中Trung 論Luận 卷quyển 第đệ 二nhị
Trung Luận ♦ Quyển 2
龍long 樹thụ 菩Bồ 薩Tát 造tạo 梵Phạm 志Chí 青thanh 目mục 釋thích
姚Diêu 秦Tần 三tam 藏tạng 鳩Cưu 摩Ma 羅La 什Thập 譯dịch
觀quán 三tam 相tương/tướng 品phẩm 第đệ 七thất (# 三tam 十thập 五ngũ 偈kệ )# 。
問vấn 曰viết 。 經kinh 說thuyết 有hữu 為vi 法pháp 。 有hữu 三tam 相tương 生sanh 住trụ 滅diệt 。 萬vạn 物vật 以dĩ 生sanh 法pháp 生sanh 。 以dĩ 住trụ 法pháp 住trụ 。 以dĩ 滅diệt 法pháp 滅diệt 。 是thị 故cố 有hữu 諸chư 法pháp 。 答đáp 曰viết 不bất 爾nhĩ 。
何hà 以dĩ 故cố 。 三tam 相tương/tướng 無vô 決quyết 定định 故cố 。 是thị 三tam 相tương/tướng 為vi 是thị 有hữu 為vi 能năng 作tác 有hữu 為vi 相tương/tướng 。 為vi 是thị 無vô 為vi 能năng 作tác 有hữu 為vi 相tương/tướng 。 二nhị 俱câu 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。
若nhược 生sanh 是thị 有hữu 為vi 。 則tắc 應ưng 有hữu 三tam 相tương/tướng 。
若nhược 生sanh 是thị 無vô 為vi 。 何hà 名danh 有hữu 為vi 相tương/tướng 。
若nhược 生sanh 是thị 有hữu 為vi 。 應ưng 有hữu 三tam 相tương 生sanh 住trụ 滅diệt 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 共cộng 相tương 違vi 故cố 。 相tương 違vi 者giả 。 生sanh 相tương 應ứng 生sanh 法pháp 。 住trụ 相tương 應ứng 住trụ 法pháp 。 滅diệt 相tương 應ứng 滅diệt 法pháp 。 若nhược 法pháp 生sanh 時thời 。 不bất 應ưng 有hữu 住trụ 滅diệt 相tương 違vi 法pháp 。 一nhất 時thời 則tắc 不bất 然nhiên 。 如như 明minh 闇ám 不bất 俱câu 。 以dĩ 是thị 故cố 生sanh 不bất 應ưng 是thị 有hữu 為vi 法pháp 。 住trụ 滅diệt 相tương/tướng 亦diệc 應ưng 如như 是thị 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 生sanh 非phi 有hữu 為vi 。 若nhược 是thị 無vô 為vi 有hữu 何hà 咎cữu 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 生sanh 是thị 無vô 為vi 。 云vân 何hà 能năng 為vi 。 有hữu 為vi 法pháp 作tác 相tương/tướng 。
何hà 以dĩ 故cố 。 無vô 為vi 法pháp 無vô 性tánh 故cố 。 因nhân 滅diệt 有hữu 為vi 名danh 無vô 為vi 。 是thị 故cố 說thuyết 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 名danh 無vô 為vi 相tương/tướng 。 更cánh 無vô 自tự 相tương/tướng 。 是thị 故cố 無vô 法pháp 。 不bất 能năng 為vi 法pháp 作tác 相tương/tướng 。 如như 兔thố 角giác 龜quy 毛mao 等đẳng 不bất 能năng 為vi 法pháp 作tác 相tương/tướng 。 是thị 故cố 生sanh 非phi 無vô 為vi 。 住trụ 滅diệt 亦diệc 如như 是thị 。
復phục 次thứ 。
三tam 相tương/tướng 若nhược 聚tụ 散tán 。 不bất 能năng 有hữu 所sở 相tương/tướng 。
云vân 何hà 於ư 一nhất 處xứ 。 一nhất 時thời 有hữu 三tam 相tương/tướng 。
是thị 生sanh 住trụ 滅diệt 相tướng 。 若nhược 一nhất 一nhất 能năng 為vi 有hữu 為vi 法pháp 作tác 相tương/tướng 。 若nhược 和hòa 合hợp 能năng 與dữ 有hữu 為vi 法pháp 作tác 相tương/tướng 。 二nhị 俱câu 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 謂vị 一nhất 一nhất 者giả 。 於ư 一nhất 處xứ 中trung 或hoặc 有hữu 有hữu 相tương/tướng 。 或hoặc 有hữu 無vô 相tướng 。 生sanh 時thời 無vô 住trụ 滅diệt 。 住trụ 時thời 無vô 生sanh 滅diệt 。 滅diệt 時thời 無vô 生sanh 住trụ 。 若nhược 和hòa 合hợp 者giả 。 共cộng 相tương 違vi 法pháp 。 云vân 何hà 一nhất 時thời 俱câu 。 若nhược 謂vị 三tam 相tương/tướng 更cánh 有hữu 三tam 相tương/tướng 者giả 。 是thị 亦diệc 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。
若nhược 謂vị 生sanh 住trụ 滅diệt 。 更cánh 有hữu 有hữu 為vi 相tương/tướng 。
是thị 即tức 為vi 無vô 窮cùng 。 無vô 即tức 非phi 有hữu 為vi 。
若nhược 謂vị 生sanh 住trụ 滅diệt 更cánh 有hữu 有hữu 為vi 相tương/tướng 。 生sanh 更cánh 有hữu 生sanh 有hữu 住trụ 有hữu 滅diệt 。 如như 是thị 三tam 相tương/tướng 復phục 應ưng 更cánh 有hữu 相tương/tướng 。 若nhược 爾nhĩ 則tắc 無vô 窮cùng 。 若nhược 更cánh 無vô 相tướng 。 是thị 三tam 相tương/tướng 則tắc 不bất 名danh 有hữu 為vi 法pháp 。 亦diệc 不bất 能năng 為vi 有hữu 為vi 法pháp 作tác 相tương/tướng 。 問vấn 曰viết 。 汝nhữ 說thuyết 三tam 相tương/tướng 為vi 無vô 窮cùng 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 生sanh 住trụ 滅diệt 雖tuy 是thị 有hữu 為vi 。 而nhi 非phi 無vô 窮cùng 。
何hà 以dĩ 故cố 。
生sanh 生sanh 之chi 所sở 生sanh 。 生sanh 於ư 彼bỉ 本bổn 生sanh 。
本bổn 生sanh 之chi 所sở 生sanh 。 還hoàn 生sanh 於ư 生sanh 生sanh 。
法pháp 生sanh 時thời 通thông 自tự 體thể 七thất 法pháp 共cộng 生sanh 。 一nhất 法pháp 二nhị 生sanh 三tam 住trụ 四tứ 滅diệt 五ngũ 生sanh 生sanh 六lục 住trụ 住trụ 七thất 滅diệt 滅diệt 。 是thị 七thất 法pháp 中trung 。 本bổn 生sanh 除trừ 自tự 體thể 。 能năng 生sanh 六lục 法pháp 。 生sanh 生sanh 能năng 生sanh 本bổn 生sanh 。 本bổn 生sanh 能năng 生sanh 生sanh 生sanh 。 是thị 故cố 三tam 相tương/tướng 雖tuy 是thị 有hữu 為vi 。 而nhi 非phi 無vô 窮cùng 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 謂vị 是thị 生sanh 生sanh 。 能năng 生sanh 於ư 本bổn 生sanh 。
生sanh 生sanh 從tùng 本bổn 生sanh 。 何hà 能năng 生sanh 本bổn 生sanh 。
若nhược 是thị 生sanh 生sanh 能năng 生sanh 本bổn 生sanh 者giả 。 是thị 生sanh 生sanh 則tắc 不bất 名danh 從tùng 本bổn 生sanh 生sanh 。
何hà 以dĩ 故cố 。 是thị 生sanh 生sanh 從tùng 本bổn 生sanh 生sanh 。 云vân 何hà 能năng 生sanh 本bổn 生sanh 。
復phục 次thứ 。
若nhược 謂vị 是thị 本bổn 生sanh 。 能năng 生sanh 於ư 生sanh 生sanh 。
本bổn 生sanh 從tùng 彼bỉ 生sanh 。 何hà 能năng 生sanh 生sanh 生sanh 。
若nhược 謂vị 本bổn 生sanh 能năng 生sanh 生sanh 生sanh 者giả 。 是thị 本bổn 生sanh 不bất 名danh 從tùng 生sanh 生sanh 生sanh 。
何hà 以dĩ 故cố 。 是thị 本bổn 生sanh 從tùng 生sanh 生sanh 生sanh 。 云vân 何hà 能năng 生sanh 生sanh 生sanh 。 生sanh 生sanh 法pháp 應ưng 生sanh 本bổn 生sanh 。 而nhi 今kim 生sanh 生sanh 不bất 能năng 生sanh 本bổn 生sanh 。 生sanh 生sanh 未vị 有hữu 自tự 體thể 。 何hà 能năng 生sanh 本bổn 生sanh 。 是thị 故cố 本bổn 生sanh 不bất 能năng 生sanh 生sanh 生sanh 。 問vấn 曰viết 。 是thị 生sanh 生sanh 生sanh 時thời 非phi 先tiên 非phi 後hậu 。 能năng 生sanh 本bổn 生sanh 。 但đãn 生sanh 生sanh 生sanh 時thời 能năng 生sanh 本bổn 生sanh 。 答đáp 曰viết 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。
若nhược 生sanh 生sanh 生sanh 時thời 。 能năng 生sanh 於ư 本bổn 生sanh 。
生sanh 生sanh 尚thượng 未vị 有hữu 。 何hà 能năng 生sanh 本bổn 生sanh 。
若nhược 謂vị 生sanh 生sanh 生sanh 時thời 能năng 生sanh 本bổn 生sanh 可khả 爾nhĩ 。 而nhi 實thật 未vị 有hữu 。 是thị 故cố 生sanh 生sanh 生sanh 時thời 。 不bất 能năng 生sanh 本bổn 生sanh 。
復phục 次thứ 。
若nhược 本bổn 生sanh 生sanh 時thời 。 能năng 生sanh 於ư 生sanh 生sanh 。
本bổn 生sanh 尚thượng 未vị 有hữu 。 何hà 能năng 生sanh 生sanh 生sanh 。
若nhược 謂vị 是thị 本bổn 生sanh 生sanh 時thời 能năng 生sanh 生sanh 生sanh 可khả 爾nhĩ 。 而nhi 實thật 未vị 有hữu 。 是thị 故cố 本bổn 生sanh 生sanh 時thời 。 不bất 能năng 生sanh 生sanh 生sanh 。 問vấn 曰viết 。
如như 燈đăng 能năng 自tự 照chiếu 。 亦diệc 能năng 照chiếu 於ư 彼bỉ 。
生sanh 法Pháp 亦diệc 如như 是thị 。 自tự 生sanh 亦diệc 生sanh 彼bỉ 。
如như 燈đăng 入nhập 於ư 闇ám 室thất 照chiếu 了liễu 諸chư 物vật 。 亦diệc 能năng 自tự 照chiếu 。 生sanh 亦diệc 如như 是thị 。 能năng 生sanh 於ư 彼bỉ 。 亦diệc 能năng 自tự 生sanh 。 答đáp 曰viết 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。
燈đăng 中trung 自tự 無vô 闇ám 。 住trú 處xứ 亦diệc 無vô 闇ám 。
破phá 闇ám 乃nãi 名danh 照chiếu 。 無vô 闇ám 則tắc 無vô 照chiếu 。
燈đăng 體thể 自tự 無vô 闇ám 。 明minh 所sở 及cập 處xứ 亦diệc 無vô 闇ám 。 明minh 闇ám 相tương 違vi 故cố 。 破phá 闇ám 故cố 名danh 照chiếu 。 無vô 闇ám 則tắc 無vô 照chiếu 。 何hà 得đắc 言ngôn 燈đăng 自tự 照chiếu 亦diệc 照chiếu 彼bỉ 。 問vấn 曰viết 。 是thị 燈đăng 非phi 未vị 生sanh 有hữu 照chiếu 亦diệc 非phi 生sanh 已dĩ 有hữu 照chiếu 。 但đãn 燈đăng 生sanh 時thời 。 能năng 自tự 照chiếu 亦diệc 照chiếu 彼bỉ 。
答đáp 曰viết 。
云vân 何hà 燈đăng 生sanh 時thời 。 而nhi 能năng 破phá 於ư 闇ám 。
此thử 燈đăng 初sơ 生sanh 時thời 。 不bất 能năng 及cập 於ư 闇ám 。
燈đăng 生sanh 時thời 名danh 半bán 生sanh 半bán 未vị 生sanh 。 燈đăng 體thể 未vị 成thành 就tựu 云vân 何hà 能năng 破phá 闇ám 。 又hựu 燈đăng 不bất 能năng 及cập 闇ám 。 如như 人nhân 得đắc 賊tặc 乃nãi 名danh 為vi 破phá 。 若nhược 謂vị 燈đăng 雖tuy 不bất 到đáo 闇ám 而nhi 能năng 破phá 闇ám 者giả 。 是thị 亦diệc 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。
燈đăng 若nhược 未vị 及cập 闇ám 。 而nhi 能năng 破phá 闇ám 者giả 。
燈đăng 在tại 於ư 此thử 間gian 。 則tắc 破phá 一nhất 切thiết 闇ám 。
若nhược 燈đăng 有hữu 力lực 。 不bất 到đáo 闇ám 而nhi 能năng 破phá 者giả 。 此thử 處xứ 燃nhiên 燈đăng 。 應ưng 破phá 一nhất 切thiết 處xứ 闇ám 。 俱câu 不bất 及cập 故cố 。
復phục 次thứ 燈đăng 不bất 應ưng 自tự 照chiếu 照chiếu 彼bỉ 。
何hà 以dĩ 故cố 。
若nhược 燈đăng 能năng 自tự 照chiếu 。 亦diệc 能năng 照chiếu 於ư 彼bỉ 。
闇ám 亦diệc 應ưng 自tự 闇ám 。 亦diệc 能năng 闇ám 於ư 彼bỉ 。
若nhược 燈đăng 與dữ 闇ám 相tương 違vi 故cố 。 能năng 自tự 照chiếu 亦diệc 照chiếu 於ư 彼bỉ 。 闇ám 與dữ 燈đăng 相tương 違vi 故cố 。 亦diệc 應ưng 自tự 蔽tế 蔽tế 彼bỉ 。 若nhược 闇ám 與dữ 燈đăng 相tương 違vi 。 不bất 能năng 自tự 蔽tế 蔽tế 彼bỉ 。 燈đăng 與dữ 闇ám 相tương 違vi 。 亦diệc 不bất 應ưng 自tự 照chiếu 亦diệc 照chiếu 彼bỉ 。 是thị 故cố 燈đăng 喻dụ 非phi 也dã 。 破phá 生sanh 因nhân 緣duyên 未vị 盡tận 故cố 。 今kim 當đương 更cánh 說thuyết 。
此thử 生sanh 若nhược 未vị 生sanh 。 云vân 何hà 能năng 自tự 生sanh 。
若nhược 生sanh 已dĩ 自tự 生sanh 。 生sanh 已dĩ 何hà 用dụng 生sanh 。
是thị 生sanh 自tự 生sanh 時thời 。 為vi 生sanh 已dĩ 生sanh 。 為vi 未vị 生sanh 生sanh 。 若nhược 未vị 生sanh 生sanh 則tắc 是thị 無vô 法pháp 。 無vô 法pháp 何hà 能năng 自tự 生sanh 。 若nhược 謂vị 生sanh 已dĩ 生sanh 。 則tắc 為vi 已dĩ 成thành 。 不bất 須tu 復phục 生sanh 。 如như 已dĩ 作tác 不bất 應ưng 更cánh 作tác 。 若nhược 已dĩ 生sanh 若nhược 未vị 生sanh 。 是thị 二nhị 俱câu 不bất 生sanh 故cố 無vô 生sanh 。 汝nhữ 先tiên 說thuyết 生sanh 如như 燈đăng 能năng 自tự 生sanh 亦diệc 生sanh 彼bỉ 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 住trụ 滅diệt 亦diệc 如như 是thị 。
復phục 次thứ 。
生sanh 非phi 生sanh 已dĩ 生sanh 。 亦diệc 非phi 未vị 生sanh 生sanh 。
生sanh 時thời 亦diệc 不bất 生sanh 。 去khứ 來lai 中trung 已dĩ 答đáp 。
生sanh 名danh 眾chúng 緣duyên 和hòa 合hợp 有hữu 生sanh 。 已dĩ 生sanh 中trung 無vô 作tác 故cố 無vô 生sanh 。 未vị 生sanh 中trung 無vô 作tác 故cố 無vô 生sanh 。 生sanh 時thời 亦diệc 不bất 然nhiên 。 離ly 生sanh 法pháp 生sanh 時thời 不bất 可khả 得đắc 。 離ly 生sanh 時thời 生sanh 。 法pháp 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 。 云vân 何hà 生sanh 時thời 生sanh 。 是thị 事sự 去khứ 來lai 中trung 已dĩ 答đáp 。 已dĩ 生sanh 法pháp 不bất 可khả 生sanh 。
何hà 以dĩ 故cố 。 生sanh 已dĩ 復phục 生sanh 。 如như 是thị 展triển 轉chuyển 。 則tắc 為vi 無vô 窮cùng 。 如như 作tác 已dĩ 復phục 作tác 。
復phục 次thứ 若nhược 生sanh 已dĩ 更cánh 生sanh 者giả 。 以dĩ 何hà 生sanh 法pháp 生sanh 。 是thị 生sanh 相tương/tướng 未vị 生sanh 。 而nhi 言ngôn 生sanh 已dĩ 生sanh 者giả 。 則tắc 自tự 違vi 所sở 說thuyết 。
何hà 以dĩ 故cố 。 生sanh 相tương/tướng 未vị 生sanh 而nhi 汝nhữ 謂vị 生sanh 。 若nhược 未vị 生sanh 謂vị 生sanh 者giả 。 法pháp 或hoặc 可khả 生sanh 已dĩ 而nhi 生sanh 。 或hoặc 可khả 未vị 生sanh 而nhi 生sanh 。 汝nhữ 先tiên 說thuyết 生sanh 已dĩ 生sanh 。 是thị 則tắc 不bất 定định 。
復phục 次thứ 如như 燒thiêu 已dĩ 不bất 應ưng 復phục 燒thiêu 。 去khứ 已dĩ 不bất 應ưng 復phục 去khứ 。 如như 是thị 等đẳng 因nhân 緣duyên 故cố 。 生sanh 已dĩ 不bất 應ưng 生sanh 。 未vị 生sanh 法pháp 亦diệc 不bất 生sanh 。
何hà 以dĩ 故cố 。 法pháp 若nhược 未vị 生sanh 。 則tắc 不bất 應ưng 與dữ 生sanh 緣duyên 和hòa 合hợp 。 若nhược 不bất 與dữ 生sanh 緣duyên 和hòa 合hợp 。 則tắc 無vô 法pháp 生sanh 。 若nhược 法pháp 未vị 與dữ 生sanh 緣duyên 和hòa 合hợp 而nhi 生sanh 者giả 。 應ưng 無vô 作tác 法pháp 而nhi 作tác 。 無vô 去khứ 法pháp 而nhi 去khứ 。 無vô 染nhiễm 法pháp 而nhi 染nhiễm 。 無vô 恚khuể 法pháp 而nhi 恚khuể 。 無vô 癡si 法pháp 而nhi 癡si 。 如như 是thị 則tắc 皆giai 破phá 世thế 間gian 法pháp 。 是thị 故cố 未vị 生sanh 法pháp 不bất 生sanh 。
復phục 次thứ 若nhược 未vị 生sanh 法pháp 生sanh 者giả 。 世thế 間gian 未vị 生sanh 法pháp 皆giai 應ưng 生sanh 。 一nhất 切thiết 凡phàm 夫phu 。 未vị 生sanh 菩Bồ 提Đề 今kim 應ưng 生sanh 菩Bồ 提Đề 不bất 壞hoại 法pháp 。 阿A 羅La 漢Hán 無vô 有hữu 煩phiền 惱não 。 今kim 應ưng 生sanh 煩phiền 惱não 。 兔thố 等đẳng 無vô 角giác 今kim 皆giai 應ưng 生sanh 。 但đãn 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 是thị 故cố 未vị 生sanh 法pháp 亦diệc 不bất 生sanh 。 問vấn 曰viết 。 未vị 生sanh 法pháp 不bất 生sanh 者giả 。 以dĩ 未vị 有hữu 緣duyên 無vô 作tác 無vô 作tác 者giả 無vô 時thời 無vô 方Phương 等Đẳng 故cố 不bất 生sanh 。 若nhược 有hữu 緣duyên 有hữu 作tác 有hữu 作tác 者giả 有hữu 時thời 有hữu 方Phương 等Đẳng 和hòa 合hợp 故cố 未vị 生sanh 法pháp 生sanh 。 是thị 故cố 若nhược 說thuyết 一nhất 切thiết 未vị 生sanh 法pháp 皆giai 不bất 生sanh 。 是thị 事sự 不bất 爾nhĩ 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 法pháp 有hữu 緣duyên 有hữu 時thời 有hữu 方Phương 等Đẳng 和hòa 合hợp 則tắc 生sanh 者giả 。 先tiên 有hữu 亦diệc 不bất 生sanh 。 先tiên 無vô 亦diệc 不bất 生sanh 。 有hữu 無vô 亦diệc 不bất 生sanh 。 三tam 種chủng 先tiên 已dĩ 破phá 。 是thị 故cố 生sanh 已dĩ 不bất 生sanh 。 未vị 生sanh 亦diệc 不bất 生sanh 。 生sanh 時thời 亦diệc 不bất 生sanh 。
何hà 以dĩ 故cố 。 已dĩ 生sanh 分phần/phân 不bất 生sanh 。 未vị 生sanh 分phần/phân 亦diệc 不bất 生sanh 。 如như 先tiên 答đáp 。
復phục 次thứ 若nhược 離ly 生sanh 有hữu 生sanh 時thời 者giả 。 應ưng 生sanh 時thời 生sanh 。 但đãn 離ly 生sanh 無vô 生sanh 時thời 。 是thị 故cố 生sanh 時thời 亦diệc 不bất 生sanh 。
復phục 次thứ 若nhược 言ngôn 生sanh 時thời 生sanh 者giả 。 則tắc 有hữu 二nhị 生sanh 過quá 。 一nhất 以dĩ 生sanh 故cố 名danh 生sanh 時thời 。 二nhị 以dĩ 生sanh 時thời 中trung 生sanh 。 二nhị 皆giai 不bất 然nhiên 。 無vô 有hữu 二nhị 法pháp 。 云vân 何hà 有hữu 二nhị 生sanh 。 是thị 故cố 生sanh 時thời 亦diệc 不bất 生sanh 。
復phục 次thứ 生sanh 法pháp 未vị 發phát 則tắc 無vô 生sanh 時thời 。 生sanh 時thời 無vô 故cố 生sanh 何hà 所sở 依y 。 是thị 故cố 不bất 得đắc 。 言ngôn 生sanh 時thời 生sanh 。 如như 是thị 推thôi 求cầu 。 生sanh 已dĩ 無vô 生sanh 。 未vị 生sanh 無vô 生sanh 。 生sanh 時thời 無vô 生sanh 。 無vô 生sanh 故cố 生sanh 不bất 成thành 。 生sanh 不bất 成thành 故cố 住trụ 滅diệt 亦diệc 不bất 成thành 。 生sanh 住trụ 滅diệt 不bất 成thành 故cố 有hữu 為vi 法pháp 不bất 成thành 。 是thị 故cố 偈kệ 中trung 說thuyết 去khứ 未vị 去khứ 去khứ 時thời 中trung 已dĩ 答đáp 。 問vấn 曰viết 。 我ngã 不bất 定định 言ngôn 生sanh 已dĩ 生sanh 未vị 生sanh 生sanh 生sanh 時thời 生sanh 。 但đãn 眾chúng 緣duyên 和hòa 合hợp 故cố 有hữu 生sanh 。
答đáp 曰viết 。
汝nhữ 雖tuy 有hữu 是thị 說thuyết 。 此thử 則tắc 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。
若nhược 謂vị 生sanh 時thời 生sanh 。 是thị 事sự 已dĩ 不bất 成thành 。
云vân 何hà 眾chúng 緣duyên 合hợp 。
爾nhĩ 時thời 而nhi 得đắc 生sanh
生sanh 時thời 生sanh 已dĩ 種chủng 種chủng 因nhân 緣duyên 破phá 。 汝nhữ 今kim 何hà 以dĩ 更cánh 說thuyết 眾chúng 緣duyên 和hòa 合hợp 故cố 有hữu 生sanh 。 若nhược 眾chúng 緣duyên 具cụ 足túc 不bất 具cụ 足túc 。 皆giai 與dữ 生sanh 同đồng 破phá 。
復phục 次thứ 。
若nhược 法pháp 眾chúng 緣duyên 生sanh 。 即tức 是thị 寂tịch 滅diệt 性tánh 。
是thị 故cố 生sanh 生sanh 時thời 。 是thị 二nhị 俱câu 寂tịch 滅diệt 。
眾chúng 緣duyên 所sở 生sanh 法pháp 。 無vô 自tự 性tánh 故cố 寂tịch 滅diệt 。 寂tịch 滅diệt 名danh 為vi 無vô 。 此thử 無vô 彼bỉ 無vô 相tướng 。 斷đoạn 言ngôn 語ngữ 道đạo 。 滅diệt 諸chư 戲hí 論luận 。 眾chúng 緣duyên 名danh 。 如như 因nhân 縷lũ 有hữu 布bố 因nhân 蒲bồ 有hữu 席tịch 。 若nhược 縷lũ 自tự 有hữu 定định 相tương/tướng 。 不bất 應ưng 從tùng 麻ma 出xuất 。 若nhược 布bố 自tự 有hữu 定định 相tương/tướng 。 不bất 應ưng 從tùng 縷lũ 出xuất 。 而nhi 實thật 從tùng 縷lũ 有hữu 布bố 。 從tùng 麻ma 有hữu 縷lũ 。 是thị 故cố 縷lũ 亦diệc 無vô 定định 性tánh 。 布bố 亦diệc 無vô 定định 性tánh 。 如như 燃nhiên 可khả 燃nhiên 因nhân 緣duyên 和hòa 合hợp 成thành 。 無vô 有hữu 自tự 性tánh 。 可khả 燃nhiên 無vô 故cố 燃nhiên 亦diệc 無vô 。 燃nhiên 無vô 故cố 可khả 燃nhiên 亦diệc 無vô 。 一nhất 切thiết 法Pháp 亦diệc 如như 是thị 。 是thị 故cố 從tùng 眾chúng 緣duyên 生sanh 。 法pháp 無vô 自tự 性tánh 。 無vô 自tự 性tánh 故cố 。 空không 如như 野dã 馬mã 無vô 實thật 。 是thị 故cố 偈kệ 中trung 說thuyết 生sanh 與dữ 生sanh 時thời 二nhị 俱câu 寂tịch 滅diệt 。 不bất 應ưng 說thuyết 生sanh 時thời 生sanh 。 汝nhữ 雖tuy 種chủng 種chủng 因nhân 緣duyên 。 欲dục 成thành 生sanh 相tương/tướng 。 皆giai 是thị 戲hí 論luận 。 非phi 寂tịch 滅diệt 相tương/tướng 。 問vấn 曰viết 。 定định 有hữu 三tam 世thế 別biệt 異dị 。 未vị 來lai 世thế 法pháp 得đắc 生sanh 。 因nhân 緣duyên 即tức 生sanh 。 何hà 故cố 言ngôn 無vô 生sanh 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 有hữu 未vị 生sanh 法pháp 。 說thuyết 言ngôn 有hữu 生sanh 者giả 。
此thử 法pháp 先tiên 已dĩ 有hữu 。 更cánh 復phục 何hà 用dụng 生sanh 。
若nhược 未vị 來lai 世thế 中trung 。 有hữu 未vị 生sanh 法pháp 而nhi 生sanh 。 是thị 法pháp 先tiên 已dĩ 有hữu 。 何hà 用dụng 更cánh 生sanh 。 有hữu 法pháp 不bất 應ưng 更cánh 生sanh 。 問vấn 曰viết 。 未vị 來lai 雖tuy 有hữu 。 非phi 如như 現hiện 在tại 相tương/tướng 。 以dĩ 現hiện 在tại 相tương/tướng 故cố 說thuyết 生sanh 。
答đáp 曰viết 。
現hiện 在tại 相tương/tướng 未vị 來lai 中trung 無vô 。 若nhược 無vô 云vân 何hà 言ngôn 未vị 來lai 生sanh 法pháp 生sanh 。 若nhược 有hữu 不bất 名danh 未vị 來lai 。 應ưng 名danh 現hiện 在tại 。 現hiện 在tại 不bất 應ưng 更cánh 生sanh 。 二nhị 俱câu 無vô 生sanh 故cố 不bất 生sanh 。
復phục 次thứ 汝nhữ 謂vị 生sanh 時thời 生sanh 亦diệc 能năng 生sanh 彼bỉ 。 今kim 當đương 更cánh 說thuyết 。
若nhược 言ngôn 生sanh 時thời 生sanh 。 是thị 能năng 有hữu 所sở 生sanh 。
何hà 得đắc 更cánh 有hữu 生sanh 。 而nhi 能năng 生sanh 是thị 生sanh 。
若nhược 生sanh 生sanh 時thời 能năng 生sanh 彼bỉ 。 是thị 生sanh 誰thùy 復phục 能năng 生sanh 。
若nhược 謂vị 更cánh 有hữu 生sanh 。 生sanh 生sanh 則tắc 無vô 窮cùng 。
離ly 生sanh 生sanh 有hữu 生sanh 。 法pháp 皆giai 能năng 自tự 生sanh 。
若nhược 生sanh 更cánh 有hữu 生sanh 。 生sanh 則tắc 無vô 窮cùng 。 若nhược 是thị 生sanh 更cánh 無vô 生sanh 而nhi 自tự 生sanh 者giả 。 一nhất 切thiết 法pháp 亦diệc 皆giai 能năng 自tự 生sanh 。 而nhi 實thật 不bất 爾nhĩ 。
復phục 次thứ 。
有hữu 法pháp 不bất 應ưng 生sanh 。 無vô 亦diệc 不bất 應ưng 生sanh 。
有hữu 無vô 亦diệc 不bất 生sanh 。 此thử 義nghĩa 先tiên 已dĩ 說thuyết 。
凡phàm 所sở 有hữu 生sanh 。 為vi 有hữu 法pháp 有hữu 生sanh 。 為vi 無vô 法pháp 有hữu 生sanh 。 為vi 有hữu 無vô 法pháp 有hữu 生sanh 。 是thị 皆giai 不bất 然nhiên 。 是thị 事sự 先tiên 已dĩ 說thuyết 。 離ly 此thử 三tam 事sự 。 更cánh 無vô 有hữu 生sanh 。 是thị 故cố 無vô 生sanh 。
復phục 次thứ 。
若nhược 諸chư 法pháp 滅diệt 時thời 。 是thị 時thời 不bất 應ưng 生sanh 。
法pháp 若nhược 不bất 滅diệt 者giả 。 終chung 無vô 有hữu 是thị 事sự 。
若nhược 法pháp 滅diệt 相tương/tướng 是thị 法pháp 不bất 應ưng 生sanh 。
何hà 以dĩ 故cố 。 二nhị 相tương/tướng 相tương 違vi 故cố 。 一nhất 是thị 滅diệt 相tương/tướng 。 知tri 法pháp 是thị 滅diệt 。 一nhất 是thị 生sanh 相tương/tướng 。 知tri 法pháp 是thị 生sanh 。 二nhị 相tương/tướng 相tương 違vi 法pháp 。 一nhất 時thời 則tắc 不bất 然nhiên 。 是thị 故cố 滅diệt 相tương/tướng 法pháp 不bất 應ưng 生sanh 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 滅diệt 相tương/tướng 法pháp 不bất 應ưng 生sanh 。 不bất 滅diệt 相tương/tướng 法pháp 應ưng 生sanh 。
答đáp 曰viết 。
一nhất 切thiết 有hữu 為vi 法pháp 。 念niệm 念niệm 滅diệt 故cố 。 無vô 不bất 滅diệt 法pháp 離ly 有hữu 為vi 。 無vô 有hữu 決quyết 定định 無vô 為vi 法pháp 。 無vô 為vi 法pháp 但đãn 有hữu 名danh 字tự 。 是thị 故cố 說thuyết 不bất 滅diệt 法pháp 終chung 無vô 有hữu 是thị 事sự 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 法pháp 無vô 生sanh 應ưng 有hữu 住trụ 。
答đáp 曰viết 。
不bất 住trụ 法pháp 不bất 住trụ 。 住trụ 法pháp 亦diệc 不bất 住trụ 。
住trụ 時thời 亦diệc 不bất 住trụ 。 無vô 生sanh 云vân 何hà 住trụ 。
不bất 住trụ 法pháp 不bất 住trụ 。 無vô 住trụ 相tương/tướng 故cố 。 住trụ 法pháp 亦diệc 不bất 住trụ 。
何hà 以dĩ 故cố 。 已dĩ 有hữu 住trụ 故cố 。 因nhân 去khứ 故cố 有hữu 住trụ 。 若nhược 住trụ 法pháp 先tiên 有hữu 。 不bất 應ưng 更cánh 住trụ 。 住trụ 時thời 亦diệc 不bất 住trụ 。 離ly 住trụ 不bất 住trụ 更cánh 無vô 住trụ 時thời 。 是thị 故cố 亦diệc 不bất 住trụ 。 如như 是thị 一nhất 切thiết 。 處xử 求cầu 住trụ 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 即tức 是thị 無vô 生sanh 。 若nhược 無vô 生sanh 云vân 何hà 有hữu 住trụ 。
復phục 次thứ 。
若nhược 諸chư 法pháp 滅diệt 時thời 。 是thị 則tắc 不bất 應ưng 住trụ 。
法pháp 若nhược 不bất 滅diệt 者giả 。 終chung 無vô 有hữu 是thị 事sự 。
若nhược 法pháp 滅diệt 相tương/tướng 。 是thị 法pháp 無vô 有hữu 住trụ 相tương/tướng 。
何hà 以dĩ 故cố 。 一nhất 法pháp 中trung 有hữu 二nhị 相tương/tướng 相tương 違vi 故cố 。 一nhất 是thị 滅diệt 相tương/tướng 。 二nhị 是thị 住trụ 相tương/tướng 。 一nhất 時thời 一nhất 處xứ 有hữu 住trụ 滅diệt 相tương/tướng 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 是thị 故cố 不bất 得đắc 。 言ngôn 滅diệt 相tương/tướng 法pháp 有hữu 住trụ 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 法pháp 不bất 滅diệt 應ưng 有hữu 住trụ 。
答đáp 曰viết 。
無vô 有hữu 不bất 滅diệt 法pháp 。
何hà 以dĩ 故cố 。
所sở 有hữu 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 是thị 老lão 死tử 相tướng 。
終chung 不bất 見kiến 有hữu 法pháp 。 離ly 老lão 死tử 有hữu 住trụ 。
一nhất 切thiết 法pháp 生sanh 時thời 無vô 常thường 。 常thường 隨tùy 逐trục 無vô 常thường 有hữu 二nhị 。 名danh 老lão 及cập 死tử 。 如như 是thị 一nhất 切thiết 法pháp 。 常thường 有hữu 老lão 死tử 故cố 無vô 住trụ 時thời 。
復phục 次thứ 。
住trụ 不bất 自tự 相tương/tướng 住trụ 。 亦diệc 不bất 異dị 相tướng 住trụ 。
如như 生sanh 不bất 自tự 生sanh 。 亦diệc 不bất 異dị 相tướng 生sanh 。
若nhược 有hữu 住trụ 法pháp 。 為vi 自tự 相tương/tướng 住trụ 為vi 他tha 相tương/tướng 住trụ 。 二nhị 俱câu 不bất 然nhiên 。 若nhược 自tự 相tương/tướng 住trụ 則tắc 為vi 是thị 常thường 。 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 法pháp 。 從tùng 眾chúng 緣duyên 生sanh 。 若nhược 住trụ 法pháp 自tự 住trụ 。 則tắc 不bất 名danh 有hữu 為vi 。 住trụ 若nhược 自tự 相tương/tướng 住trụ 。 法pháp 亦diệc 應ưng 自tự 相tương/tướng 住trụ 。 如như 眼nhãn 不bất 能năng 自tự 見kiến 。 住trụ 亦diệc 如như 是thị 。 若nhược 異dị 相tướng 住trụ 則tắc 。 住trụ 更cánh 有hữu 住trụ 。 是thị 則tắc 無vô 窮cùng 。
復phục 次thứ 見kiến 異dị 法pháp 生sanh 異dị 相tướng 。 不bất 得đắc 不bất 因nhân 異dị 法pháp 而nhi 有hữu 異dị 相tướng 。 異dị 相tướng 不bất 定định 故cố 。 因nhân 異dị 相tướng 而nhi 住trụ 者giả 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 無vô 住trụ 應ưng 有hữu 滅diệt 。 答đáp 曰viết 無vô 。
何hà 以dĩ 故cố 。
法pháp 已dĩ 滅diệt 不bất 滅diệt 。 未vị 滅diệt 亦diệc 不bất 滅diệt 。
滅diệt 時thời 亦diệc 不bất 滅diệt 。 無vô 生sanh 何hà 有hữu 滅diệt 。
