中Trung 論Luận 卷quyển 第đệ 一nhất
Trung Luận ♦ Quyển 1
釋thích 僧Tăng 叡duệ 序tự
中trung 論luận 有hữu 五ngũ 百bách 偈kệ 。 龍long 樹thụ 菩Bồ 薩Tát 之chi 所sở 造tạo 也dã 以dĩ 中trung 為vi 名danh 者giả 。 照chiếu 其kỳ 實thật 也dã 。 以dĩ 論luận 為vi 稱xưng 者giả 。 盡tận 其kỳ 言ngôn 也dã 。 實thật 非phi 名danh 不bất 悟ngộ 。 故cố 寄ký 中trung 以dĩ 宣tuyên 之chi 。 言ngôn 非phi 釋thích 不bất 盡tận 。 故cố 假giả 論luận 以dĩ 明minh 之chi 。 其kỳ 實thật 既ký 宣tuyên 。 其kỳ 言ngôn 既ký 明minh 。 於ư 菩Bồ 薩Tát 之chi 行hạnh 。 道Đạo 場Tràng 之chi 照chiếu 。 朗lãng 然nhiên 懸huyền 解giải 矣hĩ 。 夫phu 滯trệ 惑hoặc 生sanh 於ư 倒đảo 見kiến 。 三tam 界giới 以dĩ 之chi 而nhi 淪luân 溺nịch 。 偏thiên 悟ngộ 起khởi 於ư 厭yếm 智trí 。 耿# 介giới 以dĩ 之chi 而nhi 致trí 乖quai 。 故cố 知tri 大đại 覺giác 在tại 乎hồ 曠khoáng 照chiếu 。 小tiểu 智trí 纏triền 乎hồ 隘ải 心tâm 。 照chiếu 之chi 不bất 曠khoáng 。 則tắc 不bất 足túc 以dĩ 夷di 有hữu 無vô 一nhất 道đạo 俗tục 。 知tri 之chi 不bất 盡tận 。 則tắc 未vị 可khả 以dĩ 涉thiệp 中trung 途đồ 泯mẫn 二nhị 際tế 。 道đạo 俗tục 之chi 不bất 夷di 。 二nhị 際tế 之chi 不bất 泯mẫn 。 菩Bồ 薩Tát 之chi 憂ưu 也dã 。 是thị 以dĩ 龍Long 樹Thụ 大Đại 士Sĩ 。 析tích 之chi 以dĩ 中trung 道đạo 。 使sử 惑hoặc 趣thú 之chi 徒đồ 望vọng 玄huyền 指chỉ 而nhi 一nhất 變biến 。 括quát 之chi 以dĩ 即tức 化hóa 。 令linh 玄huyền 悟ngộ 之chi 賓tân 喪táng 諮tư 詢tuân 於ư 朝triêu 徹triệt 。 蕩đãng 蕩đãng 焉yên 。 真chân 可khả 謂vị 坦thản 夷di 路lộ 於ư 沖# 階giai 。 敝tệ 玄huyền 門môn 於ư 宇vũ 內nội 。 扇thiên/phiến 慧tuệ 風phong 於ư 陳trần 枚mai 。 流lưu 甘cam 露lộ 於ư 枯khô 悴tụy 者giả 矣hĩ 。 夫phu 百bách 樑lương 之chi 搆câu 興hưng 。 則tắc 鄙bỉ 茅mao 茨tì 之chi 仄# 陋lậu 。 覩đổ 斯tư 論luận 之chi 宏hoành 曠khoáng 。 則tắc 知tri 偏thiên 悟ngộ 之chi 鄙bỉ 倍bội 。 幸hạnh 哉tai 此thử 區khu 之chi 赤xích 縣huyện 。 忽hốt 得đắc 移di 靈linh 鷲thứu 以dĩ 作tác 鎮trấn 。 險hiểm 陂bi 之chi 邊biên 情tình 。 乃nãi 蒙mông 流lưu 光quang 之chi 餘dư 惠huệ 。 而nhi 今kim 而nhi 後hậu 。 談đàm 道đạo 之chi 賢hiền 始thỉ 可khả 與dữ 論luận 實thật 矣hĩ 。 云vân 天Thiên 竺Trúc 諸chư 國quốc 。 敢cảm 預dự 學học 者giả 之chi 流lưu 。 無vô 不bất 翫ngoạn 味vị 斯tư 論luận 以dĩ 為vi 喉hầu 衿# 。 其kỳ 染nhiễm 翰hàn 申thân 釋thích 者giả 。 甚thậm 亦diệc 不bất 少thiểu 。 今kim 所sở 出xuất 者giả 。 是thị 天Thiên 竺Trúc 梵Phạm 志Chí 名danh 賓tân 伽già 羅la 。 秦tần 言ngôn 青thanh 目mục 之chi 所sở 釋thích 也dã 。 其kỳ 人nhân 雖tuy 信tín 解giải 深thâm 法Pháp 。 而nhi 辭từ 不bất 雅nhã 中trung 。 其kỳ 中trung 乖quai 闕khuyết 煩phiền 重trọng/trùng 者giả 。 法Pháp 師sư 皆giai 裁tài 而nhi 裨bì 之chi 。 於ư 經kinh 通thông 之chi 理lý 盡tận 矣hĩ 。 文văn 或hoặc 左tả 右hữu 未vị 盡tận 善thiện 也dã 。 百bách 論luận 治trị 外ngoại 以dĩ 閑nhàn 邪tà 。 斯tư 文văn 袪# 內nội 以dĩ 流lưu 滯trệ 。 大đại 智trí 釋thích 論luận 之chi 淵uyên 博bác 。 十thập 二nhị 門môn 觀quán 之chi 精tinh 詣nghệ 。 尋tầm 斯tư 四tứ 者giả 。 真chân 若nhược 日nhật 月nguyệt 入nhập 懷hoài 無vô 不bất 朗lãng 然nhiên 鑒giám 徹triệt 矣hĩ 。 予# 翫ngoạn 之chi 味vị 之chi 不bất 能năng 釋thích 手thủ 。 遂toại 復phục 忘vong 其kỳ 鄙bỉ 拙chuyết 。 託thác 悟ngộ 懷hoài 於ư 一nhất 序tự 。 并tinh 目mục 品phẩm 義nghĩa 題đề 之chi 於ư 首thủ 。 豈khởi 期kỳ 能năng 釋thích 耶da 。 蓋cái 是thị 欣hân 自tự 同đồng 之chi 懷hoài 耳nhĩ 。
中Trung 論Luận 觀Quán 因Nhân 緣Duyên 品Phẩm 第đệ 一nhất (# 十thập 六lục 偈kệ )#
☸ Phẩm :
龍long 樹thụ 菩Bồ 薩Tát 造tạo 梵Phạm 志Chí 青thanh 目mục 釋thích
姚Diêu 秦Tần 三tam 藏tạng 鳩Cưu 摩Ma 羅La 什Thập 譯dịch
不bất 生sanh 亦diệc 不bất 滅diệt 。 不bất 常thường 亦diệc 不bất 斷đoạn 。
不bất 一nhất 亦diệc 不bất 異dị 。 不bất 來lai 亦diệc 不bất 出xuất 。
能năng 說thuyết 是thị 因nhân 緣duyên 。 善thiện 滅diệt 諸chư 戲hí 論luận 。
我ngã 稽khể 首thủ 禮lễ 佛Phật 。 諸chư 說thuyết 中trung 第đệ 一nhất 。
問vấn 曰viết 。 何hà 故cố 造tạo 此thử 論luận 。
答đáp 曰viết 。
有hữu 人nhân 言ngôn 萬vạn 物vật 從tùng 大Đại 自Tự 在Tại 天Thiên 生sanh 。 有hữu 言ngôn 從tùng 韋vi 紐nữu 天thiên 生sanh 。 有hữu 言ngôn 從tùng 和hòa 合hợp 生sanh 。 有hữu 言ngôn 從tùng 時thời 生sanh 。 有hữu 言ngôn 從tùng 世thế 性tánh 生sanh 。 有hữu 言ngôn 從tùng 變biến 生sanh 。 有hữu 言ngôn 從tùng 自tự 然nhiên 生sanh 。 有hữu 言ngôn 從tùng 微vi 塵trần 生sanh 。 有hữu 如như 是thị 等đẳng 。 謬mậu 故cố 墮đọa 於ư 無vô 因nhân 邪tà 因nhân 斷đoạn 常thường 等đẳng 邪tà 見kiến 。 種chủng 種chủng 說thuyết 我ngã 我ngã 所sở 。 不bất 知tri 正Chánh 法Pháp 。 佛Phật 欲dục 斷đoạn 如như 是thị 等đẳng 諸chư 邪tà 見kiến 令linh 知tri 佛Phật 法Pháp 故cố 。 先tiên 於ư 聲Thanh 聞Văn 法Pháp 中trung 。 說thuyết 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 又hựu 為vi 已dĩ 習tập 行hành 有hữu 大đại 心tâm 堪kham 受thọ 深thâm 法Pháp 者giả 。 以dĩ 大Đại 乘Thừa 法Pháp 。 說thuyết 因nhân 緣duyên 相tương/tướng 。 所sở 謂vị 一nhất 切thiết 法pháp 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 不bất 一nhất 不bất 異dị 等đẳng 。 畢tất 竟cánh 空không 無vô 所sở 有hữu 。 如như 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 中trung 說thuyết 。
佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。
菩Bồ 薩Tát 坐tọa 道Đạo 場Tràng 時thời 。 觀quán 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 如như 虛hư 空không 不bất 可khả 盡tận 。 佛Phật 滅diệt 度độ 後hậu 。 後hậu 五ngũ 百bách 歲tuế 像tượng 法pháp 中trung 。 人nhân 根căn 轉chuyển 鈍độn 。 深thâm 著trước 諸chư 法pháp 。 求cầu 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 五ngũ 陰ấm 十thập 二nhị 入nhập 十thập 八bát 界giới 等đẳng 決quyết 定định 相tương/tướng 。 不bất 知tri 佛Phật 意ý 。 但đãn 著trước 文văn 字tự 。 聞văn 大Đại 乘Thừa 法Pháp 。 中trung 說thuyết 畢tất 竟cánh 空không 。 不bất 知tri 何hà 因nhân 緣duyên 故cố 空không 。 即tức 生sanh 疑nghi 見kiến 。 若nhược 都đô 畢tất 竟cánh 空không 。 云vân 何hà 分phân 別biệt 。 有hữu 罪tội 福phước 報báo 應ứng 等đẳng 。 如như 是thị 則tắc 無vô 世thế 諦đế 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦đế 。 取thủ 是thị 空không 相tướng 而nhi 起khởi 貪tham 著trước 。 於ư 畢tất 竟cánh 空không 中trung 。 生sanh 種chủng 種chủng 過quá 。 龍long 樹thụ 菩Bồ 薩Tát 為vì 是thị 等đẳng 故cố 。 造tạo 此thử 中trung 論luận 。
不bất 生sanh 亦diệc 不bất 滅diệt 。 不bất 常thường 亦diệc 不bất 斷đoạn 。
不bất 一nhất 亦diệc 不bất 異dị 。 不bất 來lai 亦diệc 不bất 出xuất 。
能năng 說thuyết 是thị 因nhân 緣duyên 。 善thiện 滅diệt 諸chư 戲hí 論luận 。
我ngã 稽khể 首thủ 禮lễ 佛Phật 。 諸chư 說thuyết 中trung 第đệ 一nhất 。
以dĩ 此thử 二nhị 偈kệ 讚tán 佛Phật 。 則tắc 已dĩ 略lược 說thuyết 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 問vấn 曰viết 。 諸chư 法pháp 無vô 量lượng 。 何hà 故cố 但đãn 以dĩ 此thử 八bát 事sự 破phá 。 答đáp 曰viết 法pháp 雖tuy 無vô 量lượng 。 略lược 說thuyết 八bát 事sự 則tắc 為vi 總tổng 破phá 一nhất 切thiết 法pháp 。 不bất 生sanh 者giả 。 諸chư 論luận 師sư 種chủng 種chủng 說thuyết 生sanh 相tương/tướng 。 或hoặc 謂vị 因nhân 果quả 一nhất 。 或hoặc 謂vị 因nhân 果quả 異dị 。 或hoặc 謂vị 因nhân 中trung 先tiên 有hữu 果quả 。 或hoặc 謂vị 因nhân 中trung 先tiên 無vô 果quả 。 或hoặc 謂vị 自tự 體thể 生sanh 。 或hoặc 謂vị 從tùng 他tha 生sanh 。 或hoặc 謂vị 共cộng 生sanh 。 或hoặc 謂vị 有hữu 生sanh 。 或hoặc 謂vị 無vô 生sanh 。 如như 是thị 等đẳng 說thuyết 。 生sanh 相tương/tướng 皆giai 不bất 然nhiên 。 此thử 事sự 後hậu 當đương 廣quảng 說thuyết 。 生sanh 相tương/tướng 決quyết 定định 不bất 可khả 得đắc 故cố 不bất 生sanh 。 不bất 滅diệt 者giả 。 若nhược 無vô 生sanh 何hà 得đắc 有hữu 滅diệt 。 以dĩ 無vô 生sanh 無vô 滅diệt 故cố 。 餘dư 六lục 事sự 亦diệc 無vô 問vấn 曰viết 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 已dĩ 總tổng 破phá 一nhất 切thiết 法pháp 。 何hà 故cố 復phục 說thuyết 六lục 事sự 。
答đáp 曰viết 。
為vi 成thành 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 義nghĩa 故cố 。 有hữu 人nhân 不bất 受thọ 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 而nhi 信tín 不bất 常thường 不bất 斷đoạn 。 若nhược 深thâm 求cầu 不bất 常thường 不bất 斷đoạn 。 即tức 是thị 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。
何hà 以dĩ 故cố 。 法pháp 若nhược 實thật 有hữu 則tắc 不bất 應ưng 無vô 。 先tiên 有hữu 今kim 無vô 。 是thị 即tức 為vi 斷đoạn 。 若nhược 先tiên 有hữu 性tánh 是thị 則tắc 為vi 常thường 。 是thị 故cố 說thuyết 不bất 常thường 不bất 斷đoạn 。 即tức 入nhập 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 義nghĩa 。 有hữu 人nhân 雖tuy 聞văn 四tứ 種chủng 破phá 諸chư 法pháp 。 猶do 以dĩ 四tứ 門môn 成thành 諸chư 法pháp 。 是thị 亦diệc 不bất 然nhiên 。 若nhược 一nhất 則tắc 無vô 緣duyên 。 若nhược 異dị 則tắc 無vô 相tướng 續tục 。 後hậu 當đương 種chủng 種chủng 破phá 。 是thị 故cố 復phục 說thuyết 。 不bất 一nhất 不bất 異dị 。 有hữu 人nhân 雖tuy 聞văn 六lục 種chủng 破phá 諸chư 法pháp 。 猶do 以dĩ 來lai 出xuất 成thành 諸chư 法pháp 。 來lai 者giả 。 言ngôn 諸chư 法pháp 從tùng 自tự 在tại 天thiên 世thế 性tánh 微vi 塵trần 等đẳng 來lai 。 出xuất 者giả 。 還hoàn 去khứ 至chí 本bổn 處xứ 。
復phục 次thứ 萬vạn 物vật 無vô 生sanh 。
何hà 以dĩ 故cố 。 世thế 間gian 現hiện 見kiến 故cố 。 世thế 間gian 眼nhãn 見kiến 劫kiếp 初sơ 穀cốc 不bất 生sanh 。
何hà 以dĩ 故cố 。 離ly 劫kiếp 初sơ 穀cốc 。 今kim 穀cốc 不bất 可khả 得đắc 。 若nhược 離ly 劫kiếp 初sơ 穀cốc 有hữu 今kim 穀cốc 者giả 。 則tắc 應ưng 有hữu 生sanh 。 而nhi 實thật 不bất 爾nhĩ 。 是thị 故cố 不bất 生sanh 。 問vấn 曰viết 若nhược 不bất 生sanh 則tắc 應ưng 滅diệt 。 答đáp 曰viết 不bất 滅diệt 。
何hà 以dĩ 故cố 。 世thế 間gian 現hiện 見kiến 故cố 。 世thế 間gian 眼nhãn 見kiến 劫kiếp 初sơ 穀cốc 不bất 滅diệt 。 若nhược 滅diệt 今kim 不bất 應ưng 有hữu 穀cốc 而nhi 實thật 有hữu 穀cốc 。 是thị 故cố 不bất 滅diệt 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 不bất 滅diệt 則tắc 應ưng 常thường 。 答đáp 曰viết 不bất 常thường 。
何hà 以dĩ 故cố 。 世thế 間gian 現hiện 見kiến 故cố 。 世thế 間gian 眼nhãn 見kiến 萬vạn 物vật 不bất 常thường 。 如như 穀cốc 芽nha 時thời 種chủng 則tắc 變biến 壞hoại 。 是thị 故cố 不bất 常thường 。 問vấn 曰viết 若nhược 不bất 常thường 則tắc 應ưng 斷đoạn 。 答đáp 曰viết 不bất 斷đoạn 。
何hà 以dĩ 故cố 。 世thế 間gian 現hiện 見kiến 故cố 。 世thế 間gian 眼nhãn 見kiến 萬vạn 物vật 不bất 斷đoạn 。 如như 從tùng 穀cốc 有hữu 芽nha 。 是thị 故cố 不bất 斷đoạn 。 若nhược 斷đoạn 不bất 應ưng 相tương 續tục 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 爾nhĩ 者giả 萬vạn 物vật 是thị 一nhất 。 答đáp 曰viết 不bất 一nhất 。
何hà 以dĩ 故cố 。 世thế 間gian 現hiện 見kiến 故cố 。 世thế 間gian 眼nhãn 見kiến 萬vạn 物vật 不bất 一nhất 。 如như 穀cốc 不bất 作tác 芽nha 芽nha 不bất 作tác 穀cốc 。 若nhược 穀cốc 作tác 芽nha 芽nha 作tác 穀cốc 者giả 。 應ưng 是thị 一nhất 。 而nhi 實thật 不bất 爾nhĩ 。 是thị 故cố 不bất 一nhất 。 問vấn 曰viết 若nhược 不bất 一nhất 則tắc 應ưng 異dị 。 答đáp 曰viết 不bất 異dị 。
何hà 以dĩ 故cố 。 世thế 間gian 現hiện 見kiến 故cố 。 世thế 間gian 眼nhãn 見kiến 萬vạn 物vật 不bất 異dị 。 若nhược 異dị 者giả 。 何hà 故cố 分phân 別biệt 穀cốc 芽nha 穀cốc 莖hành 穀cốc 葉diệp 。 不bất 說thuyết 樹thụ 芽nha 樹thụ 莖hành 樹thụ 葉diệp 。 是thị 故cố 不bất 異dị 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 不bất 異dị 應ưng 有hữu 來lai 。 答đáp 曰viết 無vô 來lai 何hà 以dĩ 故cố 。 世thế 間gian 現hiện 見kiến 故cố 。 世thế 間gian 眼nhãn 見kiến 萬vạn 物vật 不bất 來lai 。 如như 穀cốc 子tử 中trung 芽nha 。 無vô 所sở 從tùng 來lai 。 若nhược 來lai 者giả 。 芽nha 應ưng 從tùng 餘dư 處xứ 來lai 。 如như 鳥điểu 來lai 栖tê 樹thụ 。 而nhi 實thật 不bất 爾nhĩ 。 是thị 故cố 不bất 來lai 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 不bất 來lai 應ưng 有hữu 出xuất 。 答đáp 曰viết 不bất 出xuất 。
何hà 以dĩ 故cố 。 世thế 間gian 現hiện 見kiến 故cố 。 世thế 間gian 眼nhãn 見kiến 萬vạn 物vật 不bất 出xuất 。 若nhược 有hữu 出xuất 。 應ưng 見kiến 芽nha 從tùng 穀cốc 出xuất 。 如như 蛇xà 從tùng 穴huyệt 出xuất 。 而nhi 實thật 不bất 爾nhĩ 。 是thị 故cố 不bất 出xuất 。 問vấn 曰viết 。 汝nhữ 雖tuy 釋thích 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 義nghĩa 。 我ngã 欲dục 聞văn 造tạo 論luận 者giả 所sở 說thuyết 。
答đáp 曰viết 。
諸chư 法pháp 不bất 自tự 生sanh 。 亦diệc 不bất 從tùng 他tha 生sanh 。
不bất 共cộng 不bất 無vô 因nhân 。 是thị 故cố 知tri 無vô 生sanh 。
不bất 自tự 生sanh 者giả 。 萬vạn 物vật 無vô 有hữu 。 從tùng 自tự 體thể 生sanh 。 必tất 待đãi 眾chúng 因nhân 。
復phục 次thứ 若nhược 從tùng 自tự 體thể 生sanh 。 則tắc 一nhất 法pháp 有hữu 二nhị 體thể 。 一nhất 謂vị 生sanh 。 二nhị 謂vị 生sanh 者giả 。 若nhược 離ly 餘dư 因nhân 從tùng 自tự 體thể 生sanh 者giả 。 則tắc 無vô 因nhân 無vô 緣duyên 。 又hựu 生sanh 更cánh 有hữu 生sanh 生sanh 則tắc 無vô 窮cùng 。 自tự 無vô 故cố 他tha 亦diệc 無vô 。
何hà 以dĩ 故cố 。 有hữu 自tự 故cố 有hữu 他tha 。 若nhược 不bất 從tùng 自tự 生sanh 。 亦diệc 不bất 從tùng 他tha 生sanh 。 共cộng 生sanh 則tắc 有hữu 二nhị 過quá 。 自tự 生sanh 他tha 生sanh 故cố 。 若nhược 無vô 因nhân 而nhi 有hữu 萬vạn 物vật 者giả 。 是thị 則tắc 為vi 常thường 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 無vô 因nhân 則tắc 無vô 果quả 。 若nhược 無vô 因nhân 有hữu 果quả 者giả 。 布bố 施thí 持trì 戒giới 等đẳng 。 應ưng 墮đọa 地địa 獄ngục 。 十thập 惡ác 五ngũ 逆nghịch 。 應ưng 當đương 生sanh 天thiên 。 以dĩ 無vô 因nhân 故cố 。
復phục 次thứ 。
如như 諸chư 法pháp 自tự 性tánh 。 不bất 在tại 於ư 緣duyên 中trung 。
以dĩ 無vô 自tự 性tánh 故cố 。 他tha 性tánh 亦diệc 復phục 無vô 。
諸chư 法pháp 自tự 性tánh 。 不bất 在tại 眾chúng 緣duyên 中trung 。 但đãn 眾chúng 緣duyên 和hòa 合hợp 。 故cố 得đắc 名danh 字tự 。 自tự 性tánh 即tức 是thị 自tự 體thể 。 眾chúng 緣duyên 中trung 無vô 自tự 性tánh 。 自tự 性tánh 無vô 故cố 不bất 自tự 生sanh 。 自tự 性tánh 無vô 故cố 他tha 性tánh 亦diệc 無vô 。
何hà 以dĩ 故cố 。 因nhân 自tự 性tánh 有hữu 他tha 性tánh 。 他tha 性tánh 於ư 他tha 亦diệc 是thị 自tự 性tánh 。 若nhược 破phá 自tự 性tánh 即tức 破phá 他tha 性tánh 。 是thị 故cố 不bất 應ưng 。 從tùng 他tha 性tánh 生sanh 。 若nhược 破phá 自tự 性tánh 他tha 性tánh 即tức 破phá 共cộng 義nghĩa 。 無vô 因nhân 則tắc 有hữu 大đại 過quá 。 有hữu 因nhân 尚thượng 可khả 破phá 。 何hà 況huống 無vô 因nhân 。 於ư 四tứ 句cú 中trung 。 生sanh 不bất 可khả 得đắc 。 是thị 故cố 不bất 生sanh 。 問vấn 曰viết 。 阿a 毘tỳ 曇đàm 人nhân 言ngôn 。 諸chư 法pháp 從tùng 四tứ 緣duyên 生sanh 。 云vân 何hà 言ngôn 不bất 生sanh 。 何hà 謂vị 四tứ 緣duyên 。
因nhân 緣duyên 次thứ 第đệ 緣duyên 。 緣duyên 緣duyên 增tăng 上thượng 緣duyên 。
四tứ 緣duyên 生sanh 諸chư 法pháp 。 更cánh 無vô 第đệ 五ngũ 緣duyên 。
一nhất 切thiết 所sở 有hữu 緣duyên 。 皆giai 攝nhiếp 在tại 四tứ 緣duyên 。 以dĩ 是thị 四tứ 緣duyên 萬vạn 物vật 得đắc 生sanh 。 因nhân 緣duyên 名danh 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 法pháp 。 次thứ 第đệ 緣duyên 除trừ 過quá 去khứ 現hiện 在tại 。 阿A 羅La 漢Hán 最tối 後hậu 心tâm 心tâm 數số 法pháp 。 餘dư 過quá 去khứ 現hiện 在tại 。 心tâm 心tâm 數số 法pháp 。 緣duyên 緣duyên 增tăng 上thượng 緣duyên 一nhất 切thiết 法pháp 。
答đáp 曰viết 。
果quả 為vi 從tùng 緣duyên 生sanh 。 為vi 從tùng 非phi 緣duyên 生sanh 。
是thị 緣duyên 為vi 有hữu 果quả 。 是thị 緣duyên 為vi 無vô 果quả 。
若nhược 謂vị 有hữu 果quả 。 是thị 果quả 為vi 從tùng 緣duyên 生sanh 。 為vi 從tùng 非phi 緣duyên 生sanh 。 若nhược 謂vị 有hữu 緣duyên 。 是thị 緣duyên 為vi 有hữu 果quả 為vi 無vô 果quả 。 二nhị 俱câu 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。
因nhân 是thị 法pháp 生sanh 果quả 。 是thị 法pháp 名danh 為vi 緣duyên 。
