thần 。


不bất 真chân 空không 論luận (# 終chung )#


般Bát 若Nhã 無vô 知tri 論luận 第đệ 三tam


夫phu 般Bát 若Nhã 虛hư 玄huyền 者giả 。 蓋cái 是thị 三tam 乘thừa 之chi 宗tông 極cực 也dã 。 誠thành 真chân 一nhất 之chi 無vô 差sai 。 然nhiên 異dị 端đoan 之chi 論luận 。 紛phân 然nhiên 久cửu 矣hĩ 。 有hữu 天Thiên 竺Trúc 沙Sa 門Môn 鳩Cưu 摩Ma 羅La 什Thập 者giả 。 少thiểu 踐tiễn 大đại 方phương 。 研nghiên 機cơ 斯tư 趣thú 。 獨độc 拔bạt 於ư 言ngôn 象tượng 之chi 表biểu 。 妙diệu 契khế 於ư 希hy 夷di 之chi 境cảnh 。 齊tề 異dị 學học 於ư 迦ca 夷di 。 揚dương 湻# 風phong 於ư 東đông 扇thiên/phiến 。 將tương 爰viên 燭chúc 殊thù 方phương 而nhi 匿nặc 糴# 涼lương 土thổ/độ 者giả 。 所sở 以dĩ 道đạo 不bất 虛hư 應ưng 。 應ưng 必tất 有hữu 由do 矣hĩ 。 弘hoằng 始thỉ 三tam 年niên 。 歲tuế 次thứ 星tinh 紀kỷ 。 秦tần 乘thừa 入nhập 國quốc 之chi 謀mưu 。 舉cử 師sư 以dĩ 來lai 之chi 意ý 也dã 。 北bắc 天thiên 之chi 運vận 。 數số 其kỳ 然nhiên 也dã 。 大đại 秦tần 天thiên 王vương 者giả 。 道đạo 契khế 百bách 王vương 之chi 端đoan 。 德đức 洽hiệp 千thiên 載tái 之chi 下hạ 。 游du 刃nhận 萬vạn 機cơ 。 弘hoằng 道đạo 終chung 日nhật 。 信tín 季quý 俗tục 蒼thương 生sanh 之chi 所sở 天thiên 。 釋Thích 迦Ca 遺di 法pháp 之chi 所sở 仗trượng 也dã 。


時thời 乃nãi 集tập 義nghĩa 學học 沙Sa 門Môn 五ngũ 百bách 餘dư 人nhân 。 於ư 逍tiêu 遙diêu 觀quán 。 躬cung 執chấp 秦tần 文văn 。 與dữ 什thập 公công 參tham 定định 方Phương 等Đẳng 。 其kỳ 所sở 開khai 拓thác 者giả 。 豈khởi 謂vị 當đương 時thời 之chi 益ích 。 乃nãi 累lũy 劫kiếp 之chi 津tân 梁lương 矣hĩ 。 余dư 以dĩ 短đoản 乏phạp 。 曾tằng 廁trắc 嘉gia 會hội 。 以dĩ 為vi 上thượng 聞văn 異dị 要yếu 。 始thỉ 於ư 時thời 也dã 。 然nhiên 則tắc 聖thánh 智trí 幽u 微vi 。 深thâm 隱ẩn 難nan 測trắc 。 無vô 相tướng 無vô 名danh 。 乃nãi 非phi 言ngôn 象tượng 之chi 所sở 得đắc 。 為vi 試thí 罔võng 象tượng 其kỳ 懷hoài 。 寄ký 之chi 狂cuồng 言ngôn 耳nhĩ 。 豈khởi 曰viết 聖thánh 心tâm 而nhi 可khả 辨biện 哉tai 。 試thí 論luận 之chi 曰viết 。


《# 放phóng 光quang 》# 云vân 。


般Bát 若Nhã 無vô 所sở 有hữu 相tướng 。 無vô 生sanh 滅diệt 相tương/tướng 。


《# 道Đạo 行hạnh 》# 云vân 。


般Bát 若Nhã 無vô 所sở 知tri 。 無vô 所sở 見kiến 。


此thử 辨biện 智trí 照chiếu 之chi 用dụng 。 而nhi 曰viết 無vô 相tướng 。 無vô 知tri 者giả 。 何hà 耶da 。 果quả 有hữu 無vô 相tướng 之chi 知tri 。 不bất 知tri 之chi 照chiếu 。 明minh 矣hĩ 。 何hà 者giả 。 夫phu 有hữu 所sở 知tri 。 則tắc 有hữu 所sở 不bất 知tri 。 以dĩ 聖thánh 心tâm 無vô 知tri 。 故cố 無vô 所sở 不bất 知tri 。 不bất 知tri 之chi 知tri 。 乃nãi 曰viết 一nhất 切thiết 知tri 。 故cố 經Kinh 云vân 。


聖thánh 心tâm 無vô 所sở 知tri 。 無vô 所sở 不bất 知tri 。


信tín 矣hĩ 。 是thị 以dĩ 聖thánh 人nhân 。 虛hư 其kỳ 心tâm 而nhi 實thật 其kỳ 照chiếu 。 終chung 日nhật 知tri 而nhi 未vị 嘗thường 知tri 也dã 。 故cố 能năng 默mặc 耀diệu 韜# 光quang 虛hư 心tâm 玄huyền 鑒giám 。 閉bế 智trí 塞tắc 聰thông 而nhi 獨Độc 覺Giác 冥minh 冥minh 者giả 矣hĩ 。 然nhiên 則tắc 智trí 有hữu 窮cùng 幽u 之chi 鑒giám 而nhi 無vô 知tri 焉yên 。 神thần 有hữu 應ưng 會hội 之chi 用dụng 而nhi 無vô 慮lự 焉yên 。 神thần 無vô 慮lự 。 故cố 能năng 獨độc 王vương 於ư 世thế 表biểu 。 智trí 無vô 知tri 。 故cố 能năng 玄huyền 照chiếu 於ư 事sự 外ngoại 。 智trí 雖tuy 事sự 外ngoại 。 未vị 始thỉ 無vô 事sự 。 神thần 雖tuy 世thế 表biểu 。 終chung 日nhật 域vực 中trung 。 所sở 以dĩ 俯phủ 仰ngưỡng 順thuận 化hóa 應ưng 接tiếp 無vô 窮cùng 。 無vô 幽u 不bất 察sát 而nhi 無vô 照chiếu 功công 。 斯tư 則tắc 無vô 知tri 之chi 所sở 知tri 。 聖thánh 神thần 之chi 所sở 會hội 也dã 。 然nhiên 其kỳ 為vi 物vật 也dã 。 實thật 而nhi 不bất 有hữu 。 虛hư 而nhi 不bất 無vô 。 存tồn 而nhi 不bất 可khả 論luận 者giả 。 其kỳ 唯duy 聖thánh 智trí 乎hồ 。 何hà 者giả 。 欲dục 言ngôn 其kỳ 有hữu 。 無vô 狀trạng 無vô 名danh 。 欲dục 言ngôn 其kỳ 無vô 。 聖thánh 以dĩ 之chi 靈linh 。 聖thánh 以dĩ 之chi 靈linh 。 故cố 虛hư 不bất 失thất 照chiếu 。 無vô 狀trạng 無vô 名danh 。 故cố 照chiếu 不bất 失thất 虛hư 。 照chiếu 不bất 失thất 虛hư 。 故cố 混hỗn 而nhi 不bất 渝du 。 虛hư 不bất 失thất 照chiếu 。 故cố 動động 以dĩ 接tiếp 麁thô 。 是thị 以dĩ 聖thánh 智trí 之chi 用dụng 。 未vị 始thỉ 暫tạm 廢phế 。 求cầu 之chi 形hình 相tướng 。 未vị 暫tạm 可khả 得đắc 。 故cố 《# 寶bảo 積tích 》# 曰viết 。


以dĩ 無vô 心tâm 意ý 而nhi 現hiện 行hành 。


《# 放phóng 光quang 》# 云vân 。


不bất 動động 等đẳng 覺giác 而nhi 。 建kiến 立lập 諸chư 法pháp 。


所sở 以dĩ 聖thánh 迹tích 萬vạn 端đoan 。 其kỳ 致trí 一nhất 而nhi 已dĩ 矣hĩ 。 是thị 以dĩ 般Bát 若Nhã 可khả 虛hư 而nhi 照chiếu 。 真Chân 諦Đế 可khả 亡vong 而nhi 知tri 。 萬vạn 動động 可khả 即tức 而nhi 靜tĩnh 。 聖thánh 應ưng 可khả 無vô 而nhi 為vi 。 斯tư 則tắc 不bất 知tri 而nhi 自tự 知tri 。 不bất 為vi 而nhi 自tự 為vi 矣hĩ 。 復phục 何hà 知tri 哉tai 。 復phục 何hà 為vi 哉tai 。


難nạn/nan 曰viết 。


夫phu 聖thánh 人nhân 真chân 心tâm 獨độc 朗lãng 。 物vật 物vật 斯tư 照chiếu 。 應ưng 接tiếp 無vô 方phương 。 動động 與dữ 事sự 會hội 。 物vật 物vật 斯tư 照chiếu 。 故cố 知tri 無vô 所sở 遺di 。 動động 與dữ 事sự 會hội 。 故cố 會hội 不bất 失thất 機cơ 。 會hội 不bất 失thất 機cơ 。 故cố 必tất 有hữu 會hội 於ư 可khả 會hội 。 知tri 無vô 所sở 遺di 。 故cố 必tất 有hữu 知tri 於ư 可khả 知tri 。 必tất 有hữu 知tri 於ư 可khả 知tri 。 故cố 聖thánh 不bất 虛hư 知tri 。 必tất 有hữu 會hội 於ư 可khả 會hội 。 故cố 聖thánh 不bất 虛hư 會hội 。 既ký 知tri 既ký 會hội 。 而nhi 曰viết 無vô 知tri 無vô 會hội 者giả 。 何hà 耶da 。 若nhược 夫phu 忘vong 知tri 遺di 會hội 者giả 。 則tắc 是thị 聖thánh 人nhân 無vô 私tư 於ư 知tri 會hội 。 以dĩ 成thành 其kỳ 私tư 耳nhĩ 。 斯tư 可khả 謂vị 不bất 自tự 有hữu 其kỳ 知tri 。 安an 得đắc 無vô 知tri 哉tai 。


答đáp 曰viết 。

夫phu 聖thánh 人nhân 功công 高cao 二nhị 儀nghi 而nhi 不bất 仁nhân 。 明minh 逾du 日nhật 月nguyệt 而nhi 彌di 昏hôn 。 豈khởi 曰viết 木mộc 石thạch 瞽# 其kỳ 懷hoài 。 其kỳ 於ư 無vô 知tri 而nhi 已dĩ 哉tai 。 誠thành 以dĩ 異dị 於ư 人nhân 者giả 神thần 明minh 。 故cố 不bất 可khả 以dĩ 事sự 相tướng 求cầu 之chi 耳nhĩ 。 子tử 意ý 欲dục 令linh 聖thánh 人nhân 不bất 自tự 有hữu 其kỳ 知tri 。 而nhi 聖thánh 人nhân 未vị 嘗thường 不bất 有hữu 知tri 。 無vô 乃nãi 乖quai 於ư 聖thánh 心tâm 。 失thất 於ư 文văn 旨chỉ 者giả 乎hồ 。 何hà 者giả 。 經Kinh 云vân 。


真chân 般Bát 若Nhã 者giả 。 清thanh 淨tịnh 如như 虛hư 空không 。 無vô 知tri 無vô 見kiến 。 無vô 作tác 無vô 緣duyên 。


斯tư 則tắc 知tri 自tự 無vô 知tri 矣hĩ 。 豈khởi 待đãi 返phản 照chiếu 然nhiên 後hậu 無vô 知tri 哉tai 。 若nhược 有hữu 知tri 性tánh 空không 而nhi 稱xưng 淨tịnh 者giả 。 則tắc 不bất 辨biện 於ư 惑hoặc 智trí 。 三tam 毒độc 四tứ 倒đảo 。 亦diệc 皆giai 清thanh 淨tịnh 。 有hữu 何hà 獨độc 尊tôn 於ư 般Bát 若Nhã 。 若nhược 以dĩ 所sở 知tri 美mỹ 般Bát 若Nhã 。 所sở 知tri 非phi 般Bát 若Nhã 。 所sở 知tri 自tự 常thường 淨tịnh 。 故cố 般Bát 若Nhã 未vị 嘗thường 淨tịnh 。 亦diệc 無vô 緣duyên 致trí 淨tịnh 歎thán 於ư 般Bát 若Nhã 。 然nhiên 經Kinh 云vân 。


般Bát 若Nhã 清thanh 淨tịnh


者giả 。 將tương 無vô 以dĩ 般Bát 若Nhã 體thể 性tánh 真chân 淨tịnh 。 本bổn 無vô 惑hoặc 取thủ 之chi 知tri 。 本bổn 無vô 惑hoặc 取thủ 之chi 知tri 。 不bất 可khả 以dĩ 知tri 名danh 哉tai 。 豈khởi 唯duy 無vô 知tri 名danh 無vô 知tri 。 知tri 自tự 無vô 知tri 矣hĩ 。 是thị 以dĩ 聖thánh 人nhân 。 以dĩ 無vô 知tri 之chi 般Bát 若Nhã 。 照chiếu 彼bỉ 無vô 相tướng 之chi 真Chân 諦Đế 。 真Chân 諦Đế 無vô 兔thố 馬mã 之chi 遺di 。 般Bát 若Nhã 無vô 不bất 窮cùng 之chi 鑒giám 。 所sở 以dĩ 會hội 而nhi 不bất 差sai 。 當đương 而nhi 無vô 是thị 。 寂tịch 怕phạ 。 無vô 知tri 。 而nhi 無vô 不bất 知tri 者giả 矣hĩ 。


難nạn/nan 曰viết 。


夫phu 物vật 無vô 以dĩ 自tự 通thông 。 故cố 立lập 名danh 以dĩ 通thông 物vật 。 物vật 雖tuy 非phi 名danh 。 果quả 有hữu 可khả 名danh 之chi 物vật 當đương 於ư 此thử 名danh 矣hĩ 。 是thị 以dĩ 即tức 名danh 求cầu 物vật 。 物vật 不bất 能năng 隱ẩn 。 而nhi 論luận 云vân 。


聖thánh 心tâm 無vô 知tri


又hựu 云vân 。


無vô 所sở 不bất 知tri


意ý 謂vị 無vô 知tri 未vị 嘗thường 知tri 。 知tri 未vị 嘗thường 無vô 知tri 。 斯tư 則tắc 名danh 教giáo 之chi 所sở 通thông 。 立lập 言ngôn 之chi 本bổn 意ý 也dã 。 然nhiên 論luận 者giả 欲dục 一nhất 於ư 聖thánh 心tâm 。 異dị 於ư 文văn 旨chỉ 。 尋tầm 文văn 求cầu 實thật 。 未vị 見kiến 其kỳ 當đương 。 何hà 者giả 。 若nhược 知tri 得đắc 於ư 聖thánh 心tâm 。 無vô 知tri 無vô 所sở 辨biện 。 若nhược 無vô 知tri 得đắc 於ư 聖thánh 心tâm 。 知tri 亦diệc 無vô 所sở 辨biện 。 若nhược 二nhị 都đô 無vô 得đắc 。 無vô 所sở 復phục 論luận 哉tai 。


答đáp 曰viết 。

經Kinh 云vân 。


般Bát 若Nhã 義nghĩa 者giả 。 無vô 名danh 無vô 說thuyết 。 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 非phi 實thật 非phi 虛hư 。


虛hư 不bất 失thất 照chiếu 。 照chiếu 不bất 失thất 虛hư 。 斯tư 則tắc 無vô 名danh 之chi 法pháp 。 故cố 非phi 言ngôn 所sở 能năng 言ngôn 也dã 。 言ngôn 雖tuy 不bất 能năng 言ngôn 。 然nhiên 非phi 言ngôn 無vô 以dĩ 傳truyền 。 是thị 以dĩ 聖thánh 人nhân 。 終chung 日nhật 言ngôn 而nhi 未vị 嘗thường 言ngôn 也dã 。 今kim 試thí 為vi 子tử 狂cuồng 言ngôn 辨biện 之chi 。 夫phu 聖thánh 心tâm 者giả 。 微vi 妙diệu 無vô 相tướng 。 不bất 可khả 為vi 有hữu 。 用dụng 之chi 彌di 勤cần 。 不bất 可khả 為vi 無vô 。 不bất 可khả 為vi 無vô 。 故cố 聖thánh 智trí 存tồn 焉yên 。 不bất 可khả 為vi 有hữu 。 故cố 名danh 教giáo 絕tuyệt 焉yên 。 是thị 以dĩ 言ngôn 知tri 不bất 為vi 知tri 。 欲dục 以dĩ 通thông 其kỳ 鑒giám 。 不bất 知tri 非phi 不bất 知tri 。 欲dục 以dĩ 辨biện 其kỳ 相tương/tướng 。 辨biện 相tương/tướng 。 不bất 為vi 無vô 。 通thông 鑒giám 。 不bất 為vi 有hữu 。 非phi 有hữu 。 故cố 知tri 而nhi 無vô 知tri 。 非phi 無vô 。 故cố 無vô 知tri 而nhi 知tri 。 是thị 以dĩ 知tri 即tức 無vô 知tri 。 無vô 知tri 即tức 知tri 。 無vô 以dĩ 言ngôn 異dị 而nhi 異dị 於ư 聖thánh 心tâm 也dã 。


難nạn/nan 曰viết 。


夫phu 真Chân 諦Đế 深thâm 玄huyền 。 非phi 智trí 不bất 測trắc 。 聖thánh 智trí 之chi 能năng 。 在tại 茲tư 而nhi 顯hiển 。 故cố 經Kinh 云vân 。


不bất 得đắc 般Bát 若Nhã 。 不bất 見kiến 真Chân 諦Đế 。


真Chân 諦Đế 。 則tắc 般Bát 若Nhã 之chi 緣duyên 也dã 。 以dĩ 緣duyên 求cầu 智trí 。 智trí 則tắc 知tri 矣hĩ 。