若nhược 法pháp 已dĩ 滅diệt 則tắc 不bất 滅diệt 。 以dĩ 先tiên 滅diệt 故cố 。 未vị 滅diệt 亦diệc 不bất 滅diệt 。 離ly 滅diệt 相tương/tướng 故cố 。 滅diệt 時thời 亦diệc 不bất 滅diệt 。 離ly 二nhị 更cánh 無vô 滅diệt 時thời 。 如như 是thị 推thôi 求cầu 。 滅diệt 法pháp 即tức 是thị 無vô 生sanh 。 無vô 生sanh 何hà 有hữu 滅diệt 。
復phục 次thứ 。
法pháp 若nhược 有hữu 住trụ 者giả 。 是thị 則tắc 不bất 應ưng 滅diệt 。
法pháp 若nhược 不bất 住trụ 者giả 。 是thị 亦diệc 不bất 應ưng 滅diệt 。
若nhược 法pháp 定định 住trụ 。 則tắc 無vô 有hữu 滅diệt 。
何hà 以dĩ 故cố 。 由do 有hữu 住trụ 相tương/tướng 故cố 。 若nhược 住trụ 法pháp 滅diệt 則tắc 有hữu 二nhị 相tương/tướng 。 住trụ 相tương/tướng 滅diệt 相tương/tướng 。 是thị 故cố 不bất 得đắc 。 言ngôn 住trụ 中trung 有hữu 滅diệt 。 如như 生sanh 死tử 不bất 得đắc 一nhất 時thời 有hữu 。 若nhược 法pháp 不bất 住trụ 。 亦diệc 無vô 有hữu 滅diệt 。
何hà 以dĩ 故cố 。 離ly 住trụ 相tương/tướng 故cố 。 若nhược 離ly 住trụ 相tương/tướng 則tắc 無vô 法pháp 。 無vô 法pháp 云vân 何hà 滅diệt 。
復phục 次thứ 。
是thị 法pháp 於ư 是thị 時thời 。 不bất 於ư 是thị 時thời 滅diệt 。
是thị 法pháp 於ư 異dị 時thời 。 不bất 於ư 異dị 時thời 滅diệt 。
若nhược 法pháp 有hữu 滅diệt 相tương/tướng 。 是thị 法pháp 為vi 自tự 相tương/tướng 滅diệt 。 為vi 異dị 相tướng 滅diệt 。 二nhị 俱câu 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 如như 乳nhũ 不bất 於ư 乳nhũ 時thời 滅diệt 。 隨tùy 有hữu 乳nhũ 時thời 。 乳nhũ 相tương/tướng 定định 住trụ 故cố 。 非phi 乳nhũ 時thời 亦diệc 不bất 滅diệt 。 若nhược 非phi 乳nhũ 不bất 得đắc 言ngôn 乳nhũ 滅diệt 。
復phục 次thứ 。
如như 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 生sanh 相tướng 不bất 可khả 得đắc 。
以dĩ 無vô 生sanh 相tương/tướng 故cố 。 即tức 亦diệc 無vô 滅diệt 相tướng 。
如như 先tiên 推thôi 求cầu 。 一nhất 切thiết 法pháp 生sanh 。 相tướng 不bất 可khả 得đắc 。
爾nhĩ 時thời 即tức 無vô 滅diệt 相tương/tướng 。 破phá 生sanh 故cố 無vô 生sanh 。 無vô 生sanh 云vân 何hà 有hữu 滅diệt 。 若nhược 汝nhữ 意ý 猶do 未vị 已dĩ 。 今kim 當đương 更cánh 說thuyết 。 破phá 滅diệt 因nhân 緣duyên 。
若nhược 法pháp 是thị 有hữu 者giả 。 是thị 即tức 無vô 有hữu 滅diệt 。
不bất 應ưng 於ư 一nhất 法pháp 。 而nhi 有hữu 有hữu 無vô 相tướng 。
諸chư 法pháp 有hữu 時thời 推thôi 求cầu 滅diệt 。 相tướng 不bất 可khả 得đắc 。
何hà 以dĩ 故cố 。 云vân 何hà 一nhất 法pháp 中trung 。 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 相tương/tướng 。 如như 光quang 影ảnh 不bất 同đồng 處xứ 。
復phục 次thứ 。
若nhược 法pháp 是thị 無vô 者giả 。 是thị 即tức 無vô 有hữu 滅diệt 。
譬thí 如như 第đệ 二nhị 頭đầu 。 無vô 故cố 不bất 可khả 斷đoạn 。
法pháp 若nhược 無vô 者giả 則tắc 無vô 滅diệt 相tương/tướng 。 如như 第đệ 二nhị 頭đầu 第đệ 三tam 手thủ 無vô 故cố 不bất 可khả 斷đoạn 。
復phục 次thứ 。
法pháp 不bất 自tự 相tương/tướng 滅diệt 。 他tha 相tương/tướng 亦diệc 不bất 滅diệt 。
如như 自tự 相tương/tướng 不bất 生sanh 。 他tha 相tương/tướng 亦diệc 不bất 生sanh 。
如như 先tiên 說thuyết 生sanh 相tương/tướng 。 生sanh 不bất 自tự 生sanh 。 亦diệc 不bất 從tùng 他tha 生sanh 。 若nhược 以dĩ 自tự 體thể 生sanh 。 是thị 則tắc 不bất 然nhiên 。 一nhất 切thiết 物vật 皆giai 。 從tùng 眾chúng 緣duyên 生sanh 。 如như 指chỉ 端đoan 不bất 能năng 自tự 觸xúc 。 如như 是thị 生sanh 不bất 能năng 自tự 生sanh 。 從tùng 他tha 生sanh 亦diệc 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 生sanh 未vị 有hữu 故cố 。 不bất 應ưng 從tùng 他tha 生sanh 。 是thị 生sanh 無vô 故cố 無vô 自tự 體thể 。 自tự 體thể 無vô 故cố 他tha 亦diệc 無vô 。 是thị 故cố 從tùng 他tha 生sanh 亦diệc 不bất 然nhiên 。 滅diệt 法Pháp 亦diệc 如như 是thị 。 不bất 自tự 相tương/tướng 滅diệt 不bất 他tha 相tương/tướng 滅diệt 。
復phục 次thứ 。
生sanh 住trụ 滅diệt 不bất 成thành 。 故cố 無vô 有hữu 有hữu 為vi 。
有hữu 為vi 法pháp 無vô 故cố 。 何hà 得đắc 有hữu 無vô 為vi 。
汝nhữ 先tiên 說thuyết 有hữu 生sanh 住trụ 滅diệt 相tướng 。 故cố 有hữu 有hữu 為vi 。 以dĩ 有hữu 有hữu 為vi 故cố 有hữu 無vô 為vi 。 今kim 以dĩ 理lý 推thôi 求cầu 。 三tam 相tướng 不bất 可khả 得đắc 。 云vân 何hà 得đắc 有hữu 有hữu 為vi 。 如như 先tiên 說thuyết 。 無vô 有hữu 無vô 相tướng 法pháp 。 有hữu 為vi 法pháp 無vô 故cố 。 何hà 得đắc 有hữu 無vô 為vi 。 無vô 為vi 相tương/tướng 名danh 不bất 生sanh 不bất 住trụ 不bất 滅diệt 。 止chỉ 有hữu 為vi 相tương/tướng 故cố 名danh 無vô 為vi 相tương/tướng 。 無vô 為vi 自tự 無vô 別biệt 相tướng 。 因nhân 是thị 三tam 相tương/tướng 。 有hữu 無vô 為vi 相tướng 。 如như 火hỏa 為vi 熱nhiệt 相tương/tướng 地địa 為vi 堅kiên 相tương/tướng 水thủy 為vi 冷lãnh 相tương/tướng 。 無vô 為vi 則tắc 不bất 然nhiên 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 是thị 生sanh 住trụ 滅diệt 畢tất 竟cánh 無vô 者giả 。 云vân 何hà 論luận 中trung 得đắc 說thuyết 名danh 字tự 。
答đáp 曰viết 。
如như 幻huyễn 亦diệc 如như 夢mộng 。 如như 乾càn 闥thát 婆bà 城thành 。
所sở 說thuyết 生sanh 住trụ 滅diệt 。 其kỳ 相tướng 亦diệc 如như 是thị 。
生sanh 住trụ 滅diệt 相tướng 。 無vô 有hữu 決quyết 定định 。 凡phàm 人nhân 貪tham 著trước 謂vị 有hữu 決quyết 定định 。 諸chư 賢hiền 聖thánh 憐lân 愍mẫn 欲dục 止chỉ 其kỳ 顛điên 倒đảo 。 還hoàn 以dĩ 其kỳ 所sở 著trước 名danh 字tự 為vi 說thuyết 。 語ngữ 言ngôn 雖tuy 同đồng 其kỳ 心tâm 則tắc 異dị 。 如như 是thị 說thuyết 生sanh 住trụ 滅diệt 相tướng 。 不bất 應ưng 有hữu 難nạn/nan 。 如như 幻huyễn 化hóa 所sở 作tác 。 不bất 應ưng 責trách 其kỳ 所sở 由do 。 不bất 應ưng 於ư 中trung 有hữu 憂ưu 喜hỷ 想tưởng 。 但đãn 應ưng 眼nhãn 見kiến 而nhi 已dĩ 。 如như 夢mộng 中trung 所sở 見kiến 。 不bất 應ưng 求cầu 實thật 。 如như 乾càn 闥thát 婆bà 城thành 。 日nhật 出xuất 時thời 現hiện 。 而nhi 無vô 有hữu 實thật 。 但đãn 假giả 為vi 名danh 字tự 。 不bất 久cửu 則tắc 滅diệt 。 生sanh 住trụ 滅diệt 亦diệc 如như 是thị 。 凡phàm 夫phu 分phân 別biệt 為vi 有hữu 。 智trí 者giả 推thôi 求cầu 。 則tắc 不bất 可khả 得đắc 。
中Trung 論Luận 觀Quán 作Tác 作Tác 者Giả 品Phẩm 第đệ 八bát (# 十thập 二nhị 偈kệ )#
☸ Phẩm :
問vấn 曰viết 。 現hiện 有hữu 作tác 有hữu 作tác 者giả 有hữu 所sở 用dụng 作tác 法pháp 。 三tam 事sự 和hòa 合hợp 。 故cố 有hữu 果quả 報báo 。 是thị 故cố 應ưng 有hữu 作tác 者giả 作tác 業nghiệp 。
答đáp 曰viết 。
上thượng 來lai 品phẩm 品phẩm 中trung 。 破phá 一nhất 切thiết 法pháp 皆giai 無vô 有hữu 餘dư 。 如như 破phá 三tam 相tương/tướng 。 三tam 相tương/tướng 無vô 故cố 。 無vô 有hữu 有hữu 為vi 。 有hữu 為vi 無vô 故cố 無vô 無vô 為vi 。 有hữu 為vi 無vô 為vi 無vô 故cố 。 一nhất 切thiết 法pháp 盡tận 。 無vô 作tác 作tác 者giả 。 若nhược 是thị 有hữu 為vi 。 有hữu 為vi 中trung 已dĩ 破phá 。 若nhược 是thị 無vô 為vi 。 無vô 為vi 中trung 已dĩ 破phá 。 不bất 應ưng 復phục 問vấn 汝nhữ 著trước 心tâm 深thâm 故cố 。 而nhi 復phục 更cánh 問vấn 。 今kim 當đương 復phục 答đáp 。
決quyết 定định 有hữu 作tác 者giả 。 不bất 作tác 決quyết 定định 業nghiệp 。
決quyết 定định 無vô 作tác 者giả 。 不bất 作tác 無vô 定định 業nghiệp 。
若nhược 先tiên 定định 有hữu 作tác 者giả 定định 有hữu 作tác 業nghiệp 。 則tắc 不bất 應ưng 作tác 。 若nhược 先tiên 定định 無vô 作tác 者giả 定định 無vô 作tác 業nghiệp 。 亦diệc 不bất 應ưng 作tác 。
何hà 以dĩ 故cố 。
決quyết 定định 業nghiệp 無vô 作tác 。 是thị 業nghiệp 無vô 作tác 者giả 。
定định 作tác 者giả 無vô 作tác 。 作tác 者giả 亦diệc 無vô 業nghiệp 。
若nhược 先tiên 決quyết 定định 有hữu 作tác 業nghiệp 。 不bất 應ưng 更cánh 有hữu 作tác 者giả 。 又hựu 離ly 作tác 者giả 應ưng 有hữu 作tác 業nghiệp 。 但đãn 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 若nhược 先tiên 決quyết 定định 有hữu 作tác 者giả 。 不bất 應ưng 更cánh 有hữu 作tác 業nghiệp 。 又hựu 離ly 作tác 業nghiệp 應ưng 有hữu 作tác 者giả 。 但đãn 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 是thị 故cố 決quyết 定định 作tác 者giả 決quyết 定định 作tác 業nghiệp 。 不bất 應ưng 有hữu 作tác 。 不bất 決quyết 定định 作tác 者giả 不bất 決quyết 定định 作tác 業nghiệp 。 亦diệc 不bất 應ưng 有hữu 作tác 。
何hà 以dĩ 故cố 。 本bổn 來lai 無vô 故cố 。 有hữu 作tác 者giả 有hữu 作tác 業nghiệp 。 尚thượng 不bất 能năng 作tác 。 何hà 況huống 無vô 作tác 者giả 無vô 作tác 業nghiệp 。
復phục 次thứ 。
若nhược 定định 有hữu 作tác 者giả 。 亦diệc 定định 有hữu 作tác 業nghiệp 。
作tác 者giả 及cập 作tác 業nghiệp 。 即tức 墮đọa 於ư 無vô 因nhân 。
若nhược 先tiên 定định 有hữu 作tác 者giả 定định 有hữu 作tác 業nghiệp 。 汝nhữ 謂vị 作tác 者giả 有hữu 作tác 。 即tức 為vi 無vô 因nhân 離ly 作tác 業nghiệp 有hữu 作tác 者giả 。 離ly 作tác 者giả 有hữu 作tác 業nghiệp 。 則tắc 不bất 從tùng 因nhân 緣duyên 有hữu 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 不bất 從tùng 因nhân 緣duyên 。 有hữu 作tác 者giả 有hữu 作tác 業nghiệp 。 有hữu 何hà 咎cữu 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 墮đọa 於ư 無vô 因nhân 。 則tắc 無vô 因nhân 無vô 果quả 。
無vô 作tác 無vô 作tác 者giả 。 無vô 所sở 用dụng 作tác 法pháp 。
若nhược 無vô 作tác 等đẳng 法pháp 。 則tắc 無vô 有hữu 罪tội 福phước 。
罪tội 福phước 等đẳng 無vô 故cố 。 罪tội 福phước 報báo 亦diệc 無vô 。
若nhược 無vô 罪tội 福phước 報báo 。 亦diệc 無vô 有hữu 涅Niết 槃Bàn 。
諸chư 可khả 有hữu 所sở 作tác 。 皆giai 空không 無vô 有hữu 果quả 。
若nhược 墮đọa 於ư 無vô 因nhân 。 一nhất 切thiết 法pháp 則tắc 。 無vô 因nhân 無vô 果quả 。 能năng 生sanh 法pháp 名danh 為vi 因nhân 。 所sở 生sanh 法pháp 名danh 為vi 果quả 。 是thị 二nhị 即tức 無vô 。 是thị 二nhị 無vô 故cố 無vô 作tác 無vô 作tác 者giả 。 亦diệc 無vô 所sở 用dụng 作tác 法pháp 。 亦diệc 無vô 罪tội 福phước 。 罪tội 福phước 無vô 故cố 亦diệc 無vô 罪tội 福phước 。 果quả 報báo 及cập 涅Niết 槃Bàn 道Đạo 。 是thị 故cố 不bất 得đắc 。 從tùng 無vô 因nhân 生sanh 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 作tác 者giả 不bất 定định 。 而nhi 作tác 不bất 定định 業nghiệp 有hữu 何hà 咎cữu 。
答đáp 曰viết 。
一nhất 事sự 無vô 尚thượng 不bất 能năng 起khởi 作tác 業nghiệp 。 何hà 況huống 二nhị 事sự 都đô 無vô 。 譬thí 如như 化hóa 人nhân 。 以dĩ 虛hư 空không 為vi 舍xá 。 但đãn 有hữu 言ngôn 說thuyết 。 而nhi 無vô 作tác 者giả 作tác 業nghiệp 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 無vô 作tác 者giả 無vô 作tác 業nghiệp 。 不bất 能năng 有hữu 所sở 作tác 。 今kim 有hữu 作tác 者giả 有hữu 作tác 業nghiệp 應ưng 有hữu 作tác 。
答đáp 曰viết 。
作tác 者giả 定định 不bất 定định 。 不bất 能năng 作tác 二nhị 業nghiệp 。
有hữu 無vô 相tướng 違vi 故cố 。 一nhất 處xứ 則tắc 無vô 二nhị 。
作tác 者giả 定định 不bất 定định 。 不bất 能năng 作tác 定định 不bất 定định 業nghiệp 。
何hà 以dĩ 故cố 。 有hữu 無vô 相tướng 違vi 故cố 。 一nhất 處xứ 不bất 應ưng 有hữu 二nhị 。 有hữu 是thị 決quyết 定định 。 無vô 是thị 不bất 決quyết 定định 。 一nhất 人nhân 一nhất 事sự 云vân 何hà 有hữu 有hữu 無vô 。
復phục 次thứ 。
有hữu 不bất 能năng 作tác 無vô 。 無vô 不bất 能năng 作tác 有hữu 。
若nhược 有hữu 作tác 作tác 者giả 。 其kỳ 過quá 如như 先tiên 說thuyết 。
若nhược 有hữu 作tác 者giả 而nhi 無vô 業nghiệp 。 何hà 能năng 有hữu 所sở 作tác 。 若nhược 無vô 作tác 者giả 而nhi 有hữu 業nghiệp 。 亦diệc 不bất 能năng 有hữu 所sở 作tác 。
何hà 以dĩ 故cố 。 如như 先tiên 說thuyết 。 有hữu 中trung 若nhược 先tiên 有hữu 業nghiệp 。 作tác 者giả 復phục 何hà 所sở 作tác 。 若nhược 先tiên 無vô 業nghiệp 云vân 何hà 可khả 得đắc 作tác 。 如như 是thị 則tắc 破phá 罪tội 福phước 等đẳng 。 因nhân 緣duyên 果quả 報báo 。 是thị 故cố 偈kệ 中trung 說thuyết 。 有hữu 不bất 能năng 作tác 無vô 無vô 不bất 能năng 作tác 有hữu 。 若nhược 有hữu 作tác 作tác 者giả 。 其kỳ 過quá 如như 先tiên 說thuyết 。
復phục 次thứ 。
作tác 者giả 不bất 作tác 定định 。 亦diệc 不bất 作tác 不bất 定định 。
及cập 定định 不bất 定định 業nghiệp 。 其kỳ 過quá 如như 先tiên 說thuyết 。
定định 業nghiệp 已dĩ 破phá 。 不bất 定định 業nghiệp 亦diệc 破phá 。 定định 不bất 定định 業nghiệp 亦diệc 破phá 。 今kim 欲dục 一nhất 時thời 總tổng 破phá 。 故cố 說thuyết 是thị 偈kệ 。 是thị 故cố 作tác 者giả 不bất 能năng 作tác 三tam 種chủng 業nghiệp 。 今kim 三tam 種chủng 作tác 者giả 。 亦diệc 不bất 能năng 作tác 業nghiệp 。
何hà 以dĩ 故cố 。
作tác 者giả 定định 不bất 定định 。 亦diệc 定định 亦diệc 不bất 定định 。
不bất 能năng 作tác 於ư 業nghiệp 。 其kỳ 過quá 如như 先tiên 說thuyết 。
作tác 者giả 定định 不bất 定định 。 亦diệc 定định 亦diệc 不bất 定định 。 不bất 能năng 作tác 於ư 業nghiệp 。
何hà 以dĩ 故cố 。 如như 先tiên 三tam 種chủng 過quá 因nhân 緣duyên 。 此thử 中trung 應ưng 廣quảng 說thuyết 。 如như 是thị 一nhất 切thiết 。 處xử 求cầu 作tác 者giả 作tác 業nghiệp 。 皆giai 不bất 可khả 得đắc 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 言ngôn 無vô 作tác 無vô 作tác 者giả 。 則tắc 復phục 墮đọa 無vô 因nhân 。
答đáp 曰viết 。
是thị 業nghiệp 從tùng 眾chúng 緣duyên 生sanh 。 假giả 名danh 為vi 有hữu 。 無vô 有hữu 決quyết 定định 。 不bất 如như 汝nhữ 所sở 說thuyết 。
何hà 以dĩ 故cố 。
因nhân 業nghiệp 有hữu 作tác 者giả 。 因nhân 作tác 者giả 有hữu 業nghiệp 。
成thành 業nghiệp 義nghĩa 如như 是thị 。 更cánh 無vô 有hữu 餘dư 事sự 。
業nghiệp 先tiên 無vô 決quyết 定định 。 因nhân 人nhân 起khởi 業nghiệp 。 因nhân 業nghiệp 有hữu 作tác 者giả 。 作tác 者giả 亦diệc 無vô 決quyết 定định 。 因nhân 有hữu 作tác 業nghiệp 名danh 為vi 作tác 者giả 。 二nhị 事sự 和hòa 合hợp 故cố 得đắc 成thành 作tác 作tác 者giả 。 若nhược 從tùng 和hòa 合hợp 生sanh 則tắc 無vô 自tự 性tánh 。 無vô 自tự 性tánh 故cố 空không 。 空không 則tắc 無vô 所sở 生sanh 。 但đãn 隨tùy 凡phàm 夫phu 憶ức 想tưởng 分phân 別biệt 故cố 。 說thuyết 有hữu 作tác 業nghiệp 有hữu 作tác 者giả 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 無vô 作tác 業nghiệp 無vô 作tác 者giả 。
復phục 次thứ 。
如như 破phá 作tác 作tác 者giả 。 受thọ 受thọ 者giả 亦diệc 爾nhĩ 。
及cập 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 亦diệc 應ưng 如như 是thị 破phá 。
如như 作tác 作tác 者giả 。 不bất 得đắc 相tương 離ly 。 不bất 相tương 離ly 故cố 不bất 決quyết 定định 。 無vô 決quyết 定định 故cố 無vô 自tự 性tánh 。 受thọ 受thọ 者giả 亦diệc 如như 是thị 。 受thọ 名danh 五ngũ 陰ấm 身thân 。 受thọ 者giả 是thị 人nhân 。 如như 是thị 離ly 人nhân 無vô 五ngũ 陰ấm 。 離ly 五ngũ 陰ấm 無vô 人nhân 。 但đãn 從tùng 眾chúng 緣duyên 生sanh 。 如như 受thọ 受thọ 者giả 。 餘dư 一nhất 切thiết 法pháp 。 亦diệc 應ưng 如như 是thị 破phá 。
中trung 論luận 觀quán 本bổn 住trụ 品phẩm 第đệ 九cửu (# 十thập 二nhị 偈kệ )# 。
問vấn 曰viết 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。
眼nhãn 耳nhĩ 等đẳng 諸chư 根căn 。 苦khổ 樂lạc 等đẳng 諸chư 法pháp 。
誰thùy 有hữu 如như 是thị 事sự 。 是thị 則tắc 名danh 本bổn 住trụ 。
若nhược 無vô 有hữu 本bổn 住trụ 。 誰thùy 有hữu 眼nhãn 等đẳng 法pháp 。
以dĩ 是thị 故cố 當đương 知tri 。 先tiên 已dĩ 有hữu 本bổn 住trụ 。
眼nhãn 耳nhĩ 鼻tị 舌thiệt 身thân 。 命mạng 等đẳng 諸chư 根căn 。 名danh 為vi 眼nhãn 耳nhĩ 等đẳng 根căn 。 苦khổ 受thọ 樂lạc 受thọ 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 受thọ 。 想tưởng 思tư 憶ức 念niệm 等đẳng 。 心tâm 心tâm 數số 法pháp 。 名danh 為vi 苦khổ 樂lạc 等đẳng 法pháp 。 有hữu 論luận 師sư 言ngôn 。 先tiên 未vị 有hữu 眼nhãn 等đẳng 法pháp 。 應ưng 有hữu 本bổn 住trụ 。 因nhân 是thị 本bổn 住trụ 。 眼nhãn 等đẳng 諸chư 根căn 得đắc 增tăng 長trưởng 。 若nhược 無vô 本bổn 住trụ 。 身thân 及cập 眼nhãn 等đẳng 諸chư 根căn 。 為vi 因nhân 何hà 生sanh 。 而nhi 得đắc 增tăng 長trưởng 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 離ly 眼nhãn 等đẳng 根căn 。 及cập 苦khổ 樂lạc 等đẳng 法pháp 。
先tiên 有hữu 本bổn 住trụ 者giả 。 以dĩ 何hà 而nhi 可khả 知tri 。
若nhược 離ly 眼nhãn 耳nhĩ 等đẳng 根căn 。 苦khổ 樂lạc 等đẳng 法pháp 。 先tiên 有hữu 本bổn 住trụ 者giả 。 以dĩ 何hà 可khả 說thuyết 以dĩ 何hà 可khả 知tri 。 如như 外ngoại 法pháp 瓶bình 衣y 等đẳng 。 以dĩ 眼nhãn 等đẳng 根căn 得đắc 知tri 。 內nội 法pháp 以dĩ 苦khổ 樂lạc 等đẳng 根căn 得đắc 知tri 。 如như 經Kinh 中trung 說thuyết 。 可khả 壞hoại 是thị 色sắc 相tướng 。 能năng 受thọ 是thị 受thọ 相tương/tướng 。 能năng 識thức 是thị 識thức 相tương/tướng 。 汝nhữ 說thuyết 離ly 眼nhãn 耳nhĩ 苦khổ 樂lạc 等đẳng 先tiên 有hữu 本bổn 住trụ 者giả 。 以dĩ 何hà 可khả 知tri 說thuyết 有hữu 是thị 法pháp 。 問vấn 曰viết 。 有hữu 論luận 師sư 言ngôn 。 出xuất 入nhập 息tức 視thị 眴thuấn/huyễn 壽thọ 命mạng 思tư 惟duy 苦khổ 樂lạc 。 憎tăng 愛ái 動động 發phát 等đẳng 是thị 神thần 相tương/tướng 。 若nhược 無vô 有hữu 神thần 。 云vân 何hà 有hữu 出xuất 入nhập 息tức 等đẳng 相tương/tướng 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 離ly 眼nhãn 耳nhĩ 等đẳng 根căn 。 苦khổ 樂lạc 等đẳng 法pháp 。 先tiên 有hữu 本bổn 住trụ 。
答đáp 曰viết 。
是thị 神thần 若nhược 有hữu 。 應ưng 在tại 身thân 內nội 如như 壁bích 中trung 有hữu 柱trụ 。 若nhược 在tại 身thân 外ngoại 。 如như 人nhân 被bị 鎧khải 。 若nhược 在tại 身thân 內nội 。 身thân 則tắc 不bất 可khả 壞hoại 。 神thần 常thường 在tại 內nội 故cố 是thị 故cố 言ngôn 神thần 在tại 身thân 內nội 。 但đãn 有hữu 言ngôn 說thuyết 。 虛hư 妄vọng 無vô 實thật 。 若nhược 在tại 身thân 外ngoại 覆phú 身thân 如như 鎧khải 者giả 。 身thân 應ưng 不bất 可khả 見kiến 。 神thần 細tế 密mật 覆phú 故cố 。 亦diệc 應ưng 不bất 可khả 壞hoại 而nhi 今kim 實thật 見kiến 身thân 壞hoại 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 離ly 苦khổ 樂lạc 等đẳng 先tiên 無vô 餘dư 法pháp 。 若nhược 謂vị 斷đoạn 臂tý 時thời 神thần 縮súc 在tại 內nội 不bất 可khả 斷đoạn 者giả 。 斷đoạn 頭đầu 時thời 亦diệc 應ưng 縮súc 在tại 內nội 不bất 應ưng 死tử 。 而nhi 實thật 有hữu 死tử 。 是thị 故cố 知tri 離ly 苦khổ 樂lạc 等đẳng 先tiên 有hữu 神thần 者giả 。 但đãn 有hữu 言ngôn 說thuyết 。 虛hư 妄vọng 無vô 實thật 。
復phục 次thứ 若nhược 言ngôn 身thân 大đại 則tắc 神thần 大đại 。 身thân 小tiểu 則tắc 神thần 小tiểu 。 如như 燈đăng 大đại 則tắc 明minh 大đại 燈đăng 小tiểu 則tắc 明minh 小tiểu 者giả 。 如như 是thị 神thần 則tắc 隨tùy 身thân 不bất 應ưng 常thường 。 若nhược 隨tùy 身thân 者giả 。 身thân 無vô 則tắc 神thần 無vô 。 如như 燈đăng 滅diệt 則tắc 明minh 滅diệt 。 若nhược 神thần 無vô 常thường 。 則tắc 與dữ 眼nhãn 耳nhĩ 苦khổ 樂lạc 等đẳng 同đồng 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 離ly 眼nhãn 耳nhĩ 等đẳng 先tiên 無vô 別biệt 神thần 。
復phục 次thứ 如như 風phong 狂cuồng 病bệnh 人nhân 。 不bất 得đắc 自tự 在tại 。 不bất 應ưng 作tác 而nhi 作tác 。 若nhược 有hữu 神thần 是thị 諸chư 作tác 主chủ 者giả 。 云vân 何hà 言ngôn 不bất 得đắc 自tự 在tại 。 若nhược 風phong 狂cuồng 病bệnh 不bất 惱não 神thần 者giả 應ưng 離ly 神thần 別biệt 有hữu 所sở 作tác 。 如như 是thị 種chủng 種chủng 。 推thôi 求cầu 離ly 眼nhãn 耳nhĩ 等đẳng 根căn 。 苦khổ 樂lạc 等đẳng 法pháp 。 先tiên 無vô 本bổn 住trụ 。 若nhược 必tất 謂vị 離ly 眼nhãn 耳nhĩ 等đẳng 根căn 苦khổ 樂lạc 等đẳng 法pháp 。 有hữu 本bổn 住trụ 者giả 。 無vô 有hữu 是thị 事sự 。
何hà 以dĩ 故cố 。
若nhược 離ly 眼nhãn 耳nhĩ 等đẳng 。 而nhi 有hữu 本bổn 住trụ 者giả 。
亦diệc 應ưng 離ly 本bổn 住trụ 。 而nhi 有hữu 眼nhãn 耳nhĩ 等đẳng 。
若nhược 本bổn 住trụ 離ly 眼nhãn 耳nhĩ 等đẳng 根căn 苦khổ 樂lạc 等đẳng 法pháp 先tiên 有hữu 者giả 。 今kim 眼nhãn 耳nhĩ 等đẳng 根căn 。 苦khổ 樂lạc 等đẳng 法pháp 。 亦diệc 應ưng 離ly 本bổn 住trụ 而nhi 有hữu 。 問vấn 曰viết 。 二nhị 事sự 相tướng 離ly 可khả 爾nhĩ 但đãn 使sử 有hữu 本bổn 住trụ 。
答đáp 曰viết 。
以dĩ 法pháp 知tri 有hữu 人nhân 。 以dĩ 人nhân 知tri 有hữu 法pháp 。
離ly 法pháp 何hà 有hữu 人nhân 。 離ly 人nhân 何hà 有hữu 法pháp 。
法pháp 者giả 眼nhãn 耳nhĩ 苦khổ 樂lạc 等đẳng 。 人nhân 者giả 是thị 本bổn 住trụ 。 汝nhữ 謂vị 以dĩ 有hữu 法pháp 故cố 知tri 有hữu 人nhân 。 以dĩ 有hữu 人nhân 故cố 知tri 有hữu 法pháp 。 今kim 離ly 眼nhãn 耳nhĩ 等đẳng 法pháp 何hà 有hữu 人nhân 。 離ly 人nhân 何hà 有hữu 眼nhãn 耳nhĩ 等đẳng 法pháp 。
復phục 次thứ 。
一nhất 切thiết 眼nhãn 等đẳng 根căn 。 實thật 無vô 有hữu 本bổn 住trụ 。
眼nhãn 耳nhĩ 等đẳng 諸chư 根căn 。 異dị 相tướng 而nhi 分phân 別biệt 。
眼nhãn 耳nhĩ 等đẳng 諸chư 根căn 苦khổ 樂lạc 等đẳng 諸chư 法pháp 。 實thật 無vô 有hữu 本bổn 住trụ 。 因nhân 眼nhãn 緣duyên 色sắc 生sanh 眼nhãn 識thức 。 以dĩ 和hòa 合hợp 因nhân 緣duyên 。 知tri 有hữu 眼nhãn 耳nhĩ 等đẳng 諸chư 根căn 。 不bất 以dĩ 本bổn 住trụ 故cố 知tri 。 是thị 故cố 偈kệ 中trung 說thuyết 一nhất 切thiết 眼nhãn 等đẳng 根căn 實thật 無vô 有hữu 本bổn 住trụ 。 眼nhãn 耳nhĩ 等đẳng 諸chư 根căn 各các 。 自tự 能năng 分phân 別biệt 。 問vấn 曰viết 。
若nhược 眼nhãn 等đẳng 諸chư 根căn 。 無vô 有hữu 本bổn 住trụ 者giả 。
眼nhãn 等đẳng 一nhất 一nhất 根căn 。 云vân 何hà 能năng 知tri 塵trần 。
若nhược 一nhất 切thiết 眼nhãn 耳nhĩ 等đẳng 諸chư 根căn 。 苦khổ 樂lạc 等đẳng 諸chư 法pháp 。 無vô 本bổn 住trụ 者giả 。 今kim 一nhất 一nhất 根căn 。 云vân 何hà 能năng 知tri 塵trần 。 眼nhãn 耳nhĩ 等đẳng 諸chư 根căn 無vô 思tư 惟duy 。 不bất 應ưng 有hữu 知tri 。 而nhi 實thật 知tri 塵trần 。 當đương 知tri 離ly 眼nhãn 耳nhĩ 等đẳng 諸chư 根căn 。 更cánh 有hữu 能năng 知tri 塵trần 者giả 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 爾nhĩ 者giả 。 為vi 一nhất 一nhất 根căn 中trung 各các 有hữu 知tri 者giả 。 為vi 一nhất 知tri 者giả 在tại 諸chư 根căn 中trung 。 二nhị 俱câu 有hữu 過quá 。
何hà 以dĩ 故cố 。
見kiến 者giả 即tức 聞văn 者giả 。 聞văn 者giả 即tức 受thọ 者giả 。
如như 是thị 等đẳng 諸chư 根căn 。 則tắc 應ưng 有hữu 本bổn 住trụ 。
若nhược 見kiến 者giả 即tức 是thị 聞văn 者giả 。 聞văn 者giả 即tức 是thị 受thọ 者giả 。 則tắc 是thị 一nhất 神thần 。 如như 是thị 眼nhãn 等đẳng 諸chư 根căn 。 應ưng 先tiên 有hữu 本bổn 住trụ 。 色sắc 聲thanh 香hương 等đẳng 無vô 有hữu 定định 知tri 者giả 。 或hoặc 可khả 以dĩ 眼nhãn 聞văn 聲thanh 。 如như 人nhân 有hữu 六lục 向hướng 隨tùy 意ý 見kiến 聞văn 。 若nhược 聞văn 者giả 見kiến 者giả 是thị 一nhất 。 於ư 眼nhãn 等đẳng 根căn 隨tùy 意ý 見kiến 聞văn 。 但đãn 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。
若nhược 見kiến 聞văn 各các 異dị 。 受thọ 者giả 亦diệc 各các 異dị 。
見kiến 時thời 亦diệc 應ưng 聞văn 。 如như 是thị 則tắc 神thần 多đa 。
若nhược 見kiến 者giả 聞văn 者giả 受thọ 者giả 各các 異dị 。 則tắc 見kiến 時thời 亦diệc 應ưng 聞văn 。
何hà 以dĩ 故cố 。 離ly 見kiến 者giả 有hữu 聞văn 者giả 故cố 。 如như 是thị 鼻tị 舌thiệt 身thân 中trung 。 神thần 應ưng 一nhất 時thời 行hành 。 若nhược 爾nhĩ 者giả 。 人nhân 一nhất 而nhi 神thần 多đa 。 以dĩ 一nhất 切thiết 根căn 一nhất 時thời 知tri 諸chư 塵trần 。 而nhi 實thật 不bất 爾nhĩ 。 是thị 故cố 見kiến 者giả 聞văn 者giả 受thọ 者giả 。 不bất 應ưng 俱câu 用dụng 。
復phục 次thứ 。
眼nhãn 耳nhĩ 等đẳng 諸chư 根căn 。 苦khổ 樂lạc 等đẳng 諸chư 法pháp 。
所sở 從tùng 生sanh 諸chư 大đại 。 彼bỉ 大đại 亦diệc 無vô 神thần 。
若nhược 人nhân 言ngôn 離ly 眼nhãn 耳nhĩ 等đẳng 諸chư 根căn 苦khổ 樂lạc 等đẳng 諸chư 法pháp 別biệt 有hữu 本bổn 住trụ 。 是thị 事sự 已dĩ 破phá 。 今kim 於ư 眼nhãn 耳nhĩ 等đẳng 所sở 因nhân 四tứ 大đại 。 是thị 四tứ 大đại 中trung 亦diệc 無vô 本bổn 住trụ 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 眼nhãn 耳nhĩ 等đẳng 諸chư 根căn 。 苦khổ 樂lạc 等đẳng 諸chư 法pháp 。 無vô 有hữu 本bổn 住trụ 可khả 爾nhĩ 。 眼nhãn 耳nhĩ 等đẳng 諸chư 根căn 。 苦khổ 樂lạc 等đẳng 諸chư 法pháp 應ưng 有hữu 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 眼nhãn 耳nhĩ 等đẳng 根căn 。 苦khổ 樂lạc 等đẳng 諸chư 法pháp 。
無vô 有hữu 本bổn 住trụ 者giả 。 眼nhãn 等đẳng 亦diệc 應ưng 無vô 。
若nhược 眼nhãn 耳nhĩ 苦khổ 樂lạc 等đẳng 諸chư 法pháp 。 無vô 有hữu 本bổn 住trụ 者giả 。 誰thùy 有hữu 此thử 眼nhãn 耳nhĩ 等đẳng 。 何hà 緣duyên 而nhi 有hữu 。 是thị 故cố 眼nhãn 耳nhĩ 等đẳng 亦diệc 無vô 。