若nhược 是thị 果quả 未vị 生sanh 。 何hà 不bất 名danh 非phi 緣duyên 。
諸chư 緣duyên 無vô 決quyết 定định 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 果quả 未vị 生sanh 。 是thị 時thời 不bất 名danh 為vi 緣duyên 。 但đãn 眼nhãn 見kiến 從tùng 緣duyên 生sanh 果quả 。 故cố 名danh 之chi 為vi 緣duyên 。 緣duyên 成thành 由do 於ư 果quả 。 以dĩ 果quả 後hậu 緣duyên 先tiên 故cố 。 若nhược 未vị 有hữu 果quả 何hà 得đắc 名danh 為vi 緣duyên 。 如như 瓶bình 以dĩ 水thủy 土thổ/độ 和hòa 合hợp 故cố 有hữu 瓶bình 生sanh 。 見kiến 瓶bình 緣duyên 知tri 水thủy 土thổ/độ 等đẳng 是thị 瓶bình 緣duyên 。 若nhược 瓶bình 未vị 生sanh 時thời 。 何hà 以dĩ 不bất 名danh 水thủy 土thổ/độ 等đẳng 為vi 非phi 緣duyên 。 是thị 故cố 果quả 不bất 從tùng 緣duyên 生sanh 。 緣duyên 尚thượng 不bất 生sanh 。 何hà 況huống 非phi 緣duyên 。
復phục 次thứ 。
果quả 先tiên 於ư 緣duyên 中trung 。 有hữu 無vô 俱câu 不bất 可khả 。
先tiên 無vô 為vi 誰thùy 緣duyên 。 先tiên 有hữu 何hà 用dụng 緣duyên 。
緣duyên 中trung 先tiên 非phi 有hữu 果quả 非phi 無vô 果quả 。 若nhược 先tiên 有hữu 果quả 不bất 名danh 為vi 緣duyên 。 果quả 先tiên 有hữu 故cố 。 若nhược 先tiên 無vô 果quả 亦diệc 不bất 名danh 為vi 緣duyên 。 不bất 生sanh 餘dư 物vật 故cố 。 問vấn 曰viết 。 已dĩ 總tổng 破phá 一nhất 切thiết 因nhân 緣duyên 。 今kim 欲dục 聞văn 一nhất 一nhất 破phá 諸chư 緣duyên 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 果quả 非phi 有hữu 生sanh 。 亦diệc 復phục 非phi 無vô 生sanh 。
亦diệc 非phi 有hữu 無vô 生sanh 。 何hà 得đắc 言ngôn 有hữu 緣duyên 。
若nhược 緣duyên 能năng 生sanh 果quả 。 應ưng 有hữu 三tam 種chủng 。 若nhược 有hữu 若nhược 無vô 若nhược 有hữu 無vô 。 如như 先tiên 偈kệ 中trung 說thuyết 。 緣duyên 中trung 若nhược 先tiên 有hữu 果quả 不bất 應ưng 言ngôn 生sanh 。 以dĩ 先tiên 有hữu 故cố 。 若nhược 先tiên 無vô 果quả 不bất 應ưng 言ngôn 生sanh 。 以dĩ 先tiên 無vô 故cố 。 亦diệc 應ưng 與dữ 非phi 緣duyên 同đồng 故cố 。 有hữu 無vô 亦diệc 不bất 生sanh 者giả 。 有hữu 無vô 名danh 為vi 半bán 有hữu 半bán 無vô 。 二nhị 俱câu 有hữu 過quá 。 又hựu 有hữu 與dữ 無vô 相tướng 違vi 。 無vô 與dữ 有hữu 相tương 違vi 。 何hà 得đắc 一nhất 法pháp 有hữu 二nhị 相tướng 。 如như 是thị 三tam 種chủng 。 求cầu 果quả 生sanh 相tướng 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 云vân 何hà 言ngôn 有hữu 因nhân 緣duyên 。 次thứ 第đệ 緣duyên 者giả 。
果quả 若nhược 未vị 生sanh 時thời 。 則tắc 不bất 應ưng 有hữu 滅diệt 。
滅diệt 法pháp 何hà 能năng 緣duyên 。 故cố 無vô 次thứ 第đệ 緣duyên 。
諸chư 心tâm 心tâm 數số 法pháp 。 於ư 三tam 世thế 中trung 次thứ 第đệ 生sanh 。 現hiện 在tại 心tâm 心tâm 數số 法pháp 滅diệt 。 與dữ 未vị 來lai 心tâm 作tác 次thứ 第đệ 緣duyên 。 未vị 來lai 法pháp 未vị 生sanh 。 與dữ 誰thùy 作tác 次thứ 第đệ 緣duyên 。 若nhược 未vị 來lai 法pháp 已dĩ 有hữu 即tức 是thị 生sanh 。 何hà 用dụng 次thứ 第đệ 緣duyên 。 現hiện 在tại 心tâm 心tâm 數số 法pháp 。 無vô 有hữu 住trụ 時thời 。 若nhược 不bất 住trụ 何hà 能năng 為vi 次thứ 第đệ 緣duyên 。 若nhược 有hữu 住trụ 則tắc 。 非phi 有hữu 為vi 法pháp 。
何hà 以dĩ 故cố 。 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 法pháp 。 常thường 有hữu 滅diệt 相tương/tướng 故cố 。 若nhược 滅diệt 已dĩ 則tắc 不bất 能năng 與dữ 。 作tác 次thứ 第đệ 緣duyên 。 若nhược 言ngôn 滅diệt 法pháp 猶do 有hữu 則tắc 是thị 常thường 。 若nhược 常thường 則tắc 無vô 罪tội 福phước 等đẳng 。 若nhược 謂vị 滅diệt 時thời 能năng 與dữ 作tác 次thứ 第đệ 緣duyên 。 滅diệt 時thời 半bán 滅diệt 半bán 未vị 滅diệt 。 更cánh 無vô 第đệ 三tam 法pháp 。 名danh 為vi 滅diệt 時thời 。 又hựu 佛Phật 說thuyết 。 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 法pháp 念niệm 念niệm 滅diệt 。 無vô 一nhất 念niệm 時thời 住trụ 。 云vân 何hà 言ngôn 現hiện 在tại 法pháp 有hữu 欲dục 滅diệt 未vị 欲dục 滅diệt 。 汝nhữ 謂vị 一nhất 念niệm 中trung 無vô 是thị 欲dục 滅diệt 未vị 欲dục 滅diệt 。 則tắc 破phá 自tự 法pháp 。 汝nhữ 阿a 毘tỳ 曇đàm 說thuyết 。 有hữu 滅diệt 法pháp 有hữu 不bất 滅diệt 法pháp 。 有hữu 欲dục 滅diệt 法pháp 有hữu 不bất 欲dục 滅diệt 法pháp 。 欲dục 滅diệt 法pháp 者giả 。 現hiện 在tại 法pháp 將tương 欲dục 滅diệt 。 未vị 欲dục 滅diệt 法pháp 者giả 。 除trừ 現hiện 在tại 將tương 欲dục 滅diệt 法pháp 。 餘dư 現hiện 在tại 法pháp 及cập 過quá 去khứ 未vị 來lai 無vô 為vi 法pháp 。 是thị 名danh 不bất 欲dục 滅diệt 法pháp 。 是thị 故cố 無vô 次thứ 第đệ 緣duyên 。 緣duyên 緣duyên 者giả 。
如như 諸chư 佛Phật 所sở 說thuyết 。 真chân 實thật 微vi 妙diệu 法pháp 。
於ư 此thử 無vô 緣duyên 法pháp 。 云vân 何hà 有hữu 緣duyên 緣duyên 。
佛Phật 說thuyết 。 大Đại 乘Thừa 諸chư 法pháp 。 若nhược 有hữu 色sắc 無vô 色sắc 。 有hữu 形hình 無vô 形hình 。 有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 。 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 等đẳng 諸chư 法pháp 相tướng 入nhập 於ư 法pháp 性tánh 。 一nhất 切thiết 皆giai 空không 。 無vô 相tướng 無vô 緣duyên 。 譬thí 如như 眾chúng 流lưu 入nhập 海hải 。 同đồng 為vi 一nhất 味vị 。 實thật 法pháp 可khả 信tín 隨tùy 宜nghi 所sở 說thuyết 。 不bất 可khả 為vi 實thật 。 是thị 故cố 無vô 緣duyên 緣duyên 。 增tăng 上thượng 緣duyên 者giả 。
諸chư 法pháp 無vô 自tự 性tánh 。 故cố 無vô 有hữu 有hữu 相tương/tướng 。
說thuyết 有hữu 是thị 事sự 故cố 。 是thị 事sự 有hữu 不bất 然nhiên 。
經kinh 說thuyết 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 是thị 事sự 有hữu 故cố 是thị 事sự 有hữu 。 此thử 則tắc 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 諸chư 法pháp 從tùng 眾chúng 緣duyên 生sanh 。 故cố 自tự 無vô 定định 性tánh 。 自tự 無vô 定định 性tánh 故cố 無vô 有hữu 有hữu 相tương/tướng 。 有hữu 相tương/tướng 無vô 故cố 。 何hà 得đắc 言ngôn 是thị 事sự 有hữu 故cố 是thị 事sự 有hữu 。 是thị 故cố 無vô 增tăng 上thượng 緣duyên 。 佛Phật 隨tùy 凡phàm 夫phu 分phân 別biệt 有hữu 無vô 故cố 說thuyết 。
復phục 次thứ 。
略lược 廣quảng 因nhân 緣duyên 中trung 。 求cầu 果quả 不bất 可khả 得đắc 。
因nhân 緣duyên 中trung 若nhược 無vô 。 云vân 何hà 從tùng 緣duyên 出xuất 。
略lược 者giả 。 於ư 和hòa 合hợp 因nhân 緣duyên 中trung 無vô 果quả 。 廣quảng 者giả 。 於ư 一nhất 一nhất 緣duyên 中trung 亦diệc 無vô 果quả 。 若nhược 略lược 廣quảng 因nhân 緣duyên 中trung 無vô 果quả 。 云vân 何hà 言ngôn 果quả 從tùng 因nhân 緣duyên 出xuất 。
復phục 次thứ 。
若nhược 謂vị 緣duyên 無vô 果quả 。 而nhi 從tùng 緣duyên 中trung 出xuất 。
是thị 果quả 何hà 不bất 從tùng 。 非phi 緣duyên 中trung 而nhi 出xuất 。
若nhược 因nhân 緣duyên 中trung 求cầu 果quả 不bất 可khả 得đắc 。 何hà 故cố 不bất 從tùng 非phi 緣duyên 出xuất 。 如như 泥nê 中trung 無vô 瓶bình 。 何hà 故cố 不bất 從tùng 乳nhũ 中trung 出xuất 。
復phục 次thứ 。
若nhược 果quả 從tùng 緣duyên 生sanh 。 是thị 緣duyên 無vô 自tự 性tánh 。
從tùng 無vô 自tự 性tánh 生sanh 。 何hà 得đắc 從tùng 緣duyên 生sanh 。
果quả 不bất 從tùng 緣duyên 生sanh 。 不bất 從tùng 非phi 緣duyên 生sanh 。
以dĩ 果quả 無vô 有hữu 故cố 。 緣duyên 非phi 緣duyên 亦diệc 無vô 。
果quả 從tùng 眾chúng 緣duyên 生sanh 。 是thị 緣duyên 無vô 自tự 性tánh 。 若nhược 無vô 自tự 性tánh 則tắc 無vô 法pháp 。 無vô 法pháp 何hà 能năng 生sanh 。 是thị 故cố 果quả 不bất 從tùng 緣duyên 生sanh 。 不bất 從tùng 非phi 緣duyên 生sanh 者giả 。 破phá 緣duyên 故cố 說thuyết 非phi 緣duyên 。 實thật 無vô 非phi 緣duyên 法pháp 。 是thị 故cố 不bất 從tùng 非phi 緣duyên 生sanh 。 若nhược 不bất 從tùng 二nhị 生sanh 。 是thị 則tắc 無vô 果quả 。 無vô 果quả 故cố 緣duyên 非phi 緣duyên 亦diệc 無vô 。
中Trung 論Luận 觀Quán 去Khứ 來Lai 品Phẩm 第đệ 二nhị (# 二nhị 十thập 五ngũ 偈kệ )#
☸ Phẩm :
問vấn 曰viết 。 世thế 間gian 眼nhãn 見kiến 三tam 時thời 有hữu 作tác 。 已dĩ 去khứ 未vị 去khứ 去khứ 時thời 。 以dĩ 有hữu 作tác 故cố 當đương 知tri 有hữu 諸chư 法pháp 。
答đáp 曰viết 。
已dĩ 去khứ 無vô 有hữu 去khứ 。 未vị 去khứ 亦diệc 無vô 去khứ 。
離ly 已dĩ 去khứ 未vị 去khứ 。 去khứ 時thời 亦diệc 無vô 去khứ 。
已dĩ 去khứ 無vô 有hữu 去khứ 已dĩ 去khứ 故cố 。 若nhược 離ly 去khứ 有hữu 去khứ 業nghiệp 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 未vị 去khứ 亦diệc 無vô 去khứ 。 未vị 有hữu 去khứ 法pháp 故cố 。 去khứ 時thời 名danh 半bán 去khứ 半bán 未vị 去khứ 。 不bất 離ly 已dĩ 去khứ 未vị 去khứ 故cố 。 問vấn 曰viết 。
動động 處xứ 則tắc 有hữu 去khứ 。 此thử 中trung 有hữu 去khứ 時thời 。
非phi 已dĩ 去khứ 未vị 去khứ 。 是thị 故cố 去khứ 時thời 去khứ 。
隨tùy 有hữu 作tác 業nghiệp 處xứ 。 是thị 中trung 應ưng 有hữu 去khứ 。 眼nhãn 見kiến 去khứ 時thời 中trung 有hữu 作tác 業nghiệp 。 已dĩ 去khứ 中trung 作tác 業nghiệp 已dĩ 滅diệt 。 未vị 去khứ 中trung 未vị 有hữu 作tác 業nghiệp 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 去khứ 時thời 有hữu 去khứ 。
答đáp 曰viết 。
云vân 何hà 於ư 去khứ 時thời 。 而nhi 當đương 有hữu 去khứ 法pháp 。
若nhược 離ly 於ư 去khứ 法pháp 。 去khứ 時thời 不bất 可khả 得đắc 。
去khứ 時thời 有hữu 去khứ 法pháp 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 離ly 去khứ 法pháp 去khứ 時thời 不bất 可khả 得đắc 。 若nhược 離ly 去khứ 法pháp 有hữu 去khứ 時thời 者giả 。 應ưng 去khứ 時thời 中trung 有hữu 去khứ 。 如như 器khí 中trung 有hữu 果quả 。
復phục 次thứ 。
若nhược 言ngôn 去khứ 時thời 去khứ 。 是thị 人nhân 則tắc 有hữu 咎cữu 。
離ly 去khứ 有hữu 去khứ 時thời 。 去khứ 時thời 獨độc 去khứ 故cố 。
若nhược 謂vị 已dĩ 去khứ 未vị 去khứ 中trung 無vô 去khứ 。 去khứ 時thời 實thật 有hữu 去khứ 者giả 。 是thị 人nhân 則tắc 有hữu 咎cữu 。 若nhược 離ly 去khứ 法pháp 有hữu 去khứ 時thời 。 則tắc 不bất 相tương 因nhân 待đãi 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 說thuyết 去khứ 時thời 有hữu 去khứ 。 是thị 則tắc 為vi 二nhị 。 而nhi 實thật 不bất 爾nhĩ 。 是thị 故cố 不bất 得đắc 。 言ngôn 離ly 去khứ 有hữu 去khứ 時thời 。
復phục 次thứ 。
若nhược 去khứ 時thời 有hữu 去khứ 。 則tắc 有hữu 二nhị 種chủng 去khứ 。
一nhất 謂vị 為vi 去khứ 時thời 。 二nhị 謂vị 去khứ 時thời 去khứ 。
若nhược 謂vị 去khứ 時thời 有hữu 去khứ 是thị 則tắc 有hữu 過quá 。 所sở 謂vị 有hữu 二nhị 去khứ 。 一nhất 者giả 因nhân 去khứ 有hữu 去khứ 時thời 。 二nhị 者giả 去khứ 時thời 中trung 有hữu 去khứ 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 有hữu 二nhị 去khứ 有hữu 何hà 咎cữu 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 有hữu 二nhị 去khứ 法pháp 。 則tắc 有hữu 二nhị 去khứ 者giả 。
以dĩ 離ly 於ư 去khứ 者giả 。 去khứ 法pháp 不bất 可khả 得đắc 。
若nhược 有hữu 二nhị 去khứ 法pháp 。 則tắc 有hữu 二nhị 去khứ 者giả 。
何hà 以dĩ 故cố 。 因nhân 去khứ 法pháp 有hữu 去khứ 者giả 故cố 。 一nhất 人nhân 有hữu 二nhị 去khứ 二nhị 去khứ 者giả 。 此thử 則tắc 不bất 然nhiên 。 是thị 故cố 去khứ 時thời 亦diệc 無vô 去khứ 。 問vấn 曰viết 。 離ly 去khứ 者giả 無vô 去khứ 法pháp 可khả 爾nhĩ 。 今kim 三tam 時thời 中trung 定định 有hữu 去khứ 者giả 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 離ly 於ư 去khứ 者giả 。 去khứ 法pháp 不bất 可khả 得đắc 。
以dĩ 無vô 去khứ 法pháp 故cố 。 何hà 得đắc 有hữu 去khứ 者giả 。
若nhược 離ly 於ư 去khứ 者giả 。 則tắc 去khứ 法pháp 不bất 可khả 得đắc 。 今kim 云vân 何hà 於ư 無vô 去khứ 法pháp 中trung 。 言ngôn 三tam 時thời 定định 有hữu 去khứ 者giả 。
復phục 次thứ 。
去khứ 者giả 則tắc 不bất 去khứ 。 不bất 去khứ 者giả 不bất 去khứ 。
離ly 去khứ 不bất 去khứ 者giả 。 無vô 第đệ 三tam 去khứ 者giả 。
無vô 有hữu 去khứ 者giả 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 有hữu 去khứ 者giả 。 則tắc 有hữu 二nhị 種chủng 。 若nhược 去khứ 者giả 若nhược 不bất 去khứ 者giả 。 若nhược 離ly 是thị 二nhị 。 無vô 第đệ 三tam 去khứ 者giả 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 去khứ 者giả 去khứ 有hữu 何hà 咎cữu 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 言ngôn 去khứ 者giả 去khứ 。 云vân 何hà 有hữu 此thử 義nghĩa 。
若nhược 離ly 於ư 去khứ 法pháp 。 去khứ 者giả 不bất 可khả 得đắc 。
若nhược 謂vị 定định 有hữu 去khứ 者giả 用dụng 去khứ 法pháp 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 離ly 去khứ 法pháp 。 去khứ 者giả 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 若nhược 離ly 去khứ 者giả 定định 有hữu 去khứ 法pháp 。 則tắc 去khứ 者giả 能năng 用dụng 去khứ 法pháp 。 而nhi 實thật 不bất 爾nhĩ 。
復phục 次thứ 。
若nhược 去khứ 者giả 有hữu 去khứ 。 則tắc 有hữu 二nhị 種chủng 去khứ 。
一nhất 謂vị 去khứ 者giả 去khứ 。 二nhị 謂vị 去khứ 法pháp 去khứ 。
若nhược 言ngôn 去khứ 者giả 用dụng 去khứ 法pháp 。 則tắc 有hữu 二nhị 過quá 。 於ư 一nhất 去khứ 者giả 中trung 而nhi 有hữu 二nhị 去khứ 。 一nhất 以dĩ 去khứ 法pháp 成thành 去khứ 者giả 。 二nhị 以dĩ 去khứ 者giả 成thành 去khứ 法pháp 。 去khứ 者giả 成thành 已dĩ 然nhiên 後hậu 用dụng 去khứ 法pháp 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 是thị 故cố 先tiên 三tam 時thời 中trung 。 謂vị 定định 有hữu 去khứ 者giả 用dụng 去khứ 法pháp 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。
復phục 次thứ 。
若nhược 謂vị 去khứ 者giả 去khứ 。 是thị 人nhân 則tắc 有hữu 咎cữu 。
離ly 去khứ 有hữu 去khứ 者giả 。 說thuyết 去khứ 者giả 有hữu 去khứ 。
若nhược 人nhân 說thuyết 去khứ 者giả 能năng 用dụng 去khứ 法pháp 。 是thị 人nhân 則tắc 有hữu 咎cữu 。 離ly 去khứ 法pháp 有hữu 去khứ 者giả 。
何hà 以dĩ 故cố 。 說thuyết 去khứ 者giả 用dụng 去khứ 法pháp 。 是thị 為vi 先tiên 有hữu 去khứ 者giả 後hậu 有hữu 去khứ 法pháp 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 是thị 故cố 三tam 時thời 中trung 無vô 有hữu 去khứ 者giả 。
復phục 次thứ 若nhược 決quyết 定định 有hữu 去khứ 有hữu 去khứ 者giả 。 應ưng 有hữu 初sơ 發phát 。 而nhi 於ư 三tam 時thời 中trung 。 求cầu 發phát 不bất 可khả 得đắc 。
何hà 以dĩ 故cố 。
已dĩ 去khứ 中trung 無vô 發phát 。 未vị 去khứ 中trung 無vô 發phát 。
去khứ 時thời 中trung 無vô 發phát 。 何hà 處xứ 當đương 有hữu 發phát 。
何hà 以dĩ 故cố 。 三tam 時thời 中trung 無vô 發phát 。
未vị 發phát 無vô 去khứ 時thời 。 亦diệc 無vô 有hữu 已dĩ 去khứ 。
是thị 二nhị 應ưng 有hữu 發phát 。 未vị 去khứ 何hà 有hữu 發phát 。
無vô 去khứ 無vô 未vị 去khứ 。 亦diệc 復phục 無vô 去khứ 時thời 。
一nhất 切thiết 無vô 有hữu 發phát 。 何hà 故cố 而nhi 分phân 別biệt 。
若nhược 人nhân 未vị 發phát 則tắc 無vô 去khứ 時thời 。 亦diệc 無vô 已dĩ 去khứ 。 若nhược 有hữu 發phát 當đương 在tại 二nhị 處xứ 。 去khứ 時thời 已dĩ 去khứ 中trung 。 二nhị 俱câu 不bất 然nhiên 。 未vị 去khứ 時thời 未vị 有hữu 發phát 故cố 。 未vị 去khứ 中trung 何hà 有hữu 發phát 。 發phát 無vô 故cố 無vô 去khứ 。 無vô 去khứ 故cố 無vô 去khứ 者giả 。 何hà 得đắc 有hữu 已dĩ 去khứ 未vị 去khứ 去khứ 時thời 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 無vô 去khứ 無vô 去khứ 者giả 。 應ưng 有hữu 住trụ 住trụ 者giả 。
答đáp 曰viết 。
去khứ 者giả 則tắc 不bất 住trụ 。 不bất 去khứ 者giả 不bất 住trụ 。
離ly 去khứ 不bất 去khứ 者giả 。 何hà 有hữu 第đệ 三tam 住trụ 。
若nhược 有hữu 住trụ 有hữu 住trụ 者giả 。 應ưng 去khứ 者giả 住trụ 。 若nhược 不bất 去khứ 者giả 住trụ 。 若nhược 離ly 此thử 二nhị 。 應ưng 有hữu 第đệ 三tam 住trụ 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 去khứ 者giả 不bất 住trụ 。 去khứ 未vị 息tức 故cố 。 與dữ 去khứ 相tương 違vi 名danh 為vi 住trụ 。 不bất 去khứ 者giả 亦diệc 不bất 住trụ 。
何hà 以dĩ 故cố 。 因nhân 去khứ 法pháp 滅diệt 故cố 有hữu 住trụ 。 無vô 去khứ 則tắc 無vô 住trụ 。 離ly 去khứ 者giả 不bất 去khứ 者giả 。 更cánh 無vô 第đệ 三tam 住trụ 者giả 。 若nhược 有hữu 第đệ 三tam 住trụ 者giả 。 即tức 在tại 去khứ 者giả 不bất 去khứ 者giả 中trung 。 以dĩ 是thị 故cố 。 不bất 得đắc 言ngôn 去khứ 者giả 住trụ 。
復phục 次thứ 。
去khứ 者giả 若nhược 當đương 住trụ 。 云vân 何hà 有hữu 此thử 義nghĩa 。
若nhược 當đương 離ly 於ư 去khứ 。 去khứ 者giả 不bất 可khả 得đắc 。
汝nhữ 謂vị 去khứ 者giả 住trụ 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 離ly 去khứ 法pháp 。 去khứ 者giả 不bất 可khả 得đắc 。 若nhược 去khứ 者giả 在tại 去khứ 相tương/tướng 。 云vân 何hà 當đương 有hữu 住trụ 。 去khứ 住trụ 相tương 違vi 故cố 。