答đáp 曰viết 。

以dĩ 緣duyên 求cầu 智trí 。 智trí 非phi 知tri 也dã 。 何hà 者giả 。 放phóng 光quang 云vân 。


不bất 緣duyên 色sắc 生sanh 識thức 。 是thị 名danh 不bất 見kiến 色sắc 。


又hựu 云vân 。


五ngũ 陰ấm 清thanh 淨tịnh 故cố 。 般Bát 若Nhã 清thanh 淨tịnh 。


般Bát 若Nhã 即tức 能năng 知tri 也dã 。 五ngũ 陰ấm 即tức 所sở 知tri 也dã 。 所sở 知tri 。 即tức 緣duyên 也dã 。 夫phu 知tri 與dữ 所sở 知tri 。 相tương/tướng 與dữ 而nhi 有hữu 。 相tương/tướng 與dữ 而nhi 無vô 。 相tương/tướng 與dữ 而nhi 無vô 。 故cố 物vật 莫mạc 之chi 有hữu 。 相tương/tướng 與dữ 而nhi 有hữu 。 故cố 物vật 莫mạc 之chi 無vô 。 物vật 莫mạc 之chi 無vô 。 故cố 為vi 緣duyên 之chi 所sở 起khởi 。 物vật 莫mạc 之chi 有hữu 。 故cố 則tắc 緣duyên 所sở 不bất 能năng 生sanh 。 緣duyên 所sở 不bất 能năng 生sanh 。 故cố 照chiếu 緣duyên 而nhi 非phi 知tri 。 為vi 緣duyên 之chi 所sở 起khởi 。 故cố 知tri 。 緣duyên 相tương 因nhân 而nhi 生sanh 。 是thị 以dĩ 知tri 與dữ 無vô 知tri 。 生sanh 於ư 所sở 知tri 矣hĩ 。 何hà 者giả 。 夫phu 智trí 以dĩ 知tri 所sở 知tri 。 取thủ 相tương/tướng 故cố 名danh 知tri 。 真Chân 諦Đế 自tự 無vô 相tướng 。 真chân 智trí 何hà 由do 知tri 。


所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 夫phu 所sở 知tri 非phi 所sở 知tri 。 所sở 知tri 生sanh 於ư 知tri 。 所sở 知tri 既ký 生sanh 知tri 。 知tri 亦diệc 生sanh 所sở 知tri 。 所sở 。 知tri 既ký 相tương 生sanh 。 相tương 生sanh 即tức 緣duyên 法pháp 。 緣duyên 法pháp 故cố 非phi 真chân 。 非phi 真chân 。 故cố 非phi 真Chân 諦Đế 也dã 。 故cố 《# 中trung 觀quán 》# 云vân 。


物vật 從tùng 因nhân 緣duyên 有hữu 。 故cố 不bất 真chân 。 不bất 從tùng 因nhân 緣duyên 有hữu 。 故cố 即tức 真chân 。


今kim 真Chân 諦Đế 曰viết 真chân 。 真chân 則tắc 非phi 緣duyên 。 真chân 非phi 緣duyên 。 故cố 無vô 物vật 從tùng 緣duyên 而nhi 生sanh 也dã 。 故cố 經Kinh 云vân 。


不bất 見kiến 有hữu 法pháp 。 無vô 緣duyên 而nhi 生sanh 。


是thị 以dĩ 真chân 智trí 觀quán 真Chân 諦Đế 。 未vị 嘗thường 取thủ 所sở 知tri 。 智trí 不bất 取thủ 所sở 知tri 。 此thử 智trí 何hà 由do 知tri 。 然nhiên 智trí 非phi 無vô 知tri 。 但đãn 真Chân 諦Đế 非phi 所sở 知tri 。 故cố 真chân 智trí 亦diệc 非phi 知tri 。 而nhi 子tử 欲dục 以dĩ 緣duyên 求cầu 智trí 。 故cố 以dĩ 智trí 為vi 知tri 。 緣duyên 自tự 非phi 緣duyên 。 於ư 何hà 而nhi 求cầu 知tri 。


難nạn/nan 曰viết 。


論luận 云vân


不bất 取thủ


者giả 。 為vi 無vô 知tri 故cố 不bất 取thủ 。 為vi 知tri 然nhiên 後hậu 不bất 取thủ 耶da 。 若nhược 無vô 知tri 故cố 不bất 取thủ 。 聖thánh 人nhân 則tắc 冥minh 若nhược 夜dạ 游du 。 不bất 辨biện 緇# 素tố 之chi 異dị 耶da 。 若nhược 知tri 然nhiên 後hậu 不bất 取thủ 。 知tri 則tắc 異dị 於ư 不bất 取thủ 矣hĩ 。


答đáp 曰viết 。

非phi 無vô 知tri 。 故cố 不bất 取thủ 。 又hựu 非phi 知tri 。 然nhiên 後hậu 不bất 取thủ 。 知tri 即tức 不bất 取thủ 。 故cố 能năng 不bất 取thủ 而nhi 知tri 。


難nạn/nan 曰viết 。


論luận 云vân


不bất 取thủ


者giả 。 誠thành 以dĩ 聖thánh 心tâm 不bất 物vật 於ư 物vật 。 故cố 無vô 惑hoặc 取thủ 也dã 。 無vô 取thủ 則tắc 無vô 是thị 。 無vô 是thị 則tắc 無vô 當đương 。 誰thùy 當đương 聖thánh 心tâm 。 而nhi 云vân 聖thánh 心tâm 無vô 所sở 不bất 知tri 耶da 。


答đáp 曰viết 。

然nhiên 。 無vô 是thị 。 無vô 當đương 者giả 。 夫phu 無vô 當đương 。 則tắc 物vật 無vô 不bất 當đương 。 無vô 是thị 。 則tắc 物vật 無vô 不bất 是thị 。 物vật 無vô 不bất 是thị 。 故cố 是thị 而nhi 無vô 是thị 。 物vật 無vô 不bất 當đương 。 故cố 當đương 而nhi 無vô 當đương 。 故cố 經Kinh 云vân 。


盡tận 見kiến 諸chư 法pháp 。 而nhi 無vô 所sở 見kiến 。


難nạn/nan 曰viết 。


聖thánh 心tâm 非phi 不bất 能năng 是thị 。 誠thành 以dĩ 無vô 是thị 可khả 是thị 。 雖tuy 無vô 是thị 可khả 是thị 。 故cố 當đương 是thị 於ư 無vô 是thị 矣hĩ 。 是thị 以dĩ 經Kinh 云vân 。


真Chân 諦Đế 無vô 相tướng 故cố 般Bát 若Nhã 無vô 知tri


者giả 。 誠thành 以dĩ 般Bát 若Nhã 無vô 有hữu 有hữu 相tương/tướng 之chi 知tri 。 若nhược 以dĩ 無vô 相tướng 為vi 無vô 相tướng 。 有hữu 何hà 累lũy/lụy/luy 於ư 真Chân 諦Đế 耶da 。


答đáp 曰viết 。

聖thánh 人nhân 無vô 無vô 相tướng 也dã 。 何hà 者giả 。 若nhược 以dĩ 無vô 相tướng 為vi 無vô 相tướng 。 無vô 相tướng 即tức 為vi 相tương/tướng 。 捨xả 有hữu 而nhi 之chi 無vô 。 譬thí 猶do 逃đào 峰phong 而nhi 赴phó 壑hác 。 俱câu 不bất 免miễn 於ư 患hoạn 矣hĩ 。 是thị 以dĩ 至chí 人nhân 處xứ 有hữu 而nhi 不bất 有hữu 。 居cư 無vô 而nhi 不bất 無vô 。 雖tuy 不bất 取thủ 於ư 有hữu 無vô 。 然nhiên 亦diệc 不bất 捨xả 於ư 有hữu 無vô 。 所sở 以dĩ 和hòa 光quang 塵trần 勞lao 。 周chu 旋toàn 五ngũ 趣thú 。 寂tịch 然nhiên 而nhi 往vãng 。 怕phạ 爾nhĩ 而nhi 來lai 。 恬điềm 淡đạm 無vô 為vi 而nhi 無vô 不bất 為vi 。


難nạn/nan 曰viết 。


聖thánh 心tâm 雖tuy 無vô 知tri 。 然nhiên 其kỳ 應ưng 會hội 之chi 道đạo 不bất 差sai 。 是thị 以dĩ 可khả 應ưng 者giả 應ưng 之chi 。 不bất 可khả 應ưng 者giả 存tồn 之chi 。 然nhiên 則tắc 聖thánh 心tâm 有hữu 時thời 而nhi 生sanh 。 有hữu 時thời 而nhi 滅diệt 。 可khả 得đắc 然nhiên 乎hồ 。


答đáp 曰viết 。

生sanh 滅diệt 者giả 。 生sanh 滅diệt 心tâm 也dã 。 聖thánh 人nhân 無vô 心tâm 。 生sanh 滅diệt 焉yên 起khởi 。 然nhiên 非phi 無vô 心tâm 。 但đãn 是thị 無vô 心tâm 心tâm 耳nhĩ 。 又hựu 非phi 不bất 應ưng 。 但đãn 是thị 不bất 應ưng 應ưng 耳nhĩ 。 是thị 以dĩ 聖thánh 人nhân 。 應ưng 會hội 之chi 道đạo 。 則tắc 信tín 若nhược 四tứ 時thời 之chi 質chất 。 直trực 以dĩ 虛hư 無vô 為vi 體thể 。 斯tư 不bất 可khả 得đắc 而nhi 生sanh 。 不bất 可khả 得đắc 而nhi 滅diệt 也dã 。


難nạn/nan 曰viết 。


聖thánh 智trí 之chi 無vô 。 惑hoặc 智trí 之chi 無vô 。 俱câu 無vô 生sanh 滅diệt 。 何hà 以dĩ 異dị 之chi 。


答đáp 曰viết 。

聖thánh 智trí 之chi 無vô 者giả 。 無vô 知tri 。 惑hoặc 智trí 之chi 無vô 者giả 。 知tri 無vô 。 其kỳ 無vô 雖tuy 同đồng 。 所sở 以dĩ 無vô 者giả 。 異dị 也dã 。 何hà 者giả 。 夫phu 聖thánh 心tâm 虛hư 靜tĩnh 。 無vô 知tri 可khả 無vô 。 可khả 曰viết 無vô 知tri 。 非phi 謂vị 知tri 無vô 。 惑hoặc 智trí 有hữu 知tri 。 故cố 有hữu 知tri 可khả 無vô 。 可khả 謂vị 知tri 無vô 。 非phi 曰viết 無vô 知tri 也dã 。 無vô 知tri 。 即tức 般Bát 若Nhã 之chi 無vô 也dã 。 知tri 無vô 。 即tức 真Chân 諦Đế 之chi 無vô 也dã 。 是thị 以dĩ 般Bát 若Nhã 之chi 與dữ 真Chân 諦Đế 。 言ngôn 用dụng 。 即tức 同đồng 而nhi 異dị 。 言ngôn 寂tịch 。 即tức 異dị 而nhi 同đồng 。 同đồng 。 故cố 無vô 心tâm 於ư 彼bỉ 此thử 。 異dị 。 故cố 不bất 失thất 於ư 照chiếu 功công 。 是thị 以dĩ 辨biện 同đồng 者giả 同đồng 於ư 異dị 。 辨biện 異dị 者giả 異dị 於ư 同đồng 。 斯tư 則tắc 不bất 可khả 得đắc 而nhi 異dị 。 不bất 可khả 得đắc 而nhi 同đồng 也dã 。 何hà 者giả 。 內nội 有hữu 獨độc 鑒giám 之chi 明minh 。 外ngoại 有hữu 萬vạn 法pháp 之chi 實thật 。 萬vạn 法pháp 雖tuy 實thật 。 然nhiên 非phi 照chiếu 不bất 得đắc 。 內nội 外ngoại 相tướng 與dữ 以dĩ 成thành 其kỳ 照chiếu 功công 。 此thử 則tắc 聖thánh 所sở 不bất 能năng 同đồng 。 用dụng 也dã 。 內nội 雖tuy 照chiếu 而nhi 無vô 知tri 。 外ngoại 雖tuy 實thật 而nhi 無vô 相tướng 。 內nội 外ngoại 寂tịch 然nhiên 。 相tương/tướng 與dữ 俱câu 無vô 。 此thử 則tắc 聖thánh 所sở 不bất 能năng 異dị 。 寂tịch 也dã 。 是thị 以dĩ 經Kinh 云vân 。


諸chư 法pháp 不bất 異dị


者giả 。 豈khởi 曰viết 續tục 鳧phù 截tiệt 鶴hạc 。 夷di 嶽nhạc 盈doanh 壑hác 。 然nhiên 後hậu 無vô 異dị 哉tai 。 誠thành 以dĩ 不bất 異dị 於ư 異dị 。 故cố 雖tuy 異dị 而nhi 不bất 異dị 也dã 。 故cố 經Kinh 云vân 。


甚thậm 奇kỳ 。


世Thế 尊Tôn 。 於ư 無vô 異dị 法pháp 中trung 而nhi 說thuyết 諸chư 法Pháp 異dị 。


又hựu 云vân 。


般Bát 若Nhã 與dữ 諸chư 法pháp 。 亦diệc 不bất 一nhất 相tương/tướng 。 亦diệc 不bất 異dị 相tướng 。


信tín 矣hĩ 。


難nạn/nan 曰viết 。


論luận 云vân


言ngôn 用dụng 則tắc 異dị 。 言ngôn 寂tịch 則tắc 同đồng 。


未vị 詳tường 般Bát 若Nhã 之chi 內nội 。 則tắc 有hữu 用dụng 寂tịch 之chi 異dị 乎hồ 。


答đáp 曰viết 。

用dụng 即tức 寂tịch 。 寂tịch 即tức 用dụng 。 用dụng 寂tịch 體thể 一nhất 。 同đồng 出xuất 而nhi 異dị 名danh 。 更cánh 無vô 無vô 用dụng 之chi 寂tịch 而nhi 主chủ 於ư 用dụng 也dã 。 是thị 以dĩ 智trí 彌di 昧muội 。 照chiếu 逾du 明minh 。 神thần 彌di 靜tĩnh 。 應ưng 逾du 動động 。 豈khởi 曰viết 明minh 昧muội 動động 靜tĩnh 之chi 異dị 哉tai 。 故cố 《# 成thành 具cụ 》# 云vân 。


不bất 為vi 而nhi 過quá 為vi 。


《# 寶bảo 積tích 》# 曰viết 。


無vô 心tâm 無vô 識thức 。 無vô 不bất 覺giác 知tri 。


斯tư 則tắc 窮cùng 神thần 盡tận 智trí 。 極cực 象tượng 外ngoại 之chi 談đàm 也dã 。 即tức 之chi 明minh 文văn 。 聖thánh 心tâm 可khả 知tri 矣hĩ 。


般Bát 若Nhã 無vô 知tri 論luận (# 終chung )#


劉lưu 遺di 民dân 書thư 問vấn 附phụ


遺di 民dân 和hòa 南nam 。


頃khoảnh 餐xan 徽# 聞văn 。 有hữu 懷hoài 遙diêu 佇trữ 。 歲tuế 未vị 寒hàn 嚴nghiêm 。 體thể 中trung 如như 何hà 。 音âm 寄ký 壅ủng 隔cách 。 增tăng 用dụng 抱bão 蘊uẩn 。 弟đệ 子tử 沈trầm 痾# 草thảo 澤trạch 。 常thường 有hữu 弊tệ 瘵sái 耳nhĩ 。 因nhân 慧tuệ 明minh 道Đạo 人Nhân 北bắc 遊du 。 裁tài 通thông 其kỳ 情tình 。 古cổ 人nhân 不bất 以dĩ 形hình 疏sớ/sơ 致trí 淡đạm 。 悟ngộ 涉thiệp 則tắc 親thân 。 是thị 以dĩ 雖tuy 復phục 江giang 山sơn 悠du 邈mạc 。 不bất 面diện 當đương 年niên 。 至chí 於ư 企xí 懷hoài 風phong 味vị 。 鏡kính 心tâm 象tượng 迹tích 。 佇trữ 悅duyệt 之chi 勤cần 。 良lương 以dĩ 深thâm 矣hĩ 。 緬# 然nhiên 無vô 因nhân 。 瞻chiêm 霞hà 永vĩnh 歎thán 。 順thuận 時thời 愛ái 敬kính 。 冀ký 因nhân 行hành 李# 。 數số 有hữu 承thừa 問vấn 。 伏phục 願nguyện 彼bỉ 大đại 眾chúng 康khang 和hòa 。 外ngoại 國quốc 法Pháp 師sư 休hưu 納nạp 。 上thượng 人nhân 以dĩ 悟ngộ 發phát 之chi 器khí 而nhi 遘cấu 茲tư 淵uyên 對đối 。 想tưởng 開khai 究cứu 之chi 功công 。 足túc 以dĩ 盡tận 過quá 半bán 之chi 思tư 。 故cố 以dĩ 每mỗi 惟duy 乖quai 闊khoát 。 憤phẫn 愧quý 何hà 深thâm 。 此thử 山sơn 僧Tăng 清thanh 常thường 。 道đạo 戒giới 彌di 勵lệ 。 禪thiền 隱ẩn 之chi 餘dư 則tắc 惟duy 研nghiên 惟duy 講giảng 。 恂# 恂# 穆mục 穆mục 。 故cố 可khả 樂lạc 矣hĩ 。 弟đệ 子tử 既ký 以dĩ 遂toại 宿túc 心tâm 。 而nhi 覩đổ 茲tư 上thượng 軌quỹ 。 感cảm 寄ký 之chi 誠thành 。 日nhật 月nguyệt 銘minh 至chí 。 遠viễn 法Pháp 師sư 頃khoảnh 恆hằng 履lý 宜nghi 。 思tư 業nghiệp 精tinh 詣nghệ 。 乾can/kiền/càn 乾can/kiền/càn 宵tiêu 夕tịch 。 自tự 非phi 道đạo 用dụng 潛tiềm 流lưu 。 理lý 為vi 神thần 御ngự 。 孰thục 以dĩ 過quá 順thuận 之chi 年niên 。 湛trạm 氣khí 若nhược 茲tư 之chi 勤cần 。 所sở 以dĩ 憑bằng 慰úy 既ký 深thâm 。 仰ngưỡng 謝tạ 逾du 絕tuyệt 。


去khứ 年niên 夏hạ 末mạt 。 始thỉ 見kiến 生sanh 上thượng 人nhân 示thị 《# 無vô 知tri 論luận 》# 。 才tài 運vận 清thanh 俊# 。 旨chỉ 中trung 沈trầm 允duẫn 。 推thôi 涉thiệp 聖thánh 文văn 。 婉uyển 而nhi 有hữu 歸quy 。 披phi 味vị 殷ân 勤cần 。 不bất 能năng 釋thích 手thủ 。 直trực 可khả 謂vị 浴dục 心tâm 方Phương 等Đẳng 之chi 淵uyên 。 而nhi 悟ngộ 懷hoài 絕tuyệt 冥minh 之chi 肆tứ 者giả 矣hĩ 。 若nhược 令linh 此thử 辨biện 遂toại 通thông 。 則tắc 般Bát 若Nhã 眾chúng 流lưu 。 殆đãi 不bất 言ngôn 而nhi 會hội 。 可khả 不bất 欣hân 乎hồ 。 可khả 不bất 欣hân 乎hồ 。 夫phu 理lý 微vi 者giả 辭từ 險hiểm 。 唱xướng 獨độc 者giả 應ưng 希hy 。 苟cẩu 非phi 絕tuyệt 言ngôn 象tượng 之chi 表biểu 者giả 。 將tương 以dĩ 存tồn 象tượng 而nhi 致trí 乖quai 乎hồ 。 意ý 謂vị 。 答đáp 以dĩ 緣duyên 求cầu 智trí 之chi 章chương 。 婉uyển 轉chuyển 窮cùng 盡tận 。 極cực 為vi 精tinh 巧xảo 。 無vô 所sở 間gian 然nhiên 矣hĩ 。 但đãn 暗ám 者giả 難nan 以dĩ 頓đốn 曉hiểu 。 猶do 有hữu 餘dư 疑nghi 一nhất 兩lưỡng 。 今kim 輒triếp 題đề 之chi 如như 別biệt 。 想tưởng 從tùng 容dung 之chi 暇hạ 。 復phục 能năng 麁thô 為vi 釋thích 之chi 。