復phục 次thứ 。
眼nhãn 等đẳng 無vô 本bổn 住trụ 。 今kim 後hậu 亦diệc 復phục 無vô 。
以dĩ 三tam 世thế 無vô 故cố 。 無vô 有hữu 無vô 分phân 別biệt 。
思tư 惟duy 推thôi 求cầu 本bổn 住trụ 。 於ư 眼nhãn 等đẳng 先tiên 無vô 。 今kim 後hậu 亦diệc 無vô 。 若nhược 三tam 世thế 無vô 。 即tức 是thị 無vô 生sanh 寂tịch 滅diệt 不bất 應ưng 有hữu 難nạn/nan 。 若nhược 無vô 本bổn 住trụ 。 云vân 何hà 有hữu 眼nhãn 等đẳng 。 如như 是thị 問vấn 答đáp 。 戲hí 論luận 則tắc 滅diệt 。 戲hí 論luận 滅diệt 故cố 。 諸chư 法pháp 則tắc 空không 。
中Trung 論Luận 觀Quán 燃Nhiên 可Khả 燃Nhiên 品Phẩm 第đệ 十thập (# 十thập 六lục 偈kệ )#
☸ Phẩm :
問vấn 曰viết 應ưng 有hữu 受thọ 受thọ 者giả 。 如như 燃nhiên 可khả 燃nhiên 。 燃nhiên 是thị 受thọ 者giả 。 可khả 燃nhiên 是thị 受thọ 。 所sở 謂vị 五ngũ 陰ấm 。
答đáp 曰viết 。
是thị 事sự 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 燃nhiên 可khả 燃nhiên 俱câu 不bất 成thành 故cố 。 燃nhiên 可khả 燃nhiên 。 若nhược 以dĩ 一nhất 法pháp 成thành 。 若nhược 以dĩ 二nhị 法pháp 成thành 。 二nhị 俱câu 不bất 成thành 。 問vấn 曰viết 。 且thả 置trí 一nhất 異dị 法pháp 。 若nhược 言ngôn 無vô 燃nhiên 可khả 燃nhiên 。 今kim 云vân 何hà 以dĩ 一nhất 異dị 相tướng 破phá 。 如như 兔thố 角giác 龜quy 毛mao 無vô 故cố 不bất 可khả 破phá 。 世thế 間gian 眼nhãn 見kiến 實thật 有hữu 事sự 而nhi 後hậu 可khả 思tư 惟duy 。 如như 有hữu 金kim 然nhiên 後hậu 可khả 燒thiêu 可khả 鍛đoán 。 若nhược 無vô 燃nhiên 可khả 燃nhiên 。 不bất 應ưng 以dĩ 一nhất 異dị 法pháp 思tư 惟duy 。 若nhược 汝nhữ 許hứa 有hữu 一nhất 異dị 法pháp 。 當đương 知tri 有hữu 燃nhiên 可khả 燃nhiên 。 若nhược 許hứa 有hữu 者giả 則tắc 為vi 已dĩ 有hữu 。
答đáp 曰viết 。
隨tùy 世thế 俗tục 法pháp 言ngôn 說thuyết 。 不bất 應ưng 有hữu 過quá 。 燃nhiên 可khả 燃nhiên 若nhược 說thuyết 一nhất 若nhược 說thuyết 異dị 。 不bất 名danh 為vi 受thọ 。 若nhược 離ly 世thế 俗tục 言ngôn 說thuyết 。 則tắc 無vô 所sở 論luận 。 若nhược 不bất 說thuyết 燃nhiên 可khả 燃nhiên 。 云vân 何hà 能năng 有hữu 所sở 破phá 。 若nhược 無vô 所sở 說thuyết 。 則tắc 義nghĩa 不bất 可khả 明minh 。 如như 有hữu 論luận 者giả 。 破phá 破phá 有hữu 無vô 。 必tất 應ưng 言ngôn 有hữu 無vô 。 不bất 以dĩ 稱xưng 有hữu 無vô 故cố 而nhi 受thọ 有hữu 無vô 。 是thị 以dĩ 隨tùy 世thế 間gian 言ngôn 說thuyết 故cố 無vô 咎cữu 。 若nhược 口khẩu 有hữu 言ngôn 便tiện 是thị 受thọ 者giả 。 汝nhữ 言ngôn 破phá 即tức 為vi 自tự 破phá 。 燃nhiên 可khả 燃nhiên 亦diệc 如như 是thị 。 雖tuy 有hữu 言ngôn 說thuyết 。 亦diệc 復phục 不bất 受thọ 。 是thị 故cố 以dĩ 一nhất 異dị 法pháp 。 思tư 惟duy 燃nhiên 可khả 燃nhiên 。 二nhị 俱câu 不bất 成thành 。
何hà 以dĩ 故cố 。
若nhược 燃nhiên 是thị 可khả 燃nhiên 。 作tác 作tác 者giả 則tắc 一nhất 。
若nhược 燃nhiên 異dị 可khả 燃nhiên 。 離ly 可khả 燃nhiên 有hữu 燃nhiên 。
燃nhiên 是thị 火hỏa 。 可khả 燃nhiên 是thị 薪tân 。 作tác 者giả 是thị 人nhân 。 作tác 是thị 業nghiệp 。 若nhược 燃nhiên 可khả 燃nhiên 一nhất 。 則tắc 作tác 作tác 者giả 亦diệc 應ưng 一nhất 。 若nhược 作tác 作tác 者giả 一nhất 。 則tắc 陶đào 師sư 與dữ 瓶bình 一nhất 。 作tác 者giả 是thị 陶đào 師sư 。 作tác 是thị 瓶bình 。 陶đào 師sư 非phi 瓶bình 。 瓶bình 非phi 陶đào 師sư 。 云vân 何hà 為vi 一nhất 。 是thị 以dĩ 作tác 作tác 者giả 不bất 一nhất 故cố 。 燃nhiên 可khả 燃nhiên 亦diệc 不bất 一nhất 。 若nhược 謂vị 一nhất 不bất 可khả 則tắc 應ưng 異dị 。 是thị 亦diệc 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 燃nhiên 與dữ 可khả 燃nhiên 異dị 。 應ưng 離ly 可khả 燃nhiên 別biệt 有hữu 燃nhiên 。 分phân 別biệt 是thị 可khả 燃nhiên 是thị 燃nhiên 。 處xứ 處xứ 離ly 可khả 燃nhiên 應ưng 有hữu 燃nhiên 。 而nhi 實thật 不bất 爾nhĩ 是thị 故cố 異dị 亦diệc 不bất 可khả 。
復phục 次thứ 。
如như 是thị 常thường 應ưng 燃nhiên 。 不bất 因nhân 可khả 燃nhiên 生sanh 。
則tắc 無vô 燃nhiên 火hỏa 功công 。 亦diệc 名danh 無vô 作tác 火hỏa 。
若nhược 燃nhiên 可khả 燃nhiên 異dị 。 則tắc 燃nhiên 不bất 待đãi 可khả 燃nhiên 而nhi 常thường 燃nhiên 。 若nhược 常thường 燃nhiên 者giả 則tắc 自tự 住trụ 其kỳ 體thể 。 不bất 待đãi 因nhân 緣duyên 人nhân 功công 則tắc 空không 。 人nhân 功công 者giả 。 將tương 護hộ 火hỏa 令linh 燃nhiên 。 是thị 功công 現hiện 有hữu 。 是thị 故cố 知tri 火hỏa 不bất 異dị 可khả 燃nhiên 。
復phục 次thứ 若nhược 燃nhiên 異dị 可khả 燃nhiên 燃nhiên 即tức 無vô 作tác 。 離ly 可khả 燃nhiên 火hỏa 何hà 所sở 然nhiên 。 若nhược 爾nhĩ 者giả 火hỏa 則tắc 無vô 作tác 。 無vô 作tác 火hỏa 無vô 有hữu 是thị 事sự 。 問vấn 曰viết 。 云vân 何hà 火hỏa 不bất 從tùng 因nhân 緣duyên 生sanh 。 人nhân 功công 亦diệc 空không 答đáp 曰viết 。
燃nhiên 不bất 待đãi 可khả 燃nhiên 。 則tắc 不bất 從tùng 緣duyên 生sanh 。
火hỏa 若nhược 常thường 燃nhiên 者giả 。 人nhân 功công 則tắc 應ưng 空không 。
燃nhiên 可khả 燃nhiên 若nhược 異dị 。 則tắc 不bất 待đãi 可khả 燃nhiên 有hữu 燃nhiên 。 若nhược 不bất 待đãi 可khả 燃nhiên 有hữu 然nhiên 。 則tắc 無vô 相tướng 因nhân 法pháp 。 是thị 故cố 不bất 從tùng 因nhân 緣duyên 生sanh 。
復phục 次thứ 若nhược 燃nhiên 異dị 可khả 燃nhiên 。 則tắc 應ưng 常thường 燃nhiên 。 若nhược 常thường 燃nhiên 者giả 。 應ưng 離ly 可khả 燃nhiên 別biệt 見kiến 有hữu 燃nhiên 。 更cánh 不bất 須tu 人nhân 功công 。
何hà 以dĩ 故cố 。
若nhược 汝nhữ 謂vị 燃nhiên 時thời 。 名danh 為vi 可khả 燃nhiên 者giả 。
爾nhĩ 時thời 但đãn 有hữu 薪tân 。 何hà 物vật 燃nhiên 可khả 燃nhiên 。
若nhược 謂vị 先tiên 有hữu 薪tân 燒thiêu 時thời 名danh 可khả 燃nhiên 者giả 。 是thị 事sự 不bất 爾nhĩ 。 若nhược 離ly 燃nhiên 別biệt 有hữu 可khả 燃nhiên 者giả 。 云vân 何hà 言ngôn 燃nhiên 時thời 名danh 可khả 燃nhiên 。
復phục 次thứ 。
若nhược 異dị 則tắc 不bất 至chí 。 不bất 至chí 則tắc 不bất 燒thiêu 。
不bất 燒thiêu 則tắc 不bất 滅diệt 。 不bất 滅diệt 則tắc 常thường 住trụ 。
若nhược 燃nhiên 異dị 可khả 燃nhiên 。 則tắc 燃nhiên 不bất 應ưng 至chí 可khả 燃nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 不bất 相tương 待đãi 成thành 故cố 。 若nhược 燃nhiên 不bất 相tương 待đãi 成thành 。 則tắc 自tự 住trụ 其kỳ 體thể 。 何hà 用dụng 可khả 燃nhiên 。 是thị 故cố 不bất 至chí 。 若nhược 不bất 至chí 則tắc 不bất 燃nhiên 可khả 燃nhiên 何hà 以dĩ 故cố 。 無vô 有hữu 不bất 至chí 而nhi 能năng 燒thiêu 故cố 。 若nhược 不bất 燒thiêu 則tắc 無vô 滅diệt 。 應ưng 常thường 住trụ 自tự 相tương/tướng 。 是thị 事sự 不bất 爾nhĩ 。 問vấn 曰viết 。
燃nhiên 與dữ 可khả 燃nhiên 異dị 。 而nhi 能năng 至chí 可khả 燃nhiên 。
如như 此thử 至chí 彼bỉ 人nhân 。 彼bỉ 人nhân 至chí 此thử 人nhân 。
燃nhiên 與dữ 可khả 燃nhiên 異dị 。 而nhi 能năng 至chí 可khả 燃nhiên 。 如như 男nam 至chí 於ư 女nữ 。 如như 女nữ 至chí 於ư 男nam 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 謂vị 燃nhiên 可khả 燃nhiên 。 二nhị 俱câu 相tương 離ly 者giả 。
如như 是thị 燃nhiên 則tắc 能năng 。 至chí 於ư 彼bỉ 可khả 燃nhiên 。
若nhược 離ly 燃nhiên 有hữu 可khả 燃nhiên 。 若nhược 離ly 可khả 燃nhiên 有hữu 燃nhiên 。 各các 自tự 成thành 者giả 。 如như 是thị 則tắc 應ứng 。 燃nhiên 至chí 可khả 燃nhiên 。 而nhi 實thật 不bất 爾nhĩ 。
何hà 以dĩ 故cố 。 離ly 燃nhiên 無vô 可khả 燃nhiên 。 離ly 可khả 燃nhiên 無vô 燃nhiên 故cố 。 今kim 離ly 男nam 有hữu 女nữ 。 離ly 女nữ 有hữu 男nam 。 是thị 故cố 汝nhữ 喻dụ 非phi 也dã 。 喻dụ 不bất 成thành 故cố 。 燃nhiên 不bất 至chí 可khả 燃nhiên 。 問vấn 曰viết 。 燃nhiên 可khả 燃nhiên 相tương 待đãi 而nhi 有hữu 。 因nhân 可khả 燃nhiên 有hữu 燃nhiên 。 因nhân 燃nhiên 有hữu 可khả 燃nhiên 。 二nhị 法pháp 相tướng 待đãi 成thành 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 因nhân 可khả 燃nhiên 燃nhiên 。 因nhân 燃nhiên 有hữu 可khả 燃nhiên 。
先tiên 定định 有hữu 何hà 法pháp 。 而nhi 有hữu 燃nhiên 可khả 燃nhiên 。
若nhược 因nhân 可khả 燃nhiên 而nhi 燃nhiên 成thành 。 亦diệc 應ưng 因nhân 燃nhiên 可khả 燃nhiên 成thành 。 是thị 中trung 若nhược 先tiên 定định 有hữu 可khả 燃nhiên 。 則tắc 因nhân 可khả 燃nhiên 。 而nhi 燃nhiên 成thành 。 若nhược 先tiên 定định 有hữu 燃nhiên 。 則tắc 因nhân 燃nhiên 可khả 燃nhiên 成thành 。 今kim 若nhược 因nhân 可khả 燃nhiên 而nhi 燃nhiên 成thành 者giả 。 則tắc 先tiên 有hữu 可khả 燃nhiên 而nhi 後hậu 有hữu 燃nhiên 。 不bất 應ưng 待đãi 燃nhiên 而nhi 有hữu 可khả 燃nhiên 。 何hà 以dĩ 故cố 可khả 燃nhiên 在tại 先tiên 燃nhiên 在tại 後hậu 故cố 。 若nhược 燃nhiên 不bất 燃nhiên 可khả 燃nhiên 。 是thị 則tắc 可khả 燃nhiên 不bất 成thành 。 又hựu 可khả 燃nhiên 不bất 在tại 餘dư 處xứ 離ly 於ư 燃nhiên 故cố 。 若nhược 可khả 燃nhiên 不bất 成thành 。 燃nhiên 亦diệc 不bất 成thành 。 若nhược 先tiên 燃nhiên 後hậu 有hữu 可khả 燃nhiên 。 燃nhiên 亦diệc 有hữu 如như 是thị 過quá 。 是thị 故cố 燃nhiên 可khả 燃nhiên 。 二nhị 俱câu 不bất 成thành 。
復phục 次thứ 。
若nhược 因nhân 可khả 燃nhiên 燃nhiên 。 則tắc 燃nhiên 成thành 復phục 成thành 。
是thị 為vi 可khả 燃nhiên 中trung 。 則tắc 為vi 無vô 有hữu 燃nhiên 。
若nhược 欲dục 因nhân 可khả 燃nhiên 而nhi 成thành 燃nhiên 。 則tắc 燃nhiên 成thành 已dĩ 復phục 成thành 。
何hà 以dĩ 故cố 。 燃nhiên 自tự 住trụ 於ư 燃nhiên 中trung 。 若nhược 燃nhiên 不bất 自tự 住trụ 其kỳ 體thể 。 從tùng 可khả 燃nhiên 成thành 者giả 。 無vô 有hữu 是thị 事sự 。 是thị 故cố 有hữu 是thị 燃nhiên 從tùng 可khả 燃nhiên 成thành 。 今kim 則tắc 燃nhiên 成thành 復phục 成thành 。 有hữu 如như 是thị 過quá 。
復phục 有hữu 可khả 燃nhiên 無vô 燃nhiên 過quá 。
何hà 以dĩ 故cố 。 可khả 燃nhiên 離ly 燃nhiên 自tự 住trụ 其kỳ 體thể 故cố 。 是thị 故cố 燃nhiên 可khả 燃nhiên 相tương/tướng 因nhân 待đãi 。 無vô 有hữu 是thị 事sự 。
復phục 次thứ 。
若nhược 法pháp 因nhân 待đãi 成thành 。 是thị 法pháp 還hoàn 成thành 待đãi 。
今kim 則tắc 無vô 因nhân 待đãi 。 亦diệc 無vô 所sở 成thành 法pháp 。
若nhược 法pháp 因nhân 待đãi 成thành 。 是thị 法pháp 還hoàn 成thành 本bổn 因nhân 待đãi 。 如như 是thị 決quyết 定định 則tắc 無vô 二nhị 事sự 。 如như 因nhân 可khả 燃nhiên 而nhi 成thành 燃nhiên 。 還hoàn 因nhân 於ư 燃nhiên 而nhi 成thành 可khả 燃nhiên 。 是thị 則tắc 二nhị 俱câu 無vô 定định 。 無vô 定định 故cố 不bất 可khả 得đắc 。
何hà 以dĩ 故cố 。
若nhược 法pháp 有hữu 待đãi 成thành 。 未vị 成thành 云vân 何hà 待đãi 。
若nhược 成thành 已dĩ 有hữu 待đãi 。 成thành 已dĩ 何hà 用dụng 待đãi 。
若nhược 法pháp 因nhân 待đãi 成thành 。 是thị 法pháp 先tiên 未vị 成thành 。 未vị 成thành 則tắc 無vô 。 無vô 則tắc 云vân 何hà 有hữu 因nhân 待đãi 。 若nhược 是thị 法pháp 先tiên 已dĩ 成thành 已dĩ 成thành 。 何hà 用dụng 因nhân 待đãi 。 是thị 二nhị 俱câu 不bất 相tương 因nhân 待đãi 。 是thị 故cố 汝nhữ 先tiên 說thuyết 燃nhiên 可khả 燃nhiên 相tương/tướng 因nhân 待đãi 成thành 。 無vô 有hữu 是thị 事sự 。 是thị 故cố 。
因nhân 可khả 燃nhiên 無vô 燃nhiên 。 不bất 因nhân 亦diệc 無vô 燃nhiên 。
因nhân 燃nhiên 無vô 可khả 燃nhiên 。 不bất 因nhân 無vô 可khả 燃nhiên 。
今kim 因nhân 待đãi 可khả 燃nhiên 燃nhiên 不bất 成thành 。 不bất 因nhân 待đãi 可khả 燃nhiên 燃nhiên 亦diệc 不bất 成thành 。 可khả 燃nhiên 亦diệc 如như 是thị 。 因nhân 燃nhiên 不bất 因nhân 燃nhiên 。 二nhị 俱câu 不bất 成thành 。 是thị 過quá 先tiên 已dĩ 說thuyết 。
復phục 次thứ 。
燃nhiên 不bất 餘dư 處xứ 來lai 。 燃nhiên 處xứ 亦diệc 無vô 燃nhiên 。
可khả 燃nhiên 亦diệc 如như 是thị 。 餘dư 如như 去khứ 來lai 說thuyết 。
燃nhiên 不bất 於ư 餘dư 方phương 來lai 入nhập 可khả 燃nhiên 可khả 燃nhiên 中trung 亦diệc 無vô 燃nhiên 。 析tích 薪tân 求cầu 燃nhiên 。 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 可khả 燃nhiên 亦diệc 如như 是thị 。 不bất 從tùng 餘dư 處xứ 來lai 入nhập 燃nhiên 中trung 。 燃nhiên 中trung 亦diệc 無vô 可khả 燃nhiên 。 如như 燃nhiên 已dĩ 不bất 燃nhiên 未vị 燃nhiên 不bất 燃nhiên 燃nhiên 時thời 不bất 燃nhiên 。 是thị 義nghĩa 如như 去khứ 來lai 中trung 說thuyết 。 是thị 故cố 。
可khả 燃nhiên 即tức 非phi 然nhiên 。 離ly 可khả 燃nhiên 無vô 燃nhiên 。
燃nhiên 無vô 有hữu 可khả 燃nhiên 。 燃nhiên 中trung 無vô 可khả 燃nhiên 。
可khả 燃nhiên 中trung 無vô 燃nhiên 。
可khả 燃nhiên 即tức 非phi 燃nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 先tiên 已dĩ 說thuyết 作tác 作tác 者giả 一nhất 過quá 故cố 。 離ly 可khả 燃nhiên 無vô 燃nhiên 。 有hữu 常thường 燃nhiên 等đẳng 過quá 故cố 。 燃nhiên 無vô 有hữu 可khả 燃nhiên 。 燃nhiên 中trung 無vô 可khả 燃nhiên 。 可khả 燃nhiên 中trung 無vô 燃nhiên 。 以dĩ 有hữu 異dị 過quá 故cố 。 三tam 皆giai 不bất 成thành 。 問vấn 曰viết 。 何hà 故cố 說thuyết 燃nhiên 可khả 燃nhiên 答đáp 曰viết 。 如như 因nhân 可khả 燃nhiên 有hữu 燃nhiên 。 如như 是thị 因nhân 受thọ 有hữu 受thọ 者giả 。 受thọ 名danh 五ngũ 陰ấm 。 受thọ 者giả 名danh 人nhân 。 燃nhiên 可khả 燃nhiên 不bất 成thành 故cố 受thọ 受thọ 者giả 亦diệc 不bất 成thành 。
何hà 以dĩ 故cố 。
以dĩ 燃nhiên 可khả 燃nhiên 法pháp 。 說thuyết 受thọ 受thọ 者giả 法pháp 。
及cập 以dĩ 說thuyết 瓶bình 衣y 。 一nhất 切thiết 等đẳng 諸chư 法pháp 。
如như 可khả 燃nhiên 非phi 燃nhiên 。 如như 是thị 受thọ 非phi 受thọ 者giả 。 作tác 作tác 者giả 一nhất 過quá 故cố 。 又hựu 離ly 受thọ 無vô 受thọ 者giả 。 異dị 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 以dĩ 異dị 過quá 故cố 。 三tam 皆giai 不bất 成thành 。 如như 受thọ 受thọ 者giả 。 外ngoại 瓶bình 衣y 等đẳng 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 同đồng 上thượng 說thuyết 。 無vô 生sanh 畢tất 竟cánh 空không 。 是thị 故cố 。
若nhược 人nhân 說thuyết 有hữu 我ngã 。 諸chư 法pháp 各các 異dị 相tướng 。
當đương 知tri 如như 是thị 人nhân 。 不bất 得đắc 佛Phật 法Pháp 味vị 。
諸chư 法pháp 從tùng 本bổn 已dĩ 來lai 無vô 生sanh 。 畢tất 竟cánh 寂tịch 滅diệt 相tương/tướng 。 是thị 故cố 品phẩm 末mạt 說thuyết 是thị 偈kệ 。 若nhược 人nhân 說thuyết 我ngã 相tương/tướng 。 如như 犢độc 子tử 部bộ 眾chúng 說thuyết 。 不bất 得đắc 言ngôn 色sắc 即tức 是thị 我ngã 。 不bất 得đắc 言ngôn 離ly 色sắc 是thị 我ngã 。 我ngã 在tại 第đệ 五ngũ 不bất 可khả 說thuyết 藏tạng 中trung 。 如như 薩tát 婆bà 多đa 部bộ 眾chúng 說thuyết 。 諸chư 法pháp 各các 各các 相tương/tướng 。 是thị 善thiện 是thị 不bất 善thiện 是thị 無vô 記ký 。 是thị 有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 。 有hữu 為vi 無vô 為vi 等đẳng 別biệt 。 異dị 如như 是thị 等đẳng 人nhân 。 不bất 得đắc 諸chư 法pháp 寂tịch 滅diệt 相tương/tướng 。 以dĩ 佛Phật 語ngữ 作tác 。 種chủng 種chủng 戲hí 論luận 。
中Trung 論Luận 觀Quán 本Bổn 際Tế 品Phẩm 第đệ 十thập 一nhất (# 八bát 偈kệ )#
☸ Phẩm :
問vấn 曰viết 。 無vô 本bổn 際tế 經kinh 說thuyết 。 眾chúng 生sanh 往vãng 來lai 生sanh 死tử 。 本bổn 際tế 不bất 可khả 得đắc 。 是thị 中trung 說thuyết 有hữu 眾chúng 生sanh 有hữu 生sanh 死tử 。 以dĩ 何hà 因nhân 緣duyên 故cố 。 而nhi 作tác 是thị 說thuyết 。
答đáp 曰viết 。
大đại 聖thánh 之chi 所sở 說thuyết 。 本bổn 際tế 不bất 可khả 得đắc 。
生sanh 死tử 無vô 有hữu 始thỉ 。 亦diệc 復phục 無vô 有hữu 終chung 。
聖thánh 人nhân 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 者giả 外ngoại 道đạo 五ngũ 神thần 通thông 。 二nhị 者giả 阿A 羅La 漢Hán 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 三tam 者giả 得đắc 神thần 通thông 大đại 菩Bồ 薩Tát 佛Phật 於ư 三tam 種chủng 中trung 最tối 上thượng 故cố 言ngôn 大đại 聖thánh 。 佛Phật 所sở 言ngôn 說thuyết 。 無vô 不bất 是thị 實thật 說thuyết 。 生sanh 死tử 無vô 始thỉ 。
何hà 以dĩ 故cố 。 生sanh 死tử 初sơ 後hậu 不bất 可khả 得đắc 。 是thị 故cố 言ngôn 無vô 始thỉ 汝nhữ 謂vị 若nhược 無vô 初sơ 後hậu 。 應ưng 有hữu 中trung 者giả 。 是thị 亦diệc 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。
若nhược 無vô 有hữu 始thỉ 終chung 。 中trung 當đương 云vân 何hà 有hữu 。
是thị 故cố 於ư 此thử 中trung 。 先tiên 後hậu 共cộng 亦diệc 無vô 。
因nhân 中trung 後hậu 故cố 有hữu 初sơ 。 因nhân 初sơ 中trung 故cố 有hữu 後hậu 。 若nhược 無vô 初sơ 無vô 後hậu 。 云vân 何hà 有hữu 中trung 。 生sanh 死tử 中trung 無vô 初sơ 中trung 後hậu 。 是thị 故cố 說thuyết 先tiên 後hậu 共cộng 不bất 可khả 得đắc 。
何hà 以dĩ 故cố 。
若nhược 使sử 先tiên 有hữu 生sanh 。 後hậu 有hữu 老lão 死tử 者giả 。
不bất 老lão 死tử 有hữu 生sanh 。 不bất 生sanh 有hữu 老lão 死tử 。
若nhược 先tiên 有hữu 老lão 死tử 。 而nhi 後hậu 有hữu 生sanh 者giả 。
是thị 則tắc 為vi 無vô 因nhân 。 不bất 生sanh 有hữu 老lão 死tử 。
生sanh 死tử 眾chúng 生sanh 。 若nhược 先tiên 生sanh 漸tiệm 有hữu 老lão 。 而nhi 後hậu 有hữu 死tử 者giả 。 則tắc 生sanh 無vô 老lão 死tử 。 法pháp 應ưng 生sanh 有hữu 老lão 死tử 老lão 死tử 有hữu 生sanh 。 又hựu 不bất 老lão 死tử 而nhi 生sanh 。 是thị 亦diệc 不bất 然nhiên 。 又hựu 不bất 因nhân 生sanh 有hữu 老lão 死tử 。 若nhược 先tiên 老lão 死tử 後hậu 生sanh 。 老lão 死tử 則tắc 無vô 因nhân 。 生sanh 在tại 後hậu 故cố 。 又hựu 不bất 生sanh 何hà 有hữu 老lão 死tử 。 若nhược 謂vị 生sanh 老lão 死tử 先tiên 後hậu 不bất 可khả 。 謂vị 一nhất 時thời 成thành 者giả 。 是thị 亦diệc 有hữu 過quá 。
何hà 以dĩ 故cố 。
生sanh 及cập 於ư 老lão 死tử 。 不bất 得đắc 一nhất 時thời 共cộng 。
生sanh 時thời 則tắc 有hữu 死tử 。 是thị 二nhị 俱câu 無vô 因nhân 。
若nhược 生sanh 老lão 死tử 一nhất 時thời 則tắc 不bất 然nhiên 何hà 以dĩ 故cố 。 生sanh 時thời 即tức 有hữu 死tử 故cố 。 法pháp 應ưng 生sanh 時thời 有hữu 死tử 時thời 無vô 。 若nhược 生sanh 時thời 有hữu 死tử 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 若nhược 一nhất 時thời 生sanh 則tắc 無vô 有hữu 相tướng 因nhân 。 如như 牛ngưu 角giác 一nhất 時thời 出xuất 則tắc 不bất 相tương 因nhân 。 是thị 故cố 。
若nhược 使sử 初sơ 後hậu 共cộng 。 是thị 皆giai 不bất 然nhiên 者giả 。
何hà 故cố 而nhi 戲hí 論luận 。 謂vị 有hữu 生sanh 老lão 死tử 。
思tư 惟duy 生sanh 老lão 死tử 三tam 皆giai 有hữu 過quá 故cố 。 即tức 無vô 生sanh 畢tất 竟cánh 空không 。 汝nhữ 今kim 何hà 故cố 貪tham 著trước 。 戲hí 論luận 生sanh 老lão 死tử 。 謂vị 有hữu 決quyết 定định 相tướng 。
復phục 次thứ 。
諸chư 所sở 有hữu 因nhân 果quả 。 相tương 及cập 可khả 相tương/tướng 法pháp 。
受thọ 及cập 受thọ 者giả 等đẳng 。 所sở 有hữu 一nhất 切thiết 法pháp 。
非phi 但đãn 於ư 生sanh 死tử 。 本bổn 際tế 不bất 可khả 得đắc 。
如như 是thị 一nhất 切thiết 法pháp 。 本bổn 際tế 皆giai 亦diệc 無vô 。
一nhất 切thiết 法pháp 者giả 。 所sở 謂vị 因nhân 果quả 相tương/tướng 可khả 相tương/tướng 。 受thọ 及cập 受thọ 者giả 等đẳng 。 皆giai 無vô 本bổn 際tế 。 非phi 但đãn 生sanh 死tử 無vô 本bổn 際tế 。 以dĩ 略lược 開khai 示thị 故cố 。 說thuyết 生sanh 死tử 無vô 本bổn 際tế 。
中Trung 論Luận 觀Quán 苦Khổ 品Phẩm 第đệ 十thập 二nhị (# 十thập 偈kệ )#
☸ Phẩm :
有hữu 人nhân 說thuyết 曰viết 。
自tự 作tác 及cập 他tha 作tác 。 共cộng 作tác 無vô 因nhân 作tác 。
如như 是thị 說thuyết 諸chư 苦khổ 。 於ư 果quả 則tắc 不bất 然nhiên 。
有hữu 人nhân 言ngôn 。 苦khổ 惱não 自tự 作tác 。 或hoặc 言ngôn 他tha 作tác 。 或hoặc 言ngôn 亦diệc 自tự 作tác 亦diệc 他tha 作tác 。 或hoặc 言ngôn 無vô 因nhân 作tác 。 於ư 果quả 皆giai 不bất 然nhiên 。 於ư 果quả 皆giai 不bất 然nhiên 者giả 。 眾chúng 生sanh 以dĩ 眾chúng 緣duyên 致trí 苦khổ 。 厭yếm 苦khổ 欲dục 求cầu 滅diệt 。 不bất 知tri 苦khổ 惱não 實thật 因nhân 緣duyên 有hữu 四tứ 種chủng 謬mậu 。 是thị 故cố 說thuyết 於ư 。 果quả 皆giai 不bất 然nhiên 何hà 以dĩ 故cố 。
苦khổ 若nhược 自tự 作tác 者giả 。 則tắc 不bất 從tùng 緣duyên 生sanh 。
因nhân 有hữu 此thử 陰ấm 故cố 。 而nhi 有hữu 彼bỉ 陰ấm 生sanh 。
若nhược 苦khổ 自tự 作tác 。 則tắc 不bất 從tùng 眾chúng 緣duyên 生sanh 。 自tự 名danh 從tùng 自tự 性tánh 生sanh 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 因nhân 前tiền 五ngũ 陰ấm 有hữu 後hậu 五ngũ 陰ấm 生sanh 。 是thị 故cố 苦khổ 不bất 得đắc 自tự 作tác 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 言ngôn 此thử 五ngũ 陰ấm 作tác 彼bỉ 五ngũ 陰ấm 者giả 。 則tắc 是thị 他tha 作tác 。
答đáp 曰viết 。
是thị 事sự 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。
若nhược 謂vị 此thử 五ngũ 陰ấm 。 異dị 彼bỉ 五ngũ 陰ấm 者giả 。
如như 是thị 則tắc 應ứng 言ngôn 。 從tùng 他tha 而nhi 作tác 苦khổ 。
若nhược 此thử 五ngũ 陰ấm 與dữ 彼bỉ 五ngũ 陰ấm 異dị 。 彼bỉ 五ngũ 陰ấm 與dữ 此thử 五ngũ 陰ấm 異dị 者giả 。 應ưng 從tùng 他tha 作tác 。 如như 縷lũ 與dữ 布bố 異dị 者giả 。 應ưng 離ly 縷lũ 有hữu 布bố 。 若nhược 離ly 縷lũ 無vô 布bố 者giả 。 則tắc 布bố 不bất 異dị 縷lũ 。 如như 是thị 彼bỉ 五ngũ 陰ấm 異dị 此thử 五ngũ 陰ấm 者giả 。 則tắc 應ưng 離ly 此thử 五ngũ 陰ấm 有hữu 彼bỉ 五ngũ 陰ấm 。 若nhược 離ly 此thử 五ngũ 陰ấm 無vô 彼bỉ 五ngũ 陰ấm 者giả 。 則tắc 此thử 五ngũ 陰ấm 不bất 異dị 彼bỉ 五ngũ 陰ấm 。 是thị 故cố 不bất 應ưng 。 言ngôn 苦khổ 從tùng 他tha 作tác 。 問vấn 曰viết 自tự 作tác 者giả 。 是thị 人nhân 人nhân 自tự 作tác 苦khổ 。 自tự 受thọ 苦khổ 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 人nhân 自tự 作tác 苦khổ 。 離ly 苦khổ 何hà 有hữu 人nhân 。
而nhi 謂vị 於ư 彼bỉ 人nhân 。 而nhi 能năng 自tự 作tác 苦khổ 。
若nhược 謂vị 人nhân 自tự 作tác 苦khổ 者giả 。 離ly 五ngũ 陰ấm 苦khổ 。 何hà 處xứ 別biệt 有hữu 人nhân 。 而nhi 能năng 自tự 作tác 苦khổ 。 應ưng 說thuyết 是thị 人nhân 。 而nhi 不bất 可khả 說thuyết 。 是thị 故cố 苦khổ 非phi 人nhân 自tự 作tác 。 若nhược 謂vị 人nhân 不bất 自tự 作tác 苦khổ 。 他tha 人nhân 作tác 苦khổ 與dữ 此thử 人nhân 。 者giả 是thị 亦diệc 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。
若nhược 苦khổ 他tha 人nhân 作tác 。 而nhi 與dữ 此thử 人nhân 者giả 。
若nhược 當đương 離ly 於ư 苦khổ 。 何hà 有hữu 此thử 人nhân 受thọ 。
若nhược 他tha 人nhân 作tác 苦khổ 。 與dữ 此thử 人nhân 者giả 。 離ly 五ngũ 陰ấm 無vô 有hữu 此thử 人nhân 受thọ 。
復phục 次thứ 。
苦khổ 若nhược 彼bỉ 人nhân 作tác 。 持trì 與dữ 此thử 人nhân 者giả 。
離ly 苦khổ 何hà 有hữu 人nhân 。 而nhi 能năng 授thọ 於ư 此thử 。
若nhược 謂vị 彼bỉ 人nhân 作tác 苦khổ 授thọ 與dữ 此thử 人nhân 者giả 。 離ly 五ngũ 陰ấm 苦khổ 。 何hà 有hữu 彼bỉ 人nhân 作tác 苦khổ 持trì 與dữ 此thử 人nhân 。 若nhược 有hữu 者giả 應ưng 說thuyết 其kỳ 相tương/tướng 。
復phục 次thứ 。
自tự 作tác 若nhược 不bất 成thành 。 云vân 何hà 彼bỉ 作tác 苦khổ 。
若nhược 彼bỉ 人nhân 作tác 苦khổ 。 即tức 亦diệc 名danh 自tự 作tác 。
種chủng 種chủng 因nhân 緣duyên 。 彼bỉ 自tự 作tác 苦khổ 不bất 成thành 而nhi 言ngôn 他tha 作tác 苦khổ 。 是thị 亦diệc 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 此thử 彼bỉ 相tương 待đãi 故cố 。 若nhược 彼bỉ 作tác 苦khổ 於ư 彼bỉ 亦diệc 名danh 自tự 作tác 苦khổ 。 自tự 作tác 苦khổ 先tiên 已dĩ 破phá 。 汝nhữ 受thọ 自tự 作tác 苦khổ 不bất 成thành 故cố 。 他tha 作tác 亦diệc 不bất 成thành 。
復phục 次thứ 。
苦khổ 不bất 名danh 自tự 作tác 。 法pháp 不bất 自tự 作tác 法pháp 。
彼bỉ 無vô 有hữu 自tự 體thể 。 何hà 有hữu 彼bỉ 作tác 苦khổ 。
自tự 作tác 苦khổ 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 如như 刀đao 不bất 能năng 自tự 割cát 。 如như 是thị 法Pháp 不phủ 。 能năng 自tự 作tác 法pháp 。 是thị 故cố 不bất 能năng 自tự 作tác 。 他tha 作tác 亦diệc 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 離ly 苦khổ 無vô 彼bỉ 自tự 性tánh 。 若nhược 離ly 苦khổ 有hữu 彼bỉ 自tự 性tánh 者giả 。 應ưng 言ngôn 彼bỉ 作tác 苦khổ 。 彼bỉ 亦diệc 即tức 是thị 苦khổ 。 云vân 何hà 苦khổ 自tự 作tác 苦khổ 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 自tự 作tác 他tha 作tác 不bất 然nhiên 。 應ưng 有hữu 共cộng 作tác 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 此thử 彼bỉ 苦khổ 成thành 。 應ưng 有hữu 共cộng 作tác 苦khổ 。
此thử 彼bỉ 尚thượng 無vô 作tác 。 何hà 況huống 無vô 因nhân 作tác 。
自tự 作tác 他tha 作tác 猶do 尚thượng 有hữu 過quá 。 何hà 況huống 無vô 因nhân 作tác 。 無vô 因nhân 多đa 過quá 。 如như 破phá 作tác 作tác 者giả 品phẩm 中trung 說thuyết 。
