十Thập 二Nhị 門Môn 論Luận 宗Tông 致Trí 義Nghĩa 記Ký 卷quyển 下hạ
Thập Nhị Môn Luận Tông Trí Nghĩa Ký ♦ Quyển hạ

京kinh 西tây 大đại 寺tự 沙Sa 門Môn 釋thích 法Pháp 藏tạng 述thuật


觀quán 有hữu 果quả 無vô 果quả 門môn 第đệ 二nhị


釋thích 此thử 門môn 略lược 作tác 四tứ 句cú 。 一nhất 釋thích 名danh 者giả 。 諸chư 門môn 名danh 皆giai 有hữu 三tam 義nghĩa 。 一nhất 舉cử 觀quán 智trí 為vi 能năng 觀quán 。 二nhị 舉cử 所sở 遣khiển 託thác 為vi 門môn 。 則tắc 所sở 觀quán 有hữu 果quả 無vô 果quả 是thị 也dã 。 三tam 入nhập 門môn 見kiến 真chân 。 則tắc 下hạ 文văn 真chân 空không 是thị 。 皆giai 從tùng 初sơ 二nhị 義nghĩa 題đề 章chương 。 二nhị 來lai 意ý 者giả 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 前tiền 品phẩm 總tổng 破phá 因nhân 緣duyên 及cập 果quả 皆giai 空không 。 今kim 此thử 別biệt 剋khắc 因nhân 中trung 有hữu 無vô 。 以dĩ 顯hiển 無vô 生sanh 。 故cố 次thứ 來lai 也dã 。 二nhị 前tiền 以dĩ 因nhân 緣duyên 及cập 果quả 自tự 他tha 形hình 奪đoạt 。 以dĩ 顯hiển 無vô 生sanh 。 今kim 則tắc 以dĩ 因nhân 中trung 有hữu 無vô 。 徵trưng 辨biện 無vô 生sanh 。 令linh 前tiền 真chân 空không 轉chuyển 。 極cực 明minh 了liễu 故cố 。 令linh 執chấp 有hữu 無vô 者giả 心tâm 轉chuyển 無vô 寄ký 故cố 。 是thị 故cố 來lai 也dã 。 三tam 宗tông 趣thú 者giả 。 先tiên 敘tự 所sở 破phá 。 一nhất 外ngoại 道đạo 。 謂vị 僧Tăng 佉khư 計kế 因nhân 中trung 有hữu 果quả 。 衛vệ 世thế 計kế 因nhân 中trung 無vô 果quả 。 尼ni 揵kiền 計kế 因nhân 中trung 亦diệc 有hữu 果quả 亦diệc 無vô 果quả 。 若nhược 提đề 計kế 因nhân 中trung 非phi 有hữu 果quả 非phi 無vô 果quả 。 二nhị 小Tiểu 乘Thừa 。 薩tát 婆bà 多đa 計kế 因nhân 中trung 有hữu 果quả 性tánh 。 經kinh 部bộ 計kế 因nhân 中trung 無vô 果quả 體thể 。 又hựu 大đại 眾chúng 部bộ 計kế 過quá 未vị 是thị 無vô 。 則tắc 是thị 中trung 無vô 果quả 也dã 。 犢độc 子tử 部bộ 計kế 。 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 。 以dĩ 無vô 事sự 而nhi 有hữu 性tánh 故cố 。 義nghĩa 準chuẩn 。 法pháp 相tướng 大Đại 乘Thừa 說thuyết 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 以dĩ 待đãi 緣duyên 故cố 不bất 有hữu 。 為vi 因nhân 故cố 不bất 無vô 。 如như 是thị 等đẳng 文văn 。 皆giai 是thị 所sở 破phá 。 二nhị 所sở 顯hiển 宗tông 。 謂vị 只chỉ 由do 此thử 四tứ 句cú 為vi 所sở 由do 故cố 。 俱câu 不bất 得đắc 生sanh 。 不bất 待đãi 生sanh 處xứ 。 是thị 所sở 入nhập 宗tông 也dã 。 四tứ 釋thích 文văn 中trung 四tứ 。 一nhất 總tổng 標tiêu 。 二nhị 別biệt 釋thích 。 三tam 結kết 宗tông 。 四tứ 類loại 遣khiển 。 初sơ 中trung 二nhị 。 先tiên 標tiêu 宗tông 生sanh 起khởi 。 後hậu 舉cử 頌tụng 立lập 宗tông 。 此thử 可khả 知tri 。 二nhị 別biệt 釋thích 中trung 二nhị 。 初sơ 舉cử 頌tụng 立lập 三tam 章chương 門môn 。 二nhị 何hà 以dĩ 故cố 下hạ 釋thích 。 釋thích 中trung 三tam 。 先tiên 釋thích 因nhân 中trung 有hữu 果quả 不bất 生sanh 。 次thứ 釋thích 無vô 。 後hậu 釋thích 俱câu 。 釋thích 有hữu 不bất 成thành 生sanh 中trung 。 有hữu 十thập 五ngũ 番phiên 。 初sơ 一nhất 恆hằng 生sanh 不bất 生sanh 破phá 。 於ư 中trung 四tứ 。 初sơ 出xuất 過quá 。 二nhị 牒điệp 計kế 破phá 。 三tam 遮già 救cứu 破phá 。 四tứ 結kết 成thành 破phá 。 前tiền 二nhị 縱túng/tung 破phá 。 謂vị 將tương 已dĩ 生sanh 同đồng 未vị 生sanh 。 則tắc 應ưng 恆hằng 生sanh 。 後hậu 二nhị 奪đoạt 破phá 。 將tương 未vị 生sanh 同đồng 已dĩ 生sanh 。 則tắc 應ưng 恆hằng 不bất 生sanh 。 前tiền 中trung 第đệ 二nhị 牒điệp 計kế 破phá 中trung 。 量lượng 云vân 。 因nhân 應ưng 生sanh 果quả 已dĩ 更cánh 生sanh 。 以dĩ 因nhân 中trung 常thường 有hữu 果quả 故cố 。 如như 未vị 生sanh 果quả 因nhân 。 以dĩ 未vị 生sanh 與dữ 生sanh 因nhân 位vị 不bất 改cải 故cố 。 又hựu 以dĩ 已dĩ 生sanh 之chi 果quả 不bất 異dị 未vị 生sanh 時thời 故cố 。 是thị 故cố 因nhân 中trung 恆hằng 有hữu 常thường 生sanh 也dã 。 從tùng 是thị 有hữu 邊biên 復phục 應ưng 更cánh 生sanh 者giả 。 謂vị 此thử 果quả 法pháp 在tại 因nhân 出xuất 因nhân 俱câu 是thị 有hữu 故cố 。 在tại 因nhân 既ký 生sanh 。 出xuất 因nhân 何hà 得đắc 不bất 生sanh 。 是thị 故cố 生sanh 已dĩ 更cánh 生sanh 。 是thị 則tắc 無vô 窮cùng 。 此thử 是thị 重trọng/trùng 生sanh 無vô 窮cùng 。 三tam 遮già 救cứu 破phá 。 亦diệc 是thị 恆hằng 不bất 生sanh 破phá 。 於ư 中trung 先tiên 牒điệp 外ngoại 救cứu 云vân 。 已dĩ 生sanh 是thị 事sự 成thành 。 事sự 成thành 不bất 須tu 生sanh 。 未vị 生sanh 是thị 性tánh 有hữu 。 性tánh 有hữu 故cố 須tu 生sanh 。 後hậu 正chánh 破phá 云vân 。 無vô 生sanh 理lý 者giả 。 既ký 已dĩ 生sanh 是thị 有hữu 。 而nhi 不bất 更cánh 生sanh 。 未vị 生sanh 亦diệc 有hữu 。 應ưng 亦diệc 不bất 生sanh 。 故cố 云vân 終chung 無vô 生sanh 理lý 。 亦diệc 有hữu 量lượng 云vân 。 未vị 生sanh 因nhân 應ưng 不bất 生sanh 果quả 。 以dĩ 因nhân 中trung 有hữu 果quả 無vô 生sanh 理lý 故cố 。 如như 已dĩ 生sanh 果quả 因nhân 。 此thử 是thị 常thường 不bất 生sanh 過quá 。 若nhược 以dĩ 已dĩ 同đồng 未vị 。 則tắc 應ưng 常thường 生sanh 。 若nhược 以dĩ 未vị 同đồng 已dĩ 。 則tắc 應ưng 常thường 不bất 生sanh 。 由do 具cụ 斯tư 失thất 。 是thị 故cố 第đệ 四tứ 。 總tổng 結kết 無vô 生sanh 。 第đệ 二nhị 俱câu 有hữu 不bất 齊tề 破phá 。 破phá 意ý 云vân 。 若nhược 已dĩ 未vị 俱câu 有hữu 。 遂toại 得đắc 一nhất 生sanh 一nhất 不bất 生sanh 。 亦diệc 可khả 已dĩ 生sanh 與dữ 未vị 生sanh 。 一nhất 有hữu 一nhất 不bất 有hữu 。 若nhược 言ngôn 未vị 是thị 性tánh 有hữu 故cố 有hữu 生sanh 。 已dĩ 是thị 事sự 有hữu 故cố 不bất 生sanh 。 亦diệc 可khả 生sanh 亦diệc 有hữu 二nhị 生sanh 。 一nhất 是thị 性tánh 生sanh 故cố 。 二nhị 是thị 事sự 生sanh 故cố 。 不bất 生sanh 文văn 中trung 。 初sơ 牒điệp 執chấp 。 後hậu 正chánh 破phá 。 可khả 知tri 。 第đệ 三tam 已dĩ 未vị 相tương 違vi 破phá 。 此thử 中trung 先tiên 正chánh 破phá 。 後hậu 釋thích 成thành 。 初sơ 者giả 。 生sanh 與dữ 未vị 生sanh 既ký 是thị 相tương 違vi 。 未vị 生sanh 是thị 有hữu 。 生sanh 已dĩ 應ưng 無vô 。 以dĩ 相tương 違vi 故cố 。 如như 明minh 闇ám 等đẳng 。 釋thích 中trung 二nhị 作tác 亦diệc 相tương 違vi 者giả 。 未vị 生sanh 以dĩ 有hữu 作tác 相tương/tướng 。 生sanh 已dĩ 亦diệc 以dĩ 有hữu 作tác 相tương/tướng 。 已dĩ 未vị 既ký 其kỳ 相tương 反phản 。 作tác 相tương/tướng 那na 不bất 相tương 違vi 。 故cố 令linh 不bất 齊tề 也dã 。 亦diệc 可khả 此thử 是thị 易dị 位vị 失thất 體thể 破phá 。 謂vị 未vị 生sanh 既ký 是thị 有hữu 後hậu 作tác 。 生sanh 已dĩ 應ưng 失thất 自tự 體thể 。 以dĩ 失thất 未vị 生sanh 位vị 故cố 。 第đệ 四tứ 已dĩ 未vị 無vô 別biệt 破phá 。 謂vị 汝nhữ 若nhược 不bất 受thọ 相tương 違vi 之chi 患hoạn 。 則tắc 墮đọa 無vô 差sai 之chi 咎cữu 。 量lượng 云vân 。 未vị 生sanh 應ưng 即tức 是thị 已dĩ 生sanh 。 以dĩ 體thể 俱câu 有hữu 無vô 別biệt 故cố 。 猶do 如như 已dĩ 生sanh 前tiền 。 以dĩ 已dĩ 未vị 徵trưng 自tự 體thể 。 自tự 體thể 不bất 得đắc 一nhất 。 今kim 以dĩ 自tự 體thể 徵trưng 已dĩ 未vị 。 已dĩ 未vị 不bất 得đắc 殊thù 。 文văn 中trung 三tam 。 謂vị 標tiêu 釋thích 結kết 可khả 知tri 。 第đệ 五ngũ 先tiên 成thành 無vô 用dụng 破phá 。 謂vị 果quả 已dĩ 先tiên 有hữu 。 因nhân 無vô 生sanh 用dụng 。 如như 果quả 在tại 器khí 。 器khí 無vô 生sanh 果quả 之chi 用dụng 。 故cố 云vân 作tác 已dĩ 不bất 作tác 等đẳng 也dã 。 文văn 中trung 三tam 。 初sơ 正chánh 破phá 。 二nhị 舉cử 例lệ 。 三tam 結kết 非phi 。 可khả 知tri 。 第đệ 六lục 已dĩ 有hữu 應ưng 見kiến 破phá 。 先tiên 正chánh 破phá 。 謂vị 果quả 若nhược 有hữu 而nhi 不bất 見kiến 者giả 。 更cánh 以dĩ 何hà 法pháp 知tri 此thử 有hữu 耶da 。 量lượng 云vân 。 有hữu 是thị 不bất 有hữu 。 以dĩ 不bất 見kiến 故cố 。 猶do 如như 無vô 物vật 。 二nhị 破phá 救cứu 。 救cứu 以dĩ 未vị 變biến 無vô 相tướng 。 是thị 故cố 不bất 見kiến 。 破phá 意ý 泥nê 中trung 既ký 未vị 變biến 而nhi 無vô 缾bình 相tương/tướng 者giả 。 與dữ 泥nê 中trung 亦diệc 無vô 馬mã 相tương/tướng 。 是thị 二nhị 有hữu 何hà 別biệt 。 泥nê 中trung 無vô 馬mã 相tương/tướng 。 亦diệc 則tắc 無vô 馬mã 體thể 。 泥nê 中trung 無vô 缾bình 相tương/tướng 。 豈khởi 得đắc 有hữu 缾bình 體thể 。 量lượng 可khả 知tri 。 結kết 可khả 知tri 。 又hựu 泥nê 中trung 無vô 馬mã 相tương/tướng 。 無vô 由do 知tri 有hữu 馬mã 。 泥nê 中trung 亦diệc 無vô 缾bình 相tương/tướng 。 以dĩ 何hà 知tri 有hữu 缾bình 。 亦diệc 有hữu 量lượng 可khả 知tri 。 此thử 後hậu 亦diệc 是thị 徵trưng 果quả 以dĩ 相tương 破phá 。 第đệ 七thất 窮cùng 變biến 失thất 果quả 破phá 。 於ư 中trung 二nhị 。 先tiên 正chánh 破phá 。 後hậu 破phá 救cứu 。 前tiền 中trung 三tam 。 初sơ 以dĩ 變biến 同đồng 果quả 破phá 。 果quả 有hữu 變biến 亦diệc 有hữu 者giả 。 今kim 應ưng 可khả 見kiến 。 此thử 縱túng/tung 破phá 也dã 。 而nhi 實thật 下hạ 。 就tựu 理lý 結kết 非phi 。 則tắc 奪đoạt 破phá 也dã 。 二nhị 若nhược 謂vị 未vị 變biến 下hạ 。 以dĩ 果quả 同đồng 變biến 破phá 。 變biến 無vô 果quả 亦diệc 無vô 。 則tắc 失thất 於ư 果quả 法pháp 。 以dĩ 變biến 初sơ 無vô 。 後hậu 畢tất 不bất 有hữu 。 以dĩ 彼bỉ 宗tông 中trung 果quả 若nhược 先tiên 無vô 後hậu 終chung 不bất 生sanh 故cố 。 是thị 故cố 變biến 終chung 不bất 得đắc 有hữu 。 變biến 終chung 不bất 得đắc 有hữu 故cố 。 果quả 則tắc 永vĩnh 無vô 也dã 。 三tam 有hữu 無vô 不bất 定định 破phá 。 乖quai 本bổn 計kế 故cố 。 違vi 自tự 言ngôn 故cố 。 文văn 可khả 見kiến 。 二nhị 破phá 救cứu 中trung 四tứ 。 一nhất 外ngoại 救cứu 。 二nhị 正chánh 破phá 。 三tam 重trọng/trùng 救cứu 四tứ 重trọng/trùng 破phá 。 初sơ 外ngoại 救cứu 意ý 。 引dẫn 世thế 八bát 緣duyên 。 證chứng 變biến 是thị 有hữu 而nhi 無vô 示thị 現hiện 。 是thị 故cố 上thượng 來lai 諸chư 難nạn 無vô 不bất 雪tuyết 也dã 。 文văn 中trung 三tam 。 初sơ 一nhất 句cú 標tiêu 自tự 宗tông 。 二nhị 凡phàm 物vật 下hạ 引dẫn 自tự 類loại 。 三tam 汝nhữ 說thuyết 因nhân 中trung 下hạ 結kết 破phá 非phi 。 引dẫn 類loại 中trung 四tứ 。 一nhất 標tiêu 。 二nhị 列liệt 。 三tam 釋thích 。 四tứ 結kết 。 並tịnh 可khả 知tri 。 外ngoại 意ý 取thủ 第đệ 八bát 為vi 量lượng 耳nhĩ 。 二nhị 正chánh 破phá 中trung 三tam 。 初sơ 總tổng 揀giản 不bất 同đồng 。 二nhị 次thứ 第đệ 別biệt 揀giản 。 三tam 別biệt 破phá 第đệ 八bát 。 謂vị 始thỉ 終chung 一nhất 故cố 。 俱câu 定định 有hữu 故cố 。 不bất 得đắc 改cải 也dã 。 比tỉ 量lượng 可khả 知tri 。 三tam 重trọng/trùng 救cứu 可khả 知tri 。 四tứ 重trọng/trùng 破phá 中trung 三tam 。 一nhất 以dĩ 果quả 同đồng 麁thô 失thất 果quả 破phá 。 謂vị 汝nhữ 言ngôn 未vị 生sanh 時thời 細tế 。 則tắc 麁thô 果quả 先tiên 無vô 。 乖quai 汝nhữ 自tự 宗tông 。 二nhị 又hựu 因nhân 中trung 下hạ 。 以dĩ 細tế 奪đoạt 麁thô 失thất 果quả 破phá 。 謂vị 汝nhữ 若nhược 言ngôn 生sanh 已dĩ 轉chuyển 麁thô 。 則tắc 細tế 非phi 果quả 。 不bất 得đắc 言ngôn 果quả 細tế 故cố 。 不bất 可khả 得đắc 也dã 。 麁thô 細tế 並tịnh 撿kiểm 。 果quả 體thể 本bổn 無vô 。 三tam 如như 是thị 下hạ 結kết 呵ha 情tình 計kế 。 第đệ 八bát 自tự 壞hoại 因nhân 果quả 破phá 中trung 。 初sơ 牒điệp 計kế 標tiêu 壞hoại 。 二nhị 何hà 以dĩ 故cố 下hạ 釋thích 顯hiển 壞hoại 相tương/tướng 。 此thử 中trung 先tiên 釋thích 因nhân 壞hoại 。 以dĩ 因nhân 無vô 因nhân 。 但đãn 是thị 果quả 法pháp 所sở 寄ký 住trú 處xứ 故cố 。 如như 器khí 中trung 果quả 。 器khí 非phi 果quả 因nhân 故cố 。 縷lũ 等đẳng 是thị 法pháp 。 器khí 等đẳng 為ví 喻dụ 。 比tỉ 量lượng 可khả 知tri 。 二nhị 若nhược 因nhân 壞hoại 下hạ 釋thích 果quả 壞hoại 。 初sơ 相tương 待đãi 破phá 。 次thứ 釋thích 破phá 可khả 知tri 。 第đệ 九cửu 失thất 法pháp 虛hư 求cầu 破phá 。 於ư 中trung 三tam 。 先tiên 標tiêu 不bất 作tác 故cố 壞hoại 於ư 果quả 。 謂vị 果quả 若nhược 先tiên 有hữu 。 先tiên 有hữu 故cố 。 則tắc 非phi 所sở 作tác 。 非phi 所sở 作tác 故cố 。 不bất 得đắc 名danh 果quả 。 則tắc 失thất 果quả 也dã 。 二nhị 何hà 以dĩ 故cố 下hạ 。 