Kinh Từ Thị Bồ-tát Hạ Sanh Thành Phật
Một thuở nọ, Đức Phật cùng với các vị đại Bhikṣu [bíc su] ở trên núi Thứu Phong gần thành Vương Xá.
Lúc bấy giờ Đại trí Thu Lộ Tử, là vị đại tướng trì Pháp đệ nhất, vì thương xót chúng sanh trong thế gian nên liền từ chỗ ngồi đứng dậy, vén áo lộ vai phải, gối phải quỳ sát đất, chắp tay cung kính và thưa với Phật rằng:
"Thưa Thế Tôn! Con nay có chút việc muốn thưa hỏi. Kính mong Như Lai cho phép."
Phật bảo ngài Thu Lộ Tử:
"Ông hãy cứ hỏi. Ta sẽ tùy theo điều ông hỏi mà thuyết giảng cho."
❖
Khi ấy ngài Thu Lộ Tử liền dùng kệ thưa hỏi Thế Tôn rằng:
"Đại Sư từng thọ ký
Đương lai Phật hạ sanh
Hiệu Ngài là Từ Thị
Như giảng trong các Kinh
Kính mong Nhân Trung Tôn
Dùng kệ thuyết giảng lại
Thần thông uy đức Ngài
Con nay vui muốn nghe"
Phật bảo ngài Thu Lộ Tử:
"Chí tâm hãy lắng nghe
Đương lai Từ Thị Tôn
Vì ông rộng tuyên nói
Bấy giờ nước biển lớn
Dần dần giảm xuống bớt
Ba ngàn hai dịch trình
Hiện ra đường Luân Vương
Châu Thắng Kim rộng dài
Đến mười ngàn dịch trình
Hữu tình ở trong đó
Mọi nơi đều đầy khắp
Quốc độ đều thịnh vượng
Không tai ách hình phạt
Các nam nữ ở đó
Đều do nghiệp lành sanh
Đất chẳng có gai góc
Chỉ sanh cỏ nhu nhuyễn
Nâng đỡ chân người đi
Mềm mại như bông gòn
Tự nhiên mọc lúa thơm
Mỹ vị đều sung túc
Trên cây sanh y phục
Tơ lụa dùng trang nghiêm
Cây cao ba krośa [cờ rô sa]
Luôn có trái và hoa
Khi ấy dân trong nước
Đều thọ tám vạn năm
Không có mọi bệnh khổ
Lìa não thường an lạc
Đoan nghiêm đầy đủ tướng
Sắc lực đều viên mãn
Duy chỉ có ba bệnh
Ăn uống, đại tiện, già
Người nữ năm trăm tuổi
Họ mới đi kết hôn
Giả như muốn đại tiện
Đất nứt ra hứng lấy
Khi họ sắp mạng chung
Tự đến rừng hợp hôn
Thành tên Diệu Tràng Tướng
Kinh đô của Luân Vương
Dài mười hai dịch trình
Độ rộng bảy dịch trình
Những người sống trong đó
Đều từng gieo căn lành
Thành đó có thắng đức
Dân chúng đều hoan hỷ
Lâu đài và lầu các
Đều do bảy báu thành
Chốt khóa và sân trong
Trang hoàng bằng mọi báu
Trên tường các ao hào
Dùng toàn diệu trân bảo
Hoa đẹp mọc cùng khắp
Chim quý bay đến đậu
Bảy lớp hàng cây cọ
Bao bọc ở vòng quanh
Trân bảo dùng trang nghiêm
Đều treo lưới chuông gió
Gió nhẹ thổi cây báu
Phát ra diệu âm thanh
Tựa như tám âm vang
Người nghe sanh hoan hỷ
Khắp nơi có ao tắm
Phủ trùm tạp sắc hoa
Viên uyển với hoa thơm
Trang nghiêm thành quách đó
Trong nước có luân vương
Tên ngài gọi là Loa
Bốn châu Kim Luân Vương
Dũng mãnh đại uy lực
Vua do phước đức nghiệp
Dũng kiện có bốn binh
Bảy báu đều thành tựu
Ngàn con thảy đầy đủ
Bốn biển khắp cung kính
Chẳng có nạn chiến tranh
Chánh Pháp dạy chúng sanh
Giáo hóa đều bình đẳng
Vua có bốn kho tàng
Nằm ở trong các nước
Mỗi kho tàng đều có
Trân bảo trăm vạn ức
Ở trong nước Suraṣṭa [su ra sờ ta]