復phục 次thứ 。
非phi 但đãn 說thuyết 於ư 苦khổ 。 四tứ 種chủng 義nghĩa 不bất 成thành 。
一nhất 切thiết 外ngoại 萬vạn 物vật 。 四tứ 義nghĩa 亦diệc 不bất 成thành 。
佛Phật 法Pháp 中trung 雖tuy 說thuyết 五ngũ 受thọ 陰ấm 為vi 苦khổ 。 有hữu 外ngoại 道Đạo 人Nhân 。 謂vị 苦khổ 受thọ 為vi 苦khổ 。 是thị 故cố 說thuyết 。 不bất 但đãn 說thuyết 於ư 苦khổ 四tứ 種chủng 義nghĩa 不bất 成thành 。 外ngoại 萬vạn 物vật 。 地địa 水thủy 山sơn 木mộc 等đẳng 。 一nhất 切thiết 法pháp 皆giai 亦diệc 不bất 成thành 。
中Trung 論Luận 觀Quán 行Hành 品Phẩm 第đệ 十thập 三tam (# 九cửu 偈kệ )#
☸ Phẩm :
問vấn 曰viết 。
如như 佛Phật 經Kinh 所sở 說thuyết 。 虛hư 誑cuống 妄vọng 取thủ 相tương/tướng 。
諸chư 行hành 妄vọng 取thủ 故cố 。 是thị 名danh 為vi 虛hư 誑cuống 。
佛Phật 經Kinh 中trung 說thuyết 。 虛hư 誑cuống 者giả 。 即tức 是thị 妄vọng 取thủ 相tương/tướng 。 第đệ 一nhất 實thật 者giả 。 所sở 謂vị 涅Niết 槃Bàn 。 非phi 妄vọng 取thủ 相tương/tướng 。 以dĩ 是thị 經Kinh 說thuyết 故cố 。 當đương 知tri 有hữu 諸chư 行hành 虛hư 誑cuống 妄vọng 取thủ 相tương/tướng 。
答đáp 曰viết 。
虛hư 誑cuống 妄vọng 取thủ 者giả 。 是thị 中trung 何hà 所sở 取thủ 。
佛Phật 說thuyết 如như 是thị 事sự 。 欲dục 以dĩ 示thị 空không 義nghĩa 。
若nhược 妄vọng 取thủ 相tương/tướng 法pháp 即tức 是thị 虛hư 誑cuống 者giả 。 是thị 諸chư 行hành 中trung 為vi 何hà 所sở 取thủ 。 佛Phật 如như 是thị 說thuyết 。 當đương 知tri 說thuyết 空không 義nghĩa 。 問vấn 曰viết 。 云vân 何hà 知tri 一nhất 切thiết 諸chư 行hành 皆giai 是thị 空không 。
答đáp 曰viết 。
一nhất 切thiết 諸chư 行hành 。 虛hư 妄vọng 相tương/tướng 故cố 空không 。 諸chư 行hành 生sanh 滅diệt 不bất 住trụ 。 無vô 自tự 性tánh 故cố 空không 。 諸chư 行hành 名danh 五ngũ 陰ấm 。 從tùng 行hành 生sanh 故cố 。 五ngũ 陰ấm 名danh 行hành 。 是thị 五ngũ 陰ấm 皆giai 虛hư 妄vọng 。 無vô 有hữu 定định 相tướng 。
何hà 以dĩ 故cố 。 如như 嬰anh 兒nhi 時thời 色sắc 非phi 匍bồ 匐bặc 時thời 色sắc 。 匍bồ 匐bặc 時thời 色sắc 非phi 行hành 時thời 色sắc 。 行hành 時thời 色sắc 非phi 童đồng 子tử 時thời 色sắc 。 童đồng 子tử 時thời 色sắc 非phi 壯tráng 年niên 時thời 色sắc 。 壯tráng 年niên 時thời 色sắc 非phi 老lão 年niên 時thời 色sắc 。 如như 色sắc 念niệm 念niệm 不bất 住trụ 故cố 。 分phân 別biệt 決quyết 定định 。 性tánh 不bất 可khả 得đắc 。 嬰anh 兒nhi 色sắc 為vi 即tức 是thị 匍bồ 匐bặc 色sắc 乃nãi 至chí 老lão 年niên 色sắc 為vi 異dị 。 二nhị 俱câu 有hữu 過quá 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 嬰anh 兒nhi 色sắc 即tức 是thị 匍bồ 匐bặc 色sắc 。 乃nãi 至chí 老lão 年niên 色sắc 者giả 。 如như 是thị 則tắc 是thị 一nhất 色sắc 皆giai 為vi 嬰anh 兒nhi 。 無vô 有hữu 匍bồ 匐bặc 乃nãi 至chí 老lão 年niên 。 又hựu 如như 泥nê 團đoàn 常thường 是thị 泥nê 團đoàn 終chung 不bất 作tác 瓶bình 。
何hà 以dĩ 故cố 。 色sắc 常thường 定định 故cố 。 若nhược 嬰anh 兒nhi 色sắc 異dị 匍bồ 匐bặc 色sắc 者giả 。 則tắc 嬰anh 兒nhi 不bất 作tác 匍bồ 匐bặc 。 匍bồ 匐bặc 不bất 作tác 嬰anh 兒nhi 。
何hà 以dĩ 故cố 。 二nhị 色sắc 異dị 故cố 。 如như 是thị 童đồng 子tử 。 少thiếu 年niên 壯tráng 年niên 老lão 年niên 色sắc 不bất 應ưng 相tương 續tục 。 有hữu 失thất 親thân 屬thuộc 法pháp 無vô 父phụ 無vô 子tử 。 若nhược 爾nhĩ 者giả 。 唯duy 有hữu 嬰anh 兒nhi 應ưng 得đắc 父phụ 。 餘dư 則tắc 匍bồ 匐bặc 乃nãi 至chí 老lão 年niên 不bất 應ưng 有hữu 分phần/phân 。 是thị 故cố 二nhị 俱câu 有hữu 過quá 。 問vấn 曰viết 。 色sắc 雖tuy 不bất 定định 。 嬰anh 兒nhi 色sắc 滅diệt 已dĩ 。 相tương 續tục 更cánh 生sanh 乃nãi 至chí 老lão 年niên 色sắc 。 無vô 有hữu 如như 上thượng 過quá 。
答đáp 曰viết 。
嬰anh 兒nhi 色sắc 相tướng 續tục 生sanh 者giả 。 為vi 滅diệt 已dĩ 相tương 續tục 生sanh 。 為vi 不bất 滅diệt 相tương 續tục 生sanh 。 若nhược 嬰anh 兒nhi 色sắc 滅diệt 。 云vân 何hà 有hữu 相tướng 續tục 。 以dĩ 無vô 因nhân 故cố 。 如như 雖tuy 有hữu 薪tân 可khả 燃nhiên 。 火hỏa 滅diệt 故cố 無vô 有hữu 相tương 續tục 。 若nhược 嬰anh 兒nhi 色sắc 不bất 滅diệt 而nhi 相tương 續tục 者giả 。 則tắc 嬰anh 兒nhi 色sắc 不bất 滅diệt 。 常thường 住trụ 本bổn 相tướng 亦diệc 無vô 相tướng 續tục 。 問vấn 曰viết 。 我ngã 不bất 說thuyết 滅diệt 不bất 滅diệt 故cố 相tương 續tục 生sanh 。 但đãn 說thuyết 不bất 住trụ 相tương 似tự 生sanh 故cố 言ngôn 相tương 續tục 生sanh 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 爾nhĩ 者giả 。 則tắc 有hữu 定định 色sắc 而nhi 更cánh 生sanh 。 如như 是thị 應ưng 有hữu 千thiên 萬vạn 種chủng 色sắc 。 但đãn 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 如như 是thị 亦diệc 無vô 相tướng 續tục 。 如như 是thị 一nhất 切thiết 。 處xử 求cầu 色sắc 無vô 有hữu 定định 相tướng 。 但đãn 以dĩ 世thế 俗tục 言ngôn 說thuyết 故cố 有hữu 。 如như 芭ba 蕉tiêu 樹thụ 。 求cầu 實thật 不bất 可khả 得đắc 。 但đãn 有hữu 皮bì 葉diệp 。 如như 是thị 智trí 者giả 求cầu 色sắc 相tướng 。 念niệm 念niệm 滅diệt 更cánh 無vô 實thật 色sắc 可khả 得đắc 。 不bất 住trụ 色sắc 形hình 色sắc 相tướng 。 相tương 似tự 次thứ 第đệ 生sanh 。 難nan 可khả 分phân 別biệt 。 如như 燈đăng 炎diễm 分phân 別biệt 定định 。 色sắc 不bất 可khả 得đắc 。 從tùng 是thị 定định 色sắc 更cánh 有hữu 色sắc 。 生sanh 不bất 可khả 得đắc 。 是thị 故cố 色sắc 無vô 性tánh 故cố 空không 。 但đãn 以dĩ 世thế 俗tục 言ngôn 說thuyết 故cố 有hữu 。 受thọ 亦diệc 如như 是thị 。 智trí 者giả 種chủng 種chủng 觀quán 察sát 。 次thứ 第đệ 相tương 似tự 故cố 生sanh 滅diệt 。 難nan 可khả 別biệt 知tri 。 如như 水thủy 流lưu 相tương 續tục 。 但đãn 以dĩ 覺giác 故cố 說thuyết 三tam 受thọ 在tại 身thân 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 受thọ 同đồng 色sắc 說thuyết 。 想tưởng 因nhân 名danh 相tướng 生sanh 。 若nhược 離ly 名danh 相tướng 則tắc 不bất 生sanh 。 是thị 故cố 佛Phật 說thuyết 。 分phân 別biệt 知tri 名danh 字tự 相tương/tướng 故cố 名danh 為vi 想tưởng 。 非phi 決quyết 定định 先tiên 有hữu 。 從tùng 眾chúng 緣duyên 生sanh 無vô 定định 性tánh 。 無vô 定định 性tánh 故cố 。 如như 影ảnh 隨tùy 形hình 。 因nhân 形hình 有hữu 影ảnh 。 無vô 形hình 則tắc 無vô 影ảnh 。 影ảnh 無vô 決quyết 定định 性tánh 。 若nhược 定định 有hữu 者giả 。 離ly 形hình 應ưng 有hữu 影ảnh 。 而nhi 實thật 不bất 爾nhĩ 。 是thị 故cố 從tùng 眾chúng 緣duyên 生sanh 。 無vô 自tự 性tánh 故cố 不bất 可khả 得đắc 。 想tưởng 亦diệc 如như 是thị 。 但đãn 因nhân 外ngoại 名danh 相tướng 。 以dĩ 世thế 俗tục 言ngôn 說thuyết 故cố 有hữu 。 識thức 因nhân 色sắc 聲thanh 香hương 味vị 觸xúc 等đẳng 。 眼nhãn 耳nhĩ 鼻tị 舌thiệt 身thân 等đẳng 生sanh 。 以dĩ 眼nhãn 等đẳng 諸chư 根căn 別biệt 異dị 故cố 。 識thức 有hữu 別biệt 異dị 。 是thị 識thức 為vi 在tại 色sắc 為vi 在tại 眼nhãn 為vi 在tại 中trung 間gian 。 無vô 有hữu 決quyết 定định 。 但đãn 生sanh 已dĩ 識thức 塵trần 識thức 此thử 人nhân 識thức 彼bỉ 人nhân 。 知tri 此thử 人nhân 識thức 為vi 即tức 是thị 知tri 彼bỉ 人nhân 識thức 。 為vi 異dị 是thị 二nhị 。 難nan 可khả 分phân 別biệt 。 如như 眼nhãn 識thức 耳nhĩ 識thức 亦diệc 。 難nan 可khả 分phân 別biệt 。 以dĩ 難nạn/nan 分phân 別biệt 故cố 。 或hoặc 言ngôn 一nhất 或hoặc 言ngôn 異dị 。 無vô 有hữu 決quyết 定định 分phân 別biệt 。 但đãn 從tùng 眾chúng 緣duyên 生sanh 故cố 。 眼nhãn 等đẳng 分phân 別biệt 故cố 空không 無vô 自tự 性tánh 。 如như 伎kỹ 人nhân 含hàm 一nhất 珠châu 出xuất 已dĩ 復phục 示thị 人nhân 則tắc 生sanh 疑nghi 。 為vi 是thị 本bổn 珠châu 為vi 更cánh 有hữu 異dị 。 識thức 亦diệc 如như 是thị 。 生sanh 已dĩ 更cánh 生sanh 。 為vi 是thị 本bổn 識thức 為vi 是thị 異dị 識thức 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 識thức 不bất 住trụ 故cố 無vô 自tự 性tánh 。 虛hư 誑cuống 如như 幻huyễn 。 諸chư 行hành 亦diệc 如như 是thị 。 諸chư 行hành 者giả 身thân 口khẩu 意ý 。 行hành 有hữu 二nhị 種chủng 淨tịnh 不bất 淨tịnh 。 何hà 等đẳng 為vi 不bất 淨tịnh 。
惱não 眾chúng 生sanh 貪tham 著trước 等đẳng 名danh 不bất 淨tịnh 。 不bất 惱não 眾chúng 生sanh 。 實thật 語ngữ 不bất 貪tham 著trước 等đẳng 名danh 淨tịnh 。 或hoặc 增tăng 或hoặc 減giảm 。 淨tịnh 行hạnh 者giả 。 在tại 人nhân 中trung 欲dục 天thiên 色sắc 天thiên 無vô 色sắc 天thiên 受thọ 果quả 報báo 已dĩ 則tắc 減giảm 。 還hoàn 作tác 故cố 名danh 增tăng 。 不bất 淨tịnh 行hạnh 者giả 亦diệc 如như 是thị 。 在tại 地địa 獄ngục 畜súc 生sanh 。 餓ngạ 鬼quỷ 阿a 修tu 羅la 。 中trung 受thọ 果quả 報báo 已dĩ 則tắc 減giảm 。 還hoàn 作tác 故cố 名danh 增tăng 。 是thị 故cố 諸chư 行hành 有hữu 增tăng 有hữu 減giảm 故cố 不bất 住trụ 。 如như 人nhân 有hữu 病bệnh 。 隨tùy 宜nghi 將tương 適thích 病bệnh 則tắc 除trừ 愈dũ 。 不bất 將tương 適thích 病bệnh 則tắc 還hoàn 集tập 。 諸chư 行hành 亦diệc 如như 是thị 。 有hữu 增tăng 有hữu 減giảm 。 故cố 不bất 決quyết 定định 。 但đãn 以dĩ 世thế 俗tục 言ngôn 說thuyết 故cố 有hữu 。 因nhân 世thế 諦đế 故cố 得đắc 見kiến 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 所sở 謂vị 無vô 明minh 緣duyên 諸chư 行hành 。 從tùng 諸chư 行hành 有hữu 識thức 著trước 。 識thức 著trước 故cố 有hữu 名danh 色sắc 。 從tùng 名danh 色sắc 有hữu 六lục 入nhập 。 從tùng 六lục 入nhập 有hữu 觸xúc 。 從tùng 觸xúc 有hữu 受thọ 。 從tùng 受thọ 有hữu 愛ái 。 從tùng 愛ái 有hữu 取thủ 。 從tùng 取thủ 有hữu 有hữu 。 從tùng 有hữu 有hữu 生sanh 。 從tùng 生sanh 有hữu 老lão 死tử 。 憂ưu 悲bi 苦khổ 惱não 。 恩ân 愛ái 別biệt 苦khổ 。 怨oán 憎tăng 會hội 苦khổ 等đẳng 。 如như 是thị 諸chư 苦khổ 。 皆giai 以dĩ 行hành 為vi 本bổn 。 佛Phật 以dĩ 世thế 諦đế 故cố 說thuyết 。 若nhược 得đắc 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 諦đế 生sanh 真chân 智trí 慧tuệ 者giả 則tắc 無vô 明minh 息tức 。 無vô 明minh 息tức 故cố 諸chư 行hành 亦diệc 不bất 集tập 。 諸chư 行hành 不bất 集tập 故cố 見kiến 諦Đế 所sở 斷đoạn 。 身thân 見kiến 疑nghi 戒giới 取thủ 等đẳng 斷đoạn 。 及cập 思tư 惟duy 所sở 斷đoạn 貪tham 恚khuể 色sắc 染nhiễm 無vô 色sắc 染nhiễm 調điều 戲hí 無vô 明minh 亦diệc 斷đoạn 。 以dĩ 是thị 斷đoạn 故cố 一nhất 一nhất 分phần/phân 滅diệt 。 所sở 謂vị 無vô 明minh 。 諸chư 行hành 識thức 名danh 色sắc 。 六lục 入nhập 觸xúc 受thọ 。 愛ái 取thủ 有hữu 生sanh 。 老lão 死tử 憂ưu 悲bi 苦khổ 。 惱não 恩ân 愛ái 別biệt 苦khổ 。 怨oán 憎tăng 會hội 苦khổ 等đẳng 皆giai 滅diệt 。 以dĩ 是thị 滅diệt 故cố 五ngũ 陰ấm 身thân 畢tất 竟cánh 滅diệt 。 更cánh 無vô 有hữu 餘dư 。 唯duy 但đãn 有hữu 空không 。 是thị 故cố 佛Phật 欲dục 示thị 空không 義nghĩa 故cố 。 說thuyết 諸chư 行hành 虛hư 誑cuống 。
復phục 次thứ 諸chư 法pháp 無vô 性tánh 故cố 虛hư 誑cuống 。 虛hư 誑cuống 故cố 空không 。 如như 偈kệ 說thuyết 。
諸chư 法pháp 有hữu 異dị 故cố 。 知tri 皆giai 是thị 無vô 性tánh 。
無vô 性tánh 法pháp 亦diệc 無vô 。 一nhất 切thiết 法pháp 空không 故cố 。
諸chư 法pháp 無vô 有hữu 性tánh 。
何hà 以dĩ 故cố 。 諸chư 法pháp 雖tuy 生sanh 不bất 住trụ 自tự 性tánh 。 是thị 故cố 無vô 性tánh 。 如như 嬰anh 兒nhi 定định 住trụ 自tự 性tánh 者giả 。 終chung 不bất 作tác 匍bồ 匐bặc 乃nãi 至chí 老lão 年niên 。 而nhi 嬰anh 兒nhi 次thứ 第đệ 相tương 續tục 。 有hữu 異dị 相tướng 現hiện 匍bồ 匐bặc 乃nãi 至chí 老lão 年niên 。 是thị 故cố 說thuyết 見kiến 諸chư 法pháp 異dị 相tướng 故cố 知tri 無vô 性tánh 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 諸chư 法pháp 異dị 相tướng 無vô 性tánh 即tức 有hữu 無vô 性tánh 法pháp 有hữu 何hà 咎cữu 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 無vô 性tánh 云vân 何hà 有hữu 法pháp 。 云vân 何hà 有hữu 相tướng 。
何hà 以dĩ 故cố 。 無vô 有hữu 根căn 本bổn 。 故cố 但đãn 為vi 破phá 性tánh 故cố 說thuyết 無vô 性tánh 。 是thị 無vô 性tánh 法pháp 若nhược 有hữu 者giả 。 不bất 名danh 一nhất 切thiết 法pháp 空không 。 若nhược 一nhất 切thiết 法pháp 空không 。 云vân 何hà 有hữu 無vô 性tánh 法pháp 。 問vấn 曰viết 。
諸chư 法pháp 若nhược 無vô 性tánh 。 云vân 何hà 說thuyết 嬰anh 兒nhi 。
乃nãi 至chí 於ư 老lão 年niên 。 而nhi 有hữu 種chủng 種chủng 異dị 。
諸chư 法pháp 若nhược 無vô 性tánh 則tắc 無vô 有hữu 異dị 。 相tương/tướng 而nhi 汝nhữ 說thuyết 有hữu 異dị 相tướng 。 是thị 故cố 有hữu 諸chư 法pháp 性tánh 若nhược 無vô 諸chư 法pháp 性tánh 云vân 何hà 有hữu 異dị 相tương/tướng 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 諸chư 法pháp 有hữu 性tánh 。 云vân 何hà 而nhi 得đắc 異dị 。
若nhược 諸chư 法pháp 無vô 性tánh 。 云vân 何hà 而nhi 有hữu 異dị 。
若nhược 諸chư 法pháp 決quyết 定định 有hữu 性tánh 。 云vân 何hà 可khả 得đắc 異dị 性tánh 。 名danh 決quyết 定định 有hữu 不bất 可khả 變biến 異dị 。 如như 真chân 金kim 不bất 可khả 變biến 。 又hựu 如như 暗ám 性tánh 不bất 變biến 為vi 明minh 。 明minh 性tánh 不bất 變biến 為vi 暗ám 。
復phục 次thứ 。
是thị 法pháp 則tắc 無vô 異dị 。 異dị 法pháp 亦diệc 無vô 異dị 。
如như 壯tráng 不bất 作tác 老lão 。 老lão 亦diệc 不bất 作tác 壯tráng 。
若nhược 法pháp 有hữu 異dị 者giả 。 則tắc 應ưng 有hữu 異dị 相tướng 。 為vi 即tức 是thị 法pháp 異dị 。 為vi 異dị 法pháp 異dị 。 是thị 二nhị 不bất 然nhiên 。 若nhược 即tức 是thị 法pháp 異dị 。 則tắc 老lão 應ưng 作tác 老lão 。 而nhi 老lão 實thật 不bất 作tác 老lão 。 若nhược 異dị 法pháp 異dị 者giả 。 老lão 與dữ 壯tráng 異dị 壯tráng 應ưng 作tác 老lão 。 而nhi 壯tráng 實thật 不bất 作tác 老lão 。 二nhị 俱câu 有hữu 過quá 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 法pháp 即tức 異dị 。 有hữu 何hà 咎cữu 。 如như 今kim 眼nhãn 見kiến 年niên 少thiếu 經kinh 日nhật 月nguyệt 歲tuế 數số 則tắc 老lão 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 是thị 法pháp 即tức 異dị 。 乳nhũ 應ưng 即tức 是thị 酪lạc 。
離ly 乳nhũ 有hữu 何hà 法pháp 。 而nhi 能năng 作tác 於ư 酪lạc 。
若nhược 是thị 法pháp 即tức 異dị 者giả 。 乳nhũ 應ưng 即tức 是thị 酪lạc 。 更cánh 不bất 須tu 因nhân 緣duyên 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 乳nhũ 與dữ 酪lạc 有hữu 種chủng 種chủng 異dị 故cố 。 乳nhũ 不bất 即tức 是thị 酪lạc 。 是thị 故cố 法pháp 不bất 即tức 異dị 。 若nhược 謂vị 異dị 法pháp 為vi 異dị 者giả 。 是thị 亦diệc 不bất 然nhiên 。 離ly 乳nhũ 更cánh 有hữu 何hà 物vật 為vi 酪lạc 。 如như 是thị 思tư 惟duy 。 是thị 法pháp 不bất 異dị 。 異dị 法pháp 亦diệc 不bất 異dị 。 是thị 故cố 不bất 應ưng 。 偏thiên 有hữu 所sở 執chấp 。 問vấn 曰viết 。 破phá 是thị 破phá 異dị 猶do 有hữu 空không 在tại 。 空không 即tức 是thị 法pháp 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 有hữu 不bất 空không 法pháp 。 則tắc 應ưng 有hữu 空không 法pháp 。
實thật 無vô 不bất 空không 法pháp 。 何hà 得đắc 有hữu 空không 法pháp 。
若nhược 有hữu 不bất 空không 法pháp 。 相tương/tướng 因nhân 故cố 應ưng 有hữu 空không 法pháp 。 而nhi 上thượng 來lai 種chủng 種chủng 因nhân 緣duyên 。 破phá 不bất 空không 法pháp 。 不bất 空không 法pháp 無vô 故cố 則tắc 無vô 相tướng 待đãi 。 無vô 相tương 待đãi 故cố 。 何hà 有hữu 空không 法pháp 。 問vấn 曰viết 。 汝nhữ 說thuyết 不bất 空không 法pháp 無vô 故cố 空không 法pháp 亦diệc 無vô 。 若nhược 爾nhĩ 者giả 。 即tức 是thị 說thuyết 空không 。 但đãn 無vô 相tương 待đãi 故cố 。 不bất 應ưng 有hữu 執chấp 。 若nhược 有hữu 對đối 應ưng 有hữu 相tương 待đãi 。 若nhược 無vô 對đối 則tắc 無vô 相tướng 待đãi 。 相tương 待đãi 無vô 故cố 則tắc 無vô 相tướng 。 無vô 相tướng 故cố 則tắc 無vô 執chấp 。 如như 是thị 即tức 為vi 說thuyết 空không 。
答đáp 曰viết 。
大đại 聖thánh 說thuyết 空không 法pháp 。 為vi 離ly 諸chư 見kiến 故cố 。
若nhược 復phục 見kiến 有hữu 空không 。 諸chư 佛Phật 所sở 不bất 化hóa 。
大đại 聖thánh 為vi 破phá 。 六lục 十thập 二nhị 諸chư 見kiến 。 及cập 無vô 明minh 愛ái 等đẳng 諸chư 煩phiền 惱não 故cố 說thuyết 空không 。 若nhược 人nhân 於ư 空không 復phục 生sanh 見kiến 者giả 。 是thị 人nhân 不bất 可khả 化hóa 。 譬thí 如như 有hữu 病bệnh 須tu 服phục 藥dược 可khả 治trị 。 若nhược 藥dược 復phục 為vi 病bệnh 則tắc 不bất 可khả 治trị 。 如như 火hỏa 從tùng 薪tân 出xuất 以dĩ 水thủy 可khả 滅diệt 。 若nhược 從tùng 水thủy 生sanh 為vi 用dụng 何hà 滅diệt 。 如như 空không 是thị 水thủy 能năng 滅diệt 諸chư 煩phiền 惱não 火hỏa 。 有hữu 人nhân 罪tội 重trọng 貪tham 著trước 心tâm 深thâm 。 智trí 慧tuệ 鈍độn 故cố 。 於ư 空không 生sanh 見kiến 。 或hoặc 謂vị 有hữu 空không 。 或hoặc 謂vị 無vô 空không 。 因nhân 有hữu 無vô 還hoàn 起khởi 煩phiền 惱não 。 若nhược 以dĩ 空không 化hóa 此thử 人nhân 者giả 。 則tắc 言ngôn 我ngã 久cửu 知tri 是thị 空không 。 若nhược 離ly 是thị 空không 則tắc 無vô 涅Niết 槃Bàn 道Đạo 。 如như 經kinh 說thuyết 。 離ly 空không 無vô 相tướng 無vô 作tác 門môn 。 得đắc 解giải 脫thoát 者giả 。 但đãn 有hữu 言ngôn 說thuyết 。
中trung 論luận 觀quán 合hợp 品phẩm 第đệ 十thập 四tứ (# 八bát 偈kệ )# 。
說thuyết 曰viết 。 上thượng 破phá 根căn 品phẩm 中trung 。 說thuyết 見kiến 所sở 見kiến 見kiến 者giả 皆giai 不bất 成thành 。 此thử 三tam 事sự 無vô 異dị 法pháp 故cố 則tắc 無vô 合hợp 。 無vô 合hợp 義nghĩa 今kim 當đương 說thuyết 。 問vấn 曰viết 。 何hà 故cố 眼nhãn 等đẳng 三tam 事sự 無vô 合hợp 。
答đáp 曰viết 。
見kiến 可khả 見kiến 見kiến 者giả 。 是thị 三tam 各các 異dị 方phương 。
如như 是thị 三tam 法Pháp 異dị 。 終chung 無vô 有hữu 合hợp 時thời 。
見kiến 是thị 眼nhãn 根căn 。 可khả 見kiến 是thị 色sắc 塵trần 。 見kiến 者giả 是thị 我ngã 。 是thị 三tam 事sự 各các 在tại 異dị 處xứ 。 終chung 無vô 合hợp 時thời 。 異dị 處xứ 者giả 。 眼nhãn 在tại 身thân 內nội 色sắc 在tại 身thân 外ngoại 。 我ngã 者giả 或hoặc 言ngôn 在tại 身thân 內nội 。 或hoặc 言ngôn 遍biến 一nhất 切thiết 處xứ 。 是thị 故cố 無vô 合hợp 。
復phục 次thứ 若nhược 謂vị 有hữu 見kiến 法pháp 。 為vi 合hợp 而nhi 見kiến 不bất 合hợp 而nhi 見kiến 。 二nhị 俱câu 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 合hợp 而nhi 見kiến 者giả 。 隨tùy 有hữu 塵trần 處xứ 應ưng 有hữu 根căn 有hữu 我ngã 。 但đãn 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 是thị 故cố 不bất 合hợp 。 若nhược 不bất 合hợp 而nhi 見kiến 者giả 。 根căn 我ngã 塵trần 各các 在tại 異dị 處xứ 。 亦diệc 應ưng 有hữu 見kiến 。 而nhi 不bất 見kiến 。
何hà 以dĩ 故cố 。 如như 眼nhãn 根căn 在tại 此thử 不bất 見kiến 遠viễn 處xứ 瓶bình 。 是thị 故cố 二nhị 俱câu 不bất 見kiến 。 問vấn 曰viết 。 我ngã 意ý 根căn 塵trần 。 四tứ 事sự 合hợp 故cố 有hữu 知tri 生sanh 。 能năng 知tri 瓶bình 衣y 等đẳng 萬vạn 物vật 。 是thị 故cố 有hữu 見kiến 可khả 見kiến 見kiến 者giả 。
答đáp 曰viết 。
是thị 事sự 根căn 品phẩm 中trung 已dĩ 破phá 。 今kim 當đương 更cánh 說thuyết 。 汝nhữ 說thuyết 四tứ 事sự 合hợp 故cố 知tri 生sanh 。 是thị 知tri 為vi 見kiến 瓶bình 衣y 等đẳng 物vật 已dĩ 生sanh 。 為vi 未vị 見kiến 而nhi 生sanh 。 若nhược 見kiến 已dĩ 生sanh 者giả 。 知tri 則tắc 無vô 用dụng 。 若nhược 未vị 見kiến 而nhi 生sanh 者giả 。 是thị 則tắc 未vị 合hợp 。 云vân 何hà 有hữu 知tri 生sanh 。 若nhược 謂vị 四tứ 事sự 一nhất 時thời 合hợp 而nhi 知tri 生sanh 。 是thị 亦diệc 不bất 然nhiên 。 若nhược 一nhất 時thời 生sanh 則tắc 無vô 相tướng 待đãi 。
何hà 以dĩ 故cố 。 先tiên 有hữu 瓶bình 次thứ 見kiến 後hậu 知tri 生sanh 。 一nhất 時thời 則tắc 無vô 先tiên 後hậu 。 知tri 無vô 故cố 見kiến 可khả 見kiến 見kiến 者giả 亦diệc 無vô 。 如như 是thị 諸chư 法pháp 。 如như 幻huyễn 如như 夢mộng 。 無vô 有hữu 定định 相tướng 。 何hà 得đắc 有hữu 合hợp 。 無vô 合hợp 故cố 空không 。
復phục 次thứ 。
染nhiễm 與dữ 於ư 可khả 染nhiễm 。 染nhiễm 者giả 亦diệc 復phục 然nhiên 。
餘dư 入nhập 餘dư 煩phiền 惱não 。 皆giai 亦diệc 復phục 如như 是thị 。
如như 見kiến 可khả 見kiến 見kiến 者giả 無vô 合hợp 故cố 。 染nhiễm 可khả 染nhiễm 染nhiễm 者giả 亦diệc 應ưng 無vô 合hợp 。 如như 說thuyết 見kiến 可khả 見kiến 見kiến 者giả 三tam 法pháp 。 則tắc 說thuyết 聞văn 可khả 聞văn 聞văn 者giả 餘dư 入nhập 等đẳng 。 如như 說thuyết 染nhiễm 可khả 染nhiễm 染nhiễm 者giả 。 則tắc 說thuyết 瞋sân 可khả 瞋sân 瞋sân 者giả 餘dư 煩phiền 惱não 等đẳng 。
復phục 次thứ 。
異dị 法pháp 當đương 有hữu 合hợp 。 見kiến 等đẳng 無vô 有hữu 異dị 。
異dị 相tướng 不bất 成thành 故cố 。 見kiến 等đẳng 云vân 何hà 合hợp 。
凡phàm 物vật 皆giai 以dĩ 異dị 故cố 有hữu 合hợp 。 而nhi 見kiến 等đẳng 異dị 相tướng 不bất 可khả 得đắc 。 是thị 故cố 無vô 合hợp 。
復phục 次thứ 。
非phi 但đãn 見kiến 等đẳng 法pháp 。 異dị 相tướng 不bất 可khả 得đắc 。
所sở 有hữu 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 亦diệc 無vô 異dị 相tướng 。
非phi 但đãn 見kiến 可khả 見kiến 見kiến 者giả 等đẳng 三tam 事sự 異dị 相tướng 不bất 可khả 得đắc 。 一nhất 切thiết 法pháp 皆giai 無vô 異dị 相tướng 。 問vấn 曰viết 。 何hà 故cố 無vô 有hữu 異dị 相tướng 。
答đáp 曰viết 。
異dị 因nhân 異dị 有hữu 異dị 。 異dị 離ly 異dị 無vô 異dị 。
若nhược 法pháp 從tùng 因nhân 出xuất 。 是thị 法pháp 不bất 異dị 因nhân 。
汝nhữ 所sở 謂vị 異dị 。 是thị 異dị 因nhân 異dị 法pháp 故cố 名danh 為vi 異dị 。 離ly 異dị 法pháp 不bất 名danh 為vi 異dị 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 法pháp 從tùng 眾chúng 緣duyên 生sanh 。 是thị 法pháp 不bất 異dị 因nhân 。 因nhân 壞hoại 果quả 亦diệc 壞hoại 故cố 。 如như 因nhân 樑lương 椽chuyên 等đẳng 有hữu 舍xá 。 舍xá 不bất 異dị 樑lương 椽chuyên 。 樑lương 椽chuyên 等đẳng 壞hoại 舍xá 亦diệc 壞hoại 故cố 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 有hữu 定định 異dị 法pháp 。 有hữu 何hà 咎cữu 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 離ly 從tùng 異dị 異dị 。 應ưng 餘dư 異dị 有hữu 異dị 。
離ly 從tùng 異dị 無vô 異dị 。 是thị 故cố 無vô 有hữu 異dị 。
若nhược 離ly 從tùng 異dị 有hữu 異dị 法pháp 者giả 。 則tắc 應ưng 離ly 餘dư 異dị 有hữu 異dị 法pháp 。 而nhi 實thật 離ly 從tùng 異dị 無vô 有hữu 異dị 法pháp 。 是thị 故cố 無vô 餘dư 異dị 。 如như 離ly 五ngũ 指chỉ 異dị 有hữu 拳quyền 異dị 者giả 拳quyền 異dị 。 應ưng 於ư 瓶bình 等đẳng 異dị 物vật 有hữu 異dị 。 今kim 離ly 五ngũ 指chỉ 異dị 。 拳quyền 異dị 不bất 可khả 得đắc 。 是thị 故cố 拳quyền 異dị 。 於ư 瓶bình 等đẳng 無vô 有hữu 異dị 法pháp 。 問vấn 曰viết 。 我ngã 經kinh 說thuyết 。 異dị 相tướng 不bất 從tùng 眾chúng 緣duyên 生sanh 。 分phân 別biệt 總tổng 相tương/tướng 故cố 有hữu 異dị 相tướng 。 因nhân 異dị 相tướng 故cố 有hữu 異dị 法pháp 。
答đáp 曰viết 。
異dị 中trung 無vô 異dị 相tướng 。 不bất 異dị 中trung 亦diệc 無vô 。
無vô 有hữu 異dị 相tướng 故cố 。 則tắc 無vô 此thử 彼bỉ 異dị 。
汝nhữ 言ngôn 分phân 別biệt 總tổng 相tương/tướng 故cố 有hữu 異dị 相tướng 。 因nhân 異dị 相tướng 故cố 有hữu 異dị 法pháp 。 若nhược 爾nhĩ 者giả 。 異dị 相tướng 從tùng 眾chúng 緣duyên 生sanh 。 如như 是thị 即tức 說thuyết 眾chúng 緣duyên 法pháp 。 是thị 異dị 相tướng 離ly 異dị 。 法pháp 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 異dị 相tướng 因nhân 異dị 法pháp 而nhi 有hữu 。 不bất 能năng 獨độc 成thành 。 今kim 異dị 法pháp 中trung 無vô 異dị 相tướng 。
何hà 以dĩ 故cố 。 先tiên 有hữu 異dị 法pháp 故cố 何hà 用dụng 異dị 相tướng 。 不bất 異dị 法pháp 中trung 亦diệc 無vô 異dị 相tướng 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 異dị 相tướng 在tại 不bất 異dị 法pháp 中trung 。 不bất 名danh 不bất 異dị 法pháp 。 若nhược 二nhị 處xứ 俱câu 無vô 。 即tức 無vô 異dị 相tướng 。 異dị 相tướng 無vô 故cố 此thử 。 彼bỉ 法pháp 亦diệc 無vô 。
復phục 次thứ 異dị 法pháp 無vô 故cố 亦diệc 無vô 合hợp 。
是thị 法pháp 不bất 自tự 合hợp 。 異dị 法pháp 亦diệc 不bất 合hợp 。
合hợp 者giả 及cập 合hợp 時thời 。 合hợp 法pháp 亦diệc 皆giai 無vô 。
是thị 法pháp 自tự 體thể 不bất 合hợp 。 以dĩ 一nhất 故cố 。 如như 一nhất 指chỉ 不bất 自tự 合hợp 。 異dị 法pháp 亦diệc 不bất 合hợp 。 以dĩ 異dị 故cố 。 異dị 事sự 已dĩ 成thành 不bất 須tu 合hợp 故cố 。 如như 是thị 思tư 惟duy 。 合hợp 法pháp 不bất 可khả 得đắc 。 是thị 故cố 說thuyết 合hợp 者giả 合hợp 時thời 合hợp 法pháp 。 皆giai 不bất 可khả 得đắc 。
中Trung 論Luận 卷quyển 第đệ 二nhị
Trung Luận ♦ Hết quyển 2
❖
Phiên âm: 16/3/2016 ◊ Cập nhật: 16/3/2016