釋thích 不bất 作tác 故cố 壞hoại 於ư 因nhân 。 謂vị 終chung 不bất 以dĩ 果quả 於ư 中trung 住trụ 故cố 。 說thuyết 因nhân 有hữu 能năng 作tác 。 是thị 故cố 無vô 能năng 作tác 故cố 。 則tắc 無vô 因nhân 也dã 。 三tam 如như 是thị 下hạ 結kết 虛hư 求cầu 。 謂vị 因nhân 果quả 既ký 俱câu 無vô 。 何hà 須tu 妄vọng 求cầu 於ư 有hữu 無vô 。 又hựu 前tiền 門môn 則tắc 因nhân 壞hoại 故cố 果quả 壞hoại 。 此thử 門môn 果quả 壞hoại 又hựu 失thất 因nhân 。 因nhân 以dĩ 生sanh 果quả 為vi 能năng 作tác 。 果quả 以dĩ 從tùng 生sanh 為vi 所sở 作tác 。 果quả 既ký 先tiên 有hữu 。 則tắc 因nhân 失thất 能năng 作tác 之chi 功công 。 果quả 壞hoại 從tùng 生sanh 之chi 義nghĩa 。 是thị 故cố 俱câu 失thất 也dã 。 第đệ 十thập 相tương/tướng 無vô 體thể 失thất 破phá 。 此thử 與dữ 前tiền 責trách 泥nê 中trung 缾bình 相tương/tướng 何hà 別biệt 者giả 。 前tiền 徵trưng 體thể 相tướng 。 此thử 責trách 標tiêu 相tương/tướng 。 故cố 異dị 也dã 。 文văn 中trung 三tam 。 初sơ 縱túng/tung 有hữu 徵trưng 相tương/tướng 。 二nhị 舉cử 例lệ 指chỉ 事sự 。 三tam 如như 是thị 下hạ 正chánh 奪đoạt 情tình 執chấp 。 並tịnh 可khả 知tri 。 第đệ 十thập 一nhất 責trách 果quả 無vô 從tùng 破phá 。 於ư 中trung 三tam 。 先tiên 牒điệp 果quả 不bất 從tùng 因nhân 。 二nhị 若nhược 因nhân 不bất 下hạ 撿kiểm 果quả 正chánh 無vô 從tùng 。 三tam 若nhược 果quả 無vô 下hạ 結kết 俱câu 無vô 。 可khả 知tri 。 第đệ 十thập 二nhị 自tự 壞hoại 二nhị 聚tụ 破phá 。 於ư 中trung 四tứ 。 初sơ 標tiêu 執chấp 示thị 過quá 。 量lượng 云vân 。 果quả 應ưng 是thị 常thường 。 以dĩ 無vô 從tùng 作tác 故cố 。 如như 涅Niết 槃Bàn 性tánh 。 二nhị 若nhược 果quả 下hạ 壞hoại 失thất 有hữu 為vi 。 三tam 若nhược 一nhất 切thiết 下hạ 壞hoại 失thất 無vô 為vi 。 四tứ 結kết 非phi 呵ha 止chỉ 。 並tịnh 可khả 知tri 。 第đệ 十thập 三tam 因nhân 因nhân 無vô 窮cùng 破phá 。 於ư 中trung 二nhị 。 先tiên 正chánh 破phá 。 後hậu 破phá 救cứu 。 初sơ 中trung 三tam 。 先tiên 牒điệp 執chấp 示thị 過quá 。 二nhị 如như 氎điệp 下hạ 引dẫn 類loại 。 亦diệc 是thị 約ước 情tình 縱túng/tung 有hữu 。 謂vị 因nhân 中trung 有hữu 果quả 。 此thử 果quả 復phục 為vi 餘dư 因nhân 。 於ư 中trung 復phục 有hữu 餘dư 果quả 。 如như 是thị 則tắc 無vô 窮cùng 。 依y 涅Niết 槃Bàn 經kinh 。 如như 牛ngưu 中trung 先tiên 有hữu 乳nhũ 。 此thử 乳nhũ 有hữu 酪lạc 。 乃nãi 至chí 醍đề 醐hồ 。 是thị 故cố 牛ngưu 中trung 五ngũ 味vị 已dĩ 具cụ 。 又hựu 云vân 。 明minh 當đương 服phục 酥tô 。 今kim 已dĩ 患hoạn 嗅khứu 。 乃nãi 至chí 食thực 中trung 應ưng 有hữu 等đẳng 。 又hựu 賣mại 草thảo 馬mã 應ưng 取thủ 駒câu 中trung 復phục 有hữu 駒câu 。 如như 是thị 一nhất 馬mã 應ưng 則tắc 是thị 一nhất 群quần 。 此thử 之chi 謂vị 也dã 。 三tam 而nhi 實thật 下hạ 就tựu 理lý 奪đoạt 無vô 。 謂vị 既ký 因nhân 中trung 果quả 內nội 異dị 果quả 是thị 無vô 。 不bất 與dữ 作tác 因nhân 。 因nhân 中trung 之chi 果quả 是thị 則tắc 不bất 有hữu 也dã 。 二nhị 破phá 救cứu 中trung 四tứ 。 初sơ 牒điệp 執chấp 總tổng 非phi 。 二nhị 何hà 以dĩ 故cố 下hạ 釋thích 非phi 顯hiển 破phá 。 破phá 意ý 云vân 。 若nhược 如như 地địa 香hương 要yếu 待đãi 緣duyên 發phát 者giả 。 未vị 發phát 之chi 時thời 不bất 名danh 為vi 果quả 。 汝nhữ 以dĩ 可khả 了liễu 為vi 果quả 故cố 。 水thủy 是thị 能năng 了liễu 。 香hương 是thị 可khả 了liễu 。 了liễu 是thị 作tác 故cố 可khả 名danh 果quả 。 缾bình 等đẳng 既ký 先tiên 有hữu 。 非phi 是thị 作tác 故cố 。 不bất 是thị 果quả 也dã 。 三tam 重trọng/trùng 釋thích 。 四tứ 結kết 非phi 。 並tịnh 可khả 知tri 。 第đệ 十thập 四tứ 同đồng 了liễu 失thất 生sanh 破phá 。 謂vị 汝nhữ 以dĩ 水thủy 發phát 地địa 香hương 但đãn 是thị 了liễu 因nhân 。 缾bình 等đẳng 爾nhĩ 者giả 。 應ưng 兼kiêm 成thành 餘dư 。 如như 燈đăng 照chiếu 缾bình 。 亦diệc 照chiếu 餘dư 故cố 。 又hựu 汝nhữ 為vi 以dĩ 作tác 為vi 果quả 。 為vi 以dĩ 了liễu 為vi 果quả 。 果quả 若nhược 是thị 作tác 。 缾bình 等đẳng 先tiên 有hữu 。 非phi 作tác 不bất 名danh 果quả 。 果quả 若nhược 是thị 了liễu 泥nê 等đẳng 了liễu 缾bình 。 何hà 不bất 亦diệc 兼kiêm 生sanh 餘dư 物vật 耶da 。 文văn 中trung 四tứ 。 初sơ 法pháp 二nhị 喻dụ 三tam 合hợp 四tứ 結kết 。 並tịnh 可khả 知tri 。 第đệ 十thập 五ngũ 二nhị 作tác 不bất 成thành 破phá 。 謂vị 以dĩ 果quả 先tiên 有hữu 故cố 。 何hà 者giả 今kim 作tác 。 何hà 者giả 當đương 作tác 。 彼bỉ 宗tông 計kế 有hữu 二nhị 作tác 異dị 故cố 。 失thất 自tự 執chấp 也dã 。 文văn 中trung 先tiên 責trách 後hậu 結kết 。 可khả 知tri 。 上thượng 來lai 釋thích 先tiên 有hữu 不bất 生sanh 章chương 訖ngật 。 第đệ 二nhị 大đại 段đoạn 。 釋thích 先tiên 無vô 亦diệc 不bất 生sanh 。 於ư 中trung 有hữu 五ngũ 番phiên 。 一nhất 因nhân 同đồng 非phi 因nhân 破phá 。 於ư 中trung 二nhị 。 先tiên 正chánh 破phá 。 後hậu 破phá 救cứu 。 破phá 救cứu 中trung 。 先tiên 救cứu 後hậu 破phá 。 破phá 中trung 二nhị 。 先tiên 等đẳng 無vô 生sanh 異dị 果quả 。 後hậu 齊tề 無vô 為vi 異dị 因nhân 。 比tỉ 量lượng 並tịnh 可khả 知tri 。 第đệ 二nhị 一nhất 因nhân 多đa 果quả 破phá 。 於ư 中trung 先tiên 正chánh 破phá 。 後hậu 破phá 救cứu 。 前tiền 中trung 約ước 縱túng/tung 破phá 。 謂vị 一nhất 因nhân 應ưng 生sanh 一nhất 切thiết 物vật 等đẳng 。 以dĩ 是thị 無vô 故cố 。 後hậu 若nhược 因nhân 中trung 下hạ 奪đoạt 破phá 。 謂vị 若nhược 無vô 者giả 。 不bất 應ưng 諸chư 因nhân 於ư 諸chư 果quả 各các 各các 有hữu 力lực 能năng 生sanh 果quả 。 今kim 既ký 諸chư 因nhân 各các 各các 於ư 自tự 果quả 有hữu 力lực 。 故cố 知tri 非phi 無vô 。 如như 須tu 油du 下hạ 舉cử 事sự 曉hiểu 示thị 。 二nhị 破phá 救cứu 中trung 。 先tiên 牒điệp 計kế 總tổng 非phi 。 二nhị 釋thích 顯hiển 非phi 義nghĩa 。 謂vị 從tùng 麻ma 出xuất 油du 是thị 生sanh 。 此thử 世thế 人nhân 虛hư 妄vọng 謂vị 生sanh 。 而nhi 實thật 不bất 生sanh 。 與dữ 沙sa 無vô 別biệt 。 是thị 故cố 徵trưng 責trách 則tắc 不bất 成thành 生sanh 。 更cánh 以dĩ 何hà 法pháp 知tri 有hữu 生sanh 也dã 。 三tam 是thị 故cố 下hạ 結kết 非phi 呵ha 執chấp 。 第đệ 三tam 猶do 豫dự 同đồng 疑nghi 破phá 。 於ư 中trung 三tam 。 初sơ 標tiêu 自tự 意ý 。 謂vị 恐khủng 外ngoại 人nhân 雖tuy 無vô 執chấp 因nhân 中trung 無vô 果quả 。 見kiến 論luận 主chủ 以dĩ 沙sa 例lệ 麻ma 麻ma 中trung 無vô 義nghĩa 不bất 成thành 。 則tắc 謂vị 論luận 主chủ 許hứa 其kỳ 是thị 有hữu 。 意ý 欲dục 移di 無vô 執chấp 有hữu 。 是thị 故cố 論luận 主chủ 還hoàn 遮già 云vân 。 我ngã 非phi 直trực 破phá 汝nhữ 計kế 無vô 。 有hữu 等đẳng 亦diệc 破phá 。 故cố 云vân 破phá 一nhất 切thiết 因nhân 果quả 也dã 。 二nhị 若nhược 因nhân 中trung 下hạ 釋thích 一nhất 切thiết 不bất 成thành 。 謂vị 三tam 因nhân 俱câu 不bất 成thành 生sanh 。 三tam 是thị 故cố 下hạ 結kết 同đồng 疑nghi 。 謂vị 汝nhữ 但đãn 言ngôn 見kiến 麻ma 出xuất 油du 。 而nhi 不bất 知tri 麻ma 中trung 為vi 是thị 有hữu 。 為vi 是thị 無vô 。 為vi 俱câu 有hữu 無vô 。 是thị 則tắc 汝nhữ 於ư 自tự 因nhân 同đồng 疑nghi 不bất 了liễu 。 何hà 得đắc 成thành 生sanh 。 第đệ 四tứ 因nhân 相tương/tướng 不bất 成thành 破phá 。 於ư 中trung 二nhị 。 先tiên 牒điệp 執chấp 不bất 成thành 因nhân 。 二nhị 釋thích 顯hiển 不bất 成thành 相tương/tướng 。 於ư 中trung 先tiên 釋thích 因nhân 不bất 成thành 。 謂vị 親thân 疏sớ/sơ 非phi 一nhất 故cố 云vân 諸chư 因nhân 。 於ư 中trung 無vô 果quả 法pháp 故cố 云vân 無vô 法pháp 也dã 。 若nhược 一nhất 種chủng 俱câu 無vô 果quả 法pháp 。 不bất 知tri 何hà 者giả 。 是thị 親thân 因nhân 故cố 能năng 作tác 。 何hà 者giả 是thị 疏sớ/sơ 因nhân 故cố 能năng 成thành 。 又hựu 若nhược 無vô 果quả 法pháp 。 何hà 作tác 何hà 成thành 。 無vô 作tác 成thành 故cố 。 則tắc 非phi 因nhân 也dã 。 此thử 文văn 倒đảo 。 應ưng 云vân 。 若nhược 無vô 果quả 法pháp 此thử 因nhân 能năng 作tác 何hà 等đẳng 。 能năng 成thành 何hà 等đẳng 。 以dĩ 無vô 成thành 作tác 故cố 亦diệc 無vô 因nhân 。 二nhị 釋thích 果quả 不bất 成thành 。 如như 是thị 因nhân 不bất 成thành 故cố 親thân 因nhân 名danh 作tác 者giả 。 不bất 得đắc 有hữu 所sở 作tác 果quả 也dã 。 使sử 作tác 者giả 是thị 疏sớ/sơ 因nhân 。 亦diệc 不bất 得đắc 有hữu 果quả 也dã 。 又hựu 有hữu 論luận 本bổn 使sử 字tự 作tác 所sở 字tự 。 則tắc 作tác 者giả 是thị 匠tượng 人nhân 。 無vô 果quả 法pháp 可khả 作tác 。 故cố 不bất 得đắc 有hữu 所sở 作tác 。 所sở 作tác 是thị 泥nê 因nhân 。 亦diệc 不bất 得đắc 有hữu 所sở 作tác 。 以dĩ 泥nê 是thị 人nhân 功công 所sở 用dụng 作tác 故cố 。 第đệ 五ngũ 反phản 難nạn/nan 乖quai 宗tông 破phá 。 於ư 中trung 三tam 。 初sơ 外ngoại 人nhân 反phản 難nạn/nan 論luận 主chủ 。 二nhị 論luận 主chủ 顯hiển 彼bỉ 乖quai 宗tông 之chi 失thất 。 三tam 結kết 非phi 呵ha 止chỉ 。 初sơ 中trung 外ngoại 人nhân 反phản 難nạn/nan 內nội 有hữu 二nhị 難nạn/nan 。 一nhất 反phản 質chất 難nạn/nan 。 云vân 汝nhữ 破phá 我ngã 。 以dĩ 因nhân 中trung 無vô 果quả 故cố 則tắc 無vô 作tác 者giả 。 無vô 作tác 者giả 故cố 。 是thị 則tắc 無vô 因nhân 。 若nhược 爾nhĩ 者giả 。 汝nhữ 則tắc 因nhân 中trung 有hữu 果quả 故cố 有hữu 作tác 作tác 者giả 。 為vi 諸chư 法pháp 因nhân 耶da 。 二nhị 齊tề 過quá 難nạn/nan 。 謂vị 若nhược 我ngã 因nhân 中trung 無vô 果quả 故cố 則tắc 無vô 作tác 非phi 因nhân 者giả 。 汝nhữ 因nhân 中trung 先tiên 有hữu 果quả 。 亦diệc 無vô 作tác 作tác 者giả 。 以dĩ 先tiên 有hữu 不bất 須tu 作tác 故cố 。 此thử 中trung 難nạn/nan 作tác 及cập 難nan 有hữu 也dã 。 作tác 者giả 是thị 人nhân 。 作tác 是thị 業nghiệp 用dụng 。 作tác 法pháp 是thị 所sở 作tác 果quả 。 文văn 中trung 標tiêu 是thị 初sơ 難nạn/nan 。 釋thích 是thị 後hậu 難nạn/nan 。 可khả 知tri 。 二nhị 論luận 主chủ 反phản 答đáp 破phá 中trung 二nhị 。 初sơ 牒điệp 執chấp 總tổng 非phi 。 二nhị 別biệt 釋thích 二nhị 難nạn/nan 。 於ư 中trung 二nhị 。 初sơ 答đáp 齊tề 過quá 難nạn/nan 云vân 。 今kim 破phá 彼bỉ 作tác 者giả 作tác 法pháp 。 此thử 非phi 我ngã 立lập 。 故cố 不bất 成thành 難nạn/nan 。 若nhược 能năng 破phá 彼bỉ 彌di 順thuận 我ngã 空không 宗tông 。 亦diệc 不bất 成thành 難nạn/nan 。 文văn 二nhị 可khả 知tri 。 是thị 故cố 下hạ 結kết 可khả 知tri 。 二nhị 答đáp 反phản 質chất 難nạn/nan 中trung 二nhị 。 初sơ 正chánh 答đáp 。 謂vị 彼bỉ 有hữu 果quả 本bổn 非phi 我ngã 宗tông 。 汝nhữ 自tự 唐đường 勞lao 助trợ 成thành 我ngã 義nghĩa 。 二nhị 遮già 難nạn/nan 。 謂vị 恐khủng 彼bỉ 難nạn/nan 云vân 。 汝nhữ 既ký 不bất 受thọ 有hữu 果quả 。 則tắc 同đồng 我ngã 無vô 計kế 。 故cố 云vân 亦diệc 不bất 受thọ 無vô 果quả 也dã 。 上thượng 來lai 破phá 無vô 訖ngật 。 第đệ 三tam 大đại 段đoạn 破phá 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 。 俱câu 執chấp 者giả 何hà 故cố 來lai 者giả 。 謂vị 彼bỉ 外ngoại 人nhân 先tiên 計kế 有hữu 不bất 成thành 。 則tắc 移di 執chấp 於ư 無vô 。 又hựu 見kiến 論luận 主chủ 破phá 已dĩ 不bất 成thành 。 則tắc 謂vị 由do 我ngã 偏thiên 計kế 有hữu 無vô 故cố 不bất 成thành 。 因nhân 雙song 取thủ 二nhị 義nghĩa 。 應ưng 順thuận 道Đạo 理lý 。 是thị 故cố 破phá 門môn 來lai 。 又hựu 根căn 有hữu 三tam 品phẩm 。 上thượng 根căn 於ư 初sơ 門môn 便tiện 悟ngộ 。 中trung 根căn 至chí 二nhị 。 下hạ 根căn 至chí 此thử 。 故cố 有hữu 此thử 來lai 。 文văn 中trung 兩lưỡng 番phiên 。 第đệ 一nhất 性tánh 自tự 相tương 違vi 破phá 。 於ư 中trung 四tứ 。 初sơ 舉cử 執chấp 總tổng 非phi 。 二nhị 釋thích 顯hiển 相tương 違vi 。 三tam 引dẫn 例lệ 指chỉ 事sự 。 四tứ 總tổng 結kết 不bất 生sanh 。 又hựu 可khả 一nhất 宗tông 二nhị 因nhân 三tam 喻dụ 四tứ 結kết 。 第đệ 二nhị 指chỉ 同đồng 前tiền 二nhị 破phá 。 文văn 可khả 見kiến 。 大đại 段đoạn 第đệ 三tam 結kết 宗tông 本bổn 中trung 二nhị 。 先tiên 結kết 上thượng 三tam 門môn 不bất 生sanh 。 二nhị 於ư 一nhất 切thiết 下hạ 結kết 歸quy 無vô 生sanh 。 第đệ 四tứ 類loại 遣khiển 中trung 有hữu 三tam 。 初sơ 類loại 遣khiển 有hữu 為vi 。 二nhị 遣khiển 無vô 為vi 。 三tam 遣khiển 我ngã 。 並tịnh 可khả 知tri 。