論luận 序tự 云vân 。


般Bát 若Nhã 之chi 體thể 。 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 虛hư 不bất 失thất 照chiếu 。 照chiếu 不bất 失thất 虛hư 。 故cố 曰viết 不bất 動động 等đẳng 覺giác 而nhi 。 建kiến 立lập 諸chư 法pháp 。


下hạ 章chương 云vân 。


異dị 乎hồ 人nhân 者giả 神thần 明minh 。 故cố 不bất 可khả 以dĩ 事sự 相tướng 求cầu 之chi 耳nhĩ 。


又hựu 云vân 。


用dụng 即tức 寂tịch 。 寂tịch 即tức 用dụng 。 神thần 彌di 靜tĩnh 。 應ưng 逾du 動động 。


夫phu 聖thánh 心tâm 冥minh 寂tịch 。 理lý 極cực 同đồng 無vô 。 不bất 疾tật 而nhi 疾tật 。 不bất 徐từ 而nhi 徐từ 。 是thị 以dĩ 知tri 不bất 廢phế 寂tịch 。 寂tịch 不bất 廢phế 知tri 。 未vị 始thỉ 不bất 寂tịch 。 未vị 始thỉ 不bất 知tri 。 故cố 其kỳ 運vận 物vật 。 成thành 功công 化hóa 世thế 之chi 道đạo 。 雖tuy 處xứ 有hữu 名danh 之chi 中trung 。 而nhi 遠viễn 與dữ 無vô 名danh 同đồng 。 斯tư 理lý 之chi 玄huyền 。 固cố 常thường 所sở 彌di 昧muội 者giả 矣hĩ 。 但đãn 今kim 談đàm 者giả 。 所sở 疑nghi 於ư 高cao 論luận 之chi 旨chỉ 。 欲dục 求cầu 聖thánh 心tâm 之chi 異dị 。


為vi 謂vị 窮cùng 靈linh 極cực 數số 妙diệu 盡tận 冥minh 符phù 耶da 。 為vi 將tương 心tâm 體thể 自tự 然nhiên 靈linh 怕phạ 獨độc 感cảm 耶da 。 若nhược 窮cùng 靈linh 極cực 數số 妙diệu 盡tận 冥minh 符phù 。 則tắc 寂tịch 照chiếu 之chi 名danh 。 故cố 是thị 定định 慧tuệ 之chi 體thể 耳nhĩ 。 若nhược 心tâm 體thể 自tự 然nhiên 靈linh 怕phạ 獨độc 感cảm 。 則tắc 群quần 數số 之chi 應ưng 。 固cố 以dĩ 幾kỷ 乎hồ 息tức 矣hĩ 。 夫phu 心tâm 數số 既ký 玄huyền 而nhi 孤cô 運vận 其kỳ 照chiếu 。 神thần 湻# 化hóa 表biểu 而nhi 。 慧tuệ 明minh 獨độc 存tồn 。 當đương 有hữu 深thâm 證chứng 。 可khả 試thí 為vi 辨biện 之chi 。 疑nghi 者giả 當đương 以dĩ 撫phủ 會hội 應ứng 機cơ 覩đổ 變biến 之chi 知tri 。 不bất 可khả 謂vị 之chi 不bất 有hữu 矣hĩ 。 而nhi 論luận 旨chỉ 云vân 。


本bổn 無vô 惑hoặc 取thủ 之chi 知tri


而nhi 未vị 釋thích 所sở 以dĩ 不bất 取thủ 之chi 理lý 。 謂vị 宜nghi 先tiên 定định 聖thánh 心tâm 所sở 以dĩ 應ưng 會hội 之chi 道đạo 。 為vi 當đương 唯duy 照chiếu 無vô 相tướng 耶da 。 為vi 當đương 咸hàm 覩đổ 其kỳ 變biến 耶da 。 若nhược 覩đổ 其kỳ 變biến 。 則tắc 異dị 乎hồ 無vô 相tướng 。 若nhược 唯duy 照chiếu 無vô 相tướng 。 則tắc 無vô 會hội 可khả 撫phủ 。 既ký 無vô 會hội 可khả 撫phủ 。 而nhi 有hữu 撫phủ 會hội 之chi 功công 。 意ý 有hữu 未vị 悟ngộ 。 幸hạnh 復phục 誨hối 之chi 。 論luận 云vân 。


無vô 當đương 。 則tắc 物vật 無vô 不bất 當đương 。 無vô 是thị 。 則tắc 物vật 無vô 不bất 是thị 。 物vật 無vô 不bất 是thị 。 故cố 是thị 而nhi 無vô 是thị 。 物vật 無vô 不bất 當đương 。 故cố 當đương 而nhi 無vô 當đương 。


夫phu 無vô 當đương 而nhi 物vật 無vô 不bất 當đương 。 乃nãi 所sở 以dĩ 為vi 至chí 當đương 。 無vô 是thị 而nhi 物vật 無vô 不bất 是thị 。 乃nãi 所sở 以dĩ 為vi 真chân 是thị 。 豈khởi 有hữu 真chân 是thị 而nhi 非phi 是thị 。 至chí 當đương 而nhi 非phi 當đương 。 而nhi 云vân 當đương 而nhi 無vô 當đương 。 是thị 而nhi 無vô 是thị 耶da 。 若nhược 謂vị 至chí 當đương 非phi 常thường 當đương 。 真chân 是thị 非phi 常thường 是thị 。 此thử 蓋cái 悟ngộ 。 惑hoặc 之chi 言ngôn 本bổn 異dị 耳nhĩ 。 固cố 論luận 旨chỉ 所sở 以dĩ 不bất 明minh 也dã 。 願nguyện 復phục 重trùng 喻dụ 。 以dĩ 祛khư 其kỳ 惑hoặc 矣hĩ 。


論luận 至chí 日nhật 。 即tức 與dữ 遠viễn 法Pháp 師sư 詳tường 省tỉnh 之chi 。 法Pháp 師sư 亦diệc 好hảo 相tướng 領lãnh 得đắc 意ý 。 但đãn 標tiêu 位vị 似tự 各các 有hữu 本bổn 。 或hoặc 當đương 不bất 必tất 理lý 盡tận 同đồng 矣hĩ 。 頃khoảnh 兼kiêm 以dĩ 班ban 諸chư 有hữu 懷hoài 。 屢lũ 有hữu 擊kích 其kỳ 節tiết 者giả 。 而nhi 恨hận 不bất 得đắc 與dữ 斯tư 人nhân 同đồng 時thời 也dã 。


答đáp 劉lưu 遺di 民dân 書thư


不bất 面diện 在tại 昔tích 。 佇trữ 想tưởng 用dụng 勞lao 。 慧tuệ 明minh 道Đạo 人Nhân 至chí 。 得đắc 去khứ 年niên 十thập 二nhị 月nguyệt 疏sớ/sơ 并tinh 問vấn 。 披phi 尋tầm 返phản 覆phú 。 欣hân 若nhược 暫tạm 對đối 。 涼lương 風phong 屆giới 節tiết 。 頃khoảnh 常thường 如như 何hà 。 貪tham 道đạo 勞lao 疾tật 。 多đa 不bất 住trụ 耳nhĩ 。 信tín 南nam 返phản 不bất 悉tất 。 八bát 月nguyệt 十thập 五ngũ 日nhật 。 釋thích 僧Tăng 肇triệu 疏sớ/sơ 答đáp 。


服phục 像tượng 雖tuy 殊thù 。 妙diệu 期kỳ 不bất 二nhị 。 江giang 山sơn 雖tuy 緬# 。 理lý 契khế 則tắc 隣lân 。 所sở 以dĩ 望vọng 途đồ 致trí 想tưởng 。 虛hư 襟khâm 有hữu 寄ký 。 君quân 既ký 遂toại 嘉gia 遯độn 之chi 志chí 。 標tiêu 越việt 俗tục 之chi 美mỹ 。 獨độc 恬điềm 事sự 外ngoại 。 歡hoan 足túc 方phương 寸thốn 。 每mỗi 一nhất 言ngôn 集tập 。 何hà 嘗thường 不bất 遠viễn 喻dụ 林lâm 下hạ 之chi 雅nhã 詠vịnh 。 高cao 致trí 悠du 然nhiên 。 清thanh 散tán 未vị 期kỳ 。 厚hậu 自tự 保bảo 愛ái 。 每mỗi 因nhân 行hành 李# 。 數số 有hữu 承thừa 問vấn 。 願nguyện 彼bỉ 山sơn 僧Tăng 無vô 恙dạng 。 道đạo 俗tục 通thông 佳giai 。 承thừa 遠viễn 法Pháp 師sư 之chi 勝thắng 常thường 。 以dĩ 為vi 欣hân 慰úy 。 雖tuy 未vị 清thanh 承thừa 。 然nhiên 服phục 膺ưng 高cao 軌quỹ 。 企xí 佇trữ 之chi 勤cần 。 為vi 日nhật 久cửu 矣hĩ 。 公công 以dĩ 過quá 順thuận 之chi 年niên 。 湛trạm 氣khí 彌di 厲lệ 。 養dưỡng 徒đồ 幽u 巖nham 。 抱bão 一nhất 沖# 谷cốc 。 遐hà 邇nhĩ 仰ngưỡng 詠vịnh 。 何hà 美mỹ 如như 之chi 。 每mỗi 亦diệc 翹kiều 想tưởng 一nhất 隅ngung 。 懸huyền 庇tí 霄tiêu 岸ngạn 。 無vô 由do 寫tả 敬kính 。 致trí 慨khái 良lương 深thâm 。 君quân 清thanh 對đối 終chung 日nhật 。 快khoái 有hữu 悟ngộ 心tâm 之chi 歡hoan 也dã 。 即tức 此thử 大đại 眾chúng 尋tầm 常thường 。 什thập 法Pháp 師sư 如như 宜nghi 。 秦tần 王vương 道đạo 性tánh 自tự 然nhiên 。 天thiên 機cơ 邁mại 俗tục 。 城thành 塹tiệm 三Tam 寶Bảo 。 弘hoằng 道đạo 是thị 務vụ 。 由do 使sử 異dị 典điển 。 勝thắng 僧Tăng 方phương 遠viễn 而nhi 至chí 。 靈linh 鷲thứu 之chi 風phong 萃tụy 於ư 茲tư 土thổ/độ 。 領lãnh 公công 遠viễn 舉cử 。 乃nãi 千thiên 載tái 之chi 津tân 梁lương 也dã 。 於ư 西tây 域vực 還hoàn 。 得đắc 方Phương 等Đẳng 新tân 經kinh 二nhị 百bách 餘dư 部bộ 。 請thỉnh 大Đại 乘Thừa 禪thiền 師sư 一nhất 人nhân 。 三Tam 藏Tạng 法Pháp 師sư 一nhất 人nhân 。 毘tỳ 婆bà 沙sa 法Pháp 師sư 二nhị 人nhân 。 什thập 法Pháp 師sư 於ư 大đại 石thạch 寺tự 出xuất 新tân 至chí 諸chư 經kinh 。 法Pháp 藏tạng 淵uyên 曠khoáng 。 日nhật 有hữu 異dị 聞văn 。 禪thiền 師sư 於ư 瓦ngõa 官quan 寺tự 教giáo 習tập 禪thiền 道đạo 。 門môn 徒đồ 數số 百bách 。 夙túc 夜dạ 匪phỉ 懈giải 。 邕# 邕# 蕭tiêu 蕭tiêu 。 致trí 可khả 欣hân 樂nhạo 。 三Tam 藏Tạng 法Pháp 師sư 。 於ư 中trung 寺tự 出xuất 律luật 藏tạng 。 本bổn 末mạt 精tinh 悉tất 。 若nhược 覩đổ 初sơ 制chế 。 毘tỳ 婆bà 沙sa 法Pháp 師sư 於ư 石thạch 羊dương 寺tự 出xuất 《# 舍Xá 利Lợi 弗Phất 阿a 毘tỳ 曇đàm 》# 胡hồ 本bổn 。 雖tuy 未vị 及cập 譯dịch 。


時thời 問vấn 中trung 事sự 。 發phát 言ngôn 新tân 奇kỳ 。 貧bần 道đạo 一nhất 生sanh 。 猥ổi 參tham 嘉gia 運vận 。 遇ngộ 茲tư 盛thịnh 化hóa 。 自tự 恨hận 不bất 覩đổ 釋Thích 迦Ca 祇kỳ 桓hoàn 之chi 集tập 。 餘dư 復phục 何hà 恨hận 。 而nhi 慨khái 不bất 得đắc 與dữ 清thanh 勝thắng 君quân 子tử 同đồng 斯tư 法pháp 集tập 耳nhĩ 。 生sanh 上thượng 人nhân 頃khoảnh 在tại 此thử 同đồng 止chỉ 數số 年niên 。 至chí 於ư 言ngôn 話thoại 之chi 際tế 。 常thường 相tương 稱xứng 詠vịnh 。 中trung 途đồ 還hoàn 南nam 。 君quân 得đắc 與dữ 相tương 見kiến 。 未vị 更cánh 近cận 問vấn 。 惘võng 悒ấp 何hà 言ngôn 。 威uy 道Đạo 人Nhân 至chí 。 得đắc 君quân 《# 念Niệm 佛Phật 三Tam 昧Muội 詠vịnh 》# 。 并tinh 得đắc 遠viễn 法Pháp 師sư 《# 三tam 昧muội 詠vịnh 》# 及cập 〈# 序tự 〉# 。 此thử 作tác 興hưng 寄ký 既ký 高cao 。 辭từ 致trí 清thanh 婉uyển 。 能năng 文văn 之chi 士sĩ 。 率suất 稱xưng 其kỳ 美mỹ 。 可khả 謂vị 游du 涉thiệp 聖thánh 門môn 。 扣khấu 玄huyền 關quan 之chi 唱xướng 也dã 。 君quân 與dữ 法Pháp 師sư 當đương 數số 有hữu 文văn 集tập 。 因nhân 來lai 何hà 少thiểu 。 什thập 法Pháp 師sư 以dĩ 午ngọ 年niên 出xuất 《# 維duy 摩ma 經kinh 》# 。 貧bần 道đạo 時thời 預dự 聽thính 次thứ 。 參tham 承thừa 之chi 暇hạ 。 輒triếp 復phục 條điều 記ký 成thành 言ngôn 。 以dĩ 為vi 注chú 解giải 。 辭từ 雖tuy 不bất 文văn 。 然nhiên 義nghĩa 承thừa 有hữu 本bổn 。 今kim 因nhân 信tín 持trì 一nhất 本bổn 往vãng 南nam 。 君quân 閑nhàn 詳tường 。 試thí 可khả 取thủ 看khán 。


來lai 問vấn 婉uyển 切thiết 。 難nạn/nan 為vi 郢# 人nhân 。 貧bần 道đạo 思tư 不bất 關quan 微vi 。 兼kiêm 拙chuyết 於ư 筆bút 語ngữ 。 且thả 至chí 趣thú 無vô 言ngôn 。 言ngôn 必tất 乖quai 趣thú 。 云vân 云vân 不bất 已dĩ 。 竟cánh 何hà 所sở 辨biện 。 聊liêu 以dĩ 狂cuồng 言ngôn 。 示thị 詶thù 來lai 旨chỉ 耳nhĩ 。


疏sớ/sơ 云vân


稱xưng 聖thánh 心tâm 冥minh 寂tịch 。 理lý 極cực 同đồng 無vô 。 雖tuy 處xứ 有hữu 名danh 之chi 中trung 。 而nhi 遠viễn 與dữ 無vô 名danh 同đồng 。


斯tư 理lý 之chi 玄huyền 。 固cố 常thường 彌di 昧muội 者giả 。 以dĩ 此thử 為vi 懷hoài 。 自tự 可khả 忘vong 言ngôn 內nội 得đắc 。 取thủ 定định 方phương 寸thốn 。 復phục 何hà 足túc 以dĩ 人nhân 情tình 之chi 所sở 異dị 。 而nhi 求cầu 聖thánh 心tâm 之chi 異dị 乎hồ 。


疏sớ/sơ 曰viết


談đàm 者giả 謂vị 窮cùng 靈linh 極cực 數số 妙diệu 盡tận 冥minh 符phù 。 別biệt 寂tịch 照chiếu 之chi 名danh 。 故cố 是thị 定định 慧tuệ 之chi 體thể 耳nhĩ 。 若nhược 心tâm 體thể 自tự 然nhiên 靈linh 怕phạ 獨độc 感cảm 。 則tắc 羣quần 數số 之chi 應ưng 固cố 以dĩ 幾kỷ 乎hồ 息tức 矣hĩ 。