Trung Luận ♦ Quyển 2
龍long 樹thụ 菩Bồ 薩Tát 造tạo 梵Phạm 志Chí 青thanh 目mục 釋thích
姚Diêu 秦Tần 三tam 藏tạng 鳩Cưu 摩Ma 羅La 什Thập 譯dịch
觀quán 三tam 相tương/tướng 品phẩm 第đệ 七thất (# 三tam 十thập 五ngũ 偈kệ )# 。
問vấn 曰viết 。 經kinh 說thuyết 有hữu 為vi 法pháp 。 有hữu 三tam 相tương 生sanh 住trụ 滅diệt 。 萬vạn 物vật 以dĩ 生sanh 法pháp 生sanh 。 以dĩ 住trụ 法pháp 住trụ 。 以dĩ 滅diệt 法pháp 滅diệt 。 是thị 故cố 有hữu 諸chư 法pháp 。 答đáp 曰viết 不bất 爾nhĩ 。
何hà 以dĩ 故cố 。 三tam 相tương/tướng 無vô 決quyết 定định 故cố 。 是thị 三tam 相tương/tướng 為vi 是thị 有hữu 為vi 能năng 作tác 有hữu 為vi 相tương/tướng 。 為vi 是thị 無vô 為vi 能năng 作tác 有hữu 為vi 相tương/tướng 。 二nhị 俱câu 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。
若nhược 生sanh 是thị 有hữu 為vi 。 則tắc 應ưng 有hữu 三tam 相tương/tướng 。
若nhược 生sanh 是thị 無vô 為vi 。 何hà 名danh 有hữu 為vi 相tương/tướng 。
若nhược 生sanh 是thị 有hữu 為vi 。 應ưng 有hữu 三tam 相tương 生sanh 住trụ 滅diệt 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 共cộng 相tương 違vi 故cố 。 相tương 違vi 者giả 。 生sanh 相tương 應ứng 生sanh 法pháp 。 住trụ 相tương 應ứng 住trụ 法pháp 。 滅diệt 相tương 應ứng 滅diệt 法pháp 。 若nhược 法pháp 生sanh 時thời 。 不bất 應ưng 有hữu 住trụ 滅diệt 相tương 違vi 法pháp 。 一nhất 時thời 則tắc 不bất 然nhiên 。 如như 明minh 闇ám 不bất 俱câu 。 以dĩ 是thị 故cố 生sanh 不bất 應ưng 是thị 有hữu 為vi 法pháp 。 住trụ 滅diệt 相tương/tướng 亦diệc 應ưng 如như 是thị 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 生sanh 非phi 有hữu 為vi 。 若nhược 是thị 無vô 為vi 有hữu 何hà 咎cữu 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 生sanh 是thị 無vô 為vi 。 云vân 何hà 能năng 為vi 。 有hữu 為vi 法pháp 作tác 相tương/tướng 。
何hà 以dĩ 故cố 。 無vô 為vi 法pháp 無vô 性tánh 故cố 。 因nhân 滅diệt 有hữu 為vi 名danh 無vô 為vi 。 是thị 故cố 說thuyết 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 名danh 無vô 為vi 相tương/tướng 。 更cánh 無vô 自tự 相tương/tướng 。 是thị 故cố 無vô 法pháp 。 不bất 能năng 為vi 法pháp 作tác 相tương/tướng 。 如như 兔thố 角giác 龜quy 毛mao 等đẳng 不bất 能năng 為vi 法pháp 作tác 相tương/tướng 。 是thị 故cố 生sanh 非phi 無vô 為vi 。 住trụ 滅diệt 亦diệc 如như 是thị 。
復phục 次thứ 。
三tam 相tương/tướng 若nhược 聚tụ 散tán 。 不bất 能năng 有hữu 所sở 相tương/tướng 。
云vân 何hà 於ư 一nhất 處xứ 。 一nhất 時thời 有hữu 三tam 相tương/tướng 。
是thị 生sanh 住trụ 滅diệt 相tướng 。 若nhược 一nhất 一nhất 能năng 為vi 有hữu 為vi 法pháp 作tác 相tương/tướng 。 若nhược 和hòa 合hợp 能năng 與dữ 有hữu 為vi 法pháp 作tác 相tương/tướng 。 二nhị 俱câu 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 謂vị 一nhất 一nhất 者giả 。 於ư 一nhất 處xứ 中trung 或hoặc 有hữu 有hữu 相tương/tướng 。 或hoặc 有hữu 無vô 相tướng 。 生sanh 時thời 無vô 住trụ 滅diệt 。 住trụ 時thời 無vô 生sanh 滅diệt 。 滅diệt 時thời 無vô 生sanh 住trụ 。 若nhược 和hòa 合hợp 者giả 。 共cộng 相tương 違vi 法pháp 。 云vân 何hà 一nhất 時thời 俱câu 。 若nhược 謂vị 三tam 相tương/tướng 更cánh 有hữu 三tam 相tương/tướng 者giả 。 是thị 亦diệc 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。
若nhược 謂vị 生sanh 住trụ 滅diệt 。 更cánh 有hữu 有hữu 為vi 相tương/tướng 。
是thị 即tức 為vi 無vô 窮cùng 。 無vô 即tức 非phi 有hữu 為vi 。
若nhược 謂vị 生sanh 住trụ 滅diệt 更cánh 有hữu 有hữu 為vi 相tương/tướng 。 生sanh 更cánh 有hữu 生sanh 有hữu 住trụ 有hữu 滅diệt 。 如như 是thị 三tam 相tương/tướng 復phục 應ưng 更cánh 有hữu 相tương/tướng 。 若nhược 爾nhĩ 則tắc 無vô 窮cùng 。 若nhược 更cánh 無vô 相tướng 。 是thị 三tam 相tương/tướng 則tắc 不bất 名danh 有hữu 為vi 法pháp 。 亦diệc 不bất 能năng 為vi 有hữu 為vi 法pháp 作tác 相tương/tướng 。 問vấn 曰viết 。 汝nhữ 說thuyết 三tam 相tương/tướng 為vi 無vô 窮cùng 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 生sanh 住trụ 滅diệt 雖tuy 是thị 有hữu 為vi 。 而nhi 非phi 無vô 窮cùng 。
何hà 以dĩ 故cố 。
生sanh 生sanh 之chi 所sở 生sanh 。 生sanh 於ư 彼bỉ 本bổn 生sanh 。
本bổn 生sanh 之chi 所sở 生sanh 。 還hoàn 生sanh 於ư 生sanh 生sanh 。
法pháp 生sanh 時thời 通thông 自tự 體thể 七thất 法pháp 共cộng 生sanh 。 一nhất 法pháp 二nhị 生sanh 三tam 住trụ 四tứ 滅diệt 五ngũ 生sanh 生sanh 六lục 住trụ 住trụ 七thất 滅diệt 滅diệt 。 是thị 七thất 法pháp 中trung 。 本bổn 生sanh 除trừ 自tự 體thể 。 能năng 生sanh 六lục 法pháp 。 生sanh 生sanh 能năng 生sanh 本bổn 生sanh 。 本bổn 生sanh 能năng 生sanh 生sanh 生sanh 。 是thị 故cố 三tam 相tương/tướng 雖tuy 是thị 有hữu 為vi 。 而nhi 非phi 無vô 窮cùng 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 謂vị 是thị 生sanh 生sanh 。 能năng 生sanh 於ư 本bổn 生sanh 。
生sanh 生sanh 從tùng 本bổn 生sanh 。 何hà 能năng 生sanh 本bổn 生sanh 。
若nhược 是thị 生sanh 生sanh 能năng 生sanh 本bổn 生sanh 者giả 。 是thị 生sanh 生sanh 則tắc 不bất 名danh 從tùng 本bổn 生sanh 生sanh 。
何hà 以dĩ 故cố 。 是thị 生sanh 生sanh 從tùng 本bổn 生sanh 生sanh 。 云vân 何hà 能năng 生sanh 本bổn 生sanh 。
復phục 次thứ 。
若nhược 謂vị 是thị 本bổn 生sanh 。 能năng 生sanh 於ư 生sanh 生sanh 。
本bổn 生sanh 從tùng 彼bỉ 生sanh 。 何hà 能năng 生sanh 生sanh 生sanh 。
若nhược 謂vị 本bổn 生sanh 能năng 生sanh 生sanh 生sanh 者giả 。 是thị 本bổn 生sanh 不bất 名danh 從tùng 生sanh 生sanh 生sanh 。
何hà 以dĩ 故cố 。 是thị 本bổn 生sanh 從tùng 生sanh 生sanh 生sanh 。 云vân 何hà 能năng 生sanh 生sanh 生sanh 。 生sanh 生sanh 法pháp 應ưng 生sanh 本bổn 生sanh 。 而nhi 今kim 生sanh 生sanh 不bất 能năng 生sanh 本bổn 生sanh 。 生sanh 生sanh 未vị 有hữu 自tự 體thể 。 何hà 能năng 生sanh 本bổn 生sanh 。 是thị 故cố 本bổn 生sanh 不bất 能năng 生sanh 生sanh 生sanh 。 問vấn 曰viết 。 是thị 生sanh 生sanh 生sanh 時thời 非phi 先tiên 非phi 後hậu 。 能năng 生sanh 本bổn 生sanh 。 但đãn 生sanh 生sanh 生sanh 時thời 能năng 生sanh 本bổn 生sanh 。 答đáp 曰viết 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。
若nhược 生sanh 生sanh 生sanh 時thời 。 能năng 生sanh 於ư 本bổn 生sanh 。
生sanh 生sanh 尚thượng 未vị 有hữu 。 何hà 能năng 生sanh 本bổn 生sanh 。
若nhược 謂vị 生sanh 生sanh 生sanh 時thời 能năng 生sanh 本bổn 生sanh 可khả 爾nhĩ 。 而nhi 實thật 未vị 有hữu 。 是thị 故cố 生sanh 生sanh 生sanh 時thời 。 不bất 能năng 生sanh 本bổn 生sanh 。
復phục 次thứ 。
若nhược 本bổn 生sanh 生sanh 時thời 。 能năng 生sanh 於ư 生sanh 生sanh 。
本bổn 生sanh 尚thượng 未vị 有hữu 。 何hà 能năng 生sanh 生sanh 生sanh 。
若nhược 謂vị 是thị 本bổn 生sanh 生sanh 時thời 能năng 生sanh 生sanh 生sanh 可khả 爾nhĩ 。 而nhi 實thật 未vị 有hữu 。 是thị 故cố 本bổn 生sanh 生sanh 時thời 。 不bất 能năng 生sanh 生sanh 生sanh 。 問vấn 曰viết 。
如như 燈đăng 能năng 自tự 照chiếu 。 亦diệc 能năng 照chiếu 於ư 彼bỉ 。
生sanh 法Pháp 亦diệc 如như 是thị 。 自tự 生sanh 亦diệc 生sanh 彼bỉ 。
如như 燈đăng 入nhập 於ư 闇ám 室thất 照chiếu 了liễu 諸chư 物vật 。 亦diệc 能năng 自tự 照chiếu 。 生sanh 亦diệc 如như 是thị 。 能năng 生sanh 於ư 彼bỉ 。 亦diệc 能năng 自tự 生sanh 。 答đáp 曰viết 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。
燈đăng 中trung 自tự 無vô 闇ám 。 住trú 處xứ 亦diệc 無vô 闇ám 。
破phá 闇ám 乃nãi 名danh 照chiếu 。 無vô 闇ám 則tắc 無vô 照chiếu 。
燈đăng 體thể 自tự 無vô 闇ám 。 明minh 所sở 及cập 處xứ 亦diệc 無vô 闇ám 。 明minh 闇ám 相tương 違vi 故cố 。 破phá 闇ám 故cố 名danh 照chiếu 。 無vô 闇ám 則tắc 無vô 照chiếu 。 何hà 得đắc 言ngôn 燈đăng 自tự 照chiếu 亦diệc 照chiếu 彼bỉ 。 問vấn 曰viết 。 是thị 燈đăng 非phi 未vị 生sanh 有hữu 照chiếu 亦diệc 非phi 生sanh 已dĩ 有hữu 照chiếu 。 但đãn 燈đăng 生sanh 時thời 。 能năng 自tự 照chiếu 亦diệc 照chiếu 彼bỉ 。
答đáp 曰viết 。
云vân 何hà 燈đăng 生sanh 時thời 。 而nhi 能năng 破phá 於ư 闇ám 。
此thử 燈đăng 初sơ 生sanh 時thời 。 不bất 能năng 及cập 於ư 闇ám 。
燈đăng 生sanh 時thời 名danh 半bán 生sanh 半bán 未vị 生sanh 。 燈đăng 體thể 未vị 成thành 就tựu 云vân 何hà 能năng 破phá 闇ám 。 又hựu 燈đăng 不bất 能năng 及cập 闇ám 。 如như 人nhân 得đắc 賊tặc 乃nãi 名danh 為vi 破phá 。 若nhược 謂vị 燈đăng 雖tuy 不bất 到đáo 闇ám 而nhi 能năng 破phá 闇ám 者giả 。 是thị 亦diệc 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。
燈đăng 若nhược 未vị 及cập 闇ám 。 而nhi 能năng 破phá 闇ám 者giả 。
燈đăng 在tại 於ư 此thử 間gian 。 則tắc 破phá 一nhất 切thiết 闇ám 。
若nhược 燈đăng 有hữu 力lực 。 不bất 到đáo 闇ám 而nhi 能năng 破phá 者giả 。 此thử 處xứ 燃nhiên 燈đăng 。 應ưng 破phá 一nhất 切thiết 處xứ 闇ám 。 俱câu 不bất 及cập 故cố 。
復phục 次thứ 燈đăng 不bất 應ưng 自tự 照chiếu 照chiếu 彼bỉ 。
何hà 以dĩ 故cố 。
若nhược 燈đăng 能năng 自tự 照chiếu 。 亦diệc 能năng 照chiếu 於ư 彼bỉ 。
闇ám 亦diệc 應ưng 自tự 闇ám 。 亦diệc 能năng 闇ám 於ư 彼bỉ 。
若nhược 燈đăng 與dữ 闇ám 相tương 違vi 故cố 。 能năng 自tự 照chiếu 亦diệc 照chiếu 於ư 彼bỉ 。 闇ám 與dữ 燈đăng 相tương 違vi 故cố 。 亦diệc 應ưng 自tự 蔽tế 蔽tế 彼bỉ 。 若nhược 闇ám 與dữ 燈đăng 相tương 違vi 。 不bất 能năng 自tự 蔽tế 蔽tế 彼bỉ 。 燈đăng 與dữ 闇ám 相tương 違vi 。 亦diệc 不bất 應ưng 自tự 照chiếu 亦diệc 照chiếu 彼bỉ 。 是thị 故cố 燈đăng 喻dụ 非phi 也dã 。 破phá 生sanh 因nhân 緣duyên 未vị 盡tận 故cố 。 今kim 當đương 更cánh 說thuyết 。
此thử 生sanh 若nhược 未vị 生sanh 。 云vân 何hà 能năng 自tự 生sanh 。
若nhược 生sanh 已dĩ 自tự 生sanh 。 生sanh 已dĩ 何hà 用dụng 生sanh 。
是thị 生sanh 自tự 生sanh 時thời 。 為vi 生sanh 已dĩ 生sanh 。 為vi 未vị 生sanh 生sanh 。 若nhược 未vị 生sanh 生sanh 則tắc 是thị 無vô 法pháp 。 無vô 法pháp 何hà 能năng 自tự 生sanh 。 若nhược 謂vị 生sanh 已dĩ 生sanh 。 則tắc 為vi 已dĩ 成thành 。 不bất 須tu 復phục 生sanh 。 如như 已dĩ 作tác 不bất 應ưng 更cánh 作tác 。 若nhược 已dĩ 生sanh 若nhược 未vị 生sanh 。 是thị 二nhị 俱câu 不bất 生sanh 故cố 無vô 生sanh 。 汝nhữ 先tiên 說thuyết 生sanh 如như 燈đăng 能năng 自tự 生sanh 亦diệc 生sanh 彼bỉ 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 住trụ 滅diệt 亦diệc 如như 是thị 。
復phục 次thứ 。
生sanh 非phi 生sanh 已dĩ 生sanh 。 亦diệc 非phi 未vị 生sanh 生sanh 。
生sanh 時thời 亦diệc 不bất 生sanh 。 去khứ 來lai 中trung 已dĩ 答đáp 。
生sanh 名danh 眾chúng 緣duyên 和hòa 合hợp 有hữu 生sanh 。 已dĩ 生sanh 中trung 無vô 作tác 故cố 無vô 生sanh 。 未vị 生sanh 中trung 無vô 作tác 故cố 無vô 生sanh 。 生sanh 時thời 亦diệc 不bất 然nhiên 。 離ly 生sanh 法pháp 生sanh 時thời 不bất 可khả 得đắc 。 離ly 生sanh 時thời 生sanh 。 法pháp 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 。 云vân 何hà 生sanh 時thời 生sanh 。 是thị 事sự 去khứ 來lai 中trung 已dĩ 答đáp 。 已dĩ 生sanh 法pháp 不bất 可khả 生sanh 。
何hà 以dĩ 故cố 。 生sanh 已dĩ 復phục 生sanh 。 如như 是thị 展triển 轉chuyển 。 則tắc 為vi 無vô 窮cùng 。 如như 作tác 已dĩ 復phục 作tác 。
復phục 次thứ 若nhược 生sanh 已dĩ 更cánh 生sanh 者giả 。 以dĩ 何hà 生sanh 法pháp 生sanh 。 是thị 生sanh 相tương/tướng 未vị 生sanh 。 而nhi 言ngôn 生sanh 已dĩ 生sanh 者giả 。 則tắc 自tự 違vi 所sở 說thuyết 。
何hà 以dĩ 故cố 。 生sanh 相tương/tướng 未vị 生sanh 而nhi 汝nhữ 謂vị 生sanh 。 若nhược 未vị 生sanh 謂vị 生sanh 者giả 。 法pháp 或hoặc 可khả 生sanh 已dĩ 而nhi 生sanh 。 或hoặc 可khả 未vị 生sanh 而nhi 生sanh 。 汝nhữ 先tiên 說thuyết 生sanh 已dĩ 生sanh 。 是thị 則tắc 不bất 定định 。
復phục 次thứ 如như 燒thiêu 已dĩ 不bất 應ưng 復phục 燒thiêu 。 去khứ 已dĩ 不bất 應ưng 復phục 去khứ 。 如như 是thị 等đẳng 因nhân 緣duyên 故cố 。 生sanh 已dĩ 不bất 應ưng 生sanh 。 未vị 生sanh 法pháp 亦diệc 不bất 生sanh 。
何hà 以dĩ 故cố 。 法pháp 若nhược 未vị 生sanh 。 則tắc 不bất 應ưng 與dữ 生sanh 緣duyên 和hòa 合hợp 。 若nhược 不bất 與dữ 生sanh 緣duyên 和hòa 合hợp 。 則tắc 無vô 法pháp 生sanh 。 若nhược 法pháp 未vị 與dữ 生sanh 緣duyên 和hòa 合hợp 而nhi 生sanh 者giả 。 應ưng 無vô 作tác 法pháp 而nhi 作tác 。 無vô 去khứ 法pháp 而nhi 去khứ 。 無vô 染nhiễm 法pháp 而nhi 染nhiễm 。 無vô 恚khuể 法pháp 而nhi 恚khuể 。 無vô 癡si 法pháp 而nhi 癡si 。 如như 是thị 則tắc 皆giai 破phá 世thế 間gian 法pháp 。 是thị 故cố 未vị 生sanh 法pháp 不bất 生sanh 。
復phục 次thứ 若nhược 未vị 生sanh 法pháp 生sanh 者giả 。 世thế 間gian 未vị 生sanh 法pháp 皆giai 應ưng 生sanh 。 一nhất 切thiết 凡phàm 夫phu 。 未vị 生sanh 菩Bồ 提Đề 今kim 應ưng 生sanh 菩Bồ 提Đề 不bất 壞hoại 法pháp 。 阿A 羅La 漢Hán 無vô 有hữu 煩phiền 惱não 。 今kim 應ưng 生sanh 煩phiền 惱não 。 兔thố 等đẳng 無vô 角giác 今kim 皆giai 應ưng 生sanh 。 但đãn 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 是thị 故cố 未vị 生sanh 法pháp 亦diệc 不bất 生sanh 。 問vấn 曰viết 。 未vị 生sanh 法pháp 不bất 生sanh 者giả 。 以dĩ 未vị 有hữu 緣duyên 無vô 作tác 無vô 作tác 者giả 無vô 時thời 無vô 方Phương 等Đẳng 故cố 不bất 生sanh 。 若nhược 有hữu 緣duyên 有hữu 作tác 有hữu 作tác 者giả 有hữu 時thời 有hữu 方Phương 等Đẳng 和hòa 合hợp 故cố 未vị 生sanh 法pháp 生sanh 。 是thị 故cố 若nhược 說thuyết 一nhất 切thiết 未vị 生sanh 法pháp 皆giai 不bất 生sanh 。 是thị 事sự 不bất 爾nhĩ 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 法pháp 有hữu 緣duyên 有hữu 時thời 有hữu 方Phương 等Đẳng 和hòa 合hợp 則tắc 生sanh 者giả 。 先tiên 有hữu 亦diệc 不bất 生sanh 。 先tiên 無vô 亦diệc 不bất 生sanh 。 有hữu 無vô 亦diệc 不bất 生sanh 。 三tam 種chủng 先tiên 已dĩ 破phá 。 是thị 故cố 生sanh 已dĩ 不bất 生sanh 。 未vị 生sanh 亦diệc 不bất 生sanh 。 生sanh 時thời 亦diệc 不bất 生sanh 。
何hà 以dĩ 故cố 。 已dĩ 生sanh 分phần/phân 不bất 生sanh 。 未vị 生sanh 分phần/phân 亦diệc 不bất 生sanh 。 如như 先tiên 答đáp 。
復phục 次thứ 若nhược 離ly 生sanh 有hữu 生sanh 時thời 者giả 。 應ưng 生sanh 時thời 生sanh 。 但đãn 離ly 生sanh 無vô 生sanh 時thời 。 是thị 故cố 生sanh 時thời 亦diệc 不bất 生sanh 。
復phục 次thứ 若nhược 言ngôn 生sanh 時thời 生sanh 者giả 。 則tắc 有hữu 二nhị 生sanh 過quá 。 一nhất 以dĩ 生sanh 故cố 名danh 生sanh 時thời 。 二nhị 以dĩ 生sanh 時thời 中trung 生sanh 。 二nhị 皆giai 不bất 然nhiên 。 無vô 有hữu 二nhị 法pháp 。 云vân 何hà 有hữu 二nhị 生sanh 。 是thị 故cố 生sanh 時thời 亦diệc 不bất 生sanh 。
復phục 次thứ 生sanh 法pháp 未vị 發phát 則tắc 無vô 生sanh 時thời 。 生sanh 時thời 無vô 故cố 生sanh 何hà 所sở 依y 。 是thị 故cố 不bất 得đắc 。 言ngôn 生sanh 時thời 生sanh 。 如như 是thị 推thôi 求cầu 。 生sanh 已dĩ 無vô 生sanh 。 未vị 生sanh 無vô 生sanh 。 生sanh 時thời 無vô 生sanh 。 無vô 生sanh 故cố 生sanh 不bất 成thành 。 生sanh 不bất 成thành 故cố 住trụ 滅diệt 亦diệc 不bất 成thành 。 生sanh 住trụ 滅diệt 不bất 成thành 故cố 有hữu 為vi 法pháp 不bất 成thành 。 是thị 故cố 偈kệ 中trung 說thuyết 去khứ 未vị 去khứ 去khứ 時thời 中trung 已dĩ 答đáp 。 問vấn 曰viết 。 我ngã 不bất 定định 言ngôn 生sanh 已dĩ 生sanh 未vị 生sanh 生sanh 生sanh 時thời 生sanh 。 但đãn 眾chúng 緣duyên 和hòa 合hợp 故cố 有hữu 生sanh 。
答đáp 曰viết 。
汝nhữ 雖tuy 有hữu 是thị 說thuyết 。 此thử 則tắc 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。
若nhược 謂vị 生sanh 時thời 生sanh 。 是thị 事sự 已dĩ 不bất 成thành 。
云vân 何hà 眾chúng 緣duyên 合hợp 。
爾nhĩ 時thời 而nhi 得đắc 生sanh
生sanh 時thời 生sanh 已dĩ 種chủng 種chủng 因nhân 緣duyên 破phá 。 汝nhữ 今kim 何hà 以dĩ 更cánh 說thuyết 眾chúng 緣duyên 和hòa 合hợp 故cố 有hữu 生sanh 。 若nhược 眾chúng 緣duyên 具cụ 足túc 不bất 具cụ 足túc 。 皆giai 與dữ 生sanh 同đồng 破phá 。
復phục 次thứ 。
若nhược 法pháp 眾chúng 緣duyên 生sanh 。 即tức 是thị 寂tịch 滅diệt 性tánh 。
是thị 故cố 生sanh 生sanh 時thời 。 是thị 二nhị 俱câu 寂tịch 滅diệt 。
眾chúng 緣duyên 所sở 生sanh 法pháp 。 無vô 自tự 性tánh 故cố 寂tịch 滅diệt 。 寂tịch 滅diệt 名danh 為vi 無vô 。 此thử 無vô 彼bỉ 無vô 相tướng 。 斷đoạn 言ngôn 語ngữ 道đạo 。 滅diệt 諸chư 戲hí 論luận 。 眾chúng 緣duyên 名danh 。 如như 因nhân 縷lũ 有hữu 布bố 因nhân 蒲bồ 有hữu 席tịch 。 若nhược 縷lũ 自tự 有hữu 定định 相tương/tướng 。 不bất 應ưng 從tùng 麻ma 出xuất 。 若nhược 布bố 自tự 有hữu 定định 相tương/tướng 。 不bất 應ưng 從tùng 縷lũ 出xuất 。 而nhi 實thật 從tùng 縷lũ 有hữu 布bố 。 從tùng 麻ma 有hữu 縷lũ 。 是thị 故cố 縷lũ 亦diệc 無vô 定định 性tánh 。 布bố 亦diệc 無vô 定định 性tánh 。 如như 燃nhiên 可khả 燃nhiên 因nhân 緣duyên 和hòa 合hợp 成thành 。 無vô 有hữu 自tự 性tánh 。 可khả 燃nhiên 無vô 故cố 燃nhiên 亦diệc 無vô 。 燃nhiên 無vô 故cố 可khả 燃nhiên 亦diệc 無vô 。 一nhất 切thiết 法Pháp 亦diệc 如như 是thị 。 是thị 故cố 從tùng 眾chúng 緣duyên 生sanh 。 法pháp 無vô 自tự 性tánh 。 無vô 自tự 性tánh 故cố 。 空không 如như 野dã 馬mã 無vô 實thật 。 是thị 故cố 偈kệ 中trung 說thuyết 生sanh 與dữ 生sanh 時thời 二nhị 俱câu 寂tịch 滅diệt 。 不bất 應ưng 說thuyết 生sanh 時thời 生sanh 。 汝nhữ 雖tuy 種chủng 種chủng 因nhân 緣duyên 。 欲dục 成thành 生sanh 相tương/tướng 。 皆giai 是thị 戲hí 論luận 。 非phi 寂tịch 滅diệt 相tương/tướng 。 問vấn 曰viết 。 定định 有hữu 三tam 世thế 別biệt 異dị 。 未vị 來lai 世thế 法pháp 得đắc 生sanh 。 因nhân 緣duyên 即tức 生sanh 。 何hà 故cố 言ngôn 無vô 生sanh 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 有hữu 未vị 生sanh 法pháp 。 說thuyết 言ngôn 有hữu 生sanh 者giả 。
此thử 法pháp 先tiên 已dĩ 有hữu 。 更cánh 復phục 何hà 用dụng 生sanh 。
若nhược 未vị 來lai 世thế 中trung 。 有hữu 未vị 生sanh 法pháp 而nhi 生sanh 。 是thị 法pháp 先tiên 已dĩ 有hữu 。 何hà 用dụng 更cánh 生sanh 。 有hữu 法pháp 不bất 應ưng 更cánh 生sanh 。 問vấn 曰viết 。 未vị 來lai 雖tuy 有hữu 。 非phi 如như 現hiện 在tại 相tương/tướng 。 以dĩ 現hiện 在tại 相tương/tướng 故cố 說thuyết 生sanh 。
答đáp 曰viết 。
現hiện 在tại 相tương/tướng 未vị 來lai 中trung 無vô 。 若nhược 無vô 云vân 何hà 言ngôn 未vị 來lai 生sanh 法pháp 生sanh 。 若nhược 有hữu 不bất 名danh 未vị 來lai 。 應ưng 名danh 現hiện 在tại 。 現hiện 在tại 不bất 應ưng 更cánh 生sanh 。 二nhị 俱câu 無vô 生sanh 故cố 不bất 生sanh 。
復phục 次thứ 汝nhữ 謂vị 生sanh 時thời 生sanh 亦diệc 能năng 生sanh 彼bỉ 。 今kim 當đương 更cánh 說thuyết 。
若nhược 言ngôn 生sanh 時thời 生sanh 。 是thị 能năng 有hữu 所sở 生sanh 。
何hà 得đắc 更cánh 有hữu 生sanh 。 而nhi 能năng 生sanh 是thị 生sanh 。
若nhược 生sanh 生sanh 時thời 能năng 生sanh 彼bỉ 。 是thị 生sanh 誰thùy 復phục 能năng 生sanh 。
若nhược 謂vị 更cánh 有hữu 生sanh 。 生sanh 生sanh 則tắc 無vô 窮cùng 。
離ly 生sanh 生sanh 有hữu 生sanh 。 法pháp 皆giai 能năng 自tự 生sanh 。
若nhược 生sanh 更cánh 有hữu 生sanh 。 生sanh 則tắc 無vô 窮cùng 。 若nhược 是thị 生sanh 更cánh 無vô 生sanh 而nhi 自tự 生sanh 者giả 。 一nhất 切thiết 法pháp 亦diệc 皆giai 能năng 自tự 生sanh 。 而nhi 實thật 不bất 爾nhĩ 。
復phục 次thứ 。
有hữu 法pháp 不bất 應ưng 生sanh 。 無vô 亦diệc 不bất 應ưng 生sanh 。
有hữu 無vô 亦diệc 不bất 生sanh 。 此thử 義nghĩa 先tiên 已dĩ 說thuyết 。
凡phàm 所sở 有hữu 生sanh 。 為vi 有hữu 法pháp 有hữu 生sanh 。 為vi 無vô 法pháp 有hữu 生sanh 。 為vi 有hữu 無vô 法pháp 有hữu 生sanh 。 是thị 皆giai 不bất 然nhiên 。 是thị 事sự 先tiên 已dĩ 說thuyết 。 離ly 此thử 三tam 事sự 。 更cánh 無vô 有hữu 生sanh 。 是thị 故cố 無vô 生sanh 。
復phục 次thứ 。
若nhược 諸chư 法pháp 滅diệt 時thời 。 是thị 時thời 不bất 應ưng 生sanh 。
法pháp 若nhược 不bất 滅diệt 者giả 。 終chung 無vô 有hữu 是thị 事sự 。
若nhược 法pháp 滅diệt 相tương/tướng 是thị 法pháp 不bất 應ưng 生sanh 。
何hà 以dĩ 故cố 。 二nhị 相tương/tướng 相tương 違vi 故cố 。 一nhất 是thị 滅diệt 相tương/tướng 。 知tri 法pháp 是thị 滅diệt 。 一nhất 是thị 生sanh 相tương/tướng 。 知tri 法pháp 是thị 生sanh 。 二nhị 相tương/tướng 相tương 違vi 法pháp 。 一nhất 時thời 則tắc 不bất 然nhiên 。 是thị 故cố 滅diệt 相tương/tướng 法pháp 不bất 應ưng 生sanh 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 滅diệt 相tương/tướng 法pháp 不bất 應ưng 生sanh 。 不bất 滅diệt 相tương/tướng 法pháp 應ưng 生sanh 。
答đáp 曰viết 。
一nhất 切thiết 有hữu 為vi 法pháp 。 念niệm 念niệm 滅diệt 故cố 。 無vô 不bất 滅diệt 法pháp 離ly 有hữu 為vi 。 無vô 有hữu 決quyết 定định 無vô 為vi 法pháp 。 無vô 為vi 法pháp 但đãn 有hữu 名danh 字tự 。 是thị 故cố 說thuyết 不bất 滅diệt 法pháp 終chung 無vô 有hữu 是thị 事sự 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 法pháp 無vô 生sanh 應ưng 有hữu 住trụ 。
答đáp 曰viết 。
不bất 住trụ 法pháp 不bất 住trụ 。 住trụ 法pháp 亦diệc 不bất 住trụ 。
住trụ 時thời 亦diệc 不bất 住trụ 。 無vô 生sanh 云vân 何hà 住trụ 。
不bất 住trụ 法pháp 不bất 住trụ 。 無vô 住trụ 相tương/tướng 故cố 。 住trụ 法pháp 亦diệc 不bất 住trụ 。
何hà 以dĩ 故cố 。 已dĩ 有hữu 住trụ 故cố 。 因nhân 去khứ 故cố 有hữu 住trụ 。 若nhược 住trụ 法pháp 先tiên 有hữu 。 不bất 應ưng 更cánh 住trụ 。 住trụ 時thời 亦diệc 不bất 住trụ 。 離ly 住trụ 不bất 住trụ 更cánh 無vô 住trụ 時thời 。 是thị 故cố 亦diệc 不bất 住trụ 。 如như 是thị 一nhất 切thiết 。 處xử 求cầu 住trụ 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 即tức 是thị 無vô 生sanh 。 若nhược 無vô 生sanh 云vân 何hà 有hữu 住trụ 。
復phục 次thứ 。
若nhược 諸chư 法pháp 滅diệt 時thời 。 是thị 則tắc 不bất 應ưng 住trụ 。
法pháp 若nhược 不bất 滅diệt 者giả 。 終chung 無vô 有hữu 是thị 事sự 。
若nhược 法pháp 滅diệt 相tương/tướng 。 是thị 法pháp 無vô 有hữu 住trụ 相tương/tướng 。
何hà 以dĩ 故cố 。 一nhất 法pháp 中trung 有hữu 二nhị 相tương/tướng 相tương 違vi 故cố 。 一nhất 是thị 滅diệt 相tương/tướng 。 二nhị 是thị 住trụ 相tương/tướng 。 一nhất 時thời 一nhất 處xứ 有hữu 住trụ 滅diệt 相tương/tướng 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 是thị 故cố 不bất 得đắc 。 言ngôn 滅diệt 相tương/tướng 法pháp 有hữu 住trụ 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 法pháp 不bất 滅diệt 應ưng 有hữu 住trụ 。
答đáp 曰viết 。
無vô 有hữu 不bất 滅diệt 法pháp 。
何hà 以dĩ 故cố 。
所sở 有hữu 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 是thị 老lão 死tử 相tướng 。
終chung 不bất 見kiến 有hữu 法pháp 。 離ly 老lão 死tử 有hữu 住trụ 。
一nhất 切thiết 法pháp 生sanh 時thời 無vô 常thường 。 常thường 隨tùy 逐trục 無vô 常thường 有hữu 二nhị 。 名danh 老lão 及cập 死tử 。 如như 是thị 一nhất 切thiết 法pháp 。 常thường 有hữu 老lão 死tử 故cố 無vô 住trụ 時thời 。
復phục 次thứ 。
住trụ 不bất 自tự 相tương/tướng 住trụ 。 亦diệc 不bất 異dị 相tướng 住trụ 。
如như 生sanh 不bất 自tự 生sanh 。 亦diệc 不bất 異dị 相tướng 生sanh 。
若nhược 有hữu 住trụ 法pháp 。 為vi 自tự 相tương/tướng 住trụ 為vi 他tha 相tương/tướng 住trụ 。 二nhị 俱câu 不bất 然nhiên 。 若nhược 自tự 相tương/tướng 住trụ 則tắc 為vi 是thị 常thường 。 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 法pháp 。 從tùng 眾chúng 緣duyên 生sanh 。 若nhược 住trụ 法pháp 自tự 住trụ 。 則tắc 不bất 名danh 有hữu 為vi 。 住trụ 若nhược 自tự 相tương/tướng 住trụ 。 法pháp 亦diệc 應ưng 自tự 相tương/tướng 住trụ 。 如như 眼nhãn 不bất 能năng 自tự 見kiến 。 住trụ 亦diệc 如như 是thị 。 若nhược 異dị 相tướng 住trụ 則tắc 。 住trụ 更cánh 有hữu 住trụ 。 是thị 則tắc 無vô 窮cùng 。
復phục 次thứ 見kiến 異dị 法pháp 生sanh 異dị 相tướng 。 不bất 得đắc 不bất 因nhân 異dị 法pháp 而nhi 有hữu 異dị 相tướng 。 異dị 相tướng 不bất 定định 故cố 。 因nhân 異dị 相tướng 而nhi 住trụ 者giả 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 無vô 住trụ 應ưng 有hữu 滅diệt 。 答đáp 曰viết 無vô 。
何hà 以dĩ 故cố 。
法pháp 已dĩ 滅diệt 不bất 滅diệt 。 未vị 滅diệt 亦diệc 不bất 滅diệt 。
滅diệt 時thời 亦diệc 不bất 滅diệt 。 無vô 生sanh 何hà 有hữu 滅diệt 。