觀quán 緣duyên 門môn 第đệ 三tam


釋thích 此thử 門môn 四tứ 義nghĩa 同đồng 前tiền 。 初sơ 辨biện 名danh 者giả 。 發phát 果quả 為vi 緣duyên 。 觀quán 緣duyên 無vô 性tánh 。 故cố 以dĩ 為vi 門môn 。 二nhị 來lai 意ý 者giả 。 前tiền 於ư 因nhân 中trung 。 求cầu 生sanh 不bất 得đắc 。 今kim 於ư 緣duyên 中trung 求cầu 亦diệc 無vô 生sanh 。 故cố 次thứ 來lai 也dã 。 又hựu 以dĩ 多đa 門môn 遣khiển 執chấp 盡tận 故cố 。 又hựu 顯hiển 觸xúc 途đồ 皆giai 無vô 生sanh 故cố 。 三Tam 明Minh 品phẩm 中trung 所sở 明minh 者giả 。 謂vị 推thôi 求cầu 四tứ 緣duyên 。 皆giai 無vô 生sanh 理lý 。 是thị 所sở 宗tông 也dã 。 四tứ 釋thích 文văn 中trung 五ngũ 。 初sơ 標tiêu 宗tông 。 二nhị 破phá 有hữu 。 三tam 破phá 無vô 。 四tứ 破phá 緣duyên 。 五ngũ 類loại 遣khiển 。 初sơ 中trung 諸chư 法pháp 是thị 果quả 及cập 緣duyên 皆giai 不bất 成thành 故cố 也dã 。 二nhị 破phá 有hữu 中trung 三tam 。 初sơ 舉cử 頌tụng 略lược 標tiêu 。 二nhị 出xuất 彼bỉ 緣duyên 相tương/tướng 。 三tam 徵trưng 破phá 明minh 空không 。 初sơ 中trung 先tiên 立lập 頌tụng 後hậu 略lược 釋thích 。 頌tụng 中trung 上thượng 半bán 奪đoạt 破phá 。 下hạ 半bán 結kết 呵ha 。 又hựu 上thượng 半bán 顯hiển 理lý 。 下hạ 半bán 徵trưng 情tình 。 略lược 釋thích 中trung 。 一nhất 一nhất 緣duyên 是thị 廣quảng 。 和hòa 合hợp 是thị 略lược 。 此thử 二nhị 門môn 中trung 求cầu 有hữu 生sanh 不bất 可khả 得đắc 也dã 。 二nhị 辨biện 緣duyên 相tương/tướng 中trung 二nhị 。 先tiên 問vấn 後hậu 答đáp 。 答đáp 中trung 先tiên 頌tụng 。 後hậu 釋thích 。 頌tụng 中trung 上thượng 半bán 案án 定định 。 下hạ 半bán 列liệt 名danh 。 以dĩ 外ngoại 道đạo 立lập 神thần 我ngã 為vi 第đệ 五ngũ 緣duyên 。 故cố 此thử 無vô 也dã 。 釋thích 中trung 二nhị 。 先tiên 列liệt 名danh 後hậu 釋thích 相tương/tướng 。 釋thích 相tương/tướng 中trung 。 釋thích 四tứ 緣duyên 則tắc 為vi 四tứ 。 此thử 中trung 各các 有hữu 三tam 義nghĩa 。 謂vị 標tiêu 釋thích 結kết 。 初sơ 中trung 因nhân 緣duyên 者giả 。 以dĩ 因nhân 為vi 緣duyên 故cố 云vân 因nhân 。 此thử 則tắc 因nhân 即tức 緣duyên 故cố 名danh 因nhân 緣duyên 。 非phi 是thị 親thân 疏sớ/sơ 並tịnh 舉cử 。 名danh 為vi 因nhân 緣duyên 。 謂vị 所sở 從tùng 生sanh 者giả 。 顯hiển 親thân 生sanh 義nghĩa 也dã 。 又hựu 此thử 從tùng 生sanh 是thị 果quả 法pháp 體thể 是thị 有hữu 為vi 故cố 。 三tam 世thế 攝nhiếp 耳nhĩ 。 二nhị 中trung 法pháp 已dĩ 滅diệt 者giả 。 前tiền 心tâm 法pháp 謝tạ 滅diệt 也dã 。 次thứ 第đệ 生sanh 者giả 。 由do 前tiền 心tâm 心tâm 法pháp 雖tuy 謝tạ 滅diệt 。 然nhiên 有hữu 開khai 避tị 引dẫn 導đạo 之chi 力lực 。 令linh 後hậu 心tâm 法pháp 無vô 間gian 而nhi 生sanh 。 故cố 云vân 次thứ 第đệ 生sanh 。 與dữ 次thứ 第đệ 法pháp 為vi 緣duyên 故cố 名danh 也dã 。 新tân 翻phiên 名danh 等đẳng 無vô 間gian 緣duyên 也dã 。 此thử 唯duy 心tâm 法pháp 有hữu 。 餘dư 皆giai 無vô 也dã 。 三tam 中trung 緣duyên 者giả 所sở 緣duyên 也dã 。 以dĩ 所sở 緣duyên 法pháp 緣duyên 起khởi 能năng 緣duyên 心tâm 心tâm 法pháp 等đẳng 故cố 名danh 緣duyên 。 則tắc 所sở 緣duyên 為vi 緣duyên 故cố 云vân 緣duyên 緣duyên 。 新tân 名danh 所sở 緣duyên 緣duyên 。 釋thích 中trung 所sở 念niệm 則tắc 是thị 所sở 緣duyên 。 理lý 實thật 但đãn 起khởi 心tâm 心tâm 法pháp 。 為vi 身thân 語ngữ 二nhị 業nghiệp 依y 止chỉ 。 思tư 法pháp 上thượng 立lập 故cố 。 亦diệc 通thông 舉cử 三tam 業nghiệp 耳nhĩ 。 四tứ 中trung 。 以dĩ 此thử 法pháp 於ư 彼bỉ 法pháp 有hữu 增tăng 上thượng 勝thắng 力lực 故cố 云vân 增tăng 上thượng 。 增tăng 上thượng 即tức 緣duyên 故cố 云vân 增tăng 上thượng 緣duyên 。 此thử 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 不bất 相tương 礙ngại 增tăng 上thượng 。 二nhị 勝thắng 力lực 助trợ 成thành 增tăng 上thượng 。 此thử 文văn 通thông 二nhị 。 據cứ 後hậu 而nhi 說thuyết 。 第đệ 三tam 徵trưng 破phá 明minh 空không 。 於ư 中trung 五ngũ 。 初sơ 總tổng 標tiêu 。 二nhị 別biệt 徵trưng 。 三tam 雙song 責trách 。 四tứ 結kết 無vô 。 五ngũ 結kết 宗tông 。 別biệt 中trung 。 初sơ 以dĩ 緣duyên 奪đoạt 因nhân 明minh 因nhân 中trung 無vô 。 二nhị 以dĩ 因nhân 奪đoạt 緣duyên 明minh 緣duyên 中trung 無vô 。 三tam 若nhược 於ư 下hạ 雙song 徵trưng 責trách 。 四tứ 是thị 故cố 下hạ 結kết 無vô 。 五ngũ 如như 是thị 一nhất 一nhất 。 下hạ 結kết 正chánh 徵trưng 情tình 。 一nhất 一nhất 是thị 別biệt 責trách 故cố 廣quảng 也dã 。 和hòa 合hợp 是thị 總tổng 徵trưng 故cố 略lược 也dã 。 三tam 破phá 無vô 中trung 三tam 。 先tiên 立lập 頌tụng 。 頌tụng 中trung 上thượng 半bán 牒điệp 外ngoại 計kế 。 下hạ 半bán 以dĩ 非phi 緣duyên 並tịnh 破phá 。 後hậu 釋thích 顯hiển 。 謂vị 外ngoại 意ý 云vân 。 緣duyên 中trung 略lược 廣quảng 求cầu 雖tuy 不bất 得đắc 。 何hà 妨phương 此thử 果quả 從tùng 四tứ 緣duyên 生sanh 。 破phá 意ý 云vân 。 既ký 緣duyên 與dữ 非phi 緣duyên 同đồng 是thị 無vô 果quả 。 而nhi 得đắc 從tùng 緣duyên 出xuất 。 何hà 得đắc 不bất 從tùng 非phi 緣duyên 出xuất 耶da 。 立lập 量lượng 等đẳng 可khả 知tri 。 三tam 是thị 故cố 下hạ 結kết 無vô 生sanh 。 四tứ 破phá 緣duyên 中trung 二nhị 。 先tiên 標tiêu 宗tông 。 謂vị 生sanh 果quả 故cố 名danh 緣duyên 。 果quả 既ký 不bất 生sanh 。 何hà 得đắc 有hữu 緣duyên 。 後hậu 釋thích 先tiên 緣duyên 後hậu 果quả 者giả 。 此thử 是thị 案án 情tình 求cầu 理lý 破phá 。 謂vị 若nhược 先tiên 緣duyên 無vô 果quả 。 是thị 誰thùy 緣duyên 。 故cố 非phi 也dã 。 第đệ 五ngũ 類loại 遣khiển 中trung 三tam 。 先tiên 類loại 結kết 有hữu 為vi 空không 。 二nhị 無vô 為vi 空không 。 三tam 我ngã 空không 。 是thị 故cố 三tam 空không 除trừ 二nhị 我ngã 也dã 。


