方phương 便tiện 心tâm 論luận 一nhất 卷quyển
後hậu 魏ngụy 西tây 域vực 三tam 藏tạng 吉cát 迦ca 夜dạ 譯dịch
明Minh 造Tạo 論Luận 品Phẩm 第đệ 一nhất
☸ Phẩm 1:
若nhược 能năng 解giải 此thử 論luận 。 則tắc 達đạt 諸chư 論luận 法pháp 。
如như 是thị 深thâm 遠viễn 義nghĩa 。 今kim 當đương 廣quảng 宣tuyên 說thuyết 。
問vấn 曰viết 。 不bất 應ưng 造tạo 論luận 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 凡phàm 造tạo 論luận 者giả 。 多đa 起khởi 恚khuể 恨hận 憍kiêu 逸dật 貢cống 高cao 。 自tự 擾nhiễu 亂loạn 心tâm 少thiểu 柔nhu 和hòa 意ý 。 顯hiển 現hiện 他tha 惡ác 自tự 歎thán 己kỷ 善thiện 。 如như 斯tư 眾chúng 過quá 智trí 者giả 所sở 呵ha 。 是thị 故cố 一nhất 切thiết 。 諸chư 賢hiền 聖thánh 人nhân 。 無vô 量lượng 方phương 便tiện 。 斷đoạn 諍tranh 論luận 者giả 。 常thường 樂nhạo 遠viễn 離ly 。 如như 捨xả 毒độc 器khí 。 又hựu 造tạo 論luận 者giả 。 內nội 實thật 調điều 柔nhu 外ngoại 觀quán 多đa 過quá 。 是thị 以dĩ 若nhược 欲dục 。 自tự 利lợi 利lợi 人nhân 。 應ưng 當đương 捨xả 此thử 諍tranh 論luận 之chi 法pháp 。 答đáp 曰viết 不bất 然nhiên 。 今kim 造tạo 此thử 論luận 不bất 為vi 勝thắng 負phụ 利lợi 養dưỡng 名danh 聞văn 。 但đãn 欲dục 顯hiển 示thị 善thiện 惡ác 諸chư 相tướng 故cố 造tạo 此thử 論luận 。 世thế 若nhược 無vô 論luận 迷mê 惑hoặc 者giả 眾chúng 。 則tắc 為vi 世thế 間gian 邪tà 智trí 巧xảo 辯biện 。 所sở 共cộng 誑cuống 惑hoặc 。 起khởi 不bất 善thiện 業nghiệp 。 輪luân 迴hồi 惡ác 趣thú 失thất 真chân 實thật 利lợi 。 若nhược 達đạt 論luận 者giả 則tắc 自tự 分phân 別biệt 善thiện 惡ác 空không 相tướng 。 眾chúng 魔ma 外ngoại 道đạo 。 邪tà 見kiến 之chi 人nhân 。 無vô 能năng 惱não 壞hoại 作tác 障chướng 礙ngại 也dã 。 故cố 我ngã 為vì 欲dục 利lợi 益ích 眾chúng 生sanh 。 造tạo 此thử 正chánh 論luận 。 又hựu 欲dục 令linh 正Chánh 法Pháp 流lưu 布bố 於ư 世thế 。 如như 為vi 修tu 治trị 菴am 婆bà 羅la 果quả 。 而nhi 外ngoại 廣quảng 植thực 荊kinh 棘cức 之chi 林lâm 。 為vi 防phòng 果quả 故cố 。 今kim 我ngã 造tạo 論luận 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 欲dục 護hộ 正Chánh 法Pháp 不bất 求cầu 名danh 聞văn 故cố 。 汝nhữ 前tiền 說thuyết 長trường/trưởng 諍tranh 論luận 者giả 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 為vì 護hộ 法Pháp 故cố 。 故cố 應ưng 造tạo 論luận 。 問vấn 曰viết 。 汝nhữ 先tiên 言ngôn 解giải 此thử 論luận 者giả 。 達đạt 諸chư 論luận 法pháp 當đương 說thuyết 其kỳ 相tương/tướng 。
答đáp 曰viết 。
此thử 論luận 分phân 別biệt 有hữu 八bát 種chủng 義nghĩa 。 若nhược 有hữu 能năng 通thông 達đạt 。 解giải 其kỳ 義nghĩa 趣thú 。 則tắc 能năng 廣quảng 為vì 其kỳ 餘dư 諸chư 論luận 。 如như 種chủng 稻đạo 麥mạch 以dĩ 水thủy 溉cái 灌quán 則tắc 嘉gia 苗miêu 滋tư 茂mậu 。 不bất 去khứ 稊đề 稗bại 善thiện 穀cốc 不bất 生sanh 。 若nhược 人nhân 雖tuy 聞văn 此thử 八bát 。 不bất 解giải 其kỳ 義nghĩa 。 則tắc 於ư 諸chư 論luận 。 皆giai 生sanh 疑nghi 惑hoặc 。 設thiết 有hữu 明minh 解giải 斯tư 八bát 義nghĩa 者giả 。 決quyết 定định 能năng 達đạt 一nhất 切thiết 論luận 法pháp 。 問vấn 曰viết 。 汝nhữ 言ngôn 解giải 此thử 論luận 者giả 決quyết 了liễu 論luận 法pháp 。 今kim 諸chư 外ngoại 道đạo 有hữu 論luận 法pháp 不phủ 耶da 。 答đáp 曰viết 有hữu 。 如như 衛vệ 世thế 師sư 有hữu 六lục 諦đế 。 所sở 謂vị 陀Đà 羅La 驃Phiếu 求Cầu 那Na 。 總tổng 諦đế 別biệt 諦đế 作tác 諦đế 不bất 作tác 諦đế 。 如như 斯tư 等đẳng 比tỉ 皆giai 名danh 論luận 法pháp 。 雖tuy 善thiện 通thông 達đạt 猶do 不bất 了liễu 別biệt 諸chư 餘dư 經kinh 論luận 。 如như 此thử 八bát 種chủng 深thâm 妙diệu 論luận 法pháp 我ngã 當đương 略lược 說thuyết 。 為vi 開khai 諸chư 論luận 門môn 。 為vi 斷đoạn 戲hí 論luận 故cố 。 一nhất 曰viết 譬thí 喻dụ 。 二nhị 隨tùy 所sở 執chấp 。 三tam 曰viết 語ngữ 善thiện 。 四tứ 曰viết 言ngôn 失thất 。 五ngũ 曰viết 知tri 因nhân 。 六lục 應ứng 時thời 語ngữ 。 七thất 似tự 因nhân 非phi 因nhân 。 八bát 隨tùy 語ngữ 難nạn/nan 。 喻dụ 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 具cụ 足túc 喻dụ 。 二nhị 少thiểu 分phần 喻dụ 。 隨tùy 所sở 執chấp 者giả 名danh 究cứu 竟cánh 義nghĩa 。 語ngữ 善thiện 者giả 謂vị 語ngữ 順thuận 於ư 義nghĩa 。 言ngôn 失thất 者giả 謂vị 言ngôn 乖quai 於ư 理lý 。 知tri 因nhân 者giả 能năng 知tri 二nhị 因nhân 。 一nhất 生sanh 因nhân 。 二nhị 了liễu 因nhân 。 語ngữ 應ứng 時thời 者giả 若nhược 先tiên 說thuyết 界giới 入nhập 後hậu 說thuyết 五ngũ 陰ấm 。 名danh 不bất 應ứng 時thời 。 若nhược 善thiện 通thông 達đạt 言ngôn 語ngữ 次thứ 第đệ 。 是thị 則tắc 名danh 曰viết 。 應ứng 時thời 語ngữ 也dã 。 似tự 因nhân 者giả 如như 焰diễm 似tự 水thủy 而nhi 實thật 非phi 水thủy 。 若nhược 有hữu 論luận 者giả 嚴nghiêm 飾sức 言ngôn 辭từ 以dĩ 為vi 水thủy 者giả 是thị 名danh 似tự 因nhân 。 隨tùy 言ngôn 難nạn/nan 者giả 如như 言ngôn 新tân 衣y 。 即tức 便tiện 難nạn/nan 曰viết 。 衣y 非phi 是thị 時thời 云vân 何hà 名danh 新tân 。 如như 是thị 等đẳng 名danh 。 隨tùy 言ngôn 難nạn/nan 也dã 。 我ngã 已dĩ 略lược 說thuyết 。 此thử 八bát 種chủng 義nghĩa 。 今kim 當đương 次thứ 第đệ 。 廣quảng 明minh 其kỳ 相tương/tướng 。 問vấn 曰viết 。 汝nhữ 前tiền 言ngôn 喻dụ 今kim 立lập 喻dụ 者giả 。 作tác 何hà 方phương 便tiện 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 說thuyết 喻dụ 者giả 。 凡phàm 聖thánh 同đồng 解giải 然nhiên 後hậu 可khả 說thuyết 。 如như 言ngôn 是thị 心tâm 動động 發phát 猶do 如như 迅tấn 風phong 。 一nhất 切thiết 凡phàm 夫phu 。 知tri 風phong 動động 故cố 。 便tiện 得đắc 決quyết 了liễu 。 心tâm 為vi 輕khinh 躁táo 。 若nhược 不bất 知tri 者giả 。 不bất 得đắc 為ví 喻dụ 。 問vấn 曰viết 。 何hà 故cố 不bất 但đãn 說thuyết 正chánh 義nghĩa 而nhi 說thuyết 喻dụ 耶da 。
答đáp 曰viết 。
凡phàm 說thuyết 喻dụ 者giả 為vi 明minh 正chánh 義nghĩa 。 問vấn 曰viết 。 汝nhữ 先tiên 言ngôn 凡phàm 聖thánh 同đồng 解giải 方phương 得đắc 為ví 喻dụ 。 何hà 者giả 名danh 同đồng 云vân 何hà 為vi 異dị 。
答đáp 曰viết 。
如như 前tiền 風phong 喻dụ 名danh 之chi 為vi 同đồng 。 聖thánh 得đắc 涅Niết 槃Bàn 而nhi 凡phàm 不bất 得đắc 。 是thị 名danh 為vi 異dị 。 問vấn 曰viết 。 已dĩ 說thuyết 喻dụ 相tương/tướng 。 執chấp 相tướng 云vân 何hà 。
答đáp 曰viết 。
隨tùy 其kỳ 所sở 執chấp 廣quảng 引dẫn 因nhân 緣duyên 立lập 義nghĩa 堅kiên 固cố 。 名danh 為vi 執chấp 相tướng 。 問vấn 曰viết 。 執chấp 法pháp 有hữu 幾kỷ 。 答đáp 曰viết 有hữu 四tứ 。 一nhất 一nhất 切thiết 同đồng 。 二nhị 一nhất 切thiết 異dị 。 三tam 初sơ 同đồng 後hậu 異dị 。 四tứ 初sơ 異dị 後hậu 同đồng 。 問vấn 曰viết 。 汝nhữ 今kim 應ưng 當đương 。 說thuyết 此thử 四tứ 相tương/tướng 。
答đáp 曰viết 。
凡phàm 欲dục 立lập 義nghĩa 。 當đương 依y 四tứ 種chủng 知tri 見kiến 。 何hà 等đẳng 為vi 四tứ 。
一nhất 者giả 現hiện 見kiến 。 二nhị 者giả 比tỉ 知tri 。 三tam 以dĩ 喻dụ 知tri 。 四tứ 隨tùy 經kinh 書thư 。 一nhất 切thiết 同đồng 者giả 。 如như 說thuyết 者giả 言ngôn 。 無vô 我ngã 我ngã 所sở 。 問vấn 者giả 亦diệc 說thuyết 。 無vô 我ngã 我ngã 所sở 。 名danh 一nhất 切thiết 同đồng 。 一nhất 切thiết 異dị 者giả 。 說thuyết 者giả 言ngôn 異dị 問vấn 則tắc 說thuyết 一nhất 。 是thị 名danh 俱câu 異dị 。 初sơ 同đồng 後hậu 異dị 者giả 。 如như 說thuyết 者giả 曰viết 現hiện 法pháp 皆giai 有hữu 。 神thần 非phi 現hiện 見kiến 亦diệc 復phục 是thị 有hữu 。 問vấn 者giả 或hoặc 言ngôn 現hiện 見kiến 之chi 法pháp 可khả 名danh 為vi 有hữu 。 神thần 若nhược 非phi 現hiện 何hà 得đắc 有hữu 耶da 。 若nhược 言ngôn 比tỉ 知tri 而nhi 有hữu 神thần 者giả 。 要yếu 先tiên 現hiện 見kiến 後hậu 乃nãi 可khả 比tỉ 。 神thần 非phi 現hiện 法pháp 云vân 何hà 得đắc 比tỉ 。 若nhược 復phục 以dĩ 喻dụ 明minh 神thần 有hữu 者giả 。 有hữu 相tương 似tự 法pháp 然nhiên 後hậu 得đắc 喻dụ 。 神thần 類loại 何hà 等đẳng 而nhi 為ví 喻dụ 乎hồ 。 若nhược 隨tùy 經kinh 書thư 證chứng 有hữu 神thần 者giả 。 是thị 事sự 不bất 可khả 。 經kinh 書thư 意ý 亦diệc 難nan 解giải 。 或hoặc 時thời 言ngôn 有hữu 或hoặc 時thời 言ngôn 無vô 。 云vân 何hà 取thủ 信tín 。 是thị 名danh 初sơ 同đồng 後hậu 異dị 。 初sơ 異dị 後hậu 同đồng 者giả 。 如như 說thuyết 者giả 言ngôn 無vô 我ngã 無vô 所sở 。 而nhi 問vấn 者giả 曰viết 有hữu 我ngã 有hữu 人nhân 。 此thử 二nhị 論luận 者giả 俱câu 信tín 涅Niết 槃Bàn 。 是thị 名danh 初sơ 異dị 後hậu 同đồng 。
復phục 次thứ 執chấp 法pháp 隨tùy 義nghĩa 。 有hữu 無vô 量lượng 相tướng 。 如như 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 苦khổ 習tập 滅diệt 道đạo 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 。 四tứ 沙Sa 門Môn 果Quả 。 如như 是thị 等đẳng 法Pháp 。 名danh 佛Phật 正chánh 義nghĩa 。 如như 說thuyết 晨thần 朝triêu 禮lễ 敬kính 。 殺sát 生sanh 祭tế 祠từ 。 然nhiên 眾chúng 香hương 木mộc 獻hiến 諸chư 油du 燈đăng 。 如như 是thị 四tứ 種chủng 。 名danh 事sự 火hỏa 外ngoại 道đạo 。 六lục 十thập 三tam 字tự 。 四tứ 句cú 之chi 義nghĩa 。 是thị 音âm 聲thanh 外ngoại 道đạo 。 明minh 藥dược 有hữu 六lục 。 一nhất 藥dược 名danh 。 二nhị 藥dược 德đức 。 三tam 藥dược 味vị 。 四tứ 藥dược 勢thế 力lực 。 五ngũ 和hòa 合hợp 。 六lục 成thành 熟thục 。 是thị 名danh 醫y 法pháp 。 如như 六lục 諦đế 等đẳng 衛vệ 世thế 師sư 有hữu 。 冥minh 初sơ 一nhất 義nghĩa 多đa 我ngã 異dị 解giải 。 是thị 僧Tăng 伽già 有hữu 八bát 微vi 。 所sở 謂vị 四tứ 大đại 。 空không 意ý 明minh 無vô 明minh 八bát 自tự 在tại 。 一nhất 能năng 小tiểu 。 二nhị 為vi 大đại 。 三tam 輕khinh 舉cử 。 四tứ 遠viễn 到đáo 。 五ngũ 隨tùy 所sở 欲dục 。 六lục 分phần 身thân 。 七thất 尊tôn 勝thắng 。 八bát 隱ẩn 沒một 。 是thị 名danh 踰du 伽già 外ngoại 道đạo 。 有hữu 命mạng 無vô 命mạng 罪tội 福phước 漏lậu 無vô 漏lậu 差sai 戒giới 具cụ 足túc 縛phược 解giải 。 五ngũ 智trí 聞văn 智trí 思tư 智trí 自tự 覺giác 智trí 慧tuệ 智trí 義nghĩa 智trí 。 六lục 障chướng 不bất 見kiến 障chướng 苦khổ 受thọ 障chướng 愚ngu 癡si 障chướng 命mạng 盡tận 障chướng 性tánh 障chướng 名danh 障chướng 。 四tứ 濁trược 瞋sân 慢mạn 貪tham 諂siểm 。 是thị 皆giai 名danh 為vi 尼ni 乾can/kiền/càn 陀đà 法pháp 。 又hựu 有hữu 說thuyết 言ngôn 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 盡tận 是thị 有hữu 故cố 當đương 知tri 是thị 一nhất 。 又hựu 一nhất 切thiết 法pháp 。 盡tận 有hữu 求cầu 那na 亦diệc 名danh 為vi 一nhất 。 又hựu 一nhất 切thiết 法pháp 。 從tùng 冥minh 初sơ 生sanh 。 根căn 本bổn 一nhất 故cố 當đương 知tri 是thị 一nhất 。 又hựu 頭đầu 足túc 等đẳng 成thành 身thân 與dữ 身thân 為vi 一nhất 。 又hựu 依y 者giả 是thị 空không 當đương 知tri 是thị 一nhất 。 如như 是thị 等đẳng 名danh 。 計kế 一nhất 外ngoại 道đạo 。 又hựu 言ngôn 一nhất 切thiết 法pháp 異dị 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 如như 頭đầu 足túc 等đẳng 與dữ 身thân 為vi 異dị 。 又hựu 眾chúng 相tướng 差sai 別biệt 如như 牛ngưu 非phi 馬mã 等đẳng 故cố 知tri 法pháp 異dị 。 如như 是thị 等đẳng 名danh 。 計kế 異dị 外ngoại 道đạo 。 若nhược 言ngôn 一nhất 切thiết 法pháp 。 有hữu 故cố 一nhất 者giả 。 有hữu 法pháp 二nhị 種chủng 。 一nhất 有hữu 覺giác 二nhị 無vô 覺giác 。 云vân 何hà 為vi 一nhất 。 因nhân 不bất 同đồng 故cố 。 如như 是thị 等đẳng 法Pháp 。 皆giai 已dĩ 總tổng 破phá 。 論luận 者giả 言ngôn 。 若nhược 有hữu 人nhân 說thuyết 。 苦khổ 習tập 滅diệt 道đạo 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 有hữu 無vô 等đẳng 法pháp 。 為vi 一nhất 異dị 者giả 。 皆giai 非phi 正chánh 因nhân 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 若nhược 言ngôn 一nhất 者giả 。 則tắc 墮đọa 苦khổ 邊biên 。 若nhược 言ngôn 異dị 者giả 則tắc 墮đọa 樂nhạo/nhạc/lạc 邊biên 。 是thị 故cố 有hữu 說thuyết 。 若nhược 一nhất 若nhược 異dị 必tất 墮đọa 二nhị 邊biên 。 非phi 佛Phật 法Pháp 義nghĩa 。
復phục 次thứ 如như 有hữu 說thuyết 言ngôn 。 涅Niết 槃Bàn 之chi 性tánh 無vô 苦khổ 無vô 樂lạc 。 何hà 以dĩ 知tri 之chi 。 凡phàm 一nhất 切thiết 法pháp 以dĩ 有hữu 覺giác 故cố 故cố 有hữu 苦khổ 樂lạc 。 涅Niết 槃Bàn 無vô 覺giác 云vân 何hà 言ngôn 樂nhạo/nhạc/lạc 。
復phục 有hữu 說thuyết 者giả 。 而nhi 言ngôn 有hữu 樂nhạo/nhạc/lạc 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 樂nhạo/nhạc/lạc 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 樂lạc 。 二nhị 無vô 惱não 害hại 。 三tam 無vô 希hy 求cầu 。 涅Niết 槃Bàn 之chi 中trung 無vô 所sở 求cầu 故cố 。 是thị 故cố 得đắc 名danh 。 涅Niết 槃Bàn 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 又hựu 有hữu 問vấn 言ngôn 。 我ngã 先tiên 已dĩ 知tri 涅Niết 槃Bàn 是thị 常thường 。 今kim 與dữ 諸chư 行hành 為vi 異dị 不phủ 耶da 。
答đáp 曰viết 。
汝nhữ 若nhược 先tiên 知tri 涅Niết 槃Bàn 常thường 者giả 。 云vân 何hà 謂vị 為vi 同đồng 諸chư 行hành 耶da 。 諸chư 行hành 之chi 性tánh 流lưu 轉chuyển 敗bại 壞hoại 。 涅Niết 槃Bàn 之chi 體thể 是thị 常thường 是thị 樂nhạo/nhạc/lạc 。 誰thùy 有hữu 智trí 者giả 。 言ngôn 同đồng 於ư 行hành 。
復phục 有hữu 問vấn 言ngôn 。 神thần 我ngã 之chi 性tánh 。 雖tuy 有hữu 形hình 色sắc 。 而nhi 未vị 分phân 別biệt 常thường 與dữ 無vô 常thường 。 答đáp 曰viết 若nhược 一nhất 切thiết 法pháp 。 有hữu 對đối 礙ngại 者giả 。 皆giai 悉tất 無vô 常thường 。 如như 瓶bình 有hữu 礙ngại 則tắc 可khả 破phá 壞hoại 。 我ngã 若nhược 如như 是thị 。 必tất 亦diệc 無vô 常thường 。 然nhiên 我ngã 有hữu 形hình 非phi 經kinh 所sở 載tái 。 無vô 有hữu 道Đạo 理lý 。 如như 取thủ 沙sa 礫lịch 名danh 為vi 珍trân 寶bảo 。 汝nhữ 亦diệc 如như 是thị 。 言ngôn 多đa 虛hư 妄vọng 。 問vấn 曰viết 。 汝nhữ 何hà 故cố 言ngôn 。 我ngã 無vô 形hình 耶da 。
答đáp 曰viết 。
我ngã 先tiên 已dĩ 說thuyết 瓶bình 有hữu 形hình 礙ngại 故cố 可khả 毀hủy 壞hoại 。 我ngã 若nhược 如như 是thị 。 亦diệc 應ưng 磨ma 滅diệt 。 云vân 何hà 復phục 問vấn 。 何hà 故cố 而nhi 說thuyết 我ngã 無vô 形hình 耶da 。
復phục 次thứ 復phục 有hữu 不bất 定định 執chấp 相tướng 。 如như 或hoặc 問vấn 言ngôn 。 以dĩ 物vật 為vi 聲thanh 常thường 無vô 常thường 乎hồ 。
答đáp 曰viết 。