意ý 謂vị 。 妙diệu 盡tận 冥minh 符phù 。 不bất 可khả 以dĩ 定định 慧tuệ 為vi 名danh 。 靈linh 怕phạ 獨độc 感cảm 。 不bất 可khả 稱xưng 羣quần 數số 以dĩ 息tức 。 兩lưỡng 言ngôn 雖tuy 殊thù 。 妙diệu 用dụng 常thường 一nhất 。 迹tích 我ngã 而nhi 乘thừa 。 在tại 聖thánh 不bất 殊thù 也dã 。 何hà 者giả 。 夫phu 聖thánh 人nhân 玄huyền 心tâm 默mặc 照chiếu 。 理lý 極cực 同đồng 無vô 。 既ký 曰viết 為vi 同đồng 。 同đồng 無vô 不bất 極cực 。 何hà 有hữu 同đồng 無vô 之chi 極cực 。 而nhi 有hữu 定định 慧tuệ 之chi 名danh 。 定định 慧tuệ 之chi 名danh 。 非phi 同đồng 外ngoại 之chi 稱xưng 也dã 。 若nhược 稱xưng 生sanh 同đồng 內nội 。 有hữu 稱xưng 非phi 同đồng 。 若nhược 稱xưng 生sanh 同đồng 外ngoại 。 稱xưng 非phi 我ngã 也dã 。 又hựu 聖thánh 心tâm 虛hư 微vi 。 妙diệu 絕tuyệt 常thường 境cảnh 。 感cảm 無vô 不bất 應ưng 。 會hội 無vô 不bất 通thông 。 冥minh 機cơ 潛tiềm 運vận 。 其kỳ 用dụng 不bất 勤cần 。 群quần 數số 之chi 應ưng 。 亦diệc 何hà 為vi 而nhi 息tức 耶da 。 且thả 夫phu 心tâm 之chi 有hữu 也dã 。 以dĩ 其kỳ 有hữu 有hữu 。 有hữu 不bất 自tự 有hữu 。 故cố 聖thánh 心tâm 不bất 有hữu 有hữu 。 不bất 有hữu 有hữu 。 故cố 有hữu 無vô 有hữu 。 有hữu 無vô 有hữu 。 故cố 則tắc 無vô 無vô 。 無vô 無vô 。 故cố 聖thánh 人nhân 不bất 有hữu 不bất 無vô 。 不bất 有hữu 不bất 無vô 。 其kỳ 神thần 乃nãi 虛hư 。 何hà 者giả 。 夫phu 有hữu 也dã 。 無vô 也dã 。 心tâm 之chi 影ảnh 響hưởng 也dã 。 言ngôn 也dã 。 象tượng 也dã 。 影ảnh 響hưởng 之chi 所sở 攀phàn 緣duyên 也dã 。 有hữu 無vô 既ký 廢phế 。 則tắc 心tâm 無vô 影ảnh 響hưởng 。 影ảnh 響hưởng 既ký 淪luân 。 則tắc 言ngôn 象tượng 莫mạc 測trắc 。 言ngôn 象tượng 莫mạc 測trắc 。 則tắc 道đạo 絕tuyệt 群quần 方phương 。 道đạo 絕tuyệt 群quần 方phương 。 故cố 能năng 窮cùng 靈linh 極cực 數số 。 窮cùng 靈linh 極cực 數số 。 乃nãi 曰viết 妙diệu 盡tận 。 妙diệu 盡tận 之chi 道đạo 。 本bổn 乎hồ 無vô 寄ký 。 夫phu 無vô 寄ký 在tại 乎hồ 冥minh 寂tịch 。 冥minh 絕tuyệt 故cố 虛hư 以dĩ 通thông 之chi 。 妙diệu 盡tận 存tồn 乎hồ 極cực 數số 。 極cực 數số 故cố 數số 以dĩ 應ưng 之chi 。 數số 以dĩ 應ưng 之chi 。 故cố 動động 與dữ 事sự 會hội 。 虛hư 以dĩ 通thông 之chi 。 故cố 道đạo 超siêu 名danh 外ngoại 。 道đạo 超siêu 名danh 外ngoại 。 因nhân 謂vị 之chi 無vô 。 動động 與dữ 事sự 會hội 。 因nhân 謂vị 之chi 有hữu 。 因nhân 謂vị 之chi 有hữu 者giả 。 應ưng 夫phu 真chân 有hữu 。 強cường/cưỡng 謂vị 之chi 然nhiên 耳nhĩ 。 彼bỉ 何hà 然nhiên 哉tai 。 故cố 經Kinh 云vân 。


聖thánh 智trí 無vô 知tri 而nhi 。 無vô 所sở 不bất 知tri 。 無vô 為vi 而nhi 無vô 所sở 不bất 為vi 。


此thử 無vô 言ngôn 無vô 相tướng 寂tịch 滅diệt 之chi 道đạo 。 豈khởi 曰viết 有hữu 而nhi 為vi 有hữu 。 無vô 而nhi 為vi 無vô 。 動động 而nhi 乖quai 靜tĩnh 。 靜tĩnh 而nhi 廢phế 用dụng 耶da 。 而nhi 今kim 談đàm 者giả 多đa 即tức 言ngôn 以dĩ 定định 旨chỉ 。 尋tầm 大đại 方phương 而nhi 徵trưng 隅ngung 。 懷hoài 前tiền 識thức 以dĩ 標tiêu 玄huyền 。 存tồn 所sở 存tồn 之chi 必tất 當đương 。 是thị 以dĩ 聞văn 聖thánh 有hữu 知tri 。 謂vị 之chi 有hữu 心tâm 。 聞văn 聖thánh 無vô 知tri 。 謂vị 等đẳng 大đại 虛hư 。 有hữu 無vô 之chi 境cảnh 。 邊biên 見kiến 所sở 存tồn 。 豈khởi 是thị 處xứ 中trung 莫mạc 二nhị 之chi 道đạo 乎hồ 。 何hà 者giả 。 萬vạn 物vật 雖tuy 殊thù 。 然nhiên 性tánh 本bổn 常thường 一nhất 。 不bất 可khả 而nhi 物vật 。 然nhiên 非phi 不bất 物vật 。 可khả 物vật 於ư 物vật 。 則tắc 名danh 相tướng 異dị 陳trần 。 不bất 物vật 於ư 物vật 。 則tắc 物vật 而nhi 即tức 真chân 。 是thị 以dĩ 聖thánh 人nhân 。 不bất 物vật 於ư 物vật 。 不bất 非phi 物vật 於ư 物vật 。 不bất 物vật 於ư 物vật 。 物vật 非phi 有hữu 也dã 。 不bất 非phi 物vật 於ư 物vật 。 物vật 非phi 無vô 也dã 。 非phi 有hữu 。 所sở 以dĩ 不bất 取thủ 。 非phi 無vô 。 所sở 以dĩ 不bất 捨xả 。 不bất 捨xả 。 故cố 妙diệu 存tồn 即tức 真chân 。 不bất 取thủ 。 故cố 名danh 相tướng 靡mĩ 因nhân 。 名danh 相tướng 靡mĩ 因nhân 。 非phi 有hữu 知tri 也dã 。 妙diệu 存tồn 即tức 真chân 。 非phi 無vô 知tri 也dã 。 故cố 經Kinh 云vân 。


般Bát 若Nhã 於ư 諸chư 法pháp 。 無vô 取thủ 無vô 捨xả 。 無vô 知tri 無vô 不bất 知tri 。


此thử 攀phàn 緣duyên 之chi 外ngoại 。 絕tuyệt 心tâm 之chi 域vực 。 而nhi 欲dục 以dĩ 有hữu 無vô 詰cật 者giả 。 不bất 亦diệc 遠viễn 乎hồ 。 請thỉnh 詰cật 夫phu 陳trần 有hữu 無vô 者giả 。 夫phu 智trí 之chi 生sanh 也dã 。 極cực 於ư 相tương/tướng 內nội 。 法pháp 本bổn 無vô 相tướng 。 聖thánh 智trí 何hà 知tri 。 世thế 稱xưng 無vô 知tri 者giả 。 謂vị 等đẳng 木mộc 石thạch 。 太thái 虛hư 。 無vô 情tình 之chi 流lưu 。 靈linh 鑒giám 幽u 燭chúc 。 形hình 於ư 未vị 兆triệu 。 道đạo 無vô 隱ẩn 機cơ 。 寧ninh 曰viết 無vô 知tri 。 且thả 無vô 知tri 生sanh 於ư 無vô 知tri 。 無vô 無vô 知tri 也dã 。 無vô 有hữu 知tri 也dã 。 無vô 有hữu 知tri 也dã 。 謂vị 之chi 非phi 有hữu 。 無vô 無vô 知tri 也dã 。 謂vị 之chi 非phi 無vô 。 所sở 以dĩ 虛hư 不bất 失thất 照chiếu 。 照chiếu 不bất 失thất 虛hư 。 怕phạ 然nhiên 永vĩnh 寂tịch 。 靡mĩ 執chấp 靡mĩ 拘câu 。 孰thục 能năng 動động 之chi 令linh 有hữu 。 靜tĩnh 之chi 使sử 無vô 耶da 。 故cố 經Kinh 云vân 。


真chân 般Bát 若Nhã 者giả 。 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 無vô 起khởi 無vô 滅diệt 。 不bất 可khả 說thuyết 示thị 於ư 人nhân 。


何hà 則tắc 。 言ngôn 其kỳ 非phi 有hữu 者giả 。 言ngôn 其kỳ 非phi 是thị 有hữu 。 非phi 謂vị 是thị 非phi 有hữu 。 言ngôn 其kỳ 非phi 無vô 者giả 。 言ngôn 其kỳ 非phi 是thị 無vô 。 非phi 謂vị 是thị 非phi 無vô 。 非phi 有hữu 。 非phi 非phi 有hữu 。 非phi 無vô 。 非phi 非phi 無vô 。 是thị 以dĩ 須Tu 菩Bồ 提Đề 終chung 日nhật 說thuyết 般Bát 若Nhã 。 而nhi 云vân 無vô 所sở 說thuyết 。 此thử 絕tuyệt 言ngôn 之chi 道đạo 。 知tri 何hà 以dĩ 傳truyền 。 庶thứ 參tham 玄huyền 君quân 子tử 。 有hữu 以dĩ 會hội 之chi 耳nhĩ 。


又hựu 云vân


宜nghi 先tiên 定định 聖thánh 心tâm 所sở 以dĩ 應ưng 會hội 之chi 道đạo 。 為vi 當đương 唯duy 照chiếu 無vô 相tướng 耶da 。 為vi 當đương 咸hàm 覩đổ 其kỳ 變biến 耶da 。


談đàm 者giả 似tự 謂vị 無vô 相tướng 與dữ 變biến 。 其kỳ 旨chỉ 不bất 一nhất 。 覩đổ 變biến 則tắc 異dị 乎hồ 無vô 相tướng 。 照chiếu 無vô 相tướng 則tắc 失thất 於ư 撫phủ 會hội 。 然nhiên 則tắc 即tức 真chân 之chi 義nghĩa 。 或hoặc 有hữu 滯trệ 也dã 。 經Kinh 云vân 。


色sắc 不bất 異dị 空không 。 空không 不bất 異dị 色sắc 。 色sắc 即tức 是thị 空không 。 空không 即tức 是thị 色sắc 。


若nhược 如Như 來Lai 旨chỉ 。 觀quán 色sắc 空không 時thời 。 應ưng 一nhất 心tâm 見kiến 色sắc 。 一nhất 心tâm 見kiến 空không 。 若nhược 一nhất 心tâm 見kiến 色sắc 。 則tắc 唯duy 色sắc 非phi 空không 。 若nhược 一nhất 心tâm 見kiến 空không 。 則tắc 唯duy 空không 非phi 色sắc 。 然nhiên 則tắc 空không 色sắc 兩lưỡng 陳trần 。 莫mạc 定định 其kỳ 本bổn 也dã 。 是thị 以dĩ 經Kinh 云vân 。


非phi 色sắc


者giả 。 誠thành 以dĩ 非phi 色sắc 於ư 色sắc 。 不bất 非phi 色sắc 於ư 非phi 色sắc 。 若nhược 非phi 色sắc 於ư 非phi 色sắc 。 太thái 虛hư 則tắc 非phi 色sắc 。 非phi 色sắc 何hà 所sở 明minh 。 若nhược 以dĩ 非phi 色sắc 於ư 色sắc 。 即tức 非phi 色sắc 不bất 異dị 色sắc 。 非phi 色sắc 不bất 異dị 色sắc 。 色sắc 即tức 為vi 非phi 色sắc 。 故cố 知tri 變biến 即tức 無vô 相tướng 。 無vô 相tướng 即tức 變biến 。 群quần 情tình 不bất 同đồng 。 故cố 教giáo 迹tích 有hữu 異dị 耳nhĩ 。 考khảo 之chi 玄huyền 籍tịch 。 本bổn 之chi 聖thánh 意ý 。 豈khởi 復phục 真chân 偽ngụy 殊thù 心tâm 。 空không 有hữu 異dị 照chiếu 耶da 。 是thị 以dĩ 照chiếu 無vô 相tướng 。 不bất 失thất 撫phủ 會hội 之chi 功công 。 覩đổ 變biến 動động 。 不bất 乖quai 無vô 相tướng 之chi 旨chỉ 。 造tạo 有hữu 。 不bất 異dị 無vô 。 造tạo 無vô 。 不bất 異dị 有hữu 。 未vị 嘗thường 不bất 有hữu 。 未vị 嘗thường 不bất 無vô 。 故cố 曰viết 。


不bất 動động 等đẳng 覺giác 而nhi 。 建kiến 立lập 諸chư 法pháp


以dĩ 此thử 而nhi 推thôi 。 寂tịch 用dụng 何hà 妨phương 。 如như 之chi 何hà 謂vị 覩đổ 變biến 之chi 知tri 。 異dị 無vô 相tướng 之chi 照chiếu 乎hồ 。 恐khủng 談đàm 者giả 脫thoát 謂vị 空không 有hữu 兩lưỡng 心tâm 。 靜tĩnh 躁táo 殊thù 用dụng 。 故cố 言ngôn 覩đổ 變biến 之chi 知tri 。 不bất 可khả 謂vị 之chi 不bất 有hữu 耳nhĩ 。 若nhược 能năng 捨xả 已dĩ 心tâm 於ư 封phong 內nội 。 尋tầm 玄huyền 機cơ 於ư 事sự 外ngoại 。 齊tề 萬vạn 有hữu 於ư 一nhất 虛hư 。 曉hiểu 至chí 虛hư 之chi 非phi 無vô 者giả 。 當đương 言ngôn 至chí 人nhân 終chung 日nhật 應ưng 會hội 。 與dữ 物vật 推thôi 移di 。 乘thừa 運vận 撫phủ 化hóa 。 未vị 始thỉ 為vi 有hữu 也dã 。 聖thánh 心tâm 若nhược 此thử 。 何hà 有hữu 可khả 取thủ 而nhi 曰viết 。


未vị 釋thích 不bất 取thủ 之chi 理lý


又hựu 云vân


無vô 是thị 乃nãi 所sở 以dĩ 為vi 真chân 是thị 。 無vô 當đương 乃nãi 所sở 以dĩ 為vi 至chí 當đương 。


亦diệc 可khả 如Như 來Lai 言ngôn 耳nhĩ 。 若nhược 能năng 無vô 心tâm 於ư 為vi 是thị 。 而nhi 是thị 於ư 無vô 是thị 。 無vô 心tâm 於ư 為vi 當đương 。 而nhi 當đương 於ư 無vô 當đương 者giả 。 則tắc 終chung 日nhật 是thị 。 不bất 乖quai 於ư 無vô 是thị 。 終chung 日nhật 當đương 。 不bất 乖quai 於ư 無vô 當đương 。 但đãn 恐khủng 有hữu 是thị 於ư 無vô 是thị 。 有hữu 當đương 於ư 無vô 當đương 。 所sở 以dĩ 為vi 患hoạn 耳nhĩ 。 何hà 者giả 。 若nhược 真chân 是thị 可khả 是thị 。 至chí 當đương 可khả 當đương 。 則tắc 名danh 相tướng 以dĩ 形hình 。 美mỹ 惡ác 是thị 生sanh 。 生sanh 生sanh 奔bôn 競cạnh 。 孰thục 與dữ 止chỉ 之chi 。 是thị 以dĩ 聖thánh 人nhân 。 空không 洞đỗng 其kỳ 懷hoài 。 無vô 識thức 無vô 知tri 。 然nhiên 居cư 動động 用dụng 之chi 域vực 。 而nhi 止chỉ 無vô 為vi 之chi 境cảnh 。 處xử 有hữu 名danh 之chi 內nội 。 而nhi 宅trạch 絕tuyệt 言ngôn 之chi 鄉hương 。 寂tịch 寥liêu 虛hư 曠khoáng 。 莫mạc 可khả 以dĩ 形hình 名danh 得đắc 。 若nhược 斯tư 而nhi 已dĩ 矣hĩ 。 乃nãi 曰viết 真chân 是thị 可khả 是thị 。 至chí 當đương 可khả 當đương 。 未vị 喻dụ 雅nhã 旨chỉ 也dã 。 恐khủng 是thị 當đương 之chi 生sanh 。 物vật 謂vị 之chi 然nhiên 。 彼bỉ 自tự 不bất 然nhiên 。 何hà 足túc 以dĩ 然nhiên 耳nhĩ 。 夫phu 言ngôn 迹tích 之chi 興hưng 。 異dị 途đồ 之chi 所sở 由do 生sanh 也dã 。 而nhi 言ngôn 有hữu 所sở 不bất 言ngôn 。 迹tích 有hữu 所sở 不bất 迹tích 。 是thị 以dĩ 善thiện 言ngôn 言ngôn 者giả 。 求cầu 言ngôn 所sở 不bất 能năng 言ngôn 。 善thiện 迹tích 迹tích 者giả 。 尋tầm 迹tích 所sở 不bất 能năng 迹tích 。 至chí 理lý 虛hư 玄huyền 。 擬nghĩ 心tâm 已dĩ 差sai 。 況huống 乃nãi 有hữu 言ngôn 。 恐khủng 所sở 示thị 轉chuyển 遠viễn 。 庶thứ 通thông 心tâm 君quân 子tử 。 有hữu 以dĩ 相tương/tướng 期kỳ 於ư 文văn 外ngoại 耳nhĩ 。


涅Niết 槃Bàn 無vô 名danh 論luận 第đệ 四tứ


表biểu 上thượng 秦tần 主chủ 姚diêu 興hưng


僧Tăng 肇triệu 言ngôn 。


肇triệu 聞văn 天thiên 得đắc 一nhất 以dĩ 清thanh 。 地địa 得đắc 一nhất 以dĩ 寧ninh 。 君quân 王vương 得đắc 一nhất 以dĩ 治trị 天thiên 下hạ 。 伏phục 惟duy 陛bệ 下hạ 。 叡duệ 哲triết 欽khâm 明minh 。 道đạo 與dữ 神thần 會hội 。 妙diệu 契khế 環hoàn 中trung 。 理lý 無vô 不bất 統thống 。 游du 刃nhận 萬vạn 機cơ 。 弘hoằng 道đạo 終chung 日nhật 。 威uy 被bị 蒼thương 生sanh 。 垂thùy 文văn 作tác 則tắc 。 所sở 以dĩ 域vực 中trung 有hữu 四tứ 大đại 。 而nhi 王vương 居cư 一nhất 焉yên 。 涅Niết 槃Bàn 之chi 道Đạo 。 蓋cái 是thị 三tam 乘thừa 之chi 所sở 歸quy 。 方Phương 等Đẳng 之chi 淵uyên 府phủ 。 渺# 漭# 希hy 夷di 。 絕tuyệt 視thị 聽thính 之chi 域vực 。 幽u 致trí 虛hư 玄huyền 。 殆đãi 非phi 群quần 情tình 之chi 所sở 測trắc 。 肇triệu 以dĩ 人nhân 微vi 。 猥ổi 蒙mông 國quốc 恩ân 。 得đắc 閑nhàn 居cư 學học 肆tứ 。 在tại 什thập 公công 門môn 下hạ 十thập 有hữu 餘dư 載tái 。 雖tuy 眾chúng 經kinh 殊thù 致trí 。 勝thắng 趣thú 非phi 一nhất 。 然nhiên 涅Niết 槃Bàn 一nhất 義nghĩa 。 常thường 以dĩ 聽thính 習tập 為vi 先tiên 。 但đãn 肇triệu 才tài 識thức 闇ám 短đoản 。 雖tuy 屢lũ 蒙mông 誨hối 喻dụ 。 猶do 懷hoài 疑nghi 漠mạc 漠mạc 。 為vi 竭kiệt 愚ngu 不bất 已dĩ 。 亦diệc 如như 似tự 有hữu 解giải 。 然nhiên 未vị 經kinh 高cao 勝thắng 先tiên 唱xướng 。 不bất 敢cảm 自tự 決quyết 。 不bất 幸hạnh 什thập 公công 去khứ 世thế 。 諮tư 參tham 無vô 所sở 。 以dĩ 為vi 永vĩnh 慨khái 。 而nhi 陛bệ 下hạ 聖thánh 德đức 不bất 孤cô 。 獨độc 與dữ 什thập 公công 神thần 契khế 。 目mục 擊kích 道đạo 存tồn 。 快khoái 盡tận 其kỳ 中trung 方phương 寸thốn 。 故cố 能năng 振chấn 彼bỉ 玄huyền 風phong 以dĩ 啟khải 末mạt 俗tục 。 一nhất 日nhật 遇ngộ 蒙mông 〈# 答đáp 安an 城thành 候hậu 姚diêu 嵩tung 書thư 問vấn 無vô 為vi 宗tông 極cực 〉# 。