觀quán 相tương/tướng 門môn 第đệ 四tứ


釋thích 此thử 門môn 四tứ 句cú 同đồng 前tiền 。 一nhất 釋thích 名danh 者giả 。 觀quán 破phá 能năng 相tương 及cập 所sở 相tương/tướng 法pháp 盡tận 以dĩ 至Chí 真Chân 空không 故cố 云vân 也dã 。 二nhị 來lai 意ý 者giả 。 前tiền 破phá 所sở 相tương/tướng 。 次thứ 破phá 能năng 相tương/tướng 。 義nghĩa 次thứ 第đệ 故cố 是thị 故cố 來lai 。 又hựu 執chấp 見kiến 之chi 者giả 聞văn 前tiền 門môn 緣duyên 不bất 生sanh 果quả 。 或hoặc 謂vị 相tương/tướng 能năng 生sanh 法pháp 。 為vì 破phá 彼bỉ 故cố 。 而nhi 興hưng 此thử 門môn 。 又hựu 以dĩ 多đa 門môn 顯hiển 理lý 。 使sử 明minh 淨tịnh 故cố 也dã 。 三tam 品phẩm 所sở 明minh 者giả 。 破phá 盡tận 三tam 相tương/tướng 。 令linh 見kiến 心tâm 無vô 寄ký 。 以dĩ 成thành 正chánh 觀quán 故cố 也dã 。 四tứ 釋thích 文văn 中trung 四tứ 。 初sơ 標tiêu 宗tông 。 二nhị 立lập 頌tụng 。 三tam 釋thích 破phá 。 四tứ 類loại 遣khiển 。 頌tụng 中trung 初sơ 句cú 舉cử 法pháp 體thể 。 次thứ 一nhất 句cú 辨biện 相tương/tướng 空không 。 下hạ 半bán 依y 相tương/tướng 空không 遣khiển 法pháp 體thể 。 三tam 釋thích 中trung 二nhị 。 先tiên 釋thích 標tiêu 中trung 有hữu 為vi 相tương/tướng 空không 。 後hậu 釋thích 標tiêu 中trung 無vô 為vi 相tương/tướng 空không 。 初sơ 中trung 亦diệc 二nhị 。 初sơ 有hữu 五ngũ 頌tụng 破phá 薩tát 婆bà 多đa 師sư 大đại 小tiểu 相tương/tướng 相tương 生sanh 成thành 共cộng 有hữu 因nhân 義nghĩa 。 後hậu 五ngũ 破phá 大đại 眾chúng 部bộ 師sư 以dĩ 有hữu 為vi 相tương/tướng 自tự 生sanh 生sanh 他tha 義nghĩa 。 前tiền 中trung 亦diệc 二nhị 。 先tiên 正chánh 破phá 。 後hậu 破phá 救cứu 。 初sơ 中trung 先tiên 一nhất 句cú 立lập 宗tông 。 謂vị 有hữu 為vi 法pháp 。 不bất 由do 於ư 相tương/tướng 而nhi 成thành 彼bỉ 法pháp 故cố 云vân 也dã 。 二nhị 正chánh 顯hiển 中trung 。 先tiên 一nhất 問vấn 答đáp 舉cử 相tương/tướng 案án 定định 。 後hậu 一nhất 問vấn 答đáp 以dĩ 理lý 正chánh 破phá 。 初sơ 中trung 。 先tiên 問vấn 後hậu 答đáp 。 答đáp 中trung 。 先tiên 辨biện 諸chư 法pháp 各các 自tự 有hữu 體thể 狀trạng 。 如như 牛ngưu 缾bình 等đẳng 。 不bất 須tu 法pháp 外ngoại 別biệt 能năng 相tương/tướng 。 汝nhữ 此thử 三tam 相tương/tướng 若nhược 是thị 有hữu 為vi 之chi 相tướng 者giả 。 未vị 知tri 此thử 三tam 相tương 當đương 體thể 為vi 是thị 有hữu 為vi 。 為vi 是thị 無vô 為vi 。 若nhược 毘tỳ 曇đàm 成thành 實thật 同đồng 云vân 。 三tam 相tương/tướng 是thị 有hữu 法pháp 。 毘tỳ 婆bà 闍xà 提đề 云vân 。 有hữu 為vi 之chi 體thể 不bất 能năng 自tự 固cố 。 何hà 能năng 相tương/tướng 他tha 。 當đương 知tri 三tam 相tương/tướng 。 是thị 無vô 為vi 法Pháp 。 曇đàm 無vô 崛quật 人nhân 云vân 。 生sanh 住trụ 二nhị 相tương/tướng 。 是thị 有hữu 為vi 法pháp 。 滅diệt 相tương/tướng 是thị 無vô 為vi 法Pháp 。 是thị 故cố 三tam 相tương/tướng 是thị 亦diệc 有hữu 為vi 亦diệc 無vô 為vi 。 二nhị 以dĩ 理lý 正chánh 破phá 中trung 二nhị 。 先tiên 外ngoại 問vấn 受thọ 是thị 有hữu 為vi 。 後hậu 內nội 答đáp 正chánh 破phá 。 以dĩ 無vô 為vi 及cập 俱câu 不bất 待đãi 破phá 故cố 。 是thị 以dĩ 文văn 中trung 唯duy 破phá 有hữu 為vi 。 文văn 中trung 二nhị 。 先tiên 立lập 頌tụng 。 上thượng 半bán 破phá 三tam 相tương/tướng 是thị 有hữu 為vi 。 與dữ 出xuất 無vô 窮cùng 過quá 。 下hạ 半bán 破phá 三tam 相tương/tướng 是thị 無vô 為vi 。 與dữ 出xuất 失thất 相tương/tướng 過quá 。 又hựu 釋thích 。 下hạ 半bán 破phá 救cứu 。 言ngôn 有hữu 為vi 法pháp 體thể 須tu 相tương/tướng 。 須tu 相tương/tướng 更cánh 不bất 須tu 者giả 。 是thị 則tắc 法pháp 體thể 須tu 相tương/tướng 。 相tương/tướng 法pháp 體thể 是thị 有hữu 為vi 。 相tương/tướng 既ký 不bất 須tu 相tương/tướng 。 相tương 應ứng 是thị 無vô 為vi 。 相tương/tướng 若nhược 是thị 無vô 為vi 。 云vân 何hà 為vi 有hữu 。 為vi 法pháp 作tác 相tương/tướng 。 故cố 言ngôn 何hà 名danh 有hữu 為vi 相tương/tướng 。 釋thích 中trung 順thuận 此thử 。 二nhị 釋thích 中trung 二nhị 。 先tiên 釋thích 頌tụng 。 後hậu 類loại 遣khiển 。 前tiền 中trung 。 先tiên 釋thích 上thượng 半bán 頌tụng 。 後hậu 釋thích 下hạ 半bán 頌tụng 。 前tiền 中trung 。 先tiên 釋thích 生sanh 。 謂vị 一nhất 無vô 窮cùng 過quá 。 如như 文văn 顯hiển 。 二nhị 若nhược 生sanh 中trung 有hữu 滅diệt 則tắc 相tương 違vi 。 無vô 滅diệt 非phi 有hữu 為vi 。 是thị 故cố 有hữu 滅diệt 亦diệc 不bất 成thành 。 無vô 滅diệt 亦diệc 不bất 成thành 。 故cố 生sanh 空không 也dã 。 二nhị 類loại 住trụ 滅diệt 亦diệc 爾nhĩ 也dã 。 二nhị 若nhược 生sanh 是thị 無vô 為vi 下hạ 釋thích 下hạ 半bán 頌tụng 。 亦diệc 初sơ 釋thích 生sanh 有hữu 三tam 義nghĩa 。 一nhất 二nhị 聚tụ 乖quai 違vi 破phá 。 謂vị 滅diệt 此thử 有hữu 為vi 方phương 是thị 無vô 為vi 。 極cực 相tương 反phản 故cố 。 猶do 如như 明minh 闇ám 。 豈khởi 可khả 明minh 與dữ 闇ám 為vi 相tương/tướng 。 二nhị 責trách 相tương/tướng 失thất 體thể 破phá 。 謂vị 若nhược 是thị 無vô 為vi 則tắc 無vô 生sanh 住trụ 滅diệt 。 離ly 此thử 三tam 相tương/tướng 。 誰thùy 知tri 此thử 有hữu 為vi 法pháp 之chi 生sanh 耶da 。 三tam 復phục 下hạ 次thứ 無vô 分phân 別biệt 破phá 。 謂vị 是thị 無vô 為vi 一nhất 際tế 無vô 二nhị 。 何hà 處xứ 有hữu 生sanh 得đắc 異dị 住trụ 滅diệt 。 是thị 故cố 無vô 生sanh 。 下hạ 例lệ 於ư 住trụ 滅diệt 。 故cố 云vân 亦diệc 爾nhĩ 也dã 。 二nhị 類loại 遣khiển 中trung 三tam 。 一nhất 以dĩ 相tương/tướng 無vô 遣khiển 法pháp 體thể 。 二nhị 遣khiển 無vô 為vi 。 三tam 通thông 結kết 一nhất 切thiết 。 第đệ 二nhị 破phá 救cứu 中trung 。 先tiên 外ngoại 救cứu 。 後hậu 正chánh 破phá 。 初sơ 中trung 二nhị 。 先tiên 牒điệp 前tiền 過quá 。 二nhị 立lập 理lý 救cứu 。 於ư 中trung 。 先tiên 頌tụng 後hậu 釋thích 。 頌tụng 中trung 救cứu 前tiền 二nhị 難nạn/nan 。 謂vị 上thượng 半bán 救cứu 無vô 為vi 難nạn/nan 。 以dĩ 生sanh 生sanh 之chi 本bổn 生sanh 故cố 本bổn 生sanh 既ký 從tùng 生sanh 生sanh 生sanh 。 是thị 故cố 非phi 無vô 為vi 法Pháp 。 下hạ 半bán 救cứu 無vô 窮cùng 過quá 。 以dĩ 本bổn 生sanh 之chi 生sanh 生sanh 故cố 生sanh 生sanh 既ký 還hoàn 從tùng 本bổn 生sanh 生sanh 。 是thị 故cố 無vô 無vô 窮cùng 過quá 。 於ư 中trung 初sơ 句cú 舉cử 生sanh 生sanh 體thể 。 以dĩ 是thị 本bổn 生sanh 家gia 之chi 所sở 生sanh 故cố 。 云vân 之chi 所sở 生sanh 也dã 。 次thứ 句cú 辨biện 生sanh 生sanh 之chi 用dụng 。 下hạ 二nhị 句cú 反phản 準chuẩn 此thử 知tri 。 二nhị 釋thích 中trung 三tam 。 先tiên 開khai 法pháp 。 二nhị 救cứu 過quá 。 三tam 結kết 離ly 。 就tựu 救cứu 過quá 中trung 。 本bổn 生sanh 除trừ 自tự 體thể 生sanh 六lục 法pháp 者giả 。 以dĩ 親thân 生sanh 本bổn 有hữu 為vi 法pháp 體thể 。 故cố 名danh 本bổn 生sanh 。 則tắc 本bổn 之chi 生sanh 故cố 。 又hựu 以dĩ 生sanh 此thử 本bổn 名danh 為vi 生sanh 生sanh 。 則tắc 生sanh 之chi 生sanh 故cố 。 亦diệc 名danh 大đại 生sanh 小tiểu 生sanh 。 此thử 大đại 生sanh 與dữ 六lục 法pháp 為vi 生sanh 相tương/tướng 。 唯duy 不bất 與dữ 自tự 作tác 相tương/tướng 。 以dĩ 自tự 大đại 生sanh 用dụng 小tiểu 生sanh 為vi 相tương/tướng 故cố 。 大đại 住trụ 滅diệt 亦diệc 爾nhĩ 。 是thị 故cố 大đại 相tương 通thông 能năng 相tương/tướng 大đại 小tiểu 。 然nhiên 唯duy 不bất 自tự 相tương/tướng 。 小tiểu 相tương/tướng 不bất 通thông 相tương/tướng 大đại 小tiểu 。 然nhiên 唯duy 相tương/tướng 一nhất 大đại 。 以dĩ 小tiểu 無vô 力lực 生sanh 法pháp 少thiểu 故cố 名danh 為vi 小tiểu 。 大đại 相tương/tướng 有hữu 力lực 生sanh 法pháp 多đa 故cố 名danh 為vi 大đại 。 如như 大đại 生sanh 中trung 以dĩ 小tiểu 生sanh 為vi 生sanh 相tương/tướng 。 大đại 住trụ 滅diệt 為vi 住trụ 滅diệt 相tương/tướng 。 大đại 住trụ 以dĩ 小tiểu 住trụ 為vi 住trụ 相tương/tướng 。 大đại 生sanh 滅diệt 為vi 生sanh 滅diệt 相tương/tướng 。 大đại 滅diệt 以dĩ 小tiểu 滅diệt 為vi 滅diệt 相tương/tướng 。 大đại 生sanh 住trụ 為vi 生sanh 住trụ 相tương/tướng 。 若nhược 小tiểu 生sanh 中trung 具cụ 有hữu 三tam 大đại 相tương/tướng 。 小tiểu 住trụ 滅diệt 亦diệc 爾nhĩ 。 是thị 故cố 無vô 彼bỉ 無vô 窮cùng 過quá 。 此thử 則tắc 六lục 因nhân 之chi 中trung 。 共cộng 有hữu 因nhân 。 謂vị 俱câu 時thời 起khởi 故cố 共cộng 有hữu 。 更cánh 互hỗ 託thác 故cố 名danh 因nhân 。 此thử 中trung 有hữu 共cộng 有hữu 共cộng 有hữu 因nhân 。 有hữu 共cộng 有hữu 而nhi 非phi 因nhân 。 若nhược 將tương 法pháp 體thể 望vọng 六lục 相tương/tướng 。 得đắc 作tác 共cộng 有hữu 共cộng 有hữu 因nhân 。 若nhược 將tương 大đại 生sanh 望vọng 六lục 法pháp 。 亦diệc 是thị 共cộng 有hữu 共cộng 有hữu 因nhân 。 大đại 住trụ 大đại 滅diệt 亦diệc 爾nhĩ 。 若nhược 將tương 小tiểu 生sanh 望vọng 大đại 生sanh 。 共cộng 有hữu 共cộng 有hữu 因nhân 。 小tiểu 住trụ 望vọng 大đại 住trụ 。 小tiểu 滅diệt 望vọng 大đại 滅diệt 。 亦diệc 共cộng 有hữu 共cộng 有hữu 因nhân 。 小tiểu 生sanh 望vọng 五ngũ 法pháp 。 共cộng 有hữu 而nhi 非phi 因nhân 。 小tiểu 住trụ 小tiểu 滅diệt 望vọng 五ngũ 法pháp 亦diệc 然nhiên 。 然nhiên 大đại 小tiểu 二nhị 生sanh 彼bỉ 宗tông 以dĩ 剎sát 那na 頃khoảnh 共cộng 相tương 賴lại 起khởi 。 住trụ 滅diệt 亦diệc 爾nhĩ 。 故cố 無vô 前tiền 失thất 也dã 。 三tam 是thị 故cố 下hạ 結kết 離ly 過quá 。 下hạ 例lệ 住trụ 滅diệt 二nhị 。 答đáp 曰viết 下hạ 正chánh 斥xích 破phá 。 於ư 中trung 二nhị 。 初sơ 有hữu 二nhị 頌tụng 。 明minh 是thị 所sở 無vô 能năng 破phá 。 後hậu 一nhất 頌tụng 未vị 能năng 無vô 所sở 破phá 。 又hựu 釋thích 。 初sơ 二nhị 是thị 前tiền 後hậu 不bất 生sanh 破phá 。 後hậu 一nhất 是thị 同đồng 時thời 不bất 生sanh 破phá 。 前tiền 中trung 二nhị 頌tụng 。 一nhất 小tiểu 不bất 生sanh 大đại 。 二nhị 大đại 不bất 生sanh 小tiểu 。 初sơ 則tắc 小tiểu 生sanh 在tại 先tiên 大đại 生sanh 在tại 後hậu 。 小tiểu 生sanh 不bất 生sanh 大đại 生sanh 。 後hậu 則tắc 大đại 生sanh 在tại 先tiên 。 小tiểu 生sanh 在tại 後hậu 。 大đại 生sanh 不bất 生sanh 小tiểu 生sanh 。 後hậu 釋thích 頌tụng 中trung 二nhị 。 先tiên 牒điệp 計kế 總tổng 非phi 。 二nhị 釋thích 非phi 所sở 以dĩ 。 二nhị 同đồng 時thời 破phá 中trung 三tam 。 先tiên 牒điệp 計kế 總tổng 非phi 。 二nhị 立lập 頌tụng 正chánh 破phá 。 謂vị 上thượng 半bán 約ước 情tình 縱túng/tung 。 下hạ 半bán 就tựu 理lý 奪đoạt 。 三tam 釋thích 破phá 。 破phá 意ý 云vân 。 夫phu 相tương 生sanh 之chi 道đạo 必tất 有hữu 體thể 能năng 生sanh 無vô 體thể 從tùng 生sanh 。 今kim 言ngôn 同đồng 時thời 。 為vi 是thị 俱câu 有hữu 。 為vi 是thị 俱câu 無vô 。 若nhược 是thị 俱câu 有hữu 。 何hà 須tu 相tương 生sanh 。 若nhược 是thị 俱câu 無vô 。 阿a 誰thùy 相tương 生sanh 。 若nhược 一nhất 有hữu 一nhất 無vô 何hà 得đắc 同đồng 時thời 。 又hựu 豈khởi 得đắc 互hỗ 生sanh 。 第đệ 二nhị 破phá 大đại 眾chúng 部bộ 師sư 計kế 有hữu 為vi 相tương/tướng 自tự 生sanh 生sanh 他tha 。 於ư 中trung 二nhị 。 初sơ 牒điệp 計kế 總tổng 非phi 。 二nhị 以dĩ 理lý 斥xích 破phá 。 此thử 中trung 二nhị 。 先tiên 有hữu 四tứ 頌tụng 破phá 喻dụ 。 後hậu 一nhất 頌tụng 破phá 法pháp 。 前tiền 中trung 四tứ 。 初sơ 一nhất 頌tụng 明minh 已dĩ 然nhiên 不bất 到đáo 破phá 。 第đệ 二nhị 頌tụng 明minh 然nhiên 時thời 不bất 到đáo 破phá 。 第đệ 三tam 頌tụng 明minh 近cận 遠viễn 互hỗ 從tùng 破phá 。 第đệ 四tứ 燈đăng 闇ám 反phản 並tịnh 破phá 。 初sơ 中trung 三tam 。 先tiên 頌tụng 中trung 。 上thượng 半bán 明minh 由do 無vô 自tự 他tha 所sở 照chiếu 闇ám 故cố 。 下hạ 半bán 遂toại 無vô 能năng 照chiếu 燈đăng 也dã 。 二nhị 釋thích 。 三tam 是thị 故cố 下hạ 結kết 非phi 呵ha 止chỉ 。 並tịnh 可khả 知tri 。 第đệ 二nhị 然nhiên 時thời 不bất 到đáo 破phá 者giả 。 先tiên 問vấn 。 問vấn 意ý 云vân 。 燈đăng 初sơ 生sanh 時thời 體thể 未vị 足túc 故cố 。 焰diễm 內nội 有hữu 闇ám 。 明minh 未vị 盛thịnh 故cố 。 室thất 中trung 猶do 昏hôn 。 燈đăng 體thể 漸tiệm 圓viên 昏hôn 闇ám 斯tư 盡tận 。 當đương 知tri 破phá 闇ám 是thị 初sơ 生sanh 燈đăng 。 故cố 云vân 然nhiên 時thời 能năng 破phá 闇ám 。 謂vị 自tự 照chiếu 照chiếu 彼bỉ 也dã 。 二nhị 答đáp 中trung 。 先tiên 頌tụng 。 上thượng 半bán 徵trưng 計kế 。 下hạ 半bán 正chánh 破phá 。 謂vị 即tức 此thử 初sơ 生sanh 燈đăng 時thời 闇ám 已dĩ 謝tạ 滅diệt 。 是thị 故cố 終chung 無vô 。 初sơ 生sanh 之chi 燈đăng 與dữ 未vị 謝tạ 闇ám 俱câu 。 以dĩ 不bất 俱câu 故cố 亦diệc 不bất 及cập 闇ám 。 不bất 及cập 闇ám 故cố 不bất 名danh 破phá 。 若nhược 及cập 闇ám 亦diệc 不bất 破phá 。 長trường/trưởng 行hành 釋thích 可khả 知tri 。 第đệ 三tam 近cận 遠viễn 互hỗ 從tùng 破phá 中trung 。 初sơ 頌tụng 。 上thượng 半bán 牒điệp 計kế 。 下hạ 半bán 正chánh 破phá 。 後hậu 釋thích 中trung 。 以dĩ 俱câu 不bất 到đáo 為vi 因nhân 有hữu 四tứ 難nạn/nan 。 一nhất 以dĩ 近cận 同đồng 遠viễn 。 應ưng 俱câu 不bất 破phá 。 二nhị 以dĩ 遠viễn 同đồng 近cận 。 則tắc 應ưng 俱câu 破phá 。 三tam 既ký 俱câu 不bất 到đáo 闇ám 故cố 。 破phá 近cận 不bất 破phá 遠viễn 。 亦diệc 應ưng 俱câu 不bất 到đáo 故cố 。 破phá 遠viễn 不bất 破phá 近cận 。 四tứ 既ký 有hữu 破phá 不bất 破phá 。 應ưng 有hữu 到đáo 不bất 到đáo 。 文văn 中trung 三tam 。 初sơ 牒điệp 計kế 。 二nhị 正chánh 破phá 。 先tiên 縱túng/tung 後hậu 奪đoạt 。 三tam 結kết 呵ha 。 第đệ 四tứ 相tương 違vi 反phản 並tịnh 破phá 。 於ư 中trung 二nhị 。 先tiên 頌tụng 後hậu 釋thích 。 頌tụng 中trung 。 上thượng 半bán 牒điệp 計kế 。 下hạ 半bán 以dĩ 闇ám 例lệ 破phá 。 謂vị 明minh 闇ám 正chánh 違vi 。 明minh 既ký 有hữu 照chiếu 闇ám 之chi 功công 。 闇ám 亦diệc 應ưng 有hữu 障chướng 明minh 之chi 力lực 。 有hữu 此thử 力lực 故cố 。 燈đăng 不bất 能năng 破phá 闇ám 也dã 。 又hựu 若nhược 燈đăng 既ký 自tự 照chiếu 亦diệc 照chiếu 闇ám 。 闇ám 亦diệc 應ưng 自tự 蔽tế 亦diệc 蔽tế 燈đăng 。 燈đăng 若nhược 為vi 闇ám 蔽tế 。 豈khởi 可khả 能năng 破phá 闇ám 。 設thiết 彼bỉ 救cứu 云vân 。 明minh 是thị 勝thắng 故cố 。 照chiếu 他tha 還hoàn 自tự 照chiếu 。 闇ám 是thị 劣liệt 故cố 。 蔽tế 自tự 不bất 蔽tế 他tha 。 則tắc 還hoàn 難nạn/nan 云vân 。 明minh 是thị 勝thắng 故cố 能năng 違vi 闇ám 。 闇ám 是thị 劣liệt 故cố 不bất 違vi 明minh 。 若nhược 使sử 俱câu 相tương 違vi 。 何hà 不bất 須tu 相tương 破phá 。 通thông 論luận 以dĩ 俱câu 相tương 違vi 為vi 因nhân 。 亦diệc 有hữu 四tứ 難nạn/nan 。 一nhất 以dĩ 燈đăng 從tùng 闇ám 破phá 。 燈đăng 應ưng 不bất 破phá 闇ám 。 以dĩ 俱câu 相tương 違vi 故cố 。 如như 闇ám 不bất 蔽tế 燈đăng 。 二nhị 以dĩ 闇ám 從tùng 燈đăng 破phá 。 闇ám 定định 能năng 障chướng 燈đăng 。 亦diệc 以dĩ 相tương 違vi 故cố 。 如như 燈đăng 能năng 破phá 闇ám 。 三tam 燈đăng 既ký 違vi 於ư 闇ám 。 而nhi 燈đăng 則tắc 能năng 破phá 闇ám 。 闇ám 不bất 能năng 蔽tế 於ư 燈đăng 。 亦diệc 可khả 闇ám 亦diệc 違vi 於ư 燈đăng 。 而nhi 闇ám 則tắc 能năng 蔽tế 燈đăng 。 燈đăng 不bất 能năng 破phá 於ư 闇ám 。 四tứ 若nhược 一nhất 破phá 一nhất 不bất 破phá 。 應ưng 一nhất 違vi 一nhất 不bất 違vi 。 若nhược 闇ám 不bất 違vi 燈đăng 。 燈đăng 中trung 應ưng 有hữu 闇ám 。 闇ám 中trung 應ưng 有hữu 燈đăng 。 並tịnh 可khả 知tri 。 文văn 中trung 釋thích 結kết 可khả 知tri 。 破phá 喻dụ 竟cánh 。 第đệ 二nhị 破phá 法pháp 中trung 二nhị 。 先tiên 牒điệp 計kế 後hậu 斥xích 破phá 。 破phá 中trung 。 先tiên 頌tụng 後hậu 釋thích 。 頌tụng 中trung 略lược 舉cử 自tự 不bất 成thành 生sanh 。 上thượng 半bán 約ước 舉cử 未vị 生sanh 破phá 。 下hạ 半bán 舉cử 已dĩ 生sanh 破phá 。 釋thích 中trung 二nhị 。 先tiên 釋thích 一nhất 頌tụng 。 後hậu 總tổng 結kết 一nhất 門môn 。 前tiền 中trung 二nhị 。 先tiên 釋thích 生sanh 。 後hậu 例lệ 住trụ 滅diệt 。 前tiền 中trung 三tam 。 初sơ 釋thích 破phá 自tự 生sanh 。 二nhị 釋thích 破phá 生sanh 彼bỉ 。 三tam 雙song 結kết 呵ha 非phi 。 初sơ 中trung 三tam 。 先tiên 案án 定định 。 二nhị 若nhược 未vị 生sanh 下hạ 正chánh 破phá 。 先tiên 約ước 未vị 生sanh 破phá 。 既ký 未vị 有hữu 自tự 。 誰thùy 能năng 自tự 生sanh 。 若nhược 謂vị 生sanh 已dĩ 下hạ 舉cử 已dĩ 生sanh 破phá 。 既ký 已dĩ 生sanh 。 何hà 須tu 更cánh 自tự 生sanh 。 三tam 是thị 故cố 下hạ 結kết 。 二nhị 若nhược 不bất 自tự 生sanh 下hạ 破phá 生sanh 彼bỉ 。 自tự 尚thượng 不bất 生sanh 。 況huống 能năng 生sanh 彼bỉ 。 三tam 汝nhữ 說thuyết 下hạ 雙song 結kết 呵ha 非phi 。 二nhị 例lệ 住trụ 滅diệt 可khả 知tri 。 二nhị 是thị 故cố 下hạ 總tổng 結kết 一nhất 門môn 。 第đệ 二nhị 破phá 無vô 為vi 中trung 二nhị 。 先tiên 牒điệp 前tiền 起khởi 後hậu 。 謂vị 以dĩ 相tương/tướng 空không 例lệ 所sở 相tương/tướng 亦diệc 空không 。 此thử 有hữu 為vi 空không 故cố 。 起khởi 後hậu 無vô 為vi 亦diệc 空không 。 二nhị 正chánh 破phá 中trung 。 先tiên 正chánh 破phá 後hậu 破phá 救cứu 。 前tiền 中trung 。 初sơ 標tiêu 後hậu 釋thích 。 釋thích 中trung 二nhị 。 初sơ 破phá 無vô 為vi 體thể 。 謂vị 明minh 滅diệt 卻khước 有hữu 為vi 。 是thị 則tắc 無vô 物vật 。 更cánh 有hữu 何hà 法Pháp 。 名danh 作tác 無vô 為vi 。 是thị 故cố 無vô 此thử 無vô 為vi 法Pháp 體thể 。 又hựu 有hữu 為vi 既ký 空không 。 無vô 可khả 滅diệt 故cố 。 無vô 無vô 為vi 也dã 。 二nhị 復phục 次thứ 下hạ 破phá 無vô 為vi 相tương/tướng 。 謂vị 無vô 表biểu 相tương/tướng 故cố 無vô 體thể 也dã 。 三tam 相tương/tướng 既ký 是thị 有hữu 為vi 。 無vô 三tam 即tức 是thị 無vô 法pháp 。 豈khởi 以dĩ 無vô 法pháp 為vi 相tương/tướng 。 是thị 故cố 無vô 也dã 。 二nhị 若nhược 謂vị 下hạ 破phá 救cứu 。 於ư 中trung 二nhị 。 初sơ 破phá 當đương 體thể 表biểu 相tương/tướng 。 二nhị 破phá 反phản 對đối 顯hiển 相tương/tướng 。 前tiền 中trung 二nhị 。 初sơ 牒điệp 計kế 總tổng 非phi 。 二nhị 正chánh 破phá 。 正chánh 破phá 中trung 三tam 。 初sơ 總tổng 徵trưng 知tri 相tương/tướng 。 二nhị 別biệt 就tựu 有hữu 相tương/tướng 徵trưng 。 三tam 別biệt 就tựu 無vô 相tướng 徵trưng 。 謂vị 若nhược 有hữu 則tắc 乖quai 宗tông 。 若nhược 無vô 則tắc 失thất 表biểu 故cố 。 並tịnh 可khả 知tri 。 二nhị 若nhược 謂vị 下hạ 破phá 反phản 對đối 顯hiển 相tương/tướng 。 於ư 中trung 四tứ 。 先tiên 牒điệp 計kế 總tổng 非phi 。 謂vị 先tiên 喻dụ 後hậu 法pháp 。 外ngoại 意ý 如như 眾chúng 衣y 皆giai 有hữu 別biệt 記ký 驗nghiệm 之chi 相tướng 。 唯duy 一nhất 衣y 無vô 記ký 驗nghiệm 相tương/tướng 。 則tắc 名danh 此thử 衣y 名danh 無vô 相tướng 衣y 。 非phi 謂vị 無vô 此thử 衣y 法pháp 。 但đãn 以dĩ 對đối 眾chúng 衣y 有hữu 相tương/tướng 。 說thuyết 此thử 為vi 無vô 。 無vô 為vi 亦diệc 爾nhĩ 。 故cố 非phi 是thị 無vô 法pháp 。 二nhị 釋thích 破phá 。 三tam 是thị 故cố 下hạ 結kết 非phi 。 四tứ 懸huyền 指chỉ 後hậu 破phá 。 謂vị 此thử 後hậu 門môn 中trung 破phá 有hữu 相tướng 無vô 相tướng 者giả 是thị 。 四tứ 類loại 遣khiển 一nhất 切thiết 無vô 不bất 歸quy 空không 。 可khả 知tri 。


觀quán 有hữu 相tướng 無vô 相tướng 門môn 第đệ 五ngũ


四tứ 句cú 同đồng 前tiền 。 一nhất 釋thích 名danh 者giả 。 於ư 有hữu 無vô 二nhị 門môn 徵trưng 遣khiển 其kỳ 相tương/tướng 。 從tùng 是thị 所sở 遣khiển 故cố 以dĩ 為vi 名danh 。 二nhị 來lai 意ý 者giả 。 前tiền 門môn 破phá 相tương/tướng 。 恐khủng 猶do 未vị 悟ngộ 故cố 更cánh 責trách 。 可khả 相tương/tướng 法pháp 中trung 。 有hữu 相tương/tướng 故cố 相tương/tướng 。 無vô 相tướng 故cố 相tương/tướng 。 為vi 俱câu 故cố 相tương/tướng 。 是thị 故cố 來lai 也dã 。 三tam 所sở 明minh 者giả 。 有hữu 無vô 都đô 盡tận 。 無vô 寄ký 觀quán 空không 是thị 也dã 。 四tứ 釋thích 文văn 有hữu 四tứ 。 一nhất 標tiêu 。 二nhị 釋thích 三tam 結kết 四tứ 類loại 。 初sơ 中trung 。 一nhất 切thiết 法pháp 者giả 。 是thị 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 等đẳng 一nhất 切thiết 皆giai 空không 也dã 。 二nhị 釋thích 中trung 二nhị 。 初sơ 徵trưng 標tiêu 略lược 破phá 。 後hậu 釋thích 頌tụng 廣quảng 破phá 。 前tiền 中trung 。 先tiên 何hà 以dĩ 故cố 。 徵trưng 標tiêu 。 謂vị 何hà 以dĩ 得đắc 。 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 空không 。 後hậu 立lập 頌tụng 略lược 釋thích 。 於ư 中trung 初sơ 句cú 破phá 有hữu 相tương/tướng 。 二nhị 破phá 無vô 相tướng 。 三tam 破phá 俱câu 。 四tứ 結kết 空không 。 二nhị 廣quảng 釋thích 中trung 三tam 。 先tiên 釋thích 破phá 有hữu 。 二nhị 破phá 無vô 。 三tam 破phá 俱câu 。 初sơ 中trung 三tam 。 先tiên 奪đoạt 令linh 失thất 相tương 破phá 有hữu 。 標tiêu 釋thích 可khả 知tri 。 二nhị 縱túng/tung 則tắc 二nhị 相tương 破phá 。 謂vị 新tân 舊cựu 二nhị 相tương/tướng 故cố 。 三tam 是thị 故cố 下hạ 結kết 非phi 。 二nhị 破phá 無vô 中trung 。 初sơ 標tiêu 。 後hậu 舉cử 事sự 釋thích 顯hiển 。 前tiền 破phá 有hữu 中trung 。 以dĩ 執chấp 有hữu 故cố 無vô 能năng 相tương/tướng 。 能năng 相tương/tướng 無vô 故cố 。 亦diệc 無vô 所sở 相tướng 。 此thử 中trung 以dĩ 執chấp 無vô 故cố 無vô 所sở 相tương/tướng 。 所sở 相tương/tướng 無vô 故cố 亦diệc 無vô 能năng 相tương/tướng 。 是thị 文văn 意ý 也dã 。 三tam 如như 是thị 下hạ 釋thích 破phá 俱câu 句cú 。 以dĩ 離ly 二nhị 無vô 第đệ 三tam 故cố 空không 也dã 。 三tam 是thị 故cố 下hạ 第đệ 三tam 總tổng 結kết 非phi 。 四tứ 類loại 遣khiển 中trung 六lục 。 一nhất 以dĩ 相tương/tướng 類loại 遣khiển 法pháp 有hữu 標tiêu 釋thích 可khả 知tri 。 二nhị 以dĩ 一nhất 類loại 遣khiển 多đa 亦diệc 有hữu 標tiêu 釋thích 。 三tam 以dĩ 有hữu 類loại 遣khiển 無vô 。 四tứ 以dĩ 物vật 類loại 遣khiển 有hữu 為vi 。 五ngũ 類loại 遣khiển 無vô 為vi 。 六lục 類loại 遣khiển 我ngã 。 是thị 故cố 成thành 上thượng 標tiêu 宗tông 一nhất 切thiết 法pháp 空không 也dã 。