為vi 分phần/phân 成thành 者giả 。 皆giai 悉tất 無vô 常thường 。 聲thanh 亦diệc 分phần/phân 成thành 豈khởi 獨độc 常thường 也dã 。 問vấn 曰viết 。 何hà 名danh 聲thanh 物vật 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 未vị 分phân 別biệt 云vân 何hà 為vi 問vấn 。 問vấn 曰viết 。 我ngã 身thân 與dữ 命mạng 。 於ư 未vị 來lai 世thế 。 獨độc 受thọ 苦khổ 樂lạc 。 共cộng 身thân 受thọ 耶da 。
答đáp 曰viết 。
此thử 身thân 滅diệt 已dĩ 我ngã 餘dư 身thân 受thọ 。 問vấn 曰viết 。 何hà 者giả 是thị 我ngã 。 於ư 未vị 來lai 世thế 。 受thọ 苦khổ 樂lạc 乎hồ 。
答đáp 曰viết 。
汝nhữ 前tiền 言ngôn 我ngã 。 云vân 何hà 復phục 問vấn 。 有hữu 我ngã 不phủ 耶da 。 此thử 非phi 道Đạo 理lý 。 問vấn 曰viết 。 已dĩ 說thuyết 執chấp 義nghĩa 。 云vân 何hà 名danh 為vi 。 語ngữ 善thiện 相tương/tướng 耶da 。
答đáp 曰viết 。
不bất 違vi 於ư 理lý 。 不bất 增tăng 不bất 減giảm 。 善thiện 解giải 章chương 句cú 應ưng 相tương/tướng 說thuyết 法Pháp 。 所sở 演diễn 譬thí 喻dụ 而nhi 無vô 違vi 背bội 。 無vô 能năng 輕khinh 訶ha 。 以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên 。 名danh 為vi 語ngữ 善thiện 。 問vấn 曰viết 。 不bất 違vi 於ư 理lý 。 其kỳ 事sự 云vân 何hà 。
答đáp 曰viết 。
有hữu 人nhân 計kế 識thức 是thị 我ngã 。 以dĩ 諸chư 行hành 空không 無vô 我ngã 故cố 。 非phi 一nhất 切thiết 行hành 皆giai 是thị 於ư 識thức 此thử 非phi 道Đạo 理lý 。 行hành 是thị 識thức 因nhân 。 因nhân 無vô 我ngã 故cố 識thức 云vân 何hà 我ngã 。 問vấn 曰viết 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 皆giai 悉tất 無vô 常thường 。 聲thanh 非phi 一nhất 切thiết 是thị 故cố 為vi 常thường 。
答đáp 曰viết 。
汝nhữ 言ngôn 一nhất 切thiết 聲thanh 有hữu 何hà 義nghĩa 非phi 一nhất 切thiết 耶da 此thử 說thuyết 非phi 因nhân 。 又hựu 一nhất 切thiết 法pháp 。 有hữu 造tạo 作tác 者giả 。 皆giai 悉tất 無vô 常thường 。 如như 火hỏa 傳truyền 等đẳng 聲thanh 亦diệc 如như 是thị 。 是thị 故cố 無vô 常thường 。 是thị 則tắc 名danh 為vi 。 不bất 相tương 違vi 相tương/tướng 。
問vấn 曰viết 。 云vân 何hà 名danh 為vi 。 言ngôn 不bất 增tăng 減giảm 。
答đáp 曰viết 。
我ngã 當đương 先tiên 說thuyết 增tăng 減giảm 之chi 相tướng 。 減giảm 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 因nhân 減giảm 。 二nhị 言ngôn 減giảm 。 三tam 喻dụ 減giảm 。 若nhược 言ngôn 六lục 識thức 無vô 常thường 猶do 如như 瓶bình 等đẳng 。 不bất 說thuyết 因nhân 緣duyên 。 是thị 名danh 因nhân 減giảm 。 若nhược 言ngôn 是thị 身thân 無vô 我ngã 。 眾chúng 緣duyên 成thành 故cố 。 聲thanh 亦diệc 無vô 我ngã 從tùng 緣duyên 而nhi 有hữu 。 是thị 名danh 喻dụ 減giảm 。 若nhược 言ngôn 四tứ 大đại 無vô 常thường 如như 瓶bình 造tạo 作tác 。 是thị 名danh 言ngôn 減giảm 。 與dữ 上thượng 相tương 違vi 。 名danh 為vi 具cụ 足túc 。 又hựu 具cụ 足túc 者giả 。 若nhược 人nhân 言ngôn 我ngã 。 應ưng 當đương 問vấn 言ngôn 。 汝nhữ 所sở 說thuyết 我ngã 。 為vi 常thường 無vô 常thường 。 若nhược 無vô 常thường 者giả 。 則tắc 同đồng 諸chư 行hành 便tiện 是thị 斷đoạn 滅diệt 。 若nhược 令linh 常thường 者giả 即tức 是thị 涅Niết 槃Bàn 。 更cánh 何hà 須tu 求cầu 。 是thị 則tắc 名danh 為vi 。 具cụ 足túc 之chi 相tướng 。 問vấn 曰viết 。 何hà 名danh 言ngôn 增tăng 。
答đáp 曰viết 。
增tăng 亦diệc 三tam 種chủng 。 一nhất 因nhân 增tăng 。 二nhị 喻dụ 增tăng 。 三tam 言ngôn 增tăng 。 若nhược 言ngôn 聲thanh 法pháp 無vô 常thường 和hòa 合hợp 成thành 故cố 。 如như 瓶bình 造tạo 作tác 則tắc 為vi 無vô 常thường 。 又hựu 言ngôn 聲thanh 是thị 空không 之chi 求cầu 那na 。 空không 非phi 對đối 礙ngại 聲thanh 是thị 色sắc 法pháp 。 云vân 何hà 相tương 依y 。 是thị 名danh 因nhân 增tăng 。 若nhược 言ngôn 五ngũ 根căn 無vô 常thường 如như 呼hô 聲thanh 響hưởng 。 造tạo 作tác 法pháp 故cố 聲thanh 亦diệc 如như 是thị 。 何hà 以dĩ 知tri 之chi 。 為vi 脣thần 口khẩu 等đẳng 之chi 所sở 出xuất 故cố 。 是thị 名danh 喻dụ 增tăng 。 如như 言ngôn 微vi 塵trần 細tế 小tiểu 虛hư 空không 遍biến 大đại 。 如như 此thử 二nhị 法pháp 。 則tắc 名danh 為vi 常thường 。 聲thanh 不bất 如như 是thị 故cố 曰viết 無vô 常thường 。 是thị 名danh 喻dụ 增tăng 。 又hựu 說thuyết 聲thanh 是thị 無vô 常thường 眾chúng 緣duyên 成thành 故cố 。 若nhược 言ngôn 常thường 者giả 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 有hữu 二nhị 種chủng 因nhân 。 一nhất 從tùng 形hình 出xuất 。 二nhị 為vi 根căn 了liễu 。 云vân 何hà 言ngôn 常thường 。 又hựu 同đồng 異dị 法pháp 皆giai 無vô 常thường 故cố 。 是thị 名danh 言ngôn 增tăng 。 問vấn 曰viết 。 何hà 語ngữ 能năng 令linh 世thế 人nhân 信tín 受thọ 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 為vi 愚ngu 者giả 。 分phân 別biệt 深thâm 義nghĩa 。 所sở 謂vị 諸chư 法pháp 。 皆giai 悉tất 空không 寂tịch 。 無vô 我ngã 無vô 人nhân 。 如như 幻huyễn 如như 化hóa 。 無vô 有hữu 真chân 實thật 。 如như 斯tư 深thâm 義nghĩa 智trí 者giả 乃nãi 解giải 。 凡phàm 夫phu 若nhược 聞văn 迷mê 沒một 墮đọa 落lạc 。 是thị 則tắc 不bất 名danh 。 應ứng 時thời 語ngữ 也dã 。 若nhược 言ngôn 諸chư 法pháp 。 有hữu 業nghiệp 有hữu 報báo 。 及cập 縛phược 解giải 等đẳng 。 作tác 者giả 受thọ 者giả 。 淺thiển 智trí 若nhược 聞văn 即tức 便tiện 信tín 受thọ 。 如như 鑽toàn 燧toại 和hòa 合hợp 則tắc 火hỏa 得đắc 生sanh 。 若nhược 所sở 演diễn 說thuyết 應ưng 前tiền 眾chúng 生sanh 則tắc 皆giai 信tín 樂nhạo 。 如như 是thị 名danh 為vi 。 隨tùy 時thời 而nhi 語ngữ 。 問vấn 曰viết 。 何hà 名danh 言ngôn 證chứng 。
答đáp 曰viết 。
雖tuy 多đa 所sở 說thuyết 善thiện 能năng 憶ức 念niệm 。 若nhược 宣tuyên 諸chư 義nghĩa 深thâm 得đắc 其kỳ 相tương/tướng 。 所sở 立lập 堅kiên 固cố 。 令linh 人nhân 愛ái 樂nhạo 。 如như 言ngôn 諸chư 法pháp 皆giai 空không 無vô 主chủ 。 現hiện 見kiến 萬vạn 物vật 眾chúng 緣duyên 成thành 故cố 。 是thị 名danh 言ngôn 證chứng 。 問vấn 曰viết 。 何hà 名danh 言ngôn 失thất 。
答đáp 曰viết 。
與dữ 上thượng 相tương 違vi 。 名danh 為vi 言ngôn 失thất 。 又hựu 二nhị 種chủng 語ngữ 亦diệc 名danh 為vi 失thất 。 何hà 等đẳng 為vi 二nhị 。
一nhất 義nghĩa 無vô 異dị 而nhi 重trọng/trùng 分phân 別biệt 。 二nhị 辭từ 無vô 異dị 而nhi 重trọng/trùng 分phân 別biệt 。 云vân 何hà 一nhất 義nghĩa 而nhi 重trọng/trùng 分phân 別biệt 。 如như 言ngôn 憍kiêu 尸thi 迦ca 。 亦diệc 言ngôn 天thiên 帝Đế 釋Thích 。 亦diệc 言ngôn 富phú 蘭lan 陀đà 那na 。 是thị 名danh 義nghĩa 一nhất 名danh 異dị 。 而nhi 重trọng/trùng 分phân 別biệt 。 名danh 義nghĩa 同đồng 者giả 如như 言ngôn 因nhân 陀đà 羅la 。 又hựu 言ngôn 因nhân 陀đà 羅la 。 是thị 名danh 義nghĩa 無vô 異dị 而nhi 重trọng/trùng 分phân 別biệt 。
復phục 次thứ 凡phàm 所sở 言ngôn 說thuyết 。 但đãn 飾sức 文văn 辭từ 無vô 有hữu 義nghĩa 趣thú 。 皆giai 名danh 為vi 失thất 。 又hựu 雖tuy 有hữu 義nghĩa 理lý 而nhi 無vô 次thứ 第đệ 。 亦diệc 名danh 言ngôn 失thất 。 如như 偈kệ 說thuyết 。
如như 人nhân 讚tán 歎thán 。 天thiên 帝Đế 釋Thích 女nữ 。 名danh 曰viết 金Kim 色Sắc 。
足túc 手thủ 殊thù 勝thắng 。 而nhi 便tiện 說thuyết 於ư 。 釋Thích 提Đề 桓Hoàn 因Nhân 。
壞hoại 阿a 修tu 羅la 。 三tam 種chủng 之chi 城thành 。 如như 是thị 名danh 為vi 。
無vô 次thứ 第đệ 語ngữ 。
問vấn 曰viết 。 何hà 名danh 知tri 因nhân 。
答đáp 曰viết 。
知tri 因nhân 有hữu 四tứ 。 一nhất 現hiện 見kiến 。 二nhị 比tỉ 知tri 。 三tam 喻dụ 知tri 。 四tứ 隨tùy 經kinh 書thư 。 此thử 四tứ 知tri 中trung 現hiện 見kiến 為vi 上thượng 。 問vấn 曰viết 。 何hà 因nhân 緣duyên 故cố 。 現hiện 見kiến 上thượng 耶da 。
答đáp 曰viết 。
後hậu 三tam 種chủng 知tri 由do 現hiện 見kiến 故cố 。 名danh 之chi 為vi 上thượng 。 如như 見kiến 火hỏa 有hữu 烟yên 。 後hậu 時thời 見kiến 烟yên 便tiện 知tri 有hữu 火hỏa 。 是thị 故cố 現hiện 見kiến 為vi 勝thắng 。 又hựu 如như 見kiến 焰diễm 便tiện 得đắc 喻dụ 水thủy 。 故cố 知tri 先tiên 現hiện 見kiến 故cố 然nhiên 後hậu 得đắc 喻dụ 。 後hậu 現hiện 見kiến 時thời 始thỉ 知tri 真chân 實thật 。 問vấn 曰viết 。 已dĩ 知tri 三tam 事sự 由do 現hiện 故cố 知tri 。 今kim 此thử 現hiện 見kiến 何hà 者giả 最tối 實thật 。
答đáp 曰viết 。
五ngũ 根căn 所sở 知tri 有hữu 時thời 虛hư 偽ngụy 。 唯duy 有hữu 智trí 慧tuệ 。 正chánh 觀quán 諸chư 法pháp 。 名danh 為vi 最tối 上thượng 。 又hựu 如như 見kiến 熱nhiệt 時thời 焰diễm 。 旋toàn 火hỏa 輪luân 乾càn 闥thát 婆bà 城thành 。 此thử 雖tuy 名danh 現hiện 。 而nhi 非phi 真chân 實thật 。 又hựu 相tướng 不bất 明minh 了liễu 。 故cố 見kiến 錯thác 謬mậu 如như 夜dạ 見kiến 杌ngột 疑nghi 謂vị 是thị 人nhân 。 以dĩ 指chỉ 按án 目mục 則tắc 覩đổ 二nhị 月nguyệt 。 若nhược 得đắc 空không 智trí 名danh 為vi 實thật 見kiến 。 問vấn 曰viết 。 已dĩ 知tri 現hiện 相tướng 。 比tỉ 相tương/tướng 云vân 何hà 。
答đáp 曰viết 。
前tiền 已dĩ 分phân 別biệt 今kim 當đương 更cánh 說thuyết 。 比tỉ 知tri 有hữu 三tam 。 一nhất 曰viết 前tiền 比tỉ 。 二nhị 曰viết 後hậu 比tỉ 。 三tam 曰viết 同đồng 比tỉ 。 前tiền 比tỉ 者giả 。 如như 見kiến 小tiểu 兒nhi 有hữu 六lục 指chỉ 頭đầu 上thượng 有hữu 瘡sang 。 後hậu 見kiến 長trường/trưởng 大đại 聞văn 提đề 婆bà 達đạt 。 即tức 便tiện 憶ức 念niệm 。 本bổn 六lục 指chỉ 者giả 。 是thị 今kim 所sở 見kiến 。 是thị 名danh 前tiền 比tỉ 。 後hậu 比tỉ 者giả 。 如như 飲ẩm 海hải 水thủy 得đắc 其kỳ 醎hàm 味vị 。 知tri 後hậu 水thủy 者giả 皆giai 悉tất 同đồng 醎hàm 。 是thị 名danh 後hậu 比tỉ 。 同đồng 比tỉ 者giả 。 如như 即tức 此thử 人nhân 行hành 至chí 於ư 彼bỉ 。 天thiên 上thượng 日nhật 月nguyệt 。 東đông 出xuất 西tây 沒một 。 雖tuy 不bất 見kiến 其kỳ 動động 。 而nhi 知tri 必tất 行hành 。 是thị 名danh 同đồng 比tỉ 。
問vấn 曰viết 。 聞văn 見kiến 云vân 何hà 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 見kiến 真chân 實thật 耆kỳ 舊cựu 長trưởng 宿túc 。 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 從tùng 諸chư 賢hiền 聖thánh 。 聽thính 受thọ 經Kinh 法Pháp 。 能năng 生sanh 知tri 見kiến 。 是thị 名danh 聞văn 見kiến 。 譬thí 如như 良lương 醫y 。 善thiện 知tri 方phương 藥dược 。 慈từ 心tâm 教giáo 授thọ 是thị 名danh 善thiện 聞văn 。 又hựu 諸chư 賢hiền 聖thánh 證chứng 一nhất 切thiết 法pháp 。 有hữu 大đại 智trí 慧tuệ 。 從tùng 其kỳ 聞văn 者giả 是thị 名danh 善thiện 聞văn 。 問vấn 曰viết 。 喻dụ 相tương/tướng 云vân 何hà 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 空không 寂tịch 滅diệt 。 如như 幻huyễn 如như 化hóa 。 想tưởng 如như 野dã 馬mã 。 行hành 如như 芭ba 蕉tiêu 。 貪tham 欲dục 之chi 相tướng 如như 瘡sang 如như 毒độc 。 是thị 名danh 為ví 喻dụ 。 如như 是thị 四tứ 事sự 。 名danh 之chi 為vi 因nhân 。 能năng 通thông 達đạt 者giả 名danh 為vi 知tri 因nhân 。 問vấn 曰viết 。 何hà 名danh 似tự 因nhân 。
答đáp 曰viết 。
凡phàm 似tự 因nhân 者giả 。 是thị 論luận 法pháp 中trung 之chi 大đại 過quá 也dã 。 應ưng 當đương 覺giác 知tri 。 而nhi 速tốc 捨xả 離ly 。 如như 此thử 似tự 因nhân 。 我ngã 當đương 宣tuyên 說thuyết 。 似tự 因nhân 隨tùy 相tương/tướng 。 有hữu 無vô 量lượng 義nghĩa 。 略lược 則tắc 唯duy 八bát 。 一nhất 隨tùy 其kỳ 言ngôn 橫hoạnh/hoành 為vi 生sanh 過quá 。 二nhị 就tựu 同đồng 異dị 而nhi 為vi 生sanh 過quá 。 三tam 疑nghi 似tự 因nhân 。 四tứ 過quá 時thời 語ngữ 。 五ngũ 曰viết 類loại 同đồng 。 六lục 曰viết 說thuyết 同đồng 。 七thất 名danh 言ngôn 異dị 。 八bát 曰viết 相tương 違vi 。
問vấn 曰viết 。 如như 此thử 八bát 法pháp 。 當đương 廣quảng 分phân 別biệt 。
答đáp 曰viết 。
言ngôn 那na 婆bà 者giả 凡phàm 有hữu 四tứ 名danh 。 一nhất 名danh 新tân 。 二nhị 名danh 九cửu 。 三tam 名danh 非phi 汝nhữ 所sở 有hữu 。 四tứ 名danh 不bất 著trước 。 如như 有hữu 人nhân 言ngôn 。 我ngã 所sở 服phục 者giả 是thị 那na 婆bà 衣y 。 難nạn/nan 曰viết 。 今kim 汝nhữ 所sở 著trước 唯duy 是thị 一nhất 衣y 。 云vân 何hà 言ngôn 九cửu 。
答đáp 曰viết 。
我ngã 言ngôn 那na 婆bà 乃nãi 新tân 衣y 耳nhĩ 。 非phi 謂vị 九cửu 也dã 。 難nạn/nan 曰viết 。 何hà 名danh 為vi 新tân 。
答đáp 曰viết 。
以dĩ 那na 婆bà 毛mao 作tác 故cố 名danh 新tân 。
問vấn 曰viết 。 實thật 無vô 量lượng 毛mao 。 云vân 何hà 而nhi 言ngôn 。 那na 婆bà 毛mao 耶da 。
答đáp 曰viết 。
我ngã 先tiên 已dĩ 說thuyết 新tân 名danh 。 那na 婆bà 非phi 是thị 數số 也dã 。 難nạn/nan 曰viết 。 今kim 知tri 此thử 衣y 是thị 汝nhữ 所sở 有hữu 。 云vân 何hà 乃nãi 言ngôn 非phi 我ngã 衣y 乎hồ 。
答đáp 曰viết 。
我ngã 言ngôn 新tân 衣y 。 不bất 言ngôn 此thử 物vật 非phi 汝nhữ 所sở 有hữu 。 難nạn/nan 曰viết 。 今kim 現hiện 見kiến 汝nhữ 身thân 著trước 此thử 衣y 。 云vân 何hà 而nhi 言ngôn 。 不bất 著trước 衣y 耶da 。
答đáp 曰viết 。
我ngã 言ngôn 新tân 衣y 不bất 言ngôn 不bất 著trước 。 是thị 名danh 似tự 因nhân 。 亦diệc 名danh 隨tùy 言ngôn 而nhi 為vi 生sanh 過quá 。 又hựu 復phục 隨tùy 言ngôn 而nhi 生sanh 過quá 者giả 。 如như 說thuyết 燒thiêu 山sơn 。 難nạn/nan 曰viết 。 實thật 焚phần 草thảo 木mộc 。 云vân 何hà 燒thiêu 山sơn 。 是thị 名danh 隨tùy 言ngôn 生sanh 過quá 。 乃nãi 至chí 諸chư 法pháp 。 皆giai 亦diệc 如như 是thị 。
復phục 次thứ 隨tùy 言ngôn 生sanh 過quá 。 凡phàm 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 如như 前tiền 說thuyết 。 二nhị 於ư 同đồng 異dị 而nhi 為vi 生sanh 過quá 。 如như 言ngôn 有hữu 為vi 諸chư 法pháp 皆giai 空không 。 寂tịch 滅diệt 猶do 如như 虛hư 空không 。 難nạn/nan 曰viết 。 若nhược 爾nhĩ 二nhị 者giả 皆giai 是thị 空không 無vô 。 無vô 性tánh 之chi 法pháp 便tiện 同đồng 虛hư 空không 。 如như 是thị 名danh 為vi 。 同đồng 異dị 生sanh 過quá 。
問vấn 曰viết 。 何hà 故cố 名danh 生sanh 。
答đáp 曰viết 。
有hữu 故cố 名danh 生sanh 。 如như 泥nê 有hữu 瓶bình 性tánh 故cố 得đắc 生sanh 瓶bình 。 難nạn/nan 曰viết 。 若nhược 泥nê 有hữu 瓶bình 性tánh 。 泥nê 即tức 是thị 瓶bình 。 不bất 應ưng 假giả 於ư 陶đào 師sư 輪luân 繩thằng 。 和hòa 合hợp 而nhi 有hữu 。 若nhược 泥nê 是thị 有hữu 故cố 生sanh 瓶bình 者giả 。 水thủy 亦diệc 是thị 有hữu 應ưng 當đương 生sanh 瓶bình 。 若nhược 水thủy 是thị 有hữu 不bất 生sanh 瓶bình 者giả 。 泥nê 云vân 何hà 得đắc 獨độc 生sanh 瓶bình 耶da 。 是thị 名danh 同đồng 異dị 尋tầm 言ngôn 生sanh 過quá 。