復phục 次thứ 。
去khứ 未vị 去khứ 無vô 住trụ 。 去khứ 時thời 亦diệc 無vô 住trụ 。
所sở 有hữu 行hành 止chỉ 法pháp 。 皆giai 同đồng 於ư 去khứ 義nghĩa 。
若nhược 謂vị 去khứ 者giả 住trụ 。 是thị 人nhân 應ưng 在tại 去khứ 時thời 已dĩ 去khứ 未vị 去khứ 中trung 住trụ 。 三tam 處xứ 皆giai 無vô 住trụ 。 是thị 故cố 汝nhữ 言ngôn 去khứ 者giả 有hữu 住trụ 。 是thị 則tắc 不bất 然nhiên 。 如như 破phá 去khứ 法pháp 住trụ 法pháp 。 行hành 止chỉ 亦diệc 如như 是thị 。 行hành 者giả 。 如như 從tùng 穀cốc 子tử 相tương 續tục 至chí 芽nha 莖hành 葉diệp 等đẳng 。 止chỉ 者giả 。 穀cốc 子tử 滅diệt 故cố 芽nha 莖hành 葉diệp 滅diệt 。 相tương 續tục 故cố 名danh 行hành 。 斷đoạn 故cố 名danh 止chỉ 。 又hựu 如như 無vô 明minh 緣duyên 諸chư 行hành 乃nãi 至chí 老lão 死tử 是thị 名danh 行hành 。 無vô 明minh 滅diệt 故cố 。 諸chư 行hành 等đẳng 滅diệt 是thị 名danh 止chỉ 。 問vấn 曰viết 。 汝nhữ 雖tuy 種chủng 種chủng 門môn 。 破phá 去khứ 去khứ 者giả 住trụ 住trụ 者giả 。 而nhi 眼nhãn 見kiến 有hữu 去khứ 住trụ 。
答đáp 曰viết 。
肉nhục 眼nhãn 所sở 見kiến 不bất 可khả 信tín 。 若nhược 實thật 有hữu 去khứ 去khứ 者giả 。 為vi 以dĩ 一nhất 法pháp 成thành 。 為vi 以dĩ 二nhị 法pháp 成thành 。 二nhị 俱câu 有hữu 過quá 。
何hà 以dĩ 故cố 。
去khứ 法pháp 即tức 去khứ 者giả 。 是thị 事sự 則tắc 不bất 然nhiên 。
去khứ 法pháp 異dị 去khứ 者giả 。 是thị 事sự 亦diệc 不bất 然nhiên 。
若nhược 去khứ 法pháp 去khứ 者giả 一nhất 。 是thị 則tắc 不bất 然nhiên 。 異dị 亦diệc 不bất 然nhiên 。 問vấn 曰viết 一nhất 異dị 有hữu 何hà 過quá 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 謂vị 於ư 去khứ 法pháp 。 即tức 為vi 是thị 去khứ 者giả 。
作tác 者giả 及cập 作tác 業nghiệp 。 是thị 事sự 則tắc 為vi 一nhất 。
若nhược 謂vị 於ư 去khứ 法pháp 。 有hữu 異dị 於ư 去khứ 者giả 。
離ly 去khứ 者giả 有hữu 去khứ 。 離ly 去khứ 有hữu 去khứ 者giả 。
如như 是thị 二nhị 俱câu 有hữu 過quá 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 去khứ 法pháp 即tức 是thị 去khứ 者giả 。 是thị 則tắc 錯thác 亂loạn 破phá 於ư 因nhân 緣duyên 。 因nhân 去khứ 有hữu 去khứ 者giả 。 因nhân 去khứ 者giả 有hữu 去khứ 。 又hựu 去khứ 名danh 為vi 法pháp 。 去khứ 者giả 名danh 為vi 人nhân 。 人nhân 常thường 法pháp 無vô 常thường 。 若nhược 一nhất 者giả 則tắc 二nhị 俱câu 應ưng 常thường 二nhị 俱câu 無vô 常thường 。 一nhất 中trung 有hữu 如như 是thị 等đẳng 過quá 。 若nhược 異dị 者giả 則tắc 相tương 違vi 。 未vị 有hữu 去khứ 法pháp 應ưng 有hữu 去khứ 者giả 。 未vị 有hữu 去khứ 者giả 應ưng 有hữu 去khứ 法pháp 。 不bất 相tương 因nhân 待đãi 。 一nhất 法pháp 滅diệt 應ưng 一nhất 法pháp 在tại 。 異dị 中trung 有hữu 如như 是thị 等đẳng 過quá 。
復phục 次thứ 。
去khứ 去khứ 者giả 是thị 二nhị 。 若nhược 一nhất 異dị 法pháp 成thành 。
二nhị 門môn 俱câu 不bất 成thành 。 云vân 何hà 當đương 有hữu 成thành 。
若nhược 去khứ 者giả 去khứ 法pháp 。 有hữu 若nhược 以dĩ 一nhất 法pháp 成thành 。 若nhược 以dĩ 異dị 法pháp 成thành 。 二nhị 俱câu 不bất 可khả 得đắc 。 先tiên 已dĩ 說thuyết 無vô 第đệ 三tam 法pháp 成thành 。 若nhược 謂vị 有hữu 成thành 。 應ưng 說thuyết 因nhân 緣duyên 。 無vô 去khứ 無vô 去khứ 者giả 。 今kim 當đương 更cánh 說thuyết 。
因nhân 去khứ 知tri 去khứ 者giả 。 不bất 能năng 用dụng 是thị 去khứ 。
先tiên 無vô 有hữu 去khứ 法pháp 。 故cố 無vô 去khứ 者giả 去khứ 。
隨tùy 以dĩ 何hà 去khứ 法pháp 知tri 去khứ 者giả 。 是thị 去khứ 者giả 不bất 能năng 用dụng 是thị 去khứ 法pháp 。
何hà 以dĩ 故cố 。 是thị 去khứ 法pháp 未vị 有hữu 時thời 。 無vô 有hữu 去khứ 者giả 。 亦diệc 無vô 去khứ 時thời 已dĩ 去khứ 未vị 去khứ 。 如như 先tiên 有hữu 人nhân 有hữu 城thành 邑ấp 得đắc 有hữu 所sở 起khởi 。 去khứ 法pháp 去khứ 者giả 則tắc 不bất 然nhiên 。 去khứ 者giả 因nhân 去khứ 法pháp 成thành 。 去khứ 法pháp 因nhân 去khứ 者giả 成thành 故cố 。
復phục 次thứ 。
因nhân 去khứ 知tri 去khứ 者giả 。 不bất 能năng 用dụng 異dị 去khứ 。
於ư 一nhất 去khứ 者giả 中trung 。 不bất 得đắc 二nhị 去khứ 故cố 。
隨tùy 以dĩ 何hà 去khứ 法pháp 知tri 去khứ 者giả 。 是thị 去khứ 者giả 不bất 能năng 用dụng 異dị 去khứ 法pháp 。
何hà 以dĩ 故cố 。 一nhất 去khứ 者giả 中trung 。 二nhị 去khứ 法pháp 不bất 可khả 得đắc 故cố 。
復phục 次thứ 。
決quyết 定định 有hữu 去khứ 者giả 。 不bất 能năng 用dụng 三tam 去khứ 。
不bất 決quyết 定định 去khứ 者giả 。 亦diệc 不bất 用dụng 三tam 去khứ 。
去khứ 法pháp 定định 不bất 定định 。 去khứ 者giả 不bất 用dụng 三tam 。
是thị 故cố 去khứ 去khứ 者giả 。 所sở 去khứ 處xứ 皆giai 無vô 。
決quyết 定định 者giả 。 名danh 本bổn 實thật 有hữu 。 不bất 因nhân 去khứ 法pháp 生sanh 。 去khứ 法pháp 名danh 身thân 動động 。 三tam 種chủng 名danh 未vị 去khứ 已dĩ 去khứ 去khứ 時thời 。 若nhược 決quyết 定định 有hữu 去khứ 者giả 。 離ly 去khứ 法pháp 應ưng 有hữu 去khứ 者giả 。 不bất 應ưng 有hữu 住trụ 。 是thị 故cố 說thuyết 決quyết 定định 有hữu 去khứ 者giả 不bất 能năng 用dụng 三tam 去khứ 。 若nhược 去khứ 者giả 不bất 決quyết 定định 。 不bất 決quyết 定định 名danh 本bổn 實thật 無vô 。 以dĩ 因nhân 去khứ 法pháp 得đắc 名danh 去khứ 者giả 。 以dĩ 無vô 去khứ 法pháp 故cố 不bất 能năng 用dụng 三tam 去khứ 。 因nhân 去khứ 法pháp 故cố 有hữu 去khứ 者giả 。 若nhược 先tiên 無vô 去khứ 法pháp 則tắc 無vô 去khứ 者giả 。 云vân 何hà 言ngôn 不bất 決quyết 定định 去khứ 者giả 用dụng 三tam 去khứ 。 如như 去khứ 者giả 去khứ 。 法Pháp 亦diệc 如như 是thị 。 若nhược 先tiên 離ly 去khứ 者giả 。 決quyết 定định 有hữu 去khứ 法pháp 。 則tắc 不bất 因nhân 去khứ 者giả 有hữu 去khứ 法pháp 。 是thị 故cố 去khứ 者giả 。 不bất 能năng 用dụng 三tam 去khứ 法pháp 。 若nhược 決quyết 定định 無vô 去khứ 法pháp 去khứ 者giả 何hà 所sở 用dụng 。 如như 是thị 思tư 惟duy 觀quán 察sát 。 去khứ 法pháp 去khứ 者giả 所sở 去khứ 處xứ 。 是thị 法pháp 皆giai 相tương/tướng 因nhân 待đãi 。 因nhân 去khứ 法pháp 有hữu 去khứ 者giả 。 因nhân 去khứ 者giả 有hữu 去khứ 法pháp 。 因nhân 是thị 二nhị 法pháp 則tắc 有hữu 可khả 去khứ 處xứ 不bất 得đắc 言ngôn 定định 有hữu 。 不bất 得đắc 言ngôn 定định 無vô 。 是thị 故cố 決quyết 定định 知tri 。 三tam 法pháp 虛hư 妄vọng 。 空không 無vô 所sở 有hữu 。 但đãn 有hữu 假giả 名danh 。 如như 幻huyễn 如như 化hóa 。
中Trung 論Luận 觀Quán 六Lục 情Tình 品Phẩm 第đệ 三tam (# 八bát 偈kệ )#
☸ Phẩm 0:
問vấn 曰viết 。 經kinh 中trung 說thuyết 有hữu 六lục 情tình 。 所sở 謂vị 。
眼nhãn 耳nhĩ 及cập 鼻tị 舌thiệt 。 身thân 意ý 等đẳng 六lục 情tình 。
此thử 眼nhãn 等đẳng 六lục 情tình 。 行hành 色sắc 等đẳng 六lục 塵trần 。
此thử 中trung 眼nhãn 為vi 內nội 情tình 色sắc 為vi 外ngoại 塵trần 。 眼nhãn 能năng 見kiến 色sắc 乃nãi 至chí 意ý 為vi 內nội 情tình 。 法pháp 為vi 外ngoại 塵trần 。 意ý 能năng 知tri 法pháp 。 答đáp 曰viết 無vô 也dã 。
何hà 以dĩ 故cố 。
是thị 眼nhãn 則tắc 不bất 能năng 。 自tự 見kiến 其kỳ 己kỷ 體thể 。
若nhược 不bất 能năng 自tự 見kiến 。 云vân 何hà 見kiến 餘dư 物vật 。
是thị 眼nhãn 不bất 能năng 見kiến 自tự 體thể 。
何hà 以dĩ 故cố 。 如như 燈đăng 能năng 自tự 照chiếu 亦diệc 能năng 照chiếu 他tha 。 眼nhãn 若nhược 是thị 見kiến 相tương/tướng 。 亦diệc 應ưng 自tự 見kiến 亦diệc 應ưng 見kiến 他tha 。 而nhi 實thật 不bất 爾nhĩ 。 是thị 故cố 偈kệ 中trung 說thuyết 。 若nhược 眼nhãn 不bất 自tự 見kiến 何hà 能năng 見kiến 餘dư 物vật 。 問vấn 曰viết 。 眼nhãn 雖tuy 不bất 能năng 自tự 見kiến 。 而nhi 能năng 見kiến 他tha 。 如như 火hỏa 能năng 燒thiêu 他tha 不bất 能năng 自tự 燒thiêu 。
答đáp 曰viết 。
火hỏa 喻dụ 則tắc 不bất 能năng 。 成thành 於ư 眼nhãn 見kiến 法pháp 。
去khứ 未vị 去khứ 去khứ 時thời 。 已dĩ 總tổng 答đáp 是thị 事sự 。
汝nhữ 雖tuy 作tác 火hỏa 喻dụ 。 不bất 能năng 成thành 眼nhãn 見kiến 法pháp 。 是thị 事sự 去khứ 來lai 品phẩm 中trung 已dĩ 答đáp 。 如như 已dĩ 去khứ 中trung 無vô 去khứ 。 未vị 去khứ 中trung 無vô 去khứ 。 去khứ 時thời 中trung 無vô 去khứ 。 如như 已dĩ 燒thiêu 未vị 燒thiêu 燒thiêu 時thời 俱câu 無vô 有hữu 燒thiêu 。 如như 是thị 已dĩ 見kiến 未vị 見kiến 見kiến 時thời 俱câu 無vô 見kiến 相tương/tướng 。
復phục 次thứ 。
見kiến 若nhược 未vị 見kiến 時thời 。 則tắc 不bất 名danh 為vi 見kiến 。
而nhi 言ngôn 見kiến 能năng 見kiến 。 是thị 事sự 則tắc 不bất 然nhiên 。
眼nhãn 未vị 對đối 色sắc 。 則tắc 不bất 能năng 見kiến 。
爾nhĩ 時thời 不bất 名danh 為vi 見kiến 。 因nhân 對đối 色sắc 名danh 為vi 見kiến 。 是thị 故cố 偈kệ 中trung 說thuyết 。 未vị 見kiến 時thời 無vô 見kiến 。 云vân 何hà 以dĩ 見kiến 能năng 見kiến 。
復phục 次thứ 二nhị 處xứ 俱câu 無vô 見kiến 法pháp 。
何hà 以dĩ 故cố 。
見kiến 不bất 能năng 有hữu 見kiến 。 非phi 見kiến 亦diệc 不bất 見kiến 。
若nhược 已dĩ 破phá 於ư 見kiến 。 則tắc 為vi 破phá 見kiến 者giả 。
見kiến 不bất 能năng 見kiến 。 先tiên 已dĩ 說thuyết 過quá 故cố 。 非phi 見kiến 亦diệc 不bất 見kiến 。 無vô 見kiến 相tương/tướng 故cố 。 若nhược 無vô 見kiến 相tương/tướng 。 云vân 何hà 能năng 見kiến 。 見kiến 法pháp 無vô 故cố 見kiến 者giả 亦diệc 無vô 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 離ly 見kiến 有hữu 見kiến 者giả 。 無vô 眼nhãn 者giả 。 亦diệc 應ưng 以dĩ 餘dư 情tình 見kiến 。 若nhược 以dĩ 見kiến 見kiến 。 則tắc 見kiến 中trung 有hữu 見kiến 相tương/tướng 。 見kiến 者giả 無vô 見kiến 相tương/tướng 。 是thị 故cố 偈kệ 中trung 說thuyết 。 若nhược 已dĩ 破phá 於ư 見kiến 則tắc 為vi 破phá 見kiến 者giả 。
復phục 次thứ 。
離ly 見kiến 不bất 離ly 見kiến 。 見kiến 者giả 不bất 可khả 得đắc 。
以dĩ 無vô 見kiến 者giả 故cố 。 何hà 有hữu 見kiến 可khả 見kiến 。
若nhược 有hữu 見kiến 見kiến 者giả 則tắc 不bất 成thành 。 若nhược 無vô 見kiến 見kiến 者giả 亦diệc 不bất 成thành 。 見kiến 者giả 無vô 故cố 。 云vân 何hà 有hữu 見kiến 可khả 見kiến 。 若nhược 無vô 見kiến 者giả 。 誰thùy 能năng 用dụng 見kiến 法pháp 分phân 別biệt 外ngoại 色sắc 。 是thị 故cố 偈kệ 中trung 說thuyết 。 以dĩ 無vô 見kiến 者giả 故cố 何hà 有hữu 見kiến 可khả 見kiến 。
復phục 次thứ 。
見kiến 可khả 見kiến 無vô 故cố 。 識thức 等đẳng 四tứ 法pháp 無vô 。
四tứ 取thủ 等đẳng 諸chư 緣duyên 。 云vân 何hà 當đương 得đắc 有hữu 。
見kiến 可khả 見kiến 法pháp 無vô 故cố 。 識thức 觸xúc 受thọ 愛ái 四tứ 法pháp 皆giai 無vô 。 以dĩ 無vô 愛ái 等đẳng 故cố 。 四tứ 取thủ 等đẳng 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 分phần/phân 亦diệc 無vô 。
復phục 次thứ 。
耳nhĩ 鼻tị 舌thiệt 身thân 意ý 。 聲thanh 及cập 聞văn 者giả 等đẳng 。
當đương 知tri 如như 是thị 義nghĩa 。 皆giai 同đồng 於ư 上thượng 說thuyết 。
如như 見kiến 可khả 見kiến 法pháp 空không 。 屬thuộc 眾chúng 緣duyên 故cố 無vô 決quyết 定định 。 餘dư 耳nhĩ 等đẳng 五ngũ 情tình 聲thanh 等đẳng 五ngũ 塵trần 。 當đương 知tri 亦diệc 同đồng 見kiến 可khả 見kiến 法pháp 。 義nghĩa 同đồng 故cố 不bất 別biệt 說thuyết 。
中Trung 論Luận 觀Quán 五Ngũ 陰Ấm 品Phẩm 第đệ 四tứ (# 九cửu 偈kệ )#
☸ Phẩm 0:
問vấn 曰viết 。 經kinh 說thuyết 有hữu 五ngũ 陰ấm 。 是thị 事sự 云vân 何hà 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 離ly 於ư 色sắc 因nhân 。 色sắc 則tắc 不bất 可khả 得đắc 。
若nhược 當đương 離ly 於ư 色sắc 。 色sắc 因nhân 不bất 可khả 得đắc 。
色sắc 因nhân 者giả 。 如như 布bố 因nhân 縷lũ 。 除trừ 縷lũ 則tắc 無vô 布bố 。 除trừ 布bố 則tắc 無vô 縷lũ 。 布bố 如như 色sắc 縷lũ 如như 因nhân 。 問vấn 曰viết 若nhược 離ly 色sắc 因nhân 有hữu 色sắc 。 有hữu 何hà 過quá 。
答đáp 曰viết 。
離ly 色sắc 因nhân 有hữu 色sắc 。 是thị 色sắc 則tắc 無vô 因nhân 。
無vô 因nhân 而nhi 有hữu 法pháp 。 是thị 事sự 則tắc 不bất 然nhiên 。
如như 離ly 縷lũ 有hữu 布bố 。 布bố 則tắc 無vô 因nhân 。 無vô 因nhân 而nhi 有hữu 法pháp 。 世thế 間gian 所sở 無vô 有hữu 。 問vấn 曰viết 。 佛Phật 法Pháp 外ngoại 道đạo 法pháp 世thế 間gian 法pháp 中trung 皆giai 有hữu 無vô 因nhân 法pháp 。 佛Phật 法Pháp 有hữu 三tam 無vô 為vi 。 無vô 為vi 常thường 故cố 無vô 因nhân 。 外ngoại 道đạo 法pháp 中trung 虛hư 空không 時thời 方phương 神thần 微vi 塵trần 涅Niết 槃Bàn 等đẳng 。 世thế 間gian 法pháp 虛hư 空không 時thời 方Phương 等Đẳng 。 是thị 三tam 法pháp 無vô 處xứ 不bất 有hữu 。 故cố 名danh 為vi 常thường 。 常thường 故cố 無vô 因nhân 。 汝nhữ 何hà 以dĩ 說thuyết 無vô 因nhân 法pháp 世thế 間gian 所sở 無vô 。
答đáp 曰viết 。
此thử 無vô 因nhân 法pháp 。 但đãn 有hữu 言ngôn 說thuyết 。 思tư 惟duy 分phân 別biệt 則tắc 皆giai 無vô 。 若nhược 法pháp 從tùng 因nhân 緣duyên 有hữu 。 不bất 應ưng 言ngôn 無vô 因nhân 。 若nhược 無vô 因nhân 緣duyên 。 則tắc 如như 我ngã 說thuyết 。 問vấn 曰viết 。 有hữu 二nhị 種chủng 因nhân 。 一nhất 者giả 作tác 因nhân 。 二nhị 者giả 言ngôn 說thuyết 因nhân 。 是thị 無vô 因nhân 法pháp 無vô 作tác 因nhân 。 但đãn 有hữu 言ngôn 說thuyết 因nhân 。 令linh 人nhân 知tri 故cố 。
答đáp 曰viết 。
雖tuy 有hữu 言ngôn 說thuyết 因nhân 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 虛hư 空không 如như 六lục 種chủng 中trung 破phá 。 餘dư 事sự 後hậu 當đương 破phá 。
復phục 次thứ 現hiện 事sự 尚thượng 皆giai 可khả 破phá 。 何hà 況huống 微vi 塵trần 等đẳng 不bất 可khả 見kiến 法pháp 。 是thị 故cố 說thuyết 無vô 因nhân 法pháp 世thế 間gian 所sở 無vô 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 離ly 色sắc 有hữu 色sắc 因nhân 。 有hữu 何hà 過quá 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 離ly 色sắc 有hữu 因nhân 。 則tắc 是thị 無vô 果quả 因nhân 。
若nhược 言ngôn 無vô 果quả 因nhân 。 則tắc 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。
若nhược 除trừ 色sắc 果quả 。 但đãn 有hữu 色sắc 因nhân 者giả 。 即tức 是thị 無vô 果quả 因nhân 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 無vô 果quả 有hữu 因nhân 。 有hữu 何hà 咎cữu 。
答đáp 曰viết 。
無vô 果quả 有hữu 因nhân 世thế 間gian 所sở 無vô 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 果quả 故cố 名danh 為vi 因nhân 。 若nhược 無vô 果quả 云vân 何hà 名danh 因nhân 。
復phục 次thứ 若nhược 因nhân 中trung 無vô 果quả 者giả 。 物vật 何hà 以dĩ 不bất 從tùng 非phi 因nhân 生sanh 。 是thị 事sự 如như 破phá 因nhân 緣duyên 品phẩm 中trung 說thuyết 。 是thị 故cố 無vô 有hữu 無vô 果quả 因nhân 。
復phục 次thứ 。
若nhược 已dĩ 有hữu 色sắc 者giả 。 則tắc 不bất 用dụng 色sắc 因nhân 。
若nhược 無vô 有hữu 色sắc 者giả 。 亦diệc 不bất 用dụng 色sắc 因nhân 。
二nhị 處xứ 有hữu 色sắc 因nhân 。 是thị 則tắc 不bất 然nhiên 。 若nhược 先tiên 因nhân 中trung 有hữu 色sắc 。 不bất 名danh 為vi 色sắc 因nhân 。 若nhược 先tiên 因nhân 中trung 無vô 色sắc 。 亦diệc 不bất 名danh 為vi 色sắc 因nhân 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 二nhị 處xứ 俱câu 不bất 然nhiên 。 但đãn 有hữu 無vô 因nhân 色sắc 。 有hữu 何hà 咎cữu 。
答đáp 曰viết 。
無vô 因nhân 而nhi 有hữu 色sắc 。 是thị 事sự 終chung 不bất 然nhiên 。
是thị 故cố 有hữu 智trí 者giả 。 不bất 應ưng 分phân 別biệt 色sắc 。
若nhược 因nhân 中trung 有hữu 果quả 因nhân 中trung 無vô 果quả 。 此thử 事sự 尚thượng 不bất 可khả 得đắc 。 何hà 況huống 無vô 因nhân 有hữu 色sắc 。 是thị 故cố 言ngôn 無vô 因nhân 而nhi 有hữu 色sắc 。 是thị 事sự 終chung 不bất 然nhiên 。 是thị 故cố 有hữu 智trí 者giả 。 不bất 應ưng 分phân 別biệt 色sắc 。 分phân 別biệt 名danh 凡phàm 夫phu 。 以dĩ 無vô 明minh 愛ái 染nhiễm 貪tham 著trước 色sắc 。 然nhiên 後hậu 以dĩ 邪tà 見kiến 生sanh 分phân 別biệt 戲hí 論luận 說thuyết 因nhân 中trung 有hữu 果quả 無vô 果quả 等đẳng 。 今kim 此thử 中trung 求cầu 色sắc 不bất 可khả 得đắc 。 是thị 故cố 智trí 者giả 。 不bất 應ưng 分phân 別biệt 。
復phục 次thứ 。
若nhược 果quả 似tự 於ư 因nhân 。 是thị 事sự 則tắc 不bất 然nhiên 。
果quả 若nhược 不bất 似tự 因nhân 。 是thị 事sự 亦diệc 不bất 然nhiên 。
若nhược 果quả 與dữ 因nhân 相tương 似tự 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 因nhân 細tế 果quả 麁thô 故cố 。 因nhân 果quả 色sắc 力lực 等đẳng 各các 異dị 。 如như 布bố 似tự 縷lũ 則tắc 不bất 名danh 布bố 。 縷lũ 多đa 布bố 一nhất 故cố 。 不bất 得đắc 言ngôn 因nhân 果quả 相tương 似tự 。 若nhược 因nhân 果quả 不bất 相tương 似tự 。 是thị 亦diệc 不bất 然nhiên 。 如như 麻ma 縷lũ 不bất 成thành 絹quyên 。 麁thô 縷lũ 無vô 出xuất 細tế 布bố 。 是thị 故cố 不bất 得đắc 。 言ngôn 因nhân 果quả 不bất 相tương 似tự 。 二nhị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。 故cố 無vô 色sắc 無vô 色sắc 因nhân 。