觀quán 一nhất 異dị 門môn 第đệ 六lục


初sơ 釋thích 名danh 者giả 。 以dĩ 一nhất 異dị 是thị 所sở 遣khiển 故cố 。 又hựu 說thuyết 。 遣khiển 一nhất 異dị 以dĩ 造tạo 真chân 空không 故cố 以dĩ 為vi 門môn 。 二nhị 來lai 異dị 者giả 。 前tiền 以dĩ 有hữu 無vô 破phá 相tương/tướng 可khả 相tương/tướng 已dĩ 盡tận 。 但đãn 以dĩ 更cánh 有hữu 一nhất 異dị 門môn 重trọng/trùng 破phá 使sử 執chấp 心tâm 永vĩnh 盡tận 正chánh 理lý 堅kiên 固cố 。 是thị 故cố 結kết 相tương/tướng 可khả 相tương/tướng 一nhất 異dị 及cập 俱câu 而nhi 重trọng/trùng 破phá 也dã 。 三tam 所sở 明minh 者giả 。 以dĩ 破phá 相tương/tướng 可khả 相tương/tướng 一nhất 異dị 俱câu 盡tận 。 令linh 觀quán 心tâm 照chiếu 理lý 故cố 也dã 。 四tứ 釋thích 文văn 中trung 二nhị 。 先tiên 一nhất 句cú 標tiêu 宗tông 。 後hậu 釋thích 破phá 。 破phá 中trung 二nhị 。 先tiên 正chánh 破phá 。 後hậu 破phá 救cứu 。 初sơ 中trung 三tam 。 先tiên 頌tụng 。 上thượng 半bán 破phá 一nhất 異dị 。 下hạ 半bán 破phá 相tương/tướng 可khả 相tương/tướng 。 亦diệc 是thị 結kết 無vô 。 二nhị 釋thích 。 謂vị 若nhược 一nhất 則tắc 相tương/tướng 無vô 能năng 表biểu 。 同đồng 所sở 相tương/tướng 故cố 。 若nhược 異dị 不bất 成thành 表biểu 。 不bất 相tương 因nhân 故cố 。 同đồng 餘dư 法pháp 故cố 。 故cố 云vân 一nhất 異dị 。 不bất 可khả 得đắc 者giả 。 一nhất 異dị 不bất 可khả 得đắc 下hạ 釋thích 下hạ 半bán 可khả 知tri 。 三tam 是thị 故cố 下hạ 類loại 遣khiển 結kết 宗tông 。 二nhị 破phá 救cứu 中trung 二nhị 。 先tiên 外ngoại 救cứu 。 後hậu 釋thích 破phá 。 救cứu 中trung 以dĩ 聞văn 相tương/tướng 法pháp 俱câu 空không 執chấp 情tình 靡mĩ 據cứ 。 故cố 將tương 形hình 似tự 之chi 事sự 類loại 救cứu 二nhị 關quan 。 又hựu 向hướng 釋thích 頌tụng 遣khiển 事sự 無vô 不bất 周chu 。 但đãn 人nhân 情tình 多đa 惑hoặc 。 故cố 須tu 假giả 設thiết 外ngoại 救cứu 廣quảng 破phá 所sở 迷mê 。 於ư 中trung 三tam 。 初sơ 牒điệp 破phá 驚kinh 呵ha 。 二nhị 立lập 相tương 救cứu 法pháp 。 三tam 結kết 破phá 不bất 然nhiên 。 第đệ 二nhị 立lập 相tương 救cứu 中trung 二nhị 。 先tiên 開khai 三tam 章chương 。 則tắc 翻phiên 上thượng 三tam 句cú 。 後hậu 釋thích 三tam 事sự 。 則tắc 為vi 三tam 段đoạn 。 初sơ 釋thích 一nhất 中trung 二nhị 。 初sơ 舉cử 識thức 受thọ 二nhị 例lệ 。 如như 識thức 以dĩ 了liễu 別biệt 為vi 相tương/tướng 。 亦diệc 以dĩ 了liễu 別biệt 為vi 體thể 。 受thọ 亦diệc 如như 是thị 。 二nhị 如như 是thị 下hạ 結kết 宗tông 。 二nhị 釋thích 異dị 中trung 亦diệc 二nhị 。 初sơ 舉cử 滅diệt 信tín 二nhị 例lệ 。 後hậu 是thị 名danh 下hạ 結kết 。 前tiền 中trung 。 初sơ 外ngoại 謂vị 愛ái 滅diệt 異dị 於ư 涅Niết 槃Bàn 。 後hậu 以dĩ 三tam 事sự 在tại 身thân 口khẩu 屬thuộc 色sắc 蘊uẩn 。 信tín 是thị 心tâm 法pháp 屬thuộc 識thức 蘊uẩn 。 外ngoại 見kiến 有hữu 此thử 三tam 。 知tri 內nội 有hữu 信tín 心tâm 。 是thị 故cố 色sắc 與dữ 心tâm 作tác 相tướng 。 故cố 知tri 異dị 。 三tam 釋thích 亦diệc 一nhất 亦diệc 異dị 中trung 二nhị 。 初sơ 舉cử 二nhị 例lệ 。 後hậu 結kết 。 初sơ 中trung 。 先tiên 舉cử 正chánh 見kiến 例lệ 。 謂vị 如như 正chánh 見kiến 是thị 道đạo 體thể 故cố 少thiểu 分phần 是thị 可khả 相tương/tướng 。 復phục 是thị 八bát 正chánh 中trung 道đạo 支chi 故cố 少thiểu 分phần 是thị 能năng 相tương/tướng 。 又hựu 正chánh 見kiến 是thị 慧tuệ 。 正chánh 是thị 道Đạo 諦Đế 通thông 體thể 。 然nhiên 是thị 八bát 中trung 一nhất 數số 故cố 云vân 少thiểu 分phần 。 是thị 通thông 故cố 是thị 能năng 相tương/tướng 。 是thị 別biệt 故cố 為vi 可khả 相tương/tướng 。 二nhị 舉cử 三tam 相tương/tướng 例lệ 。 謂vị 約ước 小Tiểu 乘Thừa 七thất 十thập 五ngũ 法pháp 。 分phân 為vi 二nhị 聚tụ 。 前tiền 七thất 十thập 二nhị 是thị 有hữu 為vi 。 後hậu 三tam 是thị 無vô 為vi 。 就tựu 有hữu 為vi 聚tụ 中trung 。 生sanh 住trụ 滅diệt 三tam 通thông 與dữ 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 法pháp 作tác 相tương/tướng 。 自tự 體thể 復phục 是thị 有hữu 為vi 法pháp 。 中trung 數số 內nội 少thiểu 分phần 。 是thị 故cố 若nhược 與dữ 所sở 相tương/tướng 有hữu 為vi 不bất 是thị 異dị 者giả 。 不bất 應ưng 於ư 此thử 。 有hữu 為vi 法pháp 中trung 開khai 說thuyết 此thử 三tam 。 若nhược 與dữ 有hữu 為vi 不bất 是thị 一nhất 者giả 。 自tự 應ưng 非phi 是thị 有hữu 為vi 法pháp 攝nhiếp 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 亦diệc 一nhất 亦diệc 異dị 。 後hậu 如như 是thị 下hạ 結kết 。 三tam 是thị 故cố 或hoặc 相tương/tướng 下hạ 總tổng 結kết 非phi 破phá 。 可khả 知tri 。 第đệ 二nhị 釋thích 破phá 中trung 破phá 上thượng 三tam 計kế 。 文văn 則tắc 為vi 三tam 。 初sơ 破phá 一nhất 中trung 亦diệc 三tam 。 初sơ 法pháp 無vô 自tự 表biểu 破phá 。 於ư 中trung 三tam 。 先tiên 牒điệp 執chấp 總tổng 非phi 。 二nhị 釋thích 非phi 所sở 以dĩ 。 三tam 是thị 故cố 下hạ 結kết 非phi 呵ha 止chỉ 。 就tựu 釋thích 中trung 。 謂vị 所sở 相tương/tướng 必tất 以dĩ 相tương/tướng 而nhi 知tri 故cố 名danh 為vi 可khả 相tương/tướng 。 所sở 用dụng 表biểu 示thị 者giả 名danh 為vi 相tương/tướng 也dã 。 是thị 故cố 相tương/tướng 所sở 相tương/tướng 是thị 非phi 一nhất 。 若nhược 一nhất 自tự 能năng 表biểu 示thị 者giả 。 指chỉ 應ưng 自tự 觸xúc 等đẳng 。 反phản 詰cật 責trách 也dã 。 二nhị 復phục 次thứ 下hạ 相tương/tướng 失thất 能năng 所sở 破phá 。 若nhược 是thị 一nhất 者giả 。 謂vị 不bất 應ưng 分phân 別biệt 。 此thử 是thị 相tương/tướng 此thử 是thị 可khả 相tương/tướng 。 若nhược 泯mẫn 分phân 別biệt 者giả 。 汝nhữ 應ưng 是thị 顛điên 倒đảo 。 有hữu 言ngôn 無vô 義nghĩa 故cố 。 三tam 復phục 次thứ 下hạ 因nhân 果quả 雜tạp 亂loạn 破phá 。 於ư 中trung 先tiên 標tiêu 次thứ 釋thích 後hậu 結kết 。 並tịnh 可khả 知tri 。 二nhị 破phá 異dị 中trung 二nhị 。 先tiên 正chánh 破phá 。 後hậu 破phá 救cứu 。 初sơ 中trung 二nhị 。 先tiên 牒điệp 計kế 總tổng 非phi 。 後hậu 別biệt 破phá 釋thích 非phi 。 於ư 中trung 初sơ 別biệt 破phá 二nhị 例lệ 。 後hậu 總tổng 示thị 無vô 窮cùng 。 前tiền 中trung 先tiên 破phá 初sơ 例lệ 。 謂vị 愛ái 滅diệt 則tắc 無vô 相tướng 。 愛ái 有hữu 復phục 非phi 涅Niết 槃Bàn 相tương/tướng 。 二nhị 破phá 信tín 者giả 相tương/tướng 有hữu 二nhị 。 初sơ 無vô 異dị 破phá 。 謂vị 有hữu 詐trá 善thiện 之chi 人nhân 實thật 無vô 信tín 心tâm 而nhi 亦diệc 詐trá 現hiện 有hữu 此thử 三tam 相tương/tướng 。 豈khởi 亦diệc 有hữu 信tín 以dĩ 與dữ 信tín 者giả 不bất 殊thù 。 故cố 云vân 俱câu 不bất 異dị 信tín 。 又hựu 此thử 論luận 意ý 似tự 將tương 三tam 事sự 與dữ 信tín 不bất 殊thù 故cố 云vân 不bất 異dị 以dĩ 破phá 其kỳ 異dị (# 云vân 云vân 勘khám )# 二nhị 不bất 定định 破phá 。 謂vị 汝nhữ 以dĩ 三tam 事sự 知tri 有hữu 信tín 。 則tắc 信tín 是thị 可khả 相tương/tướng 。 三tam 是thị 能năng 相tương/tướng 。 今kim 更cánh 以dĩ 理lý 推thôi 。 乃nãi 由do 有hữu 信tín 故cố 始thỉ 能năng 作tác 此thử 三tam 事sự 。 是thị 故cố 三tam 事sự 反phản 是thị 可khả 相tương/tướng 。 故cố 云vân 無vô 信tín 無vô 三tam 事sự 。 又hựu 責trách 云vân 。 汝nhữ 未vị 施thí 等đẳng 前tiền 有hữu 此thử 信tín 心tâm 不phủ 。 若nhược 有hữu 以dĩ 何hà 相tương/tướng 而nhi 知tri 。 若nhược 無vô 後hậu 依y 何hà 起khởi 施thí 。 故cố 云vân 也dã 。 二nhị 示thị 無vô 窮cùng 破phá 中trung 。 可khả 相tương/tướng 定định 有hữu 為vi 。 別biệt 有hữu 能năng 相tương/tướng 法pháp 。 能năng 相tương/tướng 是thị 有hữu 為vi 。 應ưng 亦diệc 別biệt 有hữu 能năng 相tương/tướng 法pháp 。 如như 是thị 則tắc 無vô 窮cùng 。 二nhị 破phá 救cứu 中trung 。 先tiên 救cứu 後hậu 破phá 。 破phá 中trung 二nhị 。 先tiên 指chỉ 同đồng 前tiền 破phá 。 後hậu 自tự 語ngữ 相tương 違vi 破phá 。 又hựu 亦diệc 可khả 先tiên 破phá 喻dụ 後hậu 破phá 法pháp 。 可khả 知tri 。 三tam 破phá 俱câu 句cú 中trung 。 初sơ 標tiêu 非phi 。 後hậu 釋thích 破phá 。 謂vị 指chỉ 同đồng 上thượng 二nhị 門môn 破phá 。 以dĩ 不bất 離ly 一nhất 異dị 故cố 。 三tam 如như 是thị 下hạ 結kết 非phi 。 四tứ 是thị 故cố 下hạ 類loại 遣khiển 。 可khả 知tri 。


觀quán 有hữu 無vô 門môn 第đệ 七thất


一nhất 釋thích 名danh 者giả 。 生sanh 住trụ 是thị 有hữu 。 滅diệt 相tương/tướng 是thị 無vô 。 求cầu 此thử 有hữu 無vô 理lý 不bất 成thành 故cố 以dĩ 為vi 門môn 也dã 。 二nhị 來lai 意ý 者giả 。 以dĩ 一nhất 異dị 門môn 重trọng/trùng 顯hiển 令linh 理lý 堅kiên 故cố 。 除trừ 盡tận 執chấp 見kiến 故cố 。 此thử 通thông 來lai 也dã 。 別biệt 者giả 。 前tiền 約ước 相tương/tướng 可khả 相tương 破phá 。 此thử 就tựu 所sở 相tương/tướng 中trung 相tương 違vi 破phá 。 故cố 來lai 也dã 。 三tam 所sở 明minh 者giả 。 謂vị 就tựu 四tứ 相tương/tướng 中trung 有hữu 無vô 自tự 相tương 違vi 。 不bất 得đắc 同đồng 一nhất 念niệm 。 則tắc 失thất 有hữu 為vi 法pháp 以dĩ 辨biện 真chân 空không 。 令linh 成thành 正chánh 觀quán 故cố 也dã 。 四tứ 釋thích 文văn 中trung 四tứ 。 一nhất 標tiêu 二nhị 釋thích 三tam 結kết 四tứ 類loại 。 初sơ 中trung 二nhị 。 先tiên 長trường/trưởng 行hành 生sanh 起khởi 有hữu 標tiêu 釋thích 。 後hậu 立lập 頌tụng 略lược 辨biện 。 以dĩ 薩tát 婆bà 多đa 宗tông 立lập 四tứ 相tương/tướng 體thể 同đồng 時thời 具cụ 。 以dĩ 成thành 有hữu 為vi 故cố 。 用dụng 先tiên 後hậu 發phát 。 以dĩ 離ly 相tương 違vi 故cố 。 破phá 意ý 云vân 。 先tiên 後hậu 非phi 有hữu 為vi 。 同đồng 體thể 相tướng 違vi 失thất 。 又hựu 成thành 唯duy 識thức 中trung 。 前tiền 三tam 同đồng 一nhất 念niệm 。 後hậu 念niệm 方phương 至chí 滅diệt 。 爾nhĩ 者giả 壞hoại 有hữu 為vi 。 一nhất 一nhất 念niệm 中trung 。 以dĩ 相tương/tướng 不bất 具cụ 故cố 。 頌tụng 中trung 。 初sơ 句cú 破phá 同đồng 時thời 。 次thứ 句cú 破phá 先tiên 後hậu 。 謂vị 離ly 滅diệt 相tương/tướng 之chi 無vô 令linh 生sanh 住trụ 之chi 有hữu 亦diệc 不bất 得đắc 有hữu 。 故cố 云vân 離ly 無vô 有hữu 亦diệc 無vô 也dã 。 以dĩ 非phi 有hữu 為vi 故cố 。 下hạ 二nhị 句cú 釋thích 初sơ 句cú 頌tụng 。 以dĩ 生sanh 住trụ 之chi 有hữu 不bất 離ly 滅diệt 相tương/tướng 之chi 無vô 故cố 。 則tắc 有hữu 當đương 為vi 無vô 所sở 害hại 。 故cố 恆hằng 是thị 無vô 也dã 。 又hựu 亦diệc 應ưng 云vân 。 不bất 離ly 有hữu 有hữu 無vô 。 無vô 則tắc 應ưng 常thường 有hữu 。 又hựu 亦diệc 應ưng 有hữu 釋thích 上thượng 第đệ 二nhị 句cú 先tiên 後hậu 計kế 云vân 。 若nhược 離ly 無vô 有hữu 有hữu 。 有hữu 則tắc 非phi 有hữu 為vi 。 但đãn 為vi 頌tụng 迮trách 故cố 也dã 。 二nhị 釋thích 中trung 二nhị 。 初sơ 正chánh 破phá 。 後hậu 破phá 救cứu 。 前tiền 中trung 四tứ 。 一nhất 釋thích 初sơ 句cú 頌tụng 。 如như 中trung 論luận 成thành 壞hoại 品phẩm 云vân 。 離ly 成thành 及cập 共cộng 成thành 。 是thị 中trung 無vô 有hữu 壞hoại 。 離ly 壞hoại 及cập 共cộng 壞hoại 。 是thị 中trung 亦diệc 無vô 成thành 。 二nhị 若nhược 謂vị 下hạ 釋thích 第đệ 二nhị 句cú 頌tụng 。 於ư 中trung 二nhị 。 先tiên 牒điệp 執chấp 總tổng 非phi 。 二nhị 釋thích 非phi 中trung 。 七thất 法pháp 內nội 滅diệt 相tương/tướng 是thị 無vô 。 餘dư 皆giai 是thị 有hữu 。 又hựu 有hữu 是thị 法pháp 體thể 。 共cộng 無vô 常thường 相tương 生sanh 。 無vô 常thường 中trung 既ký 具cụ 滅diệt 。 明minh 知tri 離ly 此thử 無vô 有hữu 不bất 得đắc 生sanh 。 三tam 若nhược 不bất 離ly 下hạ 釋thích 下hạ 二nhị 句cú 頌tụng 。 於ư 中trung 三tam 。 初sơ 舉cử 失thất 。 後hậu 轉chuyển 釋thích 。 轉chuyển 釋thích 中trung 。 以dĩ 不bất 離ly 滅diệt 無vô 故cố 此thử 有hữu 常thường 是thị 無vô 。 以dĩ 初sơ 生sanh 即tức 壞hoại 滅diệt 不bất 能năng 得đắc 至chí 住trụ 。 故cố 云vân 初sơ 無vô 等đẳng 也dã 。 又hựu 不bất 曾tằng 暫tạm 有hữu 住trụ 。 故cố 云vân 也dã 。 三tam 結kết 非phi 可khả 知tri 。 四tứ 若nhược 離ly 下hạ 釋thích 頌tụng 中trung 所sở 應ưng 有hữu 文văn 。 以dĩ 離ly 無vô 常thường 滅diệt 相tương/tướng 等đẳng 而nhi 有hữu 有hữu 為vi 法pháp 生sanh 等đẳng 者giả 。 皆giai 不bất 可khả 也dã 。 第đệ 二nhị 破phá 救cứu 中trung 二nhị 。 先tiên 外ngoại 救cứu 。 後hậu 釋thích 破phá 。 救cứu 中trung 三tam 。 初sơ 立lập 體thể 同đồng 時thời 。 故cố 無vô 上thượng 不bất 生sanh 之chi 過quá 。 二nhị 如như 是thị 下hạ 釋thích 五ngũ 事sự 。 明minh 用dụng 前tiền 後hậu 故cố 。 謂vị 勢thế 用dụng 有hữu 時thời 。 豈khởi 容dung 有hữu 常thường 無vô 之chi 責trách 。 又hựu 生sanh 制chế 滅diệt 不bất 令linh 斷đoạn 。 住trụ 能năng 制chế 生sanh 不bất 令linh 增tăng 。 滅diệt 制chế 住trụ 不bất 令linh 分phần/phân 。 異dị 通thông 前tiền 後hậu 。 謂vị 變biến 生sanh 至chí 住trụ 等đẳng 。 又hựu 彼bỉ 計kế 一nhất 剎sát 那na 中trung 。 剎sát 那na 初sơ 是thị 生sanh 相tương/tướng 用dụng 。 剎sát 那na 次thứ 是thị 住trụ 相tương/tướng 用dụng 。 剎sát 那na 後hậu 是thị 滅diệt 相tương/tướng 用dụng 。 故cố 用dụng 有hữu 前tiền 後hậu 也dã 。 言ngôn 得đắc 者giả 。 是thị 此thử 四tứ 通thông 名danh 不bất 相tương 應ứng 行hành 。 法pháp 前tiền 得đắc 等đẳng 。 如như 繩thằng 繫hệ 物vật 等đẳng 。 謂vị 大đại 小tiểu 相tương/tướng 得đắc 令linh 四tứ 相tương/tướng 常thường 成thành 就tựu 。 三tam 是thị 故cố 下hạ 結kết 非phi 。 二nhị 正chánh 破phá 中trung 。 先tiên 破phá 體thể 同đồng 時thời 具cụ 。 後hậu 破phá 用dụng 前tiền 後hậu 發phát 。 初sơ 中trung 先tiên 破phá 生sanh 滅diệt 。 後hậu 破phá 住trụ 老lão 。 前tiền 中trung 二nhị 。 先tiên 易dị 奪đoạt 互hỗ 失thất 破phá 。 二nhị 復phục 次thứ 下hạ 明minh 相tướng 違vi 俱câu 失thất 破phá 。 有hữu 標tiêu 釋thích 可khả 知tri 。 二nhị 破phá 住trụ 老lão 中trung 。 先tiên 標tiêu 後hậu 釋thích 。 亦diệc 有hữu 易dị 奪đoạt 相tương 違vi 破phá 。 三tam 是thị 故cố 下hạ 總tổng 結kết 錯thác 亂loạn 。 有hữu 標tiêu 釋thích 可khả 知tri 。 二nhị 如như 能năng 識thức 下hạ 破phá 用dụng 前tiền 後hậu 發phát 。 於ư 中trung 三tam 。 初sơ 舉cử 事sự 例lệ 破phá 。 謂vị 彼bỉ 外ngoại 計kế 云vân 。 生sanh 時thời 雖tuy 已dĩ 有hữu 壞hoại 體thể 而nhi 未vị 發phát 。 滅diệt 時thời 方phương 發phát 者giả 。 破phá 云vân 。 如như 不bất 能năng 識thức 。 則tắc 不bất 名danh 識thức 。 餘dư 六lục 亦diệc 爾nhĩ 。 如như 是thị 不bất 能năng 。 壞hoại 生sanh 不bất 名danh 有hữu 滅diệt 。 二nhị 舉cử 法pháp 示thị 過quá 。 於ư 中trung 初sơ 舉cử 法pháp 。 二nhị 若nhược 生sanh 住trụ 下hạ 示thị 過quá 。 謂vị 先tiên 無vô 用dụng 後hậu 失thất 無vô 過quá 。 三tam 是thị 故cố 下hạ 結kết 非phi 。 第đệ 三tam 如như 是thị 下hạ 總tổng 結kết 成thành 。 第đệ 四tứ 類loại 遣khiển 。 並tịnh 可khả 知tri 。