若nhược 法pháp 已dĩ 滅diệt 則tắc 不bất 滅diệt 。 以dĩ 先tiên 滅diệt 故cố 。 未vị 滅diệt 亦diệc 不bất 滅diệt 。 離ly 滅diệt 相tương/tướng 故cố 。 滅diệt 時thời 亦diệc 不bất 滅diệt 。 離ly 二nhị 更cánh 無vô 滅diệt 時thời 。 如như 是thị 推thôi 求cầu 。 滅diệt 法pháp 即tức 是thị 無vô 生sanh 。 無vô 生sanh 何hà 有hữu 滅diệt 。
復phục 次thứ 。
法pháp 若nhược 有hữu 住trụ 者giả 。 是thị 則tắc 不bất 應ưng 滅diệt 。
法pháp 若nhược 不bất 住trụ 者giả 。 是thị 亦diệc 不bất 應ưng 滅diệt 。
若nhược 法pháp 定định 住trụ 。 則tắc 無vô 有hữu 滅diệt 。
何hà 以dĩ 故cố 。 由do 有hữu 住trụ 相tương/tướng 故cố 。 若nhược 住trụ 法pháp 滅diệt 則tắc 有hữu 二nhị 相tương/tướng 。 住trụ 相tương/tướng 滅diệt 相tương/tướng 。 是thị 故cố 不bất 得đắc 。 言ngôn 住trụ 中trung 有hữu 滅diệt 。 如như 生sanh 死tử 不bất 得đắc 一nhất 時thời 有hữu 。 若nhược 法pháp 不bất 住trụ 。 亦diệc 無vô 有hữu 滅diệt 。
何hà 以dĩ 故cố 。 離ly 住trụ 相tương/tướng 故cố 。 若nhược 離ly 住trụ 相tương/tướng 則tắc 無vô 法pháp 。 無vô 法pháp 云vân 何hà 滅diệt 。
復phục 次thứ 。
是thị 法pháp 於ư 是thị 時thời 。 不bất 於ư 是thị 時thời 滅diệt 。
是thị 法pháp 於ư 異dị 時thời 。 不bất 於ư 異dị 時thời 滅diệt 。
若nhược 法pháp 有hữu 滅diệt 相tương/tướng 。 是thị 法pháp 為vi 自tự 相tương/tướng 滅diệt 。 為vi 異dị 相tướng 滅diệt 。 二nhị 俱câu 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 如như 乳nhũ 不bất 於ư 乳nhũ 時thời 滅diệt 。 隨tùy 有hữu 乳nhũ 時thời 。 乳nhũ 相tương/tướng 定định 住trụ 故cố 。 非phi 乳nhũ 時thời 亦diệc 不bất 滅diệt 。 若nhược 非phi 乳nhũ 不bất 得đắc 言ngôn 乳nhũ 滅diệt 。
復phục 次thứ 。
如như 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 生sanh 相tướng 不bất 可khả 得đắc 。
以dĩ 無vô 生sanh 相tương/tướng 故cố 。 即tức 亦diệc 無vô 滅diệt 相tướng 。
如như 先tiên 推thôi 求cầu 。 一nhất 切thiết 法pháp 生sanh 。 相tướng 不bất 可khả 得đắc 。
爾nhĩ 時thời 即tức 無vô 滅diệt 相tương/tướng 。 破phá 生sanh 故cố 無vô 生sanh 。 無vô 生sanh 云vân 何hà 有hữu 滅diệt 。 若nhược 汝nhữ 意ý 猶do 未vị 已dĩ 。 今kim 當đương 更cánh 說thuyết 。 破phá 滅diệt 因nhân 緣duyên 。
若nhược 法pháp 是thị 有hữu 者giả 。 是thị 即tức 無vô 有hữu 滅diệt 。
不bất 應ưng 於ư 一nhất 法pháp 。 而nhi 有hữu 有hữu 無vô 相tướng 。
諸chư 法pháp 有hữu 時thời 推thôi 求cầu 滅diệt 。 相tướng 不bất 可khả 得đắc 。
何hà 以dĩ 故cố 。 云vân 何hà 一nhất 法pháp 中trung 。 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 相tương/tướng 。 如như 光quang 影ảnh 不bất 同đồng 處xứ 。
復phục 次thứ 。
若nhược 法pháp 是thị 無vô 者giả 。 是thị 即tức 無vô 有hữu 滅diệt 。
譬thí 如như 第đệ 二nhị 頭đầu 。 無vô 故cố 不bất 可khả 斷đoạn 。
法pháp 若nhược 無vô 者giả 則tắc 無vô 滅diệt 相tương/tướng 。 如như 第đệ 二nhị 頭đầu 第đệ 三tam 手thủ 無vô 故cố 不bất 可khả 斷đoạn 。
復phục 次thứ 。
法pháp 不bất 自tự 相tương/tướng 滅diệt 。 他tha 相tương/tướng 亦diệc 不bất 滅diệt 。
如như 自tự 相tương/tướng 不bất 生sanh 。 他tha 相tương/tướng 亦diệc 不bất 生sanh 。
如như 先tiên 說thuyết 生sanh 相tương/tướng 。 生sanh 不bất 自tự 生sanh 。 亦diệc 不bất 從tùng 他tha 生sanh 。 若nhược 以dĩ 自tự 體thể 生sanh 。 是thị 則tắc 不bất 然nhiên 。 一nhất 切thiết 物vật 皆giai 。 從tùng 眾chúng 緣duyên 生sanh 。 如như 指chỉ 端đoan 不bất 能năng 自tự 觸xúc 。 如như 是thị 生sanh 不bất 能năng 自tự 生sanh 。 從tùng 他tha 生sanh 亦diệc 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 生sanh 未vị 有hữu 故cố 。 不bất 應ưng 從tùng 他tha 生sanh 。 是thị 生sanh 無vô 故cố 無vô 自tự 體thể 。 自tự 體thể 無vô 故cố 他tha 亦diệc 無vô 。 是thị 故cố 從tùng 他tha 生sanh 亦diệc 不bất 然nhiên 。 滅diệt 法Pháp 亦diệc 如như 是thị 。 不bất 自tự 相tương/tướng 滅diệt 不bất 他tha 相tương/tướng 滅diệt 。
復phục 次thứ 。
生sanh 住trụ 滅diệt 不bất 成thành 。 故cố 無vô 有hữu 有hữu 為vi 。
有hữu 為vi 法pháp 無vô 故cố 。 何hà 得đắc 有hữu 無vô 為vi 。
汝nhữ 先tiên 說thuyết 有hữu 生sanh 住trụ 滅diệt 相tướng 。 故cố 有hữu 有hữu 為vi 。 以dĩ 有hữu 有hữu 為vi 故cố 有hữu 無vô 為vi 。 今kim 以dĩ 理lý 推thôi 求cầu 。 三tam 相tướng 不bất 可khả 得đắc 。 云vân 何hà 得đắc 有hữu 有hữu 為vi 。 如như 先tiên 說thuyết 。 無vô 有hữu 無vô 相tướng 法pháp 。 有hữu 為vi 法pháp 無vô 故cố 。 何hà 得đắc 有hữu 無vô 為vi 。 無vô 為vi 相tương/tướng 名danh 不bất 生sanh 不bất 住trụ 不bất 滅diệt 。 止chỉ 有hữu 為vi 相tương/tướng 故cố 名danh 無vô 為vi 相tương/tướng 。 無vô 為vi 自tự 無vô 別biệt 相tướng 。 因nhân 是thị 三tam 相tương/tướng 。 有hữu 無vô 為vi 相tướng 。 如như 火hỏa 為vi 熱nhiệt 相tương/tướng 地địa 為vi 堅kiên 相tương/tướng 水thủy 為vi 冷lãnh 相tương/tướng 。 無vô 為vi 則tắc 不bất 然nhiên 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 是thị 生sanh 住trụ 滅diệt 畢tất 竟cánh 無vô 者giả 。 云vân 何hà 論luận 中trung 得đắc 說thuyết 名danh 字tự 。
答đáp 曰viết 。
如như 幻huyễn 亦diệc 如như 夢mộng 。 如như 乾càn 闥thát 婆bà 城thành 。
所sở 說thuyết 生sanh 住trụ 滅diệt 。 其kỳ 相tướng 亦diệc 如như 是thị 。
生sanh 住trụ 滅diệt 相tướng 。 無vô 有hữu 決quyết 定định 。 凡phàm 人nhân 貪tham 著trước 謂vị 有hữu 決quyết 定định 。 諸chư 賢hiền 聖thánh 憐lân 愍mẫn 欲dục 止chỉ 其kỳ 顛điên 倒đảo 。 還hoàn 以dĩ 其kỳ 所sở 著trước 名danh 字tự 為vi 說thuyết 。 語ngữ 言ngôn 雖tuy 同đồng 其kỳ 心tâm 則tắc 異dị 。 如như 是thị 說thuyết 生sanh 住trụ 滅diệt 相tướng 。 不bất 應ưng 有hữu 難nạn/nan 。 如như 幻huyễn 化hóa 所sở 作tác 。 不bất 應ưng 責trách 其kỳ 所sở 由do 。 不bất 應ưng 於ư 中trung 有hữu 憂ưu 喜hỷ 想tưởng 。 但đãn 應ưng 眼nhãn 見kiến 而nhi 已dĩ 。 如như 夢mộng 中trung 所sở 見kiến 。 不bất 應ưng 求cầu 實thật 。 如như 乾càn 闥thát 婆bà 城thành 。 日nhật 出xuất 時thời 現hiện 。 而nhi 無vô 有hữu 實thật 。 但đãn 假giả 為vi 名danh 字tự 。 不bất 久cửu 則tắc 滅diệt 。 生sanh 住trụ 滅diệt 亦diệc 如như 是thị 。 凡phàm 夫phu 分phân 別biệt 為vi 有hữu 。 智trí 者giả 推thôi 求cầu 。 則tắc 不bất 可khả 得đắc 。
中Trung 論Luận 觀Quán 作Tác 作Tác 者Giả 品Phẩm 第đệ 八bát (# 十thập 二nhị 偈kệ )#
☸ Phẩm :
問vấn 曰viết 。 現hiện 有hữu 作tác 有hữu 作tác 者giả 有hữu 所sở 用dụng 作tác 法pháp 。 三tam 事sự 和hòa 合hợp 。 故cố 有hữu 果quả 報báo 。 是thị 故cố 應ưng 有hữu 作tác 者giả 作tác 業nghiệp 。
答đáp 曰viết 。
上thượng 來lai 品phẩm 品phẩm 中trung 。 破phá 一nhất 切thiết 法pháp 皆giai 無vô 有hữu 餘dư 。 如như 破phá 三tam 相tương/tướng 。 三tam 相tương/tướng 無vô 故cố 。 無vô 有hữu 有hữu 為vi 。 有hữu 為vi 無vô 故cố 無vô 無vô 為vi 。 有hữu 為vi 無vô 為vi 無vô 故cố 。 一nhất 切thiết 法pháp 盡tận 。 無vô 作tác 作tác 者giả 。 若nhược 是thị 有hữu 為vi 。 有hữu 為vi 中trung 已dĩ 破phá 。 若nhược 是thị 無vô 為vi 。 無vô 為vi 中trung 已dĩ 破phá 。 不bất 應ưng 復phục 問vấn 汝nhữ 著trước 心tâm 深thâm 故cố 。 而nhi 復phục 更cánh 問vấn 。 今kim 當đương 復phục 答đáp 。
決quyết 定định 有hữu 作tác 者giả 。 不bất 作tác 決quyết 定định 業nghiệp 。
決quyết 定định 無vô 作tác 者giả 。 不bất 作tác 無vô 定định 業nghiệp 。
若nhược 先tiên 定định 有hữu 作tác 者giả 定định 有hữu 作tác 業nghiệp 。 則tắc 不bất 應ưng 作tác 。 若nhược 先tiên 定định 無vô 作tác 者giả 定định 無vô 作tác 業nghiệp 。 亦diệc 不bất 應ưng 作tác 。
何hà 以dĩ 故cố 。
決quyết 定định 業nghiệp 無vô 作tác 。 是thị 業nghiệp 無vô 作tác 者giả 。
定định 作tác 者giả 無vô 作tác 。 作tác 者giả 亦diệc 無vô 業nghiệp 。
若nhược 先tiên 決quyết 定định 有hữu 作tác 業nghiệp 。 不bất 應ưng 更cánh 有hữu 作tác 者giả 。 又hựu 離ly 作tác 者giả 應ưng 有hữu 作tác 業nghiệp 。 但đãn 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 若nhược 先tiên 決quyết 定định 有hữu 作tác 者giả 。 不bất 應ưng 更cánh 有hữu 作tác 業nghiệp 。 又hựu 離ly 作tác 業nghiệp 應ưng 有hữu 作tác 者giả 。 但đãn 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 是thị 故cố 決quyết 定định 作tác 者giả 決quyết 定định 作tác 業nghiệp 。 不bất 應ưng 有hữu 作tác 。 不bất 決quyết 定định 作tác 者giả 不bất 決quyết 定định 作tác 業nghiệp 。 亦diệc 不bất 應ưng 有hữu 作tác 。
何hà 以dĩ 故cố 。 本bổn 來lai 無vô 故cố 。 有hữu 作tác 者giả 有hữu 作tác 業nghiệp 。 尚thượng 不bất 能năng 作tác 。 何hà 況huống 無vô 作tác 者giả 無vô 作tác 業nghiệp 。
復phục 次thứ 。
若nhược 定định 有hữu 作tác 者giả 。 亦diệc 定định 有hữu 作tác 業nghiệp 。
作tác 者giả 及cập 作tác 業nghiệp 。 即tức 墮đọa 於ư 無vô 因nhân 。
若nhược 先tiên 定định 有hữu 作tác 者giả 定định 有hữu 作tác 業nghiệp 。 汝nhữ 謂vị 作tác 者giả 有hữu 作tác 。 即tức 為vi 無vô 因nhân 離ly 作tác 業nghiệp 有hữu 作tác 者giả 。 離ly 作tác 者giả 有hữu 作tác 業nghiệp 。 則tắc 不bất 從tùng 因nhân 緣duyên 有hữu 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 不bất 從tùng 因nhân 緣duyên 。 有hữu 作tác 者giả 有hữu 作tác 業nghiệp 。 有hữu 何hà 咎cữu 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 墮đọa 於ư 無vô 因nhân 。 則tắc 無vô 因nhân 無vô 果quả 。
無vô 作tác 無vô 作tác 者giả 。 無vô 所sở 用dụng 作tác 法pháp 。
若nhược 無vô 作tác 等đẳng 法pháp 。 則tắc 無vô 有hữu 罪tội 福phước 。
罪tội 福phước 等đẳng 無vô 故cố 。 罪tội 福phước 報báo 亦diệc 無vô 。
若nhược 無vô 罪tội 福phước 報báo 。 亦diệc 無vô 有hữu 涅Niết 槃Bàn 。
諸chư 可khả 有hữu 所sở 作tác 。 皆giai 空không 無vô 有hữu 果quả 。
若nhược 墮đọa 於ư 無vô 因nhân 。 一nhất 切thiết 法pháp 則tắc 。 無vô 因nhân 無vô 果quả 。 能năng 生sanh 法pháp 名danh 為vi 因nhân 。 所sở 生sanh 法pháp 名danh 為vi 果quả 。 是thị 二nhị 即tức 無vô 。 是thị 二nhị 無vô 故cố 無vô 作tác 無vô 作tác 者giả 。 亦diệc 無vô 所sở 用dụng 作tác 法pháp 。 亦diệc 無vô 罪tội 福phước 。 罪tội 福phước 無vô 故cố 亦diệc 無vô 罪tội 福phước 。 果quả 報báo 及cập 涅Niết 槃Bàn 道Đạo 。 是thị 故cố 不bất 得đắc 。 從tùng 無vô 因nhân 生sanh 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 作tác 者giả 不bất 定định 。 而nhi 作tác 不bất 定định 業nghiệp 有hữu 何hà 咎cữu 。
答đáp 曰viết 。
一nhất 事sự 無vô 尚thượng 不bất 能năng 起khởi 作tác 業nghiệp 。 何hà 況huống 二nhị 事sự 都đô 無vô 。 譬thí 如như 化hóa 人nhân 。 以dĩ 虛hư 空không 為vi 舍xá 。 但đãn 有hữu 言ngôn 說thuyết 。 而nhi 無vô 作tác 者giả 作tác 業nghiệp 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 無vô 作tác 者giả 無vô 作tác 業nghiệp 。 不bất 能năng 有hữu 所sở 作tác 。 今kim 有hữu 作tác 者giả 有hữu 作tác 業nghiệp 應ưng 有hữu 作tác 。
答đáp 曰viết 。
作tác 者giả 定định 不bất 定định 。 不bất 能năng 作tác 二nhị 業nghiệp 。
有hữu 無vô 相tướng 違vi 故cố 。 一nhất 處xứ 則tắc 無vô 二nhị 。
作tác 者giả 定định 不bất 定định 。 不bất 能năng 作tác 定định 不bất 定định 業nghiệp 。
何hà 以dĩ 故cố 。 有hữu 無vô 相tướng 違vi 故cố 。 一nhất 處xứ 不bất 應ưng 有hữu 二nhị 。 有hữu 是thị 決quyết 定định 。 無vô 是thị 不bất 決quyết 定định 。 一nhất 人nhân 一nhất 事sự 云vân 何hà 有hữu 有hữu 無vô 。
復phục 次thứ 。
有hữu 不bất 能năng 作tác 無vô 。 無vô 不bất 能năng 作tác 有hữu 。
若nhược 有hữu 作tác 作tác 者giả 。 其kỳ 過quá 如như 先tiên 說thuyết 。
若nhược 有hữu 作tác 者giả 而nhi 無vô 業nghiệp 。 何hà 能năng 有hữu 所sở 作tác 。 若nhược 無vô 作tác 者giả 而nhi 有hữu 業nghiệp 。 亦diệc 不bất 能năng 有hữu 所sở 作tác 。
何hà 以dĩ 故cố 。 如như 先tiên 說thuyết 。 有hữu 中trung 若nhược 先tiên 有hữu 業nghiệp 。 作tác 者giả 復phục 何hà 所sở 作tác 。 若nhược 先tiên 無vô 業nghiệp 云vân 何hà 可khả 得đắc 作tác 。 如như 是thị 則tắc 破phá 罪tội 福phước 等đẳng 。 因nhân 緣duyên 果quả 報báo 。 是thị 故cố 偈kệ 中trung 說thuyết 。 有hữu 不bất 能năng 作tác 無vô 無vô 不bất 能năng 作tác 有hữu 。 若nhược 有hữu 作tác 作tác 者giả 。 其kỳ 過quá 如như 先tiên 說thuyết 。
復phục 次thứ 。
作tác 者giả 不bất 作tác 定định 。 亦diệc 不bất 作tác 不bất 定định 。
及cập 定định 不bất 定định 業nghiệp 。 其kỳ 過quá 如như 先tiên 說thuyết 。
定định 業nghiệp 已dĩ 破phá 。 不bất 定định 業nghiệp 亦diệc 破phá 。 定định 不bất 定định 業nghiệp 亦diệc 破phá 。 今kim 欲dục 一nhất 時thời 總tổng 破phá 。 故cố 說thuyết 是thị 偈kệ 。 是thị 故cố 作tác 者giả 不bất 能năng 作tác 三tam 種chủng 業nghiệp 。 今kim 三tam 種chủng 作tác 者giả 。 亦diệc 不bất 能năng 作tác 業nghiệp 。
何hà 以dĩ 故cố 。
作tác 者giả 定định 不bất 定định 。 亦diệc 定định 亦diệc 不bất 定định 。
不bất 能năng 作tác 於ư 業nghiệp 。 其kỳ 過quá 如như 先tiên 說thuyết 。
作tác 者giả 定định 不bất 定định 。 亦diệc 定định 亦diệc 不bất 定định 。 不bất 能năng 作tác 於ư 業nghiệp 。
何hà 以dĩ 故cố 。 如như 先tiên 三tam 種chủng 過quá 因nhân 緣duyên 。 此thử 中trung 應ưng 廣quảng 說thuyết 。 如như 是thị 一nhất 切thiết 。 處xử 求cầu 作tác 者giả 作tác 業nghiệp 。 皆giai 不bất 可khả 得đắc 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 言ngôn 無vô 作tác 無vô 作tác 者giả 。 則tắc 復phục 墮đọa 無vô 因nhân 。
答đáp 曰viết 。
是thị 業nghiệp 從tùng 眾chúng 緣duyên 生sanh 。 假giả 名danh 為vi 有hữu 。 無vô 有hữu 決quyết 定định 。 不bất 如như 汝nhữ 所sở 說thuyết 。
何hà 以dĩ 故cố 。
因nhân 業nghiệp 有hữu 作tác 者giả 。 因nhân 作tác 者giả 有hữu 業nghiệp 。
成thành 業nghiệp 義nghĩa 如như 是thị 。 更cánh 無vô 有hữu 餘dư 事sự 。
業nghiệp 先tiên 無vô 決quyết 定định 。 因nhân 人nhân 起khởi 業nghiệp 。 因nhân 業nghiệp 有hữu 作tác 者giả 。 作tác 者giả 亦diệc 無vô 決quyết 定định 。 因nhân 有hữu 作tác 業nghiệp 名danh 為vi 作tác 者giả 。 二nhị 事sự 和hòa 合hợp 故cố 得đắc 成thành 作tác 作tác 者giả 。 若nhược 從tùng 和hòa 合hợp 生sanh 則tắc 無vô 自tự 性tánh 。 無vô 自tự 性tánh 故cố 空không 。 空không 則tắc 無vô 所sở 生sanh 。 但đãn 隨tùy 凡phàm 夫phu 憶ức 想tưởng 分phân 別biệt 故cố 。 說thuyết 有hữu 作tác 業nghiệp 有hữu 作tác 者giả 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 無vô 作tác 業nghiệp 無vô 作tác 者giả 。
復phục 次thứ 。
如như 破phá 作tác 作tác 者giả 。 受thọ 受thọ 者giả 亦diệc 爾nhĩ 。
及cập 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 亦diệc 應ưng 如như 是thị 破phá 。
如như 作tác 作tác 者giả 。 不bất 得đắc 相tương 離ly 。 不bất 相tương 離ly 故cố 不bất 決quyết 定định 。 無vô 決quyết 定định 故cố 無vô 自tự 性tánh 。 受thọ 受thọ 者giả 亦diệc 如như 是thị 。 受thọ 名danh 五ngũ 陰ấm 身thân 。 受thọ 者giả 是thị 人nhân 。 如như 是thị 離ly 人nhân 無vô 五ngũ 陰ấm 。 離ly 五ngũ 陰ấm 無vô 人nhân 。 但đãn 從tùng 眾chúng 緣duyên 生sanh 。 如như 受thọ 受thọ 者giả 。 餘dư 一nhất 切thiết 法pháp 。 亦diệc 應ưng 如như 是thị 破phá 。
中trung 論luận 觀quán 本bổn 住trụ 品phẩm 第đệ 九cửu (# 十thập 二nhị 偈kệ )# 。
問vấn 曰viết 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。
眼nhãn 耳nhĩ 等đẳng 諸chư 根căn 。 苦khổ 樂lạc 等đẳng 諸chư 法pháp 。
誰thùy 有hữu 如như 是thị 事sự 。 是thị 則tắc 名danh 本bổn 住trụ 。
若nhược 無vô 有hữu 本bổn 住trụ 。 誰thùy 有hữu 眼nhãn 等đẳng 法pháp 。
以dĩ 是thị 故cố 當đương 知tri 。 先tiên 已dĩ 有hữu 本bổn 住trụ 。
眼nhãn 耳nhĩ 鼻tị 舌thiệt 身thân 。 命mạng 等đẳng 諸chư 根căn 。 名danh 為vi 眼nhãn 耳nhĩ 等đẳng 根căn 。 苦khổ 受thọ 樂lạc 受thọ 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 受thọ 。 想tưởng 思tư 憶ức 念niệm 等đẳng 。 心tâm 心tâm 數số 法pháp 。 名danh 為vi 苦khổ 樂lạc 等đẳng 法pháp 。 有hữu 論luận 師sư 言ngôn 。 先tiên 未vị 有hữu 眼nhãn 等đẳng 法pháp 。 應ưng 有hữu 本bổn 住trụ 。 因nhân 是thị 本bổn 住trụ 。 眼nhãn 等đẳng 諸chư 根căn 得đắc 增tăng 長trưởng 。 若nhược 無vô 本bổn 住trụ 。 身thân 及cập 眼nhãn 等đẳng 諸chư 根căn 。 為vi 因nhân 何hà 生sanh 。 而nhi 得đắc 增tăng 長trưởng 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 離ly 眼nhãn 等đẳng 根căn 。 及cập 苦khổ 樂lạc 等đẳng 法pháp 。
先tiên 有hữu 本bổn 住trụ 者giả 。 以dĩ 何hà 而nhi 可khả 知tri 。
若nhược 離ly 眼nhãn 耳nhĩ 等đẳng 根căn 。 苦khổ 樂lạc 等đẳng 法pháp 。 先tiên 有hữu 本bổn 住trụ 者giả 。 以dĩ 何hà 可khả 說thuyết 以dĩ 何hà 可khả 知tri 。 如như 外ngoại 法pháp 瓶bình 衣y 等đẳng 。 以dĩ 眼nhãn 等đẳng 根căn 得đắc 知tri 。 內nội 法pháp 以dĩ 苦khổ 樂lạc 等đẳng 根căn 得đắc 知tri 。 如như 經Kinh 中trung 說thuyết 。 可khả 壞hoại 是thị 色sắc 相tướng 。 能năng 受thọ 是thị 受thọ 相tương/tướng 。 能năng 識thức 是thị 識thức 相tương/tướng 。 汝nhữ 說thuyết 離ly 眼nhãn 耳nhĩ 苦khổ 樂lạc 等đẳng 先tiên 有hữu 本bổn 住trụ 者giả 。 以dĩ 何hà 可khả 知tri 說thuyết 有hữu 是thị 法pháp 。 問vấn 曰viết 。 有hữu 論luận 師sư 言ngôn 。 出xuất 入nhập 息tức 視thị 眴thuấn/huyễn 壽thọ 命mạng 思tư 惟duy 苦khổ 樂lạc 。 憎tăng 愛ái 動động 發phát 等đẳng 是thị 神thần 相tương/tướng 。 若nhược 無vô 有hữu 神thần 。 云vân 何hà 有hữu 出xuất 入nhập 息tức 等đẳng 相tương/tướng 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 離ly 眼nhãn 耳nhĩ 等đẳng 根căn 。 苦khổ 樂lạc 等đẳng 法pháp 。 先tiên 有hữu 本bổn 住trụ 。
答đáp 曰viết 。
是thị 神thần 若nhược 有hữu 。 應ưng 在tại 身thân 內nội 如như 壁bích 中trung 有hữu 柱trụ 。 若nhược 在tại 身thân 外ngoại 。 如như 人nhân 被bị 鎧khải 。 若nhược 在tại 身thân 內nội 。 身thân 則tắc 不bất 可khả 壞hoại 。 神thần 常thường 在tại 內nội 故cố 是thị 故cố 言ngôn 神thần 在tại 身thân 內nội 。 但đãn 有hữu 言ngôn 說thuyết 。 虛hư 妄vọng 無vô 實thật 。 若nhược 在tại 身thân 外ngoại 覆phú 身thân 如như 鎧khải 者giả 。 身thân 應ưng 不bất 可khả 見kiến 。 神thần 細tế 密mật 覆phú 故cố 。 亦diệc 應ưng 不bất 可khả 壞hoại 而nhi 今kim 實thật 見kiến 身thân 壞hoại 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 離ly 苦khổ 樂lạc 等đẳng 先tiên 無vô 餘dư 法pháp 。 若nhược 謂vị 斷đoạn 臂tý 時thời 神thần 縮súc 在tại 內nội 不bất 可khả 斷đoạn 者giả 。 斷đoạn 頭đầu 時thời 亦diệc 應ưng 縮súc 在tại 內nội 不bất 應ưng 死tử 。 而nhi 實thật 有hữu 死tử 。 是thị 故cố 知tri 離ly 苦khổ 樂lạc 等đẳng 先tiên 有hữu 神thần 者giả 。 但đãn 有hữu 言ngôn 說thuyết 。 虛hư 妄vọng 無vô 實thật 。
復phục 次thứ 若nhược 言ngôn 身thân 大đại 則tắc 神thần 大đại 。 身thân 小tiểu 則tắc 神thần 小tiểu 。 如như 燈đăng 大đại 則tắc 明minh 大đại 燈đăng 小tiểu 則tắc 明minh 小tiểu 者giả 。 如như 是thị 神thần 則tắc 隨tùy 身thân 不bất 應ưng 常thường 。 若nhược 隨tùy 身thân 者giả 。 身thân 無vô 則tắc 神thần 無vô 。 如như 燈đăng 滅diệt 則tắc 明minh 滅diệt 。 若nhược 神thần 無vô 常thường 。 則tắc 與dữ 眼nhãn 耳nhĩ 苦khổ 樂lạc 等đẳng 同đồng 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 離ly 眼nhãn 耳nhĩ 等đẳng 先tiên 無vô 別biệt 神thần 。
復phục 次thứ 如như 風phong 狂cuồng 病bệnh 人nhân 。 不bất 得đắc 自tự 在tại 。 不bất 應ưng 作tác 而nhi 作tác 。 若nhược 有hữu 神thần 是thị 諸chư 作tác 主chủ 者giả 。 云vân 何hà 言ngôn 不bất 得đắc 自tự 在tại 。 若nhược 風phong 狂cuồng 病bệnh 不bất 惱não 神thần 者giả 應ưng 離ly 神thần 別biệt 有hữu 所sở 作tác 。 如như 是thị 種chủng 種chủng 。 推thôi 求cầu 離ly 眼nhãn 耳nhĩ 等đẳng 根căn 。 苦khổ 樂lạc 等đẳng 法pháp 。 先tiên 無vô 本bổn 住trụ 。 若nhược 必tất 謂vị 離ly 眼nhãn 耳nhĩ 等đẳng 根căn 苦khổ 樂lạc 等đẳng 法pháp 。 有hữu 本bổn 住trụ 者giả 。 無vô 有hữu 是thị 事sự 。
何hà 以dĩ 故cố 。
若nhược 離ly 眼nhãn 耳nhĩ 等đẳng 。 而nhi 有hữu 本bổn 住trụ 者giả 。
亦diệc 應ưng 離ly 本bổn 住trụ 。 而nhi 有hữu 眼nhãn 耳nhĩ 等đẳng 。
若nhược 本bổn 住trụ 離ly 眼nhãn 耳nhĩ 等đẳng 根căn 苦khổ 樂lạc 等đẳng 法pháp 先tiên 有hữu 者giả 。 今kim 眼nhãn 耳nhĩ 等đẳng 根căn 。 苦khổ 樂lạc 等đẳng 法pháp 。 亦diệc 應ưng 離ly 本bổn 住trụ 而nhi 有hữu 。 問vấn 曰viết 。 二nhị 事sự 相tướng 離ly 可khả 爾nhĩ 但đãn 使sử 有hữu 本bổn 住trụ 。
答đáp 曰viết 。
以dĩ 法pháp 知tri 有hữu 人nhân 。 以dĩ 人nhân 知tri 有hữu 法pháp 。
離ly 法pháp 何hà 有hữu 人nhân 。 離ly 人nhân 何hà 有hữu 法pháp 。
法pháp 者giả 眼nhãn 耳nhĩ 苦khổ 樂lạc 等đẳng 。 人nhân 者giả 是thị 本bổn 住trụ 。 汝nhữ 謂vị 以dĩ 有hữu 法pháp 故cố 知tri 有hữu 人nhân 。 以dĩ 有hữu 人nhân 故cố 知tri 有hữu 法pháp 。 今kim 離ly 眼nhãn 耳nhĩ 等đẳng 法pháp 何hà 有hữu 人nhân 。 離ly 人nhân 何hà 有hữu 眼nhãn 耳nhĩ 等đẳng 法pháp 。
復phục 次thứ 。
一nhất 切thiết 眼nhãn 等đẳng 根căn 。 實thật 無vô 有hữu 本bổn 住trụ 。
眼nhãn 耳nhĩ 等đẳng 諸chư 根căn 。 異dị 相tướng 而nhi 分phân 別biệt 。
眼nhãn 耳nhĩ 等đẳng 諸chư 根căn 苦khổ 樂lạc 等đẳng 諸chư 法pháp 。 實thật 無vô 有hữu 本bổn 住trụ 。 因nhân 眼nhãn 緣duyên 色sắc 生sanh 眼nhãn 識thức 。 以dĩ 和hòa 合hợp 因nhân 緣duyên 。 知tri 有hữu 眼nhãn 耳nhĩ 等đẳng 諸chư 根căn 。 不bất 以dĩ 本bổn 住trụ 故cố 知tri 。 是thị 故cố 偈kệ 中trung 說thuyết 一nhất 切thiết 眼nhãn 等đẳng 根căn 實thật 無vô 有hữu 本bổn 住trụ 。 眼nhãn 耳nhĩ 等đẳng 諸chư 根căn 各các 。 自tự 能năng 分phân 別biệt 。 問vấn 曰viết 。
若nhược 眼nhãn 等đẳng 諸chư 根căn 。 無vô 有hữu 本bổn 住trụ 者giả 。
眼nhãn 等đẳng 一nhất 一nhất 根căn 。 云vân 何hà 能năng 知tri 塵trần 。
若nhược 一nhất 切thiết 眼nhãn 耳nhĩ 等đẳng 諸chư 根căn 。 苦khổ 樂lạc 等đẳng 諸chư 法pháp 。 無vô 本bổn 住trụ 者giả 。 今kim 一nhất 一nhất 根căn 。 云vân 何hà 能năng 知tri 塵trần 。 眼nhãn 耳nhĩ 等đẳng 諸chư 根căn 無vô 思tư 惟duy 。 不bất 應ưng 有hữu 知tri 。 而nhi 實thật 知tri 塵trần 。 當đương 知tri 離ly 眼nhãn 耳nhĩ 等đẳng 諸chư 根căn 。 更cánh 有hữu 能năng 知tri 塵trần 者giả 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 爾nhĩ 者giả 。 為vi 一nhất 一nhất 根căn 中trung 各các 有hữu 知tri 者giả 。 為vi 一nhất 知tri 者giả 在tại 諸chư 根căn 中trung 。 二nhị 俱câu 有hữu 過quá 。
何hà 以dĩ 故cố 。
見kiến 者giả 即tức 聞văn 者giả 。 聞văn 者giả 即tức 受thọ 者giả 。
如như 是thị 等đẳng 諸chư 根căn 。 則tắc 應ưng 有hữu 本bổn 住trụ 。
若nhược 見kiến 者giả 即tức 是thị 聞văn 者giả 。 聞văn 者giả 即tức 是thị 受thọ 者giả 。 則tắc 是thị 一nhất 神thần 。 如như 是thị 眼nhãn 等đẳng 諸chư 根căn 。 應ưng 先tiên 有hữu 本bổn 住trụ 。 色sắc 聲thanh 香hương 等đẳng 無vô 有hữu 定định 知tri 者giả 。 或hoặc 可khả 以dĩ 眼nhãn 聞văn 聲thanh 。 如như 人nhân 有hữu 六lục 向hướng 隨tùy 意ý 見kiến 聞văn 。 若nhược 聞văn 者giả 見kiến 者giả 是thị 一nhất 。 於ư 眼nhãn 等đẳng 根căn 隨tùy 意ý 見kiến 聞văn 。 但đãn 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。
若nhược 見kiến 聞văn 各các 異dị 。 受thọ 者giả 亦diệc 各các 異dị 。
見kiến 時thời 亦diệc 應ưng 聞văn 。 如như 是thị 則tắc 神thần 多đa 。
若nhược 見kiến 者giả 聞văn 者giả 受thọ 者giả 各các 異dị 。 則tắc 見kiến 時thời 亦diệc 應ưng 聞văn 。
何hà 以dĩ 故cố 。 離ly 見kiến 者giả 有hữu 聞văn 者giả 故cố 。 如như 是thị 鼻tị 舌thiệt 身thân 中trung 。 神thần 應ưng 一nhất 時thời 行hành 。 若nhược 爾nhĩ 者giả 。 人nhân 一nhất 而nhi 神thần 多đa 。 以dĩ 一nhất 切thiết 根căn 一nhất 時thời 知tri 諸chư 塵trần 。 而nhi 實thật 不bất 爾nhĩ 。 是thị 故cố 見kiến 者giả 聞văn 者giả 受thọ 者giả 。 不bất 應ưng 俱câu 用dụng 。
復phục 次thứ 。
眼nhãn 耳nhĩ 等đẳng 諸chư 根căn 。 苦khổ 樂lạc 等đẳng 諸chư 法pháp 。
所sở 從tùng 生sanh 諸chư 大đại 。 彼bỉ 大đại 亦diệc 無vô 神thần 。
若nhược 人nhân 言ngôn 離ly 眼nhãn 耳nhĩ 等đẳng 諸chư 根căn 苦khổ 樂lạc 等đẳng 諸chư 法pháp 別biệt 有hữu 本bổn 住trụ 。 是thị 事sự 已dĩ 破phá 。 今kim 於ư 眼nhãn 耳nhĩ 等đẳng 所sở 因nhân 四tứ 大đại 。 是thị 四tứ 大đại 中trung 亦diệc 無vô 本bổn 住trụ 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 眼nhãn 耳nhĩ 等đẳng 諸chư 根căn 。 苦khổ 樂lạc 等đẳng 諸chư 法pháp 。 無vô 有hữu 本bổn 住trụ 可khả 爾nhĩ 。 眼nhãn 耳nhĩ 等đẳng 諸chư 根căn 。 苦khổ 樂lạc 等đẳng 諸chư 法pháp 應ưng 有hữu 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 眼nhãn 耳nhĩ 等đẳng 根căn 。 苦khổ 樂lạc 等đẳng 諸chư 法pháp 。
無vô 有hữu 本bổn 住trụ 者giả 。 眼nhãn 等đẳng 亦diệc 應ưng 無vô 。
若nhược 眼nhãn 耳nhĩ 苦khổ 樂lạc 等đẳng 諸chư 法pháp 。 無vô 有hữu 本bổn 住trụ 者giả 。 誰thùy 有hữu 此thử 眼nhãn 耳nhĩ 等đẳng 。 何hà 緣duyên 而nhi 有hữu 。 是thị 故cố 眼nhãn 耳nhĩ 等đẳng 亦diệc 無vô 。