受thọ 陰ấm 及cập 想tưởng 陰ấm 。 行hành 陰ấm 識thức 陰ấm 等đẳng 。
其kỳ 餘dư 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 同đồng 於ư 色sắc 陰ấm 。
四tứ 陰ấm 及cập 一nhất 切thiết 法pháp 。 亦diệc 應ưng 如như 是thị 思tư 惟duy 破phá 。 又hựu 今kim 造tạo 論luận 者giả 。 欲dục 讚tán 美mỹ 空không 義nghĩa 故cố 。 而nhi 說thuyết 偈kệ 。
若nhược 人nhân 有hữu 問vấn 者giả 。 離ly 空không 而nhi 欲dục 答đáp 。
是thị 則tắc 不bất 成thành 答đáp 。 俱câu 同đồng 於ư 彼bỉ 疑nghi 。
若nhược 人nhân 有hữu 難nạn/nan 問vấn 。 離ly 空không 說thuyết 其kỳ 過quá 。
是thị 不bất 成thành 難nạn/nan 問vấn 。 俱câu 同đồng 於ư 彼bỉ 疑nghi 。
若nhược 人nhân 論luận 議nghị 時thời 。 各các 有hữu 所sở 執chấp 。 離ly 於ư 空không 義nghĩa 而nhi 有hữu 問vấn 答đáp 者giả 。 皆giai 不bất 成thành 問vấn 答đáp 。 俱câu 亦diệc 同đồng 疑nghi 。 如như 人nhân 言ngôn 瓶bình 是thị 無vô 常thường 。 問vấn 者giả 言ngôn 。 何hà 以dĩ 故cố 無vô 常thường 。
答đáp 言ngôn 。
從tùng 無vô 常thường 因nhân 生sanh 故cố 。 此thử 不bất 名danh 答đáp 。
何hà 以dĩ 故cố 。 因nhân 緣duyên 中trung 亦diệc 疑nghi 不bất 知tri 為vi 常thường 為vi 無vô 常thường 。 是thị 為vi 同đồng 彼bỉ 所sở 疑nghi 。 問vấn 者giả 若nhược 欲dục 說thuyết 其kỳ 過quá 。 不bất 依y 於ư 空không 而nhi 說thuyết 諸chư 法Pháp 無vô 常thường 。 則tắc 不bất 名danh 問vấn 難nạn/nan 。
何hà 以dĩ 故cố 。 汝nhữ 因nhân 無vô 常thường 破phá 我ngã 常thường 。 我ngã 亦diệc 因nhân 常thường 破phá 汝nhữ 無vô 常thường 。 若nhược 實thật 無vô 常thường 。 則tắc 無vô 業nghiệp 報báo 。 眼nhãn 耳nhĩ 等đẳng 諸chư 法pháp 念niệm 念niệm 滅diệt 。 亦diệc 無vô 有hữu 分phân 別biệt 。 有hữu 如như 是thị 等đẳng 過quá 。 皆giai 不bất 成thành 問vấn 難nạn/nan 。 同đồng 彼bỉ 所sở 疑nghi 。 若nhược 依y 空không 破phá 常thường 者giả 。 則tắc 無vô 有hữu 過quá 。
何hà 以dĩ 故cố 。 此thử 人nhân 不bất 取thủ 空không 相tướng 故cố 。 是thị 故cố 若nhược 欲dục 問vấn 答đáp 。 尚thượng 應ưng 依y 於ư 空không 法pháp 。 何hà 況huống 欲dục 求cầu 離ly 苦khổ 寂tịch 滅diệt 相tương/tướng 者giả 。
中trung 論luận 觀quán 六lục 種chủng 品phẩm 第đệ 五ngũ (# 八bát 偈kệ )# 。
問vấn 曰viết 。 六lục 種chủng 各các 有hữu 定định 相tương/tướng 。 有hữu 定định 相tương/tướng 故cố 則tắc 有hữu 六lục 種chủng 。
答đáp 曰viết 。
空không 相tướng 未vị 有hữu 時thời 。 則tắc 無vô 虛hư 空không 法pháp 。
若nhược 先tiên 有hữu 虛hư 空không 。 即tức 為vi 是thị 無vô 相tướng 。
若nhược 未vị 有hữu 虛hư 空không 相tướng 。 先tiên 有hữu 虛hư 空không 法pháp 者giả 。 虛hư 空không 則tắc 無vô 相tướng 。 何hà 以dĩ 故cố 無vô 色sắc 處xứ 名danh 虛hư 空không 相tướng 。 色sắc 是thị 作tác 法pháp 無vô 常thường 。 若nhược 色sắc 未vị 生sanh 。 未vị 生sanh 則tắc 無vô 滅diệt 。
爾nhĩ 時thời 無vô 虛hư 空không 相tướng 。 因nhân 色sắc 故cố 有hữu 無vô 色sắc 處xứ 。 無vô 色sắc 處xứ 名danh 虛hư 空không 相tướng 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 無vô 相tướng 有hữu 虛hư 空không 。 有hữu 何hà 咎cữu 。
答đáp 曰viết 。
是thị 無vô 相tướng 之chi 法pháp 。 一nhất 切thiết 處xứ 無vô 有hữu 。
於ư 無vô 相tướng 法pháp 中trung 。 相tương/tướng 則tắc 無vô 所sở 相tương/tướng 。
若nhược 於ư 常thường 無vô 常thường 法pháp 中trung 。 求cầu 無vô 相tướng 法pháp 不bất 可khả 得đắc 。 如như 論luận 者giả 言ngôn 。 是thị 有hữu 是thị 無vô 云vân 何hà 知tri 各các 有hữu 相tương/tướng 。 故cố 生sanh 住trụ 滅diệt 是thị 有hữu 為vi 相tương/tướng 。 無vô 生sanh 住trụ 滅diệt 是thị 無vô 為vi 相tương/tướng 。 虛hư 空không 若nhược 無vô 相tướng 。 則tắc 無vô 虛hư 空không 。 若nhược 謂vị 先tiên 無vô 相tướng 後hậu 相tương/tướng 來lai 相tương/tướng 者giả 。 是thị 亦diệc 不bất 然nhiên 。 若nhược 先tiên 無vô 相tướng 。 則tắc 無vô 法pháp 可khả 相tương/tướng 。
何hà 以dĩ 故cố 。
有hữu 相tướng 無vô 相tướng 中trung 。 相tương/tướng 則tắc 無vô 所sở 住trụ 。
離ly 有hữu 相tướng 無vô 相tướng 。 餘dư 處xứ 亦diệc 不bất 住trụ 。
如như 有hữu 峯phong 有hữu 角giác 尾vĩ 端đoan 有hữu 毛mao 頸cảnh 下hạ 垂thùy 𩑶# 。 是thị 名danh 牛ngưu 相tương/tướng 。 若nhược 離ly 是thị 相tướng 則tắc 無vô 牛ngưu 。 若nhược 無vô 牛ngưu 是thị 諸chư 相tướng 無vô 所sở 住trụ 。 是thị 故cố 說thuyết 於ư 。 無vô 相tướng 法pháp 中trung 相tương/tướng 則tắc 無vô 所sở 相tương/tướng 。 有hữu 相tương/tướng 中trung 相tương/tướng 亦diệc 不bất 住trụ 。 先tiên 有hữu 相tương/tướng 故cố 。 如như 水thủy 相tương/tướng 中trung 火hỏa 相tương/tướng 不bất 住trụ 。 先tiên 有hữu 自tự 相tương/tướng 故cố 。
復phục 次thứ 若nhược 無vô 相tướng 中trung 相tương/tướng 住trụ 者giả 。 則tắc 為vi 無vô 因nhân 。 無vô 因nhân 名danh 為vi 無vô 法pháp 。 而nhi 有hữu 相tương/tướng 。 相tương/tướng 。 可khả 相tương/tướng 。 常thường 相tương/tướng 因nhân 待đãi 故cố 。 離ly 有hữu 相tướng 無vô 相tướng 法pháp 。 更cánh 無vô 第đệ 三tam 處xứ 可khả 相tương/tướng 。 是thị 故cố 偈kệ 中trung 說thuyết 離ly 有hữu 相tướng 無vô 相tướng 。 餘dư 處xứ 亦diệc 不bất 住trụ 。
復phục 次thứ 。
相tương/tướng 法pháp 無vô 有hữu 故cố 。 可khả 相tương/tướng 法pháp 亦diệc 無vô 。
可khả 相tương/tướng 法pháp 無vô 故cố 。 相tương/tướng 法pháp 亦diệc 復phục 無vô 。
相tương/tướng 無vô 所sở 住trụ 故cố 。 則tắc 無vô 可khả 相tương/tướng 法pháp 。 可khả 相tương/tướng 法pháp 無vô 故cố 。 相tương/tướng 法pháp 亦diệc 無vô 。
何hà 以dĩ 故cố 。 因nhân 相tương/tướng 有hữu 可khả 相tương/tướng 。 因nhân 可khả 相tương/tướng 有hữu 相tương/tướng 。 共cộng 相tương 因nhân 待đãi 故cố 。
是thị 故cố 今kim 無vô 相tướng 。 亦diệc 無vô 有hữu 可khả 相tương/tướng 。
離ly 相tương/tướng 可khả 相tương/tướng 已dĩ 。 更cánh 亦diệc 無vô 有hữu 物vật 。
於ư 因nhân 緣duyên 中trung 。 本bổn 末mạt 推thôi 求cầu 。 相tương/tướng 可khả 相tương/tướng 決quyết 。 定định 不bất 可khả 得đắc 。 是thị 二nhị 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 一nhất 切thiết 法pháp 皆giai 無vô 。 一nhất 切thiết 法pháp 皆giai 攝nhiếp 在tại 相tương/tướng 可khả 相tương/tướng 二nhị 法pháp 中trung 。 或hoặc 相tương/tướng 為vi 可khả 相tương/tướng 。 或hoặc 可khả 相tương/tướng 為vi 相tương/tướng 。 如như 火hỏa 以dĩ 烟yên 為vi 相tương/tướng 。 烟yên 亦diệc 復phục 以dĩ 火hỏa 為vi 相tương/tướng 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 無vô 有hữu 有hữu 。 應ưng 當đương 有hữu 無vô 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 使sử 無vô 有hữu 有hữu 。 云vân 何hà 當đương 有hữu 無vô 。
有hữu 無vô 既ký 已dĩ 無vô 。 知tri 有hữu 無vô 者giả 誰thùy 。
凡phàm 物vật 若nhược 自tự 壞hoại 。 若nhược 為vi 他tha 壞hoại 。 名danh 為vi 無vô 。 無vô 不bất 自tự 有hữu 。 從tùng 有hữu 而nhi 有hữu 。 是thị 故cố 言ngôn 若nhược 使sử 無vô 有hữu 有hữu 云vân 何hà 當đương 有hữu 無vô 。 眼nhãn 見kiến 耳nhĩ 聞văn 。 尚thượng 不bất 可khả 得đắc 。 何hà 況huống 無vô 物vật 。 問vấn 曰viết 。 以dĩ 無vô 有hữu 有hữu 故cố 無vô 亦diệc 無vô 。 應ưng 當đương 有hữu 知tri 有hữu 無vô 者giả 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 有hữu 知tri 者giả 。 應ưng 在tại 有hữu 中trung 應ưng 在tại 無vô 中trung 。 有hữu 無vô 既ký 破phá 。 知tri 者giả 亦diệc 同đồng 破phá 。
是thị 故cố 知tri 虛hư 空không 。 非phi 有hữu 亦diệc 非phi 無vô 。
非phi 相tướng 非phi 可khả 相tương/tướng 。 餘dư 五ngũ 同đồng 虛hư 空không 。
如như 虛hư 空không 種chủng 種chủng 求cầu 。 相tướng 不bất 可khả 得đắc 。 餘dư 五ngũ 種chủng 亦diệc 如như 是thị 。 問vấn 曰viết 。 虛hư 空không 不bất 在tại 初sơ 不bất 在tại 後hậu 。 何hà 以dĩ 先tiên 破phá 。
答đáp 曰viết 。
地địa 水thủy 火hỏa 風phong 。 眾chúng 緣duyên 和hòa 合hợp 故cố 易dị 破phá 。 識thức 以dĩ 苦khổ 樂lạc 因nhân 故cố 知tri 無vô 常thường 變biến 異dị 故cố 易dị 破phá 。 虛hư 空không 無vô 如như 是thị 相tương/tướng 。 但đãn 凡phàm 夫phu 悕hy 望vọng 為vi 有hữu 。 是thị 故cố 先tiên 破phá 。
復phục 次thứ 虛hư 空không 能năng 持trì 四tứ 大đại 。 四tứ 大đại 因nhân 緣duyên 有hữu 識thức 。 是thị 故cố 先tiên 破phá 根căn 本bổn 。 餘dư 者giả 自tự 破phá 。 問vấn 曰viết 。 世thế 間gian 人nhân 盡tận 見kiến 諸chư 法pháp 是thị 有hữu 是thị 無vô 。 汝nhữ 何hà 以dĩ 獨độc 。 與dữ 世thế 間gian 相tương 違vi 。 言ngôn 無vô 所sở 見kiến 。
答đáp 曰viết 。
淺thiển 智trí 見kiến 諸chư 法pháp 。 若nhược 有hữu 若nhược 無vô 相tương/tướng 。
是thị 則tắc 不bất 能năng 見kiến 。 滅diệt 見kiến 安an 隱ẩn 法pháp 。
若nhược 人nhân 未vị 得đắc 道đạo 。 不bất 見kiến 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 愛ái 見kiến 因nhân 緣duyên 故cố 。 種chủng 種chủng 戲hí 論luận 。 見kiến 法pháp 生sanh 時thời 。 謂vị 之chi 為vi 有hữu 。 取thủ 相tương/tướng 言ngôn 有hữu 。 見kiến 法Pháp 滅diệt 時thời 。 謂vị 之chi 為vi 斷đoạn 。 取thủ 相tương/tướng 言ngôn 無vô 。 智trí 者giả 見kiến 諸chư 。 法pháp 生sanh 即tức 滅diệt 無vô 見kiến 。 見kiến 諸chư 法pháp 滅diệt 即tức 滅diệt 有hữu 見kiến 。 是thị 故cố 於ư 一nhất 切thiết 法pháp 。 雖tuy 有hữu 所sở 見kiến 。 皆giai 如như 幻huyễn 如như 夢mộng 。 乃nãi 至chí 無vô 漏lậu 道Đạo 見kiến 尚thượng 滅diệt 。 何hà 況huống 餘dư 見kiến 。 是thị 故cố 若nhược 不bất 見kiến 滅diệt 見kiến 安an 隱ẩn 法pháp 者giả 。 則tắc 見kiến 有hữu 見kiến 無vô 。
中Trung 論Luận 觀Quán 染Nhiễm 染Nhiễm 者Giả 品Phẩm 第đệ 六lục (# 十thập 偈kệ )#
☸ Phẩm 0:
問vấn 曰viết 。 經kinh 說thuyết 貪tham 欲dục 瞋sân 恚khuể 愚ngu 癡si 。 是thị 世thế 間gian 根căn 本bổn 。 貪tham 欲dục 有hữu 種chủng 種chủng 名danh 。 初sơ 名danh 愛ái 次thứ 名danh 著trước 次thứ 名danh 染nhiễm 次thứ 名danh 婬dâm 欲dục 。 次thứ 名danh 貪tham 欲dục 。 有hữu 如như 是thị 等đẳng 。 名danh 字tự 此thử 是thị 結kết 使sử 。 依y 止chỉ 眾chúng 生sanh 眾chúng 生sanh 名danh 染nhiễm 者giả 。 貪tham 欲dục 名danh 染nhiễm 法pháp 。 有hữu 染nhiễm 法pháp 染nhiễm 者giả 故cố 。 則tắc 有hữu 貪tham 欲dục 。 餘dư 二nhị 亦diệc 如như 是thị 。 有hữu 瞋sân 則tắc 有hữu 瞋sân 者giả 。 有hữu 癡si 則tắc 有hữu 癡si 者giả 。 以dĩ 此thử 三tam 毒độc 因nhân 緣duyên 起khởi 三tam 業nghiệp 。 三tam 業nghiệp 因nhân 緣duyên 起khởi 三tam 界giới 。 是thị 故cố 有hữu 一nhất 切thiết 法pháp 答đáp 曰viết 。 經kinh 雖tuy 說thuyết 有hữu 三tam 毒độc 名danh 字tự 。 求cầu 實thật 不bất 可khả 得đắc 。
何hà 以dĩ 故cố 。
若nhược 離ly 於ư 染nhiễm 法pháp 。 先tiên 自tự 有hữu 染nhiễm 者giả 。
因nhân 是thị 染nhiễm 欲dục 者giả 。 應ưng 生sanh 於ư 染nhiễm 法pháp 。
若nhược 無vô 有hữu 染nhiễm 者giả 。 云vân 何hà 當đương 有hữu 染nhiễm 。
若nhược 有hữu 若nhược 無vô 染nhiễm 。 染nhiễm 者giả 亦diệc 如như 是thị 。
若nhược 先tiên 定định 有hữu 染nhiễm 者giả 。 則tắc 不bất 更cánh 須tu 染nhiễm 。 染nhiễm 者giả 先tiên 已dĩ 染nhiễm 故cố 。 若nhược 先tiên 定định 無vô 染nhiễm 者giả 。 亦diệc 復phục 不bất 應ưng 。 起khởi 染nhiễm 要yếu 當đương 先tiên 有hữu 染nhiễm 者giả 然nhiên 後hậu 起khởi 染nhiễm 。 若nhược 先tiên 無vô 染nhiễm 者giả 。 則tắc 無vô 受thọ 染nhiễm 者giả 。 染nhiễm 法Pháp 亦diệc 如như 是thị 。 若nhược 先tiên 離ly 人nhân 定định 有hữu 染nhiễm 法pháp 。 此thử 則tắc 無vô 因nhân 。 云vân 何hà 得đắc 起khởi 似tự 如như 無vô 薪tân 火hỏa 。 若nhược 先tiên 定định 無vô 染nhiễm 法pháp 。 則tắc 無vô 有hữu 染nhiễm 者giả 。 是thị 故cố 偈kệ 中trung 說thuyết 若nhược 有hữu 若nhược 無vô 染nhiễm 。 染nhiễm 者giả 亦diệc 如như 是thị 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 染nhiễm 法pháp 染nhiễm 者giả 先tiên 後hậu 相tương 待đãi 生sanh 。 是thị 事sự 不bất 可khả 得đắc 者giả 。 若nhược 一nhất 時thời 生sanh 有hữu 何hà 咎cữu 。
答đáp 曰viết 。
染nhiễm 者giả 及cập 染nhiễm 法pháp 。 俱câu 成thành 則tắc 不bất 然nhiên 。
染nhiễm 者giả 染nhiễm 法pháp 俱câu 。 則tắc 無vô 有hữu 相tướng 待đãi 。
若nhược 染nhiễm 法pháp 染nhiễm 者giả 一nhất 時thời 成thành 。 則tắc 不bất 相tương 待đãi 。 不bất 因nhân 染nhiễm 者giả 有hữu 染nhiễm 法pháp 。 不bất 因nhân 染nhiễm 法pháp 有hữu 染nhiễm 者giả 。 是thị 二nhị 應ưng 常thường 。 已dĩ 無vô 因nhân 成thành 故cố 。 若nhược 常thường 則tắc 多đa 過quá 。 無vô 有hữu 解giải 脫thoát 法pháp 。
復phục 次thứ 今kim 當đương 以dĩ 一nhất 異dị 法pháp 。 破phá 染nhiễm 法pháp 染nhiễm 者giả 。
何hà 以dĩ 故cố 。
染nhiễm 者giả 染nhiễm 法pháp 一nhất 。 一nhất 法pháp 云vân 何hà 合hợp 。
染nhiễm 者giả 染nhiễm 法pháp 異dị 。 異dị 法pháp 云vân 何hà 合hợp 。
染nhiễm 法pháp 染nhiễm 者giả 。 若nhược 以dĩ 一nhất 法pháp 合hợp 。 若nhược 以dĩ 異dị 法pháp 合hợp 。 若nhược 一nhất 則tắc 無vô 合hợp 。
何hà 以dĩ 故cố 。 一nhất 法pháp 云vân 何hà 自tự 合hợp 。 如như 指chỉ 端đoan 不bất 能năng 自tự 觸xúc 。 若nhược 以dĩ 異dị 法pháp 合hợp 。 是thị 亦diệc 不bất 可khả 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 異dị 成thành 故cố 。 若nhược 各các 成thành 竟cánh 不bất 須tu 復phục 合hợp 。 雖tuy 合hợp 猶do 異dị 。
復phục 次thứ 一nhất 異dị 俱câu 不bất 可khả 。
何hà 以dĩ 故cố 。
若nhược 一nhất 有hữu 合hợp 者giả 。 離ly 伴bạn 應ưng 有hữu 合hợp 。
若nhược 異dị 有hữu 合hợp 者giả 。 離ly 伴bạn 亦diệc 應ưng 合hợp 。
若nhược 染nhiễm 染nhiễm 者giả 一nhất 。 強cường/cưỡng 名danh 為vi 合hợp 者giả 。 應ưng 離ly 餘dư 因nhân 緣duyên 而nhi 有hữu 染nhiễm 染nhiễm 者giả 。
復phục 次thứ 若nhược 一nhất 。 亦diệc 不bất 應ưng 有hữu 染nhiễm 染nhiễm 者giả 二nhị 名danh 。 染nhiễm 是thị 法pháp 染nhiễm 者giả 是thị 人nhân 。 若nhược 人nhân 法pháp 為vi 一nhất 。 是thị 則tắc 大đại 亂loạn 。 若nhược 染nhiễm 染nhiễm 者giả 各các 異dị 。 而nhi 言ngôn 合hợp 者giả 。 則tắc 不bất 須tu 餘dư 因nhân 緣duyên 而nhi 有hữu 合hợp 。 若nhược 異dị 而nhi 合hợp 者giả 。 雖tuy 遠viễn 亦diệc 應ưng 合hợp 。 問vấn 曰viết 。 一nhất 不bất 合hợp 可khả 爾nhĩ 。 眼nhãn 見kiến 異dị 法pháp 共cộng 合hợp 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 異dị 而nhi 有hữu 合hợp 。 染nhiễm 染nhiễm 者giả 何hà 事sự 。
是thị 二nhị 相tương/tướng 先tiên 異dị 。 然nhiên 後hậu 說thuyết 合hợp 相tương/tướng 。
若nhược 染nhiễm 染nhiễm 者giả 。 先tiên 有hữu 決quyết 定định 異dị 相tướng 。 而nhi 後hậu 合hợp 者giả 是thị 則tắc 不bất 合hợp 何hà 以dĩ 故cố 。 是thị 二nhị 相tương/tướng 先tiên 已dĩ 異dị 。 而nhi 後hậu 強cưỡng 說thuyết 合hợp 。
復phục 次thứ 。
若nhược 染nhiễm 及cập 染nhiễm 者giả 。 先tiên 各các 成thành 異dị 相tướng 。
既ký 已dĩ 成thành 異dị 相tướng 。 云vân 何hà 而nhi 言ngôn 合hợp 。
若nhược 染nhiễm 染nhiễm 者giả 先tiên 各các 成thành 別biệt 相tướng 。 汝nhữ 今kim 何hà 以dĩ 強cưỡng 說thuyết 合hợp 相tương/tướng 。
復phục 次thứ 。
異dị 相tướng 無vô 有hữu 成thành 。 是thị 故cố 汝nhữ 欲dục 合hợp 。
合hợp 相tương/tướng 竟cánh 無vô 成thành 。 而nhi 復phục 說thuyết 異dị 相tướng 。
汝nhữ 已dĩ 染nhiễm 染nhiễm 者giả 異dị 相tướng 不bất 成thành 故cố 。 復phục 說thuyết 合hợp 相tương/tướng 。 合hợp 相tương/tướng 中trung 有hữu 過quá 。 染nhiễm 染nhiễm 者giả 不bất 成thành 。 汝nhữ 為vi 成thành 合hợp 相tương/tướng 故cố 。 復phục 說thuyết 異dị 相tướng 。 汝nhữ 自tự 已dĩ 為vi 定định 。 而nhi 所sở 說thuyết 不bất 定định 。
何hà 以dĩ 故cố 。
異dị 相tướng 不bất 成thành 故cố 。 合hợp 相tương/tướng 則tắc 不bất 成thành 。
於ư 何hà 異dị 相tướng 中trung 。 而nhi 欲dục 說thuyết 合hợp 相tương/tướng 。
以dĩ 此thử 中trung 染nhiễm 染nhiễm 者giả 異dị 相tướng 不bất 成thành 故cố 。 合hợp 相tương/tướng 亦diệc 不bất 成thành 。 汝nhữ 於ư 何hà 異dị 相tướng 中trung 而nhi 欲dục 說thuyết 合hợp 相tương/tướng 。
復phục 次thứ 。
如như 是thị 染nhiễm 染nhiễm 者giả 。 非phi 合hợp 不bất 合hợp 成thành 。
諸chư 法pháp 亦diệc 如như 是thị 。 非phi 合hợp 不bất 合hợp 成thành 。
如như 染nhiễm 恚khuể 癡si 亦diệc 如như 是thị 。 如như 三tam 毒độc 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 一nhất 切thiết 法Pháp 亦diệc 如như 是thị 。 非phi 先tiên 非phi 後hậu 非phi 合hợp 非phi 散tán 。 等đẳng 因nhân 緣duyên 所sở 成thành 。
中Trung 論Luận 卷quyển 第đệ 一nhất
Trung Luận ♦ Hết quyển 1
❖
Phiên âm: 16/3/2016 ◊ Cập nhật: 16/3/2016