觀quán 性tánh 門môn 第đệ 八bát


初sơ 釋thích 名danh 者giả 。 性tánh 是thị 體thể 性tánh 。 徵trưng 責trách 非phi 有hữu 。 洞đỗng 契khế 真chân 空không 。 故cố 為vi 門môn 也dã 。 所sở 遣khiển 所sở 託thác 為vi 名danh 。 二nhị 來lai 意ý 者giả 。 通thông 意ý 如như 前tiền 。 別biệt 者giả 。 初sơ 三tam 品phẩm 破phá 法pháp 。 次thứ 四tứ 門môn 破phá 能năng 相tương/tướng 。 今kim 更cánh 破phá 體thể 性tánh 。 故cố 來lai 也dã 。 又hựu 外ngoại 人nhân 執chấp 義nghĩa 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 是thị 事sự 。 二nhị 是thị 性tánh 。 性tánh 據cứ 未vị 成thành 。 事sự 據cứ 現hiện 在tại 。 前tiền 有hữu 無vô 門môn 破phá 現hiện 在tại 事sự 不bất 立lập 。 但đãn 執chấp 情tình 難nạn/nan 祛khư 。 謂vị 諸chư 法pháp 未vị 成thành 先tiên 有hữu 體thể 性tánh 。 藉tạ 現hiện 因nhân 緣duyên 起khởi 性tánh 成thành 事sự 。 若nhược 爾nhĩ 諸chư 法pháp 還hoàn 立lập 。 何hà 得đắc 云vân 一nhất 切thiết 法pháp 空không 。 此thử 門môn 破phá 彼bỉ 故cố 次thứ 來lai 也dã 。 又hựu 上thượng 來lai 破phá 相tương/tướng 。 外ngoại 人nhân 云vân 。 謂vị 外ngoại 相tướng 雖tuy 亡vong 內nội 性tánh 猶do 實thật 。 為vi 破phá 此thử 計kế 故cố 有hữu 此thử 門môn 來lai 也dã 。 三tam 所sở 明minh 者giả 。 破phá 性tánh 明minh 空không 。 觀quán 心tâm 無vô 寄ký 以dĩ 成thành 正chánh 故cố 也dã 。 四tứ 釋thích 文văn 四tứ 。 一nhất 標tiêu 二nhị 釋thích 三tam 結kết 四tứ 類loại 。 就tựu 釋thích 中trung 三tam 。 初sơ 生sanh 起khởi 。 二nhị 立lập 頌tụng 。 三tam 釋thích 頌tụng 。 頌tụng 中trung 。 上thượng 半bán 破phá 有hữu 性tánh 。 下hạ 半bán 破phá 無vô 性tánh 。 三tam 釋thích 中trung 二nhị 。 先tiên 釋thích 破phá 有hữu 性tánh 。 後hậu 破phá 無vô 性tánh 。 前tiền 中trung 三tam 。 先tiên 破phá 自tự 。 二nhị 破phá 他tha 。 三tam 雙song 結kết 。 初sơ 中trung 二nhị 。 先tiên 正chánh 破phá 。 後hậu 破phá 救cứu 。 初sơ 中trung 三tam 。 先tiên 變biến 異dị 乖quai 性tánh 破phá 。 破phá 意ý 汝nhữ 若nhược 未vị 成thành 先tiên 有hữu 性tánh 者giả 。 夫phu 性tánh 是thị 不bất 改cải 為vi 義nghĩa 。 汝nhữ 許hứa 變biến 異dị 。 性tánh 義nghĩa 安an 在tại 。 故cố 云vân 也dã 。 二nhị 緣duyên 作tác 失thất 性tánh 破phá 。 初sơ 順thuận 釋thích 。 謂vị 性tánh 有hữu 天thiên 真chân 。 豈khởi 假giả 緣duyên 成thành 。 今kim 既ký 緣duyên 作tác 。 明minh 非phi 性tánh 有hữu 。 二nhị 不bất 作tác 下hạ 反phản 釋thích 。 謂vị 不bất 作tác 名danh 性tánh 。 故cố 知tri 作tác 則tắc 非phi 也dã 。 三tam 是thị 故cố 下hạ 結kết 宗tông 。 二nhị 破phá 救cứu 中trung 二nhị 。 先tiên 外ngoại 人nhân 牒điệp 破phá 示thị 過quá 難nạn/nan 。 後hậu 論luận 主chủ 開khai 章chương 還hoàn 過quá 答đáp 。 初sơ 中trung 。 外ngoại 人nhân 聞văn 現hiện 在tại 事sự 法pháp 已dĩ 被bị 責trách 破phá 未vị 成thành 體thể 性tánh 又hựu 被bị 破phá 盡tận 。 則tắc 起khởi 智trí 見kiến 以dĩ 過quá 論luận 主chủ 為vi 大đại 邪tà 見kiến 。 文văn 中trung 二nhị 。 初sơ 牒điệp 破phá 示thị 過quá 。 外ngoại 以dĩ 生sanh 滅diệt 無vô 常thường 為vi 苦Khổ 諦Đế 故cố 。 餘dư 文văn 可khả 解giải 。 二nhị 是thị 事sự 下hạ 結kết 非phi 呵ha 止chỉ 。 答đáp 中trung 五ngũ 。 初sơ 舉cử 二nhị 諦đế 法pháp 。 先tiên 列liệt 名danh 。 後hậu 依y 俗tục 得đắc 真chân 。 謂vị 聖thánh 說thuyết 俗tục 諦đế 。 因nhân 緣duyên 之chi 法Pháp 。 擬nghĩ 於ư 此thử 法pháp 上thượng 令linh 會hội 無vô 性tánh 以dĩ 得đắc 真chân 空không 。 故cố 說thuyết 俗tục 諦đế 。 非phi 謂vị 存tồn 此thử 俗tục 諦đế 而nhi 不bất 入nhập 真chân 。 故cố 云vân 也dã 。 二nhị 若nhược 人nhân 下hạ 明minh 知tri 法pháp 之chi 益ích 。 於ư 中trung 初sơ 知tri 諦đế 成thành 二nhị 利lợi 。 謂vị 依y 俗tục 說thuyết 真chân 為vi 利lợi 他tha 。 照chiếu 真chân 得đắc 果quả 為vi 自tự 利lợi 。 又hựu 二nhị 利lợi 一nhất 行hành 成thành 者giả 是thị 共cộng 也dã 。 二nhị 明minh 二nhị 諦đế 相tướng 資tư 。 以dĩ 不bất 二nhị 而nhi 二nhị 故cố 。 此thử 明minh 正chánh 知tri 法pháp 益ích 。 三tam 汝nhữ 今kim 下hạ 明minh 迷mê 法pháp 之chi 失thất 。 謂vị 汝nhữ 聞văn 說thuyết 蘊uẩn 界giới 等đẳng 法pháp 。 不bất 知tri 但đãn 是thị 世thế 諦đế 虛hư 假giả 。 謬mậu 取thủ 謂vị 為vi 第đệ 一nhất 義nghĩa 諦đế 。 是thị 故cố 聞văn 破phá 謂vị 欲dục 自tự 墮đọa 失thất 處xứ 。 反phản 此thử 則tắc 無vô 咎cữu 矣hĩ 。 四tứ 釋thích 顯hiển 法pháp 義nghĩa 。 於ư 中trung 先tiên 標tiêu 法pháp 甚thậm 深thâm 。 就tựu 佛Phật 所sở 說thuyết 因nhân 緣duyên 法pháp 為vi 深thâm 。 非phi 汝nhữ 二Nhị 乘Thừa 所sở 說thuyết 之chi 者giả 。 又hựu 約ước 佛Phật 智trí 論luận 因nhân 緣duyên 法pháp 。 方phương 得đắc 稱xưng 彼bỉ 。 因nhân 緣duyên 之chi 法Pháp 。 故cố 云vân 諸chư 佛Phật 因nhân 緣duyên 。 法pháp 名danh 甚thậm 深thâm 也dã 。 二nhị 是thị 因nhân 緣duyên 下hạ 釋thích 成thành 甚thậm 深thâm 所sở 以dĩ 。 又hựu 此thử 因nhân 緣duyên 法pháp 。 宜nghi 應ưng 正chánh 是thị 俗tục 諦đế 。 何hà 故cố 乃nãi 云vân 。 是thị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 釋thích 云vân 。 以dĩ 無vô 自tự 性tánh 故cố 。 無vô 性tánh 而nhi 說thuyết 因nhân 緣duyên 。 是thị 故cố 深thâm 也dã 。 問vấn 前tiền 語ngữ 外ngoại 人nhân 。 汝nhữ 聞văn 世thế 諦đế 謂vị 。 是thị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 今kim 論luận 主chủ 亦diệc 云vân 因nhân 緣duyên 則tắc 。 是thị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 而nhi 與dữ 彼bỉ 何hà 異dị 。 答đáp 外ngoại 人nhân 謂vị 因nhân 緣duyên 之chi 事sự 。 是thị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 論luận 主chủ 以dĩ 因nhân 緣duyên 之chi 理lý 為vi 真Chân 諦Đế 。 又hựu 論luận 主chủ 意ý 凡phàm 佛Phật 說thuyết 因nhân 緣duyên 世thế 諦đế 法pháp 。 意ý 欲dục 令linh 知tri 無vô 性tánh 以dĩ 悟ngộ 真Chân 諦Đế 。 非phi 謂vị 存tồn 此thử 。 因nhân 緣duyên 之chi 法Pháp 。 故cố 上thượng 云vân 因nhân 世thế 諦đế 知tri 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 故cố 地địa 論luận 中trung 。 隨tùy 順thuận 觀quán 世thế 諦đế 則tắc 入nhập 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦đế 。 此thử 之chi 謂vị 也dã 。 五ngũ 若nhược 諸chư 法pháp 下hạ 正chánh 還hoàn 過quá 於ư 彼bỉ 。 謂vị 若nhược 有hữu 性tánh 則tắc 不bất 從tùng 緣duyên 。 不bất 從tùng 緣duyên 故cố 則tắc 無vô 諸chư 法pháp 。 是thị 故cố 中trung 論luận 云vân 。 以dĩ 有hữu 空không 義nghĩa 故cố 一nhất 切thiết 法pháp 得đắc 成thành 。 若nhược 無vô 空không 義nghĩa 者giả 。 一nhất 切thiết 法pháp 不bất 成thành 。 又hựu 應ưng 知tri 有hữu 多đa 諸chư 過quá 患hoạn 。 汝nhữ 自tự 不bất 知tri 。 反phản 來lai 咎cữu 我ngã 。 故cố 中trung 論luận 云vân 。 汝nhữ 今kim 自tự 有hữu 過quá 。 而nhi 以dĩ 迴hồi 向hướng 我ngã 。 如như 人nhân 乘thừa 馬mã 者giả 。 自tự 忘vong 其kỳ 所sở 乘thừa 。 今kim 此thử 壞hoại 六lục 事sự 。 還hoàn 是thị 汝nhữ 之chi 過quá 。 就tựu 中trung 六lục 。 一nhất 壞hoại 四Tứ 諦Đế 。 二nhị 若nhược 無vô 四tứ 聖Thánh 諦Đế 下hạ 明minh 壞hoại 四tứ 行hành 。 三tam 壞hoại 八bát 賢hiền 聖thánh 。 四tứ 壞hoại 三Tam 寶Bảo 。 五ngũ 壞hoại 世thế 俗tục 。 六lục 壞hoại 因nhân 果quả 。 並tịnh 可khả 知tri 。 二nhị 破phá 他tha 性tánh 中trung 二nhị 。 先tiên 牒điệp 計kế 總tổng 徵trưng 。 後hậu 正chánh 破phá 。 破phá 中trung 初sơ 形hình 自tự 奪đoạt 他tha 破phá 。 謂vị 對đối 自tự 名danh 他tha 。 自tự 既ký 無vô 矣hĩ 。 對đối 誰thùy 名danh 他tha 。 二nhị 同đồng 自tự 無vô 他tha 破phá 。 謂vị 望vọng 自tự 還hoàn 是thị 自tự 。 是thị 故cố 自tự 無vô 他tha 亦diệc 無vô 。 有hữu 標tiêu 釋thích 可khả 知tri 。 三tam 若nhược 自tự 性tánh 他tha 性tánh 下hạ 雙song 結kết 俱câu 非phi 。 第đệ 三tam 若nhược 有hữu 不bất 成thành 下hạ 總tổng 結kết 成thành 宗tông 。 第đệ 四tứ 類loại 遣khiển 。 可khả 知tri 。


觀quán 因nhân 果quả 門môn 第đệ 九cửu


初sơ 釋thích 名danh 者giả 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 借tá 因nhân 生sanh 果quả 。 破phá 果quả 從tùng 餘dư 處xứ 。 自tự 然nhiên 而nhi 來lai 。 二nhị 復phục 觀quán 因nhân 緣duyên 中trung 亦diệc 無vô 果quả 。 無vô 果quả 故cố 無vô 因nhân 。 是thị 故cố 因nhân 果quả 俱câu 破phá 。 約ước 初sơ 義nghĩa 從tùng 能năng 破phá 為vi 名danh 。 約ước 後hậu 義nghĩa 從tùng 所sở 破phá 為vi 名danh 。 二nhị 來lai 意ý 者giả 。 前tiền 來lai 雖tuy 復phục 廣quảng 顯hiển 從tùng 緣duyên 因nhân 果quả 無vô 性tánh 。 而nhi 狂cuồng 惑hoặc 之chi 徒đồ 復phục 謂vị 。 自tự 然nhiên 而nhi 有hữu 。 為vi 破phá 此thử 執chấp 故cố 有hữu 此thử 門môn 來lai 。 三tam 品phẩm 所sở 明minh 者giả 。 此thử 明minh 果quả 法pháp 。 內nội 外ngoại 俱câu 空không 。 因nhân 等đẳng 皆giai 爾nhĩ 。 以dĩ 成thành 空không 觀quán 。 四tứ 釋thích 文văn 中trung 三tam 。 一nhất 標tiêu 宗tông 。 二nhị 釋thích 顯hiển 。 三tam 類loại 遣khiển 。 釋thích 中trung 三tam 。 先tiên 生sanh 起khởi 。 二nhị 立lập 頌tụng 。 上thượng 半bán 破phá 內nội 生sanh 。 下hạ 半bán 破phá 外ngoại 來lai 。 又hựu 上thượng 半bán 牒điệp 前tiền 諸chư 門môn 緣duyên 不bất 生sanh 果quả 義nghĩa 。 下hạ 半bán 正chánh 明minh 此thử 門môn 體thể 。 但đãn 依y 前tiền 起khởi 後hậu 故cố 須tu 說thuyết 也dã 。 三tam 釋thích 顯hiển 中trung 二nhị 。 先tiên 釋thích 後hậu 結kết 。 釋thích 中trung 二nhị 。 先tiên 釋thích 上thượng 半bán 破phá 緣duyên 內nội 有hữu 生sanh 同đồng 前tiền 。 二nhị 釋thích 下hạ 半bán 頌tụng 。 破phá 餘dư 處xứ 自tự 然nhiên 來lai 等đẳng 。 謂vị 有hữu 計kế 微vi 塵trần 世thế 性tánh 時thời 方phương 自tự 在tại 天thiên 等đẳng 所sở 造tạo 。 今kim 破phá 若nhược 爾nhĩ 則tắc 。 不bất 從tùng 緣duyên 生sanh 。 緣duyên 亦diệc 無vô 和hòa 合hợp 功công 力lực 。 是thị 故cố 不bất 從tùng 外ngoại 來lai 。 二nhị 若nhược 果quả 眾chúng 緣duyên 中trung 無vô 下hạ 總tổng 結kết 性tánh 空không 。 三tam 類loại 遣khiển 。 並tịnh 可khả 知tri 。