問vấn 曰viết 。 生sanh 疑nghi 似tự 因nhân 。 其kỳ 相tướng 云vân 何hà 。
答đáp 曰viết 。
如như 有hữu 樹thụ 杌ngột 似tự 於ư 人nhân 故cố 。 若nhược 夜dạ 見kiến 之chi 。 便tiện 作tác 是thị 念niệm 。 杌ngột 耶da 人nhân 耶da 。 是thị 則tắc 名danh 為vi 。 生sanh 疑nghi 似tự 因nhân 。 問vấn 曰viết 。 云vân 何hà 名danh 為vi 。 過quá 時thời 似tự 因nhân 。
答đáp 曰viết 。
如như 言ngôn 聲thanh 常thường 。 韋vi 陀đà 經Kinh 典điển 從tùng 聲thanh 出xuất 故cố 。 亦diệc 名danh 為vi 常thường 。 難nạn/nan 曰viết 。 汝nhữ 今kim 未vị 立lập 聲thanh 常thường 因nhân 緣duyên 。 云vân 何hà 便tiện 言ngôn 韋vi 陀đà 常thường 乎hồ 。
答đáp 曰viết 。
如như 虛hư 空không 無vô 形hình 色sắc 故cố 常thường 。 聲thanh 亦diệc 無vô 形hình 是thị 故cố 為vi 常thường 。 言ngôn 雖tuy 後hậu 說thuyết 義nghĩa 亦diệc 成thành 就tựu 。
難nạn/nan 曰viết 。 此thử 語ngữ 過quá 時thời 。 如như 舍xá 燒thiêu 已dĩ 盡tận 方phương 以dĩ 水thủy 救cứu 。 汝nhữ 亦diệc 如như 是thị 。 是thị 名danh 過quá 時thời 。 問vấn 曰viết 。 類loại 同đồng 云vân 何hà 。
答đáp 曰viết 。
我ngã 與dữ 身thân 異dị 故cố 我ngã 是thị 常thường 。 如như 瓶bình 異dị 虛hư 空không 故cố 瓶bình 無vô 常thường 。 是thị 名danh 類loại 同đồng 。
難nạn/nan 曰viết 。 若nhược 我ngã 異dị 身thân 而nhi 名danh 常thường 者giả 。 瓶bình 亦diệc 異dị 身thân 。 瓶bình 應ưng 名danh 為vi 常thường 。 若nhược 瓶bình 異dị 身thân 猶do 無vô 常thường 者giả 。 我ngã 雖tuy 異dị 身thân 云vân 何hà 常thường 乎hồ 。 是thị 名danh 同đồng 類loại 。
問vấn 曰viết 說thuyết 同đồng 云vân 何hà 。
答đáp 曰viết 。
如như 言ngôn 虛hư 空không 是thị 常thường 。 無vô 有hữu 觸xúc 故cố 。 意ý 識thức 亦diệc 爾nhĩ 。 是thị 名danh 說thuyết 同đồng 。 問vấn 曰viết 。 何hà 名danh 言ngôn 異dị 。
答đáp 曰viết 。
如như 言ngôn 五ngũ 塵trần 無vô 常thường 為vi 根căn 覺giác 故cố 。 四tứ 大đại 亦diệc 爾nhĩ 。 是thị 故cố 無vô 常thường 。 難nạn/nan 曰viết 。 龜quy 毛mao 鹽diêm 香hương 。 是thị 無vô 所sở 有hữu 。 而nhi 為vi 意ý 識thức 所sở 得đắc 豈khởi 無vô 常thường 耶da 。 是thị 名danh 言ngôn 異dị 。 問vấn 曰viết 。 相tương 違vi 云vân 何hà 。
答đáp 曰viết 。
相tương 違vi 二nhị 種chủng 。 一nhất 喻dụ 相tương 違vi 。 二nhị 理lý 相tương 違vi 。 如như 言ngôn 我ngã 常thường 無vô 形hình 礙ngại 故cố 如như 牛ngưu 。 是thị 名danh 喻dụ 違vi 。 理lý 違vi 者giả 。 如như 婆Bà 羅La 門Môn 。 統thống 理lý 王vương 業nghiệp 作tác 屠đồ 獵liệp 等đẳng 教giáo 。 剎sát 利lợi 種chủng 坐tọa 禪thiền 念niệm 定định 。 是thị 名danh 理lý 違vi 。 如như 此thử 二nhị 法pháp 。 愚ngu 者giả 不bất 解giải 。 謂vị 為vi 真chân 實thật 。 是thị 名danh 相tướng 違vi 。 問vấn 曰viết 。 何hà 者giả 名danh 為vi 。 不bất 相tương 違vi 耶da 。
答đáp 曰viết 。
異dị 上thượng 二nhị 法pháp 名danh 不bất 相tương 違vi 。 是thị 名danh 似tự 因nhân 。
明Minh 負Phụ 處Xứ 品Phẩm 第đệ 二nhị
☸ Phẩm 2:
論luận 者giả 言ngôn 。 已dĩ 說thuyết 如như 上thượng 八bát 種chủng 論luận 法pháp 。
復phục 有hữu 眾chúng 多đa 負phụ 法pháp 。 今kim 當đương 宣tuyên 說thuyết 。 問vấn 曰viết 。 何hà 名danh 語ngữ 法pháp 。
答đáp 曰viết 。
如như 言ngôn 四tứ 大đại 是thị 假giả 名danh 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 為vi 色sắc 等đẳng 法pháp 。 之chi 所sở 成thành 故cố 。
復phục 有hữu 人nhân 言ngôn 四tứ 大đại 實thật 有hữu 。 何hà 以dĩ 知tri 之chi 。 堅kiên 是thị 地địa 性tánh 。 乃nãi 至chí 動động 是thị 風phong 性tánh 故cố 知tri 為vi 實thật 。 更cánh 相tương 違vi 返phản 便tiện 生sanh 諍tranh 訟tụng 。 如như 有hữu 言ngôn 地địa 是thị 成thành 身thân 因nhân 緣duyên 。 餘dư 大đại 亦diệc 爾nhĩ 。
難nạn/nan 曰viết 。 地địa 等đẳng 亦diệc 能năng 成thành 一nhất 切thiết 物vật 。 云vân 何hà 而nhi 言ngôn 。 唯duy 成thành 身thân 乎hồ 。 是thị 名danh 非phi 語ngữ 。 若nhược 不bất 如như 是thị 。 是thị 名danh 是thị 語ngữ 。 問vấn 曰viết 。 何hà 為vi 名danh 負phụ 。
答đáp 曰viết 。
如như 言ngôn 聲thanh 常thường 無vô 形hình 色sắc 故cố 如như 空không 。
難nạn/nan 曰viết 。 聲thanh 雖tuy 無vô 形hình 而nhi 為vi 根căn 覺giác 。 有hữu 對đối 有hữu 礙ngại 如như 瓶bình 造tạo 作tác 。 而nhi 虛hư 空không 性tánh 非phi 是thị 作tác 法pháp 。 何hà 得đắc 為ví 喻dụ 。 此thử 名danh 負phụ 義nghĩa 立lập 曰viết 。 瓶bình 是thị 有hữu 形hình 可khả 為vi 無vô 常thường 。 聲thanh 無vô 形hình 法pháp 何hà 得đắc 為ví 喻dụ 。
難nạn/nan 曰viết 。 聲thanh 雖tuy 異dị 瓶bình 而nhi 為vi 根căn 覺giác 為vi 耳nhĩ 所sở 聞văn 。 是thị 故cố 無vô 常thường 。 問vấn 曰viết 。 何hà 等đẳng 之chi 義nghĩa 不bất 墮đọa 負phụ 處xứ 。
答đáp 曰viết 。
諸chư 行hành 與dữ 識thức 作tác 故cố 無vô 常thường 。 涅Niết 槃Bàn 非phi 作tác 故cố 常thường 。 如như 此thử 之chi 言ngôn 。 句cú 味vị 真chân 正chánh 。 名danh 非phi 負phụ 處xứ 。 問vấn 曰viết 。 何hà 者giả 之chi 言ngôn 而nhi 可khả 難nạn/nan 耶da 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 語ngữ 顛điên 倒đảo 立lập 因nhân 不bất 正chánh 引dẫn 喻dụ 不bất 同đồng 。 此thử 則tắc 可khả 難nạn/nan 。 如như 言ngôn 想tưởng 能năng 斷đoạn 結kết 。 問vấn 者giả 曰viết 。 云vân 何hà 以dĩ 想tưởng 便tiện 斷đoạn 結kết 耶da 。 以dĩ 不bất 先tiên 言ngôn 智trí 從tùng 想tưởng 發phát 直trực 言ngôn 想tưởng 故cố 。 此thử 語ngữ 顛điên 倒đảo 則tắc 為vi 可khả 難nạn/nan 。
問vấn 曰viết 。 何hà 因nhân 緣duyên 故cố 。 重trùng 說thuyết 此thử 語ngữ 。
答đáp 曰viết 。
欲dục 令linh 人nhân 知tri 立lập 無vô 執chấp 義nghĩa 必tất 墮đọa 負phụ 處xứ 故cố 說thuyết 。
復phục 次thứ 應ưng 問vấn 不bất 問vấn 。 應ưng 答đáp 不bất 答đáp 。 三tam 說thuyết 法Pháp 要yếu 不bất 令linh 他tha 解giải 。 自tự 三tam 說thuyết 法Pháp 而nhi 不bất 別biệt 知tri 。 皆giai 名danh 負phụ 處xứ 。 又hựu 共cộng 他tha 論luận 彼bỉ 義nghĩa 短đoản 闕khuyết 。 而nhi 不bất 覺giác 知tri 。 餘dư 人nhân 語ngữ 曰viết 。 此thử 義nghĩa 錯thác 謬mậu 。 汝nhữ 不bất 知tri 乎hồ 。 即tức 墮đọa 負phụ 處xứ 。 又hựu 他tha 正chánh 義nghĩa 而nhi 為vi 生sanh 過quá 。 亦diệc 墮đọa 負phụ 處xứ 。 又hựu 有hữu 說thuyết 者giả 。 眾chúng 人nhân 悉tất 解giải 而nhi 獨độc 不bất 悟ngộ 。 亦diệc 墮đọa 負phụ 處xứ 。 問vấn 亦diệc 如như 是thị 。 如như 此thử 負phụ 處xứ 。 是thị 議nghị 論luận 之chi 大đại 棘cức 刺thứ 為vi 深thâm 過quá 患hoạn 。 應ưng 當đương 覺giác 知tri 。 速tốc 宜nghi 遠viễn 離ly 。
問vấn 曰viết 。 問vấn 有hữu 幾kỷ 種chủng 。
答đáp 曰viết 。
有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 說thuyết 同đồng 。 二nhị 義nghĩa 同đồng 。 三tam 因nhân 同đồng 。 若nhược 諸chư 論luận 者giả 。 不bất 以dĩ 此thử 三tam 為vi 問vấn 答đáp 者giả 。 名danh 為vi 違vi 錯thác 。 此thử 三tam 答đáp 中trung 若nhược 少thiểu 其kỳ 一nhất 則tắc 不bất 具cụ 足túc 。 若nhược 言ngôn 我ngã 不bất 廣quảng 通thông 如như 此thử 三tam 問vấn 。 隨tùy 我ngã 所sở 解giải 便tiện 當đương 相tương 問vấn 。 是thị 亦diệc 無vô 過quá 。 說thuyết 同đồng 者giả 。 如như 言ngôn 無vô 我ngã 。 還hoàn 依y 此thử 語ngữ 後hậu 方phương 為vi 問vấn 。 是thị 名danh 語ngữ 同đồng 。 義nghĩa 同đồng 者giả 。 但đãn 取thủ 其kỳ 意ý 是thị 名danh 義nghĩa 同đồng 。 因nhân 同đồng 者giả 。 知tri 他tha 意ý 趣thú 之chi 所sở 因nhân 起khởi 。 是thị 名danh 因nhân 同đồng 。 若nhược 能năng 如như 是thị 。 名danh 非phi 負phụ 處xứ 。 若nhược 言ngôn 輕khinh 疾tật 聽thính 者giả 不bất 悟ngộ 亦diệc 墮đọa 負phụ 處xứ 。 問vấn 曰viết 唯duy 有hữu 此thử 等đẳng 更cánh 有hữu 餘dư 耶da 。 答đáp 曰viết 有hữu 。 所sở 謂vị 語ngữ 少thiểu 語ngữ 多đa 。 無vô 義nghĩa 語ngữ 非phi 時thời 語ngữ 。 義nghĩa 重trọng/trùng 捨xả 本bổn 宗tông 等đẳng 。 悉tất 名danh 負phụ 處xứ 。 若nhược 以dĩ 此thử 等đẳng 為vi 前tiền 人nhân 說thuyết 。 亦diệc 墮đọa 負phụ 處xứ 。
問vấn 曰viết 。 云vân 何hà 名danh 為vi 。 違vi 本bổn 宗tông 耶da 。
答đáp 曰viết 。
如như 言ngôn 識thức 是thị 常thường 法pháp 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 識thức 體thể 二nhị 種chủng 。 一nhất 識thức 體thể 生sanh 。 二nhị 識thức 體thể 用dụng 。 瓶bình 亦diệc 二nhị 種chủng 。 一nhất 瓶bình 體thể 生sanh 。 二nhị 瓶bình 體thể 用dụng 。 然nhiên 識thức 生sanh 時thời 即tức 有hữu 用dụng 故cố 。 故cố 名danh 為vi 常thường 。 瓶bình 體thể 生sanh 已dĩ 後hậu 方phương 有hữu 用dụng 。 故cố 是thị 無vô 常thường 。
難nạn/nan 曰viết 。 若nhược 以dĩ 生sanh 便tiện 有hữu 用dụng 名danh 為vi 常thường 者giả 。 燈đăng 生sanh 時thời 即tức 用dụng 應ưng 當đương 是thị 常thường 。
答đáp 曰viết 。
燈đăng 為vi 眼nhãn 見kiến 聲thanh 為vi 耳nhĩ 聞văn 。 云vân 何hà 為ví 喻dụ 。 是thị 捨xả 本bổn 宗tông 名danh 墮đọa 負phụ 處xứ 。
復phục 次thứ 有hữu 說thuyết 神thần 常thường 。 何hà 以dĩ 知tri 之chi 。 非phi 根căn 覺giác 故cố 如như 虛hư 空không 。 不bất 為vi 根căn 覺giác 故cố 常thường 。
難nạn/nan 曰viết 。 微vi 塵trần 不bất 為vi 根căn 得đắc 而nhi 是thị 無vô 常thường 。
答đáp 曰viết 。
神thần 非phi 作tác 故cố 常thường 。 微vi 塵trần 造tạo 作tác 故cố 無vô 常thường 。 難nạn/nan 曰viết 。 汝nhữ 前tiền 言ngôn 非phi 覺giác 今kim 言ngôn 不bất 作tác 。 是thị 違vi 本bổn 宗tông 。
答đáp 曰viết 。
汝nhữ 言ngôn 我ngã 違vi 。 汝nhữ 乖quai 我ngã 言ngôn 豈khởi 不bất 違vi 乎hồ 。 難nạn/nan 曰viết 如như 此thử 之chi 相tướng 可khả 有hữu 斯tư 理lý 。 我ngã 言ngôn 違vi 者giả 。 汝nhữ 之chi 所sở 說thuyết 。 自tự 乖quai 前tiền 義nghĩa 故cố 言ngôn 違vi 耳nhĩ 。 又hựu 汝nhữ 前tiền 言ngôn 。 不bất 大đại 分phân 別biệt 故cố 我ngã 生sanh 疑nghi 。 非phi 我ngã 違vi 汝nhữ 。 如như 是thị 以dĩ 疑nghi 為vi 違vi 。 亦diệc 墮đọa 負phụ 處xứ 。
辯Biện 正Chánh 論Luận 品Phẩm 第đệ 三tam
☸ Phẩm 3:
論luận 者giả 言ngôn 。 若nhược 人nhân 說thuyết 有hữu 眾chúng 生sanh 。 乃nãi 至chí 亦diệc 有hữu 。 壽thọ 者giả 命mạng 者giả 。 何hà 以dĩ 知tri 之chi 。 為vi 根căn 覺giác 故cố 。 如như 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 不bất 為vi 根căn 覺giác 故cố 無vô 。 眾chúng 生sanh 不bất 爾nhĩ 故cố 知tri 是thị 有hữu 。 神thần 是thị 常thường 法pháp 。
何hà 以dĩ 故cố 。 如như 阿A 羅La 漢Hán 果quả 。 唯duy 當đương 時thời 有hữu 而nhi 前tiền 後hậu 無vô 故cố 知tri 為vi 無vô 。 如như 第đệ 二nhị 頭đầu 第đệ 三tam 手thủ 等đẳng 。 本bổn 無vô 今kim 有hữu 。 故cố 知tri 前tiền 無vô 。 有hữu 已dĩ 還hoàn 滅diệt 故cố 知tri 後hậu 無vô 。 神thần 不bất 如như 是thị 。 是thị 以dĩ 為vi 常thường 。
難nạn/nan 曰viết 。 如như 樹thụ 根căn 地địa 下hạ 水thủy 。 不bất 見kiến 言ngôn 無vô 。 阿A 羅La 漢Hán 者giả 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 非phi 是thị 無vô 法pháp 。 汝nhữ 自tự 不bất 證chứng 。 立lập 曰viết 不bất 然nhiên 。 水thủy 以dĩ 地địa 障chướng 。 是thị 故cố 不bất 見kiến 。 今kim 阿A 羅La 漢Hán 。 有hữu 何hà 障chướng 礙ngại 而nhi 不bất 見kiến 乎hồ 。 是thị 以dĩ 知tri 無vô 。 難nạn/nan 曰viết 。 汝nhữ 以dĩ 第đệ 二nhị 頭đầu 第đệ 三tam 手thủ 。 不bất 可khả 見kiến 故cố 。 明minh 無vô 羅La 漢Hán 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 雖tuy 無vô 二nhị 頭đầu 非phi 無vô 第đệ 一nhất 。 言ngôn 無vô 羅La 漢Hán 乃nãi 是thị 悉tất 無vô 。 何hà 得đắc 為ví 喻dụ 。 又hựu 汝nhữ 言ngôn 以dĩ 無vô 覺giác 知tri 無vô 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 是thị 亦diệc 不bất 然nhiên 。 如như 大đại 海hải 水thủy 。 不bất 知tri 幾kỷ 渧đế 。 可khả 言ngôn 無vô 耶da 。 若nhược 不bất 知tri 渧đế 數số 而nhi 猶do 有hữu 海hải 。 涅Niết 槃Bàn 亦diệc 然nhiên 。 雖tuy 不bất 可khả 覺giác 實thật 自tự 有hữu 之chi 。 而nhi 言ngôn 無vô 者giả 。 應ưng 說thuyết 因nhân 緣duyên 。 若nhược 不bất 能năng 說thuyết 。 汝nhữ 義nghĩa 自tự 壞hoại 。 是thị 則tắc 名danh 為vi 。 如như 法Pháp 論luận 也dã 。
復phục 次thứ 若nhược 以dĩ 無vô 覺giác 明minh 無vô 涅Niết 槃Bàn 。 他tha 則tắc 生sanh 疑nghi 。 如như 夜dạ 見kiến 樹thụ 心tâm 便tiện 生sanh 疑nghi 。 杌ngột 耶da 人nhân 耶da 。 當đương 知tri 此thử 樹thụ 非phi 定định 人nhân 因nhân 非phi 定định 杌ngột 因nhân 。 若nhược 令linh 無vô 覺giác 定định 與dữ 涅Niết 槃Bàn 為vi 無vô 因nhân 者giả 。 不bất 應ưng 生sanh 疑nghi 。 又hựu 諸chư 業nghiệp 報báo 不bất 可khả 毀hủy 滅diệt 。 故cố 有hữu 涅Niết 槃Bàn 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 譬thí 如như 大đại 火hỏa 。 焚phần 燒thiêu 山sơn 林lâm 。 故cố 火hỏa 是thị 滅diệt 因nhân 。 今kim 此thử 業nghiệp 報báo 是thị 何hà 滅diệt 因nhân 而nhi 得đắc 滅diệt 耶da 。 若nhược 得đắc 涅Niết 槃Bàn 則tắc 便tiện 散tán 壞hoại 。 立lập 曰viết 。 實thật 有hữu 滅diệt 因nhân 。 障chướng 故cố 不bất 見kiến 。 難nạn/nan 曰viết 。 亦diệc 有hữu 涅Niết 槃Bàn 。 但đãn 以dĩ 癡si 障chướng 故cố 不bất 見kiến 耳nhĩ 。
復phục 次thứ 汝nhữ 今kim 若nhược 不bất 分phân 別biệt 。 諸chư 業nghiệp 有hữu 滅diệt 因nhân 者giả 。 汝nhữ 義nghĩa 自tự 壞hoại 。 若nhược 滅diệt 因nhân 無vô 故cố 而nhi 不bất 說thuyết 者giả 。 亦diệc 無vô 障chướng 礙ngại 。 何hà 須tu 說thuyết 耶da 。 以dĩ 是thị 等đẳng 緣duyên 知tri 業nghiệp 不bất 滅diệt 。 是thị 則tắc 名danh 為vi 。 如như 法Pháp 論luận 也dã 。 立lập 者giả 曰viết 。 汝nhữ 若nhược 以dĩ 海hải 水thủy 有hữu 故cố 成thành 有hữu 涅Niết 槃Bàn 。 豈khởi 復phục 能năng 令linh 二nhị 頭đầu 有hữu 耶da 。 若nhược 設thiết 二nhị 頭đầu 不bất 可khả 為vi 有hữu 。 涅Niết 槃Bàn 云vân 何hà 獨độc 得đắc 有hữu 耶da 。 汝nhữ 海hải 水thủy 喻dụ 尚thượng 不bất 能năng 立lập 。 涅Niết 槃Bàn 為vi 有hữu 。 何hà 能năng 成thành 於ư 二nhị 頭đầu 有hữu 乎hồ 。 難nạn/nan 曰viết 。 汝nhữ 意ý 若nhược 謂vị 涅Niết 槃Bàn 無vô 者giả 。 為vi 有hữu 是thị 無vô 。 為vi 當đương 無vô 無vô 。 若nhược 無vô 無vô 者giả 。 云vân 何hà 覺giác 知tri 無vô 涅Niết 槃Bàn 耶da 。 若nhược 有hữu 此thử 無vô 。 云vân 何hà 而nhi 言ngôn 。 都đô 無vô 所sở 有hữu 。 若nhược 言ngôn 雖tuy 有hữu 是thị 無vô 。 涅Niết 槃Bàn 之chi 法Pháp 。 猶do 自tự 無vô 者giả 尚thượng 有hữu 是thị 無vô 。 何hà 故cố 不bất 得đắc 。 有hữu 涅Niết 槃Bàn 耶da 。 當đương 說thuyết 因nhân 緣duyên 。 若nhược 不bất 能năng 說thuyết 。 當đương 知tri 涅Niết 槃Bàn 決quyết 定định 實thật 有hữu 。 是thị 亦diệc 名danh 為vi 。 如như 法Pháp 論luận 也dã 。