Trung Luận ♦ Quyển 1
釋thích 僧Tăng 叡duệ 序tự
中trung 論luận 有hữu 五ngũ 百bách 偈kệ 。 龍long 樹thụ 菩Bồ 薩Tát 之chi 所sở 造tạo 也dã 以dĩ 中trung 為vi 名danh 者giả 。 照chiếu 其kỳ 實thật 也dã 。 以dĩ 論luận 為vi 稱xưng 者giả 。 盡tận 其kỳ 言ngôn 也dã 。 實thật 非phi 名danh 不bất 悟ngộ 。 故cố 寄ký 中trung 以dĩ 宣tuyên 之chi 。 言ngôn 非phi 釋thích 不bất 盡tận 。 故cố 假giả 論luận 以dĩ 明minh 之chi 。 其kỳ 實thật 既ký 宣tuyên 。 其kỳ 言ngôn 既ký 明minh 。 於ư 菩Bồ 薩Tát 之chi 行hạnh 。 道Đạo 場Tràng 之chi 照chiếu 。 朗lãng 然nhiên 懸huyền 解giải 矣hĩ 。 夫phu 滯trệ 惑hoặc 生sanh 於ư 倒đảo 見kiến 。 三tam 界giới 以dĩ 之chi 而nhi 淪luân 溺nịch 。 偏thiên 悟ngộ 起khởi 於ư 厭yếm 智trí 。 耿# 介giới 以dĩ 之chi 而nhi 致trí 乖quai 。 故cố 知tri 大đại 覺giác 在tại 乎hồ 曠khoáng 照chiếu 。 小tiểu 智trí 纏triền 乎hồ 隘ải 心tâm 。 照chiếu 之chi 不bất 曠khoáng 。 則tắc 不bất 足túc 以dĩ 夷di 有hữu 無vô 一nhất 道đạo 俗tục 。 知tri 之chi 不bất 盡tận 。 則tắc 未vị 可khả 以dĩ 涉thiệp 中trung 途đồ 泯mẫn 二nhị 際tế 。 道đạo 俗tục 之chi 不bất 夷di 。 二nhị 際tế 之chi 不bất 泯mẫn 。 菩Bồ 薩Tát 之chi 憂ưu 也dã 。 是thị 以dĩ 龍Long 樹Thụ 大Đại 士Sĩ 。 析tích 之chi 以dĩ 中trung 道đạo 。 使sử 惑hoặc 趣thú 之chi 徒đồ 望vọng 玄huyền 指chỉ 而nhi 一nhất 變biến 。 括quát 之chi 以dĩ 即tức 化hóa 。 令linh 玄huyền 悟ngộ 之chi 賓tân 喪táng 諮tư 詢tuân 於ư 朝triêu 徹triệt 。 蕩đãng 蕩đãng 焉yên 。 真chân 可khả 謂vị 坦thản 夷di 路lộ 於ư 沖# 階giai 。 敝tệ 玄huyền 門môn 於ư 宇vũ 內nội 。 扇thiên/phiến 慧tuệ 風phong 於ư 陳trần 枚mai 。 流lưu 甘cam 露lộ 於ư 枯khô 悴tụy 者giả 矣hĩ 。 夫phu 百bách 樑lương 之chi 搆câu 興hưng 。 則tắc 鄙bỉ 茅mao 茨tì 之chi 仄# 陋lậu 。 覩đổ 斯tư 論luận 之chi 宏hoành 曠khoáng 。 則tắc 知tri 偏thiên 悟ngộ 之chi 鄙bỉ 倍bội 。 幸hạnh 哉tai 此thử 區khu 之chi 赤xích 縣huyện 。 忽hốt 得đắc 移di 靈linh 鷲thứu 以dĩ 作tác 鎮trấn 。 險hiểm 陂bi 之chi 邊biên 情tình 。 乃nãi 蒙mông 流lưu 光quang 之chi 餘dư 惠huệ 。 而nhi 今kim 而nhi 後hậu 。 談đàm 道đạo 之chi 賢hiền 始thỉ 可khả 與dữ 論luận 實thật 矣hĩ 。 云vân 天Thiên 竺Trúc 諸chư 國quốc 。 敢cảm 預dự 學học 者giả 之chi 流lưu 。 無vô 不bất 翫ngoạn 味vị 斯tư 論luận 以dĩ 為vi 喉hầu 衿# 。 其kỳ 染nhiễm 翰hàn 申thân 釋thích 者giả 。 甚thậm 亦diệc 不bất 少thiểu 。 今kim 所sở 出xuất 者giả 。 是thị 天Thiên 竺Trúc 梵Phạm 志Chí 名danh 賓tân 伽già 羅la 。 秦tần 言ngôn 青thanh 目mục 之chi 所sở 釋thích 也dã 。 其kỳ 人nhân 雖tuy 信tín 解giải 深thâm 法Pháp 。 而nhi 辭từ 不bất 雅nhã 中trung 。 其kỳ 中trung 乖quai 闕khuyết 煩phiền 重trọng/trùng 者giả 。 法Pháp 師sư 皆giai 裁tài 而nhi 裨bì 之chi 。 於ư 經kinh 通thông 之chi 理lý 盡tận 矣hĩ 。 文văn 或hoặc 左tả 右hữu 未vị 盡tận 善thiện 也dã 。 百bách 論luận 治trị 外ngoại 以dĩ 閑nhàn 邪tà 。 斯tư 文văn 袪# 內nội 以dĩ 流lưu 滯trệ 。 大đại 智trí 釋thích 論luận 之chi 淵uyên 博bác 。 十thập 二nhị 門môn 觀quán 之chi 精tinh 詣nghệ 。 尋tầm 斯tư 四tứ 者giả 。 真chân 若nhược 日nhật 月nguyệt 入nhập 懷hoài 無vô 不bất 朗lãng 然nhiên 鑒giám 徹triệt 矣hĩ 。 予# 翫ngoạn 之chi 味vị 之chi 不bất 能năng 釋thích 手thủ 。 遂toại 復phục 忘vong 其kỳ 鄙bỉ 拙chuyết 。 託thác 悟ngộ 懷hoài 於ư 一nhất 序tự 。 并tinh 目mục 品phẩm 義nghĩa 題đề 之chi 於ư 首thủ 。 豈khởi 期kỳ 能năng 釋thích 耶da 。 蓋cái 是thị 欣hân 自tự 同đồng 之chi 懷hoài 耳nhĩ 。
中Trung 論Luận 觀Quán 因Nhân 緣Duyên 品Phẩm 第đệ 一nhất (# 十thập 六lục 偈kệ )#
☸ Phẩm :
龍long 樹thụ 菩Bồ 薩Tát 造tạo 梵Phạm 志Chí 青thanh 目mục 釋thích
姚Diêu 秦Tần 三tam 藏tạng 鳩Cưu 摩Ma 羅La 什Thập 譯dịch
不bất 生sanh 亦diệc 不bất 滅diệt 。 不bất 常thường 亦diệc 不bất 斷đoạn 。
不bất 一nhất 亦diệc 不bất 異dị 。 不bất 來lai 亦diệc 不bất 出xuất 。
能năng 說thuyết 是thị 因nhân 緣duyên 。 善thiện 滅diệt 諸chư 戲hí 論luận 。
我ngã 稽khể 首thủ 禮lễ 佛Phật 。 諸chư 說thuyết 中trung 第đệ 一nhất 。
問vấn 曰viết 。 何hà 故cố 造tạo 此thử 論luận 。
答đáp 曰viết 。
有hữu 人nhân 言ngôn 萬vạn 物vật 從tùng 大Đại 自Tự 在Tại 天Thiên 生sanh 。 有hữu 言ngôn 從tùng 韋vi 紐nữu 天thiên 生sanh 。 有hữu 言ngôn 從tùng 和hòa 合hợp 生sanh 。 有hữu 言ngôn 從tùng 時thời 生sanh 。 有hữu 言ngôn 從tùng 世thế 性tánh 生sanh 。 有hữu 言ngôn 從tùng 變biến 生sanh 。 有hữu 言ngôn 從tùng 自tự 然nhiên 生sanh 。 有hữu 言ngôn 從tùng 微vi 塵trần 生sanh 。 有hữu 如như 是thị 等đẳng 。 謬mậu 故cố 墮đọa 於ư 無vô 因nhân 邪tà 因nhân 斷đoạn 常thường 等đẳng 邪tà 見kiến 。 種chủng 種chủng 說thuyết 我ngã 我ngã 所sở 。 不bất 知tri 正Chánh 法Pháp 。 佛Phật 欲dục 斷đoạn 如như 是thị 等đẳng 諸chư 邪tà 見kiến 令linh 知tri 佛Phật 法Pháp 故cố 。 先tiên 於ư 聲Thanh 聞Văn 法Pháp 中trung 。 說thuyết 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 又hựu 為vi 已dĩ 習tập 行hành 有hữu 大đại 心tâm 堪kham 受thọ 深thâm 法Pháp 者giả 。 以dĩ 大Đại 乘Thừa 法Pháp 。 說thuyết 因nhân 緣duyên 相tương/tướng 。 所sở 謂vị 一nhất 切thiết 法pháp 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 不bất 一nhất 不bất 異dị 等đẳng 。 畢tất 竟cánh 空không 無vô 所sở 有hữu 。 如như 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 中trung 說thuyết 。
佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。
菩Bồ 薩Tát 坐tọa 道Đạo 場Tràng 時thời 。 觀quán 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 如như 虛hư 空không 不bất 可khả 盡tận 。 佛Phật 滅diệt 度độ 後hậu 。 後hậu 五ngũ 百bách 歲tuế 像tượng 法pháp 中trung 。 人nhân 根căn 轉chuyển 鈍độn 。 深thâm 著trước 諸chư 法pháp 。 求cầu 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 五ngũ 陰ấm 十thập 二nhị 入nhập 十thập 八bát 界giới 等đẳng 決quyết 定định 相tương/tướng 。 不bất 知tri 佛Phật 意ý 。 但đãn 著trước 文văn 字tự 。 聞văn 大Đại 乘Thừa 法Pháp 。 中trung 說thuyết 畢tất 竟cánh 空không 。 不bất 知tri 何hà 因nhân 緣duyên 故cố 空không 。 即tức 生sanh 疑nghi 見kiến 。 若nhược 都đô 畢tất 竟cánh 空không 。 云vân 何hà 分phân 別biệt 。 有hữu 罪tội 福phước 報báo 應ứng 等đẳng 。 如như 是thị 則tắc 無vô 世thế 諦đế 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦đế 。 取thủ 是thị 空không 相tướng 而nhi 起khởi 貪tham 著trước 。 於ư 畢tất 竟cánh 空không 中trung 。 生sanh 種chủng 種chủng 過quá 。 龍long 樹thụ 菩Bồ 薩Tát 為vì 是thị 等đẳng 故cố 。 造tạo 此thử 中trung 論luận 。
不bất 生sanh 亦diệc 不bất 滅diệt 。 不bất 常thường 亦diệc 不bất 斷đoạn 。
不bất 一nhất 亦diệc 不bất 異dị 。 不bất 來lai 亦diệc 不bất 出xuất 。
能năng 說thuyết 是thị 因nhân 緣duyên 。 善thiện 滅diệt 諸chư 戲hí 論luận 。
我ngã 稽khể 首thủ 禮lễ 佛Phật 。 諸chư 說thuyết 中trung 第đệ 一nhất 。
以dĩ 此thử 二nhị 偈kệ 讚tán 佛Phật 。 則tắc 已dĩ 略lược 說thuyết 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 問vấn 曰viết 。 諸chư 法pháp 無vô 量lượng 。 何hà 故cố 但đãn 以dĩ 此thử 八bát 事sự 破phá 。 答đáp 曰viết 法pháp 雖tuy 無vô 量lượng 。 略lược 說thuyết 八bát 事sự 則tắc 為vi 總tổng 破phá 一nhất 切thiết 法pháp 。 不bất 生sanh 者giả 。 諸chư 論luận 師sư 種chủng 種chủng 說thuyết 生sanh 相tương/tướng 。 或hoặc 謂vị 因nhân 果quả 一nhất 。 或hoặc 謂vị 因nhân 果quả 異dị 。 或hoặc 謂vị 因nhân 中trung 先tiên 有hữu 果quả 。 或hoặc 謂vị 因nhân 中trung 先tiên 無vô 果quả 。 或hoặc 謂vị 自tự 體thể 生sanh 。 或hoặc 謂vị 從tùng 他tha 生sanh 。 或hoặc 謂vị 共cộng 生sanh 。 或hoặc 謂vị 有hữu 生sanh 。 或hoặc 謂vị 無vô 生sanh 。 如như 是thị 等đẳng 說thuyết 。 生sanh 相tương/tướng 皆giai 不bất 然nhiên 。 此thử 事sự 後hậu 當đương 廣quảng 說thuyết 。 生sanh 相tương/tướng 決quyết 定định 不bất 可khả 得đắc 故cố 不bất 生sanh 。 不bất 滅diệt 者giả 。 若nhược 無vô 生sanh 何hà 得đắc 有hữu 滅diệt 。 以dĩ 無vô 生sanh 無vô 滅diệt 故cố 。 餘dư 六lục 事sự 亦diệc 無vô 問vấn 曰viết 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 已dĩ 總tổng 破phá 一nhất 切thiết 法pháp 。 何hà 故cố 復phục 說thuyết 六lục 事sự 。
答đáp 曰viết 。
為vi 成thành 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 義nghĩa 故cố 。 有hữu 人nhân 不bất 受thọ 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 而nhi 信tín 不bất 常thường 不bất 斷đoạn 。 若nhược 深thâm 求cầu 不bất 常thường 不bất 斷đoạn 。 即tức 是thị 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。
何hà 以dĩ 故cố 。 法pháp 若nhược 實thật 有hữu 則tắc 不bất 應ưng 無vô 。 先tiên 有hữu 今kim 無vô 。 是thị 即tức 為vi 斷đoạn 。 若nhược 先tiên 有hữu 性tánh 是thị 則tắc 為vi 常thường 。 是thị 故cố 說thuyết 不bất 常thường 不bất 斷đoạn 。 即tức 入nhập 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 義nghĩa 。 有hữu 人nhân 雖tuy 聞văn 四tứ 種chủng 破phá 諸chư 法pháp 。 猶do 以dĩ 四tứ 門môn 成thành 諸chư 法pháp 。 是thị 亦diệc 不bất 然nhiên 。 若nhược 一nhất 則tắc 無vô 緣duyên 。 若nhược 異dị 則tắc 無vô 相tướng 續tục 。 後hậu 當đương 種chủng 種chủng 破phá 。 是thị 故cố 復phục 說thuyết 。 不bất 一nhất 不bất 異dị 。 有hữu 人nhân 雖tuy 聞văn 六lục 種chủng 破phá 諸chư 法pháp 。 猶do 以dĩ 來lai 出xuất 成thành 諸chư 法pháp 。 來lai 者giả 。 言ngôn 諸chư 法pháp 從tùng 自tự 在tại 天thiên 世thế 性tánh 微vi 塵trần 等đẳng 來lai 。 出xuất 者giả 。 還hoàn 去khứ 至chí 本bổn 處xứ 。
復phục 次thứ 萬vạn 物vật 無vô 生sanh 。
何hà 以dĩ 故cố 。 世thế 間gian 現hiện 見kiến 故cố 。 世thế 間gian 眼nhãn 見kiến 劫kiếp 初sơ 穀cốc 不bất 生sanh 。
何hà 以dĩ 故cố 。 離ly 劫kiếp 初sơ 穀cốc 。 今kim 穀cốc 不bất 可khả 得đắc 。 若nhược 離ly 劫kiếp 初sơ 穀cốc 有hữu 今kim 穀cốc 者giả 。 則tắc 應ưng 有hữu 生sanh 。 而nhi 實thật 不bất 爾nhĩ 。 是thị 故cố 不bất 生sanh 。 問vấn 曰viết 若nhược 不bất 生sanh 則tắc 應ưng 滅diệt 。 答đáp 曰viết 不bất 滅diệt 。
何hà 以dĩ 故cố 。 世thế 間gian 現hiện 見kiến 故cố 。 世thế 間gian 眼nhãn 見kiến 劫kiếp 初sơ 穀cốc 不bất 滅diệt 。 若nhược 滅diệt 今kim 不bất 應ưng 有hữu 穀cốc 而nhi 實thật 有hữu 穀cốc 。 是thị 故cố 不bất 滅diệt 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 不bất 滅diệt 則tắc 應ưng 常thường 。 答đáp 曰viết 不bất 常thường 。
何hà 以dĩ 故cố 。 世thế 間gian 現hiện 見kiến 故cố 。 世thế 間gian 眼nhãn 見kiến 萬vạn 物vật 不bất 常thường 。 如như 穀cốc 芽nha 時thời 種chủng 則tắc 變biến 壞hoại 。 是thị 故cố 不bất 常thường 。 問vấn 曰viết 若nhược 不bất 常thường 則tắc 應ưng 斷đoạn 。 答đáp 曰viết 不bất 斷đoạn 。
何hà 以dĩ 故cố 。 世thế 間gian 現hiện 見kiến 故cố 。 世thế 間gian 眼nhãn 見kiến 萬vạn 物vật 不bất 斷đoạn 。 如như 從tùng 穀cốc 有hữu 芽nha 。 是thị 故cố 不bất 斷đoạn 。 若nhược 斷đoạn 不bất 應ưng 相tương 續tục 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 爾nhĩ 者giả 萬vạn 物vật 是thị 一nhất 。 答đáp 曰viết 不bất 一nhất 。
何hà 以dĩ 故cố 。 世thế 間gian 現hiện 見kiến 故cố 。 世thế 間gian 眼nhãn 見kiến 萬vạn 物vật 不bất 一nhất 。 如như 穀cốc 不bất 作tác 芽nha 芽nha 不bất 作tác 穀cốc 。 若nhược 穀cốc 作tác 芽nha 芽nha 作tác 穀cốc 者giả 。 應ưng 是thị 一nhất 。 而nhi 實thật 不bất 爾nhĩ 。 是thị 故cố 不bất 一nhất 。 問vấn 曰viết 若nhược 不bất 一nhất 則tắc 應ưng 異dị 。 答đáp 曰viết 不bất 異dị 。
何hà 以dĩ 故cố 。 世thế 間gian 現hiện 見kiến 故cố 。 世thế 間gian 眼nhãn 見kiến 萬vạn 物vật 不bất 異dị 。 若nhược 異dị 者giả 。 何hà 故cố 分phân 別biệt 穀cốc 芽nha 穀cốc 莖hành 穀cốc 葉diệp 。 不bất 說thuyết 樹thụ 芽nha 樹thụ 莖hành 樹thụ 葉diệp 。 是thị 故cố 不bất 異dị 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 不bất 異dị 應ưng 有hữu 來lai 。 答đáp 曰viết 無vô 來lai 何hà 以dĩ 故cố 。 世thế 間gian 現hiện 見kiến 故cố 。 世thế 間gian 眼nhãn 見kiến 萬vạn 物vật 不bất 來lai 。 如như 穀cốc 子tử 中trung 芽nha 。 無vô 所sở 從tùng 來lai 。 若nhược 來lai 者giả 。 芽nha 應ưng 從tùng 餘dư 處xứ 來lai 。 如như 鳥điểu 來lai 栖tê 樹thụ 。 而nhi 實thật 不bất 爾nhĩ 。 是thị 故cố 不bất 來lai 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 不bất 來lai 應ưng 有hữu 出xuất 。 答đáp 曰viết 不bất 出xuất 。
何hà 以dĩ 故cố 。 世thế 間gian 現hiện 見kiến 故cố 。 世thế 間gian 眼nhãn 見kiến 萬vạn 物vật 不bất 出xuất 。 若nhược 有hữu 出xuất 。 應ưng 見kiến 芽nha 從tùng 穀cốc 出xuất 。 如như 蛇xà 從tùng 穴huyệt 出xuất 。 而nhi 實thật 不bất 爾nhĩ 。 是thị 故cố 不bất 出xuất 。 問vấn 曰viết 。 汝nhữ 雖tuy 釋thích 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 義nghĩa 。 我ngã 欲dục 聞văn 造tạo 論luận 者giả 所sở 說thuyết 。
答đáp 曰viết 。
諸chư 法pháp 不bất 自tự 生sanh 。 亦diệc 不bất 從tùng 他tha 生sanh 。
不bất 共cộng 不bất 無vô 因nhân 。 是thị 故cố 知tri 無vô 生sanh 。
不bất 自tự 生sanh 者giả 。 萬vạn 物vật 無vô 有hữu 。 從tùng 自tự 體thể 生sanh 。 必tất 待đãi 眾chúng 因nhân 。
復phục 次thứ 若nhược 從tùng 自tự 體thể 生sanh 。 則tắc 一nhất 法pháp 有hữu 二nhị 體thể 。 一nhất 謂vị 生sanh 。 二nhị 謂vị 生sanh 者giả 。 若nhược 離ly 餘dư 因nhân 從tùng 自tự 體thể 生sanh 者giả 。 則tắc 無vô 因nhân 無vô 緣duyên 。 又hựu 生sanh 更cánh 有hữu 生sanh 生sanh 則tắc 無vô 窮cùng 。 自tự 無vô 故cố 他tha 亦diệc 無vô 。
何hà 以dĩ 故cố 。 有hữu 自tự 故cố 有hữu 他tha 。 若nhược 不bất 從tùng 自tự 生sanh 。 亦diệc 不bất 從tùng 他tha 生sanh 。 共cộng 生sanh 則tắc 有hữu 二nhị 過quá 。 自tự 生sanh 他tha 生sanh 故cố 。 若nhược 無vô 因nhân 而nhi 有hữu 萬vạn 物vật 者giả 。 是thị 則tắc 為vi 常thường 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 無vô 因nhân 則tắc 無vô 果quả 。 若nhược 無vô 因nhân 有hữu 果quả 者giả 。 布bố 施thí 持trì 戒giới 等đẳng 。 應ưng 墮đọa 地địa 獄ngục 。 十thập 惡ác 五ngũ 逆nghịch 。 應ưng 當đương 生sanh 天thiên 。 以dĩ 無vô 因nhân 故cố 。
復phục 次thứ 。
如như 諸chư 法pháp 自tự 性tánh 。 不bất 在tại 於ư 緣duyên 中trung 。
以dĩ 無vô 自tự 性tánh 故cố 。 他tha 性tánh 亦diệc 復phục 無vô 。
諸chư 法pháp 自tự 性tánh 。 不bất 在tại 眾chúng 緣duyên 中trung 。 但đãn 眾chúng 緣duyên 和hòa 合hợp 。 故cố 得đắc 名danh 字tự 。 自tự 性tánh 即tức 是thị 自tự 體thể 。 眾chúng 緣duyên 中trung 無vô 自tự 性tánh 。 自tự 性tánh 無vô 故cố 不bất 自tự 生sanh 。 自tự 性tánh 無vô 故cố 他tha 性tánh 亦diệc 無vô 。
何hà 以dĩ 故cố 。 因nhân 自tự 性tánh 有hữu 他tha 性tánh 。 他tha 性tánh 於ư 他tha 亦diệc 是thị 自tự 性tánh 。 若nhược 破phá 自tự 性tánh 即tức 破phá 他tha 性tánh 。 是thị 故cố 不bất 應ưng 。 從tùng 他tha 性tánh 生sanh 。 若nhược 破phá 自tự 性tánh 他tha 性tánh 即tức 破phá 共cộng 義nghĩa 。 無vô 因nhân 則tắc 有hữu 大đại 過quá 。 有hữu 因nhân 尚thượng 可khả 破phá 。 何hà 況huống 無vô 因nhân 。 於ư 四tứ 句cú 中trung 。 生sanh 不bất 可khả 得đắc 。 是thị 故cố 不bất 生sanh 。 問vấn 曰viết 。 阿a 毘tỳ 曇đàm 人nhân 言ngôn 。 諸chư 法pháp 從tùng 四tứ 緣duyên 生sanh 。 云vân 何hà 言ngôn 不bất 生sanh 。 何hà 謂vị 四tứ 緣duyên 。
因nhân 緣duyên 次thứ 第đệ 緣duyên 。 緣duyên 緣duyên 增tăng 上thượng 緣duyên 。
四tứ 緣duyên 生sanh 諸chư 法pháp 。 更cánh 無vô 第đệ 五ngũ 緣duyên 。
一nhất 切thiết 所sở 有hữu 緣duyên 。 皆giai 攝nhiếp 在tại 四tứ 緣duyên 。 以dĩ 是thị 四tứ 緣duyên 萬vạn 物vật 得đắc 生sanh 。 因nhân 緣duyên 名danh 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 法pháp 。 次thứ 第đệ 緣duyên 除trừ 過quá 去khứ 現hiện 在tại 。 阿A 羅La 漢Hán 最tối 後hậu 心tâm 心tâm 數số 法pháp 。 餘dư 過quá 去khứ 現hiện 在tại 。 心tâm 心tâm 數số 法pháp 。 緣duyên 緣duyên 增tăng 上thượng 緣duyên 一nhất 切thiết 法pháp 。
答đáp 曰viết 。
果quả 為vi 從tùng 緣duyên 生sanh 。 為vi 從tùng 非phi 緣duyên 生sanh 。
是thị 緣duyên 為vi 有hữu 果quả 。 是thị 緣duyên 為vi 無vô 果quả 。
若nhược 謂vị 有hữu 果quả 。 是thị 果quả 為vi 從tùng 緣duyên 生sanh 。 為vi 從tùng 非phi 緣duyên 生sanh 。 若nhược 謂vị 有hữu 緣duyên 。 是thị 緣duyên 為vi 有hữu 果quả 為vi 無vô 果quả 。 二nhị 俱câu 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。
因nhân 是thị 法pháp 生sanh 果quả 。 是thị 法pháp 名danh 為vi 緣duyên 。
若nhược 是thị 果quả 未vị 生sanh 。 何hà 不bất 名danh 非phi 緣duyên 。