Kho tàng tên là Piṅgala [bin ga la]
Ở trong nước Mithilā [mi thi la]
Kho tàng tên là Pāṇḍuka [ban đu ca]
Ở trong nước Hương Lâm
Kho tàng tên là Elāpattra [ê la bách tra]
Ở trong nước Lộc Dã
Kho tàng tên là Śaṅkha [sân kha]
Bốn kho tàng lớn này
Đều thuộc về vua Loa
Trăm phước xưa gieo trồng
Quả báo nay thành tựu
Vị đại thần phụ quốc
Là Phạm chí Thiện Tịnh
Bốn minh đều thông đạt
Đa văn làm quốc sư
Uyên thông các tạp luận
Thiện giáo hữu văn trì
Huấn giải và thanh minh
Không gì chẳng rõ thông
Công chúa tên Tịnh Diệu
Phu nhân của Thiện Tịnh
Tiếng thơm tướng đoan nghiêm
Người thấy đều hoan hỷ
Đại trượng phu Từ Thị
Rời Cung trời Hỷ Túc
Giáng thần vào phu nhân
Sanh ở thân cuối cùng
Đại Thánh trong thai mẹ
Trọn đủ suốt mười tháng
Khi ấy mẹ Từ Tôn
Đi đến vườn Diệu Hoa
Khi đến trong vườn kia
Không ngồi cũng không nằm
Thong thả vịn cây hoa
Bỗng sanh Từ Thị Tôn
Bấy giờ Tối Thắng Tôn
Hạ sanh từ hông phải
Như trời lìa mây che
Phóng khắp đại quang minh
Bào thai chẳng nhiễm xúc
Như sen ra khỏi nước
Chiếu soi khắp ba cõi
Chiêm ngưỡng đại từ quang
Đương lúc Phật hạ sanh
Thiên nhãn Năng Thiên Đế
Cúi mình kính Bồ-tát
Mừng đón Lưỡng Túc Tôn
Bồ-tát lúc bấy giờ
Tự nhiên đi bảy bước
Ở nơi chân bước qua
Đều mọc hoa sen báu
Ngài quán khắp mười phương
Bảo trời và người rằng:
'Ta ở thân cuối cùng
Vô sanh chứng tịch diệt'
Rồng mưa nước trong mát
Tắm gội thân đại bi
Trời rải hoa thù diệu
Rơi xuống khắp hư không
Chư thiên mang lọng trắng
Cầm che đại từ Tôn
Ai nấy lòng hân hoan
Đi theo hộ Bồ-tát
Vú nuôi bồng Bồ-tát
Có ba hai thân tướng
Đầy đủ các quang minh
Bồng đến trao thánh mẫu
Người lái kiệu vua đến
Kiệu dùng báu trang nghiêm
Mẹ con bước vào trong
Chư thiên đều theo cùng
Ngàn loại diệu âm nhạc
Dẫn đường trở về cung
Từ Thị vào thành đô
Hoa trời rơi như mưa
Từ Tôn ngày đản sanh
Phụ nữ đang mang thai
Thảy được thân an ổn
Đều sanh trí tuệ nam
Thiện Tịnh Từ Tôn phụ
Nhìn thấy diệu dung nhan
Đầy đủ ba hai tướng
Tâm sanh đại hoan hỷ
Cha y pháp xem tướng
Biết con có hai tướng
Thế tục làm Luân Vương
Xuất gia thành chánh giác
Bồ-tát đã thành tựu
Từ mẫn các chúng sanh
Ác khổ trong hiểm nạn
Luân hồi mãi chẳng dừng
Sắc vàng quang minh chiếu
Tiếng nói như Phạn âm
Mắt xanh như thanh liên
Thân thể đều viên mãn
Thân cao tám mươi khuỷu
Bề vai hai mươi khuỷu
Mặt rộng nửa bề vai
Đoan nghiêm như trăng rằm
Thông đạt mọi tài nghệ
Khéo dạy người đến học
Số lượng các đồng tử
Tám vạn bốn ngàn người
Vua Loa bấy giờ tạo
Biểu ngữ bằng bảy báu
Nó cao bảy mươi tầm
Độ rộng sáu mươi tầm
Làm xong biểu ngữ rồi
Vua khởi lòng đại xả
Ban cho các Phạm Chí
Mở hội đại pháp thí
Bấy giờ các Phạm Chí
Tổng số một ngàn người
Được diệu biểu ngữ báu
Phân chia trong khoảnh lát
Bồ-tát lúc thấy vậy