何hà 者giả 。 夫phu 眾chúng 生sanh 所sở 以dĩ 久cửu 流lưu 轉chuyển 生sanh 死tử 者giả 。 皆giai 由do 著trước 欲dục 故cố 也dã 。 若nhược 欲dục 止chỉ 於ư 心tâm 。 即tức 無vô 復phục 於ư 生sanh 死tử 。 既ký 無vô 生sanh 死tử 。 潛tiềm 神thần 玄huyền 默mặc 。 與dữ 虛hư 空không 合hợp 其kỳ 德đức 。 是thị 名danh 涅Niết 槃Bàn 矣hĩ 。 既ký 曰viết 涅Niết 槃Bàn 。 復phục 何hà 容dung 有hữu 名danh 於ư 其kỳ 間gian 哉tai 。


斯tư 乃nãi 窮cùng 微vi 言ngôn 之chi 美mỹ 。 極cực 象tượng 外ngoại 之chi 談đàm 者giả 也dã 。 自tự 非phi 道đạo 參tham 文Văn 殊Thù 。 德đức 慈từ 侔mâu 氏thị 。 孰thục 能năng 宣tuyên 揚dương 玄huyền 道đạo 。 為vi 法pháp 城thành 塹tiệm 。 使sử 夫phu 大đại 教giáo 卷quyển 而nhi 復phục 舒thư 。 幽u 旨chỉ 淪luân 而nhi 更cánh 顯hiển 。 尋tầm 玩ngoạn 殷ân 勤cần 。 不bất 能năng 暫tạm 捨xả 。 欣hân 悟ngộ 交giao 懷hoài 。 手thủ 舞vũ 弗phất 暇hạ 。 豈khởi 直trực 當đương 時thời 之chi 勝thắng 軌quỹ 。 方phương 乃nãi 累lũy 劫kiếp 之chi 津tân 梁lương 矣hĩ 。 然nhiên 聖thánh 旨chỉ 淵uyên 玄huyền 。 理lý 微vi 言ngôn 約ước 。 可khả 以dĩ 匠tượng 彼bỉ 先tiên 進tiến 。 拯chửng 拔bạt 高cao 士sĩ 。 懼cụ 言ngôn 題đề 之chi 流lưu 。 或hoặc 未vị 盡tận 上thượng 意ý 。 庶thứ 擬nghĩ 孔khổng 易dị 十thập 翼dực 之chi 作tác 。 豈khởi 貪tham 豐phong 文văn 。 圖đồ 以dĩ 弘hoằng 顯hiển 幽u 旨chỉ 。 輒triếp 作tác 《# 涅Niết 槃Bàn 無vô 名danh 論luận 》# 。 論luận 有hữu 九cửu 折chiết 十thập 演diễn 。 博bác 采thải 眾chúng 經kinh 。 託thác 證chứng 成thành 喻dụ 。 以dĩ 仰ngưỡng 述thuật 陛bệ 下hạ 無vô 名danh 之chi 致trí 。 豈khởi 曰viết 關quan 詣nghệ 神thần 心tâm 。 窮cùng 究cứu 遠viễn 當đương 。 聊liêu 以dĩ 擬nghĩ 議nghị 玄huyền 門môn 。 班ban 喻dụ 學học 徒đồ 耳nhĩ 。 論luận 末mạt 章chương 云vân 。


諸chư 家gia 通thông 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 皆giai 云vân 廓khuếch 然nhiên 空không 寂tịch 。 無vô 有hữu 聖thánh 人nhân 。 吾ngô 常thường 以dĩ 為vi 太thái 甚thậm 徑kính 庭đình 。 不bất 近cận 人nhân 情tình 。 若nhược 無vô 聖thánh 人nhân 。 知tri 無vô 者giả 誰thùy 。


實thật 如như 明minh 詔chiếu 。 實thật 如như 明minh 詔chiếu 。 夫phu 道đạo 。 恍hoảng 惚hốt 窈yểu 冥minh 。 其kỳ 中trung 有hữu 精tinh 。 若nhược 無vô 聖thánh 人nhân 。 誰thùy 與dữ 道đạo 遊du 。 頃khoảnh 諸chư 學học 徒đồ 。 莫mạc 不bất 躊trù 躇trừ 道đạo 門môn 。 怏ưởng 怏ưởng 此thử 旨chỉ 。 懷hoài 疑nghi 終chung 日nhật 。 莫mạc 之chi 能năng 正chánh 。 幸hạnh 遭tao 高cao 判phán 。 宗tông 徒đồ 𢄶# 然nhiên 。 扣khấu 關quan 之chi 儔trù 。 蔚úy 登đăng 玄huyền 室thất 。 真chân 可khả 謂vị 法Pháp 輪luân 再tái 轉chuyển 於ư 閻Diêm 浮Phù 。 道đạo 光quang 重trọng/trùng 映ánh 於ư 千thiên 載tái 者giả 矣hĩ 。 今kim 演diễn 論luận 之chi 作tác 旨chỉ 。 曲khúc 辨biện 涅Niết 槃Bàn 無vô 名danh 之chi 體thể 。 寂tịch 彼bỉ 廓khuếch 然nhiên 排bài 方phương 外ngoại 之chi 談đàm 。 條điều 牒điệp 如như 左tả 。 謹cẩn 以dĩ 仰ngưỡng 呈trình 。 若nhược 少thiểu 參tham 聖thánh 旨chỉ 。 願nguyện 勅sắc 存tồn 記ký 。 如như 其kỳ 有hữu 差sai 。 伏phục 承thừa 指chỉ 授thọ 。 僧Tăng 肇triệu 言ngôn 。 泥Nê 曰Viết 。 泥Nê 洹Hoàn 。 涅Niết 槃Bàn 。 此thử 三tam 名danh 前tiền 後hậu 異dị 出xuất 。 蓋cái 是thị 楚sở 夏hạ 不bất 同đồng 耳nhĩ 。 云vân 涅Niết 槃Bàn 。 音âm 正chánh 也dã 。


九cửu 折chiết 十thập 演diễn 者giả 。


開khai 宗tông 第đệ 一nhất


無vô 名danh 曰viết 。


經kinh 稱xưng 有Hữu 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 秦tần 言ngôn 無vô 為vi 。 亦diệc 名danh 滅diệt 度độ 。 無vô 為vi 者giả 。 取thủ 乎hồ 虛hư 無vô 寂tịch 寞mịch 。 妙diệu 絕tuyệt 於ư 有hữu 為vi 。 滅diệt 度độ 者giả 。 言ngôn 其kỳ 大đại 患hoạn 永vĩnh 滅diệt 。 超siêu 度độ 四tứ 流lưu 。 斯tư 蓋cái 是thị 鏡kính 像tượng 之chi 所sở 歸quy 。 絕tuyệt 稱xưng 之chi 幽u 宅trạch 也dã 。 而nhi 曰viết 有hữu 餘dư 。 無vô 餘dư 者giả 。 良lương 是thị 出xuất 處xứ 之chi 異dị 號hiệu 。 應ưng 物vật 之chi 假giả 名danh 耳nhĩ 。 余dư 嘗thường 試thí 言ngôn 之chi 。 夫phu 涅Niết 槃Bàn 之chi 為vì 道Đạo 也dã 。 寂tịch 寥liêu 虛hư 矌# 。 不bất 可khả 以dĩ 形hình 名danh 得đắc 。 微vi 妙diệu 無vô 相tướng 。 不bất 可khả 以dĩ 有hữu 心tâm 知tri 。 超siêu 群quần 有hữu 以dĩ 幽u 升thăng 。 量lượng 太thái 虛hư 而nhi 永vĩnh 久cửu 。 隨tùy 之chi 弗phất 得đắc 其kỳ 蹤tung 。 迎nghênh 之chi 罔võng 眺# 其kỳ 首thủ 。 六lục 趣thú 不bất 能năng 攝nhiếp 其kỳ 生sanh 。 力lực 負phụ 無vô 以dĩ 化hóa 其kỳ 體thể 。 潢# 漭# 惚hốt 恍hoảng 。 若nhược 存tồn 若nhược 往vãng 。 五ngũ 目mục 不bất 覩đổ 其kỳ 容dung 。 二nhị 聽thính 不bất 聞văn 其kỳ 響hưởng 。 冥minh 冥minh 窈yểu 窅# 。 誰thùy 見kiến 誰thùy 曉hiểu 。 彌di 綸luân 靡mĩ 所sở 不bất 在tại 。 而nhi 獨độc 曳duệ 於ư 有hữu 無vô 之chi 表biểu 。 然nhiên 則tắc 言ngôn 之chi 者giả 失thất 其kỳ 真chân 。 知tri 之chi 者giả 反phản 其kỳ 愚ngu 。 有hữu 之chi 者giả 乖quai 其kỳ 性tánh 。 無vô 之chi 者giả 傷thương 其kỳ 軀khu 。 所sở 以dĩ 釋Thích 迦Ca 掩yểm 室thất 於ư 摩ma 竭kiệt 。 淨tịnh 名danh 杜đỗ 口khẩu 於ư 毘tỳ 耶da 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 唱xướng 無vô 說thuyết 以dĩ 顯hiển 道đạo 。 釋Thích 梵Phạm 約ước 聽thính 而nhi 雨vũ 華hoa 。 斯tư 皆giai 理lý 為vi 神thần 御ngự 。 故cố 口khẩu 以dĩ 之chi 而nhi 默mặc 。 豈khởi 曰viết 無vô 辯biện 。 辯biện 所sở 不bất 能năng 言ngôn 也dã 。 經Kinh 云vân 。


真chân 解giải 脫thoát 者giả 。 離ly 於ư 言ngôn 數số 。 寂tịch 滅diệt 永vĩnh 安an 。 無vô 始thỉ 無vô 終chung 。 不bất 晦hối 不bất 明minh 。 不bất 寒hàn 不bất 暑thử 。 湛trạm 若nhược 虛hư 空không 。 無vô 名danh 無vô 說thuyết 。


論luận 曰viết 。

涅Niết 槃Bàn 非phi 有hữu 。 亦diệc 復phục 非phi 無vô 。 言ngôn 語ngữ 道đạo 斷đoạn 。 心tâm 行hành 處xứ 滅diệt 。


尋tầm 夫phu 經kinh 論luận 之chi 作tác 。 豈khởi 虛hư 搆câu 哉tai 。 果quả 有hữu 其kỳ 所sở 以dĩ 不bất 有hữu 。 故cố 不bất 可khả 得đắc 而nhi 有hữu 。 有hữu 其kỳ 所sở 以dĩ 不bất 無vô 。 故cố 不bất 可khả 得đắc 而nhi 無vô 耳nhĩ 。 何hà 者giả 。 本bổn 之chi 有hữu 境cảnh 。 則tắc 五ngũ 陰ấm 永vĩnh 滅diệt 。 推thôi 之chi 無vô 鄉hương 。 而nhi 幽u 靈linh 不bất 竭kiệt 。 幽u 靈linh 不bất 竭kiệt 。 則tắc 抱bão 一nhất 湛trạm 然nhiên 。 五ngũ 陰ấm 永vĩnh 滅diệt 。 則tắc 萬vạn 累lũy/lụy/luy 都đô 捐quyên 。 萬vạn 累lũy/lụy/luy 都đô 捐quyên 。 故cố 與dữ 道đạo 通thông 洞đỗng 。 抱bão 一nhất 湛trạm 然nhiên 。 故cố 神thần 而nhi 無vô 功công 。 神thần 而nhi 無vô 功công 。 故cố 至chí 功công 常thường 存tồn 。 與dữ 道đạo 通thông 洞đỗng 。 故cố 沖# 而nhi 不bất 改cải 。 沖# 而nhi 不bất 改cải 。 故cố 不bất 可khả 為vi 有hữu 。 至chí 功công 常thường 存tồn 。 故cố 不bất 可khả 為vi 無vô 。 然nhiên 則tắc 有hữu 無vô 絕tuyệt 於ư 內nội 。 稱xưng 謂vị 淪luân 於ư 外ngoại 。 視thị 聽thính 之chi 所sở 不bất 暨kỵ 。 四tứ 空không 之chi 所sở 昏hôn 昧muội 。 恬điềm 焉yên 而nhi 夷di 。 怕phạ 焉yên 而nhi 泰thái 。 九cửu 流lưu 於ư 是thị 乎hồ 交giao 歸quy 。 眾chúng 聖thánh 於ư 是thị 乎hồ 冥minh 會hội 。 斯tư 乃nãi 希hy 夷di 之chi 境cảnh 。 太thái 玄huyền 之chi 鄉hương 。 而nhi 欲dục 以dĩ 有hữu 無vô 題đề 榜bảng 。 標tiêu 其kỳ 方phương 域vực 而nhi 語ngữ 其kỳ 神thần 道đạo 者giả 。 不bất 亦diệc 邈mạc 哉tai 。


覈# 體thể 第đệ 二nhị


有hữu 名danh 曰viết 。


夫phu 名danh 號hiệu 不bất 虛hư 生sanh 。 稱xưng 謂vị 不bất 自tự 起khởi 。 經kinh 稱xưng 有Hữu 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 蓋cái 是thị 返phản 本bổn 之chi 真chân 名danh 。 神thần 道đạo 之chi 妙diệu 稱xưng 者giả 也dã 。 請thỉnh 試thí 陳trần 之chi 。 有hữu 餘dư 者giả 。 謂vị 如Như 來Lai 大đại 覺giác 始thỉ 興hưng 。 法Pháp 身thân 初sơ 建kiến 。 澡táo 八bát 解giải 之chi 清thanh 流lưu 。 憩khế 七thất 覺giác 之chi 茂mậu 林lâm 。 積tích 萬vạn 善thiện 於ư 曠khoáng 劫kiếp 。 蕩đãng 無vô 始thỉ 之chi 遺di 塵trần 。 三Tam 明Minh 鏡kính 於ư 內nội 。 神thần 光quang 照chiếu 於ư 外ngoại 。 結kết 僧tăng 那na 於ư 始thỉ 心tâm 。 終chung 大đại 悲bi 以dĩ 赴phó 難nạn/nan 。 仰ngưỡng 攀phàn 玄huyền 根căn 。 俯phủ 提đề 弱nhược 喪táng 。 超siêu 邁mại 三tam 域vực 。 獨độc 蹈đạo 大đại 方phương 。 啟khải 八bát 正chánh 之chi 平bình 路lộ 。 坦thản 眾chúng 庶thứ 之chi 夷di 途đồ 。 騁sính 六Lục 通Thông 之chi 神thần 驥kí 。 乘thừa 五ngũ 衍diễn 之chi 安an 車xa 。 至chí 能năng 出xuất 生sanh 入nhập 死tử 。 與dữ 物vật 推thôi 移di 。 道đạo 無vô 不bất 洽hiệp 。 德đức 無vô 不bất 施thí 。 窮cùng 化hóa 母mẫu 之chi 始thỉ 物vật 。 極cực 玄huyền 樞xu 之chi 妙diệu 用dụng 。 廓khuếch 虛hư 宇vũ 於ư 無vô 疆cương 。 耀diệu 薩tát 雲vân 於ư 幽u 燭chúc 。 將tương 絕tuyệt 朕trẫm 於ư 九cửu 止chỉ 。 永vĩnh 淪luân 太thái 虛hư 。 而nhi 有hữu 餘dư 緣duyên 不bất 盡tận 。 餘dư 迹tích 不bất 泯mẫn 。 業nghiệp 報báo 猶do 魂hồn 。 聖thánh 智trí 尚thượng 存tồn 。 此thử 有Hữu 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 也dã 。 經kinh 曰viết 。


陶đào 治trị 塵trần 滓chỉ 。 如như 鍊luyện 真chân 金kim 。 萬vạn 累lũy/lụy/luy 都đô 盡tận 。 而nhi 靈linh 覺giác 獨độc 存tồn 。


無vô 餘dư 者giả 。 謂vị 至chí 人nhân 教giáo 緣duyên 都đô 訖ngật 。 靈linh 照chiếu 永vĩnh 滅diệt 。 廓khuếch 爾nhĩ 無vô 朕trẫm 。 故cố 曰viết 無vô 餘dư 。 何hà 則tắc 。 夫phu 大đại 患hoạn 莫mạc 若nhược 於ư 有hữu 身thân 。 故cố 滅diệt 身thân 以dĩ 歸quy 無vô 。 勞lao 勤cần 莫mạc 先tiên 於ư 有hữu 智trí 。 故cố 絕tuyệt 智trí 以dĩ 淪luân 虛hư 。 然nhiên 則tắc 智trí 以dĩ 形hình 倦quyện 。 形hình 以dĩ 智trí 勞lao 。 輪luân 轉chuyển 修tu 途đồ 。 疲bì 而nhi 弗phất 已dĩ 。 經kinh 曰viết 。


智trí 為vi 雜tạp 毒độc 。 形hình 為vi 桎trất 梏cốc 。 淵uyên 默mặc 以dĩ 之chi 而nhi 遼liêu 。 患hoạn 難nạn 以dĩ 之chi 而nhi 起khởi 。


所sở 以dĩ 至chí 人nhân 灰hôi 身thân 滅diệt 智trí 。 捐quyên 形hình 絕tuyệt 慮lự 。 內nội 無vô 機cơ 照chiếu 之chi 勤cần 。 外ngoại 息tức 大đại 患hoạn 之chi 本bổn 。 超siêu 然nhiên 與dữ 群quần 有hữu 永vĩnh 分phần/phân 。 渾hồn 爾nhĩ 與dữ 太thái 虛hư 同đồng 體thể 。 寂tịch 焉yên 無vô 聞văn 。 怕phạ 爾nhĩ 無vô 兆triệu 。 冥minh 冥minh 長trường/trưởng 往vãng 。 莫mạc 知tri 所sở 之chi 。 其kỳ 猶do 燈đăng 盡tận 火hỏa 滅diệt 。 膏cao 明minh 俱câu 竭kiệt 。 此thử 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 也dã 。 經Kinh 云vân 。