問vấn 曰viết 。 神thần 為vi 是thị 常thường 為vi 無vô 常thường 乎hồ 。 立lập 曰viết 。 神thần 非phi 造tạo 作tác 故cố 常thường 。 瓶bình 等đẳng 作tác 法pháp 故cố 是thị 無vô 常thường 。 難nạn/nan 曰viết 。 若nhược 以dĩ 無vô 作tác 明minh 神thần 常thường 者giả 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 何hà 以dĩ 知tri 之chi 。 生sanh 人nhân 疑nghi 故cố 。 若nhược 非phi 造tạo 作tác 神thần 即tức 常thường 者giả 。 不bất 應ưng 生sanh 疑nghi 。 為vi 常thường 無vô 常thường 。 以dĩ 生sanh 疑nghi 故cố 當đương 知tri 有hữu 過quá 。 立lập 曰viết 。 此thử 過quá 非phi 但đãn 唯duy 獨độc 我ngã 有hữu 。 一nhất 切thiết 論luận 者giả 皆giai 有hữu 斯tư 過quá 。 如như 言ngôn 聲thanh 常thường 。 無vô 形hình 色sắc 故cố 。 有hữu 過quá 去khứ 身thân 以dĩ 宿Túc 命Mạng 智Trí 知tri 故cố 。 如như 是thị 立lập 義nghĩa 如như 前tiền 生sanh 疑nghi 。 故cố 一nhất 切thiết 處xứ 皆giai 有hữu 是thị 過quá 。 難nạn/nan 曰viết 。 喻dụ 者giả 決quyết 疑nghi 。 汝nhữ 所sở 引dẫn 喻dụ 令linh 我ngã 生sanh 疑nghi 。 是thị 不bất 成thành 喻dụ 。 喻dụ 不bất 成thành 者giả 義nghĩa 則tắc 自tự 壞hoại 。 即tức 墮đọa 負phụ 處xứ 。 而nhi 汝nhữ 乃nãi 言ngôn 一nhất 切thiết 有hữu 過quá 非phi 獨độc 我ngã 有hữu 。 斯tư 則tắc 自tự 咎cữu 非phi 餘dư 過quá 也dã 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 如như 人nhân 被bị 誣vu 而nhi 不bất 自tự 明minh 。 而nhi 言ngôn 一nhất 切thiết 皆giai 悉tất 是thị 盜đạo 。 當đương 知tri 此thử 人nhân 。 即tức 自tự 為vi 盜đạo 。 汝nhữ 亦diệc 如như 是thị 。 故cố 墮đọa 負phụ 處xứ 。 今kim 汝nhữ 若nhược 欲dục 自tự 宣tuyên 明minh 者giả 。 理lý 極cực 於ư 先tiên 。 必tất 欲dục 復phục 說thuyết 則tắc 墮đọa 多đa 過quá 。 汝nhữ 第đệ 一nhất 立lập 第đệ 二nhị 已dĩ 破phá 。 第đệ 三tam 之chi 義nghĩa 我ngã 又hựu 為vi 難nạn/nan 。 欲dục 以dĩ 第đệ 五ngũ 而nhi 止chỉ 過quá 者giả 。 不bất 出xuất 於ư 初sơ 及cập 汝nhữ 後hậu 義nghĩa 。 是thị 則tắc 為vi 重trọng/trùng 。 若nhược 有hữu 重trọng 過quá 即tức 墮đọa 負phụ 處xứ 。
問vấn 曰viết 。 設thiết 第đệ 六lục 人nhân 更cánh 可khả 問vấn 乎hồ 。
答đáp 曰viết 。
第đệ 五ngũ 之chi 人nhân 已dĩ 成thành 於ư 過quá 。 何hà 有hữu 第đệ 六lục 得đắc 為vi 問vấn 耶da 。 若nhược 必tất 說thuyết 之chi 則tắc 同đồng 前tiền 過quá 。 問vấn 既ký 有hữu 過quá 。 答đáp 應ưng 默mặc 然nhiên 。
復phục 次thứ 第đệ 六lục 人nhân 過quá 。 而nhi 第đệ 五ngũ 者giả 不bất 得đắc 詰cật 之chi 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 由do 第đệ 五ngũ 故cố 是thị 第đệ 六lục 人nhân 便tiện 得đắc 為vi 問vấn 。 既ký 自tự 有hữu 過quá 何hà 由do 過quá 彼bỉ 。 如như 是thị 等đẳng 名danh 。 正Chánh 法Pháp 論luận 也dã 。
相Tương 應Ứng 品Phẩm 第đệ 四tứ
☸ Phẩm 4:
問vấn 曰viết 。 汝nhữ 已dĩ 分phân 別biệt 如như 法Pháp 正chánh 論luận 。 云vân 何hà 名danh 為vi 。 相tương 應ứng 義nghĩa 耶da 。
答đáp 曰viết 。
問vấn 答đáp 相tương 應ứng 有hữu 二nhị 十thập 種chủng 。 若nhược 人nhân 能năng 以dĩ 此thử 二nhị 十thập 義nghĩa 助trợ 發phát 正chánh 理lý 。 是thị 人nhân 則tắc 名danh 解giải 真chân 實thật 論luận 。 若nhược 不bất 如như 是thị 。 不bất 名danh 通thông 達đạt 議nghị 論luận 之chi 法pháp 。 此thử 二nhị 十thập 種chủng 。 要yếu 則tắc 有hữu 二nhị 。 一nhất 異dị 二nhị 同đồng 。 以dĩ 同đồng 顯hiển 義nghĩa 名danh 同đồng 。 以dĩ 異dị 顯hiển 義nghĩa 名danh 異dị 。 凡phàm 為vi 義nghĩa 者giả 必tất 依y 此thử 二nhị 故cố 。 此thử 二nhị 者giả 通thông 二nhị 十thập 法pháp 。 云vân 何hà 名danh 同đồng 。 如như 言ngôn 煩phiền 惱não 盡tận 處xứ 。 是thị 無vô 所sở 有hữu 。 虛hư 空không 之chi 性tánh 。 亦diệc 無vô 所sở 有hữu 。 是thị 名danh 為vi 同đồng 。 云vân 何hà 名danh 異dị 。 如như 說thuyết 涅Niết 槃Bàn 非phi 作tác 故cố 常thường 。 則tắc 知tri 諸chư 行hành 作tác 故cố 無vô 常thường 。 是thị 名danh 為vi 異dị 。
問vấn 曰viết 。 此thử 同đồng 異dị 義nghĩa 云vân 何hà 為vi 難nạn/nan 。
答đáp 曰viết 。
欲dục 難nạn/nan 同đồng 者giả 。 作tác 如như 是thị 言ngôn 。 色sắc 以dĩ 眼nhãn 見kiến 聲thanh 為vi 耳nhĩ 聞văn 。 云vân 何hà 言ngôn 同đồng 。 若nhược 色sắc 異dị 聲thanh 色sắc 自tự 無vô 常thường 聲thanh 應ưng 是thị 常thường 。 若nhược 難nạn/nan 異dị 者giả 。 以dĩ 色sắc 根căn 覺giác 故cố 無vô 常thường 。 我ngã 非phi 根căn 覺giác 故cố 常thường 。 瓶bình 我ngã 俱câu 有hữu 有hữu 。 若nhược 同đồng 者giả 。 瓶bình 既ký 無vô 常thường 。 我ngã 亦diệc 應ưng 爾nhĩ 。 若nhược 說thuyết 瓶bình 有hữu 異dị 我ngã 有hữu 者giả 。 可khả 言ngôn 我ngã 常thường 而nhi 瓶bình 無vô 常thường 。 常thường 有hữu 既ký 同đồng 我ngã 應ưng 無vô 常thường 。 如như 斯tư 難nạn/nan 者giả 。 有hữu 二nhị 十thập 種chủng 。 一nhất 曰viết 增tăng 多đa 。 二nhị 曰viết 損tổn 減giảm 。 三tam 說thuyết 同đồng 異dị 。 四tứ 問vấn 多đa 答đáp 少thiểu 。 五ngũ 答đáp 多đa 問vấn 少thiểu 。 六lục 曰viết 因nhân 同đồng 。 七thất 曰viết 果quả 同đồng 。 八bát 曰viết 遍biến 同đồng 。 九cửu 不bất 遍biến 同đồng 。 十thập 曰viết 時thời 同đồng 。 十thập 一nhất 不bất 到đáo 。 十thập 二nhị 名danh 到đáo 。 十thập 三tam 相tương 違vi 。 十thập 四tứ 不bất 違vi 。 十thập 五ngũ 疑nghi 。 十thập 六lục 不bất 疑nghi 。 十thập 七thất 喻dụ 破phá 。 十thập 八bát 聞văn 同đồng 。 十thập 九cửu 聞văn 異dị 。 二nhị 十thập 不bất 生sanh 。 是thị 名danh 二nhị 十thập 問vấn 答đáp 之chi 法pháp 。
問vấn 曰viết 。 此thử 二nhị 十thập 法pháp 應ưng 分phân 別biệt 說thuyết 。
答đáp 曰viết 。
增tăng 多đa 者giả 。 如như 言ngôn 我ngã 常thường 非phi 根căn 覺giác 故cố 。 虛hư 空không 非phi 覺giác 是thị 故cố 為vi 常thường 。 一nhất 切thiết 不bất 為vi 根căn 所sở 覺giác 者giả 盡tận 皆giai 是thị 常thường 。 而nhi 我ngã 非phi 覺giác 得đắc 非phi 常thường 乎hồ 。 難nạn/nan 曰viết 。 虛hư 空không 無vô 知tri 故cố 常thường 。 我ngã 有hữu 知tri 故cố 云vân 何hà 言ngôn 常thường 。 若nhược 空không 有hữu 知tri 則tắc 非phi 道Đạo 理lý 。 若nhược 我ngã 無vô 知tri 可khả 。 同đồng 於ư 虛hư 空không 。 如như 其kỳ 知tri 者giả 必tất 為vi 無vô 常thường 。 是thị 名danh 增tăng 多đa 。 損tổn 減giảm 者giả 。 若nhược 空không 無vô 知tri 而nhi 我ngã 有hữu 知tri 。 云vân 何hà 以dĩ 空không 喻dụ 於ư 我ngã 乎hồ 。 是thị 名danh 損tổn 減giảm 。 同đồng 異dị 者giả 。 如như 立lập 我ngã 常thường 引dẫn 空không 為ví 喻dụ 。 空không 我ngã 一nhất 者giả 一nhất 法pháp 何hà 得đắc 以dĩ 空không 喻dụ 我ngã 。 若nhược 其kỳ 異dị 者giả 。 不bất 得đắc 相tương 喻dụ 。 是thị 名danh 同đồng 異dị 。
復phục 次thứ 汝nhữ 立lập 我ngã 常thường 言ngôn 非phi 根căn 覺giác 。 如như 虛hư 空không 非phi 根căn 覺giác 故cố 常thường 。 然nhiên 非phi 根căn 覺giác 不bất 必tất 盡tận 常thường 。 何hà 得đắc 為vi 證chứng 。 是thị 名danh 問vấn 多đa 答đáp 少thiểu 。
復phục 次thứ 汝nhữ 立lập 我ngã 常thường 言ngôn 非phi 根căn 覺giác 。 非phi 根căn 覺giác 法pháp 凡phàm 有hữu 二nhị 種chủng 。 微vi 塵trần 非phi 覺giác 而nhi 是thị 無vô 常thường 。 虛hư 空không 非phi 覺giác 而nhi 是thị 常thường 法pháp 。 汝nhữ 何hà 得đắc 言ngôn 非phi 覺giác 故cố 常thường 。 是thị 名danh 第đệ 五ngũ 。 問vấn 少thiểu 答đáp 多đa 。
復phục 次thứ 汝nhữ 以dĩ 非phi 覺giác 為vi 因nhân 故cố 知tri 我ngã 常thường 者giả 。 空không 與dữ 我ngã 異dị 。 云vân 何hà 俱câu 以dĩ 非phi 覺giác 為vi 因nhân 。 是thị 名danh 因nhân 同đồng 。
復phục 次thứ 五ngũ 大đại 成thành 者giả 。 皆giai 悉tất 無vô 常thường 。 虛hư 空không 與dữ 我ngã 亦diệc 五ngũ 大đại 成thành 。 云vân 何hà 言ngôn 常thường 。 是thị 名danh 果quả 同đồng 。
復phục 次thứ 汝nhữ 以dĩ 虛hư 空không 非phi 覺giác 故cố 常thường 。 然nhiên 虛hư 空không 者giả 。 遍biến 一nhất 切thiết 處xứ 。 一nhất 切thiết 處xứ 物vật 豈khởi 非phi 覺giác 也dã 。 是thị 名danh 遍biến 同đồng 。
復phục 次thứ 微vi 塵trần 非phi 遍biến 。 而nhi 非phi 根căn 覺giác 。 是thị 無vô 常thường 法pháp 。 我ngã 非phi 根căn 覺giác 。 云vân 何hà 為vi 常thường 。 是thị 不bất 遍biến 同đồng 。
復phục 次thứ 汝nhữ 立lập 我ngã 常thường 言ngôn 非phi 根căn 覺giác 。 為vi 是thị 現hiện 在tại 。 過quá 去khứ 未vị 來lai 。 若nhược 言ngôn 過quá 去khứ 。 過quá 去khứ 已dĩ 滅diệt 。 若nhược 言ngôn 未vị 來lai 未vị 來lai 未vị 有hữu 。 若nhược 言ngôn 現hiện 在tại 則tắc 不bất 為vi 因nhân 。 如như 二nhị 角giác 並tịnh 生sanh 。 則tắc 不bất 得đắc 相tương/tướng 因nhân 。 是thị 名danh 時thời 因nhân 。
復phục 次thứ 汝nhữ 立lập 我ngã 常thường 以dĩ 非phi 根căn 覺giác 。 到đáo 故cố 為vi 因nhân 。 為vi 不bất 到đáo 乎hồ 。 若nhược 不bất 到đáo 則tắc 不bất 成thành 因nhân 。 如như 火hỏa 不bất 到đáo 則tắc 不bất 能năng 燒thiêu 。 如như 刀đao 不bất 到đáo 則tắc 不bất 能năng 割cát 。 不bất 到đáo 於ư 我ngã 。 云vân 何hà 為vi 因nhân 。 是thị 名danh 不bất 到đáo 。
復phục 次thứ 若nhược 到đáo 因nhân 者giả 。 到đáo 便tiện 即tức 是thị 無vô 有hữu 因nhân 義nghĩa 。 是thị 名danh 為vi 到đáo 。
復phục 次thứ 汝nhữ 以dĩ 。 一nhất 切thiết 無vô 常thường 。 我ngã 非phi 一nhất 切thiết 故cố 常thường 者giả 。 我ngã 即tức 是thị 有hữu 故cố 應ưng 無vô 常thường 。 如như 氎điệp 少thiểu 燒thiêu 。 以dĩ 多đa 不bất 燒thiêu 應ưng 名danh 不bất 燒thiêu 。 是thị 名danh 相tướng 違vi 。
復phục 次thứ 汝nhữ 以dĩ 我ngã 非phi 根căn 覺giác 。 同đồng 於ư 虛hư 空không 。 虛hư 空không 不bất 覺giác 我ngã 亦diệc 應ưng 爾nhĩ 。 若nhược 我ngã 覺giác 者giả 虛hư 空không 亦diệc 應ưng 覺giác 於ư 苦khổ 樂lạc 。 虛hư 空không 與dữ 我ngã 無vô 有hữu 異dị 故cố 。 是thị 不bất 相tương 違vi 。
復phục 次thứ 我ngã 同đồng 有hữu 故cố 不bất 定định 為vi 常thường 。 容dung 可khả 生sanh 疑nghi 。 為vi 常thường 無vô 常thường 。 是thị 名danh 為vi 疑nghi 。
復phục 次thứ 汝nhữ 言ngôn 有hữu 我ngã 非phi 根căn 所sở 覺giác 。 則tắc 可khả 生sanh 疑nghi 。 有hữu 何hà 障chướng 故cố 非phi 根căn 覺giác 耶da 。 當đương 說thuyết 因nhân 緣duyên 。 若nhược 無vô 因nhân 緣duyên 。 我ngã 義nghĩa 自tự 壞hoại 。 是thị 名danh 不bất 疑nghi 。
復phục 次thứ 汝nhữ 以dĩ 我ngã 非phi 根căn 覺giác 故cố 為vi 常thường 者giả 。 樹thụ 根căn 地địa 下hạ 水thủy 亦diệc 非phi 根căn 覺giác 而nhi 是thị 無vô 常thường 。 我ngã 云vân 何hà 常thường 。 是thị 名danh 喻dụ 破phá 。
復phục 次thứ 汝nhữ 以dĩ 經kinh 說thuyết 。 我ngã 非phi 覺giác 故cố 知tri 是thị 常thường 者giả 。 經kinh 中trung 亦diệc 說thuyết 。 無vô 我ngã 我ngã 所sở 。 尼ni 乾can/kiền/càn 法pháp 中trung 明minh 我ngã 非phi 常thường 。 我ngã 定định 常thường 者giả 。 諸chư 經kinh 不bất 應ưng 有hữu 異dị 有hữu 同đồng 。 是thị 名danh 聞văn 同đồng 。
復phục 次thứ 若nhược 汝nhữ 信tín 一nhất 經kinh 。 以dĩ 我ngã 為vi 常thường 。 亦diệc 應ưng 信tín 餘dư 經kinh 我ngã 為vi 無vô 常thường 。 若nhược 二nhị 信tín 者giả 。 一nhất 我ngã 便tiện 應ưng 。 亦diệc 常thường 無vô 常thường 。 是thị 名danh 聞văn 異dị 。
復phục 次thứ 汝nhữ 以dĩ 有hữu 因nhân 知tri 有hữu 我ngã 者giả 。 娑sa 羅la 樹thụ 子tử 既ký 是thị 有hữu 故cố 應ưng 生sanh 多đa 羅la 。 若nhược 以dĩ 無vô 故cố 而nhi 知tri 無vô 者giả 。 多đa 羅la 子tử 中trung 無vô 樹thụ 形hình 相tướng 。 不bất 應ưng 得đắc 生sanh 。 若nhược 有hữu 亦diệc 不bất 生sanh 。 無vô 亦diệc 不bất 生sanh 。 我ngã 亦diệc 如như 是thị 。 若nhược 定định 有hữu 者giả 。 不bất 須tu 以dĩ 根căn 不bất 覺giác 為vi 因nhân 。 我ngã 若nhược 定định 無vô 。 以dĩ 根căn 不bất 覺giác 。 不bất 可khả 令linh 有hữu 。 是thị 名danh 不bất 生sanh 。 若nhược 復phục 有hữu 人nhân 。 立lập 聲thanh 是thị 常thường 。 亦diệc 以dĩ 如như 上thượng 。 二nhị 十thập 種chủng 法pháp 同đồng 異dị 破phá 之chi 。
問vấn 曰viết 。 此thử 二nhị 十thập 種chủng 。 更cánh 有hữu 因nhân 緣duyên 自tự 解giải 說thuyết 耶da 。 答đáp 曰viết 自tự 有hữu 。 應ưng 當đương 問vấn 言ngôn 。 由do 有hữu 我ngã 故cố 汝nhữ 破phá 於ư 我ngã 。 若nhược 無vô 我ngã 者giả 。 汝nhữ 何hà 所sở 破phá 。 以dĩ 有hữu 能năng 破phá 故cố 有hữu 所sở 破phá 。
難nạn/nan 曰viết 。 理lý 實thật 無vô 我ngã 。 汝nhữ 橫hoạnh/hoành 計kế 為vi 有hữu 故cố 我ngã 難nạn/nan 汝nhữ 。 汝nhữ 言ngôn 以dĩ 有hữu 所sở 破phá 故cố 有hữu 我ngã 者giả 。 以dĩ 有hữu 能năng 破phá 故cố 知tri 無vô 我ngã 。 若nhược 言ngôn 汝nhữ 執chấp 我ngã 義nghĩa 以dĩ 明minh 無vô 我ngã 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 非phi 用dụng 汝nhữ 義nghĩa 。 今kim 汝nhữ 自tự 用dụng 我ngã 所sở 執chấp 耳nhĩ 。 立lập 曰viết 。 汝nhữ 云vân 何hà 知tri 。 我ngã 執chấp 汝nhữ 義nghĩa 。 應ưng 說thuyết 因nhân 緣duyên 。 難nạn/nan 曰viết 。 我ngã 前tiền 已dĩ 言ngôn 。 非phi 執chấp 汝nhữ 義nghĩa 汝nhữ 執chấp 他tha 立lập 。 何hà 故cố 復phục 問vấn 。 云vân 何hà 知tri 我ngã 執chấp 汝nhữ 義nghĩa 耶da 。 汝nhữ 言ngôn 自tự 違vi 即tức 墮đọa 負phụ 處xứ 。 又hựu 汝nhữ 初sơ 以dĩ 根căn 不bất 覺giác 故cố 知tri 實thật 有hữu 我ngã 。 後hậu 以dĩ 眾chúng 法pháp 而nhi 為vi 證chứng 明minh 。 立lập 因nhân 不bất 定định 違vi 失thất 義nghĩa 宗tông 。 亦diệc 墮đọa 負phụ 處xứ 。 汝nhữ 義nghĩa 已dĩ 壞hoại 。 我ngã 若nhược 更cánh 說thuyết 不bất 出xuất 於ư 初sơ 。 受thọ 言ngôn 多đa 過quá 。 凡phàm 問vấn 答đáp 者giả 。 答đáp 極cực 至chí 於ư 五ngũ 。 過quá 此thử 更cánh 言ngôn 皆giai 名danh 為vi 過quá 。 若nhược 有hữu 智trí 慧tuệ 。 思tư 惟duy 深thâm 理lý 。 廣quảng 說thuyết 譬thí 喻dụ 。 能năng 解giải 於ư 義nghĩa 。 然nhiên 其kỳ 所sở 論luận 不bất 出xuất 此thử 法pháp 。 論luận 者giả 言ngôn 。 已dĩ 說thuyết 如như 上thượng 諸chư 說thuyết 法Pháp 要yếu 。 此thử 論luận 要yếu 者giả 。 諸chư 論luận 之chi 本bổn 。 由do 此thử 論luận 故cố 廣quảng 生sanh 問vấn 答đáp 。 增tăng 長trưởng 智trí 慧tuệ 。 譬thí 如như 種chủng 子tử 。 若nhược 遇ngộ 良lương 地địa 根căn 莖hành 滋tư 茂mậu 。 若nhược 種chủng 惡ác 田điền 無vô 有hữu 果quả 實thật 。 此thử 法pháp 亦diệc 爾nhĩ 。 若nhược 有hữu 智trí 慧tuệ 。 能năng 善thiện 思tư 量lượng 。 則tắc 廣quảng 生sanh 諸chư 論luận 。 若nhược 愚ngu 癡si 人nhân 。 少thiểu 於ư 智trí 慧tuệ 。 雖tuy 習tập 此thử 論luận 。 不bất 能năng 通thông 達đạt 。 是thị 則tắc 不bất 名danh 。 真chân 善thiện 知tri 見kiến 。 是thị 故cố 諸chư 有hữu 欲dục 生sanh 實thật 智trí 。 分phân 別biệt 善thiện 惡ác 。 當đương 勤cần 修tu 習tập 。 此thử 正Chánh 法Pháp 論luận 。
方phương 便tiện 心tâm 論luận 一nhất 卷quyển
❖
Phiên âm: 18/3/2016 ◊ Cập nhật: 18/3/2016