復phục 次thứ 。
眼nhãn 等đẳng 無vô 本bổn 住trụ 。 今kim 後hậu 亦diệc 復phục 無vô 。
以dĩ 三tam 世thế 無vô 故cố 。 無vô 有hữu 無vô 分phân 別biệt 。
思tư 惟duy 推thôi 求cầu 本bổn 住trụ 。 於ư 眼nhãn 等đẳng 先tiên 無vô 。 今kim 後hậu 亦diệc 無vô 。 若nhược 三tam 世thế 無vô 。 即tức 是thị 無vô 生sanh 寂tịch 滅diệt 不bất 應ưng 有hữu 難nạn/nan 。 若nhược 無vô 本bổn 住trụ 。 云vân 何hà 有hữu 眼nhãn 等đẳng 。 如như 是thị 問vấn 答đáp 。 戲hí 論luận 則tắc 滅diệt 。 戲hí 論luận 滅diệt 故cố 。 諸chư 法pháp 則tắc 空không 。
中Trung 論Luận 觀Quán 燃Nhiên 可Khả 燃Nhiên 品Phẩm 第đệ 十thập (# 十thập 六lục 偈kệ )#
☸ Phẩm :
問vấn 曰viết 應ưng 有hữu 受thọ 受thọ 者giả 。 如như 燃nhiên 可khả 燃nhiên 。 燃nhiên 是thị 受thọ 者giả 。 可khả 燃nhiên 是thị 受thọ 。 所sở 謂vị 五ngũ 陰ấm 。
答đáp 曰viết 。
是thị 事sự 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 燃nhiên 可khả 燃nhiên 俱câu 不bất 成thành 故cố 。 燃nhiên 可khả 燃nhiên 。 若nhược 以dĩ 一nhất 法pháp 成thành 。 若nhược 以dĩ 二nhị 法pháp 成thành 。 二nhị 俱câu 不bất 成thành 。 問vấn 曰viết 。 且thả 置trí 一nhất 異dị 法pháp 。 若nhược 言ngôn 無vô 燃nhiên 可khả 燃nhiên 。 今kim 云vân 何hà 以dĩ 一nhất 異dị 相tướng 破phá 。 如như 兔thố 角giác 龜quy 毛mao 無vô 故cố 不bất 可khả 破phá 。 世thế 間gian 眼nhãn 見kiến 實thật 有hữu 事sự 而nhi 後hậu 可khả 思tư 惟duy 。 如như 有hữu 金kim 然nhiên 後hậu 可khả 燒thiêu 可khả 鍛đoán 。 若nhược 無vô 燃nhiên 可khả 燃nhiên 。 不bất 應ưng 以dĩ 一nhất 異dị 法pháp 思tư 惟duy 。 若nhược 汝nhữ 許hứa 有hữu 一nhất 異dị 法pháp 。 當đương 知tri 有hữu 燃nhiên 可khả 燃nhiên 。 若nhược 許hứa 有hữu 者giả 則tắc 為vi 已dĩ 有hữu 。
答đáp 曰viết 。
隨tùy 世thế 俗tục 法pháp 言ngôn 說thuyết 。 不bất 應ưng 有hữu 過quá 。 燃nhiên 可khả 燃nhiên 若nhược 說thuyết 一nhất 若nhược 說thuyết 異dị 。 不bất 名danh 為vi 受thọ 。 若nhược 離ly 世thế 俗tục 言ngôn 說thuyết 。 則tắc 無vô 所sở 論luận 。 若nhược 不bất 說thuyết 燃nhiên 可khả 燃nhiên 。 云vân 何hà 能năng 有hữu 所sở 破phá 。 若nhược 無vô 所sở 說thuyết 。 則tắc 義nghĩa 不bất 可khả 明minh 。 如như 有hữu 論luận 者giả 。 破phá 破phá 有hữu 無vô 。 必tất 應ưng 言ngôn 有hữu 無vô 。 不bất 以dĩ 稱xưng 有hữu 無vô 故cố 而nhi 受thọ 有hữu 無vô 。 是thị 以dĩ 隨tùy 世thế 間gian 言ngôn 說thuyết 故cố 無vô 咎cữu 。 若nhược 口khẩu 有hữu 言ngôn 便tiện 是thị 受thọ 者giả 。 汝nhữ 言ngôn 破phá 即tức 為vi 自tự 破phá 。 燃nhiên 可khả 燃nhiên 亦diệc 如như 是thị 。 雖tuy 有hữu 言ngôn 說thuyết 。 亦diệc 復phục 不bất 受thọ 。 是thị 故cố 以dĩ 一nhất 異dị 法pháp 。 思tư 惟duy 燃nhiên 可khả 燃nhiên 。 二nhị 俱câu 不bất 成thành 。
何hà 以dĩ 故cố 。
若nhược 燃nhiên 是thị 可khả 燃nhiên 。 作tác 作tác 者giả 則tắc 一nhất 。
若nhược 燃nhiên 異dị 可khả 燃nhiên 。 離ly 可khả 燃nhiên 有hữu 燃nhiên 。
燃nhiên 是thị 火hỏa 。 可khả 燃nhiên 是thị 薪tân 。 作tác 者giả 是thị 人nhân 。 作tác 是thị 業nghiệp 。 若nhược 燃nhiên 可khả 燃nhiên 一nhất 。 則tắc 作tác 作tác 者giả 亦diệc 應ưng 一nhất 。 若nhược 作tác 作tác 者giả 一nhất 。 則tắc 陶đào 師sư 與dữ 瓶bình 一nhất 。 作tác 者giả 是thị 陶đào 師sư 。 作tác 是thị 瓶bình 。 陶đào 師sư 非phi 瓶bình 。 瓶bình 非phi 陶đào 師sư 。 云vân 何hà 為vi 一nhất 。 是thị 以dĩ 作tác 作tác 者giả 不bất 一nhất 故cố 。 燃nhiên 可khả 燃nhiên 亦diệc 不bất 一nhất 。 若nhược 謂vị 一nhất 不bất 可khả 則tắc 應ưng 異dị 。 是thị 亦diệc 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 燃nhiên 與dữ 可khả 燃nhiên 異dị 。 應ưng 離ly 可khả 燃nhiên 別biệt 有hữu 燃nhiên 。 分phân 別biệt 是thị 可khả 燃nhiên 是thị 燃nhiên 。 處xứ 處xứ 離ly 可khả 燃nhiên 應ưng 有hữu 燃nhiên 。 而nhi 實thật 不bất 爾nhĩ 是thị 故cố 異dị 亦diệc 不bất 可khả 。
復phục 次thứ 。
如như 是thị 常thường 應ưng 燃nhiên 。 不bất 因nhân 可khả 燃nhiên 生sanh 。
則tắc 無vô 燃nhiên 火hỏa 功công 。 亦diệc 名danh 無vô 作tác 火hỏa 。
若nhược 燃nhiên 可khả 燃nhiên 異dị 。 則tắc 燃nhiên 不bất 待đãi 可khả 燃nhiên 而nhi 常thường 燃nhiên 。 若nhược 常thường 燃nhiên 者giả 則tắc 自tự 住trụ 其kỳ 體thể 。 不bất 待đãi 因nhân 緣duyên 人nhân 功công 則tắc 空không 。 人nhân 功công 者giả 。 將tương 護hộ 火hỏa 令linh 燃nhiên 。 是thị 功công 現hiện 有hữu 。 是thị 故cố 知tri 火hỏa 不bất 異dị 可khả 燃nhiên 。
復phục 次thứ 若nhược 燃nhiên 異dị 可khả 燃nhiên 燃nhiên 即tức 無vô 作tác 。 離ly 可khả 燃nhiên 火hỏa 何hà 所sở 然nhiên 。 若nhược 爾nhĩ 者giả 火hỏa 則tắc 無vô 作tác 。 無vô 作tác 火hỏa 無vô 有hữu 是thị 事sự 。 問vấn 曰viết 。 云vân 何hà 火hỏa 不bất 從tùng 因nhân 緣duyên 生sanh 。 人nhân 功công 亦diệc 空không 答đáp 曰viết 。
燃nhiên 不bất 待đãi 可khả 燃nhiên 。 則tắc 不bất 從tùng 緣duyên 生sanh 。
火hỏa 若nhược 常thường 燃nhiên 者giả 。 人nhân 功công 則tắc 應ưng 空không 。
燃nhiên 可khả 燃nhiên 若nhược 異dị 。 則tắc 不bất 待đãi 可khả 燃nhiên 有hữu 燃nhiên 。 若nhược 不bất 待đãi 可khả 燃nhiên 有hữu 然nhiên 。 則tắc 無vô 相tướng 因nhân 法pháp 。 是thị 故cố 不bất 從tùng 因nhân 緣duyên 生sanh 。
復phục 次thứ 若nhược 燃nhiên 異dị 可khả 燃nhiên 。 則tắc 應ưng 常thường 燃nhiên 。 若nhược 常thường 燃nhiên 者giả 。 應ưng 離ly 可khả 燃nhiên 別biệt 見kiến 有hữu 燃nhiên 。 更cánh 不bất 須tu 人nhân 功công 。
何hà 以dĩ 故cố 。
若nhược 汝nhữ 謂vị 燃nhiên 時thời 。 名danh 為vi 可khả 燃nhiên 者giả 。
爾nhĩ 時thời 但đãn 有hữu 薪tân 。 何hà 物vật 燃nhiên 可khả 燃nhiên 。
若nhược 謂vị 先tiên 有hữu 薪tân 燒thiêu 時thời 名danh 可khả 燃nhiên 者giả 。 是thị 事sự 不bất 爾nhĩ 。 若nhược 離ly 燃nhiên 別biệt 有hữu 可khả 燃nhiên 者giả 。 云vân 何hà 言ngôn 燃nhiên 時thời 名danh 可khả 燃nhiên 。
復phục 次thứ 。
若nhược 異dị 則tắc 不bất 至chí 。 不bất 至chí 則tắc 不bất 燒thiêu 。
不bất 燒thiêu 則tắc 不bất 滅diệt 。 不bất 滅diệt 則tắc 常thường 住trụ 。
若nhược 燃nhiên 異dị 可khả 燃nhiên 。 則tắc 燃nhiên 不bất 應ưng 至chí 可khả 燃nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 不bất 相tương 待đãi 成thành 故cố 。 若nhược 燃nhiên 不bất 相tương 待đãi 成thành 。 則tắc 自tự 住trụ 其kỳ 體thể 。 何hà 用dụng 可khả 燃nhiên 。 是thị 故cố 不bất 至chí 。 若nhược 不bất 至chí 則tắc 不bất 燃nhiên 可khả 燃nhiên 何hà 以dĩ 故cố 。 無vô 有hữu 不bất 至chí 而nhi 能năng 燒thiêu 故cố 。 若nhược 不bất 燒thiêu 則tắc 無vô 滅diệt 。 應ưng 常thường 住trụ 自tự 相tương/tướng 。 是thị 事sự 不bất 爾nhĩ 。 問vấn 曰viết 。
燃nhiên 與dữ 可khả 燃nhiên 異dị 。 而nhi 能năng 至chí 可khả 燃nhiên 。
如như 此thử 至chí 彼bỉ 人nhân 。 彼bỉ 人nhân 至chí 此thử 人nhân 。
燃nhiên 與dữ 可khả 燃nhiên 異dị 。 而nhi 能năng 至chí 可khả 燃nhiên 。 如như 男nam 至chí 於ư 女nữ 。 如như 女nữ 至chí 於ư 男nam 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 謂vị 燃nhiên 可khả 燃nhiên 。 二nhị 俱câu 相tương 離ly 者giả 。
如như 是thị 燃nhiên 則tắc 能năng 。 至chí 於ư 彼bỉ 可khả 燃nhiên 。
若nhược 離ly 燃nhiên 有hữu 可khả 燃nhiên 。 若nhược 離ly 可khả 燃nhiên 有hữu 燃nhiên 。 各các 自tự 成thành 者giả 。 如như 是thị 則tắc 應ứng 。 燃nhiên 至chí 可khả 燃nhiên 。 而nhi 實thật 不bất 爾nhĩ 。
何hà 以dĩ 故cố 。 離ly 燃nhiên 無vô 可khả 燃nhiên 。 離ly 可khả 燃nhiên 無vô 燃nhiên 故cố 。 今kim 離ly 男nam 有hữu 女nữ 。 離ly 女nữ 有hữu 男nam 。 是thị 故cố 汝nhữ 喻dụ 非phi 也dã 。 喻dụ 不bất 成thành 故cố 。 燃nhiên 不bất 至chí 可khả 燃nhiên 。 問vấn 曰viết 。 燃nhiên 可khả 燃nhiên 相tương 待đãi 而nhi 有hữu 。 因nhân 可khả 燃nhiên 有hữu 燃nhiên 。 因nhân 燃nhiên 有hữu 可khả 燃nhiên 。 二nhị 法pháp 相tướng 待đãi 成thành 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 因nhân 可khả 燃nhiên 燃nhiên 。 因nhân 燃nhiên 有hữu 可khả 燃nhiên 。
先tiên 定định 有hữu 何hà 法pháp 。 而nhi 有hữu 燃nhiên 可khả 燃nhiên 。
若nhược 因nhân 可khả 燃nhiên 而nhi 燃nhiên 成thành 。 亦diệc 應ưng 因nhân 燃nhiên 可khả 燃nhiên 成thành 。 是thị 中trung 若nhược 先tiên 定định 有hữu 可khả 燃nhiên 。 則tắc 因nhân 可khả 燃nhiên 。 而nhi 燃nhiên 成thành 。 若nhược 先tiên 定định 有hữu 燃nhiên 。 則tắc 因nhân 燃nhiên 可khả 燃nhiên 成thành 。 今kim 若nhược 因nhân 可khả 燃nhiên 而nhi 燃nhiên 成thành 者giả 。 則tắc 先tiên 有hữu 可khả 燃nhiên 而nhi 後hậu 有hữu 燃nhiên 。 不bất 應ưng 待đãi 燃nhiên 而nhi 有hữu 可khả 燃nhiên 。 何hà 以dĩ 故cố 可khả 燃nhiên 在tại 先tiên 燃nhiên 在tại 後hậu 故cố 。 若nhược 燃nhiên 不bất 燃nhiên 可khả 燃nhiên 。 是thị 則tắc 可khả 燃nhiên 不bất 成thành 。 又hựu 可khả 燃nhiên 不bất 在tại 餘dư 處xứ 離ly 於ư 燃nhiên 故cố 。 若nhược 可khả 燃nhiên 不bất 成thành 。 燃nhiên 亦diệc 不bất 成thành 。 若nhược 先tiên 燃nhiên 後hậu 有hữu 可khả 燃nhiên 。 燃nhiên 亦diệc 有hữu 如như 是thị 過quá 。 是thị 故cố 燃nhiên 可khả 燃nhiên 。 二nhị 俱câu 不bất 成thành 。
復phục 次thứ 。
若nhược 因nhân 可khả 燃nhiên 燃nhiên 。 則tắc 燃nhiên 成thành 復phục 成thành 。
是thị 為vi 可khả 燃nhiên 中trung 。 則tắc 為vi 無vô 有hữu 燃nhiên 。
若nhược 欲dục 因nhân 可khả 燃nhiên 而nhi 成thành 燃nhiên 。 則tắc 燃nhiên 成thành 已dĩ 復phục 成thành 。
何hà 以dĩ 故cố 。 燃nhiên 自tự 住trụ 於ư 燃nhiên 中trung 。 若nhược 燃nhiên 不bất 自tự 住trụ 其kỳ 體thể 。 從tùng 可khả 燃nhiên 成thành 者giả 。 無vô 有hữu 是thị 事sự 。 是thị 故cố 有hữu 是thị 燃nhiên 從tùng 可khả 燃nhiên 成thành 。 今kim 則tắc 燃nhiên 成thành 復phục 成thành 。 有hữu 如như 是thị 過quá 。
復phục 有hữu 可khả 燃nhiên 無vô 燃nhiên 過quá 。
何hà 以dĩ 故cố 。 可khả 燃nhiên 離ly 燃nhiên 自tự 住trụ 其kỳ 體thể 故cố 。 是thị 故cố 燃nhiên 可khả 燃nhiên 相tương/tướng 因nhân 待đãi 。 無vô 有hữu 是thị 事sự 。
復phục 次thứ 。
若nhược 法pháp 因nhân 待đãi 成thành 。 是thị 法pháp 還hoàn 成thành 待đãi 。
今kim 則tắc 無vô 因nhân 待đãi 。 亦diệc 無vô 所sở 成thành 法pháp 。
若nhược 法pháp 因nhân 待đãi 成thành 。 是thị 法pháp 還hoàn 成thành 本bổn 因nhân 待đãi 。 如như 是thị 決quyết 定định 則tắc 無vô 二nhị 事sự 。 如như 因nhân 可khả 燃nhiên 而nhi 成thành 燃nhiên 。 還hoàn 因nhân 於ư 燃nhiên 而nhi 成thành 可khả 燃nhiên 。 是thị 則tắc 二nhị 俱câu 無vô 定định 。 無vô 定định 故cố 不bất 可khả 得đắc 。
何hà 以dĩ 故cố 。
若nhược 法pháp 有hữu 待đãi 成thành 。 未vị 成thành 云vân 何hà 待đãi 。
若nhược 成thành 已dĩ 有hữu 待đãi 。 成thành 已dĩ 何hà 用dụng 待đãi 。
若nhược 法pháp 因nhân 待đãi 成thành 。 是thị 法pháp 先tiên 未vị 成thành 。 未vị 成thành 則tắc 無vô 。 無vô 則tắc 云vân 何hà 有hữu 因nhân 待đãi 。 若nhược 是thị 法pháp 先tiên 已dĩ 成thành 已dĩ 成thành 。 何hà 用dụng 因nhân 待đãi 。 是thị 二nhị 俱câu 不bất 相tương 因nhân 待đãi 。 是thị 故cố 汝nhữ 先tiên 說thuyết 燃nhiên 可khả 燃nhiên 相tương/tướng 因nhân 待đãi 成thành 。 無vô 有hữu 是thị 事sự 。 是thị 故cố 。
因nhân 可khả 燃nhiên 無vô 燃nhiên 。 不bất 因nhân 亦diệc 無vô 燃nhiên 。
因nhân 燃nhiên 無vô 可khả 燃nhiên 。 不bất 因nhân 無vô 可khả 燃nhiên 。
今kim 因nhân 待đãi 可khả 燃nhiên 燃nhiên 不bất 成thành 。 不bất 因nhân 待đãi 可khả 燃nhiên 燃nhiên 亦diệc 不bất 成thành 。 可khả 燃nhiên 亦diệc 如như 是thị 。 因nhân 燃nhiên 不bất 因nhân 燃nhiên 。 二nhị 俱câu 不bất 成thành 。 是thị 過quá 先tiên 已dĩ 說thuyết 。
復phục 次thứ 。
燃nhiên 不bất 餘dư 處xứ 來lai 。 燃nhiên 處xứ 亦diệc 無vô 燃nhiên 。
可khả 燃nhiên 亦diệc 如như 是thị 。 餘dư 如như 去khứ 來lai 說thuyết 。
燃nhiên 不bất 於ư 餘dư 方phương 來lai 入nhập 可khả 燃nhiên 可khả 燃nhiên 中trung 亦diệc 無vô 燃nhiên 。 析tích 薪tân 求cầu 燃nhiên 。 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 可khả 燃nhiên 亦diệc 如như 是thị 。 不bất 從tùng 餘dư 處xứ 來lai 入nhập 燃nhiên 中trung 。 燃nhiên 中trung 亦diệc 無vô 可khả 燃nhiên 。 如như 燃nhiên 已dĩ 不bất 燃nhiên 未vị 燃nhiên 不bất 燃nhiên 燃nhiên 時thời 不bất 燃nhiên 。 是thị 義nghĩa 如như 去khứ 來lai 中trung 說thuyết 。 是thị 故cố 。
可khả 燃nhiên 即tức 非phi 然nhiên 。 離ly 可khả 燃nhiên 無vô 燃nhiên 。
燃nhiên 無vô 有hữu 可khả 燃nhiên 。 燃nhiên 中trung 無vô 可khả 燃nhiên 。
可khả 燃nhiên 中trung 無vô 燃nhiên 。
可khả 燃nhiên 即tức 非phi 燃nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 先tiên 已dĩ 說thuyết 作tác 作tác 者giả 一nhất 過quá 故cố 。 離ly 可khả 燃nhiên 無vô 燃nhiên 。 有hữu 常thường 燃nhiên 等đẳng 過quá 故cố 。 燃nhiên 無vô 有hữu 可khả 燃nhiên 。 燃nhiên 中trung 無vô 可khả 燃nhiên 。 可khả 燃nhiên 中trung 無vô 燃nhiên 。 以dĩ 有hữu 異dị 過quá 故cố 。 三tam 皆giai 不bất 成thành 。 問vấn 曰viết 。 何hà 故cố 說thuyết 燃nhiên 可khả 燃nhiên 答đáp 曰viết 。 如như 因nhân 可khả 燃nhiên 有hữu 燃nhiên 。 如như 是thị 因nhân 受thọ 有hữu 受thọ 者giả 。 受thọ 名danh 五ngũ 陰ấm 。 受thọ 者giả 名danh 人nhân 。 燃nhiên 可khả 燃nhiên 不bất 成thành 故cố 受thọ 受thọ 者giả 亦diệc 不bất 成thành 。
何hà 以dĩ 故cố 。
以dĩ 燃nhiên 可khả 燃nhiên 法pháp 。 說thuyết 受thọ 受thọ 者giả 法pháp 。
及cập 以dĩ 說thuyết 瓶bình 衣y 。 一nhất 切thiết 等đẳng 諸chư 法pháp 。
如như 可khả 燃nhiên 非phi 燃nhiên 。 如như 是thị 受thọ 非phi 受thọ 者giả 。 作tác 作tác 者giả 一nhất 過quá 故cố 。 又hựu 離ly 受thọ 無vô 受thọ 者giả 。 異dị 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 以dĩ 異dị 過quá 故cố 。 三tam 皆giai 不bất 成thành 。 如như 受thọ 受thọ 者giả 。 外ngoại 瓶bình 衣y 等đẳng 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 同đồng 上thượng 說thuyết 。 無vô 生sanh 畢tất 竟cánh 空không 。 是thị 故cố 。
若nhược 人nhân 說thuyết 有hữu 我ngã 。 諸chư 法pháp 各các 異dị 相tướng 。
當đương 知tri 如như 是thị 人nhân 。 不bất 得đắc 佛Phật 法Pháp 味vị 。
諸chư 法pháp 從tùng 本bổn 已dĩ 來lai 無vô 生sanh 。 畢tất 竟cánh 寂tịch 滅diệt 相tương/tướng 。 是thị 故cố 品phẩm 末mạt 說thuyết 是thị 偈kệ 。 若nhược 人nhân 說thuyết 我ngã 相tương/tướng 。 如như 犢độc 子tử 部bộ 眾chúng 說thuyết 。 不bất 得đắc 言ngôn 色sắc 即tức 是thị 我ngã 。 不bất 得đắc 言ngôn 離ly 色sắc 是thị 我ngã 。 我ngã 在tại 第đệ 五ngũ 不bất 可khả 說thuyết 藏tạng 中trung 。 如như 薩tát 婆bà 多đa 部bộ 眾chúng 說thuyết 。 諸chư 法pháp 各các 各các 相tương/tướng 。 是thị 善thiện 是thị 不bất 善thiện 是thị 無vô 記ký 。 是thị 有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 。 有hữu 為vi 無vô 為vi 等đẳng 別biệt 。 異dị 如như 是thị 等đẳng 人nhân 。 不bất 得đắc 諸chư 法pháp 寂tịch 滅diệt 相tương/tướng 。 以dĩ 佛Phật 語ngữ 作tác 。 種chủng 種chủng 戲hí 論luận 。
中Trung 論Luận 觀Quán 本Bổn 際Tế 品Phẩm 第đệ 十thập 一nhất (# 八bát 偈kệ )#
☸ Phẩm :
問vấn 曰viết 。 無vô 本bổn 際tế 經kinh 說thuyết 。 眾chúng 生sanh 往vãng 來lai 生sanh 死tử 。 本bổn 際tế 不bất 可khả 得đắc 。 是thị 中trung 說thuyết 有hữu 眾chúng 生sanh 有hữu 生sanh 死tử 。 以dĩ 何hà 因nhân 緣duyên 故cố 。 而nhi 作tác 是thị 說thuyết 。
答đáp 曰viết 。
大đại 聖thánh 之chi 所sở 說thuyết 。 本bổn 際tế 不bất 可khả 得đắc 。
生sanh 死tử 無vô 有hữu 始thỉ 。 亦diệc 復phục 無vô 有hữu 終chung 。
聖thánh 人nhân 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 者giả 外ngoại 道đạo 五ngũ 神thần 通thông 。 二nhị 者giả 阿A 羅La 漢Hán 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 三tam 者giả 得đắc 神thần 通thông 大đại 菩Bồ 薩Tát 佛Phật 於ư 三tam 種chủng 中trung 最tối 上thượng 故cố 言ngôn 大đại 聖thánh 。 佛Phật 所sở 言ngôn 說thuyết 。 無vô 不bất 是thị 實thật 說thuyết 。 生sanh 死tử 無vô 始thỉ 。
何hà 以dĩ 故cố 。 生sanh 死tử 初sơ 後hậu 不bất 可khả 得đắc 。 是thị 故cố 言ngôn 無vô 始thỉ 汝nhữ 謂vị 若nhược 無vô 初sơ 後hậu 。 應ưng 有hữu 中trung 者giả 。 是thị 亦diệc 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。
若nhược 無vô 有hữu 始thỉ 終chung 。 中trung 當đương 云vân 何hà 有hữu 。
是thị 故cố 於ư 此thử 中trung 。 先tiên 後hậu 共cộng 亦diệc 無vô 。
因nhân 中trung 後hậu 故cố 有hữu 初sơ 。 因nhân 初sơ 中trung 故cố 有hữu 後hậu 。 若nhược 無vô 初sơ 無vô 後hậu 。 云vân 何hà 有hữu 中trung 。 生sanh 死tử 中trung 無vô 初sơ 中trung 後hậu 。 是thị 故cố 說thuyết 先tiên 後hậu 共cộng 不bất 可khả 得đắc 。
何hà 以dĩ 故cố 。
若nhược 使sử 先tiên 有hữu 生sanh 。 後hậu 有hữu 老lão 死tử 者giả 。
不bất 老lão 死tử 有hữu 生sanh 。 不bất 生sanh 有hữu 老lão 死tử 。
若nhược 先tiên 有hữu 老lão 死tử 。 而nhi 後hậu 有hữu 生sanh 者giả 。
是thị 則tắc 為vi 無vô 因nhân 。 不bất 生sanh 有hữu 老lão 死tử 。
生sanh 死tử 眾chúng 生sanh 。 若nhược 先tiên 生sanh 漸tiệm 有hữu 老lão 。 而nhi 後hậu 有hữu 死tử 者giả 。 則tắc 生sanh 無vô 老lão 死tử 。 法pháp 應ưng 生sanh 有hữu 老lão 死tử 老lão 死tử 有hữu 生sanh 。 又hựu 不bất 老lão 死tử 而nhi 生sanh 。 是thị 亦diệc 不bất 然nhiên 。 又hựu 不bất 因nhân 生sanh 有hữu 老lão 死tử 。 若nhược 先tiên 老lão 死tử 後hậu 生sanh 。 老lão 死tử 則tắc 無vô 因nhân 。 生sanh 在tại 後hậu 故cố 。 又hựu 不bất 生sanh 何hà 有hữu 老lão 死tử 。 若nhược 謂vị 生sanh 老lão 死tử 先tiên 後hậu 不bất 可khả 。 謂vị 一nhất 時thời 成thành 者giả 。 是thị 亦diệc 有hữu 過quá 。
何hà 以dĩ 故cố 。
生sanh 及cập 於ư 老lão 死tử 。 不bất 得đắc 一nhất 時thời 共cộng 。
生sanh 時thời 則tắc 有hữu 死tử 。 是thị 二nhị 俱câu 無vô 因nhân 。
若nhược 生sanh 老lão 死tử 一nhất 時thời 則tắc 不bất 然nhiên 何hà 以dĩ 故cố 。 生sanh 時thời 即tức 有hữu 死tử 故cố 。 法pháp 應ưng 生sanh 時thời 有hữu 死tử 時thời 無vô 。 若nhược 生sanh 時thời 有hữu 死tử 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 若nhược 一nhất 時thời 生sanh 則tắc 無vô 有hữu 相tướng 因nhân 。 如như 牛ngưu 角giác 一nhất 時thời 出xuất 則tắc 不bất 相tương 因nhân 。 是thị 故cố 。
若nhược 使sử 初sơ 後hậu 共cộng 。 是thị 皆giai 不bất 然nhiên 者giả 。
何hà 故cố 而nhi 戲hí 論luận 。 謂vị 有hữu 生sanh 老lão 死tử 。
思tư 惟duy 生sanh 老lão 死tử 三tam 皆giai 有hữu 過quá 故cố 。 即tức 無vô 生sanh 畢tất 竟cánh 空không 。 汝nhữ 今kim 何hà 故cố 貪tham 著trước 。 戲hí 論luận 生sanh 老lão 死tử 。 謂vị 有hữu 決quyết 定định 相tướng 。
復phục 次thứ 。
諸chư 所sở 有hữu 因nhân 果quả 。 相tương 及cập 可khả 相tương/tướng 法pháp 。
受thọ 及cập 受thọ 者giả 等đẳng 。 所sở 有hữu 一nhất 切thiết 法pháp 。
非phi 但đãn 於ư 生sanh 死tử 。 本bổn 際tế 不bất 可khả 得đắc 。
如như 是thị 一nhất 切thiết 法pháp 。 本bổn 際tế 皆giai 亦diệc 無vô 。
一nhất 切thiết 法pháp 者giả 。 所sở 謂vị 因nhân 果quả 相tương/tướng 可khả 相tương/tướng 。 受thọ 及cập 受thọ 者giả 等đẳng 。 皆giai 無vô 本bổn 際tế 。 非phi 但đãn 生sanh 死tử 無vô 本bổn 際tế 。 以dĩ 略lược 開khai 示thị 故cố 。 說thuyết 生sanh 死tử 無vô 本bổn 際tế 。
中Trung 論Luận 觀Quán 苦Khổ 品Phẩm 第đệ 十thập 二nhị (# 十thập 偈kệ )#
☸ Phẩm :
有hữu 人nhân 說thuyết 曰viết 。
自tự 作tác 及cập 他tha 作tác 。 共cộng 作tác 無vô 因nhân 作tác 。
如như 是thị 說thuyết 諸chư 苦khổ 。 於ư 果quả 則tắc 不bất 然nhiên 。
有hữu 人nhân 言ngôn 。 苦khổ 惱não 自tự 作tác 。 或hoặc 言ngôn 他tha 作tác 。 或hoặc 言ngôn 亦diệc 自tự 作tác 亦diệc 他tha 作tác 。 或hoặc 言ngôn 無vô 因nhân 作tác 。 於ư 果quả 皆giai 不bất 然nhiên 。 於ư 果quả 皆giai 不bất 然nhiên 者giả 。 眾chúng 生sanh 以dĩ 眾chúng 緣duyên 致trí 苦khổ 。 厭yếm 苦khổ 欲dục 求cầu 滅diệt 。 不bất 知tri 苦khổ 惱não 實thật 因nhân 緣duyên 有hữu 四tứ 種chủng 謬mậu 。 是thị 故cố 說thuyết 於ư 。 果quả 皆giai 不bất 然nhiên 何hà 以dĩ 故cố 。
苦khổ 若nhược 自tự 作tác 者giả 。 則tắc 不bất 從tùng 緣duyên 生sanh 。
因nhân 有hữu 此thử 陰ấm 故cố 。 而nhi 有hữu 彼bỉ 陰ấm 生sanh 。
若nhược 苦khổ 自tự 作tác 。 則tắc 不bất 從tùng 眾chúng 緣duyên 生sanh 。 自tự 名danh 從tùng 自tự 性tánh 生sanh 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 因nhân 前tiền 五ngũ 陰ấm 有hữu 後hậu 五ngũ 陰ấm 生sanh 。 是thị 故cố 苦khổ 不bất 得đắc 自tự 作tác 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 言ngôn 此thử 五ngũ 陰ấm 作tác 彼bỉ 五ngũ 陰ấm 者giả 。 則tắc 是thị 他tha 作tác 。
答đáp 曰viết 。
是thị 事sự 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。
若nhược 謂vị 此thử 五ngũ 陰ấm 。 異dị 彼bỉ 五ngũ 陰ấm 者giả 。
如như 是thị 則tắc 應ứng 言ngôn 。 從tùng 他tha 而nhi 作tác 苦khổ 。
若nhược 此thử 五ngũ 陰ấm 與dữ 彼bỉ 五ngũ 陰ấm 異dị 。 彼bỉ 五ngũ 陰ấm 與dữ 此thử 五ngũ 陰ấm 異dị 者giả 。 應ưng 從tùng 他tha 作tác 。 如như 縷lũ 與dữ 布bố 異dị 者giả 。 應ưng 離ly 縷lũ 有hữu 布bố 。 若nhược 離ly 縷lũ 無vô 布bố 者giả 。 則tắc 布bố 不bất 異dị 縷lũ 。 如như 是thị 彼bỉ 五ngũ 陰ấm 異dị 此thử 五ngũ 陰ấm 者giả 。 則tắc 應ưng 離ly 此thử 五ngũ 陰ấm 有hữu 彼bỉ 五ngũ 陰ấm 。 若nhược 離ly 此thử 五ngũ 陰ấm 無vô 彼bỉ 五ngũ 陰ấm 者giả 。 則tắc 此thử 五ngũ 陰ấm 不bất 異dị 彼bỉ 五ngũ 陰ấm 。 是thị 故cố 不bất 應ưng 。 言ngôn 苦khổ 從tùng 他tha 作tác 。 問vấn 曰viết 自tự 作tác 者giả 。 是thị 人nhân 人nhân 自tự 作tác 苦khổ 。 自tự 受thọ 苦khổ 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 人nhân 自tự 作tác 苦khổ 。 離ly 苦khổ 何hà 有hữu 人nhân 。
而nhi 謂vị 於ư 彼bỉ 人nhân 。 而nhi 能năng 自tự 作tác 苦khổ 。
若nhược 謂vị 人nhân 自tự 作tác 苦khổ 者giả 。 離ly 五ngũ 陰ấm 苦khổ 。 何hà 處xứ 別biệt 有hữu 人nhân 。 而nhi 能năng 自tự 作tác 苦khổ 。 應ưng 說thuyết 是thị 人nhân 。 而nhi 不bất 可khả 說thuyết 。 是thị 故cố 苦khổ 非phi 人nhân 自tự 作tác 。 若nhược 謂vị 人nhân 不bất 自tự 作tác 苦khổ 。 他tha 人nhân 作tác 苦khổ 與dữ 此thử 人nhân 。 者giả 是thị 亦diệc 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。
若nhược 苦khổ 他tha 人nhân 作tác 。 而nhi 與dữ 此thử 人nhân 者giả 。
若nhược 當đương 離ly 於ư 苦khổ 。 何hà 有hữu 此thử 人nhân 受thọ 。
若nhược 他tha 人nhân 作tác 苦khổ 。 與dữ 此thử 人nhân 者giả 。 離ly 五ngũ 陰ấm 無vô 有hữu 此thử 人nhân 受thọ 。
復phục 次thứ 。
苦khổ 若nhược 彼bỉ 人nhân 作tác 。 持trì 與dữ 此thử 人nhân 者giả 。
離ly 苦khổ 何hà 有hữu 人nhân 。 而nhi 能năng 授thọ 於ư 此thử 。
若nhược 謂vị 彼bỉ 人nhân 作tác 苦khổ 授thọ 與dữ 此thử 人nhân 者giả 。 離ly 五ngũ 陰ấm 苦khổ 。 何hà 有hữu 彼bỉ 人nhân 作tác 苦khổ 持trì 與dữ 此thử 人nhân 。 若nhược 有hữu 者giả 應ưng 說thuyết 其kỳ 相tương/tướng 。
復phục 次thứ 。
自tự 作tác 若nhược 不bất 成thành 。 云vân 何hà 彼bỉ 作tác 苦khổ 。
若nhược 彼bỉ 人nhân 作tác 苦khổ 。 即tức 亦diệc 名danh 自tự 作tác 。
種chủng 種chủng 因nhân 緣duyên 。 彼bỉ 自tự 作tác 苦khổ 不bất 成thành 而nhi 言ngôn 他tha 作tác 苦khổ 。 是thị 亦diệc 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 此thử 彼bỉ 相tương 待đãi 故cố 。 若nhược 彼bỉ 作tác 苦khổ 於ư 彼bỉ 亦diệc 名danh 自tự 作tác 苦khổ 。 自tự 作tác 苦khổ 先tiên 已dĩ 破phá 。 汝nhữ 受thọ 自tự 作tác 苦khổ 不bất 成thành 故cố 。 他tha 作tác 亦diệc 不bất 成thành 。
復phục 次thứ 。
苦khổ 不bất 名danh 自tự 作tác 。 法pháp 不bất 自tự 作tác 法pháp 。
彼bỉ 無vô 有hữu 自tự 體thể 。 何hà 有hữu 彼bỉ 作tác 苦khổ 。
自tự 作tác 苦khổ 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 如như 刀đao 不bất 能năng 自tự 割cát 。 如như 是thị 法Pháp 不phủ 。 能năng 自tự 作tác 法pháp 。 是thị 故cố 不bất 能năng 自tự 作tác 。 他tha 作tác 亦diệc 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 離ly 苦khổ 無vô 彼bỉ 自tự 性tánh 。 若nhược 離ly 苦khổ 有hữu 彼bỉ 自tự 性tánh 者giả 。 應ưng 言ngôn 彼bỉ 作tác 苦khổ 。 彼bỉ 亦diệc 即tức 是thị 苦khổ 。 云vân 何hà 苦khổ 自tự 作tác 苦khổ 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 自tự 作tác 他tha 作tác 不bất 然nhiên 。 應ưng 有hữu 共cộng 作tác 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 此thử 彼bỉ 苦khổ 成thành 。 應ưng 有hữu 共cộng 作tác 苦khổ 。
此thử 彼bỉ 尚thượng 無vô 作tác 。 何hà 況huống 無vô 因nhân 作tác 。
自tự 作tác 他tha 作tác 猶do 尚thượng 有hữu 過quá 。 何hà 況huống 無vô 因nhân 作tác 。 無vô 因nhân 多đa 過quá 。 如như 破phá 作tác 作tác 者giả 品phẩm 中trung 說thuyết 。