觀quán 作tác 者giả 門môn 第đệ 十thập


初sơ 釋thích 名danh 者giả 。 於ư 自tự 他tha 四tứ 處xứ 求cầu 作tác 之chi 者giả 不bất 得đắc 故cố 以dĩ 為vi 名danh 。 二nhị 來lai 意ý 者giả 。 前tiền 略lược 以dĩ 內nội 外ngoại 求cầu 。 今kim 廣quảng 於ư 四tứ 處xứ 求cầu 。 故cố 來lai 也dã 。 又hựu 一nhất 說thuyết 。 上thượng 來lai 九cửu 品phẩm 已dĩ 一nhất 遍biến 破phá 因nhân 果quả 。 自tự 下hạ 三tam 品phẩm 是thị 第đệ 二nhị 遍biến 破phá 因nhân 果quả 。 與dữ 前tiền 何hà 異dị 者giả 。 前tiền 廣quảng 此thử 略lược 故cố 也dã 。 初sơ 二nhị 品phẩm 破phá 能năng 生sanh 。 後hậu 一nhất 破phá 所sở 生sanh 。 故cố 來lai 也dã 。 三tam 品phẩm 所sở 明minh 者giả 。 破phá 此thử 四tứ 作tác 有hữu 二nhị 門môn 。 一nhất 顯hiển 所sở 破phá 亦diệc 二nhị 。 初sơ 約ước 外ngoại 道đạo 就tựu 人nhân 。 一nhất 我ngã 作tác 。 二nhị 自tự 在tại 天thiên 作tác 。 三tam 如như 劫kiếp 初sơ 一nhất 男nam 一nhất 女nữ 。 共cộng 生sanh 眾chúng 生sanh 是thị 共cộng 作tác 。 四tứ 如như 無vô 因nhân 外ngoại 道đạo 等đẳng 執chấp 自tự 然nhiên 生sanh 等đẳng 。 是thị 無vô 因nhân 作tác 。 如như 烏ô 鳥điểu 非phi 染nhiễm 等đẳng 。 二nhị 約ước 小Tiểu 乘Thừa 就tựu 法pháp 。 一nhất 自tự 分phần/phân 因nhân 生sanh 。 二nhị 報báo 因nhân 。 因nhân 是thị 善thiện 惡ác 。 果quả 是thị 無vô 記ký 。 故cố 是thị 他tha 也dã 。 三tam 如như 共cộng 有hữu 因nhân 。 謂vị 七thất 法pháp 共cộng 生sanh 。 四tứ 無vô 因nhân 作tác 。 或hoặc 云vân 。 經kinh 部bộ 師sư 無vô 明minh 支chi 前tiền 託thác 空không 而nhi 起khởi 。 故cố 亦diệc 無vô 因nhân (# 云vân 云vân )# 。 二nhị 能năng 破phá 中trung 亦diệc 二nhị 。 初sơ 唯duy 遮già 破phá 。 如như 中trung 論luận 及cập 此thử 文văn 。 二nhị 亦diệc 遮già 亦diệc 表biểu 。 如như 地địa 論luận 云vân 。 因nhân 不bất 生sanh 。 緣duyên 生sanh 故cố 。 緣duyên 不bất 生sanh 。 自tự 因nhân 生sanh 故cố 。 不bất 共cộng 生sanh 。 無vô 知tri 者giả 故cố 。 作tác 時thời 不bất 住trụ 故cố 。 不bất 無vô 因nhân 生sanh 。 隨tùy 順thuận 有hữu 故cố 。 又hựu 對đối 法pháp 論luận 云vân 。 自tự 種chủng 有hữu 故cố 不bất 從tùng 他tha 。 待đãi 眾chúng 緣duyên 故cố 非phi 自tự 作tác 。 無vô 作tác 用dụng 故cố 不bất 共cộng 生sanh 。 有hữu 功công 能năng 故cố 非phi 無vô 因nhân 。 凡phàm 諸chư 緣duyên 起khởi 亡vong 雙song 句cú 者giả 。 已dĩ 為vi 甚thậm 深thâm 。 況huống 總tổng 亡vong 四tứ 句cú 。 是thị 故cố 緣duyên 起khởi 。 最tối 極cực 甚thậm 深thâm 。 解giải 云vân 。 此thử 二nhị 論luận 意ý 以dĩ 因nhân 為vi 自tự 。 用dụng 緣duyên 為vi 他tha 。 此thử 因nhân 與dữ 緣duyên 相tương 待đãi 故cố 各các 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 有hữu 力lực 義nghĩa 。 二nhị 無vô 力lực 義nghĩa 。 以dĩ 因nhân 無vô 為vi 緣duyên 有hữu 故cố 不bất 自tự 生sanh 。 以dĩ 緣duyên 無vô 為vi 因nhân 有hữu 故cố 不bất 他tha 生sanh 。 一nhất 有hữu 一nhất 無vô 無vô 二nhị 故cố 不bất 共cộng 生sanh 。 二nhị 有hữu 二nhị 無vô 不bất 俱câu 故cố 亦diệc 不bất 共cộng 生sanh 。 則tắc 由do 此thử 無vô 性tánh 方phương 得đắc 起khởi 此thử 不bất 起khởi 之chi 果quả 。 故cố 不bất 無vô 因nhân 。 不bất 無vô 如như 此thử 不bất 自tự 不bất 他tha 不bất 共cộng 之chi 因nhân 故cố 也dã 。 若nhược 約ước 顯hiển 法pháp 性tánh 緣duyên 起khởi 融dung 通thông 無vô 礙ngại 門môn 說thuyết 者giả 。 四tứ 門môn 俱câu 有hữu 作tác 。 何hà 者giả 。 謂vị 因nhân 緣duyên 各các 有hữu 三tam 義nghĩa 。 一nhất 有hữu 。 二nhị 無vô 。 三tam 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 。 各các 別biệt 開khai 初sơ 義nghĩa 故cố 自tự 作tác 亦diệc 他tha 作tác 。 合hợp 第đệ 三tam 義nghĩa 故cố 共cộng 作tác 。 合hợp 第đệ 二nhị 義nghĩa 故cố 無vô 因nhân 作tác 。 以dĩ 各các 無vô 力lực 故cố 。 此thử 同đồng 從tùng 無vô 住trụ 本bổn 。 立lập 一nhất 切thiết 法pháp 。 思tư 之chi 可khả 見kiến 。 此thử 後hậu 論luận 說thuyết 非phi 三tam 論luận 意ý 。 但đãn 同đồng 流lưu 類loại 故cố 引dẫn 說thuyết 之chi 耳nhĩ 。 四tứ 釋thích 文văn 中trung 三tam 。 初sơ 標tiêu 二nhị 釋thích 三tam 類loại 。 釋thích 中trung 三tam 。 初sơ 徵trưng 標tiêu 開khai 章chương 。 二nhị 立lập 頌tụng 略lược 破phá 。 上thượng 半bán 牒điệp 四tứ 門môn 。 下hạ 半bán 顯hiển 俱câu 非phi 。 三tam 依y 章chương 廣quảng 釋thích 中trung 二nhị 。 先tiên 釋thích 頌tụng 正chánh 破phá 。 後hậu 引dẫn 教giáo 證chứng 成thành 。 初sơ 中trung 釋thích 四tứ 章chương 門môn 則tắc 為vi 四tứ 。 就tựu 初sơ 釋thích 破phá 自tự 作tác 中trung 。 初sơ 牒điệp 非phi 。 二nhị 釋thích 破phá 。 三tam 喻dụ 破phá 。 四tứ 結kết 非phi 。 亦diệc 是thị 立lập 宗tông 出xuất 因nhân 舉cử 喻dụ 結kết 宗tông 。 並tịnh 可khả 知tri 。 二nhị 釋thích 破phá 他tha 作tác 中trung 二nhị 。 先tiên 正chánh 破phá 。 後hậu 破phá 救cứu 。 初sơ 中trung 先tiên 標tiêu 非phi 。 二nhị 釋thích 破phá 。 言ngôn 他tha 何hà 能năng 作tác 者giả 。 謂vị 自tự 尚thượng 不bất 能năng 。 他tha 何hà 能năng 作tác 。 又hựu 自tự 既ký 未vị 有hữu 。 說thuyết 誰thùy 為vi 他tha 。 又hựu 離ly 自tự 無vô 別biệt 他tha 。 故cố 自tự 無vô 他tha 亦diệc 無vô 。 故cố 云vân 何hà 能năng 作tác 也dã 。 二nhị 破phá 救cứu 中trung 。 先tiên 救cứu 後hậu 破phá 。 救cứu 意ý 我ngã 以dĩ 因nhân 望vọng 果quả 為vi 他tha 。 非phi 是thị 餘dư 法pháp 之chi 他tha 。 破phá 中trung 二nhị 。 先tiên 正chánh 破phá 。 後hậu 如như 是thị 苦khổ 下hạ 結kết 非phi 。 破phá 中trung 二nhị 。 初sơ 同đồng 果quả 非phi 他tha 破phá 。 於ư 中trung 先tiên 法pháp 次thứ 喻dụ 後hậu 合hợp 。 謂vị 若nhược 合hợp 眾chúng 緣duyên 以dĩ 成thành 果quả 。 豈khởi 得đắc 緣duyên 果quả 為vi 他tha 也dã 。 二nhị 他tha 無vô 自tự 在tại 破phá 中trung 。 初sơ 正chánh 破phá 。 後hậu 引dẫn 中trung 論luận 頌tụng 。 謂vị 此thử 眾chúng 緣duyên 既ký 還hoàn 藉tạ 緣duyên 成thành 。 是thị 則tắc 無vô 自tự 性tánh 之chi 有hữu 。 故cố 不bất 得đắc 自tự 在tại 。 不bất 自tự 在tại 故cố 。 不bất 能năng 生sanh 果quả 。 二nhị 結kết 文văn 可khả 知tri 。 三tam 破phá 共cộng 作tác 中trung 三tam 。 一nhất 牒điệp 非phi 。 二nhị 正chánh 破phá 。 謂vị 雙song 具cụ 前tiền 二nhị 失thất 故cố 。 是thị 故cố 指chỉ 同đồng 前tiền 。 三tam 是thị 故cố 下hạ 結kết 。 四tứ 破phá 無vô 因nhân 作tác 。 於ư 中trung 二nhị 。 先tiên 牒điệp 執chấp 總tổng 非phi 。 有hữu 無vô 量lượng 過quá 者giả 。 以dĩ 彼bỉ 小Tiểu 乘Thừa 宗tông 亦diệc 同đồng 不bất 許hứa 故cố 。 又hựu 諸chư 法pháp 亂loạn 生sanh 等đẳng 故cố 有hữu 多đa 過quá 也dã 。 二nhị 引dẫn 證chứng 中trung 四tứ 。 初sơ 舉cử 教giáo 。 二nhị 會hội 意ý 。 三tam 外ngoại 救cứu 。 四tứ 會hội 破phá 。 初sơ 中trung 外ngoại 以dĩ 四tứ 句cú 存tồn 生sanh 。 不bất 達đạt 苦khổ 之chi 實thật 性tánh 。 故cố 佛Phật 置trí 而nhi 不bất 答đáp 。 二nhị 如như 是thị 下hạ 會hội 意ý 明minh 空không 有hữu 二nhị 種chủng 所sở 由do 。 一nhất 從tùng 緣duyên 生sanh 故cố 空không 。 二nhị 佛Phật 不bất 答đáp 故cố 空không 。 此thử 中trung 以dĩ 苦khổ 體thể 本bổn 無vô 。 何hà 處xứ 得đắc 苦khổ 從tùng 自tự 他tha 等đẳng 生sanh 。 如như 問vấn 兔thố 角giác 為vi 從tùng 自tự 他tha 等đẳng 生sanh 耶da 。 若nhược 答đáp 則tắc 墮đọa 負phụ 。 何hà 者giả 。 謂vị 若nhược 答đáp 言ngôn 不bất 自tự 生sanh 等đẳng 者giả 。 彼bỉ 則tắc 謂vị 兔thố 角giác 是thị 有hữu 。 不bất 從tùng 自tự 他tha 生sanh 等đẳng 。 若nhược 答đáp 無vô 此thử 兔thố 角giác 者giả 。 他tha 本bổn 問vấn 從tùng 生sanh 。 不bất 問vấn 有hữu 無vô 。 問vấn 異dị 答đáp 故cố 亦diệc 不bất 然nhiên 。 是thị 故cố 經Kinh 中trung 問vấn 佛Phật 。 若nhược 如Như 來Lai 不bất 能năng 。 答đáp 十thập 四tứ 難nạn/nan 者giả 。 何hà 名danh 一Nhất 切Thiết 智Trí 。


佛Phật 言ngôn 。

若nhược 如Như 來Lai 答đáp 十thập 四tứ 難nạn/nan 則tắc 。 非phi 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 不bất 答đáp 意ý 者giả 為vi 明minh 彼bỉ 法pháp 空không 無vô 故cố 也dã 。 三tam 外ngoại 救cứu 中trung 三tam 。 初sơ 非phi 內nội 會hội 意ý 。 二nhị 釋thích 經kinh 顯hiển 意ý 。 三tam 結kết 非phi 成thành 證chứng 。 初sơ 中trung 外ngoại 謂vị 論luận 主chủ 都đô 不bất 得đắc 佛Phật 意ý 。 佛Phật 何hà 曾tằng 言ngôn 由do 不bất 答đáp 故cố 說thuyết 苦khổ 是thị 空không 。 但đãn 佛Phật 不bất 答đáp 自tự 有hữu 別biệt 意ý 。 別biệt 意ý 有hữu 二nhị 。 一nhất 但đãn 彼bỉ 眾chúng 生sanh 。 宜nghi 應ưng 不bất 答đáp 而nhi 得đắc 入nhập 法pháp 。 故cố 須tu 不bất 答đáp 。 何hà 必tất 以dĩ 明minh 空không 耶da 。 二nhị 為vi 破phá 外ngoại 道đạo 四tứ 邪tà 說thuyết 故cố 。 是thị 故cố 須tu 爾nhĩ 。 文văn 中trung 破phá 四tứ 執chấp 則tắc 為vi 四tứ 。 初sơ 舉cử 執chấp 會hội 經kinh 。 二nhị 苦khổ 實thật 非phi 下hạ 以dĩ 理lý 正chánh 破phá 。 正chánh 破phá 中trung 二nhị 。 初sơ 我ngã 同đồng 無vô 常thường 破phá 。 於ư 中trung 二nhị 。 先tiên 標tiêu 後hậu 釋thích 。 釋thích 中trung 二nhị 。 先tiên 失thất 能năng 作tác 破phá 。 謂vị 若nhược 無vô 常thường 則tắc 失thất 我ngã 體thể 無vô 能năng 作tác 也dã 。 二nhị 若nhược 我ngã 無vô 常thường 下hạ 失thất 所sở 作tác 破phá 。 謂vị 以dĩ 無vô 所sở 依y 故cố 也dã 。 二nhị 苦khổ 無vô 解giải 脫thoát 破phá 。 於ư 中trung 二nhị 。 初sơ 標tiêu 。 二nhị 何hà 以dĩ 故cố 下hạ 釋thích 。 謂vị 若nhược 言ngôn 我ngã 作tác 苦khổ 者giả 。 能năng 須tu 在tại 先tiên 。 而nhi 實thật 離ly 所sở 作tác 苦khổ 之chi 前tiền 無vô 能năng 作tác 苦khổ 之chi 我ngã 。


何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 未vị 有hữu 所sở 依y 陰ấm 身thân 故cố 。 我ngã 何hà 處xứ 住trụ 。 若nhược 無vô 此thử 陰ấm 身thân 而nhi 我ngã 獨độc 能năng 作tác 苦khổ 者giả 。 得đắc 解giải 脫thoát 者giả 。 亦diệc 是thị 無vô 身thân 。 有hữu 我ngã 亦diệc 應ưng 常thường 是thị 苦khổ 。 此thử 是thị 前tiền 際tế 無vô 身thân 而nhi 作tác 苦khổ 。 後hậu 際tế 亦diệc 無vô 身thân 。 亦diệc 應ưng 恆hằng 是thị 苦khổ 。 以dĩ 無vô 異dị 因nhân 故cố 。 結kết 文văn 可khả 見kiến 。 二nhị 破phá 他tha 作tác 中trung 二nhị 。 初sơ 破phá 後hậu 結kết 。 破phá 中trung 有hữu 十thập 五ngũ 番phiên 。 初sơ 一nhất 同đồng 體thể 非phi 他tha 破phá 。 何hà 有hữu 他tha 人nhân 造tạo 苦khổ 授thọ 與dữ 此thử 人nhân 。 故cố 云vân 也dã 。 二nhị 因nhân 果quả 不bất 相tương 似tự 破phá 。 此thử 是thị 邪tà 因nhân 不bất 平bình 等đẳng 因nhân 。 於ư 中trung 先tiên 舉cử 執chấp 會hội 經kinh 。 後hậu 而nhi 實thật 下hạ 以dĩ 理lý 正chánh 破phá 。 標tiêu 釋thích 可khả 知tri 。 三tam 苦khổ 樂lạc 相tương 違vi 破phá 。 謂vị 是thị 父phụ 應ưng 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 。 何hà 乃nãi 與dữ 苦khổ 耶da 。 亦diệc 是thị 乖quai 失thất 父phụ 子tử 破phá 。 於ư 中trung 。 先tiên 正chánh 破phá 。 後hậu 顯hiển 救cứu 。 謂vị 若nhược 不bất 能năng 生sanh 子tử 知tri 恩ân 之chi 心tâm 。 何hà 名danh 自tự 在tại 。 能năng 生sanh 萬vạn 物vật 。 又hựu 若nhược 實thật 能năng 生sanh 而nhi 故cố 不bất 生sanh 者giả 。 則tắc 是thị 無vô 恩ân 。 何hà 所sở 識thức 耶da 。 又hựu 愚ngu 類loại 供cung 天thiên 。 則tắc 是thị 識thức 恩ân 。 何hà 不bất 免miễn 苦khổ 。 猶do 有hữu 貧bần 窮cùng 等đẳng 苦khổ 。 故cố 知tri 不bất 然nhiên 也dã 。 文văn 中trung 初sơ 約ước 情tình 縱túng/tung 破phá 。 二nhị 而nhi 實thật 下hạ 就tựu 理lý 奪đoạt 破phá 。 可khả 知tri 。 四tứ 不bất 應ưng 所sở 所sở 破phá 。 謂vị 彼bỉ 自tự 在tại 更cánh 何hà 所sở 須tu 而nhi 作tác 眾chúng 生sanh 等đẳng 耶da 。 若nhược 有hữu 所sở 須tu 而nhi 作tác 者giả 。 是thị 則tắc 非phi 自tự 在tại 。 若nhược 無vô 所sở 須tu 作tác 者giả 。 則tắc 同đồng 小tiểu 兒nhi 戲hí 也dã 。 五ngũ 逆nghịch 窮cùng 作tác 者giả 破phá 。 謂vị 自tự 在tại 若nhược 自tự 作tác 。 眾chúng 生sanh 亦diệc 應ưng 爾nhĩ 。 自tự 在tại 若nhược 他tha 作tác 。 則tắc 不bất 自tự 在tại 如như 眾chúng 生sanh 。 二nhị 種chủng 比tỉ 量lượng 可khả 知tri 。 六lục 業nghiệp 乖quai 自tự 在tại 破phá 。 於ư 中trung 三tam 。 先tiên 以dĩ 正chánh 徵trưng 。 二nhị 引dẫn 邪tà 教giáo 。 三tam 破phá 邪tà 教giáo 。 以dĩ 待đãi 苦khổ 行hạnh 方phương 能năng 作tác 物vật 。 明minh 知tri 不bất 自tự 在tại 。 又hựu 一nhất 種chủng 苦khổ 行hạnh 何hà 不bất 一nhất 種chủng 受thọ 果quả 。 然nhiên 乃nãi 初sơ 作tác 毒độc 蟲trùng 等đẳng 。 當đương 知tri 由do 業nghiệp 不bất 關quan 邪tà 苦khổ 行hạnh 也dã 。 初sơ 則tắc 以dĩ 苦khổ 行hạnh 奪đoạt 自tự 在tại 。 後hậu 則tắc 以dĩ 正chánh 業nghiệp 奪đoạt 苦khổ 行hạnh 。 可khả 知tri 。 七thất 徵trưng 處xứ 失thất 作tác 破phá 。 於ư 中trung 三tam 。 先tiên 案án 定định 作tác 處xứ 。 二nhị 以dĩ 兩lưỡng 關quan 責trách 。 三tam 釋thích 二nhị 作tác 失thất 。 初sơ 自tự 作tác 不bất 成thành 破phá 。 謂vị 處xứ 處xứ 無vô 窮cùng 耳nhĩ 。 二nhị 他tha 作tác 乖quai 宗tông 破phá 。 處xử 謂vị 器khí 世thế 界giới 等đẳng 。 八bát 求cầu 他tha 無vô 力lực 破phá 。 準chuẩn 此thử 應ưng 彼bỉ 經kinh 中trung 說thuyết 自tự 在tại 處xứ 有hữu 所sở 求cầu 故cố 非phi 自tự 在tại 。 又hựu 此thử 文văn 應ưng 倒đảo 。 應ưng 云vân 若nhược 是thị 自tự 在tại 何hà 故cố 有hữu 人nhân 苦khổ 行hạnh 供cúng 養dường 從tùng 求cầu 所sở 願nguyện 。 顯hiển 喜hỷ 與dữ 願nguyện 既ký 受thọ 求cầu 等đẳng 。 明minh 不bất 自tự 在tại 也dã 。 九cửu 所sở 作tác 不bất 定định 破phá 。 謂vị 如như 人nhân 作tác 車xa 成thành 已dĩ 。 後hậu 時thời 不bất 可khả 變biến 作tác 船thuyền 。 自tự 在tại 初sơ 作tác 人nhân 。 此thử 人nhân 後hậu 時thời 時thời 應ưng 作tác 畜súc 等đẳng 。 而nhi 實thật 隨tùy 業nghiệp 種chủng 種chủng 轉chuyển 變biến 。 故cố 非phi 自tự 在tại 作tác 也dã 。 十thập 舉cử 果quả 驗nghiệm 因nhân 破phá 。 於ư 中trung 初sơ 縱túng/tung 破phá 。 謂vị 若nhược 自tự 在tại 作tác 皆giai 應ưng 一nhất 種chủng 不bất 應ưng 有hữu 好hảo 醜xú 等đẳng 異dị 。 又hựu 罪tội 福phước 應ứng 俱câu 無vô 。 二nhị 奪đoạt 破phá 中trung 。 而nhi 實thật 有hữu 罪tội 福phước 者giả 。 以dĩ 彼bỉ 此thử 俱câu 許hứa 有hữu 故cố 。 以dĩ 理lý 奪đoạt 破phá 也dã 。 十thập 一nhất 憎tăng 愛ái 違vi 宗tông 破phá 。 謂vị 皆giai 應ưng 愛ái 。 何hà 得đắc 有hữu 憎tăng 。 又hựu 以dĩ 有hữu 憎tăng 愛ái 惑hoặc 所sở 縛phược 。 故cố 不bất 自tự 在tại 。 何hà 能năng 作tác 萬vạn 物vật 。 十thập 二nhị 以dĩ 事sự 驗nghiệm 惑hoặc 破phá 。 謂vị 何hà 以dĩ 知tri 彼bỉ 有hữu 憎tăng 愛ái 耶da 。 以dĩ 作tác 苦khổ 樂lạc 二nhị 人nhân 非phi 但đãn 作tác 樂nhạc 故cố 也dã 。 又hựu 為vi 不bất 能năng 作tác 一nhất 類loại 。 明minh 不bất 自tự 在tại 。 十thập 三tam 方phương 便tiện 失thất 作tác 破phá 。 謂vị 若nhược 自tự 在tại 作tác 者giả 。 眾chúng 生sanh 不bất 應ưng 。 更cánh 作tác 衣y 食thực 等đẳng 事sự 又hựu 作tác 。 諸chư 善thiện 惡ác 業nghiệp 。 十thập 四tứ 無vô 因nhân 失thất 果quả 破phá 。 於ư 中trung 初sơ 縱túng/tung 破phá 。 謂vị 初sơ 果quả 無vô 從tùng 因nhân 得đắc 。 後hậu 因nhân 無vô 益ích 果quả 能năng 。 後hậu 以dĩ 理lý 奪đoạt 破phá 可khả 知tri 。 十thập 五ngũ 有hữu 無vô 業nghiệp 齊tề 破phá 。 於ư 中trung 三tam 。 先tiên 齊tề 有hữu 。 二nhị 齊tề 無vô 。 三tam 無vô 窮cùng 。 無vô 窮cùng 則tắc 無vô 始thỉ 。 無vô 始thỉ 則tắc 無vô 因nhân 。 上thượng 皆giai 有hữu 比tỉ 量lượng 。 並tịnh 可khả 知tri 。 第đệ 二nhị 如như 是thị 等đẳng 下hạ 結kết 非phi 。 二nhị 如như 是thị 邪tà 見kiến 。 下hạ 會hội 經kinh 意ý 。 三tam 破phá 共cộng 作tác 中trung 。 具cụ 前tiền 二nhị 失thất 故cố 。 如như 二nhị 盲manh 共cộng 不bất 成thành 一nhất 見kiến 故cố 。 四tứ 破phá 無vô 因nhân 中trung 。 以dĩ 苦khổ 從tùng 眾chúng 緣duyên 生sanh 。 故cố 非phi 無vô 因nhân 也dã 。 三tam 是thị 故cố 下hạ 外ngoại 人nhân 結kết 非phi 論luận 主chủ 為vi 證chứng 不bất 成thành 。 四tứ 答đáp 曰viết 下hạ 論luận 主chủ 會hội 經kinh 顯hiển 意ý 。 何hà 者giả 。 謂vị 佛Phật 說thuyết 苦khổ 從tùng 緣duyên 生sanh 有hữu 二nhị 意ý 。 一nhất 為vi 破phá 邪tà 見kiến 如như 前tiền 說thuyết 。 二nhị 為vi 明minh 苦khổ 是thị 空không 。 以dĩ 苦khổ 從tùng 緣duyên 必tất 無vô 性tánh 故cố 。 汝nhữ 但đãn 知tri 一nhất 而nhi 不bất 知tri 二nhị 。 又hựu 破phá 邪tà 見kiến 是thị 淺thiển 意ý 。 顯hiển 真chân 空không 是thị 深thâm 意ý 。 汝nhữ 但đãn 得đắc 淺thiển 不bất 得đắc 深thâm 。 又hựu 明minh 法pháp 空không 是thị 正chánh 。 破phá 邪tà 見kiến 是thị 兼kiêm 。 汝nhữ 知tri 兼kiêm 不bất 知tri 正chánh 。 文văn 中trung 三tam 。 初sơ 印ấn 淺thiển 顯hiển 深thâm 。 二nhị 說thuyết 苦khổ 從tùng 眾chúng 緣duyên 下hạ 標tiêu 起khởi 空không 宗tông 。 三tam 何hà 以dĩ 故cố 下hạ 釋thích 顯hiển 空không 義nghĩa 。 第đệ 三tam 類loại 遣khiển 可khả 知tri 。