後hậu 魏ngụy 西tây 域vực 三tam 藏tạng 吉cát 迦ca 夜dạ 譯dịch
明Minh 造Tạo 論Luận 品Phẩm 第đệ 一nhất
☸ Phẩm 1:
若nhược 能năng 解giải 此thử 論luận 。 則tắc 達đạt 諸chư 論luận 法pháp 。
如như 是thị 深thâm 遠viễn 義nghĩa 。 今kim 當đương 廣quảng 宣tuyên 說thuyết 。
問vấn 曰viết 。 不bất 應ưng 造tạo 論luận 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 凡phàm 造tạo 論luận 者giả 。 多đa 起khởi 恚khuể 恨hận 憍kiêu 逸dật 貢cống 高cao 。 自tự 擾nhiễu 亂loạn 心tâm 少thiểu 柔nhu 和hòa 意ý 。 顯hiển 現hiện 他tha 惡ác 自tự 歎thán 己kỷ 善thiện 。 如như 斯tư 眾chúng 過quá 智trí 者giả 所sở 呵ha 。 是thị 故cố 一nhất 切thiết 。 諸chư 賢hiền 聖thánh 人nhân 。 無vô 量lượng 方phương 便tiện 。 斷đoạn 諍tranh 論luận 者giả 。 常thường 樂nhạo 遠viễn 離ly 。 如như 捨xả 毒độc 器khí 。 又hựu 造tạo 論luận 者giả 。 內nội 實thật 調điều 柔nhu 外ngoại 觀quán 多đa 過quá 。 是thị 以dĩ 若nhược 欲dục 。 自tự 利lợi 利lợi 人nhân 。 應ưng 當đương 捨xả 此thử 諍tranh 論luận 之chi 法pháp 。 答đáp 曰viết 不bất 然nhiên 。 今kim 造tạo 此thử 論luận 不bất 為vi 勝thắng 負phụ 利lợi 養dưỡng 名danh 聞văn 。 但đãn 欲dục 顯hiển 示thị 善thiện 惡ác 諸chư 相tướng 故cố 造tạo 此thử 論luận 。 世thế 若nhược 無vô 論luận 迷mê 惑hoặc 者giả 眾chúng 。 則tắc 為vi 世thế 間gian 邪tà 智trí 巧xảo 辯biện 。 所sở 共cộng 誑cuống 惑hoặc 。 起khởi 不bất 善thiện 業nghiệp 。 輪luân 迴hồi 惡ác 趣thú 失thất 真chân 實thật 利lợi 。 若nhược 達đạt 論luận 者giả 則tắc 自tự 分phân 別biệt 善thiện 惡ác 空không 相tướng 。 眾chúng 魔ma 外ngoại 道đạo 。 邪tà 見kiến 之chi 人nhân 。 無vô 能năng 惱não 壞hoại 作tác 障chướng 礙ngại 也dã 。 故cố 我ngã 為vì 欲dục 利lợi 益ích 眾chúng 生sanh 。 造tạo 此thử 正chánh 論luận 。 又hựu 欲dục 令linh 正Chánh 法Pháp 流lưu 布bố 於ư 世thế 。 如như 為vi 修tu 治trị 菴am 婆bà 羅la 果quả 。 而nhi 外ngoại 廣quảng 植thực 荊kinh 棘cức 之chi 林lâm 。 為vi 防phòng 果quả 故cố 。 今kim 我ngã 造tạo 論luận 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 欲dục 護hộ 正Chánh 法Pháp 不bất 求cầu 名danh 聞văn 故cố 。 汝nhữ 前tiền 說thuyết 長trường/trưởng 諍tranh 論luận 者giả 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 為vì 護hộ 法Pháp 故cố 。 故cố 應ưng 造tạo 論luận 。 問vấn 曰viết 。 汝nhữ 先tiên 言ngôn 解giải 此thử 論luận 者giả 。 達đạt 諸chư 論luận 法pháp 當đương 說thuyết 其kỳ 相tương/tướng 。
答đáp 曰viết 。
此thử 論luận 分phân 別biệt 有hữu 八bát 種chủng 義nghĩa 。 若nhược 有hữu 能năng 通thông 達đạt 。 解giải 其kỳ 義nghĩa 趣thú 。 則tắc 能năng 廣quảng 為vì 其kỳ 餘dư 諸chư 論luận 。 如như 種chủng 稻đạo 麥mạch 以dĩ 水thủy 溉cái 灌quán 則tắc 嘉gia 苗miêu 滋tư 茂mậu 。 不bất 去khứ 稊đề 稗bại 善thiện 穀cốc 不bất 生sanh 。 若nhược 人nhân 雖tuy 聞văn 此thử 八bát 。 不bất 解giải 其kỳ 義nghĩa 。 則tắc 於ư 諸chư 論luận 。 皆giai 生sanh 疑nghi 惑hoặc 。 設thiết 有hữu 明minh 解giải 斯tư 八bát 義nghĩa 者giả 。 決quyết 定định 能năng 達đạt 一nhất 切thiết 論luận 法pháp 。 問vấn 曰viết 。 汝nhữ 言ngôn 解giải 此thử 論luận 者giả 決quyết 了liễu 論luận 法pháp 。 今kim 諸chư 外ngoại 道đạo 有hữu 論luận 法pháp 不phủ 耶da 。 答đáp 曰viết 有hữu 。 如như 衛vệ 世thế 師sư 有hữu 六lục 諦đế 。 所sở 謂vị 陀Đà 羅La 驃Phiếu 求Cầu 那Na 。 總tổng 諦đế 別biệt 諦đế 作tác 諦đế 不bất 作tác 諦đế 。 如như 斯tư 等đẳng 比tỉ 皆giai 名danh 論luận 法pháp 。 雖tuy 善thiện 通thông 達đạt 猶do 不bất 了liễu 別biệt 諸chư 餘dư 經kinh 論luận 。 如như 此thử 八bát 種chủng 深thâm 妙diệu 論luận 法pháp 我ngã 當đương 略lược 說thuyết 。 為vi 開khai 諸chư 論luận 門môn 。 為vi 斷đoạn 戲hí 論luận 故cố 。 一nhất 曰viết 譬thí 喻dụ 。 二nhị 隨tùy 所sở 執chấp 。 三tam 曰viết 語ngữ 善thiện 。 四tứ 曰viết 言ngôn 失thất 。 五ngũ 曰viết 知tri 因nhân 。 六lục 應ứng 時thời 語ngữ 。 七thất 似tự 因nhân 非phi 因nhân 。 八bát 隨tùy 語ngữ 難nạn/nan 。 喻dụ 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 具cụ 足túc 喻dụ 。 二nhị 少thiểu 分phần 喻dụ 。 隨tùy 所sở 執chấp 者giả 名danh 究cứu 竟cánh 義nghĩa 。 語ngữ 善thiện 者giả 謂vị 語ngữ 順thuận 於ư 義nghĩa 。 言ngôn 失thất 者giả 謂vị 言ngôn 乖quai 於ư 理lý 。 知tri 因nhân 者giả 能năng 知tri 二nhị 因nhân 。 一nhất 生sanh 因nhân 。 二nhị 了liễu 因nhân 。 語ngữ 應ứng 時thời 者giả 若nhược 先tiên 說thuyết 界giới 入nhập 後hậu 說thuyết 五ngũ 陰ấm 。 名danh 不bất 應ứng 時thời 。 若nhược 善thiện 通thông 達đạt 言ngôn 語ngữ 次thứ 第đệ 。 是thị 則tắc 名danh 曰viết 。 應ứng 時thời 語ngữ 也dã 。 似tự 因nhân 者giả 如như 焰diễm 似tự 水thủy 而nhi 實thật 非phi 水thủy 。 若nhược 有hữu 論luận 者giả 嚴nghiêm 飾sức 言ngôn 辭từ 以dĩ 為vi 水thủy 者giả 是thị 名danh 似tự 因nhân 。 隨tùy 言ngôn 難nạn/nan 者giả 如như 言ngôn 新tân 衣y 。 即tức 便tiện 難nạn/nan 曰viết 。 衣y 非phi 是thị 時thời 云vân 何hà 名danh 新tân 。 如như 是thị 等đẳng 名danh 。 隨tùy 言ngôn 難nạn/nan 也dã 。 我ngã 已dĩ 略lược 說thuyết 。 此thử 八bát 種chủng 義nghĩa 。 今kim 當đương 次thứ 第đệ 。 廣quảng 明minh 其kỳ 相tương/tướng 。 問vấn 曰viết 。 汝nhữ 前tiền 言ngôn 喻dụ 今kim 立lập 喻dụ 者giả 。 作tác 何hà 方phương 便tiện 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 說thuyết 喻dụ 者giả 。 凡phàm 聖thánh 同đồng 解giải 然nhiên 後hậu 可khả 說thuyết 。 如như 言ngôn 是thị 心tâm 動động 發phát 猶do 如như 迅tấn 風phong 。 一nhất 切thiết 凡phàm 夫phu 。 知tri 風phong 動động 故cố 。 便tiện 得đắc 決quyết 了liễu 。 心tâm 為vi 輕khinh 躁táo 。 若nhược 不bất 知tri 者giả 。 不bất 得đắc 為ví 喻dụ 。 問vấn 曰viết 。 何hà 故cố 不bất 但đãn 說thuyết 正chánh 義nghĩa 而nhi 說thuyết 喻dụ 耶da 。
答đáp 曰viết 。
凡phàm 說thuyết 喻dụ 者giả 為vi 明minh 正chánh 義nghĩa 。 問vấn 曰viết 。 汝nhữ 先tiên 言ngôn 凡phàm 聖thánh 同đồng 解giải 方phương 得đắc 為ví 喻dụ 。 何hà 者giả 名danh 同đồng 云vân 何hà 為vi 異dị 。
答đáp 曰viết 。
如như 前tiền 風phong 喻dụ 名danh 之chi 為vi 同đồng 。 聖thánh 得đắc 涅Niết 槃Bàn 而nhi 凡phàm 不bất 得đắc 。 是thị 名danh 為vi 異dị 。 問vấn 曰viết 。 已dĩ 說thuyết 喻dụ 相tương/tướng 。 執chấp 相tướng 云vân 何hà 。
答đáp 曰viết 。
隨tùy 其kỳ 所sở 執chấp 廣quảng 引dẫn 因nhân 緣duyên 立lập 義nghĩa 堅kiên 固cố 。 名danh 為vi 執chấp 相tướng 。 問vấn 曰viết 。 執chấp 法pháp 有hữu 幾kỷ 。 答đáp 曰viết 有hữu 四tứ 。 一nhất 一nhất 切thiết 同đồng 。 二nhị 一nhất 切thiết 異dị 。 三tam 初sơ 同đồng 後hậu 異dị 。 四tứ 初sơ 異dị 後hậu 同đồng 。 問vấn 曰viết 。 汝nhữ 今kim 應ưng 當đương 。 說thuyết 此thử 四tứ 相tương/tướng 。
答đáp 曰viết 。
凡phàm 欲dục 立lập 義nghĩa 。 當đương 依y 四tứ 種chủng 知tri 見kiến 。 何hà 等đẳng 為vi 四tứ 。
一nhất 者giả 現hiện 見kiến 。 二nhị 者giả 比tỉ 知tri 。 三tam 以dĩ 喻dụ 知tri 。 四tứ 隨tùy 經kinh 書thư 。 一nhất 切thiết 同đồng 者giả 。 如như 說thuyết 者giả 言ngôn 。 無vô 我ngã 我ngã 所sở 。 問vấn 者giả 亦diệc 說thuyết 。 無vô 我ngã 我ngã 所sở 。 名danh 一nhất 切thiết 同đồng 。 一nhất 切thiết 異dị 者giả 。 說thuyết 者giả 言ngôn 異dị 問vấn 則tắc 說thuyết 一nhất 。 是thị 名danh 俱câu 異dị 。 初sơ 同đồng 後hậu 異dị 者giả 。 如như 說thuyết 者giả 曰viết 現hiện 法pháp 皆giai 有hữu 。 神thần 非phi 現hiện 見kiến 亦diệc 復phục 是thị 有hữu 。 問vấn 者giả 或hoặc 言ngôn 現hiện 見kiến 之chi 法pháp 可khả 名danh 為vi 有hữu 。 神thần 若nhược 非phi 現hiện 何hà 得đắc 有hữu 耶da 。 若nhược 言ngôn 比tỉ 知tri 而nhi 有hữu 神thần 者giả 。 要yếu 先tiên 現hiện 見kiến 後hậu 乃nãi 可khả 比tỉ 。 神thần 非phi 現hiện 法pháp 云vân 何hà 得đắc 比tỉ 。 若nhược 復phục 以dĩ 喻dụ 明minh 神thần 有hữu 者giả 。 有hữu 相tương 似tự 法pháp 然nhiên 後hậu 得đắc 喻dụ 。 神thần 類loại 何hà 等đẳng 而nhi 為ví 喻dụ 乎hồ 。 若nhược 隨tùy 經kinh 書thư 證chứng 有hữu 神thần 者giả 。 是thị 事sự 不bất 可khả 。 經kinh 書thư 意ý 亦diệc 難nan 解giải 。 或hoặc 時thời 言ngôn 有hữu 或hoặc 時thời 言ngôn 無vô 。 云vân 何hà 取thủ 信tín 。 是thị 名danh 初sơ 同đồng 後hậu 異dị 。 初sơ 異dị 後hậu 同đồng 者giả 。 如như 說thuyết 者giả 言ngôn 無vô 我ngã 無vô 所sở 。 而nhi 問vấn 者giả 曰viết 有hữu 我ngã 有hữu 人nhân 。 此thử 二nhị 論luận 者giả 俱câu 信tín 涅Niết 槃Bàn 。 是thị 名danh 初sơ 異dị 後hậu 同đồng 。
復phục 次thứ 執chấp 法pháp 隨tùy 義nghĩa 。 有hữu 無vô 量lượng 相tướng 。 如như 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 苦khổ 習tập 滅diệt 道đạo 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 。 四tứ 沙Sa 門Môn 果Quả 。 如như 是thị 等đẳng 法Pháp 。 名danh 佛Phật 正chánh 義nghĩa 。 如như 說thuyết 晨thần 朝triêu 禮lễ 敬kính 。 殺sát 生sanh 祭tế 祠từ 。 然nhiên 眾chúng 香hương 木mộc 獻hiến 諸chư 油du 燈đăng 。 如như 是thị 四tứ 種chủng 。 名danh 事sự 火hỏa 外ngoại 道đạo 。 六lục 十thập 三tam 字tự 。 四tứ 句cú 之chi 義nghĩa 。 是thị 音âm 聲thanh 外ngoại 道đạo 。 明minh 藥dược 有hữu 六lục 。 一nhất 藥dược 名danh 。 二nhị 藥dược 德đức 。 三tam 藥dược 味vị 。 四tứ 藥dược 勢thế 力lực 。 五ngũ 和hòa 合hợp 。 六lục 成thành 熟thục 。 是thị 名danh 醫y 法pháp 。 如như 六lục 諦đế 等đẳng 衛vệ 世thế 師sư 有hữu 。 冥minh 初sơ 一nhất 義nghĩa 多đa 我ngã 異dị 解giải 。 是thị 僧Tăng 伽già 有hữu 八bát 微vi 。 所sở 謂vị 四tứ 大đại 。 空không 意ý 明minh 無vô 明minh 八bát 自tự 在tại 。 一nhất 能năng 小tiểu 。 二nhị 為vi 大đại 。 三tam 輕khinh 舉cử 。 四tứ 遠viễn 到đáo 。 五ngũ 隨tùy 所sở 欲dục 。 六lục 分phần 身thân 。 七thất 尊tôn 勝thắng 。 八bát 隱ẩn 沒một 。 是thị 名danh 踰du 伽già 外ngoại 道đạo 。 有hữu 命mạng 無vô 命mạng 罪tội 福phước 漏lậu 無vô 漏lậu 差sai 戒giới 具cụ 足túc 縛phược 解giải 。 五ngũ 智trí 聞văn 智trí 思tư 智trí 自tự 覺giác 智trí 慧tuệ 智trí 義nghĩa 智trí 。 六lục 障chướng 不bất 見kiến 障chướng 苦khổ 受thọ 障chướng 愚ngu 癡si 障chướng 命mạng 盡tận 障chướng 性tánh 障chướng 名danh 障chướng 。 四tứ 濁trược 瞋sân 慢mạn 貪tham 諂siểm 。 是thị 皆giai 名danh 為vi 尼ni 乾can/kiền/càn 陀đà 法pháp 。 又hựu 有hữu 說thuyết 言ngôn 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 盡tận 是thị 有hữu 故cố 當đương 知tri 是thị 一nhất 。 又hựu 一nhất 切thiết 法pháp 。 盡tận 有hữu 求cầu 那na 亦diệc 名danh 為vi 一nhất 。 又hựu 一nhất 切thiết 法pháp 。 從tùng 冥minh 初sơ 生sanh 。 根căn 本bổn 一nhất 故cố 當đương 知tri 是thị 一nhất 。 又hựu 頭đầu 足túc 等đẳng 成thành 身thân 與dữ 身thân 為vi 一nhất 。 又hựu 依y 者giả 是thị 空không 當đương 知tri 是thị 一nhất 。 如như 是thị 等đẳng 名danh 。 計kế 一nhất 外ngoại 道đạo 。 又hựu 言ngôn 一nhất 切thiết 法pháp 異dị 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 如như 頭đầu 足túc 等đẳng 與dữ 身thân 為vi 異dị 。 又hựu 眾chúng 相tướng 差sai 別biệt 如như 牛ngưu 非phi 馬mã 等đẳng 故cố 知tri 法pháp 異dị 。 如như 是thị 等đẳng 名danh 。 計kế 異dị 外ngoại 道đạo 。 若nhược 言ngôn 一nhất 切thiết 法pháp 。 有hữu 故cố 一nhất 者giả 。 有hữu 法pháp 二nhị 種chủng 。 一nhất 有hữu 覺giác 二nhị 無vô 覺giác 。 云vân 何hà 為vi 一nhất 。 因nhân 不bất 同đồng 故cố 。 如như 是thị 等đẳng 法Pháp 。 皆giai 已dĩ 總tổng 破phá 。 論luận 者giả 言ngôn 。 若nhược 有hữu 人nhân 說thuyết 。 苦khổ 習tập 滅diệt 道đạo 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 有hữu 無vô 等đẳng 法pháp 。 為vi 一nhất 異dị 者giả 。 皆giai 非phi 正chánh 因nhân 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 若nhược 言ngôn 一nhất 者giả 。 則tắc 墮đọa 苦khổ 邊biên 。 若nhược 言ngôn 異dị 者giả 則tắc 墮đọa 樂nhạo/nhạc/lạc 邊biên 。 是thị 故cố 有hữu 說thuyết 。 若nhược 一nhất 若nhược 異dị 必tất 墮đọa 二nhị 邊biên 。 非phi 佛Phật 法Pháp 義nghĩa 。
復phục 次thứ 如như 有hữu 說thuyết 言ngôn 。 涅Niết 槃Bàn 之chi 性tánh 無vô 苦khổ 無vô 樂lạc 。 何hà 以dĩ 知tri 之chi 。 凡phàm 一nhất 切thiết 法pháp 以dĩ 有hữu 覺giác 故cố 故cố 有hữu 苦khổ 樂lạc 。 涅Niết 槃Bàn 無vô 覺giác 云vân 何hà 言ngôn 樂nhạo/nhạc/lạc 。
復phục 有hữu 說thuyết 者giả 。 而nhi 言ngôn 有hữu 樂nhạo/nhạc/lạc 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 樂nhạo/nhạc/lạc 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 樂lạc 。 二nhị 無vô 惱não 害hại 。 三tam 無vô 希hy 求cầu 。 涅Niết 槃Bàn 之chi 中trung 無vô 所sở 求cầu 故cố 。 是thị 故cố 得đắc 名danh 。 涅Niết 槃Bàn 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 又hựu 有hữu 問vấn 言ngôn 。 我ngã 先tiên 已dĩ 知tri 涅Niết 槃Bàn 是thị 常thường 。 今kim 與dữ 諸chư 行hành 為vi 異dị 不phủ 耶da 。
答đáp 曰viết 。
汝nhữ 若nhược 先tiên 知tri 涅Niết 槃Bàn 常thường 者giả 。 云vân 何hà 謂vị 為vi 同đồng 諸chư 行hành 耶da 。 諸chư 行hành 之chi 性tánh 流lưu 轉chuyển 敗bại 壞hoại 。 涅Niết 槃Bàn 之chi 體thể 是thị 常thường 是thị 樂nhạo/nhạc/lạc 。 誰thùy 有hữu 智trí 者giả 。 言ngôn 同đồng 於ư 行hành 。
復phục 有hữu 問vấn 言ngôn 。 神thần 我ngã 之chi 性tánh 。 雖tuy 有hữu 形hình 色sắc 。 而nhi 未vị 分phân 別biệt 常thường 與dữ 無vô 常thường 。 答đáp 曰viết 若nhược 一nhất 切thiết 法pháp 。 有hữu 對đối 礙ngại 者giả 。 皆giai 悉tất 無vô 常thường 。 如như 瓶bình 有hữu 礙ngại 則tắc 可khả 破phá 壞hoại 。 我ngã 若nhược 如như 是thị 。 必tất 亦diệc 無vô 常thường 。 然nhiên 我ngã 有hữu 形hình 非phi 經kinh 所sở 載tái 。 無vô 有hữu 道Đạo 理lý 。 如như 取thủ 沙sa 礫lịch 名danh 為vi 珍trân 寶bảo 。 汝nhữ 亦diệc 如như 是thị 。 言ngôn 多đa 虛hư 妄vọng 。 問vấn 曰viết 。 汝nhữ 何hà 故cố 言ngôn 。 我ngã 無vô 形hình 耶da 。
答đáp 曰viết 。
我ngã 先tiên 已dĩ 說thuyết 瓶bình 有hữu 形hình 礙ngại 故cố 可khả 毀hủy 壞hoại 。 我ngã 若nhược 如như 是thị 。 亦diệc 應ưng 磨ma 滅diệt 。 云vân 何hà 復phục 問vấn 。 何hà 故cố 而nhi 說thuyết 我ngã 無vô 形hình 耶da 。
復phục 次thứ 復phục 有hữu 不bất 定định 執chấp 相tướng 。 如như 或hoặc 問vấn 言ngôn 。 以dĩ 物vật 為vi 聲thanh 常thường 無vô 常thường 乎hồ 。
答đáp 曰viết 。