復phục 次thứ 。
非phi 但đãn 說thuyết 於ư 苦khổ 。 四tứ 種chủng 義nghĩa 不bất 成thành 。
一nhất 切thiết 外ngoại 萬vạn 物vật 。 四tứ 義nghĩa 亦diệc 不bất 成thành 。
佛Phật 法Pháp 中trung 雖tuy 說thuyết 五ngũ 受thọ 陰ấm 為vi 苦khổ 。 有hữu 外ngoại 道Đạo 人Nhân 。 謂vị 苦khổ 受thọ 為vi 苦khổ 。 是thị 故cố 說thuyết 。 不bất 但đãn 說thuyết 於ư 苦khổ 四tứ 種chủng 義nghĩa 不bất 成thành 。 外ngoại 萬vạn 物vật 。 地địa 水thủy 山sơn 木mộc 等đẳng 。 一nhất 切thiết 法pháp 皆giai 亦diệc 不bất 成thành 。
中Trung 論Luận 觀Quán 行Hành 品Phẩm 第đệ 十thập 三tam (# 九cửu 偈kệ )#
☸ Phẩm :
問vấn 曰viết 。
如như 佛Phật 經Kinh 所sở 說thuyết 。 虛hư 誑cuống 妄vọng 取thủ 相tương/tướng 。
諸chư 行hành 妄vọng 取thủ 故cố 。 是thị 名danh 為vi 虛hư 誑cuống 。
佛Phật 經Kinh 中trung 說thuyết 。 虛hư 誑cuống 者giả 。 即tức 是thị 妄vọng 取thủ 相tương/tướng 。 第đệ 一nhất 實thật 者giả 。 所sở 謂vị 涅Niết 槃Bàn 。 非phi 妄vọng 取thủ 相tương/tướng 。 以dĩ 是thị 經Kinh 說thuyết 故cố 。 當đương 知tri 有hữu 諸chư 行hành 虛hư 誑cuống 妄vọng 取thủ 相tương/tướng 。
答đáp 曰viết 。
虛hư 誑cuống 妄vọng 取thủ 者giả 。 是thị 中trung 何hà 所sở 取thủ 。
佛Phật 說thuyết 如như 是thị 事sự 。 欲dục 以dĩ 示thị 空không 義nghĩa 。
若nhược 妄vọng 取thủ 相tương/tướng 法pháp 即tức 是thị 虛hư 誑cuống 者giả 。 是thị 諸chư 行hành 中trung 為vi 何hà 所sở 取thủ 。 佛Phật 如như 是thị 說thuyết 。 當đương 知tri 說thuyết 空không 義nghĩa 。 問vấn 曰viết 。 云vân 何hà 知tri 一nhất 切thiết 諸chư 行hành 皆giai 是thị 空không 。
答đáp 曰viết 。
一nhất 切thiết 諸chư 行hành 。 虛hư 妄vọng 相tương/tướng 故cố 空không 。 諸chư 行hành 生sanh 滅diệt 不bất 住trụ 。 無vô 自tự 性tánh 故cố 空không 。 諸chư 行hành 名danh 五ngũ 陰ấm 。 從tùng 行hành 生sanh 故cố 。 五ngũ 陰ấm 名danh 行hành 。 是thị 五ngũ 陰ấm 皆giai 虛hư 妄vọng 。 無vô 有hữu 定định 相tướng 。
何hà 以dĩ 故cố 。 如như 嬰anh 兒nhi 時thời 色sắc 非phi 匍bồ 匐bặc 時thời 色sắc 。 匍bồ 匐bặc 時thời 色sắc 非phi 行hành 時thời 色sắc 。 行hành 時thời 色sắc 非phi 童đồng 子tử 時thời 色sắc 。 童đồng 子tử 時thời 色sắc 非phi 壯tráng 年niên 時thời 色sắc 。 壯tráng 年niên 時thời 色sắc 非phi 老lão 年niên 時thời 色sắc 。 如như 色sắc 念niệm 念niệm 不bất 住trụ 故cố 。 分phân 別biệt 決quyết 定định 。 性tánh 不bất 可khả 得đắc 。 嬰anh 兒nhi 色sắc 為vi 即tức 是thị 匍bồ 匐bặc 色sắc 乃nãi 至chí 老lão 年niên 色sắc 為vi 異dị 。 二nhị 俱câu 有hữu 過quá 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 嬰anh 兒nhi 色sắc 即tức 是thị 匍bồ 匐bặc 色sắc 。 乃nãi 至chí 老lão 年niên 色sắc 者giả 。 如như 是thị 則tắc 是thị 一nhất 色sắc 皆giai 為vi 嬰anh 兒nhi 。 無vô 有hữu 匍bồ 匐bặc 乃nãi 至chí 老lão 年niên 。 又hựu 如như 泥nê 團đoàn 常thường 是thị 泥nê 團đoàn 終chung 不bất 作tác 瓶bình 。
何hà 以dĩ 故cố 。 色sắc 常thường 定định 故cố 。 若nhược 嬰anh 兒nhi 色sắc 異dị 匍bồ 匐bặc 色sắc 者giả 。 則tắc 嬰anh 兒nhi 不bất 作tác 匍bồ 匐bặc 。 匍bồ 匐bặc 不bất 作tác 嬰anh 兒nhi 。
何hà 以dĩ 故cố 。 二nhị 色sắc 異dị 故cố 。 如như 是thị 童đồng 子tử 。 少thiếu 年niên 壯tráng 年niên 老lão 年niên 色sắc 不bất 應ưng 相tương 續tục 。 有hữu 失thất 親thân 屬thuộc 法pháp 無vô 父phụ 無vô 子tử 。 若nhược 爾nhĩ 者giả 。 唯duy 有hữu 嬰anh 兒nhi 應ưng 得đắc 父phụ 。 餘dư 則tắc 匍bồ 匐bặc 乃nãi 至chí 老lão 年niên 不bất 應ưng 有hữu 分phần/phân 。 是thị 故cố 二nhị 俱câu 有hữu 過quá 。 問vấn 曰viết 。 色sắc 雖tuy 不bất 定định 。 嬰anh 兒nhi 色sắc 滅diệt 已dĩ 。 相tương 續tục 更cánh 生sanh 乃nãi 至chí 老lão 年niên 色sắc 。 無vô 有hữu 如như 上thượng 過quá 。
答đáp 曰viết 。
嬰anh 兒nhi 色sắc 相tướng 續tục 生sanh 者giả 。 為vi 滅diệt 已dĩ 相tương 續tục 生sanh 。 為vi 不bất 滅diệt 相tương 續tục 生sanh 。 若nhược 嬰anh 兒nhi 色sắc 滅diệt 。 云vân 何hà 有hữu 相tướng 續tục 。 以dĩ 無vô 因nhân 故cố 。 如như 雖tuy 有hữu 薪tân 可khả 燃nhiên 。 火hỏa 滅diệt 故cố 無vô 有hữu 相tương 續tục 。 若nhược 嬰anh 兒nhi 色sắc 不bất 滅diệt 而nhi 相tương 續tục 者giả 。 則tắc 嬰anh 兒nhi 色sắc 不bất 滅diệt 。 常thường 住trụ 本bổn 相tướng 亦diệc 無vô 相tướng 續tục 。 問vấn 曰viết 。 我ngã 不bất 說thuyết 滅diệt 不bất 滅diệt 故cố 相tương 續tục 生sanh 。 但đãn 說thuyết 不bất 住trụ 相tương 似tự 生sanh 故cố 言ngôn 相tương 續tục 生sanh 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 爾nhĩ 者giả 。 則tắc 有hữu 定định 色sắc 而nhi 更cánh 生sanh 。 如như 是thị 應ưng 有hữu 千thiên 萬vạn 種chủng 色sắc 。 但đãn 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 如như 是thị 亦diệc 無vô 相tướng 續tục 。 如như 是thị 一nhất 切thiết 。 處xử 求cầu 色sắc 無vô 有hữu 定định 相tướng 。 但đãn 以dĩ 世thế 俗tục 言ngôn 說thuyết 故cố 有hữu 。 如như 芭ba 蕉tiêu 樹thụ 。 求cầu 實thật 不bất 可khả 得đắc 。 但đãn 有hữu 皮bì 葉diệp 。 如như 是thị 智trí 者giả 求cầu 色sắc 相tướng 。 念niệm 念niệm 滅diệt 更cánh 無vô 實thật 色sắc 可khả 得đắc 。 不bất 住trụ 色sắc 形hình 色sắc 相tướng 。 相tương 似tự 次thứ 第đệ 生sanh 。 難nan 可khả 分phân 別biệt 。 如như 燈đăng 炎diễm 分phân 別biệt 定định 。 色sắc 不bất 可khả 得đắc 。 從tùng 是thị 定định 色sắc 更cánh 有hữu 色sắc 。 生sanh 不bất 可khả 得đắc 。 是thị 故cố 色sắc 無vô 性tánh 故cố 空không 。 但đãn 以dĩ 世thế 俗tục 言ngôn 說thuyết 故cố 有hữu 。 受thọ 亦diệc 如như 是thị 。 智trí 者giả 種chủng 種chủng 觀quán 察sát 。 次thứ 第đệ 相tương 似tự 故cố 生sanh 滅diệt 。 難nan 可khả 別biệt 知tri 。 如như 水thủy 流lưu 相tương 續tục 。 但đãn 以dĩ 覺giác 故cố 說thuyết 三tam 受thọ 在tại 身thân 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 受thọ 同đồng 色sắc 說thuyết 。 想tưởng 因nhân 名danh 相tướng 生sanh 。 若nhược 離ly 名danh 相tướng 則tắc 不bất 生sanh 。 是thị 故cố 佛Phật 說thuyết 。 分phân 別biệt 知tri 名danh 字tự 相tương/tướng 故cố 名danh 為vi 想tưởng 。 非phi 決quyết 定định 先tiên 有hữu 。 從tùng 眾chúng 緣duyên 生sanh 無vô 定định 性tánh 。 無vô 定định 性tánh 故cố 。 如như 影ảnh 隨tùy 形hình 。 因nhân 形hình 有hữu 影ảnh 。 無vô 形hình 則tắc 無vô 影ảnh 。 影ảnh 無vô 決quyết 定định 性tánh 。 若nhược 定định 有hữu 者giả 。 離ly 形hình 應ưng 有hữu 影ảnh 。 而nhi 實thật 不bất 爾nhĩ 。 是thị 故cố 從tùng 眾chúng 緣duyên 生sanh 。 無vô 自tự 性tánh 故cố 不bất 可khả 得đắc 。 想tưởng 亦diệc 如như 是thị 。 但đãn 因nhân 外ngoại 名danh 相tướng 。 以dĩ 世thế 俗tục 言ngôn 說thuyết 故cố 有hữu 。 識thức 因nhân 色sắc 聲thanh 香hương 味vị 觸xúc 等đẳng 。 眼nhãn 耳nhĩ 鼻tị 舌thiệt 身thân 等đẳng 生sanh 。 以dĩ 眼nhãn 等đẳng 諸chư 根căn 別biệt 異dị 故cố 。 識thức 有hữu 別biệt 異dị 。 是thị 識thức 為vi 在tại 色sắc 為vi 在tại 眼nhãn 為vi 在tại 中trung 間gian 。 無vô 有hữu 決quyết 定định 。 但đãn 生sanh 已dĩ 識thức 塵trần 識thức 此thử 人nhân 識thức 彼bỉ 人nhân 。 知tri 此thử 人nhân 識thức 為vi 即tức 是thị 知tri 彼bỉ 人nhân 識thức 。 為vi 異dị 是thị 二nhị 。 難nan 可khả 分phân 別biệt 。 如như 眼nhãn 識thức 耳nhĩ 識thức 亦diệc 。 難nan 可khả 分phân 別biệt 。 以dĩ 難nạn/nan 分phân 別biệt 故cố 。 或hoặc 言ngôn 一nhất 或hoặc 言ngôn 異dị 。 無vô 有hữu 決quyết 定định 分phân 別biệt 。 但đãn 從tùng 眾chúng 緣duyên 生sanh 故cố 。 眼nhãn 等đẳng 分phân 別biệt 故cố 空không 無vô 自tự 性tánh 。 如như 伎kỹ 人nhân 含hàm 一nhất 珠châu 出xuất 已dĩ 復phục 示thị 人nhân 則tắc 生sanh 疑nghi 。 為vi 是thị 本bổn 珠châu 為vi 更cánh 有hữu 異dị 。 識thức 亦diệc 如như 是thị 。 生sanh 已dĩ 更cánh 生sanh 。 為vi 是thị 本bổn 識thức 為vi 是thị 異dị 識thức 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 識thức 不bất 住trụ 故cố 無vô 自tự 性tánh 。 虛hư 誑cuống 如như 幻huyễn 。 諸chư 行hành 亦diệc 如như 是thị 。 諸chư 行hành 者giả 身thân 口khẩu 意ý 。 行hành 有hữu 二nhị 種chủng 淨tịnh 不bất 淨tịnh 。 何hà 等đẳng 為vi 不bất 淨tịnh 。
惱não 眾chúng 生sanh 貪tham 著trước 等đẳng 名danh 不bất 淨tịnh 。 不bất 惱não 眾chúng 生sanh 。 實thật 語ngữ 不bất 貪tham 著trước 等đẳng 名danh 淨tịnh 。 或hoặc 增tăng 或hoặc 減giảm 。 淨tịnh 行hạnh 者giả 。 在tại 人nhân 中trung 欲dục 天thiên 色sắc 天thiên 無vô 色sắc 天thiên 受thọ 果quả 報báo 已dĩ 則tắc 減giảm 。 還hoàn 作tác 故cố 名danh 增tăng 。 不bất 淨tịnh 行hạnh 者giả 亦diệc 如như 是thị 。 在tại 地địa 獄ngục 畜súc 生sanh 。 餓ngạ 鬼quỷ 阿a 修tu 羅la 。 中trung 受thọ 果quả 報báo 已dĩ 則tắc 減giảm 。 還hoàn 作tác 故cố 名danh 增tăng 。 是thị 故cố 諸chư 行hành 有hữu 增tăng 有hữu 減giảm 故cố 不bất 住trụ 。 如như 人nhân 有hữu 病bệnh 。 隨tùy 宜nghi 將tương 適thích 病bệnh 則tắc 除trừ 愈dũ 。 不bất 將tương 適thích 病bệnh 則tắc 還hoàn 集tập 。 諸chư 行hành 亦diệc 如như 是thị 。 有hữu 增tăng 有hữu 減giảm 。 故cố 不bất 決quyết 定định 。 但đãn 以dĩ 世thế 俗tục 言ngôn 說thuyết 故cố 有hữu 。 因nhân 世thế 諦đế 故cố 得đắc 見kiến 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 所sở 謂vị 無vô 明minh 緣duyên 諸chư 行hành 。 從tùng 諸chư 行hành 有hữu 識thức 著trước 。 識thức 著trước 故cố 有hữu 名danh 色sắc 。 從tùng 名danh 色sắc 有hữu 六lục 入nhập 。 從tùng 六lục 入nhập 有hữu 觸xúc 。 從tùng 觸xúc 有hữu 受thọ 。 從tùng 受thọ 有hữu 愛ái 。 從tùng 愛ái 有hữu 取thủ 。 從tùng 取thủ 有hữu 有hữu 。 從tùng 有hữu 有hữu 生sanh 。 從tùng 生sanh 有hữu 老lão 死tử 。 憂ưu 悲bi 苦khổ 惱não 。 恩ân 愛ái 別biệt 苦khổ 。 怨oán 憎tăng 會hội 苦khổ 等đẳng 。 如như 是thị 諸chư 苦khổ 。 皆giai 以dĩ 行hành 為vi 本bổn 。 佛Phật 以dĩ 世thế 諦đế 故cố 說thuyết 。 若nhược 得đắc 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 諦đế 生sanh 真chân 智trí 慧tuệ 者giả 則tắc 無vô 明minh 息tức 。 無vô 明minh 息tức 故cố 諸chư 行hành 亦diệc 不bất 集tập 。 諸chư 行hành 不bất 集tập 故cố 見kiến 諦Đế 所sở 斷đoạn 。 身thân 見kiến 疑nghi 戒giới 取thủ 等đẳng 斷đoạn 。 及cập 思tư 惟duy 所sở 斷đoạn 貪tham 恚khuể 色sắc 染nhiễm 無vô 色sắc 染nhiễm 調điều 戲hí 無vô 明minh 亦diệc 斷đoạn 。 以dĩ 是thị 斷đoạn 故cố 一nhất 一nhất 分phần/phân 滅diệt 。 所sở 謂vị 無vô 明minh 。 諸chư 行hành 識thức 名danh 色sắc 。 六lục 入nhập 觸xúc 受thọ 。 愛ái 取thủ 有hữu 生sanh 。 老lão 死tử 憂ưu 悲bi 苦khổ 。 惱não 恩ân 愛ái 別biệt 苦khổ 。 怨oán 憎tăng 會hội 苦khổ 等đẳng 皆giai 滅diệt 。 以dĩ 是thị 滅diệt 故cố 五ngũ 陰ấm 身thân 畢tất 竟cánh 滅diệt 。 更cánh 無vô 有hữu 餘dư 。 唯duy 但đãn 有hữu 空không 。 是thị 故cố 佛Phật 欲dục 示thị 空không 義nghĩa 故cố 。 說thuyết 諸chư 行hành 虛hư 誑cuống 。
復phục 次thứ 諸chư 法pháp 無vô 性tánh 故cố 虛hư 誑cuống 。 虛hư 誑cuống 故cố 空không 。 如như 偈kệ 說thuyết 。
諸chư 法pháp 有hữu 異dị 故cố 。 知tri 皆giai 是thị 無vô 性tánh 。
無vô 性tánh 法pháp 亦diệc 無vô 。 一nhất 切thiết 法pháp 空không 故cố 。
諸chư 法pháp 無vô 有hữu 性tánh 。
何hà 以dĩ 故cố 。 諸chư 法pháp 雖tuy 生sanh 不bất 住trụ 自tự 性tánh 。 是thị 故cố 無vô 性tánh 。 如như 嬰anh 兒nhi 定định 住trụ 自tự 性tánh 者giả 。 終chung 不bất 作tác 匍bồ 匐bặc 乃nãi 至chí 老lão 年niên 。 而nhi 嬰anh 兒nhi 次thứ 第đệ 相tương 續tục 。 有hữu 異dị 相tướng 現hiện 匍bồ 匐bặc 乃nãi 至chí 老lão 年niên 。 是thị 故cố 說thuyết 見kiến 諸chư 法pháp 異dị 相tướng 故cố 知tri 無vô 性tánh 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 諸chư 法pháp 異dị 相tướng 無vô 性tánh 即tức 有hữu 無vô 性tánh 法pháp 有hữu 何hà 咎cữu 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 無vô 性tánh 云vân 何hà 有hữu 法pháp 。 云vân 何hà 有hữu 相tướng 。
何hà 以dĩ 故cố 。 無vô 有hữu 根căn 本bổn 。 故cố 但đãn 為vi 破phá 性tánh 故cố 說thuyết 無vô 性tánh 。 是thị 無vô 性tánh 法pháp 若nhược 有hữu 者giả 。 不bất 名danh 一nhất 切thiết 法pháp 空không 。 若nhược 一nhất 切thiết 法pháp 空không 。 云vân 何hà 有hữu 無vô 性tánh 法pháp 。 問vấn 曰viết 。
諸chư 法pháp 若nhược 無vô 性tánh 。 云vân 何hà 說thuyết 嬰anh 兒nhi 。
乃nãi 至chí 於ư 老lão 年niên 。 而nhi 有hữu 種chủng 種chủng 異dị 。
諸chư 法pháp 若nhược 無vô 性tánh 則tắc 無vô 有hữu 異dị 。 相tương/tướng 而nhi 汝nhữ 說thuyết 有hữu 異dị 相tướng 。 是thị 故cố 有hữu 諸chư 法pháp 性tánh 若nhược 無vô 諸chư 法pháp 性tánh 云vân 何hà 有hữu 異dị 相tương/tướng 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 諸chư 法pháp 有hữu 性tánh 。 云vân 何hà 而nhi 得đắc 異dị 。
若nhược 諸chư 法pháp 無vô 性tánh 。 云vân 何hà 而nhi 有hữu 異dị 。
若nhược 諸chư 法pháp 決quyết 定định 有hữu 性tánh 。 云vân 何hà 可khả 得đắc 異dị 性tánh 。 名danh 決quyết 定định 有hữu 不bất 可khả 變biến 異dị 。 如như 真chân 金kim 不bất 可khả 變biến 。 又hựu 如như 暗ám 性tánh 不bất 變biến 為vi 明minh 。 明minh 性tánh 不bất 變biến 為vi 暗ám 。
復phục 次thứ 。
是thị 法pháp 則tắc 無vô 異dị 。 異dị 法pháp 亦diệc 無vô 異dị 。
如như 壯tráng 不bất 作tác 老lão 。 老lão 亦diệc 不bất 作tác 壯tráng 。
若nhược 法pháp 有hữu 異dị 者giả 。 則tắc 應ưng 有hữu 異dị 相tướng 。 為vi 即tức 是thị 法pháp 異dị 。 為vi 異dị 法pháp 異dị 。 是thị 二nhị 不bất 然nhiên 。 若nhược 即tức 是thị 法pháp 異dị 。 則tắc 老lão 應ưng 作tác 老lão 。 而nhi 老lão 實thật 不bất 作tác 老lão 。 若nhược 異dị 法pháp 異dị 者giả 。 老lão 與dữ 壯tráng 異dị 壯tráng 應ưng 作tác 老lão 。 而nhi 壯tráng 實thật 不bất 作tác 老lão 。 二nhị 俱câu 有hữu 過quá 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 法pháp 即tức 異dị 。 有hữu 何hà 咎cữu 。 如như 今kim 眼nhãn 見kiến 年niên 少thiếu 經kinh 日nhật 月nguyệt 歲tuế 數số 則tắc 老lão 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 是thị 法pháp 即tức 異dị 。 乳nhũ 應ưng 即tức 是thị 酪lạc 。
離ly 乳nhũ 有hữu 何hà 法pháp 。 而nhi 能năng 作tác 於ư 酪lạc 。
若nhược 是thị 法pháp 即tức 異dị 者giả 。 乳nhũ 應ưng 即tức 是thị 酪lạc 。 更cánh 不bất 須tu 因nhân 緣duyên 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 乳nhũ 與dữ 酪lạc 有hữu 種chủng 種chủng 異dị 故cố 。 乳nhũ 不bất 即tức 是thị 酪lạc 。 是thị 故cố 法pháp 不bất 即tức 異dị 。 若nhược 謂vị 異dị 法pháp 為vi 異dị 者giả 。 是thị 亦diệc 不bất 然nhiên 。 離ly 乳nhũ 更cánh 有hữu 何hà 物vật 為vi 酪lạc 。 如như 是thị 思tư 惟duy 。 是thị 法pháp 不bất 異dị 。 異dị 法pháp 亦diệc 不bất 異dị 。 是thị 故cố 不bất 應ưng 。 偏thiên 有hữu 所sở 執chấp 。 問vấn 曰viết 。 破phá 是thị 破phá 異dị 猶do 有hữu 空không 在tại 。 空không 即tức 是thị 法pháp 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 有hữu 不bất 空không 法pháp 。 則tắc 應ưng 有hữu 空không 法pháp 。
實thật 無vô 不bất 空không 法pháp 。 何hà 得đắc 有hữu 空không 法pháp 。
若nhược 有hữu 不bất 空không 法pháp 。 相tương/tướng 因nhân 故cố 應ưng 有hữu 空không 法pháp 。 而nhi 上thượng 來lai 種chủng 種chủng 因nhân 緣duyên 。 破phá 不bất 空không 法pháp 。 不bất 空không 法pháp 無vô 故cố 則tắc 無vô 相tướng 待đãi 。 無vô 相tương 待đãi 故cố 。 何hà 有hữu 空không 法pháp 。 問vấn 曰viết 。 汝nhữ 說thuyết 不bất 空không 法pháp 無vô 故cố 空không 法pháp 亦diệc 無vô 。 若nhược 爾nhĩ 者giả 。 即tức 是thị 說thuyết 空không 。 但đãn 無vô 相tương 待đãi 故cố 。 不bất 應ưng 有hữu 執chấp 。 若nhược 有hữu 對đối 應ưng 有hữu 相tương 待đãi 。 若nhược 無vô 對đối 則tắc 無vô 相tướng 待đãi 。 相tương 待đãi 無vô 故cố 則tắc 無vô 相tướng 。 無vô 相tướng 故cố 則tắc 無vô 執chấp 。 如như 是thị 即tức 為vi 說thuyết 空không 。
答đáp 曰viết 。
大đại 聖thánh 說thuyết 空không 法pháp 。 為vi 離ly 諸chư 見kiến 故cố 。
若nhược 復phục 見kiến 有hữu 空không 。 諸chư 佛Phật 所sở 不bất 化hóa 。
大đại 聖thánh 為vi 破phá 。 六lục 十thập 二nhị 諸chư 見kiến 。 及cập 無vô 明minh 愛ái 等đẳng 諸chư 煩phiền 惱não 故cố 說thuyết 空không 。 若nhược 人nhân 於ư 空không 復phục 生sanh 見kiến 者giả 。 是thị 人nhân 不bất 可khả 化hóa 。 譬thí 如như 有hữu 病bệnh 須tu 服phục 藥dược 可khả 治trị 。 若nhược 藥dược 復phục 為vi 病bệnh 則tắc 不bất 可khả 治trị 。 如như 火hỏa 從tùng 薪tân 出xuất 以dĩ 水thủy 可khả 滅diệt 。 若nhược 從tùng 水thủy 生sanh 為vi 用dụng 何hà 滅diệt 。 如như 空không 是thị 水thủy 能năng 滅diệt 諸chư 煩phiền 惱não 火hỏa 。 有hữu 人nhân 罪tội 重trọng 貪tham 著trước 心tâm 深thâm 。 智trí 慧tuệ 鈍độn 故cố 。 於ư 空không 生sanh 見kiến 。 或hoặc 謂vị 有hữu 空không 。 或hoặc 謂vị 無vô 空không 。 因nhân 有hữu 無vô 還hoàn 起khởi 煩phiền 惱não 。 若nhược 以dĩ 空không 化hóa 此thử 人nhân 者giả 。 則tắc 言ngôn 我ngã 久cửu 知tri 是thị 空không 。 若nhược 離ly 是thị 空không 則tắc 無vô 涅Niết 槃Bàn 道Đạo 。 如như 經kinh 說thuyết 。 離ly 空không 無vô 相tướng 無vô 作tác 門môn 。 得đắc 解giải 脫thoát 者giả 。 但đãn 有hữu 言ngôn 說thuyết 。
中trung 論luận 觀quán 合hợp 品phẩm 第đệ 十thập 四tứ (# 八bát 偈kệ )# 。
說thuyết 曰viết 。 上thượng 破phá 根căn 品phẩm 中trung 。 說thuyết 見kiến 所sở 見kiến 見kiến 者giả 皆giai 不bất 成thành 。 此thử 三tam 事sự 無vô 異dị 法pháp 故cố 則tắc 無vô 合hợp 。 無vô 合hợp 義nghĩa 今kim 當đương 說thuyết 。 問vấn 曰viết 。 何hà 故cố 眼nhãn 等đẳng 三tam 事sự 無vô 合hợp 。
答đáp 曰viết 。
見kiến 可khả 見kiến 見kiến 者giả 。 是thị 三tam 各các 異dị 方phương 。
如như 是thị 三tam 法Pháp 異dị 。 終chung 無vô 有hữu 合hợp 時thời 。
見kiến 是thị 眼nhãn 根căn 。 可khả 見kiến 是thị 色sắc 塵trần 。 見kiến 者giả 是thị 我ngã 。 是thị 三tam 事sự 各các 在tại 異dị 處xứ 。 終chung 無vô 合hợp 時thời 。 異dị 處xứ 者giả 。 眼nhãn 在tại 身thân 內nội 色sắc 在tại 身thân 外ngoại 。 我ngã 者giả 或hoặc 言ngôn 在tại 身thân 內nội 。 或hoặc 言ngôn 遍biến 一nhất 切thiết 處xứ 。 是thị 故cố 無vô 合hợp 。
復phục 次thứ 若nhược 謂vị 有hữu 見kiến 法pháp 。 為vi 合hợp 而nhi 見kiến 不bất 合hợp 而nhi 見kiến 。 二nhị 俱câu 不bất 然nhiên 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 合hợp 而nhi 見kiến 者giả 。 隨tùy 有hữu 塵trần 處xứ 應ưng 有hữu 根căn 有hữu 我ngã 。 但đãn 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 是thị 故cố 不bất 合hợp 。 若nhược 不bất 合hợp 而nhi 見kiến 者giả 。 根căn 我ngã 塵trần 各các 在tại 異dị 處xứ 。 亦diệc 應ưng 有hữu 見kiến 。 而nhi 不bất 見kiến 。
何hà 以dĩ 故cố 。 如như 眼nhãn 根căn 在tại 此thử 不bất 見kiến 遠viễn 處xứ 瓶bình 。 是thị 故cố 二nhị 俱câu 不bất 見kiến 。 問vấn 曰viết 。 我ngã 意ý 根căn 塵trần 。 四tứ 事sự 合hợp 故cố 有hữu 知tri 生sanh 。 能năng 知tri 瓶bình 衣y 等đẳng 萬vạn 物vật 。 是thị 故cố 有hữu 見kiến 可khả 見kiến 見kiến 者giả 。
答đáp 曰viết 。
是thị 事sự 根căn 品phẩm 中trung 已dĩ 破phá 。 今kim 當đương 更cánh 說thuyết 。 汝nhữ 說thuyết 四tứ 事sự 合hợp 故cố 知tri 生sanh 。 是thị 知tri 為vi 見kiến 瓶bình 衣y 等đẳng 物vật 已dĩ 生sanh 。 為vi 未vị 見kiến 而nhi 生sanh 。 若nhược 見kiến 已dĩ 生sanh 者giả 。 知tri 則tắc 無vô 用dụng 。 若nhược 未vị 見kiến 而nhi 生sanh 者giả 。 是thị 則tắc 未vị 合hợp 。 云vân 何hà 有hữu 知tri 生sanh 。 若nhược 謂vị 四tứ 事sự 一nhất 時thời 合hợp 而nhi 知tri 生sanh 。 是thị 亦diệc 不bất 然nhiên 。 若nhược 一nhất 時thời 生sanh 則tắc 無vô 相tướng 待đãi 。
何hà 以dĩ 故cố 。 先tiên 有hữu 瓶bình 次thứ 見kiến 後hậu 知tri 生sanh 。 一nhất 時thời 則tắc 無vô 先tiên 後hậu 。 知tri 無vô 故cố 見kiến 可khả 見kiến 見kiến 者giả 亦diệc 無vô 。 如như 是thị 諸chư 法pháp 。 如như 幻huyễn 如như 夢mộng 。 無vô 有hữu 定định 相tướng 。 何hà 得đắc 有hữu 合hợp 。 無vô 合hợp 故cố 空không 。
復phục 次thứ 。
染nhiễm 與dữ 於ư 可khả 染nhiễm 。 染nhiễm 者giả 亦diệc 復phục 然nhiên 。
餘dư 入nhập 餘dư 煩phiền 惱não 。 皆giai 亦diệc 復phục 如như 是thị 。
如như 見kiến 可khả 見kiến 見kiến 者giả 無vô 合hợp 故cố 。 染nhiễm 可khả 染nhiễm 染nhiễm 者giả 亦diệc 應ưng 無vô 合hợp 。 如như 說thuyết 見kiến 可khả 見kiến 見kiến 者giả 三tam 法pháp 。 則tắc 說thuyết 聞văn 可khả 聞văn 聞văn 者giả 餘dư 入nhập 等đẳng 。 如như 說thuyết 染nhiễm 可khả 染nhiễm 染nhiễm 者giả 。 則tắc 說thuyết 瞋sân 可khả 瞋sân 瞋sân 者giả 餘dư 煩phiền 惱não 等đẳng 。
復phục 次thứ 。
異dị 法pháp 當đương 有hữu 合hợp 。 見kiến 等đẳng 無vô 有hữu 異dị 。
異dị 相tướng 不bất 成thành 故cố 。 見kiến 等đẳng 云vân 何hà 合hợp 。
凡phàm 物vật 皆giai 以dĩ 異dị 故cố 有hữu 合hợp 。 而nhi 見kiến 等đẳng 異dị 相tướng 不bất 可khả 得đắc 。 是thị 故cố 無vô 合hợp 。
復phục 次thứ 。
非phi 但đãn 見kiến 等đẳng 法pháp 。 異dị 相tướng 不bất 可khả 得đắc 。
所sở 有hữu 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 亦diệc 無vô 異dị 相tướng 。
非phi 但đãn 見kiến 可khả 見kiến 見kiến 者giả 等đẳng 三tam 事sự 異dị 相tướng 不bất 可khả 得đắc 。 一nhất 切thiết 法pháp 皆giai 無vô 異dị 相tướng 。 問vấn 曰viết 。 何hà 故cố 無vô 有hữu 異dị 相tướng 。
答đáp 曰viết 。
異dị 因nhân 異dị 有hữu 異dị 。 異dị 離ly 異dị 無vô 異dị 。
若nhược 法pháp 從tùng 因nhân 出xuất 。 是thị 法pháp 不bất 異dị 因nhân 。
汝nhữ 所sở 謂vị 異dị 。 是thị 異dị 因nhân 異dị 法pháp 故cố 名danh 為vi 異dị 。 離ly 異dị 法pháp 不bất 名danh 為vi 異dị 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 法pháp 從tùng 眾chúng 緣duyên 生sanh 。 是thị 法pháp 不bất 異dị 因nhân 。 因nhân 壞hoại 果quả 亦diệc 壞hoại 故cố 。 如như 因nhân 樑lương 椽chuyên 等đẳng 有hữu 舍xá 。 舍xá 不bất 異dị 樑lương 椽chuyên 。 樑lương 椽chuyên 等đẳng 壞hoại 舍xá 亦diệc 壞hoại 故cố 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 有hữu 定định 異dị 法pháp 。 有hữu 何hà 咎cữu 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 離ly 從tùng 異dị 異dị 。 應ưng 餘dư 異dị 有hữu 異dị 。
離ly 從tùng 異dị 無vô 異dị 。 是thị 故cố 無vô 有hữu 異dị 。
若nhược 離ly 從tùng 異dị 有hữu 異dị 法pháp 者giả 。 則tắc 應ưng 離ly 餘dư 異dị 有hữu 異dị 法pháp 。 而nhi 實thật 離ly 從tùng 異dị 無vô 有hữu 異dị 法pháp 。 是thị 故cố 無vô 餘dư 異dị 。 如như 離ly 五ngũ 指chỉ 異dị 有hữu 拳quyền 異dị 者giả 拳quyền 異dị 。 應ưng 於ư 瓶bình 等đẳng 異dị 物vật 有hữu 異dị 。 今kim 離ly 五ngũ 指chỉ 異dị 。 拳quyền 異dị 不bất 可khả 得đắc 。 是thị 故cố 拳quyền 異dị 。 於ư 瓶bình 等đẳng 無vô 有hữu 異dị 法pháp 。 問vấn 曰viết 。 我ngã 經kinh 說thuyết 。 異dị 相tướng 不bất 從tùng 眾chúng 緣duyên 生sanh 。 分phân 別biệt 總tổng 相tương/tướng 故cố 有hữu 異dị 相tướng 。 因nhân 異dị 相tướng 故cố 有hữu 異dị 法pháp 。
答đáp 曰viết 。
異dị 中trung 無vô 異dị 相tướng 。 不bất 異dị 中trung 亦diệc 無vô 。
無vô 有hữu 異dị 相tướng 故cố 。 則tắc 無vô 此thử 彼bỉ 異dị 。
汝nhữ 言ngôn 分phân 別biệt 總tổng 相tương/tướng 故cố 有hữu 異dị 相tướng 。 因nhân 異dị 相tướng 故cố 有hữu 異dị 法pháp 。 若nhược 爾nhĩ 者giả 。 異dị 相tướng 從tùng 眾chúng 緣duyên 生sanh 。 如như 是thị 即tức 說thuyết 眾chúng 緣duyên 法pháp 。 是thị 異dị 相tướng 離ly 異dị 。 法pháp 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 異dị 相tướng 因nhân 異dị 法pháp 而nhi 有hữu 。 不bất 能năng 獨độc 成thành 。 今kim 異dị 法pháp 中trung 無vô 異dị 相tướng 。
何hà 以dĩ 故cố 。 先tiên 有hữu 異dị 法pháp 故cố 何hà 用dụng 異dị 相tướng 。 不bất 異dị 法pháp 中trung 亦diệc 無vô 異dị 相tướng 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 異dị 相tướng 在tại 不bất 異dị 法pháp 中trung 。 不bất 名danh 不bất 異dị 法pháp 。 若nhược 二nhị 處xứ 俱câu 無vô 。 即tức 無vô 異dị 相tướng 。 異dị 相tướng 無vô 故cố 此thử 。 彼bỉ 法pháp 亦diệc 無vô 。
復phục 次thứ 異dị 法pháp 無vô 故cố 亦diệc 無vô 合hợp 。
是thị 法pháp 不bất 自tự 合hợp 。 異dị 法pháp 亦diệc 不bất 合hợp 。
合hợp 者giả 及cập 合hợp 時thời 。 合hợp 法pháp 亦diệc 皆giai 無vô 。
是thị 法pháp 自tự 體thể 不bất 合hợp 。 以dĩ 一nhất 故cố 。 如như 一nhất 指chỉ 不bất 自tự 合hợp 。 異dị 法pháp 亦diệc 不bất 合hợp 。 以dĩ 異dị 故cố 。 異dị 事sự 已dĩ 成thành 不bất 須tu 合hợp 故cố 。 如như 是thị 思tư 惟duy 。 合hợp 法pháp 不bất 可khả 得đắc 。 是thị 故cố 說thuyết 合hợp 者giả 合hợp 時thời 合hợp 法pháp 。 皆giai 不bất 可khả 得đắc 。
中Trung 論Luận 卷quyển 第đệ 二nhị
Trung Luận ♦ Hết quyển 2
❖
Phiên âm: 16/3/2016 ◊ Cập nhật: 16/3/2016