五ngũ 陰ấm 永vĩnh 盡tận 。 譬thí 如như 燈đăng 滅diệt 。


然nhiên 則tắc 有hữu 餘dư 可khả 以dĩ 有hữu 稱xưng 。 無vô 餘dư 可khả 以dĩ 無vô 名danh 。 無vô 名danh 立lập 。 則tắc 宗tông 虛hư 者giả 欣hân 尚thượng 於ư 沖# 默mặc 。 有hữu 稱xưng 生sanh 。 則tắc 懷hoài 德đức 者giả 彌di 仰ngưỡng 於ư 聖thánh 功công 。 斯tư 乃nãi 誥# 典điển 之chi 所sở 垂thùy 文văn 。 先tiên 聖thánh 之chi 所sở 軌quỹ 轍triệt 。 而nhi 曰viết 有hữu 無vô 絕tuyệt 於ư 內nội 。 稱xưng 謂vị 淪luân 於ư 外ngoại 。 視thị 聽thính 之chi 所sở 不bất 暨kỵ 。 四tứ 空không 之chi 所sở 昏hôn 昧muội 。 使sử 夫phu 懷hoài 德đức 者giả 自tự 絕tuyệt 。 宗tông 虛hư 者giả 靡mĩ 託thác 。 無vô 異dị 杜đỗ 耳nhĩ 目mục 於ư 胎thai 殼xác 。 掩yểm 玄huyền 象tượng 於ư 雲vân 霄tiêu 外ngoại 。 而nhi 責trách 宮cung 商thương 之chi 異dị 。 辯biện 玄huyền 素tố 之chi 殊thù 者giả 也dã 。 子tử 徒đồ 知tri 遠viễn 推thôi 至chí 人nhân 於ư 有hữu 無vô 之chi 表biểu 。 高cao 韻vận 絕tuyệt 唱xướng 於ư 形hình 名danh 之chi 外ngoại 。 而nhi 論luận 旨chỉ 竟cánh 莫mạc 知tri 所sở 歸quy 。 幽u 途đồ 故cố 自tự 蘊uẩn 而nhi 未vị 顯hiển 。 靜tĩnh 思tư 幽u 尋tầm 。 寄ký 懷hoài 無vô 所sở 。 豈khởi 所sở 謂vị 朗lãng 大đại 明minh 於ư 冥minh 室thất 。 奏tấu 玄huyền 響hưởng 於ư 無vô 聞văn 者giả 哉tai 。


位vị 體thể 第đệ 三tam


無vô 名danh 曰viết 。


有hữu 餘dư 。 無vô 餘dư 者giả 。 蓋cái 是thị 涅Niết 槃Bàn 之chi 外ngoại 稱xưng 。 應ưng 物vật 之chi 假giả 名danh 耳nhĩ 。 而nhi 存tồn 稱xưng 謂vị 者giả 封phong 名danh 。 志chí 器khí 象tượng 者giả 耽đam 形hình 。 名danh 也dã 極cực 於ư 題đề 目mục 。 形hình 也dã 盡tận 於ư 方phương 圓viên 。 方phương 圓viên 有hữu 所sở 不bất 寫tả 。 題đề 目mục 有hữu 所sở 不bất 傳truyền 。 焉yên 可khả 以dĩ 名danh 於ư 無vô 名danh 。 而nhi 形hình 於ư 無vô 形hình 者giả 哉tai 。 難nạn/nan 序tự 云vân 。


有hữu 餘dư 。 無vô 餘dư 者giả 。 信tín 是thị 權quyền 寂tịch 致trí 教giáo 之chi 本bổn 意ý 。 亦diệc 是thị 如Như 來Lai 。 隱ẩn 顯hiển 之chi 誠thành 跡tích 也dã 。 但đãn 未vị 是thị 玄huyền 寂tịch 絕tuyệt 言ngôn 之chi 幽u 致trí 。 又hựu 非phi 至chí 人nhân 環hoàn 中trung 之chi 妙diệu 術thuật 耳nhĩ 。


子tử 獨độc 不bất 聞văn 正chánh 觀quán 之chi 說thuyết 歟# 。 維duy 摩ma 詰cật 言ngôn 。


我ngã 觀quán 如Như 來Lai 。 無vô 始thỉ 無vô 終chung 。 六lục 入nhập 已dĩ 過quá 。 三tam 界giới 已dĩ 出xuất 。 不bất 在tại 方phương 。 不bất 離ly 方phương 。 非phi 有hữu 為vi 。 非phi 無vô 為vi 。 不bất 可khả 以dĩ 識thức 識thức 。 不bất 可khả 以dĩ 智trí 知tri 。 無vô 言ngôn 無vô 說thuyết 。 心tâm 行hành 處xứ 滅diệt 。 以dĩ 此thử 觀quán 者giả 。 乃nãi 名danh 正chánh 觀quán 。 以dĩ 他tha 觀quán 者giả 。 非phi 見kiến 佛Phật 也dã 。


《# 放phóng 光quang 》# 云vân 。


佛Phật 如như 虛hư 空không 。 無vô 去khứ 無vô 來lai 。 應ưng 緣duyên 而nhi 現hiện 。 無vô 有hữu 方phương 所sở 。


然nhiên 則tắc 聖thánh 人nhân 之chi 在tại 天thiên 下hạ 也dã 。 寂tịch 莫mạc 虛hư 無vô 。 無vô 執chấp 無vô 競cạnh 。 導đạo 而nhi 弗phất 先tiên 。 感cảm 而nhi 後hậu 應ưng 。 譬thí 猶do 幽u 谷cốc 之chi 響hưởng 。 明minh 鏡kính 之chi 像tượng 。 對đối 之chi 弗phất 知tri 其kỳ 所sở 以dĩ 來lai 。 隨tùy 之chi 因nhân 識thức 其kỳ 所sở 以dĩ 往vãng 。 恍hoảng 焉yên 而nhi 有hữu 。 總tổng 焉yên 而nhi 亡vong 。 動động 而nhi 逾du 寂tịch 。 隱ẩn 而nhi 彌di 彰chương 。 出xuất 幽u 入nhập 冥minh 。 變biến 化hóa 無vô 常thường 。 其kỳ 為vi 稱xưng 也dã 。 因nhân 應ưng 而nhi 作tác 。


顯hiển 迹tích 為vi 生sanh 。 息tức 迹tích 為vi 滅diệt 。 生sanh 名danh 有hữu 餘dư 。 滅diệt 名danh 無vô 餘dư 。 然nhiên 則tắc 有hữu 無vô 之chi 稱xưng 本bổn 乎hồ 無vô 名danh 。 無vô 名danh 之chi 道đạo 於ư 何hà 不bất 名danh 。 是thị 以dĩ 至chí 人nhân 居cư 方phương 而nhi 方phương 。 止chỉ 圓viên 而nhi 圓viên 。 在tại 天thiên 而nhi 天thiên 。 處xử 人nhân 而nhi 人nhân 。 原nguyên 夫phu 能năng 天thiên 能năng 人nhân 者giả 。 豈khởi 天thiên 人nhân 之chi 所sở 能năng 哉tai 。 果quả 以dĩ 非phi 天thiên 非phi 人nhân 。 故cố 能năng 天thiên 能năng 人nhân 耳nhĩ 。 其kỳ 為vi 治trị 也dã 。 故cố 應ưng 而nhi 不bất 為vi 。 因nhân 而nhi 不bất 施thí 。 因nhân 而nhi 不bất 施thí 。 故cố 施thí 莫mạc 之chi 廣quảng 。 應ưng 而nhi 不bất 為vi 。 故cố 為vi 莫mạc 之chi 大đại 。 為vi 莫mạc 之chi 大đại 。 故cố 乃nãi 返phản 於ư 小tiểu 成thành 。 施thí 莫mạc 之chi 廣quảng 。 故cố 乃nãi 歸quy 乎hồ 無vô 名danh 。 經kinh 曰viết 。


菩Bồ 提Đề 之chi 道Đạo 。 不bất 可khả 圖đồ 度độ 。 高cao 而nhi 無vô 上thượng 。 廣quảng 不bất 可khả 極cực 。 淵uyên 而nhi 無vô 下hạ 。 深thâm 不bất 可khả 測trắc 。 大đại 包bao 天thiên 地địa 。 細tế 入nhập 無vô 間gian 。


故cố 謂vị 之chi 道đạo 。 然nhiên 則tắc 涅Niết 槃Bàn 之chi 道Đạo 。 不bất 可khả 以dĩ 有hữu 無vô 得đắc 之chi 。 明minh 矣hĩ 。 而nhi 惑hoặc 者giả 覩đổ 神thần 變biến 。 因nhân 謂vị 之chi 有hữu 。 見kiến 滅diệt 度độ 。 便tiện 謂vị 之chi 無vô 。 有hữu 無vô 之chi 境cảnh 。 妄vọng 想tưởng 之chi 域vực 。 豈khởi 足túc 以dĩ 標tiêu 榜bảng 玄huyền 道đạo 而nhi 語ngữ 聖thánh 心tâm 者giả 乎hồ 。 意ý 謂vị 。 至chí 人nhân 寂tịch 怕phạ 無vô 兆triệu 。 隱ẩn 顯hiển 同đồng 源nguyên 。 存tồn 不bất 為vi 有hữu 。 亡vong 不bất 為vi 無vô 。 何hà 則tắc 。


佛Phật 言ngôn 。

吾ngô 無vô 生sanh 不bất 生sanh 。 雖tuy 生sanh 不bất 生sanh 。 無vô 形hình 不bất 形hình 。 雖tuy 形hình 不bất 形hình 。


以dĩ 知tri 存tồn 不bất 為vi 有hữu 。 經Kinh 云vân 。


菩Bồ 薩Tát 入nhập 無vô 盡tận 三tam 昧muội 。 盡tận 見kiến 過quá 去khứ 滅diệt 度độ 諸chư 佛Phật 。


又hựu 云vân 。


入nhập 於ư 涅Niết 槃Bàn 。 而nhi 不bất 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。


以dĩ 知tri 亡vong 不bất 為vi 無vô 。 亡vong 不bất 為vi 無vô 。 雖tuy 無vô 而nhi 有hữu 。 存tồn 不bất 為vi 有hữu 。 雖tuy 有hữu 而nhi 無vô 。 雖tuy 有hữu 而nhi 無vô 。 故cố 所sở 謂vị 非phi 有hữu 。 雖tuy 無vô 而nhi 有hữu 。 故cố 所sở 謂vị 非phi 無vô 。 然nhiên 則tắc 涅Niết 槃Bàn 之chi 道Đạo 。 果quả 出xuất 有hữu 無vô 之chi 域vực 。 絕tuyệt 言ngôn 象tượng 之chi 徑kính 。 斷đoạn 矣hĩ 。 子tử 乃nãi 云vân 。


聖thánh 人nhân 患hoạn 於ư 有hữu 身thân 。 故cố 滅diệt 身thân 以dĩ 歸quy 無vô 。 勞lao 勤cần 莫mạc 先tiên 於ư 有hữu 智trí 。 故cố 絕tuyệt 智trí 以dĩ 淪luân 虛hư 。


無vô 乃nãi 乖quai 乎hồ 神thần 極cực 。 傷thương 於ư 玄huyền 旨chỉ 者giả 也dã 。 經kinh 曰viết 。


法Pháp 身thân 無vô 象tượng 。 應ưng 物vật 而nhi 形hình 。 般Bát 若Nhã 無vô 知tri 。 對đối 緣duyên 而nhi 照chiếu 。


萬vạn 機cơ 頓đốn 赴phó 而nhi 不bất 撓nạo 其kỳ 神thần 。 千thiên 難nạn/nan 殊thù 對đối 而nhi 不bất 干can 其kỳ 慮lự 。 動động 若nhược 行hành 雲vân 。 止chỉ 猶do 谷cốc 神thần 。 豈khởi 有hữu 心tâm 於ư 彼bỉ 此thử 。 情tình 係hệ 於ư 動động 靜tĩnh 者giả 乎hồ 。 既ký 無vô 心tâm 於ư 動động 靜tĩnh 。 亦diệc 無vô 象tượng 於ư 去khứ 來lai 。 去khứ 來lai 不bất 以dĩ 象tượng 。 故cố 無vô 器khí 而nhi 不bất 形hình 。 動động 靜tĩnh 不bất 以dĩ 心tâm 。 故cố 無vô 感cảm 而nhi 不bất 應ưng 。 然nhiên 則tắc 心tâm 生sanh 於ư 有hữu 心tâm 。 象tượng 出xuất 於ư 有hữu 象tượng 。 象tượng 非phi 我ngã 出xuất 。 故cố 金kim 石thạch 流lưu 而nhi 不bất 燋tiều 。 心tâm 非phi 我ngã 生sanh 。 故cố 日nhật 用dụng 而nhi 不bất 動động 。 紜vân 紜vân 自tự 彼bỉ 。 於ư 我ngã 何hà 為vi 。 所sở 以dĩ 智trí 周chu 萬vạn 物vật 而nhi 不bất 勞lao 。 形hình 充sung 八bát 極cực 而nhi 無vô 患hoạn 。 益ích 不bất 可khả 盈doanh 。 損tổn 不bất 可khả 虧khuy 。 寧ninh 復phục 痾# 癘lệ 中trung 逵# 。 壽thọ 極cực 雙song 樹thụ 。 靈linh 竭kiệt 天thiên 棺quan 。 體thể 盡tận 焚phần 燎liệu 者giả 哉tai 。 而nhi 惑hoặc 者giả 居cư 見kiến 聞văn 之chi 境cảnh 。 尋tầm 殊thù 應ưng 之chi 迹tích 。 秉bỉnh 執chấp 規quy 矩củ 而nhi 擬nghĩ 大đại 方phương 。 欲dục 以dĩ 智trí 勞lao 至chí 人nhân 。 形hình 患hoạn 大đại 聖thánh 。 謂vị 捨xả 有hữu 入nhập 無vô 。 因nhân 以dĩ 名danh 之chi 。 豈khởi 謂vị 採thải 微vi 言ngôn 於ư 聽thính 表biểu 。 拔bạt 玄huyền 根căn 於ư 虛hư 壤nhưỡng 者giả 哉tai 。


徵trưng 出xuất 第đệ 四tứ


有hữu 名danh 曰viết 。


夫phu 渾hồn 元nguyên 剖phẫu 判phán 。 萬vạn 有hữu 參tham 分phần/phân 。 有hữu 既ký 有hữu 矣hĩ 。 不bất 得đắc 不bất 無vô 。 無vô 自tự 不bất 無vô 。 必tất 因nhân 於ư 有hữu 。 所sở 以dĩ 高cao 下hạ 相tương/tướng 傾khuynh 。 有hữu 無vô 相tướng 生sanh 。 此thử 乃nãi 自tự 然nhiên 之chi 數số 。 數số 極cực 於ư 是thị 。 以dĩ 此thử 而nhi 觀quán 。 化hóa 母mẫu 所sở 育dục 理lý 無vô 幽u 顯hiển 。 恢khôi 恑# 憰# 怪quái 無vô 非phi 有hữu 也dã 。 有hữu 化hóa 而nhi 無vô 。 無vô 非phi 無vô 也dã 。 然nhiên 則tắc 有hữu 無vô 之chi 境cảnh 。 理lý 無vô 不bất 統thống 。 經kinh 曰viết 。


有hữu 無vô 二nhị 法pháp 。 攝nhiếp 一nhất 切thiết 法pháp 。


又hựu 稱xưng 三tam 無vô 為vi 者giả 。 虛hư 空không 。 數số 緣duyên 盡tận 。 非phi 數số 緣duyên 盡tận 。 數số 緣duyên 盡tận 者giả 。 即tức 涅Niết 槃Bàn 也dã 。 而nhi 論luận 云vân 。


有hữu 無vô 之chi 表biểu 。 別biệt 有hữu 妙diệu 道đạo 。 妙diệu 於ư 有hữu 無vô 。 謂vị 之chi 涅Niết 槃Bàn 。


請thỉnh 覈# 妙diệu 道đạo 之chi 本bổn 。 果quả 若nhược 有hữu 也dã 。 雖tuy 妙diệu 非phi 無vô 。 雖tuy 妙diệu 非phi 無vô 。 即tức 入nhập 有hữu 境cảnh 。 果quả 若nhược 無vô 也dã 。 無vô 即tức 無vô 差sai 。 無vô 而nhi 無vô 差sai 。 即tức 入nhập 無vô 境cảnh 。 總tổng 而nhi 括quát 之chi 。 即tức 而nhi 究cứu 之chi 。 無vô 有hữu 異dị 有hữu 而nhi 非phi 無vô 。 無vô 有hữu 異dị 無vô 而nhi 非phi 有hữu 者giả 。 明minh 矣hĩ 。 而nhi 曰viết 。


有hữu 無vô 之chi 外ngoại 別biệt 有hữu 妙diệu 道đạo 。 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 謂vị 之chi 涅Niết 槃Bàn 。


吾ngô 聞văn 其kỳ 語ngữ 。 未vị 即tức 於ư 心tâm 也dã 。


超siêu 境cảnh 第đệ 五ngũ


無vô 名danh 曰viết 。


有hữu 無vô 之chi 數số 。 誠thành 以dĩ 法pháp 無vô 不bất 該cai 。 理lý 無vô 不bất 統thống 。 然nhiên 其kỳ 所sở 統thống 。 俗tục 諦đế 而nhi 已dĩ 。 經kinh 曰viết 。


真Chân 諦Đế 何hà 耶da 。 涅Niết 槃Bàn 道Đạo 是thị 。 俗tục 諦đế 何hà 耶da 。 有hữu 無vô 法pháp 是thị 。


何hà 則tắc 。 有hữu 者giả 有hữu 於ư 無vô 。 無vô 者giả 無vô 於ư 有hữu 。 有hữu 無vô 所sở 以dĩ 稱xưng 有hữu 。 無vô 有hữu 所sở 以dĩ 稱xưng 無vô 。 然nhiên 則tắc 有hữu 生sanh 於ư 無vô 。 無vô 生sanh 於ư 有hữu 。 離ly 有hữu 無vô 無vô 。 離ly 無vô 無vô 有hữu 。 有hữu 無vô 相tướng 生sanh 。 其kỳ 猶do 高cao 下hạ 相tương/tướng 傾khuynh 。 有hữu 高cao 必tất 有hữu 下hạ 。 有hữu 下hạ 必tất 有hữu 高cao 矣hĩ 。 然nhiên 則tắc 有hữu 無vô 雖tuy 殊thù 。 俱câu 未vị 免miễn 於ư 有hữu 也dã 。 此thử 乃nãi 言ngôn 象tượng 之chi 所sở 以dĩ 形hình 。 是thị 非phi 之chi 所sở 以dĩ 生sanh 。 豈khởi 是thị 以dĩ 統thống 夫phu 幽u 極cực 。 擬nghĩ 夫phu 神thần 道đạo 者giả 乎hồ 。 是thị 以dĩ 論luận 稱xưng 出xuất 有hữu 無vô 者giả 。 良lương 以dĩ 有hữu 無vô 之chi 數số 止chỉ 乎hồ 六lục 境cảnh 之chi 內nội 。 六lục 境cảnh 之chi 內nội 非phi 涅Niết 槃Bàn 之chi 宅trạch 。 故cố 借tá 出xuất 以dĩ 祛khư 之chi 。 庶thứ 悕hy 道đạo 之chi 流lưu 。 髣phảng 髴phất 幽u 途đồ 。 託thác 情tình 絕tuyệt 域vực 。 得đắc 意ý 忘vong 言ngôn 。 體thể 其kỳ 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 豈khởi 曰viết 有hữu 無vô 之chi 外ngoại 。 別biệt 有hữu 一nhất 有hữu 而nhi 可khả 稱xưng 哉tai 。 經kinh 曰viết 。