為vi 分phần/phân 成thành 者giả 。 皆giai 悉tất 無vô 常thường 。 聲thanh 亦diệc 分phần/phân 成thành 豈khởi 獨độc 常thường 也dã 。 問vấn 曰viết 。 何hà 名danh 聲thanh 物vật 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 未vị 分phân 別biệt 云vân 何hà 為vi 問vấn 。 問vấn 曰viết 。 我ngã 身thân 與dữ 命mạng 。 於ư 未vị 來lai 世thế 。 獨độc 受thọ 苦khổ 樂lạc 。 共cộng 身thân 受thọ 耶da 。
答đáp 曰viết 。
此thử 身thân 滅diệt 已dĩ 我ngã 餘dư 身thân 受thọ 。 問vấn 曰viết 。 何hà 者giả 是thị 我ngã 。 於ư 未vị 來lai 世thế 。 受thọ 苦khổ 樂lạc 乎hồ 。
答đáp 曰viết 。
汝nhữ 前tiền 言ngôn 我ngã 。 云vân 何hà 復phục 問vấn 。 有hữu 我ngã 不phủ 耶da 。 此thử 非phi 道Đạo 理lý 。 問vấn 曰viết 。 已dĩ 說thuyết 執chấp 義nghĩa 。 云vân 何hà 名danh 為vi 。 語ngữ 善thiện 相tương/tướng 耶da 。
答đáp 曰viết 。
不bất 違vi 於ư 理lý 。 不bất 增tăng 不bất 減giảm 。 善thiện 解giải 章chương 句cú 應ưng 相tương/tướng 說thuyết 法Pháp 。 所sở 演diễn 譬thí 喻dụ 而nhi 無vô 違vi 背bội 。 無vô 能năng 輕khinh 訶ha 。 以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên 。 名danh 為vi 語ngữ 善thiện 。 問vấn 曰viết 。 不bất 違vi 於ư 理lý 。 其kỳ 事sự 云vân 何hà 。
答đáp 曰viết 。
有hữu 人nhân 計kế 識thức 是thị 我ngã 。 以dĩ 諸chư 行hành 空không 無vô 我ngã 故cố 。 非phi 一nhất 切thiết 行hành 皆giai 是thị 於ư 識thức 此thử 非phi 道Đạo 理lý 。 行hành 是thị 識thức 因nhân 。 因nhân 無vô 我ngã 故cố 識thức 云vân 何hà 我ngã 。 問vấn 曰viết 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 皆giai 悉tất 無vô 常thường 。 聲thanh 非phi 一nhất 切thiết 是thị 故cố 為vi 常thường 。
答đáp 曰viết 。
汝nhữ 言ngôn 一nhất 切thiết 聲thanh 有hữu 何hà 義nghĩa 非phi 一nhất 切thiết 耶da 此thử 說thuyết 非phi 因nhân 。 又hựu 一nhất 切thiết 法pháp 。 有hữu 造tạo 作tác 者giả 。 皆giai 悉tất 無vô 常thường 。 如như 火hỏa 傳truyền 等đẳng 聲thanh 亦diệc 如như 是thị 。 是thị 故cố 無vô 常thường 。 是thị 則tắc 名danh 為vi 。 不bất 相tương 違vi 相tương/tướng 。
問vấn 曰viết 。 云vân 何hà 名danh 為vi 。 言ngôn 不bất 增tăng 減giảm 。
答đáp 曰viết 。
我ngã 當đương 先tiên 說thuyết 增tăng 減giảm 之chi 相tướng 。 減giảm 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 因nhân 減giảm 。 二nhị 言ngôn 減giảm 。 三tam 喻dụ 減giảm 。 若nhược 言ngôn 六lục 識thức 無vô 常thường 猶do 如như 瓶bình 等đẳng 。 不bất 說thuyết 因nhân 緣duyên 。 是thị 名danh 因nhân 減giảm 。 若nhược 言ngôn 是thị 身thân 無vô 我ngã 。 眾chúng 緣duyên 成thành 故cố 。 聲thanh 亦diệc 無vô 我ngã 從tùng 緣duyên 而nhi 有hữu 。 是thị 名danh 喻dụ 減giảm 。 若nhược 言ngôn 四tứ 大đại 無vô 常thường 如như 瓶bình 造tạo 作tác 。 是thị 名danh 言ngôn 減giảm 。 與dữ 上thượng 相tương 違vi 。 名danh 為vi 具cụ 足túc 。 又hựu 具cụ 足túc 者giả 。 若nhược 人nhân 言ngôn 我ngã 。 應ưng 當đương 問vấn 言ngôn 。 汝nhữ 所sở 說thuyết 我ngã 。 為vi 常thường 無vô 常thường 。 若nhược 無vô 常thường 者giả 。 則tắc 同đồng 諸chư 行hành 便tiện 是thị 斷đoạn 滅diệt 。 若nhược 令linh 常thường 者giả 即tức 是thị 涅Niết 槃Bàn 。 更cánh 何hà 須tu 求cầu 。 是thị 則tắc 名danh 為vi 。 具cụ 足túc 之chi 相tướng 。 問vấn 曰viết 。 何hà 名danh 言ngôn 增tăng 。
答đáp 曰viết 。
增tăng 亦diệc 三tam 種chủng 。 一nhất 因nhân 增tăng 。 二nhị 喻dụ 增tăng 。 三tam 言ngôn 增tăng 。 若nhược 言ngôn 聲thanh 法pháp 無vô 常thường 和hòa 合hợp 成thành 故cố 。 如như 瓶bình 造tạo 作tác 則tắc 為vi 無vô 常thường 。 又hựu 言ngôn 聲thanh 是thị 空không 之chi 求cầu 那na 。 空không 非phi 對đối 礙ngại 聲thanh 是thị 色sắc 法pháp 。 云vân 何hà 相tương 依y 。 是thị 名danh 因nhân 增tăng 。 若nhược 言ngôn 五ngũ 根căn 無vô 常thường 如như 呼hô 聲thanh 響hưởng 。 造tạo 作tác 法pháp 故cố 聲thanh 亦diệc 如như 是thị 。 何hà 以dĩ 知tri 之chi 。 為vi 脣thần 口khẩu 等đẳng 之chi 所sở 出xuất 故cố 。 是thị 名danh 喻dụ 增tăng 。 如như 言ngôn 微vi 塵trần 細tế 小tiểu 虛hư 空không 遍biến 大đại 。 如như 此thử 二nhị 法pháp 。 則tắc 名danh 為vi 常thường 。 聲thanh 不bất 如như 是thị 故cố 曰viết 無vô 常thường 。 是thị 名danh 喻dụ 增tăng 。 又hựu 說thuyết 聲thanh 是thị 無vô 常thường 眾chúng 緣duyên 成thành 故cố 。 若nhược 言ngôn 常thường 者giả 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 有hữu 二nhị 種chủng 因nhân 。 一nhất 從tùng 形hình 出xuất 。 二nhị 為vi 根căn 了liễu 。 云vân 何hà 言ngôn 常thường 。 又hựu 同đồng 異dị 法pháp 皆giai 無vô 常thường 故cố 。 是thị 名danh 言ngôn 增tăng 。 問vấn 曰viết 。 何hà 語ngữ 能năng 令linh 世thế 人nhân 信tín 受thọ 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 為vi 愚ngu 者giả 。 分phân 別biệt 深thâm 義nghĩa 。 所sở 謂vị 諸chư 法pháp 。 皆giai 悉tất 空không 寂tịch 。 無vô 我ngã 無vô 人nhân 。 如như 幻huyễn 如như 化hóa 。 無vô 有hữu 真chân 實thật 。 如như 斯tư 深thâm 義nghĩa 智trí 者giả 乃nãi 解giải 。 凡phàm 夫phu 若nhược 聞văn 迷mê 沒một 墮đọa 落lạc 。 是thị 則tắc 不bất 名danh 。 應ứng 時thời 語ngữ 也dã 。 若nhược 言ngôn 諸chư 法pháp 。 有hữu 業nghiệp 有hữu 報báo 。 及cập 縛phược 解giải 等đẳng 。 作tác 者giả 受thọ 者giả 。 淺thiển 智trí 若nhược 聞văn 即tức 便tiện 信tín 受thọ 。 如như 鑽toàn 燧toại 和hòa 合hợp 則tắc 火hỏa 得đắc 生sanh 。 若nhược 所sở 演diễn 說thuyết 應ưng 前tiền 眾chúng 生sanh 則tắc 皆giai 信tín 樂nhạo 。 如như 是thị 名danh 為vi 。 隨tùy 時thời 而nhi 語ngữ 。 問vấn 曰viết 。 何hà 名danh 言ngôn 證chứng 。
答đáp 曰viết 。
雖tuy 多đa 所sở 說thuyết 善thiện 能năng 憶ức 念niệm 。 若nhược 宣tuyên 諸chư 義nghĩa 深thâm 得đắc 其kỳ 相tương/tướng 。 所sở 立lập 堅kiên 固cố 。 令linh 人nhân 愛ái 樂nhạo 。 如như 言ngôn 諸chư 法pháp 皆giai 空không 無vô 主chủ 。 現hiện 見kiến 萬vạn 物vật 眾chúng 緣duyên 成thành 故cố 。 是thị 名danh 言ngôn 證chứng 。 問vấn 曰viết 。 何hà 名danh 言ngôn 失thất 。
答đáp 曰viết 。
與dữ 上thượng 相tương 違vi 。 名danh 為vi 言ngôn 失thất 。 又hựu 二nhị 種chủng 語ngữ 亦diệc 名danh 為vi 失thất 。 何hà 等đẳng 為vi 二nhị 。
一nhất 義nghĩa 無vô 異dị 而nhi 重trọng/trùng 分phân 別biệt 。 二nhị 辭từ 無vô 異dị 而nhi 重trọng/trùng 分phân 別biệt 。 云vân 何hà 一nhất 義nghĩa 而nhi 重trọng/trùng 分phân 別biệt 。 如như 言ngôn 憍kiêu 尸thi 迦ca 。 亦diệc 言ngôn 天thiên 帝Đế 釋Thích 。 亦diệc 言ngôn 富phú 蘭lan 陀đà 那na 。 是thị 名danh 義nghĩa 一nhất 名danh 異dị 。 而nhi 重trọng/trùng 分phân 別biệt 。 名danh 義nghĩa 同đồng 者giả 如như 言ngôn 因nhân 陀đà 羅la 。 又hựu 言ngôn 因nhân 陀đà 羅la 。 是thị 名danh 義nghĩa 無vô 異dị 而nhi 重trọng/trùng 分phân 別biệt 。
復phục 次thứ 凡phàm 所sở 言ngôn 說thuyết 。 但đãn 飾sức 文văn 辭từ 無vô 有hữu 義nghĩa 趣thú 。 皆giai 名danh 為vi 失thất 。 又hựu 雖tuy 有hữu 義nghĩa 理lý 而nhi 無vô 次thứ 第đệ 。 亦diệc 名danh 言ngôn 失thất 。 如như 偈kệ 說thuyết 。
如như 人nhân 讚tán 歎thán 。 天thiên 帝Đế 釋Thích 女nữ 。 名danh 曰viết 金Kim 色Sắc 。
足túc 手thủ 殊thù 勝thắng 。 而nhi 便tiện 說thuyết 於ư 。 釋Thích 提Đề 桓Hoàn 因Nhân 。
壞hoại 阿a 修tu 羅la 。 三tam 種chủng 之chi 城thành 。 如như 是thị 名danh 為vi 。
無vô 次thứ 第đệ 語ngữ 。
問vấn 曰viết 。 何hà 名danh 知tri 因nhân 。
答đáp 曰viết 。
知tri 因nhân 有hữu 四tứ 。 一nhất 現hiện 見kiến 。 二nhị 比tỉ 知tri 。 三tam 喻dụ 知tri 。 四tứ 隨tùy 經kinh 書thư 。 此thử 四tứ 知tri 中trung 現hiện 見kiến 為vi 上thượng 。 問vấn 曰viết 。 何hà 因nhân 緣duyên 故cố 。 現hiện 見kiến 上thượng 耶da 。
答đáp 曰viết 。
後hậu 三tam 種chủng 知tri 由do 現hiện 見kiến 故cố 。 名danh 之chi 為vi 上thượng 。 如như 見kiến 火hỏa 有hữu 烟yên 。 後hậu 時thời 見kiến 烟yên 便tiện 知tri 有hữu 火hỏa 。 是thị 故cố 現hiện 見kiến 為vi 勝thắng 。 又hựu 如như 見kiến 焰diễm 便tiện 得đắc 喻dụ 水thủy 。 故cố 知tri 先tiên 現hiện 見kiến 故cố 然nhiên 後hậu 得đắc 喻dụ 。 後hậu 現hiện 見kiến 時thời 始thỉ 知tri 真chân 實thật 。 問vấn 曰viết 。 已dĩ 知tri 三tam 事sự 由do 現hiện 故cố 知tri 。 今kim 此thử 現hiện 見kiến 何hà 者giả 最tối 實thật 。
答đáp 曰viết 。
五ngũ 根căn 所sở 知tri 有hữu 時thời 虛hư 偽ngụy 。 唯duy 有hữu 智trí 慧tuệ 。 正chánh 觀quán 諸chư 法pháp 。 名danh 為vi 最tối 上thượng 。 又hựu 如như 見kiến 熱nhiệt 時thời 焰diễm 。 旋toàn 火hỏa 輪luân 乾càn 闥thát 婆bà 城thành 。 此thử 雖tuy 名danh 現hiện 。 而nhi 非phi 真chân 實thật 。 又hựu 相tướng 不bất 明minh 了liễu 。 故cố 見kiến 錯thác 謬mậu 如như 夜dạ 見kiến 杌ngột 疑nghi 謂vị 是thị 人nhân 。 以dĩ 指chỉ 按án 目mục 則tắc 覩đổ 二nhị 月nguyệt 。 若nhược 得đắc 空không 智trí 名danh 為vi 實thật 見kiến 。 問vấn 曰viết 。 已dĩ 知tri 現hiện 相tướng 。 比tỉ 相tương/tướng 云vân 何hà 。
答đáp 曰viết 。
前tiền 已dĩ 分phân 別biệt 今kim 當đương 更cánh 說thuyết 。 比tỉ 知tri 有hữu 三tam 。 一nhất 曰viết 前tiền 比tỉ 。 二nhị 曰viết 後hậu 比tỉ 。 三tam 曰viết 同đồng 比tỉ 。 前tiền 比tỉ 者giả 。 如như 見kiến 小tiểu 兒nhi 有hữu 六lục 指chỉ 頭đầu 上thượng 有hữu 瘡sang 。 後hậu 見kiến 長trường/trưởng 大đại 聞văn 提đề 婆bà 達đạt 。 即tức 便tiện 憶ức 念niệm 。 本bổn 六lục 指chỉ 者giả 。 是thị 今kim 所sở 見kiến 。 是thị 名danh 前tiền 比tỉ 。 後hậu 比tỉ 者giả 。 如như 飲ẩm 海hải 水thủy 得đắc 其kỳ 醎hàm 味vị 。 知tri 後hậu 水thủy 者giả 皆giai 悉tất 同đồng 醎hàm 。 是thị 名danh 後hậu 比tỉ 。 同đồng 比tỉ 者giả 。 如như 即tức 此thử 人nhân 行hành 至chí 於ư 彼bỉ 。 天thiên 上thượng 日nhật 月nguyệt 。 東đông 出xuất 西tây 沒một 。 雖tuy 不bất 見kiến 其kỳ 動động 。 而nhi 知tri 必tất 行hành 。 是thị 名danh 同đồng 比tỉ 。
問vấn 曰viết 。 聞văn 見kiến 云vân 何hà 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 見kiến 真chân 實thật 耆kỳ 舊cựu 長trưởng 宿túc 。 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 從tùng 諸chư 賢hiền 聖thánh 。 聽thính 受thọ 經Kinh 法Pháp 。 能năng 生sanh 知tri 見kiến 。 是thị 名danh 聞văn 見kiến 。 譬thí 如như 良lương 醫y 。 善thiện 知tri 方phương 藥dược 。 慈từ 心tâm 教giáo 授thọ 是thị 名danh 善thiện 聞văn 。 又hựu 諸chư 賢hiền 聖thánh 證chứng 一nhất 切thiết 法pháp 。 有hữu 大đại 智trí 慧tuệ 。 從tùng 其kỳ 聞văn 者giả 是thị 名danh 善thiện 聞văn 。 問vấn 曰viết 。 喻dụ 相tương/tướng 云vân 何hà 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 空không 寂tịch 滅diệt 。 如như 幻huyễn 如như 化hóa 。 想tưởng 如như 野dã 馬mã 。 行hành 如như 芭ba 蕉tiêu 。 貪tham 欲dục 之chi 相tướng 如như 瘡sang 如như 毒độc 。 是thị 名danh 為ví 喻dụ 。 如như 是thị 四tứ 事sự 。 名danh 之chi 為vi 因nhân 。 能năng 通thông 達đạt 者giả 名danh 為vi 知tri 因nhân 。 問vấn 曰viết 。 何hà 名danh 似tự 因nhân 。
答đáp 曰viết 。
凡phàm 似tự 因nhân 者giả 。 是thị 論luận 法pháp 中trung 之chi 大đại 過quá 也dã 。 應ưng 當đương 覺giác 知tri 。 而nhi 速tốc 捨xả 離ly 。 如như 此thử 似tự 因nhân 。 我ngã 當đương 宣tuyên 說thuyết 。 似tự 因nhân 隨tùy 相tương/tướng 。 有hữu 無vô 量lượng 義nghĩa 。 略lược 則tắc 唯duy 八bát 。 一nhất 隨tùy 其kỳ 言ngôn 橫hoạnh/hoành 為vi 生sanh 過quá 。 二nhị 就tựu 同đồng 異dị 而nhi 為vi 生sanh 過quá 。 三tam 疑nghi 似tự 因nhân 。 四tứ 過quá 時thời 語ngữ 。 五ngũ 曰viết 類loại 同đồng 。 六lục 曰viết 說thuyết 同đồng 。 七thất 名danh 言ngôn 異dị 。 八bát 曰viết 相tương 違vi 。
問vấn 曰viết 。 如như 此thử 八bát 法pháp 。 當đương 廣quảng 分phân 別biệt 。
答đáp 曰viết 。
言ngôn 那na 婆bà 者giả 凡phàm 有hữu 四tứ 名danh 。 一nhất 名danh 新tân 。 二nhị 名danh 九cửu 。 三tam 名danh 非phi 汝nhữ 所sở 有hữu 。 四tứ 名danh 不bất 著trước 。 如như 有hữu 人nhân 言ngôn 。 我ngã 所sở 服phục 者giả 是thị 那na 婆bà 衣y 。 難nạn/nan 曰viết 。 今kim 汝nhữ 所sở 著trước 唯duy 是thị 一nhất 衣y 。 云vân 何hà 言ngôn 九cửu 。
答đáp 曰viết 。
我ngã 言ngôn 那na 婆bà 乃nãi 新tân 衣y 耳nhĩ 。 非phi 謂vị 九cửu 也dã 。 難nạn/nan 曰viết 。 何hà 名danh 為vi 新tân 。
答đáp 曰viết 。
以dĩ 那na 婆bà 毛mao 作tác 故cố 名danh 新tân 。
問vấn 曰viết 。 實thật 無vô 量lượng 毛mao 。 云vân 何hà 而nhi 言ngôn 。 那na 婆bà 毛mao 耶da 。
答đáp 曰viết 。
我ngã 先tiên 已dĩ 說thuyết 新tân 名danh 。 那na 婆bà 非phi 是thị 數số 也dã 。 難nạn/nan 曰viết 。 今kim 知tri 此thử 衣y 是thị 汝nhữ 所sở 有hữu 。 云vân 何hà 乃nãi 言ngôn 非phi 我ngã 衣y 乎hồ 。
答đáp 曰viết 。
我ngã 言ngôn 新tân 衣y 。 不bất 言ngôn 此thử 物vật 非phi 汝nhữ 所sở 有hữu 。 難nạn/nan 曰viết 。 今kim 現hiện 見kiến 汝nhữ 身thân 著trước 此thử 衣y 。 云vân 何hà 而nhi 言ngôn 。 不bất 著trước 衣y 耶da 。
答đáp 曰viết 。
我ngã 言ngôn 新tân 衣y 不bất 言ngôn 不bất 著trước 。 是thị 名danh 似tự 因nhân 。 亦diệc 名danh 隨tùy 言ngôn 而nhi 為vi 生sanh 過quá 。 又hựu 復phục 隨tùy 言ngôn 而nhi 生sanh 過quá 者giả 。 如như 說thuyết 燒thiêu 山sơn 。 難nạn/nan 曰viết 。 實thật 焚phần 草thảo 木mộc 。 云vân 何hà 燒thiêu 山sơn 。 是thị 名danh 隨tùy 言ngôn 生sanh 過quá 。 乃nãi 至chí 諸chư 法pháp 。 皆giai 亦diệc 如như 是thị 。
復phục 次thứ 隨tùy 言ngôn 生sanh 過quá 。 凡phàm 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 如như 前tiền 說thuyết 。 二nhị 於ư 同đồng 異dị 而nhi 為vi 生sanh 過quá 。 如như 言ngôn 有hữu 為vi 諸chư 法pháp 皆giai 空không 。 寂tịch 滅diệt 猶do 如như 虛hư 空không 。 難nạn/nan 曰viết 。 若nhược 爾nhĩ 二nhị 者giả 皆giai 是thị 空không 無vô 。 無vô 性tánh 之chi 法pháp 便tiện 同đồng 虛hư 空không 。 如như 是thị 名danh 為vi 。 同đồng 異dị 生sanh 過quá 。
問vấn 曰viết 。 何hà 故cố 名danh 生sanh 。
答đáp 曰viết 。
有hữu 故cố 名danh 生sanh 。 如như 泥nê 有hữu 瓶bình 性tánh 故cố 得đắc 生sanh 瓶bình 。 難nạn/nan 曰viết 。 若nhược 泥nê 有hữu 瓶bình 性tánh 。 泥nê 即tức 是thị 瓶bình 。 不bất 應ưng 假giả 於ư 陶đào 師sư 輪luân 繩thằng 。 和hòa 合hợp 而nhi 有hữu 。 若nhược 泥nê 是thị 有hữu 故cố 生sanh 瓶bình 者giả 。 水thủy 亦diệc 是thị 有hữu 應ưng 當đương 生sanh 瓶bình 。 若nhược 水thủy 是thị 有hữu 不bất 生sanh 瓶bình 者giả 。 泥nê 云vân 何hà 得đắc 獨độc 生sanh 瓶bình 耶da 。 是thị 名danh 同đồng 異dị 尋tầm 言ngôn 生sanh 過quá 。
問vấn 曰viết 。 生sanh 疑nghi 似tự 因nhân 。 其kỳ 相tướng 云vân 何hà 。