諸chư 緣duyên 無vô 決quyết 定định 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 果quả 未vị 生sanh 。 是thị 時thời 不bất 名danh 為vi 緣duyên 。 但đãn 眼nhãn 見kiến 從tùng 緣duyên 生sanh 果quả 。 故cố 名danh 之chi 為vi 緣duyên 。 緣duyên 成thành 由do 於ư 果quả 。 以dĩ 果quả 後hậu 緣duyên 先tiên 故cố 。 若nhược 未vị 有hữu 果quả 何hà 得đắc 名danh 為vi 緣duyên 。 如như 瓶bình 以dĩ 水thủy 土thổ/độ 和hòa 合hợp 故cố 有hữu 瓶bình 生sanh 。 見kiến 瓶bình 緣duyên 知tri 水thủy 土thổ/độ 等đẳng 是thị 瓶bình 緣duyên 。 若nhược 瓶bình 未vị 生sanh 時thời 。 何hà 以dĩ 不bất 名danh 水thủy 土thổ/độ 等đẳng 為vi 非phi 緣duyên 。 是thị 故cố 果quả 不bất 從tùng 緣duyên 生sanh 。 緣duyên 尚thượng 不bất 生sanh 。 何hà 況huống 非phi 緣duyên 。
復phục 次thứ 。
果quả 先tiên 於ư 緣duyên 中trung 。 有hữu 無vô 俱câu 不bất 可khả 。
先tiên 無vô 為vi 誰thùy 緣duyên 。 先tiên 有hữu 何hà 用dụng 緣duyên 。
緣duyên 中trung 先tiên 非phi 有hữu 果quả 非phi 無vô 果quả 。 若nhược 先tiên 有hữu 果quả 不bất 名danh 為vi 緣duyên 。 果quả 先tiên 有hữu 故cố 。 若nhược 先tiên 無vô 果quả 亦diệc 不bất 名danh 為vi 緣duyên 。 不bất 生sanh 餘dư 物vật 故cố 。 問vấn 曰viết 。 已dĩ 總tổng 破phá 一nhất 切thiết 因nhân 緣duyên 。 今kim 欲dục 聞văn 一nhất 一nhất 破phá 諸chư 緣duyên 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 果quả 非phi 有hữu 生sanh 。 亦diệc 復phục 非phi 無vô 生sanh 。
亦diệc 非phi 有hữu 無vô 生sanh 。 何hà 得đắc 言ngôn 有hữu 緣duyên 。
若nhược 緣duyên 能năng 生sanh 果quả 。 應ưng 有hữu 三tam 種chủng 。 若nhược 有hữu 若nhược 無vô 若nhược 有hữu 無vô 。 如như 先tiên 偈kệ 中trung 說thuyết 。 緣duyên 中trung 若nhược 先tiên 有hữu 果quả 不bất 應ưng 言ngôn 生sanh 。 以dĩ 先tiên 有hữu 故cố 。 若nhược 先tiên 無vô 果quả 不bất 應ưng 言ngôn 生sanh 。 以dĩ 先tiên 無vô 故cố 。 亦diệc 應ưng 與dữ 非phi 緣duyên 同đồng 故cố 。 有hữu 無vô 亦diệc 不bất 生sanh 者giả 。 有hữu 無vô 名danh 為vi 半bán 有hữu 半bán 無vô 。 二nhị 俱câu 有hữu 過quá 。 又hựu 有hữu 與dữ 無vô 相tướng 違vi 。 無vô 與dữ 有hữu 相tương 違vi 。 何hà 得đắc 一nhất 法pháp 有hữu 二nhị 相tướng 。 如như 是thị 三tam 種chủng 。 求cầu 果quả 生sanh 相tướng 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 云vân 何hà 言ngôn 有hữu 因nhân 緣duyên 。 次thứ 第đệ 緣duyên 者giả 。
果quả 若nhược 未vị 生sanh 時thời 。 則tắc 不bất 應ưng 有hữu 滅diệt 。
滅diệt 法pháp 何hà 能năng 緣duyên 。 故cố 無vô 次thứ 第đệ 緣duyên 。
諸chư 心tâm 心tâm 數số 法pháp 。 於ư 三tam 世thế 中trung 次thứ 第đệ 生sanh 。 現hiện 在tại 心tâm 心tâm 數số 法pháp 滅diệt 。 與dữ 未vị 來lai 心tâm 作tác 次thứ 第đệ 緣duyên 。 未vị 來lai 法pháp 未vị 生sanh 。 與dữ 誰thùy 作tác 次thứ 第đệ 緣duyên 。 若nhược 未vị 來lai 法pháp 已dĩ 有hữu 即tức 是thị 生sanh 。 何hà 用dụng 次thứ 第đệ 緣duyên 。 現hiện 在tại 心tâm 心tâm 數số 法pháp 。 無vô 有hữu 住trụ 時thời 。 若nhược 不bất 住trụ 何hà 能năng 為vi 次thứ 第đệ 緣duyên 。 若nhược 有hữu 住trụ 則tắc 。 非phi 有hữu 為vi 法pháp 。
何hà 以dĩ 故cố 。 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 法pháp 。 常thường 有hữu 滅diệt 相tương/tướng 故cố 。 若nhược 滅diệt 已dĩ 則tắc 不bất 能năng 與dữ 。 作tác 次thứ 第đệ 緣duyên 。 若nhược 言ngôn 滅diệt 法pháp 猶do 有hữu 則tắc 是thị 常thường 。 若nhược 常thường 則tắc 無vô 罪tội 福phước 等đẳng 。 若nhược 謂vị 滅diệt 時thời 能năng 與dữ 作tác 次thứ 第đệ 緣duyên 。 滅diệt 時thời 半bán 滅diệt 半bán 未vị 滅diệt 。 更cánh 無vô 第đệ 三tam 法pháp 。 名danh 為vi 滅diệt 時thời 。 又hựu 佛Phật 說thuyết 。 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 法pháp 念niệm 念niệm 滅diệt 。 無vô 一nhất 念niệm 時thời 住trụ 。 云vân 何hà 言ngôn 現hiện 在tại 法pháp 有hữu 欲dục 滅diệt 未vị 欲dục 滅diệt 。 汝nhữ 謂vị 一nhất 念niệm 中trung 無vô 是thị 欲dục 滅diệt 未vị 欲dục 滅diệt 。 則tắc 破phá 自tự 法pháp 。 汝nhữ 阿a 毘tỳ 曇đàm 說thuyết 。 有hữu 滅diệt 法pháp 有hữu 不bất 滅diệt 法pháp 。 有hữu 欲dục 滅diệt 法pháp 有hữu 不bất 欲dục 滅diệt 法pháp 。 欲dục 滅diệt 法pháp 者giả 。 現hiện 在tại 法pháp 將tương 欲dục 滅diệt 。 未vị 欲dục 滅diệt 法pháp 者giả 。 除trừ 現hiện 在tại 將tương 欲dục 滅diệt 法pháp 。 餘dư 現hiện 在tại 法pháp 及cập 過quá 去khứ 未vị 來lai 無vô 為vi 法pháp 。 是thị 名danh 不bất 欲dục 滅diệt 法pháp 。 是thị 故cố 無vô 次thứ 第đệ 緣duyên 。 緣duyên 緣duyên 者giả 。
如như 諸chư 佛Phật 所sở 說thuyết 。 真chân 實thật 微vi 妙diệu 法pháp 。
於ư 此thử 無vô 緣duyên 法pháp 。 云vân 何hà 有hữu 緣duyên 緣duyên 。
佛Phật 說thuyết 。 大Đại 乘Thừa 諸chư 法pháp 。 若nhược 有hữu 色sắc 無vô 色sắc 。 有hữu 形hình 無vô 形hình 。 有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 。 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 等đẳng 諸chư 法pháp 相tướng 入nhập 於ư 法pháp 性tánh 。 一nhất 切thiết 皆giai 空không 。 無vô 相tướng 無vô 緣duyên 。 譬thí 如như 眾chúng 流lưu 入nhập 海hải 。 同đồng 為vi 一nhất 味vị 。 實thật 法pháp 可khả 信tín 隨tùy 宜nghi 所sở 說thuyết 。 不bất 可khả 為vi 實thật 。 是thị 故cố 無vô 緣duyên 緣duyên 。 增tăng 上thượng 緣duyên 者giả 。
諸chư 法pháp 無vô 自tự 性tánh 。 故cố 無vô 有hữu 有hữu 相tương/tướng 。
說thuyết 有hữu 是thị 事sự 故cố 。 是thị 事sự 有hữu 不bất 然nhiên 。
經kinh 說thuyết 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 是thị 事sự 有hữu 故cố 是thị 事sự 有hữu 。 此thử 則tắc 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 諸chư 法pháp 從tùng 眾chúng 緣duyên 生sanh 。 故cố 自tự 無vô 定định 性tánh 。 自tự 無vô 定định 性tánh 故cố 無vô 有hữu 有hữu 相tương/tướng 。 有hữu 相tương/tướng 無vô 故cố 。 何hà 得đắc 言ngôn 是thị 事sự 有hữu 故cố 是thị 事sự 有hữu 。 是thị 故cố 無vô 增tăng 上thượng 緣duyên 。 佛Phật 隨tùy 凡phàm 夫phu 分phân 別biệt 有hữu 無vô 故cố 說thuyết 。
復phục 次thứ 。
略lược 廣quảng 因nhân 緣duyên 中trung 。 求cầu 果quả 不bất 可khả 得đắc 。
因nhân 緣duyên 中trung 若nhược 無vô 。 云vân 何hà 從tùng 緣duyên 出xuất 。
略lược 者giả 。 於ư 和hòa 合hợp 因nhân 緣duyên 中trung 無vô 果quả 。 廣quảng 者giả 。 於ư 一nhất 一nhất 緣duyên 中trung 亦diệc 無vô 果quả 。 若nhược 略lược 廣quảng 因nhân 緣duyên 中trung 無vô 果quả 。 云vân 何hà 言ngôn 果quả 從tùng 因nhân 緣duyên 出xuất 。
復phục 次thứ 。
若nhược 謂vị 緣duyên 無vô 果quả 。 而nhi 從tùng 緣duyên 中trung 出xuất 。
是thị 果quả 何hà 不bất 從tùng 。 非phi 緣duyên 中trung 而nhi 出xuất 。
若nhược 因nhân 緣duyên 中trung 求cầu 果quả 不bất 可khả 得đắc 。 何hà 故cố 不bất 從tùng 非phi 緣duyên 出xuất 。 如như 泥nê 中trung 無vô 瓶bình 。 何hà 故cố 不bất 從tùng 乳nhũ 中trung 出xuất 。
復phục 次thứ 。
若nhược 果quả 從tùng 緣duyên 生sanh 。 是thị 緣duyên 無vô 自tự 性tánh 。
從tùng 無vô 自tự 性tánh 生sanh 。 何hà 得đắc 從tùng 緣duyên 生sanh 。
果quả 不bất 從tùng 緣duyên 生sanh 。 不bất 從tùng 非phi 緣duyên 生sanh 。
以dĩ 果quả 無vô 有hữu 故cố 。 緣duyên 非phi 緣duyên 亦diệc 無vô 。
果quả 從tùng 眾chúng 緣duyên 生sanh 。 是thị 緣duyên 無vô 自tự 性tánh 。 若nhược 無vô 自tự 性tánh 則tắc 無vô 法pháp 。 無vô 法pháp 何hà 能năng 生sanh 。 是thị 故cố 果quả 不bất 從tùng 緣duyên 生sanh 。 不bất 從tùng 非phi 緣duyên 生sanh 者giả 。 破phá 緣duyên 故cố 說thuyết 非phi 緣duyên 。 實thật 無vô 非phi 緣duyên 法pháp 。 是thị 故cố 不bất 從tùng 非phi 緣duyên 生sanh 。 若nhược 不bất 從tùng 二nhị 生sanh 。 是thị 則tắc 無vô 果quả 。 無vô 果quả 故cố 緣duyên 非phi 緣duyên 亦diệc 無vô 。
中Trung 論Luận 觀Quán 去Khứ 來Lai 品Phẩm 第đệ 二nhị (# 二nhị 十thập 五ngũ 偈kệ )#
☸ Phẩm :
問vấn 曰viết 。 世thế 間gian 眼nhãn 見kiến 三tam 時thời 有hữu 作tác 。 已dĩ 去khứ 未vị 去khứ 去khứ 時thời 。 以dĩ 有hữu 作tác 故cố 當đương 知tri 有hữu 諸chư 法pháp 。
答đáp 曰viết 。
已dĩ 去khứ 無vô 有hữu 去khứ 。 未vị 去khứ 亦diệc 無vô 去khứ 。
離ly 已dĩ 去khứ 未vị 去khứ 。 去khứ 時thời 亦diệc 無vô 去khứ 。
已dĩ 去khứ 無vô 有hữu 去khứ 已dĩ 去khứ 故cố 。 若nhược 離ly 去khứ 有hữu 去khứ 業nghiệp 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 未vị 去khứ 亦diệc 無vô 去khứ 。 未vị 有hữu 去khứ 法pháp 故cố 。 去khứ 時thời 名danh 半bán 去khứ 半bán 未vị 去khứ 。 不bất 離ly 已dĩ 去khứ 未vị 去khứ 故cố 。 問vấn 曰viết 。
動động 處xứ 則tắc 有hữu 去khứ 。 此thử 中trung 有hữu 去khứ 時thời 。
非phi 已dĩ 去khứ 未vị 去khứ 。 是thị 故cố 去khứ 時thời 去khứ 。
隨tùy 有hữu 作tác 業nghiệp 處xứ 。 是thị 中trung 應ưng 有hữu 去khứ 。 眼nhãn 見kiến 去khứ 時thời 中trung 有hữu 作tác 業nghiệp 。 已dĩ 去khứ 中trung 作tác 業nghiệp 已dĩ 滅diệt 。 未vị 去khứ 中trung 未vị 有hữu 作tác 業nghiệp 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 去khứ 時thời 有hữu 去khứ 。
答đáp 曰viết 。
云vân 何hà 於ư 去khứ 時thời 。 而nhi 當đương 有hữu 去khứ 法pháp 。
若nhược 離ly 於ư 去khứ 法pháp 。 去khứ 時thời 不bất 可khả 得đắc 。
去khứ 時thời 有hữu 去khứ 法pháp 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 離ly 去khứ 法pháp 去khứ 時thời 不bất 可khả 得đắc 。 若nhược 離ly 去khứ 法pháp 有hữu 去khứ 時thời 者giả 。 應ưng 去khứ 時thời 中trung 有hữu 去khứ 。 如như 器khí 中trung 有hữu 果quả 。
復phục 次thứ 。
若nhược 言ngôn 去khứ 時thời 去khứ 。 是thị 人nhân 則tắc 有hữu 咎cữu 。
離ly 去khứ 有hữu 去khứ 時thời 。 去khứ 時thời 獨độc 去khứ 故cố 。
若nhược 謂vị 已dĩ 去khứ 未vị 去khứ 中trung 無vô 去khứ 。 去khứ 時thời 實thật 有hữu 去khứ 者giả 。 是thị 人nhân 則tắc 有hữu 咎cữu 。 若nhược 離ly 去khứ 法pháp 有hữu 去khứ 時thời 。 則tắc 不bất 相tương 因nhân 待đãi 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 說thuyết 去khứ 時thời 有hữu 去khứ 。 是thị 則tắc 為vi 二nhị 。 而nhi 實thật 不bất 爾nhĩ 。 是thị 故cố 不bất 得đắc 。 言ngôn 離ly 去khứ 有hữu 去khứ 時thời 。
復phục 次thứ 。
若nhược 去khứ 時thời 有hữu 去khứ 。 則tắc 有hữu 二nhị 種chủng 去khứ 。
一nhất 謂vị 為vi 去khứ 時thời 。 二nhị 謂vị 去khứ 時thời 去khứ 。
若nhược 謂vị 去khứ 時thời 有hữu 去khứ 是thị 則tắc 有hữu 過quá 。 所sở 謂vị 有hữu 二nhị 去khứ 。 一nhất 者giả 因nhân 去khứ 有hữu 去khứ 時thời 。 二nhị 者giả 去khứ 時thời 中trung 有hữu 去khứ 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 有hữu 二nhị 去khứ 有hữu 何hà 咎cữu 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 有hữu 二nhị 去khứ 法pháp 。 則tắc 有hữu 二nhị 去khứ 者giả 。
以dĩ 離ly 於ư 去khứ 者giả 。 去khứ 法pháp 不bất 可khả 得đắc 。
若nhược 有hữu 二nhị 去khứ 法pháp 。 則tắc 有hữu 二nhị 去khứ 者giả 。
何hà 以dĩ 故cố 。 因nhân 去khứ 法pháp 有hữu 去khứ 者giả 故cố 。 一nhất 人nhân 有hữu 二nhị 去khứ 二nhị 去khứ 者giả 。 此thử 則tắc 不bất 然nhiên 。 是thị 故cố 去khứ 時thời 亦diệc 無vô 去khứ 。 問vấn 曰viết 。 離ly 去khứ 者giả 無vô 去khứ 法pháp 可khả 爾nhĩ 。 今kim 三tam 時thời 中trung 定định 有hữu 去khứ 者giả 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 離ly 於ư 去khứ 者giả 。 去khứ 法pháp 不bất 可khả 得đắc 。
以dĩ 無vô 去khứ 法pháp 故cố 。 何hà 得đắc 有hữu 去khứ 者giả 。
若nhược 離ly 於ư 去khứ 者giả 。 則tắc 去khứ 法pháp 不bất 可khả 得đắc 。 今kim 云vân 何hà 於ư 無vô 去khứ 法pháp 中trung 。 言ngôn 三tam 時thời 定định 有hữu 去khứ 者giả 。
復phục 次thứ 。
去khứ 者giả 則tắc 不bất 去khứ 。 不bất 去khứ 者giả 不bất 去khứ 。
離ly 去khứ 不bất 去khứ 者giả 。 無vô 第đệ 三tam 去khứ 者giả 。
無vô 有hữu 去khứ 者giả 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 有hữu 去khứ 者giả 。 則tắc 有hữu 二nhị 種chủng 。 若nhược 去khứ 者giả 若nhược 不bất 去khứ 者giả 。 若nhược 離ly 是thị 二nhị 。 無vô 第đệ 三tam 去khứ 者giả 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 去khứ 者giả 去khứ 有hữu 何hà 咎cữu 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 言ngôn 去khứ 者giả 去khứ 。 云vân 何hà 有hữu 此thử 義nghĩa 。
若nhược 離ly 於ư 去khứ 法pháp 。 去khứ 者giả 不bất 可khả 得đắc 。
若nhược 謂vị 定định 有hữu 去khứ 者giả 用dụng 去khứ 法pháp 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 離ly 去khứ 法pháp 。 去khứ 者giả 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 若nhược 離ly 去khứ 者giả 定định 有hữu 去khứ 法pháp 。 則tắc 去khứ 者giả 能năng 用dụng 去khứ 法pháp 。 而nhi 實thật 不bất 爾nhĩ 。
復phục 次thứ 。
若nhược 去khứ 者giả 有hữu 去khứ 。 則tắc 有hữu 二nhị 種chủng 去khứ 。
一nhất 謂vị 去khứ 者giả 去khứ 。 二nhị 謂vị 去khứ 法pháp 去khứ 。
若nhược 言ngôn 去khứ 者giả 用dụng 去khứ 法pháp 。 則tắc 有hữu 二nhị 過quá 。 於ư 一nhất 去khứ 者giả 中trung 而nhi 有hữu 二nhị 去khứ 。 一nhất 以dĩ 去khứ 法pháp 成thành 去khứ 者giả 。 二nhị 以dĩ 去khứ 者giả 成thành 去khứ 法pháp 。 去khứ 者giả 成thành 已dĩ 然nhiên 後hậu 用dụng 去khứ 法pháp 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 是thị 故cố 先tiên 三tam 時thời 中trung 。 謂vị 定định 有hữu 去khứ 者giả 用dụng 去khứ 法pháp 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。
復phục 次thứ 。
若nhược 謂vị 去khứ 者giả 去khứ 。 是thị 人nhân 則tắc 有hữu 咎cữu 。
離ly 去khứ 有hữu 去khứ 者giả 。 說thuyết 去khứ 者giả 有hữu 去khứ 。
若nhược 人nhân 說thuyết 去khứ 者giả 能năng 用dụng 去khứ 法pháp 。 是thị 人nhân 則tắc 有hữu 咎cữu 。 離ly 去khứ 法pháp 有hữu 去khứ 者giả 。
何hà 以dĩ 故cố 。 說thuyết 去khứ 者giả 用dụng 去khứ 法pháp 。 是thị 為vi 先tiên 有hữu 去khứ 者giả 後hậu 有hữu 去khứ 法pháp 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 是thị 故cố 三tam 時thời 中trung 無vô 有hữu 去khứ 者giả 。
復phục 次thứ 若nhược 決quyết 定định 有hữu 去khứ 有hữu 去khứ 者giả 。 應ưng 有hữu 初sơ 發phát 。 而nhi 於ư 三tam 時thời 中trung 。 求cầu 發phát 不bất 可khả 得đắc 。
何hà 以dĩ 故cố 。
已dĩ 去khứ 中trung 無vô 發phát 。 未vị 去khứ 中trung 無vô 發phát 。
去khứ 時thời 中trung 無vô 發phát 。 何hà 處xứ 當đương 有hữu 發phát 。
何hà 以dĩ 故cố 。 三tam 時thời 中trung 無vô 發phát 。
未vị 發phát 無vô 去khứ 時thời 。 亦diệc 無vô 有hữu 已dĩ 去khứ 。
是thị 二nhị 應ưng 有hữu 發phát 。 未vị 去khứ 何hà 有hữu 發phát 。
無vô 去khứ 無vô 未vị 去khứ 。 亦diệc 復phục 無vô 去khứ 時thời 。
一nhất 切thiết 無vô 有hữu 發phát 。 何hà 故cố 而nhi 分phân 別biệt 。
若nhược 人nhân 未vị 發phát 則tắc 無vô 去khứ 時thời 。 亦diệc 無vô 已dĩ 去khứ 。 若nhược 有hữu 發phát 當đương 在tại 二nhị 處xứ 。 去khứ 時thời 已dĩ 去khứ 中trung 。 二nhị 俱câu 不bất 然nhiên 。 未vị 去khứ 時thời 未vị 有hữu 發phát 故cố 。 未vị 去khứ 中trung 何hà 有hữu 發phát 。 發phát 無vô 故cố 無vô 去khứ 。 無vô 去khứ 故cố 無vô 去khứ 者giả 。 何hà 得đắc 有hữu 已dĩ 去khứ 未vị 去khứ 去khứ 時thời 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 無vô 去khứ 無vô 去khứ 者giả 。 應ưng 有hữu 住trụ 住trụ 者giả 。
答đáp 曰viết 。
去khứ 者giả 則tắc 不bất 住trụ 。 不bất 去khứ 者giả 不bất 住trụ 。
離ly 去khứ 不bất 去khứ 者giả 。 何hà 有hữu 第đệ 三tam 住trụ 。
若nhược 有hữu 住trụ 有hữu 住trụ 者giả 。 應ưng 去khứ 者giả 住trụ 。 若nhược 不bất 去khứ 者giả 住trụ 。 若nhược 離ly 此thử 二nhị 。 應ưng 有hữu 第đệ 三tam 住trụ 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 去khứ 者giả 不bất 住trụ 。 去khứ 未vị 息tức 故cố 。 與dữ 去khứ 相tương 違vi 名danh 為vi 住trụ 。 不bất 去khứ 者giả 亦diệc 不bất 住trụ 。
何hà 以dĩ 故cố 。 因nhân 去khứ 法pháp 滅diệt 故cố 有hữu 住trụ 。 無vô 去khứ 則tắc 無vô 住trụ 。 離ly 去khứ 者giả 不bất 去khứ 者giả 。 更cánh 無vô 第đệ 三tam 住trụ 者giả 。 若nhược 有hữu 第đệ 三tam 住trụ 者giả 。 即tức 在tại 去khứ 者giả 不bất 去khứ 者giả 中trung 。 以dĩ 是thị 故cố 。 不bất 得đắc 言ngôn 去khứ 者giả 住trụ 。
復phục 次thứ 。
去khứ 者giả 若nhược 當đương 住trụ 。 云vân 何hà 有hữu 此thử 義nghĩa 。
若nhược 當đương 離ly 於ư 去khứ 。 去khứ 者giả 不bất 可khả 得đắc 。
汝nhữ 謂vị 去khứ 者giả 住trụ 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 離ly 去khứ 法pháp 。 去khứ 者giả 不bất 可khả 得đắc 。 若nhược 去khứ 者giả 在tại 去khứ 相tương/tướng 。 云vân 何hà 當đương 有hữu 住trụ 。 去khứ 住trụ 相tương 違vi 故cố 。