三tam 無vô 為vi


者giả 。 蓋cái 是thị 群quần 生sanh 紛phân 繞nhiễu 。 生sanh 乎hồ 篤đốc 患hoạn 。 篤đốc 患hoạn 之chi 尤vưu 。 莫mạc 先tiên 於ư 有hữu 。 絕tuyệt 有hữu 之chi 稱xưng 。 莫mạc 先tiên 於ư 無vô 。 故cố 借tá 無vô 以dĩ 明minh 其kỳ 非phi 有hữu 。 明minh 其kỳ 非phi 有hữu 。 非phi 謂vị 無vô 也dã 。


搜sưu 玄huyền 第đệ 六lục


有hữu 名danh 曰viết 。


論luận 自tự 云vân


涅Niết 槃Bàn 既ký 不bất 出xuất 有hữu 無vô 。 又hựu 不bất 在tại 有hữu 無vô 。


不bất 在tại 有hữu 無vô 。 則tắc 不bất 可khả 於ư 有hữu 無vô 得đắc 之chi 矣hĩ 。 不bất 出xuất 有hữu 無vô 。 則tắc 不bất 可khả 離ly 有hữu 無vô 求cầu 之chi 矣hĩ 。 求cầu 之chi 無vô 所sở 。 便tiện 應ưng 都đô 無vô 。 然nhiên 復phục 不bất 無vô 其kỳ 道đạo 。 其kỳ 道đạo 不bất 無vô 。 則tắc 幽u 途đồ 可khả 尋tầm 。 所sở 以dĩ 千thiên 聖thánh 同đồng 轍triệt 。 未vị 嘗thường 虛hư 返phản 者giả 也dã 。 其kỳ 道đạo 既ký 存tồn 。 而nhi 曰viết 不bất 出xuất 不bất 在tại 。 必tất 有hữu 異dị 旨chỉ 。 可khả 得đắc 聞văn 乎hồ 。


妙diệu 存tồn 第đệ 七thất


無vô 名danh 曰viết 。


夫phu 言ngôn 由do 名danh 起khởi 。 名danh 以dĩ 相tương 生sanh 。 相tương/tướng 因nhân 可khả 相tương/tướng 。 無vô 相tướng 無vô 名danh 。 無vô 名danh 無vô 說thuyết 。 無vô 說thuyết 無vô 聞văn 。 經kinh 曰viết 。


涅Niết 槃Bàn 非phi 法pháp 。 非phi 非phi 法pháp 。 無vô 聞văn 無vô 說thuyết 。 非phi 心tâm 所sở 知tri 。


吾ngô 何hà 敢cảm 言ngôn 之chi 。 而nhi 子tử 欲dục 聞văn 之chi 耶da 。 雖tuy 然nhiên 。 善thiện 吉cát 有hữu 言ngôn 。


眾chúng 人nhân 若nhược 能năng 以dĩ 無vô 心tâm 而nhi 受thọ 。 無vô 聽thính 而nhi 聽thính 者giả 。 吾ngô 當đương 以dĩ 無vô 言ngôn 言ngôn 之chi 。


庶thứ 述thuật 其kỳ 言ngôn 。 亦diệc 可khả 以dĩ 言ngôn 。 淨tịnh 名danh 曰viết 。


不bất 離ly 煩phiền 惱não 。 而nhi 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。


天thiên 女nữ 曰viết 。


不bất 出xuất 魔ma 界giới 而nhi 入nhập 佛Phật 界giới 。


然nhiên 則tắc 玄huyền 道đạo 在tại 於ư 妙diệu 悟ngộ 。 妙diệu 悟ngộ 在tại 於ư 即tức 真chân 。 即tức 真chân 即tức 有hữu 無vô 齊tề 觀quán 。 齊tề 觀quán 即tức 彼bỉ 己kỷ 莫mạc 二nhị 。 所sở 以dĩ 天thiên 地địa 與dữ 我ngã 同đồng 根căn 。 萬vạn 物vật 與dữ 我ngã 一nhất 體thể 。 同đồng 我ngã 則tắc 非phi 復phục 有hữu 無vô 。 異dị 我ngã 則tắc 乖quai 於ư 會hội 通thông 。 所sở 以dĩ 不bất 出xuất 不bất 在tại 而nhi 道đạo 存tồn 乎hồ 其kỳ 間gian 矣hĩ 。 何hà 則tắc 。 夫phu 至chí 人nhân 虛hư 心tâm 冥minh 照chiếu 。 理lý 無vô 不bất 統thống 。 懷hoài 六lục 合hợp 於ư 胸hung 中trung 而nhi 靈linh 鑒giám 有hữu 餘dư 。 鏡kính 萬vạn 有hữu 於ư 方phương 寸thốn 而nhi 其kỳ 神thần 常thường 虛hư 。 至chí 能năng 拔bạt 玄huyền 根căn 於ư 未vị 始thỉ 。 即tức 群quần 動động 以dĩ 靜tĩnh 心tâm 。 恬điềm 淡đạm 淵uyên 默mặc 。 妙diệu 契khế 自tự 然nhiên 。 所sở 以dĩ 處xứ 有hữu 不bất 有hữu 。 居cư 無vô 不bất 無vô 。 居cư 無vô 不bất 無vô 。 故cố 不bất 無vô 於ư 無vô 。 處xử 有hữu 不bất 有hữu 。 故cố 不bất 有hữu 於ư 有hữu 。 故cố 能năng 不bất 出xuất 有hữu 無vô 而nhi 不bất 在tại 有hữu 無vô 者giả 也dã 。 然nhiên 則tắc 法pháp 無vô 。 有hữu 無vô 之chi 相tướng 。 聖thánh 無vô 有hữu 無vô 之chi 知tri 。 聖thánh 無vô 有hữu 無vô 之chi 知tri 。 則tắc 無vô 心tâm 於ư 內nội 。 法pháp 無vô 有hữu 無vô 之chi 相tướng 。 則tắc 無vô 數số 於ư 外ngoại 。 於ư 外ngoại 無vô 數số 。 於ư 內nội 無vô 心tâm 。 彼bỉ 此thử 寂tịch 滅diệt 。 物vật 我ngã 冥minh 一nhất 。 怕phạ 爾nhĩ 無vô 朕trẫm 。 乃nãi 曰viết 涅Niết 槃Bàn 。 涅Niết 槃Bàn 若nhược 此thử 。 圖đồ 度độ 絕tuyệt 矣hĩ 。 豈khởi 容dung 可khả 責trách 之chi 於ư 有hữu 無vô 之chi 內nội 。 又hựu 可khả 徵trưng 之chi 有hữu 無vô 之chi 外ngoại 耶da 。


難nạn/nan 差sai 第đệ 八bát


有hữu 名danh 曰viết 。


涅Niết 槃Bàn 既ký 絕tuyệt 圖đồ 度độ 之chi 域vực 。 則tắc 超siêu 六lục 境cảnh 之chi 外ngoại 。 不bất 出xuất 不bất 在tại 而nhi 玄huyền 道đạo 獨độc 存tồn 。 斯tư 則tắc 窮cùng 理lý 盡tận 性tánh 。 究cứu 竟cánh 之chi 道Đạo 。 妙diệu 一nhất 無vô 差sai 。 理lý 其kỳ 然nhiên 矣hĩ 。 而nhi 《# 放phóng 光quang 》# 云vân 。


三tam 乘thừa 之chi 道Đạo 。 皆giai 因nhân 無vô 為vi 。 而nhi 有hữu 差sai 別biệt 。


佛Phật 言ngôn 。

我ngã 昔tích 為vi 菩Bồ 薩Tát 時thời 。 名danh 曰viết 儒Nho 童Đồng 。 於ư 然Nhiên 燈Đăng 佛Phật 所sở 。 已dĩ 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。


儒nho 童đồng 菩Bồ 薩Tát 。 時thời 於ư 七thất 住trụ 初sơ 。 獲hoạch 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 進tiến 修tu 三tam 位vị 。 若nhược 涅Niết 槃Bàn 一nhất 也dã 。 則tắc 不bất 應ưng 有hữu 三tam 。 如như 其kỳ 有hữu 三tam 。 則tắc 非phi 究cứu 竟cánh 。 究cứu 竟cánh 之chi 道Đạo 。 而nhi 有hữu 升thăng 降giáng/hàng 之chi 殊thù 。 眾chúng 經kinh 異dị 說thuyết 。 何hà 以dĩ 取thủ 中trung 耶da 。


辯biện 差sai 第đệ 九cửu


無vô 名danh 曰viết 。


然nhiên 究cứu 竟cánh 之chi 道Đạo 。 理lý 無vô 差sai 也dã 。 《# 法pháp 華hoa 經kinh 》# 云vân 。


第đệ 一nhất 大Đại 道Đạo 無vô 有hữu 兩lưỡng 正chánh 。 吾ngô 以dĩ 方phương 便tiện 為vi 怠đãi 慢mạn 者giả 。 於ư 一Nhất 乘Thừa 道Đạo 。 分phân 別biệt 說thuyết 三tam 。


三tam 車xa 出xuất 火hỏa 宅trạch 。 即tức 其kỳ 事sự 也dã 。 以dĩ 俱câu 出xuất 生sanh 死tử 。 故cố 同đồng 稱xưng 無vô 為vi 。 所sở 乘thừa 不bất 一nhất 。 故cố 有hữu 三tam 名danh 。 統thống 其kỳ 會hội 歸quy 。 一nhất 而nhi 已dĩ 矣hĩ 。 而nhi 難nạn/nan 云vân 。


三tam 乘thừa 之chi 道Đạo 。 皆giai 因nhân 無vô 為vi 。 而nhi 有hữu 差sai 別biệt 。


此thử 以dĩ 人nhân 三tam 。 三tam 於ư 無vô 為vi 。 非phi 無vô 為vi 有hữu 三tam 也dã 。 故cố 《# 放phóng 光quang 》# 云vân 。


涅Niết 槃Bàn 有hữu 差sai 別biệt 耶da 。


答đáp 曰viết 。

無vô 差sai 別biệt 。


但đãn 如Như 來Lai 結kết 習tập 都đô 盡tận 。 聲Thanh 聞Văn 結kết 習tập 不bất 盡tận 耳nhĩ 。 請thỉnh 以dĩ 近cận 喻dụ 。 以dĩ 況huống 遠viễn 旨chỉ 。 如như 人nhân 斬trảm 木mộc 。 去khứ 尺xích 無vô 尺xích 。 去khứ 寸thốn 無vô 寸thốn 。 脩tu 短đoản 在tại 於ư 尺xích 寸thốn 。 不bất 在tại 無vô 也dã 。 夫phu 以dĩ 群quần 生sanh 萬vạn 端đoan 。 識thức 根căn 不bất 一nhất 。 智trí 鑒giám 有hữu 淺thiển 深thâm 。 德đức 行hạnh 有hữu 厚hậu 薄bạc 。 所sở 以dĩ 俱câu 之chi 彼bỉ 岸ngạn 。 而nhi 升thăng 降giáng/hàng 不bất 同đồng 。 彼bỉ 岸ngạn 豈khởi 異dị 。 異dị 自tự 我ngã 耳nhĩ 。 然nhiên 則tắc 眾chúng 經kinh 殊thù 辯biện 。 其kỳ 致trí 不bất 乖quai 。


責trách 異dị 第đệ 十thập


有hữu 名danh 曰viết 。


俱câu 出xuất 火hỏa 宅trạch 。 則tắc 無vô 患hoạn 一nhất 也dã 。 同đồng 出xuất 生sanh 死tử 。 則tắc 無vô 為vi 一nhất 也dã 。 而nhi 云vân 。


彼bỉ 岸ngạn 無vô 異dị 。 異dị 自tự 我ngã 耳nhĩ 。


彼bỉ 岸ngạn 。 則tắc 無vô 為vi 岸ngạn 也dã 。 我ngã 。 則tắc 體thể 無vô 為vi 者giả 也dã 。 請thỉnh 問vấn 我ngã 與dữ 無vô 為vi 。 為vi 一nhất 。 為vi 異dị 。 若nhược 我ngã 即tức 無vô 為vi 。 無vô 為vi 亦diệc 即tức 我ngã 。 不bất 得đắc 言ngôn 無vô 為vi 無vô 異dị 。 異dị 自tự 我ngã 也dã 。 若nhược 我ngã 異dị 無vô 為vi 。 我ngã 則tắc 非phi 無vô 為vi 。 無vô 為vi 自tự 無vô 為vi 。 我ngã 自tự 常thường 有hữu 為vi 。 冥minh 會hội 之chi 致trí 。 又hựu 滯trệ 而nhi 不bất 通thông 。 然nhiên 則tắc 我ngã 與dữ 無vô 為vi 。 一nhất 亦diệc 無vô 三tam 。 異dị 亦diệc 無vô 三tam 。 三tam 乘thừa 之chi 名danh 。 何hà 由do 而nhi 生sanh 也dã 。


會hội 異dị 第đệ 十thập 一nhất


無vô 名danh 曰viết 。


夫phu 止chỉ 此thử 而nhi 此thử 。 適thích 彼bỉ 而nhi 彼bỉ 。 所sở 以dĩ 同đồng 於ư 得đắc 者giả 。 得đắc 亦diệc 得đắc 之chi 。 同đồng 於ư 失thất 者giả 。 失thất 亦diệc 失thất 之chi 。 我ngã 適thích 無vô 為vi 。 我ngã 即tức 無vô 為vi 。 無vô 為vi 雖tuy 一nhất 。 何hà 乖quai 不bất 一nhất 耶da 。 譬thí 猶do 三tam 鳥điểu 出xuất 網võng 。 同đồng 適thích 無vô 患hoạn 之chi 域vực 。 無vô 患hoạn 雖tuy 同đồng 。 而nhi 鳥điểu 鳥điểu 各các 異dị 。 不bất 可khả 以dĩ 鳥điểu 鳥điểu 各các 異dị 。 謂vị 無vô 患hoạn 亦diệc 異dị 。 又hựu 不bất 可khả 以dĩ 無vô 患hoạn 既ký 一nhất 。 而nhi 一nhất 於ư 眾chúng 鳥điểu 也dã 。 然nhiên 則tắc 鳥điểu 即tức 無vô 患hoạn 。 無vô 患hoạn 即tức 鳥điểu 。 無vô 患hoạn 豈khởi 異dị 。 異dị 自tự 鳥điểu 耳nhĩ 。 如như 是thị 三tam 乘thừa 眾chúng 生sanh 。 俱câu 越việt 妄vọng 想tưởng 之chi 樊phàn 。 同đồng 適thích 無vô 為vi 之chi 境cảnh 。 無vô 為vi 雖tuy 同đồng 。 而nhi 乘thừa 乘thừa 各các 異dị 。 不bất 可khả 以dĩ 乘thừa 乘thừa 各các 異dị 。 謂vị 無vô 為vi 亦diệc 異dị 。 又hựu 不bất 可khả 以dĩ 無vô 為vi 既ký 一nhất 。 而nhi 一nhất 於ư 三tam 乘thừa 也dã 。 然nhiên 則tắc 我ngã 即tức 無vô 為vi 。 無vô 為vi 即tức 我ngã 。 無vô 為vi 豈khởi 異dị 。 異dị 自tự 我ngã 耳nhĩ 。 所sở 以dĩ 無vô 患hoạn 雖tuy 同đồng 。 而nhi 升thăng 虛hư 有hữu 遠viễn 近cận 。 無vô 為vi 雖tuy 一nhất 。 而nhi 幽u 鑒giám 有hữu 淺thiển 深thâm 。 無vô 為vi 即tức 乘thừa 也dã 。 乘thừa 即tức 無vô 為vi 也dã 。 此thử 非phi 我ngã 異dị 無vô 為vi 。 以dĩ 未vị 盡tận 無vô 為vi 故cố 有hữu 三tam 耳nhĩ 。


詰cật 漸tiệm 第đệ 十thập 二nhị


有hữu 名danh 曰viết 。


萬vạn 累lũy/lụy/luy 滋tư 彰chương 。 本bổn 於ư 妄vọng 想tưởng 。 妄vọng 想tưởng 既ký 祛khư 。 則tắc 萬vạn 累lũy/lụy/luy 都đô 息tức 。 二Nhị 乘Thừa 得đắc 盡tận 智trí 。 菩Bồ 薩Tát 得đắc 無vô 生sanh 智trí 。 是thị 時thời 妄vọng 想tưởng 都đô 盡tận 。 結kết 縛phược 永vĩnh 除trừ 。 結kết 縛phược 既ký 除trừ 。 則tắc 心tâm 無vô 為vi 。 心tâm 既ký 無vô 為vi 。 理lý 無vô 餘dư 翳ế 。 經kinh 曰viết 。


是thị 諸chư 聖thánh 智trí 。 不bất 相tương 違vi 背bội 。 不bất 出xuất 不bất 在tại 。 其kỳ 實thật 俱câu 空không 。


又hựu 曰viết 。


無vô 為vi 大Đại 道Đạo 。 平bình 等đẳng 不bất 二nhị 。


既ký 曰viết 無vô 二nhị 。 則tắc 不bất 容dung 心tâm 異dị 。 不bất 體thể 則tắc 已dĩ 。 體thể 應ưng 窮cùng 微vi 。 而nhi 曰viết 。


體thể 而nhi 未vị 盡tận


是thị 所sở 未vị 悟ngộ 也dã 。


明minh 漸tiệm 第đệ 十thập 三tam


無vô 名danh 曰viết 。


無vô 為vi 無vô 二nhị 。 則tắc 已dĩ 然nhiên 矣hĩ 。 結kết 是thị 重trọng/trùng 惑hoặc 。 可khả 謂vị 頓đốn 盡tận 。 亦diệc 所sở 未vị 喻dụ 。 經kinh 曰viết 。


三tam 箭tiễn 中trung 的đích 。 三tam 獸thú 渡độ 河hà 。


中trung 渡độ 無vô 異dị 。 而nhi 有hữu 淺thiển 深thâm 之chi 殊thù 者giả 。 為vi 力lực 不bất 同đồng 故cố 也dã 。 三tam 乘thừa 眾chúng 生sanh 。 俱câu 濟tế 緣duyên 起khởi 之chi 津tân 。 同đồng 鑒giám 四Tứ 諦Đế 之chi 的đích 。 絕tuyệt 偽ngụy 即tức 真chân 。 同đồng 升thăng 無vô 為vi 。 然nhiên 則tắc 所sở 乘thừa 不bất 一nhất 者giả 。 亦diệc 以dĩ 智trí 力lực 不bất 同đồng 故cố 也dã 。 夫phu 群quần 有hữu 雖tuy 眾chúng 。 然nhiên 其kỳ 量lượng 有hữu 涯nhai 。 正chánh 使sử 智trí 猶do 身thân 子tử 。 辯biện 若nhược 滿mãn 願nguyện 。 窮cùng 才tài 極cực 慮lự 。 莫mạc 窺khuy 其kỳ 畔bạn 。 況huống 乎hồ 虛hư 無vô 之chi 數số 。 重trọng/trùng 玄huyền 之chi 域vực 。 其kỳ 道đạo 無vô 涯nhai 。 欲dục 之chi 頓đốn 盡tận 耶da 。 書thư 不bất 云vân 乎hồ 。