Nghĩ đời cũng như thế
Sanh tử khổ trói buộc
Muốn nghĩ thoát ra khỏi
Mong thành Đạo tịch diệt
Xuất gia rời thế tục
Trong sanh già bệnh chết
Cứu giúp khiến lìa xa
Từ Tôn phát thệ nguyện
Tám vạn bốn ngàn người
Đồng sanh tâm nhàm chán
Cùng theo tu tịnh hành
Phát tâm lúc đầu đêm
Xả tục mà xuất gia
Ngay ở giữa đêm đó
Thăng lên bậc Đẳng Giác
Bấy giờ có Đạo thụ
Tên gọi là Long Hoa
Chiều cao bốn dịch trình
Xum xuê rất tươi tốt
Cành cây phủ xung quanh
Bóng rợp sáu krośa
Từ Thị đại bi Tôn
Thành Đạo dưới cây này
Tối thắng Nhân Trung Tôn
Đầy đủ tám Phạn âm
Thuyết Pháp độ chúng sanh
Xa rời mọi não phiền
Khổ ách và chốn khổ
Tất cả đều diệt trừ
Khéo tu Tám Chánh Đạo
Đến được bờ tịch diệt
Vì các thiện nam tử
Thuyết giảng Bốn Thánh Đế
Nghe được Pháp như thế
Chí thành mà phụng trì
Ở trong vườn Diệu Hoa
Đại chúng tụ như mây
Xung quanh trăm dịch trình
Quyến thuộc đầy kín khắp
Vua Loa Chuyển Luân kia
Khi nghe Pháp thâm diệu
Xả hết các trân bảo
Cầu mong được xuất gia
Chẳng luyến cung điện báu
Chí cầu được xuất ly
Tám vạn bốn ngàn người
Tùy tùng đồng xuất gia
Tám vạn bốn ngàn khác
Các đồng tử Phạm Chí
Nghe vua xả trần tục
Cũng đến cầu xuất gia
Trưởng giả chủ tạng báu
Tên gọi là Thiện Thí
Cùng với ngàn quyến thuộc
Cũng đến cầu xuất gia
Bảo nữ Lộc Tử Mẫu
Cùng với các thể nữ
Tám vạn bốn ngàn người
Cũng đến cầu xuất gia
Lại hơn trăm ngàn số
Thiện nam và tín nữ
Nghe Phật tuyên diệu Pháp
Cũng đến cầu xuất gia
Thiên thượng Thiên Nhân Tôn
Thánh Chủ đại từ bi
Quán khắp tâm đại chúng
Rồi diễn nói Pháp yếu:
'Các ông phải biết rằng
Từ bi Đức Năng Nhân
Dạy ông tu Chánh Đạo
Sanh đến trong Pháp Ta
Hoặc dùng vòng hoa hương
Tràng phan lọng trang nghiêm
Cúng dường Đức Năng Nhân
Sanh đến trong Pháp Ta
Hoặc uất kim trầm thủy
Hương xoa dùng để thoa
Cúng dường tháp Năng Nhân
Sanh đến trong Pháp Ta
Quy y Phật Pháp Tăng
Cung kính thường thân cận
Siêng tu các việc lành
Sanh đến trong Pháp Ta
Hoặc ở trong Phật Pháp
Thọ trì học Kinh giới
Khéo hộ chẳng khuyết phạm
Sanh đến trong Pháp Ta
Hoặc cúng dường chư Tăng
Y phục và ẩm thực
Cùng dâng linh dược quý
Sanh đến trong Pháp Ta
Hoặc ở bốn ngày trai
Cùng với ba tháng chay
Thọ Tám Giới Quan Trai
Sanh đến trong Pháp Ta
Hoặc dùng ba thần thông
Thần cảnh ký giáo thọ
Hóa Đạo Thanh Văn chúng
Khiến trừ phiền não hoặc'
Thuyết đại hội thứ nhất
Rộng độ các Thanh Văn
Chín mươi sáu ức người
Ra khỏi phiền não chướng
Thuyết đại hội thứ nhì
Rộng độ các Thanh Văn
Chín mươi bốn ức người
Vượt khỏi biển vô minh
Thuyết đại hội thứ ba
Rộng độ các Thanh Văn
Chín mươi hai ức người
Khiến tâm khéo điều phục
Tam chuyển Pháp luân xong
Trời người thảy thanh tịnh
Dẫn theo các đệ tử
Vào thành đi khất thực
Lúc vào thành kia rồi
Ngã tư đều nghiêm sức
Vì để cúng dường Phật