復phục 次thứ 。
去khứ 未vị 去khứ 無vô 住trụ 。 去khứ 時thời 亦diệc 無vô 住trụ 。
所sở 有hữu 行hành 止chỉ 法pháp 。 皆giai 同đồng 於ư 去khứ 義nghĩa 。
若nhược 謂vị 去khứ 者giả 住trụ 。 是thị 人nhân 應ưng 在tại 去khứ 時thời 已dĩ 去khứ 未vị 去khứ 中trung 住trụ 。 三tam 處xứ 皆giai 無vô 住trụ 。 是thị 故cố 汝nhữ 言ngôn 去khứ 者giả 有hữu 住trụ 。 是thị 則tắc 不bất 然nhiên 。 如như 破phá 去khứ 法pháp 住trụ 法pháp 。 行hành 止chỉ 亦diệc 如như 是thị 。 行hành 者giả 。 如như 從tùng 穀cốc 子tử 相tương 續tục 至chí 芽nha 莖hành 葉diệp 等đẳng 。 止chỉ 者giả 。 穀cốc 子tử 滅diệt 故cố 芽nha 莖hành 葉diệp 滅diệt 。 相tương 續tục 故cố 名danh 行hành 。 斷đoạn 故cố 名danh 止chỉ 。 又hựu 如như 無vô 明minh 緣duyên 諸chư 行hành 乃nãi 至chí 老lão 死tử 是thị 名danh 行hành 。 無vô 明minh 滅diệt 故cố 。 諸chư 行hành 等đẳng 滅diệt 是thị 名danh 止chỉ 。 問vấn 曰viết 。 汝nhữ 雖tuy 種chủng 種chủng 門môn 。 破phá 去khứ 去khứ 者giả 住trụ 住trụ 者giả 。 而nhi 眼nhãn 見kiến 有hữu 去khứ 住trụ 。
答đáp 曰viết 。
肉nhục 眼nhãn 所sở 見kiến 不bất 可khả 信tín 。 若nhược 實thật 有hữu 去khứ 去khứ 者giả 。 為vi 以dĩ 一nhất 法pháp 成thành 。 為vi 以dĩ 二nhị 法pháp 成thành 。 二nhị 俱câu 有hữu 過quá 。
何hà 以dĩ 故cố 。
去khứ 法pháp 即tức 去khứ 者giả 。 是thị 事sự 則tắc 不bất 然nhiên 。
去khứ 法pháp 異dị 去khứ 者giả 。 是thị 事sự 亦diệc 不bất 然nhiên 。
若nhược 去khứ 法pháp 去khứ 者giả 一nhất 。 是thị 則tắc 不bất 然nhiên 。 異dị 亦diệc 不bất 然nhiên 。 問vấn 曰viết 一nhất 異dị 有hữu 何hà 過quá 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 謂vị 於ư 去khứ 法pháp 。 即tức 為vi 是thị 去khứ 者giả 。
作tác 者giả 及cập 作tác 業nghiệp 。 是thị 事sự 則tắc 為vi 一nhất 。
若nhược 謂vị 於ư 去khứ 法pháp 。 有hữu 異dị 於ư 去khứ 者giả 。
離ly 去khứ 者giả 有hữu 去khứ 。 離ly 去khứ 有hữu 去khứ 者giả 。
如như 是thị 二nhị 俱câu 有hữu 過quá 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 去khứ 法pháp 即tức 是thị 去khứ 者giả 。 是thị 則tắc 錯thác 亂loạn 破phá 於ư 因nhân 緣duyên 。 因nhân 去khứ 有hữu 去khứ 者giả 。 因nhân 去khứ 者giả 有hữu 去khứ 。 又hựu 去khứ 名danh 為vi 法pháp 。 去khứ 者giả 名danh 為vi 人nhân 。 人nhân 常thường 法pháp 無vô 常thường 。 若nhược 一nhất 者giả 則tắc 二nhị 俱câu 應ưng 常thường 二nhị 俱câu 無vô 常thường 。 一nhất 中trung 有hữu 如như 是thị 等đẳng 過quá 。 若nhược 異dị 者giả 則tắc 相tương 違vi 。 未vị 有hữu 去khứ 法pháp 應ưng 有hữu 去khứ 者giả 。 未vị 有hữu 去khứ 者giả 應ưng 有hữu 去khứ 法pháp 。 不bất 相tương 因nhân 待đãi 。 一nhất 法pháp 滅diệt 應ưng 一nhất 法pháp 在tại 。 異dị 中trung 有hữu 如như 是thị 等đẳng 過quá 。
復phục 次thứ 。
去khứ 去khứ 者giả 是thị 二nhị 。 若nhược 一nhất 異dị 法pháp 成thành 。
二nhị 門môn 俱câu 不bất 成thành 。 云vân 何hà 當đương 有hữu 成thành 。
若nhược 去khứ 者giả 去khứ 法pháp 。 有hữu 若nhược 以dĩ 一nhất 法pháp 成thành 。 若nhược 以dĩ 異dị 法pháp 成thành 。 二nhị 俱câu 不bất 可khả 得đắc 。 先tiên 已dĩ 說thuyết 無vô 第đệ 三tam 法pháp 成thành 。 若nhược 謂vị 有hữu 成thành 。 應ưng 說thuyết 因nhân 緣duyên 。 無vô 去khứ 無vô 去khứ 者giả 。 今kim 當đương 更cánh 說thuyết 。
因nhân 去khứ 知tri 去khứ 者giả 。 不bất 能năng 用dụng 是thị 去khứ 。
先tiên 無vô 有hữu 去khứ 法pháp 。 故cố 無vô 去khứ 者giả 去khứ 。
隨tùy 以dĩ 何hà 去khứ 法pháp 知tri 去khứ 者giả 。 是thị 去khứ 者giả 不bất 能năng 用dụng 是thị 去khứ 法pháp 。
何hà 以dĩ 故cố 。 是thị 去khứ 法pháp 未vị 有hữu 時thời 。 無vô 有hữu 去khứ 者giả 。 亦diệc 無vô 去khứ 時thời 已dĩ 去khứ 未vị 去khứ 。 如như 先tiên 有hữu 人nhân 有hữu 城thành 邑ấp 得đắc 有hữu 所sở 起khởi 。 去khứ 法pháp 去khứ 者giả 則tắc 不bất 然nhiên 。 去khứ 者giả 因nhân 去khứ 法pháp 成thành 。 去khứ 法pháp 因nhân 去khứ 者giả 成thành 故cố 。
復phục 次thứ 。
因nhân 去khứ 知tri 去khứ 者giả 。 不bất 能năng 用dụng 異dị 去khứ 。
於ư 一nhất 去khứ 者giả 中trung 。 不bất 得đắc 二nhị 去khứ 故cố 。
隨tùy 以dĩ 何hà 去khứ 法pháp 知tri 去khứ 者giả 。 是thị 去khứ 者giả 不bất 能năng 用dụng 異dị 去khứ 法pháp 。
何hà 以dĩ 故cố 。 一nhất 去khứ 者giả 中trung 。 二nhị 去khứ 法pháp 不bất 可khả 得đắc 故cố 。
復phục 次thứ 。
決quyết 定định 有hữu 去khứ 者giả 。 不bất 能năng 用dụng 三tam 去khứ 。
不bất 決quyết 定định 去khứ 者giả 。 亦diệc 不bất 用dụng 三tam 去khứ 。
去khứ 法pháp 定định 不bất 定định 。 去khứ 者giả 不bất 用dụng 三tam 。
是thị 故cố 去khứ 去khứ 者giả 。 所sở 去khứ 處xứ 皆giai 無vô 。
決quyết 定định 者giả 。 名danh 本bổn 實thật 有hữu 。 不bất 因nhân 去khứ 法pháp 生sanh 。 去khứ 法pháp 名danh 身thân 動động 。 三tam 種chủng 名danh 未vị 去khứ 已dĩ 去khứ 去khứ 時thời 。 若nhược 決quyết 定định 有hữu 去khứ 者giả 。 離ly 去khứ 法pháp 應ưng 有hữu 去khứ 者giả 。 不bất 應ưng 有hữu 住trụ 。 是thị 故cố 說thuyết 決quyết 定định 有hữu 去khứ 者giả 不bất 能năng 用dụng 三tam 去khứ 。 若nhược 去khứ 者giả 不bất 決quyết 定định 。 不bất 決quyết 定định 名danh 本bổn 實thật 無vô 。 以dĩ 因nhân 去khứ 法pháp 得đắc 名danh 去khứ 者giả 。 以dĩ 無vô 去khứ 法pháp 故cố 不bất 能năng 用dụng 三tam 去khứ 。 因nhân 去khứ 法pháp 故cố 有hữu 去khứ 者giả 。 若nhược 先tiên 無vô 去khứ 法pháp 則tắc 無vô 去khứ 者giả 。 云vân 何hà 言ngôn 不bất 決quyết 定định 去khứ 者giả 用dụng 三tam 去khứ 。 如như 去khứ 者giả 去khứ 。 法Pháp 亦diệc 如như 是thị 。 若nhược 先tiên 離ly 去khứ 者giả 。 決quyết 定định 有hữu 去khứ 法pháp 。 則tắc 不bất 因nhân 去khứ 者giả 有hữu 去khứ 法pháp 。 是thị 故cố 去khứ 者giả 。 不bất 能năng 用dụng 三tam 去khứ 法pháp 。 若nhược 決quyết 定định 無vô 去khứ 法pháp 去khứ 者giả 何hà 所sở 用dụng 。 如như 是thị 思tư 惟duy 觀quán 察sát 。 去khứ 法pháp 去khứ 者giả 所sở 去khứ 處xứ 。 是thị 法pháp 皆giai 相tương/tướng 因nhân 待đãi 。 因nhân 去khứ 法pháp 有hữu 去khứ 者giả 。 因nhân 去khứ 者giả 有hữu 去khứ 法pháp 。 因nhân 是thị 二nhị 法pháp 則tắc 有hữu 可khả 去khứ 處xứ 不bất 得đắc 言ngôn 定định 有hữu 。 不bất 得đắc 言ngôn 定định 無vô 。 是thị 故cố 決quyết 定định 知tri 。 三tam 法pháp 虛hư 妄vọng 。 空không 無vô 所sở 有hữu 。 但đãn 有hữu 假giả 名danh 。 如như 幻huyễn 如như 化hóa 。
中Trung 論Luận 觀Quán 六Lục 情Tình 品Phẩm 第đệ 三tam (# 八bát 偈kệ )#
☸ Phẩm 0:
問vấn 曰viết 。 經kinh 中trung 說thuyết 有hữu 六lục 情tình 。 所sở 謂vị 。
眼nhãn 耳nhĩ 及cập 鼻tị 舌thiệt 。 身thân 意ý 等đẳng 六lục 情tình 。
此thử 眼nhãn 等đẳng 六lục 情tình 。 行hành 色sắc 等đẳng 六lục 塵trần 。
此thử 中trung 眼nhãn 為vi 內nội 情tình 色sắc 為vi 外ngoại 塵trần 。 眼nhãn 能năng 見kiến 色sắc 乃nãi 至chí 意ý 為vi 內nội 情tình 。 法pháp 為vi 外ngoại 塵trần 。 意ý 能năng 知tri 法pháp 。 答đáp 曰viết 無vô 也dã 。
何hà 以dĩ 故cố 。
是thị 眼nhãn 則tắc 不bất 能năng 。 自tự 見kiến 其kỳ 己kỷ 體thể 。
若nhược 不bất 能năng 自tự 見kiến 。 云vân 何hà 見kiến 餘dư 物vật 。
是thị 眼nhãn 不bất 能năng 見kiến 自tự 體thể 。
何hà 以dĩ 故cố 。 如như 燈đăng 能năng 自tự 照chiếu 亦diệc 能năng 照chiếu 他tha 。 眼nhãn 若nhược 是thị 見kiến 相tương/tướng 。 亦diệc 應ưng 自tự 見kiến 亦diệc 應ưng 見kiến 他tha 。 而nhi 實thật 不bất 爾nhĩ 。 是thị 故cố 偈kệ 中trung 說thuyết 。 若nhược 眼nhãn 不bất 自tự 見kiến 何hà 能năng 見kiến 餘dư 物vật 。 問vấn 曰viết 。 眼nhãn 雖tuy 不bất 能năng 自tự 見kiến 。 而nhi 能năng 見kiến 他tha 。 如như 火hỏa 能năng 燒thiêu 他tha 不bất 能năng 自tự 燒thiêu 。
答đáp 曰viết 。
火hỏa 喻dụ 則tắc 不bất 能năng 。 成thành 於ư 眼nhãn 見kiến 法pháp 。
去khứ 未vị 去khứ 去khứ 時thời 。 已dĩ 總tổng 答đáp 是thị 事sự 。
汝nhữ 雖tuy 作tác 火hỏa 喻dụ 。 不bất 能năng 成thành 眼nhãn 見kiến 法pháp 。 是thị 事sự 去khứ 來lai 品phẩm 中trung 已dĩ 答đáp 。 如như 已dĩ 去khứ 中trung 無vô 去khứ 。 未vị 去khứ 中trung 無vô 去khứ 。 去khứ 時thời 中trung 無vô 去khứ 。 如như 已dĩ 燒thiêu 未vị 燒thiêu 燒thiêu 時thời 俱câu 無vô 有hữu 燒thiêu 。 如như 是thị 已dĩ 見kiến 未vị 見kiến 見kiến 時thời 俱câu 無vô 見kiến 相tương/tướng 。
復phục 次thứ 。
見kiến 若nhược 未vị 見kiến 時thời 。 則tắc 不bất 名danh 為vi 見kiến 。
而nhi 言ngôn 見kiến 能năng 見kiến 。 是thị 事sự 則tắc 不bất 然nhiên 。
眼nhãn 未vị 對đối 色sắc 。 則tắc 不bất 能năng 見kiến 。
爾nhĩ 時thời 不bất 名danh 為vi 見kiến 。 因nhân 對đối 色sắc 名danh 為vi 見kiến 。 是thị 故cố 偈kệ 中trung 說thuyết 。 未vị 見kiến 時thời 無vô 見kiến 。 云vân 何hà 以dĩ 見kiến 能năng 見kiến 。
復phục 次thứ 二nhị 處xứ 俱câu 無vô 見kiến 法pháp 。
何hà 以dĩ 故cố 。
見kiến 不bất 能năng 有hữu 見kiến 。 非phi 見kiến 亦diệc 不bất 見kiến 。
若nhược 已dĩ 破phá 於ư 見kiến 。 則tắc 為vi 破phá 見kiến 者giả 。
見kiến 不bất 能năng 見kiến 。 先tiên 已dĩ 說thuyết 過quá 故cố 。 非phi 見kiến 亦diệc 不bất 見kiến 。 無vô 見kiến 相tương/tướng 故cố 。 若nhược 無vô 見kiến 相tương/tướng 。 云vân 何hà 能năng 見kiến 。 見kiến 法pháp 無vô 故cố 見kiến 者giả 亦diệc 無vô 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 離ly 見kiến 有hữu 見kiến 者giả 。 無vô 眼nhãn 者giả 。 亦diệc 應ưng 以dĩ 餘dư 情tình 見kiến 。 若nhược 以dĩ 見kiến 見kiến 。 則tắc 見kiến 中trung 有hữu 見kiến 相tương/tướng 。 見kiến 者giả 無vô 見kiến 相tương/tướng 。 是thị 故cố 偈kệ 中trung 說thuyết 。 若nhược 已dĩ 破phá 於ư 見kiến 則tắc 為vi 破phá 見kiến 者giả 。
復phục 次thứ 。
離ly 見kiến 不bất 離ly 見kiến 。 見kiến 者giả 不bất 可khả 得đắc 。
以dĩ 無vô 見kiến 者giả 故cố 。 何hà 有hữu 見kiến 可khả 見kiến 。
若nhược 有hữu 見kiến 見kiến 者giả 則tắc 不bất 成thành 。 若nhược 無vô 見kiến 見kiến 者giả 亦diệc 不bất 成thành 。 見kiến 者giả 無vô 故cố 。 云vân 何hà 有hữu 見kiến 可khả 見kiến 。 若nhược 無vô 見kiến 者giả 。 誰thùy 能năng 用dụng 見kiến 法pháp 分phân 別biệt 外ngoại 色sắc 。 是thị 故cố 偈kệ 中trung 說thuyết 。 以dĩ 無vô 見kiến 者giả 故cố 何hà 有hữu 見kiến 可khả 見kiến 。
復phục 次thứ 。
見kiến 可khả 見kiến 無vô 故cố 。 識thức 等đẳng 四tứ 法pháp 無vô 。
四tứ 取thủ 等đẳng 諸chư 緣duyên 。 云vân 何hà 當đương 得đắc 有hữu 。
見kiến 可khả 見kiến 法pháp 無vô 故cố 。 識thức 觸xúc 受thọ 愛ái 四tứ 法pháp 皆giai 無vô 。 以dĩ 無vô 愛ái 等đẳng 故cố 。 四tứ 取thủ 等đẳng 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 分phần/phân 亦diệc 無vô 。
復phục 次thứ 。
耳nhĩ 鼻tị 舌thiệt 身thân 意ý 。 聲thanh 及cập 聞văn 者giả 等đẳng 。
當đương 知tri 如như 是thị 義nghĩa 。 皆giai 同đồng 於ư 上thượng 說thuyết 。
如như 見kiến 可khả 見kiến 法pháp 空không 。 屬thuộc 眾chúng 緣duyên 故cố 無vô 決quyết 定định 。 餘dư 耳nhĩ 等đẳng 五ngũ 情tình 聲thanh 等đẳng 五ngũ 塵trần 。 當đương 知tri 亦diệc 同đồng 見kiến 可khả 見kiến 法pháp 。 義nghĩa 同đồng 故cố 不bất 別biệt 說thuyết 。
中Trung 論Luận 觀Quán 五Ngũ 陰Ấm 品Phẩm 第đệ 四tứ (# 九cửu 偈kệ )#
☸ Phẩm 0:
問vấn 曰viết 。 經kinh 說thuyết 有hữu 五ngũ 陰ấm 。 是thị 事sự 云vân 何hà 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 離ly 於ư 色sắc 因nhân 。 色sắc 則tắc 不bất 可khả 得đắc 。
若nhược 當đương 離ly 於ư 色sắc 。 色sắc 因nhân 不bất 可khả 得đắc 。
色sắc 因nhân 者giả 。 如như 布bố 因nhân 縷lũ 。 除trừ 縷lũ 則tắc 無vô 布bố 。 除trừ 布bố 則tắc 無vô 縷lũ 。 布bố 如như 色sắc 縷lũ 如như 因nhân 。 問vấn 曰viết 若nhược 離ly 色sắc 因nhân 有hữu 色sắc 。 有hữu 何hà 過quá 。
答đáp 曰viết 。
離ly 色sắc 因nhân 有hữu 色sắc 。 是thị 色sắc 則tắc 無vô 因nhân 。
無vô 因nhân 而nhi 有hữu 法pháp 。 是thị 事sự 則tắc 不bất 然nhiên 。
如như 離ly 縷lũ 有hữu 布bố 。 布bố 則tắc 無vô 因nhân 。 無vô 因nhân 而nhi 有hữu 法pháp 。 世thế 間gian 所sở 無vô 有hữu 。 問vấn 曰viết 。 佛Phật 法Pháp 外ngoại 道đạo 法pháp 世thế 間gian 法pháp 中trung 皆giai 有hữu 無vô 因nhân 法pháp 。 佛Phật 法Pháp 有hữu 三tam 無vô 為vi 。 無vô 為vi 常thường 故cố 無vô 因nhân 。 外ngoại 道đạo 法pháp 中trung 虛hư 空không 時thời 方phương 神thần 微vi 塵trần 涅Niết 槃Bàn 等đẳng 。 世thế 間gian 法pháp 虛hư 空không 時thời 方Phương 等Đẳng 。 是thị 三tam 法pháp 無vô 處xứ 不bất 有hữu 。 故cố 名danh 為vi 常thường 。 常thường 故cố 無vô 因nhân 。 汝nhữ 何hà 以dĩ 說thuyết 無vô 因nhân 法pháp 世thế 間gian 所sở 無vô 。
答đáp 曰viết 。
此thử 無vô 因nhân 法pháp 。 但đãn 有hữu 言ngôn 說thuyết 。 思tư 惟duy 分phân 別biệt 則tắc 皆giai 無vô 。 若nhược 法pháp 從tùng 因nhân 緣duyên 有hữu 。 不bất 應ưng 言ngôn 無vô 因nhân 。 若nhược 無vô 因nhân 緣duyên 。 則tắc 如như 我ngã 說thuyết 。 問vấn 曰viết 。 有hữu 二nhị 種chủng 因nhân 。 一nhất 者giả 作tác 因nhân 。 二nhị 者giả 言ngôn 說thuyết 因nhân 。 是thị 無vô 因nhân 法pháp 無vô 作tác 因nhân 。 但đãn 有hữu 言ngôn 說thuyết 因nhân 。 令linh 人nhân 知tri 故cố 。
答đáp 曰viết 。
雖tuy 有hữu 言ngôn 說thuyết 因nhân 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 虛hư 空không 如như 六lục 種chủng 中trung 破phá 。 餘dư 事sự 後hậu 當đương 破phá 。
復phục 次thứ 現hiện 事sự 尚thượng 皆giai 可khả 破phá 。 何hà 況huống 微vi 塵trần 等đẳng 不bất 可khả 見kiến 法pháp 。 是thị 故cố 說thuyết 無vô 因nhân 法pháp 世thế 間gian 所sở 無vô 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 離ly 色sắc 有hữu 色sắc 因nhân 。 有hữu 何hà 過quá 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 離ly 色sắc 有hữu 因nhân 。 則tắc 是thị 無vô 果quả 因nhân 。
若nhược 言ngôn 無vô 果quả 因nhân 。 則tắc 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。
若nhược 除trừ 色sắc 果quả 。 但đãn 有hữu 色sắc 因nhân 者giả 。 即tức 是thị 無vô 果quả 因nhân 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 無vô 果quả 有hữu 因nhân 。 有hữu 何hà 咎cữu 。
答đáp 曰viết 。
無vô 果quả 有hữu 因nhân 世thế 間gian 所sở 無vô 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 果quả 故cố 名danh 為vi 因nhân 。 若nhược 無vô 果quả 云vân 何hà 名danh 因nhân 。
復phục 次thứ 若nhược 因nhân 中trung 無vô 果quả 者giả 。 物vật 何hà 以dĩ 不bất 從tùng 非phi 因nhân 生sanh 。 是thị 事sự 如như 破phá 因nhân 緣duyên 品phẩm 中trung 說thuyết 。 是thị 故cố 無vô 有hữu 無vô 果quả 因nhân 。
復phục 次thứ 。
若nhược 已dĩ 有hữu 色sắc 者giả 。 則tắc 不bất 用dụng 色sắc 因nhân 。
若nhược 無vô 有hữu 色sắc 者giả 。 亦diệc 不bất 用dụng 色sắc 因nhân 。
二nhị 處xứ 有hữu 色sắc 因nhân 。 是thị 則tắc 不bất 然nhiên 。 若nhược 先tiên 因nhân 中trung 有hữu 色sắc 。 不bất 名danh 為vi 色sắc 因nhân 。 若nhược 先tiên 因nhân 中trung 無vô 色sắc 。 亦diệc 不bất 名danh 為vi 色sắc 因nhân 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 二nhị 處xứ 俱câu 不bất 然nhiên 。 但đãn 有hữu 無vô 因nhân 色sắc 。 有hữu 何hà 咎cữu 。
答đáp 曰viết 。
無vô 因nhân 而nhi 有hữu 色sắc 。 是thị 事sự 終chung 不bất 然nhiên 。
是thị 故cố 有hữu 智trí 者giả 。 不bất 應ưng 分phân 別biệt 色sắc 。
若nhược 因nhân 中trung 有hữu 果quả 因nhân 中trung 無vô 果quả 。 此thử 事sự 尚thượng 不bất 可khả 得đắc 。 何hà 況huống 無vô 因nhân 有hữu 色sắc 。 是thị 故cố 言ngôn 無vô 因nhân 而nhi 有hữu 色sắc 。 是thị 事sự 終chung 不bất 然nhiên 。 是thị 故cố 有hữu 智trí 者giả 。 不bất 應ưng 分phân 別biệt 色sắc 。 分phân 別biệt 名danh 凡phàm 夫phu 。 以dĩ 無vô 明minh 愛ái 染nhiễm 貪tham 著trước 色sắc 。 然nhiên 後hậu 以dĩ 邪tà 見kiến 生sanh 分phân 別biệt 戲hí 論luận 說thuyết 因nhân 中trung 有hữu 果quả 無vô 果quả 等đẳng 。 今kim 此thử 中trung 求cầu 色sắc 不bất 可khả 得đắc 。 是thị 故cố 智trí 者giả 。 不bất 應ưng 分phân 別biệt 。
復phục 次thứ 。
若nhược 果quả 似tự 於ư 因nhân 。 是thị 事sự 則tắc 不bất 然nhiên 。
果quả 若nhược 不bất 似tự 因nhân 。 是thị 事sự 亦diệc 不bất 然nhiên 。
若nhược 果quả 與dữ 因nhân 相tương 似tự 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 因nhân 細tế 果quả 麁thô 故cố 。 因nhân 果quả 色sắc 力lực 等đẳng 各các 異dị 。 如như 布bố 似tự 縷lũ 則tắc 不bất 名danh 布bố 。 縷lũ 多đa 布bố 一nhất 故cố 。 不bất 得đắc 言ngôn 因nhân 果quả 相tương 似tự 。 若nhược 因nhân 果quả 不bất 相tương 似tự 。 是thị 亦diệc 不bất 然nhiên 。 如như 麻ma 縷lũ 不bất 成thành 絹quyên 。 麁thô 縷lũ 無vô 出xuất 細tế 布bố 。 是thị 故cố 不bất 得đắc 。 言ngôn 因nhân 果quả 不bất 相tương 似tự 。 二nhị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。 故cố 無vô 色sắc 無vô 色sắc 因nhân 。