為vi 學học 者giả 日nhật 益ích 。 為vi 道đạo 者giả 日nhật 損tổn 。


為vi 道đạo 者giả 。 為vi 於ư 無vô 為vi 者giả 也dã 。 為vi 於ư 無vô 為vi 而nhi 曰viết 日nhật 損tổn 。 此thử 豈khởi 頓đốn 得đắc 之chi 謂vị 。 要yếu 損tổn 之chi 又hựu 損tổn 之chi 。 以dĩ 至chí 於ư 無vô 損tổn 耳nhĩ 。 經kinh 喻dụ 螢huỳnh 日nhật 。 智trí 用dụng 可khả 知tri 矣hĩ 。


譏cơ 動động 第đệ 十thập 四tứ


有hữu 名danh 曰viết 。


經kinh 稱xưng


法Pháp 身thân 已dĩ 上thượng 。 入nhập 無vô 為vi 境cảnh 。 心tâm 不bất 可khả 以dĩ 智trí 知tri 。 形hình 不bất 可khả 以dĩ 象tượng 測trắc 。 體thể 絕tuyệt 陰ấm 入nhập 。 心tâm 智trí 寂tịch 滅diệt 。


而nhi 復phục 云vân


進tiến 修tu 三tam 位vị 。 積tích 德đức 彌di 廣quảng 。


夫phu 進tiến 修tu 本bổn 於ư 好hảo/hiếu 尚thượng 。 積tích 德đức 生sanh 於ư 涉thiệp 求cầu 。 好hảo/hiếu 尚thượng 則tắc 取thủ 捨xả 情tình 現hiện 。 涉thiệp 求cầu 則tắc 損tổn 益ích 交giao 陳trần 。 既ký 以dĩ 取thủ 捨xả 為vi 心tâm 。 損tổn 益ích 為vi 體thể 。 而nhi 曰viết 體thể 絕tuyệt 陰ấm 入nhập 。 心tâm 智trí 寂tịch 滅diệt 。 此thử 文văn 乖quai 致trí 殊thù 。 而nhi 會hội 之chi 一nhất 人nhân 。 無vô 異dị 指chỉ 南nam 為vi 北bắc 。 以dĩ 曉hiểu 迷mê 夫phu 。


動động 寂tịch 第đệ 十thập 五ngũ


無vô 名danh 曰viết 。


經kinh 稱xưng


聖thánh 人nhân 無vô 為vi 而nhi 無vô 所sở 不bất 為vi 。


無vô 為vi 。 故cố 雖tuy 動động 而nhi 常thường 寂tịch 。 無vô 所sở 不bất 為vi 。 故cố 雖tuy 寂tịch 而nhi 常thường 動động 。 雖tuy 寂tịch 而nhi 常thường 動động 。 故cố 物vật 莫mạc 能năng 一nhất 。 雖tuy 動động 而nhi 常thường 寂tịch 。 故cố 物vật 莫mạc 能năng 二nhị 。 物vật 莫mạc 能năng 二nhị 。 故cố 逾du 動động 逾du 寂tịch 。 物vật 莫mạc 能năng 一nhất 。 故cố 逾du 寂tịch 逾du 動động 。 所sở 以dĩ 為vi 即tức 無vô 為vi 。 無vô 為vi 即tức 為vi 。 動động 寂tịch 雖tuy 殊thù 而nhi 莫mạc 之chi 可khả 異dị 也dã 。 《# 道Đạo 行hạnh 》# 曰viết 。


心tâm 亦diệc 不bất 有hữu 亦diệc 不bất 無vô 。


不bất 有hữu 者giả 。 不bất 若nhược 有hữu 心tâm 之chi 有hữu 。 不bất 無vô 者giả 。 不bất 若nhược 無vô 心tâm 之chi 無vô 。 何hà 者giả 。 有hữu 心tâm 。 則tắc 眾chúng 庶thứ 是thị 也dã 。 無vô 心tâm 。 則tắc 太thái 虛hư 是thị 也dã 。 眾chúng 庶thứ 止chỉ 於ư 妄vọng 想tưởng 。 太thái 虛hư 絕tuyệt 於ư 靈linh 照chiếu 。 豈khởi 可khả 止chỉ 於ư 妄vọng 想tưởng 。 絕tuyệt 於ư 靈linh 照chiếu 。 標tiêu 其kỳ 神thần 道đạo 而nhi 語ngữ 聖thánh 心tâm 者giả 乎hồ 。 是thị 以dĩ 聖thánh 心tâm 不bất 有hữu 。 不bất 可khả 謂vị 之chi 無vô 。 聖thánh 心tâm 不bất 無vô 。 不bất 可khả 謂vị 之chi 有hữu 。 不bất 有hữu 。 故cố 心tâm 想tưởng 都đô 滅diệt 。 不bất 無vô 。 故cố 理lý 無vô 不bất 契khế 。 理lý 無vô 不bất 契khế 。 故cố 萬vạn 德đức 斯tư 弘hoằng 。 心tâm 想tưởng 都đô 滅diệt 。 故cố 功công 成thành 非phi 我ngã 。 所sở 以dĩ 應ứng 化hóa 無vô 方phương 。 未vị 嘗thường 有hữu 為vi 。 寂tịch 然nhiên 不bất 動động 。 未vị 嘗thường 不bất 為vi 。 經kinh 曰viết 。


心tâm 無vô 所sở 行hành 。 無vô 所sở 不bất 行hành 。


信tín 矣hĩ 。 儒nho 僮đồng 曰viết 。


昔tích 我ngã 於ư 無vô 數số 劫kiếp 。 國quốc 財tài 身thân 命mạng 施thí 人nhân 無vô 數số 。 以dĩ 妄vọng 想tưởng 心tâm 施thí 。 非phi 為vi 施thí 也dã 。 今kim 以dĩ 無vô 生sanh 心tâm 。 五ngũ 華hoa 施thí 佛Phật 。 始thỉ 名danh 施thí 耳nhĩ 。


又hựu 空không 行hành 菩Bồ 薩Tát 入nhập 。 空không 解giải 脫thoát 門môn 。 方phương 言ngôn 。


今kim 是thị 行hành 時thời 。 非phi 為vi 證chứng 時thời 。


然nhiên 則tắc 心tâm 彌di 虛hư 。 行hành 彌di 廣quảng 。 終chung 日nhật 行hành 。 不bất 乖quai 於ư 無vô 行hành 者giả 也dã 。 是thị 以dĩ 《# 賢Hiền 劫Kiếp 》# 稱xưng 無vô 捨xả 之chi 檀đàn 。 《# 成thành 具cụ 》# 美mỹ 不bất 為vi 之chi 為vi 。 禪thiền 典điển 唱xướng 無vô 緣duyên 之chi 慈từ 。 《# 思tư 益ích 》# 演diễn 不bất 知tri 之chi 知tri 。 聖thánh 旨chỉ 虛hư 玄huyền 。 殊thù 文văn 同đồng 辯biện 。 豈khởi 可khả 以dĩ 有hữu 為vi 便tiện 有hữu 為vi 。 無vô 為vi 便tiện 無vô 為vi 哉tai 。 菩Bồ 薩Tát 住trụ 盡tận 不bất 盡tận 平bình 等đẳng 法Pháp 門môn 。 不bất 盡tận 有hữu 為vi 。 不bất 住trụ 無vô 為vi 。 即tức 其kỳ 事sự 也dã 。 而nhi 以dĩ 南nam 北bắc 為ví 喻dụ 。 殊thù 非phi 領lãnh 會hội 之chi 唱xướng 。


窮cùng 源nguyên 第đệ 十thập 六lục


有hữu 名danh 曰viết 。


非phi 眾chúng 生sanh 無vô 以dĩ 御ngự 三tam 乘thừa 。 非phi 三tam 乘thừa 無vô 以dĩ 成thành 涅Niết 槃Bàn 。 然nhiên 必tất 先tiên 有hữu 眾chúng 生sanh 。 後hậu 有hữu 涅Niết 槃Bàn 。 是thị 則tắc 涅Niết 槃Bàn 有hữu 始thỉ 。 有hữu 始thỉ 必tất 有hữu 終chung 。 而nhi 經Kinh 云vân 。


涅Niết 槃Bàn 無vô 始thỉ 無vô 終chung 。 湛trạm 若nhược 虛hư 空không 。


則tắc 涅Niết 槃Bàn 先tiên 有hữu 。 非phi 復phục 學học 而nhi 後hậu 成thành 者giả 也dã 。


通thông 古cổ 第đệ 十thập 七thất


無vô 名danh 曰viết 。


夫phu 至chí 人nhân 空không 洞đỗng 無vô 象tượng 。 而nhi 萬vạn 物vật 無vô 非phi 我ngã 造tạo 。 會hội 萬vạn 物vật 以dĩ 成thành 已dĩ 者giả 。 其kỳ 唯duy 聖thánh 人nhân 乎hồ 。 何hà 則tắc 。 非phi 理lý 不bất 聖thánh 。 非phi 聖thánh 不bất 理lý 。 理lý 而nhi 為vi 聖thánh 者giả 。 聖thánh 不bất 異dị 理lý 也dã 。 故cố 天thiên 帝đế 曰viết 。


般Bát 若Nhã 當đương 於ư 何hà 求cầu 。


善thiện 吉cát 曰viết 。


般Bát 若Nhã 不bất 可khả 於ư 色sắc 中trung 求cầu 。 亦diệc 不bất 離ly 色sắc 中trung 求cầu 。


又hựu 曰viết 。


見kiến 緣duyên 起khởi 為vi 見kiến 法Pháp 。 見kiến 法pháp 為vi 見kiến 佛Phật 。


斯tư 則tắc 物vật 我ngã 不bất 異dị 之chi 效hiệu 也dã 。 所sở 以dĩ 至chí 人nhân 戢tập 玄huyền 機cơ 於ư 未vị 兆triệu 。 藏tạng 冥minh 運vận 於ư 即tức 化hóa 。 總tổng 六lục 合hợp 以dĩ 鏡kính 心tâm 。 一nhất 去khứ 來lai 以dĩ 成thành 體thể 。 古cổ 今kim 通thông 。 始thỉ 終chung 同đồng 。 窮cùng 本bổn 極cực 末mạt 。 莫mạc 之chi 與dữ 二nhị 。 浩hạo 然nhiên 大đại 均quân 。 乃nãi 曰viết 涅Niết 槃Bàn 。 經kinh 曰viết 。


不bất 離ly 諸chư 法pháp 。 而nhi 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。


又hựu 曰viết 。


諸chư 法pháp 無vô 邊biên 。 故cố 菩Bồ 提Đề 無vô 邊biên 。


以dĩ 知tri 涅Niết 槃Bàn 之chi 道Đạo 。 存tồn 乎hồ 妙diệu 契khế 。 妙diệu 契khế 之chi 致trí 。 本bổn 乎hồ 冥minh 一nhất 。 然nhiên 則tắc 物vật 不bất 異dị 我ngã 。 我ngã 不bất 異dị 物vật 。 物vật 我ngã 玄huyền 會hội 。 歸quy 乎hồ 無vô 極cực 。 進tiến 之chi 弗phất 先tiên 。 退thoái 之chi 弗phất 後hậu 。 豈khởi 容dung 終chung 始thỉ 於ư 其kỳ 間gian 哉tai 。 天thiên 女nữ 曰viết 。


耆kỳ 年niên 解giải 脫thoát 。 亦diệc 如như 何hà 久cửu 。


考khảo 得đắc 第đệ 十thập 八bát


有hữu 名danh 曰viết 。


經Kinh 云vân 。


眾chúng 生sanh 之chi 性tánh 。 極cực 於ư 五ngũ 陰ấm 之chi 內nội 。


又hựu 云vân 。


得đắc 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 五ngũ 陰ấm 都đô 盡tận 。 譬thí 猶do 燈đăng 滅diệt 。


然nhiên 則tắc 眾chúng 生sanh 之chi 性tánh 。 頓đốn 盡tận 於ư 五ngũ 陰ấm 之chi 內nội 。 涅Niết 槃Bàn 之chi 道Đạo 。 獨độc 建kiến 於ư 三tam 有hữu 之chi 外ngoại 。 貌mạo 然nhiên 殊thù 域vực 。 非phi 復phục 眾chúng 生sanh 得đắc 涅Niết 槃Bàn 也dã 。 果quả 若nhược 有hữu 得đắc 。 則tắc 眾chúng 生sanh 之chi 性tánh 。 不bất 止chỉ 於ư 五ngũ 陰ấm 。 必tất 若nhược 止chỉ 於ư 五ngũ 陰ấm 。 則tắc 五ngũ 陰ấm 不bất 都đô 盡tận 。 五ngũ 陰ấm 若nhược 都đô 盡tận 。 誰thùy 復phục 得đắc 涅Niết 槃Bàn 耶da 。


玄huyền 得đắc 第đệ 十thập 九cửu


無vô 名danh 曰viết 。


夫phu 真chân 由do 離ly 起khởi 。 偽ngụy 因nhân 著trước 生sanh 。 著trước 故cố 有hữu 得đắc 。 離ly 故cố 無vô 名danh 。 是thị 以dĩ 則tắc 真chân 者giả 同đồng 真chân 。 法pháp 偽ngụy 者giả 同đồng 偽ngụy 。 子tử 以dĩ 有hữu 得đắc 為vi 得đắc 。 故cố 求cầu 於ư 有hữu 得đắc 耳nhĩ 。 吾ngô 以dĩ 無vô 得đắc 為vi 得đắc 。 故cố 得đắc 在tại 於ư 無vô 得đắc 也dã 。 且thả 談đàm 論luận 之chi 作tác 。 必tất 先tiên 定định 其kỳ 本bổn 。 既ký 論luận 涅Niết 槃Bàn 。 不bất 可khả 離ly 涅Niết 槃Bàn 而nhi 語ngữ 涅Niết 槃Bàn 也dã 。 若nhược 即tức 涅Niết 槃Bàn 以dĩ 興hưng 言ngôn 。 誰thùy 獨độc 非phi 涅Niết 槃Bàn 而nhi 欲dục 得đắc 之chi 耶da 。 何hà 者giả 。 夫phu 涅Niết 槃Bàn 之chi 道Đạo 。 妙diệu 盡tận 常thường 數số 。 融dung 治trị 二nhị 儀nghi 。 蕩đãng 滌địch 萬vạn 有hữu 。 均quân 天thiên 人nhân 。 同đồng 一nhất 異dị 。 內nội 視thị 不bất 已dĩ 見kiến 。 返phản 聽thính 不bất 我ngã 聞văn 。 未vị 嘗thường 有hữu 得đắc 。 未vị 嘗thường 無vô 得đắc 。 經kinh 曰viết 。


涅Niết 槃Bàn 非phi 眾chúng 生sanh 。 亦diệc 不bất 異dị 眾chúng 生sanh 。


維duy 摩ma 詰cật 言ngôn 。


若nhược 彌Di 勒Lặc 得đắc 滅diệt 度độ 者giả 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 亦diệc 當đương 滅diệt 度độ 。


所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 本bổn 性tánh 常thường 滅diệt 。 不bất 復phục 更cánh 滅diệt 。


此thử 名danh 滅diệt 度độ 。 在tại 於ư 無vô 滅diệt 者giả 也dã 。 然nhiên 則tắc 眾chúng 生sanh 非phi 眾chúng 生sanh 。 誰thùy 為vi 得đắc 之chi 者giả 。 涅Niết 槃Bàn 非phi 涅Niết 槃Bàn 。 誰thùy 為vi 可khả 得đắc 者giả 。 《# 放phóng 光quang 》# 云vân 。


菩Bồ 提Đề 從tùng 有hữu 得đắc 耶da 。


答đáp 曰viết 。

不phủ 也dã 。 從tùng 無vô 得đắc 耶da 。


答đáp 曰viết 。

不phủ 也dã 。 從tùng 有hữu 無vô 得đắc 耶da 。


答đáp 曰viết 。

不phủ 也dã 。 離ly 有hữu 無vô 得đắc 耶da 。


答đáp 曰viết 。

不phủ 也dã 。 然nhiên 則tắc 都đô 無vô 得đắc 耶da 。


答đáp 曰viết 。

不phủ 也dã 。 是thị 義nghĩa 云vân 何hà 。


答đáp 曰viết 。

無vô 所sở 得đắc 故cố 為vi 得đắc 也dã 。 是thị 故cố 得đắc 無vô 所sở 得đắc 也dã 。


無vô 所sở 得đắc 謂vị 之chi 得đắc 者giả 。 誰thùy 獨độc 不bất 然nhiên 耶da 。 然nhiên 則tắc 玄huyền 道đạo 在tại 於ư 絕tuyệt 域vực 。 故cố 不bất 得đắc 以dĩ 得đắc 之chi 。 妙diệu 智trí 存tồn 乎hồ 物vật 外ngoại 。 故cố 不bất 知tri 以dĩ 知tri 之chi 。 大đại 象tượng 隱ẩn 於ư 無vô 形hình 。 故cố 不bất 見kiến 以dĩ 見kiến 之chi 。 大đại 音âm 匿nặc 於ư 希hy 聲thanh 。 故cố 不bất 聞văn 以dĩ 聞văn 之chi 。 故cố 能năng 囊nang 括quát 終chung 古cổ 導đạo 達đạt 群quần 方phương 。 亭đình 毒độc 蒼thương 生sanh 疎sơ 而nhi 不bất 漏lậu 。 汪uông 哉tai 洋dương 哉tai 。 何hà 莫mạc 由do 之chi 哉tai 。 故cố 梵Phạm 志Chí 曰viết 。


吾ngô 聞văn 佛Phật 道Đạo 。 厥quyết 義nghĩa 弘hoằng 深thâm 。 汪uông 洋dương 無vô 涯nhai 。 靡mĩ 不bất 成thành 就tựu 。 靡mĩ 不bất 度độ 生sanh 。


然nhiên 則tắc 三tam 乘thừa 之chi 路lộ 開khai 。 真chân 偽ngụy 之chi 途đồ 辯biện 。 賢hiền 聖thánh 之chi 道Đạo 存tồn 。 無vô 名danh 之chi 致trí 顯hiển 矣hĩ 。


涅Niết 槃Bàn 無vô 名danh 論luận (# 終chung )#


肇triệu 論luận (# 終chung )#



Phiên âm: 2/4/2016 ◊ Cập nhật: 2/4/2016
Lưu ý: Phần dịch thuật này được thực hiện tự động qua lập trình vi tính và hoàn toàn chưa kiểm tra.