答đáp 曰viết 。
如như 有hữu 樹thụ 杌ngột 似tự 於ư 人nhân 故cố 。 若nhược 夜dạ 見kiến 之chi 。 便tiện 作tác 是thị 念niệm 。 杌ngột 耶da 人nhân 耶da 。 是thị 則tắc 名danh 為vi 。 生sanh 疑nghi 似tự 因nhân 。 問vấn 曰viết 。 云vân 何hà 名danh 為vi 。 過quá 時thời 似tự 因nhân 。
答đáp 曰viết 。
如như 言ngôn 聲thanh 常thường 。 韋vi 陀đà 經Kinh 典điển 從tùng 聲thanh 出xuất 故cố 。 亦diệc 名danh 為vi 常thường 。 難nạn/nan 曰viết 。 汝nhữ 今kim 未vị 立lập 聲thanh 常thường 因nhân 緣duyên 。 云vân 何hà 便tiện 言ngôn 韋vi 陀đà 常thường 乎hồ 。
答đáp 曰viết 。
如như 虛hư 空không 無vô 形hình 色sắc 故cố 常thường 。 聲thanh 亦diệc 無vô 形hình 是thị 故cố 為vi 常thường 。 言ngôn 雖tuy 後hậu 說thuyết 義nghĩa 亦diệc 成thành 就tựu 。
難nạn/nan 曰viết 。 此thử 語ngữ 過quá 時thời 。 如như 舍xá 燒thiêu 已dĩ 盡tận 方phương 以dĩ 水thủy 救cứu 。 汝nhữ 亦diệc 如như 是thị 。 是thị 名danh 過quá 時thời 。 問vấn 曰viết 。 類loại 同đồng 云vân 何hà 。
答đáp 曰viết 。
我ngã 與dữ 身thân 異dị 故cố 我ngã 是thị 常thường 。 如như 瓶bình 異dị 虛hư 空không 故cố 瓶bình 無vô 常thường 。 是thị 名danh 類loại 同đồng 。
難nạn/nan 曰viết 。 若nhược 我ngã 異dị 身thân 而nhi 名danh 常thường 者giả 。 瓶bình 亦diệc 異dị 身thân 。 瓶bình 應ưng 名danh 為vi 常thường 。 若nhược 瓶bình 異dị 身thân 猶do 無vô 常thường 者giả 。 我ngã 雖tuy 異dị 身thân 云vân 何hà 常thường 乎hồ 。 是thị 名danh 同đồng 類loại 。
問vấn 曰viết 說thuyết 同đồng 云vân 何hà 。
答đáp 曰viết 。
如như 言ngôn 虛hư 空không 是thị 常thường 。 無vô 有hữu 觸xúc 故cố 。 意ý 識thức 亦diệc 爾nhĩ 。 是thị 名danh 說thuyết 同đồng 。 問vấn 曰viết 。 何hà 名danh 言ngôn 異dị 。
答đáp 曰viết 。
如như 言ngôn 五ngũ 塵trần 無vô 常thường 為vi 根căn 覺giác 故cố 。 四tứ 大đại 亦diệc 爾nhĩ 。 是thị 故cố 無vô 常thường 。 難nạn/nan 曰viết 。 龜quy 毛mao 鹽diêm 香hương 。 是thị 無vô 所sở 有hữu 。 而nhi 為vi 意ý 識thức 所sở 得đắc 豈khởi 無vô 常thường 耶da 。 是thị 名danh 言ngôn 異dị 。 問vấn 曰viết 。 相tương 違vi 云vân 何hà 。
答đáp 曰viết 。
相tương 違vi 二nhị 種chủng 。 一nhất 喻dụ 相tương 違vi 。 二nhị 理lý 相tương 違vi 。 如như 言ngôn 我ngã 常thường 無vô 形hình 礙ngại 故cố 如như 牛ngưu 。 是thị 名danh 喻dụ 違vi 。 理lý 違vi 者giả 。 如như 婆Bà 羅La 門Môn 。 統thống 理lý 王vương 業nghiệp 作tác 屠đồ 獵liệp 等đẳng 教giáo 。 剎sát 利lợi 種chủng 坐tọa 禪thiền 念niệm 定định 。 是thị 名danh 理lý 違vi 。 如như 此thử 二nhị 法pháp 。 愚ngu 者giả 不bất 解giải 。 謂vị 為vi 真chân 實thật 。 是thị 名danh 相tướng 違vi 。 問vấn 曰viết 。 何hà 者giả 名danh 為vi 。 不bất 相tương 違vi 耶da 。
答đáp 曰viết 。
異dị 上thượng 二nhị 法pháp 名danh 不bất 相tương 違vi 。 是thị 名danh 似tự 因nhân 。
明Minh 負Phụ 處Xứ 品Phẩm 第đệ 二nhị
☸ Phẩm 2:
論luận 者giả 言ngôn 。 已dĩ 說thuyết 如như 上thượng 八bát 種chủng 論luận 法pháp 。
復phục 有hữu 眾chúng 多đa 負phụ 法pháp 。 今kim 當đương 宣tuyên 說thuyết 。 問vấn 曰viết 。 何hà 名danh 語ngữ 法pháp 。
答đáp 曰viết 。
如như 言ngôn 四tứ 大đại 是thị 假giả 名danh 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 為vi 色sắc 等đẳng 法pháp 。 之chi 所sở 成thành 故cố 。
復phục 有hữu 人nhân 言ngôn 四tứ 大đại 實thật 有hữu 。 何hà 以dĩ 知tri 之chi 。 堅kiên 是thị 地địa 性tánh 。 乃nãi 至chí 動động 是thị 風phong 性tánh 故cố 知tri 為vi 實thật 。 更cánh 相tương 違vi 返phản 便tiện 生sanh 諍tranh 訟tụng 。 如như 有hữu 言ngôn 地địa 是thị 成thành 身thân 因nhân 緣duyên 。 餘dư 大đại 亦diệc 爾nhĩ 。
難nạn/nan 曰viết 。 地địa 等đẳng 亦diệc 能năng 成thành 一nhất 切thiết 物vật 。 云vân 何hà 而nhi 言ngôn 。 唯duy 成thành 身thân 乎hồ 。 是thị 名danh 非phi 語ngữ 。 若nhược 不bất 如như 是thị 。 是thị 名danh 是thị 語ngữ 。 問vấn 曰viết 。 何hà 為vi 名danh 負phụ 。
答đáp 曰viết 。
如như 言ngôn 聲thanh 常thường 無vô 形hình 色sắc 故cố 如như 空không 。
難nạn/nan 曰viết 。 聲thanh 雖tuy 無vô 形hình 而nhi 為vi 根căn 覺giác 。 有hữu 對đối 有hữu 礙ngại 如như 瓶bình 造tạo 作tác 。 而nhi 虛hư 空không 性tánh 非phi 是thị 作tác 法pháp 。 何hà 得đắc 為ví 喻dụ 。 此thử 名danh 負phụ 義nghĩa 立lập 曰viết 。 瓶bình 是thị 有hữu 形hình 可khả 為vi 無vô 常thường 。 聲thanh 無vô 形hình 法pháp 何hà 得đắc 為ví 喻dụ 。
難nạn/nan 曰viết 。 聲thanh 雖tuy 異dị 瓶bình 而nhi 為vi 根căn 覺giác 為vi 耳nhĩ 所sở 聞văn 。 是thị 故cố 無vô 常thường 。 問vấn 曰viết 。 何hà 等đẳng 之chi 義nghĩa 不bất 墮đọa 負phụ 處xứ 。
答đáp 曰viết 。
諸chư 行hành 與dữ 識thức 作tác 故cố 無vô 常thường 。 涅Niết 槃Bàn 非phi 作tác 故cố 常thường 。 如như 此thử 之chi 言ngôn 。 句cú 味vị 真chân 正chánh 。 名danh 非phi 負phụ 處xứ 。 問vấn 曰viết 。 何hà 者giả 之chi 言ngôn 而nhi 可khả 難nạn/nan 耶da 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 語ngữ 顛điên 倒đảo 立lập 因nhân 不bất 正chánh 引dẫn 喻dụ 不bất 同đồng 。 此thử 則tắc 可khả 難nạn/nan 。 如như 言ngôn 想tưởng 能năng 斷đoạn 結kết 。 問vấn 者giả 曰viết 。 云vân 何hà 以dĩ 想tưởng 便tiện 斷đoạn 結kết 耶da 。 以dĩ 不bất 先tiên 言ngôn 智trí 從tùng 想tưởng 發phát 直trực 言ngôn 想tưởng 故cố 。 此thử 語ngữ 顛điên 倒đảo 則tắc 為vi 可khả 難nạn/nan 。
問vấn 曰viết 。 何hà 因nhân 緣duyên 故cố 。 重trùng 說thuyết 此thử 語ngữ 。
答đáp 曰viết 。
欲dục 令linh 人nhân 知tri 立lập 無vô 執chấp 義nghĩa 必tất 墮đọa 負phụ 處xứ 故cố 說thuyết 。
復phục 次thứ 應ưng 問vấn 不bất 問vấn 。 應ưng 答đáp 不bất 答đáp 。 三tam 說thuyết 法Pháp 要yếu 不bất 令linh 他tha 解giải 。 自tự 三tam 說thuyết 法Pháp 而nhi 不bất 別biệt 知tri 。 皆giai 名danh 負phụ 處xứ 。 又hựu 共cộng 他tha 論luận 彼bỉ 義nghĩa 短đoản 闕khuyết 。 而nhi 不bất 覺giác 知tri 。 餘dư 人nhân 語ngữ 曰viết 。 此thử 義nghĩa 錯thác 謬mậu 。 汝nhữ 不bất 知tri 乎hồ 。 即tức 墮đọa 負phụ 處xứ 。 又hựu 他tha 正chánh 義nghĩa 而nhi 為vi 生sanh 過quá 。 亦diệc 墮đọa 負phụ 處xứ 。 又hựu 有hữu 說thuyết 者giả 。 眾chúng 人nhân 悉tất 解giải 而nhi 獨độc 不bất 悟ngộ 。 亦diệc 墮đọa 負phụ 處xứ 。 問vấn 亦diệc 如như 是thị 。 如như 此thử 負phụ 處xứ 。 是thị 議nghị 論luận 之chi 大đại 棘cức 刺thứ 為vi 深thâm 過quá 患hoạn 。 應ưng 當đương 覺giác 知tri 。 速tốc 宜nghi 遠viễn 離ly 。
問vấn 曰viết 。 問vấn 有hữu 幾kỷ 種chủng 。
答đáp 曰viết 。
有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 說thuyết 同đồng 。 二nhị 義nghĩa 同đồng 。 三tam 因nhân 同đồng 。 若nhược 諸chư 論luận 者giả 。 不bất 以dĩ 此thử 三tam 為vi 問vấn 答đáp 者giả 。 名danh 為vi 違vi 錯thác 。 此thử 三tam 答đáp 中trung 若nhược 少thiểu 其kỳ 一nhất 則tắc 不bất 具cụ 足túc 。 若nhược 言ngôn 我ngã 不bất 廣quảng 通thông 如như 此thử 三tam 問vấn 。 隨tùy 我ngã 所sở 解giải 便tiện 當đương 相tương 問vấn 。 是thị 亦diệc 無vô 過quá 。 說thuyết 同đồng 者giả 。 如như 言ngôn 無vô 我ngã 。 還hoàn 依y 此thử 語ngữ 後hậu 方phương 為vi 問vấn 。 是thị 名danh 語ngữ 同đồng 。 義nghĩa 同đồng 者giả 。 但đãn 取thủ 其kỳ 意ý 是thị 名danh 義nghĩa 同đồng 。 因nhân 同đồng 者giả 。 知tri 他tha 意ý 趣thú 之chi 所sở 因nhân 起khởi 。 是thị 名danh 因nhân 同đồng 。 若nhược 能năng 如như 是thị 。 名danh 非phi 負phụ 處xứ 。 若nhược 言ngôn 輕khinh 疾tật 聽thính 者giả 不bất 悟ngộ 亦diệc 墮đọa 負phụ 處xứ 。 問vấn 曰viết 唯duy 有hữu 此thử 等đẳng 更cánh 有hữu 餘dư 耶da 。 答đáp 曰viết 有hữu 。 所sở 謂vị 語ngữ 少thiểu 語ngữ 多đa 。 無vô 義nghĩa 語ngữ 非phi 時thời 語ngữ 。 義nghĩa 重trọng/trùng 捨xả 本bổn 宗tông 等đẳng 。 悉tất 名danh 負phụ 處xứ 。 若nhược 以dĩ 此thử 等đẳng 為vi 前tiền 人nhân 說thuyết 。 亦diệc 墮đọa 負phụ 處xứ 。
問vấn 曰viết 。 云vân 何hà 名danh 為vi 。 違vi 本bổn 宗tông 耶da 。
答đáp 曰viết 。
如như 言ngôn 識thức 是thị 常thường 法pháp 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 識thức 體thể 二nhị 種chủng 。 一nhất 識thức 體thể 生sanh 。 二nhị 識thức 體thể 用dụng 。 瓶bình 亦diệc 二nhị 種chủng 。 一nhất 瓶bình 體thể 生sanh 。 二nhị 瓶bình 體thể 用dụng 。 然nhiên 識thức 生sanh 時thời 即tức 有hữu 用dụng 故cố 。 故cố 名danh 為vi 常thường 。 瓶bình 體thể 生sanh 已dĩ 後hậu 方phương 有hữu 用dụng 。 故cố 是thị 無vô 常thường 。
難nạn/nan 曰viết 。 若nhược 以dĩ 生sanh 便tiện 有hữu 用dụng 名danh 為vi 常thường 者giả 。 燈đăng 生sanh 時thời 即tức 用dụng 應ưng 當đương 是thị 常thường 。
答đáp 曰viết 。
燈đăng 為vi 眼nhãn 見kiến 聲thanh 為vi 耳nhĩ 聞văn 。 云vân 何hà 為ví 喻dụ 。 是thị 捨xả 本bổn 宗tông 名danh 墮đọa 負phụ 處xứ 。
復phục 次thứ 有hữu 說thuyết 神thần 常thường 。 何hà 以dĩ 知tri 之chi 。 非phi 根căn 覺giác 故cố 如như 虛hư 空không 。 不bất 為vi 根căn 覺giác 故cố 常thường 。
難nạn/nan 曰viết 。 微vi 塵trần 不bất 為vi 根căn 得đắc 而nhi 是thị 無vô 常thường 。
答đáp 曰viết 。
神thần 非phi 作tác 故cố 常thường 。 微vi 塵trần 造tạo 作tác 故cố 無vô 常thường 。 難nạn/nan 曰viết 。 汝nhữ 前tiền 言ngôn 非phi 覺giác 今kim 言ngôn 不bất 作tác 。 是thị 違vi 本bổn 宗tông 。
答đáp 曰viết 。
汝nhữ 言ngôn 我ngã 違vi 。 汝nhữ 乖quai 我ngã 言ngôn 豈khởi 不bất 違vi 乎hồ 。 難nạn/nan 曰viết 如như 此thử 之chi 相tướng 可khả 有hữu 斯tư 理lý 。 我ngã 言ngôn 違vi 者giả 。 汝nhữ 之chi 所sở 說thuyết 。 自tự 乖quai 前tiền 義nghĩa 故cố 言ngôn 違vi 耳nhĩ 。 又hựu 汝nhữ 前tiền 言ngôn 。 不bất 大đại 分phân 別biệt 故cố 我ngã 生sanh 疑nghi 。 非phi 我ngã 違vi 汝nhữ 。 如như 是thị 以dĩ 疑nghi 為vi 違vi 。 亦diệc 墮đọa 負phụ 處xứ 。
辯Biện 正Chánh 論Luận 品Phẩm 第đệ 三tam
☸ Phẩm 3:
論luận 者giả 言ngôn 。 若nhược 人nhân 說thuyết 有hữu 眾chúng 生sanh 。 乃nãi 至chí 亦diệc 有hữu 。 壽thọ 者giả 命mạng 者giả 。 何hà 以dĩ 知tri 之chi 。 為vi 根căn 覺giác 故cố 。 如như 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 不bất 為vi 根căn 覺giác 故cố 無vô 。 眾chúng 生sanh 不bất 爾nhĩ 故cố 知tri 是thị 有hữu 。 神thần 是thị 常thường 法pháp 。
何hà 以dĩ 故cố 。 如như 阿A 羅La 漢Hán 果quả 。 唯duy 當đương 時thời 有hữu 而nhi 前tiền 後hậu 無vô 故cố 知tri 為vi 無vô 。 如như 第đệ 二nhị 頭đầu 第đệ 三tam 手thủ 等đẳng 。 本bổn 無vô 今kim 有hữu 。 故cố 知tri 前tiền 無vô 。 有hữu 已dĩ 還hoàn 滅diệt 故cố 知tri 後hậu 無vô 。 神thần 不bất 如như 是thị 。 是thị 以dĩ 為vi 常thường 。
難nạn/nan 曰viết 。 如như 樹thụ 根căn 地địa 下hạ 水thủy 。 不bất 見kiến 言ngôn 無vô 。 阿A 羅La 漢Hán 者giả 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 非phi 是thị 無vô 法pháp 。 汝nhữ 自tự 不bất 證chứng 。 立lập 曰viết 不bất 然nhiên 。 水thủy 以dĩ 地địa 障chướng 。 是thị 故cố 不bất 見kiến 。 今kim 阿A 羅La 漢Hán 。 有hữu 何hà 障chướng 礙ngại 而nhi 不bất 見kiến 乎hồ 。 是thị 以dĩ 知tri 無vô 。 難nạn/nan 曰viết 。 汝nhữ 以dĩ 第đệ 二nhị 頭đầu 第đệ 三tam 手thủ 。 不bất 可khả 見kiến 故cố 。 明minh 無vô 羅La 漢Hán 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 雖tuy 無vô 二nhị 頭đầu 非phi 無vô 第đệ 一nhất 。 言ngôn 無vô 羅La 漢Hán 乃nãi 是thị 悉tất 無vô 。 何hà 得đắc 為ví 喻dụ 。 又hựu 汝nhữ 言ngôn 以dĩ 無vô 覺giác 知tri 無vô 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 是thị 亦diệc 不bất 然nhiên 。 如như 大đại 海hải 水thủy 。 不bất 知tri 幾kỷ 渧đế 。 可khả 言ngôn 無vô 耶da 。 若nhược 不bất 知tri 渧đế 數số 而nhi 猶do 有hữu 海hải 。 涅Niết 槃Bàn 亦diệc 然nhiên 。 雖tuy 不bất 可khả 覺giác 實thật 自tự 有hữu 之chi 。 而nhi 言ngôn 無vô 者giả 。 應ưng 說thuyết 因nhân 緣duyên 。 若nhược 不bất 能năng 說thuyết 。 汝nhữ 義nghĩa 自tự 壞hoại 。 是thị 則tắc 名danh 為vi 。 如như 法Pháp 論luận 也dã 。
復phục 次thứ 若nhược 以dĩ 無vô 覺giác 明minh 無vô 涅Niết 槃Bàn 。 他tha 則tắc 生sanh 疑nghi 。 如như 夜dạ 見kiến 樹thụ 心tâm 便tiện 生sanh 疑nghi 。 杌ngột 耶da 人nhân 耶da 。 當đương 知tri 此thử 樹thụ 非phi 定định 人nhân 因nhân 非phi 定định 杌ngột 因nhân 。 若nhược 令linh 無vô 覺giác 定định 與dữ 涅Niết 槃Bàn 為vi 無vô 因nhân 者giả 。 不bất 應ưng 生sanh 疑nghi 。 又hựu 諸chư 業nghiệp 報báo 不bất 可khả 毀hủy 滅diệt 。 故cố 有hữu 涅Niết 槃Bàn 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 譬thí 如như 大đại 火hỏa 。 焚phần 燒thiêu 山sơn 林lâm 。 故cố 火hỏa 是thị 滅diệt 因nhân 。 今kim 此thử 業nghiệp 報báo 是thị 何hà 滅diệt 因nhân 而nhi 得đắc 滅diệt 耶da 。 若nhược 得đắc 涅Niết 槃Bàn 則tắc 便tiện 散tán 壞hoại 。 立lập 曰viết 。 實thật 有hữu 滅diệt 因nhân 。 障chướng 故cố 不bất 見kiến 。 難nạn/nan 曰viết 。 亦diệc 有hữu 涅Niết 槃Bàn 。 但đãn 以dĩ 癡si 障chướng 故cố 不bất 見kiến 耳nhĩ 。
復phục 次thứ 汝nhữ 今kim 若nhược 不bất 分phân 別biệt 。 諸chư 業nghiệp 有hữu 滅diệt 因nhân 者giả 。 汝nhữ 義nghĩa 自tự 壞hoại 。 若nhược 滅diệt 因nhân 無vô 故cố 而nhi 不bất 說thuyết 者giả 。 亦diệc 無vô 障chướng 礙ngại 。 何hà 須tu 說thuyết 耶da 。 以dĩ 是thị 等đẳng 緣duyên 知tri 業nghiệp 不bất 滅diệt 。 是thị 則tắc 名danh 為vi 。 如như 法Pháp 論luận 也dã 。 立lập 者giả 曰viết 。 汝nhữ 若nhược 以dĩ 海hải 水thủy 有hữu 故cố 成thành 有hữu 涅Niết 槃Bàn 。 豈khởi 復phục 能năng 令linh 二nhị 頭đầu 有hữu 耶da 。 若nhược 設thiết 二nhị 頭đầu 不bất 可khả 為vi 有hữu 。 涅Niết 槃Bàn 云vân 何hà 獨độc 得đắc 有hữu 耶da 。 汝nhữ 海hải 水thủy 喻dụ 尚thượng 不bất 能năng 立lập 。 涅Niết 槃Bàn 為vi 有hữu 。 何hà 能năng 成thành 於ư 二nhị 頭đầu 有hữu 乎hồ 。 難nạn/nan 曰viết 。 汝nhữ 意ý 若nhược 謂vị 涅Niết 槃Bàn 無vô 者giả 。 為vi 有hữu 是thị 無vô 。 為vi 當đương 無vô 無vô 。 若nhược 無vô 無vô 者giả 。 云vân 何hà 覺giác 知tri 無vô 涅Niết 槃Bàn 耶da 。 若nhược 有hữu 此thử 無vô 。 云vân 何hà 而nhi 言ngôn 。 都đô 無vô 所sở 有hữu 。 若nhược 言ngôn 雖tuy 有hữu 是thị 無vô 。 涅Niết 槃Bàn 之chi 法Pháp 。 猶do 自tự 無vô 者giả 尚thượng 有hữu 是thị 無vô 。 何hà 故cố 不bất 得đắc 。 有hữu 涅Niết 槃Bàn 耶da 。 當đương 說thuyết 因nhân 緣duyên 。 若nhược 不bất 能năng 說thuyết 。 當đương 知tri 涅Niết 槃Bàn 決quyết 定định 實thật 有hữu 。 是thị 亦diệc 名danh 為vi 。 如như 法Pháp 論luận 也dã 。