受thọ 陰ấm 及cập 想tưởng 陰ấm 。 行hành 陰ấm 識thức 陰ấm 等đẳng 。
其kỳ 餘dư 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 同đồng 於ư 色sắc 陰ấm 。
四tứ 陰ấm 及cập 一nhất 切thiết 法pháp 。 亦diệc 應ưng 如như 是thị 思tư 惟duy 破phá 。 又hựu 今kim 造tạo 論luận 者giả 。 欲dục 讚tán 美mỹ 空không 義nghĩa 故cố 。 而nhi 說thuyết 偈kệ 。
若nhược 人nhân 有hữu 問vấn 者giả 。 離ly 空không 而nhi 欲dục 答đáp 。
是thị 則tắc 不bất 成thành 答đáp 。 俱câu 同đồng 於ư 彼bỉ 疑nghi 。
若nhược 人nhân 有hữu 難nạn/nan 問vấn 。 離ly 空không 說thuyết 其kỳ 過quá 。
是thị 不bất 成thành 難nạn/nan 問vấn 。 俱câu 同đồng 於ư 彼bỉ 疑nghi 。
若nhược 人nhân 論luận 議nghị 時thời 。 各các 有hữu 所sở 執chấp 。 離ly 於ư 空không 義nghĩa 而nhi 有hữu 問vấn 答đáp 者giả 。 皆giai 不bất 成thành 問vấn 答đáp 。 俱câu 亦diệc 同đồng 疑nghi 。 如như 人nhân 言ngôn 瓶bình 是thị 無vô 常thường 。 問vấn 者giả 言ngôn 。 何hà 以dĩ 故cố 無vô 常thường 。
答đáp 言ngôn 。
從tùng 無vô 常thường 因nhân 生sanh 故cố 。 此thử 不bất 名danh 答đáp 。
何hà 以dĩ 故cố 。 因nhân 緣duyên 中trung 亦diệc 疑nghi 不bất 知tri 為vi 常thường 為vi 無vô 常thường 。 是thị 為vi 同đồng 彼bỉ 所sở 疑nghi 。 問vấn 者giả 若nhược 欲dục 說thuyết 其kỳ 過quá 。 不bất 依y 於ư 空không 而nhi 說thuyết 諸chư 法Pháp 無vô 常thường 。 則tắc 不bất 名danh 問vấn 難nạn/nan 。
何hà 以dĩ 故cố 。 汝nhữ 因nhân 無vô 常thường 破phá 我ngã 常thường 。 我ngã 亦diệc 因nhân 常thường 破phá 汝nhữ 無vô 常thường 。 若nhược 實thật 無vô 常thường 。 則tắc 無vô 業nghiệp 報báo 。 眼nhãn 耳nhĩ 等đẳng 諸chư 法pháp 念niệm 念niệm 滅diệt 。 亦diệc 無vô 有hữu 分phân 別biệt 。 有hữu 如như 是thị 等đẳng 過quá 。 皆giai 不bất 成thành 問vấn 難nạn/nan 。 同đồng 彼bỉ 所sở 疑nghi 。 若nhược 依y 空không 破phá 常thường 者giả 。 則tắc 無vô 有hữu 過quá 。
何hà 以dĩ 故cố 。 此thử 人nhân 不bất 取thủ 空không 相tướng 故cố 。 是thị 故cố 若nhược 欲dục 問vấn 答đáp 。 尚thượng 應ưng 依y 於ư 空không 法pháp 。 何hà 況huống 欲dục 求cầu 離ly 苦khổ 寂tịch 滅diệt 相tương/tướng 者giả 。
中trung 論luận 觀quán 六lục 種chủng 品phẩm 第đệ 五ngũ (# 八bát 偈kệ )# 。
問vấn 曰viết 。 六lục 種chủng 各các 有hữu 定định 相tương/tướng 。 有hữu 定định 相tương/tướng 故cố 則tắc 有hữu 六lục 種chủng 。
答đáp 曰viết 。
空không 相tướng 未vị 有hữu 時thời 。 則tắc 無vô 虛hư 空không 法pháp 。
若nhược 先tiên 有hữu 虛hư 空không 。 即tức 為vi 是thị 無vô 相tướng 。
若nhược 未vị 有hữu 虛hư 空không 相tướng 。 先tiên 有hữu 虛hư 空không 法pháp 者giả 。 虛hư 空không 則tắc 無vô 相tướng 。 何hà 以dĩ 故cố 無vô 色sắc 處xứ 名danh 虛hư 空không 相tướng 。 色sắc 是thị 作tác 法pháp 無vô 常thường 。 若nhược 色sắc 未vị 生sanh 。 未vị 生sanh 則tắc 無vô 滅diệt 。
爾nhĩ 時thời 無vô 虛hư 空không 相tướng 。 因nhân 色sắc 故cố 有hữu 無vô 色sắc 處xứ 。 無vô 色sắc 處xứ 名danh 虛hư 空không 相tướng 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 無vô 相tướng 有hữu 虛hư 空không 。 有hữu 何hà 咎cữu 。
答đáp 曰viết 。
是thị 無vô 相tướng 之chi 法pháp 。 一nhất 切thiết 處xứ 無vô 有hữu 。
於ư 無vô 相tướng 法pháp 中trung 。 相tương/tướng 則tắc 無vô 所sở 相tương/tướng 。
若nhược 於ư 常thường 無vô 常thường 法pháp 中trung 。 求cầu 無vô 相tướng 法pháp 不bất 可khả 得đắc 。 如như 論luận 者giả 言ngôn 。 是thị 有hữu 是thị 無vô 云vân 何hà 知tri 各các 有hữu 相tương/tướng 。 故cố 生sanh 住trụ 滅diệt 是thị 有hữu 為vi 相tương/tướng 。 無vô 生sanh 住trụ 滅diệt 是thị 無vô 為vi 相tương/tướng 。 虛hư 空không 若nhược 無vô 相tướng 。 則tắc 無vô 虛hư 空không 。 若nhược 謂vị 先tiên 無vô 相tướng 後hậu 相tương/tướng 來lai 相tương/tướng 者giả 。 是thị 亦diệc 不bất 然nhiên 。 若nhược 先tiên 無vô 相tướng 。 則tắc 無vô 法pháp 可khả 相tương/tướng 。
何hà 以dĩ 故cố 。
有hữu 相tướng 無vô 相tướng 中trung 。 相tương/tướng 則tắc 無vô 所sở 住trụ 。
離ly 有hữu 相tướng 無vô 相tướng 。 餘dư 處xứ 亦diệc 不bất 住trụ 。
如như 有hữu 峯phong 有hữu 角giác 尾vĩ 端đoan 有hữu 毛mao 頸cảnh 下hạ 垂thùy 𩑶# 。 是thị 名danh 牛ngưu 相tương/tướng 。 若nhược 離ly 是thị 相tướng 則tắc 無vô 牛ngưu 。 若nhược 無vô 牛ngưu 是thị 諸chư 相tướng 無vô 所sở 住trụ 。 是thị 故cố 說thuyết 於ư 。 無vô 相tướng 法pháp 中trung 相tương/tướng 則tắc 無vô 所sở 相tương/tướng 。 有hữu 相tương/tướng 中trung 相tương/tướng 亦diệc 不bất 住trụ 。 先tiên 有hữu 相tương/tướng 故cố 。 如như 水thủy 相tương/tướng 中trung 火hỏa 相tương/tướng 不bất 住trụ 。 先tiên 有hữu 自tự 相tương/tướng 故cố 。
復phục 次thứ 若nhược 無vô 相tướng 中trung 相tương/tướng 住trụ 者giả 。 則tắc 為vi 無vô 因nhân 。 無vô 因nhân 名danh 為vi 無vô 法pháp 。 而nhi 有hữu 相tương/tướng 。 相tương/tướng 。 可khả 相tương/tướng 。 常thường 相tương/tướng 因nhân 待đãi 故cố 。 離ly 有hữu 相tướng 無vô 相tướng 法pháp 。 更cánh 無vô 第đệ 三tam 處xứ 可khả 相tương/tướng 。 是thị 故cố 偈kệ 中trung 說thuyết 離ly 有hữu 相tướng 無vô 相tướng 。 餘dư 處xứ 亦diệc 不bất 住trụ 。
復phục 次thứ 。
相tương/tướng 法pháp 無vô 有hữu 故cố 。 可khả 相tương/tướng 法pháp 亦diệc 無vô 。
可khả 相tương/tướng 法pháp 無vô 故cố 。 相tương/tướng 法pháp 亦diệc 復phục 無vô 。
相tương/tướng 無vô 所sở 住trụ 故cố 。 則tắc 無vô 可khả 相tương/tướng 法pháp 。 可khả 相tương/tướng 法pháp 無vô 故cố 。 相tương/tướng 法pháp 亦diệc 無vô 。
何hà 以dĩ 故cố 。 因nhân 相tương/tướng 有hữu 可khả 相tương/tướng 。 因nhân 可khả 相tương/tướng 有hữu 相tương/tướng 。 共cộng 相tương 因nhân 待đãi 故cố 。
是thị 故cố 今kim 無vô 相tướng 。 亦diệc 無vô 有hữu 可khả 相tương/tướng 。
離ly 相tương/tướng 可khả 相tương/tướng 已dĩ 。 更cánh 亦diệc 無vô 有hữu 物vật 。
於ư 因nhân 緣duyên 中trung 。 本bổn 末mạt 推thôi 求cầu 。 相tương/tướng 可khả 相tương/tướng 決quyết 。 定định 不bất 可khả 得đắc 。 是thị 二nhị 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 一nhất 切thiết 法pháp 皆giai 無vô 。 一nhất 切thiết 法pháp 皆giai 攝nhiếp 在tại 相tương/tướng 可khả 相tương/tướng 二nhị 法pháp 中trung 。 或hoặc 相tương/tướng 為vi 可khả 相tương/tướng 。 或hoặc 可khả 相tương/tướng 為vi 相tương/tướng 。 如như 火hỏa 以dĩ 烟yên 為vi 相tương/tướng 。 烟yên 亦diệc 復phục 以dĩ 火hỏa 為vi 相tương/tướng 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 無vô 有hữu 有hữu 。 應ưng 當đương 有hữu 無vô 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 使sử 無vô 有hữu 有hữu 。 云vân 何hà 當đương 有hữu 無vô 。
有hữu 無vô 既ký 已dĩ 無vô 。 知tri 有hữu 無vô 者giả 誰thùy 。
凡phàm 物vật 若nhược 自tự 壞hoại 。 若nhược 為vi 他tha 壞hoại 。 名danh 為vi 無vô 。 無vô 不bất 自tự 有hữu 。 從tùng 有hữu 而nhi 有hữu 。 是thị 故cố 言ngôn 若nhược 使sử 無vô 有hữu 有hữu 云vân 何hà 當đương 有hữu 無vô 。 眼nhãn 見kiến 耳nhĩ 聞văn 。 尚thượng 不bất 可khả 得đắc 。 何hà 況huống 無vô 物vật 。 問vấn 曰viết 。 以dĩ 無vô 有hữu 有hữu 故cố 無vô 亦diệc 無vô 。 應ưng 當đương 有hữu 知tri 有hữu 無vô 者giả 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 有hữu 知tri 者giả 。 應ưng 在tại 有hữu 中trung 應ưng 在tại 無vô 中trung 。 有hữu 無vô 既ký 破phá 。 知tri 者giả 亦diệc 同đồng 破phá 。
是thị 故cố 知tri 虛hư 空không 。 非phi 有hữu 亦diệc 非phi 無vô 。
非phi 相tướng 非phi 可khả 相tương/tướng 。 餘dư 五ngũ 同đồng 虛hư 空không 。
如như 虛hư 空không 種chủng 種chủng 求cầu 。 相tướng 不bất 可khả 得đắc 。 餘dư 五ngũ 種chủng 亦diệc 如như 是thị 。 問vấn 曰viết 。 虛hư 空không 不bất 在tại 初sơ 不bất 在tại 後hậu 。 何hà 以dĩ 先tiên 破phá 。
答đáp 曰viết 。
地địa 水thủy 火hỏa 風phong 。 眾chúng 緣duyên 和hòa 合hợp 故cố 易dị 破phá 。 識thức 以dĩ 苦khổ 樂lạc 因nhân 故cố 知tri 無vô 常thường 變biến 異dị 故cố 易dị 破phá 。 虛hư 空không 無vô 如như 是thị 相tương/tướng 。 但đãn 凡phàm 夫phu 悕hy 望vọng 為vi 有hữu 。 是thị 故cố 先tiên 破phá 。
復phục 次thứ 虛hư 空không 能năng 持trì 四tứ 大đại 。 四tứ 大đại 因nhân 緣duyên 有hữu 識thức 。 是thị 故cố 先tiên 破phá 根căn 本bổn 。 餘dư 者giả 自tự 破phá 。 問vấn 曰viết 。 世thế 間gian 人nhân 盡tận 見kiến 諸chư 法pháp 是thị 有hữu 是thị 無vô 。 汝nhữ 何hà 以dĩ 獨độc 。 與dữ 世thế 間gian 相tương 違vi 。 言ngôn 無vô 所sở 見kiến 。
答đáp 曰viết 。
淺thiển 智trí 見kiến 諸chư 法pháp 。 若nhược 有hữu 若nhược 無vô 相tương/tướng 。
是thị 則tắc 不bất 能năng 見kiến 。 滅diệt 見kiến 安an 隱ẩn 法pháp 。
若nhược 人nhân 未vị 得đắc 道đạo 。 不bất 見kiến 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 愛ái 見kiến 因nhân 緣duyên 故cố 。 種chủng 種chủng 戲hí 論luận 。 見kiến 法pháp 生sanh 時thời 。 謂vị 之chi 為vi 有hữu 。 取thủ 相tương/tướng 言ngôn 有hữu 。 見kiến 法Pháp 滅diệt 時thời 。 謂vị 之chi 為vi 斷đoạn 。 取thủ 相tương/tướng 言ngôn 無vô 。 智trí 者giả 見kiến 諸chư 。 法pháp 生sanh 即tức 滅diệt 無vô 見kiến 。 見kiến 諸chư 法pháp 滅diệt 即tức 滅diệt 有hữu 見kiến 。 是thị 故cố 於ư 一nhất 切thiết 法pháp 。 雖tuy 有hữu 所sở 見kiến 。 皆giai 如như 幻huyễn 如như 夢mộng 。 乃nãi 至chí 無vô 漏lậu 道Đạo 見kiến 尚thượng 滅diệt 。 何hà 況huống 餘dư 見kiến 。 是thị 故cố 若nhược 不bất 見kiến 滅diệt 見kiến 安an 隱ẩn 法pháp 者giả 。 則tắc 見kiến 有hữu 見kiến 無vô 。
中Trung 論Luận 觀Quán 染Nhiễm 染Nhiễm 者Giả 品Phẩm 第đệ 六lục (# 十thập 偈kệ )#
☸ Phẩm 0:
問vấn 曰viết 。 經kinh 說thuyết 貪tham 欲dục 瞋sân 恚khuể 愚ngu 癡si 。 是thị 世thế 間gian 根căn 本bổn 。 貪tham 欲dục 有hữu 種chủng 種chủng 名danh 。 初sơ 名danh 愛ái 次thứ 名danh 著trước 次thứ 名danh 染nhiễm 次thứ 名danh 婬dâm 欲dục 。 次thứ 名danh 貪tham 欲dục 。 有hữu 如như 是thị 等đẳng 。 名danh 字tự 此thử 是thị 結kết 使sử 。 依y 止chỉ 眾chúng 生sanh 眾chúng 生sanh 名danh 染nhiễm 者giả 。 貪tham 欲dục 名danh 染nhiễm 法pháp 。 有hữu 染nhiễm 法pháp 染nhiễm 者giả 故cố 。 則tắc 有hữu 貪tham 欲dục 。 餘dư 二nhị 亦diệc 如như 是thị 。 有hữu 瞋sân 則tắc 有hữu 瞋sân 者giả 。 有hữu 癡si 則tắc 有hữu 癡si 者giả 。 以dĩ 此thử 三tam 毒độc 因nhân 緣duyên 起khởi 三tam 業nghiệp 。 三tam 業nghiệp 因nhân 緣duyên 起khởi 三tam 界giới 。 是thị 故cố 有hữu 一nhất 切thiết 法pháp 答đáp 曰viết 。 經kinh 雖tuy 說thuyết 有hữu 三tam 毒độc 名danh 字tự 。 求cầu 實thật 不bất 可khả 得đắc 。
何hà 以dĩ 故cố 。
若nhược 離ly 於ư 染nhiễm 法pháp 。 先tiên 自tự 有hữu 染nhiễm 者giả 。
因nhân 是thị 染nhiễm 欲dục 者giả 。 應ưng 生sanh 於ư 染nhiễm 法pháp 。
若nhược 無vô 有hữu 染nhiễm 者giả 。 云vân 何hà 當đương 有hữu 染nhiễm 。
若nhược 有hữu 若nhược 無vô 染nhiễm 。 染nhiễm 者giả 亦diệc 如như 是thị 。
若nhược 先tiên 定định 有hữu 染nhiễm 者giả 。 則tắc 不bất 更cánh 須tu 染nhiễm 。 染nhiễm 者giả 先tiên 已dĩ 染nhiễm 故cố 。 若nhược 先tiên 定định 無vô 染nhiễm 者giả 。 亦diệc 復phục 不bất 應ưng 。 起khởi 染nhiễm 要yếu 當đương 先tiên 有hữu 染nhiễm 者giả 然nhiên 後hậu 起khởi 染nhiễm 。 若nhược 先tiên 無vô 染nhiễm 者giả 。 則tắc 無vô 受thọ 染nhiễm 者giả 。 染nhiễm 法Pháp 亦diệc 如như 是thị 。 若nhược 先tiên 離ly 人nhân 定định 有hữu 染nhiễm 法pháp 。 此thử 則tắc 無vô 因nhân 。 云vân 何hà 得đắc 起khởi 似tự 如như 無vô 薪tân 火hỏa 。 若nhược 先tiên 定định 無vô 染nhiễm 法pháp 。 則tắc 無vô 有hữu 染nhiễm 者giả 。 是thị 故cố 偈kệ 中trung 說thuyết 若nhược 有hữu 若nhược 無vô 染nhiễm 。 染nhiễm 者giả 亦diệc 如như 是thị 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 染nhiễm 法pháp 染nhiễm 者giả 先tiên 後hậu 相tương 待đãi 生sanh 。 是thị 事sự 不bất 可khả 得đắc 者giả 。 若nhược 一nhất 時thời 生sanh 有hữu 何hà 咎cữu 。
答đáp 曰viết 。
染nhiễm 者giả 及cập 染nhiễm 法pháp 。 俱câu 成thành 則tắc 不bất 然nhiên 。
染nhiễm 者giả 染nhiễm 法pháp 俱câu 。 則tắc 無vô 有hữu 相tướng 待đãi 。
若nhược 染nhiễm 法pháp 染nhiễm 者giả 一nhất 時thời 成thành 。 則tắc 不bất 相tương 待đãi 。 不bất 因nhân 染nhiễm 者giả 有hữu 染nhiễm 法pháp 。 不bất 因nhân 染nhiễm 法pháp 有hữu 染nhiễm 者giả 。 是thị 二nhị 應ưng 常thường 。 已dĩ 無vô 因nhân 成thành 故cố 。 若nhược 常thường 則tắc 多đa 過quá 。 無vô 有hữu 解giải 脫thoát 法pháp 。
復phục 次thứ 今kim 當đương 以dĩ 一nhất 異dị 法pháp 。 破phá 染nhiễm 法pháp 染nhiễm 者giả 。
何hà 以dĩ 故cố 。
染nhiễm 者giả 染nhiễm 法pháp 一nhất 。 一nhất 法pháp 云vân 何hà 合hợp 。
染nhiễm 者giả 染nhiễm 法pháp 異dị 。 異dị 法pháp 云vân 何hà 合hợp 。
染nhiễm 法pháp 染nhiễm 者giả 。 若nhược 以dĩ 一nhất 法pháp 合hợp 。 若nhược 以dĩ 異dị 法pháp 合hợp 。 若nhược 一nhất 則tắc 無vô 合hợp 。
何hà 以dĩ 故cố 。 一nhất 法pháp 云vân 何hà 自tự 合hợp 。 如như 指chỉ 端đoan 不bất 能năng 自tự 觸xúc 。 若nhược 以dĩ 異dị 法pháp 合hợp 。 是thị 亦diệc 不bất 可khả 。
何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 異dị 成thành 故cố 。 若nhược 各các 成thành 竟cánh 不bất 須tu 復phục 合hợp 。 雖tuy 合hợp 猶do 異dị 。
復phục 次thứ 一nhất 異dị 俱câu 不bất 可khả 。
何hà 以dĩ 故cố 。
若nhược 一nhất 有hữu 合hợp 者giả 。 離ly 伴bạn 應ưng 有hữu 合hợp 。
若nhược 異dị 有hữu 合hợp 者giả 。 離ly 伴bạn 亦diệc 應ưng 合hợp 。
若nhược 染nhiễm 染nhiễm 者giả 一nhất 。 強cường/cưỡng 名danh 為vi 合hợp 者giả 。 應ưng 離ly 餘dư 因nhân 緣duyên 而nhi 有hữu 染nhiễm 染nhiễm 者giả 。
復phục 次thứ 若nhược 一nhất 。 亦diệc 不bất 應ưng 有hữu 染nhiễm 染nhiễm 者giả 二nhị 名danh 。 染nhiễm 是thị 法pháp 染nhiễm 者giả 是thị 人nhân 。 若nhược 人nhân 法pháp 為vi 一nhất 。 是thị 則tắc 大đại 亂loạn 。 若nhược 染nhiễm 染nhiễm 者giả 各các 異dị 。 而nhi 言ngôn 合hợp 者giả 。 則tắc 不bất 須tu 餘dư 因nhân 緣duyên 而nhi 有hữu 合hợp 。 若nhược 異dị 而nhi 合hợp 者giả 。 雖tuy 遠viễn 亦diệc 應ưng 合hợp 。 問vấn 曰viết 。 一nhất 不bất 合hợp 可khả 爾nhĩ 。 眼nhãn 見kiến 異dị 法pháp 共cộng 合hợp 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 異dị 而nhi 有hữu 合hợp 。 染nhiễm 染nhiễm 者giả 何hà 事sự 。
是thị 二nhị 相tương/tướng 先tiên 異dị 。 然nhiên 後hậu 說thuyết 合hợp 相tương/tướng 。
若nhược 染nhiễm 染nhiễm 者giả 。 先tiên 有hữu 決quyết 定định 異dị 相tướng 。 而nhi 後hậu 合hợp 者giả 是thị 則tắc 不bất 合hợp 何hà 以dĩ 故cố 。 是thị 二nhị 相tương/tướng 先tiên 已dĩ 異dị 。 而nhi 後hậu 強cưỡng 說thuyết 合hợp 。
復phục 次thứ 。
若nhược 染nhiễm 及cập 染nhiễm 者giả 。 先tiên 各các 成thành 異dị 相tướng 。
既ký 已dĩ 成thành 異dị 相tướng 。 云vân 何hà 而nhi 言ngôn 合hợp 。
若nhược 染nhiễm 染nhiễm 者giả 先tiên 各các 成thành 別biệt 相tướng 。 汝nhữ 今kim 何hà 以dĩ 強cưỡng 說thuyết 合hợp 相tương/tướng 。
復phục 次thứ 。
異dị 相tướng 無vô 有hữu 成thành 。 是thị 故cố 汝nhữ 欲dục 合hợp 。
合hợp 相tương/tướng 竟cánh 無vô 成thành 。 而nhi 復phục 說thuyết 異dị 相tướng 。
汝nhữ 已dĩ 染nhiễm 染nhiễm 者giả 異dị 相tướng 不bất 成thành 故cố 。 復phục 說thuyết 合hợp 相tương/tướng 。 合hợp 相tương/tướng 中trung 有hữu 過quá 。 染nhiễm 染nhiễm 者giả 不bất 成thành 。 汝nhữ 為vi 成thành 合hợp 相tương/tướng 故cố 。 復phục 說thuyết 異dị 相tướng 。 汝nhữ 自tự 已dĩ 為vi 定định 。 而nhi 所sở 說thuyết 不bất 定định 。
何hà 以dĩ 故cố 。
異dị 相tướng 不bất 成thành 故cố 。 合hợp 相tương/tướng 則tắc 不bất 成thành 。
於ư 何hà 異dị 相tướng 中trung 。 而nhi 欲dục 說thuyết 合hợp 相tương/tướng 。
以dĩ 此thử 中trung 染nhiễm 染nhiễm 者giả 異dị 相tướng 不bất 成thành 故cố 。 合hợp 相tương/tướng 亦diệc 不bất 成thành 。 汝nhữ 於ư 何hà 異dị 相tướng 中trung 而nhi 欲dục 說thuyết 合hợp 相tương/tướng 。
復phục 次thứ 。
如như 是thị 染nhiễm 染nhiễm 者giả 。 非phi 合hợp 不bất 合hợp 成thành 。
諸chư 法pháp 亦diệc 如như 是thị 。 非phi 合hợp 不bất 合hợp 成thành 。
如như 染nhiễm 恚khuể 癡si 亦diệc 如như 是thị 。 如như 三tam 毒độc 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 一nhất 切thiết 法Pháp 亦diệc 如như 是thị 。 非phi 先tiên 非phi 後hậu 非phi 合hợp 非phi 散tán 。 等đẳng 因nhân 緣duyên 所sở 成thành 。
中Trung 論Luận 卷quyển 第đệ 一nhất
Trung Luận ♦ Hết quyển 1
❖
Phiên âm: 16/3/2016 ◊ Cập nhật: 16/3/2016