觀quán 三tam 時thời 門môn 第đệ 十thập 一nhất


初sơ 釋thích 名danh 者giả 。 於ư 現hiện 已dĩ 未vị 三tam 時thời 求cầu 法Pháp 及cập 時thời 。 俱câu 不bất 可khả 得đắc 。 故cố 以dĩ 為vi 門môn 。 二nhị 來lai 意ý 者giả 。 通thông 意ý 如như 前tiền 。 別biệt 意ý 。 前tiền 以dĩ 四tứ 句cú 求cầu 。 今kim 以dĩ 三tam 時thời 責trách 。 故cố 來lai 也dã 。 三tam 所sở 明minh 者giả 。 破phá 法pháp 及cập 時thời 以dĩ 顯hiển 真chân 空không 。 成thành 觀quán 無vô 寄ký 故cố 也dã 。 四tứ 釋thích 文văn 中trung 三tam 。 初sơ 標tiêu 宗tông 。 二nhị 釋thích 因nhân 。 三tam 結kết 類loại 。 就tựu 第đệ 二nhị 釋thích 中trung 三tam 。 初sơ 徵trưng 標tiêu 開khai 章chương 。 二nhị 立lập 頌tụng 略lược 顯hiển 。 三tam 釋thích 頌tụng 廣quảng 陳trần 。 初sơ 中trung 有hữu 因nhân 法pháp 者giả 是thị 果quả 法pháp 。 為vi 欲dục 密mật 顯hiển 因nhân 不bất 先tiên 於ư 果quả 。 要yếu 由do 果quả 故cố 方phương 說thuyết 為vi 因nhân 。 是thị 故cố 說thuyết 果quả 名danh 為vi 有hữu 因nhân 。 以dĩ 令linh 因nhân 成thành 有hữu 是thị 果quả 法pháp 故cố 。 二nhị 頌tụng 中trung 。 上thượng 半bán 舉cử 正chánh 理lý 。 下hạ 半bán 徵trưng 情tình 有hữu 。 謂vị 因nhân 果quả 先tiên 後hậu 共cộng 現hiện 既ký 不bất 成thành 者giả 。 從tùng 因nhân 生sanh 法pháp 。 云vân 何hà 得đắc 成thành 。 三tam 釋thích 中trung 二nhị 。 先tiên 正chánh 破phá 。 後hậu 破phá 救cứu 。 初sơ 中trung 釋thích 破phá 三tam 時thời 因nhân 果quả 。 文văn 則tắc 為vi 三tam 。 薩tát 婆bà 多đa 說thuyết 因nhân 先tiên 果quả 後hậu 。 又hựu 如Như 來Lai 藏tạng 中trung 。 先tiên 有hữu 果quả 法pháp 體thể 。 後hậu 時thời 待đãi 緣duyên 扶phù 起khởi 亦diệc 是thị 果quả 先tiên 因nhân 後hậu 。 又hựu 如như 共cộng 有hữu 因nhân 及cập 成thành 實thật 宗tông 潤nhuận 生sanh 煩phiền 惱não 與dữ 果quả 俱câu 時thời 亦diệc 是thị 因nhân 果quả 同đồng 時thời 。 又hựu 如như 成thành 唯duy 識thức 等đẳng 本bổn 識thức 中trung 種chủng 前tiền 滅diệt 即tức 生sanh 後hậu 應ưng 死tử 。 鳥điểu 能năng 鳴minh 等đẳng 比tỉ 量lượng 可khả 知tri 。 又hựu 先tiên 有hữu 種chủng 子tử 因nhân 。 後hậu 方phương 生sanh 現hiện 行hành 果quả 。 亦diệc 是thị 先tiên 後hậu 。 又hựu 如như 種chủng 子tử 。 望vọng 種chủng 子tử 等đẳng 是thị 先tiên 後hậu 。 又hựu 義nghĩa 理lý 望vọng 是thị 同đồng 時thời 。 如như 俱câu 有hữu 義nghĩa 等đẳng 。 今kim 細tế 剋khắc 三tam 時thời 。 並tịnh 俱câu 不bất 成thành 。 縱túng/tung 欲dục 安an 立lập 。 終chung 竟cánh 無vô 路lộ 。 是thị 故cố 因nhân 果quả 等đẳng 法pháp 畢tất 竟cánh 是thị 空không 。 文văn 並tịnh 可khả 見kiến 。 二nhị 破phá 救cứu 中trung 有hữu 四tứ 。 一nhất 外ngoại 人nhân 舉cử 宗tông 例lệ 破phá 難nạn/nan 。 二nhị 論luận 主chủ 反phản 破phá 成thành 宗tông 答đáp 。 三tam 外ngoại 人nhân 舉cử 現hiện 因nhân 事sự 難nạn/nan 。 四tứ 徵trưng 現hiện 無vô 因nhân 答đáp 。 初sơ 中trung 外ngoại 意ý 以dĩ 論luận 主chủ 因nhân 果quả 三tam 時thời 不bất 成thành 生sanh 。 例lệ 論luận 主chủ 破phá 可khả 破phá 三tam 時thời 不bất 成thành 破phá 。 謂vị 若nhược 汝nhữ 三tam 時thời 得đắc 相tương 破phá 。 我ngã 因nhân 果quả 三tam 時thời 還hoàn 得đắc 相tương 生sanh 。 若nhược 汝nhữ 破phá 可khả 破phá 三tam 時thời 不bất 成thành 。 破phá 復phục 亦diệc 不bất 得đắc 。 破phá 我ngã 義nghĩa 。 我ngã 義nghĩa 還hoàn 則tắc 立lập 。 外ngoại 意ý 如như 此thử 。 二nhị 答đáp 中trung 有hữu 三tam 。 先tiên 反phản 示thị 過quá 。 汝nhữ 今kim 此thử 難nạn/nan 亦diệc 負phụ 此thử 責trách 。 故cố 云vân 汝nhữ 亦diệc 有hữu 是thị 過quá 。 二nhị 助trợ 成thành 宗tông 。 謂vị 汝nhữ 若nhược 以dĩ 三tam 時thời 責trách 我ngã 能năng 破phá 令linh 無vô 破phá 。 我ngã 今kim 受thọ 汝nhữ 責trách 不bất 執chấp 有hữu 能năng 破phá 。 我ngã 能năng 破phá 若nhược 壞hoại 。 汝nhữ 生sanh 義nghĩa 寧ninh 存tồn 。 是thị 故cố 無vô 三tam 時thời 生sanh 。 無vô 三tam 時thời 破phá 。 明minh 知tri 是thị 空không 。 是thị 空không 故cố 助trợ 成thành 我ngã 宗tông 。 何hà 得đắc 成thành 難nạn/nan 。 又hựu 汝nhữ 若nhược 以dĩ 三tam 時thời 破phá 我ngã 破phá 。 汝nhữ 已dĩ 受thọ 三tam 時thời 不bất 得đắc 生sanh 竟cánh 。 已dĩ 成thành 我ngã 義nghĩa 訖ngật 。 我ngã 更cánh 無vô 所sở 說thuyết 。 又hựu 百bách 論luận 云vân 。 破phá 如như 所sở 破phá 等đẳng 。 又hựu 涅Niết 槃Bàn 云vân 。 以dĩ 我ngã 不bất 平bình 破phá 汝nhữ 不bất 平bình 。 若nhược 平bình 則tắc 是thị 我ngã 平bình 。 皆giai 同đồng 此thử 例lệ 。 故cố 云vân 若nhược 諸chư 法pháp 空không 等đẳng 也dã 。 三tam 揀giản 非phi 例lệ 。 謂vị 若nhược 我ngã 如như 汝nhữ 定định 執chấp 三tam 時thời 生sanh 。 可khả 得đắc 如như 我ngã 責trách 破phá 汝nhữ 。 我ngã 今kim 但đãn 為vì 汝nhữ 妄vọng 執chấp 。 是thị 故cố 破phá 汝nhữ 。 於ư 我ngã 實thật 無vô 破phá 。 是thị 故cố 不bất 例lệ 。 汝nhữ 不bất 應ưng 難nạn/nan 。 故cố 云vân 若nhược 我ngã 說thuyết 等đẳng 也dã 。 三tam 外ngoại 人nhân 舉cử 現hiện 因nhân 事sự 難nạn/nan 。 謂vị 前tiền 據cứ 言ngôn 說thuyết 不bất 立lập 。 今kim 以dĩ 眼nhãn 見kiến 為vi 真chân 。 於ư 中trung 二nhị 。 先tiên 證chứng 有hữu 三tam 因nhân 。 後hậu 結kết 非phi 論luận 主chủ 。 前tiền 中trung 三tam 。 初sơ 中trung 外ngoại 意ý 以dĩ 先tiên 有hữu 陶đào 師sư 為vi 因nhân 。 後hậu 作tác 缾bình 為vi 果quả 。 二nhị 中trung 。 以dĩ 師sư 為vi 果quả 。 弟đệ 子tử 為vi 因nhân 。 因nhân 作tác 弟đệ 子tử 得đắc 師sư 名danh 。 則tắc 持trì 此thử 證chứng 有hữu 果quả 先tiên 因nhân 後hậu 。 三tam 中trung 。 如như 燈đăng 明minh 雖tuy 一nhất 時thời 起khởi 然nhiên 要yếu 因nhân 燈đăng 有hữu 明minh 。 是thị 知tri 同đồng 時thời 而nhi 具cụ 有hữu 因nhân 果quả 。 二nhị 結kết 非phi 論luận 主chủ 可khả 知tri 。 四tứ 論luận 主chủ 徵trưng 現hiện 無vô 因nhân 答đáp 。 於ư 中trung 釋thích 破phá 前tiền 三tam 。 文văn 則tắc 為vi 三tam 。 初sơ 中trung 先tiên 牒điệp 計kế 總tổng 非phi 。 二nhị 釋thích 非phi 正chánh 破phá 。 三tam 如như 陶đào 師sư 下hạ 例lệ 破phá 餘dư 法pháp 。 二nhị 中trung 標tiêu 釋thích 結kết 可khả 知tri 。 三tam 中trung 同đồng 疑nghi 因nhân 者giả 。 既ký 燈đăng 明minh 一nhất 時thời 有hữu 。 則tắc 必tất 知tri 為vi 因nhân 燈đăng 有hữu 明minh 。 為vi 因nhân 明minh 有hữu 燈đăng 。 由do 此thử 不bất 定định 故cố 曰viết 同đồng 疑nghi 因nhân 。 又hựu 云vân 燈đăng 明minh 一nhất 時thời 有hữu 。 仍nhưng 以dĩ 燈đăng 為vi 明minh 因nhân 。 不bất 得đắc 明minh 為vi 燈đăng 因nhân 。 反phản 責trách 燈đăng 明minh 一nhất 時thời 有hữu 。 明minh 既ký 不bất 能năng 作tác 燈đăng 因nhân 。 燈đăng 亦diệc 不bất 能năng 作tác 明minh 因nhân 。 彼bỉ 竟cánh 不bất 能năng 決quyết 。 故cố 曰viết 同đồng 疑nghi 因nhân 。 又hựu 品phẩm 初sơ 已dĩ 破phá 因nhân 果quả 一nhất 時thời 不bất 立lập 。 汝nhữ 已dĩ 疑nghi 不bất 成thành 。 今kim 處xứ 引dẫn 燈đăng 明minh 一nhất 時thời 為vi 證chứng 。 還hoàn 同đồng 前tiền 疑nghi 。 故cố 云vân 也dã 。 言ngôn 燈đăng 明minh 等đẳng 者giả 。 決quyết 俱câu 非phi 因nhân 也dã 。 三tam 類loại 遣khiển 可khả 知tri 。


觀quán 生sanh 門môn 第đệ 十thập 二nhị


初sơ 釋thích 名danh 者giả 。 徵trưng 破phá 法pháp 生sanh 以dĩ 至chí 無vô 生sanh 。 故cố 以dĩ 為vi 門môn 。 二nhị 來lai 意ý 者giả 。 前tiền 二nhị 門môn 偏thiên 破phá 能năng 生sanh 。 此thử 門môn 別biệt 破phá 所sở 生sanh 。 故cố 來lai 也dã 。 三tam 所sở 明minh 者giả 。 無vô 生sanh 正chánh 觀quán 是thị 此thử 所sở 說thuyết 。 四tứ 釋thích 文văn 者giả 四tứ 。 初sơ 標tiêu 二nhị 釋thích 三tam 結kết 四tứ 類loại 。 第đệ 二nhị 釋thích 中trung 三tam 。 先tiên 徵trưng 宗tông 開khai 章chương 。 二nhị 立lập 頌tụng 略lược 標tiêu 。 三tam 釋thích 頌tụng 廣quảng 辨biện 。 廣quảng 辨biện 中trung 二nhị 。 初sơ 釋thích 顯hiển 三tam 時thời 。 後hậu 以dĩ 理lý 正chánh 破phá 。 於ư 中trung 三tam 。 先tiên 釋thích 已dĩ 生sanh 不bất 生sanh 。 於ư 中trung 初sơ 正chánh 破phá 。 後hậu 破phá 救cứu 。 前tiền 中trung 三tam 。 初sơ 標tiêu 。 二nhị 何hà 以dĩ 故cố 下hạ 釋thích 破phá 。 謂vị 作tác 無vô 窮cùng 破phá 。 以dĩ 前tiền 生sanh 生sanh 已dĩ 復phục 生sanh 後hậu 生sanh 。 如như 是thị 乃nãi 至chí 第đệ 四tứ 。 顯hiển 無vô 窮cùng 過quá 也dã 。 三tam 是thị 故cố 下hạ 結kết 不bất 生sanh 。 二nhị 復phục 次thứ 下hạ 破phá 救cứu 。 於ư 中trung 先tiên 牒điệp 救cứu 總tổng 非phi 。 謂vị 彼bỉ 外ngoại 人nhân 救cứu 前tiền 無vô 窮cùng 過quá 故cố 。 言ngôn 我ngã 雖tuy 生sanh 已dĩ 生sanh 。 然nhiên 所sở 用dụng 生sanh 生sanh 是thị 不bất 生sanh 而nhi 生sanh 。 非phi 是thị 已dĩ 生sanh 之chi 生sanh 故cố 。 故cố 但đãn 一nhất 生sanh 無vô 無vô 窮cùng 失thất 。 二nhị 正chánh 破phá 中trung 。 初sơ 破phá 次thứ 例lệ 後hậu 結kết 。 初sơ 中trung 。 初sơ 生sanh 不bất 生sanh 而nhi 生sanh 者giả 。 此thử 是thị 所sở 用dụng 生sanh 性tánh 是thị 未vị 生sanh 生sanh 也dã 。 以dĩ 有hữu 二nhị 生sanh 故cố 。 前tiền 言ngôn 但đãn 有hữu 已dĩ 生sanh 生sanh 者giả 。 是thị 則tắc 不bất 定định 。 若nhược 救cứu 可khả 還hoàn 墮đọa 前tiền 失thất 。 故cố 云vân 作tác 已dĩ 不bất 作tác 等đẳng 。 二nhị 釋thích 破phá 不bất 生sanh 亦diệc 不bất 生sanh 中trung 二nhị 。 先tiên 正chánh 破phá 。 後hậu 破phá 救cứu 。 初sơ 中trung 四tứ 。 初sơ 就tựu 奪đoạt 失thất 相tương 破phá 。 謂vị 若nhược 與dữ 生sanh 法pháp 合hợp 不bất 名danh 不bất 生sanh 生sanh 。 若nhược 不bất 與dữ 生sanh 法pháp 合hợp 則tắc 是thị 無vô 生sanh 法pháp 。 云vân 何hà 名danh 生sanh 。 故cố 云vân 也dã 。 二nhị 約ước 縱túng/tung 依y 無vô 為vi 破phá 。 謂vị 若nhược 不bất 生sanh 法pháp 有hữu 生sanh 者giả 。 涅Niết 槃Bàn 是thị 無vô 生sanh 法pháp 。 亦diệc 應ưng 作tác 生sanh 。 虛hư 空không 等đẳng 亦diệc 爾nhĩ 。 三tam 壞hoại 有hữu 為vi 破phá 。 亦diệc 是thị 乖quai 位vị 失thất 法pháp 破phá 。 可khả 知tri 。 四tứ 無vô 因nhân 生sanh 法pháp 破phá 。 不bất 壞hoại 法pháp 阿A 羅La 漢Hán 是thị 。 不bất 動động 種chủng 性tánh 。 揀giản 去khứ 退thoái 相tương/tướng 羅La 漢Hán 等đẳng 。 以dĩ 彼bỉ 宗tông 許hứa 退thoái 起khởi 煩phiền 惱não 非phi 此thử 因nhân 故cố 。 又hựu 凡phàm 夫phu 菩Bồ 提Đề 是thị 應ưng 生sanh 不bất 生sanh 。 作tác 應ưng 生sanh 責trách 。 羅La 漢Hán 煩phiền 惱não 是thị 不bất 應ưng 生sanh 而nhi 生sanh 。 作tác 應ưng 生sanh 責trách 也dã 。 二nhị 破phá 救cứu 中trung 。 先tiên 外ngoại 救cứu 。 救cứu 意ý 前tiền 論luận 主chủ 作tác 不bất 應ưng 生sanh 而nhi 生sanh 難nạn/nan 。 外ngoại 人nhân 不bất 受thọ 。 故cố 云vân 非phi 一nhất 切thiết 不bất 生sanh 而nhi 生sanh 。 有hữu 因nhân 緣duyên 和hòa 合hợp 。 本bổn 無vô 今kim 有hữu 名danh 生sanh 。 何hà 得đắc 言ngôn 一nhất 向hướng 無vô 。 我ngã 宗tông 中trung 無vô 。 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 是thị 可khả 有hữu 無vô 。 二nhị 是thị 畢tất 竟cánh 無vô 。 此thử 二nhị 中trung 我ngã 說thuyết 可khả 有hữu 無vô 。 何hà 得đắc 將tương 畢tất 竟cánh 無vô 為vi 難nạn/nan 。 如như 上thượng 凡phàm 夫phu 菩Bồ 提Đề 未vị 生sanh 而nhi 生sanh 。 謂vị 有hữu 因nhân 緣duyên 遇ngộ 善thiện 友hữu 等đẳng 則tắc 生sanh 也dã 。 二nhị 正chánh 破phá 。 破phá 中trung 三tam 。 先tiên 牒điệp 救cứu 。 二nhị 徵trưng 責trách 。 三tam 結kết 非phi 。 就tựu 責trách 中trung 。 若nhược 言ngôn 不bất 同đồng 畢tất 竟cánh 無vô 而nhi 是thị 可khả 有hữu 無vô 者giả 。 此thử 等đẳng 緣duyên 中trung 。 為vi 有hữu 故cố 生sanh 。 為vi 無vô 故cố 生sanh 。 俱câu 及cập 非phi 等đẳng 皆giai 不bất 成thành 生sanh 。 如như 前tiền 諸chư 門môn 說thuyết 。 三tam 破phá 生sanh 時thời 生sanh 中trung 四tứ 。 一nhất 離ly 已dĩ 未vị 破phá 。 標tiêu 釋thích 可khả 知tri 。 二nhị 離ly 法pháp 無vô 時thời 破phá 。 謂vị 若nhược 離ly 生sanh 有hữu 時thời 。 可khả 有hữu 生sanh 法pháp 之chi 能năng 。 離ly 生sanh 既ký 無vô 時thời 。 何hà 有hữu 生sanh 時thời 生sanh 。 三tam 時thời 法pháp 二nhị 生sanh 破phá 。 謂vị 既ký 有hữu 生sanh 時thời 復phục 有hữu 生sanh 法pháp 。 是thị 則tắc 有hữu 二nhị 生sanh 。 前tiền 句cú 以dĩ 時thời 無vô 法pháp 亦diệc 無vô 。 此thử 句cú 以dĩ 法pháp 有hữu 時thời 亦diệc 有hữu 。 四tứ 生sanh 無vô 行hành 處xứ 破phá 。 謂vị 彼bỉ 生sanh 行hành 處xứ 是thị 名danh 生sanh 時thời 。 既ký 未vị 有hữu 時thời 生sanh 無vô 生sanh 也dã 。 三tam 如như 是thị 下hạ 總tổng 結kết 無vô 生sanh 。 四tứ 類loại 遣khiển 中trung 五ngũ 。 一nhất 類loại 生sanh 遣khiển 住trụ 滅diệt 。 二nhị 遣khiển 有hữu 為vi 。 三tam 遣khiển 無vô 為vi 。 四tứ 遣khiển 眾chúng 生sanh 。 五ngũ 總tổng 結kết 一nhất 切thiết 都đô 空không 。


十Thập 二Nhị 門Môn 論Luận 宗Tông 致Trí 義Nghĩa 記Ký 卷quyển 下hạ
Thập Nhị Môn Luận Tông Trí Nghĩa Ký ♦ Quyển hạ

❖
Phiên âm: 29/3/2016 ◊ Cập nhật: 29/3/2016