Mưa hoa vi diệu âm
Tứ Vương và Phạm Vương
Cùng với các thiên chúng
Cúng dường vòng hoa hương
Cung kính đại bi Tôn
Chư thiên đại uy đức
Rải xuống diệu y phục
Rực rỡ khắp thành ấp
Chiêm ngưỡng Đại Y Vương
Hương hoa với diệu bảo
Rải xuống các ngã tư
Chân bước ở trên đó
Mềm mại như bông gòn
Âm nhạc và tràng phan
Từng hàng trên các đường
Trời người Năng Thiên Đế
Xưng tán đại từ Tôn:
'Quy mạng Thiên Thượng Tôn
Quy y Sĩ Trung Thắng
Lành thay Phật Thế Tôn
Từ mẫn thương thế gian'
Có trời đại uy đức
Sẽ làm ma vương chúng
Quy kính chắp tay lễ
Tán thán chiêm ngưỡng Phật
Phạm Vương các thiên chúng
Với quyến thuộc vây quanh
Mỗi vị dùng Phạn âm
Xiển dương Pháp vi diệu
Ở trong thế giới đó
Rất nhiều vị Ưng Chân
Trừ sạch nghiệp hữu lậu
Vĩnh lìa khổ phiền não
Trời người và long thần
Phi thiên tầm hương thần
Tiệp tật quỷ bạo ác
Đều hoan hỷ cúng dường
Bấy giờ các đại chúng
Đoạn chướng trừ hoài nghi
Siêu việt dòng sanh tử
Khéo tu thanh tịnh hành
Bấy giờ các đại chúng
Lìa chấp xả tài bảo
Vô ngã, ngã sở tâm
Khéo tu thanh tịnh hành
Bấy giờ các đại chúng
Phá hủy lưới tham ái
Viên mãn tâm tĩnh lự
Khéo tu thanh tịnh hành
Từ Thị Thiên Nhân Tôn
Thương xót các hữu tình
Suốt trong sáu vạn năm
Thuyết Pháp độ chúng sanh
Giáo hóa trăm ngàn ức
Vượt khỏi biển phiền não
Hữu duyên đều cứu độ
Rồi mới vào tịch diệt
Từ Thị đại bi Tôn
Sau khi vào tịch diệt
Chánh Pháp sẽ trụ thế
Cũng suốt sáu vạn năm
Nếu ở trong Pháp Ta
Chí tâm khéo tín thọ
Tương lai ngày hạ sanh
Phụng sự đại bi Tôn
Nếu có bậc thông tuệ
Nghe giảng việc như thế
Không ai chẳng vui mừng
Nguyện gặp Từ Thị Tôn
Nếu ai cầu giải thoát
Muốn gặp hội Long Hoa
Tam Bảo thường cúng dường
Tinh tấn chớ buông lung"
❖
Khi Thế Tôn vì ngài Thu Lộ Tử cùng các đại chúng mà nói về những việc tương lai của Từ Thị Bồ-tát xong, Đức Phật lại bảo ngài Thu Lộ Tử rằng:
"Nếu có thiện nam tử hoặc thiện nữ nhân nào nghe được Pháp này, thọ trì đọc tụng, như thuyết tu hành, rồi diễn nói cho người khác, cúng dường hương hoa và biên chép Kinh này, thì ở vào đời vị lai, những người như thế tất sẽ gặp được Từ Thị Bồ-tát hạ sanh và đều nhờ ơn Phật cứu độ ở trong ba hội."
Lúc Phật nói những bài kệ này xong, ngài Thu Lộ Tử cùng các đại chúng đều hoan hỷ tín thọ phụng hành.
Kinh Từ Thị Bồ-tát Hạ Sanh Thành Phật
Dịch sang cổ văn: Pháp sư Nghĩa Tịnh (635-713)
Dịch sang tiếng Việt: Tại gia Bồ-tát giới Thanh tín nam Nguyên Thuận
Dịch nghĩa: 19/01/2014 ◊ Cập nhật: 31/10/2023
Dịch sang tiếng Việt: Tại gia Bồ-tát giới Thanh tín nam Nguyên Thuận
Dịch nghĩa: 19/01/2014 ◊ Cập nhật: 31/10/2023
☸ Cách đọc âm tiếng Phạn
Bhikṣu: bíc su
krośa: cờ rô sa
Suraṣṭa: su ra sờ ta
Piṅgala: bin ga la
Mithilā: mi thi la
Pāṇḍuka: ban đu ca
Elāpattra: ê la bách tra
Śaṅkha: sân kha