問vấn 曰viết 。 神thần 為vi 是thị 常thường 為vi 無vô 常thường 乎hồ 。 立lập 曰viết 。 神thần 非phi 造tạo 作tác 故cố 常thường 。 瓶bình 等đẳng 作tác 法pháp 故cố 是thị 無vô 常thường 。 難nạn/nan 曰viết 。 若nhược 以dĩ 無vô 作tác 明minh 神thần 常thường 者giả 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 何hà 以dĩ 知tri 之chi 。 生sanh 人nhân 疑nghi 故cố 。 若nhược 非phi 造tạo 作tác 神thần 即tức 常thường 者giả 。 不bất 應ưng 生sanh 疑nghi 。 為vi 常thường 無vô 常thường 。 以dĩ 生sanh 疑nghi 故cố 當đương 知tri 有hữu 過quá 。 立lập 曰viết 。 此thử 過quá 非phi 但đãn 唯duy 獨độc 我ngã 有hữu 。 一nhất 切thiết 論luận 者giả 皆giai 有hữu 斯tư 過quá 。 如như 言ngôn 聲thanh 常thường 。 無vô 形hình 色sắc 故cố 。 有hữu 過quá 去khứ 身thân 以dĩ 宿Túc 命Mạng 智Trí 知tri 故cố 。 如như 是thị 立lập 義nghĩa 如như 前tiền 生sanh 疑nghi 。 故cố 一nhất 切thiết 處xứ 皆giai 有hữu 是thị 過quá 。 難nạn/nan 曰viết 。 喻dụ 者giả 決quyết 疑nghi 。 汝nhữ 所sở 引dẫn 喻dụ 令linh 我ngã 生sanh 疑nghi 。 是thị 不bất 成thành 喻dụ 。 喻dụ 不bất 成thành 者giả 義nghĩa 則tắc 自tự 壞hoại 。 即tức 墮đọa 負phụ 處xứ 。 而nhi 汝nhữ 乃nãi 言ngôn 一nhất 切thiết 有hữu 過quá 非phi 獨độc 我ngã 有hữu 。 斯tư 則tắc 自tự 咎cữu 非phi 餘dư 過quá 也dã 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 如như 人nhân 被bị 誣vu 而nhi 不bất 自tự 明minh 。 而nhi 言ngôn 一nhất 切thiết 皆giai 悉tất 是thị 盜đạo 。 當đương 知tri 此thử 人nhân 。 即tức 自tự 為vi 盜đạo 。 汝nhữ 亦diệc 如như 是thị 。 故cố 墮đọa 負phụ 處xứ 。 今kim 汝nhữ 若nhược 欲dục 自tự 宣tuyên 明minh 者giả 。 理lý 極cực 於ư 先tiên 。 必tất 欲dục 復phục 說thuyết 則tắc 墮đọa 多đa 過quá 。 汝nhữ 第đệ 一nhất 立lập 第đệ 二nhị 已dĩ 破phá 。 第đệ 三tam 之chi 義nghĩa 我ngã 又hựu 為vi 難nạn/nan 。 欲dục 以dĩ 第đệ 五ngũ 而nhi 止chỉ 過quá 者giả 。 不bất 出xuất 於ư 初sơ 及cập 汝nhữ 後hậu 義nghĩa 。 是thị 則tắc 為vi 重trọng/trùng 。 若nhược 有hữu 重trọng 過quá 即tức 墮đọa 負phụ 處xứ 。
問vấn 曰viết 。 設thiết 第đệ 六lục 人nhân 更cánh 可khả 問vấn 乎hồ 。
答đáp 曰viết 。
第đệ 五ngũ 之chi 人nhân 已dĩ 成thành 於ư 過quá 。 何hà 有hữu 第đệ 六lục 得đắc 為vi 問vấn 耶da 。 若nhược 必tất 說thuyết 之chi 則tắc 同đồng 前tiền 過quá 。 問vấn 既ký 有hữu 過quá 。 答đáp 應ưng 默mặc 然nhiên 。
復phục 次thứ 第đệ 六lục 人nhân 過quá 。 而nhi 第đệ 五ngũ 者giả 不bất 得đắc 詰cật 之chi 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 由do 第đệ 五ngũ 故cố 是thị 第đệ 六lục 人nhân 便tiện 得đắc 為vi 問vấn 。 既ký 自tự 有hữu 過quá 何hà 由do 過quá 彼bỉ 。 如như 是thị 等đẳng 名danh 。 正Chánh 法Pháp 論luận 也dã 。
相Tương 應Ứng 品Phẩm 第đệ 四tứ
☸ Phẩm 4:
問vấn 曰viết 。 汝nhữ 已dĩ 分phân 別biệt 如như 法Pháp 正chánh 論luận 。 云vân 何hà 名danh 為vi 。 相tương 應ứng 義nghĩa 耶da 。
答đáp 曰viết 。
問vấn 答đáp 相tương 應ứng 有hữu 二nhị 十thập 種chủng 。 若nhược 人nhân 能năng 以dĩ 此thử 二nhị 十thập 義nghĩa 助trợ 發phát 正chánh 理lý 。 是thị 人nhân 則tắc 名danh 解giải 真chân 實thật 論luận 。 若nhược 不bất 如như 是thị 。 不bất 名danh 通thông 達đạt 議nghị 論luận 之chi 法pháp 。 此thử 二nhị 十thập 種chủng 。 要yếu 則tắc 有hữu 二nhị 。 一nhất 異dị 二nhị 同đồng 。 以dĩ 同đồng 顯hiển 義nghĩa 名danh 同đồng 。 以dĩ 異dị 顯hiển 義nghĩa 名danh 異dị 。 凡phàm 為vi 義nghĩa 者giả 必tất 依y 此thử 二nhị 故cố 。 此thử 二nhị 者giả 通thông 二nhị 十thập 法pháp 。 云vân 何hà 名danh 同đồng 。 如như 言ngôn 煩phiền 惱não 盡tận 處xứ 。 是thị 無vô 所sở 有hữu 。 虛hư 空không 之chi 性tánh 。 亦diệc 無vô 所sở 有hữu 。 是thị 名danh 為vi 同đồng 。 云vân 何hà 名danh 異dị 。 如như 說thuyết 涅Niết 槃Bàn 非phi 作tác 故cố 常thường 。 則tắc 知tri 諸chư 行hành 作tác 故cố 無vô 常thường 。 是thị 名danh 為vi 異dị 。
問vấn 曰viết 。 此thử 同đồng 異dị 義nghĩa 云vân 何hà 為vi 難nạn/nan 。
答đáp 曰viết 。
欲dục 難nạn/nan 同đồng 者giả 。 作tác 如như 是thị 言ngôn 。 色sắc 以dĩ 眼nhãn 見kiến 聲thanh 為vi 耳nhĩ 聞văn 。 云vân 何hà 言ngôn 同đồng 。 若nhược 色sắc 異dị 聲thanh 色sắc 自tự 無vô 常thường 聲thanh 應ưng 是thị 常thường 。 若nhược 難nạn/nan 異dị 者giả 。 以dĩ 色sắc 根căn 覺giác 故cố 無vô 常thường 。 我ngã 非phi 根căn 覺giác 故cố 常thường 。 瓶bình 我ngã 俱câu 有hữu 有hữu 。 若nhược 同đồng 者giả 。 瓶bình 既ký 無vô 常thường 。 我ngã 亦diệc 應ưng 爾nhĩ 。 若nhược 說thuyết 瓶bình 有hữu 異dị 我ngã 有hữu 者giả 。 可khả 言ngôn 我ngã 常thường 而nhi 瓶bình 無vô 常thường 。 常thường 有hữu 既ký 同đồng 我ngã 應ưng 無vô 常thường 。 如như 斯tư 難nạn/nan 者giả 。 有hữu 二nhị 十thập 種chủng 。 一nhất 曰viết 增tăng 多đa 。 二nhị 曰viết 損tổn 減giảm 。 三tam 說thuyết 同đồng 異dị 。 四tứ 問vấn 多đa 答đáp 少thiểu 。 五ngũ 答đáp 多đa 問vấn 少thiểu 。 六lục 曰viết 因nhân 同đồng 。 七thất 曰viết 果quả 同đồng 。 八bát 曰viết 遍biến 同đồng 。 九cửu 不bất 遍biến 同đồng 。 十thập 曰viết 時thời 同đồng 。 十thập 一nhất 不bất 到đáo 。 十thập 二nhị 名danh 到đáo 。 十thập 三tam 相tương 違vi 。 十thập 四tứ 不bất 違vi 。 十thập 五ngũ 疑nghi 。 十thập 六lục 不bất 疑nghi 。 十thập 七thất 喻dụ 破phá 。 十thập 八bát 聞văn 同đồng 。 十thập 九cửu 聞văn 異dị 。 二nhị 十thập 不bất 生sanh 。 是thị 名danh 二nhị 十thập 問vấn 答đáp 之chi 法pháp 。
問vấn 曰viết 。 此thử 二nhị 十thập 法pháp 應ưng 分phân 別biệt 說thuyết 。
答đáp 曰viết 。
增tăng 多đa 者giả 。 如như 言ngôn 我ngã 常thường 非phi 根căn 覺giác 故cố 。 虛hư 空không 非phi 覺giác 是thị 故cố 為vi 常thường 。 一nhất 切thiết 不bất 為vi 根căn 所sở 覺giác 者giả 盡tận 皆giai 是thị 常thường 。 而nhi 我ngã 非phi 覺giác 得đắc 非phi 常thường 乎hồ 。 難nạn/nan 曰viết 。 虛hư 空không 無vô 知tri 故cố 常thường 。 我ngã 有hữu 知tri 故cố 云vân 何hà 言ngôn 常thường 。 若nhược 空không 有hữu 知tri 則tắc 非phi 道Đạo 理lý 。 若nhược 我ngã 無vô 知tri 可khả 。 同đồng 於ư 虛hư 空không 。 如như 其kỳ 知tri 者giả 必tất 為vi 無vô 常thường 。 是thị 名danh 增tăng 多đa 。 損tổn 減giảm 者giả 。 若nhược 空không 無vô 知tri 而nhi 我ngã 有hữu 知tri 。 云vân 何hà 以dĩ 空không 喻dụ 於ư 我ngã 乎hồ 。 是thị 名danh 損tổn 減giảm 。 同đồng 異dị 者giả 。 如như 立lập 我ngã 常thường 引dẫn 空không 為ví 喻dụ 。 空không 我ngã 一nhất 者giả 一nhất 法pháp 何hà 得đắc 以dĩ 空không 喻dụ 我ngã 。 若nhược 其kỳ 異dị 者giả 。 不bất 得đắc 相tương 喻dụ 。 是thị 名danh 同đồng 異dị 。
復phục 次thứ 汝nhữ 立lập 我ngã 常thường 言ngôn 非phi 根căn 覺giác 。 如như 虛hư 空không 非phi 根căn 覺giác 故cố 常thường 。 然nhiên 非phi 根căn 覺giác 不bất 必tất 盡tận 常thường 。 何hà 得đắc 為vi 證chứng 。 是thị 名danh 問vấn 多đa 答đáp 少thiểu 。
復phục 次thứ 汝nhữ 立lập 我ngã 常thường 言ngôn 非phi 根căn 覺giác 。 非phi 根căn 覺giác 法pháp 凡phàm 有hữu 二nhị 種chủng 。 微vi 塵trần 非phi 覺giác 而nhi 是thị 無vô 常thường 。 虛hư 空không 非phi 覺giác 而nhi 是thị 常thường 法pháp 。 汝nhữ 何hà 得đắc 言ngôn 非phi 覺giác 故cố 常thường 。 是thị 名danh 第đệ 五ngũ 。 問vấn 少thiểu 答đáp 多đa 。
復phục 次thứ 汝nhữ 以dĩ 非phi 覺giác 為vi 因nhân 故cố 知tri 我ngã 常thường 者giả 。 空không 與dữ 我ngã 異dị 。 云vân 何hà 俱câu 以dĩ 非phi 覺giác 為vi 因nhân 。 是thị 名danh 因nhân 同đồng 。
復phục 次thứ 五ngũ 大đại 成thành 者giả 。 皆giai 悉tất 無vô 常thường 。 虛hư 空không 與dữ 我ngã 亦diệc 五ngũ 大đại 成thành 。 云vân 何hà 言ngôn 常thường 。 是thị 名danh 果quả 同đồng 。
復phục 次thứ 汝nhữ 以dĩ 虛hư 空không 非phi 覺giác 故cố 常thường 。 然nhiên 虛hư 空không 者giả 。 遍biến 一nhất 切thiết 處xứ 。 一nhất 切thiết 處xứ 物vật 豈khởi 非phi 覺giác 也dã 。 是thị 名danh 遍biến 同đồng 。
復phục 次thứ 微vi 塵trần 非phi 遍biến 。 而nhi 非phi 根căn 覺giác 。 是thị 無vô 常thường 法pháp 。 我ngã 非phi 根căn 覺giác 。 云vân 何hà 為vi 常thường 。 是thị 不bất 遍biến 同đồng 。
復phục 次thứ 汝nhữ 立lập 我ngã 常thường 言ngôn 非phi 根căn 覺giác 。 為vi 是thị 現hiện 在tại 。 過quá 去khứ 未vị 來lai 。 若nhược 言ngôn 過quá 去khứ 。 過quá 去khứ 已dĩ 滅diệt 。 若nhược 言ngôn 未vị 來lai 未vị 來lai 未vị 有hữu 。 若nhược 言ngôn 現hiện 在tại 則tắc 不bất 為vi 因nhân 。 如như 二nhị 角giác 並tịnh 生sanh 。 則tắc 不bất 得đắc 相tương/tướng 因nhân 。 是thị 名danh 時thời 因nhân 。
復phục 次thứ 汝nhữ 立lập 我ngã 常thường 以dĩ 非phi 根căn 覺giác 。 到đáo 故cố 為vi 因nhân 。 為vi 不bất 到đáo 乎hồ 。 若nhược 不bất 到đáo 則tắc 不bất 成thành 因nhân 。 如như 火hỏa 不bất 到đáo 則tắc 不bất 能năng 燒thiêu 。 如như 刀đao 不bất 到đáo 則tắc 不bất 能năng 割cát 。 不bất 到đáo 於ư 我ngã 。 云vân 何hà 為vi 因nhân 。 是thị 名danh 不bất 到đáo 。
復phục 次thứ 若nhược 到đáo 因nhân 者giả 。 到đáo 便tiện 即tức 是thị 無vô 有hữu 因nhân 義nghĩa 。 是thị 名danh 為vi 到đáo 。
復phục 次thứ 汝nhữ 以dĩ 。 一nhất 切thiết 無vô 常thường 。 我ngã 非phi 一nhất 切thiết 故cố 常thường 者giả 。 我ngã 即tức 是thị 有hữu 故cố 應ưng 無vô 常thường 。 如như 氎điệp 少thiểu 燒thiêu 。 以dĩ 多đa 不bất 燒thiêu 應ưng 名danh 不bất 燒thiêu 。 是thị 名danh 相tướng 違vi 。
復phục 次thứ 汝nhữ 以dĩ 我ngã 非phi 根căn 覺giác 。 同đồng 於ư 虛hư 空không 。 虛hư 空không 不bất 覺giác 我ngã 亦diệc 應ưng 爾nhĩ 。 若nhược 我ngã 覺giác 者giả 虛hư 空không 亦diệc 應ưng 覺giác 於ư 苦khổ 樂lạc 。 虛hư 空không 與dữ 我ngã 無vô 有hữu 異dị 故cố 。 是thị 不bất 相tương 違vi 。
復phục 次thứ 我ngã 同đồng 有hữu 故cố 不bất 定định 為vi 常thường 。 容dung 可khả 生sanh 疑nghi 。 為vi 常thường 無vô 常thường 。 是thị 名danh 為vi 疑nghi 。
復phục 次thứ 汝nhữ 言ngôn 有hữu 我ngã 非phi 根căn 所sở 覺giác 。 則tắc 可khả 生sanh 疑nghi 。 有hữu 何hà 障chướng 故cố 非phi 根căn 覺giác 耶da 。 當đương 說thuyết 因nhân 緣duyên 。 若nhược 無vô 因nhân 緣duyên 。 我ngã 義nghĩa 自tự 壞hoại 。 是thị 名danh 不bất 疑nghi 。
復phục 次thứ 汝nhữ 以dĩ 我ngã 非phi 根căn 覺giác 故cố 為vi 常thường 者giả 。 樹thụ 根căn 地địa 下hạ 水thủy 亦diệc 非phi 根căn 覺giác 而nhi 是thị 無vô 常thường 。 我ngã 云vân 何hà 常thường 。 是thị 名danh 喻dụ 破phá 。
復phục 次thứ 汝nhữ 以dĩ 經kinh 說thuyết 。 我ngã 非phi 覺giác 故cố 知tri 是thị 常thường 者giả 。 經kinh 中trung 亦diệc 說thuyết 。 無vô 我ngã 我ngã 所sở 。 尼ni 乾can/kiền/càn 法pháp 中trung 明minh 我ngã 非phi 常thường 。 我ngã 定định 常thường 者giả 。 諸chư 經kinh 不bất 應ưng 有hữu 異dị 有hữu 同đồng 。 是thị 名danh 聞văn 同đồng 。
復phục 次thứ 若nhược 汝nhữ 信tín 一nhất 經kinh 。 以dĩ 我ngã 為vi 常thường 。 亦diệc 應ưng 信tín 餘dư 經kinh 我ngã 為vi 無vô 常thường 。 若nhược 二nhị 信tín 者giả 。 一nhất 我ngã 便tiện 應ưng 。 亦diệc 常thường 無vô 常thường 。 是thị 名danh 聞văn 異dị 。
復phục 次thứ 汝nhữ 以dĩ 有hữu 因nhân 知tri 有hữu 我ngã 者giả 。 娑sa 羅la 樹thụ 子tử 既ký 是thị 有hữu 故cố 應ưng 生sanh 多đa 羅la 。 若nhược 以dĩ 無vô 故cố 而nhi 知tri 無vô 者giả 。 多đa 羅la 子tử 中trung 無vô 樹thụ 形hình 相tướng 。 不bất 應ưng 得đắc 生sanh 。 若nhược 有hữu 亦diệc 不bất 生sanh 。 無vô 亦diệc 不bất 生sanh 。 我ngã 亦diệc 如như 是thị 。 若nhược 定định 有hữu 者giả 。 不bất 須tu 以dĩ 根căn 不bất 覺giác 為vi 因nhân 。 我ngã 若nhược 定định 無vô 。 以dĩ 根căn 不bất 覺giác 。 不bất 可khả 令linh 有hữu 。 是thị 名danh 不bất 生sanh 。 若nhược 復phục 有hữu 人nhân 。 立lập 聲thanh 是thị 常thường 。 亦diệc 以dĩ 如như 上thượng 。 二nhị 十thập 種chủng 法pháp 同đồng 異dị 破phá 之chi 。
問vấn 曰viết 。 此thử 二nhị 十thập 種chủng 。 更cánh 有hữu 因nhân 緣duyên 自tự 解giải 說thuyết 耶da 。 答đáp 曰viết 自tự 有hữu 。 應ưng 當đương 問vấn 言ngôn 。 由do 有hữu 我ngã 故cố 汝nhữ 破phá 於ư 我ngã 。 若nhược 無vô 我ngã 者giả 。 汝nhữ 何hà 所sở 破phá 。 以dĩ 有hữu 能năng 破phá 故cố 有hữu 所sở 破phá 。
難nạn/nan 曰viết 。 理lý 實thật 無vô 我ngã 。 汝nhữ 橫hoạnh/hoành 計kế 為vi 有hữu 故cố 我ngã 難nạn/nan 汝nhữ 。 汝nhữ 言ngôn 以dĩ 有hữu 所sở 破phá 故cố 有hữu 我ngã 者giả 。 以dĩ 有hữu 能năng 破phá 故cố 知tri 無vô 我ngã 。 若nhược 言ngôn 汝nhữ 執chấp 我ngã 義nghĩa 以dĩ 明minh 無vô 我ngã 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 非phi 用dụng 汝nhữ 義nghĩa 。 今kim 汝nhữ 自tự 用dụng 我ngã 所sở 執chấp 耳nhĩ 。 立lập 曰viết 。 汝nhữ 云vân 何hà 知tri 。 我ngã 執chấp 汝nhữ 義nghĩa 。 應ưng 說thuyết 因nhân 緣duyên 。 難nạn/nan 曰viết 。 我ngã 前tiền 已dĩ 言ngôn 。 非phi 執chấp 汝nhữ 義nghĩa 汝nhữ 執chấp 他tha 立lập 。 何hà 故cố 復phục 問vấn 。 云vân 何hà 知tri 我ngã 執chấp 汝nhữ 義nghĩa 耶da 。 汝nhữ 言ngôn 自tự 違vi 即tức 墮đọa 負phụ 處xứ 。 又hựu 汝nhữ 初sơ 以dĩ 根căn 不bất 覺giác 故cố 知tri 實thật 有hữu 我ngã 。 後hậu 以dĩ 眾chúng 法pháp 而nhi 為vi 證chứng 明minh 。 立lập 因nhân 不bất 定định 違vi 失thất 義nghĩa 宗tông 。 亦diệc 墮đọa 負phụ 處xứ 。 汝nhữ 義nghĩa 已dĩ 壞hoại 。 我ngã 若nhược 更cánh 說thuyết 不bất 出xuất 於ư 初sơ 。 受thọ 言ngôn 多đa 過quá 。 凡phàm 問vấn 答đáp 者giả 。 答đáp 極cực 至chí 於ư 五ngũ 。 過quá 此thử 更cánh 言ngôn 皆giai 名danh 為vi 過quá 。 若nhược 有hữu 智trí 慧tuệ 。 思tư 惟duy 深thâm 理lý 。 廣quảng 說thuyết 譬thí 喻dụ 。 能năng 解giải 於ư 義nghĩa 。 然nhiên 其kỳ 所sở 論luận 不bất 出xuất 此thử 法pháp 。 論luận 者giả 言ngôn 。 已dĩ 說thuyết 如như 上thượng 諸chư 說thuyết 法Pháp 要yếu 。 此thử 論luận 要yếu 者giả 。 諸chư 論luận 之chi 本bổn 。 由do 此thử 論luận 故cố 廣quảng 生sanh 問vấn 答đáp 。 增tăng 長trưởng 智trí 慧tuệ 。 譬thí 如như 種chủng 子tử 。 若nhược 遇ngộ 良lương 地địa 根căn 莖hành 滋tư 茂mậu 。 若nhược 種chủng 惡ác 田điền 無vô 有hữu 果quả 實thật 。 此thử 法pháp 亦diệc 爾nhĩ 。 若nhược 有hữu 智trí 慧tuệ 。 能năng 善thiện 思tư 量lượng 。 則tắc 廣quảng 生sanh 諸chư 論luận 。 若nhược 愚ngu 癡si 人nhân 。 少thiểu 於ư 智trí 慧tuệ 。 雖tuy 習tập 此thử 論luận 。 不bất 能năng 通thông 達đạt 。 是thị 則tắc 不bất 名danh 。 真chân 善thiện 知tri 見kiến 。 是thị 故cố 諸chư 有hữu 欲dục 生sanh 實thật 智trí 。 分phân 別biệt 善thiện 惡ác 。 當đương 勤cần 修tu 習tập 。 此thử 正Chánh 法Pháp 論luận 。
方phương 便tiện 心tâm 論luận 一nhất 卷quyển
❖
Phiên âm: 18/3/2016 ◊ Cập nhật: 18/3/2016